Beleidsplan Waardevol toerisme W Inhoud

Inleiding Ambitie, Marketing en Profiel, vraag en aanpak doelstelling doelgroepen en aanbod en principes

Trends en Beleidsthema’s Verlichting van Financiën ontwikkelingen en agenda de overlast en tot slot Samenvatting

Samenvatting S 4

Samenvatting

Het voorliggende Beleidsplan Waardevol Toerisme Stichtse Vecht vormt de actualisatie Met een gebalanceerde aanpak bedoelen we dat de De inzet van dit beleidsplan is om vanuit een gedeeld van het toeristisch-recreatief Beleidsplan toeristisch-recreatieve ontwikkeling dienstbaar dient zijn belang voor bewoners, bezoekers en bedrijven de kwa- Recreatie en Toerisme Water Verbindt (2014) van aan de kwaliteiten van erfgoed, cultuur, natuur en meer liteiten te koesteren, deze waar mogelijk te versterken rekening wil houden met de leefbaarheid. Een bepaalde en tegelijkertijd oog te hebben voor het in standhouden de gemeente Stichtse Vecht. Het is gedeeltelijk mate van reuring hoort bij bezoek en draagt een steen- van voldoende banen en bestedingen van recreanten en geschreven in de maanden voordat de tje bij aan de instandhouding van aantrekkelijke voorzie- toeristen. Want ondanks de coronacrisis en ondanks een coronacrisis toesloeg en gedeeltelijk tijdens de ningen, zoals musea en horeca. aantal zaken die verbetering verdienen, kunnen we coronacrisis in 2020. Het werpt een blik op een dankzij het rijke cultureel erfgoed, de fraaie rivier de gewenste gebalanceerde aanpak van recreatie We willen bij het laatstgenoemde aspect maatregelen Vecht en vele andere kwaliteiten ontspannen in een van en toerisme in de gemeente Stichtse Vecht voor treffen die de effecten van overlast en drukte van de mooiste gemeenten van Nederland. bezoek verlichten. De verwachting is dat herstel van de de periode tot 2030 met hierbij een concrete coronacrisis voor de toeristisch-recreatieve sector ten uitvoeringsagenda voor de jaren 2021, 2022 minste tot en met 2022 zal duren, uitgaande van een en 2023. optimistisch scenario dat er op korte termijn een vaccin kan worden toegepast.

Samenvatting 5

Beleidsplan en ambitie en brengen geen aanzienlijke bezoekstromen op de been. Maatregelen om hinder te verlichten Het voorliggende beleidsplan borduurt voort op het Het aantal vaarbewegingen op de Vecht zal naar verwach- De door bewoners van Stichtse Vecht ervaren hinder Kompas voor Kwaliteitstoerisme dat lokale vertegenwoor- ting de komende jaren rond de 35.000 per jaar blijven wordt zodoende voor het eerst vroegtijdig betrokken in digers in 2019 aan de gemeente hebben aangeboden. schommelen. Het aanbod van ligplaatsen zal beperkt ver- het beleid van de gemeente Stichtse Vecht. Bewoners van Verder kan het beleidsplan worden gezien als een lokale anderen, want er is geen capaciteitsverandering voorzien, ­Nieuwersluis, Vreeland, Loenen aan de Vecht en Nigtevecht doorvertaling van het in 2018 verschenen landelijke zodat dit als natuurlijke rem op de groei van de vraag geven aan overlast te ervaren van drukte van bezoekers van Perspectief Nederland 2030 dat de provincies en het werkt. Wel is te verwachten dat het gebruik van de mei tot en met september gerelateerd aan: ministerie van EZK hebben omarmd. Hierin is de ambitie bestaande boten verder toeneemt. Het aantal overnachtin- - Passantenverkeer van auto’s, wielrenners en motorrijders uitgesproken dat toerisme in 2030 van toegevoegde gen (in 2019 zo’n 170.000) is door de coronacrisis gedaald. aan de oevers van de Vecht waarde is voor alle Nederlanders. De analyse laat verder zien dat Stichtse Vecht vooral een - ‘Plasoverlast’ van bootvaarders op de oevers van passantengemeente voor vrijetijdsverkeer is. Veel boten, de Vecht We hebben de ambitie om een toekomstbestendig behoud fietsers, wielrenners, auto’s rijden en varen letterlijk langs - Geluidsoverlast van passerende bootvaarders op en ontwikkeling van Stichtse Vecht als waardevolle toeris- en door de Vecht als decor om de reis door te zetten naar de Vecht tisch-recreatieve gemeente te realiseren. Toekomstbesten- hun bestemming elders. Dit is een eigenschap die kenmer- - Ergernissen over de snelheid van varende boten dige betekent hier dat het belang van bezoekers, bewoners kend is voor het functioneren van recreatie en toerisme in op de Vecht en bedrijven in samenhang wordt gewogen. De doelstel- de gemeente Stichtse Vecht. Hiermee is de opgave voor Deze hinder blijkt ook buiten de genoemde historische ling draagt hierdoor een samengesteld maatschappelijk en Stichtse Vecht wezenlijk anders dan voor gemeenten die woonkernen te worden ervaren. In de uitwerking naar con- economisch karakter. Behalve het opbouwen van het wel een toeristisch-recreatieve bestemming zijn. crete projecten wordt aandacht gegeven om deze ervaren aantal banen van voor de coronacrisis dienen recreatie en overlast van bewoners te verlichten. Denk hierbij aan het toerisme de komende jaren ook bij te dragen aan Stichtse Geen overtoerisme, wel piekbelasting voorzien in extra sanitaire voorzieningen nabij de Vecht, Vecht als aantrekkelijke woon- en werkgemeente, behoud Uit de analyse van de leefomgeving blijkt dat er in Stichtse een campagne voor hoffelijk gedrag van recreatievaarders en ontwikkeling van cultuur, cultureel erfgoed en natuur, Vecht geen sprake is van overtoerisme, omdat er geen en het opbouwen van een online druktemonitor om inzicht een vitaal platteland en aan duurzame vrijetijdsmobiliteit in structurele hoge druk bestaat van bezoekers op de leef­ te krijgen in de drukke en minder drukke bezoeklocaties op Stichtse Vecht. omgeving. Er is wel sprake van piekmomenten door verschillende tijdstippen en mensen erop te attenderen dat bezoek. Bewoners ervaren vooral overlast op mooiweer-­ ze ook naar minder drukke plekken kunnen gaan. De uit- Kenmerken uit analyse dagen, die zijn geconcentreerd in de periode mei tot en voeringsagenda voor 2021, 2022 en 2023 voor dergelijke Stichtse Vecht functioneert voor recreatie en toerisme met september met een duidelijke piek in de vakantie- verlichtende maatregelen is in hoofdstuk 6 uiteengezet. nauwelijks als bestemming. Het ontbreekt Stichtse Vecht maanden juli en augustus. De inzet van het beleid is om nagenoeg aan grootschalige publiekstrekkers, want de een situatie van overtoerisme te voorkomen en de ervaren aanwezige musea, horecavoorzieningen en andere attrac- druk van de piekbelasting te verlichten. tiepunten kenmerken zich in het algemeen als kleinschalig

Samenvatting 6

Leidende principes Deze inhoudelijke principes zorgen ervoor dat Stichtse Op basis van interviews, trendanalyse, een goed bezochte Vecht zich de komende jaren toekomstbestendig en duur- thema-avond met bewoners, bedrijven en nonprofit-­ zaam ontwikkelt op het gebied van recreatie en toerisme. partners, enkele klankbordsessies, een inspraakavond en Zij zorgen ervoor dat recreatie en toerisme zich ontwikke- een schriftelijke reactieronde is dit beleidsplan gericht op len in een gewenste richting die past bij de aard en het het voeren van beleid aan de hand van leidende inhoude- karakter van Stichtse Vecht. Het gaat om de volgende lijke principes en beleidsthema’s. leidende principes:

Leidende principes

Principe 1 Principe 2 Principe 3 Principe 4 Principe 5 Principe 6

Individueel bezoek De focus ligt op Duurzame vormen We hebben aandacht We faciliteren door­ We hebben aandacht staat voorop; groeps­ bezoe­kers uit de van vrijetijdsmobili­ voor verblijfstoerisme deweeks­ zakelijk voor verlichtende bezoek stimuleren we directe regio, hoewel teit, zoals fietsen en naast dagbezoek. bezoek om de piek­ maatregelen van niet actief. iedereen welkom is. elektrisch varen, belasting van dag­ drukte en hinder van ondersteunen­ we bezoek in het week­ bezoekers. actief. end aan te vullen.

Samenvatting 7

Beleidsthema’s beleidsthema’s inhoudelijk aan op het Kompas voor Meeropbrengst toeristenbelasting voor De beleidsthema’s waaraan de gemeente Stichtse Vecht in Kwaliteitstoerisme­ . De thema’s ‘beleefbare kastelen en ­projecten de uitvoering van het beleid prioritaire aandacht wil schen- buiten­plaatsen’ en ‘beleefbare waterlinie’ kennen een klein- Voor 2021 is voor recreatie en toerisme een budget van ken zijn: schalig karakter en spreken kwaliteitsbezoekers aan. Het €617.160,- begroot, waarvan €500.766,- als vaste bijdrage thema ‘duurzame vrijetijdsmobiliteit’ faciliteert initiatieven in de recreatieschappen. De reeds door de raad door­ als elektrisch varen, kleinschalig varen, meer aandacht voor gevoerde verhoging van de toeristenbelasting zal per 2021 de (elektrische) fiets en mogelijk andere passende activitei- structureel voor toeristisch-recreatieve projecten worden ten. Het thema ‘buitenrecreatie’ omvat de brede scope van toegevoegd, passend binnen de contouren van dit beleids- inspanningen op het vlak van buitenrecreatie voor, zoals plan. Hiervoor is de post Meeropbrengst toeristenbelasting het voorzien in recreatiegebieden, wandel-, fiets- en vaar- van €53.692 structureel toegevoegd. We willen hiermee routes (voor sloepen). toeristisch-recreatieve projecten financieel ondersteunen I Beleefbare kastelen II Beleefbare waterlinie en buitenplaatsen die een bijdrage leveren aan de gewenste balans met erf- Keuzes in toeristische marketing goed, cultuur en natuur. Hiermee wordt de meeropbrengst Het beleid richt zich op het richting geven aan de regionale van toeristenbelasting direct als kwaliteitsversterker druk van (regio-)bewoners en de verwachte trends die ingezet. Dit sluit aan op het advies uit het Kompas voor hierbij waarneembaar zijn (zie hoofdstuk 5). Voor wat de Kwaliteitstoerisme­ om return on investment na te streven: visie op toeristische marketing betreft, is de lijn om aan te de meeropbrengst toeristenbelasting vloeit hiermee direct sluiten bij de marketinginspanningen die het beste passen terug naar projecten die passen binnen het vastgestelde bij de gekozen beleidsthema’s, zodat hier gericht kan beleid. III Stimuleren IV Buitenrecreatie worden gestuurd. Dit betekent dat samenwerking met Visit van duurzame vrijetijdsmobiliteit Gooi & Vecht, Visit Utrecht Region en NBTC worden voort- Richtinggevende ruimtelijke noties gezet. Stichtse Vecht zal echter niet de samenwerking Tot slot is het onze inzet om specifieke noties voor recrea- opzoeken met Amsterdam en/of Amsterdam&partners. tie en toerisme door te vertalen in ruimtelijk beleid, omdat Gezien de focus op erfgoedthema’s en de keuze voor dit eveneens instrumentarium is om richting te kunnen Door de focus de komende jaren op deze thema’s te duurzame vrijetijdsmobiliteit en buitenrecreatie, is het niet geven aan gewenste functies. Bij het opstellen van dit rap- leggen, kiest de gemeente Stichtse Vecht voor het richting opportuun om de internationale bezoekersstroom in port wordt parallel gewerkt aan een integrale Omgevings- geven aan een waardevolle toeristisch-recreatieve ontwik- Amsterdam te willen benutten. Dit past inhoudelijk en stra- visie voor de gemeente Stichtse Vecht. Input en noties met keling, die past bij de kwetsbare kwaliteiten van de tegisch niet bij de voorliggende visie. ruimtelijke betekenis voor recreatie en toerisme zullen uit- gemeente. Bovendien sluiten de leidende principes en de eindelijk in deze Omgevingsvisie een plek krijgen en

Samenvatting 8

worden nader betrokken bij de integrale ruimtelijke afwe- gingen. In het laatste hoofdstuk zijn deze richting­gevende ruimtelijke noties weergegeven. Er zal ook rekening worden gehouden en afgestemd met de bredere regionale ontwikkelingen zoals in samenwerking met de U16 en de provincie Utrecht (denk aan Ruimtelijk Economisch ­Programma, Recreatie om de Stad, Ringpark en Groen Groeit Mee).

Samenvatting Inleiding en aanpak

Inleiding en aanpakI 10 Inleiding en aanpak

Dit eerste hoofdstuk beschrijft de context Collegewerkprogramma en Kompas voor - Stimuleer betere bereikbaarheid door duurzaam vervoer voor de actualisatie, de afbakening van het Kwaliteitstoerisme Het college van B&W heeft eind 2019 het Kompas voor beleidskader en de belangrijkste begrippen. Het collegewerkprogramma (programma 5 Samenleving) Kwaliteitstoerisme omarmd als te betrekken bouwsteen De inhoudelijke uitgangspunten zijn ambieert behoud en ontwikkeling van Stichtse Vecht als in het opstellen en uitwerken van het beleidsplan. uiteengezet. Ook is beschreven hoe de input een aantrekkelijke gemeente om in te werken, wonen en is vergaard en op welke wijze de stakeholders ontspannen. Het bestuur kiest voor een integrale aanpak Inhoudelijke uitgangspunten bedrijven, non-profitorganisaties en bewoners voor de thema’s Economie, Recreatie en Toerisme met een zijn betrokken in de totstandkoming van de focus op kwaliteitstoerisme, passend bij de aantrekkelijke Toerisme als middel: maatschappelijke doelen en actualisatie. Het hoofdstuk eindigt met een erfgoed, cultuur- en natuurkwaliteiten. Bovendien werkt economie leeswijzer voor de rest van het rapport. het college mee aan de uitvoering van de strategie Utrecht Het landelijke Perspectief 2030 van NBTC Holland Region voor het aantrekken van internationaal bezoek. Marketing uit 2018 markeert een wissel in het denken over Hiervoor is het nodig om de Beleidsnota Recreatie en toeristische ontwikkeling in Nederland. Hierbij is toerisme Toerisme ‘Water Verbindt’ uit 2014 te actualiseren. In april niet alleen een economisch domein om bij te dragen aan 2019 is met het Kompas voor Kwaliteitstoerisme door meer werkgelegenheid (‘meer, meer-benadering’), maar vertegenwoordigers van het toeristisch-recreatieve en evengoed een breder domein om steun te bieden voor erfgoedveld een oproep gedaan aan de gemeente Stichtse bredere maatschappelijke opgaven (’duurzame benadering Vecht. Het Kompas kwam voort uit het cultuurpact dat en toerisme als middel’). Het landelijke perspectief heeft Stichtse Vecht samen met de provincie Utrecht had inmiddels tientallen overheden en destinatiemarketing­ afgesloten. De centrale boodschap is dat de gemeente organisaties (DMO’s) aangezet tot het ontwikkelen van bewuste keuzes dient te maken die zoveel mogelijk in nieuwe, duurzame plannen. Een belangrijk onderdeel balans zijn met de leefbaarheid van de bewoners en met hierbij is dat behalve ondernemers ook bewoners vroeg­ de kwaliteiten van landschap, cultuur en erfgoed. De tijdig dienen te worden gehoord, dat er goed dient worden gemeente heeft een belangrijke rol aan het roer om met ingespeeld op het DNA van het gebied en dat de koppel­ partners samen te werken aan kwaliteitstoerisme voor de kansen met andere, specifieke opgaven worden door­ schatten van de Vechtstreek. Het kompas benadrukt hierbij vertaald naar inspanningen van het toeristisch-recreatieve het belang van drie opgaven: werkveld. Het uitgangspunt is om dit landelijke perspectief - Maak het aanbod, met name cultuur en erfgoed, beter als richtinggevend kader aan te houden voor de specifieke beleefbaar voor publiek opgaven van Stichtse Vecht. - Focus in marketing en communicatie op cultuur en erfgoed

Inleiding en aanpak 11

Aandacht voor (perceptie van) drukte en overlast dorpen, veenontginning, buitenplaatsen, waterlinies, Afbakening beleid De Raad voor de Leefomgeving en Infrastructuur (RLI) infrastructuur en suburbanisatie en industrialisatie en het Het voorliggende beleidsplan bestrijkt zowel recreatie­ heeft begin september 2019 het advies ‘Waardevol recreatielandschap. Het voorliggende beleidsplan borduurt activiteiten van bewoners als toeristische activiteiten van Toerisme’ uitgebracht aan staatssecretaris Mona Keijzer voort op de ruimtelijke indeling van vier deelgebieden. bezoekers. Alternatieve termen zijn vrijetijdseconomie, van Economische Zaken. Hierin bepleit de raad meer In een parallel proces werkt de gemeente Stichtse Vecht gastvrijheidseconomie en bezoekerseconomie. De term aandacht voor de wederkerige relatie tussen toerisme aan een nieuwe Omgevingsvisie. In deze Omgevingsvisie waardevol toerisme heeft in dit kader zowel betrekking op en de leefomgeving. Voorkomen dient te worden dat de worden de ruimtelijke noties voor recreatie en toerisme de recreatieactiviteiten als de toeristische activiteiten van negatieve effecten van toerisme (zoals overlast, hoge uitgewerkt en aangedragen, waarna integrale ruimtelijke bezoekers. De termen worden door elkaar gebruikt. In de parkeerdruk, filevorming etc.) de overhand krijgen en afwegingen volgen voor het ruimtelijk beleid. beleidspraktijk lopen recreatie en toerisme als vakgebied ten koste gaan van de kwaliteit van de bestemming. Het door elkaar en is het niet relevant om hiertussen onder- draagvlak voor toerisme voor bewoners is evengoed een Inclusief koersbepaling toeristische marketing scheid te maken. Immers, een bewoner uit de eigen belangrijke factor en hiervoor is meer aandacht nodig om Een voor Stichtse Vecht actueel thema betreft toeristische gemeente of uit de regio maakt als recreant evengoed te voorkomen dat de kip met de gouden eieren geslacht marketing. Het gaat hier om marketingcommunicatie en gebruik van de voorzieningen en activiteiten als een worden. De methodiek van RLI om vroegtijdig toeristische publieksbereik gericht op het beïnvloeden van het profiel, bezoeker die uit Groningen of van buiten Nederland komt. ontwikkeling te koppelen aan het signaleren en sturen van de bekendheid en het gedrag van bewoners en bezoekers We volgen de gebruikelijke definities van het Centraal drukte en mogelijke overlast van bezoekers. Het uitgangs- aan de publieksvoorzieningen van Stichtse Vecht. Voor Bureau voor de Statistiek, waarin drie hoofddomeinen zijn punt is om met het analysemodel van RLI te komen tot een 2020 heeft de gemeente zich ingeschreven voor het te onderscheiden, namelijk dagtoerisme, verblijfstoerisme uitgebalanceerde groei, door te vertalen voor de specifieke onderdeel recreatie en toerisme binnen de bredere samen- en zakelijk toerisme. Dagtoerisme omvat alle vrijetijds­ opgaven van Stichtse Vecht. werking in Regio Gooi en Vechtstreek (programma Cultuur activiteiten waarvoor men minimaal twee uur van huis Erfgoed Recreatie Toerisme). Een inhoudelijke herijking van zonder daarbij een overnachting plaatsvindt. Verblijfs­ Ruimtelijke visie op recreatie en toerisme landt in de marketingopgave maakt deel uit van het beoogde toerisme wordt gedefinieerd als alle vakantie van Neder- Omgevingsvisie in ontwikkeling beleidsplan. Stichtse Vecht werkt verder samen in het landers en buitenlanders die in toeristische accommodaties Het rapport Verleden, heden en toekomst, Trendlijnen van (inter-)nationale programma van Utrecht Region. Ook worden doorgebracht en waarvoor toeristenbelasting is Stichtse Vecht laat zien hoe het grondgebied van Stichtse deze samenwerking wordt betrokken in de nieuwe visie, verschuldigd. Zakelijk toerisme behelst alle binnenlandse Vecht zich door de wisselwerking van mens en natuur door zodat Stichtse Vecht een duidelijke koers kiest voor en buitenlandse dagtochten en reizen met een zakelijk of de eeuwen heen heeft ontwikkeld. Het geeft inzicht in de effectieve marketing op het juiste schaalniveau en onder educatief motief denk aan vergaderingen, congressen en manier waarop het verleden doorwerkt in onze huidige het meest kansrijke toeristische merk. In hoofdstuk 3 is trainingen. Deze kunnen zowel eendaags als meerdaags leefomgeving en trekt dit door naar de toekomst. Dit zijn de marketingopgave inhoudelijk uitgewerkt. van karakter zijn. Recreatie en toerisme als beleidsdomein de trendlijnen van Stichtse Vecht. In Stichtse Vecht kennen vormen feitelijk de optelsom van dag-, verblijfs- en zakelijk we acht trendlijnen, te weten: het watersysteem, de (rivier) toerisme.

Inleiding en aanpak 12

Proces en input - In de regio Utrecht is Stichtse Vecht volgens de provincie Het Kompas voor Kwaliteitstoerisme en relevante beleids­ Utrecht de eerste gemeente die werk maakt van toerisme stukken en onderzoeken zijn geanalyseerd. Samen met in balans; de meeste gemeenten in de regio zien toerisme NBTC Holland Marketing en het Nederlands Debat Instituut vooralsnog als een economisch domein. heeft de gemeente Stichtse Vecht als aftrap de thema- - Samenwerkingspartners als de provincie Utrecht (beleids­ avond Waardevol Toerisme in Stichtse Vecht georgani­ medewerker), de recreatieloods Oostelijke Vechtplassen, seerd, waarbij de eerste hoofdlijnen van de visie zijn gemeente Wijdemeren (beleidsmedewerker), de gepeild en waarbij bewoners en ondernemers actief Fietsboot, Visit Utrecht Region, Visit Gooi & Vechtstreek, hebben meegedacht over oplossingen voor bestaande Slot Zuylen en Buitenplaats Doornburgh hebben aan­ overlastsituaties die verband houden met recreatie en gegeven het beleid te steunen. toerisme op piekmomenten. De afgelopen maanden zijn - Diverse vertegenwoordigers van bewonersverenigingen ca. 25 interne en externe inter­views gehouden, hebben geven aan op hoofdlijnen het voorgestelde beleid te klankbordsessies plaats­gevonden en zijn een steunen en zijn blij met het opnemen van maatregelen inspraakavond en een schriftelijke reactieronde om drukte te verlichten. De bewoners hebben diverse georganiseerd. In de inspraakronde en reactieronde is een suggesties voor aanvullingen en nadere acties. concept beleidsplan voorgelegd en op basis van de 113 - Diverse opmerkingen en reacties zijn gegeven over ontvangen punten van 32 organisaties/personen verder aangrenzende beleidsvelden en uitvoering, zoals aangescherpt. Diverse reacties zijn overgenomen en indien over verkeerssituaties (last van wielrenners aan de de punten niet zijn overgenomen is dit gebeurd op basis rechteroever van de Vecht), landschap en vergunningen. van een onderbouwde argumen­tatie. De belangrijkste Handhaving is relatief vaak genoemd als zijnde voor constateringen uit de reactieronde zijn als volgt: verbetering vatbaar. - In het algemeen is er breed draagvlak voor het - In bijlage 1 is het proces voor de totstandkoming van het beleidsplan. beleidsplan verder toegelicht. - Het beleidsplan is volgens NBTC een van de eerste gemeentelijke nota’s in Nederland die de aanpak voor waardevol toerisme, geadviseerd door de Raad voor de Leefomgeving en Infrastructuur (2019), integraal door­ vertaalt in concreet beleid. Hiermee is er vroegtijdig meer aandacht voor de effecten van toerisme op de leefbaarheid.

Inleiding en aanpak 13

Leeswijzer In hoofdstuk 5 zijn de verwachte bepalende trends en Hoofdstuk 2 geeft de visie op waardevol toerisme weer ontwikkelingen voor Stichtse Vecht inzichtelijk gemaakt. met de leidende principes die Stichtse Vecht richting De input voor deze analyse is verzameld uit interviews geven aan de verwachte toeristisch-recreatieve ont­ met vertegenwoordigers van lokale, regionale en wikkeling in de komende jaren. Feitelijk vormt dit landelijke stakeholders. hoofdstuk zodoende de weergave van de inhoudelijke strategie, met een ambitie, meervoudige doelstelling en Hoofdstuk 6 geeft de beschikbare sturingsinstrumenten leidende principes. voor een gemeente in algemene zin aan en hierna de keuze voor de best passende beleidsthema’s, die Hoofdstuk 3 gaat in op de visie voor toeristische prioriteit verdienen met de beperkte middelen en marketing met inzicht in de diverse geografische menskracht die beschikbaar zijn. Per thema is de visie schaalniveaus voor het organiseren van marketing en aangegeven met de uitvoeringsagenda met projecten. de best passende doelgroepen. Het hoofdstuk maakt ook duidelijk welke organisaties als uitvoeringspartner Hoofdstuk 7 benoemt aan de hand van het analyse­ voor de gemeente Stichtse Vecht de komende jaren model van de Raad voor de Leefomgeving en aan zet zijn. Infrastructuur in hoeverre er sprake is van negatieve effecten van recreatie en toerisme op de fysieke Hoofdstuk 4 gaat nader in op het huidige toeristisch- leefomgeving van Stichtse Vecht. Het hoofdstuk eindigt recreatieve profiel van de gemeente Stichtse Vecht. Het met het maatregelenpakket dat de overlast van aanbod is geanalyseerd, net als beschikbare gegevens bewoners verlicht. over het aantal banen, vestigingen en de huidige vraag. We merken hierbij op dat data niet altijd beschikbaar zijn Hoofdstuk 8 sluit het beleidsplan af met de beschikbare op het juiste schaalniveau of voor het gewenste deel­ financiën en de laatste relevante inhoudelijke onderwerp. De analyses zijn gebaseerd op bestaand aandachts­punten, waaronder richtinggevende onderzoek en afgenomen interviews. ruimtelijke noties.

Inleiding en aanpak Ambitie, doelstelling en principes

Ambitie, doelstellingA en principes 15 Ambitie, doelstelling en principes

Dit hoofdstuk introduceert de visie op het Algemene uitgangspunten dragen hierdoor bij aan meer aandacht voor het DNA van beleid, beschrijft de ambitie van de gemeente Benut maatschappelijke opgaven de verschillende kernen van Stichtse Vecht. Wij willen Stichtse Vecht en vermeldt de specifieke In lijn met de landelijke koerswijziging van NBTC Holland passende bezoekers matchen met passend aanbod. doelstellingen. Vervolgens volgt een overzicht Marketing, provincies en andere partners dient toerisme van de inhoudelijke principes die richting geven niet alleen economische waarde op te leveren maar even­ aan de beoogde toeristisch-recreatieve koers goed waardevol te zijn voor de eigen bewoners. In het Het gedeelde belang centraal voor de komende jaren. Feitelijk vormen zij het opstellen van het voorliggende beleid zijn bewoners en Bron: Perspectief Bestemming Nederland 2030, 2018 inhoudelijke filter waaraan alle beleidskeuzen partners vroegtijdig betrokken. Toerisme leunt niet meer en de uitvoeringsprojecten (zie hoofdstuk 6) op louter economische doelen, maar kan evengoed een dienen te voldoen. bijdrage leveren aan maatschappelijke opgaven. Zoals in het Kompas voor kwaliteitstoerisme aangegeven, gaat het voor Stichtse Vecht om een beoogde bijdrage van toerisme aan instandhouding van de kwetsbare kwaliteiten van cultuur, erfgoed en natuur.

Versterk de sterkten De inzet is om de (in potentie) aanwezig sterkten die het Bezoekers beste passen bij Stichtse Vecht verder te ontwikkelen Bedrijven mits hierbij balans is met ongewenste effecten op de leefomgeving. Locaties en betekenisvolle verhalen met aantrekkingskracht krijgen zodoende de meeste aandacht in de uitwerking van het beleid.

Voortborduren op DNA Toerisme stimuleert om verhalen te vertellen over waar we vandaan komen en wie we zijn. Toerisme versterkt hiermee de trots van bewoners en ondernemers en bevestigt Bewoners onze identiteit. De unieke lokaal gewortelde historische kwaliteiten dienen zodoende centraal te staan. Bezoekers

Ambitie, doelstelling en principes 16

Ambitie De ambitie van het voorliggende Perspectief 2030 is een Het gaat zodoende om het bewaken en het versterken toekomstbestendige ontwikkeling van Stichtse Vecht als van het gedeelde belang van bezoekers, bewoners en waardevolle toeristisch-recreatieve gemeente. bedrijven. In alle uit te voeren projecten dienen deze Toekomstbestendig betekent hier dat het belang van belangen met elkaar te worden bezien, voordat ze in bezoekers, bewoners en bedrijven steeds in samenhang uitvoering worden gebracht. Hiermee krijgt het toeris­ wordt gewogen, zoals hieronder weergegeven. tisch-recreatief een integrale aanpak met inhoude­lijke verbindingen naar domeinen als bijvoor­beeld erf­goed, cultuur, verkeer en vergunningen.

Doelstelling - Het minimaal terugbrengen van het aantal toeristische- Doorvertaling van deze ambitie naar een doelstelling levert recreatieve banen en bestedingen in Stichtse Vecht op dat de toeristisch-recreatieve ontwikkeling van Stichtse (economisch) op het niveau van voor de coronacrisis. Vecht een bijdrage levert aan zowel maatschappelijke als economische doelen. Op basis van interne en externe Leidende principes op maat van Stichtse Vecht interviews, de inhoud van het Kompas voor Kwaliteits­ Uit het Kompas voor Kwaliteitstoerisme, gesprekken met toerisme, de output van de thema-avond Waardevol bewoners en aanvullende analyse vloeien specifiek voor Toerisme en een klankbordsessie is voor Stichtse Vecht de lokale situatie van Stichtse Vecht inhoudelijke principes de volgende vijfvoudige doelstelling geformuleerd: voort. Deze zijn tijdens het proces bediscussieerd en aangescherpt tot de volgende zes principes. Ze geven - Recreatie en toerisme versterken Stichtse Vecht strategisch richting aan de beoogde toeristische ont­ als aantrekkelijke woon- en werkgemeente wikkeling voor Stichtse Vecht in de komende jaren. (maatschappelijk). - Recreatie en toerisme leveren een waardevolle bijdrage aan behoud en ontwikkeling van cultuur, cultureel erfgoed, natuur en landschap van Stichtse Vecht (maatschappelijk). - Recreatie en toerisme leveren een waardevolle bijdrage aan duurzame vrijetijdsmobiliteit in Stichtse Vecht (maatschappelijk). - Recreatie en toerisme leveren een bijdrage aan de vitalisering van het platteland (maatschappelijk).

Ambitie, doelstelling en principes 17

Principe 1 Principe 2 Principe 3

Individueel bezoek staat voorop; De focus ligt op bezoekers uit de directe We steunen duurzame vormen van groepsbezoek zullen we niet actief regio, hoewel iedereen welkom is vrijetijdsmobiliteit, zoals fietsen en stimuleren elektrisch varen

Om de in het hoogseizoen op piekmomenten De analyse laat zien dat Stichtse Vecht beperkt een Fietsen is gezond, duurzaam en leuk. Stichtse Vecht ervaren bezoekersdruk te verlichten in combinatie bestemming is en juist relatief veel passantenverkeer beschikt over een relatief goede fietsinfrastructuur. met de beperkte opvangcapaciteit in sommige van wandelaars, fietsers en boten telt. De diverse Tegelijkertijd neemt de fiets weinig ruimte in en zou historische kernen (zoals Vreeland, Nigtevecht, kernen aan de Vecht kennen veel passanten die niet op termijn de e-bike steeds meer een alternatief Nieuwersluis en Loenen aan de Vecht) noopt dit tot afstappen, maar de Vecht als decor beleven. De kunnen bieden voor automobiliteit, juist voor een keuze niet actief bezoek van groepen aan te economische effecten voor middenstand en horeca vrijetijdsactiviteiten. De stad en de provincie Utrecht jagen. Bezoek van groepen van bussen of grote dienen beter te worden benut. De opgave is hier om investeren de komende jaren fors in fietsinfra­ boten (passagiersvaart) zijn in het algemeen domi­ de eigen inwoners en de bewoners uit de directe structuur. De provincie Utrecht heeft als ambitie om nanter in hun belasting, omdat deze bezoekers bij regio zoals uit Leidsche Rijn en Utrecht, Wijdemeren, de fietsregio van Europa te worden. Stichtse Vecht elkaar blijven, zich minder goed mengen onder de Abcoude en Hilversum te verleiden tot herhaal­ kan als buurgemeente van Utrecht actief op deze locals en kunnen zorgen voor een rij of wachttijd. bezoek. Het vormt nu al de kurk waarop recreatie en ontwikkelingen aanhaken door het gebruik van de Individueel bezoek laat zich in het algemeen goed toerisme in Stichtse Vecht drijven en de projecten fiets en e-bike voor vrijetijd en toerisme te stimu­ absorberen door de lokale bevolking. zullen focus krijgen op regiobewoners. Het is leren. Dit ontlast bovendien de groeiende druk van waardevol om deze bezoekers beter te bedienen, autoverkeer in de historische kernen. Hierbij merken Uiteraard zijn en blijven groepen welkom, maar de omdat de regiobewoners vaker een herhaalbezoek we op dat de basis van de fietsinfrastructuur op orde gemeente Stichtse Vecht wil het groepssegment (in kunnen brengen en in potentie gemakkelijker met de dient te zijn, zoals het verkeersbeleid (GVVP) stelt. de reisindustrie ook wel ‘travel trade’ genoemd) niet fiets kunnen komen. actief stimuleren. Dit betekent concreet dat Stichtse Behalve meer aandacht voor fiets, zoals bijvoorbeeld Vecht geen projecten zal uitvoeren die groepsbezoek Voor wat het onderdeel internationaal bezoek betreft voor oplaadpunten, past hier ook meer aandacht faciliteren of budget zal inzetten voor marketing en vloeit hieruit voort dat Stichtse Vecht goed past bij voor elektrisch varen op de Vecht. Een ontwikkeling promotie voor groepen. Verder richten we ons op individuele bezoekers uit nabijlanden, zoals Duitsland van minder dieselsloepen naar meer fluistersloepen, bezoek dat gericht is op publieksvoorzieningen en en België. Deze nationaliteiten gaan in hun vrijetijds­ het stimuleren van botendelen door meerdere minder op passanten. gedrag goed op in het gedrag van de bewoners. gebruikers en minder geluid van motoren draagt bij aan instandhouding van de kwaliteiten van de Vecht.

Ambitie, doelstelling en principes 18

Principe 4 Principe 5 Principe 6

We hebben aandacht voor verblijfs­ We steunen doordeweeks zakelijk bezoek We hebben aandacht voor verlichtende toerisme in plaats van alleen voor om de piekbelasting van dagbezoek in het maatregelen van drukte en overlast dagbezoek weekend te ontzien van bezoekers

Een bezoeker die een of enkele nachten in een logies Bezoekers kunnen voor plezierdoelen reizen of voor Werken vanuit een gedeeld belang betekent meer verblijft (hotel, B-en-B of vakantiepark) biedt een een zakelijk of educatief motief. Voor Stichtse Vecht aandacht geven aan de negatieve effecten die bewo- grotere waarde in de zin van bestedingen dan een betekent meer aandacht voor zakelijke bezoekers ners en andere gebruikers ervaren van bezoe­kers aan bezoeker die slechts enkele uren aanwezig is of (vergaderingen/trainingen/congressen/ opleidingen) Stichtse Vecht. Bezoekers kunnen zowel afkomstig alleen maar door de gemeente heen rijdt of vaart. De een interessante aanvullende doelgroep die met zijn uit de eigen gemeente of regio (recreant) of uit bestedingen van een verblijfsbezoeker zijn aanzienlijk tientallen aantrekkelijke locaties goed is waar te de rest van Nederland of het buitenland (toerist). Het groter dan een dagbezoeker en de verplaatsingen maken. Business Universiteit Nyenrode, Van der signaleren van de overlast en het uit­voeren van maat- zullen vaker buiten de spitsdrukte plaatsvinden. Het Valk Breukelen en buitenplaatsen als Doornburgh regelen om deze overlast te ver­lichten, zien we als stimuleren van overnachtingen ten opzichte van en Slangevegt, diverse toprestaurants als De een van de leidende principes. Bewoners willen dagbezoek is zodoende effectief om spreiding van ­Nederlanden, Tante Koosje en ’t Amsterdammertje gehoord worden en doen een beroep op de bezoek in de tijd te bewerkstelligen. Hierbij merken en andere bijzondere vergaderlocaties als Fort gemeente om verantwoordelijkheid te nemen. We we op dat permanente bewoning op nieuwe ­Nieuwersluis, Fort Maarsseveen, Inn Style zorgen zien dit als een belangrijk nieuw principe en willen vakantie­­­parken en recreatiebedrijven ongewenst is. voor een gevarieerd aanbod. hieraan structureel bijdragen. Tegelijkertijd kan de Voor de ontwikkeling van particuliere verhuur (zoals gemeente het niet alleen, en is ze afhankelijk van de Airbnb) houden we een vinger aan de pols. De zakelijke doelgroep maakt op relatief rustige medewerking van partners en bedrijven. En mis- momenten gebruik van de faciliteiten (doordeweeks) schien wel net zo belangrijk: er is vaak sprake van een en zorgt voor ontlasting van de druk op piek­momen­ gedragscomponent, waarbij de bezoeker een eigen ten. Een ander argument is dat de gemiddelde beste- verantwoordelijkheid heeft en er niet alleen naar de dingen van deze doelgroep beduidend hoger zijn gemeente dient worden gekeken. Bovendien is hand- dan van een bezoeker met vrijetijdsmotieven. Hier is having hierin niet altijd goed mogelijk of ontbreekt onder de bewoners geen overlast of drukte gecon- hier de capaciteit. In hoofdstuk 7 hebben we een stateerd. Zakelijk bezoek kent veelal een sociaal maatregelenpakket voor verlichting van overlast van programma, zodat hier nadere kansen liggen voor bezoek uitgewerkt. arrangementontwikkeling en combinatiebezoek aan de horeca en andere voorzieningen.

Ambitie, doelstelling en principes Marketing en doelgroepen

Marketing en doelgroepenM 20 Marketing en doelgroepen

Dit hoofdstuk geeft de gewenste visie van Visie op toeristische marketing Het is van belang om keuzen te maken vanuit het uitgangs­ de gemeente op toeristische marketing met Zoals het vorige toeristisch-recreatieve beleidsplan Water punt dat kan worden meegelift op bestaande sterke inzicht in de diverse geografische schaalniveaus Verbindt (2014) reeds benoemt, heeft Stichtse vecht door toeristische gebiedsmerken die door bezoekers als zodanig voor het organiseren van marketing en de haar centrale ligging een recreatieve spilfunctie tussen herkenbaar zijn. Afhankelijk van de herkomst van de best passende doelgroepen. Het hoofdstuk Amsterdam en Utrecht (Noord en Zuid) en de Vinkeveense bezoekers (te weten regionaal, nationaal of inter­nationaal) maakt ook duidelijk welke organisaties als en Loosdrechtse Plassen (Oost en West). De plassen en de is het belangrijk om de juiste geografische schaalniveaus te uitvoeringspartner voor de gemeente Stichtse Vecht vormen samen een in Nederland centraal gelegen kiezen. Voor Stichtse Vecht zijn er dan vier geografische Vecht de komende jaren het beste passen. watersportgebied. Het water maakt ons duidelijk dat wij niveaus: deel zijn van een groter geheel en dat recreatie en toerisme - Gooi en Vechtstreek (bewoners, regiobewoners) gemeente- en provinciegrenzen overstijgen. Dit vraagt van - Utrecht Regio (regiobewoners, nationale markt, Stichtse Vecht dat wij ons niet laten beperken door internationaal) bestuur­­lijke grenzen en samen met andere gemeenten en - Amsterdam (internationaal) partners doelen behalen die voor Stichtse Vecht alleen niet - Nederland (internationaal) goed haalbaar zijn. Het hangt van het specifiek project en de bijbehorende Dit gegeven geldt ook voor het domein van toeristische doelgroep af welke geografisch merk voor Stichtse Vecht marketing. Met toeristische marketing bedoelen we in dit het best passend is. Stichtse Vecht dient zodoende steeds kader het vakgebied van marketingcommunicatie om te te ‘dansen tussen de schalen’ en niet voor een enkel sturen op profiel, bekendheid en daadwerkelijk gedrag. toeristisch geografisch merk te kiezen. Verder is van belang Deze vorm van marketing gaat niet om sturen op ‘meer’ te beseffen dat Stichtse Vecht als zodanig voor bezoekers maar sturen op ‘beter passend’ bij het profiel van Stichtse geen relevant toeristisch merk is en er zodoende altijd Vecht en de geformuleerde ambitie en doelstelling van vanuit een van de bovengenoemde geografische merken Stichtse Vecht als waardevolle bestemming. Hier kan te worden gecommuniceerd. gerichte marketingcommunicatie en publieksbereik aan bijdragen. Het gaat niet om commerciële doelen: centraal Voor Stichtse Vecht zijn hiermee vier destinatiemarketing­ staan betekenisvolle maatschappelijke thema’s, die in organisaties (DMO’s)/programma’s relevant om al dan niet hoofdstuk 6 zijn benoemd, te weten ‘kastelen en buiten­ aan mee te werken, te weten: plaatsen’, ‘waterlinie’, ‘duurzame vrijetijdsmobiliteit’ en - Visit Gooi & Vecht ‘buitenrecreatie’. Ook voeren we maatregelen uit die de - Visit Utrecht Region (samenwerking tussen 19 gemeenten hinder van bezoek dien en te ontlasten. en provincie Utrecht)

Marketing en doelgroepen 21

- Amsterdam&partners en MRA (samenwerking tussen willen benutten. Dit past inhoudelijk niet bij de voor­ Vier passende doelgropen 16 gemeenten in Metropoolregio) liggende visie met de nadruk op kleinschalig toerisme. - NBTC Holland Marketing Het beleid richt zich immers op het richting geven aan de regionale druk van (regio-)bewoners en de verwachte Visit Gooi & Vecht (voorheen Stichting Regionaal Bureau trends die waarneembaar zijn (zie hoofdstuk 4), aangevuld voor Toerisme Gooi & Vecht) verzorgt de regionale met individuele bezoekers uit Duitsland en België. promotieactiviteiten voor de regio Gooi en Vechtstreek, inclusief de gemeente Stichtse Vecht. Visit Gooi & Vecht is NBTC Holland Marketing voert zogenoemde verhaallijnen verantwoordelijk voor de VVV-activiteiten, product­ rondom thema’s onder meer voor kastelen en buiten­ ontwikke­ling en overkoepelende toeristische promotie van plaatsen. De inspanningen zijn gericht op het stimuleren Regiobewoners Vergader- en de regio Gooi & Vecht. Als toeristisch informatiecentrum van bezoek uit Duitsland en Vlaanderen. De gemeente congresbezoekers ontvangen ze in vijf VVV-infopunten in Stichtse Vecht Stichtse Vecht kan zich hierin actiever positioneren met de bezoekers, namelijk in Breukelen, Loenen aan de Vecht, gewenste kwaliteitsthema’s (door relevante content aan te Vreeland, Maarssen en Maarsseveen. Visit Utrecht Region is dragen, persbezoek te stimuleren etcetera). Slot Zuylen en een programma dat wordt gefinanciërd door 19 andere publiekskastelen en -buitenplaatsen (zoals horeca) gemeenten en de provincie Utrecht. Het accent ligt hierin kunnen hiervan profiteren. Deze samenwerking past op het spreiden van het bezoek van Duitse en Vlaamse zodoende goed in de beleidskoers. bezoekers naar de Utrechtse regio. Stichtse Vecht kan, Buitenlandse bezoekers uit mede met de inzet van Visit Gooi & Vecht, binnen deze Vier passende doelgroepen Internationals Duitsland en Vlaanderen samenwerking de thema’s kastelen en buitenplaatsen en Op basis van interviews, trendanalyse en input van een uit Utrecht waterlinie beter benutten. Dit zijn thema’s die aansluiten bij thema-avond met bewoners, bedrijven en nonprofit- de gewenste cultuur­bezoeker en het profiel van Stichtse partners komen we voor de toeristische marketing tot vier Vecht als waardevolle bestemming verder kunnen best passende doelgroepen, namelijk (regio-) bewoners, versterken. internationals uit de stad Utrecht, vergader- en congres­ bezoekers en buitenlandse bezoekers uit Duitsland en De gemeente Stichtse Vecht zal voor het beleid geen Vlaanderen. aansluiting zoeken in de samenwerking met de gemeente Amsterdam, MRA of Amsterdam&partners. Gezien de I Dagbezoek van (regio-)bewoners aandacht voor waardevol toerisme, is het niet opportuun De eigen bewoners zijn een belangrijke doelgroep voor om de internationale bezoekersstroom in Amsterdam te uitjes en dagtochten in brede zin. Vanuit de aangrenzende gemeenten De Ronde Venen, Wijdemeren en Utrecht

Marketing en doelgroepen 22

vormen de inwoners een interessante doelgroep. Vermel- III Vergader- en congresbezoekers uit Nederland dingswaardig hierbij is dat de stad Utrecht de komende Vanwege de ligging in de Randstad en gunstige ligging ten 20 jaar fors groeit: er worden 100.000 nieuwe Utrechters opzichte van steden als Utrecht, Amsterdam en Hilversum verwacht (bovenop de huidige 350.000). In combinatie met is Stichtse Vecht een interessante zakelijke bestemming diverse trends (zie hoofdstuk 4) is de inschatting dat de voor de markt van vergaderingen, congressen en trainin­ groep regiobewoners verder aan belang zal winnen en het gen (zogenaamde MICE-markt). Deze markt heeft, na de bezoek aan Stichtse Vecht zal stijgen. Zoals het Kompas coronacrisis een gunstige ontwikkelprognose, zeker in voor Kwaliteitstoerisme aangeeft zijn de ook robuust onder combinatie met het feit dat Stichtse Vecht relatief veel de bewoners van aangrenzende gemeenten. De strategi- bijzondere (erfgoed-)locaties telt. Door corona zal er meer sche doelgroepkeuze voor toeristische marketing is behoefte ontstaan aan kleinschaligere bijeenkomsten en zodoende om in te zetten op Stijlzoekers en Inzicht­ hybride concepten. zoekers. Op www.leefstijlvinder.nl zijn datasets kosteloos beschikbaar met de profielkenmerken van beide segmen- IV Duitse en Vlaamse verblijfsbezoekers ten, denk aan interesses lees- en mediagedrag, gebruik van In lijn met de inhoudelijke principes is een focus op social media. We zullen het gebruik van deze tool stimu­ individuele bezoekers uit buurlanden Duitsland en België leren onder onze uitvoeringspartners. (vooral Vlaanderen) effectief. De regionale samenwerking binnen Utrecht regio richt zich ook voornamelijk op deze II Dagbezoek van internationals uit stad Utrecht landen. NBTC verwacht vanuit beide landen, na het Het aantal internationale werknemers en studenten in terugveren uit de coronacrisis, voor de komende jaren de stad Utrecht stijgt, na herstel uit de coronacrisis, een aanhoudende groei. Duitsers en Vlamingen zijn waarschijnlijk sterk: de verwachting is een verdubbeling herhaalbezoekers die ook graag buiten de bekende van 20.000 naar 30.000 over 5 jaar. Deze doelgroep toeristische paden treden, een grote interesse hebben bevindt zich letterlijk op fietsafstand van Stichtse Vecht, in erfgoed en natuur en zijn echte fietsers en wandelaars heeft relatief veel tijd in de weekeinden (want beperkt bovendien. De uitdaging is hier om vooral in te zetten familiebezoek) en is bovendien goed te benaderen met op het verblijfstoerisme van deze internationale marketinginstrumenten (bv via lokale Facebookgroepen bezoekersgroepen. voor expats). De in Utrecht aanwezig scene van expats kenmerkt zich in het algemeen door een relatief hoge opleiding en heeft interesse in Nederlands erfgoed, zoals de buitenplaatsen, de Vecht en de forten.

Marketing en doelgroepen Profiel, vraag en aanbod

Profiel, vraag enP aanbod 24 Profiel, vraag en aanbod

Dit hoofdstuk beschrijft het toeristisch- Algemeen profiel buitenplaatsen, kastelen en tuinen die vanaf het water recreatieve profiel van Stichtse Vecht. Het Stichtse Vecht kent ca. 65.000 inwoners en bestaat de beleving versterken (Herenvecht). De Vecht is een huidige aanbod voor dag-, verblijfs- en zakelijk uit twaalf kernen. Ruwweg van noord naar zuid zijn dit aantrekkelijke rivier die kernen, landgoederen, buitens, toerisme is gekarakteriseerd. Vervolgens is Nigtevecht, Vreeland, Loenersloot, Loenen aan de Vecht, natuurgebieden en lintbebouwing met elkaar verbindt. met de beschikbare databronnen het huidige Nieuwersluis, Nieuwer Ter Aa, Breukelen, Kockengen, Veel van de bebouwing is hierbij ook van oudsher gericht toeristisch-recreatieve gebruik geanalyseerd. Maarssen-Dorp, Maarssenbroek, Tienhoven/Molenpolder naar de rivier, veel woningen hebben hun tuin pal aan de De bestaande databronnen zijn helaas nog niet (onder andere bestaande uit Tienhoven, Oud-Maarsseveen, rivier. Dit betekent dat er op diverse plekken een directe optimaal, omdat ze de huidige vraag in brede Maarsseveen, Bethunepolder en Molenpolder) en invloedsfeer is van de recreatievaart op de woningen zin niet geheel dekken. Oud-Zuilen. aan de Vecht. Daarom wordt in deze visie nadrukkelijk aandacht gegeven aan hinder die bewoners ervaren De gemeente Stichtse Vecht is gelegen in de steden­ (zie hoofdstuk 7). driehoek tussen Utrecht, Hilversum en Amsterdam en heeft met rivier de Vecht een bepalende cultuur­ Ruimtelijk profiel en kenmerkend aanbod historische en landschappelijke identiteitsbepaler. Zoals het Kaderstellend Koersdocument Omgevingsvisie De Vecht maakt Stichtse Vecht aantrekkelijk als een 2019 laat zien, bestaat Stichtse Vecht ruimtelijk gezien uit historische, buitenplaatsgemeente in een herkenbare, vier deelgebieden, namelijk de Snelle Vecht, de Langzame groene landschappelijke gordel. Stichtse Vecht is rijk aan Vecht, Veenweidegebied Westzijde en Veenweidegebied cultuurhistorie, bijzondere landschappen en (waterrijke) Oostzijde. natuurgebieden. Deze gebieden zijn hiermee zowel attractief voor bezoeker en inwoners als kwetsbaar Profiel Snelle Vecht: harde as met dominante vanuit de landschappelijke en culturele waarde. infrastructuur De Snelle Vecht vormt de ‘harde as’ van de gemeente. Het De gemeente Stichtse Vecht strekt zich van noord naar is een strook die van noord naar zuid door de gemeente zuid uit over ruim 27 kilometer en volgt voor een belangrijk heen loopt en gedomineerd wordt door infrastructuur deel de rivier de Vecht met haar omgeving. De rivier (Amsterdam-Rijnkanaal, A2, Spoorverbinding Amsterdam- bestaat uit twee hoofdkarakteristieken, namelijk de Utrecht) en bedrijven. Deze corridor is vooral interessant Boerenvecht en de Herenvecht. In het noorden van de voor zakelijke (verblijfs-)aanbieders, vanwege de goede gemeente kenmerkt de rivierloop zich door openheid, bereikbaarheid nabij de A2 en het doelgericht bezoek dat agrarisch gebruik en deels lintbebouwing (Boerenvecht). ze genereren. Bezoekers aan de publieks­voorzieningen die Het zuidelijk deel kent een rijke historie met aantrekkelijke hier kunnen landen, maken in het algemeen beperkt

Profiel, vraag en aanbod 25

combinaties met andere vrijetijds­functies en de voor­ dorpsgezichten waar unieke, hoogwaardige, maar klein- Ruimtelijke deelgebieden Stichtse Vecht zieningen functioneren in het algemeen solitair. Het schalige horecagelegenheden, hotels en bed-en-break- grootste hotel in Stichtse Vecht, Hotel Van der Valk fast-aanbieders te vinden zijn. De Vecht vertelt een 1. Snelle Vecht Breukelen ligt in deze corridor, net als indoor publieks­ historisch verhaal: dat van de opkomst en neergang van 2. Langzame Vecht voorzieningen zoals kinderspeelhal Monkey Town de kastelen en buitenplaatsen van Amsterdamse kooplui 3. Veenweidegebied West Maarssen en McDonald’s Breukelen. Kenmerkend is dat die hun zomerhuizen er vanaf de 17e eeuw vestigden. 4. Veenweidegebied Oost het hier gaat om publieksvoorzieningen die een relatief Slot Zuylen (museum, horeca en tuinen), Buitenplaats grote schaalgrootte hebben qua omvang, doelgericht Doornburgh (expositieruimte, activiteiten, restaurant) en worden bezocht en doorgaans solitair functioneren en het Vechtstreekmuseum zijn voorbeelden van publieks­ in het algemeen beperkt combinatiebezoek met andere voorzieningen die hier zijn gevestigd. De Nieuwe en Oude voorzieningen met zich meebrengen. Hollandse Waterlinie, doorkruisen dit gebied met Fort Nieuwersluis als bezoekbaar publieksfort. Fort Nieuwersluis Profiel Langzame Vecht: museum zonder muren maakt ook deel uit van de Stelling van Amsterdam. De Langzame Vecht vormt feitelijk het kerngebied voor recreatie en toerisme. Het is het deelgebied dat vanwege Profielschets Veenweidegebied West: buitenrecreatie zijn natuurlijke en cultuurhistorische kwaliteiten Stichtse Veenweidegebied West strekt zich grotendeels westelijk Vecht zo bijzonder maken. Sommigen spreken dan ook van zowel de Vecht als het Amsterdam-Rijnkanaal. Een over een ‘museum zonder muren’. De rivier de Vecht vormt landelijk gebied, typisch voor wat men zich voorstelt hier letterlijk en figuurlijk de verbindende factor: zeven van bij polderlandschap van het Groene Hart. Het gebied de twaalf kernen in Stichtse Vecht zijn hieraan gelegen karakteriseert zich door rust en ruimte, met dorpskernen en de rivier rijgt de meeste dorpskernen van de gemeente als Kockengen en Nieuwer ter Aa. Er zijn relatief kleine, aan elkaar. Deze zeven kernen zijn van noord naar zuid: rustige recreatieterreinen te vinden in het Veenweide­ Nigtevecht, Vreeland, Loenen aan de Vecht, Nieuwersluis, gebied: Bosdijk, De Aa, De Geer, Zwaan en Oukoperdijk. Breukelen, Maarssen en Oud-Zuilen. Ook Loenersloot, Het gebied is momenteel vooral interessant voor buiten­ met hier gesitueerd Kasteel Loenersloot, bevindt zich in dit recreatie zoals varen, fietsen, wandelen, vissen en kanoën deelgebied. De Vecht vormt de belangrijkste recreatieve en er zijn enkele kleinschalige functies voor verblijfs­ vaarroute van de provincie Utrecht voor pleziervaart recreatie te vinden, onder andere in combinatie met vanaf Weesp en Muiden (en de provincie Noord-Holland) agrarische functies. In het algemeen functioneert dit onderweg naar de stad Utrecht en andersom. Met aan haar deelgebied voornamelijk lokaal. We zien in dit deelgebied oevers de grootste concentratie historische buitenplaatsen ontwikkelkansen voor recreatieve functies. van heel Nederland, kronkelt de Vecht langs monumentale

Profiel, vraag en aanbod 26

Profielschets Veenweidegebied Oost: concentratie Economische betekenis in banen en 143 naar 229 banen. Tegelijkertijd valt op dat de deelsector dagrecreatie Maarsseveense Plassen vestigingen horeca maar beperkt is gegroeid van 743 naar 780 banen Het Veenweidegebied Oostzijde biedt plaats aan een De provincie Utrecht monitort de ontwikkeling van het en dat de recreatieve vervoerssector (inclusief rederijen) concentratie van dagrecreatiefuncties bij de Maarsseveense aantal banen en het aantal vestigingen in recreatie en halveerde in banenvolume van 307 naar 148 banen. Gezien Plassen met het strandbad, een wellnessvoorziening en toerisme in Stichtse Vecht. Tussen 2008 en 2018 is het het gesignaleerde positieve effect in 2020 op de recreatie- diverse horeca- en recreatiefuncties (onder meer pannen- banenvolume gegroeid van 1.816 naar 2.013 toeristisch- vaart is voor dit onderdeel door corona wel weer groei te koekenhuis, surfen, duiken, skaten etc.). Maarsseveense recreatieve banen, goed voor een groei van ca. 9% in verwachten (uitgezonderd het groepsvervoer dat veel Plassen is een van de drukstbezochte recreatieterreinen 10 jaar. Dit is een beperkte groei te noemen in vergelijking beperkingen kent door corona). van de provincie Utrecht met een regionale functie. met de gemiddelde groei op provinciale schaal in hetzelfde Ook De Strook is een populair dagrecreatiegebied. tijdsbestek, die namelijk ca. 26% bedraagt. Recreatie en Een andere typische ontwikkeling voor Stichtse Vecht is Maarsseveense Plassen biedt als evenementenlocatie toerisme zijn in 2018 goed voor 8,7% van de banen in dat het volume van toeristisch-recreatieve vestigingen is plaats aan maximaal 12 evenementendagen per jaar. Stichtse Vecht (23.230 in totaal). gestegen van 348 in 2008 naar 495 in 2018, een stijging Molenpolder herbergt een concentratie van vakantie­ van 42%. Dit betekent dat er sprake is van een schaalver- parken. Het gebied kenmerkt zich door een open land- De tabel laat zien dat het aantal banen in recreatie en kleining van de sector: de beperkte groei van het aantal schap en mogelijkheden voor routegebonden exten­sieve toerisme het afgelopen decennium relatief licht is banen wordt overtroffen door een sterkere stijging recreatievormen als varen, fietsen en wandelen. De Kievits- gegroeid, hoewel het aandeel van recreatie en toerisme van het aantal vestigingen. Dit past bij het beeld dat er buurt ten oosten van Breukelen maakt deel uit van het in alle banen in deze gemeente wel groter werd. Dit is het sprakeis van een steeds groter aandeel zzp-ers in de Loosdrechtse Plassengebied met een kenmerkende klein- beeld van voordat de coronacrisis losbrak. Van de effecten toeristisch-recreatieve sector. schalige structuur van rieteilanden en historische water­ van de coronacrisis op het aantal banen zijn helaas nog wegen. Dit gebied heeft hiermee een belangrijke functie geen data beschikbaar. Op basis van de eerste algemene De provinciale Monitor Toerisme en Recreatie 2018 laat voor watersport. Er bevinden zich ook watergebonden landelijke noties en een eerste, zeer globale inschatting zien dat de toeristisch-recreatieve branche in de gehele bungalows en recreatiewoningen met onder andere een kan worden gesteld dat het banenverlies voor Stichtse provincie Utrecht goed is voor 40.740 banen. De regio door Gerrit Rietveld ontworpen vakantiehuisje. De Nieuwe Vecht voor 2020 tot enkele honderden banen kan oplopen. Utrecht faciliteert hiermee 7,1% van alle toeristisch- Hollandse Waterlinie, waarvan een UNESCO-werelderf- De lichte groei van de afgelopen jaren zal hiermee naar recreatieve banen in Nederland. Binnen de provincie goedstatus wordt verwacht, doorkruist dit gebied met het verwachting geheel teniet worden gedaan en zal het aantal Utrecht zijn de steden Utrecht en Amersfoort de banen- Werk bij Maarsseveen als bezoekbaar fort. We zien in dit banen afnemen. Tussen verschillende deelsectoren zijn motoren voor de bezoekerseconomie: Utrecht is goed deelgebied ontwikkelkansen voor recreatieve functies. tussen 2008 en 2018 verschillen te zien. Zo is de logies­ voor 36% en Amersfoort voor 12% van de provinciale werk- verstrekking in Stichtse Vecht het afgelopen decennium gelegenheid in recreatie en toerisme. Stichtse Vecht draagt gegroeid van 313 banen in 2008 naar 384 in 2018. De met de ca 2.000 banen voor 5% bij van alle toeristisch- deelbranche sport was goed voor een toename van recreatieve banen in de provincie Utrecht.

Profiel, vraag en aanbod 27

Ontwikkeling toeristisch-recreatieve banen in Stichtse Vecht

Ontwikkeling 2008-2018 Ontwikkeling 2008-2018 toeristisch-recreatieve banen toeristisch-recreatieve banen in Stichtse Vecht deelsectoren totaal van 1816 naar 2013 banen Totaal aantal 23.163 22.743 23.283 22.978 22.864 23.230 arbeidsplaatsen in Stichtse Vecht 1 + 86 banen 2012 2021 Sport van 143 naar 229 banen Totaal R&T 1807 1792 1807 1728 Relatief aandeel R&T 8,8 2 + 71 banen van het totaal aantal 8,7 Logies verstrekking 313 naar 384 banen arbeidsplaatsen in % Stichtse Vecht sinds 2008

7,8 3 + 37 banen 7,8 Horeca 743 naar 780 banen

7,6 7,7 - 159 banen 4 Vervoer van 307 naar 148 banen

2008 2010 2012 2014 2016 2018

Profiel, vraag en aanbod 28

Toeristisch-recreatieve bestedingen en herkomst in Vrijetijdsbezoek en zakelijk bezoek gemeente Stichtse Vecht nauwelijks een functie heeft voor geheel provincie Utrecht (meetjaar 2018) Bron: provincie Op regionaal niveau zijn cijfers bekend van de herkomst nationaal, laat staan internationaal bezoek. Verder valt te Utrecht, Ecorys Monitor Recreatie en Toerisme 2018. Op van toeristisch-recreatieve bestedingen. In de provincie constateren dat het zakelijk bezoek een aanzienlijk grotere het lagere schaalniveau van de gemeente Stichtse Vecht Utrecht besteden bewoners en bezoekers gezamenlijk herkomst kent dan het bezoek voor plezierdoeleinden zijn geen specifieke data beschikbaar. ongeveer €3 mld aan recreatie en toerisme, waarvan (dagtochten en vakanties). Voor Stichtse Vecht, dat relatief ca. €1,4 mld aan dagtochten en vakanties en €1,6 mld ten veel aanbod voor de zakelijke markt kent, is dit eveneens Dagtochten en vakanties behoeve van zakelijk toerisme (vergaderingen, trainingen, relevante informatie, omdat zakelijke aanbieders zodoende congressen). Uit ouder onderzoek (Monitor Toerisme en eerder op een bovenregionale schaal functioneren dan Binnenlandse Binnenlandse Inkomende Recreatie, 2015) is bekend dat in Stichtse Vecht in 2014 dagtoeristische aanbieders. dagtochten vakanties verblijfstoerisme jaarlijks zo’n €68 miljoen aan toeristisch-recreatieve beste­

totaal dingen zijn gemaakt, waarvan €41 mln voor vrijetijds­bezoek Herkomst winkelbestedingen €1.311 mln totaal totaal en €27 miljoen zakelijk. Uit winkelonderzoek blijkt eveneens dat de bewoners €68 mln €59 mln van Stichtse Vecht de kurk zijn waarop de voorzieningen Gesteld dat de herkomst op regionale schaal indicatief draaien. Stichtse Vecht blijkt voor 96,8% voor zijn winkel- extern extern extern €47 mln €59 mln is voor de lokale situatie van Stichtse Vecht dan zijn de bestedingen hoofdzakelijk vanuit de eigen kernen en €423 mln volgende kenmerken bruikbaar. Van de dagtocht­beste­ de omliggende gemeenten (ofwel bewoners en regio­ dingen in de provincie Utrecht valt op dat 68% van bewoners) te bedienen en het toeristische aandeel is de bestedingen afkomstig is van de eigen bewoners en met 3,2% zeer beperkt te noemen. Dit valt op te maken Zakelijk toeristisch 32% van buiten de provincie. Van de binnenlandse vakan­ uit het Randstad Koopstromenonderzoek (KSO 2018). ties geldt dat 30% afkomstig is uit de eigen regio en 70% De winkelbestedingen in Stichtse Vecht bedragen in totaal Binnenlands Binnenlands Buitenlands van buiten de provincie. Voor zakelijk toerisme zonder €268 miljoen per jaar. Hiervan geven toeristen in totaal geen overnachting met overnachting met overnachting overnachting is 75% afkomstig van buiten de provincie en €8,8 miljoen uit, waarvan €4 miljoen aan dagelijkse 25% van binnen de provincie en voor zakelijk toerisme met artikelen zoals levensmiddelen en drogisterijartikelen en totaal overnachting is liefst 88% afkomstig van buiten de provin­ €4,4 miljoen aan niet-dagelijkse artikelen zoals mode, luxe, €1.431 mln totaal totaal cie en 12% van binnen de provincie. vrije tijd, in en om het huis. €110 mln €86 mln

extern extern Op basis van de monitor is het opvallend dat recreatie en Ca. 80% van alle niet-dagelijkse bestedingen van de extern €97 mln €86 mln €1.073 mln toerisme op dit moment vooral een regionale bewoners blijft binnen de eigen gemeente en 15% aangelegenheid is voor dagtochten. Dit is een relevant komt van bezoekers uit de aangrenzende plaatsen, gegeven voor Stichtse Vecht, want dit betekent dat de

Profiel, vraag en aanbod 29

Jaarlijkse winkelbestedingen in Stichtse Vecht en aandeel van toerisme (Bron: Randstad Koopstromenonderzoek (KSO) 2018. Van de 12 kernen in Stichtse Vecht zijn alleen voor bovengenoemde aankooplocaties factsheets beschikbaar met inzicht in omzetvolumes van winkelbestedingen. Ter vergelijking: het aandeel toeristische winkelbestedingen in het centrum van Amsterdam bedraagt €753,7 miljoen van in totaal €1.433,3 miljoen aan winkelbestedingen door toeristen; een aandeel van 52,5%. In Stichtse Vecht is 3,2% van de winkelbestedingen op conto van toeristen te schrijven. zoals uit Loosdrecht en Abcoude. Ervan uitgaand dat de oriëntatie op winkels (recreatief shoppen) vergelijkbaar is Breukelen Aandeel met de oriëntatie op andere toeristisch-recreatieve voor- centrum toerisme zieningen betekent dit dat de toevloeiing van toerisme voor per locatie Stichtse Vecht met 3,2% zeer beperkt is te noemen. Een opvallend kenmerk is dat de kern Breukelen relatief meer 26,8 toeristische betekenis voor winkelbestedingen heeft dan de 11,9% andere onderzochte kernen. Hier wordt jaarlijks zo’n €4,8 13,6 miljoen besteed door bezoekers van buiten de regio, goed voor bijna 12% van alle winkelbestedingen door toeristen in Maarssen centrum/ de gemeente. Oud Maarsen

Peilingen op landelijk niveau laten zien dat de coronacrisis €268 een groot effect heeft op het functioneren van de winkels 22,9 mln 3,6% met winnaars en verliezers. Winkels als supermarkten, doe-het-zelf-zaken, tuincentra, bakkers en slagerijen zien 16,2 hun omzet tijdens corona vergroten, terwijl modezaken en schoenenwinkels juist een sterke omzetdaling laten zien. Maarssen Bisonspoor Ontwikkeling overnachtingen Aan de hand van de ontwikkeling van de geïnde sommen 56,6 toeristenbelasting in de afgelopen jaren ontstaat een 0% beeld van de betekenis van Stichtse Vecht als verblijfs­ bestemming voor logies (overnachtingen). De verwachting 28,7 is overigens dat 2020 vanwege de coronacrisis een sterke €8.8 mln toeristische daling zal laten zien van tientallen procenten (data nog bestedingen in totaal Omzet niet-dagelijks (mln €) niet beschikbaar). Omzet dagelijks (mln €)

Profiel, vraag en aanbod 30

Het aantal overnachtingen bedroeg in 2019 ca. 170.000 Aantal overnachtingen 2016-2019 in Stichtse Vecht en groeide met 14% tussen 2016 en 2019. De ontwikkeling van het aantal overnachtingen is hiermee licht te noemen. Overigens is de verwachting dat het negatieve effect van 14% corona hoog zal uitpakken op het volume aan overnach- verschil in volume ten tingen in 2020 (data ontbreken vooralsnog, maar een Aantal opzichte van 2016 daling van tientallen procenten van de overnachtingen op overnachtingen jaarbasis wordt volgens deskundigen haalbaar geacht). Op basis van afgenomen interviews en verkregen input kan globaal worden ingeschat dat 70% van de hotelover- nachtingen een zakelijk motief (werk of educatie) kent in 6% plaats van leisuregericht (pleziermotief). 169.584

Aanbod Airbnb Er zijn vooralsnog weinig gegevens over het functioneren van de markt van particuliere verhuur van woningen (zoals Airbnb). Dit komt doordat Airbnb en andere aanbieders 157.880 zoals Booking.com of Home Away geen aanbod- en vraaggegevens delen. Universiteit Utrecht heeft recent een inschatting gemaakt van het aantal Airbnb-aanbieders en een indicatie van overnachtingen in de gemeente Stichtse Vecht als onderdeel van stad en provincie Utrecht. 149.373 148.634

In Stichtse Vecht zijn ca. 200 Airbnb-aanbieders actief, die goed zijn voor ca. 20.000 overnachtingen per jaar (2019). Een gemiddeld adres in Stichtse Vecht wordt tussen de 80 en 100 keer per jaar verhuurd. Dit betekent dat Airbnb een marktaandeel heeft in de overnachtingen in Stichtse 2016 2017 2018 2019 Vecht van ca. 10%. Dit komt overeen met het landelijk

Profiel, vraag en aanbod 31

gemiddelde. Ter vergelijking, in de stad Utrecht is Airbnb- Airbnb in Stichtse Vecht in regionaal perspectief Gemiddeld aantal goed voor 38% van alle overnachtingen en zijn er ca 2.100 gereserveerde nachten aanbieders. We zien zodoende Airbnb (particuliere verhuur) < 60 in Stichtse Vecht als een kleinschalige aanvulling op de 60 - 80 reguliere hotelfunctie. Eemnes 80 - 100 Bunschoten 100 - 120 Dagtochtenvolume en vaarbewegingen De ronde 120 - 155 Het aantal dagtochten in de provincie Utrecht is gegroeid Venen Baarn van 69,3 miljoen in 2007 naar 73,8 miljoen in 2017, ofwel Aantal Airbnb's een lichte groei van 6% in 10 jaar tijd. Indien we ervan per gemeente Amersfoort uit­gaan dat de regionale ontwikkeling vergelijkbaar is Stichtse 2.000 Vecht Soest voor de situatie in Stichtse Vecht, dan is de verwachting De Bilt 200 dat het dagtochtenvolume weer zal groeien en rond de 50 Leusden 74 mln zal uitkomen in de komende jaren. Hiermee valt Woerden 25 de dagtochtenmarkt te karakteristeren als stabiel. Zeist 5 Een opvallend kenmerk van Stichtse Vecht is dat het een Utrecht Woudenberg belangrijke functie heeft voor recreatieve passantenstro- Montfoort Renswoude men. Dit houdt direct verband met de beleving van de rivier Bunnik IJsselstein Utrechtse de Vecht, zowel op het water (recreatievaart) als vanaf het Oudewater land (recreatieve fietsers en wandelaars aan de oevers). Nieuwegein Heuvelrug Veenendaal Houten Recreatievaart op de Vecht: schommelt rond 30.000 Wijk bij Lopik Duurstede vaarbewegingen Rhenen Het aantal door Waternet getelde vaarbewegingen (brug Breukelen) schommelt sinds 2012 stabiel rond de 30.000. Vijfheerenlanden In 2018 was een uitschieter naar 35.000 te zien, wat is te verklaren door de relatief warme zomer. De eerste globale inschatting voor 2020 is een toename, omdat corona bijdraagt aan meer recreatievaart en vanwege de relatief mooie zomer (en dito voorjaar). Volgens deskundigen

Profiel, vraag en aanbod 32

heeft de coronacrisis een relatief groot effect op de grootse publieksmuseum en hiermee nog steeds een Bovenstaande tabel laat zien dat Stichtse Vecht nauwelijks recreatievaart in Nederland: het aantal verkochte boten kleinschalige aanbieder. De andere aanbieders zoals een toeristisch-recreatief doel voor dagbezoek is, omdat steeg in 2020 en ook op de Vecht zien we in 2020 een ­Kasteel Loenersloot, Fort Nieuwersluis, Vechtstreek­ het huidige aanbod met uitzondering van de genoemde toename van de recreatievaart. Het is onduidelijk of dit museum en Streekmuseum Vredegoed trekken elk enkele recreatiegebieden weinig publiek ontvangt. Met name de effect zich de komende jaren bestendigt. duizenden bezoekers per jaar. De musea zijn hiermee historische kernen aan de Vecht kennen in de weekenden (zeer) kleinschalig wat bezoekersaantallen betreft. Be­noe- in het hoogseizoen het nodige transitverkeer. Feitelijk Met de informatie die nu beschikbaar is, gaan we ervan uit menswaardig tot slot is de commerciële publieksvoor­ vormt Stichtse Vecht zodoende vooral een passanten­ dat het aantal vaarbewegingen de komende jaren rond de ziening Spa Sereen, gelegen aan de Maarseveense Plassen, gemeente voor vrijetijdsverkeer en is nauwelijks een 35.000 per jaar zal blijven schommelen. Het aanbod aan die jaarlijks onder normale omstandigheden ca. 125.000 toeristische bestemming op zichzelf. Veel boten, fietsers, jachthavens en ligplaatsen zal immers beperkt veranderen, bezoekers trekt. wielrenners, auto’s rijden en varen letterlijk langs en door want er is geen capaciteitsuitbreiding voorzien. Dit zorgt voor een natuurlijke rem op de groei van de vraag. Wel Bezoekersaantallen publieksvoorzieningen (recreatie en cultuur) in Stichtse Vecht is te verwachten dat het gebruik van de bestaande boten groeit. In de regio liggen naar schatting 10.000 boten in en buiten jachthavens (concept ligplaatsenvisie Stichtse Vecht 2016). Van het totaalaantal vaarbewegingen wordt ca. 80% in de maanden juni-juli en augustus geteld met piekmomenten in de weekends (tellingen bij brug ­Breukelen door Waternet).

Karakter van publieksvoorzieningen Het ontbreekt Stichtse Vecht nagenoeg aan grootschalige Maarsseveense plassen Maarsseveense bezoek) (betaald

publiekstrekkers. De recreatiegebieden Maarsseveense Slot Zuylen De Strook Plassen en de Loosdrechtse Plassen (grotendeels grond­ Buitenplaats Doornburgh C-Fordt MaarsseveenC-Fordt Vechtstreekmuseum Fort Nieuwersluis gebied van Wijdemeren) kennen bezoekvolumes van Vredegoed Streekmuseum Kasteel Loenersloot Kasteel ruim boven de 100.000 per jaar. Dagrecreatieterrein De Strook trekt jaarlijks tussen de 50.000-100.000 bezoekers. 1.000 3.000 4.000 <5.000* <5.000* 10.000 20.000 50.000- 128.000 De aanwezige musea, horecavoorzieningen en andere 100.000** attractiepunten kenmerken zich in het algemeen als * Indicatie op basis van jaarverslagen, bestaande activiteitenprogramma’s etc. kleinschalig en brengen geen aanzienlijke bezoekstromen ** Provincie Utrecht, ‘Bezoek aan Utrechtse recreatieterreinen 2014-2015’, schatting bandbreedte op de been. Slot Zuylen is met 20.000 bezoekers het

Profiel, vraag en aanbod 33

de Vecht als decor om de reis door te zetten naar hun - Toekomstvisie Scheendijk (2019): doel is verbetering Er worden geen nieuwe recreatieparken in de gemeen- bestemming elders. Dit is een eigenschap die kenmerkend van de ruimtelijke kwaliteit en bijdragen aan een beter te Stichtse Vecht toegestaan, tenzij daarvoor belang­ is voor het functioneren van recreatie en toerisme in de economisch perspectief voor ondernemers. wekkende redenen aanwezig zijn. gemeente Stichtse Vecht. Hiermee is de opgave voor - Bestemmingsplan De Vecht (in voorbereiding): dit plan - Gemeentelijk Verkeer- en Vervoerplan (GVVP, 2013): De Stichtse Vecht wezenlijk anders dan voor gemeenten moet zorgen voor duidelijke regels en voorwaarden voor twaalf hoofdpunten, bepalend voor het verkeersbeleid die wel een toeristisch-recreatieve bestemming zijn. ligplaatsen (bewoners en bezoekers) en halteplaatsen van Stichtse Vecht voor de jaren 2013 t/m 2020, kunnen van boten en passagiersschepen. Uitgangspunt is een worden teruggebracht tot vier speerpunten: duurzaam, Samenhang met beleid en projecten beleidsneutrale doorvertaling van de concept ligplaats­ bereikbaar, leefbaar en verkeersveilig. Behalve het voorliggende beleidsplan heeft de gemeente visie De Vecht uit 2016. - Landschapsontwikkelingsplannen Maarssen en Stichtse Vecht beleids- of gebiedsplannen in uitvoering (of - Omgevingsvisie Stichtse Vecht (in voorbereiding): op Loenen-Breukelen (2010 en 2008): geven uitwerking aan in voorbereiding), die richting geven aan het voorliggende basis van een kaderstellend koersdocument wordt een actieve landschapsontwikkeling in het buitengebied. beleidsplan: gewerkt aan een integrale ruimtelijke omgevingsvisie voor de gehele gemeente Stichtse Vecht. Recreatie - Ambitienota Cultuur (2017): monumenten en het cultuur­ en toerisme worden hierbij voor de verschillende deel­ landschap van Stichtse Vecht vormen het DNA van de gebieden meegenomen in de integrale afwegingen. gemeente en verdient het dan ook om als drager te - Programma Economie 2020-2023 (2020): de ambitie van fungeren voor toekomstige economische, ruimtelijke het economische beleid is om een levendige, innovatieve en toeristische ontwikkelingen. en toekomstbestendige economie in Stichtse Vecht te - Fietsstraat Zandpad (in voorbereiding): de realisatie ontwikkelen. Recreatie en toerisme in balans en de van een autoluwe fietsstraat aan de rechteroever van voorliggende beleidsactualisatie maken hiervan deel uit. de Vecht tussen Nieuwersluis en Maarssen is in voor­ - Horecavisie (2019): geeft een nadere uitwerking van bereiding. Naar verwachting zal dit leiden tot minder de gewenste ontwikkelingen en horecatypen naar verkeersongelukken en een veiliger fietsgebruik, deelgebied, inclusief noties over hotels en andere zowel voor woonwerk-verkeer als recreatief gebruik. vormen van logies. - Toekomstvisie Kievitsbuurten (2018): verbetering van de - Beleid permanente bewoning recreatieverblijven (2014): publieke toegankelijkheid van dit gebied in Breukelen, in algemene zin geldt dat permanent bewonen van met respect voor kwetsbare natuurkwaliteiten en van hui- recreatiewoningen een ongewenste ontwikkeling is. dig recreatief gebruik zonder toename van autoverkeer. Voorkomen moet worden dat in het buitengebied nieuwe De recreatieve kwaliteit dient aantrekkelijker te worden. gevallen van illegale permanente bewoning ontstaan.

Profiel, vraag en aanbod Trends en ontwikkelingen

Trends en ontwikkelingenT 35 Trends en ontwikkelingen

Dit hoofdstuk gaat in op de trends en Toename aantal Nederlanders Sterke groei buitenlands en binnenlands ontwikkelingen die naar verwachting voor Het Centraal Bureau voor de Statistiek becijfert dat er de ­bezoek in Nederland Stichtse Vecht de komende jaren het meest komende tien jaar een miljoen mensen bijkomen in Op basis van scenarioanalyse voorspelt NBTC Holland bepalend zullen zijn. De input voor deze Nederland. Anno 2019 telt Nederland 17,3 miljoen inwoners Marketing dat het aantal inkomende verblijfsbezoekers en en in 2030 bedraagt het inwonertal 18,4 miljoen. Die binnenlandse bezoekers groeit tot bijna 60 miljoen in 2030, analyse is verzameld uit interviews met snellere stijging wordt vooral veroorzaakt door een hoger waarvan 28,8 miljoen buitenlandse bezoekers en vertegenwoordigers van lokale, regionale immigratiesaldo dan eerder werd voorzien. Jaarlijks komen 30,8 miljoen Nederlandse vakantiegangers. Voor buiten­ en landelijke stakeholders, gecombineerd er meer immigranten bij dan dat er mensen emigreren. landse bezoekers betekent dat een groei van minimaal 50% met deskresearch. Ook ligt het geboortecijfer voorlopig hoger dan het sterfte­ bovenop de 19 miljoen bezoekers in 2018. Hiervan gaat cijfer. Daardoor groeit de bevolking sneller dan voorheen. 40% naar Amsterdam en verspreidt 60% zich over de rest Tussen 2001 tot 2016 was er een toename van 16 naar van Nederland. De coronacrisis zorgt relatief kort voor een 17 miljoen inwoners. bevriezing: de algemene verwachting is dat over 2 jaar de

Stijging van 50% buitenlandse en 34% binnenlandse verblijfsgasten tot 2030

+ 1.000.000 mensen 59,6 miljoen tot 2030 +34%

Binnenlandse bezoekers+50%

Buitenlandse bezoekers

2000 2010 2020 2030

Trends en ontwikkelingen 36

Verkoop e-bikes overstijgt die van reguliere fietsen + 10.000 internationals + 100.000 inwoners Utrecht en aanhoudende groei verwacht tot 2030 tot 2030

situatie hetzelfde is als voor de crisis. Dit is een behouden ontwikkeling van de Utrechtse bevolking is dat de groep is gegroeid van 13.600 in 2013 naar 20.300 in 2017, een scenario: de groei van buitenlandse bezoekers kan zo maar hoogopgeleide en actieve stellen (ook wel door CBS toename van 49% in 4 jaar tijd. Het aantal internationals zal oplopen tot 42 miljoen in 2030. Ondanks de sterke pro­ ‘powerhuishoudens’ genoemd) de afgelopen tien jaar sterk doorgroeien, mogelijk met 10.000 extra internationale cen­tuele groei in het aantal Aziatische bezoekers blijven is toegenomen. Utrecht is hierin koploper in Nederland, werknemers tot ca. 30.000 in 2030. Voor Stichtse Vecht is de verhoudingen tussen de verschillende herkomstlanden want 63% van alle inwoners behoort tot deze categorie. dit een interessante groep, want het is een groep met relatief stabiel. De prognose is dat ook in 2030 de meeste Het gaat om huishoudens met twee kostwinners (met of relatief veel tijd in de weekenden en doorgaans zeker bezoekers uit Europa komen (22,7 miljoen), met Duitsland zonder kinderen), die allebei hoogopgeleid zijn, beiden een interesse in de geschiedenis en het cultureel erfgoed van (10,4 miljoen), België (3,3 miljoen) en het Verenigd toegang tot een groot sociaal netwerk hebben en relatief Nederland. Dit betekent wel dat de behoefte aan Koninkrijk (3,2 miljoen) voorop. Voor Stichtse Vecht zijn veel te besteden hebben. De verwachting is dat het aan­ Engelstalige informatie en programmering steeds vooral de verwachte gestage groei van Duitsers en Belgen deel hoogopgeleiden ten minste op peil zal blijven. Dit belangrijker wordt. relevant. Zoals in het vorige hoofdstuk aangegeven, vormt betekent voor Stichtse Vecht een groeiend volume recre­ Stichtse Vecht nauwelijks een bestemming voor internatio­ anten op korte afstand met hiermee een herkomst­groep Opmars van de e-bike naal bezoek. die ook relatief kapitaalkrachtig is en in potentie weinig In 2018 zijn er in Nederland voor het eerst meer e-bikes belastend is, omdat men zich op fietsafstand bevindt. dan reguliere fietsen verkocht: 40% van het totaal en in Stijging aantal inwoners stad Utrecht met hoog volume 410.000. Diverse fietsfabrikanten voeren campag­ aandeel hoogopgeleiden Toename aantal internationals in stad Utrecht nes om de verkoop van hun e-bikes te stimuleren, pro­ Utrecht groeit hard. In 2018 mocht de stad de 350.000e Utrecht is een van de Nederlandse steden (naast onder vincies en gemeenten investeren in snelfietsroutes en inwoner ontvangen. Volgens de nieuwste bevolkings­ andere Amsterdam, Eindhoven en Maastricht) die in rap werkgevers jagen het gebruik van de stekkerfiets meer en prognose van de gemeente passeert Utrecht in 2025 de tempo internationaliseert. Universiteit Utrecht en Utrecht meer aan. De opmars van de e-bike is hiermee onstuitbaar. grens van 400.000 inwoners en het volume groeit hierna Science Park zijn hiervoor een motor, aangevuld met een Er zijn inmiddels ca. 1,8 miljoen e-bikes in het land en dit door tot 450.000 in 2030: een stijging van 100.000 extra bedrijfsleven dat steeds meer inzet op groen, gezond en zal de komende jaren sterk toenemen. Onderzoek laat zien bewoners in tien jaar tijd. Een andere demografische slim. Het aantal internationale werknemers in de Domstad dat recreatieve e-bikers nauwelijks afwijken in gebruik en

Trends en ontwikkelingen 37

Prikkelarme buitenactiviteiten in de lift Vecht kan hier proactief op aanhaken en de fiets actiever Stichtse Vecht (zie Randstad Koopstromenonderzoek gaan stimuleren voor gebruik in de vrijetijd voor bewoners 2018). De verwachting is dat deze ontwikkeling zich de en bezoekers. De overheden zullen hierbij steeds meer komende jaren verder doorzet voor Maarssen centrum en overgaan naar multipurpose beleid: niet alleen investerin­ Breukelen centrum. Het herinvullen van leegstand, het gen doen om het utilitair woonverkeer te verduurzamen, toestaan van mengvormen met andere functies (zoals maar ook steeds meer aandacht voor een aantrekkelijke wonen, maatschappelijke functies, horeca en evenemen­ beleving hiervan (multipurpose). ten) en meer aandacht voor beleving en sfeer zijn voor dit thema aandachtspunten voor Stichtse Vecht. Vanuit het Aanhoudende behoefte aan prikkelarme economisch beleid van Stichtse Vecht krijgt de vitaliteit van buitenactiviteiten winkelgebieden de komende jaren prioritair aandacht, De algemene tendens is dat Nederlanders het de komende onder andere ook in afstemming met de provincie Utrecht. jaren drukker en drukker krijgen, althans dat beleven we in interesses van reguliere recreatieve fietsers. Deze ontwik­ elk geval zo. Er is een aanhoudende overload van infor­ keling biedt zodoende kansen om het stedelijk en landelijk matie en prikkels en een continue strijd om de aandacht gebied van Stichtse Vecht beter te benutten, zeker omdat van de consument. Dit geldt evengoed voor de vrijetijds­ Stichtse Vecht een uitgestrekte gemeente is die de loop besteding. Hierdoor zal tegelijkertijd de behoefte aan rust, van de rivier de Vecht volgt. stilte en de accu opladen stijgen. Dat is gunstig voor trage vrijetijdsactiviteiten als natuurbeleving, wandelen, fietsen, Ambities van rijk en provincie voor fietsbeleid varen en bezoek aan cultuur en erfgoed. Het prikkelarme Het Rijk zet meer dan ooit in op het stimuleren van buitengebied wint hiermee de komende jaren verder aan fietsgebruik. Zo is een beleidsambitie om 200.000 belang als contramal van de prikkelrijke stad. Natuur, Nederlanders extra op de fiets te krijgen in het woonwerk- cultuur en erfgoed worden zo steeds meer een heler van verkeer. Hiertoe stimuleert men onder andere de aanleg de gejaagde geest, wat een kans geeft voor de ruim ver­ van doorfietsroutes en fietsinfrastructuur. De provincie tegen­woordigde rust en ruimte die in Stichtse Vecht is te Utrecht is een van de provincies die een omvangrijk vinden. Varen, fietsen en wandelen in combinatie met de fietsstimuleringsbeleid heeft ontwikkeld. Men streeft er beleving van cultureel erfgoed winnen hiermee alleen hierbij naar om als regio Utrecht dé fietsregio van Europa te maar aan belang de komende jaren. Het aantal buiten­ worden met een utilitair mobiliteitsbeleid waarin de fiets activiteiten zal blijvend stijgen. een grote rol speelt. De verwachting is dat de komende jaren de toeristische sector in Utrecht steeds meer betrok­ Winkelgebieden kampen met afkalvend bezoek ken zal worden in deze ambitie en dat partners de handen De winkels in Nederland hebben het in het algemeen ineenslaan voor het gezamenlijk opbouwen van een aan­ zwaar. Door de aanhoudende groei van de online verkoop trekkelijk profiel, verhoging van de bekendheid en een neemt de omzet in niet-dagelijkse branches in fysieke toename van het gebruik van de fiets en e-bike. Stichtse winkels, doorgaans af en dat effect is goed te zien voor

Trends en ontwikkelingen Beleidsthema’s en agenda

Beleidsthema's Ben agenda 39 Beleidsthema’s en uitvoeringsagenda

Dit hoofdstuk introduceert de mogelijk Sturingsmogelijkheden voor gemeente inzetbare instrumenten voor Stichtse Vecht. De lokale overheid heeft diverse instrumenten om zelf sturing en richting te geven aan de uitvoering van Vervolgens komen de toeristisch-recreatieve toeristisch-recreatief beleid: beleidsthema’s voor de komende jaren aan bod. Feitelijk vormen zij het inhoudelijke filter waaraan alle uitvoeringsprojecten dienen te Bereikbaarheid en mobiliteit Spreiding in ruimte voldoen. Per beleidsthema is inhoudelijk de Denk aan de ontwikkeling van toeristische Een ruimtelijk beleid dat uitgaat van zonering van overstappunten (TOP’s) en inspanningen om functies voor vrijetijd en toerisme passend bij de visie verwoord en een uitvoeringsagenda met OV-gebruik en andere vormen van mobiliteit zoals deelgebieden van de gemeente (Omgevingsvisie) en projecten. Deze projecten zijn niet uitputtend fietsgebruik goedkoper aan te bieden of te een visie die aandacht heeft voor beleidsthema’s die en kunnen worden aangevuld, mits ze vergemakkelijken. spreiding van bezoekers oplevert. inhoudelijk passen binnen de thema’s.

Gerichte marketing­communicatie Beheer Door te kiezen voor marketingcommunicatie van Beheeractiviteiten in recreatiegebieden gericht op collectieve thema’s kan gericht worden gebouwd aan buitenrecreatie. Deze stimuleren gezonde uitjes in de een gewenst profiel en krijgen passende thema’s een openlucht, bereikbaar voor iedereen. Ook duw in de rug. basisvoorzieningen als sanitair in de openbare ruimte past hierbij.

Spreiding in tijd Het faciliteren van gebruik van voorzieningen in Inrichting van de openbare ruimte daluren, de ontwikkeling van meetinstrumentarium Aanpassingen en maatregelen in de openbare ruimte, om drukte realtime weer te geven en het managen zoals voor verkeer en voor de verhoging van de van bezoekstromen door bij publieksvoorzieningen verblijfskwaliteit in historische kernen, om de met tijdssloten te werken. perceptie van drukte en overlast te verlichten.

Beleidsthema's en agenda 40

Deze sturingsmogelijkheden hebben we toegepast en Financieel instrumentarium Richting geven aan groei doorvertaald in concrete projecten (zie verder onder Om projecten een steun in de rug te geven kan een Een toeristisch-recreatieve visie die inhoudelijke uitvoeringsagenda bij de diverse beleidsthema’s). subsidieregeling ingezet worden of projecten die principes vaststelt die richting geven aan de groei van bijdragen aan een return on investment (toerisme bezoekstromen. Onderdeel hiervan zijn strategische Tegelijkertijd zijn deze instrumenten niet alomvattend en draagt bij aan cultuur, erfgoed en/of natuur). keuzen voor dagtoerisme, verblijfstoerisme en kan de gemeente vanwege andere regelgeving ook zaken zakelijk toerisme (vergader- en congresmarkt). Ook niet uitvoeren. Voorbeelden hiervan zijn: in de afgifte van vergunningen kunnen we mogelijk - Verboden uitvaardigen op beperkingen in reisgedrag meer sturen op het al dan niet toestaan van ont­ Handhaving en toezicht kunnen niet worden uitgevoerd als er geen sprake is van wikkelingen.­ De inzet van ambtelijke capaciteit om de handhaving urgente situaties van onveiligheid en/of grote negatieve van regels te vergroten (bv in de inning van effecten op de leefbaarheid. Er is op basis van Europese kadegelden of bij controle van vaarsnelheden). regels voor iedereen recht op vrij verkeer en verblijf van Vergroten van betrokkenheid personen binnen de EU. Dit vormt de hoeksteen van het Het organiseren van effectieve samenwerking en het burgerschap van de Unie dat in 1992 met het Verdrag van Bewustwording en voorlichting bevorderen van een effectief ecosysteem van Maastricht werd ingevoerd. Inspanningen op het vlak van gezamenlijke verant- bedrijven en bewoners. Transparantie over de inzet - Op basis van de Europese Dienstenrichtlijn dient de woordelijkheid om openbare ruimte schoon, veilig van middelen en mogelijk advies over de inzet van overheid ondernemers vrij te laten in het aanbieden en aantrekkelijk te houden (bijvoorbeeld recreatie­ middelen voor recreatie en toerisme. Inspanningen van hun diensten. Wetten en regels dienen voor alle gebieden ontdoen van zwerfafval door vrijwilligers). die bewoners benutten als trotse ambassadeurs van ondernemers duidelijk en ondubbelzinnig te zijn. Ook campagnes om bezoekers te wijzen op bepaald een gemeente. gedrag (bijvoorbeeld hoffelijkheidscampagne voor minder overlast door recreatievaart) valt onder deze noemer. Meten is weten De gemeente kan het voortouw nemen in het organiseren van een reguliere monitoring van recreatie en toerisme (bijvoorbeeld publicatie van kengetallen).

Beleidsthema's en agenda 41

Focus op passende beleidsthema’s Beleidsthema I Beleidsthema II De inzet is om de komende jaren meer focus te leggen op Beleefbare kastelen en buitenplaatsen Beleefbare waterlinie beleidsthema’s die het beste passen bij voorgaande ana­ lyse, ambitie, doelstelling en leidende principes. Hierbij borduren we voort op de inhoud van het Kompas voor Visie op beleefbare kastelen en buitenplaatsen Visie op beleefbare waterlinie Kwaliteitstoerisme. De keuze voor beleidsthema’s geeft De kastelen en buitenplaatsen aan de Vecht zijn al vanaf (Nieuwe en Oude Hollandse Waterlinie) aan waar de prioriteiten liggen om een gewenste duur­ de 17e eeuw nationaal en internationaal beroemd onder De Vecht speelde een rol van importantie als onderdeel zame toeristische ontwikkeling te richten en vorm de fijnproevers. Er zijn vandaag de dag nog ongeveer van de Oude en de Nieuwe Hollandse Waterlinie. De te geven. 72 buitenplaatsen overgebleven van ooit 200. De Waterlinie was een defensiesysteem waarbij land met een ge­meen­te Stichtse Vecht is hiermee samen met Wassenaar netwerk van sluizen, kanalen en kaden kniehoog onder De hierna gepresenteerde projecten zijn indicatief en niet dé kastelen- en buitenplaatsengemeente van Nederland. water kon worden gezet. De verwachting is dat de Nieuwe uitputtend. Gezien de onzekerheid rondom corona en Het is een goed passend en onderscheidend thema dat Hollandse Waterlinie mogelijk per 2021 (afhankelijk van beperkt beschikbare capaciteit en middelen zal bij de hoge kwaliteit in zich draagt en de gewenste cultuur­ de ontwikkelingen coronacrisis) een UNESCO Wereld­ uitvoering een nadere prioritering waarschijnlijk zijn. bezoeker bedient. De inzet is om meer kastelen en buiten­ erfgoedstatus krijgt. Dit is een gepaste aanleiding om de plaatsen beleefbaar te maken, indien de eigenaar dit beleefbaarheid verder te versterken, uiteraard binnen de Het gaat om de volgende beleidsthema’s, die hierna uiteraard zelf wenst. kaders van wat er kan en mag. Het is een passend thema afzonderlijk worden toegelicht: dat de gewenste cultuurbezoeker bedient. Sinds 12 jaar Verder kunnen de bestaande locaties die al een wordt de waterlinie onder andere behouden mede door publieksfunctie kennen, verder worden ontwikkeld, met kleinschalige publieksvoorzieningen en -activiteiten te respect voor de kwetsbare kwaliteiten van gebouwen organiseren. Recreatie en toerisme zijn hiermee een van en tuinen. Daarnaast kan de beleefbaarheid een impuls de dragers geworden van de waterlinie. krijgen door bijvoorbeeld betere promotie, een betere verbinding met thematische routes, arrangement­ De inzet is om deze lijn voort te zetten en waar mogelijk I Beleefbare kastelen II Beleefbare waterlinie ontwikkeling voor individuele bezoekers en het stimuleren verder uit te bouwen. Behalve aandacht voor de twee en buitenplaatsen van meer publieks­functies in balans met de kwaliteiten. huidige publieksforten Nieuwersluis en Fort Maarsseveen, Stichtse Vecht kan bovendien meer profiteren van de gaat het bijvoorbeeld om thema­tische routeontwikkeling inspanningen rondom de verhaallijn kastelen en buiten­ en arrangementsontwikkeling. Samenwerking met de plaatsen van NBTC. fortenpartners in de regio is hier van groot belang. Stichting Oude Hollandse Waterlinie heeft mogelijk ook Bekijk de uitvoeringsagenda van dit beleidsthema inspanningen die goed bij dit thema aansluiten.

Bekijk de uitvoeringsagenda van dit beleidsthema III Stimuleren IV Buitenrecreatie van duurzame vrijetijdsmobiliteit

Beleidsthema's en agenda 42

Beleidsthema III Beleidsthema IV Duurzame vrijetijdsmobiliteit Buitenrecreatie

Om in de vrije tijd van bezoekers alternatieven te bieden Het recreatieve aanbod dient, ook in de toekomst, toe­ voor het gebruik van de auto, willen we duurzame vormen gesneden te zijn op de vraag van recreanten en bezoekers van vrijetijdsmobiliteit steunen. Voor de recreatievaart op van binnen en van buiten Stichtse Vecht. Buitenrecreatie de Vecht, bij de Scheendijk, het kwetsbare gebied van de toegankelijk houden voor iedereen is en blijft een belang­ Kievitsbuurten en op de Loosdrechtse Plassen kunnen rijke opgave voor de overheid. Recreatiegebieden als we het elektrisch varen en het varen in sloepen beter faci­li­ Maarsseveense Plassen, De Strook en vele kleinere terrei­ teren. Ook het sloepdelen en andere duurzame vormen nen verdienen structureel beheer. Het gaat ons om de van recreatievaart willen we meer aandacht geven. Er is mogelijkheden voor buitenrecreatie in brede zin. Om een wereld te winnen voor de fiets. We willen in diverse buitenrecreatie voldoende aandacht te kunnen geven, projecten aanmoedigen dat bewoners en bezoe­kers neemt Stichtse Vecht samen met andere gemeenten vaker de fiets of e-bike gaan gebruiken in hun bezoek en de provincies Utrecht en Noord-Holland deel in de aan Stichtse Vecht. De opkomst van de e-bike en de recreatie­schappen, te weten in Stichtse Groenlanden en ver­betering van fietsinfra vanuit utilitair beleid biedt in Plassenschap Loosdrecht eo. De gemeente Stichtse hiervoor kansen. Vecht draagt daarnaast bij aan het Routebureau Utrecht dat beheer en ontwikkeling voert van wandel-, fiets- Denk hierbij aan het benutten van de bestaande toeris­ en vaarroutes. tische overstappunten (TOP’s) voor duurzame vormen van vrijetijdsverkeer, het aanmoedigen van fiets- en Door de groei van met name de inwoners van de stad e-bike-verhuur bij aanbieders, de door­ontwikkeling van Utrecht zal de druk op Stichtse Vecht als buurgemeente de Fietsboot en toeristische arrangement­ontwikkeling toenemen en verdient dit thema blijvend aandacht. rondom de fiets. We willen het functioneren van de Verbetering van de recreatieve ontsluiting van het buiten­ bestaande Toeristische Overstappunten (TOP’s) verbeteren. gebied is een blijvend aandachtspunt. Waar mogelijk stimuleren we in het mobiliteitsbeleid het meekoppelen Bekijk de uitvoeringsagenda van dit beleidsthema van fietsen en wandelen, zodat het recreatief belang wordt gediend.

Bekijk de uitvoeringsagenda van dit beleidsthema

Beleidsthema's en agenda 43

Uitvoeringsagenda Beleidsthema I Beleefbare kastelen en buitenplaatsen

Wat Toelichting Uitvoeringsinstrument Meetbare indicator

Buitenplaatsenbus 120 Met Visit Gooi en Vecht en busvervoerder Syntens Bereikbaarheid en Twee recreatieve routes gerealiseerd en ontwikkelen we recreatieve routes vanaf bushaltes waar mobiliteit gezamenlijke campagne voor buslijn Trekkers: buslijn 120 Amsterdam Bijlmer-Utrecht stopt. In de routes 120 uitgevoerd. Visit Gooi & Vecht en Syntens stellen we het historische verhaal van de kastelen en buitenplaatsen centraal. Gezamenlijk steunen we het gebruik van de OV-buslijn voor de kastelen en buiten­ plaatsen in Stichtse Vecht. Hierin kunnen we ook de kernen en andere erfgoedthema’s belichten

Slot Zuylen als erfgoedicoon Slot Zuylen heeft ambitie om te groeien in het aantal Gerichte Aantal bezoekers gegroeid met +5.000 bezoekers. Dit is ook nodig voor het functioneren van marketingcommunicatie in 3 jaar tijd Trekkers: het kasteel. Als aantrekkelijk kasteelmuseum met tuinen, Slot Zuylen, Visit Gooi & Vecht en NBTC theehuis en een interessante collectie zijn er kansen om deze plek meer te benutten als publiekslocatie met gericht publieksbereik, persbewerking en product­ ontwikkeling. Hiermee kan dit publiekskasteel zich ontwikkelen tot icoon van Stichtse Vecht.

Toegankelijke buitenplaatsen Stichtse Vecht heeft vele tientallen fraaie landgoederen en Spreiding in tijd en ruimte, Drie buitenplaatsen zijn ruimer buitenplaatsen, waarvan slechts een handvol toegankelijk sturen op groei en gerichte opengesteld voor publiek. Trekker: zijn voor publiek. We willen de toegankelijkheid van marketingcommunicatie Gemeente kastelen, landgoederen, buitenplaatsen steunen. Dit geldt zowel voor de tuinen als voor de gebouwen. Ook zetten we in op ruimere openstelling van locaties die dat zelf ook willen.

Beleidsthema's en agenda 44

Uitvoeringsagenda Beleidsthema I Beleefbare kastelen en buitenplaatsen

Wat Toelichting Uitvoeringsinstrument Meetbare indicator

Cultuurpaspoort bezoekers De kerngedachte is dat het paspoort wordt verkocht aan Financieel instrument Cultuurpaspoort gerealiseerd. bezoekers die overnachten/ verblijven in Stichtse Vecht. Trekker: Het paspoort bevat waardebonnen voor kasteelmusea en Nader te bepalen andere culturele instellingen. Deze waardebonnen kunnen worden ingeleverd bij een steeds wisselend aanbod. Hiermee betaalt de toerist voor zijn verblijf en draagt het tegelijkertijd bij aan het behoud van culturele instellingen in de stad. Een verkenning moet duidelijk maken in hoeverre hier kan worden aangehaakt op de bestaande Utrecht Region Pass. Het past goed bij de wens voor meer return on investment van waardevol toerisme.

Betere benutting zakelijk bezoek Het zakelijk bezoek aan vergader- en congreslocaties op Spreiding in tijd en ruimte, Meerjarige samenwerking tussen landgoederen in Stichtse Vecht verdient meer aandacht, sturen op groei en gerichte vergader- en congreslocaties op Trekker: omdat deze bezoekers geen overlast geven en de piek­ marketingcommunicatie buitenplaatsen gerealiseerd. Nader te bepalen belasting in de weekends ontziet. Het aanbod wordt collectief ontsloten met de inzet van het congresbureau in Utrecht, samenwerking wordt gestimuleerd en we verkennen in hoeverre spelers als Nyenrode Business Universiteit en Van der Valk en andere vergader­ accommodaties kunnen worden betrokken.

Beleidsthema's en agenda 45

Uitvoeringsagenda Beleidsthema II Beleefbare waterlinie

Wat Toelichting Uitvoeringsinstrument Meetbare indicator

Publieksbereik UNESCO De Hollandse waterlinies staan op de nominatielijst om Gerichte Vijf publieksprojecten gerealiseerd in werelderfgoed (indien toegekend) UNESCO werelderfgoed te worden. In 2021 wordt waar- marketingcommunicatie Stichtse Vecht naar aanleiding van schijnlijk bekend gemaakt of de status wordt behaald. UNESCO status Trekkers: Samen met partners als Programma­­bureau NHW, Programmabureau NHW Liniebreed Ondernemen en de forten kan Stichtse Vecht dit aangrijpen om het publieksbereik te vergroten.

Thematische wandel- en Het aanbod van recreatieve routes voor wandelen en Spreiding in tijd en ruimte Drie nieuwe recreatieve thematische fietsroutes fietsen voor de waterlinies kan worden versterkt om de waterlinie-routes ontwikkeld met forten en het tussenliggende gebied beter te ontsluiten. aandacht voor verhoging van het Trekkers: We werken hierbij samen met routepartners als bijvoor­ bereik. Diverse routepartners beeld Routebureau Utrecht, LEU (Klompenpaden) en Trage Tochten en Stichting OHW, afhankelijk van de plannen en initiatieven. Het Routebureau vragen we behalve voor forten ook voor kastelen en buitenplaatsen beter themaroutes te ontsluiten.

Fort Maarsseveen als proeftuin Fort Maarsseveen is het eigendom van de stichting Spreiding in tijd en ruimte Fort Maarsseveen is ontwikkeld als C-Fordt die het Werk de komende jaren wil omvormen succesvolle proeftuin voor publiek. Trekker: tot een broedplaats voor kunst, cultuur en recreatie. We Stedelijke regio faciliteren de ontwikkeling van dit fort als proeftuin in samenwerking met andere partners, zoals de provincie en het ministerie van OCenW.

Basisinformatie forten en ander We geven Visit Gooi en Vecht en de lokale VVV de Gerichte Visit Gooi en Vecht krijgt 20 nieuwe aanbod op orde opdracht om de basisinformatie over de bezoekbare marketingcommunicatie partners. forten en andere publieks- en culturele voorzieningen Trekker: verder uit te breiden. De deelname van het lokale aanbod Visit Gooi & Vecht kan hierdoor worden versterkt.

Beleidsthema's en agenda 46

Uitvoeringsagenda Beleidsthema III Duurzame vrijetijdsmobiliteit

Wat Toelichting Uitvoeringsinstrument Meetbare indicator

Verduurzaming Het vrijwilligersinitiatief (>50 vrijwilligers) van de Fietsboot Bereikbaarheid en De Fietsboot is verduurzaamd en het Fietsboot heeft plannen om zich verder te ontwikkelen. Voor een mobiliteit aantal vervoerde passagiers is met 50% van de twee fietsboten die in de vaart zijn, bestaat het plan gegroeid in 3 jaar tijd met een nieuwe Trekkers: om de motor te verduurzamen. We willen het gebruik van verbinding naar de stad Utrecht. Stichting Veerdiensten op de Vecht de Fietsboot graag zien groeien, met behoud of ontwik- keling van het aantal op- en uitstapmogelijkheden.

De fiets centraal Om de drukte van autoverkeer langs de oevers te Bereikbaarheid en - Er zijn drie nieuwe e-bike verhuurders verlichten, willen we diverse activiteiten uitvoeren. Het mobiliteit, spreiding in tijd gerealiseerd. Trekkers: aantal verhuurders van e-bikes en fietsen (bv bij hotels) en ruimte - Met campagnes voor het gebruik Gemeente en Visit Gooi & Vecht willen we bevorderen. In het hoofdseizoen zullen we met van de fiets in de vrije tijd zijn 10.000 partners bezoekers aan activiteiten en de kernen personen bereikt. oproepen om niet met de auto te komen, maar de fiets te gebruiken. Met uitvoeringspartner Visit Gooi & Vecht leggen we in de uitingen een accent op de fiets.

Verbetering gebruik van We willen het gebruik van de huidige toeristische Vergroten van Verkenning haalbaarheid lokaal fonds toeristische overstappunten overstappunten bij station Breukelen, de Maarsseveense betrokkenheid, financieel waardevol toerisme uitgevoerd. (TOP’s) Plassen en Slot Zuylen verbeteren. We steunen hierbij de instrument komst van aanvullende, passende diensten (horeca, Trekker: services) bij de TOP’s van station Breukelen en de Gemeente en Visit Gooi & Vecht Maarsseveense Plassen. Visit Gooi & Vecht en/of andere partners gaan de TOP’s actief onder aandacht brengen bij aanbieders van navigatiesystemen, landelijke leveranciers en uitgevers. Voor de locatie Sperwerveld in Vreeland wordt nader verkend in hoeverre hier extra parkeerplaatsen mogelijk zijn.

Beleidsthema's en agenda 47

Uitvoeringsagenda Beleidsthema III Duurzame vrijetijdsmobiliteit

Wat Toelichting Uitvoeringsinstrument Meetbare indicator

Verkenning lokaal fonds Met het bedrijfsleven en andere relevante partners wordt Vergroten van Verkenning haalbaarheid lokaal fonds waardevol toerisme verkend in hoeverre het haalbaar is om een lokaal fonds betrokkenheid, financieel waardevol toerisme uitgevoerd. op te richten, waarbij projecten voor erfgoed, cultuur, instrument Trekkers: natuur en landbouw een steun in de rug kunnen krijgen. Nader te bepalen Een financiële partner of stichting kan als trekker fungeren (denk aan een bank) en de verkenning moet duidelijk maken wat de specifieke voorwaarden, opzet en organisa- tie kan worden. De relatie met het recent opgerichte Cultuurfonds wordt hier bezien, zodat beide instrumenten aanvullend kunnen functioneren.

Verkenning alternatieve Om de druk op de oostelijke vechtoever door (groepen) Spreiding in tijd en ruimte Verkenning alternatieve recreatieve wielrenroute Amsterdam- wielrenners te verlichten kan worden gedacht aan het route voor wielrenners uitgevoerd. Rijnkanaal ontwikkelen van een alternatieve route langs het AmsterdamRijn-kanaal. Een koppeling met de fietsbrug Trekkers: Nigtevegt ligt voor de hand. Met verkeerscollega’s kunnen Gemeente we verkennen welke traject logisch is en in hoeverre er aanpassingen nodig zijn aan de bestaande fietsinfra­ structuur op deze alternatieve route. Vervolgens kan het alternatief actief worden gestimuleerd door partners als Visit Gooi en Vecht en Visit Utrecht Region.

Beleidsthema's en agenda 48

Uitvoeringsagenda Beleidsthema IV Buitenrecreatie

Wat Toelichting Uitvoeringsinstrument Meetbare indicator

Beheer van recreatiegebieden De Maarsseveense Plassen en De Strook trekken jaarlijks Beheer Het aantal bezoekers aan honderdduizenden bezoekers. Met de deelname aan Maarsseveense Plassen en De Strook Trekkers: recreatieschap Stichtse Groenlanden (Maarsseveense blijft stabiel. Recreatieschappen Plassen) en Loosdrechtse Plassen (De Strook) is beheer, onderhoud en ontwikkeling van recreatiegebieden van de plassen geborgd. De governance van de recreatieschap- pen wordt de komende jaren in samenwerking met gemeenten en provincies bezien.

Beheer van recreatieve Het Routebureau Utrecht beheert, onderhoudt en ontwik- Beheer Het aantal bezoekers aan het platform routenetwerken kelt diverse recreatieve routenetwerken voor wandelen, met recreatieve routes blijft stabiel. fietsen en varen. Hierbij is productontwikkeling ook een Trekkers: belangrijke taak. We willen meer aandacht geven aan het Routebureau Utrecht opnemen van veenweidegebied en vitaal platteland als onderdeel van de routenetwerken.

Gebiedsakkoord Oostelijke Voor de Oostelijke Plassen (waarvan de Kievitsbuurten Spreiding in tijd en ruimte Er zijn twee duurzame Vechtplassen deel uitmaken) is een gebiedsakkoord in uitvoering. De recreatieprojecten uitgevoerd. gemeente Stichtse Vecht neemt deel als een van de meer Trekker: dan 20 uitvoeringspartners. Inzet wordt gepleegd voor Provincie Noord-Holland onder meer natuurvriendelijke legakkers en duurzame recreatieprojecten.

Verkenning Routebureau Beleving van landbouw en platteland kunnen kansrijk zijn. Spreiding in tijd en ruimte Verkenning recreatief netwerk recreatief netwerk en behoeften Het Routebureau laten we de kwaliteit van het recreatieve uitgevoerd en behoeften gepeild voor voorzieningen netwerk in beeld brengen en een behoeftepeiling aan koppeling landbouw en recreatie. voorzieningen. Er kan dan meteen gekeken worden of de Trekker: routes goed aansluiten op bestaande economische func- Routebureau ties en een koppeling gemaakt worden met de recreatie- mogelijkheden bij agrarische ondernemers.

Beleidsthema's en agenda Verlichting van overlast

Verlichting van Voverlast 50 Verlichting van overlast

Aan de hand van het analysemodel van de Raad Conclusie uit analyse leefomgeving: geen - welke publieksvoorzieningen houdt eventuele congestie voor de Leefomgeving en Infrastructuur (RLI) overtoerisme, wel overlast mee verband? geeft dit hoofdstuk een beoordeling van de Uit de analyse van de leefomgeving, die we in de - Toeristisch gebruik van vastgoed: in hoeverre is er mate waarin sprake is van overlast en druk van paragrafen hierna toelichten, blijkt dat er in Stichtse Vecht sprake van verdringing van vastgoedfuncties ten behoeve geen sprake is van overtoerisme, omdat er geen structurele van toeristisch gebruik? Is er sprake van eenvormig voor- bezoek. Uit de interviews en uit de input van de hoge druk bestaat van bezoekers op de leefomgeving. zieningenaanbod? In hoeverre is toeristisch vastgoed in thema-avond Waardevol Toerisme in Stichtse Er is wel sprake van piekmomenten door bezoek. balans met vastgoed dat wordt gebruikt door bewoners? Vecht is inzichtelijk gekregen in hoeverre en in Bewoners ervaren vooral overlast op mooiweer-dagen, - Openbare ruimte: in hoeverre is er sprake van fysieke welke vormen de bewoners overlast ervaren die zijn geconcentreerd in de periode mei tot en met schade van bezoekers aan de openbare ruimte? In van het huidige toeristisch-recreatief gedrag in september met een duidelijke piek in de vakantiemaanden hoeverre is er overlast van bijvoorbeeld zwerfafval, Stichtse Vecht. Het hoofdstuk eindigt met een juli en augustus. wildplassen of andersoortige effecten? - Erfgoed:in hoeverre berokkenen bezoekers schade aan concreet maatregelenpakket om de last van Analysemodel voor effecten op leefomgeving het erfgoed? In hoeverre is er voldoende opvangcapaci- bezoek te verlichten. Het draagvlak voor toerisme van bewoners is een teit van erfgoed om het bezoek op te vangen? In hoe- belangrijke factor voor het bepalen van de balans tussen verre staat het beheer van erfgoed onder druk of kunnen toerisme en leefbaarheid. De Raad voor de Leefomgeving bezoekers ook direct bijdragen aan instandhouding van en Infrastructuur (RLI) presenteerde in 2019 een methodiek het erfgoed? om vroegtijdig toeristische ontwikkeling te koppelen aan - Natuur: in hoeverre ontstaat er schade van bezoek van het signaleren en sturen van drukte en mogelijke overlast toeristen aan de natuur in Stichtse Vecht? In hoeverre zijn van bezoekers. Hierbij kan een kwalitatieve foto worden er situaties dat flora en fauna onder druk staat van het gemaakt (momentopname) en een bepaalde gemeente gebruik van bezoekers? worden beoordeeld aan de hand van fysieke kenmerken - Milieu: in hoeverre ontstaat er door het bezoek belasting enerzijds en de bezoekersdruk anderzijds. van het milieu, zoals geluidsoverlast, gezondheidseffec- ten of andere milieuhinder? De fysieke kenmerken bestaan uit beoordelingen van diverse domeinen van de fysieke leefomgeving in Stichtse Deze kenmerken zijn met de input van de interviews en Vecht, te weten: de thema-avond beoordeeld. Hiermee is het mogelijk om - Vrijetijdsmobiliteit: is er sprake van files of andere vormen zicht te krijgen wanneer er in de tijd (gedurende het jaar, van mobiliteitsdruk? Is deze structureel of periodiek? Met welke maanden, welke tijdstippen) overlast wordt ervaren.

Verlichting van overlast 51

Ervaren last van bewoners hiervoor data ontbreken. Dat doet echter niets af aan de Uit de beoordeling blijkt dat voor de domeinen mobiliteit constateringen van overlast. Op basis van de beschikba- en openbare ruimte sommige bewoners op gezette tijden re onderzoeken is de globale inschatting dat ca. 70% van last ervaren van bezoekers. Er is hierbij geen sprake van het toeristisch-recreatief bezoek wordt gegenereerd door een structureel hoge druk. De druk op de leefomgeving de eigen bewoners en de regiobewoners en dat ca. 30% valt het beste te typeren als een concentratie van activi­ afkomstig is van buiten de provincie Utrecht. Op basis van teiten in de maanden mei-september, met de nadruk in de input en interviews valt hieraan toe te voegen dat het de weekenden. Uit de interviews zijn geen indicaties van veelal om Nederlandse bezoekers gaat en maar beperkt negatieve effecten op vastgoed, erfgoed, natuur en milieu om buitenlands bezoek. naar voren gekomen, zodat hier een lage druk de best passende beoordeling is. Feit is dat er vormen van overlast door bewoners wordt ervaren en zodoende relevant zijn voor de gemeente om Uit de input en interviews blijkt dat vooral bewoners van meer rekening mee te gaan houden. De gemeente staat Nieuwersluis, Vreeland, Loenen aan de Vecht en Nigtevecht open voor deze signalen en eventuele oplossingsrichtin- overlast ervaren van drukte van bezoekers tussen mei en gen. Dit is een nieuw element in het beleid. In de volgende september gerelateerd aan: paragraaf lichten we de maatregelen toe die we als ge- - Passantenverkeer van auto’s, wielrenners en motorrijders meente willen uitvoeren om de overlast te verlichten. aan de oevers van de Vecht - ‘Plasoverlast’ van bootvaarders op de oevers van de Vecht Het is opvallend dat de door de bewoners genoemde over- - Geluidsoverlast van passerende bootvaarders op last in vrijwel alle gevallen een relatie heeft met de rivier de Vecht de Vecht. Verder is het kenmerkend dat de overlast een - Ergernissen over te snel varende boten op de Vecht directe relatie heeft met de recreatievaart en/of de Vecht. Aanvullend hierop is duidelijk geworden dat de drukte en Dit betekent een duidelijke relatie met het vaarseizoen en overlast ook buiten de genoemde kernen en zodoende met mooi weer: dat zijn de dagen dat mensen er varend ‘Vecht-lang’ worden ervaren. en fietsend op uit trekken. Op basis van de tellingen van de brugwachters en analyse van KNMI-data (namelijk gemid- De beoordeling van de ervaren overlast van bewoners is deld aantal mooiweer-dagen per jaar) is de inschatting dat in bovenstaande figuur weergegeven. Het is niet exact in- het hier om gemiddeld 40-50 als druk ervaren dagen per zichtelijk te maken welk deel van deze druk op conto komt jaar gaat. Dit is 11%-14% van het totaalaantal beschikbare van de eigen bewoners en welk deel van bezoekers, omdat dagen per jaar.

Verlichting van overlast 52

Beoordeling effecten van toerisme overlast zoals bewoners die ervaren

Fysiek Sociaal

Invloed in Invloed Mobiliteit Vastgoed Openbare Erfgoed Natuur Milieu publieke persoonlijke ruimte ruimte Hoge druk leefruimte

Pieken

Periodieke Periodiek grote congestie drukte, wildplassen, door toerisme zwerfvuil

Balans

Lage druk

Leegstand hotels Weinig Geen invloed Geen schade woningen bezoekers, bezoekers aan milieu en Rustige Geen invloed en winkels beheer duur op natuur gezondheid publieke ruimte thuis

Verlichting van overlast 53

Maatregelen ter verlichting van hinder Aanvullend op de vermelde maatregelen die vanuit het wielrenners. De gemeente werkt hierin samen met vullend op de gepresenteerde projecten per beleids­thema toeristisch-beleid worden opgepakt, is er specifiek voor Veilig Verkeer Nederland. Verder wordt er in samenspraak zijn er zodoende maatregelen die we (laten) uitvoeren de overlast van wielrenners vanuit verkeersbeleid ook met bewoners nader verkend in hoeverre er fysieke om de op piekmomenten ervaren drukte en overlast van aandacht. Er is contact tussen de gemeente en bewo- maatregelen nodig zijn om wielrenners hun gedrag bezoek te verlichten. nersvertegenwoordigers en per 2021 zullen we gedrags­ te laten aanpassen. campagnes uitvoeren die specifiek zijn gericht op

Maatregelen ter verlichting van hinder

Wat Toelichting Uitvoeringsinstrument Meetbare indicator

Handhaving snelheid In het vaarseizoen (mei-september) willen we meer Toezicht en handhaving Elk vaarseizoen een handhavingsproject recreatievaart aandacht geven aan de handhaving van de maximum op maximumsnelheden uitgevoerd. snelheden op de Vecht en op de Loosdrechtse Plassen. Trekkers: Hier zullen we met partners als het Plassenschap Waternet en Plassenschap Loosdrecht eo en Waternet actie op uitvoeren. Loosdrecht eo

Sanitaire Om de klachten over wildplassen op diverse plekken Beheer, bewustwording en Twee nieuwe (mobiele) sanitaire voorzieningen in de gemeente te verlichten, realiseren we sanitaire voorlichting voorzieningen gerealiseerd (in het recreatievaart voorzieningen voor de recreatievaart op de Vecht. We vaarseizoen) als blijvende oplossing. willen zowel aan de noordzijde als in het midden van Trekkers: de Vecht sanitaire oplossingen bieden. Aan de zuidzijde Gemeente voldoen de voorzieningen bij het Vechtstreek-museum reeds aan de behoefte.

Verlichting van overlast 54

Gedrags- Veel bootvaarders zijn zich niet bewust van het feit dat Bewustwording en Met hoffelijkheids-campagnes per campagnes vrijwel alle tuinen van woningen zich pal aan de Vecht voorlichting seizoen 5.000 recreatievaarders recreatievaart bevinden. In navolging van een eerste zomercampagne bereikt. in 2020 met de inzet van een promotieteam willen we Trekker: in het hoogseizoen bootvaarders attenderen op de Visit Gooi & Vecht wenselijkheid van hoffelijk gedrag. We doen dit samen met partners als Visit Gooi & Vecht en Stichting Varen Doe Je Samen.

Druktemonitor Op basis van een regionaal initiatief van de provincie Bewustwording en Deelname van 10 lokale meetlocaties Utrecht nemen we deel aan het opzetten van een nieuwe voorlichting, spreiding aan druktemonitor. Trekker: druktemonitor. Hierbij houden lokale experts bij wat de in tijd en ruimte, meten Provincie Utrecht drukte van bezoek is op drie momenten van de dag. is weten Hierdoor kunnen bezoekers van te voren beter besluiten om naar minder drukke plekken te gaan. Indien er nieuwe mogelijkheden beschikbaar komen, zullen we deze ook in ogenschouw nemen.

Factsheets recreatie Om een vinger aan de pols te kunnen houden bij de Vergroten van Lokale factsheet recreatie en toerisme en toerisme ontwikkeling van recreatie en toerisme, brengen we op betrokkenheid, elk jaar opgeleverd. reguliere basis kengetallen samen (bv aantal banen, meten is weten Trekker: overnachtingen, aantal passanten op de Vecht etc). Indien Gemeente mogelijk geven we hierbij ook inzicht in het kapitaal van ingezette vrijwilligersuren. We volgen de vorderingen die landelijk en regionaal worden verwacht en passen die toe om de ontwikkelingen te meten.

Verkenning De gemeente heeft diverse regelgeving (zoals bv APV) Toezicht en handhaving Verkenning uitgevoerd. mogelijkheden die raakvlak hebben met het voorliggende beleid. In vergunnings- een verkenning bezien we in hoeverre ervaren overlast instrumentarium van drukte (bv geluid) mogelijk aanvullend kan worden tegengegaan in aanpassing van de bestaande algemene Trekker: regels en vergunningen. Gemeente

Verlichting van overlast Financiën en tot slot

Financiën en totF slot 56 Financiën en tot slot

Financiën projecten en budget van de meeropbrengst toeristen­ Het bijgaande overzicht laat de middelen zien voor het belasting. Per 2020 is hiertoe de toeristenbelasting beleidsplan. Het gaat hier om de middelen voor recreatie verhoogd van €1,30 naar €1,65 per overnachting. In de en toerisme, als onderdeel van het programma Economie, Programmabegroting 2020 is hiertoe voor 2021, 2022, waarvan een gedeelte verplicht is voor structurele 2023 en verder structureel een meerbudget van €53.692 bijdragen zoals die aan het Plassenschap Loosdrecht eo op de begroting gereserveerd. We willen dit budget en Recreatieschap Stichtse Groenlanden. De financiële inzetten voor de beleidsthema’s ‘beleefbare kastelen en verantwoording over het beleidsplan vindt plaats in de buitenplaatsen’, ‘beleefbare waterlinie’, ‘duurzame jaarlijkse planning-en-control-cyclus. Het huidige budget vrijetijdsmobiliteit’ en ‘maatregelen ter verlichting van voor recreatie en toerisme is als volgt opgebouwd: overlast’. Waar mogelijk zullen we in de uitvoering koppelen met andere budgetten van aanpalend beleid De dekking van het projectenbudget ‘Bevordering of gebiedsontwikkeling. toerisme’ bestaat uit budget voor huidige (subsidie-)

Budget voor recreatie en toerisme Onderdeel begrotingspost 2021 2022 2023

Bijdragen recreatieschappen €500.766 €500.766 €500.766 (Plassenschap Loosdrecht e.o. en Recreatieschap Stichtse Groenlanden)

Bevordering toerisme, waarvan: €116.394 €116.394 €116.394 - huidige projecten €62.702 €62.702 €62.702 - meeropbrengst €53.692 €53.692 €53.692 toeristenbelasting* *Van het budget meeropbrengst toeristenbelasting is in 2023 een Totaal €617.160 €617.160 €617.160 budget van € 23.000 gereserveerd voor realisatie van Sperwerveld.

Financiën en tot slot 57

Richtinggevende ruimtelijke noties - In het deelgebied de Snelle Vecht kunnen recreatie­ Vecht kan worden beleefd. Bovendien zijn de veenweide­ Bij het opstellen van het voorliggende beleidsplan zijn functies (inclusief zakelijk gebruik) worden benut, die gebieden gebieden met een eigen karakteristieke sfeer, die specifieke ruimtelijke noties uit de input en analyses passen bij de aard en de schaal van het deelgebied we ook graag beleefbaar zien. We onderstrepen het belang opgesteld, die een uitwerking zijn van de leidende prin­ van plattelandsbeleving en zien hier ruimte voor spreiding cipes, waar sprake is van ruimtelijke consequenties en die Voor de beleefbare kastelen en buitenplaatsen is geen van de vraag, die de druk op de Vecht kan verlichten. aanvullend zijn op bestaand beleid. Deze noties dienen in nadere ruimtelijke notie opgesteld, omdat deze belangen Deelgebieden kunnen als zodanig aanvullend op elkaar de nieuwe gemeentebrede Omgevingsvisie (die in ont­ reeds goed worden gediend met onder meer de functioneren. Stichtse Vecht is meer dan alleen de rivier wikkeling is) nader te worden bezien in afstemming provinciale Leidraad 'Behoud door ontwikkeling op de Vecht. met andere belangen. Het gaat om de volgende historische buitenplaatsen', de landschapsontwikkelings­ richtinggevende noties: plannen, de cultuurhistorische waardenkaart van Stichtse Focus op kleinschalig en aandacht voor meer - Bij gebiedsplannen worden de belangen van de water­ Vecht en de geldende bestemmingsplannen met gepaste bestedingen linie (Oude en Nieuwe Hollandse Waterlinie, Stelling regelgeving. Voor het aantal vaste ligplaatsen en De focus in het beleid ligt op kleinschalig en waardevol van Amsterdam) in de integrale onderbouwingen stopplaatsen van de passagiersvaart verwijzen we naar het bezoek. Tegelijkertijd zorgen we er net de leidende meegewogen. nieuwe Bestemmingsplan de Vecht, dat in voorbereiding is. principes ook voor dat ondanks de kleinschaligheid de - Bij gebiedsplannen worden de belangen van duurzame Voor horeca, hotel- en andere logiesontwikkelingen blijft economische waarde wordt versterkt. Door meer aandacht vrijetijdsmobiliteit (zoals elektrisch varen en fietsen) in de het kader, zoals vastgelegd in de Horecavisie, leidend. Bij aan zakelijk bezoek en aan verblijfstoerisme te geven, integrale onderbouwingen meegewogen. de verdere integrale ruimtelijke afwegingen zal ook worden dragen we bij aan extra bestedingen, want dit zijn - Bij gebiedsplannen worden de belangen van recreatieve ingezoomd op de bredere regionale ontwikkelingen zoals categorieën die zorgen voor gemiddeld hogere wandelaars en fietsers in de integrale onderbouwingen de samenwerking met de U16 en de provincie Utrecht bestedingen in vergelijking met het dagbezoek. meegewogen. (denk aan Ruimtelijk Economisch Programma, Recreatie - In de Veenweidegebieden Oost en West kunnen de om de Stad, Ringpark en Groen Groeit Mee). Toeristisch-recreatieve ondernemers en uitvoerings­ mogelijkheden voor recreatiefuncties (inclusief zakelijk organisaties zijn in Stichtse Vecht niet goed georganiseerd. gebruik) worden benut, zoals nevenactiviteiten voor Tot slot Ook de werkrelatie tussen de gemeente en de stakeholders landbouwbedrijven, voorzieningen voor kanoroutes of Stichtse Vecht is meer dan de rivier de Vecht kan worden verbeterd. Uit de sessies blijkt dat bewoners en andere passende publieksvoorzieningen. In de huidige bestemmingsplannen is voor (agrarische) ondernemers veel over elkaar en de gemeente praten en - In het deelgebied de Langzame Vecht kunnen bedrijven ruimte voor recreatieve nevenactiviteiten niet altijd constructief met elkaar. recreatiefuncties (inclusief zakelijk gebruik) worden opgenomen. In het buitengebied kunnen bewoners en Om hier de basis op orde te krijgen en te zorgen dat het benut, die passen bij de aard en de schaal van het bezoekers rust en ruimte vinden, die mogelijk in het ecosysteem gemeente-ondernemers-bewoners vanuit een deelgebied. hoogseizoen niet altijd meer in de gebieden rondom de positieve grondhouding wordt versterkt, wil de gemeente

Financiën en tot slot 58

het voortouw nemen en de organisatie van de uitvoering Vinger aan de pols houden van projecten stroomlijnen. Hierbij geldt het uitgangspunt Om een vinger aan de pols te houden over de ontwikkeling dat partners bereid dienen te zijn om samen te werken van recreatie en toerisme in Stichtse Vecht is het wenselijk vanuit gedeelde belangen en hierin hun eigen belangen een jaarlijkse factsheet te maken van de sector met de kunnen overstijgen. Verder is het van belang om resultaat­ belangrijkste kengetallen, zoals het aantal banen, het aantal gericht te werken vanuit een projectagenda, met afspraken overnachtingen, aantal vaarbewegingen op De Vecht, het over projecten, planning en middelen. Het voorliggende ingezette vrijwilligerskapitaal (indien beschikbaar), ontwik­ beleid kan hierin centraal staan. We willen deze ke­ling van Airbnb enzovoorts. Zo kunnen we bijhouden of samenwerking op themaniveau organiseren. het herstel uit de coronacrisis ook daad­werkelijk in gang wordt gezet. De verwachting is dat vanuit de landelijke Ondernemers en branchepartners dienen adviserend bij de data-alliantie van NBTC Research en CBS en de regionale uitvoering betrokken te worden en deelverant­woorde­ vorderingen vanuit de provincie en DMO’s op termijn lijkheid kunnen dragen in de uitvoering van som­mige nieuwe methodes beschikbaar komen om beter de vraag projecten. Uit de interviews, de thema-avond en klank­ en het gebruik te monitoren. De mogelijkheden voor een bord­­sessies blijkt dat de interesse van bewoners voor gemeente om hierop aan te haken, kunnen zo goed recreatie en toerisme groot is. Het verdient aanbeveling om worden gevolgd. de meedenkkracht van de dorpsraden of in andere vormen van bewonersparticipatie structureel te organiseren. Het betrekken van een representatieve afspiegeling van de bewoners vormt hierbij een aandachtspunt. Het instellen van een (digitaal) bewoners- en/of ondernemerspanel gekoppeld aan actuele projecten en thema’s tijdens de uitvoering van het beleid kan zodoende effectief zijn. Hierbij is een aandachtspunt voor Stichtse Vecht dat de belangen van bewoners en bedrijven ten opzichte van elkaar goed in balans blijft.

Financiën en tot slot Bijlagen

Bijlagen B 60 Bijlage 1 Samenvatting participatie

Bij het opstellen van het beleidsplan is een We hebben tijdens een coronabestendige inspraakavond (beleidsmedewerker), de Fietsboot, Visit Utrecht Region, uitgebreid participatietraject doorlopen, met (27 deelnemers) in september 2020 een concept beleids­ Visit Gooi & Vechtstreek, Slot Zuylen en Buitenplaats inbreng van uitvoeringspartners, ondernemers, plan gepresenteerd en ter reactie vrijgegeven aan iedereen Doornburgh hebben aangegeven het beleid te steunen. die een reactie wilde leveren. De avond diende eveneens - Diverse vertegenwoordigers van bewonersverenigingen mede-overheden en bewoners. als start van de schriftelijke reactieronde, die zes weken geven aan op hoofdlijnen het voorgestelde beleid te duurde. We heb­ben tijdens de avond en de reactie­ronde steunen en zijn blij met het opnemen van maatregelen Als eerste stap zijn zo’n 25 gesprekken gevoerd met erna 113 reacties ontvangen van 32 organisaties/personen, om drukte te verlichten. De bewoners hebben diverse externe partners, vertegenwoordigers van bewoners en gewogen en verwerkt. Diverse reacties zijn overgenomen suggesties voor aanvullingen en nadere acties. medewerkers van andere beleidsdomeinen binnen de en indien de punten niet zijn overgenomen is dit gebeurd - Diverse opmerkingen en reacties zijn gegeven over gemeente (zoals bijvoorbeeld verkeer, water, vergunnin­ op basis van een onderbouwde argumenta­tie. aangrenzende beleidsvelden en uitvoering, zoals gen, erfgoed, duurzaamheid, natuur en ruimte). Het over verkeerssituaties (last van wielrenners aan de Kompas voor Kwaliteitstoerisme diende hiervoor als uit­ De belangrijkste constateringen uit de reactieronde zijn rechteroever van de Vecht), landschap en vergunningen. gangs­punt. Hier is ook inzicht verkregen in de hinder die als volgt: Handhaving is relatief vaak genoemd als zijnde voor Stichtse Vechters ervaren. Deskresearch is verricht naar - In het algemeen is er breed draagvlak voor het verbetering vatbaar. lopend beleid, relevante trends en ontwikkelingen en beleidsplan. beschikbare onderzoeken en beleidsstukken - Het beleidsplan is volgens NBTC een van de eerste gemeentelijke nota’s in Nederland die de aanpak voor De Doornburgh-sessie (72 deelnemers) in februari 2020 waardevol toerisme, geadviseerd door de Raad voor vormde feitelijk de aftrap van het proces en droeg het de Leefomgeving en Infrastructuur (2019), integraal karakter van een discussieavond. In samenwerking met doorvertaalt in concreet beleid. Hiermee is er vroegtijdig Nederlands Debat Instituut en NBTC is aan de hand van aandacht voor de effecten van toerisme op de leefbaar­ principes discussie gevoerd en zijn reacties verzameld, heid. onder andere ook in thematische deelsessies. De input - In de regio Utrecht is Stichtse Vecht volgens de provincie is verwerkt. Utrecht de eerste gemeente die werk maakt van toerisme in balans; de meeste gemeenten in de regio zien toerisme In twee klankbordbijeenkomsten in maart en juni 2020 vooralsnog als een economisch domein. (10 deelnemers) zijn de beoogde hoofdlijnen van het beleid - Samenwerkingspartners als de provincie gedeeld en ter reactie gepresenteerd. De opmerkingen en Utrecht (beleidsmedewerker), de recreatieloods reacties zijn meegewogen in de uitwerking. Oostelijke Vechtplassen, gemeente Wijdemeren

Bijlage 1 61 Bijlage 2 Gebruikte bronnen

Bureau Buiten, ‘Utrecht Buiten. Groene recreatie voor Gemeenten Utrecht en Amersfoort en provincie Utrecht, Raad voor de Leefomgeving en Infrastructuur, ‘Advies gezond stedelijk leven’, 2019 ‘Eeuwig jong. Naar een cultureel regioprofiel voor de waardevol toerisme. Nederland verdient het’, 2019 BVR Adviseurs, ‘Ontwikkelbeeld Groen en Landschap U16’, stedelijke regio Utrecht’, 2020 Regio Gooi en Vechtstreek, ‘Programma Cultuur, 2019 I&O Research, ‘Randstad Koopstromenonderzoek 2018’, Economie, Recreatie en Toerisme 2020-2023’ Clercq de, Steven en Juliëtte Jonker-Duynstee, ‘De kracht 2019 Utrecht Region, ‘Regiomarketingplan 2020-2021’, 2019 van Stichtse Vecht. Landschap en cultuurhistorie’, 2018 Kerngroep recreatie en toerisme, ‘Kompas voor Universiteit Utrecht, ‘Monitor Airbnb Utrecht editie 5’, 2020 Dessing, René, ‘De Amsterdamse buitenplaatsen’, 2017 Kwaliteitstoerisme’, 2019 Dorpsraad Loenen aan de Vecht, ‘De agenda van Loenen NBTC, ‘Perspectief bestemming Nederland 2030’, 2018 aan de Vecht 2019-2023’, 2019 NBTC, ‘Actieagenda Perspectief 2030’, 2019 Gemeente Stichtse Vecht, ‘Bestemmingsplan de Vecht NBTC, ‘Werk maken van bewonersprofijt. Ideeën en (voorontwerp)’, 2019 concrete handvatten om (meer) draagvlak te creëren bij Gemeente Stichtse Vecht, ‘Collegewerkprogramma 2018- bewoners voor toeristisch beleid’, 2020 2022’, 2018 Omgevingsdienst Regio Utrecht, ‘Archeologische Gemeente Stichtse Vecht, ‘Goed geregeld, blijvend (verwachtings-)waardenkaart en beleidskaart Gemeente genieten. Ligplaatsenvisie (concept)’, 2016 Stichtse Vecht. Actualisatie archeologiebeleid’, 2017 Gemeente Stichtse Vecht, ‘Horecavisie’, 2019 Provincie Utrecht, ‘Bezoek terreinen Utrechtse Gemeente Stichtse Vecht, ‘Kaderstellend koersdocument recreatiegebieden 2014-2015’, 2016 Omgevingsvisie 1.0’, 2019 Provincie Utrecht, ‘Bezoek terreinen Utrechtse Gemeente Stichtse Vecht, recreatiegebieden 2019’, 2020 ‘Landschapsontwikkelingsplannen Maarsen en Loenen- Provincie Utrecht, ‘Cultuur- en erfgoedprogramma 2020- Breukelen’, 2010 en 2008 2023’, 2020 Gemeente Stichtse Vecht, ‘Beleid permanente bewoning Provincie Utrecht, ‘Nieuwe energie voor Utrecht. recreatiebedrijven’, 2014 Coalitieakkoord 2019-2023’, 2019 Gemeente Stichtse Vecht, ‘Toekomstvisie Kievitsbuurten’, Provincie Utrecht, ‘Monitor toerisme en recreatie 2014’, 2018 2015 Gemeente Stichtse Vecht, ‘Toekomstvisie Scheendijk’, 2020 Provincie Utrecht, ‘Monitor toerisme en recreatie 2018’, Gemeente Stichtse Vecht, ‘Uitvoeringsprogramma 2019 Kievitsbuurten 2020’ Provincie Utrecht en Vereniging Deltametropool, ‘Ring! Gemeente Stichtse Vecht, ‘Water verbindt. Beleidsnota Ring! Ring! Ring! Visie Ringpark’, 2019 recreatie en toerisme’, 2014

Bijlage 2 Inhoud en proces Gemeente Stichtse Vecht in samenwerking met Ruis & Reuring Ontwerp blik grafisch ontwerp Fotografie Visit Gooi en Vecht, Stefanie Klaassen, Marin van Lokven, Willem Mes, Maarten Vervoorn, Merijn van der Vliet.

Dit beleidsplan is duurzaam vormgegeven. Het is gemaakt om digitaal te lezen. We raden je aan dit document niet te printen.

Gemeente Stichtse Vecht Endelhovenlaan 1 3601 GR Maarssen www.stichtsevecht.nl S