V POWIATOWY KONKURS HISTORYCZNY Pod Patronatem Starosty Sztumskiego Pana Piotra Steca „Rzeczpospolita Wojen”
Total Page:16
File Type:pdf, Size:1020Kb
NAZWISKO I IMIĘ: Szkoła: Liczba punktów: Do zdobycia: 193 Uzyskana: V POWIATOWY KONKURS HISTORYCZNY Pod patronatem Starosty Sztumskiego Pana Piotra Steca „Rzeczpospolita Wojen” Konkurs jest częścią obchodów wielkich Victorii oręża polskiego – grunwaldzkiej, koronowskiej i kłuszyńskiej 1. Wskaż prawdziwą odpowiedź. (0-1 pkt) a) Inflanty, to obszar nadbałtycki, o który Rzeczpospolita rywalizowała ze Szwecją i Turcją. b) Inflanty w 1poł. XVII wieku należały do Moskwy. c) Ostatecznie Inflanty przypadły Rosji po pokoju w Polanowie. d) Rzeczpospolita straciła Inflanty na rzecz Szwecji. 2. Obok dat napisz wydarzenia militarne z nimi związane i osobę w nich uczestniczącą. (0-8 pkt) a) 1579 - ….………………………………………………osoba: ……………………… b) 1601 - ….………………………………………………osoba: ……………………… c) 1648 - ….………………………………………………osoba: ……………………… d) 1702 - ….………………………………………………osoba: ……………………… 3. Wpisz do diagramu w kolejności panowania imię (imiona) i kolejne numery Wazów władających Rzeczpospolitą. (0-3 pkt) Wazowie 1) 2) 3) ……...................................... .................................................. .................................................... 4. Odpowiedz na pytania związane z zamieszczonym dziełem. (0-4 pkt) a) Jakiego króla przedstawia obraz?{imię, dynastia} ………………………………………………………… b) Kto jest autorem dzieła? ………………………………………………………… c) Jakie wydarzenie uwiecznia obraz? ………………………………………………………… d) W jakim wieku rozgrywa się „akcja” obrazu? ………………………………………………………… 5. Wymień dowolne cztery państwa, z którymi wojowała Rzeczpospolita w XVII wieku. (0-4 pkt) ¾ ………………………… ¾ ………………………… ¾ ………………………… ¾ ………………………… Suma punktów ze strony: 6. Podkreśl nazwę urzędu jaki zajmował Jan Sobieski od 1668 r., zanim został królem (0-1 pkt) a) hetman kozacki b) hetman polny koronny c) hetman wielki koronny d) hetman wielki litewski 7. Wymień przyczyny wojen polsko – szwedzkich w XVII wieku. (0 – 4 pkt) ¾ ............................................................................................................................................................... ¾ ............................................................................................................................................................... ¾ ............................................................................................................................................................... ¾ ............................................................................................................................................................... 8. Uzupełnij tekst dotyczący dymitriad. (0- 5 pkt) Grigorij Otriepiew, to mnich podający się za cudownie ocalałego syna cara (a) ........................... Przy pomocy polskich magnatów rozpoczął w roku (b) .......................... wyprawę na Moskwę zakończoną sukcesem. Tam został ukoronowany na cara i przyjął imię (c) .................................. Jego żoną była córka Jerzego Mniszcha (d) …………………..….. Panowanie Samozwańca skończy się w roku (e) ………….. Uwaga: (a) imię, numer, przydomek cara, (b) data roczna, (c) imię, (d) imię, (e) data. 9. Przy biogramach napisz, których wodzów Rzeczypospolitej opisują. (0-5 pkt) Imię (imiona), Biogramy nazwisko wodza a) Pochodził ze średniej szlachty. Brał udział w wojnie ze Szwecją w latach 1626 – 1629. Podczas buntu Chmielnickiego dostał się do niewoli. W czasie najazdu szwedzkiego pozostał wierny królowi. Prowadził doskonale wojnę podjazdową. W 1658 roku zdobył Koldyngę. Na łożu śmierci otrzymał buławę hetmana polnego koronnego. b) Wróg Habsburgów. Kanclerz wielki koronny i od 1581 roku hetman wielki koronny. Bliski doradca Stefana Batorego. Walczył ze Szwedami w Inflantach w latach 1601 – 1602. Zbrojnie interweniował w Mołdawii i na Wołoszczyźnie. Protektor humanizmu. c) Hetman wielki litewski i wojewoda wileński. Walczył ze Szwecja, Moskwą i Turcją. Jego czyny stały się tematem utworów poetyckich Wacława Potockiego i Macieja Sarbiewskiego. Był jednym z najwybitniejszych przedstawicieli dawnej polskiej sztuki wojennej. Zmarł podczas wyprawy wojennej przeciwko Turcji. d) Znakomity wódz. Odznaczył się podczas najazdów: szwedzkiego i Jerzego Rakoczego. Znakomity wódz. W latach 1657 – 1664 hetman polny koronny. Pod koniec życia przeciwnik polityki dworu. Stanął na czele rokoszu. e) Wojewoda ruski. Ojciec króla Polski. Brał udział w wojnie z Moskwą, Tatarami i Kozakami. Zagorzały wróg Chmielnickiego. Wielki dowódca i strateg. Uznany za bohatera przez opinię szlachecką XVII wieku. Apologetyczny obraz wodza stworzył Henryk Sienkiewicz w jednej z części Trylogii. 10. Podkreśl poprawną odpowiedź. (0-1 pkt) Lisowczycy to: a) lekka, nieregularna polska kawaleria zorganizowana na początku XVII w. przez Aleksandra Lisowskiego. b) ciężkozbrojna formacja, której celem było rozbicie głównych sił przeciwnika. c) rodzaj dragonii, wsławiła się w walce ze zbuntowanym Chmielnickim. d) formacja stworzona przez porucznika Andrzeja Liskowskiego wspomagająca działania husarii. Suma punktów ze strony: 11. Wyjaśnij pojęcia. (0-4 pkt) a) Dominium Maris Baltici - …………….…………………………………………………………..……… ……………………………………………………………………………………………..……………… ………………………………………………….………………………………………………..………… ……………………………………………………………………………………………………………… b) rokosz - ……………………………………………………………………………………...…………..… …………………………………………………………………….…………………………………….….. ……………………………………………………………………………………………………………… c) rejestr kozacki - ……………......................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................ ……………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………… d) regimentarz - ……………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………..…. ……………………………………………………………………………………………………………… 12. Podkreśl państwa, które nie należały do Ligi Świętej. (0-1 pkt) a) Rzeczpospolita b) Turcja c) Wenecja d) Państwo Kościelne e) Węgry 13. Podkreśl, czego dotyczył traktat w Radnot. (0-1 pkt) a) sojuszu przeciwko Jerzemu Rakoczemu b) spłaty kontrybucji wojennej c) rozbioru Rzeczypospolitej d) wspólnej wojny przeciwko Karolowi XII e) następstwa tronu po Janie Kazimierzu 14. Do poszczególnych części „Trylogii” Henryka Sienkiewicza dopisz państwo lub naród z którym Rzeczpospolita wojowała. (0-3 pkt) a) „Potop” - ………………………………………………..…… b) „Pan Wołodyjowski”- ……………………………………………………… c) „Ogniem i mieczem” - ……………………………………………………… 15. Odpowiedz na pytania związane z planem bitwy. (0-5 pkt) a) Jaka bitwa przedstawiona jest na planie? ………………………………………………. b) W którym roku do niej doszło? ………………………………………………. c) Kto dowodził wojskami polskimi? ………………………………………………. d) Z kim walczyła wtedy Rzeczpospolita? ………………………………………………. e) Kto dowodził wojskami przeciwnika? ………………………………………………. Suma punktów ze strony: 3 16. Rozpoznaj władców Rzeczypospolitej pochodzących z „Pocztu Królów i Książąt Polskich” Jana Matejki. Każdy z nich to wspaniały dowódca. Obok imienia (imion), numeru i dynastii (rodziny) podaj jedną bitwę w której dowodzili i odnieśli zwycięstwo (0-4 pkt) b) Władca: a) Władca: ………………………. ………………………. Bitwa: Bitwa: ………………………. ………………………. d) Władca: c) Władca: ……………………….. ………………………. Bitwa: Bitwa: …………………………. ………………………. 17. Obok nazw wojen napisz daty, kiedy się one toczyły. (0-6 pkt) a) Potop - ……………………………………………. b) Wojna o ujście Wisły- ……………………………………………. c) Wojna smoleńska - ……………………………………………. d) Wojna chocimska (1 poł. XVII wiek} – …………………………………………….. e) Bunt Chmielnickiego – …………………………………………….. f) Wojna północna {1 poł. XVIII wiek} – ……………………………………………… 18. Uporządkuj rozsypankę segregując rozejmy, ugody, pokoje (0-3 pkt): Jam Zapolski, Mitawa, Dywilino, Hadziacz, Chocim, Karłowice, Zborów, Biała Cerkiew, Oliwa, Buczacz, Żurawno, Żwaniec, Polanowo, Andruszów, Niemieża, Nystad, Perejesław, Rozejmy Pokoje Ugody 19. Podkreśl nazwisko wojewody podpisującego „wieczysty pokój” z Moskwą w 1686 roku. (0-1 pkt) a) Wiśniowiecki b) Grudziński c) Opaliński d) Grzymułtowski e) Mniszech f) Sapieha Suma punktów ze strony: 4 20. Odpowiedz na pytania dotyczące zamieszczonej mapy. (0 - 5 pkt) a) Jakiego wydarzenia dotyczy mapa? ……………………………………… b)W którym roku miało ono miejsce? ……………………………………… c) Gdzie podpisano traktat? ……………………………………… d) W czasie jakiej wojny miało miejsce to wydarzenie? ……………………………………… e) Czy planowane zamierzenia zostały zrealizowane? ……………………………………… 21. Pogrupuj zwycięstwa i klęski rycerstwa polskiego. (0-2 pkt) Wiedeń, Kirchom, Kłuszyn, Cecora, Ryga, Żółte Wody, Chocim, Korsuń, Beresteczko, Batoh, Połonka, Kamieniec Podolski, Wielki Łuki, Gniew, Ochmatów, Cudnów, Słobodyszcze, Kliszów Zwycięstwa Klęski 22. Literą „P” zaznacz zdania prawdziwe, a literą „F” zdania fałszywe. (0-5 pkt) a) W czasie wojny północnej August II Mocny abdykuje w 1704 roku P F b) Turcy nazywali Jana III Sobieskiego Lwem Północy. P F c) Hetman Stanisław Żółkiewski zginął na polu walki. P F d) Liga Świętą utworzono w Linzu w 1684 roku. P F e) Ksiądz Augustyn Kordecki bohatersko bronił klasztoru w Tyńcu. P F 23. Podkreśl postanowienie, które zostało zawarte w traktacie z Moskwą w Dywilinie. (0-1 pkt) a) Przyłączenie Inflant do Rzeczypospolitej. b) Przyłączenie do Moskwy: Połocka, Nowogrodu i Tweru. c) Królewicz Władysław utrzymuje tytuł wybranego cara moskiewskiego. d) Moskwa traci ziemię kijowską. e) Rzeczpospolita odzyskuje Podole, Wołyń i Bracławszczyznę. Suma punktów ze strony: 5 24. Podaj daty poniższych wydarzeń związanych z rokoszami.