Devrek Gökçebey Organize Sanayi Bölgesi

DEVREK GÖKÇEBEY ORGANİZE SANAYİ BÖLGESİ

ULUSAL VE BÖLGESEL GÖSTERGELER İLE ÖN BİR DEĞERLENDİRME (EKONOMİK ÇERÇEVE)

ARALIK 2019

1. SOSYO-EKONOMİK DURUM Bölgesel gelişme; ülke kalkınma politikasının bölge ve şehir düzeyinde yapı taşlarını oluşturan; bölgesel ve yerel düzeyde kamu kesimi, özel kesim ve sivil toplumun karar alma süreçlerine katılmasını ve kaynaklarını kalkınma yönünde birlikte harekete geçirmesini esas alan; bölgelerin rekabet gücünün artırılması ve bölgeler arası gelişmişlik farklarının azaltılması politikaları arasında dengeyi gözeten; yapısal ve temel bir politika olarak görülmektedir. Türkiye’nin uzun vadeli kalkınma amacı, milletimizin temel değerlerini ve beklentilerini esas alarak gerçekleştirilecek yapısal dönüşümlerle dünyada Türkiye’nin uluslararası konumunu yükseltmek ve halkımızın refahını artırmaktır. Onuncu Kalkınma Planında ülke kalkınması ekonomik, sosyal ve mekansal boyutlarıyla bir bütün olarak ele alınmıştır. Bölgesel farkların azaltılması, Plan döneminde de bölgesel gelişmenin öncelikli amacı olmaya devam etmektedir. Bölgesel gelişmenin öncesine göre daha fazla vurgulanan ikincil amacı ise, tüm bölgelerin kaynaklarını ve içsel potansiyelini harekete geçirerek, bölgelerin rekabet gücünü artırmak, böylece ulusal büyümeye ve kalkınmaya katkılarını azami seviyeye çıkartmaktır. Ayrıca, bölgeler arasında ekonomik ve sosyal entegrasyonun güçlendirilmesi ve diğer ülkelerle ilişkilerin geliştirilmesi bölgesel gelişme politikasının katkı sağlayacağı önemli hususlardır.

2011 yılında hazırlanan Sosyo-Ekonomik Gelişmişlik Endeksi (SEGE) demografi, eğitim, sağlık, istihdam, rekabetçi ve yenilikçi kapasite, mali kapasite, erişilebilirlik ile yaşam kalitesi göstergelerine göre iller 6 gelişmişlik grubunda sınıflandırılmış, benzer bir yöntemle de Düzey 2 bölgeleri gelişmişlik düzeyleri açısından dört kademede ele alınmıştır. Söz konusu analizler, doğu batı yönündeki gelişmişlik farklarını açıkça sergilemektedir. Türkiye’de bölgelerarası gelir farkları da geneli itibarıyla benzer bir yapı sergilemektedir. Bu bulgular, aynı zamanda aşağıda sunulan yerleşim sınıflamasını önemli ölçüde desteklemektedir.

Kentsel Sınıflama İller Metropol İstanbul, Ankara, İzmir, Adana-Mersin (potansiyel) Metropol Alt Merkezleri Kocaeli, Sakarya, Bursa, Tekirdağ, Manisa Endüstriyel Büyüme Odağı Gaziantep, Konya, Kayseri, Eskişehir, Denizli, Hatay, [Kocaeli], [Sakarya], [Bursa], [Tekirdağ], [Manisa], [Adana], [Mersin], [Antalya] Bölgesel Çekim Merkezi Trabzon, Diyarbakır, Samsun, Erzurum, Van, Elazığ, Malatya, Şanlıurfa ve Sivas Turizm Odakları Antalya, Aydın, Nevşehir, Muğla, [İstanbul], [İzmir], Afyonkarahisar, Balıkesir, Çanakkale, [Denizli], Mardin (potansiyel) Yapısal Dönüşüm İlleri i-İkincil Sanayi İlleri Zonguldak, Kahramanmaraş, Kırklareli, Bilecik, Osmaniye, Düzce, Kütahya, Yalova, Uşak, Karabük, Ordu, Çorum, Rize, Kırıkkale, [Mardin] , [Aydın], [Muğla], [Afyonkarahisar], [Balıkesir], [Çanakkale]

ii-Sanayisi Güçlenen İller Aksaray, Edirne, Karaman, Bartın, Sinop, Burdur, [Mardin], Adıyaman, Isparta, Batman, Bolu, [Nevşehir] iii-Sanayi Nüvesi İller Niğde, Kırşehir, Kastamonu, Yozgat, Tokat, Giresun, Artvin, Amasya, Çankırı, Gümüşhane, Erzincan, Kilis Öncelikli Gelişme İlleri Kars, Iğdır, Ardahan, Bingöl, Bitlis, Siirt, Şırnak, Ağrı, Hakkâri, Muş, Tunceli, Bayburt

Yukarıda makro anlamda ortaya konulan ulusal strateji ve kalkınma hedeflerinden ortaya çıkan temel sonuçlardan biri Zonguldak ilinin ikincil sanayi illeri arasında yer alması ve yapısal dönüşüm potansiyeli taşımasıdır. Bölgesel gelişme ulusal stratejisinde yapısal dönüşüm illeri; çoğunlukla ekonomisi tek sektöre bağımlı veya içinde temel bir sanayi birikimi bulunan ancak endüstriyel büyüme odakları veya bölgesel çekim merkezleri kadar geniş bir gelişme ve etki alanına sahip bulunmayan şehirleri ve çevrelerini kapsamaktadır. Bu iller, üç alt grup altında dönüşüm potansiyeli taşıyan ikincil sanayi illeri, sanayisi gelişen iller ve sanayi nüvesi iller şeklinde ele alınmaktadır. Ulusal stratejinin işaret ettiği önemli noktalardan biri ilimizin tek sektöre bağımlı veya bir sanayi birikimine sahip olmakla birlikte yapısal nedenlerden dolayı ekonomik potansiyelini katma değere dönüştüremediğidir. Bu dönüşümün elbette ki mikro ölçekte pek çok nedeni bulunmaktadır. Ancak önemli nedenlerin başında ise hem ulusal hem de küresel rekabete ayak uyduracak fiziki, teknik ve kurumsal alt yapının eksikliğidir. Bölgenin sosyo-ekonomik göstergelere göre durumu ise Bölgesel Gelişme Ulusal Stratejisi 2014-2023 planından alınarak aşağıda karşılaştırmalı olarak gösterilmiştir. Zonguldak ilinin yer aldığı TR81 Bölgesi SEGE 2011 kriterlerine göre 26 bölge içerisinde 13. Sırada yer almaktadır. Bölge ülke nüfusunun %1,3’ünü kapsamaktadır. Nüfus artış hızı ve şehirleşme oranı açısından ülke ortalamasının altındadır. Bölgenin ulusal gayri safi katma değere katkısı %1,3, büyüme hızı %2,1 olup gelişmiş cazibe merkezlerine yakınlık açısından coğrafi olarak bulunduğu konumun karşılığının altında bir değere sahiptir. İşsizlik oranı %7,2 olup ülke 2

ortalamasının altındadır. Bu noktada göstergelerin yetersizliği ve sürekli ölçülememesi önemli bir problemi ortaya koymakta, ortaya koymakta, tarihsel açıdan gelişim görülememektedir.

İlimizin yer aldığı bölgenin gelişme projeksiyonu yukarıda makro anlamda da ifade edildiği üzere gerileme yönündedir. Bunun önemli göstergelerinden biri de Bölgesel Gelişme Ulusal Stratejisinde yer alan bölgelerin Gayri Safi Katma Değer sıralamasıdır. 2004-2011 arası dönem karşılaştırıldığında ilimizin yer aldığı bölge 9.

Sıradan 10. Sıraya gerilemiş görülmektedir. Yıllık ortalama kişi başına GSKD artışı ülke ortalamasının altında kalmaktadır. Düzey 2 Bölgeleri GSKD Sıralaması

Yıllık Ortalama Kişi Başına Kişi Başına GSKD Sırala Endeks GSKD Artışı ($) Sıralama ma TR=100 % Değişi2004 Düzey 2 Bölgeleri 2004 2011 2004 2011 mi- 200 2011 2004-2011 TR10 İstanbul 7.943 13.86 1 1 2010 1564 150 8,3 5 0 TR21 Tekirdağ, Edirne, Kırklareli 6.300 12.02 6 5 1 123 130 9,7 9 TR22 Balıkesir, Çanakkale 4.515 8.954 10 8 2 88 97 10,3 TR31 İzmir 6.598 11.44 5 6 - 129 124 8,2 3 1 TR32 Aydın, Denizli, Muğla 5.320 8.668 8 9 - 104 94 7,2 1 TR33 Manisa, Afyon, Kütahya, Uşak 4.042 8.283 13 11 2 79 90 10,8 TR41 Bursa, Eskişehir, Bilecik 6.930 12.12 4 4 0 136 131 8,3 6 TR42 Kocaeli, Sakarya, Düzce, Bolu, Yalova 7.183 13.13 2 2 0 141 142 9,0 8 TR51 Ankara 6.978 12.25 3 3 0 137 133 8,4 9 TR52 Konya, Karaman 3.887 7.118 14 13 1 76 77 9,0 TR61 Antalya, Isparta, Burdur 6.048 10.12 7 7 0 119 109 7,6 2 TR62 Adana, Mersin 4.065 7.232 12 12 0 80 78 8,6 TR63 Hatay, Kahramanmaraş, Osmaniye 3.155 5.904 19 19 0 62 64 9,4 Kırıkkale, Aksaray, Niğde, Nevşehir, 9,8 TR71 Kırşehir 3.674 7.087 15 14 1 72 77 TR72 Kayseri, Sivas, Yozgat 3.635 6.675 16 16 0 71 72 9,1 TR81 Zonguldak, Karabük, Bartın 5.209 8.536 9 10 - 102 92 7,3 1 TR82 Kastamonu, Çankırı, Sinop 4.178 6.594 11 18 - 82 71 6,7 7 TR83 Samsun, Tokat, Çorum, Amasya 3.549 6.762 17 15 2 70 73 9,6 Trabzon, Ordu, Giresun, Rize, Artvin, 9,4 TR90 Gümüşhane 3.545 6.652 18 17 1 69 72 TRA1 Erzurum, Erzincan, Bayburt 2.975 5.901 21 20 1 58 64 10,3 TRA2 Ağrı, Kars, Iğdır, Ardahan 2.048 4.001 24 25 - 40 43 10,0 1 TRB1 Malatya, Elazığ, Bingöl, Tunceli 3.017 5.820 20 21 - 59 63 9,8 1 TRB2 Van, Muş, Bitlis, Hakkâri 1.877 3.515 25 26 - 37 38 9,4 1 TRC1 Gaziantep, Adıyaman, Kilis 2.678 4.952 22 22 0 52 54 9,2 TRC2 Şanlıurfa, Diyarbakır 2.377 4.282 23 24 - 47 46 8,8 1 TRC3 Mardin, Batman, Şırnak, Siirt 1.853 4.689 26 23 3 36 51 14,2 TR Türkiye 5.103 9.244 8,9

 Genel olarak 2004-2011 Döneminde Doğu ve Güneydoğu Anadolu Bölgesinde yer alan Düzey 2 bölgelerinde kişi başına GSKD’in yıllık ortalama artışı ülke ortalamasının üzerinde olurken, TRC3 Bölgesinde en yüksek olmuştur. Kişi başına GSKD’in yıllık ortalama artışı TR81 (Zonguldak, Karabük, Bartın) bölgesinde en düşük olmuştur.

 Ankara, İstanbul, İzmir, TR61 (Antalya, Isparta, Burdur), TR41 (Bursa, Eskişehir, Bilecik) gibi gelişmiş bölgelerde kişi başına GSKD’in yıllık ortalama artışı ülke ortalamasının altında olurken; kişi başına GSKD değerleri ülke ortalamasının üzerindedir. Bu dönemde TR42 (Kocaeli, Sakarya, Düzce, Bolu, Yalova) ve TR21 (Tekirdağ, Edirne, Kırklareli) bölgesinde hem kişi başına GSKD’in yıllık ortalama artışı, hem de kişi başına GSKD değeri ülke ortalamasının üzerinde olmuştur. TR81 (Zonguldak, Karabük, Bartın), TR82 (Kastamonu, Çankırı, Sinop) ve TR32 (Aydın, Denizli, Muğla) bölgelerinde kişi başına GSKD’nin hem yıllık ortalama artışı, hem de değeri ülke ortalamasının altındadır. Genel olarak Ülkenin iç ve doğu kesimlerinde kişi başına ortalama yıllık GSKD artışı ülke ortalamasının üzerinde olurken kişi başına GSKD değeri ortalamanın altındadır.

 Hem nüfustaki hem de gelirdeki payı azalan Düzey 2 bölgeleri; TR82 (Kastamonu, Çankırı, Sinop), TR83 (Samsun, Tokat, Çorum, Amasya), TRA2 (Ağrı, Kars, Iğdır, Ardahan), TR90 (Trabzon, Ordu, Giresun, Rize, Artvin, Gümüşhane), TR71 (Kırıkkale, Aksaray, Niğde, Nevşehir, Kırşehir), TR81 (Zonguldak, Karabük, Bartın), TR72 (Kayseri, Sivas, Yozgat), TR52 (Konya, Karaman) ve TRA1 (Erzurum, Erzincan, Bayburt) bölgeleridir.  Düzey 2 Bölgelerinin Nüfus ve Gelirlerinin Değişimi (2004-2011)

Son Dönemde Yaşanan Gelişmeler Bölgesel gelişme politikalarının izleme ve değerlendirilmesi çalışmalarında öne çıkan araçlardan biri de Sosyo- Ekonomik Gelişmişlik Sıralaması Araştırmalarıdır.TR81 (Zonguldak, Karabük, Bartın) bölgesinde, yer alan ilçelerin sosyal gelişmişlik seviyelerini belirleyen araştırma raporu sonucunu göre Zonguldak il sınırları içerinde yer alan ilçeler sıralamasında Devrek, 2004 yılında 872 ilçe arasında 335. sırada yer alırken 2017 rapor sonuçlarına göre 970 ilçe içerisinden 309. sıraya yükselmiştir. Gökçebey ilçesi ise araştırma sonuçlarına göre 483.sıradan 569. sıraya gerilediği görülmektedir. İlçeler arasında yapılan bu sıralamada istihdam oranı, eğitim düzeyindeki farklılıklar, sağlık alanında yapılan sürdürülebilir faaliyetler, hizmet ve imalat sektörlerindeki yapısal değişiklikler, sosyo-kültürel faaliyetler ve yaşam kalitesi yükselme ve gerilmenin en büyük sebepleri olarak değerlendirilebilir. İLÇELER 2004 2017 Merkez 86 47 (1.kademe) Ereğli 32 201 (2.kademe) Devrek 335 309 (3.kademe) Alaplı 257 421 (3.kademe) Çaycuma 311 294 (3.kademe) Gökçebey 483 569 (4.kademe) Kozlu 296 (3.kademe) Kilimli 472 (4.kademe) Toplam İlçe Sayısı 872 970

Sektörel Ve/Veya Bölgesel Programlar Proje ile ilgili sektörel ve bölgesel anlamda program ve plana ilişkin bilgiler TR81 bölgesi faaliyet alanı için Batı Karadeniz Kalkınma Ajansı (BAKKA) tarafından hazırlanmış 2014-2023 bölge planıdır. “Bağımlı Ekonomik Yapısını Kırmış ve Yaşam Kalitesini Yükseltmiş Bir Bölge Olmak” sloganı ile hazırlanan bölge planında mevcut durum ve geleceğe yönelik stratejik hedefler ortaya konulmuştur. 2014-2023 Bölge planının temel ilkleri çok sektörlülük, Sürdürülebilir Kalkınma, Katılımcılık olarak belirlenmiştir. Bölge planında mekânsal öncelikler incelendiğinde Devrek Gökçebey Çaycuma ve Yenice için mobilya ve ağaç işleri endüstrisinde bir önceliklendirme olduğu görülmektedir. Bu durum bölge açısından bir kümelenme fırsatını da ortaya koymaktadır.

2. PROJE KAYNAĞININ FİKRİ VE ARKA PLANI 1. Projenin sektörel ve bölgesel kalkınma amaçlarına uygunluğu Makro anlamda en önemli göstergelerden biri 10. Kalkınma planı (2014-2018)’dir. 10. Kalkınma planında özel sektörün teşvik edilmesine yönelik bir takım hedef ve politikalar ortaya konulmuştur. Bunlar incelendiğinde;  Kamu yatırımlarının büyümeye, özel kesim yatırımlarını desteklemeye, bölgeler arası gelişmişlik farklarını azaltmaya, istihdamı ve ülke refahını artırmaya katkısının azami seviyeye çıkarılması temel amaçtır.

 Yüksek ve istikrarlı büyüme için kamu ve özel kesim yatırımları birbirlerini tamamlayacak şekilde bütüncül bir bakış açısıyla ele alınacaktır. Kamu yatırımları, özel sektör tarafından gerçekleştirilemeyecek ekonomik ve sosyal altyapı alanlarında yoğunlaştırılacaktır.  Yatırımcılara uygun nitelikte yatırım yeri tahsisi yapabilmek için yeterli arsa üretimi sağlanacak, hazine arazileri başta olmak üzere yatırıma elverişli arazilerin envanteri çıkarılacak ve tahsis süreçleri etkinleştirilecektir.  İmalat sanayiinin bölgesel dağılımın da dengesizlik sürmektedir. Türkiye’nin potansiyelini kullanabilmesi için Marmara dışındaki bölgelerde de üretim kapasitesinin artırılması gerekmektedir.  Dokuzuncu Plan döneminde sanayi ve teknoloji bölgelerinde önemli gelişmeler sağlanmıştır. 2006- 2012 döneminde; organize sanayi bölgesi (OSB) sayısı 130’dan 153’e çıkmış; tüm OSB’lerde faaliyet gösteren işletme sayısı 35 binden 45 bine yükselmiş; küçük sanayi sitesi (KSS) sayısı 405’ten 448’e çıkmış; tüm KSS’lerde faaliyet gösteren işletme sayısı 88 binden 93 bine çıkmıştır. TGB sayısı ise 22’den 50’ye çıkmış; tüm TGB’lerde faaliyet gösteren işletme sayısı 604’den 2.174’e yükselmiştir. Ayrıca Plan döneminde Ceyhan ve Karapınar Enerji İhtisas Endüstri Bölgeleri ile Filyos Endüstri Bölgesi kurulmuştur.

10. kalkınma planında özellikle yatırıma yönelik tespitler ve planlar incelendiğinde devletin özel sektörün gelişimi açısından ihtiyacı olan alt yapı yatırımlarına öncelik vereceği ve bölgesel eşitsizlikleri gidermeye yönelik kaynak dağılımına yöneleceği ortaya çıkmaktadır. Kalkınma planında ayrıca OSB hedeflerine ilişkin bilgilere de yer verilmiş, sanayinin gelişmesi için önemine vurgu yapılmıştır. Bu çerçevede bölgede gelişime yönelik yatırım alanlarına yönelik sektörel yığılmaların incelenmesi bir gösterge olabilecektir.

Bölgesel gelişme ulusal stratejisinden elde edilen göstergeler değerlendirildiğinde ilimizin içerisinde yer aldığı TR81 bölgesi için ana metal, diğer ulaşım araçları, metalik olmayan, giyim ve ağaç alanlarında bir sektörel yığılmanın olduğu yapılan araştırmalarda öne çıkmıştır. Elde edilen bulgular yukarıda makro anlamda da ifade edildiği üzere kurulması planlanan Ağaç ve Orman Ürünleri İhtisas OSB için düşünülen Devrek ve Gökçebey bölgesi için uygun bir alt yapının varlığına işaret etmektedir. Bu noktada öne çıkan önemli hususlardan biri de organize sanayi bölgelerinin durumuna ilişkin tesptilerdir. Bu çerçevede önce bölgesel gelişme ulusal stratejisinden elde edilen bilgiler incelenmiştir. Ancak verilerin 2011 yılına ait olması nedeniyle Bilim Sanayi Teknoloji Bakanlığının OSB bilgi portalından yaralanılarak hem Karadeniz bölgesi illeri için hem de teşvik sisteminde yer aldığımız 3. Bölge illeri açısından bir durum değerlendirmesi yapılmaya çalışılmıştır. Buradaki durum değerlendirmesinin temel amacı 18.11.2015 tarihli Resmi Gazetede yürürlülüğe giren OSB Yer Seçimi Yönetmeliği’nin 5. Maddesidir. Maddenin açıklması aşağıdaki gibidir.

MADDE 5 – (1) OSB kurmak isteyen gerçek ve tüzel kişilerce OSB bilgilendirme raporunun hazırlanarak valilik uygun görüşü ile birlikte yer seçimi talebinin Bakanlığa intikalini müteakip Bakanlık tarafından ön değerlendirme yapılır. (2) Yer seçimi talebinde öneri alan bulunması durumunda valilik uygun görüşünün alınması gerekir. (3) Yeni bir OSB yer seçimi talebinin değerlendirmeye alınabilmesi için il genelindeki ihtisas OSB’ler hariç diğer OSB’lerde bulunan toplam sanayi parsellerinin en az %75’inde üretim veya inşaata başlanmış olması gerekir. (4) İlave alan yer seçimi talebinin değerlendirmeye alınabilmesi için, ilave alan talebinde bulunan OSB’de toplam sanayi parsellerinin en az %90’ında üretim veya inşaata başlanmış olması gerekir. Ancak o ilde başka bir OSB’nin bulunmaması halinde bu oran %75 olarak uygulanır. (5) Aynı sektör grubunu içeren ihtisas OSB’lerde üçüncü ve dördüncü fıkralardaki oranlar aranır. (6) Özel OSB’ler ile OSB’lerdeki parsellerin kamulaştırma, parselasyon ve tahsis durumları ile talep edilen yatırımın/yatırımların alan büyüklüğü gibi hususlar dikkate alınarak Bakanlıkça yapılan değerlendirme sonucu uygun görülen projelerde üçüncü ve dördüncü fıkralardaki oranlar aranmaz. Devrek ve Gökçebey bölgesine kurulması planlanan ve ağaç endüstrisine ilişkin ihtisas OSB için 5. Fıkraya göre doluluk oranı şartı aranırken, 6. Fıkra çerçevesinde bir doluluk oranı şartı aranmayabilmektedir. Bir nevi bakanlık takdiri esas alınabilmektedir. Aşağıda tablolarda gösterildiği üzere bazı illerde OSB kuruluş tarihleri dikkate alındığında yakın tarihlerde OSB kurulduğu görülebilmektedir. Örneğin düzce ilinde 2014 ve 2015 yıllarında olmak üzere 2 yeni OSB kurulması karara alınmıştır. Elde edilen bilgiler OSB bilgi portalından elde edilmiş olup makro niteliktedir. Kuruluma ilişkin mikro perspektife ilişkin bilgiler sistemden elde edilememektedir.

KARADENİZ BÖLGESİ İLLERİ OSB SAYILARI VE KARŞILAŞTIRMALI GÖSTERGELER

İLLER

2011 2003

- -

Dolar

Nüfus

GSYİH

Dağılımı

Sıralaması Sıralaması

OSBSayısı

- -

NÜFUS/OSB

KAPASİTE/OSB

Göre SıralamasıGöre

TEPAV(2013)Milyon TEPAV(2013)Milyon

Kapasite RaporSayısı Kapasite

SEGE SEGE

TEPAV GYİH SıralamasıGYİHTEPAV

Kapasite RaporSayısına Kapasite BATI ZONGULDAK 595907 29 21 341 36 7448,8 22 3 Çaycuma (1992) 198635,7 113,7 Ereğli (1995) Alaplı (2005)

DÜZCE 360388 35 45 379 33 2157,3 59 4 Merkez (1996), 90097,0 94,8 Merkez (2005), Çilimli (2014), Gümüşova(2015)

BOLU 291095 11 14 266 44 3921,2 37 4 Gerede (1993), 72773,8 66,5 Gerede (1997), Yeniçağa (1999), Merkez (2008)

KARABÜK 236978 28 27 160 58 3120,6 47 1 Merkez ( 1995) 236978,0 160,0

BARTIN 190708 48 55 124 64 747,6 74 1 Merkez (1995) 190708,0 124,0

KASTAMONU 372633 47 51 257 47 2645,6 53 4 Merkez (1993) 93158,3 64,3 Tosya (2009) Seydiler (2013) Taşköprü (2014) ORTA ÇORUM 525180 50 46 404 30 4127,4 35 3 Merkez (1977) 175060,0 134,7 Sungurlu (2001) Osmancık (2015)

AMASYA 322167 37 39 177 57 2265,9 57 3 Merzifon (1987) 107389,0 59,0 Merkez (1993) Suluova (2005)

TOKAT 593990 57 61 261 45 4545,3 31 5 Merkez (1978) 118798,0 52,2 Niksar (1997) Erbaa (1997) Zile (2000) Turhal (2001)

SİNOP 204133 51 57 128 63 1424,6 64 2 Merkez (1991) 102066,5 64,0 Boyabat (1998)

SAMSUN 1279884 33 32 563 25 10054 16 5 Tekkeköy (1981) 255976,8 112,6 Bafra (1998) Kavak (2000) Tekkeköy (2007) Havza (2007)

DOĞU ORDU 728949 61 62 281 43 5508,6 28 2 Merkez (1990) 364474,5 140,5 Fatsa (2001)

GİRESUN 426686 52 50 186 55 3120,6 48 2 Merkez (1990) 213343 93 Bulancak (2012)

TRABZON 768417 31 38 517 27 6526,2 26 4 Arsin (1985) 192104,25 129,25 Vakfıkebir (1999) Beşikdüzü (2001) Akçaabat (2008)

RİZE 328979 34 37 249 50 3039,2 49 2 Merkez (2000) 164489,5 124,5 Ardeşen (2005)

ARTVİN 168370 44 43 87 70 1696 61 0 Kayıt Yok #SAYI/0! #SAYI/0!

GÜMÜŞHANE 151449 62 71 95 69 728,6 75 1 Merkez (2000) 151449 95

BAYBURT 78550 64 66 25 81 362,27 80 1 Merkez (2000) 78550 25

TOPLAM 7624463 4500 47 162222,62 95,74468085 11

TEŞVİK BÖLGESİ 3. BÖLGE OLAN İLLERİN OSB SAYILARI VE KARŞILAŞTIRMALI GÖSTERGELERİ

İLLER

2011 2003

- -

Dolar

Nüfus

Dağılımı

Sıralaması Sıralaması

OSB SayısıOSB

- -

NÜFUS/OSB

TEPAV(2013)Milyon

KAPASİTE/OSB

Göre Sıralaması

Kapasite RaporKapasite Sayısı

SEGE SEGE

TEPAV TEPAV GYİH Sıralaması

Kapasite RaporKapasite Sayısına

GSYİH ZONGULDAK 595907 29 21 341 36 7448,8 22 3 Çaycuma (1992) Ereğli (1995) Alaplı 198635,67 113,67 (2005)

BALIKESİR 1186688 22 15 895 16 9945,3 17 5 Merkez (1977) Merkez (1997) 237337,60 179,00 Gönen (1997) Gönen (1997) Burhaniye (2010)

BİLECİK 212361 27 18 298 39 3269,9 43 6 Merkez (1976) Merkez (1993) 35393,50 49,67 Osmaneli (1993) Pazaryeri (1996) Bozüyük (1997) Söğüt (1999)

BURDUR 258339 26 31 434 29 2347,3 55 3 Merkez (1986) Bucak (1996) 86113,00 144,67 Merkez (2009)

GAZİANTEP 1931386 30 20 2269 6 11465 13 3 Şehitkamil (1969) Nizip (2002) 643795,33 756,33 Islahiye (2012)

KARABÜK 236978 28 27 160 58 3120,6 47 1 Merkez ( 1995) 236978,00 160,00

KARAMAN 242196 32 35 205 54 1953,8 60 1 Merkez (1990) 242196,00 205,00

MANİSA 1380366 23 25 1450 12 18588 7 7 Merkez (1964) Akhisar (1991) 197195,14 207,14 Turggutlu (1996) Kula (1998) Salihli (1998) Akhisar (2012) Soma (2013)

MERSİN 1745221 24 17 1239 13 18045 9 2 Tarsus (1993) Silifke (2001) 872610,50 619,50

SAMSUN 1279884 33 32 563 25 10054 16 5 Tekkeköy (1981) Bafra (1998) Kavak 255976,80 112,60 (2000) Tekkeköy (2007) Havza (2007)

TRABZON 768417 31 38 517 27 6526,2 26 4 Arsin (1985) Vakfıkebir (1999) 192104,25 129,25 Beşikdüzü (2001) Akçaabat (2008)

UŞAK 353048 25 30 523 26 2455,8 55 3 Merkez (1986) Merkez (1989) 117682,67 174,33 Karahallı (2005)

TOPLAM 10190791 8894 43 236995,14 206,84

Buraya kadar ki kısımda makro perspektif de ulusal ve bölgesel planlar ve hedeflere bağlı olarak organize sanayi bölgesi kurulabilmesine yönelik durum tespiti yapılmaya çalışılmıştır. Devrek ve Gökçebey bölgesi için öne çıkan OSB’nin neden Ağaç işleri ve Orman Ürünleri İhtisas OSB olduğuna yönelik tespitler ise bölgede faaliyet gösteren işletmelerin kapasite raporlarına bağlı olarak değerlendirilebilir.

ANA FAALİYET KOLLARINA GÖRE ÖNE ÇIKAN SEKTÖRLERİN ÜRETİM VE TÜKETİM BİLGİLERİ ÇERÇEVESİNDE ALT ENDÜSTRİLERE İLİŞKİN MEVCUT DURUM TESPİTİ Kapasite raporlarına bağlı olarak öne çıkan ilk 4 sektöre ilişkin ayrıntılı değerlendirmelerin sunulacağı bu başlık içerisinde alt endüstrilerdeki mevcut durum ortaya konularak sektörel çeşitlendirmelerin hangi alanlarda yapılabileceğine ilişkin değerlendirmeler yapılacaktır. 23 Nolu Ana Faaliyet Kodu Diğer Metalik Olmayan Mineraller Üretimi Öne çıkan ilk sektörün Ana Faaliyet kodunun alt endüstrilere ilişkin dağılımı şu şekildedir.

Kod Faaliyet Adı 2311 Düz cam imalatı 2312 Düz camın şekillendirilmesi ve işlenmesi 2313 Çukur cam imalatı 2314 Cam elyafı imalatı 2319 Diğer camların imalatı ve işlenmesi (teknik amaçlı cam eşyalar dahil) 2320 Ateşe dayanıklı (refrakter) ürünlerin imalatı 2331 Seramik karo ve kaldırım taşları imalatı 2332 Fırınlanmış kilden tuğla, karo ve inşaat malzemeleri imalatı 2341 Seramik ev ve süs eşyaları imalatı 2342 Seramik sıhhi ürünlerin imalatı 2343 Seramik yalıtkanların (izolatörlerin) ve yalıtkan bağlantı parçalarının imalatı 2344 Diğer teknik seramik ürünlerin imalatı 2349 Başka yerde sınıflandırılmamış diğer seramik ürünlerin imalatı 2351 Çimento imalatı 2352 Kireç ve alçı imalatı 2361 İnşaat amaçlı beton ürünlerin imalatı 2362 İnşaat amaçlı alçı ürünlerin imalatı 2363 Hazır beton imalatı 2364 Toz harç imalatı 2365 Lif ve çimento karışımlı ürünlerin imalatı 2369 Beton, alçı ve çimentodan yapılmış diğer ürünlerin imalatı 2370 Taş ve mermerin kesilmesi, şekil verilmesi ve bitirilmesi 2391 Aşındırıcı ürünlerin imalatı 2399 Başka yerde sınıflandırılmamış metalik olmayan diğer mineral ürünlerin imalatı

Devrek ve Gökçebey bölgelerinde faaliyette bulunan işletmelerin tüketim ve üretim kodlarından yola çıkarak eşleşme olup olmadığı tespit edilebilir. Buna ilişkin karşılaştırma ve eşleşme tablosu aşağıdaki gibidir. Tablo incelendiğinde sektörün kendi içerisinde kodlama açısından eşleşmeye sahip olmadığı görülmektedir. Sektörde üretim açısından bir çeşitlilik var olmakla birlikte üretim açısından diğer metalik olmayan mineraller sektöründen girdi temin eden işletmeler bölgeden tedarikte bulunamamaktadır. Bu durum aşağıda ülke 13

bazında üretimlerin yer aldığı haritalarda açıkça görülmektedir. Nitekim haritalar incelendiğinde tüketim koduna göre yapılan ürün tedariklerinde sadece 23.51.12 kodlu Portland çimentosu, alüminli (şaplı) çimento, cüruf çimentosu ve benzeri hidrolik çimentolar endüstrisinde il içinde bir üretim bulunmakta bu da ereğli ilçesinde faaliyet gösteren bir firma tarafından gerçekleştirilmektedir.

Diğer Metalik Olmayan Mineraller Üretimi Gerçekleştiren İşletmelerin Üretim ve Tüketim Bilgilerine Göre Eşleştirme Dağılımı Tüketim Üretim Kodu Faaliyet Kodu Faaliyet 23.11.11 Cam, dökülmüş, haddelenmiş, 23.12.13.30.00 Çok katlı yalıtım camları çekilmiş veya üflenmiş, levha halinde (başka şekilde işlenmemiş) 23.11.12 Float cam ve yüzeyi cilalanmış 23.32.11.30.02 Kaba tuğlalar, putrel üstü tuğla vb. eşya veya parlatılmış cam, levha (diğer seramik maddeden), ateşe halinde (başka şekilde dayanıksız kilden işlenmemiş) 23.31.10 Seramik karo ve kaldırım taşları 23.42.10.50.00 Başka yerde sınıflandırılmamış seramik eviyeler, lavabolar, küvetler ve diğer sıhhi ürünler 23.51.12 Portland çimentosu, alüminli 23.52.10.35.00 Sönmüş kireç (şaplı) çimento, cüruf çimentosu ve benzeri hidrolik çimentolar 23.52.10 Sönmemiş kireç, sönmüş kireç ve 23.61.11.50.00 Karolar, döşeme taşları ve benzeri ürünler, su kireci (su altında sertleşen çimentodan, betondan veya suni taştan kireç) olanlar (inşaat blokları ve tuğlaları hariç) 23.91.12 Zımpara kağıdı vb. gibi yumuşak 23.61.12.00.01 Beton direkler zeminli aşındırıcı ürünler (aşındırıcı tozlar veya parçacıklar, tekstil kumaşı, kağıt veya mukavvaya tutturulmuş) 23.63.10.00.00 Hazır beton 23.69.19.30.00 Borular, çimento, beton veya suni taşlardan 23.69.19.80.02 Betondan bordür taşları 23.70.12.10.00 Doğal taşlardan kaldırım döşemeleri, kaldırım kenar taşları, büyük ve yassı döşeme taşları (kayağantaşından (arduvaz - kayraktaşı) olanlar hariç) 23.70.12.30.00 Karolar, küpler ve benzeri ürünler, dikdörtgen/kare şeklinde olsun veya olmasın, en geniş yüzeyi, kenar uzunluğu 7 cm. olan bir karenin içine sığabilecek olanlar; suni olarak boyanmış granüller, küçük parçalar ve tozlar 14

Tüketim açısından sektörün ihtiyacı ürünler dışarıdan karşılanmaklar beraber üretim açısından sektörde ciddi bir çeşitlilik söz konusudur. Kapasite raporları sayısı açısından da önde giden sektör konumundadır. Sektör ürettiği ürünleri başta inşaat olmak üzere diğer sektörlere vermektedir. Sektörün ihtiyacı olan ürünlerin üretilmesi noktasından spesifik araştırmalar yapılarak bir yol haritası belirlenmesi çeşitliliğe daha fazla katma değer sağlayacaktır.

Tüketim Kodlarına Göre Üretimde Kullanılan Ürünlerin Üretildiği İllerin Dağılımı

16 Kodlu Ağaç, ağaç ürünleri ve mantar ürünleri imalatı (mobilya hariç); saz, saman ve benzeri malzemelerden örülerek yapılan eşyaların imalatı

İkinci önemli sektör olan ağaç ve ağaç ürünleri sektörünün TOBB’un kodlama sistemine göre ana alt endüstrilere ilişkin dağılımı şu şekildedir.

Kodu Alt Faaliyet Adı 1610 Ağaçların biçilmesi ve planyalanması 1621 Ahşap kaplama paneli ve ağaç esaslı panel imalatı 1622 Birleştirilmiş parke yer döşemelerinin imalatı 1623 Diğer bina doğramacılığı ve marangozluk ürünlerinin imalatı 1624 Ahşap konteyner imalatı 1629 Diğer ağaç ürünleri imalatı; mantardan, saz, saman ve benzeri örme malzemelerinden yapılmış ürünlerin imalatı

Ağaç ve Ağaç Ürünleri Üretimi Gerçekleştiren İşletmelerin Üretim ve Tüketim Bilgilerine Göre Eşleştirme Dağılımı

Tüketim Üretim Kodu Faaliyet Adı Kodu Faaliyet Adı 16.10.10 Kereste (kalınlığı 6 mm, uzunlamasına biçilmiş veya 16.10.10.50.00 Keresteler, testere ile kesilmiş /uzunlamasına yontulmuş, dilimlenmiş veya kabuğu soyulmuş); yontulmuş, dilimlenmiş/soyulmuş, kalınlığı 6 mm; emprenye edilmemiş ahşaptan yapılan demir yolu veya (ibreli ve tropik ağaçlar ile meşe blokları, şeritleri ve tramvay traversleri frizleri hariç) 16.21.12 Diğer kontrplak, ahşap kaplama paneli ve benzeri lamine 16.10.10.77.00 Meşe blokları, şeritleri ya da frizleri halinde parke ahşap malzeme döşemeleri ya da ahşap blok döşemeler, planyalanmış ama birleştirilmemiş olanlar (herhangi bir yüzü veya kenarı boylu boyunca şekillendirilmiş olanlar hariç)

16.21.13 Yonga levhalar ve benzeri levhalar (ağaçtan veya diğer 16.21.13.13.00 Yonga levhalar, ağaçtan odunsu malzemelerden) 16.21.14 Lif levha, ağaç veya diğer odunsu maddelerden yapılan 16.21.21.18.00 Kontrplak için ahşap kaplama plakaları ve plakalar, ibreli ve tropikal ağaçlardan (testere ile uzunlamasına kesilmiş, dilimlenmiş/soyulmuş, kalınlığı ? 6 mm olanlar) (uç birleştirmeli, planyalanmış/zımparalanmış olanlar hariç) 16.21.21 Ahşap kaplama plakaları ve plakalar, kontrplak ve diğer 16.22.10.30.00 Parke paneller, ahşaptan (mozaik yer döşemeleri için ahşaplar için (kalınlığı = 6 mm, testere ile uzunlamasına olanlar) kesilmiş, dilimlenmiş/soyulmuş) 16.21.22 Yoğunluğu artırılmış ahşap (blok, levha, şerit veya profil 16.22.10.60.00 Parke paneller, ahşaptan (mozaik yer döşemeleri için halinde) olanlar hariç) 16.24.11 Paletler, palet sandıklar ve tahtadan diğer yük tablaları 16.23.11.50.00 Kapılar, bunların kasaları ve eşikleri (ahşaptan yapılmış) 16.24.11.33.00 Düz palet ve palet kuşakları, tahtadan

16.24.11.35.00 Palet sandıklar ve yük tablaları, tahtadan (düz paletler hariç)

16.24.13.20.00 Ahşap kutular; sandıklar; kasalar; silindir kutular ve benzeri ahşap paketleme malzemeleri (kablo makaraları hariç) Ağaç ve ağaç ürünleri imalatı yapan işletmelerin üretim ve tüketim bilgileri incelendiğinde yukarıda sarı renk ile gösterilen alanlarda bir girdi çıktı ilişkisine rastlanmaktadır. Bölgenin en önemli endüstrisi içerisinde böyle bir ilişkinin var olması sektörün gelişimi açısından oldukça iyi bir gösterge konumundadır. Ayrıca ana alt endüstri kollarının çoğunda üretim bulunmaktadır. Burada şunu da belirtmekte fayda bulunmaktadır. Eşleşme bulunması firmaların bölge içerisinden tedarik gerçekleştirdikleri anlamına gelmemektedir. En azından eldeki veri seti böyle bir sonuç ortaya koyamamaktadır.

Tüketim Kodlarına Göre Üretimde Kullanılan Ürünlerin Üretildiği İllerin Dağılımı

22 Nolu Ana Faaliyet Kodu Kauçuk ve Plastik Ürünlerin İmalatı Öne çıkan üçüncü sektör olan kauçuk ve plastik ürünler imalatına yönelik TOBB’un kod sistemine göre Ana alt endüstrilere ilişkin dağılımı şu şekildedir Kodu Alt Faaliyet Adı 2211 İç ve dış lastik imalatı; lastiğe sırt geçirilmesi ve yeniden işlenmesi 2219 Diğer kauçuk ürünleri imalatı 2221 Plastik tabaka, levha, tüp ve profil imalatı 2222 Plastik torba, çanta, poşet, çuval, kutu, damacana, şişe, makara vb. paketleme malzemelerinin imalatı 2223 Plastik inşaat malzemesi imalatı 2229 Diğer plastik ürünlerin imalatı

Kauçuk ve Plastik Ürün Üreten İşletmelerin Üretim ve Tüketim Bilgilerine Göre Eşleştirme Dağılım ı Tüketim Üretim Kodu Faaliyet Adı Kodu Faaliyet Adı 22.11.15 İç lastikler, dolgu veya alçak basınçlı lastikler, 22.11.20.50.00 Dış lastikler, sırt geçirilmiş, dış lastikler için değişebilir sırtlar ve kolonlar, kauçuktan, otobüs ve kauçuktan kamyonlarda kullanılmak için olanlar 22.19.20 Vulkanize edilmemiş kauçuk ve bundan 22.19.40.50.00 Konveyör bantları, kauçuktan eşyalar; vulkanize edilmiş kauçuktan ip,

kordon, levha, tabaka, şerit, çubuk ve profiller (sert kauçuktan olanlar hariç)

22.21.10 Monofilamentler, enine kesitinin boyutu 1 22.19.73.65.00 Başka yerde sınıflandırılmamış mm olanlar, çubuk ve profil halinde, vulkanize katı kauçuktan eşyalar plastikten 22.21.42 Diğer tabakalar, levhalar, filmler, folyolar ve 22.22.11.00.02 Torbalar ve çantalar (külahlar şeritler, gözeneksiz, plastikten dahil) etilen polimerlerinden olanlar 22.22.11 Torba ve çantalar (koniler dahil, el çantaları 22.23.12.70.00 Klozet kapakları ve oturakları, hariç), etilen polimerlerinden plastikten 22.22.13 Kutu, kasa, sandık ve benzeri eşyalar, 22.23.12.90.00 Bideler, alafranga/alaturka plastikten tuvaletler, rezervuarlar ve benzeri sıhhi ürünler, plastikten (banyo küvetleri, duşlar ve lavabolar, klozetlerin oturak ve kapakları hariç) 22.29.21 Kendinden yapışkanlı tabaka, levha, bant, 22.23.14.50.01 Plastikten pencereler ve bunların şerit, film, folyo ve diğer yassı şekiller, çerçeveleri ile pervazları ve plastikten (genişliği ? 20 cm olan rulolar pencere eşikleri halinde) 22.29.29 Diğer plastik ürünler Kauçuk ve plastik sektörü incelendiğinde alt endüstriler arasında sadece bir başlıkta bir girdi çıktı ilişkisi bulunmaktadır. Tüketim kısmında dışarıdan tedarik edilen ürünlerin dağılımı haritalar üzerinde gösterilmektedir. Kauçuk ve plastik sektöründen ürün tedarik eden işletmeler ihtiyacı olan malzemeyi çoğunlukla dışarıdan tedarik etmektedir.

Tüketim Kodlarına Göre Üretimde Kullanılan Ürünlerin Üretildiği İllerin Dağılımı

31 Kodlu Mobilya imalatı Öne çıkan dördüncü sektör olan mobilya imalatına yönelik TOBB’un kod sistemine göre Ana alt endüstrilere ilişkin dağılımı şu şekildedir.

Kodu Alt Faaliyet Adı 3100 Koltuk, sandalye, tabure, bank ve benzeri oturaklar (takımlar hariç) ile bunların parçaları ve mobilya parçaları (CPA 31.00) 3101 Büro ve mağaza mobilyaları imalatı 3102 Mutfak mobilyalarının imalatı 3103 Yatak imalatı 3109 Diğer mobilyaların imalatı

Mobilya Üreten İşletmelerin Üretim Bilgilerine Göre Dağılımı ve Ülke İçindeki Payı

Kodu Faaliyet Adı

Firma Sayısı İl İçindeki Toplam Firma Ülke Firma Toplam İlçe Ülke İçindeki Payı Üretimin 31.01.11.40.00 Metal mobilyalar, bürolarda kullanılan, yüksekliği 1 1 178 1,07% ? 80 cm olanlar 31.01.11.70.00 Metal mobilyalar, bürolarda kullanılan, yüksekliği 1 1 216 1,22% 80 cm olanlar 31.01.12.00.00 Ahşap mobilyalar, bürolarda kullanılan 1 2 562 2,15% 31.02.10.00.00 Mutfak mobilyaları 1 3 850 0,26% 31.09.12.30.00 Ahşap yatak odası mobilyaları (duvarlara gömme 1 6 1091 0,24% dolaplar için bağlantı parçaları, yatak destekleri, lambalar ve aydınlatma parçaları, ayaklı aynalar, koltuklar hariç) 31.09.12.50.00 Ahşap yemek odası ve oturma odası mobilyaları 1 6 931 0,18% (ayaklı aynalar, koltuk, sandalye ve benzeri oturaklar hariç) 31.09.13.00.00 Diğer ahşap mobilyalar (yatak odası, yemek 2 8 1331 0,88% odası, oturma odası, mutfak, büro, tıbbi, cerrahi, dişçilik/veterinerlik mobilyaları ile hi-fi, videolar ve televizyonlar için özel tasarlanmış kasalar ve dolaplar hariç)

Bölgede kapasite raporu yapan işletmelerin mobilya alımına yönelik kapasite raporlarında bir bilgiye rastlanmadığından üretim bilgilerine odaklanılmıştır. Ayrıca bölge açısından önemli olması nedeniyle diğer sektörlere oranla mobilya sektörü için biraz daha geniş bir değerlendirme yapılmıştır. Yapılan değerlendirmelerde sektörde üretim açsısından bir çeşitliliğin var olduğu ancak çok kısıtlı olduğu görülmektedir. İl genelindeki toplam 27 işletmenin 9’u %33’ü Devrek ve Gökçebey sınırları içerisindedir. Geri kalanların büyük bir kısmı da komşu ilçe olan Çaycuma’dadır. Yine bölgesel gelişme planında orman ürünleri ve mobilya için bir potansiyeli olduğu kabul edilen Karabük ili Yenice ilçesi de bir sınır niteliğindedir. Mobilya sektörüne ilişkin üretim kapasiteleri baz alındığında ülke içinde özellikle büroda kullanılan ahşap mobilya içerisinde %2,15’lik bir kapasite payının olması öne çıkan bir özelliktir. Diğer alt sektörlerde ise oranlar oldukça düşük düzeyde olmakla birlikte bir potansiyele işaret etmektedir.

Yapılan araştırma ve değerlendirmeler neticesinde ulusal ve bölgesel planlarda da belirtildiği üzere bölgede sektörel çeşitliliğin artırılabileceği alanlar  Ağaç işleri orman endüstrisi  Mobilya imalatı  Diğer Metalik Olmayan Mineraller sektörleri olarak öne çıkmaktadır.  İlgili sektörlerde bölgede bir üretim olmakla beraber bölgede talebi olan ancak üretilemeyen ürünlerin üretimine yönelik ihtisas çalışmalarının yapılması yararlı olacaktır.  Bölge için gündemde olan Çukur Organize Sanayi Bölgesi’nin ağaç ve orman ürünleri üzerine ihtisaslaşmış bir organize sanayi bölgesi olmasında bir fayda bulunmaktadır.