Buitengewone vergadering gemeenteraad Den Haag gehouden op vrijdag 17 maart 2017 (Geopend te 17.00 uur)

Voorzitter: R. Guernaoui Griffier: mr. H.L.G. Seuren.

Agenda

De buitengewone vergadering van vrijdag 17 maart 2017, om 17.00 uur, staat in het teken van de installatie van de nieuwe burgemeester van Den Haag, mevrouw Pauline Krikke.

De voorzitter. Welkom aan alle aanwezigen, onder wie de nieuwe burgemeester, haar echtgenoot, familie en vrienden van de nieuwe burgemeester, de commissaris van de Koning, de heer Smit, de chef kabinet, mevrouw Hilgersom, vele ereburgers en andere genodigden. Het programma van vanmiddag bevat de volgende onderdelen: - het bekendmaken van het Koninklijk Besluit door de griffier; - het afleggen van de belofte door mevrouw Krikke ten overstaan van de commissaris van de Koning. De chef kabinet leest dan de tekst van de belofte voor; - een toespraak van de commissaris van de Koning; - een toespraak van de burgemeester van , de heer Ahmed Aboutaleb, namens de kring van burgemeesters; - een toespraak van de locoburgemeester, de heer Baldewsingh; - een toespraak van de voorzitter van de vertrouwenscommissie. Dat ben ik dus; - een toespraak van de nieuwe burgemeester en - na afloop een receptie in het Atrium, waar de nieuwe burgemeester zich even later bij de genodigden gaat voegen. Ik geef het woord aan de griffier voor het voorlezen van het Koninklijk Besluit.

Mevrouw Seuren. Zeer geachte aanwezigen. Deze bijeenkomst komt voort uit het Koninklijk Besluit van 17 februari 2017, nr. 2017/000287, dat als volgt luidt: 'Op voordracht van Onze Minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties van 17 februari 2017, Directoraat-Generaal Bestuur en Wonen/Directie Democratie en Burgerschap/Afdeling Politieke Ambtsdragers; Gelet op artikel 61, eerste lid, van de Gemeentewet; Hebben goedgevonden en verstaan: met ingang van 17 maart 2017 te benoemen tot burgemeester der gemeente 's-Gravenhage: mevrouw P.C. Krikke te Arnhem. Onze Minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties is belast met de uitvoering van dit besluit.' Getekend in Wassenaar op 17 februari 2017 door koning Willem-Alexander en de minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties, .

De voorzitter. Dank u wel. Ik nodig de commissaris van de Koning en mevrouw Krikke uit in het midden van de zaal voor het afnemen en afleggen van de belofte. Ik vraag mevrouw Hilgersom de tekst van de belofte voor te lezen.

Mevrouw Hilgersom. Ik lees de akte voor. 'Heden, de 17de maart 2017, heeft mevrouw P.C. Krikke bij Koninklijk Besluit van 17 februari 2017, nr. 2017/000287, benoemd tot burgemeester van de gemeente Den Haag, in handen van mij, commissaris van de Koning in de provincie Zuid-Holland, ingevolge artikel 65 van de Gemeentewet de volgende verklaring en belofte afgelegd:

1

Ik verklaar dat ik, om tot burgemeester benoemd te worden, rechtstreeks noch middellijk, onder welke naam of voorwendsel ook, enige gift of gunst heb gegeven of beloofd. Ik verklaar en beloof dat ik, om iets in dit ambt te doen of te laten, rechtstreeks noch middellijk enig geschenk of enige belofte heb aangenomen of zal aannemen. Ik beloof dat ik getrouw zal zijn aan de Grondwet, dat ik de wetten zal nakomen en dat ik mijn plichten als burgemeester naar eer en geweten zal vervullen.'

Mevrouw Krikke: Dat verklaar en beloof ik.

(Applaus)

De voorzitter. De handtekeningen zijn gezet. Ik geef het woord aan de commissaris van de Koning voor zijn toespraak.

De heer Smit. Mevrouw de burgemeester. Ik heb ook het voorrecht om een collega-commissaris welkom te heten, de burgemeester van Rotterdam en anderen, familie, vrienden en mensen uit Den Haag. Dames en heren. Het is een feestelijke dag en een genoegen om bij u de nieuwe burgemeester van uw mooie stad te mogen bezorgen, want dat is een beetje wat ik vandaag doe. De derde stad van Nederland krijgt een nieuwe burgemeester, een bestuurlijk hoogtepunt voor Den Haag, voor de provincie Zuid-Holland en ook voor het hele land. Het is een genoegen om hier te zijn, nu de zoektocht van Den Haag naar een burgemeester is afgesloten. Met plezier ben ik naar deze raadzaal gekomen om de beëdiging van mevrouw Pauline Krikke voor mijn rekening te nemen. Nadat burgemeester Van Aartsen zijn besluit tot vertrek openbaar maakte, brak voor de Haagse raad en voor mij een intensieve periode aan waar we vandaag met genoegen op kunnen terugkijken. Er zat een hoog tempo in, want het moest snel in deze maand tot een afronding kunnen komen. Dat gebeurt vandaag. Die zoektocht verliep volgens planning, strak en foutloos in een procedure waarvoor complimenten aan de vertrouwenscommissie en aan de raad. Mijn complimenten en dank voor hun werk en de gemeenteraad in het hele proces. Ik ondersteun de keuze van de gemeenteraad van Den Haag van harte. Daarom mijn hartelijke felicitaties voor de stad, voor het bestuur en niet in de laatste plaats voor burgemeester Pauline Krikke, haar echtgenoot en andere naasten. Met Pauline Krikke treedt een hartelijke, spontane en goed benaderbare burgemeester aan. Een doortastende doener die sterk is in het leggen van contacten. Een empathische verbinder met oog voor diversiteit. Die kan omgaan met chic en met de straat en die aansluiting zoekt bij de deftige wijk en de volksbuurt. En die, zo is mijn inschatting, daarmee de harten zal stelen van de Hagenaars en van de Hagenezen. Zeker in een grote stad heeft een burgemeester naast alle bestuurlijke taken ook een andere, bijzondere rol. Het zal met mijn achtergrond te maken hebben, maar ik noem de burgemeesters, met name van grote steden, weleens de nieuwe hogepriesters van deze tijd. Naast je bestuurlijke rol heb je ook wat ik maar noem een pastorale rol. Die uit zich op die momenten dat het erop aankomt, dat je als burgemeester er moet staan op momenten van spanning en de juiste woorden weet te vinden bij grote gebeurtenissen om zo de gevoelens van de inwoners te vertalen, te vertolken en perspectief te bieden. Dat is een buitengewoon belangrijke rol. Ik ben ervan overtuigd dat ik hiermee een van de vele kwaliteiten noem die Pauline Krikke bezit, want zij is echt geïnteresseerd in mensen. Uiteraard brengt zij ook in bestuurlijk opzicht veel ervaring mee. Dat begon met haar eigen organisatiebureau en eindigt met het lidmaatschap van de Eerste Kamer. Als wethouder Economische Zaken in kreeg zij eind jaren negentig, begin deze eeuw volop te maken met de dynamiek van de grote stad. Zij loodste honderden bedrijven Amsterdam binnen, veel in de sector ICT, wat iemand weleens tot de opmerking bracht dat de grootste belemmering in haar werk het tekort aan stopcontacten was. Van 's lands hoofdstad stapte Pauline Krikke in 2001, begin deze eeuw over naar het burgemeesterschap van Arnhem. Inderdaad een provinciestad, maar wel met grootstedelijke kenmerken en problemen. In Arnhem deed Pauline Krikke onder meer veel en diverse ervaring op in het veiligheidsdomein. Ervaring die zeker in deze tijd en zeker in Den Haag bijzonder waardevol en

2 nodig is. Vanuit het Arnhemse Spijkerkwartier, waar zij destijds is gaan wonen, gaf zij zich volledig aan de stad waar zij twaalf jaar zou blijven. Een periode waarin zij naast lof hier en daar ook weleens kritiek oogstte. Maar dat kan ook niet anders als je twaalf jaar zo'n klus in zo'n stad klaart, twee volledige ambtstermijnen. Dat Arnhem na haar vertrek op zoek ging naar een type Pauline Krikke, zegt mij veel. Dames en heren. In veel beroepen en ook bij het burgemeestersambt gaat het vooral om iemands kunnen en niet om iemands kunne. Daarom ben ik begonnen met enkele opmerkingen over de kwaliteiten van Pauline Krikke. Dat neemt niet weg dat de ambtsketen van Den Haag zo meteen voor het eerst zal hangen om de schouders voor een vrouw. Dat is natuurlijk een historisch moment, ook voor deze stad. Ooit had de gemeente Utrecht, de vierde stad van het land, twee keer een vrouw aan het hoofd en nu Den Haag als stad nummer drie. Het glazen plafond schuift op: minder stropdassen en meer gekleurde jasjes. Ik zou zeggen: nog twee steden te gaan. Ik kijk even naar mevrouw Van Nieuwenhoven - zij schrikt ervan - die regelmatig en ook tijdens de profielschetsvergadering nog een hartstochtelijk pleidooi hield voor een vrouw als eerste burger van Den Haag. Dat heeft navolging gekregen, want gisteren heb ik ergens anders een profielschets opgehaald. Daar had men er ook hard over nagedacht. Dat werd overigens een genderneutrale profielschets, want daar sprak men over 'de burgemeester'. Ja, het is u gelukt. Een historisch succes en gezien uw eigen achtergrond eigenlijk een dubbel succes, want ook Pauline Krikke is ooit opgeleid als bibliothecaresse. Ik citeer een opmerking van Pauline Krikke, uitgesproken bij haar herbenoeming destijds in Arnhem: 'It takes two to tango'. Verbinding zoeken, zowel in de stad als in de regio, is een taak die op het bordje ligt van de burgemeester. Een stevige opgave zeg ik erbij. De liefde en de inzet kunnen natuurlijk niet van één kant komen. Zonder samenwerking gaat het niet. It takes two to tango. Daar voeg ik aan toe: zonder ruimte voor eigen handelen van de burgemeester en zonder wederzijds vertrouwen gaat het ook niet. Dat is een belangrijke notie waar ik met nadruk op wijs. Dus duw de burgemeester van de kant met een grote portie vertrouwen en ruimte en laat haar haar weg vinden hier in deze mooie stad. Vandaag vraag ik bovendien nogmaals uw aandacht voor omgangsvormen in het lokale bestuur. Ook tijdens de profielschetsvergadering kwam dit punt aan de orde. Het kan mijns inziens niet vaak genoeg gezegd worden: weest u zich als raad bewust van uw collectieve verantwoordelijkheid voor een goed lokaal bestuur. Een stevig inhoudelijk politiek debat is uitstekend en zelfs erg belangrijk, maar wel binnen de afgesproken regels en gericht op zorgvuldige besluitvorming. Zo kijken inwoners van Den Haag, zo kijken burgers naar u als dé politiek. Zo maakt u er een succes van en dat verdient deze stad. Ik vertel u natuurlijk niets nieuws, als ik zeg dat van de burgemeester van Den Haag veel wordt verwacht. Dat geldt nu en dat is nooit anders geweest. Pauline Krikke staat als het ware op de schouders van verschillende illustere voorgangers. Jozias van Aartsen, die we nog maar kort geleden mochten uitluiden en die zich volop inzette voor Den Haag als stad van Vrede en Recht, internationale evenementen naar de stad haalde, een belangrijke rol speelde in de metropoolregio en echt Hagenaar onder de Hagenaars was en Hagenees onder de Hagenezen. Wim Deetman, ook aanwezig, bij wie Den Haag paste als een maatpak, die de stad legal capital van de wereld maakte en de Universiteit Leiden hiernaartoe haalde. Ad Havermans, die als onvermoeibaar ambassadeur onder financieel moeilijke omstandigheden kans zag Den Haag onder andere op de kaart te zetten door de vestiging van Europol en het Joegoslaviëtribunaal. Op het werk van deze heren kan Pauline Krikke uiteraard met haar eigen accenten door om Den Haag als stad van Vrede en Recht verder en sterker op de kaart te zetten. Om de samenwerking met Rotterdam en andere gemeenten in de metropoolregio uit te bouwen, waarbij het uitgangspunt wat mij betreft samenwerking is, ook tussen de provincie en de metropool, in plaats van discussie en strijd over structuur en macht. Om in samenwerking met de provincie en andere steden te investeren in Zuid-Holland, in de nieuwe economie, energietransitie en technologische innovatie. Wij leven in roerige tijden van transitie en er is veel werk aan de winkel. Laten we er samen, alle inwoners van het Huis van Thorbecke, de schouders onder zetten. Onze gezamenlijke investeringsagenda, vorig jaar aangeboden aan de inmiddels demissionaire premier Rutte, is echt van cruciaal belang voor de toekomst van de inwoners van dit gebied.

3

Dames en heren. Sta mij toe nog één voorganger van Pauline Krikke te noemen. Dat is Salomon de Monchy, bij de meeste inwoners van de stad misschien alleen maar bekend door het naar hem genoemde plein. Maar De Monchy was ongeveer dertien jaar lang burgemeester van Arnhem voordat hij in 1934 hier in Den Haag de ambtsketen kreeg omgehangen. Een carrièrestap die Pauline Krikke nu ook maakt, al is het na een kort intermezzo. De Monchy heeft - daar wil ik mee afronden - kort en krachtig beschreven hoeveel er van een burgemeester wordt verwacht en tegelijkertijd hoe moeilijk het is om aan al die wensen te voldoen. Ik citeer. Economisch inzicht. De gave om anderen te laten werken, om vlug door te dringen tot de kern van de zaak, om grotere en kleinere vergaderingen te leiden. Tact om met mensen van allerlei slag om te gaan. Besluitvaardigheid en de kunst om bij het doorzetten van eigen wil de juiste maat van vasthoudendheid en meegaandheid te betrachten. Psychologisch inzicht. Dat zijn zo enige van de eigenschappen die geen enkele burgemeester ooit in voldoende mate in zich zal verenigen, maar waarvan elk er toch enige zal moeten bezitten, zal zij slagen in haar ambt. Beste Pauline. Mijn toespraak vandaag is gebaseerd op de overtuiging dat jij de voor een burgemeester van Den Haag noodzakelijke eigenschappen in ruime mate bezit. In het verleden behaalde resultaten bieden geen garantie - we kennen dat gezegde - maar ik spreek hier mijn volle vertrouwen uit dat dat een goede basis is voor wat hier gaat gebeuren. Ik wens je toe dat jij net als je voorgangers samen met het college, de raad, de ambtenaren en de vele inwoners van de stad prachtige resultaten zult boeken. Ik hoop en verwacht dat wij, stad en provincie, commissaris en burgemeester, doorgaan met de goede samenwerking die ik in de afgelopen jaren heb mogen ervaren. Er komen spannende en hopelijk ook mooie tijden aan. Ik wens je toe dat je met verve, met plezier en met ontspanning je werk hier in Den Haag kunt gaan doen, op je eigen manier. Alle succes! Dank je wel.

(Applaus)

De voorzitter. Dank u wel, commissaris. Ik geef het woord aan onze volgende spreker, helemaal uit Rotterdam, de heer Ahmed Aboutaleb.

De heer Aboutaleb. Pauline, commissaris, collega's en andere genodigden, goedemiddag. Ik ben net een beetje uitgeslapen en bijgekomen van de afgelopen dagen en dan mag je gelijk je collega in het Haagse verwelkomen. Mede namens de collega's in de regio zou ik je heel graag hartelijk welkom willen heten. Nu is het zo dat Pauline en ik elkaar echt heel lang kennen, wel héél lang kennen, erg lang. Ik denk zo bij elkaar opgeteld een kleine 30 jaar. Ik liep nog rond in het Amsterdamse met een microfoon en ik stond af en toe daar waar nu de collega's van de media stonden - dat was een beetje mijn rol in die tijd - terwijl Pauline nog haar weg aan het vinden was binnen de JOVD ...

Mevrouw Krikke. De VVD, niet de JOVD!

De heer Aboutaleb. Wij zijn een keer samen naar een bijeenkomst van de JOVD geweest. Niet verdringen! Het waren mooie tijden. Kenmerkend voor Pauline is - dat is mij al die tijd bijgebleven - altijd die grote lach. Soms gaat het over heel ingewikkelde dingen, moeizame dingen, maar Pauline produceert altijd een lach. Ik denk dat het met name voor de leden van het college straks een verademing zal zijn om, als je haar aankijkt, voortdurend die brede lach te zien. Jozias van Aartsen is natuurlijk een wat andere persoonlijkheid. Als je Jozias van Aartsen aankijkt, dan zie je een grote brok serieusheid. Het zijn allebei karaktereigenschappen die voor het ambt van burgemeester heel erg nodig zijn. Welkom in het Haagse. Ik hoop van ganser harte dat als je over enige tijd het voorzitterschap van de metropool van mij overneemt, jij met dezelfde kracht over de Rotterdamse haven zult spreken en met dezelfde kracht zult spreken over de metropool als over de ontwikkeling van Scheveningen, want dat is onze gezamenlijke toekomst. De uitdaging is groot en wij hebben een geweldige klus met elkaar te klaren. Wij hebben inmiddels - de commissaris zei het al - een rekensom gemaakt en onze plannen neergelegd bij het toen missionaire kabinet en nu demissionaire kabinet. Het gaat om heel veel geld dat nodig is om deze regio weer een push te geven in de goede richting. De bestaande economie levert niet veel meer banen op en we moeten andere dingen gaan doen. Dat is precies wat nodig is voor de

4 komende periode. Het is precies daar waar de commissaris terecht uw raad, het hoogste machtsorgaan van uw stad, vraagt om de burgemeester ruimte te bieden en weg te sturen in het woelige vaarwater om uiteindelijk die grote, moeizame dingen met elkaar te organiseren, een paar honderd meter hiervandaan aan het Binnenhof. Ik heb met jouw voorganger fantastisch samengewerkt. Het was een periode waarin wij met elkaar geweldige dingen deden. Wij konden met elkaar lezen en schrijven bij wijze van spreken. Ik ben ervan overtuigd dat wij ook zo'n relatie gaan opbouwen. Wij zullen je mee op sleeptouw nemen om de regio te leren kennen. De eyeopener voor mij was in 2009 een helikoptervlucht boven het gebied, dus die bied ik je graag aan. Ik weet dat onze vrienden van GroenLinks daar moeite mee hebben, maar het is wel belangrijk om vanuit de grote bovenkant te zien hoe deze regio er uitziet en wat de grote uitdagingen zijn - de ruimtelijke ordening, het openbaar vervoer, de mobiliteit, waar recreëren wij, onze groene gebieden - en ook hoe kwetsbaar het gebied is. Dat beeld zal jou helpen om vorm te geven aan de ingewikkelde discussies waarmee we met elkaar te maken hebben. Ontegenzeglijk kom je ook in een woelige tijd binnen. Het scenario dat zich ontvouwde voor mijn ogen het afgelopen weekend in Rotterdam en dat zeventien uur had geduurd, had zich met gemak om vijf uur 's middags kunnen ontwikkelen in het Haagse. De driehoek in Den Haag heeft in dezelfde mate rekening gehouden met die ontwikkeling als ik in Rotterdam. Ik was de pineut. Ik wil Den Haag ongelooflijk hartelijk dankzeggen voor de steun die we afgelopen weekend hebben gehad, zowel vanuit de driehoek als vanuit de eenheden van de politie. De bijstand die geleverd is, was voor mij net genoeg om de klus op een behoorlijke manier te kunnen klaren. Dat laat ook zien hoe wij op elkaar aangewezen zijn, dat niet alleen als burgemeester het vertrouwen groot moet zijn, maar dat je als regio als het nodig is ook elkaar tot wederzijdse bijstand zult zijn. De 23 collega-burgemeesters in de regio hebben een zware taak op hun schouders om met elkaar de klus te klaren in de komende periode. Dat zijn geen eenvoudige vraagstukken. We zullen de wijsheid van het nieuwe kabinet nodig hebben, maar we zullen ook de steun van onze gemeenteraden hard nodig hebben om die kant op te gaan en ervoor te zorgen dat er inderdaad nieuw welzijn en nieuwe welvaart ontstaan. Ik ben ervan overtuigd dat je dat kunt. Ik ben ervan overtuigd dat jouw collega's in de gemeenteraad van Den Haag jou daarbij op een goede manier zullen steunen om vorm te geven aan Den Haag, in de regio, nationaal en internationaal. Op mijn steun kun je rekenen. Inmiddels staat een lunchafspraak al in de agenda's. Welkom in de stad waar ik het eerst aankwam in 1976 en van waar ik uiteindelijk gemigreerd ben als een soort uitzendkracht naar elders, maar waar altijd wel de roep is om hier terug te komen als concentratiepunt, een soort navel van Aboutaleb. Dank je wel.

(Applaus)

De voorzitter. Dank u wel, burgemeester. Ik geef het woord aan de locoburgemeester, wethouder en tevens adviseur van de vertrouwenscommissie, de heer Baldewsingh.

De heer Baldewsingh. Leden van de gemeenteraad, excellenties, mevrouw Krikke, mijnheer Miltenburg, beste familieleden van mevrouw Krikke, vrienden, dames en heren. Namens het college hartelijk welkom in Den Haag en vooral ook welkom, zeer welkom zelfs, aan oud-burgemeesters Havermans, Deetman en uiteraard mijn politieke vriend Jozias van Aartsen en Henriëtte. Geweldig dat u allen hier aanwezig bent. Beste Pauline. In het bijzonder heet ik namens het college, namens ons allen, namens deze mooie stad achter de duinen jou van harte welkom. Wij zijn zeer verheugd vandaag jouw installatie als burgemeester mee te mogen maken. Vorige week was een toevallige bezoeker van een niet nader te noemen café hier vlakbij getuige van het volgende tafereel. Een groepje vrouwen sprak jou aan met de woorden: u bent toch de nieuwe burgemeester? Ontkennen hielp natuurlijk niet. De vrouwen zeiden vervolgens: wij komen uit Scheveningen. En hoewel je op het punt stond om de uitgang te zoeken, trok je je jas weer uit en schoof je even bij ze aan. Beste Pauline. Denk nou alsjeblieft niet dat we overal mensen hebben die je in de gaten houden. Alhoewel! Ik vond het een mooi voorval om vandaag hier te memoreren. De komende periode zullen er heel veel van dit soort ontmoetingen volgen. Je zult de stad leren kennen in al haar

5 geledingen en in al haar schakeringen. Als stad waar de wereld gewoon thuis is met zoveel nationaliteiten, culturen en religies, maar vooral ook vele internationale instellingen. Je zult voor zover je dat nog niet hebt gedaan een hoop kennis vergaren over deze mooie stad, haar inwoners en de uitdagingen waar deze stad zich de komende decennia voor gesteld ziet. Jouw opleiding aan de toenmalige Bibliotheek- en Documentatieacademie zal je bij het opdoen van die kennis wellicht nog van pas komen. Jaren later - je was toen burgemeester van Arnhem - roemde je nog de veelzijdigheid van deze opleiding. Overigens, Den Haag beschikt met onder andere de Koninklijke Bibliotheek, het Nationaal Archief, de Openbare Bibliotheek, onderdeel van dit mooie gebouw, en de wereldberoemde bibliotheek van het Vredespaleis over een indrukkende schat aan gedocumenteerde kennis. Over het Vredespaleis gesproken, mijn beste Pauline. Dat was er niet gekomen als de toenmalige burgemeester Herman van Karnebeek zich er niet voor sterk had gemaakt. Dit symbool van onze internationale stad van Vrede en Recht opende zijn deuren in 1913. Uit hetzelfde jaar stamt ook deze ambtsketen, die ik je zo dadelijk mag omhangen. Die is gemaakt met het oog op de opening van de toenmalige raadzaal aan de Javastraat. In die tijd konden de meeste mensen zich nog niet voorstellen dat een vrouw burgemeester zou worden. De eerste vrouwelijke burgemeester van Nederland trad pas aan in april 1946. Dat was Truus Smulders-Beliën in de toenmalige Brabantse gemeente Oost-, West- en Middelbeers, tegenwoordig gewoon deel van Oirschot. Bij haar twaalfeneenhalfjarig jubileum kreeg zij een Dafje aangeboden, een van de eerste die van de loopband waren gerold. De reactie van Truus Smulders was: 'Mensen, da's te erg, ik had gevraagd om een normale fiets! Zo'n pastoorsfiets met een wijd stuur, waar ik goed tussen pas.' Pauline, ik raad je van harte aan om Den Haag te verkennen per fiets, uiteraard op een eigentijds model. De stad leent zich er uitstekend voor en heeft een fantastisch netwerk van fietspaden, dat elk jaar groeit en waar nodig ook verbeterd wordt. Er is ook, burgemeester van Rotterdam, een route van de Hofvijver naar het Hofplein, dus misschien kunt u dat ook doen, zonder het college in ieder geval. Beste Pauline. Je komt uit Friesland. Ook al woon je er allang niet meer, toch vind je het misschien leuk dat ook hier in Den Haag een aantal zaken herinnert aan de provincie waar je wieg stond. Zoals paleis Lange Voorhout, tegenwoordig een museum, gewijd aan de uit Leeuwarden afkomstige graficus Escher, ooit gebouwd voor Anthony Patras. Hij was Friese gedeputeerde bij de Staten-Generaal en burgemeester van Sloten, een half uur rijden, begrijp ik, van je geboortestad Sneek. Den Haag is ook hecht verbonden met de koninklijke familie, die zoals je weet afstamt van de Friese tak van de Oranjes. Maar wist je ook dat het Friese Statenjacht in de Hofvijver heeft gelegen? Ja? Voor mijn collega's daarachter: dat was 25 jaar geleden bij de opening van de nieuwbouw van de Tweede Kamer. Misschien iets om te herhalen na de verbouwing van de Tweede Kamer? Het is aan u. Beste Pauline. Paul Rodenko had het liefdevol over 'de oude vijver waaruit elke dag Den Haag opnieuw geboren wordt'. Ook deze dag kunnen we eigenlijk zien als een geboorte. De geboorte van een nieuw tijdperk in de lange geschiedenis van onze stad. Een nieuw hoofdstuk waar wij in Den Haag onder jouw leiding vol vertrouwen aan beginnen. Het is mij, beste Pauline, een eer en een genoegen om namens de stad, namens de leden van de gemeenteraad en uiteraard mijn collega's in het college, de ambtsketen te mogen omhangen bij jou, op de schouders te mogen zetten met de volgende woorden. Welkom. Welkom in Den Haag, welkom in de mooie stad achter de duinen, welkom in de stad zonder muren, waar een ieder zichzelf kan zijn, waar een ieder welkom is en waar iedereen een uitdaging heeft. Den Haag is en blijft een kansenfabriek. Het is aan de mensen om die kansen te grijpen, maar wij zijn er om hun die mogelijkheid te bieden en dat te faciliteren. Want samen in Den Haag, samen zijn we stad. Mag ik je uitnodigen?

(Applaus)

De heer Baldewsingh hangt de ambtsketen om bij mevrouw Krikke.

(Applaus)

De voorzitter. Dank u wel, wethouder. Dan geef ik nu mijzelf het woord als voorzitter van de vertrouwenscommissie.

6

Beste Pauline. Namens de raad feliciteer ik je van harte met het burgemeesterschap van de mooiste stad van Nederland. Wij zijn er trots op, jou als eerste vrouwelijke burgemeester van de hofstad te hebben. Toen je voorganger, Jozias van Aartsen, vorig jaar 7 oktober zijn vertrek aankondigde, zijn de griffier, Ineke Seuren, en ik gelijk in actie gekomen om de opvolging te gaan verzorgen. Wij hebben opnieuw contact gelegd met de commissaris van de Koning, Jaap Smit, en de vervolgstappen gehoord: wat moet je allemaal doen? Hierna hebben we de fractievoorzitters bij elkaar geroepen om de mogelijkheden te bespreken en omdat we natuurlijk een vertrouwenscommissie moesten gaan benoemen. Het vormen van die commissie was best spannend, want het streven was om uit de raad - toen nog vijftien fracties, inmiddels zestien - een evenwichtige afvaardiging in de vertrouwenscommissie te krijgen. We dachten: wat zou de PVV doen? Je weet het niet. Zouden ze in de commissie zitting nemen of juist niet? Wat denkt Groep De Mos en hoe denkt de Haagse Stadspartij? Willen ze allemaal betrokken zijn bij het proces en het voorbereiden van een keuze? Of willen ze de ruimte houden om hierin zo min mogelijk verantwoordelijkheid te nemen. Ik dacht trouwens ook 'wat gaat D66 doen?', maar dat is uiteindelijk ook goed gekomen. Uiteindelijk bleken dat allemaal onterechte zorgen te zijn. Elke partij nam haar verantwoordelijkheid en zag de keuze voor een nieuwe burgemeester als een gezamenlijke taak. Alle fracties stapten over hun eigen schaduw heen en kozen voor het belang van onze stad. Ook daar ben ik trots op. Behalve het vormen van een vertrouwenscommissie moest er natuurlijk ook een profielschets komen. Waar zochten we als stad en als raad naar? Hoe ziet de ideale opvolger van Jozias er uit? Op 9 november hebben in het Theater aan het Spui de inwoners van Den Haag de gelegenheid gekregen om hun wensen kenbaar te maken. Daarna is de profielschets op donderdag 17 november door de Haagse gemeenteraad met de commissaris van de Koning besproken en unaniem vastgesteld. Tijdens diezelfde raadsvergadering zijn ook de leden van de vertrouwenscommissie benoemd. Ik had de eer om die commissie voor te mogen zitten. De volgende dag, 18 november, stond de vacature al in de Staatscourant, zes weken nadat het voorgenomen vertrek bekend was. Zonder de toewijding van de commissaris van de Koning en zijn medewerkers hadden wij overigens nooit zo snel kunnen werken. Dank nogmaals, commissaris en al uw mensen. Echt hartstikke goed! Als er zou worden bijgehouden hoelang gemeenten erover doen om een nieuwe burgemeester te vinden, zouden wij vast en zeker als eerste op dat lijstje eindigen. Vervolgens is de vertrouwenscommissie aan de slag gegaan. Alle leden hebben veel tijd gestoken in de voorbereiding. We hebben uitstekend samengewerkt en elkaar aangevuld. Ik zou bijna zeggen: werkten we altijd maar zo goed met elkaar. Ook met wethouder Rabin Baldewsingh, die namens het college als adviseur betrokken was bij de vertrouwenscommissie, hebben we uitstekend samengewerkt. Op maandag 6 februari hebben we onze voordracht bekendgemaakt aan de hele raad. Het was nog een lange zit, maar natuurlijk volledig terecht dat de raad gewoon alles wilde weten, het naadje van de kous. De pers in het Atrium werd ongeduldig. Maar ja, ze konden geen contact opnemen met de raadsleden vanwege het communicatieverbod. Pauline, jij wachtte met spanning samen met je man aan het Plein op het verlossende telefoontje. Toen jij dat telefoontje kreeg, heb je geen moment geaarzeld om gelijk naar het stadhuis te komen. Jij hebt daarmee een zeer goede en enthousiaste eerste indruk gemaakt. Beste Pauline. De gemeenteraad ziet in jou een sterke verbinder met liefde voor de grote stad. De energie die jij voelt bij onze stad, inspireert jou als stadsmens. Met de twaalf jaar ervaring als burgemeester van Arnhem en vijf jaar als wethouder in Amsterdam heb je ook de bestuurlijke ervaring die wij zochten. Omdat jij graag dingen voor elkaar wilt krijgen en oplossingsgericht te werk gaat, verwachten wij een uitstekende samenwerking. Ook het college en omliggende gemeenten reageerden zeer verheugd toen jouw naam bekend werd: 'het is een meiske', 'blij met een heel ervaren bestuurder' en 'ze is doortastend'. Nu ga je de nieuwe stad en de nieuwe gemeenteraad ontdekken. Er zijn veel initiatieven om je daarbij te helpen. Omroep West heeft inwoners om tips gevraagd. Hagenaars kunnen het AD laten weten welke plekken je als eerste moet bezoeken en wat je in ieder geval moet weten van Den Haag. En de D66-fractie heeft op de benoeming ingespeeld met 'laat het zien aan Pauline'. Organisaties staan klaar om de voor hen belangrijke plekken aan je te laten zien. Den Haag kijkt reikhalzend uit naar je. En ook de raad staat te popelen, je kennis te laten maken met de veelzijdigheid en diversiteit die

7

Den Haag te bieden heeft. Wat ons betreft, mag je Scheveningen niet missen met het strand en de onlangs vernieuwde boulevard. Ik nodig je hierbij van harte uit voor een bezoek aan de Haagse Markt. Je gaat zien wat ons internationale karakter als stad van Vrede en Recht inhoudt. Een rondje door het Haagse groen mag niet ontbreken en je ontkomt natuurlijk niet aan een wedstrijd van ons geliefde ADO. Ze kunnen alle steun gebruiken. Zo kan ik nog wel even doorgaan, Pauline, want Den Haag heeft te veel om op te noemen. Zoals je man terecht zei: Den Haag is echt de hoofdprijs. Maar zet die hoofdprijs niet in een glazen kastje. Bekijk hem elke dag van alle kanten, van binnen en van buiten, en geniet ervan. Laat Den Haag zien en voelen dat jij die hoofdprijs verdient en dat je de stad nog mooier maakt dan die al is. De raad wenst je hierbij ontzettend veel plezier en succes.

(Applaus)

De voorzitter overhandigt de voorzittershamer aan mevrouw Krikke.

(Applaus)

Voorzitter: mevrouw Krikke

De voorzitter. Geachte leden van de raad. Uiteraard richt ik mij allereerst tot u. Deze bijeenkomst is per slot van rekening een extra gemeenteraadsvergadering. Ik wil op deze plaats als eerste u bedanken voor de bijzonder eervolle taak die u mij heeft gegund, namelijk om uw voorzitter te zijn en de andere wettelijke taken die behoren bij het burgemeesterschap in uw stad - pardon, in onze stad - te mogen uitvoeren en te mogen invullen. Hoe bijzonder ik het vind om in onze stad te zijn, is u niet ontgaan. Onze stadsgenoten, die u vertegenwoordigt, zullen dat ook gaan ervaren. Na twaalf jaar burgemeesterschap in Arnhem heb ik met veel plezier andersoortige werkzaamheden verricht. Pas na een jaar of drie begon het toch weer wat te kriebelen. Ik woonde en werkte al parttime in Den Haag toen de heer Van Aartsen aankondigde dat het burgemeesterschap ruim voor de gemeenteraadsverkiezingen in 2018 overgedragen zou kunnen worden, opdat een opvolger zich dan ruim van tevoren kon inwerken en voorbereiden op een nieuwe situatie. Een buitenkans in deze heel unieke stad! Leden van de gemeenteraad. U heeft deze bijeenkomst verklaard tot bijzondere raadsvergadering. Ik veroorloof mij dan ook om een kort woord te richten tot twee bijzondere stadsgenoten, de heer en mevrouw Van Aartsen, Jozias en Henriëtte. Dank voor jullie vriendschap, dank voor jullie wijze woorden bij het aanvaarden van dit ambt. Ik hoop dat wij elkaar in de toekomst nog heel veel gaan spreken. Ik ben ook aangedaan dat mijn voorgangers de heren Deetman en Havermans hier vandaag zijn. Ik hoop ook van hun wijsheid te kunnen profiteren. Ik verheug mij er bijzonder op om kennis te maken en ervaring op te doen met de andere stadsgenoten. Het AD heeft iedere Hagenaar, Hagenees of Scheveninger gevraagd om mij in zijn buurt wegwijs te maken, met name als het gaat om problemen en oplossingen die u direct aangaan. Ook TV West heeft eenzelfde vraag gesteld. Uw volksvertegenwoordigers plannen per fractie ook welke plekken en aandachtspunten een directe en wederzijdse kennismaking behoeven. Wethouders en ambtenaren bereiden ondertussen bijeenkomsten voor waarin alle aspecten van de stadsdelen aan de orde komen. Bewoners, bedrijven, recreatie, ruimtelijke ordening, openbaar vervoer; alles komt aan de orde. Bij elke wederzijdse kennismaking met mensen, bedrijven en organisaties, op het zand, op het veen of op Scheveningen, zal ik kunnen proeven of mijn beelden wel recht doen aan de werkelijkheid en de beleving daar. Ik kan beslist nog geen uitputtende opsomming geven van alles wat deze stad uniek en speciaal maakt. Maar om er alvast toch een beetje grip op te kunnen krijgen, heb ik weleens gedacht dat Den Haag ten minste drie zwaartepunten heeft. Met al die ambassades, internationale instanties en expats heb je een Den Haag dat zich bezighoudt met werkelijkheden elders die meestal ook de lange termijn behelzen. Kortom, daar en dan. Dan heb je het hier en nu, het Den Haag van de inwoners, de dagelijkse besognes, lief en leed, vrienden, familie, collega's, buren, ADO. En dan schijnt er nog een parallelle wereld te zijn, die weleens spottend 'tussen hoop en vrees' wordt genoemd, waarmee dan

8 onze regering en de Eerste en de Tweede Kamer worden bedoeld. Voor sommigen is dat de ver-van- mijn-bedshow, maar wel hier om de hoek. Ik denk dat niet veel Hagenaars en Hagenezen het Binnenhof, het Vredespaleis of het koninklijk huis uit hun stad kwijt zouden willen. Geen enkele andere stad heeft dat allemaal, niet alleen als een soort zijnsgrond, maar ook als een bepaald niet te verwaarlozen werkgelegenheidsdeel boven op het overige bedrijfsleven dat de stad schraagt en van tijd tot tijd nieuwe impulsen geeft. Elke grote stad heeft in dat opzicht zijn unique selling points. Maar uniek aan Den Haag is ook nog dat het steeds nadrukkelijk een stad aan zee is: natuur, recreatie, evenementen. Maar we zitten hier niet op een eiland. De commissaris van de Koning, de heer Smit, en de burgemeester van Rotterdam, de heer Aboutaleb, spraken daar al over. Zij hebben gerefereerd aan het nut en de noodzaak van de Metropoolregio Rotterdam Den Haag, ook voor de andere 22 gemeenten. Het grote belang van de MRDH wordt gedragen door alle betrokken gemeenteraadsleden en de provincie Zuid-Holland, die erbij betrokken blijft. Regionale en deels nationale economische vraagstukken - infrastructuur, openbaar vervoer - kunnen we niet uit één dominant perspectief bekijken. Uiteraard ben ik blij dat de voorzitter van de Vereniging van Nederlandse Gemeenten, de heer Van Zanen, vandaag aanwezig is. Hij is burgemeester van de G4-stad Utrecht. Eigenlijk word ik de nieuwe collega tussen oud-collega's Aboutaleb en Van Zanen, met wie ik als vanouds prima door één deur kan. Het bedroeft ons zeer dat er vandaag niet bij kan zijn. Dames en heren van de gemeenteraad. Verbinding is een sleutelwoord in de profielschets, niet alleen zoals gezegd in onze eigen regio of nationaal tussen de grote steden, maar nadrukkelijk ook in de gemeenteraad en in het college en last but not least tussen groeperingen binnen de Haagse bevolking. U begrijpt dat met name bij dat laatste wel van alles komt kijken. Een paar sussende woorden hier en een aai over de bol daar is absoluut niet genoeg. Ik heb daarvoor veel input nodig van u als volksvertegenwoordigers, van maatschappelijke organisaties, van de hulpverleners, van de hulpdiensten, van de gerespecteerde vaders en moeders. Ik zal zeer regelmatig buiten het stadhuis zichtbaar zijn, gewoon op de fiets als het kan en ook vooral overal een gezellig praatje maken. Uiteraard zal ik zeer regelmatig in overleg zijn binnen de driehoek met politie en justitie, niet alleen over het punt uit mijn wettelijke takenpakket en wettelijke bevoegdheden, die ik bijzonder serieus neem - openbare orde en veiligheid - maar juist ook over het geweld achter de voordeur. Het komt in alle wijken voor, binnen alle rangen en standen. Het zal best weleens voorkomen dat het ten onrechte bleek te zijn dat we even naar binnen gingen om te kijken of er iets alarmerends aan de hand was. Een eventuele tik op de vingers van hogere instanties neem ik daarover graag voor lief. Alles beter dan jarenlang rammen en trappen en brandwonden die de zwaksten in relaties op kunnen lopen. Den Haag is de stad van Vrede en Recht, ook achter onze voordeuren. Dames en heren. U weet het vast nog. Op 9 mei 2012 verleende koningin Beatrix aan de gemeente Den Haag het recht om de wapenspreuk 'Vrede en Recht' toe te voegen aan het reeds bestaande stadswapen. Op 27 september van dat jaar mocht het voor het eerst worden getoond. Den Haag legt veel eer in met deze officiële erkenning voor 100 jaar inzet voor internationaal recht. Het woord 'vrede' in de wapenspreuk gaat vooraf aan het woord 'recht'. Dat is niet voor niets, omdat in de hedendaagse interpretaties het in eerste instantie gaat om recht doen aan, juist om te voorkomen dat je recht moet gaan spreken. Dan is het dus eigenlijk al te laat. Vrede dus als voorwaarde voor recht. Als burgemeester van Arnhem was ik al eens in het oorlogsgebied Afghanistan, omdat onze jongens van de Luchtmobiele Brigade in wezen Arnhems ingezetene zijn. Oorlogshandelingen heb ik er nauwelijks gezien, wel de gevolgen ervan. Later is mij geworden dat de verwoesting van wat ooit vruchtbare grond was gedeeltelijk op rekening kwam van de klimaatverandering. Als lid van de International Governing Board van het Rode Kruis was ik in rampgebieden die al te maken hadden met de klimaatverandering. Enorme droogte in Ethiopië. De onverwacht sterke orkaan Katrina in New Orleans. In Japan zag ik complete gebieden die waren weggevaagd door de tsunami. Steeds weer waren de zwaarst getroffenen de zwaksten in de samenleving. Vredevolle verdeling van schaarste bestaat helaas niet. Recht op angstvrij leven blijkt dan niet meer aan de orde. Vrede en recht, zonder vrede geen recht. Vrede is veel meer dan de afwezigheid van geweld. Ook de oorzaken van toekomstig geweld zullen we moeten wegnemen. Het is een grote zorg dat de klimaatveranderingen en de daardoor ontstane schaarste aan elementaire levensbehoeften zullen

9 kunnen leiden tot geweld. Ik ben zeer benieuwd wat het klimaatveranderingskoor daar straks over gaat zeggen. Dames en heren. Het thema gaat mij zeer aan het hart. Het liefst zou ik natuurlijk straks spontaan inhaken bij het koor. Maar ik ben vooral niet voorbereid op de tekst en op de muziek. Laat de burgemeester als boegbeeld van Den Haag nou niet als eerste, op haar eerste dag, een tragikomische modderfiguur, vooral muzikaal, slaan. Het heet hier tenslotte niet Juinen achter de duinen. Dames en heren. Ik ga afronden, in het besef dat ik bij lange na niet ben ingegaan op alle aspecten van de profielschets, maar misschien hoeft dat ook niet. Toen een geboren Rotterdammer die getogen is in Amsterdam in de profielschets las dat het woord 'kandidate' mocht worden vervangen door het woord 'kandidaat', zei hij in de slechtste imitatie van plat Haags die ik ooit heb gehoord: kandidaat of kandidate, lood om ijzer, ze hadden er net zo goed meteen Krikke voor kunnen invullen, want ze zijn gewoon op zoek naar iemand als jij. Nou verdenk ik die man ervan dat hij wel heel graag met mij mee wil verhuizen, want hij weet als geen ander dat ik niet zo pendant en pretentieus ben om zoiets te denken. Maar hij weet ook als geen ander dat ik er alles aan zal doen om uw verwachtingen waar te maken. Vraag het hem maar. Hij zit daar, mijn man Ron, tezamen met onze wederzijdse familie, vlak bij dierbare vrienden en collega's die in de loop der jaren van grote betekenis zijn geweest. En minstens zoveel dierbaren volgen deze bijeenkomst middels het scherm, omdat er in de raadzaal helaas geen stoelen meer waren. Ik ben hen allen zeer dankbaar. Dames en heren. Gunt u mij straks bij het verlaten van de zaal nog even een exclusief momentje met hen, want daarna ben ik er helemaal voor u, voor de gemeenteraadsleden, de wethouders, de ambtenaren, de medewerkers in de binnen- en de buitendiensten en de hulpdiensten, waarmee wij allen en met elkaar pal staan voor alle stadsgenoten, bedrijven, organisaties en samenwerkingsverbanden. Dank u wel.

(Applaus)

De voorzitter. Dank u wel. Ik heb meteen de heel zware taak op mij gekregen om deze vergadering te sluiten.

Sluiting 17.58 uur.

10