Strekning 4: Sveio - Bergen (Rådal) Fv 47, Fv 49, Fv 58, Fv 59, Fv 61, Fv 65, Fv 544, Fv 545, Fv 546

Home , Fitjar (village), Halhjem, Stord, Sveio, Tysnes

Strekningsvise utgreiingar - overordna fylkesvegar

September 2015 Strekningsvise utgreiingar Overordna fylkesvegnett Hordaland Strekning Sveio – Bergen (Rådal)

Statens vegvesen September 2015 2 Region vest

Strekningsvise utgreiingar Overordna fylkesvegnett Hordaland Strekning Sveio – Bergen (Rådal)

Innhald Forord ...... 4 1 INNLEIING ...... 5 2 SKILDRING AV RUTA SI FUNKSJON ...... 7 2.1 OMFANG OG UTSTREKNING ...... 7 2.2 PÅGÅANDE OVERORDNA UTGREIINGAR OG KVU ...... 9 2.3 STREKNINGAS FRAMTIDIG FUNKSJON ...... 9 2.4 STREKNINGAS TILFANGSOMRÅDE OG FORVENTA UTVIKLING ...... 10 3 STATUS OG UTFORDRINGAR FOR STREKNINGA ...... 12 3.1 SAMANDRAG ...... 12 3.1.1 Prioriterte vegprosjekt i Regional transportplan 2013-2024 ...... 12 3.2 TRAFIKKFORHOLD ...... 14 3.2.1 Trafikkmengde ...... 14 3.3 FRAMKOME ...... 15 3.3.1 Vegstandard ...... 15 3.3.2 Fartsgrenser ...... 17 3.3.3 Høgfjellsproblematikk ...... 18 3.3.4 Tungtransport ...... 18 3.3.5 Skredsikring ...... 19 3.3.6 Tilrettelegging for gåande og syklande ...... 20 3.3.7 Kollektiv ...... 21 3.3.8 Etterslep på fylkesvegane ...... 21 3.4 TRAFIKKTRYGGLEIK...... 22 3.4.1 Trafikkulukker ...... 22 3.4.2. Kvileplassar og kjettingplassar for tungtrafikken ...... 25 3.4.3 Rasteplassar for personbilar ...... 26 3.5 SKREDSIKRING ...... 27 3.6 ANDRE TEMA FOR OPPFØLGING I VIDARE PLANLEGGING ...... 27 3.6.1 Miljø og klima ...... 27 3.6.2 Universell utforming ...... 32 3.6.3 Hamner ...... 32 4 MÅL OG HOVEDUTFORDRINGAR FOR UTVIKLING AV STREKNINGA ...... 37 5 STRATEGIAR OG TILRÅDING AV TILTAK FOR Å NÅ MÅLA ...... 39 5.1 STRATEGIAR OG METODE FOR TILRÅDINGAR ...... 39 5.2 SKILDRING AV STREKNINGSVISE INVESTERINGSBEHOV OG TILRÅDINGAR ...... 40 5.2.1 Delstrekning 1 Fv 47, Rogaland grense (Våga) – Haukås (X Ev 39) ...... 42 5.2.2 Delstrekning 2 Fv 544 Vabakken – Ådland bru ...... 42 5.2.3 Delstrekning 3 Fv 545 Meatjønn – Stord grense ...... 43 5.2.4 Delstrekning 4 Fv 545, Stord grense – Sandvikvåg ...... 43 5.2.5 Delstrekning 5 Fv 59 Tveita – Eldøyane ...... 44 5.2.6 Delstrekning 6 Fv 58 Ådlandsvatnet – Haga ...... 44 5.2.7 Delstrekning 7 Fv 61 X Fv 544 – Haga ...... 44 5.2.8 Delstrekning 8 Fv 65 X Fv 544 – Stord verft ...... 44 5.2.9 Delstrekning 9 Fv 49 Jektevik – Våge ...... 45 5.2.10 Delstrekning 10 Fv 546 Storebø – Hufthamar ...... 45 5.2.11 Delstrekning 11 Fv 546 Krokeide – Kirkevoll ...... 46 5.2.12 Delstrekning 12 Fv 546 Kirkevoll – Rådal ...... 46 5.3 KORLEIS PRIORITERE OG FINANSIERE TILTAKA ...... 47 6 REFERANSAR ...... 48

Statens vegvesen September 2015 3 Region vest

Strekningsvise utgreiingar Overordna fylkesvegnett Hordaland Strekning Sveio – Bergen (Rådal)

Forord

Statens vegvesen har utarbeidd strekningsvise utgreiingar i Hordaland som svar på oppdrag gitt i regional transportplan Hordaland 2013-2024 (RTP). Delmåla i RTP er m.a.:

• I løpet av første 4-års periode skal det gjennomførast strekningsvise utgreiingar for det overordna vegnettet. Utgreiinga skal konkludere med framlegg om aktuell utbetringsstandard og prosjektavgrensingar for lengre strekningsvise utbetringstiltak.

• Overordna vegnett skal prioriterast med tiltak som aukar framkome og trafikktryggleik. Skredutsette strekningar skal prioriterast særskilt.

Ein skal skape betre trafikktryggleik, framkomst og forutsigbar transport for innbyggjarar og næringslivet. RTP har følgjande delmål for fylkesvegnettet:

• Samanhengande utbetringstiltak på særskilt viktige fylkesvegstrekningar • Punktvis utbetringar av flaskehalsar på øvrige deler av fylkesvegnettet

Det er seks delutgreiingar for det overordna vegnettet og denne rapporten er for delstrekning 4 Sveio – Bergen (Rådal). Utgreiinga syner kva delar av ruta som bør byggast ut i eit langsiktig perspektiv. Utgreiinga har òg forslag til kortsiktige, avbøtande tiltak på strekningar der det er urimeleg å vente på dei langsiktige løysingane.

Dei strekningsvise utgreiingane er Statens vegvesen si faglege tilråding om framtidige tiltak på det overordna fylkesvegnettet. Vi ønsker å gi ei tilråding om mogelege tiltak på dei einskilde rutene slik at vi får ein god brukbar standard på lang sikt.

Dei strekningsvise utgreiingane kan vere grunnlag for strategiske diskusjonar og avgjerder. Prioritering av konkrete tiltak på vegnettet skal gjerast i samband med utarbeiding og revisjon av Regional Transportplan 2018 – 2029 og dei årlege budsjettvedtaka.

Det er første gang vi har gjennomført strekningsvise utgreiingane for det overordna fylkesvegnettet. Utgreiingane vil rullerast jamleg i tråd med revisjon av RTP.

Dei strekningsvise utgreiingane er utarbeidd av Statens vegvesen sine seksjonar for Plan og forvaltning ved Bergen og Voss.

Statens vegvesen vil i ein eigen utgreiing gjere ei vurdering av dei øvrige fylkesvegane om kome med forslag til punktvise utbetringstiltak. Ein slik utgreiing vil først ligge føre i løpet av 2016.

Bergen

September 2015

Statens vegvesen September 2015 4 Region vest

Strekningsvise utgreiingar Overordna fylkesvegnett Hordaland Strekning 4 Sveio – Bergen (Rådal)

1 Innleiing

Strekningsvise utgreiingar skal vera grunnlag for utforming av ein heilskapleg og samordna strategi for utvikling av det overordna fylkesvegnettet. Gjennom Regional transportplan Hordaland (RTP) 2013-2024 er fylkesvegnettet delt inn i overordna og øvrige fylkesvegar, sjå figur 1 nedanfor.

Figur 1: Det overordna fylkesvegnettet i Hordaland (Regional transportplan Hordaland 2013-2024)

Statens vegvesen September 2015 5 Region vest

Strekningsvise utgreiingar Overordna fylkesvegnett Hordaland Strekning 4 Sveio – Bergen (Rådal)

For dei strekningsvise utgreiingane er det overordna fylkesvegnettet delt inn i seks delstrekningar, og det er laga ein delrapport for kvar av strekningane, samt ein samlerapport for heile det overordna fylkesvegnettet i Hordaland.

Figur 2: Overordna fylkesvegnett delt inn i strekningar

Denne rapporten omhandlar strekning 6 Nordhordland. Utgreiinga beskriver status og utfordringar for heile strekninga. Utgreiinga har vurdert dagens standard på alle vegar som inngår i strekninga. Vidare er behov for tiltak for å gi tilstrekkeleg trafikktryggleik og framkome på vegane vurdert og presentert. Behov vert skildra på eit overordna nivå og utgreiinga konkluderer med ei tilråding på kort og lang sikt.

Statens vegvesen September 2015 6 Region vest

Strekningsvise utgreiingar Overordna fylkesvegnett Hordaland Strekning 4 Sveio – Bergen (Rådal)

2 Skildring av ruta si funksjon

Dette kapitlet gjev eit oversyn over ruta sin plass i det regionale og nasjonale transportsystemet.

2.1 Omfang og utstrekning

Strekninga består av fem delstrekningar som ikkje dannar ein samanhengande strekning mellom Sveio og Bergen. Ein del av strekninga ligg langs Fv 47 i Sveio kommune, mellom Våga og Haukås der Fv 47 møter E39. I Leirvik på Stord er det fleire fylkesvegar som inngår i strekninga: Fv 58, Fv 59, Fv 61, Fv 65 og Fv 544. Vidare inngår Fv 545 Heiane – Sagvåg – X E39 (Sandvikvåg) i strekninga. På Tysnes inngår Fv 49 mellom frå Hodnanes til Våge, og på Austevoll inngår Fv 546 frå Storebø til Hufthamar. I Bergen kommune inngår strekninga på Fv 546 mellom Krokeide og Rådal.

Figur 3: Oversiktskart over strekninga Sveio - Bergen

Strekninga er til saman 90 km lang. Strekninga er del av det overordna fylkesvegnettet i Hordaland som følgje av at strekninga er eit viktig bindeledd mellom regionsenter og by og mellom regionsenter

Statens vegvesen September 2015 7 Region vest

Strekningsvise utgreiingar Overordna fylkesvegnett Hordaland Strekning 4 Sveio – Bergen (Rådal) og kommunesenter. Strekninga er viktig for busetnad og næringsliv på Vestlandet og er ein viktig regional og lokal veg for lokalsamfunnet langs ruta. Vegen vert nytta til lokal pendling mellom sunnhordalandskommunar. Deler av strekninga som Fv 544 og Fv 545 nyttast som omkøyringsveg ved sporadiske stengingar av E39. Det er ingen bomstasjonar på sjølve strekninga. Til prosjekta i Stord vestside pakken på Fv 545 vert det kravd inn bompengar på ferja mellom Halhjem – Sandvikvåg på E39.

Tabellen under syner ei oversikt over reisetida mellom eit utval destinasjonar på strekninga.

Strekning Avstand Reisetid Fv 47 Sveio – E39 4 km 4 min Fv 544 Vabakken - Ådland 2,3 km 3 min Fv 545 Heiane - Sandvikvåg 29,9 km 30 min Fv 49 Hodnanes - Våge 21,7 km 20 min 14 min Fv 546 Storebø – Rådal (*inkl ferjetid) 13,6 km (*39 min) Tabell 1: Reisetider på delstrekningar (kjelde: VisVeg)

Det er tre ferjesamband som binder strekninga saman. Dette er Sandvikvåg – Halhjem (riksveg E39), Jektevik – Hodnanes (Fv 49) og Hufthamar – Krokeide (Fv 546).

Strekning Tal avgangar begge retningar totalt Reisetid Måndag-fredag Laurdag Sundag E 39 Sandvikvåg – Halhjem 72 49 60 ca 40 min Fv 49 Jektevik – Hodnanes 52 (50) 46 44 20-25 min Fv 546 Hufthamar – Krokeide 38 32 24 (32) 35-38 min Tabell 2: Frekvens og reisetid på ferjesamband som knyter strekninga saman

Strekninga har kopling mot følgande riksvegruter: • E39 (ved Haukås, Heiane og Sandvikvåg) • E134

Strekninga har kopling mot følgande andre overordna fylkesvegruter: • Odda – Svortland • (Bergensområdet)

Statens vegvesen September 2015 8 Region vest

Strekningsvise utgreiingar Overordna fylkesvegnett Hordaland Strekning 4 Sveio – Bergen (Rådal)

Strekninga har koplingar mot øvrige fylkesvegar: Delstrekning overordna fylkesveg Øvrig fylkesveg Fv 47 Våga – Haukås Fv 541 Nyheim – Buavåg Fv 6 Sveio – Auklandshamn (– Rød) Fv 545 Fv 67 Sagvåg – Litlabø Fv 71 Dyvik – Stord lufthamn Sørstokken Fv 72 Petarteigen – Nordstokken Fv 75 Røydland – Fitjar Fv 76 Landa – Tuftaland Fv 49 Fv 78 Hodnanes – Lundegrend Fv 81 Flatråker – Holma Fv 82 Søreide – Nese Fv 83 Sæ – Gjøvåg Fv 79 Uggdal – Onarheim Fv 546 Fv 546 Storebø – Hundvåkøy Fv 167 Krokeide – Kalandsvatnet Fv 169 Titlestadvegen Fv 170 Stend – Hordnes Fv 172 Rå - Blomsterdalen Tabell 3: Koplingar mellom overordna fylkesvegnett og øvrige fylkesvegar

2.2 Pågåande overordna utgreiingar og KVU

Mulegheitsstudie fylkesvegar E39 Gjennom prosjektet ferjefri E39 utarbeidast det no ein statleg kommunedelplan for fjordkryssing over Langenuen og ny riksveg over Tysnes og ny fjordkryssing over Bjørnafjorden til Os. Hordaland fylkeskommune arbeider samstundes med ei mulegheitsstudie for fylkesvegar tilknytt til ny E 39. Mulegheitsstudien vart avslutta våren 2015. Studien har vurdert nokre fastlandssamband og ferjestrekningar i tilknyting til E 39. Konklusjonen er at nye fastlandssamband vil gi mulegheit for meir pendling mellom kommunar, og dermed vidare utvikling av næring- og bustadområde i fylket.

2.3 Strekningas framtidig funksjon

Forhold som vil påverke trafikken i åra som kjem, er m.a. følgande prosjekt, jfr. RTP

2012-2017: Bompengepakke for Fv 545 Stord vestside Utbygging av delprosjekta i bompengepakken Stord vestside vil føre til vesentleg betring av framkome på denne delstrekninga. Fleire av prosjekta vil betre tryggleiken spesielt for gåande og syklande.

Statens vegvesen September 2015 9 Region vest

Strekningsvise utgreiingar Overordna fylkesvegnett Hordaland Strekning 4 Sveio – Bergen (Rådal)

Stordapakken Stordapakken er under utarbeiding. Tiltaka gjeld både fylkesvegnettet på Stord og E39.

2017 -: Forhold som kan påverke trafikken i åra som kjem, er m.a.: • Val knytt til statleg plan for Stord – Os • Val knytt til muligheitsstudie fylkesvegar E39 • Val knytt til aust-vest utgreiing

2.4 Strekningas tilfangsområde og forventa utvikling

Strekninga går gjennom kommunane Sveio, Stord, Fitjar, Tysnes, Austevoll og Bergen. Store delar av områda strekninga berørar er i stor grad prega av det rurale. Det er mykje landbruk og skogområde. Det er likevel nokre område som er relativt tett befolka, og kor det er utvikling i retning av fleire bustader og næringsområde og mindre landbruk. I områda er det også nokre store, viktige næringsområde t.d. i Leirvik (verftsområdet og Heiane) og fiskeindustri på Austevoll.

Langs strekninga finn ein følgjande tettstader: • Sveio • Leirvik • Våge • Fitjar • Storebø

Endringar i folketal og busetnadsmønster er ein av dei viktigaste faktorane som påverkar transportetterspurnaden (RTP Hordaland 2013-2024 s.19). I perioden fram mot 2035 ventast vekst i alle kommunar i fylket, med unntak av Granvin, Fedje og Odda. Den største auken (meir enn 33%) kjem langs kyststripa i kommunane Sveio, Austevoll, Os, Sund, Fjell, Askøy, Øygarden, Meland, Osterøy og Lindås (Hordaland i tal nr.1 2015 s.12).

Auka mobilitet skuldast i hovudsak betre utdanningsvilkår og tilgang til ein allsidig arbeidsmarknad. Urbaniseringa kan knytast tett til utviklinga av infrastruktur, og transportteknologi. I Hordaland kan dette koplast direkte til regionalisering og internasjonalisering av arbeidsmarknaden kring Bergen og regionsentra langs kyststripa. Auka mobilitet vert rekna som ein av føresetnadene for fortsatt høg velferd (Deloitte, 2014 s.5).

Utviklinga av infrastruktur og transportteknologi har konsekvensar for folkehelsa, og naudsynt bærekraft i bu og levemiljøa. Utvikling og tilrettelegginga av gang og sykkelveg, kollektivtransport, og elektrifisering av transportmiddel er nokre av svara på desse utfordringane.

Ujamn alderssamansetjing påverkar også etterspurnaden etter transporttenester i dei einskilde kommunane. Ein kan vente at kommunar med høg del eldre (70+) og høg del yngre (18-) har andre transportutfordringar enn kommunar med en låg del av desse aldersgruppene.

Ein annan viktig faktor som påverkar etterspurnaden etter transport er graden av transportintensivt næringsliv i den einskilde kommune, og region.

Statens vegvesen September 2015 10 Region vest

Strekningsvise utgreiingar Overordna fylkesvegnett Hordaland Strekning 4 Sveio – Bergen (Rådal)

Tabell 4: Pendlingsmatrise for kommunene Sveio, Stord, Fitjar, Tysnes, Austevoll, Os og Bergen per 2014 (Kjelde: SSB / Statistikkdatabanken) Arbeidsstad Andre Bustad Sveio Stord Fitjar Tysnes Austevoll Os Bergen kommunar Sveio 1057 121 2 1 3 0 60 1466 Stord 29 7807 233 21 17 9 303 1080 Fitjar 6 466 917 3 13 1 38 148 Tysnes 0 81 4 911 2 27 107 194 Austevoll 1 9 9 15 2285 8 163 140 Os (Hord.) 0 16 4 22 22 4744 3933 1015 Bergen 5 136 12 27 323 761 128710 14340 Andre kommunar 335 1153 49 56 187 190 25737

Forklaring: Med andre kommunar meinas alle andre kommunar enn Sveio, Stord, Fitjar, Tysnes, Austevoll, Os og Bergen.

Statens vegvesen September 2015 11 Region vest

Strekningsvise utgreiingar Overordna fylkesvegnett Hordaland Strekning 4 Sveio – Bergen (Rådal)

3 Status og utfordringar for strekninga

3.1 Samandrag

Utforming på vegen er varierande og utfordringane langs ruta er ulike. Størstedelen av trafikken på strekninga er knytt til lokal transport. Fv 545 over Stord er omkøyringsveg dersom E39 (på Stord) er stengd.

Framkome er vanskeleg på delar av strekninga. Standarden på vegen varierer mykje. Ca 50 % av strekninga manglar gul midtstripe. Framkome utfordrast og av gamle bruer og tunnelar. Fleire slike fungerer som flaskehalsar. Det er likevel så lave trafikktal at flaskehalsar og manglande breidde på vegen skapar full stopp i trafikken.

Det er ingen spesielle vektbegrensingar på strekninga, men mange stadar er vegdekket og fundamentet svært gamalt og får fort skader/utgliding av veg grunna tungtransport.

Det er ikkje parti med stor stigning på strekninga.

Det er ingen skredpunkt på denne strekninga med i prioriteringslista for fylkesvegar i Hordaland for sikriningsbehov for riks- og fylkesvegar Region vest som vart utarbeid i 2012.

Tilbodet til gåande og syklande på strekninga er ikkje godt nok sett mot behovet. Stadvis er tilbodet for dårleg, og stadvis manglar det heilt. Sidan det stadvis er låge trafikktal er det likevel ikkje vurdert som naudsynt å ha gjennomgåande G/S-tilbod på heile strekninga.

3.1.1 Prioriterte vegprosjekt i Regional transportplan 2013-2024

For delar av strekninga er det planlagt og utført forbetringar som breiddeutvidingar og tilrettelegging for gåande og syklande. Hovudsakleg er det planlagt gjennom bompengepakken Stord vestside. I tillegg er ei vegstrekning ved Uggdal på Tysnes nyleg utbetra. På strekninga mellom Kirkevoll og Rådal skal det og gjerast utbetringar i samband med bygging av ny E 39 Rådal – Svegatjønn.

Vegprosjekt Prosjektskildring Status 2015 Fv 545 Sagvåg bru Ny bru (Bompengefinansiert) Gjennomføring 2015 Breiddeutviding og etablering av tilbod for Fv 545 Rimbareid - Vik Gjennomføring 2016- mjuke trafikantar (Bompengefinansiert) Fv 545 Kommunegrensa Stord - Breiddeutviding, utbetring kurvatur Reguleringsplanarbeid starta Fitjar (Bompengefinansiert) Fv 546 Kirkevoll - Rådal Mindre utbetringar Gjennomføring 2015- Tabell 5: Oversikt over prosjekt med finansieringsplan

Statens vegvesen September 2015 12 Region vest

Strekningsvise utgreiingar Overordna fylkesvegnett Hordaland Strekning 4 Sveio – Bergen (Rådal)

Prosjekt under planlegging

Stordapakka Stordapakka er under utarbeiding. Pakka er enno ikkje handsama i Fylkestinget. Foreløpig liste over prosjekt som inngår i pakka er vist under.

Veg Namn Tiltak Planstatus Miljøgate Etablere miljøgate frå Reguleringsplan under 1 Fv 544 Vabakkjen - Vabakkjen gjennom Leirvik arbeid Ådland bru sentrum til Ådland bru Har vore oppstartsmøte på E39/F Etablere sykkelstamveg frå 2 Sykkelstamveg delstrekning Vabakkjen- v 545 Nordbygda til Sagvåg Heiane Sekkepost til etablering av gang- og sykkelveg der dei Interne prioriteringar Fylkes 3 Sykkelby manglar, samt etablere avhenger av planarbeidet i -vegar tilkomstvegar til kommunen sykkelstamveg. Utbetring av veg frå Litlabøkrysset til Isdal med 4 Fv 67 Litlabøvegen Manglar reguleringsplan etablering av gang- og sykkelveg Etablere ny linje for Fv 544 Vert vurdert tatt inn i 5 Fv 544 Tysevegen frå Tysevegen langs kommuneplanen for 2015 Frugardselva til dagens E39 Etablere ny veg / utbetring av Heiane vest - 6 a/b Fv 545 dagens veg frå toplanskryss Manglar reguleringsplan Sagvåg Heiane sør til Sagvåg

Statens vegvesen September 2015 13 Region vest

Strekningsvise utgreiingar Overordna fylkesvegnett Hordaland Strekning 4 Sveio – Bergen (Rådal)

3.2 Trafikkforhold

3.2.1 Trafikkmengde

Årsdøgntrafikk

ÅDT (antal køyretøy pr. døgn i året) er frå 750 – 22000 på strekninga. Trafikken er størst i Bergen nært Rådal. I dei andre kommunane (Austevoll, Fitjar, Stord, Sveio og Tysnes) er det store variasjonar i trafikkmengda.

Figur 4: Trafikkmengde Sveio - Bergen

Trafikkbelastning vert vist gjennom ÅDT (årsdøgntrafikk). Det er den totale trafikken i eit snitt eller på ei veglenke i løpet av eit kalenderår dividert med tal på dagar (365). Trafikkdata blir samla i faste eller mellombelse teljepunkt på riks- og fylkesvegar, og dannar grunnlaget for ei berekna trafikkbelastning for heile vegnettet. Trafikkbelastninga vil variere over året.

Statens vegvesen September 2015 14 Region vest

Strekningsvise utgreiingar Overordna fylkesvegnett Hordaland Strekning 4 Sveio – Bergen (Rådal)

Svv har eitt målepunkt på strekninga som registrerer trafikkmengda kontinuerleg, jf. tabell nedanfor.

Tungtrafikkandel Målepkt. Stad Vegident. ÅDT (2013) (prosent) 1 Fv 545 Fitjar sentrum Fv 545 HP 3 km. 6,699 3240 5 % Tabell 6: Årsdøgntrafikk på enkelte målepunkt 2013

3.3 Framkome

Framkome er avhengig av tilstrekkeleg vegbreidde og geometrisk standard (horisontal- og vertikalkurvatur). For få felt, eller for smale felt kan gi problem med framkomsten. Utilfredsstillande geometrisk standard påverkar tidvis servicenivået. Den geometriske standarden fører mellom anna med seg at det over lange strekningar manglar høve til forbikøyring. Dette påverkar både framkomsten og trafikktryggleiken på desse delane av strekninga. Ved stor trafikk fører dei smale partia og krappe kurvane til tidvis stopp på strekninga. Det gjeld spesielt når Fv 545 vert nytta ved stenging av E39.

3.3.1 Vegstandard

Breidde Hovedkriteriet for at ein veg skal merkast med gul midtstripe er at den har asfaltert breidde > 6 m. Køyrefelta må vere minimum 2,75 m. Følgjande figur syner vegar med og utan gul midtstripe på strekninga.

Statens vegvesen September 2015 15 Region vest

Strekningsvise utgreiingar Overordna fylkesvegnett Hordaland Strekning 4 Sveio – Bergen (Rådal)

Figur 5: Vegstrekningar utan gul stripe Sveio - Bergen

Kurvatur- og stigningsforhold Store delar av strekninga har dårleg/ikkje tilfredsstillande horisontal- og vertikalkurvatur for å kunne oppnå krava til etablering av gul midtstripe (jf. Vegnormalane). Krapp kurvatur gir dårleg sikt og stigningsforhold, og dermed trafikkfarlege situasjonar. På strekninga er det særskilt horisontalkurvaturen som er dårleg på store delar av strekninga. Vertikalkurvaturen er og knapp mange stader. Strekninga er ikkje prega av lange og bratte stigningar. Statens vegvesen September 2015 16 Region vest

Strekningsvise utgreiingar Overordna fylkesvegnett Hordaland Strekning 4 Sveio – Bergen (Rådal)

Fri høgde Det er to tunnelar på Fv 49 på Tysnes som har 4,2 meter fri høgde og fungerer som flaskehals for tungtransport.

Tunnelar som er flaskehalsar: Kommune: Merknad: Fv 49 Uggdal 1 Tysnes 4,2 m Fv 49 Uggdal 2 Tysnes 4,2 m Tabell 7 Tunnelar med for liten fri høgde

Alle tunnelane bør ideelt sett utbetrast til 4,5 m fri høgde, evt. erstattast med nye tunnelar.

Bruer Det er fleire smale bruer på strekninga.

Vegnummer Stadnamn Omtale Fv 545 Sagvåg Smal bru (4,83 m), flaskehals. Skal utbetrast i 2015 Fv 49 Flatråker I og II Smal bru (4,05 m og 6,4 m), manglande rekkverk Fv 545 Vik Smal bru (5,26 m) Tabell 8: Smale bruer på strekninga

3.3.2 Fartsgrenser Den generelle fartsgrensa på strekninga er 80 km/t utanfor tettbygd strøk. Reduksjon i fartsgrensene er fyrst og fremst knytt til tettstader og strekningar med randbebyggelse. Det er behov for ein total gjennomgang med tanke på å få meir einsarta fartsgrenser, oppdaterte visningsskilt og fornying av anna skilting.

Statens vegvesen September 2015 17 Region vest

Strekningsvise utgreiingar Overordna fylkesvegnett Hordaland Strekning 4 Sveio – Bergen (Rådal)

Figur 6: Fartsgrenser Sveio - Bergen

3.3.3 Høgfjellsproblematikk Det er ingen fjellovergangar på strekninga.

3.3.4 Tungtransport Noko tungtransport følger av lokale behov langs strekninga. Ein del regional og nasjonal tungtransport vel følgjer hovudsakleg E39 frå Stavanger til Bergen. Det er særskilt ved stengingar av E39 at regional tungtransport nyttar fylkesvegane som omkøyringsvegar. Fv 545 frå Heiane til Sandvikvåg vert periodevis nytta som omkøyringsveg ved ulukker og vegarbeid på E39.

Statens vegvesen September 2015 18 Region vest

Strekningsvise utgreiingar Overordna fylkesvegnett Hordaland Strekning 4 Sveio – Bergen (Rådal)

Figur 7: Oversikt over særskilte behov for breiddeutvidingar.

3.3.5 Skredsikring Det er ikkje skredfarlege punkt med høg prioritet i skredssikringsplanen på strekninga.

Statens vegvesen September 2015 19 Region vest

Strekningsvise utgreiingar Overordna fylkesvegnett Hordaland Strekning 4 Sveio – Bergen (Rådal)

3.3.6 Tilrettelegging for gåande og syklande

Kartet nedanfor viser gang- og sykkeltilbod med eigne trasear langs strekningane.

Figur 8: Oversikt over gang- og sykkelvegar Sveio – Bergen.

Statens vegvesen September 2015 20 Region vest

Strekningsvise utgreiingar Overordna fylkesvegnett Hordaland Strekning 4 Sveio – Bergen (Rådal)

Figur 8 viser omfanget av tilbod til gåande og syklande på strekninga. Der det er høgast belastning med mjuke trafikantar finnes det eit tilbod. Tilbodet er stadvis for smalt, det er ikkje alle stader det er fullstendig, og det er heller ikkje stort nok i omfang. Spesielt gjeld dette områda i og rundt Leirvik der det er korte avstandar mellom bu- og arbeidsplassar og potensialet for høgare del gåande og syklistar er stort.

3.3.7 Kollektiv Denne utgreiinga tek ikkje for seg tyngre omtale av kollektivutfordringar og framtidig satsing. Dette blir fanga opp i Hordaland fylkeskommune og Skyss sine eigne prosesser inn mot RTP.

Det er utarbeid kollektivstrategi for Hordaland-utvikling fram mot 2030- som vart vedteken i fylkestinget i 2014. Kollektivstrategien blir no følgt opp av eit fireårleg handlingsprogram, med årleg rullering. Nokre av plantema knytt til kollektivtransport i den gjeldane transportplanen er teke opp i denne prosessen, og er difor ikkje eigne plantema i ny regional transportplan. Vidare har Skyss fått utarbeid rapporten «Knutepunkter i Hordaland-kartlegging av oppgraderingsbehov» i 2014 som grunnlag for prioriteringar.

Vegfagleg og generelt uttalt for kollektivtilbod utanom Bergen og dei større knutepunkta er det ei løpande utfordring med: • Busslommer med noko dårleg utforming, varierande standard eller manglande skur. • For mange og farleg plasserte kantstopp ifm skuleskyss

3.3.8 Etterslep på fylkesvegane Det er eit stort vedlikehaldsetterslepet på vegnettet i Noreg. Definisjonen ein nyttar i utrekningar av forfallet på riks og fylkesveger er:

• Forfallet er knytt til vegobjekt som ikkje tilfredstillar krava gitt i standard for drift og vedlikehaldsboka (Handbok R 610 – tidlegare HB 111) • Kostnaden for å fjerne forfallet for eit vegobjekt er kostnaden ved å bringe objektet som ikkje tilfredstillar krava i handbok R 610 frå si noverande tilstand til ein tilstand kor objektet oppfyller sin tiltenkte funksjon over normal levetid.

I nokre tilfelle vil det vere rasjonelt og økonomisk optimalt å foreta større utskiftingar og ikkje berre rette opp forfallet på einskilde objekt. Dette gjeld særleg for tunnelar der det kan vere mest økonomisk å skifte ut heile systema og ikkje berre einskilddelar av dette. Det kan og vere trong for å gjere oppgraderingar (dvs. heve standarden ut over den opphavelege) for å oppfylle krava som gjeld i dag, men som ikkje var gjeldande på det tidspunktet då vegkonstruksjonen vart bygd. Dette kan vere krav til nytt utstyr som ikkje var tidlegare eller utstyr som må installerast fordi krava er skjerpa no. Dette gjeld spesielt for tunnelar der tryggingsutstyret er skjerpa. Kostanden med dette er ikkje definert som forfall, men det som er krav til å oppnå ønskja vedlikehaldsstandard.

Statens vegvesen September 2015 21 Region vest

Strekningsvise utgreiingar Overordna fylkesvegnett Hordaland Strekning 4 Sveio – Bergen (Rådal)

3.4 Trafikktryggleik

Regional transportplan legg til grunn den nasjonale nullvisjonen – «null drepte og varig skadde». Etappemål i nullvisjonen (NTP 2010-2019) er at tal drepne og hardt skadde i vegtrafikken skal reduserast med minst en tredel innan 2020. Veg- og trafikkmiljøet må utformast slik at det hjelper trafikantane til rett atferd og vernar mot alvorlege konsekvensar ved feil handlingar.

3.4.1 Trafikkulukker

Ulukkesituasjonen varierer noko på strekninga. I 10 års perioden 2004-2013 har det vore 191 trafikkulukker med til saman 269 personskader. Av desse er det delstrekningane Fv 546 Krokeide – Rådal med 53 (28%), Fv 545 Heiane – Sandvikvåg med 40 (21%) og Fv 47 Våg – Haukås med 34 (18%), som skil seg ut med høgast ulukkefrekvens.

Samla på strekningane har det i aktuell periode vart 5 drepne, 22 vart hardt skadde og 242 lettare skadd. Av dødsulukkene har tre skjedd på Fv 47 Våg – Haukås, ein på Fv 545 Heiane – Sandvikvåg og ein på Fv 546 Krokeide – Rådal.

Følgjande kart viser kvar ulukkene har vore:

Statens vegvesen September 2015 22 Region vest

Strekningsvise utgreiingar Overordna fylkesvegnett Hordaland Strekning 4 Sveio – Bergen (Rådal)

Figur 9 Oversikt over trafikkulukker Sveio - Bergen i perioden 2004-2013

Statens vegvesen September 2015 23 Region vest

Strekningsvise utgreiingar Overordna fylkesvegnett Hordaland Strekning 4 Sveio – Bergen (Rådal)

Særleg ulukkesutsette punkt/strekningar i perioden 2004-2013 (meir enn 5 ulukker på ein kortare strekning, typisk 1 km):

Veg Hp Km Stad Tal ulukker Merknad

Fv 47 1 0,3 - 1,2 Våga 5 1 drepen Fv 47 1 4,0 – 5,0 Kvernaneset 5 Fv 47 1 5,5 – 6,2 Forevatnet 5 2 drepne Fv 47 1 6,8 – 7,4 Krossleitet 5 Fv 47 2 3,1 – 4,4 Bjelland 6 1 alvorleg skadd Fv 58 1 0,1 – 0,8 Vestlivegen 5 Fv 61 1 0,2 – 1,3 Leirvik 12 3 alvorleg skadd Fv 544 5 0,2 – 1,5 Leirvik/ Sæ 12 Fv 544 50 0,0 – 0,8 Leirvik/ Vabakkjen 11 Fv 545 1 1,5 – 2,5 Valvatna 8 2 alvorleg skadd Fv 545 2 0,1 – 1,1 Sagvåg 5 1 alvorleg skadd Fv 545 2 5,0 – 6,3 Petarteigen 5 Fv 546 1 0,4 – 1,5 Rådalen 11 1 drepen Fv 546 1 2,1 – 2,9 Stend 20 1 alvorleg skadd Fv 546 2 0,0 – 1,0 Fana 9 Tabell 9: Særlig ulukkesutsette punkt/strekningar 2004-2013

Ulukkesfrekvens

Uf (ulukkesfrekvens) er personskadeulukker pr million køyretøykilometer og gir eit bilete på ulukkessituasjonen over ein gitt periode, vekta med ÅDT og lengde på strekninga. Normal ulukkesfrekvens for norske vegar er Uf 0,21. For tofeltsveg, spreidd busetnad og fartsgrense 80 km/t er normal ulukkesfrekvens Uf 0,17.

Strekninga er delt inn i fylgjande delstrekningar som det er rekna Uf for:

Lengde Tal Ulykkes- Veg Strekning (km) ulukker frekvens Fv 47 Våga – Haukås 12,7 34 0,16 Fv 544 Leirvik S – Ådland bru 1,6 12 0,23 Fv 544 Leirvik – Vabakkjen 0,9 11 0,33 Fv 58 Vestlivegen 1,6 5 0,31 Fv 59 Tveitakrysset – Eldøyane 3,0 5 0,15 Fv 61 Leirvik - Haga 3,5 16 0,25 Fv 65 Nedre H. - Saghaugen 1,3 1 0,10 Fv 545 Heiane – Sandvikvåg 29,8 40 0,17 Fv 49 Hodnanes - Våge 21,6 11 0,15 Fv 546 Hufthamar – Storebø 4,0 1 0,03 Fv 546 Krokeide - Rådal 9,9 53 0,21 Tabell 10: Ulukkesfrekvens

Statens vegvesen September 2015 24 Region vest

Strekningsvise utgreiingar Overordna fylkesvegnett Hordaland Strekning 4 Sveio – Bergen (Rådal)

Type ulukker

Av alle trafikkulukker som er registrert (også ulukker utan personskader) er det er 3 typer ulukker som er dominerande: • Utforkøyringsulukker (31 %), • Påkøyrsel bakfrå (23 %) • Kryssulukker (18%)

Ulukker med bil involvert utgjer 72 %, MC og moped-ulukker 15 % og ulukker med gåande/syklande 12 %.

Føreforhold: 83,8 % av ulukkene har skjedd på berr veg, og 7,3 % på snø og isføre.

Dagslys/mørke: 69,6 % av ulukkene har skjedd i dagslys, og 21,5 % i mørket. Av ulukkene som har skjedd i mørke har 12 % vore på vegar med vegljos.

Tunnelsikkerheit

Tunnelforskrifta set krav til mellom anna breidde og høgde for alle tunnelar over 500 m. Følgande tunnelar er det berekna kostander knytt til forfall og oppgraderingsbehov:

Kostnad ved Kostnad til Sum forfall og å fjerne Vegnr. Tunnelnavn oppgradering oppgradering forfall (i 1000 kr) (i 1000 kr) (i 1000 kr) Fv 49 Uggdalseidetunnelen 1 3704 2898 6602 Uggdalseidetunnelen 2 1091 5373 6464 SUM Tabell 11: Oppgraderingsbehov tunneler

Denne oversikta er utarbeida i 2010. Det skal gjerast nye utredningar etter tunnelforskrifta i løpet av 2015.

Tunnelar er ikkje tillatne brukt for gåande og syklande utan at særskilde tiltak vert godkjent og gjennomført.

3.4.2. Kvileplassar og kjettingplassar for tungtrafikken Tungtrafikken har behov for eigna stader for å kunne stoppe i samband med å overhalde køyre- /kviletid og døgnkvil. Spesielt kring dei større tettstadene og byane er det slike behov. På slike stader er det ein fordel å kunne kombinere dette med servicebedrifter som kan tilby sal av mat, dusjfasilitetar, bensinstasjon etc. Gjennom arbeid med å avklare kor det for strekninga Bergen – Sveio konkludert med at ved E 39 på Heiane er en eigna stad for ny kvileplass.

Statens vegvesen September 2015 25 Region vest

Strekningsvise utgreiingar Overordna fylkesvegnett Hordaland Strekning 4 Sveio – Bergen (Rådal)

3.4.3 Rasteplassar for personbilar

I følgje vegnormalane er det rådd til at det skal vera 45 kilometer mellom kvar hovedrasteplass og 15 kilometer mellom mindre rasteplassar. Små rasteplassar er utstyrt med avfallsdunk og eit lite tal bord. Hovedrasteplassane vert bygde med høgare standard, med fleire bord, toalett og romslegare geometri. Rasteplassane er hovudsakleg tilpassa personbilar, sjølv om dei i nokre tilfelle også har plass til større køyrety.

Figur 10 Oversikt over rasteplassar Sveio - Bergen

Det vert foreslått å etablere ein ny rasteplass langs Fv 545 på Tveita ved Hp 3 km 1,650.

Statens vegvesen September 2015 26 Region vest

Strekningsvise utgreiingar Overordna fylkesvegnett Hordaland Strekning 4 Sveio – Bergen (Rådal)

3.5 Skredsikring

Skredutsette strekningar skal i følge RTP prioriterast særskilt. Skredsikringstiltak kan både reknast som tiltak for å betre framkome og trafikktryggleik. Det er ingen skredpunkt på denne strekninga med i prioriteringslista for fylkesvegar i Hordaland for sikringsbehov for riks- og fylkesvegar Region vest som vart utarbeid i 2012.

3.6 Andre tema for oppfølging i vidare planlegging Fleire tema kan danne grunnlag for å prioritere tiltak på fylkesvegar. Dette kan vere punkt som må utbetrast av omsyn til t.d. miljø, universell utforming, tettstadar og hamner. Nokre miljøtiltak er lovpålagte å gjennomføre etter t.d. Vassforskrifta og Forureiningslova. Slike enkelttiltak vert finansiert over andre programområde i fylkesvegbudsjettet, og gir ikkje grunnlag for å prioritere tiltak i denne utgreiinga. Det er likevel naudsynt å omtale slike tema på eit overordna nivå, sidan dei skal takast omsyn til i vidare detaljplanlegging av dei strekningsvise tiltaka. I dette kapittelet går ein kortfatta gjennom miljøtema, aktuelle klimautfordringar, universell utforming, tettstadar og hamner.

3.6.1 Miljø og klima Miljø vert her knytt til tema landskapsbilete, naturmangfald, kulturmiljø, støy og luftforureining. Klima omhandlar utslepp av klimagassar og tilpassing til klimaendringar.

Landskapsbilete Strekninga frå fylkesgrensa til Rådal, med dei ulike delstrekka, ligg i overgangen mellom to landskapsregionar (20-21). Med utgangspunkt i Nasjonalt referansesystem for landskap (NRL), viser tabellen nedanfor variasjonane i landskapstypar langs strekninga.

Ein landskapstype har karakteristisk trekk når det gjeld landskapet sitt innhald og si form. Ei samanstilling av type og tal landskapstypar langs ein vegstrekning gir grunnlag for vurdering av verdi, særpreg, og tåleevne for inngrep. Det gir dermed også ein peikepinn i høve til utfordringar knytt til lokalisering av utvidingar/utbetringar/nyanlegg av veg.

Strekning Kommune Landskapstype Karakteristiske trekk Delstrekning 1 Kysthei og lauvskog i eit ope og relativt flatt landskap. Nærføring Fv 47 Fylkesgrense til vassdrag, særleg Vigdarvatnet 20-09 Kystheiene Hordaland-Haukås Sveio ved Sveio sentrum dannar 21-06 Vågsvatn kontrastar. Overgang til annan landskapsregion (21) ved Sveio sentrum. Delstrekning 2 Prega av lauv- og barskog. Tett Fv 58, 59, 61, 65, 544 Stord 21-10 Vestlandets skogsåser utbygd område, med innslag av Leirvik jordbruksareal. Delstrekning 3 Vekslande mellom barskog, 21-06 Vågsvatn jordbruksareal og nærføring til sjø 21-10 Vestlandets skogsåser og vassdrag. Overgang til annan Fv 545 Leirvik- 21-04 Småvåg og smalsund Stord/Fitjar landskapsregion (20) ved Sandvikvåg 20-11 Vågsvatn nordenden av Dåfjorden, og ved 21-02 Middels brede fjordløp Sandvikvåg (21) der

fjordlandskapet kjem inn att. Delstrekning 4 21-02 Middels brede fjordløp Langenuen dominerer store deler Fv 49 Jektevik-Våge Stord/Tysnes 21-10 Vestlandets skogsåser av denne strekninga. I nord ved

Statens vegvesen September 2015 27 Region vest

Strekningsvise utgreiingar Overordna fylkesvegnett Hordaland Strekning 4 Sveio – Bergen (Rådal)

21-04 Småvåg og smalsund Våge er det Bjørnafjorden med sin 21-02 Middels brede fjordløp vide fjordflate som dannar 21-05 Indre Skjærgård landskapskarakteren. Strandflaten 21-01 Brede fjordløp og på Tysnes er variert, med veksling fjordmøter mellom bar- og lauvskog, jordbruksareal, vågar og sund. Delstrekning 5 Kystlandskap med innslag av 20-04 Småvåg og smalsund vågar og sund i Austevoll. 20-07 Brede fjordløp og Overgang til annan Fv 546 Storebø-Rådal Austevoll/Bergen fjordmunninger landskapsregion (21) ved 21-02 Middels brede fjordløp Korsneset, der fjordsystem og 21-08 Åslandskap skog pregar landskapet. Tabell 12: Oversikt over landskapstypar langs fem delstrekningar frå fylkesgrense Hordaland til Rådal.

Strekninga er prega av vekslinga mellom to landskapsregionar. I Sveio og Austevoll dominerer karakteristiske trekk ved kystlandskapet, eit ope og relativt flatt landskap med store innslag av kysthei. I Stord og Tysnes er det fjordflatane med småkupert- og noko sidebratt terreng, skog og vatn som kjem inn. Landskapsmessig gir dette ulike utfordringar knytt til vegutviding. Jordbruksareala langs strekninga er relativt små i areal og med store variasjonar når det gjeld arrondering og topografi, noko som gjer dei sårbare for fragmentering og inngrep. Kulturlandskapet langs strekninga inneheld døme på dei karakteristiske kulturlandskapstypane for ytre strok av Hordaland og desse har stor verdi. Det inngår ingen nasjonalt verdifulle kulturlandskap i strekninga, men fleire av jordbruksgrendene og kystmiljøa framstår som heilskaplege kulturlandskap.

Reiseoppleving Attgroing av kystlandskapet og av anna kulturmark ute av hevd er medverkande til endring av landskapet. Attgroinga medfører ei redusert oppleving for trafikantane, i tillegg til at det kan gje tryggingsproblem og redusere sikt framover i veglinja. Vektlegging av god drift og vedlikehald av veg og sideareal har mykje å seie for landskapsbilete, landskapsoppleving og tryggleik.

Naturmangfald Ein oversikt over registreringane av biologisk mangfald langs strekninga er vist i tabellen nedanfor. Opplysningane er henta frå Naturbasen til Miljødirektoratet. http://www.miljødirektoratet.no/no/Tjenester-og-verktoy/Database/Naturbase/

Tema Tal Merknad Det er registrert 3 naturreservat, Rimbareidtjørna (Fitjar), Bjellandsvatnet og Verneområde 3 Mannavatnet (begge Sveio) Utvalde 0 Ikkje registrert naturtypar Det er registrert 2 A-område (svært viktig), 4 B-område (viktig) og 11 C- Naturtypar 17 område (lokalt viktig). Artar av nasjonal Det er registrert 7 ansvarsarter (punktfesta). Av truga arter er det 2

forvaltnings- (punktfesta) og 3 område. Nær truga arter er 6 registrert (punktfesta) interesse Tabell 13: Registreringar henta frå Naturbase. Område som grensar til dagens veg eller ligg like ved, er tekne med. Dette er gjort skjønsmessigt innanfor ein avstand 50 meter frå veg.

Dei tre naturreservata er våtmark/vatn der hovedføremålet med vernet er å sikra trekk- og hekkeområde for fugl. På Landa i Fitjar er det ei naturbeitemark som får verdien svært viktig pga mange raudlista soppartar. Nordre Våge i Sveio er ei kystlynghei som er svært viktig og er i god stand

Statens vegvesen September 2015 28 Region vest

Strekningsvise utgreiingar Overordna fylkesvegnett Hordaland Strekning 4 Sveio – Bergen (Rådal) med svært mykje purpurlyng og flora med beitemarksopp. Røydlandselva som renn ut i Storavatn i Fitjar er med i verneplan for vassdrag.

Det er også ein del hjort langs strekninga. Opplysningar frå fallviltbasen (2008-2015) viser fleire påkjørsel av hjort på enkelte punkt særleg langs Fv 546 ved Stend, mellom Våge og Uggdal på Fv 49 og sporadisk mellom Fitjar og Sagvåg på Fv 545, http://www.hjorteviltregisteret.no/FallviltInnsyn#) . Særleg utsatt er områder der hjorten må kryssa vegen for å nå dyrka mark, med skog på eine sida og dyrka mark på andre sida av vegen.

Vassforskrifta Det er gjort ei registrering av alle vassdrag gjennom Regional plan for vassregion Hordaland. Planen er på 2. gongs høyring fram til den 20. september 2015 jf. http://www.vannportalen.no/vannregioner/hordaland/plandokument/. http://www.vannportalen.no/vannregioner/rogaland/plandokumenter/. Tiltak som vert vedtekne i tiltaksprogrammet skal gjennomførast i perioden 2016 – 2021. Tabellen nedanfor viser vassdrag langs aktuell vegstrekning, med forslag til tiltak.

Forslag Vassførekomst Risiko- Føreslåtte/plan- Lokalitet Kommune Påverknad til Id. nr. vurdering lagde tiltak miljømål Fjerne forureina 056-144423-L Råtjørn Bergen Svært dårlig Transport/infrastruktur GØT 2021 overvatn frå veg Utbetre Våge- vandringshinder/ 039-30-R elva i Sveio Moderat Fiskevandringshinder GØT 2021 Kulvert v/ Sveio Fv. 47 Tabell XX Tiltakspunkt henta frå Tiltaksprogram for vassregion Rogaland og vassregion Rogaland

Kulturmiljø Kulturminne er alle spor etter menneskeleg verksemd i vårt fysiske miljø, inkludert stader det knyt seg historiske hendingar, tru eller tradisjon til. Der fleire kulturminne inngår som del av ein større heilskap eller samanheng, vert desse definert som kulturmiljø. Langs det meste av strekninga finn ein kulturminne og kulturmiljø, både det som er automatisk freda, dvs frå før 1537 e. Kr., og frå nyare tid. Mange av kulturminna er registrert i forskjellige databasar, men i tillegg er her òg ei stor mengd kulturminne som enno ikkje er registrert. Dette gjeld især førhistoriske kulturminne, som ofte ikkje er synlege på markoverflata.

Sidan talet på kulturminne og kulturmiljø er så stort langs strekninga, vert berre eit utval av desse tatt med her. Fokus har vore på dei største samla førekomstane av kulturminne, særeigne kulturminne, i tillegg til nærleik til veg (sjå Tabell 14).

Dei førhistoriske kulturminna ein finn langs strekninga, er i hovudsak gravminne frå bronse- og jernalder. Ein fullstendig oversikt over desse finn ein i Askeladden, Riksantikvaren sin database over kulturminne (kulturminnesok.no). Gravminna finn ein både enkeltvis og samla i gravfelt, mellom anna på Eldøy og Bjelland på Stord. På Hystad og i Hystadmarka på Stord finst ein av dei største samlingane av førhistoriske kulturminne i kommunen. I nærleiken av strekninga er det i hovudsak førhistoriske busetnadsspor ein finn, medan det i Hystadmarka er ei stor mengd gravminne. Førhistoriske gravminne finn ein òg fleire stader i Fitjar, Tysnes, Austevoll og i Fana i Bergen. I Fana ligg òg Fana kyrkje, som er ei automatisk freda kyrkje frå mellomalder.

Ikkje uventa er den aller største kategorien av kulturminne langs strekninga forskjellige bygningar frå nyare tid. Ein oversikt over mange av desse finn ein i SEFRAK-registeret (kart.ivest.no eller miljostatus.no), medan ein finn ein oversikt over freda bygningar (vedtaksfreda, forskriftsfreda eller

Statens vegvesen September 2015 29 Region vest

Strekningsvise utgreiingar Overordna fylkesvegnett Hordaland Strekning 4 Sveio – Bergen (Rådal) automatisk freda) i Askeladden. Primært er dei nyare tids bygningane ein finn langs strekninga forskjellige typar gardshus. Fleire stader er det i tillegg kyrkjebygg av ein viss alder, mellom anna ved Frugård i Stord, Fitjar i Fitjar og i Våge på Tysnes.

Delstrekning Våge – Haukås Kulturmiljø Veg Kommune Kulturminne Vernestatus 1 – Våga Fv 47 Sveio Nyare tids kulturminne Delstrekning Leirvikområdet Kulturmiljø Veg Kommune Kulturminne Vernestatus Fleire 2 – Eldøy Fv 59 Stord Førhistoriske og nyare tids kulturminne forskjellige 3 – Bjelland Fv 59 Stord Førhistoriske kulturminne Aut. freda 4 – Høyland/ Langeland Fv 59 Stord Nyare tids kulturminne 5 – Leirvik sentrum Fv 61 Stord Nyare tids kulturminne Fleire 6 – Frugård Fv 61 Stord Nyare tids kulturminne forskjellige Fleire 7 – Hystad Fv 61 Stord Førhistoriske og nyare tids kulturminne forskjellige Delstrekning Stord vest Kulturmiljø Veg Kommune Kulturminne Vernestatus 8 – Sagvåg Fv 545 Stord Nyare tids kulturminne Fleire 9 – Rimbareid Fv 545 Fitjar Førhistoriske og nyare tids kulturminne forskjellige 10 – Fitjar sentrum Fv 545 Fitjar Nyare tids kulturminne Delstrekning Jektavik – Halhjem Kulturmiljø Veg Kommune Kulturminne Vernestatus 11 – Økland Fv 49 Tysnes Nyare tids kulturminne 12 – Flatråker Fv 49 Tysnes Nyare tids kulturminne 13 – Tveit Fv 49 Tysnes Nyare tids kulturminne Fleire 14 – Søreid Fv 49 Tysnes Førhistoriske og nyare tids kulturminne forskjellige Fleire 15 – Uggdal Fv 49 Tysnes Førhistoriske og nyare tids kulturminne forskjellige 16 – Reiso Fv 49 Tysnes Nyare tids kulturminne Fleire 17 – Våge Fv 49 Tysnes Førhistoriske og nyare tids kulturminne forskjellige Delstrekning Storebø – Rådal Kulturmiljø Veg Kommune Kulturminne Vernestatus Fleire 18 – Storebø Fv 546 Austevoll Førhistoriske og nyare tids kulturminne forskjellige Fleire 19 – Hufthammar Fv 546 Austevoll Førhistoriske og nyare tids kulturminne forskjellige 20 – Krokeide Fv 546 Bergen Nyare tids kulturminne Fleire 21 – Breivik Fv 546 Bergen Førhistoriske og nyare tids kulturminne forskjellige Fleire 22 – Fana Fv 546 Bergen Førhistoriske og nyare tids kulturminne forskjellige Fleire 23 – Stend Fv 546 Bergen Førhistoriske og nyare tids kulturminne forskjellige Tabell 14: Kulturmiljø, kulturminne og deira vernestatus.

Statens vegvesen September 2015 30 Region vest

Strekningsvise utgreiingar Overordna fylkesvegnett Hordaland Strekning 4 Sveio – Bergen (Rådal)

Figur 11: Kulturmiljø langs strekninga

Støy Støy kan vera ei utfordring langs store delar av strekninga, jf. utarbeidde støyvarselkart 2011 (for utandørs støynivå). Utarbeidde kart er basert på trafikkprognoser for 2025 og berekningshøgde 4 meter. Gul støysone har støynivå frå 55-65 dBA. Raud støysone har støynivå over 65 dBA.

Forureiningslova med forskrift om berekning av forureining (forureiningsforskrifta) del II, Innandørs støynivå – kartlegging og tiltak, krev oppdatering av kartlegging av innandørs støynivå ned til 35 dBA kvart femte år. I kartlegging frå 2011-13 har ingen bustadhus langs denne strekninga så høge støyverdiar at dei etter Forureiningslova med forskrift har krav på å få gjennomført tiltak (˃42dBA). Trafikktala er framskrive til 2017 i samsvar med prognoser som vart lagt til grunn for arbeidet med Nasjonal Transportplan (NTP 2010 – 2019)

Luftforureining Lokal luftforureining er ikkje eit stort problem på strekninga. Forureiningsforskriften gjev juridisk bindande grenseverdiar for lokal luftkvalitet. I tillegg er det gjeve nasjonale mål for luftkvalitet i 2010.

Klima Omsyn til klima i vegplanlegging omhandlar både det å redusere klimagassutslepp og det å tilpasse seg dei klimaendringar som vil skje i framtida. Når det gjeld klimagassutslepp så er vegtrafikken ein stor bidragsytar. Trafikkmengde har mykje å seie for utsleppa, men også utforming, drift og vedlikehald av veganlegg har betydning for dei totale utsleppa på vegen. Det bør liggje ein klimarekneskap til grunn for val av løysingar i dei konkrete vegprosjekta langs strekninga.

Statens vegvesen September 2015 31 Region vest

Strekningsvise utgreiingar Overordna fylkesvegnett Hordaland Strekning 4 Sveio – Bergen (Rådal)

Tilpassing til klimaendringar byr på utfordringar i alle vegprosjekter. Det nyleg avslutta etatsprogrammet Klima og transport konkluderer med at dette i all hovudsak dreier seg om kjente utfordringar, men at dei vil tilta i omfang og frekvens og oppstå på nye stader. Det blir varmare og våtare på Vestlandet. Ifølgje www.miljøstatus.no syner framskrivingar mot år 2100 mellom anna at temperaturen skal auke med 1,9 til 4,2 grader, at vinternedbøren på Vestlandet kan auke med over 40 % og at det vil bli fleire dagar med mykje nedbør og utfordringar knytt til avrenning. Ifølge prosjektet «GeoExtreme» vil auken i døger med kraftig nedbør føre til auke i frekvensen av steinsprang. Det er store regionale og lokale skilnadar på klima i Hordaland, og den aktuelle vegstrekninga representerer store topografiske og meteorologiske variasjonar (sjå til dømes grovmaska nedskalering på www.senorge.no).

Kapittel 3.4 tek omsyn til nedbør i tilråding av skredsikringstiltak.

I Klimaplan for Hordaland 2014-2030, s. 55, står det i eit avsnitt som omhandlar konsekvensar for bygningar, vegar og annan infrastruktur at «Investeringar med tidshorisont på over 30 år bør ta omsyn til klimaendringar». Korleis ein bør ta omsyn til klimaendringar i veg og annan infrastruktur er i dag gjenstand for fleire forskings- og utviklingsprosjekt (sjå t.d. Norsk klimaservicesenter og www.klimatilpasning.no). I Hordaland er det på gong eit gryande samarbeidsprosjekt – HORDAKLIM – under leiing av UNI Research Klima, som skal nedskalere klimamodellar og skreddarsy klimadata til eit utval kommunar i Hordaland. Ny og konkret kunnskap om klimaendringar og klimatilpassing er avgjerande for at det overordna fylkesvegnettet skal tåle både dagens og framtidas klima.

3.6.2 Universell utforming Med universell utforming meiner vi at produkt, bygg og uteområde for allmenta skal utformast på ein slik måte at hovudløysinga kan brukast av flest mogleg. Universell utforming skal gi alle betre høve til likeverdig samfunnsdeltaking. Dette gjeld ikkje berre personar med nedsett funksjonsevne, men også for eksempel familiar med barn i barnevogn og eldre.

For å få eit fylkesvegnett som tilfredsstiller krava til universell utforming kravst ulike tilrette- leggingstiltak. For fylkesvegane inneber krav til universell utforming at det vert gjennomført tiltak knytt til haldeplassar, kollektivknutepunkt, kryssingspunkt som gangfelt, gang- og sykkelvegar og fortau.

Alle nye anlegg skal utformast i samsvar med prinsippa for universell utforming. • Diskriminerings- og tilgjengelegheitslova • Plan- og bygningslova • Lov om offentlege anskaffelsar

3.6.3 Hamner

Det er ei rikspolitisk målsetting at vi skal arbeide mot overføring av godstransport frå veg til sjø. Potensialet for eksportretta transportar frå hamnene på Vestlandet er langt frå godt nok utnytta. Eit vilkår for å forbetre dette er imidlertid at tilførselsnettet på veg vert betre utbygd. Stad Veg Hamn / Kai Tekniske data SVEIO Buavåg Fv 541 Ferjeleie med uteliggar og ferjelem. Betong. Valevåg Fv 9 Nedlagt ferjeleie med ferjelem

Statens vegvesen September 2015 32 Region vest

Strekningsvise utgreiingar Overordna fylkesvegnett Hordaland Strekning 4 Sveio – Bergen (Rådal)

STORD Leirvik Fv 61 Fv 61 Oma Båtbyggeri. Stålkai. Lengder: Stål. 34 og 14 meter. Djupne: 4,2-1,0 m Lengde: 34 og 14 m Djupne: 4,2-1,0 m Fv 61 Leirvik Sveis. 3 kaier. Betong. Lengder: 40, 12 og 47 m Djupne: 5,2-1,0 m Fv 61 Leirvik hamn, frå sør. Fv 544: Fv 544 Ølen Betong. Kai. Betong. Lengde: 26 m Djupne: 4,6-4,2 m Fv 544 Oma Slipp & Mek. Verksted. Jern. 2 kaier. Lengde:46 og 28 m Djupne: 12,9-2,0 m Fv 544 Skotabergkaia. Betongkai. Betong. Lengde: 100 m Djupne: 4,0 m Fv 544 «Ventekaia». Betongkai. Betong. Lengde: 43 m Djupne: 7,4-5,6 m Fv 544 «Sunnhordlanskaia», flytebrygge Betong. og kai. Lengde: 49 og 43 m Djupne:13,5-5,5 m Fv 544 «Nattrutekaia». Betongkai. Betong. Lengde: 238 m Djupne: 12,8-2,8 m Eldøyane Fv 59 Kaianlegga til Aker Stord: Betong. 9 kaier med fleire tungløftekraner. Lengder: 62, 52, Ei kai har ro-ro. 163, 389, 38,10, 5,7, Det er også ei tømmerkai i området. 72 og 7 m Djupner frå 15,5 og nedover Skjersholmane E 39 Ferjekai med 2 ferjelemmer Tømmervik / E 39 Tømmerkai eigd av skogeigarlaget. Betong. Timbervik Kaia ligg ved enden av kommunal Lengde: ca 50 m veg som tek av frå E 39 til Djupne: ukjent Skjersholmane. Sagvåg Fv 545 Grunnavågen. Leirvik Sveis. Betong. Lengde: 11 og 37 m Djupne: 6,1-1,2 m Fv 545 Grunnavågen. Kai med Jern. transportband for sand og asfalt. Lengde: 7 m Djupne: 7,7-7,4 m Fv 545 Grunnavågen. Mek. verkstad. Fleire Betong. kaier. Lengde: 7, 15+8 m Djupne: 6,1-1,3 m Fv 545 Nedlagt ferjekai med ferjelem på enden av Fv 66 Statens vegvesen September 2015 33 Region vest

Strekningsvise utgreiingar Overordna fylkesvegnett Hordaland Strekning 4 Sveio – Bergen (Rådal)

Fv 545 Marinesenter. Tre. Lengde: 24 m Djupne: 4,5-1,4 m. Fv 545 Gjestebrygge for småbåtar. Tre og betong. Lengder: 10, 27, 40, 15, 22 og 34 m Fv 545 Leirvik Sveis. Kai med kran. Betong. Lengde: 50 m Djupne: 5,1-2,1 m Fv 545 Sagvåg Båtservice. 3 kaier. Jern og tre. Lengder: 43, 12+27 og 29 m Djupne: 3,8-1,2 m Dyvikvågen aust Fv 545 / Vinkelkai. Betong. 70 Lengder: 27+13+15 m Djupne: 6,0-0,5 m Dyvikvågen vest Fv 545 / Kai. Betong. 71 Lengde: 18 m Djupne: 2,1-1,0 m Dåfjorden Fv 545 / Skipsverft med kaier i tre og Tre og betong. 72 betong. Lengde:18,5 og 16 m Djupne: 2,4-0,5 m FITJAR Fitjar Fv 545 Skålvik mek. verk. 2 kaier. Stein. Lengde:16 og 9 m Djupne: 2,8-0,7 m Fv 545 Byggefirma. Vinkelkai i betong. Betong. Lengde: 30 + 15 m Djupne: 6,3-0,6 m Fv 545 Rutebåtkai. Vinkelkai. Betong. Lengde: 18+31 m Djupne: 6,3-2,5 m Fv 545 Kai. Betongkai. Lengde: 10,5 m Djupne: 2,5-1,2 m Fv 545 Privat vinkelkai. Betong. Lengde: 10 + 14 m Djupne: 6,0-2,9 m Fv 545 Privat kaianlegg med flytebrygger Betong. langs kai. Lengde: 14 meter. Utstikkere frå betongkai Lengde: 20 + 19 m Fv 545 Fitjar Mek. Verksted. Kai med Betong. knekk. Tillegg på to sider. Lengde: 40 + 40 og 30 m

Statens vegvesen September 2015 34 Region vest

Strekningsvise utgreiingar Overordna fylkesvegnett Hordaland Strekning 4 Sveio – Bergen (Rådal)

Årsnes / Fv 545 Årskog industriområde – Betong. Breidvika Kommunal kai. Også brukt som Lengde: 43 m tømmerkai. Djupne: 9,1-8,6 m

Sandvikvåg E39 Ferjeleie med 2 ferjelemmer på E (Fv 545) 39 TYSNES Hodnanes Fv 49 Ferjeleie med ferjelem Før Uggdals- Fv 49 Ca 500 meter før Uggdalseidet. Lengde: 10 + 10 + eidet Truleg ny tømmerkai. 10 m Uggdalseidet Fv 49 Truleg betongkai rett før Betong. Uggdalseidet frå sør. Lengde: ca 20 m

Kai ved handelssenter. Betong. Lengde: ca 20 m Djupne: 5,1-2,2 m Våge Fv 49 Ferjeleie med ferjelem. Tillegging ved utstikker Fv 49 Kai i forsettinga av ferjelem. Betong. Lengde: 43 m Djupne:5,5-3,8 m Fv 49 Gjestehamn med langsgåande kaier Betong og tre. og utstikkarar med nedsenka kai for småbåtar og uteliggarar for småbåtar. Fv 49 Kaitillegg med trefront ved kafé. Betong. Lengde: 21 m Fv 49 Bunkerskai. Betong med trefront. Lengde: 18 m Djupne: 4,0-2,3 m AUSTEVOLL Storebø Fv 546 Marina med bunkerskai. Fv 546 Rutebåtkai. Betong. Lengde: 44 m Djupne: 13,3-3,9 m Fv 546 Kai for diverse firma. Betong. Lengde: 154 m Djupne: 19,3-14,1 m Fv 546 Austevoll Fiskeindustri AS med 2 Betong. kaier. Lengde: 56 og 92 m Djupne: 13,8-2,8 m Fv 546 Bjånesøya (landfast) Betong. Storebø Slipp & mek. Lengde: ca 120 m Djupne: 6,3-0,8 m Hufthammar Fv 546 Ferjeleie med ferjelem. Utstikker Betong. for ferjetillegging. Lengde: ca 40+20 m Snøggbåtkai. Vinkelkai. Djupne: ukjend Bekkjarvik Fv 546 Tømmerkai meir eller mindre i bruk – Ligg til Fv 150

Statens vegvesen September 2015 35 Region vest

Strekningsvise utgreiingar Overordna fylkesvegnett Hordaland Strekning 4 Sveio – Bergen (Rådal)

Torangsvåg Fv 546 Tømmerkai meir eller mindre i bruk – Ligg til Fv 153 BERGEN Krokeide Fv 546 Ferjeleie med ferjelem. Utstikker for ferjetillegging. Breivika Fv 546 (Djupvanns)kai nytta tidlegare av Betong. m.a. BKK for lossing av store Lengde: ca 10 m transformatorer. Tabell 15: Hamner/kaier på strekninga Sveio - Bergen

Statens vegvesen September 2015 36 Region vest

Strekningsvise utgreiingar Overordna fylkesvegnett Hordaland Strekning 4 Sveio – Bergen (Rådal)

4 Mål og hovedutfordringar for utvikling av strekninga

I dette kapitlet oppsummerer vi kortfatta måla for utvikling av strekninga sett i perspektiv av dei viktigaste utfordringane for næringsliv og busetnad langs strekninga med omsyn på framkomst, trafikktryggleik, miljø og universell utforming.

Dei viktigaste utfordringane for strekninga kan oppsummerast slik: ― Mangelfullt tilbod for gåande og syklande ― Standardsprang ― Redusert framkomst for tungtrafikken pga parti med dårleg vegstandard (smal, svingete, ujamn veg,) ― Utforkøyringsulukker

Måla for det overordna fylkesvegnettet er først og fremst avklara i Regional transportplan for Hordaland 2013-2024. På bakgrunn av nasjonale og regionale føringar legg Regional transportplan (2013-2024) følgjande overordna mål til grunn: . Transporttilbodet skal bidra til positiv verdiskaping og sikra robuste bustad- og arbeidsmarknadsregionar . I distrikta skal transporttilbodet gje betre framkome og reduserte avstandskostnader. . Transporttilbodet skal bidra til betre trafikktryggleik og å redusera risikonivå, med særleg vekt på skredsikring. . Transporttilbodet skal bidra til å oppnå viktige klima- og miljøpolitiske mål . Transporttilbodet skal bidra til å sikre tilgjenge for alle (universell utforming)

Av relevante delmål i RTP for denne strekninga: - Stoppe veksten i forfallet på vegnettet - I byar og tettstadar skal det byggjast ut samanhengande gang- og sykkeltilbod, for å auke andelen av gåande og syklande, og bidra til å dempe trafikken på vegnettet. - I distriktet elles skal det byggjast ut gang- og sykkelvegar i område kring skular og andre målpunkt for barn og unge.

Måla dannar grunnlag for prioriteringar av tiltaka. Vektlegging av framkome, trafikktryggleik og skredsikring er særskilt viktig i tilråding av tiltak for å sikre måloppnåing.

Nasjonale og internasjonale krav og standardar vil vere førande for tiltak på vegnettet når det kjem til fysisk gjennomføring. Standardkrav er knytt til Håndbok N 100 (017) Veg- og gateutforming, N 200 (018) Vegbygging og N 500 (021) Vegtunneler og vegnormalar. Handbok N100 avgjer val av standard, med bakgrunn i vegen sin status, årsdøgntrafikk (ÅDT) og fartsgrense. Del C i vegnormalane definerer måla for utbygging av nye vegar, del D definerer måla for utbetring av eksisterande vegar. Denne delen har reduserte krav til geometri, framkome og tryggleiksstandard. Del E.2 gir krav til utforming av G/S-veg.

I tillegg RTP og handbøkene viser ein til vedtak i Fylkestinget: FT-sak PS 37/2015. Der kjem det fram at fylket ynskjer å vere tidleg involvert i vurdering og val av standard for oppgradering av vegar, og det er eit behov for større fleksibilitet knytt til standardval slik at vegutbetringa i større grad tek omsyn fylkets behov.

Sett i høve til at trafikktala er relativt låge over store delar av strekninga, samstundes med at strekninga i stor grad stetter ein lokal funksjon rår Statens vegvesen til at utbetring delstrekningar innanfor strekninga vert utbetra etter utbetringsstandard. Ved val av utbetringsstand kan utbygging av heile strekninga skje raskare og rimelegare enn ved val av full standard.

I tettbygde strok bør ytterlegare oppgradering legge til rette for eit tilbod for gåande og syklande med høg standard, medan oppgradering av bilveg er utbetring av trafikktryggleik, snarare enn kapasitetsauke.

Statens vegvesen September 2015 37 Region vest

Strekningsvise utgreiingar Overordna fylkesvegnett Hordaland Strekning 4 Sveio – Bergen (Rådal)

Figur 12: Tilrådd standard for oppgradering på strekninga.

Statens vegvesen September 2015 38 Region vest

Strekningsvise utgreiingar Overordna fylkesvegnett Hordaland Strekning 4 Sveio – Bergen (Rådal)

5 Strategiar og tilråding av tiltak for å nå måla

Overordna vegnett skal prioriterast med tiltak som aukar framkome og trafikktryggleik. Skredutsette strekningar skal prioriterast særskilt. Strekningsvise utgreiingane skal konkludere med framlegg om aktuell utbetringsstandard og prosjektavgrensingar for lengre strekningsvise utbetringstiltak.

5.1 Strategiar og metode for tilrådingar

Det er lagt opp til følgande strategiar for å nå måla som er sett opp for strekninga i kap. 4:

Dette skal gjerast gjennom: • Utvide vegen og få gulstripe der det er mogeleg og størst behov • Bygge gode, samanhengande gang- og sykkelvegar i tettstader, særskilt på skuleveg • Redusere flaskehalser der det er mogeleg • Ha tilstrekkeleg nivå på drift og vedlikehald, og at ulike tiltak samordast langs strekninga

Denne strekningsvise utgreiinga gjev ein tilråding til prioritering. Først når prioritering av konkrete tiltak gjerast i budsjettarbeidet, startar arbeidet med å skissere og detaljere tiltaka ut frå gjeldande lovverk og standardkrav.

Statens vegvesen September 2015 39 Region vest

Strekningsvise utgreiingar Overordna fylkesvegnett Hordaland Strekning 4 Sveio – Bergen (Rådal)

5.2 Skildring av strekningsvise investeringsbehov og tilrådingar

Strekningane er delt inn i parsellar ut frå veg, hp og km, type utfordringar, ÅDT og med stigande km.

Veg/strekning hp,km Lengde Hovudutfordringar ÅDT 1 Fv 47, Rogaland grense hp 1 12,8 km Smal veg, hp 1, km 4100 - (Våga) – Haukås (X E39) km 0,000 - hp 2 4680 – 5700, 5500 km 5,254 setningar

2 Fv 544, Vabakken – hp 50 2,3 km Sentrumsfunksjon, 2600 - Ådland bru km 0,940 - gs-tilbod 12000 hp 5 km 1,733 3 Fv 545, Meatjønn – Fitjar hp 1 12,0 km Dårleg kurvatur, 1700 - grense km 0,125- smal veg og 5600 hp 2 setningar i vegen km 7,700 4 Fv 545, Stord grense – hp 2 17,9 km Dårleg kurvatur, 1100 - Sandvikvåg km 7,700 - hp 3 smal veg og 3000 km 13,076 setningar i vegen 5 Fv 59 Tveita – Eldøyane Hp1 3,0 km Stadvis manglande 3000 km 0,000 - tilbod til mjuke hp 1 trafikantar km 3,036 6 Fv 58 Ådlandsvatnet – Hp 1 1,6 km Stadvis manglande 2700 - Haga km 0,000 - tilbod til mjuke 3500 1,641 trafikantar 7 Fv 61 X Fv 544 – Haga Hp 1 3,5 km Ikkje 6900 - km 0,000 - tilfredsstillande 6000 3,475 tilbod til mjuke trafikantar 8 Fv 65 X Fv 544 – Stord Hp 1 1,3 km Setningar 3600 - verft km 0,000 -1,286 2300 9 Fv 49, Jektevik – Våge hp 1, km 0,000 - 22 km Smal veg, dårleg 450 - 1800 ferjekai hp 50 kurvatur, km 0,375 manglande tilbod for mjuke trafikantar og lave tunneler 10 Fv 546 Storebø - Hp 7 3,8 km Sikring av 900 - Hufthamar km 0,470 - fjellskjeringar, 2900 hp 6 utbetring av G/S- km 0,000 veg 11 Fv 546 Krokeide - Hp 2 6,0 km Sikring av 800 - Kirkevoll km 6,000 - fjellskjeringar, 5500 0,000 utbetring / opparbeiding av G/S-veg

Statens vegvesen September 2015 40 Region vest

Strekningsvise utgreiingar Overordna fylkesvegnett Hordaland Strekning 4 Sveio – Bergen (Rådal)

12 Fv 546 Kirkevoll - Rådal Hp 1 3,8 km Utbetring av kryss, 11600 - km 3,825 - busslommer og 22000 0,000 fjellskjeringar

I det etterfylgjande kjem det nærare detaljering av punkt på delstrekningane.

Tilråding i kolonne 1 Tilråding i kolonne 1 har eit 10 årsperspektiv for muleg gjennomføring (2016-2026). Her skal ein sette inn mindre utbetringstiltak på eksisterande veg som vil ha den beste måloppnåing innafor framkome, trafikktryggleik og skredsikkerheit. Det er i hovudsak kun utbetring av eksisterande veg som skal inn her. Andre tiltak som inneber utbygging av ny veg, tunnel eller bru som allereie er prioritert under strekningsvise tiltak i RTP kan også takast inn i denne kolonnen. Også skredsikringstiltak som er prioritert høgast i rassikringsplan for Region vest kan takast inn i kolonne 1, sjølv om dette inneber utbygging av ny veg, tunnel eller bru.

Tilråding i kolonne 2 Tilråding i kolonne 2 har eit 10-20 årsperspektiv for muleg gjennomføring (2026-2036). Tilråding ut frå realistisk finansiering innafor programområda er mindre viktig i denne kollonna. I kolonne 2 skal ein sette inn mindre utbetringstiltak som vil ha god måloppnåing innafor framkome, trafikktryggleik og skredsikring. Det er i hovudsak kun tiltak som inneber utbetring av eksisterande veg som skal inn i denne kollonna. Av tiltak som inneber ny veg, tunnel eller bru kan ein ta inn skredsikringstiltak som er høgt prioritert i rassikringsplan for Region vest. I tillegg kan ein her ta inn ny veg, tunnel eller bruer dersom det ikkje er muleg å gjere noko med eksisterande veg. Dette kan være gode tiltak som det arbeidast for at skal prioriterast før 2026, men sidan det er tiltak som vil krevje særskilt finansiering utanfor programområda skal dei ikkje inn i kolonne 1.

Tilråding i kolonne 3 Tilråding i kolonne 3 har eit 20-40 årsperspektiv for muleg gjennomføring (2036-2056). I kolonne 3 skal dei resterande tiltaka som vil sikre heile strekninga ein standard med gul stripe. Her kan løysingar med ny veg kome med dersom det er umuleg eller lite hensiktsmessig å utbetre eksisterande veg med gul stripe.

Statens vegvesen September 2015 41 Region vest

Strekningsvise utgreiingar Overordna fylkesvegnett Hordaland Strekning 4 Sveio – Bergen (Rådal)

5.2.1 Delstrekning 1 Fv 47, Rogaland grense (Våga) – Haukås (X Ev 39)

Utfordringane på strekninga er manglande tilbod til mjuke trafikantar, uoversiktlege kryss og setningsskadar på vegen.

Omtale av prosjekt eller Tilråding Veg Strekning grupper av tiltak 1 2 3 Hp 1 km 1,300 - Ekrene- Børkjeland Etablere G/S-veg 50-60 3,130 Kvernaneset- Hp 1 km 4,000 - Etablere G/S-veg 20-25 Haugland 4,680

Kvernaneset Hp 1 km 4,100 - 4220 Utbetre setning / dosering 1-2

Birkeland- Rovatnet Hp 1 km 4,680 - Breiddeutviding og G/S-veg 50-60 Nord 5,700

Rovatnet Hp1 km 5,700 - 5,950 Etablere G/S-veg 7-10

Krossleite Hp 1 km 6,870 Utbetring / kanalisering av kryss 6-10

Hp 1 km, 6,880 - Krossleite - X Fv 6 Etablere G/S-veg 70-80 hp 2 km, 1,730 Kryss Sveio sentrum Hp 2 km 1,750 Utbetring / kanalisering av kryss 6-10 nord Tabell 16: Tilrådingar av vegprosjekt på delstrekning 1

5.2.2 Delstrekning 2 Fv 544 Vabakken – Ådland bru

Utfordringane på strekninga er høg trafikk blant mange trafikantgrupper og et trafikksystem som ikkje er tilfredsstillande, særleg for dei mjuke trafikantane.

Omtale av prosjekt eller Tilråding Veg Strekning grupper av tiltak 1 2 3 Utbetring av veg og tilbod for Hp 50 km 0,900 - Vabakken – X Fv 61 mjuke trafikantar (Inngår i Hp 5 km 0,812 Stordapakken) Utbetring av veg og tilbod for Hp 5 km 0,812 - X Fv 61 – Ådland bru mjuke trafikantar (Inngår i 1,712 Stordapakken) Kaien Hp 5 km 0,150 Utbetring av kollektivterminal 20-30 Tabell 17: Tilrådingar av nye vegprosjekt på delstrekning 2

Statens vegvesen September 2015 42 Region vest

Strekningsvise utgreiingar Overordna fylkesvegnett Hordaland Strekning 4 Sveio – Bergen (Rådal)

5.2.3 Delstrekning 3 Fv 545 Meatjønn – Stord grense

Utfordringane her er smal veg, til dels dårleg kurvatur og uoversiktlege kryss. Det er også registrert setningar på strekninga. Nokre stader er det behov for utskifting av drenering under vegen. Delar av strekninga inngår i bompengepakke for Stord vestside.

Omtale av prosjekt Tilråding Veg Strekning eller grupper av tiltak 1 2 3

Hp 1 Meatjønn Utbetre setningar 2-4 km 0,184- 0,345

Hp 2 km, 0,325- Utbetring av kryss Fv 545 og Sagvåg 4-6 0,365 Fv 67 Utskifting / utbetring Dyvik Hp 2 km 2,258 1-2 Amcorør.

Utbetring av veg (kurvatur) Kommunegrensen Stord Hp 2 km 7,703 - (Inngår i bompengepakke for - Fitjar 9,155 Stord vestside). Tabell 18: Tilråding av nye vegprosjekt på delstrekning 3

5.2.4 Delstrekning 4 Fv 545, Stord grense – Sandvikvåg

Omtale av prosjekt eller Tilråding Veg Strekning grupper av tiltak 1 2 3

Hp 3 km 0,000 - Utbetring av veg, etablering av Røydland- Vik 150-180 3,100 G/S-veg

Tveita Hp 3 km 1,650 Etablering av rasteplass 5-10

Hp 3 km 3,100 - Vik Terrenginngrep / breiddeutviding 25-35 3,800

Hp 3 km 8,300- Breidvika- Landa Etablere G/S-veg 20-25 10,960

Hp 3 km 11,540- Orrahaugen- Sandvika Etablere G/S-veg 40-50 13,098

Hp 3 km 12,230- Gloppen Utbetring av kurver 15-20 12,700

Utbetring av veg, etablring av G/S- Hp 3 km 3,800 – veg. Prosjektet vil verte realisert Vik – Rimbareid 5,700 gjennom bompengepakke for Stord

vestside. (Regplan godkjent) Tabell 19: Tilråding av nye vegprosjekt på delstrekning 4

Statens vegvesen September 2015 43 Region vest

Strekningsvise utgreiingar Overordna fylkesvegnett Hordaland Strekning 4 Sveio – Bergen (Rådal)

5.2.5 Delstrekning 5 Fv 59 Tveita – Eldøyane

Strekninga har relativt grei standard. Nokre stadar er tilbodet til mjuke trafikantar ikkje tilfredsstillande.

Omtale av prosjekt eller Tilråding Veg Strekning grupper av tiltak 1 2 3 Tveitamyrane hp 1 km 0,217- 0,359 Oppruste tilbod til mjuke trafikantar 5-10 Tabell 20: Tilrådingar av nye vegprosjekt på delstrekning 5

5.2.6 Delstrekning 6 Fv 58 Ådlandsvatnet – Haga

Strekninga har relativt grei standard, men stadvis manglar det tilbod til mjuke trafikantar.

Beskrivelse av prosjekt eller Tilråding Veg Strekning grupper av tiltak 1 2 3 Hp 1 km 0,050 - Ådlandsvatnet - 1,050 Etablering av G/S-veg 30-40 Tysemarkjo

Tabell 21: Tilrådingar av nye vegprosjekt på delstrekning 6

5.2.7 Delstrekning 7 Fv 61 X Fv 544 – Haga

Strekninga har relativt grei standard. Gjennomgåande tilbod for fotgjengarar. Dette tilbodet er likevel ikkje tilfredsstillande sett i høve til dagens krav til standard, trafikkmengde av mjuke trafikantar og potensialet for fleire mjuke trafikantar.

Beskrivelse av prosjekt eller Tilråding Veg Strekning grupper av tiltak 1 2 3 Leirvik sentrum – Hp 1 km 0,000 - Etablering av G/S-veg 10-15 Fengslet 0,270

Hp 1 km 0,270 - Opprusting av tilbod for mjuke Fengslet – Haga 80-100 3,450 trafikantar

Hp 1 km 0,270 - Fengslet – Haga Opprusting av busshaldeplassar 5-10 3,450 Tabell 22: Tilrådingar av nye vegprosjekt på delstrekning 7

5.2.8 Delstrekning 8 Fv 65 X Fv 544 – Stord verft

Hovudutfordringane på strekninga er setningsskadar i vegen og delvis overkøyrde / øydelagde fortauskantar.

Omtale av prosjekt eller Tilråding Veg Strekning grupper av tiltak 1 2 3 Reparere setningar, drenering og Kjøtteinsvegen Hp 1 km 0,413- 0,550 5-10 reetablere fortau Tabell 23: Tilrådingar av nye vegprosjekt på delstrekning 8

Statens vegvesen September 2015 44 Region vest

Strekningsvise utgreiingar Overordna fylkesvegnett Hordaland Strekning 4 Sveio – Bergen (Rådal)

5.2.9 Delstrekning 9 Fv 49 Jektevik – Våge

Delar av strekninga er utbetra og har god standard. Frå Flatråker og nord mot Våge er vegen smal, har dårleg kurvatur, tunnelar med for lite tverrsnitt. Det er også vegkantar som har begynt å sige ut, og stadvis manglande rekkverk. Truleg vil gjennomføring / etablering av fjordkryssing over Bjørnafjorden gå i over Tysnes, og strekninga vil verte påverka av dette. Større tiltak på vegen bør setjast på vent til det er avklart når og kvar ferjefri E39 skal gå.

Omtale av prosjekt eller Tilråding Veg Strekning grupper av tiltak 1 2 3

Flatråker Hp 6 km 0,000- 0,410 Breiddeutviding (møteplassar) 10-20

Breiddeutviding (møteplassar), Flatråker – Holma Hp 6 km 0,410- 4,800 100-120 kantforsterkning og rekkverk Hp 6 km 5,300- hp 7 Breiddeutviding (møteplassar), Holma – Uggdal 160-200 km, 0,580 kantforsterkning og rekkverk Strossing tunneler. Uggdal Hp 7 km 0,580- 0,886 50-70 NB! Bredde for G/S-veg

Uggdal – Våge Hp 7 km,1,940- 2,910 Kantforsterkning og rekkverk 25-35

Etablere G/S-veg, kantforsterkning og Uggdal – Våge Hp 7 km 2,910- 6,240 140-160 rekkverk

Rundkøyring Våge Hp 7 km 6,598- 6,700 Etablere drenssystem ved rundkøyring 3-4 Tabell 24: Tilrådingar av nye vegprosjekt på delstrekning 9

5.2.10 Delstrekning 10 Fv 546 Storebø – Hufthamar

Delar av strekninga er allereie utbetra. På dei delane av strekninga der tiltak ikkje er utført er det behov for sikring av fjellskjeringar og etablering / opprusting av G/S-veg.

Omtale av prosjekt eller grupper Tilråding Veg Strekning av tiltak 1 2 3

Hufthamar ferjekai Hp 6 km 0,000 Oppgradering av ferjekai 5-6

Hufthamar - Hp 6 km 0,250 - Sikring av fjellskjeringar 15-20 Vardhaugane 1,340

Vardhaugane - Hp 6 km 1,700 - Masseutskifting, breiddeutviding 100-120 Storebø 3,790 (veg og G/S-veg) Tabell 25: Tilrådingar av nye vegprosjekt på delstrekning 10

Statens vegvesen September 2015 45 Region vest

Strekningsvise utgreiingar Overordna fylkesvegnett Hordaland Strekning 4 Sveio – Bergen (Rådal)

5.2.11 Delstrekning 11 Fv 546 Krokeide – Kirkevoll

Hovudutfordringar på strekninga er stadvis manglande G/S-veg, smal veg og usikra fjellskjeringar.

Beskrivelse av prosjekt eller Tilråding Veg Strekning grupper av tiltak 1 2 3

Krokeide ferjekai Hp 2 km 6,000 Oppgradering av ferjekai 5-6

Krokeide – Hp 2 km 6,000 - Sikring av fjellskjeringar 60-70 Fanahammeren 0,690

Hp 2 km 5,840 - Fanahammeren - Masseutskifting, breiddeutviding (veg og 0,550 130-150 Kirkevoll G/S-veg

Hp 2 km 0,550 - Kirkevoll 0,000 Breiddeutviding G/S-veg 10-15

Krokeide - Kirkevoll Hp 2 Utbetring busstopp 15-20

Fanahammeren Hp 2 km 0,715 Oppgradering og utviding av bru 10-12 Tabell 26: Tilrådingar av nye vegprosjekt på delstrekning 11

5.2.12 Delstrekning 12 Fv 546 Kirkevoll – Rådal

Hovudutfordringa er høg trafikk, uoversiktlege kryss og stadvis G/S-veg med lav standard. Punktet i tabellen vil verte gjennomført som en del av prosjektet E 39 Rådal – Svegatjønn, og er allereie finansiert.

Beskrivelse av prosjekt eller Tilråding Veg Strekning grupper av tiltak 1 2 3 Hp1 Kirkevoll – avkjørsel Utbetre G/S-veg, opparbeide m3825 - m1160 Torstein haugen busshaldaplassar og sikring av fjellskjeringar lengde m2665 Tabell 27: Tilrådingar av nye vegprosjekt på delstrekning 12

Statens vegvesen September 2015 46 Region vest

Strekningsvise utgreiingar Overordna fylkesvegnett Hordaland Strekning 4 Sveio – Bergen (Rådal)

5.3 Korleis prioritere og finansiere tiltaka

Handlingsprogram for Regional transportplan for Hordaland legg ramma for finansiering av strekningsvise tiltak. Tiltak vert prioritert i dei årlege Plan- og byggeprogramma som vert vedtekne i budsjettprosessen av Hordaland fylkesting.

Nye vegprosjekt skal i prinsippet finansierast over Store strekningsvise tiltak. Utbetringar av eksisterande vegnett skal i utgangspunktet finansierast gjennom vedlikehaldsbudsjettet. For å ta att forfallet på fylkesvegnettet set handlingsprogrammet av investeringsmidlar under posten for Standardheving i dei årlege plan- og byggeprogram. I tillegg vert det sett av midlar under programområda; kollektiv, trafikksikring, gang- og sykkel, miljø og mindre utbetringar.

Tilrådingar av strekningsvise utbetringstiltak som her er skildra, kan foreslås finansierast over posten Standardheving med mogleg medfinansiering frå programområda. Fylkeskommunen har planar om å auke både Standardhevingsposten og programområda i åra framover. Det er eit mål at dei overordna fylkesvegstrekningane skal prioriterast med strekningsvise standardhevingstiltak. Samstundes er det heva over ein kvar tvil at noko av midlane og må gå til det øvrige fylkesvegnettet, fordi dette vegnettet mange stadar er i svært dårleg forfatning.

Det vert løyvd statlege midlar til skredsikring av fylkesvegnettet. Desse midlane vert løyvd i handlingsprogram for regional transportplan og dei årlege plan- og byggeprogramma.

Store investeringsprosjekt kan finansierast med fylkeskommunale midlar, eksterne midlar og bompengar. Bruk av bompengar skal tilfredsstille kriteria gjevne av Stortinget gjennom NTP (St.melding. nr. 16 (2008-2009). - For enkeltprosjekt er det presisert at bomstasjonen må plasserast slik at dei som har nytte av prosjektet betalar og vise versa (nytteprinsippet). - Vidare er eit viktig krav der at ein fortrinnsvis ikkje bør nytte bompengar som finansieringsgrunnlag dersom ein ikkje kan dekke minst 50 % av anleggskostnaden.

Ein konsekvens av dette er at vi som ein tommelfingerregel ikkje bør nytte bompengar der ÅDT er under 1500. Frå ÅDT 1500 til 3000 kan det vurderast dersom anleggskostnadene ikkje er for store. Eit unntak frå dette er dersom trafikken har veldig høg nytteverdi av prosjektet slik at ein kan ha ein høg bompengesats.

Vidare bør nytten av bompengar vegast opp mot den ulempen det gjev for lokalsamfunnet, og ein bør skjele til den totale bompengebelastningen ein får på strekninga.

Statens vegvesen September 2015 47 Region vest

Strekningsvise utgreiingar Overordna fylkesvegnett Hordaland Strekning 4 Sveio – Bergen (Rådal)

6 Referansar

• http://kart3.nois.no/kvam/Content/Main.asp?layout=kvam&east=345752&north=6697654&sc ale=59970%2E35249999999&poiSRS=EPSG%3A32632&time=1410342467&vwr=asv • http://www.artsdatabanken.no/ • http://www.dirnat.no/naturmangfold/ • http://geocortex.dirnat.no/silverlightViewer/?Viewer=Naturbase • http://www.nve.no/verneplan • www.vannportalen.no • www.vann-nett.no • http://www.kulturminnesok.no/ • http://kart.ivest.no/geocortex/essentials/Default/web/Viewer.aspx?Site=Hordaland&ReloadKe y=False • http://www.miljostatus.no/ • http://www.hordaland.no/Hordaland-fylkeskommune/Kultur/Kulturminnevern-og- museum/Faglitteratur---rapportar/ • Puschmann, O., 2004: Landskapstyper langs kyst og fjord i Hordaland. NIJOS rapport 10/2004. • Deloitte, 2014: På vei mot et mer internasjonalt arbeidsmarked for Norge. Rapport om global mobilitet (http://www2.deloitte.com/content/dam/Deloitte/no/Documents/human- capital/Global_mobilitet_rapport_godkjent.pdf) • Hordaland fylkeskommune, 2012: Regional transportplan Hordaland 2013-2024. (http://www.hordaland.no/PageFiles/50190/Regional%20transportplan%20Hordaland%20201 3-2024.pdf) • Hordaland fylkeskommune, 2015: Regional areal- og transportplan for Bergensområde. (http://www.hordaland.no/PageFiles/42537/Regional%20areal-%20og%20transportplan- Hoyringsforslag_24_06_2015.pdf) • Uttakleiv, L. A., 2/2009: Landskapskartlegging av Hordaland fylke. Landskapstypeklassifisering av innland. Aurland Naturverkstad rapport 02-2009.

Statens vegvesen September 2015 48 Region vest

Statens vegvesen Region vest Vegavdeling Hordaland Askedalen 4 6863 LEIKANGER Tlf: (+47 915) 02030 [email protected] vegvesen.no Trygt fram sammen