Høyringsuttale Til Forslag Om Forbud Mot Nydyrking Av Myrjord
Total Page：16
File Type：pdf, Size：1020Kb
Austrheim kommune Fedje kommune Lindås kommune Meland kommune Radøy kommune Landbruks- og matdepartementet Høyringsuttale til forslag om forbud mot nydyrking av myrjord. Det vert synt til Landbruks- og matdepartementet sitt høyringsnotat om forbod mot nydyrking av myr. Denne høyringsuttale er ein fellesuttale for kommunane i Nordhordland. Dette fordi det er eit tett samarbeid mellom landbrukskontora i desse kommunane, men også fordi forbudet vil by på store og sams utfordringar hjå mange av bøndene i desse kommunane. Uttale til høyringforslaget : Kommunane i Nordhordland vil frårå eit forbod mot nydyrking av myr ! Eit forbod mot nydyrking av myr vil, som synt nedanfor, ha store negative konsekvensar for landbruket i Nordhordland. Det vil ha store økonomiske og praktiske konsekvensar for den enkelte næringsutøvar i landbruket. Den rådande landbrukspolitikk ynskjer ein effektiv matproduksjon på store driftseiningar. Då er det eit paradoks at dei som ynskjer å auka produksjonen på garden sin vert møtt med eit slikt forbod. Me ser klart dei klimautfordringar me står ovanfor, men meiner at eit forbod mot nydyrking av myr for matproduksjon er eit feilsteg. Det er for lite nyansert og råkar områder og enkeltpersonar hardt. Ein kan vidare undre seg over at det berre er matproduksjonen som vert møtt med eit totalforbod mot å grave i myrjorda. Gjeld ikkje forbodet og klimaambisjonar når myrområder skal nyttast til næringsareal, bustadbygging m.m. ? Departementet meiner forbodet bør innehalde ein dispensasjonsadgang og foreslår at det skal kunne tillatast å dyrka myr i «særskilte tilfeller». Det støttar me då det er ei oppmjuking av regelverket i høve til eit totalforbod. Departementet ynskjer tilbakemelding frå høyringsinstansane på kva som bør liggja til grunn ved ei slik vurdering : Det er store forskjellar innan begrepet myrjord – djupne og omdanningsgrad er gjerne dei viktigaste. Begge har stor betydning for mengden klimagass som vert frigitt ved omdanninga. Tidlegare omsøkte og påbyrja nydyrkingsprosjekt må kunne fullførast. Her i Nordhordland, og truleg mange andre stader, er det ein del oppgravd myr som enten er nytta til treplanting/skog eller der nydyrkinga av ulike årsaker har stoppa opp Når eit mindre myrareal inngår i eit større samanhengande areal som ein ynskjer å nydyrka for grasproduksjon Når den kommunale landbruksforvaltninga kan stadfesta at A. avlingspotensialet er tatt ut på alt areal søkjar eig B. søkjar treng meir fôr / spreieareal til dagens dyretal eller konkret planlagt auke i dyretal ( innvilga søknad for bruksutbygging hjå Innovasjon Norge) C. det ikkje er anna eller tilstrekkeleg anna dyrkbart areal enn myrjord ------------------------------------------- Fakta om Nordhordlandskommunane I 2016 var det totalt 470 foretak som søkte om produksjonstilskudd i jordbruket her. Nærsagt all innmark vert nytta til grasproduksjon. Det er sauehaldet som er det dominerande husdyrhaldet i desse kommunane, men det er også ein betydeleg mjølk- og storfekjøttproduksjon i regionen. På Fedje er det berre eit gardsbruk i drift og er difor ikkje med i følgjande talmateriale. Figur.1 Tal søkjara om produksjonstilskot i jordbruket 2000-2016 i kommunane Austrheim, Lindås, Meland og Radøy. Figur 2. Jordbruksareal i drift ( daa) i perioden 2000 – 2015 i kommunane Austrheim, Lindås, Meland og Radøy. Figur 3. Prosentvis fordeling av jordbruksarealet i kommunane Austrheim, Lindås, Meland og Radøy i 2016 Ein stor andel av den fulldyrka jorda i Nordhordland er myrjord. Eit røffleg anslag er 70 %. Mykje av myrane her i Nordhordland vart nytta til torvtaking fram til 1950 – talet. Nær all nydyrking i Nordhordland frå 1950-talet og framover har vore på myrjord. Aukande kamp om innmarka Det har i mange år vore relativt lite nydyrking i Nordhordland. Det har vore god tilgang på leigejord sidan det har vore ein sterk reduksjon i tal aktive bønder. Leigejord utgjer i gjennomsnitt 50 -60 % av jordbruksarealet på eit gardsbruk i drift i Nordhordland. Reduksjonen i tal bønder har flata ut dei siste åra og me ser ein svak auke no. Nokre starta oppatt med eit ekstensivt villsauhald pga gunstige tilskotsordningar eller fordi dei sjølv ynskjer å stelle innmarka si. Vidare opplever me ei positiv trend knytta til rekrutteringa inn i landbruket. Fleire gardsbruk/småbruk er for sal og det kjem nye krefter inn i næringa med ein «bondedraum», som ynskjer å driva eigedomen sjølv. Landbrukspolitikken stimulerer til større bruk – større mjølkekvotar, større del av tilskota til store bruk og Innovasjon Norge set krav om auka produksjonsvolum etter utbygging for å få tilskot til bruksutbygging. Landbrukskontora i regionen registerar ei stigande interesse for bruksutbygging. Både innan sauehaldet og innan mjølkeproduksjonen. Spesielt i kommunane Austrheim og Radøy har det vorte bygd ein del store storfefjøsar dei siste åra. Desse treng store mengder grovfôr og det har vorte kamp om leigejorda. Fleire av dei må ut av regionen for å hauste delar av grovfôret sitt og fleire kjøper no hundrevis av rundballar med grovfôr frå andre kantar av landet og frå Sverige. Aukande interesse for nydyrking Den aukande kampen om innmarksareala har auka interessa for nydyrking og det har totalt vorte godkjent fleire hundre dekar nydyrking av myr i Radøy, Austrheim og Lindås siste to åra. Dette er bruk som står framfor eller nyleg har bygd ny fjøs og som må auka grovfôrgrunnlaget sitt og det er bruk som har mista leigejord til andre yrkesbrør. Kva er areal er dyrkingsreserven i Nordhordland ? Det er gjort ein analyse av kartdata henta frå Nibio for dei fire Nordhordlandskommunane. Begrepet «dyrkbar jord» (dyrkingsjord) vart nytta i dei Digitale markslagskarta (DMK) som ein slutta å ajourføre for nokre år sidan Tabell.1 Oversikt over tal dekar dyrkbar jord, myrjord og dyrkbar myrjord i kommune Austrheim, Lindås, Meland og Radøy kommune. Dyrkbar jord Myrjord Dyrkbar myr Austrheim 3309 6659 2330 Lindås 6696 25171 3593 Meland 1449 4254 811 Radøy 4399 12775 3525 Som ein ser av tabell.1 er det Radøy og Austrheim som vert hardast ramma av forbodet. 80 % av den dyrkbare jorda i Radøy kommune er myrjord. 70% av den dyrkbare jorda på Austrheim er myrjord. Det er dei kommunane som har bøndene med størst investeringslyst i landbruket her i Nordhordland. Det er i desse kommunane kampen om innmarka er størst mellom yrkesbrør og det er her investeringslysta er høgast i regionen – pågåande nydyrkingsprosjekt, nye driftsbygningar og mjølkerobotar. Og så for kommunane Lindås og Meland vil eit forbod mot nydyrking av myr ha store konsekvensar for dei som ynskjer å auka produksjonsvolumet på garden sin. Her utgjer myrjorda 55 % av den dyrkbare jorda. Uttale til høyringa : Eit totaltforbod mot nydyrking av myr vil, som synt ovanfor, ha store negative konsekvensar for landbruket i Nordhordland med store negative konsekvensar for Den rådande landbrukspolitikk ynskjer ein effektiv matproduksjon på store driftseiningar. Då er det eit paradoks at dei som ynskjer å auka produksjonen på garden sin vert møtt med eit slikt forbod. Me ser klart dei klimautfordringar me står ovanfor, men meiner at eit totalforbod er å gå for langt. Det er for lite nyansert og råkar områder og enkeltpersonar hardt. Så hardt at ein bør vurdere ein kompensasjon for det verditap grunneigara vil ha. Ein kan vidare undre seg over at det berre er matproduksjonen som vert møtt med eit totalforbod mot å grave i myrjorda. Gjeld ikkje forbodet og klimaambisjonar når myrområder skal nyttast til næringsareal, bustadbygging m.m. ? Departementet meiner forbodet bør innehalde ein dispensasjonsadgang og foreslår at det skal kunne tillatast å dyrka myr i «særskilte tilfeller». Det støttar me då det er ei oppmjuking av regelverket i høve til eit totalforbod. Departementet ynskjer tilbakemelding frå høyringsinstansane på kva som bør liggja til grunn ved ei slik vurdering : Det er store forskjellar innan begrepet myrjord – djupne og omdanningsgrad er gjerne dei viktigaste. Begge har stor betydning for mengden klimagass som vert frigitt ved omdanninga. Tidlegare omsøkte og påbyrja nydyrkingsprosjekt må kunne fullførast. Her i Nordhordland, og truleg mange andre stader, er det ein del oppgravd myr som enten er nytta til treplanting/skog eller der nydyrkinga av ulike årsaker har stoppa opp Når eit mindre myrareal inngår i eit større samanhengande areal som ein ynskjer å nydyrka for grasproduksjon Når den kommunale landbruksforvaltninga kan stadfesta at A. avlingspotensialet er tatt ut på alt areal søkjar eig B. søkjar treng meir fôr / spreieareal til dagens dyretal eller konkret planlagt auke i dyretal ( innvilga søknad for bruksutbygging hjå Innovasjon Norge) C. det ikkje er anna eller tilstrekkeleg anna dyrkbart areal enn myrjord Knarvik, 11.oktober Kjartan Nyhammer Landbrukssjef i Austrheim, Fedje, Lindås og Radøy kommune .