Ereleden: Contributie: W.J. Eiff R.W. Horneman De contributie bedraagt € 15,00 per jaar. J. Toorenaar Betaling per Giro: 54 80 774 B. Weeke t.n.v. : 320-Vereniging, Katwijk Z.H. In het buitenland wonende leden wordt verzocht hun Bestuur: contributie te betalen via een Nederlandse giro of M. de Jong, voorzitter bank. Anders betaling CASH, zeker geen bankcheques Lisdoddekreek 16 daar bij het innen € 7,00 aan kosten in rekening 2353 JR Leiderdorp worden gebracht. Indien u toch op deze wijze betaalt, telefoon: 071 582 04 50 minimaal € 22,00 overmaken! E-mail: [email protected] Our members abroad are kindly requested to pay the contribution (€15,00) via a bank account in the R.W. Horneman, secretaris Netherlands. If impossible, please send CASH (foreign Reitdiep 53 currency accepted reluctantly, as high costs are 2904 RD Capelle a/d IJssel involved). Send NO bank cheque, money order, etc. as tel/fax: 010 458 82 47 high costs (€ 7,00) for cashing leave only a very small mobiel: 06 53 26 89 49 amount to the Association. E-mail: [email protected] Lidmaatschap: W.B.P. van de Rijke, penningmeester Asterstraat 13 Oud-320’ers, ook zij die nog in actieve dienst zijn, 2223 VG Katwijk alsmede oud 6320 Servicing Echelon’ers kunnen lid telefoon: 071 407 31 88 van de 320-vereniging worden. Andere fax: 071 401 96 06 belangstellenden met enige relatie tot VGSQ 320, het mobiel: 06 51 22 47 52 voormalige 6320 Servicing Echelon, de 320-vereniging E-mail: [email protected] of de MLD kunnen buitengewoon lid worden. Aanmelding bij het bestuur, bij voorkeur de D. Iseger, ledenadministratie. opvolgend penningmeester Kruidenschans 135 Nieuwsbrief: 2215 TT Voorhout verschijnt vier maal per jaar Tel 0252-218062 Mobiel : 0624-702567 Redactie: E-mail: [email protected] T.L.D. Postma

D. Megchelse, lid Eindbehandeling en drukken Meijerspad 1 W.B.P. van de Rijke 2343 DX Oegstgeest tel/fax: 071 517 03 75 Verzending: E-mail: [email protected] O. Grijn A.J. Havermans T.W.B. Jansen, ledenadministratie T.W.B. Jansen Fuchsiadal 26 W.B.P. van de Rijke 2317 HR Leiden tel: 071 521 60 69 E-mail: [email protected] Foto omslag:

T.L.D. Postma, lid / redacteur NWSBRF Met oog op de reünie: een van de drie Kalfjeslaan 123 gebrandschilderde ramen uit longroom van Valkenburg 2623 AD Delft tel: 015 261 26 63 mobiel: 06 20 61 97 31 E-mail: [email protected]

BESTUURS- EN REDACTIEMEDEDELINGEN

29e Algemene Ledenvergadering NIEUWE COMMANDANT DE KOOY van de 320-Vereniging DEN HELDER - Kapitein ter zee Rik Janssen (li) is sinds 28 In de Terp is op 8 april de ALV, gehouden. maart commandant van de Groep Maritieme Vooral de informele voortzetting aan de bar Helikopters en het Marine Vliegkamp De wist eenieder zeer te waarderen. Kooy. Janssen nam de leiding over van zijn ranggenoot Carl van Haastert (re). De nieuwe commandant is geen onbekende op De Kooy. 4 mei Herdenking op de Grebbeberg Eerder gaf hij leiding aan Vliegtuigsquadron 7 en was hij chef-staf. De komende periode Dirk Megchelse Sr heeft, namens het houdt hij zich bezig met de overgang van de bestuur en de leden, samen met enige Marine Luchtvaart dienst naar het Commando belangstellenden en nabestaanden bloemen Luchtstrijdkrachten en het in gebruik nemen op de graven van de 320-ers gelegd. Om van de NH90 helikopter. Het Marine Vlieg- 1900 is deelgenomen aan de stille tocht en kamp zal binnen het nieuw op te richten het officiële gedeelte van de herdenking. Defensie Helikopter Commando worden omgedoopt tot Maritiem Vliegkamp De Kooy. Foto: Ruud Mol-AVDD. 28 juni Nationale Veteranendag, Den Haag.

Wederom zal op deze dag een defilé plaats vinden. De bedoeling is om met een grote MLD - deputatie hieraan mee te werken, er zijn nu 11 defilanten, MAAR DIT MOET MINSTENS 30 MAN WORDEN. Voor de niet-lopers: u kunt zich ook opgeven voor een zitplaats tribune. Aanmelden bij Dirk Megchelse Sr. Per tel. Contributie 2008 of e-mail zie schutblad. Tijdens de Algemene Vergadering op 8 april j.l. MLD-cafe is met algemene stemmen de contributie verhoogd tot € 15,00. Eenieder die een Vanaf 17 januari is er elke derde donderdag contributie voor 2008 van € 12,50 heeft van de maand een “oploopmiddag” voor overgemaakt wordt verzocht .een aanvullende alle oud MLD-ers, die op Valkenburg, De betaling van €2,50 te doen op Kooy, de Doorman of overzeese MLD- giro nr: 54 80 774 t.n.v. vestingen hebben gediend. 320-Vereniging , Katwijk ZH plaats: café ’t Wachtje te Katwijk-Binnen, Zij die de contributie nog niet hebben van 1430 tot 1700. (informatie: tel 071- overgemaakt worden verzocht dit zo 4015415) spoedig mogelijk te doen.

Link naar YouTube

http://nl.youtube.com/watch?v=m2AgghRnVek

Dutch Pelicans is hierop te zien

Nwsbrf 2008-2 Blz 1 kopij

Met nog een aflevering van Beukhof’s ervaringen tijdens WOII, een verhaaltje van Nico Geldhof en een van Han de Leeuw en een copy uit een Engels boek, dat me is toegestuurd, is mijn portefeuille bijna leeg! Jaap, Felix, Einte en alle anderen die wat te vertellen hebben, ik wacht op jullie verhaaltjes. Het gaat niet om een literatuurprijs, maar om ons eigen blad!

Valkenburg reünie

Medio 2003 werd het besluit bekend gesteld om de 13 Orion patrouillevliegtuigen te verkopen en marinevliegkamp Valkenburg te sluiten. Het idee is ontstaan om op 30 augustus 2008, vijf jaar na het bekendstellen van het besluit, een Valkenburg reünie te organiseren. Na het besluit om de Orions te verkopen en Valkenburg te sluiten, werd de operationele inzet per 31 december 2004 beëindigd door het uitdienstellen van het operationele vliegtuigsquadron 320 en het opleidingssquadron 321 op 15 januari 2005. Medio 2004 startte de verkoopondersteuning. De verkoopondersteuning aan Duitsland vanaf Valkenburg werd per 30 juni 2006 beëindigd. Het Marinevliegkamp werd per 31 december 2006 definitief gesloten en overgedragen aan de Dienst Domeinen. De verkoopondersteuning vanuit Duitsland werd per juli 2007 beëindigd. In de periode medio 2003 tot en met medio 2007 is een zeer groot beroep gedaan op het personeel. Zonder hun inzet zou de succesvolle afloop van deze periode niet mogelijk zijn geweest.

Voorlopig programma. Aan de marine is voorgesteld om een reünie te organiseren voor al het voormalig personeel van marinevliegkamp Valkenburg op zaterdag 30 augustus bij het Militaire Luchtvaartmuseum te Soesterberg. Voor deze locatie is gekozen vanwege de centrale ligging in Nederland en de MLD collectie in het museum. Het is niet de bedoeling om de reünie te beperken tot het personeel dat vanaf medio 2003 op Valkenburg werkte. De complete capaciteit werd immers afgestoten en ook medewerkers die voor die tijd op Valkenburg werkten, hebben zich in de periode vanaf medio 2003 zeer betrokken getoond bij het wel en wee op het voormalig vliegkamp. De marineleiding gaat uit van een budget waarmee een reünie voor ongeveer 1000 personen bekostigd kan worden. Het voorlopig programma ziet er als volgt uit: 10.00 uur: Ontvangst met koffie, thee en plakje cake 12.00 tot 14.00 uur: Lunch (plan eenvoudige rijsthap) 10.00 tot 16.00 uur: (Fris)drank op verschillende locaties in het museum De precieze budgettering moet nog met de marine worden afgestemd. Het plan is dat koffie, thee bij ontvangst, lunch en enkele consumpties uit het budget bekostigd kunnen worden. Afhankelijk van de hoeveelheid aanmeldingen en de verdere afstemming met de marine, sluit de organisatie niet uit dat mogelijk een eigen bijdrage zal worden gevraagd. U zal hierover tijdig nader geïnformeerd worden. U kunt zich aanmelden via de site http://valkenburgreunie2008.veteranen.nl/

Oproep De organisatie van de reünie wordt voor het grootste deel geregeld door Paresto en het MLM. Desondanks zijn er bij de voorbereidingen nog diverse taken uit te voeren. Bijvoorbeeld: 1. Met het MLM een interessant dagprogramma voorbereiden. 2. Bekendstellen van de reünie via e-mailings en via de bekende bladen zoals marinenieuws en checkpoint. 3. Het verwerken van aanmeldingen. 4. Het opleuken van de internetsite. Liefhebbers kunnen zich met email opgeven aan [email protected].

Nwsbrf 2008-2 Blz 2

AANMELDINGSFORMULIER VALKENBURG REÜNIE

SITE: http://valkenburgreunie2008.veteranen.nl/

Na invullen versturen naar EMAIL: [email protected]

Indien geen email opsturen naar: Valkenburg reünie P/a Lisdoddekreek 16 2353JR Leiderdorp

Naam: Adres: Postcode en Woonplaats: Telefoon:

Laatste functie op marinevliegkamp Valkenburg:

Laatste jaar op Valkenburg gewerkt:

E-mail adres:

Bent u veteraan: ja/nee Indien u veteraan bent uw veteraannummer:

Om de kosten te drukken wordt gebruik gemaakt van de regeling reünie faciliteiten veteranen. Om van deze regeling gebruik te kunnen maken heeft de organisatie uw veteraannummer nodig.

Mag uw naam gepubliceerd worden zodat anderen kunnen zien dat u tijdens de reünie aanwezig zal zijn: ja/nee

Mag uw e-mail adres gepubliceerd worden zodat anderen met u contact op kunnen nemen: ja/nee

Als u toestemming geeft om uw naam en/of e-mail adres te publiceren, worden deze op een beveiligde pagina gepubliceerd. U krijgt van ons een code die u toegang verschaft tot deze pagina zodat u kunt zien welke ex-collega’s aan de reünie deelnemen. U kunt op elk moment uw gegevens van deze pagina laten verwijderen door ons een mail te sturen ([email protected]).

Nwsbrf 2008-2 Blz 3 In Memoriam Gerrit Spoormaker (3/8/1940--2/4/2008)

Door Theo Jansen: Gerrit kwam in dienst in 1959, waarin hij na de elementaire opleiding de VBS afrondde en vervolgens de vliegtuigtelegrafisten opleiding in Valkenburg met succes voltooide. In die spannende Nieuw Guinea tijd kon je erop wachten om ook daarheen uitgezonden te worden. Zo ook dus Gerrit. Gelukkig voor hem hoefde hij de 18 maanden niet vol te maken, omdat er een korporaalsopleiding gevolgd moest worden. Daar leerde ik Gerrit wat beter kennen en had ik dus te maken met een humorvolle kerel, die breedgebarend iedereen wist te vertellen hoe de vork in de steel zat. Met als gevolg dat, na een oproep van de Marine om een onderofficiervlieger- opleiding te volgen, Gerrit daar meteen op reageerde en, en passant, mij ook lijmde om mee te doen. Zo gezegd zo gedaan. Jammer genoeg kwam hij niet verder dan de elementaire opleiding in Woensdrecht (na wat problemen met zijn instructeur), want zo ging dat vroeger. Dus toen maar het telegrafistenvak weer opgepikt. Een lange periode bij VSQ-320 gediend, op de Doorman gevaren, alsook in de West gezeten, veel detacheringen, enz. Al die tijd heb ik Gerrit leren kennen als een behulpzame vent die nooit de kantjes eraf liep en met een zak vol humor zich volledig inzette voor de baas. Dat leverde hem uiteindelijk een volledig verdiende Oranje Nassau op. Maar het belangrijkste in zijn leven waren wel zijn vrouw Atie en zijn 2 kinderen. Het is voor hen ook heel pijnlijk om hun man en vader zo vroeg te moeten missen. Ik wens hun dan ook veel sterkte toe in de toekomst en hoop dat de mooie herinneringen uit het verleden hen nog veel troost mogen bieden. Wij zullen het ermee moeten doen. Grote vriend, tabé. Ik hoop dat je na al de medische ellende van de afgelopen jaren de rust hebt gevonden die je zo verdiende!!

Door Einte Prins: Toen Gerrit in de jaren 70 werd gevraagd het analyseteam te komen versterken, was zijn eerste reactie: ‘Laat mij nou maar lekker hier op de Neptunes… die papierwinkel zie ik niet zitten.’ Mogelijk speelde daarbij een rol het niet willen missen van de detacheringen waarvan VSQ-320 destijds een flink aantal voor haar rekening nam.. O.a. de detacheringen op Curaçao met de vaak avontuurlijke ferry-vluchten “de grote plas”over waren geliefd. Gerrit kon toen niet vermoeden dat juist de betrokkenheid van het analyseteam bij de ontwikkeling en de samenwerking op akoestisch gebied met de RAF (Teddington) en de US-Navy (Keflavik), ertoe zouden leiden dat het aantal detacheringen zeker niet zou afnemen. Deze buitenlandse contacten, waarbij hij regelmatig betrokken was, resulteerden zelfs in het verzorgen van internationale Jezebel cursussen op het MVKV, waarbij hij - met enkele collega’s – als instructeur een belangrijke rol speelde. Zeker nadat de apparatuur van de Atlantic i.s.m. het Geruis Analyse Centrum (GAC), zodanig werd gemodificeerd dat ze beter inzetbaar werden in het operationele US-Navy systeem vanaf Keflavik , werd de MLD vaker en regelmatig ingedeeld met de US Orions en de RAF Nimrods bij het opsporen van Sovjet onderzeeboten. In de tachtiger jaren namen onze eigen nieuwe Orions een belangrijk deel van deze operaties voor hun rekening. Aan uitdagingen voor Gerrit geen gebrek. Hij voelde zich hierbij als een vis in het water. 1 Juli 1985 werd Gerrit benoemd tot LTZVK2 en in 1987 tewerkgesteld bij het Mission Support Center op Sirius, waarbij oa het briefen en de-briefen van bemanningen en de verantwoording van Search- en Rescue operaties tot zijn taak behoorden. In 1990 werd hij in de rang van LTZVK2OC aangesteld als Hoofd Operaties en in die functie functioneerde hij tot zijn ontslagdatum 1 Maart 1992. Het is niet verwonderlijk dat de marineleiding de manier van uitvoeren van zijn diverse taken in positieve zin opmerkte en hij hiervoor werd benoemd tot Ridder in de Orde van Oranje Nassau met de zwaarden. Een zeer terechte waardering voor de wijze waarop hij de KM en in het bijzonder de MLD gedurende vele jaren heeft gediend. Veertien jaar na zijn FLO werd hij na wat zorgelijke jaren getroffen door een beroerte wat resulteerde in een gedeeltelijke verlamming. Een zware klap voor hemzelf, familie en vrienden.

Nwsbrf 2008-2 Blz 4 Gelukkig bleef hij goed communiceren. Het revalideren had niet het gewenste resultaat. Op 2 april is hij vrij plotseling, na een korte opname in het ziekenhuis, overleden. Veel MLD’ers hebben hem naar zijn laatste rustplaats begeleid. Dat was goed! Atie had hem de afgelopen 2 jaar thuis voortreffelijk verzorgd met steun van de kinderen. Zijn prettig aandoende, ietwat geaffecteerde ‘Spöörmaker’, als hij de telefoon beantwoordde zullen we moeten missen. Met hem hebben we een goede vriend, een prettige collega en een ras-MLD’er verloren. Wij wensen Atie, de kinderen en kleinkinderen veel sterkte toe. ‘Rest in peace, Jerry.’

?????????? WIE IS DIE NIEUWE PENNINGMEESTER

Na de stemming voor een nieuwe penningmeester tijdens de laatste ALV werd ik met algemene stemmen aangenomen. Tijd om mijzelf dus even voor te stellen. Don(ald) Iseger is de naam, geboren 29 oktober 1950 in Den Haag. Op 1 december 1969 bij de KM gekomen, als telegrafist 3. Na de diverse vakopleidingen en vaarperiodes, werd ik begin 1972 op MVKV geplaatst voor de VliegtuigOnderzeebootBestrijder (VOB)-opleiding. Het praktische gedeelte heb ik op de Neptune gedaan. Na de examens met goed gevolg te hebben volbracht, en denkend dat het “echte vliegwerk” dan eindelijk zou beginnen, kregen enkele cursisten, waaronder ik ook, de mededeling dat we werden overgeplaatst naar VSQ-321, om de MOTU voor de Atlantic te gaan volgen. Dit betekende dus bijna alle apparatuur van de Neptune vergeten en alles opnieuw leren voor de Atlantic. Dit was een echte opsteker!!. Maar goed, de MOTU ook met goed gevolg doorlopen en eindelijk “operationeel”. Met 2 tussentijdse vaarperiodes heb ik tot 1982 bij VSQ-321 gezeten. Van 1982 tot 1985 geplaatst bij het 336squadron (KM-KLU) op Curaçao. Ik moest hierna weer een vaarperiode maken en aan boord van Hr. Ms. Callenburgh heb ik toen Fairwind-86 meegemaakt. Tijdens deze periode kreeg ik van Daan Maas te horen dat ik na 5 maanden varen alweer van boord werd gehaald om de opleiding Nonac operator voor de Orion te gaan volgen. Van 1986 tot 1993 ben ik toen bij VSQ-320 geplaatst geweest als non-acoustic operator. In 1993 werd ik overgeplaatst naar bureau Operaties, om daar zowel als o.off operaties en non- acoustiche analist te gaan werken. In 1999 aangesteld tot LTZ2 en mocht toen tot 2001 van de linker stoel op operaties doorschuiven naar de rechter stoel als operatie officier. In 2001 tot slot nog een overstap gemaakt naar Den Haag en 2 jaar bij de MIVD gewerkt als teamleider bij de CIU (Current intell Unit) Op 1 november 2003 heb ik de KM verlaten en ben als LTZ2OC met FLO gegaan. Nu dus toch weer een beetje verbonden met het legendarische VSQ-320 en zal ik met minimaal dezelfde inspanning die Willem altijd heeft getoond, het financiële gedeelte van de vereniging onder mijn hoede nemen.

einde

Nwsbrf 2008-2 Blz 5 A. Beukhof DE OORLOGSERVARINGEN VAN A. BEUKHOF opgetekend door Everard Bakker Juli 2002 (derde episode)

Op 7 februari 1944 zijn Roma en ik ge- Als 2-motorige bommenwerpers moesten we trouwd de invasietroepen, zo dichtbij mogelijk assisteren. Vliegend personeel 4 man in een tent op veldbedden. Grondpersoneel op strozakken. ’s Morgens klamme kleren, ’s middags van 10.000 tot 15.000 feet. Temperaturen onder nul.

Roma besloot me op te zoeken. Toen Roma haar eerste week verlof kreeg, moest ze via Londen terug naar haar vliegveld Halfpenny Green. Met al die V-1’s Op 7 februari 1944 zijn Roma en ik getrouwd op Londen besloot ze mij te gaan opzoeken. te Colton. Ze kwam naar ons vliegveld. Ik kon in het Het dorpje waar Roma is geboren, vlak bij dorp vlakbij gelukkig een kamer voor haar Norwich in Norfolk. Onze getuige was Fred vinden. Ze bleef 5 dagen, maar zou bij Weijsters, korporaal boordschutter. terugkomst op haar vliegveld natuurlijk (Zijn bemanning met piloot van Amsterdam gestraft worden. Erik ging naar de dokter, die (bijgenaamd Mokum) vloog als nr. 6 in onze een brief schreef, dat Roma overspannen formatie bij de aanval op Cherbourg (weet was, vanwege mijn oorlogsvluchten. niet wat er is voorgevallen, maar van En dat ze niet gestraft moest worden. Toen ik Amsterdam ging hierna over naar de Engelse een week verlof kreeg, kon ik op haar luchtmacht, vloog op Mosquito’s, bij de vliegveld worden gelegerd. Pathfinder Force. Volgens het boek ‘de militaire luchtvaart 1940–1945 van Mr. J.W.T. De invasie begon op 06-06-1944 Bosch heeft de Mosquito (?of de pathfinder De invasie begon op 6 juni 1944. De eerste force?) in totaal aan 135 oorlogsvluchten nacht hoefden wij niet te vliegen. Maar off. deelgenomen.). Sprong de piloot het eerst, vlieger Steijn, een kameraad van Erik zijn daarna de waarnemers. boordschutter Jan Bode, was ziek. De waarnemer, een Canadees kwam terug in Hij vroeg of ik die nacht met hem wilde Engeland. Maar van Van Amsterdam, is nooit vliegen. Ik had gelukkig ervaring bij Coastal meer iets gehoord. Mijn Roma werd na ons Command opgedaan in nachtvluchten. Maar trouwen overgeplaatst naar vliegveld de meesten waren nieuwelingen, en hadden Halfpenny Green bij Stourbridge bij geen ervaring. We vlogen zonder Birmingham, ver weg van ons. navigatielichten, hadden een zendertje die een signaal uitzond (I.F.F.) identificatie Friend Op 18-02-1944 gingen we naar Dunsfold. or Foe. (Identificatie van vriend of vijand). Niet lang daarna werden wij overgeplaatst Hierdoor konden onze nachtjagers zien, dat naar Dunsfold, waar de andere 2 Mitchells we geen vijand waren. Eskadrilles waren gelegerd, we gingen in tenten aan de overkant van het vliegveld We moesten een brug achter de Duitse tussen de struiken. linie bombarderen. Alvast voor de komende invasie, omdat werd We moesten een brug achter de Duitse linies verwacht, dat we aan de overkant geen bombarderen. Een Mosquito zou met legering zouden kunnen vinden. lichtfakkels het begin en het einde van de brug markeren. Op de heenweg doken we Nwsbrf 2008-2 Blz 6 plotseling. We zagen een Lancaster net over nachtjager gezien, maar ik zag dat hij nog ver ons heen vliegen, die van voren kwam. Ik heb genoeg weg was, dus ik zei: “Bommenrun nog nooit zoveel vuurwerk gezien, als die afmaken”! Een paar dagen daarvoor had een nacht. Kustbatterijen naar de invasieschepen, vliegtuig met bommenlast een aanval van een en andersom. Luchtafweergeschut naar de nachtjager afgeslagen met een corkscrew. vliegtuigen, de vliegtuigen naar elkaar. En Alle bommen waren losgeslagen. toen we bij het doel waren, was de Mosquito Ze waren veilig, maar de bommen lagen bij te laat en waren de deelnemers zónder iedere bocht te rollen in de bommenruimte. navigatielichten, aan het rondcirkelen. Het was dus moeilijk vliegen op de terugweg. Gelukkig zag ik de Mosquito onder ons naar Wij zijn in de wolken weer terug gegaan. links duiken. Ik gaf aan naar links te duiken, omdat ik de Bij de laatste nachtvlucht kwamen we per Mosquito zag. ongeluk boven Le Havre. De Mosquito markeerde het doel met de De laatste nachtvlucht was niets bijzonders. lichtfakkels. Alleen kwamen we per ongeluk over Le Onze bommen waren niet de eerste die Havre. Bob in de staart, zei naar stuurboord: vielen. Er zat nog een ander vliegtuig tussen “FLAK AAN BAKBOORD”. Ik zag aan ons en de Mosquito. stuurboord ook zoveel flak, dus zei: “Vlieg Op de terugweg was er veel luchtafweer- maar rechtdoor”. Daar was geen flak. Toen geschut boven Engeland. Waar gevuurd we terug waren en we dat tijdens de de- werd, op de V-1’s en vijandelijke vliegtuigen. briefing vertelden, zeiden ze dat we geluk Wij waren één van de weinigen die de brug hadden gehad, omdat ze boven de grote hadden gebombardeerd. We hebben daarna plaatsen een corridor door het zelf nog 3 nachtvluchten en ook nog luchtafweergeschut maakten. dagvluchten gemaakt. Om zodoende de nachtjagers gelegenheid te geven, de bommenwerpers die in de corridor gingen vliegen neer te schieten. Bij de tweede nachtvlucht zagen we een nachtjager. In 1944 verloren we elf vliegtuigen De tweede nachtvlucht hebben we zelf op In 2001, tijdens het 60 jarig bestaan van het zicht gebombardeerd. 320 Eskadrille, werd er een klein boekje Na het bombarderen vlogen we net boven de uitgegeven over de wetenswaardigheden van wolken. Ik zag rechts boven een nachtjager het 320 Eskadrille. Daar werd in vermeld dat die naar beneden dook. het Eskadrille bestond uit 18 á 20 vliegtuigen. Hij had ons waarschijnlijk gezien. Ik zei tegen Er werd tevens in vermeld, dat vanaf 6 juni Erik, dat hij in de wolken moest gaan vliegen 1944 –de dag van de invasie- tot eind juni en naar rechts moest gaan. 1944 het Eskadrille elf (11) vliegtuigen Na verloop van tijd vroeg ik Erik, om met de verloor. Vier (4) bemanningen moesten een cockpit en de geschutskoepel, boven de noodlanding op het water maken. Ze werden wolken uit te komen. gered. 1 (één) bemanning moest boven bezet We zagen links van ons de nachtjager uit de gebied springen. Ze werden krijgsgevangen wolken komen. gemaakt. De andere zes bemanningen zijn omge- Op een andere nachtvlucht was de Duitse komen). nachtjager ver genoeg, om run af te maken. Ik werd opeens erg verkouden. We zijn toen vliegende in de wolken naar huis Ik werd door het verblijf in tenten erg gegaan. Op een andere nachtvlucht gingen verkouden en vroeg Erik mij te waarschuwen we ook zelf bombarderen. We waren op de als hij sterk ging dalen of klimmen. Dan had ik bommenrun, om de bommen af te werpen, tijd de lucht in mijn oren te egaliseren. Hij toen Bob de andere boordschutter die in de kwam op een morgen met zijn auto bij mijn staart lag riep; “CORKSCREW– GO ”! tent en zei: “Stap in, ik heb een afspraak voor Dat zijn heftige afweerbewegingen om een je gemaakt bij de dokter”. Ik zei; “We hoeven jageraanval te ontwijken. Hij had een nog maar 3 vluchten en dan gaan we 3

Nwsbrf 2008-2 Blz 7 weken met verlof (dan hadden we 60 En mocht ze de dienst verlaten. oorlogsvluchten op de Mitchell gemaakt)”. Hij zei: “We gaan naar de dokter (dat was aan de Op 24-10-1944 was België bevrijd en overkant van het vliegveld)”. Erik bleef in de werden we te Melsbroek gelegerd. auto wachten. Op 24-10-1944 hadden de geallieerden De dokter zei na controle: “Algeheel vlieg- België bevrijd, uitgezonderd de kustplaatsen verbod”. die niet nodig waren. Zuid Nederland was nog niet bevrijd. Wij gingen naar België en werden “Ik hoef nog maar drie vluchten”. gelegerd op het vliegveld Melsbroek, bij het Ik zei dokter: “Ik hoef nog maar 3 vluchten”. plaatsje Zaventem, vlakbij Brussel. Eén van Hij zei nogmaals: “Vliegverbod”. onze Engelse piloten kreeg een brief van zijn Ik kwam bij Erik en zei hem: “De dokter zegt broer een majoor bij het Engelse leger. Toen dat het meevalt. de Engelsen tijdens de invasie bij Caen niet Die drie vluchten mag ik nog maken, maar het verder konden, werd onze hulp gevraagd. Wij is beter dat de piloot zal blijven waarschuwen bombardeerden ± 500 meter voor de Engelse bij klimmen en dalen. Erik zei: “Ik geloof er troepen. geen donder van”. Ik zei: “Ga het maar vragen”. Dat deed hij niet. We hadden de 3 vluchten gevlogen en ik was Deze Engelsman had nog nooit zo’n goed niet bij de dokter geweest, bij de afspraak. De bombardement gezien. dokter belde Erik. En die kwam met grote Hij had nog nooit zo’n goed bombardement stappen bij mijn tent. Hij zei: “Je hebt een gezien. Ze konden daarna doorstoten. We officier besodemieterd. En ik moet je laten hadden zelfs het hoofdkwartier van de opsluiten”. Ik zei tegen hem: “Ga je nu op je Duitsers plat gegooid. Een Duitse generaal strepen staan. We gaan toch 3 weken met en ander Duitse hoge officieren, zijn hierbij verlof”. Hij kalmeerde en er is nooit meer over omgekomen. Vanuit Melsbroek gingen we in gepraat. de beginperiode speciaal bruggen achter de Duitse linies bombarderen. Om zo weinig “Hoe is de B-25”? ik zei: “het beste”! mogelijk de burger bevolking te treffen, Roma had het voor elkaar gekregen dat de gingen we in bezet gebied de bruggen niet in huisarts een verklaring schreef, dat ze de de lengte richting, maar in de rivier richting laatste maanden (unfit to travel) te ziek om te bombarderen, hetgeen de kans op succes reizen was. De volgende morgen nadat ik thuis verminderde. Alleen op de brug bij Venlo heb was gekomen voor die 3 weken verlof, kwam ik 5 maal deelgenomen aan het er een ambulance van de Engelse luchtmacht, bombarderen. Hij was wel zwaar beschadigd. die haar wilden meenemen om te laten Ook werden de bruggen bij Roermond, controleren of ze ziek was. Zaltbommel, Deventer en Zwolle gebom- Ik zei: ”Dan ga ik mee. Waar gaan we naar bardeerd. Tevens Wesel in Duitsland. Hier toe”. Ze zeiden naar Horsham St. Faith een vlogen we in de lengte richting van de brug. Amerikaans vliegveld. Er is hier geen Engels vliegveld in de buurt. De Amerikaanse dokter Op 29-11-1944 sneuvelde Hamelink bij zei. Ha een Dutchman en een boordschutter. Deventer Is dat je vrouw? Ik zei ja. Op 29-11-1944 bij een aanval op de brug bij Hij vroeg in welk vliegtuig vlieg je. Ik zei de B- Deventer werd Adriaan Hamelink (die vloog 25 Mitchell. bij Roosenburg) door een scherf gedood. Één Hij zei; “hoe is het vliegtuig”? Ik zei het beste. gat in het vliegtuig doodde hem. En er waren Hij vroeg hoeveel vluchten ik had gemaakt. Ik op 28-10-1943, bij een aanval op Cherbourgh zei “60 oorlogsvluchten”. 5 (?) in ons vliegtuig meer dan 200 gaten. En En dat ik nu 3 weken verlof had. Hij zei: “Ik niemand een schrammetje. Adriaan was als zal de controle nu uitvoeren. Hij zei; “het is vrijwilliger uit Indië gekomen om te helpen bij nog niet goed. Ik vind dat ze nog 3 weken niet de bevrijding van Nederland. Hij werkte in mag reizen”. Hij knipoogde. Toen Roma na Indië op een theeplantage. Had voor het eerst die 3 weken terug ging naar haar vliegveld, in 10 jaar zijn moeder (een weduwe) en bleek het dat ze in verwachting was. familie in Middelburg weer ontmoet. Wij Nwsbrf 2008-2 Blz 8 brachten hem, zijn bemanning en Jaap Lub We vlogen nr. 3, links van de leider. De (mijn kameraad) en ik naar Middelburg. commandant, de overste Burgerhout was Adriaan werd begraven in een stads- formatieleider. Steeds met een rechterbocht plantsoen, omdat het kerkhof nog onder draaien, bleven we achter. Er zat geen water stond. snelheid in ons vliegtuig. Bij het doel Doesburg, bleven we weer In sept 1939 was ik weer in Nederland achter. Het was de eerste maal sinds september Er was veel luchtafweergeschut en een baan 1939, dat ik weer in Nederland kwam. We hiervan, kwam onze richting uit. Als we terug liepen na de begrafenis van Adriaan zouden vliegen naar de formatie, moesten we Hamelink, met 5 man door Middelburg. Om door de baan van het luchtafweer. een hoek botste Roosenburg die voorop liep, tegen een paar vrouwen. Hij zei: “pardon dames”. Ze zeiden: “We zijn geen dames, we De bovenkoepel werd door een schamp- zijn moffenmeiden”. Ze liepen in een lange rij schot meegenomen met gewapend escorte. Sommige vrouwen in Ik zei tegen Erik, naar links. Hij zei: “Nee ik ga Zeeuwse klederdracht. naar de formatie”. Ineens was er een grote klap en het grootste gedeelte van mijn bovenkoepel werd waarschijnlijk door een Op 05-12-1944 gingen we de bruggen bij grote scherf met een schampschot Wesel bombarderen en kwamen in het meegenomen. Ik kon niet meer in de luchtledige. geschutskoepel zitten. Nadat we geland waren, Op 5-12-1944 gingen we de bruggen bij schrok Erik zich rot, bij het zien hiervan. Wesel bombarderen. Wij waren leider van de formatie. De bewolking was zo dicht en hoog. We hebben ± 40 vluchten als formatie- De formatieleider vloog gespreid om een leider gevlogen. botsing te vermijden. Jan Maas was nr. 4 We hebben ± 40 vluchten als formatieleider achter ons. Opeens hoorde ik een gevlogen. eigenaardig geluid (??). We gingen plotseling Erik was in België Flight Commander. We in een steile duik. En Erik, die geen macht hadden de commandant en 2 Flight meer over het vliegtuig had, riep: “BALE-OUT Commanders. De andere Flight Commander BALE-OUT (spring er uit)”. Net zoals bij was Bastiaenen, die met mij als 2e piloot bij Cherbourgh, bleef ik zitten. Erik zag kans het Mulder vloog. Hij vroeg mij voor vliegtuig onder controle te krijgen. Volgens mij boordschutter, toen hij zijn eigen bemanning hebben ze net voor ons een V-2 afgevuurd, kreeg. Maar ik had het Erik al beloofd. Ernie bestemd voor Engeland. Hasselaar, van mijn opleiding, werd toen zijn Wij vielen in het luchtledige dat die raket had boordschutter. Als formatieleider, indien op getrokken. zicht zou worden gebombardeerd, wijzigden Ik hoorde later, dat Jan Maas zijn bommen we boven bezet gebied voortdurend van veilig heeft afgeworpen, om weer snel hoogte hoogte. De granaten van het 88 mm geschut, te kunnen krijgen. En mijn kameraad waren voorzien van tempeerbuizen, die de boordschutter bij hem, zag nog kans de granaten op een bepaalde hoogte lieten onderdeur er uit te gooien om te springen, ontploffen. Als wij de hoogte van het vliegen maar sprong nog niet en wachtte af. wijzigden, moesten de tempeerbuizen1 (die De formatie werd uit elkaar geslagen. We zijn op luchtdruk werkten) worden verwisseld, het- allemaal op ons eigen terug gegaan. Het geen tijd vergde dan zaten we alweer op een moet in de buurt van Deelen zijn geweest. andere hoogte. Na het bombarderen, gaf ik Mijn broer Gerrit uit Ede, zei dat daar aan hoe te vliegen, om het vuur van het inderdaad een V-2 lanceerinrichting op afweergeschut te ontwijken. We waren Deelen stond. meestal met 6 formaties van 6 vliegtuigen. De laatste formatie kreeg meestal het meeste Op 10-12-1944 gingen we naar Doesburg. afweergeschut te verwerken. We doken na Op 10-12-1944 waren we met de formatie op het bombarderen naar links of rechts. Duiken weg naar Doesburg. om snelheid te verkrijgen en de hoogte te Nwsbrf 2008-2 Blz 9 veranderen. En naar links of rechts, om van Uitreiking Vliegerkruis in december 1944. het doel weg te komen. Toen we een keer In december 1944, werd mij het vliegerkruis werden aangewezen als laatste formatie en toegekend vanaf 10 augustus 1944. En het de 5 formaties voor ons, naar links werd mij in België uitgereikt door Z.K.H. Prins wegdraaiden liet ik Erik naar rechts Bernhard. We lagen in België. Gelukkig niet wegdraaien. We kregen geen afweervuur en meer in tenten, maar sliepen met 2 man in waren het eerste op de terugweg. Als op een kamertje, in een klooster waar eerder de radar moest worden gebombardeerd, vanuit Duitsers waren gelegerd. De Vlaamse of boven de bewolking moest er heel lang bevolking was zo goed voor ons. We waren dezelfde koers en hoogte worden met 7 man vliegend personeel, die in het café aangehouden. Meestal werd er dan niet vlakbij het klooster een biertje gingen drinken geschoten door de luchtafweer, omdat ze en gingen kaarten. Als we terug kwamen van beneden niet wisten wat ons doel was, totdat een oorlogsvlucht. Dan hadden de Belgische ze de bommen onder het wolkendek zagen vrienden eten voor ons gekookt, omdat het vallen. Daarom liet ik Erik de formatie eten in het klooster niet zo goed was. Achter onmiddellijk na het afwerpen van de het café was de bioscoop. bommen, naar links of rechts duiken.

noot 1 (De 88 mm granaten hadden verschillende soorten tempeerbuizen. Die werkten op een bepaalde hoogte d.m.v. de luchtdruk. Die buizen konden verwisseld worden, nagelang de vliegtuighoogte. Bij Coastal Command met de Lockheed Hudson vlogen we operationeel op nachtvluchten. Na de conversie en overgang op de B-25 –de Mitchell- gingen we over op dag operationele vluchten. Op een hoogte tussen de 10.000 en 15.000 voet. Het meeste afweergeschut van de Duitsers was het beruchte 88 mm geschut. Bij de grote steden werd ook van zwaarder geschut gebruik gemaakt. (Dit luchtafweergeschut vormt een barrage). Toen we na de conversie overgingen op operationele oorlogsvluchten, werd er een Zuid-Afrikaanse Wing Commander Lynn –die veel ervaring had opgedaan. Ruim 100 oorlogsvluchten dagvluchten op de 2 motorige Boston bij het 320 squadron geplaatst om het squadron wegwijs te maken op de dagvluchten (een geweldig goede leider)-. Onze Commandant die zelden meevloog, vond het schijnbaar niet zo’n goed idee. Had vaak ruzie met de Wing Commander. Wing Commander Lynn had als 2e piloot, waarnemer, een jonge Nederlander Kees van Waardenburg - die ook op de Boston bij hem vloog. Een hele goede bombardier-. Kees vloog om zijn vliegervaring bij te houden met de Mitchell. Op een oefenvlucht is hij verongelukt. Wing Commander Lynn, leerde ons dat boven bezet gebied het veranderen van de hoogte, onregelmatig, het beste was om het afweergeschut weinig effectief te maken vanwege dat de granaten van het afweergeschut waren voorzien van tempeerbuizen. Die werkten op luchtdruk. En de granaten op een bepaalde hoogte, lieten ontploffen. Ze hadden verschillende soorten tempeerbuizen, voor verschillende hoogten. Indien de vliegtuigen van hoogte veranderden, moesten de tempeerbuizen verwisseld worden. Hetgeen ± 20 seconden vergde. Dan hadden de vliegtuigen inmiddels weer van hoogte veranderd. Niet altijd ging het goed. Speciaal bij grote doelen zoals Brest, Cherbourgh, Vlissingen, IJmuiden. Hier werd een barrage opgeworpen van verschillende soorten afweergeschut. En moest je op je geluk vertrouwen. Indien een oorlogsvlucht werd gemaakt en gebombardeerd werd met behulp van radar, moest op de bommenrun lang de koers worden aangehouden, die door de radarman werd aangegeven. We vlogen dan in of boven de bewolking. Na het afwerpen van de bommen, werd dan onmiddellijk naar stuurboord of bakboord gedoken om het luchtafweergeschut te ontwijken).

einde

Nwsbrf 2008-2 eindeBlz 10 N. Geldhof ZOEKLICHT OP

Na uit Nederland te zijn uitgeweken, arriveerden eind mei 1940 circa 70 man MLD-personeel met hun Fokker-watervliegtuigen op RAF Station Calshot. Waarschijnlijk zullen maar weinigen onder de marinevliegers zich hebben gerealiseerd, dat dit watervliegkamp in voorgaande jaren reeds een lange en prominente rol in de Britse luchtvaartgeschiedenis had gespeeld.

Van kustfort tot marinevliegkamp langs de oevers van de Solent. Zo ontstonden te op het eiland Wight afzonderlijke vliegtuigbouwactiviteiten bij de toen gerenommeerde scheepsbouwers Saunders en Wight. In 1913 opende Sopwith Aviation een bedrijf in Woolston. Daar had zich intussen ook de firma Supermarine gevestigd. Deze vliegtuigfabriek kreeg ruim twintig jaar later wereldbekendheid als ontwerper van het Spitfire eenpersoons jachtvliegtuig. Rond diezelfde periode kregen de plannen tot de introductie van een eigen vliegdienst voor de Royal Navy concreet gestalte. De Admiraliteit stelde vier zeeofficieren in de gelegenheid een complete vliegopleiding op watervliegtuigen te volgen. In oktober 1912 volgde het besluit tot aanleg van diverse In 1539 besloot Koning Hendrik VIII enige marinevliegkampen, die vanaf Scapa Flow tot kustversterkingen te laten bouwen langs de als basis voor de verdediging zeetoegangen die naar leidden. van de Britse kustwateren door de eigen Eén van deze forten, bedoeld om Engeland's marinevliegdienst moesten dienen. Aan de derde havenstad tegen mogelijke vijandelijke zijde van Het Kanaal werd op 29 maart 1913 invasies vanuit zee te beschermen, was Calshot officieel als Naval Air Station in dienst Calshot CastIe. Vanwege de strategische gesteld. Het vliegkamp kreeg de beschikking ligging op de landtong tussen en over drie hangaars die elk ruimte boden aan Southampton Water bleef het markante twaalf watervliegtuigen. In het kader van de kustfort tot het begin van de 20e eeuw voor juiste materieelsselectie ontving Calshot in uitvoering van deze kustverdediginstaak het voorjaar van 1914 de taak toegewezen gehandhaafd. om diverse typen watervliegtuigen, zoals door De opkomst van de aviatiek na de de industrie aangeboden, intensief op succesvolle vlucht van de gebroeders Wright degelijkheid van constructie en geleverde op 17 december 1903 had voor de verdere prestaties te beproeven. Ook de vliegtuig- industriële ontwikkeling rondom Southampton bewapening werd voor inbouw in water- vrij ingrijpende gevolgen. Vanaf 1911 zagen vliegtuigen aan grondige proefnemingen diverse succesvolle ontwerpers en bouwers onderworpen. Calshot werd zodoende steeds van snelle motorboten in deze regio nieuwe meer een beproevingscentrum voor de toen en uitdagende mogelijkheden om zich ook op juist opgerichte . En de ontwikkeling van de hydroplane te storten. met toenemend succes, hetgeen Lt.Cdr. L.A. De vrij plotselinge belangstelling van deze Longmore op 28 juli 1914 bewees toen hij botenbouwers werd vooral ingegeven door vanaf dit vliegkamp de eerste succesvolle het besluit van de toenmalige Admiraliteit om torpedolancering vanuit een watervliegtuig het vliegtuig als modern wapen- en volbracht. verkenningsplatform ten dienste van de Royal Navy te introduceren. In de daaropvolgende De Grote Oorlog jaren verrezen op grond van dit nieuwe Al direct na het uitbreken van de Eerste vlootbeleid diverse kleine vliegtuigfabrieken Nwsbrf 2008-2 Blz 11 Wereldoorlog werd Calshot, samen met Calshot op grond van praktische ervaringen enkele naburige hulpvliegkampen, als hoofd- voortdurend verbeterd. Ook de training van steunpunt voor de verdediging van Het bootbemanningen en technisch Kanaal bestemd. Behalve met de uitvoering grondpersoneel werd door deze sectie van de hieruit voortvloeiende operationele verzorgd. De zogenoemde Coastal taken werd de kampbemanning ook belast Reconnaissance Pilot's Course en de Long met de opleiding van nieuwe vliegtuig- Navigational Course droegen in niet geringe bemanningen. Hiermee werd zo goed mate bij aan de hoge graad van mogelijk voldaan aan de toenemende vraag vakmanschap waarover de naar goed opgeleide vliegers, waarnemers en vliegbootbemanningen bij de uitoefening van - niet te vergeten - technisch onderlegd langdurige maritieme verkennings-vluchten grondpersoneel. De operationele taak- dienden te beschikken. Calshot, gelegen op uitvoering vanuit Calshot bleef gedurende de één der grootste militaire terreinen in het eerste twee oorlogsjaren daardoor beperkt tot Verenigd Koninkrijk, werd dan ook in de onderzeebootbestrijding en konvooi- toenemende mate de broedplaats van goed bescherming vanuit de lucht. getrainde crews voor de maritieme Vanaf januari 1917 maakte het vliegkamp met patrouillesquadrons van de R.A.F. de naburige hulpvliegkampen deel uit van de zogenoemde Portsmouth Group. Op deze De wedstrijden wijze kon door concentratie van alle Vanaf 1927 kreeg Calshot grote landelijke en beschikbare maritieme patrouillevliegtuigen zelfs internationale bekendheid, omdat een en ook met hulp van een groot aantal speciale RAF High Speed Flight voor luchtschepen de strijd tegen de Duitse oefening op het vliegkamp was onderzeeboten worden aangepakt. Al snel gedetacheerd. De indienststelling van deze konden deze offensieve acties door nauwe vlucht had alles te maken met de samenwerking met eenheden van de Britse internationale snelheidswedstrijden voor vloot sterk worden opgevoerd. In de laatste watervliegtuigen die in het kader van de oorlogsjaren bood Calshot accommodatie Schneider Trophy werden georganiseerd. aan Curtiss H.12 vliegboten, Short Deze bokaal was in 1912 uitgeloofd door de watervliegtuigen alsook aan enkele puissant rijke Franse industrieel Jacques Felixstowe "F" vliegboten. Laatstgenoemde Schneider aan de winnaar van een imposant grote vliegboten waren een sterk regelmatig weerkerende snelheidsrace over verbeterde versie van het eerder genoemde een voorgeschreven circuit. Aan dit steeds Curtiss-type. meer publiek trekkende festijn mochten In april 1918 werd de watervliegtuigen uit alle landen deelnemen. Al opgericht. De toen beschikbare spoedig werd deze onderlinge strijd beïnvloed marinevliegkampen en watervliegtuigen door vooral nationale prestigeoverwegingen werden vanaf die datum in de RAF- van de deelnemende landen Groot-Brittannië, organisatie opgenomen. De Portsmouth de Verenigde Staten, Italië en Frankrijk. In Group werd sindsdien aangeduid als No. 10 1927 werd de competitie in Venetië Group R.A.F. gehouden. Met hun Supermarine S.5 racevliegtuig op drijvers wisten de Britten als Naoorlogse activiteiten grote winnaar te eindigen. Deze overwinning Het nu als Royal Air Force Base Calshot betekende automatisch, dat Groot-Brittannië bekend staande vliegkamp behield na afloop als gastland voor de eerstvolgende competitie van de Eerste Wereldoorlog de functie van in 1929 moest fungeren. Calshot en de oefenbasis voor de voortgezette (water)- omliggende wateren als The Solent tot aan vliegopleiding en die voor waarnemers. Spithead werden aangewezen als basis en Opmerkelijk is in die vredesperiode de forse wedstrijdterrein voor deze gebeurtenis. Ook in uitbreiding die de al bestaande zogenoemde dat jaar wisten de Britten met een behaalde Marine Craft Section onderging. De hierin snelheid van 528 km/h als winnaar uit de ingedeelde vliegtuigtenders, brandstofboten strijd tevoorschijn te komen. Ook voor de en andere voor het watervliegbedrijf volgende wedstrijd in 1931 verleende Calshot benodigde vaartuigen en prauwen werden op gastvrijheid aan de Britse en andere

Nwsbrf 2008-2 Blz 12 deelnemende teams. Helaas was de toen alom heersende economische recessie oorzaak, dat de RAF de hoge kosten verbonden aan de ontwikkeling van het 8upermarine 8.G racevliegtuig, winnaar van de 1929 Schneider Trophy, niet langer kon dragen. Hierin kwam al spoedig een verandering ten goede. Dankzij de onverwachte hulp van Lady Fanny Lucy Houston, die de lieve som van f 100,000.- doneerde, kon de Supermarine-fabriek de verdere ontwikkeling van haar racevliegtuigen ter hand nemen. De nu verbeterde 8.GB kon worden uitgerust met

een nieuwe door Rolls-Royce ontwikelde Fokker C.VllI-w registratie G.8 (Coll. NIMH). vliegtuigmotor, die 2350 pk kon leveren. De toen ontstane noeste samenwerking tussen De G-7 werd al snel door een motorboot van Supermarine en Rolls-Royce had uiteindelijk de RAF naar Calshot gesleept. Bijna drie uur tot resultaat, dat deze 8.GB met een later na aankomst van de eerste G- maximale snelheid van 547 km/u. tot de vliegtuigen kon de bemanning de G-7 aan ononvertroffen winnaar werd uitgeroepen. De één der boeien achter Calshot afmeren. De Schneider Trophy was hiermee nu permanent oorzaak van het plotseling opgetreden in Britse handen gekomen! benzinegebrek was te wijten aan een te rijke afstelling van de carburateursproeiers, MLD bezocht Calshot waardoor een abnormaal hoog Intussen had RAF Calshot vanwege de brandstofverbruik van 113 l/hr was öntstaan. aanwezige faciliteiten ook als Op de terugvlucht werd de bemanning van de tussenbestemming bekendheid gekregen G-7 andermaal door het pechduiveltje tijdens diverse langeafstandvluchten van achtervolgd. Nu moest nabij Littlehampton buitenlandse vliegtuigen. Zo arriveerde op 10 wegens het verlies van de radiateurdop een november 1930 de toen gigantische noodlanding worden gemaakt. Een houten twaalfmotorige Dornier Do X vliegboot voor stop bleek afdoende om de radiateur tijdelijk een benzinestop op het vliegkamp, alvorens af te sluiten en werd de thuisvlucht zonder de oversteek over de Atlantische Oceaan verder malheur beëindigd. naar Amerika te wagen. In het genoemde "Jaarboek" wordt niets Een heel ander bezoek met Calshot als vermeld omtrent het doel van dit meerdaagse eindbestemming vond van 27 juni tot en met buitenlandse bezoek. Dat het wel degelijk een 2 juli 1935 plaats. Drie Fokker C.VIII-W officiële aangelegenheid betrof, kan worden watervliegtuigen afkomstig van het afgeleid uit de aanbieding van een prachtig marinevliegkamp "de Mok" vlogen toen in zilveren model van de Fokker C.VIII-W aan formatie onder bevel van officier-vlieger de commandant van Calshot. Het is H.L.A. van der Kroef naar deze Britse basis. speculatief te veronderstellen, dat de MLD- Volgens het verslag in het "Jaarboek van de bemanningen een gezonde belangstelling Koninklijke Marine 1934" verliep de overtocht toonden hoe op Calshot de navigatie- en van deze groep, bestaande uit de G7, G-8 en waarnemers-opleiding was georganiseerd. In G-9, niet al te vlot. 1936 ging op "de Mok" een dergelijke Op de heenvlucht moest de G-7 op slechts 6 opleiding van start voor alle op het vliegkamp mijl oost van Calshot wegens bezinegebrek geplaatste officieren-vlieger. Na het behalen een noodlanding op zee maken. De beide van het marinevliegbrevet in combinatie met andere G-toestellen vervolgden hun tocht en het waarnemersbrevet 2e klas werden deze bereikten de eindbestemming zonder pro- jonge officieren voor een meerjarige torn naar blemen. de MLD in Nederlands-Indië overgeplaatst. Wat ook als mogelijk doel van dit bezoek aan Calshot geweest kan zijn, was de interesse Nwsbrf 2008-2 Blz 13 naar het functioneren van de Kleine Vaar- De metamorfose van Calshot tuigendienst aldaar. Opmerkelijk is in ieder Na de officiële uitdienststelling van RAF geval, dat "de Mok" enige jaren later de Station Calshot in april 1961 ging het terrein beschikking kreeg over twee snelle met meer dan veertig dienstgebouwen, vaartuigen met ambulance-faciliteiten aan hangaars als ook de artillerievesting en het boord en - niet te vergeten! - een eeuwenoude kasteel ogenschijnlijk een gloednieuwe bommendoelboot voor de periode van verwaarlozing tegemoet. Dankzij waarnemersopleiding. een loffelijk initiatief van de County Council kwam evenwel al spoedig een verandering ten goede in deze situatie. Begonnen werd met de oprichting van een zeilschool, die speciaal de regionale jeugd de mogelijkheid verschafte zich tegen een redelijke prijs in de zeilsport te bekwamen. Stalling van- en onderhoud aan particuliere zeilboten en zeejachten maakten als snel tot een populaire plaats van samenkomst voor Britse zeezeilers. De introductie van deze diverse faciliteiten voor de zeilsport werd al spoedig gevolgd door die voor andere soorten sportbeoefening. Zo werd in de aanwezige grote Sunderland- hangaar een velodrome ingericht, werden drie skischansen gebouwd en verrees een RAF Station Calshot, 26 mei 1940. Air Commodore oefengelegenheid voor bergbeklimmers. R.G. Parry, D.S.O., opperbevelhebber van No. 15 Group Royal Air Force, Coastal Command, Verder kwamen er schietbanen voor geweer- gefotografeerd met de officieren van de geëvacueerde en pijl-enboogwedstrijden. Ten slotte werd op MLD-bemanningen (Coll.NIMH). dit terrein een restaurant met een gezellige pub geopend. Calshot is sindsdien hierdoor een veelbezochte ontspanningspIek voor de In hoeverre Calshot eind mei 1940 als bewoners van Southampton en wijde evacuatiebestemming bij de MLD- omgeving geworden. bemanningen nog een rol heeft gespeeld, valt Calshot CastIe, het eeuwenoude kustfort, helaas niet meer met zekerheid vast te werd intussen omgetoverd tot een historisch stellen. Het vliegkamp had op dat moment museum. Uiteraard kreeg de rijke vrijwel geen operationele taak toegewezen luchtvaarthistorie van het vliegkamp een gekregen en diende - zoals eerder vermeld - prominente plaats in de vooral voor de opleiding van vliegend- en tentoonstellingsruimten van het museum technisch personeel. Vanuit de vliegbases in toebedeeld. Zo wordt de historie rond de Frankrijk, waar de Nederlandse Fokkers Schneiderbokaal vrij uitgebreid in de waren neergestreken, was Calshot het fotogalerij uitgebeeld. Hetzelfde geldt voor de dichtstbijzijnde vliegkamp op Britse bodem. activiteiten op het vliegkamp tijdens de twee Met name vanwege de geëxposeerde ligging wereldoorlogen. van het vliegkamp tijdens de Duitse Adler Toen wij bij ons bezoek in 2006 de opmerking Angriff konden de Nederlandse bemanningen plaatsten, dat in mei 1940 een vrij grote groep met hun Fokker-vliegtuigen slechts korte tijd Nederlandse vliegtuigbemanningen met hun op Calshot verblijven. Zoals bekend volgde vliegtuigen een voorlopige safe haven op begin juni 1940 de overplaatsing naar RAF Calshot vonden, bleek dit feit de Pembroke Dock. Van daaruit werden de museumdirectie volkomen onbekend te zijn. Fokker T.VIII-W's ingeschakeld bij de Voor mij was dit voldoende reden direct een konvooibewaking boven de Western serie foto's van de MLD-bemanningen èn hun Approaches, de Ierse Zee en het Kanaal van water-vliegtuigen aan het museum te Bristol schenken. Als extra werd nog een foto van de 320 crest toegezonden, met de opmerking

Nwsbrf 2008-2 Blz 14 "dat dit Nederlandse squadron de eerste Coastal Command gezamenlijk met de Britten geallieerde eenheid was die binnen RAF de strijd tegen NaziDuitsland aanbond".

Bronnen - Chaz Bowyer Royal -Air Force Calshot 1913 - 1961, Newcastle upon Tyne (1997). - A history of Cal shot Spit, brochure uitgegeven door de Hampshire County Council (z.j.). - R. Bowyer Calshot with pride, artikel gepubliceerd in Air Clues van May 1961, 242 - 245. - C.F. Andrews & E.B. Morgan Supermarine aircraft since 1914, Putnam/London (1981).

einde Gerda Koning HET IS EEN KLEINE GESCHIEDENIS IN EEN HELE GROTE…….

De 2e Wereldoorlog is nu, anno 2008, een grote historie, waar vele details verloren zijn gegaan met het verliezen van velen. En gelukkig zijn er nog wel een aantal veteranen die me hebben kunnen vertellen wat er zoal toentertijd is gebeurd. Het was, en is nog steeds erg interessant om daarover te mogen vernemen. Ik heb me daarbij vooral eerst toegelegd op het leven van mijn oom, J.H.Velleman, geboren in Soerabaja. Ja, en wie kent niet het verhaal van 20-6-1944. C.J. Den Tex Bondt stort neer boven Frankrijk met zijn Mitchell B25, FR 151 en de hele bemanning, getroffen door FLAK afweergeschut. Er is geen bom gevallen op vijandelijk gebied tijdens die missie, maar de avond daarna is het wel gelukt om de V1 stellingen in Frankrijk te bombarderen. Maar helaas de FR151 was niet meer en ook de gehele bemanning rustten in de grond van Frankrijk. Zij zijn allen herbegraven in Orry-La-Ville Een van die bemanningsleden was mijn oom. We hebben veel moeten doen om het verhaal over zijn leven en ook zijn dood te kunnen reconstrueren. We hebben veel gelezen, gereisd en ook in archieven gegraven. Ook hebben we oproepen gedaan in kranten, om zelfs nog “het meisje van toen” te vinden. Gelukkig herdenken we de gevallenen nog op 4 mei. Elk jaar weer en bij de veteranen, die er nog zijn, zijn nog vele verhalen. Verhalen, die verloren gaan, als wij niet luisteren en vastleggen wat zij ons vertellen. We kunnen nu nog veel leren van hun levenswijsheid. Ik ben blij dat ik mij mag rekenen tot een vriendin van selecte groep veteranen. Zo ook 4 mei 2008. In Dronten wordt ook weer de jaarlijkse herdenking gehouden, als ook op zoveel andere plaatsen. Maar Dronten is toch in de loop van de jaren een speciaal plekje voor mij geworden. In de aanloop naar 4 mei werd mij gevraagd om de krans voor de herdenking te maken. Maar het meest bijzondere was, dat mij ook gevraagd werd door een veteraan om samen met de bovengenoemde de krans te leggen. “Een eer veel te groot”, heb ik gezegd, maar nee, ze wilden er niets van weten, want ik hoorde bij HUN. En ik was er dan als representant van de nabestaanden van de 320 squadron.

Nwsbrf 2008-2 Blz 15 4 mei 2008. Dronten. Zoals altijd een warm onthaal en een uitnodiging om een kopje koffie of thee te gaan nuttigen. Veel tijd nemen we niet daarvoor, want er zijn zoveel, die je gaat begroeten of die bij jou komen en het ook weer fijn vinden om je te zien, ook dit jaar weer. En voor je het weet, worden we aan tafel genodigd om een hapje te eten. Ook aan tafel wordt er nog veel samen gepraat over het verleden, maar ook het nu en de toekomst Als de maaltijd ten einde is, krijgen we nog een warm welkom van Jan Rozendal en de burgemeester van Dronten en ook van de Engelse Airgunners. Daarna gaan we naar de kerk voor een herdenkingsdienst. Een bijzondere gebeurtenis, vind ik persoonlijk, als we samen zingen en dan hoor je het ook tweetalig, je mag kiezen, maar we bezingen allen Hem. Als de dienst ten einde is, wordt er opgesteld voor de mars naar het plein, waar het monument staat. Een verwrongen propeller, die meer verteld dan woorden ooit zouden kunnen. Kippenvel krijg je ervan als je samen met de veteranen door een haag van mensen loopt en er wordt luid geapplaudisseerd. Ja, ze verdienen het, zij, die de strijd hebben overleeft. Dan opstellen op het plein en na de Last Post volgt 2 minuten stilte. Dan komt er Mosquito over vliegen en hij heeft de invasie strepen op zijn vleugels en op de romp. Ook komen er nog ander vliegtuigen over vliegen en deze vliegen in formatie. Daarna de kranslegging. Het is en blijft een bijzonder moment.Een ieder doet het met zijn eigen innerlijke motivatie. Ik, omdat ik het een grote eer vond, om het samen met de veteranen de 320e SQ te eren, en ja, toch zeker voor mijn oom. Na de kranslegging vertrekken we weer naar De Meerpaal, voorgegaan door twee doedelzakspelers.

Mijn verhaal ben ik begonnen met de woorden: een kleine geschiedenis in een grote. Daar wil ik nog even op terug komen. In het onderzoek naar het leven van mijn oom is er veel geluid, film en fotomateriaal bijeen gesprokkeld. Het zou jammer zijn, als dit alleen voor familiaire doeleinden wordt gebruikt. Daarom hebben wij gemeend, dat we dit als een soort van documentaire ook voor anderen te tonen. Dit zal zijn op 18 augustus in het Militair Luchtvaart Museum zijn te Soesterberg. Bent u geïnteresseerd, houdt dan deze datum vrij. Vanaf 15.00 uur, want het zal een bijzondere bijeenkomst zijn, met een speciaal tintje. Indien u op 18 augustus aanwezig wilt zijn om deze film te zien, neem contact op met mij, zodat ik u een uitnodiging kan sturen en relevante verdere informatie. U kunt dit per brief doen of per e- mail. Tot 18 augustus met vriendelijke groet, Gerda Koning-Velleman Leeuwerik 30 9861 HC Grootegast e-mail [email protected] einde

Nwsbrf 2008-2 Blz 16

VERKOOPARTIKELEN

Das donkerblauw: € 8,00 Das lichtblauw: € 8,00 Choker: € 8,00

Zilveren “Neptune”-speldje, (gemaakt door de dochter van de redacteur) € 11,50

Draagspeld 320 RAF Squadron € 2,50 Draagspeld VSQ 320 € 2,50 Eerstedag-envelop MVKK 5 (45 jr. 320) € 7,00 Eerstedag-envelop MVKK 14 (50 jr. 320) € 4,50 Eerstedag-envelop MVKK 15 (50 jr. 321) € 4,50

Bij verzending wordt € 2,50 in rekening gebracht

U kunt deze artikelen bestellen door overmaking van het bedrag incl. portokosten op giro 5480774 t.n.v. de penningmeester van de 320-vereniging te Katwijk (ZH) o.v.v. aantallen en artikelen.

Een nieuw naamplaatje verkrijgt U door overmaking van € 5,50 aan de penningmeester o.v.v. naamplaatje.

Ledenlijst:

Per E-mail te bestellen bij: Ledenadministratie: [email protected] of Penningmeester: [email protected]

Per post bestellen bij: penningmeester dmv. overmaken van € 1,50 onder vermelding: “Ledenlijst 320-Vereniging”