KAGERO.EU Z

POBRANO Marek J. Murawski Me 262 w obronie Rzeszy

KAGERO.EU Z

POBRANO Spis treœci

Wstêp...... 3 Prze³omowa konstrukcja...... 6 Chrzest bojowy...... 14 ...... 20 Powstanie i pierwsze walki JG 7 ...... 32 Miesi¹c próby – marzec 1945 roku ...... 42 Ostatni obroñcy Rzeszy – kwiecieñ/maj 1945 roku ...... 56 Przypisy ...... 62 Bibliografia ...... 63 Za³¹czniki...... KAGERO.EU 65 Na ok³adce: Z

Podziêkowania: Autor chcia³by niniejszym z³o¿yæ serdeczne podziêkowania nastêpuj¹cym osobom, które przyczy- ni³y siê do powstania niniejszej ksi¹¿ki: Bernd Barbas, Marian Krzy¿an, James Crow, Heinz J. Nowarra (+), Tomasz Szlagor, Damian Majsak i Arkadiusz Wróbel.

Me 262 w obronie Rzeszy • Marek J. Murawski POBRANOWydanie pierwsze • LUBLIN 2007 ISBN 978-83-60445-30-3

© Wszystkie prawa zastrze¿one. All rights reserved. Wykorzystywanie fragmentów tej ksi¹¿ki do przedruków w gazetach i czasopismach, w audycjach radiowych i programach telewizyjnych bez pisemnej zgody Wydawcy jest zabronione. Nazwa serii zastrze¿ona w UP RP Redakcja: Marek J. Murawski T³umaczenie: Tomasz Szlagor Rysunek na pierwszej stronie ok³adki: Arkadiusz Wróbel Plansze barwne: Janusz Œwiat³oñ Plany modelarskie: Mariusz £ukasik Design: Tomasz G¹ska, KAGERO STUDIO Oficyna Wydawnicza KAGERO www.kagero.pl • e-mail: [email protected], [email protected] Redakcja, Marketing, Dystrybucja: OW KAGERO, ul. Me³giewska 7-9, 20-952 Lublin tel.: (+48) 081 749 20 20, tel./fax (+48) 081 749 11 81, 0609 543 927, 0601 401 157, www.kagero.pl P WST Ę

Messerschmitt Me 262 A-1a, „bia³a 7“, na którym Ofw. wykona³ dwa loty 20 paŸdziernika 1944 roku w Lechfeld. Me 262 A-1a, “White 7”. On 20th October 1944 Ofw. Hermann Buchner flew two sorties from Lechfeld at the controls of this aircraft. (Nowarra via Autor)

listopada [1944 roku], po ukoñczeniu g³oœno i wyraŸnie, przekaza³ pierwsze namiary. szkolenia adaptacyjnego, by³em goto- WKAGERO.EU miêdzyczasie wspi¹³em siê na pu³ap 5000 me- 26wy do podjêcia s³u¿by w lotnictwie trów. Gdzieœ w okolicy Monachium kr¹¿y³ ame- obrony Rzeszy na myœliwcu odrzutowym. PilociZ rykañski samolot zwiadowczy, który dokumento- byli ju¿ rozdzieleni pomiêdzy poszczególne wa³ efekty wczeœniejszego nalotu bombowców. Schwärme. Mój Me 262 by³ oznaczony „¿ó³t¹ Moim zadaniem by³o dopilnowaæ, ¿eby nie po- ósemk¹”. Pogoda by³a daleka od idealnej. Od wróci³ z tej misji. zachodu w nasz¹ stronê dryfowa³a zwarta masa Operator przekazywa³ instrukcje spokojnym chmur. To mia³ byæ mój pierwszy lot bojowy na g³osem, z którego emanowa³a zawodowa pew- Me 262. Oko³o godziny dziesi¹tej rano otrzyma- noœæ siebie. Kolejne polecenie: „Kurs 340, wyso- ³em rozkaz do startu. Odpali³em silniki, a ich tur- koœæ 7000 metrów, odleg³oœæ od celu 20 km”. Mój biny zagrzmia³y. Moim zadaniem by³o przechwy- Me 262 szybko osi¹gn¹³ zalecon¹ wysokoœæ. By- cenie amerykañskiego samolotu rozpoznawczego ³em na kursie zbli¿eniowym, a odleg³oœæ szybko w rejonie Monachium. Po raz pierwszy mia³em mala³a. Ponownie jednym spojrzeniem sprawdzi- lecieæ wed³ug wskazówekPOBRANO kontroli naziemnej, któ- ³em wskazania instrumentów. Broñ by³a prze³a- ra œledzi³a intruza na ekranie radaru. dowana i odbezpieczona. By³em gotów do walki. Mój Me 262 ruszy³ przed siebie. Nabiera³ prêd- Bawaria nadawa³a kolejne namiary: „Cel na koœci jak meteor. Tu¿ przed koñcem pasa starto- wprost, odleg³oœæ 5, 4, 3, 2, 1 – kontakt!”. Rozej- wego poderwa³em maszynê z ziemi, a nastêpnie rza³em siê wokó³, ale niczego nie dostrzeg³em. schowa³em podwozie i klapy. Szybko omiot³em Niestety, ta pierwsza próba zakoñczy³a siê zupe³- wzrokiem instrumenty pok³adowe, zw³aszcza nym fiaskiem. Druga próba te¿ nie powiod³a siê. wskaŸniki temperatury turbin. Mój Me 262 wzno- nieprzyjacielski samolot by³ poza zasiêgiem wzro- si³ siê, wci¹¿ przyspieszaj¹c. Nastawi³em swój ku. Coœ by³o nie tak. Mia³em doœwiadczenie jako odbiornik FuG 16 na czêstotliwoœæ lokalnej stacji pilot myœliwca, a samolot sprawowa³ siê bez za- kontroli o kryptonimie „Bawaria”. Sprawdzi³em rzutu. Gor¹czkowo sprawdzi³em instrumenty. ³¹cznoœæ: „Bawaria, tu Schwalbe 8, odbiór”. Po Wszystkie wskazówki by³y na zielonym polu, tak kilku sekundach operator, którego g³os s³ysza³em jak powinny.

Me 262 w OBRONIE RZESZY 3 P WST Ę

Messerschmitt Me 262 V3, PC+UC, W.Nr. 0003 na lotnisku Leipheim, lato 1942 roku. Messerschmitt Me 262 V3, coded PC+UC, W.Nr. 0003, at Leipheim airbase, summer 1942. (Nowarra via Autor)

Nowe polecenie z ziemi: „Kurs 270”, a parê Lightning przepad³ na lewe skrzyd³o i run¹³ minut póŸniej: „Przekazujê do Leandera”. Lean- w dó³, krêc¹c zwitki korkoci¹gu. Wci¹¿ p³on¹c, der by³ kryptonimem stanowiska kontroli naziem- wpad³ w warstwê chmur poni¿ej. nej w Stuttgarcie. Zaraz za Augsburgiem p³yn¹ca Napiêcie spowodowane walk¹ zaczê³o powoli na wschód ³awica chmur przys³oni³a ziemiê pode opadaæ. Wywo³a³em Leandera i zameldowa³em mn¹. Lecia³em sam na pustym niebie, pode mn¹ o zestrzeleniu Lightninga, prosz¹c jednoczeœnie dywan k³êbiastych ob³oków, nade mn¹ b³êkitne o KAGERO.EUkurs powrotny do Lechfeld. Leander pogratulo- niebo, na którym krzy¿owa³y siê smugi konden- wa³ mi i nakaza³ kurs 090. Odruchowo sprawdzi- sacyjne. Jedyny kontakt z ziemi¹ mia³em przezZ ³em wskazania instrumentów, zw³aszcza te kontro- radio. Leander wywo³a³ mnie i przekaza³: „Kurs luj¹ce pracê silników i wskaŸnik poziomu paliwa. 270, intruz w odleg³oœci 70 kilometrów”. Mój Me Wszystko by³o w jak najlepszym porz¹dku. Mój Me 262 wyrwa³ w górê na nakazan¹ wysokoœæ 8000 262 dostojnie szybowa³ w przestworzach. Genera³ metrów jak b³yskawica. Mo¿e tym razem uda siê. Galland powiedzia³ kiedyœ o lataniu Me 262, ¿e to Silniki pracowa³y miarowo, odczyt instrumentów takie uczucie, jakby „anio³y wioz³y go na swoich by³ poprawny. W miêdzyczasie Leander informo- skrzyd³ach”... G³os Leandera sprowadzi³ mnie do wa³ mnie na bie¿¹co o stale malej¹cej odleg³oœci rzeczywistoœci: „Przekazujê do Bawarii. Mi³ego do celu. Lecia³em ju¿ 35 minut bez widocznoœci lotu”. Wci¹¿ lecia³em ponad warstw¹ chmur. Pali- ziemi. Nied³ugo bêdê musia³ podj¹æ decyzjê, co wa szybko ubywa³o. Us³ysza³em g³os kontrolera ze robiæ dalej. Cel znajdowa³ siê w odleg³oœci dzie- stacji Bawaria, który przekaza³ kolejne instrukcje: siêciu kilometrów.POBRANO Jeszcze raz sprawdzi³em broñ. „Kurs 090, zacznij obni¿aæ lot. Otrzyma³em raport o Czu³em narastaj¹ce napiêcie. Leander odlicza³ stanie pogody nad Lechfeld. Dolny pu³ap chmur 500 czas pozosta³y do momentu spotkania. Nagle po m, widocznoœæ 10-15 km. Teraz wszystko potoczy³o prawej dostrzeg³em punkt na niebie. to musia³ byæ siê szybko. Mój Me 262 zanurkowa³ w mroczne k³ê- mój cel. Sekundy d³u¿y³y siê niemi³osiernie. Te- bowisko chmur. Utrzymywa³em prêdkoœæ 650 raz mog³em go rozpoznaæ – amerykañski Light- km/h. Na wysokoœci oko³o 600 metrów wypad³em ning wracaj¹cy po wykonaniu zadania w stronê z chmur, dok³adnie ponad moj¹ baz¹ w Lechfeld. Francji. Z³apa³em go w celownik i nacisn¹³em Reszta by³a ju¿ rutyn¹: zredukowaæ prêdkoœæ do spust dzia³ek. Pierwsza seria posz³a za wysoko. 250-300 km/h, wypuœciæ klapy, podwozie i wyrów- Opuœci³em nos samolotu. Tym razem trafi³em naæ na podejœciu do pasa. Z piskiem opon mój Me w sam œrodek. Kiedy przelecia³em nad Lightnin- 262 ³agodnie opad³ na pas startowy. By³em w po- giem i odbi³em w bok, zobaczy³em ogarniaj¹cy wietrzu przez 80 minut (od 11:35 do 12:55). Przy go jêzor p³omienia. Kr¹¿¹c powy¿ej patrzy³em, jak koñcu pasa zjecha³em w bok, tocz¹c siê w kierunku

4 www.kagero.pl P WST Ę

Przygotowania do pierwszego lotu Messerschmitta Me 262 V3, którego pilotowa³ Flugkapitän Fritz Wendel. Messerschmitt Me 262 V3 prepared for its maiden flight, with Flugkapitän Fritz Wendel at the controls. (Nowarra via Autor) miejsca postojowego. Czas by³ ju¿ ku temu najwy¿- nego) z 7th Photo Recon Group, 27th Photo Squ- szy. Wy³¹czy³em radio, zabezpieczy³em broñ i zga- adron. By³ to F-5E-2-LO, numer seryjny 43-28619, si³em silniki. Teraz mog³em odetchn¹æ swobodnie. któregoKAGERO.EU pilotowa³ porucznik Irvin J. Rickey. Pilot Rozpi¹³em uprz¹¿ spadochronu i wydosta³em siê wyskoczy³ ze spadochronem w pobli¿u z kokpitu mojego Me 262. Z Speßhardt, oko³o godziny 12:15 (czasu niemiec- Samolotem, który zestrzeli³em, okaza³ siê F-5E kiego) i zosta³ wziêty do niewoli w Mötlingen, (P-38 Lightning w wersji rozpoznania fotograficz- 8 km na pó³nocny zachód od Calw”1.

POBRANO

Pierwszy start prototypu Me 262 V3 w dniu 18 lipca 1942 roku. Uwagê zwraca klasyczne podwozie z kó³kiem ogonowym. Maiden flight of the prototype Me 262 V3 on 18th July 1942. Of note is the classic landing gear configuration with tailwhe- el. (Nowarra via Autor)

Me 262 w OBRONIE RZESZY 5 Prze³omowa konstrukcja

pierwszej po³owie 1944 roku Trzecia Wiêkszoœæ spo³eczeñstwa rozumia³a ju¿, i¿ nad- Rzesza znalaz³a siê w krytycznym po- szed³ pocz¹tek koñca „tysi¹cletniej Rzeszy”. Bieg W³o¿eniu. Seria klêsk poniesionych w ci¹- wydarzeñ odmieniæ móg³ ju¿ tylko cud. Minister gu poprzednich 12 miesiêcy pogrzeba³a nadzieje informacji i propagandy, dr Josef Goebbels, roz- na zwyciêskie zakoñczenie wojny. Zachodni alian- poczynaj¹c wielka kampaniê propagandow¹ ci pokonali Niemców w Afryce Pó³nocnej, zdoby- zwi¹zana z bliskim wprowadzeniem do s³u¿by li Sycyliê i znaczn¹ czêœæ Pó³wyspu Apeniñskie- nowych broni odwetowych (Vergeltungs-Waffen), go, a teraz szykowali siê do skoku przez kana³ La doskonale zdiagnozowa³ te nastroje spo³eczne. Manche, aby dokonaæ oczekiwanej od dawna in- Nowe, cudowne bronie przynieœæ mia³y zmianê wazji na „Twierdzê Europa”. Na froncie wschod- niekorzystnej sytuacji i przywróciæ wiarê w „osta- nim utraci³ inicjatywê i zgodnie z roz- teczne zwyciêstwo”. Obok pocisków lataj¹cych kazami Führera rozpaczliwie broni³ kolejnych li- V-1 i rakiet V-2 na niebie Europy pojawi³ siê sa- nii oporu ponosz¹c dotkliwe straty w ludziach molot, który mia³ odzyskaæ dla pano- i sprzêcie. wanie w powietrzu nad terytorium Rzeszy. Sa- Naloty prowadzone w dzieñ przez ciê¿kie molotem tym by³ napêdzany dwoma silnikami bombowce USAAF, a w nocy przez RAF zamie- odrzutowymi Messerschmitt Me 262. nia³y niemieckie miasta, szczególnie te po³o¿one Historia Me 262 siêga roku 1938, gdy Minister- w zachodniej i pó³nocnej czêœci kraju, w ruinê. stwo Lotnictwa Rzeszy2 zleci³o firmie Messersch- KAGERO.EU Z

POBRANO

Messerschmitt Me 262 V5, W.Nr. 262 000 0005, PC+UE by³ pierwszym, który otrzyma³ podwozie z przednim ko³em. Uwagê zwracaj¹ os³ony wlotów silników. Messerschmitt Me 262 V5, W.Nr. 262 000 0005, coded PC+UE, was the first prototype to feature front landing gear. (Nowarra via Autor)

6 www.kagero.pl OMOWA KONSTRUKCJA OMOWA PRZE Ł

Messerschmitt Me 262 V6, W.Nr. 130 001, VI+AA oblatany 2 listopada 1943 roku wyposa¿ony w silniki Jumo 004 B-0. Messerschmitt Me 262 V6, W.Nr. 130 001, coded VI+AA, first flown on 2nd November 1943, was fitted with Jumo 004 B-0 engines. (Nowarra via Autor) mitt opracowanie p³atowca, który móg³by byæ Budowa pierwszego prototypu P 1065 rozpo- napêdzany silnikiem turbinowym BMW P.3302 czê³a siê w lutym 1941 roku i zakoñczy³a miesi¹c skonstruowanym w zak³adach BMW w Berlinie- póŸniej. Od 8 kwietnia 1941 roku samolot nosi³ Schönefeld. Silnik mia³ byæ gotowy do seryjnej oficjalne oznaczenie RLM – Messerschmitt Me 262. produkcji ju¿ w grudniu 1939 roku. Z uwagi na niedostarczenie w terminie silni- Poniewa¿ silnik odrzutowy BMW zapewnia³ ków odrzutowych samolot napêdzany by³ poje- ci¹g ograniczony do 315 kG biuro konstrukcyjne dynczym silnikiem t³okowym Junkers Jumo 210 Messerschmitta zaproponowa³o p³atowiec napê- G o mocy 700 KM, umieszczonym w przedniej dzany dwoma silnikami, który otrzyma³ robocze czêœci kad³uba. Me 262 V1, (oznaczenie kad³ubo- oznaczenie P 1065. Jednym z cz³onków zespo³u weKAGERO.EU PC+UA, WNr. 262 000 0001) wystartowa³ do pracuj¹cego nad now¹ konstrukcj¹ by³ Ludwig swojego dziewiczego lotu 18 kwietnia 1941 roku Bölkow, po wojnie jeden z najs³ynniejszych twór-Z o godzinie 19.35. Za jego sterami siedzia³ pilot ców i budowniczych œmig³owców: „Odczuwali- oblatywacz firmy Messerschmitt, Flugkapitän œmy, i¿ jesteœmy uczestnikami procesu powstawa- Fritz Wendel. nia nowej epoki w dziejach lotnictwa. By³a to Dwa silniki BMW P.3302 dostarczono do zak³a- motywacja, tworz¹ca grupê entuzjastów, którzy dów Messerschmitt dopiero jesieni¹ 1941 roku. Po dzieñ i noc zmagali siê z nowymi problemami. zamontowaniu ich na p³atowcu Me 262 V1 Fritz Odczuwa³o siê gor¹czkê oczekiwania, niecierpli- Wendel wystartowa³ w dniu 25 marca 1942 roku we wyczekiwanie rezultatu.”3 do lotu testowego, po wzniesieniu siê na wyso- Wstêpny projekt maszyny gotowy by³ 7 czerw- koœæ 50 metrów jeden z silników odmówi³ pos³u- ca 1939 roku. Samolot posiada³ obrys skrzyde³ szeñstwa, a za chwilê przerwa³ pracê równie¿ podobny do tradycyjnych wyrobów Messersch- drugi. Wendel wykorzystuj¹c silnik t³okowy zdo- mitta, czyli Bf 109 POBRANOi Bf 110. Jego prêdkoœæ maksy- ³a³ przymusowo wyl¹dowaæ. malna przy wykorzystaniu 100% ci¹gu silników Problemy z silnikami odrzutowymi BMW spo- dochodziæ mia³a do 915 km/h. W marcu 1940 wodowa³y redukcjê zamówienia z³o¿onego przez roku przedstawiciele RLM z³o¿yli zamówienie na RLM w wytwórni Messerschmitt z 20 do piêciu wykonanie 20 egzemplarzy prototypowych i do- samolotów. Na szczêœcie w tym samym czasie œwiadczalnych nowej konstrukcji. pojawi³o siê rozwi¹zanie alternatywne w postaci Tymczasem okaza³o siê, i¿ silniki BMW bêd¹ nowych silników odrzutowych Junkers Jumo 004. wiêksze i ciê¿sze ni¿ zak³adano, co wymusi³o Pierwsze dwa silniki Jumo 004 A-0 (WNr. 003 koniecznoœæ wprowadzenia zasadniczych zmian i 005) dostarczone zosta³y do zak³adów Messer- w konstrukcji p³atowca. Prowadzone w miêdzy- schmitt 1 czerwca 1942 roku. Zamontowano je czasie testy w tunelach aerodynamicznych wymu- w p³atowcu Me 262 V3 (PC+UC, WNr. 0003), któ- si³y zmianê przekroju kad³uba na niemal trójk¹t- ry oblatany zosta³ 18 lipca 1942 roku. Pilotem sa- ny oraz przesuniêcie koñcówek skrzyde³ do ty³u. molotu by³ ponownie Fritz Wendel: „...gdy tylko

Me 262 w OBRONIE RZESZY 7 nacisn¹³em hamulec, ogon siê podniós³ i poczu- prêdkoœci samolotu w porównaniu do najszyb- ³em, ¿e stery chwyci³y. Silniki pracowa³y jak w ze- szych myœliwców konwencjonalnych. Najwy¿sza garku, pilotowanie tej maszyny by³o ogromn¹ zmierzona do tej pory prêdkoœæ maksymalna na przyjemnoœci¹. Nigdy jeszcze nie czu³em takiego ma³ej wysokoœci wynosi³a 780 km/h. Nale¿y za- entuzjazmu po pierwszym locie na nowym samo- ³o¿yæ, i¿ prêdkoœæ nie zmniejszy siê w znacz¹cy locie jak teraz. By³em zachwycony Me 262.”4 sposób po zamontowaniu uzbrojenia i wyposa¿e- W dniu 1 paŸdziernika 1942 roku oblatany zo- nia radiowego, a to z uwagi na fakt, i¿ dla samo- sta³ kolejny prototyp Me 262 V2 (PC+UB, WNr. lotów seryjnych przewiduje siê silniki odrzutowe 0002). W miesi¹cach zimowych 1942/1943 trwa³y o lepszych osi¹gach. Silniki odrzutowe, co jest ich intensywne testy, wprowadzano równie¿ stopnio- cech¹ charakterystyczn¹, nie trac¹ mocy wraz ze wo zmiany w konstrukcji p³atowców. Dnia 17 wzrostem wysokoœci lotu, a przeciwnie ich ci¹g OMOWA KONSTRUKCJA OMOWA kwietnia 1943 roku za sterami Me 262 V2 zasiad³ wzrasta. Prêdkoœæ wznoszenia Me 262 przewy¿- pierwszy pilot frontowy Luftwaffe, by³ nim Hptm. sza wartoœci uzyskiwane przez Bf 109 G o 5 do 6 Wolfgang Späte, kawaler Krzy¿a Rycerskiego po- m/s przy znacznie wy¿szych prêdkoœciach. Prze- PRZE Ł siadaj¹cy wówczas na koncie 72 zwyciêstwa po- waga prêdkoœci poziomej i wznoszenia umo¿li- wietrzne, wczeœniej dowódca 5./JG 54, a wów- wi¹ samolotowi prowadzenie walki z przewa¿a- czas szef jednostki doœwiadczalnej rakietowych j¹cymi liczebnie myœliwcami nieprzyjaciela. Nie- myœliwców Me 163, Erprobungskommando 16. zwykle silne uzbrojenie pozwoli na skuteczne ata- Späte sporz¹dzi³ dwa dni póŸniej raport dla in- ki przeciwko bombowcom w warunkach wyso- spektora lotnictwa myœliwskiego, którym by³ kiej prêdkoœci zbli¿ania siê, pomimo krótkiego wówczas , gdzie czasu pozostaj¹cego na otwarcie ognia. Jako my- stwierdzi³ miêdzy innymi: „W³asnoœci pilota¿owe œliwiec bombarduj¹cy samolot, pomimo obci¹¿e- pozwalaj¹ na pilotowanie samolotu przez dobre- nia bombami, bêdzie nadal szybszy od ka¿dego go pilota. Szczególnie godny uwagi jest wzrost myœliwca nieprzyjacielskiego.(...)

KAGERO.EU Z

POBRANO

Wyrzutnik bombowy typu Wikingerschiff umieszczony pod przedni¹ czêœci¹ kad³uba samolotu Me 262 B-1b. Wikingerschiff bomb rack was mounted under nose section of Me 262 B-1b. (Marian Krzy¿an)

8 www.kagero.pl OMOWA KONSTRUKCJA OMOWA PRZE Ł

Messerschmitt Me 262 A-1a/Jabo, W.Nr. 130 179, „czarne F” z Einsatzkommando Schenk. Messerschmitt Me 262 A-1a/Jabo, W.Nr. 130 179, “Black F”, of Einsatzkommando Schenk. (Nowarra via Autor)

Samolot zas³uguje na najwy¿sz¹ uwagê; jego kursu na ziemi za pomoc¹ steru kierunku. Trzeba rozwój powinien otrzymaæ najwiêksze mo¿liwe by³o pos³ugiwaæ siê w tym celu hamulcami. D³u- poparcie. Dziêki napêdowi odrzutowemu mo¿li- goœæ pasa mog³a w tym wypadku nie wystarczyæ! we bêdzie uzyskanie wysokich prêdkoœci. Me 262 Osi¹gn¹³em prêdkoœæ 150 km/h. W koñcu ogon stanowi zaledwie pierwszy krok...”5 maszyny uniós³ siê. Nareszcie coœ widzia³em. Entuzjazmu Wolfganga Späte nie ostudzi³a na- Opuœci³o mnie wra¿enie, i¿ z zamkniêtymi oczy- wet katastrofa Me 262 V2 w dniu 18 kwietnia 1943 ma pêdzê prosto na niewidoczn¹ œcianê. W wa- roku, w której zgin¹³ pilot oblatywacz Willi Oster- runkachKAGERO.EU zmniejszonego poru powietrza szybko tag. Przyczyn¹ katastrofy by³o oderwanie siê sto¿- wzrasta³a prêdkoœæ. Przekroczy³em 200 km/h. ka wylotowego jednego z silników, co doprowa-Z Wówczas maszyna, znajduj¹ca siê jeszcze w du- dzi³o do po¿aru silnika, a w nastêpstwie do nur- ¿ej odleg³oœci od koñca pasa startowego, pozwo- kowania i korkoci¹gu p³atowca. Pilotem podczas li³a oderwaæ siê od ziemi. tego lotu mia³ byæ zreszt¹ sam Späte, który jed- Po raz pierwszy lecia³em z napêdem odrzuto- nak przed startem rozmawia³ jeszcze z kierowni- wym! Nie czu³o siê wibracji silnika, ani te¿ mo- kiem sekcji prób zak³adów Messerschmitt pal¹c mentu obrotowego. Nie by³o s³ychaæ odg³osu przy tym papierosa. Samolot by³ ju¿ gotowy do œmig³a rozcinaj¹cego powietrze. W towarzystwie startu, a ¿e Späte wci¹¿ pali³ kontynuuj¹c rozmo- œwiszcz¹cego dŸwiêku silników mój odrzutowiec wê, za sterami samolotu zast¹pi³ go w³aœnie wzbija³ siê w powietrze. Kiedy pytano mnie póŸ- Ostertag. Kiedy z wraku maszyny personel wy- niej o to jak by³o, odpowiedzia³em: „To jest tak, dobywa³ zw³oki pilota, Späte mrukn¹³ pod nosem: jak gdyby popycha³ ciê anio³.” „Kilka zaci¹gniêæ papierosemPOBRANO mniej, a zbieraliby- Jednak¿e surowa, wojenna rzeczywistoœæ nie œcie teraz mnie...”6 pozostawia³a mi wiele czasu na rozkoszowanie siê W dniu 22 maja 1943 roku za sterami Me 262 nieznanym dot¹d uczuciem zwi¹zanym z piloto- V4 zasiad³ osobiœcie inspektor lotnictwa myœliw- waniem samolotu odrzutowego. W³aœciwoœci pi- skiego Luftwaffe, Generalmajor Adolf Galland, lota¿owe, zwrotnoœæ, prêdkoœæ maksymalna, który tak wspomina ten lot: „Toczy³em siê z co- wznoszenie – w ci¹gu kilkunastu minut musia³ raz wiêksz¹ prêdkoœci¹ po szerokim na 50 me- zapaœæ wyrok zwi¹zany z nowym samolotem. trów pasie startowym nie widz¹c zupe³nie nic do Nad Lechfeld w³aœnie przelatywa³ czterosilniko- przodu. Powodem tego by³o wyposa¿enie pierw- wy Messerschmitt.7 Sta³ siê obiektem mojego pierw- szych samolotów w klasyczne podwozie z kó³- szego æwiczebnego ataku za sterami myœliwca od- kiem ogonowym, zamiast podwozia z przednim rzutowego. Wiedzia³em, i¿ z ziemi obserwuje siê ko³em, które otrzyma³y seryjne Me 262. Z tego mnie bardziej okiem technika ni¿ taktyka i wyko- samego powodu nie da³o siê utrzymywaæ sta³ego nywane przeze mnie manewry napawaj¹ wszyst-

Me 262 w OBRONIE RZESZY 9 OMOWA KONSTRUKCJA OMOWA PRZE Ł

Messerschmitt Me 262 A-1a/Jabo nale¿¹cy do I./KG 51 z podwieszonymi pod kad³ubem dwiema bombami SC 250. Messerschmitt Me 262 A-1a/Jabo of I./KG 51armed with two SC 250 bombs. (Nowarra via Autor)

kich trosk¹. Surowe jaja traktuje siê z mniejsz¹ pie- czerwca 1943 roku do Berghofu na prywatne spo- czo³owitoœci¹ ani¿eli tego rodzaju pierwszy produkt tkanie czo³owych przedstawicieli przemys³u lot- najnowoczeœniejszej techniki. Jednak¿e to, co mo¿- niczego, m.in. Messerschmitta, Heinkla, Dorniera na by³o z jego pomoc¹ osi¹gn¹æ, przewy¿sza³o i Tanka. Z ka¿dym z nich rozmawia³ równie¿ na wszystkie dotychczasowe wyobra¿enia i oczekiwa- osobnoœci, kiedy zapyta³ Messerschmitta o Me 262 nia tak dalece, i¿ nikogo nie interesowa³y ju¿ jakie- konstruktor wykorzysta³ zainteresowanie Führe- kolwiek wczeœniejsze w¹tpliwoœci. raKAGERO.EU do przekazania krytyki pod adresem Milcha, Po wyl¹dowaniu by³em poruszony i pod tak którego serdecznie nie znosi³. Przedmiotem kry- ogromnym wra¿eniem, jak nigdy dot¹d. Jednak-Z tyki bardzo wra¿liwego na swoim punkcie Wille- ¿e odczucia i wra¿enia nie by³y istotne, wa¿niej- go Messerschmitta sta³a siê decyzja Milcha doty- sze sta³y siê potwierdzone osi¹gi i w³aœciwoœci. cz¹ca wstrzymania prac rozwojowych samolotu Nie by³ to krok, by³ to wielki skok naprzód!”8 Me 209. Messerschmitt uzna³ j¹ za osobist¹ znie- Galland sporz¹dzi³ entuzjastyczny raport i skie- wagê. Aby obroniæ swój niedoceniony projekt rowa³ go do na rêce Generalfeldmarschalla Erhar- przestrzeg³ Hitlera przed podjêciem masowej pro- da Milcha, który w RLM, jako szef wydzia³u dukcji Me 262, który zu¿ywa³ znacznie wiêcej uzbrojenia, odpowiada³ za produkcjê samolotów. paliwa ani¿eli t³okowy Me 209. Zapomnia³ jed- Milch wyda³ 28 maja 1943 roku rozporz¹dzenie nak dodaæ, i¿ silniki odrzutowe zu¿ywa³y paliwo nakazuj¹ce rozpoczêcie budowy 100 egzemplarzy znacznie gorszej jakoœci, którego by³o pod dostat- Me 262 z terminem dostawy do koñca roku. Aby kiem, natomiast wysokooktanowa benzyna lotni- zwolniæ moce produkcyjnePOBRANO w zak³adach Messer- cza s³u¿¹ca do napêdzania silników t³okowych schmitt wstrzyma³ jednoczeœnie dalsze prace nad powoli stawa³a siê towarem deficytowym. samolotem Me 209, który mia³ byæ pierwotnie Messerschmitt wymóg³ na Hitlerze wydanie nastêpc¹ t³okowego myœliwca Bf 109. rozkazu, który anulowa³ decyzjê Milcha nakazu- Kiedy wydawa³o siê, i¿ ju¿ nic nie stanie na j¹c¹ wstrzymaæ prace nad Me 209. W ten oto spo- przeszkodzie szybkiemu wdro¿eniu do seryjnej sób ura¿ona duma Willego Messerschmitta dopro- produkcji nowego, prze³omowego myœliwca, któ- wadzi³a do tego, i¿ konstruktorzy w jego zak³a- ry móg³by powstrzymaæ amerykañsk¹ ofensywê dach nadal zajmowali siê nieudanym projektem bombow¹ nast¹pi³o nieprzewidziane wydarzenie. Me 209, podczas gdy w biurach konstrukcyjnych Adolf Hitler, który martwi³ siê problemami tra- brakowa³o mocy przerobowych na przygotowa- pi¹cymi najnowsze konstrukcje lotnicze przewi- nie dokumentacji monta¿owej, co spowodowa³o dziane do wprowadzenia na wyposa¿enie jedno- powstanie wielomiesiêcznego opóŸnienia w pod- stek Luftwaffe, bez wiedzy Göringa, zaprosi³ 27 jêciu produkcji seryjnej Me 262.

10 www.kagero.pl Kiedy podczas konferencji sztabowej w dniu 17 wyposa¿ono w chowane podwozie z przednim sierpnia 1943 roku Milch okreœli³ plany produk- ko³em oraz silniki Jumo 004 B-0, który by³y znacz- cyjne na rok 1944 liczb¹ 4000 samolotów myœliw- nie l¿ejsze od Jumo 004 A.11 W wariancie seryj- skich miesiêcznie, Galland za¿¹da³, aby 1000 nym silnik Jumo 004 B osi¹ga³ ci¹g 900 kG przy z nich stanowi³y myœliwce odrzutowe. Milch od- 8700 obr./min w temperaturze pracy 650ºC. rzuci³ ten wniosek i wyjaœni³, i¿ nie mo¿na od W dniu 26 listopada 1943 na lotnisku Inster- niego oczekiwaæ, aby wstrzyma³ wszelkie prace burg w Prusach Wschodnich urz¹dzono dla Hi- rozwojowe innych konstrukcji z powodu Me 262: tlera pokaz nowego uzbrojenia Luftwaffe, w tym „Führer dostrzega w tym zbyt daleko id¹ce za- miêdzy innymi prototypów Me 262 V1 i V6. Hi- gro¿enie...Ja osobiœcie by³bym zacz¹³ je produko- tler bardzo zainteresowa³ siê samolotem nowym waæ, tak jak zosta³o to zaplanowane, bez zwraca- odrzutowcem, stan¹³ przy jednym z prototypów nia uwagi na wszystkie takie sprawy, jak konty- i powiedzia³: „Nie jestem zainteresowany tym sa- KONSTRUKCJA OMOWA nuacja prac nad Me 209. Jednak jako ¿o³nierz nie molotem w roli myœliwca, czy mo¿e on jednak mam innego wyjœcia, jak tylko s³uchaæ rozkazów. przenosiæ bomby?” Willy Messerschmitt chc¹c PRZE Ł Je¿eli Führer nakazuje ostro¿noœæ, musimy byæ zrobiæ dobre wra¿enie wyrwa³ siê do przodu za- ostro¿ni.”9 pewniaj¹c, i¿ Me 262 mo¿e udŸwign¹æ jedn¹ 1000 Tego samego dnia na program rozwoju Me 262 kg lub dwie 500 kg bomby, podwajaj¹c tym sa- spad³ jeszcze jeden dotkliwy cios. Bombowce mym zak³adane wczeœniej mo¿liwoœci samolotu 8. Floty Powietrznej USAAF zbombardowa³y za- w wersji myœliwsko bombowej. Hitler z rozpro- k³ady Messerschmitt w Regensburgu, gdzie zgi- mienionym obliczem podziêkowa³ konstruktoro- nê³o przesz³o 400 pracowników, a zniszczeniu wi i wykrzykn¹³: „Wreszcie, to jest samolot, któ- uleg³y liczne materia³y zgromadzone w zwi¹zku z planowanym podjêciem produkcji seryjnej Me 262. Nalot uœwiadomi³ zarz¹dowi firmy zagro¿e- nie istniej¹ce dla biura konstrukcyjnego mieszcz¹- cego siê w Augsburgu. W zwi¹zku z tym zapad³a decyzja o przeniesieniu biura do Oberammergau w bawarskich Alpach. Trwaj¹c¹ kilka miesiêcy przeprowadzka spowodowa³a dalsze opóŸnienia programu rozwojowego Me 262. KAGERO.EU Karierê Me 262 w roli myœliwca przechwytuj¹- cego opóŸni³ te¿ pomys³ Hitlera, który po razZ pierwszy wyartyku³owany zosta³ 4 marca 1944 roku w protokole z jednej z narad w kwaterze g³ównej: „...na rozkaz Führera ka¿dy myœliwiec musi byæ odt¹d w stanie przej¹æ rolê myœliwca bombarduj¹cego. Wyposa¿enie do przenoszenia ³adunku 500 kg bomb, zgodnie z rysunkiem Nr. II/141, przewiduje siê równie¿ dla Me 262. Nale- ¿y u¿ywaæ normalnego celownika Revi. Do ope- racji myœliwsko bombowych konieczne jest zasto- sowanie powiêkszonych kó³ podwozia g³ównego z 770 x 270 mm doPOBRANO 840 x 300 mm.” Koncepcja ta okaza³a siê fatalna w skutkach dla niemieckiego lotnictwa myœliwskiego. W dniu 27 paŸdziernika 1943 roku Hitler opisa³ w liœcie do Göringa swój plan zniszczenia alianc- kich jednostek desantowych podczas oczekiwanej inwazji we Francji: „Myœliwiec odrzutowy z bom- bami nabierze ¿ywotnego znaczenia, je¿eli w od- Lt. Alfred „Bubi” Schreiber w dniu 26 lipca 1944 roku sto- powiednim momencie przemknie z ogromn¹ prêd- czy³ pierwsz¹ w historii lotnictwa walkê powietrzn¹, w któ- koœci¹ nad pla¿ami i zrzuci bomby na st³oczone rej wzi¹³ udzia³ myœliwiec odrzutowy. 10 tam zgrupowanie nieprzyjacielskie.” Lt. Alfred “Bubi” Schreiber was the first pilot to engage in Dok³adnie dziesiêæ dni wczeœniej oblatany zo- an aerial duel while flying a jet fighter. This historic fight sta³ prototyp Me 262 V6, który jako pierwszy took place on 26th July 1944. (Nowarra via Autor)

Me 262 w OBRONIE RZESZY 11 rego domaga³em siê od lat! Stoi tu, ale nikt nie W lutym 1944 roku ukoñczone zosta³y pierw- potrafi³ tego odkryæ! Rozkazujê, aby samolot ten sze 22 seryjne p³atowce Me 262 S (skrót od Serien budowany by³ jako bombowiec!” – seryjny). Silniki do tych samolotów dotar³y do W dniu 20 grudnia 1943 roku Hitler sprecyzo- zak³adów Messerschmitt pod koniec marca 1944 wa³ swoje oczekiwania wzglêdem Me 262: „Z ka¿- roku. Gotowe maszyny przekazano w wiêkszoœci dym nadchodz¹cym miesi¹cem zwiêksza siê do pierwszej doœwiadczalnej jednostki nosz¹cej prawdopodobieñstwo, i¿ bêdziemy mieli co naj- oznaczenie Erprobungskommando 262.13 mniej jeden pu³k samolotów odrzutowych, naj- Dnia 23 maja 1944 roku Göring zorganizowa³ wa¿niejszym jest, aby wróg obrzucony zosta³ w Obersalzberg konferencjê dotycz¹c¹ programu bombami, dok³adnie w podczas l¹dowania desan- produkcyjnego „226” zak³adaj¹cego ambitny plan tu. Zmusi go to do ukrycia. Nawet, je¿eli w po- rozwoju lotnictwa myœliwskiego. Wœród uczestni- OMOWA KONSTRUKCJA OMOWA wietrzu znajdzie siê tam tylko jeden taki samolot, ków konferencji znaleŸli siê m.in. minister uzbro- to i tak, bêd¹ musieli poszukaæ kryjówki, trac¹c jenia Albert Speer, jego zastêpca Karl-Otto Sauer godzinê za godzin¹! A po up³ywie dwunastu go- oraz szef wydzia³u uzbrojenia Luftwaffe, feldmar- PRZE Ł dzin nasze rezerwy wyrusz¹ ju¿ w drogê. Je¿eli sza³ek Erhard Milch. Po zakoñczeniu konferencji tylko zdo³amy zatrzymaæ ich na pla¿ach na szeœæ Göring poinformowa³ zebranych, i¿ Hitler chcia³- do oœmiu godzin, zobaczycie pañstwo, jakie¿ bê- by poznaæ szczegó³y nowego programu i zaprasza dzie to mia³o dla nas znaczenie...”12 uczestników do Berghofu. Dalszy przebieg wypad- Podczas konferencji 16 stycznia 1944 roku Hi- ków w szczegó³ach przedstawi³ David Irving: tler podkreœli³, i¿ Me 262 interesuje go wy³¹cznie „Milch zacz¹³ omawiaæ szczegó³y programu w wersji bombowej i aby umo¿liwiæ mu przeno- przygotowanego przez Sztab Myœliwski, ale Hi- szenie wiêkszego ³adunku nale¿y zdemontowaæ tler s³ucha³ go obojêtnie, wpatruj¹c siê w szczyty broñ pok³adow¹. Argumentowa³, i¿ tak szybka gór. Dopiero gdy feldmarsza³ek doszed³ do Me maszyna obroni siê zawsze dziêki przewadze 262, Hitler przerwa³ mu: S¹dzi³em, ¿e Me 262 w³asnej prêdkoœci. Próby przeciwstawienia siê wejdzie do produkcji jako szybki bombowiec. Jak Führerowi podjête przez Milcha i Speera zakoñ- wiele egzemplarzy ju¿ wyprodukowanych mo¿e czy³y siê niepowodzeniem, Hitler nie przyjmowa³ przenosiæ bomby? ¿adnych argumentów, które nie by³y zbie¿ne z je- ¯aden – odpar³ Milch. – Me 262 jest aktualnie go w³asnym zdaniem. produkowanyKAGERO.EU wy³¹cznie w wersji myœliwskiej. Z

POBRANO

Samoloty Messerschmitt Me 262 A-1a nale¿¹ce do Erprobungskommando 262, lotnisko Lechfeld sierpieñ 1944 roku. Na pierwszym planie maszyna W.Nr. 170 071, „bia³a 2”, na której lata³ Maj. Erich Hohagen, za nim stoi W.Nr. 170 067, „bia³a 3”. These Me 262s of A-1a variant, photographed at Lechfeld in August 1944, belonged to Erprobungskommando 262. Seen in the foreground is W.Nr. 170 071, coded “White 2”, the regular mount of Maj. Erich Hohagen, behind it W.Nr. 170 067, coded “White 3”. (Nowarra via Autor)

12 www.kagero.pl Me 262 A-1a, W.Nr. 170 071, „bia³a 2”, OMOWA KONSTRUKCJA OMOWA któr¹ pilotuje Maj. Erich Hohagen, lotnisko Lechfeld, sierpieñ 1944 roku. Me 262 A-1a, W.Nr. 170 071, “White 2”, flown by Maj. Erich Hohagen; Lech- PRZE Ł feld, August 1944. (Nowarra via Autor)

Zapad³o ciê¿kie milczenie. Milch zacz¹³ wyja- Hitler odwróci³ siê od niego i nie odezwa³ siê œniaæ, ¿e samolot ten nie bêdzie móg³ przenosiæ ju¿ do Milcha. Ktoœ siedz¹cy na lewo od Peterse- bomb bez znacznych zmian konstrukcyjnych, a na- na wyszepta³: Trafiony-zestrzelony! Dni Milcha na wet po nich nie uniesie wiêcej ni¿ 500 kg bomb. urzêdzie by³y ju¿ policzone...”14 Hitler straci³ zimn¹ krew. Uœwiadomi³ sobie, ¿e Dowódca Luftywaffe, Hermann Göring, nie za- inwazja aliancka mo¿e nast¹piæ lada dzieñ, a on mierza³ nara¿aæ na szwank u Hitlera resztek swo- tego cudownego samolotu, na który tak liczy³ – jej reputacji i ju¿ 27 maja 1944 roku wys³a³ pismo nie ma! Przerwa³ Milchowi: Co z tego? Chcia³em swoim genera³om: „Führer rozkaza³, i¿ samolot Me tylko jednej bomby 250-kilogramowej. 262 mo¿e zostaæ u¿yty bojowo wy³¹cznie jako Za¿¹da³ œcis³ych danych o obci¹¿eniu wersji szybki bombowiec. Samolot ten, a¿ do odwo³ania, myœliwskiej – o wadze uzbrojenia, opancerzenia, nie bêdzie brany pod uwagê jako myœliwiec.” amunicji. Dwa dni póŸniej, 29 maja 1944 roku, Göring zor- A wiêc nie zwraca siê najmniejszej uwagi na ganizowa³KAGERO.EU kolejn¹ konferencjê poœwiêcon¹ Me 262, moje rozkazy – krzycza³. – Wyda³em bezwzglêd- tym razem jednak wœród zaproszonych zabrak³o ny rozkaz i nikt nie móg³ mieæ ¿adnych w¹tpli-Z miejsca dla feldmarsza³ka Milcha. Zaraz na pocz¹t- woœci, ¿e ten samolot mia³ wejœæ do produkcji jako ku spotkania marsza³ek Rzeszy przekaza³ nadzór maszyna myœliwsko bombowa. nad programem dalszego rozwoju Me 262 inspek- Saur poda³ dane o obci¹¿eniu, a Hitler doda- torowi lotnictwa bombowego, którym by³ w owym wa³ je g³oœno. Wysz³o znacznie wiêcej ni¿ 500 kg. czasie Obst. Walter Marienfeld. Kiedy podczas dys- – Nie potrzeba ¿adnych dzia³ek – stwierdzi³. – kusji Messerschmitt okreœli³ Me 262 mianem my- Samolot jest tak szybki, ¿e nie potrzebuje te¿ ¿ad- œliwca Göring natychmiast zwróci³ mu uwagê: „Pro- nej p³yty pancernej. Mo¿e to pan wywaliæ. szê zaprzestaæ u¿ywania s³owa myœliwiec!” Potem spyta³ Petersena, czy siê z tym zgadza. Wszystkie produkowane odt¹d seryjnie Me 262 – Mo¿na to zrobiæ bez problemu (nastêpnego dnia wykañczano w wersji bombowej. Dopiero 4 listo- Göring robi³ mu wyrzuty: Tak, tak, pan to powie- pada 1944 roku Hitler wyrazi³ zgodê na produko- dzia³, mo¿na sprawdziæPOBRANO w protokole!). wanie wariantu myœliwskiego pod warunkiem Milch, skonsternowany takim obrotem sprawy, wszak¿e, i¿ ka¿dy wyprodukowany samolot bê- poprosi³ Hitlera, by wys³ucha³ te¿ opinii pozosta- dzie w stanie, w razie potrzeby, przenosiæ co naj- ³ych osób, ale nikt siê ju¿ nie wypowiedzia³. Ge- mniej jedn¹ 250 kg bombê. nera³ Korten zachowa³ milczenie, a Galland, po W ci¹gu nieca³ych szeœciu miesiêcy pomiêdzy wypowiedzeniu zaledwie paru s³ów, zosta³ tak 23 maja a 4 listopada 1944 roku wyprodukowa- zrugany przez Hitlera, ¿e zamilk³. Feldmarsza³ek nych zosta³o 239 samolotów Me 262 w wersji desperacko zwróci³ siê do Hitlera, by jeszcze raz bombowej, gdyby u¿yto je w wersji myœliwskiej przemyœla³ sw¹ decyzjê, ale spad³ na niego istny w obronie powietrznej Rzeszy straty amerykañ- potok obelg. Straciwszy panowanie nad sob¹, skiej 8 Armii Powietrznej by³yby z pewnoœci¹ wybuchn¹³: Ale¿, mein Führer, nawet ma³e dziec- znacznie wy¿sze, co mog³oby w pewnym stopniu ko zauwa¿y, ¿e to jest myœliwiec, a nie bombo- wp³yn¹æ na przebieg walk na zachodnioeuropej- wiec! skim teatrze dzia³añ bojowych.15

Me 262 w OBRONIE RZESZY 13 Chrzest bojowy

dniu 9 grudnia 1943 roku, na wniosek Piloci dwusilnikowych samolotów z napêdem kla- inspektora lotnictwa myœliwskiego, sycznym nabrali wczeœniej odpowiedniego do- WAdolfa Gallanda, utworzony zosta³ œwiadczenia i byli lepiej przygotowani do pilotowa- Erprobungskommando Lechfeld (wkrótce nazwê nia, równie¿ dwusilnikowych, odrzutowców. zmieniono na Erprobungskommando 262), by³a to Od po³owy maja 1944 roku piloci jednostki pierwsza jednostka maj¹ca zostaæ wyposa¿ona rozpoczêli szkolenie w locie za sterami samolo- w samoloty Messerschmitt Me 262. Dowódc¹ jed- tów seryjnych S3 i S4. W dniu 19 maja 1944 roku nostki mianowany zosta³ 15 grudnia 1943 roku, jednostka ponios³a pierwsz¹ stratê, podczas lotu Hptm. Werner Thierfelder16. Jej personel lataj¹cy treningowego rozbi³ siê Me 262, WNr. 130 002, pochodzi³ z III./ZG 26 u¿ytkuj¹cej dotychczas dwu- VI+AB. W szcz¹tkach maszyny zgin¹³ Uffz. Hans silnikowe niszczyciele typu G. Flachs.

KAGERO.EU Z

POBRANO

Me 262 A-1a, W.Nr. 170 045, „bia³a 5” z Erprobungskommando 262. Lt. Joachim Weber za sterami tej maszyny przechwyci³ rozpoznawczego Mosquito w dniu 8 sierpnia 1944 roku nad Ammersee. Na wlotach silników Jumo 004 za³o¿one druciane os³ony zapobiegaj¹ce zasysaniu do œrodka obcych cia³. Me 262 A-1a, W.Nr. 170 045, “White 5” of Erprobungskommando 262. On 8th August 1944 Lt. Joachim Weber flew this aircraft when he intercepted a reconnaissance Mosquito over Ammersee. Note wire baskets mounted on the inlets of the Jumo 004 engines which protected the turbines from accidental sucking in objects. (Nowarra via Autor)

14 www.kagero.pl CHRZEST BOJOWY

KAGERO.EU Dzia³ko MK 108 kalibru 30 mm stanowi¹ce podstawowe uzbrojenie strzeleckie Me 262 A-1a. The 30 mm MK 108 cannon was the primary armament ofZ Me 262 A-1a. (Nowarra via Autor)

Ju¿ dwa tygodnie póŸniej fatalna decyzja Hi- o pojemnoœci 600 dm3 znalaz³ siê w tylnej czêœci tlera zwi¹zana ze zmian¹ przeznaczenia Me 262 kad³uba, za punktem ciê¿koœci p³atowca. Masê z myœliwca przechwytuj¹cego na szybki bombo- tego dodatkowego zbiornika równowa¿yæ mia³y wiec praktycznie zahamowa³a proces szkolenia. dwie bomby po 250 kg ka¿da zawieszone na Czêœæ pilotów przekazano do innych jednostek, wyrzutnikach ETC 503 pod przedni¹ czêœci¹ ka- przestano te¿ dostarczaæ nowe samoloty. d³uba. Rozwi¹zanie to okaza³o siê bardzo k³opo- W dniu 25 maja 1944 roku rozpoczêto przygo- tliwe, zrzut bomb nie móg³ nast¹piæ przed opró¿- towania do przezbrojenia dywizjonu bombowego nieniem zbiornika znajduj¹cego siê w tylnej czê- I./KG 51 „Edelweiß”, u¿ytkuj¹cego dotychczas œci kad³uba, poniewa¿ samolot natychmiast opa- dwusilnikowe samolotyPOBRANO Messerschmitt Me 410, na da³ na ogon. Ca³kowite opró¿nienie zbiornika bombowce odrzutowe Me 262 A-2. Prototypem tej przed zrzutem bomb skutkowa³o opadaniem p³a- wersji by³ Me 262 V10 (WNr. 130 005, VI+AE). towca na obci¹¿ony bombami nos. Z uwagi na Samolot w wersji myœliwskiej posiada³ dwa zbior- bardzo ograniczon¹ widocznoœæ z kabiny w dó³ niki paliwa o pojemnoœci po 900 dm3, opancerze- celny zrzut bomb mo¿liwy by³ wy³¹cznie w p³yt- nie kabiny pilota oraz cztery dzia³ka MK 108 ka- kim nurkowaniu. libru 30 mm umieszczone w przedniej czêœci ka- Zanim do I./KG 51 dostarczono pierwsze od- d³uba. Aby zmniejszyæ masê samolotu i umo¿li- rzutowce Alianci wyl¹dowali o œwicie 6 czerwca wiæ mu przenoszenie bomb wymontowano ele- 1944 roku na pla¿ach Normandii. Tymczasem menty opancerzenia oraz dwa z czterech dzia³ek pierwszych 12 pilotów zakoñczy³o szkolenie do- MK 108. W celu powiêkszenia zasiêgu zainstalo- piero 19 lipca 1944 roku i nastêpnego dnia dzie- wano dwa dodatkowe zbiorniki paliwa, jeden wiêæ samolotów zorganizowanych w Einsatzkom- o pojemnoœci 250 dm3 pod fotelem pilota, a drugi mando Schenk przebazowane zosta³o do na lotni-

Me 262 w OBRONIE RZESZY 15 CHRZEST BOJOWY

Me 262 A-1a z Erprobungskommando 262 podczepiony do ci¹gnika lotniskowego, uwagê zwracaj¹ os³ony wlotów powie- trza do silników. Me 262 A-1a of Erprobungskommando 262 hooked to a tow vehicle. Note engine covers. (Nowarra via Autor)

sko Châteaudun w pobli¿u Orleanu we Francji. samolot: „Znajdowaliœmy siê na wysokoœci oko³o Dowodz¹cy jednostk¹ Maj. Wolfgang Schenk by³ 3300KAGERO.EU metrów na zachód od Brukseli, kiedy zauwa- weteranem jednostek niszczycieli, w dniu 14 ¿y³em maszynê, która lecia³a bardzo szybko na sierpnia 1941 roku odznaczony zosta³ Krzy¿emZ wysokoœci oko³o 150 metrów kieruj¹c siê na po³u- Rycerskim. Podleg³y mu personel tworzyli piloci dnie, s¹dzi³em, i¿ to B-26. Natychmiast wprowa- pochodz¹cy z 3./KG 51. Dzia³ania bojowe odrzu- dzi³em samolot w nurkowanie, aby upewniæ siê, towych bombowców prowadzone przez kilka czy dobrze rozpozna³em typ, ale pomimo faktu, pierwszych tygodni nie zosta³y w ogóle odnoto- i¿ moja prêdkoœæ wynosi³a okr¹g³e 720 km/h z le- wane w ¿adnym z meldunków alianckiego wy- dwoœci¹ uda³o mi siê dotrzymaæ tempa nieznanej wiadu! Samoloty, które mia³y wzbudzaæ panikê maszynie. Kiedy znalaz³em siê oko³o 1500 metrów samym swoim pojawieniem siê nad frontem nie ponad tym samolotem stwierdzi³em, ¿e nie jest to zosta³y nawet zauwa¿one przez nieprzyjaciela. B-26, chocia¿ wykazywa³ pewne podobieñstwo do Zwi¹zane to by³o z rozkazem Hitlera, który z oba- Maraudera. Samolot nosi³ szary kamufla¿, d³ugi wy, aby ¿aden egzemplarz nowego samolotu nie zaokr¹glony nos, nie zd¹¿y³em jednak zauwa¿yæ wpad³ w rêce wrogaPOBRANO zakaza³ przelotów nad tery- ¿adnego uzbrojenia, poniewa¿ maszyna nieco torium zajêtym przez nieprzyjaciela na pu³apie zmieni³a kurs wychodz¹c w bardzo szeroki ³uk. mniejszym ni¿ 4000 metrów, pilotom nie wolno Przez ca³y czas nurkowa³em z prêdkoœci¹ 720 by³o te¿ przekraczaæ prêdkoœci 750 km/h i wyko- km/h, mia³em jednak k³opot z przeciêciem drogi nywaæ lotów nurkowych. obcej maszynie, aby zmusiæ j¹ do ponownej zmia- Do pierwszego spotkania w powietrzu pomiê- ny kursu. Przeciwnik nie próbowa³ wznieœæ siê dzy Me 262 z myœliwcami alianckimi dosz³o do- wy¿ej, ani wykonaæ wira¿u ciaœniejszego ni¿ 90 piero póŸnym popo³udniem 28 sierpnia 1944 roku stopni. Zbli¿y³em siê do niego na odleg³oœæ 600 nad terytorium Belgii. Maj. Joseph Myers z 78th metrów i lec¹c w stromym nurkowaniu musia- Fighter Group USAAF dowodz¹cy czwórk¹ my- ³em dodatkowo maksymalnie otworzyæ przepust- œliwców typu Thunderbolt, które os³ania³y pozo- nicê, aby jeszcze bardziej zmniejszyæ dziel¹cy nas sta³e maszyny z tego samego dywizjonu atakuj¹- dystans. Teraz spostrzeg³em, i¿ maszyna przypo- ce cele naziemne dostrzeg³ na niebie niezwyk³y mina samolot oznaczony na naszych tablicach

16 www.kagero.pl rozpoznawczych jako Me 262. Dziêki wykorzysta- der zgin¹³ zestrzelony przez myœliwce alianckie, niu pe³nej mocy silnika oraz przewagi wysokoœci rzeczywist¹ przyczyn¹ jego œmierci by³ jednak uda³o mi siê zbli¿yæ do nieprzyjacielskiej maszy- b³¹d pilota, który zbli¿aj¹c siê do nieprzyjaciel- ny, kiedy znalaz³em siê w odleg³oœci nie wiêkszej skiego samolotu rozpoznawczego wprowadzi³ ni¿ 50 metrów od jej ogona i chcia³em w³aœnie maszynê w p³ytkie nurkowanie zbytnio j¹ rozpê- otworzyæ ogieñ, nieprzyjaciel gwa³townie zmniej- dzaj¹c, a nastêpnie straci³ nad ni¹ kontrolê. Po- szy³ prêdkoœæ lotu i przymusowo wyl¹dowa³ na dobny przypadek prze¿y³ jeden z dawnych asów polu poroœniêtym zbo¿em. Dotkn¹³ ziemi dok³ad- JG 54, a nastêpnie czo³owy as Me 262 z 11 zwy-

nie w chwili, kiedy zacz¹³em strzelaæ. Zauwa¿y- ciêstwami powietrznymi, Lt. Karl „Quax” CHRZEST BOJOWY ³em liczne trafienia w pobli¿u kabiny i w silniki. Schnörrer: „Ze wszystkich si³ ci¹gn¹³em dr¹¿ek, Maszyna przeskoczy³a jeszcze przez kilka ³anów, jednak nie potrafi³em wyprowadziæ Me 262 z nur- zanim siê zatrzyma³a i zaczê³a siê paliæ. Pilot kowania. To by³o straszne. Z rozpaczy odstrzeli- wyskoczy³ z niej w najwiêkszym poœpiechu i od- ³em os³onê kabiny, co natychmiast zadzia³a³o na bieg³ w bok”17 trymery i spowodowa³o samoistne wyprowadze- Zniszczonego Me 262 pilotowa³ Ofw. Hyroni- nie maszyny z lotu nurkowego. Wyl¹dowa³em mus „Ronny” Lauer z Eisatzkommando Schenk, bez os³ony kabiny, z pofa³dowanym pokryciem który zdecydowa³ siê na przymusowe l¹dowanie, p³atów. Me 262 musia³ zostaæ spisany na straty.”18 gdy¿ s¹dzi³, i¿ ma na ogonie Spitfire. Kiedy Nie- W dniu 26 lipca 1944 roku dosz³o do pierwszej miec odbiega³ od wraku ostrzela³ go Lt. M. D. walki powietrznej pomiêdzy Me 262 S12, WNr. Croy, numer 4 w roju Myers’a. Lauer nie zosta³ 130 017, który pilotowa³ Lt. Alfred „Bubi” Schre- jednak trafiony, wróci³ do latania bojowego i prze- iber, a rozpoznawczym Mosquito z 544 dywizjo- ¿y³ wojnê. nu RAF z za³og¹ w sk³adzie: pilot Fl/Lt A. E. Wall W miêdzyczasie na terytorium Bawarii rozpo- i nawigator P/O A. S. Lobban. Samolot brytyjski czê³y siê próby z zastosowaniem Me 262 w roli wystartowa³ z bazy Benson w Oxfordshire aby myœliwca przechwytuj¹cego. Erprobungskom- z pu³apu 9000 metrów sfotografowaæ rejon Mona- mando 262 wziê³o na cel samotnie lataj¹ce alianc- chium (München). W rejonie celu P/O Lobban kie samoloty myœliwskie. Do jednej z pierwszych zauwa¿y³ szybko zbli¿aj¹cy siê dwusilnikowy sa- tego typu operacji samotnie wystartowa³ w dniu molot. Fl/Lt Wall natychmiast przesun¹³ do opo- 18 lipca 1944 roku dowódca jednostki, Hptm. ru przepustnicê silników chc¹c oddaliæ siê od nie- Werner Thierfelder, który zasiad³ za sterami Me przyjaciela.KAGERO.EU Na wysokoœci powy¿ej 9000 metrów 262 S6, VI+AK. Wkrótce jednak jego samolot Mosquito przewy¿sza³ prêdkoœci¹ wszystkie zna- spad³ na ziemiê rozbijaj¹c siê ca³kowicie w pobli-Z ne Brytyjczykom typy samolotów Luftwaffe, tym ¿u Landsbergu. Wed³ug oficjalnej wersji Thierfel- razem jednak okaza³o siê, i¿ tajemnicza maszyna

POBRANO

Messerschmitt Me 262 A-1a, W.Nr. 170 059 nale¿¹cy do Erprobungskommando 262, lotnisko Lechfeld, lato 1944 roku. Messerschmitt Me 262 A-1a, W.Nr. 170 059, of Erprobungskommando 262; Lechfeld, summer 1944. (Nowarra via Autor)

Me 262 w OBRONIE RZESZY 17 bez trudu ich dogoni³a i wyprzedzi³a nie otwiera- Równie¿ drugie zwyciêstwo powietrzne zg³o- j¹c jednak ognia. Niemiecki pilot, który chcia³ szone 2 sierpnia 1944 roku przez Lt. Schreibera mieæ pewnoœæ, i¿ ma do czynienia z samolotem (rozpoznawczy PR XI) nie nieprzyjaciela, po chwili zawróci³ i ponownie znajduje potwierdzenia w Ÿród³ach alianckich. zacz¹³ zbli¿aæ siê od ty³u do Mosquito. Fl/Lt Wall Pierwsze w pe³ni udokumentowane zestrzelenie zrozumia³, i¿ ma do czynienia z myœliwcem o na- uzyskane za sterami Me 262 uzyska³ 8 sierpnia pêdzie odrzutowym. Kiedy przeciwnik zbli¿y³ siê 1944 roku Lt. Joachim Weber, który o godzinie ponownie Anglik wykona³ gwa³towny zwrot 15.38 w pobli¿u Ohlstadt zestrzeli³ rozpoznawcze-

CHRZEST BOJOWY w prawo, jednak mniej zwrotny, ale znacznie go Mosquito z 540 dywizjonu RAF. Obydwaj szybszy Messerschmitt po chwili znalaz³ siê po- cz³onkowie za³ogi samolotu brytyjskiego, pilot nownie na jego ogonie i otworzy³ ogieñ z odle- Fl/Lt Desmond Matthewman i nawigator Fl/Sgt g³oœci oko³o 750 metrów. Wall wykona³ kolejny William Stopford, ponieœli œmieræ. unik zmuszaj¹c Schreibera do przerwania ognia Pierwszy zestrzelony przez Me 262 czterosilni- i zajêcia pozycji do nastêpnego ataku. Sytuacja kowy bombowiec USAAF, Boeing B-17 Flying taka powtórzy³a siê ³¹cznie piêæ razy, a¿ w koñcu Fortress z 303rd Bomb Group, zapisa³ na swoje niemiecki pilot zmieni³ taktykê podchodz¹c do konto, w dniu 15 sierpnia 1944 roku, Fw. Helmut ataku od spodu w locie wznosz¹cym. Podczas Lennartz z Ekdo 262, który szczegó³owo opisa³ to wykonywania jeszcze jednego uniku Wall us³y- wydarzenie: „Wprawdzie w powietrzu nie by³o sza³ g³oœny huk w dolnej czêœci kad³uba, wpro- ¿adnego samolotu rozpoznawczego, ale otrzyma- wadzi³ jednak Mosquito w niemal pionowe nur- liœmy meldunek, ¿e pojedynczy Boeing B-17 leci kowanie i wpad³ w znajduj¹c¹ siê poni¿ej war- wzd³u¿ Renu atakuj¹c z broni pok³adowej p³yn¹- stwê chmur gubi¹c przeœladowcê. ce statki. Wystartowa³em z Lechfeld o godzinie Anglicy zdo³ali dotrzeæ do najbli¿szego lotni- 12.45 razem z moim bocznym Ofw. Kreutzber- ska alianckiego w Fermo we W³oszech, gdzie gem. Lec¹c jeden nad drugim próbowaliœmy na- dopiero po l¹dowaniu okaza³o siê, i¿ dziwny mierzyæ nieprzyjacielski samolot, pocz¹tkowo jed- i g³oœny huk powsta³ w momencie, kiedy si³a nak nie sprzyja³o nam szczêœcie. Po oko³o 40 mi- przeci¹¿enia wyrwa³a w³az wejœciowy z kad³uba nutach lotu mój boczny lec¹cy w pobli¿u ziemi Mosquito. Odpadaj¹cy w³az uszkodzi³ te¿ lewy zameldowa³, i¿ z uwagi na brak paliwa musi na- statecznik poziomy. tychmiast wyl¹dowaæ. Zdecydowa³em siê obni¿yæ Tymczasem Lt. „Bubi” Schreiber by³ przekona- pu³apKAGERO.EU lotu i pod¹¿yæ za nim. Po pewnym czasie ny, i¿ Mosquito zosta³ zestrzelony i zg³osi³ uzy- dostrzeg³em na du¿ej wysokoœci ciemny punkt, skanie pierwszego zwyciêstwa powietrznego dlaZ który gdy podlecia³em bli¿ej okaza³ siê byæ po- Ekdo 262. szukiwanym przez nas Boeingem, a nie Me 262

POBRANO

Amerykañski Lightning w wersji rozpoznania fotograficznego. Samoloty tego typu by³y priorytetowym celem dla pilotów Me 262. Photo-reconnaissance version of the P-38 Lightning. These aircraft were a prime target for Me 262 pilots. (AFHRA)

18 www.kagero.pl CHRZEST BOJOWY

Cysterna z paliwem J2 zamontowana na podwoziu ciê¿arówki Opel Blitz podje¿d¿a do Me 262 A-1a, „bia³a 6” z Erprobung- skommando 262. An Opel Blitz fuel bowser delivers J2 fuel to a Me 262 A-1a, “White 6” of Erprobungskommando 262. (Nowarra via Autor)

Kreutzberga. Musia³em zdecydowaæ siê na szyb- Messerschmitta, ¿e Me 262 zestrzeli³ pierwszego ki atak, poniewa¿ równie¿ mnie koñczy³o siê ju¿ czteromotorowca.KAGERO.EU Po moim l¹dowaniu profesor by³ paliwo. Zaatakowa³em nieprzyjaciela od ty³u, ale pierwszym, który pogratulowa³ mi sukcesu.”20 nie uda³o mi siê otworzyæ ognia, bo znajduj¹cyZ W ci¹gu kolejnych trzech tygodni, do 6 wrze- siê w odleg³oœci co najmniej 800 metrów Boeing œnia 1944 roku, piloci Me 262 zestrzelili jeszcze wykona³ ostry zwrot i ustawi³ siê przodem do szeœæ alianckich samolotów rozpoznawczych, mnie. Drugi atak przeprowadzi³em od ty³u z do- wszystkie zg³oszone przez nich zwyciêstwa po- ³u. W miêdzyczasie znaleŸliœmy siê nad Stuttgar- wietrzne potwierdzaj¹ Ÿród³a alianckie. tem. Stacjonuj¹cy tam Flak19 otworzy³ ogieñ ze Do pierwszej bitwy powietrznej pomiêdzy wszystkich luf. Chyba z tego powodu nieprzyja- du¿¹ formacj¹ amerykañskich bombowców eskor- cielowi nie uda³o siê unikn¹æ mojego ataku. Tra- towanych przez Mustangi a rojem Me 262 z Ekdo fi³em w lewe skrzyd³o. Dzia³anie pocisków by³o 262 dosz³o 11 wrzeœnia 1944 roku w pobli¿u Lip- straszliwe. Skrzyd³o natychmiast oddzieli³o siê od ska (Leipzig). Piloci odrzutowców nie ponieœli reszty p³atowca. Kiedy spojrza³em na wskaŸniki strat. Ofw. Helmut Baudach zestrzeli³ jednego paliwa obydwa pokazywa³yPOBRANO zero. Musia³em skie- Mustanga z 339th Fighter Group, jego pilot Lt rowaæ siê na ziemiê. Przede mn¹ le¿a³o lotnisko Willam A. Jones wyskoczy³ na spadochronie i do- Stuttgart-Echterdingen. Pomimo tego, i¿ podczas sta³ siê do niewoli. dolotu nad pas startowy wystrzeliwano w moj¹ Nastêpnego dnia para Me 262 z Ekdo 262 wziê- stronê bez przerwy czerwone rakiety, poniewa¿ ³a udzia³ w odpieraniu nalotu 888 czterosilniko- lotnisko zosta³o zbombardowane kilka godzin wych bombowców na zak³ady produkuj¹ce pali- wczeœniej, uda³o mi siê z du¿¹ doz¹ szczêœcia po- wa syntetyczne znajduj¹ce siê w œrodkowych sadziæ maszynê wœród lejów po bombach. Po 56 Niemczech. Zestrzelenie dwóch B-17 zg³osi³ minutach lotu zbiorniki paliwa by³y zupe³nie pu- Hptm. Georg-Peter Eder, jeden z póŸniejszych ste. Kilka godzin póŸniej uda³o siê doprowadziæ asów Me 262. pas startowy do stanu u¿ywalnoœci i o godzinie Dnia 14 wrzeœnia 1944 roku Lt. Weber zestrze- 16.00 wystartowa³em w drogê powrotn¹ do Lech- li³ za sterami Me 262 swojego drugiego Mosqu- feld. W miêdzyczasie zawiadomiono profesora ito, a cztery dni póŸniej trzeciego.

Me 262 w OBRONIE RZESZY 19 Kommando Nowotny

eneralny inspektor lotnictwa myœliwskie- noosobowym pontonie pracowicie wios³uj¹c d³oñ- go Luftwaffe Gen. Adolf Galland dok³a- mi, a¿ dotar³ do sta³ego l¹du. Jego kariera w sk³a- Gda³ wszelkich starañ, aby jak najszybciej dzie JG 54 Grünherz (zielone serce) rozwija³a siê stworzyæ frontow¹ jednostkê wyposa¿on¹ w my- bardzo dynamicznie. W dniu 4 wrzeœnia 1942 roku œliwce odrzutowe. Rozkazem z dnia 26 wrzeœnia udekorowany zosta³ Krzy¿em Rycerskim (po uzy- 1944 roku personel Ekdo 262 zasilony przez no- skaniu 56 zwyciêstwa powietrznego), 14 paŸdzier- wych pilotów stworzyæ mia³ now¹ jednostkê, któ- nika 1943 roku jako pierwszy pilot myœliwski Luft- rej dowództwo obj¹³ legendarny ju¿ wówczas as waffe uzyska³ 250 zwyciêstwo powietrzne, co ju¿ Luftwaffe Maj. . Nowotny, urodzo- piêæ dni póŸniej przynios³o mu Brylanty do Krzy- ny 7 grudnia 1920 roku w Gmünd () by³ ¿a Rycerskiego. Dziêki czêstej obecnoœci w kroni- jednym z najpopularniejszych niemieckich pilotów kach filmowych i na zdjêciach w ilustrowanych myœliwskich. W lutym 1941 roku, jako œwie¿o upie- czasopismach Nowotny sta³ siê jednym z najbar- czony , trafi³ do 9./JG 54. Swoje pierwsze dziej popularnych ¿o³nierzy Trzeciej Rzeszy. trzy zwyciêstwa powietrzne (radzieckie myœliwce Charyzma nowego dowódcy spowodowa³a, i¿ Polikarpow I-153) uzyska³ 19 lipca 1941 roku w po- nowa jednostka, która mia³a nosiæ oficjaln¹ nazwê bli¿u ba³tyckiej wyspy Oesel. Podczas tej akcji sam III./JG 6, przesz³a do historii jako Kommando No- zosta³ zestrzelony i przez trzy doby p³ywa³ w jed- wotny. KAGERO.EU Z

POBRANO

Messerschmitt Me 262 A-1a, W.Nr. 170 041, „bia³a 10” nale¿¹cy do Erprobungskommando 262. Messerschmitt Me 262 A-1a, W.Nr. 170 041, “White 10” of Erprobungskommando 262. (Nowarra via Autor)

20 www.kagero.pl KOMMANDO NOWOTNY KOMMANDO

Podczas uruchamiania silnika Junkers Jumo 004 p³on¹ce paliwo wylewa³o siê czasami poprzez dyszê wylotow¹ na pas startowy. W zwi¹zku z powy¿szym Me 262 musia³y u¿ywaæ lotniskKAGERO.EU z nawierzchni¹ betonow¹, poniewa¿ pasy startowe pokryte asfaltem mog³y same zaj¹æ siê ogniem. When the Junkers Jumo 004 engine was started, at times itZ spat out some burning fuel through engine nozzle. Hence, Me 262s required concrete runways to operate, as asphalt-covered runways would quickly catch fire. (Nowarra via Autor)

Nowa jednostka rozlokowana zosta³a na lotni- 51, a Kommando Nowotny musia³o zadowalaæ siê skach Hesepe i Achmer w pobli¿u Osnabrück w nielicznymi egzemplarzami nowego odrzutowca, pó³nocno zachodnich Niemczech, dok³adnie na co pozwala³o na wyposa¿enie w te samoloty za- linii przelotów formacji czterosilnikowych bom- ledwie jednej eskadry. bowców USAAF zmierzaj¹cych w stronê Berlina i Ju¿ w dniu 2 paŸdziernika 1944 roku w gospo- rafinerii benzyny syntetycznej rozlokowanych w dzie w Penterknapp w pobli¿u lotniska Bramsche œrodkowych i po³udniowo wschodnich Niem- otwarte zosta³o stanowisko dowodzenia nowej czech. Lokalizacja wydawa³a siê doskona³a, po- jednostki. W ci¹gu dwóch kolejnych dni na miej- mimo faktu, i¿ formacjePOBRANO amerykañskich bombow- sce dotar³a wiêkszoœæ cz³onków personelu lataj¹- ców poprzedza³y zazwyczaj liczne grupy myœliw- cego. W tym czasie dywizjon poniós³ pierwsz¹ ców, których zadaniem by³o „wymiatanie”, czyli stratê. Podczas l¹dowania w Hesepe 4 paŸdzier- wci¹ganie do walki i niszczenie myœliwców prze- nika 1944 roku z powodu awarii jednego z silni- chwytuj¹cych Luftwaffe startuj¹cych na spotkanie ków zgin¹³ Oblt. Alfred Teumer. nadlatuj¹cych bombowców. Pocz¹tek swojej kariery w Kommando Nowot- Zgodnie z za³o¿eniem w sk³ad Kommando ny tak wspomina Hptm. Georg-Peter Eder: „Jaki¿ Nowotny wejœæ mia³y trzy eskadry po 16 maszyn lotnik myœliwski nie podskoczy³by z radoœci, gdy- oraz rój sztabu dywizjonu, czyli ³¹cznie 52 samo- by zaproponowano mu s³u¿bê w jednostce, która loty. Poniewa¿ jednak w wyniku rozkazów Hitle- mia³a testowaæ nowe myœliwce turbinowe Me 262. ra absolutny priorytet w dostawach Me 262 mia- Tak wiêc po otrzymaniu rozkazu przeniesienia do ³y jednostki bombowe, prawie wszystkie wypro- Kommando Nowotny nie zwlekaj¹c nawet minu- dukowane maszyny przekazywane by³y do KG ty uda³em siê do Achmer. Wiedzia³em, i¿ spotkam

Me 262 w OBRONIE RZESZY 21 KOMMANDO NOWOTNY KOMMANDO

Ciekawe ujêcie Me 262 A-1a ukazuj¹ce skos skrzyde³ oraz charakterystyczny kszta³t kad³uba. An interesting shot of a Me 262 A-1a which shows the aircraft’s distinctive sweep and fuselage shape. (Nowarra via Autor)

tam mojego przyjaciela i kolegê ze szko³y woj- Na czele startowa³ Oblt. Bley, w krótkich odstê- skowej Alfreda Teumera, byli tam te¿ jeszcze inni pach za nim Lt. Kobert i Ofhr. Russel. W tym znakomici lotnicy myœliwscy, wojna nabierze tam czasieKAGERO.EU nad lotniskiem niespodziewanie pojawi³y z pewnoœci¹ innego wymiaru. siê Mustangi nale¿¹ce do 361th Fighter Group, jak Jednak¿e pierwsze godziny i dni pobytuZ wspomina Lt Urban L. Drew: „Pierwsza maszyna w Achmer w niewielkim tylko stopniu przyczy- sta³a gotowa do startu na pasie biegn¹cym ze ni³y siê do podtrzymania, czy te¿ umocnienia wschodu na zachód, druga skrêca³a w jej stronê. mojego optymistycznego nastawienia. Kiedy do- Poczeka³em a¿ obie siê zrównaj¹ i z wysokoœci tar³em na miejsce, odbywa³ siê w³aœnie pogrzeb 4600 metrów razem z moj¹ czwórk¹ run¹³em Oblt. Teumera, który poprzedniego dnia rozbi³ siê w dó³ do ataku. Dopêdzi³em drug¹ maszynê pilotuj¹c Me 262. Przyby³em w sam raz, aby zd¹- w chwili, kiedy znajdowa³a siê na wysokoœci oko- ¿yæ z oddaniem mu ostatniego honoru...”21 ³o 300 metrów nad ziemi¹. Moja prêdkoœæ wyno- Pierwsza akacja bojowa Kommando Nowotny si³a równe 700 km/h, podczas gdy odrzutowiec mia³a miejsce 7 paŸdziernika 1944 roku. O godzi- nie móg³ lecieæ szybciej ni¿ 300 km/h. Z odleg³o- nie 13.45 og³oszono alarm bojowy na lotniskach œci 360 metrów, z poprawk¹ 30 stopni otworzy- Hesepe i Achmer, POBRANOdo których zbli¿a³y siê forma- ³em ogieñ. Kiedy siê zbli¿y³em spostrzeg³em tra- cje bombowców powracaj¹cych z nalotu na rafi- fienia w skrzyd³a i kad³ub, gdy przelatywa³em nerie w Pöhlitz, Ruhland, Magdeburg, Kassel nad nim zobaczy³em p³omienie wydobywaj¹ce siê i Zwickau. Z lotniska Hesepe wystartowa³a para z poszycia prawego skrzyd³a. Obejrza³em siê do dy¿urna Lt. Schall i Fw. Lennartz. Podczas startu ty³u i ujrza³em potê¿n¹ eksplozjê, która pozosta- i wznoszenia Niemcy mieli du¿o szczêœcia i nie wi³a nad ziemi¹ wysoki s³up czerwono pomarañ- napotkali amerykañskich myœliwców eskorto- czowego ognia. wych. Po kilkunastu minutach wznoszenia zna- Kolejna maszyna znajdowa³a siê w odleg³oœci leŸli siê w pobli¿u bombowców i zestrzelili po oko³o 460 metrów przede mn¹ i wspina³a siê ostro jednym Liberatorze, a nastêpnie bezpiecznie wy- do góry jednoczeœnie zakrêcaj¹c w lewo. Pêdz¹c l¹dowali na macierzystym lotnisku. z prêdkoœci¹ prawie 720 km/h musia³em podci¹- Tymczasem krótko po godzinie 14.00 w Ach- gn¹æ dr¹¿ek aby utrzymaæ siê za ni¹. Zacz¹³em mer rozpocz¹³ siê start dy¿urnego klucza Me 262. strzelaæ z poprawk¹ 60 stopni z odleg³oœci 270

22 www.kagero.pl metrów, serie trafi³y dok³adnie w usterzenie nie- Niemiec, którego samolot toczy³ siê po pasie star- przyjacielskiej maszyny. Kontynuowa³em ogieñ towym spostrzeg³ cienie przelatuj¹cych nad nim i widzia³em jak trafienia pocisków przesuwaj¹ siê myœliwców i poczu³ dygotanie maszyny. Po chwi- do przodu w stronê kabiny. W tym samym mo- li z³ama³y siê golenie podwozia i samolot wznie- mencie os³ona kabiny rozpad³a siê na dwie czê- caj¹c iskry z obydwu silników bezwolnie sun¹³ œci, które odlecia³y na boki, samolot zwali³ siê na na brzuchu po pasie startowym. Pociski Mustan- skrzyd³o i p³ask¹ spiral¹ spada³ w dó³, a nastêp- gów, rykoszetuj¹ce od pasa startowego przebi³y nie po³o¿y³ siê na plecy i pod k¹tem prawie 60 opony. Po kilkudziesiêciu metrach Messerschmitt stopni uderzy³ w ziemiê.”22 zatrzyma³ siê i stan¹³ w ogniu. Russel zd¹¿y³ jed- Za sterami pierwszego z zestrzelonych Me 262 nak bezpiecznie opuœciæ kabinê. siedzia³ Lt. Gerhard Kobert. Jego maszyna trafio- Utrata trzech maszyn i jednego pilota podczas na zosta³a dok³adnie w g³ówny zbiornik paliwa, startu do pierwszej akcji bojowej uœwiadomi³a NOWOTNY KOMMANDO pilot nie mia³ ¿adnych szans na prze¿ycie. Zaata- Nowotnemu koniecznoœæ zmiany lotnisk opera- kowany jako drugi Oblt. Bley zauwa¿y³ Mustan- cyjnych, które nie mog³y znajdowaæ siê na tra- ga i próbowa³ uciec, ale silniki odrzutowe nie sach przelotu amerykañskich myœliwców eskor- zd¹¿y³y rozpêdziæ maszyny. W chwili, kiedy tra- towych. Przedstawiony przez niego wniosek nie fiony ogniem amerykañskiego myœliwca Me 262 zyska³ jednak aprobaty prze³o¿onych. Zamiast po³o¿y³ siê na plecy Bley zdo³a³ opuœciæ kabinê zmiany lotnisk ustalono, i¿ podczas startu i l¹do- i uratowaæ siê na spadochronie. wania Messerschmitty Me 262 mia³y byæ zabez- Chwilê póŸniej trzeci ze startuj¹cych Me 262, pieczone przed atakami amerykañskich myœliw- który pilotowa³ Ofhr. Heinz Russel zaatakowany ców eskortowych przez nowe myœliwce t³okowe zosta³ przez parê Mustangów z 479th Fighter Focke-Wulf Fw 190 D-9 z III./JG 54, którym do- Group. Za sterami amerykañskich myœliwców sie- wodzi³ Hptm. Robert „Bazi” Weiß. Dodatkowo dzieli Col Hubert Zemke i Lt Norman Benolt. wzd³u¿ drogi startu i l¹dowania utworzony mia³

KAGERO.EU Z

POBRANO

Tablica przyrz¹dów Me 262 A-1a, zdjêcie z instrukcji fabrycznej. Instrument panel of Me 262 A-1a as shown in factory instruction. (Autor)

Me 262 w OBRONIE RZESZY 23 zostaæ wielokilometrowy pas naje¿ony stanowi- Poniewa¿ w okresie od 4 do 13 paŸdziernika skami artylerii przeciwlotniczej, prawdziwy „ko- 1944 roku zosta³o zniszczonych lub uszkodzonych rytarz Flak”. a¿ 10 Me 262 przez nastêpne 14 dni jednostka Dnia 10 paŸdziernika 1944 roku Oblt. Paul Bley musia³a zawiesiæ dzia³ania operacyjne. W tym zg³osi³ zestrzelenie Mustanga, w rzeczywistoœci czasie Kommando Nowotny odwiedzi³a komisja by³ to Spitfire z 341 dywizjonu RAF, a dwa dni techniczna firmy Messerschmitt, której przewodzi³ póŸniej Ofw. Helmut Lennartz zestrzeli³ brytyj- Fritz Wendel. Jej g³ównym zadaniem by³o ustale- skiego Mustanga Mk III ze 129 dywizjonu, jego nie przyczyn licznych wypadków. Zarówno Maj. pilot, W/O Foster, uznany zosta³ za zaginionego. Nowotny, jak równie¿ oficer techniczny jednostki Ta ostatnia walka przeci¹gnê³a siê jednak i w sa- Hptm. Streicher uwa¿ali, i¿ g³ówn¹ przyczyn¹ molotach Ofw. Lennartza oraz Oblt. Bleya skoñ- wypadków by³o niedopracowane konstrukcyjnie KOMMANDO NOWOTNY KOMMANDO czy³o siê paliwo. Obydwaj piloci musieli natych- podwozie oraz problemy z silnikami. Fritz Wen- miast l¹dowaæ uszkadzaj¹c maszyny. del wyci¹gn¹³ jednak zupe³nie inne wnioski. Trzynasty paŸdziernika 1944 roku okaza³ siê Uwa¿a³, i¿ g³ówn¹ przyczyn¹ wypadków by³y pechowy dla Kommando Nowotny, tego dnia powa¿ne braki w wyszkoleniu pilotów i ich niski wydarzy³y siê dwa kolejne wypadki. Ofhr. Russel poziom wiedzy merytorycznej o u¿ytkowanym podchodz¹c w Hesepe do l¹dowania ze zbyt du¿¹ sprzêcie: „Uzbrojenie naszpikowane najnowszymi prêdkoœci¹ z³ama³ przedni¹ goleñ podwozia i Me i najbardziej skomplikowanymi urz¹dzeniami, 262 skapotowa³ doznaj¹c 75% uszkodzeñ. Pilot którego produkcja trwa wiele tysiêcy roboczogo- mia³ jednak wiele szczêœcia wychodz¹c z wypad- dzin dostaje siê we wy³¹czne w³adanie jednego ku bez szwanku. W tym samym czasie z lotniska cz³owieka, który nawet nie ma œwiadomoœci tego Achmer wystartowa³ do lotu pokazowego Ofw. faktu. Piloci nie posiadaj¹ odpowiedniego prze- Lethner. Jak wspomina Maj. Eder: „Leuthner ob- szkolenia technicznego. Równie¿ podczas wpro- jaœni³ mi wszystkie szczegó³y techniczne zwi¹za- wadzania nowego typu samolotu brakuje inten- ne z maszyn¹ i na zakoñczenie chcia³ zaprezento- sywnego teoretycznego przeszkolenia. (...) waæ przepisowy manewr startu. Startowa³ w po- W Kommando Nowotny wprowadzenie nowe- przek p³yty lotniska z silnym wiatrem w plecy, go typu samolotu jest szczególnie z³e. Jakie zna- poderwa³ maszynê zbyt wczeœnie, nos samolotu czenie przyk³ada siê do technicznej strony poka- opad³, zahaczy³ o hangar, przebi³ jego dach i roz- zuje fakt, i¿ w Achmer oficerem technicznym bi³ siê na pod³odze hali trac¹c ¿ycie.”23 dywizjonuKAGERO.EU jest Hptm. Streicher, który nie posiada Z

POBRANO

Messerschmitt Me 262 A-1a, „bia³a 4” nale¿¹cy do Kommando Nowotny, lotnisko Achmer, paŸdziernik 1944 roku. Messerschmitt Me 262 A-1a, “White 4” of Kommando Nowotny at Achmer, October 1944. (Marian Krzy¿an)

24 www.kagero.pl KOMMANDO NOWOTNY KOMMANDO

Dwusilnikowy, dwukad³ubowy Lockheed P-38 Lightning by³ w pocz¹tkowym okresie amerykañskiej strategicznej ofensy- wy bombowej nad III Rzesz¹ podstawowym myœliwcem eskortowym dalekiego zasiêgu. Z czasem zast¹piony w tej roli przez Mustangi, w póŸniejszym etapie wojny Lightning s³u¿y³ g³ównieKAGERO.EU w wersji rozpoznawczej. Twin-engined, twin-boomed Lockheed P-38 Lightning was the first long-range of the U.S. 8th Air Force. Phased out in this role in favor of P-51 Mustang, later in war LightningZ saw extensive use as a reconnaissance aircraft. (USAF) technicznego wykszta³cenia. Oficer techniczny wpad³ ptak blokuj¹c pracê turbiny i powoduj¹c eskadry w Hesepe to równie¿ kompletny laik, po¿ar. Pilot straci³ kontrolê nad maszyn¹, która niedoœwiadczony 19 letni Oberfähnrich Russel, uderzy³a o ziemiê grzebi¹c w swoich szcz¹tkach który w ci¹gu ostatnich dni sam, lekkomyœlnie lub pilota. By³ to ju¿ czwarty i tym razem ostatni te¿ na skutek braku doœwiadczenia, rozbi³ dwa wypadek Oblt. Bleya w jego pi¹tym locie za ste- samoloty.”24 rami Me 262. Po przymusowej przerwie jednostka wznowi³a Nastêpnego dnia, 29 paŸdziernika 1944 roku, dzia³ania operacyjne 28 paŸdziernika 1944 roku po jednym myœliwcu Thunderbolt zestrzelili Fw. uzyskuj¹c dwa zwyciêstwa powietrzne, Oblt. Büttner oraz Ofw. Göbel. Lt. Alfred Schreiber Franz Schall zestrzeli³POBRANO Mustanga, a Lt. Alfred przechwyci³ i zestrzeli³ dwusilnikowy samolot Schreiber Lightninga. Podczas podchodzenia do rozpoznawczy F-5 Lightning z 7th Photo Recon l¹dowania okaza³o siê, i¿ w samolocie Oblt. Schal- Group, a nastêpnie podczas poœcigu za rozpo- la nie wysunê³o siê ko³o przedniego podwozia. znawczym Spitfire z 4 dywizjonu RAF zderzy³ siê Podczas walki powietrznej z Mustangiem oderwa- z nim. Obydwie maszyny zosta³y zniszczone. Pi- ³a siê jedna z luf 30 mm dzia³ka MK 108 blokuj¹c lot Spitfire, Fl/Lt Wilkins zgin¹³, Schreiber zdo³a³ mechanizm wysuwania podwozia. Pomimo tego bezpiecznie wyl¹dowaæ na spadochronie. Schall g³adko wyl¹dowa³ wykorzystuj¹c do tego Dnia 1 listopada 1944 roku formacja Mustan- wy³¹cznie ko³a podwozia g³ównego, dopiero kie- gów z 20th i 352nd Fighter Groups eskortuj¹ca dy maszyna wytraci³a prêdkoœæ nos samolotu czterosilnikowe bombowce kieruj¹ce siê w stronê opad³ na ziemiê i oderwa³ siê od reszty p³atowca. Gelsenkirchen zosta³a niespodziewanie zaatako- Ogromnego pecha mia³ Oblt. Paul Bley. Pod- wana nad Holandi¹ przez cztery Me 262 nale¿¹ce czas startu do jednego z silników jego samolotu do Kommando Nowotny. Ofw. Willi Banzhaff

Me 262 w OBRONIE RZESZY 25 KOMMANDO NOWOTNY KOMMANDO

Me 262 A-1a, W.Nr. 110 389, „bia³a 2” z Kommando Nowotny, uszkodzony przez niemieck¹ artyleriê przeciwlotnicz¹ 6 listo- pada 1944 roku zakoñczy³ przymusowe l¹dowanie wewn¹trz baraku na lotnisku Lemwerder. Pilotem maszyny by³ Lt. Her- bert Spangenberg. Me 262 A-1a, W.Nr. 110 389, “White 2” of Kommando Nowotny. Damaged by German Flak on 6th November 1944, it attempted an emergency landing at Lemwerder and ended up in a shack at the edge of the airfield. The pilot was Lt. Herbert Spangenberg. (Nowarra via Autor)

wzi¹³ na cel „Yellow Flight” nale¿¹cy do 77th Fi- umieszczonych po jednej pod obydwoma wyrzut- ghter Squadron z 20th Fighter Group zestrzeliwu- nikami bombowymi znajduj¹cymi siê w przedniej j¹c samolot, który pilotowa³ Lt Dennis J. Alison. dolnej czêœci kad³uba samolotu. Zasiêg skuteczny Amerykañski pilot zgin¹³. pociskówKAGERO.EU wynosi³ do 1400 metrów, poniewa¿ ich Tymczasem Niemiec kontynuowa³ nurkowanie celnoœæ by³a niewielka odpalano je wy³¹cznie w kierunku lec¹cych poni¿ej Liberatorów. W œladZ przeciwko celom zajmuj¹cym du¿¹ powierzchniê, za nim pogna³y pozosta³e Mustangi, które by³y takim jak zwarte formacje czterosilnikowych bom- jednak zbyt wolne i z ka¿d¹ chwil¹ traci³y dy- bowców lec¹ce w ciasnym ugrupowaniu „combat stans do rozpêdzonego odrzutowca. Niemiec box”. Wybuch pocisku Wgr. 21 Spr. Wywo³ywa³ min¹³ bombowce nie otwieraj¹c ognia. Kilka szczególnie siln¹ falê uderzeniow¹, która rozry- Thunderboltów z 56th Fighter Group stanowi¹- wa³a zwarty szyk bombowców umo¿liwiaj¹c nie- cych bezpoœredni¹ os³onê bombowców do³¹czy³o mieckim myœliwcom atakowanie pojedynczych do poœcigu za napastnikiem. W tym momencie maszyn nieprzyjaciela. Nie bez znaczenia by³o Banzhaff pope³ni³ b³¹d, zamiast ostatecznie ode- równie¿ niszczycielskie oddzia³ywanie licznych rwaæ siê od przeciwnika wykorzystuj¹c os³onê od³amków. chmur, przerwa³ nurkowanie i poderwa³ samolot Lec¹ca w pobli¿u Minden formacja B-24 Libera- chc¹c zaatakowaæ POBRANOLiberatory od do³u. Pozwoli³o tor os³aniana przez Thunderbolty z 56th Fighter to amerykañskim myœliwcom zmniejszyæ dystans Group zaatakowana zosta³a rakietami a nastêpnie i otworzyæ skuteczny ogieñ. Jeden z silników ostrzelana z dzia³ek przez szeœæ Me 262 nale¿¹cych Messerschmitta stan¹³ w ogniu, Banzhaff zdo³a³ do Kommando Nowotny. Po powrocie do bazy wyskoczyæ ze spadochronem i zosta³ jeszcze nie- niemieccy piloci zg³osili zestrzelenie jednego Mu- skutecznie ostrzelany przez amerykañskich my- stanga i dwóch Thunderboltów (Fw. Erich Büttner œliwców. jednego P-51 i jednego P-47, a Ofw. Helmut Bau- W dniu 2 listopada 1944 roku samoloty Me 262 dach jednego P-47). Podczas startu, wskutek awa- z Kommando Nowotny po raz pierwszy u¿y³y rii silnika, zgin¹³ Uffz. Alois Zöllner, a przy l¹do- bojowo niekierowanych pocisków rakietowych waniu swój samolot rozbi³ Ofw. Hubert Göbel, któ- Wgr. 42 Spr. By³y to rakiety prochowe kalibru 210 ry jednak wyszed³ z wypadku bez szwanku. mm z g³owic¹ bojow¹ zawieraj¹c¹ 9,5 kg ³adunku W dniu 4 listopada Ofw. Göbel zestrzeli³ P-51 wybuchowego, odpalane z rurowych wyrzutni z 356th Fighter Group, jego pilotF/O Willard W.

26 www.kagero.pl KOMMANDO NOWOTNY KOMMANDO

Boeing B-17 Flying Fortress, podstawowy ciê¿ki bombowiec amerykañski na europejskim teatrze dzia³añ w okresie II wojny œwiatowej. PóŸniejsze wersje B-17 zosta³y dozbrojone przez zamontowanie w czêœci nosowej dodatkowego stanowi- ska strzeleckiego, zapewniaj¹cego dodatkow¹ obronê przed atakami od czo³a. Boeing B-17 Flying Fortress, the workhorse of the American strategic bomb campaign in the European Theater of Opera- tions during the WWII. Later variants were upgunned with chin turret, which offered an additional protection against head- on attacks, the Luftwaffe fighters favored tactics. (USAF) KAGERO.EU Z

POBRANO

North American P-51 Mustang, najlepszy myœliwiec eskortowy dalekiego zasiêgu czasów II wojny œwiatowej i najczêstszy przeciwnik niemieckich odrzutowców. Samolot na zdjêciu nale¿a³ do 375th Fighter Squadron ze sk³adu 361st Fighter Group. North American P-51 Mustang, the best long-range fighter of the World War Two and the scourge of German jets. This machine belonged to 375th Fighter Squadron of 361st Fighter Group, U.S. 8th Air Force. (USAF)

Me 262 w OBRONIE RZESZY 27 Royer zgin¹³. Z powodu braku paliwa Ofw. Göbel dów pos³a³em jedn¹, krótk¹ seriê i zauwa¿y³em musia³ wyl¹dowaæ przymusowo w Böhmte roz- trafienia na obu skrzyd³ach. W tym samym mo- bijaj¹c samolot. Równie¿ Ofw. Helmut Zander mencie musia³em uskoczyæ stromo w górê. Spoj- rozbi³ maszynê podczas próby l¹dowania na jed- rza³em za siebie i zobaczy³em, jak nieprzyjaciel- nym silniku w Hesepe. Niemiecki pilot wyrzuco- ski odrzutowiec rozbi³ siê oko³o 400 jardów przed ny zosta³ z kabiny si³¹ uderzenie samolotu o p³y- lotniskiem. Czeœæ prawego skrzyd³a, po zewnêtrz- tê lotniska, ale cudownym zrz¹dzeniem losu nie nej gondoli silnika, od³ama³a siê. Samolot nie za- doniós³ obra¿eñ. pali³ siê”.25 Dwa dni póŸniej o godzinie 10.15 z lotniska W godzinach popo³udniowych 7 listopada 1944 Achmer wystartowa³o osiem Me 262. Kilkanaœcie roku na lotnisko Achmer przybyli genera³owie: minut póŸniej dosz³o do potyczki z Thunderbol- General der Jagdflieger Adolf Galland oraz Gene- KOMMANDO NOWOTNY KOMMANDO tami, jedno zestrzelenie zg³osi³ Lt. Franz Schall. raloberst Keller, szef Nationalsozialistisches Flie- Niemcy stracili jednak a¿ cztery odrzutowce, gerkorps (NSFK – Narodowosocjalistyczny Kor- wszyscy piloci wyszli jednak z opresji bez szwan- pus Lotniczy). Galland by³ zaniepokojony wyso- ku. Dwa samoloty zosta³y prawdopodobnie kimi stratami w sprzêcie oraz rozczarowany sto- uszkodzone przez Mustangi i rozbi³y siê podczas sunkowo niewielkimi sukcesami odniesionymi przymusowych l¹dowañ: Me 262, który pilotowa³ przez nowe myœliwce. Ofw. Heinz Lennartz trafiony zosta³ przez Lt Nastêpnego dnia rankiem na lotniskach Kom- Williama J. Quinna z 361st Fighter Group, - mando Nowotny og³oszono alarm bojowy. Z lot- miast Lt. Spangenburg sta³ siê celem Capt Char- niska Achmer wystartowaæ mieli Maj. Nowotny lesa E. „Chucka” Yeagera z . oraz Oblt. Wegmann, a z Hesepe Lt. Schall i Fw. Yeager, który podczas drugiej wojny œwiatowej Büttner. Silniki samolotu Nowotnego nie zasko- uzyska³ 12 zwyciêstw powietrznych, a w 1947 czy³y, dlatego te¿ w powietrze wzbi³ siê samotnie roku za sterami samolotu rakietowego Bell X-1 Wegmann, podobnie by³o te¿ w Hesepe, gdzie przekroczy³ jako pierwszy cz³owiek barierê podczas startu w samolocie Fw. Büttnera pêk³a dŸwiêku, tak wspomina³ to zdarzenie: opona, co spowodowa³o z³amanie goleni i uszko- „Spostrzeg³em pojedynczego Me 262, który dzenia samolotu. zbli¿a³ siê do lotniska od po³udnia na wysokoœci Obydwa Me 262 wspiê³y siê na pu³ap 3000 500 stóp. Lecia³ bardzo powoli (ok. 200 mil na metrów, gdzie zaatakowa³y amerykañskie my- godzinê). Przewrotem na skrzyd³o zanurkowa³em œliwceKAGERO.EU eskortuj¹ce 77 bombowców B-24 nale¿¹- w jego stronê, zbli¿aj¹c siê z prêdkoœci¹ 500 mil cych do 2nd Bomb Division. Lt. Schall zg³osi³ ze- na godzinê na wysokoœci 500 stóp nad ziemi¹.Z strzelenie Mustanga, natomiast Oblt. Wegmann Odezwa³a siê artyleria przeciwlotnicza, strzelaj¹c Thunderbolta. Kilkanaœcie minut póŸniej Niemcy bardzo gêsto i celnie. Z odleg³oœci oko³o 400 jar- bezpiecznie powrócili na w³asne lotniska.

Dramatyczne ujêcie z fotokarabinu zamontowanego w samolocie P-51 Mustang z 362nd Fighter Squadron / 357th Fighter Group, który pilotowa³ Lt James W. Kenney przedstawiaj¹ce moment zestrzelenia Me 262 A-1a, POBRANO W.Nr. 110 404 nale¿¹cego do Komman- do Nowotny w dniu 8 listopada 1944 roku. Pilot Messerschmitta, Oblt. Franz Schall uratowa³ siê na spado- chronie. A dramatic snapshot from gun camera of a Mustang flown by Lt James W. Kenney of 362nd Fighter Squadron / 357th Fighter Group, which documen- ted his victory over Me 262 A-1a, W.Nr. 110 404, of Kommando Nowot- ny, scored on 8th November 1944. The Messerschmitt’s pilot, Oblt. Franz Schall, parachuted to safety. (Nowarra via Autor)

28 www.kagero.pl KOMMANDO NOWOTNY KOMMANDO

KAGERO.EU Z

POBRANO

Oblt. Franz Schall w okresie swojej s³u¿by w Kommando Nowotny. Schall zestrzeli³ 14 samolotów alianckich pilotuj¹c Me 262, zgin¹³ w wypadku 10 kwietnia 1945 roku podczas l¹dowania na zbombardowanym lotnisku Parchim. Oblt. Franz Schall photographed during his service with Kommando Nowotny. Schall scored 14 ‘jet kills’. He was killed in a crash on 10th April 1945 while attempting to land at the bombed-out Parchim airfield. (Nowarra via Autor)

Me 262 w OBRONIE RZESZY 29 Kilka godzin póŸniej amerykañskie bombow- ci³em siê za nim. Dogoni³em go zaskakuj¹co ce, po wykonaniu zadania, powraca³y t¹ sam¹ ³atwo. W istocie, musia³em opuœciæ klapy, ¿eby drog¹ do w³asnych baz. Bombowce amerykañskie, go nie wyprzedziæ. Wykona³em kilka ataków, tra- aby unikn¹æ ognia ciê¿kiej artylerii przeciwlotni- fiaj¹c go kilkakrotnie. W tym czasie Me 262 nie czej, lecia³y powy¿ej pu³apu chmur, na wysoko- wykonywa³ praktycznie ¿adnych uników, tylko œci prawie 10.000 metrów. Na ich spotkanie wy- nadal lecia³ przed siebie. Obni¿aj¹c wysokoœæ, startowa³y dwa Me 262, które pilotowali Maj. zbli¿aliœmy siê do zwartej warstwy chmur. Nagle Nowotny i Lt. Schall. Po nabraniu wysokoœci Lt. pilot Messerschmitta odrzuci³ owiewkê i wysko- Schall zaatakowa³ samoloty eskorty zg³aszaj¹c czy³ ze spadochronem. Prze³¹czy³em spust broni zestrzelenie dwóch Mustangów. Po przeprowa- na fotokarabin i zrobi³em kilka rund wokó³ pilota dzeniu skutecznego ataku Schall znalaz³ siê na na spadochronie, rejestruj¹c swoje zwyciêstwo na KOMMANDO NOWOTNY KOMMANDO wysokoœci 9000 metrów, gdzie niespodziewanie taœmie filmowej”26 . Schall zdo³a³ bezpiecznie wy- przerwa³ pracê jeden z silników jego Me 262. l¹dowaæ na spadochronie i kilka godzin póŸniej Niemiec wyrówna³ lot i wprowadzi³ maszynê powróci³ na macierzyste lotnisko. w p³ytkie nurkowanie staraj¹c siê ponownie uru- Tymczasem Maj. Nowotny wykorzysta³ zamie- chomiæ silnik. W tym momencie za ogonem jego szanie poœród samolotów eskorty, które wywo- Messerschmitta pojawi³ siê Mustang z 357th Fi- ³a³ skuteczny atak przeprowadzony przez Schal- ghter Group, który pilotowa³ Lt James W. Kenny: la i zestrzeli³ Liberatora, a nastêpnie prawdopo- „Na dziesi¹tej powy¿ej zobaczyliœmy pojedyncz¹ dobnie Mustanga. Jego ostatni meldunek radio- smugê kondensacyjn¹, która zbli¿a³a siê do bom- wy odebrany na stanowisku dowodzenia bowców. Nie wiedzieliœmy jeszcze, co to jest, ale brzmia³: „W³aœnie uzyska³em trzecie zestrzele- porusza³o siê bardzo szybko. [...] Zanim przeciê- nie...Lewy silnik przerwa³ pracê...zosta³em zaata- liœmy mu drogê, niezidentyfikowany samolot kowany...trafili mnie...”. Nowotny zaatakowany przelecia³ przez formacjê bombowców i zanurko- zosta³ prawdopodobnie przez Mustanga z 364th wa³, kieruj¹c siê na zachód. Wiedzia³em, ¿e mamy Fighter Group, który pilotowa³ Lt. Richard W. do czynienia z czymœ nam nie znanym, ale nie Stevens. Stevens zbli¿y³ siê do Me 262 na odle- skojarzy³em jeszcze, ¿e to mo¿e byæ Me 262. Tam- g³oœæ oko³o 450 metrów i wystrzeli³ w jego stro- ten zatoczy³ szeroki ³uk, zawracaj¹c w stronê nê dwusekundow¹ seriê z broni pok³adowej. bombowców. Zanurkowaliœmy w jego stronê, le- Odrzutowiec wyraŸnie zwolni³. Amerykañski c¹c po ciêciwie jego ³uku. Niemiecki samolot, któ- myœliwiecKAGERO.EU usadowi³ siê za jego ogonem i pos³a³ rego teraz rozpozna³em jako Me 262, zwróci³ siê w stronê przeciwnika kolejn¹ dwusekundow¹ w nasz¹ stronê. Odruchowo wystrzeli³em w jegoZ seriê. Messerschmitt pomimo odniesionych kierunku. Szczêœcie mi dopisywa³o, gdy¿ najwy- uszkodzeñ zdo³a³ oderwaæ siê od przeciwnika raŸniej trafi³em go. Nie by³em pewny, gdy¿ roz- i skierowa³ siê w stronê Achmer. W tym momen- b³yski trafieñ nie by³yby widoczne z tak du¿ej cie dostrzeg³ go inny pilot Mustanga, Lt. Edward odleg³oœci. Niemiec zakrêci³ na wschód, a ja rzu- R. Haydon z 357th Fighter Group: „Z maksy-

POBRANO

Na pierwszym planie Me 262 A-1a, „bia³a 1”, któr¹ pilotowa³ Oblt. Franz Schall. In the foreground Me 262 A-1a “White 1” flown by Oblt. Franz Schall. (Nowarra via Autor)

30 www.kagero.pl KOMMANDO NOWOTNY KOMMANDO

KAGERO.EU Chocia¿ ¿aden bombowiec okresu II wojny œwiatowej nie móg³ czuæ siê bezpieczny w starciu z Me 262 i jego morderczym kwartetem dzia³ek kalibru 30 mm, Lataj¹ca Forteca by³a trudnymZ przeciwnikiem. Niejeden pilot Me 262 doœwiadczy³ na w³asnej skórze skoncentrowanego ognia obronnego zwartej formacji B-17 zwanej „combat box”. Zwraca uwagê charaktery- styczne, kuliste stanowisko strzeleckie pod kad³ubem samolotu. No bomber was possibly immune to an attack by Messerschmitt 262 and its deadly quartet of 30 mm cannons. Nevertheless, a Flying Fortress, as its name suggested, was indeed a tough opponent. Some Me 262s pilots were killed by powerful return fire from a combat box, the B-17s’ defensive formation. Note the distinctive ventral ball turret. (USAF) maln¹ prêdkoœci¹ rozpocz¹³em poœcig. Kiedy wym spada³a na ziemiê i dodatkowo ostrzelana powoli przybli¿y³em siê do 262 przy³¹czy³o siê zosta³a przez niemieck¹ artyleriê przeciwlotnicz¹. do mnie kilka maszyn z 20th Fighter Group. Okolicznoœci œmierci Maj. Nowotnego pozostan¹ W miêdzyczasie Me 262 doprowadzi³ nas nad lot- ju¿ chyba na zawsze zagadk¹. nisko le¿¹ce na po³udniePOBRANO od jeziora Dümmer See, Œmieræ dowódcy przypieczêtowa³a los jednost- gdzie dosta³ siê niespodziewanie pod silny ogieñ ki. Przebywaj¹cy na stanowisku dowodzenia Ge- artylerii przeciwlotniczej. Me 262 poderwa³ siê neral der Jagdflieger Adolf Galland rozwi¹za³ w górê, po³o¿y³ na plecy i spad³ na ziemiê oko³o Kommando Nowotny. Pozostali piloci mieli udaæ 30 metrów przede mn¹. Ja sam znajdowa³em siê siê do Lechfeld na dodatkowe szkolenie. wówczas na wysokoœci 15 metrów nad ziemi¹. Pierwszy dywizjon wyposa¿ony w myœliwce Nie zobaczy³em ¿adnego spadochronu.”27 odrzutowe zapisa³ na swoim koncie 18 zwyciê- Najprawdopodobniej to Maj. Nowotny zgin¹³ stwo powietrznych oraz cztery niepotwierdzone, trafiony przez niemieck¹ artyleriê przeciwlot- straty w³asne zamknê³y siê liczb¹ 26 maszyn z 30 nicz¹, co zaobserwowa³ Haydon, lub te¿ jego sa- dostarczonych, czêœæ z nich po naprawie w polo- molot spad³ wczeœniej na ziemiê zestrzelony przez wych warsztatach doprowadzona zosta³a ponow- Stevensa, natomiast Me 262, którego obserwowa³ nie do stanu operacyjnego. Znaczn¹ wiêkszoœæ Haydon by³ maszyn¹ Schalla, która lotem œlizgo- strat, oko³o 70%, stanowi³y straty niebojowe.

Me 262 w OBRONIE RZESZY 31 Powstanie i pierwsze walki JG 7

obec utraty panowania w powietrzu czami do Krzy¿a Rycerskiego, Obst. Johannes nad terytorium Rzeszy zasadniczym Steinhoff, który dotychczas piastowa³ stanowisko Wcelem genera³a Adolfa Gallanda sta³o dowódcy JG 77. siê utworzenie pe³nego pu³ku wyposa¿onego W dniu 19 listopada 1944 roku pierwszy zor- w odrzutowe myœliwce. Trzon nowej jednostki ganizowany dywizjon nowego pu³ku otrzyma³ stworzyæ mieli weterani Kommando Nowotny oficjalne oznaczenie III./JG 7. Jego dowódc¹ mia- oraz doœwiadczeni piloci z II./JG 3, eskadry szta- nowany zosta³ Maj. Erich Hohagen. Ju¿ dwa dni bowej III./JG 6 oraz z innych jednostek, których póŸniej, 21 listopada 1944 roku, dowódca 9./JG 7, zebrano w bazie w Lechfeld. Œcis³a wspó³praca Hptm. Georg-Peter Eder, zaatakowa³ i zestrzeli³ z po³o¿onymi w pobli¿u zak³adami Messersch- lec¹c¹ samotnie Lataj¹c¹ Fortecê. By³ to samolot mitta oraz Junkersa zapewniæ mia³a mo¿liwoœæ o numerze seryjnym 42-102484 nale¿¹cy do 303rd gruntownego przeszkolenie personelu technicz- Bomb Group, który pilotowa³ 1st Lt A. F. Chance. nego oraz sta³e konsultacje. Nowa jednostka, Amerykañski bombowiec zosta³ wczeœniej uszko- nazwana JG 7, zosta³a utworzona ju¿ w sierpniu dzony pociskiem artylerii przeciwlotniczej, który 1944 roku. Jej pierwszym dowódc¹ mianowany zniszczy³ jeden z silników, co spowodowa³o ko- zosta³ kawaler Wieñca z Liœci Dêbowych z Mie- niecznoœæ od³¹czenia siê od reszty formacji.

KAGERO.EU Z

POBRANO

Messerschmitt Me 262 A-1a z Kommando Nowotny w boksie przeciwod³amkowym na lotnisku Hesepe, pocz¹tek listopada 1944 roku. Messerschmitt Me 262 A-1a of Kommando Nowotny being towed away by a Kettenrad to a revetment at Hespe airfield, early November 1944. (Nowarra via Autor)

32 www.kagero.pl POWSTANIE I PIERWSZE WALKI JG 7 I PIERWSZE WALKI POWSTANIE

Messerschmitt Me 262 A-1a, „zielona 3” nale¿¹cy do Stabsstaffel JG 7 uzbrojony w dwie rurowe wyrzutnie niekierowanych pocisków rakietowych W.Gr. 21, lotnisko Rechlin, luty 1945 roku. Messerschmitt Me 262 A-1a, “Green 3” of Stabsstaffel JG 7, armed with two tubular launchers of W.Gr. 21 rocket missiles. Rechlin airbase, February 1945. (Nowarra via Autor)

Dnia 23 listopada 1944 roku Lt. Weber zg³osi³ z 5th Photo Recon Group. Amerykañski pilot, 1st zestrzelenie Mustanga, a nastêpnego dnia po jed- Lt K. Skeetz zgin¹³. Nastêpnego dnia cztery sa- nym zwyciêstwie powietrznym uzyskali Lt. Göbel moloty Me 262 z III./JG 7 próbowa³y przechwy- (Mustang), Fw. Büttner (F-5 z 7th Photo Recon ciæ formacjê Lataj¹cych Fortec z 15th Air Force. Group) i Ofw. Baudach (P-38L z 14th Fighter Gro- Ofw. Lübking zg³osi³ zestrzelenie jednej z nich. up, pilot 2nd Lt Ergott zgin¹³). W dniu 25 listopa- KAGERO.EURaptowne pogorszenie warunków atmosferycz- da zestrzelenie kolejnego Mustanga zg³osi³ Hptm. nych pod koniec pierwszego tygodnia grudnia Eder. Dzieñ póŸniej rozpoznawczego F-5 zapisa³Z 1944 roku spowodowa³o zawieszenie lotów tre- na swoje konto Ofw. Buchner, co zosta³o szczegó- ningowych i operacyjnych na przesz³o dwa kolej- ³owo opisane we wstêpie, Maj. Sinner zestrzeli³ ne tygodnie. Dopiero 23 grudnia 1944 roku do- po d³ugiej i wyczerpuj¹cej walce myœliwiec P-38J sz³o do ponownego starcia w powietrzu niemiec- z 1st Fighter Group, a Lt. Fritz Müller, wczeœniej kich odrzutowców z samolotami alianckimi, gdy as III./JG 53 z 16 zwyciêstwami na koncie, zg³osi³ dwa Me 262 z III./JG 7 zaatakowa³y w pobli¿u zestrzelenie Mosquito. Celna seria z broni pok³a- Magdeburga parê rozpoznawczych F-5 z 7th Pho- dowej jego Messerschmitta zapali³a wprawdzie to Recon Group eskortowanych przez sekcjê Mu- prawy silnik rozpoznawczego Mosquito z 60 dy- stangów z 353rd Fighter Group. Ofw. Büttner ze- wizjonu SAAF, ale jego pilot, Lt P. J. Stoffberg, strzeli³ jeden z samolotów rozpoznawczych i jed- zdo³a³ ugasiæ po¿ar i na jednym silniku wyl¹do- nego Mustanga, równie¿ Fw. Böckel zapisa³ na waæ na lotnisku FanoPOBRANO we W³oszech. swoje konto jednego Mustanga. W rzeczywistoœci Na koniec listopada 1944 roku III./JG 7 osi¹- obydwa Mustangi zosta³y tylko uszkodzone i zdo- gn¹æ mia³ gotowoœæ operacyjn¹ i pe³ny stan 40 ³a³y powróciæ do bazy. Tego dnia III./JG 7 poniós³ samolotów gotowych do dzia³añ, tymczasem równie¿ pierwsz¹ stratê bojow¹, gdy para Tem- w rzeczywistoœci jednostka dysponowa³a zaled- pestów z 486 dywizjonu RAF zestrzeli³a w pobli- wie 11 samolotami. W grudniu sytuacja nie ule- ¿u Augsburga samolot, który pilotowa³ Fw. Wil- g³a poprawie poniewa¿ podczas intensywnego helm Wilkenlohn. treningu zosta³o ca³kowicie zniszczonych a¿ 10 Dnia 29 grudnia 1944 roku podczas wypadku maszyn, a piêæ innych dozna³o uszkodzeñ. przy l¹dowaniu zgin¹³ jeden z weteranów III./JG W dniu 2 grudnia 1944 roku swoje pi¹te zwy- 7, Fw. Erwin Eichhorn. Swoje siódme zwyciêstwo ciêstwo powietrzne za sterami myœliwca odrzuto- powietrzne na Me 262 uzyska³ Ofw. Büttner, któ- wego uzyska³ Lt. Weber, który o godzinie 14.10 ry zestrzeli³ Mosquito z 544 dywizjonu RAF. nad Steinhöring zestrzeli³ rozpoznawczego F-5 Ostatnie dwa zwyciêstwa powietrzne dla III./JG

Me 262 w OBRONIE RZESZY 33 7 w 1944 roku uzyska³ w Sylwestra Fw. Baudach, kowania ich personelu na pilotów myœliwców który zapisa³ na swoim koncie Mosquito z 464 odrzutowych. Wielkim entuzjast¹ tego pomys³u dywizjonu RAF oraz Mustanga z 339th Fighter byli Obst. Gordon Gollob z lotnictwa myœliwskie- Group. Tego samego dnia III./JG 7 przebazowa- go, Obst. Dietrich Pelz z lotnictwa bombowego, ny zosta³ na lotniska operacyjne: 9./JG7 do Par- szef sztabu Gen. Koller oraz sam dowódca Luft- chim, 10./JG 7 do Oranienburga, a 11./JG 7 do waffe, Hermann Göring. Wiêkszoœæ dowódców Brandenburg-Brest. Nast¹pi³y równie¿ zmiany na jednostek myœliwskich na czele z Gen.Maj. Adol- stanowisku dowódcy pu³ku i dowódcy dywizjo- fem Gallandem by³a przeciwna takiemu rozwi¹- nu. Dotychczasowy dowódca pu³ku Obst. Johan- zaniu. Ich zdaniem przekazywanie cennych Me nes Steinhoff oraz dowódca III./JG 7 Maj. Erich 262 w rêce niedoœwiadczonych w walkach po- Hohagen, którzy w sporze pomiêdzy Hermannem wietrznych pilotów bombowców by³oby ogrom- Göringem, a Adolfem Gallandem stanêli po stro- nym b³êdem. nie tego ostatniego, zast¹pieni zostali przez Maj. Pomimo tak silnej opozycji od wrzeœnia 1944 Weißenbergera i Maj. Sinnera. Nowy dowódca JG roku rozpoczê³o siê formowanie pierwszej takiej 7, Maj. Theodor Weißenberger, walczy³ dotychczas jednostki opartej o personel KG 54 Totenkopf. na froncie pó³nocnym w sk³adzie JG 5, a nastêp- Nowa jednostka otrzyma³a oznaczenie KG(J) 54.28 nie od 1 czerwca 1944 roku, jako dowódca I./JG 5 Po zakoñczeniu szkolenia za sterami Me 262 byli POWSTANIE I PIERWSZE WALKI JG 7 I PIERWSZE WALKI POWSTANIE na Zachodzie. Na swoim koncie mia³ 200 zwy- piloci bombowi zostali pozostawieni sami sobie. ciêstw powietrznych, by³ kawalerem Liœci Dêbo- Do jednostki nie przydzielono pilotów myœliw- wych do Krzy¿a Rycerskiego, które zosta³y mu skich dysponuj¹cych odpowiednim doœwiadcze- nadane 28 sierpnia 1943 roku. niem, którzy mogliby obj¹æ stanowiska dowód- W miêdzyczasie utworzona zosta³a jeszcze jed- ców eskadr czy rojów i zapoznaæ swoich pod- na jednostka Luftwaffe, która mia³a u¿ywaæ Me w³adnych z tajnikami walk powietrznych. Pomi- 262 w roli samolotu myœliwskiego. Wobec rozwi¹- mo tego ju¿ w grudniu 1944 roku piloci KG(J) 54 zania latem 1944 roku wiêkszoœci pu³ków lotnic- wykonali kilka lotów bojowych. Pierwsze zestrze- twa bombowego powsta³a koncepcja przekwalifi- lenie uzyska³ Lt. Brunno Weiß z 2./KG(J) 54, któ- ry 11 grudnia 1944 roku zestrzeli³ rozpoznawcze- go Spitfire z 34 (PR) Wing RAF. Lt. Weiß tylko o kilkanaœcie minut prze¿y³ swojego przeciwnika poniewa¿KAGERO.EU rozbi³ swojego Me 262 A-2a, WNr. 110 504, B3+FK podczas powrotu do bazy i zgin¹³ Z w szcz¹tkach maszyny. Nowy 1945 roku zacz¹³ siê pechowo dla JG 7. Lt. Heinrich Lönnecker z 9./JG 7, który pilotowa³ Me 262 A-1a, WNr. 500 021, zapewniaj¹c wspar- cie dla Fw 190 z JG 301 zosta³ skutecznie zaatako- wany oko³o godziny 12.30 w rejonie Uelzen przez Mustanga z 336th Fighter Squadron/4 Fighter Group pilotowanego przez Lt Franklina Younga. Niemiecki pilot poniós³ œmieræ w szcz¹tkach swo- jego samolotu. Z powodu awarii silnika rozbi³ siê Me 262 A-1a, WNr. 500 039, który pilotowa³ Uffz. POBRANO Helmut Detjens z 11./JG 7. Wspomnienia Detjen- sa doskonale obrazuj¹ trudnoœci zwi¹zane z opa- nowaniem nowego, ci¹gle jeszcze zawodnego sprzêtu, jakim by³y odrzutowe myœliwce Me 262: „Lt. Preusker, nasz dywizjonowy kontroler lotu (który po wojnie zosta³ ministrem budownictwa!), zameldowa³ o nieprzyjacielskim samolocie rozpo- znawczym, który zbli¿a³ siê znad obszaru Morza Ba³tyckiego. Wystartowaliœmy w dwie maszyny, Lt. Weber i ja, jego skrzyd³owy. Cisn¹³em dŸwi- gniê przepustnicy do oporu ale Weber oddala³ siê Rudolf Sinner, dowódca III./JG 7. ode mnie. Kiedy zg³osi³em mu, ¿e nie nad¹¿am, Major Rudolf Sinner, Gruppenkommandeur III./JG 7. (Autor) zignorowa³ mnie i po chwili znikn¹³ w oddali.

34 www.kagero.pl POWSTANIE I PIERWSZE WALKI JG 7 I PIERWSZE WALKI POWSTANIE

Me 262 A-2a nale¿¹ce do KG(J) 54 na lotnisku Neuburg-an der-Donau w marcu 1945 roku. Uwagê zwraca charakterystyczny kamufla¿ typowy dla tej jednostki. Me 262 A-2a of KG(J) 54 at Neuburg-an der-Donau in March 1945. Of interest is the camouflage pattern typical of this unit. (Nowarra via Autor)

Maj¹c nadziejê, ¿e mo¿e jeszcze uda mi siê w przesz³oœci – „jeœli podj¹³eœ decyzjê o awaryj- zaskoczyæ jakiegoœ Lightninga czy Mosquito, nym l¹dowaniu, nie traæ czasu na rozgl¹danie siê, utrzymywa³em dotychczasowy kurs. Nagle zgas³ i jeœli ju¿ raz wybra³eœ sobie miejsce, nie zmieniaj jeden z silników. Wiedzia³em tylko, ¿e jestem doœæ go”. Opada³em wiêc w stronê upatrzonego miej- wysoko, gdzieœ nad Morzem Ba³tyckim. Pode sca, nabieraj¹c prêdkoœci. Przeskoczy³em ponad mn¹, jak okiem siêgn¹æ, rozci¹ga³ siê zwarty dy- drzewami i wówczas stwierdzi³em z przera¿e- wan chmur. Zawróci³em i próbowa³em wywo³aæ niem,KAGERO.EU ¿e kawa³ek otwartej przestrzeni, do które- przez radio Brandenburg, u¿ywaj¹c kodu „077”, go przymierza³em siê, by³ gêsto pokryty kratera- ale bez skutku. Nastêpnie usi³owa³em skontakto-Z mi i ma³ymi pagórkami. W oczekiwaniu na twar- waæ siê ze stacjami naziemnymi w Lärz, Burgu de l¹dowanie docisn¹³em pasy i odrzuci³em i w koñcu w Oranienburgu. ¯adnej reakcji. S³y- owiewkê. Nagle, obok budynku po prawej, spo- sza³em tylko œwit przecinanego powietrza i huk strzeg³em b³ysk wybuchu i grzyb dymu. By³o ju¿ turbiny drugiego z silników. za póŸno na drugie podejœcie lub skok ze spado- Minuty wlok³y siê. Próbowa³em nie myœleæ chronem, dlatego skoncentrowa³em siê na posa- o tym, co mog³o mnie czekaæ. Jeszcze raz nada- dzeniu mojej maszyny na ziemi. ³em przez radio, ¿e równie¿ drugi silnik traci moc. Wznosi³em siê lekko i opada³em, synchronizu- W tym samym momencie silnik zgas³. Nagle us³y- j¹c swój lot z nierównoœciami terenu i powoli wy- sza³em w s³uchawkach: „Tu 077 Brandenburg”. tracaj¹c prêdkoœæ. W koñcu, maj¹c pod sob¹ nie- Zacz¹³em g³oœno odliczaæ, tak aby operator rada- mal równy stok pagórka, pozwoli³em, by mój sa- ru móg³ ustaliæ moj¹POBRANO pozycjê. Pchn¹³em dr¹¿ek molot ³agodnie opad³ gondol¹ silnika na ziemiê. sterowy, pêdz¹c wprost w nieprzejrzyst¹ masê Na szczycie pagórka czeka³ na mnie jednak kra- chmur pode mn¹. Operator radaru zakomuniko- ter, który wyrwa³ silnik ze skrzyd³a. Samolot za- wa³ mi: „Nie mogê ciê namierzyæ. Musisz byæ trzyma³ siê jakieœ 20-30 metrów dalej. Odetchn¹- bardzo blisko lotniska. Wystrzelimy flary sygna- ³em z ulg¹, rozpi¹³em uprz¹¿ i zdj¹³em pilotkê. lizacyjne”. Podci¹gn¹³em dr¹¿ek do siebie, wy- Nagle rozdzieraj¹cy œwist powietrza nad moj¹ równuj¹c lot. Kiedy zobaczy³em wy³om w chmu- g³ow¹ sprawi³, ¿e wyskoczy³em z kokpitu i rzuci- rach, zanurkowa³em nad ziemiê. Ponownie wci- ³em siê p³asko na ziemiê. Poczu³em przetaczaj¹c¹ sn¹³em przycisk mikrofonu i nada³em: „To nie jest siê nade mn¹ falê uderzeniow¹ i natychmiast Brandenburg. Bêdê l¹dowa³ awaryjnie”. pomyœla³em, ¿e jestem celem ataku nieprzyjaciel- Pode mn¹ miga³y lasy i zaœnie¿one pola, skich samolotów. Nie s³ysza³em jednak warkotu a w oddali ³achê br¹zowo-¿ó³tego piachu. Instynk- silników. Chwilê póŸniej kolejny œwist zmusi³ townie wykona³em to, czego nauczy³em siê mnie do szukania kryjówki w zag³êbieniu terenu.

Me 262 w OBRONIE RZESZY 35 Ponownie potê¿ny podmuch eksplozji przycisn¹³ siê ze swoich prowadnic i teraz zwisa³y ze skrzy- mnie do ziemi, a w oddali zobaczy³em s³up dymu d³a. Wygl¹da³y groŸnie, nic wiêc dziwnego, ¿e bij¹cy w niebo. Potem znowu zapad³a z³owroga dwaj ¿o³nierze, których postawiono na warcie, cisza. trzymali siê w bezpiecznej odleg³oœci od samolo- Ruszy³em pêdem w kierunku budynku, który tu. Zawieziono mnie motorem do Jüterboga, gdzie widzia³em w trakcie podejœcia do l¹dowania, przekaza³em informacje potrzebne do sprowadze- a który teraz dostrzeg³em przede mn¹ w odleg³o- nia samolotu. Na lotnisko Brandenburg-Brest do- œci ok. 1000 metrów. Pomiêdzy mn¹ a budynkiem tar³em przed pó³noc¹”29 . teren by³ pokryty kraterami jak na Ksiê¿ycu. Kie- Od 8 stycznia 1945 roku rozpocz¹³ siê inten- dy dobieg³em do budynku, zorientowa³em siê, ¿e sywny trening operacyjny I./JG 7, którym dowo- to zamaskowany bunkier. Zacz¹³em gor¹czkowo dzi³ jeden z najwiêkszych asów Luftwaffe, Maj. t³uc piêœciami do drzwi, ale ktokolwiek siedzia³ Erich Rudorffer, wczeœniej dowódca II./JG 54 na w œrodku, nie zwraca³ na mnie uwagi. Chwyci- froncie wschodnim z 210 zestrzeleniami na kon- ³em wiêc za kamieñ i zacz¹³em ³omotaæ ze zdwo- cie. Dowódcami eskadr mianowani zostali: Oblt. jon¹ si³¹. Tym razem jakiœ otworzy³ Hans-Peter Waldmann, Oblt. Hans „Specker” drzwi. Zmierzy³ mnie wzrokiem, zdumiony wi- Grünberg oraz Oblt. Fritz Stehle. dokiem mojego skórzanego stroju pilota, po czym W dniu 14 stycznia 1945 roku Uffz. Detjens POWSTANIE I PIERWSZE WALKI JG 7 I PIERWSZE WALKI POWSTANIE zapyta³: „O co chodzi?”. Odpowiedzia³em: „W³a- wraz z Fw. Heinzem Wurm z III./JG 7 próbowali œnie tu wyl¹dowa³em!”. Mój rozmówca najwyraŸ- przechwyciæ formacjê prawie 600 czterosilniko- niej nie nad¹¿a³ za logik¹ mojej wypowiedzi. „To wych bombowców eskortowanych przez liczne nie jest lotnisko’, odpar³. myœliwce eskortowe. W pobli¿u Parchim wzno- W koñcu jakiœ oficer poinformowa³ mnie, ¿e sz¹ce siê Me 262 zaatakowane zosta³y przez Mu- w³aœnie wyl¹dowa³em na poligonie artyleryjskim, stangi nale¿¹ce do 353rd Fighter Group, Lt B. J. i to w trakcie prób z pociskami ze sprê¿onym Murray celnie trafi³ samolot Uffz. Detjensa, który powietrzem! Kiedy przerwano ogieñ, oficer ope- zosta³ lekko ranny, ratowa³ siê jednak skokiem na racyjny zawióz³ mnie motorem z przyczep¹ do spadochronie. Mniej szczêœcia mia³ Fw. Heinrich mojego samolotu, abym móg³ zabraæ spadochron Wurm, który zgin¹³ we wraku swojej maszyny. i radio. Mój Me 262 na pierwszy rzut oka wygl¹- Uczestnikiem tej walki by³ Lt. James W. Rohrs: da³ ca³kiem dobrze. Kilka rakiet wy³ama³o „MójKAGERO.EU dowódca sekcji (porucznik Murray) wzi¹³ Z

POBRANO

Grupa pilotów z 7./KG(J) 54 na lotnisku Gibelstadt, luty 1945 roku. A group of pilots of 7./KG(J) 54 at Gibelstadt airfield, February 1945. (Nowarra via Autor)

36 www.kagero.pl Para Messerschmittów Me 262 A-1a nale¿¹cych do JG 7, z lewej strony samolot oznaczony „¿ó³t¹ 17”. JG 7 I PIERWSZE WALKI POWSTANIE A pair of Me 262 A-1a of JG 7. The machine to left is marked with “Yellow 17”. (Nowarra via Autor) na cel tego z lewej, a ja tego z prawej. Wystrzeli- cher w godzinach przedpo³udniowych 1 lutego ³em jednosekundow¹ seriê, po której dostrzeg³em 1945 roku zg³osi³ zestrzelenie Spitfire. W rzeczy- dym i ogieñ wydobywaj¹ce siê z prawego silnika wistoœci by³ to jednak Tempest z 274 dywizjonu i podstawy skrzyd³a ostrzelanego odrzutowca. RAF, który pilotowa³ F/Lt G. J. Bruce. Radema- Samolot, którego atakowa³ Murray odbi³ ostro cher mia³ ju¿ na koncie przesz³o 90 zwyciêstw w prawo, zmuszaj¹c mnie do wykonania uniku powietrznych uzyskanych na froncie wschodnim w tê sam¹ stronê, aby na niego nie wpaœæ. Z tego w sk³adzie I./JG 54 oraz piêæ dalszych w obronie powodu musia³em przerwaæ atak na swój pier- Rzeszy jako pilot Ergänzungsgruppe Nord w Sa- wotny cel, ale za to znalaz³em siê w dobrej pozy- gan (¯agañ). Wkrótce mia³ staæ siê jednym z naj- cji do ataku na drugi odrzutowiec, który w³aœnie lepszychKAGERO.EU pilotów JG 7. przelecia³ mi przed nosem. Pos³a³em mu krótk¹ Dwa dni póŸniej Lataj¹ce Fortece eskortowane seriê, zanim zorientowa³em siê, ¿e pilot ju¿ wcze-Z przez Mustangi zaatakowa³y Magdeburg, na ich œniej wyskoczy³ ze spadochronem. Zrobi³em wiêc spotkanie wystartowa³y cztery Me 262 z III./JG nawrót o 360° i ruszy³em w poœcig za moim 7. Tym razem Niemcy bez strat w³asnych zestrze- pierwszym odrzutowcem. By³ ju¿ uszkodzony lili piêæ Fortec (Lt. Rademacher dwie, Lt. Weber, i lecia³ znacznie wolniej, dlatego bez trudu dogo- Lt. Schnörrer i Oblt. Wegmann po jednej) oraz ni³em go. Z odleg³oœci 700 jardów, odk³adaj¹c 40° jednego Mustanga (Uffz. Schöppler). poprawki, wystrzeli³em d³ug¹ seriê. Ponownie W dniu 5 lutego 1945 roku Lt. Rudi Harbort zauwa¿y³em b³yski trafieñ, a nastêpnie p³omieñ, z III./EJG 2 zestrzeli³ nad Bawari¹ amerykañski który ogarnia³ prawe skrzyd³o i silnik. Podejrze- samolot myœliwski typu P-38 z 95th Fighter Squ- wam, ¿e pilot zosta³ ranny lub zabity, przeze mnie adron, otwieraj¹c tym samym konto zwyciêstw lub przez Rosena30 , gdy¿ samolot opada³ w nie- powietrznych tej jednostki. III./EJG 2 powsta³a kontrolowany sposób,POBRANO a¿ rozbi³ siê na polu”31. w listopadzie 1944 roku, jej zadaniem by³o szko- Do koñca stycznia 1945 roku dzia³alnoœæ ope- lenie operacyjne pilotów myœliwców odrzuto- racyjna JG 7 by³a bardzo ograniczona, bilans dzia- wych. Od 1 stycznia 1945 roku dowództwo dy- ³añ by³ jednak bardzo niekorzystny. Straty w³a- wizjonu obj¹³ jeden z asów Luftwaffe, Maj. Heinz sne wynios³y 5 zabitych pilotów, 13 maszyn ca³- „Pritzl” Bär, zwyciêzca przesz³o 200 pojedynków kowicie zniszczonych, a 10 uszkodzonych w stop- powietrznych, odznaczony Wieñcem Liœci Dêbo- niu nie przekraczaj¹cym 65%, po stronie aktywów wych z Mieczami do Krzy¿a Rycerskiego. jednostka mog³a zapisaæ zaledwie dwa zwyciê- Do kolejnych pojedynków z udzia³em odrzu- stwa powietrzne, które zapisa³ na swoje konto towców dosz³o ju¿ 9 lutego 1945 roku, gdy Rotte Hptm. Georg-Peter Eder. Me 262 nale¿¹cych do III./JG 7 zaatakowa³a ame- Luty 1945 roku zacz¹³ siê jednak obiecuj¹co dla rykañsk¹ wyprawê bombow¹ w rejonie Berlina. odrzutowych myœliwców Luftwaffe. Przeniesiony Ponownie dwa B-17 zapisa³ na swoje konto Lt. dwa dni wczeœniej do III./JG 7 Lt. Rudi Radema- Rademacher. Jedn¹ Lataj¹c¹ Fortecê zestrzeli³

Me 262 w OBRONIE RZESZY 37 POWSTANIE I PIERWSZE WALKI JG 7 I PIERWSZE WALKI POWSTANIE

KAGERO.EU Consolidated B-24 Liberator, drugi obok B-17 czterosilnikowy, ciê¿ki bombowiec USAAF. Podobnie jak w przypadku Lata- j¹cej Fortecy, póŸniejsze wersje B-24 równie¿ wyposa¿ono wZ dodatkow¹ wie¿yczkê strzeleck¹ w sekcji dziobowej samolotu. Consolidated B-24 Liberator, the other four-engined used by USAAF over Europe. Just like the B-17, the later variants of the B-24 were upgunned with chin turrets. (USAF)

Oblt. Wegmann, natomiast Lt. Schnörrer zg³osi³ lec¹ cztery Me 262, które kieruj¹ siê w stronê bom- zestrzelenie Mustanga. Popo³udniu Mustangi bowców. Odrzuciliœmy zapasowe zbiorniki i Cpt. z 339th Fighter Group przechwyci³y i zestrzeli³y Browning ruszy³ w dó³ do ataku. Na nasz widok pojedynczego Me 262 z III./EJG 2, jego pilot Uffz. Me 262 rozdzieli³y siê, jedna para odbi³a w pra- Heinz Speck zgin¹³. wo, druga w lewo. Browning, który œciga³ lew¹ Tego samego dnia pierwsz¹ du¿¹ akcjê bojow¹ dwójkê, nie zdo³a³ dojœæ na odleg³oœæ celnego przeprowadzi³ równie¿ KG(J) 54. Pomimo ca³ko- strza³u. Tymczasem ja wyrwa³em w górê na pe³- witego zachmurzeniaPOBRANO po godzinie 11.00 z lotni- nej mocy silnika, trzymaj¹c w polu widzenia ska Gibelstadt wystartowa³o 16 Me 262, które drug¹ parê Messerschmittów i jednoczeœnie os³a- prowadzi³ dowódca pu³ku, Obst. Volprecht Rie- niaj¹c Browninga. Na wysokoœci 28 000 stóp wy- sedel Freiherr zu Eisenbach. Poszczególne roje równa³em lot i wtedy zobaczy³em, ¿e druga para i pary pojedynczo przebija³y siê przez gêst¹ war- Me 262 wspina siê stromym wira¿em w prawo. stwê chmur, która rozci¹ga³a siê a¿ do wysokoœci Zawo³a³em do Browninga, ¿e biorê je na siebie. 4500 metrów. Natychmiast po przebiciu siê przez Nurkuj¹c, nabiera³em prêdkoœci. Mia³em za chmury Niemcy zaatakowani zostali przez kr¹¿¹- plecami s³oñce, dlatego podejrzewam, ¿e piloci ce powy¿ej Mustangi z 78th, 357th i 359th Fighter tych dwóch Me 262 nie zauwa¿yli mnie. Przymie- Group. Jak wspomina Capt Donald H. Bochkay rzy³em siê do prowadz¹cego parê ale nie zdo³a- z 357th Fighter Group: „Oko³o godziny 11:45, ³em z³apaæ go w celownik. Puœci³em go wiêc gór¹ w rejonie Fuldy, piloci jednej z naszych sekcji za- i odbi³em ostro w prawo, wchodz¹c na ogon jego meldowali przez radio, ¿e 4000 stóp poni¿ej nas skrzyd³owego w odleg³oœci zaledwie 300 jardów.

38 www.kagero.pl Wystrzeli³em d³ug¹ seriê, trafiaj¹c go solidnie liwuj¹c nie wiêcej jak 6-7 pocisków. Nie zauwa- w okolicy kokpitu i prawego silnika. Zacz¹³ zwal- ¿y³em trafieñ, dlatego przerwa³em atak, zostawia- niaæ. Prowadz¹cy Me 262 zanurkowa³ strom¹ pik¹ j¹c tego Me 262 komuœ innemu”32. w dó³, natomiast ten, którego ostrzela³em, wszed³ W powsta³ym zamieszaniu zestrzelone zosta³y w p³ytki zakrêt w lewo. Z odleg³oœci 400 jardów dwa Me 262, ich piloci zginêli, a trzeci odrzuto- ponownie otworzy³em ogieñ. Zbli¿a³em siê do wiec, który pilotowa³ dowódca KG(J) 54, Obst. niego wci¹¿ strzelaj¹c. Moje pociski pokry³y ca³y Volprecht Riesedel Freiherr zu Eisenbach, zderzy³ p³atowiec, wyrywaj¹c du¿e fragmenty poszycia. siê w powietrzu z Mustangiem (Capt James W. Os³ona kokpitu rozprys³a siê. Odbi³em w prawo Browning, 7 zwyciêstw powietrznych, 357th FG) dopiero wtedy, gdy by³em ju¿ bliski staranowa- i równie¿ poniós³ œmieræ. Dodatkowo dwa uszko- nia go. Przelatuj¹c tu¿ obok, zobaczy³em pilota, dzone w walce z Mustangami Me 262 rozbi³y siê który wystawa³ do po³owy z kokpitu. Odrzuto- podczas l¹dowania, ich piloci wyszli z opresji bez wiec przewróci³ siê na plecy i pilot wypad³ na szwanku. Tylko jeden rój Messerschmittów zdo- zewn¹trz. Jego spadochron nie otworzy³ siê, a sa- ³a³ wyrwaæ siê z powietrznej kot³owaniny i zaata- molot run¹³ pionowo w dó³. kowa³ przelatuj¹c¹ w pobli¿u formacjê Lataj¹cych Zacz¹³em nabieraæ wysokoœci podci¹ganym Fortec nale¿¹cych do 94th Bomb Group. Dowód- zakrêtem w lewo, chc¹c do³¹czyæ do Browninga. ca I./KG(J) 54, Maj. Ottfried Sehrt oraz jego bocz- POWSTANIE I PIERWSZE WALKI JG 7 I PIERWSZE WALKI POWSTANIE Wœród tylu Mustangów w okolicy z tymi samymi ny zg³osili po jednym zestrzeleniu i po jednym barwami ogonów nie mog³em go zlokalizowaæ. HSS33 B-17. Kiedy rozgl¹da³em siê za kimœ, do kogo móg³- Piêæ dni póŸniej, 14 lutego szeœæ Me 262 bym do³¹czyæ, zobaczy³em nastêpnego Me 262, z 11./JG 7 wraz z czterema maszynami nale¿¹cy- który pêdzi³ jak sam szatan przed siebie, z sió- mi do I./JG 7 zaatakowa³o w rejonie Lübeck- demk¹ P-51 na ogonie. Œcigaj¹ce go Mustangi by³y Neumünster powracaj¹ce do Anglii bombowce 8. poza zasiêgiem ognia, a ja znajdowa³em siê 7000 US Air Force. Pocz¹tkowo eskorta z³o¿ona z Mu- stóp powy¿ej. Kiedy wiêc Me 262 zacz¹³ nabieraæ stangów skutecznie powstrzyma³a atak odrzutow- wysokoœci po ³uku w lewo, pchn¹³em dŸwigniê ców, jednak kolejny atak by³ ju¿ skuteczny. Po przepustnicy do oporu i przeci¹³em mu drogê. jednej zestrzelonej Lataj¹cej Fortecy zg³osili Lt. Z odleg³oœci 400 jardów, odmierzaj¹c 20° popraw- Rademacher, Uffz. Schöppler i Uffz. Engler. Jeden ki, nacisn¹³em spust. Odezwa³ siê tylko jeden z odrzutowców zosta³ zestrzelony przez Mustan- z moich szeœciu kaemów, i to w dodatku wystrze- ga,KAGERO.EU jego pilot uratowa³ siê na spadochronie. Z

POBRANO

Messerschmitt Me 262 A-1a, „¿ó³ta 7” z III./JG 7 uzbrojony w niekierowane pociski rakietowe R4M podwieszane po 12 sztuk pod skrzyd³ami. Messerschmitt Me 262 A-1a, “Yellow 7” of III./JG 7 armed with R4M unguided rocket missiles mounted by rows of twelve under each wing (Nowarra via Autor)

Me 262 w OBRONIE RZESZY 39 W dniu 16 lutego 1945 roku Lt. Rademacher Me 262 z nosem skierowanym w moj¹ stronê. dopisa³ do swojego konta kolejne zestrzelenie, By³em w zasiêgu jego dzia³ek. Nakaza³em ca³e- tym razem ofiar¹ broni pok³adowej jego Messer- mu dywizjonowi wykonanie uniku. Me 262 prze- schmitta pad³ Mustang z 325th Fighter Group, lecia³ pode mn¹ i zawróci³ do ponownego ata- który pilotowa³ 1st/Lt B. T. Crosby. ku”35 . Dnia 21 lutego 1945 roku w pobli¿u Berlina W tym samym czasie zestrzelenie dwóch B-17 dosz³o do spotkania Me 262 z III./JG 7 z Mustan- zg³osi³ Uffz. Hermann Notter, jednak Ameryka- gami nale¿¹cymi do 479th Fighter Group, które nie stracili w rzeczywistoœci tylko jedn¹ Lataj¹c¹ tak zapamiêta³ dowódca tej jednostki: „Lecieliœmy Fortecê z 398th Bomb Group, która rozbi³a siê kursem na wschód. W pewnym momencie zosta- w pobli¿u Altendorf. liœmy zaskoczeni przez cztery Me 262, atakuj¹ce W odleg³oœci oko³o 30 km na zachód od Berli- z pozycji „na trzeciej godzinie”. Nasza sekcja za- na dowódca 3./JG 7, Oblt. Hans Waldmann, któ- wróci³a w stronê Niemców, którzy przemknêli remu towarzyszy³ Ofhr. Günther Schrey, zauwa- przed nami i odbili w górê. W tej samej chwili ¿y³ grupê Mustangów lec¹cych na wysokoœci 7000 kolejna czwórka Me 262 zjecha³a nam z góry na metrów. Waldmann niepostrze¿enie zbli¿y³ siê do ogony. Ponownie wykonaliœmy zwrot w ich stro- nieprzyjaciela i otworzy³ morderczy ogieñ z czte- nê, a Niemcy uskoczyli w górê, nabieraj¹c wyso- rech 30 mm dzia³ek MK 108. Trafiony P-51 ci¹- POWSTANIE I PIERWSZE WALKI JG 7 I PIERWSZE WALKI POWSTANIE koœci z du¿¹ prêdkoœci¹. Wtedy w dó³ do ataku gn¹c za sob¹ smugê siwego dymu spad³ na zie- ruszy³a pierwsza czwórka Me 262. Ten schemat miê o godzinie 12.02. Obydwa odrzutowce wyko- powtórzy³ siê jeszcze kilka razy, a¿ oko³o godzi- rzystuj¹c przewagê prêdkoœci oderwa³y siê od ny 12:10 Niemcy przerwali ataki. Inne P-51 w oko- nieprzyjaciela, a po chwili ruszy³y za nim w po- licy by³y atakowane przez pary lub czwórki Me œcig. W pobli¿u Oschersleben Me 262 zaatakowa- 262 w ten sam sposób. ¯adna ze stron nie ponio- ³y po raz drugi. I tym razem wystarczy³a krótka s³a strat, gdy¿ ani nam, ani Niemcom nie uda³o seria, aby drugi Mustang rozbi³ siê w lesie odda- siê zaj¹æ dobrej pozycji do strza³u. Niemieccy pi- lonym, o 25 km od Brocken, najwy¿szego szczytu loci byli doœwiadczeni i pewni siebie. Ani razu gór Harzu. Obydwa zestrzelone Mustangi nale- nie dali nam szansy skrócenia dziel¹cego nas ¿a³y do 364th Fighter Group, Lt Edward Korten- dystansu przez zajœcie ich z boku, po ciêciwie dick zgin¹³, natomiast Lt Frederic Ross dosta³ siê ³uku. Jeœli któryœ z nas tylko zacz¹³ zbli¿aæ siê, do niewoli. wyprowadzali samolot na prost¹ i uciekali w górê. KAGERO.EUStraty w³asne III./JG 7 by³y jednak¿e bardzo Nie mieliœmy szans dogoniæ ich na wznoszeniu. ciê¿kie, trzy Me 262 utracone zosta³y w walkach Zu¿yliœmy mnóstwo paliwa próbuj¹c tego doko-Z powietrznych, a piêæ innych musia³o przymuso- naæ. Starcie zakoñczy³o siê na pu³apie oko³o 25 wo l¹dowaæ. Zestrzelony w pobli¿u Schönwalde 000 stóp”34 . Ofw. Helmut Baudach zdo³a³ wprawdzie opuœciæ Nastêpnego dnia po raz pierwszy dosz³o do kabinê swojej maszyny, ale zderzy³ siê ze statecz- masowego u¿ycia myœliwców odrzutowych. nikiem pionowym i zmar³ kilka dni póŸniej W powietrzu znalaz³y siê ³¹cznie a¿ 34 Me 262 w szpitalu na skutek odniesionych urazów g³o- nale¿¹ce do III./JG 7. Oko³o godziny 12.15 Ofw. wy. Pozostali piloci zniszczonych tego dnia Me Hermann Buchner oraz Ofhr. Heinz Russel napo- 262 nie odnieœli obra¿eñ. tkali w rejonie Stendal grupê bombowców B-17 Jednym ze zwyciêskich pilotów amerykañskich os³anianych przez liczne Mustangi. Ofw. Buchner by³ Capt. Gordon Compton dowodz¹cy 351st Fi- natychmiast zaatakowa³ najbli¿sz¹ sekcjê Mustan- ghter Squadron z 353rd Fighter Group: „Zbli¿y- gów z 364th FighterPOBRANO Group, któr¹ dowodzi³ Lt ³em siê do niezidentyfikowanych samolotów le- Cliff Hogan i zestrzeli³ jeden z amerykañskich c¹cych w szyku jeden za drugim, które opada³y myœliwców pilotowany przez Lt Francisa X. Ra- lewoskrêtnym ³ukiem. Naliczy³em cztery – Me dley’a. Jak wspomina Lt. Hogan: „Nasz dywizjon 262. Przymierzy³em siê do trzeciego ale by³ za zmierza³ kursem 40 stopni na miejsce spotkania daleko i nie uda³o mi siê skróciæ dziel¹cego nas z bombowcami. By³a godzina oko³o 12:15. W³aœnie dystansu. Czeka³em wiêc, jak ten czwarty zacznie wyszliœmy z ³uku na prost¹, kiedy któryœ z pilo- wyrównywaæ. W pewnym momencie wykona³ tów zameldowa³ o dwóch niezidentyfikowanych zwrot w prawo, przecinaj¹c mój kurs. Nie mia- samolotach w s³oñcu, na trzeciej godzinie. Obej- ³em czasu namierzyæ go celownikiem K-14, wyce- rza³em siê, aby sprawdziæ, czy moi piloci utrzy- lowa³em wiêc po prostu przed niego i wystrzeli- muj¹ szyk i spojrza³em w stronê s³oñca. Kiedy ³em d³ug¹ seriê, tak by w ni¹ wlecia³. Zobaczy- ponownie spojrza³em w lewo za siebie, zobaczy- ³em b³yski kilku trafieñ na gondoli jego prawego ³em, ¿e maszyna Radleya p³onie. Dostrzeg³em te¿ silnika, który zacz¹³ ci¹gn¹æ za sob¹ bia³¹ smugê.

40 www.kagero.pl POWSTANIE I PIERWSZE WALKI JG 7 I PIERWSZE WALKI POWSTANIE

Lataj¹ca Forteca z dodatkowym, obrotowym stanowiskiem dwóchKAGERO.EU ciê¿kich karabinów maszynowych w czêœci nosowej. Upgunned B-17 Flying Fortress with chin turret clearly visible.Z (USAF) Z powodu uszkodzonego silnika trafiony Me które natychmiast zaatakowane zosta³y przez 262 nie móg³ ju¿ uciec przede mn¹. Wsiad³em mu myœliwce nale¿¹ce do 55th Fighter Group. Ame- na ogon i z odleg³oœci 350 metrów ponownie otwo- rykanie zestrzelili trzy samoloty, wszyscy trzej rzy³em ogieñ. Od p³atowca odpad³y kawa³ki po- piloci zginêli, a czwarty dozna³ tak powa¿nych szycia. Me 262 wyrwa³ stromo do góry, wznosz¹c uszkodzeñ, i¿ rozbi³ siê przy l¹dowaniu, jego pi- siê kilka tysiêcy stóp na minutê. Nagle jego prawy lot jednak ocala³. silnik stan¹³ w p³omieniach. Pilot przewróci³ ma- Kilkadziesi¹t minut póŸniej podczas ataku na szynê na plecy i wyskoczy³ ze spadochronem”36. Lataj¹ce Fortece powa¿nie uszkodzone zosta³y Dnia 24 lutego 1945 roku w powietrzu znala- trzy kolejne Me 262. Podczas prób przymusowe- z³o siê kilka Me 262 nale¿¹cych do 10. i 11./JG 7, go l¹dowania jeden z pilotów zgin¹³, a drugi zo- których celem sta³yPOBRANO siê amerykañskie bombowce sta³ ranny. przelatuj¹ce nad rejonem – Lüneburg. W godzinach popo³udniowych baza Gibelstadt Amerykañskie myœliwce eskortowe, dziêki zaatakowana zosta³a przez amerykañskie myœliw- mia¿d¿¹cej przewadze liczebnej, zdo³a³y odeprzeæ ce bombarduj¹ce, które zniszczy³y jeszcze osiem atak. Jedynie Lt. Rademacher zdo³a³ przedrzeæ siê odrzutowców. KG(J) 54 w ci¹gu jednego dnia do bombowców i zestrzeliæ jedn¹ B-17 nale¿¹c¹ utraci³ praktycznie zdolnoœæ operacyjn¹. do 94th Bomb Group. Chwilê póŸniej Lt. Weber Ostatnie zwyciêstwo powietrzne w lutym dla zapisa³ na swoje konto zestrzelenie Mustanga. JG 7 uzyska³ Lt. Rudi Rademacher, który 28 lute- Niemcy nie ponieœli strat. go 1945 roku nad Saksoni¹ zestrzeli³ bombowiec Prawdziw¹ katastrof¹ dla KG(J) 54 zakoñczy³ B-24. Ogó³em w ci¹gu tego miesi¹ca piloci JG 7 siê dzieñ 25 lutego 1945 roku. Najpierw w godzi- zg³osili uzyskanie 23 zwyciêstw powietrznych za nach rannych z lotniska Gibelstadt wzbi³y siê cenê 14 samolotów zniszczonych i 11 uszkodzo- w powietrze do lotu treningowego cztery Me 262, nych w stopniu nie przekraczaj¹cym 60%.

Me 262 w OBRONIE RZESZY 41 Miesi¹c próby – marzec 1945 roku

alki powietrzne z udzia³em Me 262 pro- £adunek miotaj¹cy odpalany by³ elektrycznie wadzone w ci¹gu kilku poprzednich i w ci¹gu 0,8 sekundy nadawa³ rakiecie prêdkoœæ Wmiesiêcy pozwoli³y wypracowaæ pew- 525 m/sek, czyli oko³o 1890 km/h. Odpalenie 24 ne za³o¿enia taktyczne, które mia³y zostaæ zreali- rakiet podwieszanych po 12 pod obydwoma zowane w marcu 1945 roku. Dotychczasowe dzia- skrzyd³ami Me 262 odbywa³o siê salwami po ³ania potwierdzi³y skutecznoœæ zastosowanego szeœæ rakiet wystrzeliwanych w odstêpach co 0,07 uzbrojenia z³o¿onego z czterech dzia³ek MK 108 sekundy. Salwa rakiet z odleg³oœci 1000 metrów kalibru 30 mm, szczególnie podczas walk na krót- pokrywa³a przestrzeñ o wysokoœci 15 metrów kim dystansie. Punkt zbie¿noœci dzia³ek ustawia- i szerokoœci 30 metrów. ny by³ w odleg³oœci oko³o 450 metrów przed no- Podstawow¹ formacj¹ w powietrzu mia³ byæ sem samolotu. Si³a niszcz¹ca pocisków MK 108 klucz trzech samolotów. Spowodowane to by³o by³a tak du¿a, i¿ do zniszczenia samolotu myœliw- koniecznoœci¹ równoczesnego startu wszystkich skiego wystarczy³o zwykle jedno lub dwa trafie- samolotów, a standardowe pasy startowe niemiec- nia, aby zestrzeliæ czterosilnikowy bombowiec kich lotnisk mia³y szerokoœæ umo¿liwiaj¹c¹ jed- potrzebne by³y przeciêtnie cztery trafienia. noczesny start w³aœnie trzech Me 262. Atak na W marcu 1945 roku do szerszego u¿ycia mia³y formacje czterosilnikowych bombowców powi- wejœæ równie¿ ma³okalibrowe niekierowane poci- nien byæ przeprowadzany si³¹ eskadry, czyli ski rakietowe typu R4M (skrót od Rakete 4 kg ugrupowaniem trzech kluczy. Formacjê prowadzi³ Minenkopf, czyli rakieta o masie 4 kg z g³owic¹ klucz dowódcy, podczas gdy obydwa pozosta³e wybuchow¹). Historia powstania tych rakiet siê- klucze zajmowa³y pozycjê z boku z ty³u z lekkim ga lipca 1944 roku, gdy Wydzia³ Techniczny RLM przewy¿szeniem.KAGERO.EU Odleg³oœci pomiêdzy poszcze- og³osi³ przetarg na opracowanie nowej broni. gólnymi maszynami w ka¿dym kluczu podczas W koñcu paŸdziernika 1944 roku na poligonieZ wznoszenia powinny wynosiæ oko³o 100 metrów, Strelna pod Brünn przeprowadzono pierwsze podczas lotu poziomego 150 metrów, a dystans próbne odpalenia. Rakieta mia³a 81,2 cm d³ugo- pomiêdzy kluczami nie mia³ byæ mniejszy ni¿ 300 œci, g³owica bojowa zawiera³a 0,52 kg hexogenu. metrów. Je¿eli formacja uderzeniowa mia³aby

POBRANO

Uszkodzony podczas przymusowego l¹dowania Me 262 A-1a nale¿¹cy do JG 7. Me 262 A-1a of JG 7 damaged during a forced landing. (Nowarra via Autor)

42 www.kagero.pl C PRÓBY – MARZEC 1945 ROKU MIESI Ą Szynowa wyrzutnia pocisków rakietowych R4M pod skrzyd³em Me 262 A-1a. Battery of R4M rocket missiles mounted under wing of Me 262 A-1a. (Nowarra via Autor) sk³adaæ siê z kilku eskadr to przyjmowa³y one Po zakoñczonym ataku Me 262 wraca³y na szyk klina z przewy¿szeniem w stosunku do pro- macierzyste lotnisko lub te¿, je¿eli mia³y jeszcze wadz¹cej eskadry lub te¿ szyk schodami w górê. wystarczaj¹cy zapas paliwa i amunicji, wykony- Dziêki du¿ej prêdkoœci przelotowej formacje Me wa³y kolejny atak. Drugi atak przeprowadza³y 262 nie potrzebowa³y os³ony z góry przez w³asne zazwyczaj poszczególne klucze lub nawet poje- myœliwce, co by³o niezbêdne w przypadku for- dyncze samoloty, poniewa¿ wskutek przewagi macji klasycznych myœliwców szturmowych prze- liczebnej nieprzyjacielskich myœliwców eskorto- znaczonych do zwalczania czterosilnikowych wychKAGERO.EU ponowne sformowanie ugrupowania bojo- bombowców. wego nie by³o mo¿liwe. Myœliwce odrzutowe naprowadzane by³y naZ Taktyka ataków czo³owych przeciwko forma- cel za pomoc¹ wskazañ radaru. Po nawi¹zaniu cjom bombowym w zasadzie nie wchodzi³a w ra- kontaktu z nieprzyjacielem wykonywa³y atak od chubê poniewa¿ zsumowana prêdkoœæ zbli¿ania ty³u z przewy¿szenia 2000 metrów, który rozpo- siê do celu wyklucza³a mo¿liwoœæ celnego trafie- czyna³ siê w odleg³oœci 4500 metrów od bombow- nia. ców. Podzielone na klucze Me 262 nurkowa³y a¿ Oprócz zwalczania formacji czterosilnikowych do chwili, gdy znalaz³y siê w odleg³oœci 1500 bombowców amerykañskich piloci Me 262 mieli metrów i o 500 metrów poni¿ej bombowców, atakowaæ równie¿ myœliwce eskortowe. Nawet wówczas ich piloci podrywali maszyny i zbli¿ali czêœciowe i czasowe wyeliminowanie eskorty siê do nieprzyjaciela od do³u. Wczeœniejsze nur- umo¿liwi³oby niemieckim myœliwcom konwencjo- kowanie zapewnia³o im podczas wznoszenia sta³¹ nalnym przeprowadzenie ataków na formacje prêdkoœæ oko³o 850POBRANO km/h, co zabezpiecza³o Me czteromotorowców. 262 przed atakiem nieprzyjacielskich myœliwców Me 262 przewy¿sza³ swoich przeciwników eskortowych. Z odleg³oœci oko³o 600 metrów prêdkoœci¹ poziom¹ oraz prêdkoœci¹ wznoszenia, myœliwce niemieckie wystrzeliwa³y rakiety R4M, co pozwala³o mu wybraæ najbardziej dogodny a nastêpnie rozpoczyna³y ogieñ z broni pok³ado- moment rozpoczêcia walki. Ju¿ podczas pierw- wej. Atak koñczy³ siê w odleg³oœci oko³o 150 szych walk okaza³o siê, i¿ amerykañscy piloci metrów od bombowców. Piloci Me 262 przelaty- myœliwscy wykazywali siê wysokim morale oraz wali nastêpnie z pe³n¹ prêdkoœci¹ poprzez szyk bardzo dobrym wyszkoleniem taktycznym i nie bombowców lub te¿ lekko podrywali maszyny wpadali w panikê, w chwili gdy zostali zaatako- aby przelecieæ nad nieprzyjacielsk¹ formacj¹. wani przez dysponuj¹ce przewag¹ wysokoœci Przelatywanie pod nieprzyjacielskimi bombowca- odrzutowce, lecz wykonywali zwrot w kierunku mi nie wchodzi³o w rachubê, poniewa¿ grozi³o przeciwnika przechodz¹c natychmiast do kontr- zderzenie z resztkami zestrzelonych bombowców. ataku. Poniewa¿ jednak Amerykanie operowali

Me 262 w OBRONIE RZESZY 43 C PRÓBY – MARZEC 1945 ROKU MIESI Ą

Œredni bombowiec amerykañski Martin B-26 Marauder, masowo wykorzystywany do wsparcia taktycznego w ostatnich mie- si¹cach wojny w Europie. Nad Bawari¹ formacje Marauderów by³y celem ataków Me 262 z JV 44, jednostki gen. Gallanda. Martin B-26 Marauder medium bomber saw a widespread use in the closing months of the war in Europe. Over Bavaria they were frequently attacked by Me 262s of Gen. Galland’s JVKAGERO.EU 44. (USAF) w du¿ych formacjach zawsze zdarza³o siê, i¿ jed- cych Fortec nale¿¹cych do 493rd Bomb Group na czy dwie maszyny pozostawa³y poza zwartymZ znajdowa³ siê Staff Sergeant Lawrence B. Bird: szykiem formacji lub od³¹cza³y siê od niej, co „znajdowaliœmy siê na pu³apie oko³o 21 000 stóp. wystawia³o je na morderczy ogieñ 30 mm dzia- Sprawdzi³em moje instrumenty bombardiera ³em Me 262. i uwa¿nie obserwowa³em prowadz¹cy samolot, Piloci odrzutowców ponosili najczêœciej straty gotów zrzuciæ bomby, gdy tylko tamten zacz¹³by w przypadku, gdy dawali siê wci¹gn¹æ w walkê zrzucaæ swoje. Ostrza³ artylerii przeciwlotniczej ko³ow¹ i zmniejszali prêdkoœæ, chc¹c poprawiæ by³ umiarkowany. Nagle przed nami, na godzi- w³aœciwoœci manewrowe swoich samolotów. nie jedenastej, pojawi³y siê czarne, smuk³e sylwet- W takich przypadkach zawsze samolotem zwrot- ki samolotów z silnikami podwieszonymi pod niejszym okazywa³ siê Mustang. skrzyd³ami. Atakowa³y ³aw¹ od czo³a, lec¹c jeden Zalecanymi manewrami obronnymi dla pilo- obok drugiego. Kiedy œmignê³y obok, zobaczy³em tów Me 262 podczasPOBRANO ataku alianckich myœliwców bia³e krzy¿e na ich kad³ubach. Wszystko to trwa- dysponuj¹cych przewag¹ wysokoœci by³o p³ytkie ³o sekundy. Pamiêtam, ¿e zobaczy³em jedn¹ z For- nurkowanie pozwalaj¹ce, dziêki przewadze prêd- tec, która buchaj¹c p³omieniami wypad³a z szyku koœci, oderwaæ siê od nieprzyjaciela. Manewrem i znik³a z widoku pod naszym lewym skrzyd³em obronnym podczas ataku alianckich myœliwców (...). operuj¹cych na tej samej wysokoœci by³o szybkie W miêdzyczasie odrzutowce znik³y gdzieœ za wznoszenie. nami. Nasz pilot opanowa³ samolot i próbowa³ Dnia 3 marca 1945 roku w powietrzu znalaz³o dogoniæ resztê dywizjonu. Kiedy prawnie nam siê siê 29 Messerschmittów Me 262 nale¿¹cych do to uda³o, pojedynczy Me 262 zaatakowa³ nas od Stab i III./JG 7, które o godzinie 10.15 w rejonie ty³u, nurkuj¹c od strony s³oñca. Ponownie za³o- pomiêdzy Magdeburgiem a Braunschweigem za- mota³y nasze pok³adowe karabiny maszynowe... atakowa³y formacjê amerykañskich bombowców Kiedy zajêliœmy pozycjê w szyku dywizjonu, czterosilnikowych, na pok³adzie jednej z Lataj¹- zobaczy³em nastêpn¹ Fortecê, która odbi³a w pra-

44 www.kagero.pl wo, ci¹gn¹c za sob¹ smugê dymu z lewego skrzy- do 448th Bomb Group, dowódca III./JG 7, Maj. d³a. Nagle skrzyd³o stanê³o w ogniu. Pilot wyko- Rudolf Sinner zdo³a³ zestrzeliæ jeden z Liberato- na³ kilka zwrotów, próbuj¹c zdmuchn¹æ p³omie- rów. £¹cznie piloci JG 7 zestrzelili tego dnia szeœæ nie, ale na pró¿no. Po¿ar ogarn¹³ ca³y samolot, bombowców oraz trzy myœliwce eskortowe za który znik³ w warstwie chmur poni¿ej. Ka¿dy cenê dwóch Me 262 i jednego zabitego pilota. z cz³onków naszej za³ogi czujnie obserwowa³ swój Fatalne warunki atmosferyczne znacznie ogra- kawa³ek nieba. B-17 lec¹cy przed nami straci³ niczy³y dzia³alnoœæ myœliwców odrzutowych lewy statecznik. Nieprzyjacielskie myœliwce znik- w ci¹gu nastêpnych dwóch tygodni. Dodatkowo nê³y”.37 zaczê³y dawaæ znaæ o sobie problemy z paliwem. Piloci 9./JG 7 zaatakowali z tak¹ brawur¹, i¿ Trudn¹ sytuacjê opisywa³ meldunek z dnia 10 w ci¹gu kilku minut uzyskali szeœæ zwyciêstw po- marca 1945 roku: „Z powodu wstrzymania pro- wietrznych. Po jednym B-17 zapisali na swoje dukcji paliwa J2 w okresie od 1 do 10 marca 1945 konta: Hptm. Gutmann, Ofw. Lennartz, Ofhr. roku, przy jednoczesnym jego zu¿yciu w iloœci Russel i Lt. Schnörrer. Dowódca eskadry, Oblt. 2100 ton, zapasy zmniejszy³y siê 44 455 ton (stan Wegmann zg³osi³ zestrzelenie B-24 i Mustanga. na dzieñ 28 lutego) do 42 350 ton (stan na 10 C PRÓBY – MARZEC 1945 ROKU Me 262, który pilotowa³ kawaler Krzy¿a Rycer- marca). Utrata zak³adów w Böhlen i Magdeburgu skiego, Hptm. Heinz Gutmann, trafiony zosta³ oznacza, ¿e produkcja J2 nie zostanie podjêta na przez strzelców pok³adowych i spad³ na ziemiê. nowo przez kolejne 30 dni”38 . MIESI Ą Pilot poniós³ œmieræ. W dniu 7 marca 1945 roku o godzinie 13.04 Chwilê póŸniej amerykañska formacja zaatako- z lotniska Briest wystartowa³y dwie pary Me 262, wana zosta³a przez pozosta³e odrzutowce. Tym Maj. Sinner zestrzeli³ w pobli¿u lotniska Jüterbog razem jednak eskorta myœliwska nie dopuœci³a jednego Mustanga, podczas gdy Ofw. Arnold ze- Niemców w pobli¿e bombowców, jedynie Ofw. strzeli³ innego Mustanga nad Wittemberge. Dwa Heinz Arnold zdo³a³ wymkn¹æ siê eskorcie i ze- dni póŸniej JG 7 straci³ jednego ze swoich wetera- strzeli³ jedn¹ Lataj¹c¹ Fortecê oraz jednego Thun- nów. Ofhr. Heinz Russel wystartowa³ z zadaniem derbolta. przechwycenia alianckiego samolotu rozpoznaw- Rój sztabowy zaatakowa³ od czo³a oddalon¹ czego, który znajdowa³ siê w rejonie Kilonii (Kiel). nieco od g³ównych si³ formacjê B-24 nale¿¹cych Podczas ataku na Spitfire z 541 dywizjonu RAF KAGERO.EU Z

POBRANO

Zamaskowana hala monta¿owa w Leipheim pod Ulm. Camouflaged assembly hall in Leipheim near Ulm. (Nowarra via Autor)

Me 262 w OBRONIE RZESZY 45 nad Morzem Ba³tyckim Ofhr. Russel prawdopo- i Fhr. Windisch po jednej Lataj¹cej Fortecy. Rów- dobnie Ÿle oceni³ odleg³oœæ i zderzy³ siê z nieprzy- nie¿ operuj¹cy na po³udniu Niemiec III./EJG 2 jacielsk¹ maszyn¹ Obydwaj piloci zginêli. zg³osi³ zestrzelenie jednego B-17 (Hptm. Stein- Dnia 14 marca 1945 roku trzy Me 262 nale¿¹ce mann). do III./JG 7 otrzyma³y zadanie przechwycenia Dnia 16 marca 1945 roku pierwsze zwyciêstwo nieprzyjacielskich samolotów rozpoznawczych. powietrzne za sterami myœliwca odrzutowego Jak wspomina Lt. Ambs: „Po dok³adnie 20 minu- uzyska³ dowódca JG 7, Maj. Theodor Weißenber- tach lotu zobaczyliœmy dwa Mustangi lec¹ce kur- ger, który zestrzeli³ rozpoznawczego F-6C z 10th sem na zachód. Lt. Weber otworzy³ ogieñ zbyt Photo Recce Group. wczeœnie. Ostrzeg³o to Mustangi, które rozpierz- Równie¿ podczas du¿ej operacji amerykañskich ch³y siê na obie strony. Przerwaliœmy atak, aby bombowców przeciwko rafineriom ropy naftowej uspokoiæ wrogie myœliwce, a nastêpnie zaatako- w œrodkowych Niemczech przeprowadzonej 17 waliœmy nieprzyjacielsk¹ parê od czo³a. Zbli¿aj¹c marca 1945 roku, z powodu zmiennych warun- siê do nich z prêdkoœci¹ oko³o 1400 km/h otwo- ków atmosferycznych, JG 7 by³ w stanie wys³aæ rzy³em ogieñ z moich dzia³ek z odleg³oœci 300 w powietrze tylko kilka samolotów. Niemieccy C PRÓBY – MARZEC 1945 ROKU metrów. Lec¹cy na czele Mustang eksplodowa³ piloci zestrzelili, bez strat w³asnych, cztery B-17: rozlatuj¹c siê na tysi¹ce kawa³ków.”39 Uffz. Köster dwa, a Oblt. Wegmann i Ofw. Göbel Drugiego Mustanga zapisa³ na swoje konto Lt. po jednym. MIESI Ą Weber, obydwa zestrzelone samoloty nale¿a³y do Wraz z popraw¹ warunków atmosferycznych 325th Fighter Group bazuj¹cej we W³oszech. od rana 18 marca 1945 roku amerykañskie lotnic- Nastêpnego dnia, 15 marca 1945 roku, amery- two strategiczne przyst¹pi³o do kolejnej ofensy- kañskie bombowce, korzystaj¹c z poprawy wa- wy, która mia³a ostatecznie unicestwiæ niemieck¹ runków atmosferycznych zaatakowa³y Zossen gospodarkê i morale ludnoœci. Za³amanie siê sys- i Oranienburg. Z uwagi na problemy techniczne temu obrony Rzeszy opartego o konwencjonalne JG 7 by³ w stanie wys³aæ w powietrze zaledwie myœliwce t³okowe, wobec przewa¿aj¹cego liczeb- kilka samolotów. Pomimo tego Niemcom uda³o nie i jakoœciowo przeciwnika, spowodowa³o, i¿ siê uzyskaæ spory sukces. Lt. Weber zg³osi³ ze- g³ówny ciê¿ar walk mia³ spocz¹æ na pilotach strzelenie dwóch B-24, Uffz. Schöpler zapisa³ na myœliwców odrzutowych, których by³o raptem swoim koncie jednego Liberatora, a Ofhr. Pfeiffer oko³oKAGERO.EU 60. Wobec przewagi nieprzyjaciela wyno- Z

POBRANO

Messerschmitt Me 262 A-1a, W.Nr. 111 745, „bia³a 5” z JV 44. Maszynê pilotowa³ najczêœciej Ofw. Eduard Schallmoser. Messerschmitt Me 262 A-1a, W.Nr. 111 745, “White 5” of JV 44, regular mount of Ofw. Eduard Schallmoser. (Nowarra via Autor)

46 www.kagero.pl C PRÓBY – MARZEC 1945 ROKU MIESI Ą

Messerschmitt Me 262 A-1a z JV 44, na os³onie goleni przedniego ko³a widoczny bia³y numer 5, co mo¿e wskazywaæ na samolot W.Nr. 111 745 Messerschmitt Me 262 A-1a of JV 44. Note white number 5 on the front landing gear cover, which might suggest that it’s the aircraft W.Nr. 111 745 sz¹cej 50:1 nawet najlepsze wówczas samoloty Kolejne trzy B-17 trafione zosta³y o godzinie myœliwskie jakimi by³y bez w¹tpienia Me 262 nie 11.14. Zwyciêstwa powietrzne zg³osili Ofw. by³y w stanie wp³yn¹æ na przebieg wojny po- Lübking,KAGERO.EU Lt. Rademacher i Lt. Sturm. Jedn¹ z ze- wietrznej. Odrzutowe myœliwce odnios³y jednak strzelonych Lataj¹cych Fortec by³a „Sweet Nancy liczne sukcesy taktyczne, o których bêdzie mowaZ II” (nr seryjny 43-38861), któr¹ pilotowali Lt. poni¿ej. Edward Glynn i Donald Reichel. Trafiony samo- Dnia 18 marca 1945 roku 1329 bombowców 8. lot przez pewien czas utrzymywa³ siê na kursie, US Air Force os³anianych przez 733 myœliwce a¿ w pewnym momencie poderwa³ siê i prze³a- przeprowadzi³o najciê¿szy terrorystyczny nalot na ma³ na dwie czêœci. Czterech cz³onków za³ogi Berlin. Kiedy amerykañska armada zbli¿a³a siê do uwiêzionych w przedniej czêœci kad³uba zginê³o, Berlina z lotnisk Brandenburg-Briest i Oranien- strzelec ogonowy Sgt Joseph Greigo zdo³a³ siê burg wystartowa³o 37 odrzutowców nale¿¹cych uwolniæ i uratowaæ na spadochronie. do sztabu pu³ku i III./JG 7. Messerschmitty utwo- Nastêpna Lataj¹ca Forteca, nr seryjny 44-8717, rzy³y w powietrzu zwart¹ formacjê uderzeniow¹ któr¹ pilotowali Lt Paul De Weerdt i Lt Bill Thom- i oko³o godziny 11.00 zaatakowa³y nieprzyjaciela. son, a na jej pok³adzie znajdowa³ siê dowódca O godzinie 11.09 prowadz¹cyPOBRANO niemiecki klin ude- 100th Bomb Group, Capt Rodger Swain, trafiona rzeniowy dowódca pu³ku, Maj. Weißenberger tra- zosta³a pierwsz¹ seri¹ w silnik numer 1 oraz fi³ Lataj¹c¹ Fortecê „Skyway Chariot” (nr seryjny w skrzyd³owy zbiornik paliwa, który zacz¹³ p³o- 43-37521) nale¿¹c¹ do 100th Bomb Group odstrze- n¹æ. Kiedy pierwszy cz³onek za³ogi wyskoczy³ na liwuj¹c jej lewy statecznik poziomy. Obydwaj pi- spadochronie samolot trafiony zosta³ drug¹ seri¹. loci B-17, Lt. Rollie King i Lt. Jack Williams, do- Pociski z 30 mm dzia³ka oderwa³y ogon B-17. konywali nadludzkich wysi³ków, aby utrzymaæ Samolot stan¹³ dêba i run¹³ jak kamieñ na ziemiê. kontrolê nad bombowcem. Chwilê póŸniej samo- O godzinie 11.15 Oblt. Schall zestrzeli³ Mustan- lot trafi³a druga seria z 30 mm dzia³ek, zanim ga z 361th Fighter Group, którego pilot, Lt Nor- Forteca eksplodowa³a w powietrzu zdo³a³o opu- man E. Jentz uratowa³ siê na spadochronie. Dwie œciæ j¹ siedmiu cz³onków za³ogi. Minutê póŸniej, minuty póŸniej, o 11.17 Maj. Weißenberger ze- o godzinie 11.10 Maj. Weißenberger zestrzeli³ strzeli³ jeszcze jedn¹ Lataj¹c¹ Fortecê, nr seryjny drug¹ Lataj¹c¹ Fortecê. 44-6295, któr¹ pilotowali Lt Merrill Jensen i Lt

Me 262 w OBRONIE RZESZY 47 Charles Kemp. Pociski z dzia³ek Messerschmitta Mniej szczêœcia mia³ boczny Oblt. Wegmanna, przebi³y burtê w odleg³oœci oko³o 1,5 metra od Oblt. Seeler, który zgin¹³ w skoncentrowanym nasady prawego skrzyd³a i eksplodowa³y we- ogniu obronnym amerykañskich strzelców pok³a- wn¹trz kad³uba niszcz¹c le¿¹ce tam spadochrony, dowych. trafi³y silniki numer 2 i 3 oraz uszkodzi³y œmig³o Tymczasem nad lotniskiem Kaltenkirchen, baz¹ silnika numer 4. Forteca z najwy¿szym trudem, I./JG 7, pokrywa chmur utrzymywa³a siê na wy- z jednym pracuj¹cym silnikiem, kontynuowa³a lot sokoœci nie przekraczaj¹cej 500 metrów. Wyklu- na wschód stopniowo obni¿aj¹c pu³ap lotu, a¿ cza³o to wszelk¹ mo¿liwoœæ startu Me 262. Oko³o przekroczy³a Odrê i przymusowo wyl¹dowa³a na po³udnia dowództwo Luftwaffe wyda³o rozkaz terytorium zajêtym przez armiê radzieck¹. startu wszystkim jednostkom myœliwskim. Oblt. O godzinie 11.20 formacja amerykañska prze- Hans Grünberg dowodz¹cy tego dnia w bazie latuj¹ca nad Rathenow zaatakowana zosta³a przez Kaltenkirchen zameldowa³ do Berlina: „Kaltenkir- kolejnych szeœæ Me 262 tym razem nale¿¹cych do chen nie startuje. Zbyt trudne warunki atmosfe- 9./JG 7 i uzbrojonych w pociski rakietowe R4M. ryczne, niska podstawa chnur.” W tym momen- Messerschmitty zbli¿y³y siê do bombowców na cie do rozmowy w³¹czy³ siê jeden z adiutantów C PRÓBY – MARZEC 1945 ROKU odleg³oœæ oko³o 400 metrów i odpali³y rakiety. marsza³ka Göringa: „ Grünberg, czy Niszczycielski efekt nowej broni przeszed³ wszel- wie Pan co powiedzia³ w³aœnie marsza³ek Rzeszy kie oczekiwania. Szeœæ Lataj¹cych Fortec dos³ow- ? Cytujê dos³ownie: Te niewydarzone gnojki maj¹ MIESI Ą nie rozpad³o siê w powietrzu, kilka innych do- startowaæ, bo jak nie to tam pojadê i wykopiê ich zna³o uszkodzeñ. Po jednym zestrzeleniu zapisali w powietrze !” na swoje konta: Oblt. Wegmann, Oblt. Seeler, Wobec takiego dictum w powietrze musia³y Ofhr. Ullrich, Ofhr. Windisch, Lt. Schnörrer i Fhr. wznieœæ siê dwa dy¿urne roje. Pierwszy z nich Ehrig. Jak wspomina Oblt. Günther Wegmann: poprowadzi³ Oblt. Grünberg, drugi Oblt. Wald- „W tym momencie znajdowaliœmy siê w powie- mann. Me 262A-1a, WNr. 170097, „¿ó³ta 3”, któ- trzu ju¿ od d³u¿szego czasu i zaczyna³o koñczyæ rego pilotowa³ Waldmann wzbi³ siê w powietrze siê nam paliwo. Poniewa¿ jednak dysponowali- o godzinie 12.24. Za nim wystartowali Lt. Hans- œmy jeszcze pe³nym zapasem amunicji, zdecydo- Dieter Weihs i Ofhr. Günther Schrey, czwarty pi- waliœmy siê przeprowadziæ drugi atak wykorzy- lot roju Fl. Gerhard Reiher nie móg³ wystartowaæ stuj¹c pok³adowe dzia³ka. W pobli¿u Glöwen z powodu awarii silnika. Po oko³o czterech minu- uchwyci³em jednego B-17 w celownik i otworzy- tachKAGERO.EU lotu w chmurach, kiedy maszyny znajdowa- ³em ogieñ. Zobaczy³em rozb³yski pocisków ude- ³y siê na pu³apie 800 metrów w odleg³oœci oko³o rzaj¹cych w lewe skrzyd³o, ale w tym samymZ 50 km od lotniska nast¹pi³o zderzenie samolotów momencie moja maszyna zosta³a trafiona ogniem pilotowanych przez Weihsa i Waldmanna. Ten obronnym nieprzyjaciela. Wiatrochron siê roz- pierwszy zdo³a³ uratowaæ ¿ycie skacz¹c na spa- prys³, tablica przyrz¹dów i panele boczne rozle- dochronie, natomiast kawaler Krzy¿a Rycerskie- cia³y siê. Równoczeœnie poczu³em silne uderzenie go z Wieñcem Liœci Dêbowych (przyznanym mu w praw¹ nogê. Natychmiast przerwa³em atak 1 marca 1945 roku) Oblt. Hans Waldmann poniós³ i wykorzystuj¹c du¿¹ prêdkoœæ oddali³em siê poza œmieræ.41 zasiêg nieprzyjacielskiego ognia. Kiedy nastêpnie Z 37 Me 262, które poderwa³y siê tego dnia przejecha³em rêk¹ wzd³u¿ nogi, odkry³em dziurê, w powietrze 28 nawi¹za³o kontakt z nieprzyjacie- tak wielk¹, i¿ móg³bym tam w³o¿yæ piêœæ, lecz lem, ich piloci zg³osili 13 zwyciêstw powietrznych dziwnym trafem nie odczuwa³em ¿adnego bólu. i szeœæ HSS, pu³k straci³ piêæ samolotów i trzech Poniewa¿ maszynaPOBRANO pomimo uszkodzeñ trzyma³a zabitych oraz jednego rannego pilota. siê jeszcze w powietrzu postanowi³em spróbowaæ Nastêpnego dnia, 19 marca 1945 roku, w po- l¹dowania w Parchim. Powoli obni¿a³em pu³ap wietrzu ponownie znalaz³o siê a¿ 45 Me 262 nale- lotu, gdy na wysokoœci 4000 metrów z prawego ¿¹cych do JG 7. Z powodu z³ych warunków at- silnika niespodziewanie wystrzeli³y p³omienie. mosferycznych tylko 28 z nich nawi¹za³o kontakt Maszyny nie mog³em ju¿ uratowaæ. Odrzuci³em bojowy z formacj¹ Lataj¹cych Fortec, które znaj- os³onê kabiny i wyskoczy³em. Wyl¹dowa³em dowa³y siê na pó³noc od . I znów salwy w pobli¿u Wittenberge. Jako jedna z pierwszych niekierowanych pocisków rakietowych R4M przy- pojawi³a siê przy mnie siostra Czerwonego Krzy- nios³y krwawe ¿niwo. Zanim na placu boju poja- ¿a, która fachowo zabanda¿owa³a moj¹ rann¹ wi³y siê Mustangi eskorty, szeœæ Fortec zosta³o nogê i zatamowa³a silne krwawienie.”40 zestrzelonych, zwyciêstwa powietrzne zapisali na Pomoc przysz³a jednak za póŸno i po kilku swoje konta: Ofw. Lennartz, Oblt. Schall, Ofw. godzinach noga musia³a zostaæ amputowana. Arnold i Lt. Schnörrer, Ofw. Reinhold zg³osi³ HSS.

48 www.kagero.pl C PRÓBY – MARZEC 1945 ROKU MIESI Ą

Para Marauderów z 397th Bomb Group. A pair of Marauders of 397th BG. (AFHRA) KAGERO.EU

Lt. Rademacher skierowa³ siê w stronê nadlatuj¹-Z Odrzutowiec zwolni³, dziêki czemu zdo³a³em cych Mustangów i zestrzeli³ jednego z nich. skróciæ dziel¹cy nas dystans. Niemcy latali para- W tym momencie do kontrataku przyst¹pi³y mi. Kiedy trafi³em prowadz¹cego, jego skrzyd³o- pozosta³e Mustangi, jak wspomina Capt. Robert wy uskoczy³ w bok. Z odleg³oœci 400 jardów po- S. Fifield z 363rd Fighter Squadron, 357th Fighter nownie otworzy³em ogieñ, obserwuj¹c wiele tra- Group: „Prowadzi³em drug¹ parê „sekcji niebie- fieñ. Odrzutowiec poszed³ pionowo w dó³, wlo- skiej”. w pewnym momencie os³aniany przez nas k¹c za sob¹ strugê bia³ego dymu. Podczas walki box bombowców zosta³ zaatakowany z góry lecia³em z prêdkoœci¹ nie przekraczaj¹c¹ 400 mil i z ty³u przez ponad 20 Me 262. Odrzuci³em do- na godzinê. Moim zdaniem Niemcy mieli nad datkowe zbiorniki i próbowa³em dopaœæ je zanim nami przewagê prêdkoœci nie wiêksz¹ ni¿ 50 mil zbli¿¹ siê do bombowców ale by³o ju¿ za póŸno. na godzinê”42 . Strzela³em do czterechPOBRANO ró¿nych samolotów, a¿ W zestrzelonym Me 262 zgin¹³ Lt. Harry Mey- w koñcu skoncentrowa³em siê na jednym. Odrzu- er z 11./JG 7, pu³k straci³ tego dnia jeszcze jedne- towce w³aœnie oddala³y siê lotem nurkowym w le- go pilota, by³ nim Ofw. Heinz Mattuschka z 10./ wo. Dystans pomiêdzy nami szybko rós³, dlatego JG 7, który tak¿e pad³ ofiar¹ pilotów Mustangów spróbowa³em trafiæ wybrany przeze mnie samo- z 357th FG (Maj. Robert W. Foy). lot posy³aj¹c lobem d³ugie serie w jego stronê. Popo³udniu, po godzinie 15.00, Gefr. Heim Musia³em go trafiæ gdy¿ w pewnym momencie z I./JG 7 zestrzeli³ B-17 z 384th Bomb Group zacz¹³ ci¹gn¹æ za sob¹ smugê czarnego dymu. w pobli¿u Lechfeld, a Obstlt. Heinz Bär z III./EJG Zwolni³, co pozwoli³o mi zbli¿yæ siê. Niemcy la- 2 zapisa³ na swoje konto jednego Mustanga. tali parami. Kiedy ponownie trafi³em tamtego, Dnia 20 marca 1945 roku celem nalotu 451 jego skrzyd³owy odbi³ w bok. Skróci³em dystans bombowców 1st Air Division os³anianych przez do 400 metrów i wpakowa³em mu kolejn¹ seriê. 355 myœliwców eskortowych sta³ siê Hamburg. Zaobserwowa³em liczne trafienia. Oko³o godziny 16.00 formacja amerykañska za-

Me 262 w OBRONIE RZESZY 49 atakowana zosta³a przez 22 Me 262 nale¿¹ce do pilotów (Lt. Weber i Uffz. Kolbe) oraz cztery Me JG 7, które korzystaj¹c z przewagi prêdkoœci prze- 262.44 bi³y siê przez ochronny parasol myœliwców eskor- Nastêpnego dnia, 22 marca 1945 roku, celami towych i otworzy³y niezwykle skuteczny ogieñ do nalotów USAAF sta³y siê lotniska zajmowane bombowców zg³aszaj¹c zestrzelenie 9 z nich. Trzy przez jednostki myœliwców odrzutowych oraz zwyciêstwa powietrzne zapisa³ na swoje konto rafinerie paliw syntetycznych w œrodkowych Fhr. Ehrig, dwa Fw. Pritzl, a po jednym Oblt. Niemczech. Oko³o godziny 12.45 w rejonie Cott- Sturm, Fhr. Pfeiffer, Fj.Ofw. Heiser i Fhr. Chri- bus-Bautzen- 27 Me 262 nale¿¹cych do ster.43 Strzelcy pok³adowi Lataj¹cych Fortec ze- III./JG 7 zaatakowa³o lec¹c¹ na wysokoœci 7000 strzelili nad Bad Segeberg jednego Me 262, jego metrów formacjê Lataj¹cych Fortec. Piloci 9./JG 7 pilot, Ofhr. Gehlker, zgin¹³. zg³osili zestrzelenie szeœciu B-17 (Lt. Schnörrer, Za oddalaj¹cymi siê po wykonaniu zadania Me Ofhr. Petermann, Fhr. Windisch, Fhr. Pfeiffer, Ofw. 262 ruszy³y w pogoñ myœliwce eskortowe, które Lennartz i Ofw. Buchner) i jednego Mustanga zestrzeli³y dwa odrzutowce. (Oblt. Schall). Po jednej Fortecy zapisali na swoje Dnia 21 marca 1945 roku nad po³udniowymi konta równie¿: Lt. Ambs, Ofw. Arnold, Uffz. C PRÓBY – MARZEC 1945 ROKU i œrodkowymi Niemcami ponownie pojawi³y siê Köster, Maj. Ehrler i Maj. Weißenberger. Niemcy setki amerykañskich bombowców strategicznych. stracili trzech pilotów. Oko³o godziny 09.30, korzystaj¹c z lekkiego za- Lt James H. Kakides by³ nawigatorem w jed- MIESI Ą mglenia, odrzutowce nale¿¹ce do Stab i III./JG 7 nym z zestrzelonych B-17: „W³aœnie zrzuciliœmy niepostrze¿enie przebi³y siê poprzez szyki my- bomby i wykonywaliœmy ciasny zwrot, by wyjœæ œliwców eskortowych i skutecznie zaatakowa³y spod ostrza³u ciê¿kiego Flaku, kiedy wielki frag- formacjê B-17. Po jednym zestrzeleniu Lataj¹cej ment metalu wpad³ do mojego przedzia³u, mija- Fortecy zg³osili Maj. Weißenberger, Maj. Ehrler, j¹c mnie o oko³o trzy cale. Pocisk eksplodowa³ Fhr. Pfeiffer, Lt. Schnörrer, Lt. Fritz R. G. Müller tak blisko, ¿e do przedzia³u nosowego dosta³ siê i Ofw. Arnold, Oblt. Schall zapisa³ na swoje kon- dym prochowy. Zauwa¿y³em, ¿e zaczynamy zo- to jednego Mustanga (Lt Cornelius C. Howard stawaæ w tyle za formacj¹. W nastêpnej chwili z 364th Fighter Group). nasi strzelcy zaczêli ostrzegaæ przez interkom Chwilê póŸniej do ataku przyst¹pi³ kolejny rój o nadlatuj¹cych myœliwcach...”45. Me 262, którym dowodzi³ Lt. Weber. Trzy zestrze- Pilotem samolotu, którym lecia³ Kakides by³ Lt lenia B-17 zg³osi³ Lt. Ambs, dwa Uffz. Giefing ConKAGERO.EU Robinson: „Odrzutowce nadlecia³y od ty³u, a jedno Lt. Weber. Niemcy stracili jednak dwóchZ szeœæ w jednym szeregu. Zrobi³y dwa podejœcia.

POBRANO

Messerschmitt Me 262 A-1a, W.Nr. 112 385, „¿ó³ta 8” z 3./JG 7 zdobyty przez Amerykanów 15 kwietnia 1945 roku na lotni- sku Stendal. Messerschmitt Me 262 A-1a, W.Nr. 112 385, “Yellow 8” of 3./JG 7, captured by Americans on 15th April 1945 at Stendal airfield. (Nowarra via Autor)

50 www.kagero.pl C PRÓBY – MARZEC 1945 ROKU MIESI Ą

Jeszcze jedno ujêcie tego samego samolotu z czêœciowo zdemontowan¹ os³on¹ silnika. One more view of the same aircraft, with partially dismantled engine cover. (Nowarra via Autor)

Za pierwszym razem trafili nas kilka razy, ale nie zak³ady wytwarzaj¹ce i montuj¹ce samoloty od- wyrz¹dzili wiele szkód. W tym samym czasie od rzutowe. Oko³o godziny 11.45 w pobli¿u Dessau czo³a, z godziny jedenastej, zaatakowa³y nas Me 16 Me 262 nale¿¹cych do III./JG 7 zaatakowa³o 109. Stodziewi¹tki nie zrobi³y nam krzywdy, ale formacjê czterosilnikowych bombowców, po jed- odrzutowce ruszy³y do drugiego ataku i tym ra- nej Lataj¹cej Fortecy zestrzelili Lt. Ambs, Maj. zem porz¹dnie oberwaliœmy. Samolotem trz¹s³ siê Ehrler, Ofw. Arnold, Oblt. Külp, Lt. Sturm, Oblt. pod kolejnymi ciosami. Pocisk kalibru 30 mm Schall,KAGERO.EU Ofw. Pritzl i Ofw. Buchner. Straty w³asne eksplodowa³ w przedziale radiooperatora, rani¹c wynios³y trzy Me 262 i trzech rannych pilotów: go dotkliwie. Samolot zacz¹³ stawaæ dêba. Musia-Z Lt. Ambs, Oblt. Külp i Oblt. Wörner. Lt Roscoe C. ³em naciskaæ na wolant, by zrównowa¿yæ si³y Brown ze 100th Fighter Squadron zapisa³ na swo- podrywaj¹ce nos do góry. Czu³em smród paliwa, je konto zestrzelenie Oblt. Külpa: „Lecieliœmy na wiêc domyœli³em siê, ¿e mamy podziurawione pu³apie 27 000 stóp. By³a godzina 12:15 kiedy i przeciekaj¹ce zbiorniki. Ogon samolotu wci¹¿ zauwa¿y³em trzy Me 262 na godzinie jedenastej opada³. Sposób, w jaki reagowa³ na stery, jasno zbli¿aj¹ce siê do bombowców. Atakowa³y raczej wskazywa³, ¿e jest ciê¿ko uszkodzony”46 . osobno ni¿ w szyku. Zawo³a³em do pilotów mo- Sukcesy odniesione w ci¹gu piêciu dni inten- jej sekcji, ¿eby odrzucili dodatkowe zbiorniki i ru- sywnych dzia³añ (zg³oszone zestrzelenie ponad 50 szyliœmy w pogoñ za trzema Me 262. Otworzy- czterosilnikowych bombowców) zwróci³y równie¿ ³em ogieñ do jednego z odleg³oœci 2400 stóp. Mój uwagê Hitlera: „Führer niezmiernie ucieszy³ siê celownik K-14 wskazywa³, ¿e mam go w maksy- z sukcesu odniesionegoPOBRANO dziêki u¿yciu Me 262 malnym zasiêgu ognia. Odrzutowiec zanurkowa³, przeciwko bombowcom i dostrzega w tej maszy- a ja za nim. Na wysokoœci 23 000 stóp przerwa- nie z wzmocnionym uzbrojeniem (dzia³ko 5 cm, ³em poœcig, gdy¿ Me 262 zostawi³ mnie daleko dwa dzia³ka 3,7 cm i rakiety R4M) czynnik roz- w tyle. strzygaj¹cy o dalszym przebiegu dzia³añ wojen- Wspi¹³em siê ponownie na pu³ap 27 000 stóp nych.”47 i wtedy dostrzeg³em cztery Me 262. Znajdowa³y Dzieñ 23 marca 1945 roku przyniós³ zaledwie siê poni¿ej bombowców, na wysokoœci 24 000 14 lotów bojowych Me 262, 11 z nich zakoñczy³o stóp. Mia³em je pod sob¹. Lecia³y na pó³noc, siê kontaktem z nieprzyjacielem, Maj. Ehrler zg³o- w przeciwn¹ stronê ni¿ ja. Zanurkowa³em tak, by si³ zestrzelenie dwóch B-24, a Ofw. Reinhold ze- wejœæ im na ogon, ale w tej samej chwili, na wy- strzelenie jednego B-17. sokoœci 24 000 stóp, zobaczy³em pojedynczego Me Nastêpnego dnia amerykañskie bombowce 262. Znajdowa³ siê w odleg³oœci 2500 stóp ode kontynuowa³y naloty na lotniska Luftwaffe oraz mnie i lecia³ prostopadle do mojego kursu, wspi-

Me 262 w OBRONIE RZESZY 51 naj¹c siê. Podci¹gn¹³em w jego stronê, p³ytkim zestrzeleniu P-51. Dziesiêæ minut póŸniej Lt. Ra- lotem wznosz¹cym pod k¹tem 15°. Kiedy znala- demacher zameldowa³ HSS bombowca B-24, z³em siê w pozycji na godzinie ósmej w stosunku a o 10.25 Lt. Fritz R. G. Müller zestrzeli³ nad Lüne- do niego, z odleg³oœci 2000 stop wystrzeli³em trzy burgiem B-24 z 448th Bomb Group, lewy silnik d³ugie serie. niemal natychmiast pilot Me 262 jego Me 262 zosta³ jednak trafiony ogniem strzel- wyskoczy³ ze spadochronem. By³ wtedy na wy- ców pok³adowych i Müller musia³ przymusowo sokoœci 24 500 stóp. Zobaczy³em p³omienie wy- l¹dowaæ na lotnisku Stendahl rozbijaj¹c przy oka- dostaj¹ce siê z dysz silnika Me 262”48. zji stoj¹cego w hangarze Ju 88. Kolejnym zwy- Samolot, który pilotowa³ Oblt. Wörner pad³ ciêzc¹ w pojedynku z Liberatorem zosta³ Fw. Tau- ofiar¹ broni pok³adowej Mustanga nale¿¹cego do be. Seria z 30 mm dzia³ek jego Messerschmitta dowódcy 31st Fighter Group, Col Williama A. trafi³a w lewe skrzyd³o, które stanê³o w ogniu, Daniela: „O godzinie 12:15, znajduj¹c siê na wy- a po chwili oderwa³o siê od reszty p³atowca. sokoœci 28 000 stóp na po³udnie od rejonu celu, Chwilê póŸniej Niemiec sam zosta³ trafiony i po- spostrzeg³em dwa Me 262. Zbli¿a³y siê do bom- niós³ œmieræ w p³on¹cej maszynie. Jego zwyciêzc¹ bowców z godziny jedenastej. Bombowce lecia³y by³ najprawdopodobniej Lt Eugene H. Wendt C PRÓBY – MARZEC 1945 ROKU na pó³noc, nieprzyjacielskie myœliwce na wschód, z 479th Fighter Group: a ja na zachód, lecia³em wiêc kursem przeciwnym „Znajdowaliœmy siê w³aœnie na godzinie trze- do Niemców i prostopadle do bombowców. Kie- ciej w stosunku do bombowców, kiedy dostrze- MIESI Ą dy zobaczy³em, ¿e dwa nieprzyjacielskie myœliw- g³em dwa Me 262 zbli¿aj¹ce siê z godziny pi¹tej ce skrêcaj¹ w stronê bombowców, ruszy³em za do tylnego boksu. Nadlatywa³y z góry, z wyso- nimi. Zacz¹³em strzelaæ, ale w tej samej chwili koœci oko³o 21 000 stóp. Natychmiast nakaza³em dostrzeg³em kolejne cztery Me 262, lec¹ce œladem pilotom swojej sekcji odrzucenie dodatkowych pierwszej czwórki. Odczeka³em, a¿ Nr 6 w ich zbiorników i zanurkowa³em ³ukiem w prawo tak, szyku minie mnie. Kiedy znalaz³em siê na godzi- by wyjœæ na ogon odrzutowców. Zanim zakoñ- nie czwartej w stosunku do niego i w odleg³oœci czy³em ten manewr, prowadz¹cy Me 262 zaata- 500 jardów, nacisn¹³em spust. Nie zauwa¿y³em kowa³ bombowce, zestrzeliwuj¹c dwa z nich50 , po ¿adnych trafieñ, ale Me 262 gwa³townie przewró- czym uskoczy³ w górê, stromym wira¿em w pra- ci³ siê na plecy i wpad³ w korkoci¹g. Zobaczy³em wo. jeszcze otwieraj¹cy siê spadochron”49 . W tym czasie ja próbowa³em pozbyæ siê swo- W godzinach popo³udniowych para Me 262 ichKAGERO.EU podskrzyd³owych zbiorników, które zaciê³y nale¿¹cych do 3./JG 7 zaatakowa³o w pobli¿u siê. Nie zwa¿aj¹c na nie, zanurkowa³em w kie- Neumünster rozpoznawczego Lightninga eskor-Z runku odrzutowców. Zbli¿y³em siê na odleg³oœæ towanego przez dwa Mustangi. Oblt. Schuck ze- oko³o 1200 jardów i odk³adaj¹c 70° poprawki, strzeli³ obydwa Mustangi, natomiast Lt. Wiehs wystrzeli³em krótk¹ seriê. Nie zaobserwowa³em zapisa³ na swoje konto Lightninga. W tym samym ¿adnych trafieñ, a nieprzyjacielski samolot nadal czasie dowódca I./JG 7, Maj. Rudorffer zestrzeli³ wznosi³ siê. Poderwa³em swoj¹ maszynê stromo nad Wesel Tempesta z 274 dywizjonu RAF, jego do góry i z odleg³oœci 1000 jardów, ponownie pilot J. B. „Bob” Stark zgin¹³. odk³adaj¹c 70° poprawki, wpakowa³em mu kilka W dniu 25 marca 1945 roku o godzinie 08.00 solidnych serii. Zmniejszaj¹c dziel¹cy nas dystans na stanowisko dowodzenia JG 7 dotar³y pierwsze do 500, a nastêpnie 200 jardów, a k¹t oddania informacje o zbiórce w powietrzu du¿ych forma- strza³u do 30°, a nastêpnie 10°, trafi³em go wielo- cji lotniczych nieprzyjaciela nad po³udniow¹ An- krotnie w kad³ub, kokpit i podstawê skrzyde³. gli¹. O godzinie 09.15POBRANO na lotniskach, gdzie stacjo- W koñcu, kiedy znaleŸliœmy siê w jednej linii, nowa³y odrzutowce og³oszono pogotowie bojowe, z odleg³oœci 50 jardów pos³a³em mu jeszcze jedn¹ o 09.40 z lotnisk Parchim i Brandenburg-Briest seriê, po czym przelecia³em pod nim. Ostrzelany wystartowa³o 25 myœliwców nale¿¹cych do przeze mnie Me 262 wpad³ w korkoci¹g. Za sa- III./JG 7. Ju¿ piêtnaœcie minut póŸniej w samolo- molotem ci¹gn¹³ siê strumieñ ognia, buchaj¹cego cie, który pilotowa³ Lt. von Rettberg zapali³ siê z okolic kokpitu. Polecia³em za nim, ale na mo- prawy silnik. Samolot, który znajdowa³ siê wów- ment straci³em panowanie nad w³asnym samolo- czas na wysokoœci zaledwie 50 metrów, przechy- tem i musia³em zaj¹æ siê odzyskaniem kontroli li³ siê na praw¹ burtê i run¹³ na ziemiê grzebi¹c nad sterami”51 . w swoich szcz¹tkach pilota. Po up³ywie kolejnego kwadransa, o godzinie O godzinie 10.10 nad Uelzen Messerschmitty 10.45 Ofw. Buchner zestrzeli³ Liberatora lec¹cego napotka³y na swojej drodze grupê Mustangów, na po³udnie od Hamburga, a piêæ minut póŸniej Oblt. Schall i Lt. Schnörrer zg³osili po jednym po jednym czteromotorowcu zapisali na swoje

52 www.kagero.pl konta Ofhr. Windisch i jego boczny, Ofhr. Ullrich. Nastêpnego dnia aktywnoœæ amerykañskich bom- Obydwaj Niemcy zostali jednak natychmiast za- bowców nieco wzros³a, co pozwoli³o uzyskaæ atakowani przez hordê Mustangów z 479th FG pierwsze dwa zestrzelenia za sterami Me 262 do- i zasypani gradem pocisków. Samolot, który pilo- wódcy 2./JG 7, Oblt. Stehle, który zg³osi³ zestrze- towa³ Ofhr. Windisch wygl¹da³ po wyl¹dowaniu lenie B-17 i P-51. Drugiego P-51 zestrzelonego jak sito, mechanicy naliczyli w nim przesz³o 30 podczas tej walki zapisa³ na swoje konto Oblt. przestrzelin. Messerschmitty wykorzystuj¹c prze- Schuck z 3./JG 7. wagê prêdkoœci zdo³a³y oderwaæ siê od przeciw- Dnia 30 marca 1945 roku oko³o godziny 13.00 nika i skierowa³y siê na macierzyste lotnisko. w powietrzu znalaz³y siê samoloty Me 262 nale- Amerykanie jednak nie zrezygnowali z poœcigu, ¿¹ce do 9. i 10./JG 7, które skierowa³y siê w stro- lec¹cy na przedzie Windisch zdo³a³ wyl¹dowaæ nê Hamburga w celu przechwycenia formacji przed pojawieniem siê nieprzyjacielskich myœliw- czterosilnikowych bombowców USAAF. O godzi- ców, ale pod¹¿aj¹cy za nim Ullrich nie mia³ tyle nie 13.20 Lt. Karl Schnörrer zdo³a³ przedrzeæ siê szczêœcia. Jego maszyna zosta³a trafiona, gdy znaj- przez pierœcieñ myœliwców eskortowych i zestrze- dowa³a siê na wysokoœci 250 metrów podchodz¹c liæ dwa B-17. Skoncentrowany ogieñ strzelców C PRÓBY – MARZEC 1945 ROKU do l¹dowania, Ullrich zdo³a³ wprawdzie opuœciæ pok³adowych okaza³ siê jednak skuteczny i uszko- kabinê Messerschmitta, ale jego spadochron nie dzi³ lewy silnik maszyny Schnörrera, który prze- zd¹¿y³ siê ju¿ rozwin¹æ. rwa³ pracê. Niemiecki pilot natychmiast zawróci³ MIESI Ą Dok³adnie ten sam spotka³ o godzinie 11.00 w stronê macierzystego lotniska, jednak cztery innego Me 262 podchodz¹cego do l¹dowania Mustangi ruszy³y za nim w poœcig i dopad³y go w Rechlinie. Pilot odrzutowca Oblt. Schätzle po- nad Uelzen. Schnörrer nie czeka³, a¿ amerykañ- niós³ œmieræ, jego zwyciêzc¹ okaza³ siê Lt Ray- skie myœliwce zasypi¹ jego uszkodzon¹ maszynê mond H. Littge z 353rd Fighter Group. gradem pocisków, odrzuci³ os³onê kabiny, odwró- Piloci JG 7 zg³osili tego dnia w sumie 7 zwy- ci³ samolot na plecy i wyskoczy³. Mia³ jednak ciêstw powietrznych przy stracie a¿ piêciu w³a- pecha poniewa¿ z³ama³ nogê podczas zderzenia snych maszyn. ze statecznikiem pionowym. Pomimo z³amanej Po jednodniowej przerwie spowodowanej za- nogi zdo³a³ jednak wyl¹dowaæ na spadochronie ³amaniem pogody do kolejnych potyczek z udzia- i trafi³ do szpitala, gdzie zasta³ go koniec wojny. ³em Me 262 nad Niemcami dosz³o 27 marca 1945 Kilka minut póŸniej formacja amerykañska za- roku, gdy Obstlt. Heinz Bär z III./EJG 2 zg³osi³ atakowanaKAGERO.EU zosta³a przez osiem Me 262 nale¿¹cych zestrzelenie trzech Thunderboltów nad Lechfeld, do I./JG 7. Dowódca dywizjonu Maj. Rudorffer a Lt. Heckmann z 10./JG 7 zestrzeli³ Lancastera.Z zg³osi³ zestrzelenie dwóch myœliwców eskorto-

POBRANO

Messerschmitt Me 262 A-1a, W.Nr. 110 559, „czerwona 13” z III./EJG 2, któr¹ pilotowa³ Obstlt. Heinz Bär, as z 16 zestrzele- niami uzyskanymi za sterami Me 262 (³¹cznie 220 zwyciêstw powietrznych). Messerschmitt Me 262 A-1a, W.Nr. 110 559, “Red 13” of III./EJG 2, flown by Obstlt. Heinz Bär. An ace with 16 jet kills, Bär was credited with a total of 220 air victories. (Nowarra via Autor)

Me 262 w OBRONIE RZESZY 53 C PRÓBY – MARZEC 1945 ROKU MIESI Ą

Messerschmitt Me 262 A-1a, W.Nr. 500 071, „bia³a 3” z 9./JG 7, którego pilot Fhr. Hans-Guido Mutke wyl¹dowa³ 25 kwietnia 1945 roku na lotnisku Dübendorf w Szwajcarii. Messerschmitt Me 262 A-1a, W.Nr. 500 071, “White 3” of 9./JG 7, flown by Fhr. Hans-Guido Mutke, who on 25th April 1945 defected to Switzerland, landing at Dübendorf. (Nowarra via Autor)

wych, Gefr. Heim zapisa³ na swoje konto jednego mego rana. Byliœmy w³aœnie przy œniadaniu, a po- Mustanga, a Flg. Reiher jedn¹ Lataj¹c¹ Fortecê. godaKAGERO.EU nie by³a najlepsza. Podstawa chmur wisia³a Interweniuj¹ce Mustangi zestrzeli³y jednego Me ledwie 150-200 metrów nad ziemi¹. Wystartowa- 262, którego pilotowa³ Fj.Fw. Janssen, NiemiecZ liœmy o godzinie dziewi¹tej w siedem maszyn pod uratowa³ siê skokiem na spadochronie. dowództwem Oblt. Schalla, jeden Schwarm i je- Tymczasem inna para startuj¹cych z Kaltenkir- den Kette. Naszym celem by³a amerykañska for- chen Me 262 zaskoczona zosta³a przez P-51 nale- macja w rejonie Hanoweru. Przebijaliœmy siê ¿¹ce do 339th Fighter Group, jeden z Messersch- przez warstwy chmur w zwartej formacji, kieru- mittów zosta³ zestrzelony, jego pilot Lt. Erich j¹c siê na zachód. Schulte zgin¹³. Ostatnie zwyciêstwo powietrzne Nie by³o widaæ koñca chmur, wiêc Schall za- tego dnia dla JG 7 uzyska³ Fw. Geisthövel, który pyta³ przez radio naziemn¹ stacjê kontroli, czy nie zestrzeli³ Mosquito z 544 dywizjonu RAF. czas na Luzi-Anton52 . W odpowiedzi us³ysza³ Ostatni dzieñ marca 1945 roku mia³ przynieœæ szorstkie „Najpierw Pauke-Pauke!’53 . Na wysoko- najwiêkszy sukces i byæ ukoronowaniem dotych- œci 7500 metrów nad ziemi¹ w koñcu zostawili- czasowych dzia³añPOBRANO JG 7. Podczas czterech opera- œmy chmury pod sob¹. Schall odebra³ kolejne roz- cji piloci pu³ku zg³osili uzyskanie 21 zwyciêstw kazy: „Kurs 180, Dicke Autos na kursie 180!’54 powietrznych (19 bombowców i dwa myœliwce). W tym samym momencie któryœ z naszych pi- Do pierwszej akcji dosz³o ju¿ wczesnym rankiem lotów wykrzykn¹³: „Na prawo, masa bombow- podczas odpierania nalotu 428 Lancasterów i Ha- ców, na prawo!” Zobaczyliœmy je. Lecia³y na pó³- lifaxów na zak³ady Blohm und Voß w Hambur- noc w szyku, którego nie znaliœmy, rozci¹gniête gu. Czêœæ brytyjskiej formacji nale¿¹cej do 6 ka- w górê na odleg³oœæ oko³o 1000 metrów, formacj¹ nadyjskiej grupy bombowej spóŸni³a siê na spo- szerok¹ na jakieœ 2000 metrów. To nie byli Ame- tkanie z myœliwcami eskortowymi RAF i lecia³a rykanie, ale Angole, lec¹cy szykiem nocnych bom- samotnie nad cel, gdy w pobli¿u pojawi³o siê 20 bowców, którzy wybrali siê za dnia bombardo- Me 262 nale¿¹cych do I. i siedem z III./JG 7. Akcjê waæ Hamburg. Schall od razu zapomnia³ o rozka- tê wspomina Ofw. Hermann Buchner: „31 marca zie pod¹¿ania kursem 180 i rozkaza³ nam ustawiæ czeka³a nas niespodzianka – start alarmowy z sa- siê w szyk do ataku. Mieliœmy szczêœcie, ¿e trafi-

54 www.kagero.pl liœmy na gromadê bombowców bez os³ony my- Sturm, Oblt. Grünberg, Lt. Todt, Lt. Schenk i Oblt. œliwców. Schall, pilot myœliwski w ka¿dym calu, Schall – po dwa, a Ofw. Buchner i Fhr. Ehrig po nie zamierza³ zmarnowaæ takiej okazji. jednym), rzeczywiste straty RAF by³y niewiele Kiedy podlecieliœmy bli¿ej, rozpozna³em bom- mniejsze i zamknê³y siê liczb¹ 11 samolotów bowce jako Lancastery RAF. Lecia³y w kierunku (8 Lancasterów i 3 Halifaxy). Hamburga, ale w tamtej chwili znajdowa³y siê W godzinach popo³udniowych Stab i 11./JG 7 oko³o 50 kilometrów od swojego celu, nad Lüne- przechwyci³y nad œrodkowymi Niemcami niewiel- burg Heath. W pierwszym podejœciu str¹ciliœmy kie zgrupowanie bombowców amerykañskich rakietami R4M siedem Lancasterów. Ich szyk roz- eskortowanych przez Mustangi. Tym razem Niem- proszy³ siê. Lec¹c parami, powtórzyliœmy atak. cy zg³osili 6 zestrzeleñ (Maj. Weißenberger i Maj. Zawróci³em ³ukiem w prawo i z³apa³em nastêpny Ehrler po jednej B-17 i jednym P-51, Ofhr. Windisch bombowiec w celownik. Tym razem atakowa³em i Ofw. Pritzl po jednej B-17), Amerykanie potwier- dzia³kami. Mój Lancaster siedzia³ w samym œrod- dzili utratê w tym rejonie 3 B-17, 2 B-24 i 4 P-51. ku podzia³ki celownika, musia³em tylko podlecieæ Sukces odniesiony tego dnia przez JG 7 by³ trochê bli¿ej. Trafi³em bezb³êdnie, ale pilot Lanca- niekwestionowany, tym bardziej, i¿ pu³k nie po- C PRÓBY – MARZEC 1945 ROKU stera musia³ byæ starym wyg¹. Przewróci³ swój niós³ ¿adnych strat osobowych. W sumie w mar- samolot na prawe skrzyd³o i ciasnym zwrotem cu 1945 roku piloci JG 7 wykonali 400 lotów bojo- zszed³ z linii ognia. Przy mojej prêdkoœci nie by- wych, zg³osili zestrzelenie 108 czterosilnikowych MIESI Ą ³em w stanie utrzymaæ siê na jego ogonie, ani bombowców, 1 Mosquito oraz 22 myœliwców oszacowaæ efekt mojego ataku. Koñczy³o mi siê eskortowych. Straty w³asne zamknê³y siê liczb¹ paliwo, podobnie jak pozosta³ym pilotom. W s³u- 22 zabitych i piêciu rannych pilotów. Pomimo, i¿ chawkach s³ysza³em, jak wywo³uj¹ stanowisko stosunek zwyciêstw do strat stawia³ jednostkê na kontroli naziemnej i pytaj¹ o Autobahn, czyli kurs pierwszym miejscu poœród wszystkich pu³ków powrotny na lotnisko”55. obrony powietrznej Rzeszy to poniesione straty Atak z u¿yciem niekierowanych pocisków ra- osobowe mia³y odcisn¹æ siê piêtnem na dalszych kietowych R4M oraz 30 mm dzia³ek by³ niezwy- dzia³aniach. Poniewa¿ w tym okresie wojny nie kle skuteczn¹ broni¹ przeciwko lec¹cym bez by³o ju¿ praktycznych mo¿liwoœci dalszego szko- eskorty brytyjskim bombowcom. Niemcy zg³osili lenia pilotów odrzutowców, ka¿da strata osobo- zestrzelenie 15 maszyn (Oblt. Stehle – trzy, Oblt. waKAGERO.EU by³a nie do zast¹pienia Z

POBRANO

Ten sam samolot z lewej burty, widoczny pas obrony Rzeszy oraz numer taktyczny i pionowa belka oznaczaj¹ca przynale¿- noœæ samolotu do III. Gruppe. The same machine seen from port side. Note Reich’s Defense band, tactical number and vertical bar, which denoted III. Gruppe. (Bundesarchiv)

Me 262 w OBRONIE RZESZY 55 Ostatni obroñcy Rzeszy – kwiecieñ/maj 1945 r.

ogorszenie siê warunków atmosferycznych nad Höhenlinden, zobaczy³em Me 262, który nad Europ¹ Zachodni¹ w pierwszych wykona³ atak od do³u, z godziny szóstej, na do- Pdniach kwietnia 1945 roku ograniczy³o ak- wódcê mojej sekcji i jego skrzyd³owego. Atako- tywnoœæ lotnictwa alianckiego i Luftwaffe. W dniu wa³ wznosz¹c siê pod k¹tem 45°. Kiedy go zoba- 1 kwietnia 1945 roku tylko kilku pilotów JG 7 czy³em, dwukrotnie zawo³a³em do prowadz¹ce- poderwa³o siê w powietrze, Oblt. Stehle zg³osi³ go sekcjê, aby wykona³ unik. Odrzutowiec zbli¿a³ zestrzelenie jednej B-17, natomiast Uffz. Köster siê z du¿¹ prêdkoœci¹ i kiedy prowadz¹cy odbi³ rozpoznawczego Spitfire (najprawdopodobniej by³ w lewo, zobaczy³em, ¿e od samolotu Lt. Randle’a to jednak F-6C ze 111th Tactical Recon Squadron). odpada ca³y ogon. Samolotem szarpnê³o w pra- W tym samym czasie gotowoœæ operacyjn¹ wo, po czym wpad³ w p³aski korkoci¹g. W tym uzyska³a kolejna jednostka wyposa¿ona w Me czasie ja te¿ wykona³em unik i nie zauwa¿y³em, 262, by³ to Jagdverband 44 (JV 44).56 W sk³adzie czy Lt. Randle wyskoczy³ ze spadochronem. Oko- jednostki dowodzonej przez Gen.Maj. Adolfa Gal- ³o trzech minut póŸniej dostrzeg³em daleko w do- landa znalaz³y siê takie gwiazdy Luftwaffe, jak le, na wysokoœci ok. 1000 stóp, opadaj¹cy spado- Obst. , Maj. Erich Hohagen, chron. Widzia³em te¿, jak samolot Randle’a ude- Obst. Günter Lützow, Obstlt. Gerhard Barkhorn rzy³ w ziemiê i eksplodowa³”58 . czy Hptm. Walter Krupinski. Od pierwszych dni Tego samego dnia cele po³o¿one w pó³nocnych kwietnia 1945 roku JV 44 przeniesiona z lotniska Niemczech, port i miasta Kilonia (Kiel) oraz Ham- Brandenburg-Briest na mniej zagro¿one nalotami burg, a tak¿e piêæ lotnisk Luftwaffe, zaatakowane lotnisko München-Riem. Dnia 4 kwietnia 1945 zosta³y przez 1431 bombowców i 850 myœliwców roku o godzinie 11.00 z lotniska München-Riem eskortowych,KAGERO.EU którym mog³o przeciwstawiæ siê wystartowa³a para Me 262, które pilotowali Lt. zaledwie 56 odrzutowych Messerschmittów Me Gottfried Fährmann i Uffz. Eduard Schallmoser.Z 262 nale¿¹cych do JG 7. O godzinie 09.16 z lotni- Dwadzieœcia minut póŸniej Niemcy napotkali nad ska Lärz poderwa³a siê w powietrze pierwsza Höhenlinden grupê amerykañskich myœliwców P- grupa Me 262, które w pobli¿u Bremy (Bremen) 38. Uffz. Schallmoser natychmiast zaatakowa³ od zaatakowane zosta³y przez formacjê oko³o 50 czo³a jednego z Lightningów i staranowa³ go. Jak Thunderboltów. Niemcy zdo³ali unikn¹æ ataku wspomina Maj. Erich Hohagen: „Uffz. Schallmo- i skierowali siê w stronê nadlatuj¹cych z po³udnia ser nie zd¹¿y³ przed startem zapoznaæ siê z sys- Liberatorów. Podczas brawurowego ataku prze- temem zabezpieczeñ pok³adowych dzia³ek swo- prowadzonego z u¿yciem rakiet R4M zestrzelo- jego Me 262. Podczas tego lotu natkn¹³ siê na nych zosta³o siedem bombowców, które zapisali dywizjon dwunastu Lightningów. Zbli¿a³ siê do na swoje konta: Maj. Weißenberger, Lt. Schenk, nich z du¿¹ prêdkoœci¹ i kiedy cel znalaz³ siê Lt. Müller, Lt. Rademacher, Oblt. Stehle, Fw. Pritzl w zasiêgu jego dzia³ek,POBRANO nacisn¹³ spust. Nic siê nie i Fhr. Pfeiffer. Niejako przy okazji Oblt. Schall wydarzy³o, wiêc odruchowo spojrza³ w dó³ na zg³osi³ zestrzelenie Mustanga, a Lt. Weihs Thun- instrumenty, ¿eby sprawdziæ, co siê sta³o. Kiedy derbolta. podniós³ g³owê, by³o ju¿ za póŸno, by unikn¹æ Tymczasem odrzutowce stacjonuj¹ce w Par- kolizji z nieprzyjacielskim myœliwcem. Prawym chim zaraz po starcie zaskoczone zosta³y przez skrzyd³em swojego Messerschmitta odr¹ba³ kawa- przewa¿aj¹ce si³y amerykañskich Mustangów, ³ek ogona tamtego. Samolot przesta³ reagowaæ na które w ci¹gu piêciu minut zestrzeli³y piêæ Me stery, wiêc pilot wyskoczy³ ze spadochronem”57. 262. Jednym ze zwyciêskich pilotów USAAF by³ Pilotem zniszczonego P-38L, n/s 44-25761, Captain Nile C. Greer z 504th Fighter Squadron: z 49th Fighter Squadron, 14th FG, by³ 2/Lt Wil- “Mia³em nad nimi przewagê oko³o 4000 stóp, liam Randle. Wydarzenie to zapamiêta³ równie¿ dlatego bez trudu dogoni³em je. Wzi¹³em na cel pilot 14th Fighter Group 2/Lt Robert J. Slatter: tego po lewej i wystrzeli³em krótk¹ seriê. Zaob- „O godzinie 11:20, lec¹c na wysokoœci 15 000 stóp serwowa³em wiele trafieñ w kad³ub za kokpitem

56 www.kagero.pl i oba silniki. Me 262 uciek³ do góry w chmury. dwie Lataj¹ce Fortece (by³y to jego 207 i 208 zwy- Polecia³em za nim i znalaz³em go powy¿ej war- ciêstwa powietrzne), ale w chwilê póŸniej sam stwy chmur. Wystrzeli³em d³ug¹ seriê i ponow- zosta³ zestrzelony. Jego cia³o odnalezione zosta³o nie trafi³em go w oba silniki i podstawê skrzyde³. nastêpnego dnia w pobli¿u Stendahl. Z silników Me 262 zacz¹³ buchaæ czarny dym. W dniu 7 kwietnia 1945 roku samoloty Me 262 W tym czasie wokó³ mnie zaczê³y rozrywaæ siê nale¿¹ce do JG 7 wykona³y wprawdzie a¿ 59 lo- gêsto pociski Flaku. Pilot Me 262 odrzuci³ owiew- tów bojowych, ale ich piloci uzyskali bardzo 59 kê ale nie widzia³em, ¿eby wyskoczy³” . skromne sukcesy. Jedn¹ B-17 zestrzeli³ Ofw. /MAJ 1945 ROKU

Pozosta³e siedem Messerschmittów wykorzy- Göbel, jednego B-24 Uffz. Schöppler, jednego Ń stuj¹c os³onê chmur zdo³a³o oderwaæ siê od nie- rozpoznawczego Lightninga zapisa³ na swoje kon- przyjaciela i skierowa³o siê na lotniska zapasowe, to Oblt. Schuck, a jednego Mustanga Ofhr. Neu- gdzie dotar³o jednak tylko szeœæ z nich. Siódmy, haus. Podobnie by³o nastêpnego dnia, tym razem którego pilotem by³ Maj. Rudolf Sinner, zosta³ jednak problemy techniczne i niedostateczne za- zestrzelony przez Mustangi. Sinner odniós³ ciê¿- opatrzenie w paliwo pozwoli³y na start zaledwie kie rany i do koñca wojny nie wróci³ ju¿ do lata- 15 Me 262, których piloci zdo³ali zestrzeliæ cztery nia bojowego. samoloty (Oblt. Stehle zg³osi³ zestrzelenie Lanca- Siedem zwyciêstw powietrznych uzyskanych stera, Lt. Weihs Lightninga, a Fw. Geisthövel dwa tego dnia przez JG 7 okaza³o siê bardzo kosztow- Mustangi). Wobec prawie 2000 amerykañskich

nych, straty w³asne wynios³y piêciu pilotów zabi- samolotów (oraz kilkuset brytyjskich), które tego CY RZESZY – KWIECIE tych oraz trzech rannych ( w tym dowódca dywi- dnia pojawi³y siê nad Rzesz¹ uzyskanie czterech zjonu, Maj. Sinner), osiem samolotów zosta³o ca³- zwyciêstw powietrznych przez myœliwce odrzu- kowicie zniszczonych, a 23 kolejne zosta³y uszko- towe by³o niczym nieznacz¹cym epizodem. dzone! W dniu 9 i 10 kwietnia 1945 roku bombowce Tak du¿e straty w ludziach i sprzêcie spowo- amerykañskie wykona³y szereg operacji maj¹cych dowa³y, i¿ przez dwa kolejne dni piloci JG 7 na celu ostateczne wyeliminowanie zagro¿enia ze wykonali zaledwie kilka lotów bojowych. Dnia 6 strony niemieckich odrzutowców. Celem nalotu kwietnia 1945 roku pu³k poniós³ kolejn¹ ciê¿k¹ 1252 bombowców os³anianych przez 846 myœliw- OBRO Ń OSTATNI stratê. Maj. Heinrich Ehrler, podczas ataku na for- ców pierwszego dnia operacji by³y lotniska i za- macjê czterosilnikowych bombowców zestrzeli³ k³adyKAGERO.EU produkcyjne po³o¿one w po³udniowych Z

POBRANO

Messerschmitt Me 262 A-1a/U4 wyposa¿ony w dzia³ko MK 214 kalibru 50 mm, samolot ten pilotowa³ Maj. Wilhelm Herget z JV 44. Messerschmitt Me 262 A-1a/U4 armed with 50 mm MK 214 cannon. The aircraft was flown by Maj. Wilhelm Herget of JV 44. (Nowarra via Autor)

Me 262 w OBRONIE RZESZY 57 Niemczech. Na lotniskach zniszczono kilkadzie- dodatkowe zbiorniki i razem z pozosta³ymi Mu- si¹t samolotów Me 262 nale¿¹cych do KG 51, stangami z mojej sekcji pomkn¹³em w dó³. Kiedy KG(J) 54 i III./EJG 2. Podczas jednej z akcji obron- zbli¿yliœmy siê, rozpozna³em Me 262, dwusilni- nych w pobli¿u Amberg Obstlt. Heinz Bär z III./ kowe odrzutowce. Po ataku odrzutowce wyrów- EJG 2 zestrzeli³ dwa bombowce B-26 Marauder. na³y lot i zaczê³y oddalaæ siê z du¿¹ prêdkoœci¹, W tym samym czasie bombowce RAF zaatako- ale jeden zawróci³ do ponownego ataku na uszko- wa³y cele w pó³nocnych Niemczech, gdzie dosz³o dzony bombowiec, który traci³ wysokoœæ. Zbli¿y-

/MAJ 1945 ROKU do powietrznych pojedynków z 29 Me 262 z JG 7. ³em siê do Me 262 z góry i od ty³u. Moja prêd-

Ń Pomimo zaciêtej obrony Niemcy zdo³ali przedrzeæ koœæ dosz³a do 500 mil na godzinê, a silnik wy³ siê do bombowców, po jednym zestrzelonym Lan- na najwy¿szych obrotach. Pilot Me 262 zobaczy³ casterze zg³osili Oblt. Schall, Gefr. Müller, Lt. Zin- mnie i zacz¹³ przyspieszaæ. By³ w odleg³oœci oko- gler i Uffz. Engler. W obronie Lancasterów stanêli ³o 1000 jardów. Jeszcze raz wcisn¹³em maksymal- m.in. piloci polskiego 133 Skrzyd³a Myœliwskiego ne do³adowanie silnika i nieznacznie skróci³em z dywizjonów 306 i 309, którzy zg³osili zestrzele- dziel¹cy nas dystans. Przymierzy³em i pos³a³em nie czterech Me 262. F/L Mieczys³aw Gorzula w jego stronê dwie d³ugie serie, jedna po drugiej. z 309 dywizjonu tak wspomina tê akcjê: „Lecieli- Widzia³em, ¿e moje pociski smugowe dosz³y celu. œmy nad Hamburgiem, który przys³oni³ gêsty Me 262 zacz¹³ zwalniaæ. By³em coraz bli¿ej. Wy- dym siêgaj¹cy wysokoœci 10 000 stóp. Ostatnie strzeli³em kolejn¹ d³ug¹ seriê, po której Me 262

CY RZESZY – KWIECIE bombowce w szyku zrzuci³y swój ³adunek na prze³ama³ siê na pó³ i wpad³ w korkoci¹g, p³o-

Ń miasto i zaczê³y zawracaæ w stronê Anglii. W³a- n¹c. Od p³atowca oderwa³ siê jeden z silników œnie opuœciliœmy rejon celu, kiedy w moich s³u- i polecia³ w dó³, dziko kozio³kuj¹c. Zbli¿aj¹c siê chawkach us³ysza³em „Halo dowódca eskorty, tu szybko, dostrzeg³em otwieraj¹cy siê spadochron. dowódca bombowców. Odrzutowce w pobli¿u, W tej samej chwili jego czasza zapali³a siê. Pilot odbiór”. Rozejrza³em siê uwa¿nie wokó³, ale ni- run¹³ w dó³ jak kamieñ, wlok¹c za sob¹ p³on¹cy czego podejrzanego nie dostrzeg³em. Nagle od spadochron”60 . strony strumienia bombowców wystrzeli³a zielo- Podczas kolejnej operacji w godzinach popo³u-

OSTATNI OBRO OSTATNI na flara, potem druga i jeszcze jedna. dniowych Lt. Fritz R. G. Müller zg³osi³ zestrzele- Teraz akcja nabra³a tempa. Zwiêkszy³em obro- nie Thunderbolta. ty i do³adowanie silnika. W odleg³oœci oko³o 2000 Nastêpnego dnia, 10 kwietnia 1945 roku, 1315 jardów dostrzeg³em szeœæ niemieckich samolotów bombowcówKAGERO.EU USAAF os³anianych przez 905 my- nurkuj¹cych w stronê bombowców. Odrzuci³emZ œliwców dalekiego zasiêgu wziê³o na cel bazy

POBRANO

Messerschmitt Me 262 A-1a, „czarna 4” z 2./JG 7 zniszczony na lotnisku Prag-Ruzin, koniec kwietnia 1945 roku. Messerschmitt Me 262 A-1a, “Black 4” of 2./JG 7, destroyed at Prague-Ruzyne airfield in late April 1945. (Nowarra via Autor)

58 www.kagero.pl /MAJ 1945 ROKU Ń

Messerschmitt Me 262 A-1a, W.Nr. 111 857 nale¿¹cy do JV 44, lotnisko , maj 1945 roku. Messerschmitt Me 262 A-1a, W.Nr. 111 857, of JV 44. Salzburg, May 1945. (Nowarra via Autor) CY RZESZY – KWIECIE odrzutowców po³o¿one w pó³nocnych Niem- Pozosta³e Me 262, które zdo³a³y bezpiecznie czech. Naprzeciw przesz³o 2000 samolotów alianc- wzbiæ siê w powietrze zaatakowa³y nad Oranien- kich mia³o stan¹æ zaledwie 55 Me 262. burgiem formacjê B-17 nale¿¹cych do 1st Air Di- Jako pierwsze zaatakowane zosta³o lotnisko vision. Piêæ Lataj¹cych Fortec z 379th i 384th Burg, gdzie pojawi³y siê amerykañskie bombow- Bomb Group spad³o w p³omieniach na ziemiê ce nale¿¹ce do 3. Air Division, które obróci³y bazê zanim zd¹¿y³y zareagowaæ Mustangi z 20th Figh- OBRO Ń OSTATNI Luftwaffe w perzynê. Ju¿ do koñca wojny lotni- ter Group. Staff Sergeant Les Lind z 379th Bomb sko Burg nie mia³o przyj¹æ, ani wys³aæ w powie- Group, strzelec z dolnej wie¿yczki Lataj¹cej For- trze jakiegokolwiek samolotu. Na ziemi zniszczo- tecy,KAGERO.EU wspomina³: „Dwa odrzutowce zaatakowa³y nych zosta³o oko³o 60 samolotów ró¿nych typów, nas w locie nurkowym, z godziny pi¹tej i siód- w tym 11 Me 262. Z mej. Dojrza³em tego, który zbli¿a³ siê z godziny Oko³o godziny 14.15 z lotniska Parchim wy- siódmej i pos³a³em w jego stronê porz¹dn¹ seriê startowa³y w trybie alarmowym samoloty 9. i 10./ z moich dwóch pó³calówek. Nigdy w ¿yciu nie JG 7. Kiedy w powietrze wznosi³a siê ostatnia zapomnê tego widoku – wielki odrzutowiec para odrzutowców nad polem wzlotów pojawi³y z czarnymi krzy¿ami na spodach skrzyde³ i seria siê Mustangi. Obydwa Me 262 zosta³y zasypane moich pocisków smugowych znikaj¹ca w jego gradem pocisków i spad³y na ziemiê, ich piloci; brzuchu. S³ysza³em ³oskot kaemów naszego Uffz. Vigg i Fhr. Windisch choæ poranieni i popa- strzelca ogonowego, który prowadzi³ ogieñ dopó- rzeni cudem prze¿yli, aczkolwiek pierwszy z nich ki odrzutowiec nie uciek³ mu z celownika. Nagle straci³ wzrok. Jednego z zestrzelonych Me 262 wrzasn¹³: „Jasna cholera! Dwa P-51 wsiad³y na zapisa³ na swoje konto Capt John K. Hollins z 79th niego i rozwali³y go w kawa³ki!”. Drugi odrzuto- Fighter Squadron: POBRANO„Byliœmy na pu³apie 6000 stóp. wiec, który atakowa³ z godziny pi¹tej, dopad³ Poni¿ej, na wysokoœci 2000 stóp, w odleg³oœci Fortecê lec¹c¹ po naszej prawej. Trafiona Forteca oko³o pó³ mili, na godzinie jedenastej, zobaczy- przepad³a na prawe skrzyd³o, a od kad³uba ode- ³em dwa Me 262. Lecia³y w naszym kierunku, rwa³ siê ca³y ogon. Ataki odrzutowców trwa³y. wznosz¹c siê. Odrzuci³em dodatkowe zbiorniki Zestrzeli³y jeszcze jedn¹ maszynê z prowadz¹ce- i przewrotem przez skrzyd³o zanurkowa³em w ich go dywizjonu”62 . stronê. Nurkowa³em na pe³nej mocy silnika, pod Wkrótce amerykañska formacja zaatakowana k¹tem 60°. Wyprowadzi³em samolot wprost na zosta³a przez drug¹ grupê Me 262, tym razem by³y ogon nieprzyjacielskiego samolotu. Z odleg³oœci to samoloty nale¿¹ce do I./KG(J) 54, które zestrze- 200 jardów wystrzeli³em czterosekundow¹ seriê. li³y trzy Lataj¹ce Fortece, a czwart¹ uszkodzi³y tak Moja prêdkoœæ w tym momencie wynosi³a oko³o ciê¿ko, i¿ rozbi³a siê podczas przymusowego l¹do- 500 mil na godzinê. Moje pociski trafi³y w cen- wania w Anglii. Jak wspomina jeden z cz³onków traln¹ czêœæ kad³uba i Me 262 eksplodowa³”61. za³ogi B-17 nale¿¹cej do 100th Bomb Group: “Od-

Me 262 w OBRONIE RZESZY 59 rzutowce wykona³y kilka ataków od do³u, z go- cji i wtedy dopad³a nasz czwórka Me 262. Wyko- dziny szóstej. Dobrze pamiêtam dwie z naszych nali kilka ataków, strzelaj¹c do nas z dzia³ek. Fortec spadaj¹ce w p³omieniach. Porucznik Delbert Porz¹dnie oberwaliœmy. Odstrzelili fragment po- Reeves lecia³ z przodu i powy¿ej mnie. To by³a jego szycia nad komor¹ bombow¹. Znajduj¹cy siê pierwsza misja bojowa. W trakcie jednego z ata- w tym miejscu ponton automatycznie nape³ni³ siê ków odrzutowców jego B-17 stan¹³ w p³omieniach, powietrzem i zosta³ wyssany na zewn¹trz. Na- po czym odpad³o jedno skrzyd³o”63. stêpnie owin¹³ siê wokó³ p³etwy ogonowej, przez

/MAJ 1945 ROKU Z dziewiêciu ludzi za³ogi znajduj¹cych siê na co ca³y samolot wpad³ w silne wibracje. Z prze-

Ń pok³adzie B-17, któr¹ pilotowa³ Lt Reeves, prze- strzelonych zbiorników wycieka³o paliwo, a jeden ¿y³ tylko bombardier. z silników przesta³ pracowaæ. Samolot run¹³ Lt. Paul Palenda zg³osi³ zestrzelenie jednej La- w dó³. Dopiero 8000 stóp ni¿ej nasz pilot, Lt. Or- taj¹cej Fortecy i HSS drugiej, a Lt. Rossow i Lt. chand, i drugi pilot wyprowadzili samolot z tego Bernhard Becker zestrzelenie po jednej B-17. Ca³a œmiertelnego lotu nurkowego. Godzinê póŸniej ta trójka niemieckich myœliwców zosta³a nastêp- wykonaliœmy poprawne l¹dowanie na ko³ach na nie zestrzelona przez interweniuj¹ce Mustangi, lotnisku St. Trond w Belgii. Kiedy ju¿ doszliœmy dwaj pierwsi zginêli, natomiast Lt. Becker zosta³ do siebie, przyjrzeliœmy siê naszej Fortecy. Poci- ciê¿ko ranny. ski z dzia³ek Me 262 wyrwa³y ca³e fragmenty Równie¿ 357 bombowców z , poszycia skrzyde³. Gdyby wybuch³ po¿ar, nigdy

CY RZESZY – KWIECIE które bombardowa³y lotniska Zerbst, Lärz, Bran- byœmy ju¿ nie opuœcili III Rzeszy. Nasz B-17 by³ denburg-Briest i Burg-Magdeburg zosta³o zaata- wrakiem, który nadawa³ siê ju¿ tylko na z³om”64 . kowanych przez Me 262 z JG 7. Amerykanie stra- Podczas zaciêtych walk 10 kwietnia 1945 roku cili co najmniej piêæ bombowców. Frank M. Mead zestrzelenia maszyn amerykañskich zg³osili: Oblt. Jr., strzelec / mechanik pok³adowy z 487th Bomb Grünberg dwie B-17, Oblt. Stehle, Oblt. Bohatsch, Group, na d³ugo zapamiêta³ misjê nad Lärz: „W³a- Ofhr. Neuhaus, Fhr. Pfeiffer i Flg. Reiher po jed- œnie zbli¿aliœmy siê do celu naszej wyprawy, nie- nej B-17, Oblt. Schall, Lt. Hagenah, Ofw. Griener, mieckiego lotniska. Z powodu k³opotów z silni- Ofw. Lennartz i Lt. Rademacher po jednym P-51

OSTATNI OBRO Ń OSTATNI kach zaczêliœmy odstawaæ z ty³u za reszt¹ forma- oraz Fw. Pritz dwa P-47. Najwiêkszy sukces in- KAGERO.EU Z

POBRANO

Porzucony Me 262 A-1a z wymontowanymi silnikami porzucony na skraju lasu, Bawaria, maj 1945 roku. Me 262 A-1a with dismantled engines, abandoned at a forest edge somewhere in Bavaria in May 1945.

60 www.kagero.pl /MAJ 1945 ROKU Ń CY RZESZY – KWIECIE Ń OSTATNI OBRO OSTATNI

Messerschmitt Me 262 A-1a nale¿¹cy do JV 44 w zbombardowanym hangarze, maj 1945 roku. Messerschmitt Me 262 A-1a of JV 44 in a bombed-out hangar, MayKAGERO.EU 1945. (Nowarra via Autor) dywidualny zapisa³ na swoim koncie Oblt.Z w powietrzu nad Niemcami. Zniszczenie baz jed- Schuck, który zestrzeli³ cztery Lataj¹ce Fortece, nostek myœliwców odrzutowych oraz poniesione sam jednak równie¿ zosta³ zestrzelony i musia³ przez nie straty w sprzêcie i personelu lataj¹cym skakaæ na spadochronie. praktycznie uniemo¿liwi³y dalsze dzia³ania zwar- Uzyskane sukcesy okaza³y siê jednak niewspó³- tych formacji Me 262, które liczy³yby wiêcej ni¿ mierne do poniesionych strat. Dzieñ 10 kwietnia kilka samolotów. JG 7 oraz KG(J) 54 musia³y zo- 1945 roku przeszed³ do historii amerykañskiego staæ przebazowane na lotniska po³o¿one na tery- lotnictwa jako „the day of the great jet massacre” torium pó³nocno wschodniej Bawarii i Protekto- (dzieñ wielkiej masakry odrzutowców). JG 7 stra- ratu Czech i Moraw. Chocia¿ niemieckie samolo- ci³ w walkach powietrznych 27 samolotów, ty odrzutowe walczy³y a¿ do ostatniego dnia a KG(J) 54 cztery, zginê³o 23 pilotów, w tym trzech wojny, 8 maja 1945 roku, a ich piloci uzyskali jesz- dowódców eskadr.POBRANO Najciê¿sz¹ strat¹ dla JG 7 by³a cze kilkadziesi¹t zwyciêstw powietrznych to ich niew¹tpliwie œmieræ kawalera Krzy¿a Rycerskie- dzia³ania nie mia³y ju¿ praktycznie ¿adnego go, dowódcy 10./JG 7, Oblt. Franza Schalla, który wp³ywu na przebieg wojny powietrznej. mia³ na swoim koncie 117 zwyciêstw powietrz- Zwyciêzca 222 pojedynków powietrznych, nych uzyskanych na froncie wschodnim oraz 14 w tym 12 za sterami Me 262, kawaler Wieñca Liœci zestrzeleñ za sterami Me 262. Schall zestrzeli³ Dêbowych z Mieczami do Krzy¿a Rycerskiego, w swoim ostatnim locie bojowym jednego Mu- Major Erich Rudorffer, ostatni dowódca I./JG 7, stanga, ale podczas l¹dowania na zbombardowa- w jednym z powojennych wywiadów niezwykle nym lotnisku Parchim jego samolot wpad³ w lej trafnie podsumowa³ rolê Messerschmitta Me 262: powsta³y po wybuchu bomby i eksplodowa³. „Te samoloty by³y najlepszymi jakimi dysponowa- „Dzieñ wielkiej masakry odrzutowców” prak- liœmy pod koniec wojny, lecz mieliœmy ich zbyt tycznie zlikwidowa³ ostatni¹ przeszkodê stoj¹c¹ ma³o, równie¿ zbyt ma³o pozosta³o nam dobrych na drodze USAAF do ca³kowitego panowania pilotów dla eskadr myœliwców odrzutowych.”

Me 262 w OBRONIE RZESZY 61 Przypisy

1 Buchner Hermann: Stormbird, Flying through fire as a Luft- 31 Hess William N.: German Jets versus the U.S. Army Air waffe ground attack pilot and Me 262 ace, Aldershot 2000, Force, b.m. i r.w., str. 62

PRZYPISY str. 111-112 32 Ibidem, op. cit. str. 67-68 2 Reichsluftfahrtministerium, w skrócie RLM (przyp. aut.) 33 HSS – Herausschuß, uszkodzenie czterosilnikowego bom- 3 Smith J. Richard, Creek Eddie J.: Me 262, Konzepte und bowca, które doprowadza³o go do opuszczenia swojego Entwicklung, Königswinter 1999, str. 57-58 miejsca w szyku formacji. Samotnie lec¹ce bombowce sta- 4 Foreman John, Harvey S. E.: The Me 262 Combat Diary, wa³y siê wówczas ³atwym ³upem myœliwców Luftwaffe. The Story of the World,s First Jet Fighter in Battle, b.m. i (przyp. aut.) r.w., str. 26 34 Foreman John, Harvey S. E.: The Me 262 Combat Diary..., 5 Smith J. Richard, Creek Eddie J.: Me 262, Konzepte und op. cit. str. 149 Entwicklung, Königswinter 1999, str.100-103 35 Ibidem, op. cit. str. 151 6 Fleischer Seweryn, Ryœ Marek: Me 262 Schwalbe, cz. 1, 36 Hess William N.: German Jets versus the U.S. Army Air Gdynia 1996, str. 13 Force..., str. 73 7 By³ to prototyp bombowca Me 264 V1 (przyp. aut.) 37 Foreman John, Harvey S. E.: The Me 262 Combat Diary..., 8 Galland Adolf: Die Ersten und die Letzten, München 1984, op. cit. str. 165-166 str. 283-284 38 Smith J. Richard, Creeck Eddie J.: Jet Fighters and Rocket 9 Smith J. Richard, Creek Eddie J.: Me 262, Konzepte und interceptors 1944-1945, Jagdwaffe Volume Five Section 4, Entwicklung, Königswinter 1999, str. 145-146 Hersham 2005, str. 346-347 10 Ibidem, str. 149 39 Boehme Manfred..., op. cit. str. 145-146 11 Silnik Jumo 004 A wa¿y³ 830 kg, silnik Jumo 004 B-0 – 720 40 Ibidem, str. 154-155 kg (przyp. aut.) 41 Murawski Marek J.: Asy lotnictwa 2, Lublin 2004, str. 22 12 Smith J. Richard, Creek Eddie J.: Me 262, Konzepte und 42 Hess William N.: German Jets versus the U.S. Army Air Entwicklung, Königswinter 1999, str. 161 Force..., str. 96 13 Jednostka próbna 262 (przyp. aut.) 43 Rzeczywiste straty amerykañskie wynios³y najprawdopo- 14 Irving David: Wzlot i upadek Luftwaffe, Warszawa 2001, dobniej cztery B-17 i jednego B-24 (przyp. aut.) str. 386-387 44 Rzeczywiste straty 8th Air Force wynios³y osiem Lataj¹cych 15 W zwi¹zku z brakiem wykwalifikowanego personelu oraz Fortec, Niemcy zg³osili 12 zestrzeleñ, Amerykanie zg³osili innymi czynnikami w tym czasie tylko oko³o 60 Me 262 zestrzelenie 9 Me 262, Niemcy stracili cztery (przyp. aut.) wesz³o do czynnej s³u¿by frontowej w sk³adzie KG 51 45 Hess William N.: German Jets versus the U.S. Army Air (przyp. aut.) Force..., str. 104 16 Werner Thierfelder urodzi³ siê 24.12.1915 roku w Berlinie, 46 Ibidem w dniu 10.10.1941 roku udekorowany zosta³ Krzy¿em Ry- 47 Boehme Manfred..., op. cit. str. 171 cerskim, zestrzeli³ 27 samolotów, na ziemi zniszczy³ dalsze 48 KAGERO.EUHess William N.: German Jets versus the U.S. Army Air 41, by³ jednym z najbardziej znanych dowódców jednostek Force..., str. 109-110 niszczycieli (przy. aut.) Z 49 Ibidem, op. cit. str. 110 17 Ethell J., Price A.: Deutsche Düsenflugzeuge im Kampfein- 50 Fw. Taube zestrzeli³ jeden bombowiec, drugi pad³ najpraw- satz 1944/45, Stuttgart 1981, str. 27-28 dopodobniej ofiar¹ Lt. Müllera (przyp. aut.) 18 Ibidem, op. cit. str. 30 51 Hess William N.: German Jets versus the U.S. Army Air 19 Skrót od Fliegerabwehrkanonen – dzia³a przeciwlotnicze, Force..., str. 113-114 nazwa artylerii przeciwlotniczej powszechnie przyjêta rów- 52 W kodzie radiowym Luftwaffe – „powrót do bazy” (przyp. nie¿ przez Aliantów (przyp. aut.) aut.) 20 Boehme Manfred: 7, die Chronik eines Me 53 W kodzie Luftwaffe – Atakujemy! (przyp. aut.) 262-Geschwaders 1944/1945, Stuttgart 1984, str. 65-66 54 Dicke Autos – w kodzie Luftwaffe czterosilnikowe bombow- 21 Jurleit Manfred: Strahjäger Me 262 im Einsatz, Alle Ge- ce (przyp. aut.) schwader, Gruppen und Kommandos, Stuttgart 1995, str. 55 Buchner Hermann: Stormbird..., op. cit. str. 133-134 44 56 JV 44 swoje pierwsze zwyciêstwa powietrzne uzyska³ jesz- 22 Ethell J., Price A.: Deutsche..., str. 36 cze w trakcie szkolenia (przyp. aut.) 23 Boehme Manfred..., op. cit. str. 73 57 Forsyth Robert, Scutts Jerry: Battle over Bavaria, The B-26 24 Ibidem, op. cit. str. 75POBRANO Marauder versus the German Jets – April 1945, Mardens 25 Foreman John, Harvey S. E.: The Me 262 Combat Diary..., Hill 1999, str. 91 op. cit. str. 89 58 Ibidem 26 Ibidem, op. cit. str. 91 59 Hess William N., German Jets versus the U.S. Army Air For- 27 Ethell J., Price A., op. cit. str. 40 ce..., p. 122-123. 28 KG – Kampfgeschwader (pu³k bombowy), KG(J) – Kamp- 60 Foreman John, Harvey S. E.: The Me 262 Combat Diary..., fgeschwader (Jagd), czyli Kampfgeschwader im Jagdeinsatz op. cit. str. 233-234 (pu³k bombowy u¿ywany jako myœliwski) (przyp. aut.) 61 Hess William N.: German Jets versus the U.S. Army Air 29 Morgan Hugh, Weal John: German Jet Aces of World War Force..., str. 134-135 2, Oxford 1998, str. 51-53 62 Ibidem, op. cit. str. 141 30 Lt George J. Rosen, jeden z pilotów sekcji (przyp. aut.) 63 Ibidem 64 Foreman John, Harvey S. E.: The Me 262 Combat Diary..., op. cit. str. 238-239

62 www.kagero.pl Bibliografia

Boehme Manfred: , die Chronik eines Me Irving David: Wzlot i upadek Luftwaffe, Warszawa 2001. 262-Geschwaders 1944/1945, Stuttgart 1984. Jurleit Manfred: Strahjäger Me 262 im Einsatz, Alle Geschwa- Buchner Hermann: Stormbird, Flying through fire as a Luft- der, Gruppen und Kommandos, Stuttgart 1995. waffe ground attack pilot and Me 262 ace, Aldershot 2000. Morgan Hugh, Weal John: German Jet Aces of World War 2, Ethell J., Price A.: Deutsche Düsenflugzeuge im Kampfeinsatz Oxford 1998. BIBLIOGRAFIA 1944/45, Stuttgart 1981. Murawski Marek J.: Asy lotnictwa 2, Lublin 2004. Fleischer Seweryn, Ryœ Marek: Me 262 Schwalbe, cz. 1, Gdy- Murawski Marek J.: JG 7 „Nowotny“, Lublin 2002. nia 1996. Murawski Marek J.: Me 262 in combat, Lublin 2003. Foreman John, Harvey S. E.: The Me 262 Combat Diary, The Murawski Marek J.: Me 262 Units, Lublin 2005. Story of the World,s First Jet Fighter in Battle, b.m. i r.w. Smith J. Richard, Creek Eddie J.: Me 262, Konzepte und En- Forsyth Robert, Scutts Jerry: Battle over Bavaria, The B-26 Marau- twicklung, Königswinter 1999. der versus the German Jets – April 1945, Mardens Hill 1999. Smith J. Richard, Creek Eddie J.: Jet Fighters and Rocket inter- Galland Adolf: Die Ersten und die Letzten, München 1984. ceptors 1944-1945, Jagdwaffe Volume Five Section 4, Her- Hess William N.: German Jets versus the U.S. Army Air For- sham 2005. ce, b.m. i r.w. Ziegler Mano: Turbinen-Jäger Me 262, Stuttgart 1998.

KAGERO.EU Z

POBRANO

Me 262 w OBRONIE RZESZY 63 Polecamy!

KAGERO.EU Z

POBRANO

www.kagero.pl KAGERO.EU Z

POBRANO KAGERO.EU Z

POBRANO KAGERO.EU Z

POBRANO KAGERO.EU Z

POBRANO KAGERO.EU Z

POBRANO KAGERO.EU Z

POBRANO KAGERO.EU Z

POBRANO KAGERO.EU Z

POBRANO Me 262 B-1a W.Nr. 110639 he Me 262 B-1a from Willow Grove was the only two- esserschmitt 262 B-1a z Willow Grove jest jedynym seater trainer version to survive the war. It was produced egzemplarzem w dwumiejscowej wersji treningo-wej, Tin November 1944 at Leipheim and delivered to III./EJG 2. Mktóry przetrwa³ do dziœ. It was captured when allied forces overran the Luftwaffe air- Maszyna o numerze seryjnym 110639 wyprodukowana zo- field at Lechfeld, , in April 1945 during operation sta³a w listopadzie 1944 r. w Leipheim i przydzielona do III./ „Lusty”. The aircraft was coded „White 35” during its service EJG 2. Samolot zdobyty zosta³ przez Amerykanów w bazie Lech- with the Luftwaffe. It was later named „Vera” by its new own- feld w kwietniu 1945 r. podczas operacji LUSTY. ers from 54th Air Disarmament Squadron. Then the personnel Pierwsze imiê, jakie nadano „bia³ej 35” w 54th Air Disarmament of the Air Technical Intelligence Unit, the outfit better known as Squadron brzmia³o „Vera”. Personel Air Technical Intelligence Unit, „Watson’s Whizzers” from the name of its commander Col. jednostki zwanej od nazwiska dowódcy, pu³kownika Herolda E. Harold E. Watson, christened it „Willie 555”. On 6th July 1945 Watsona „Watson Whizzers”, nazwa³ maszynê „Willie 555”. Szóste- the machine was damaged on landing at Cherbourg due to un- go lipca 1945 r. podczas l¹dowania w Cherbourgu dosz³o do wy- dercarriage malfunction. It was repaired and shipped to USA padku spowodowanego awari¹ podwozia. Po naprawie samolot for further tests. On 31st March 1947 „Willie 555” made an emer- KAGERO.EUwys³ano drog¹ morsk¹ do USA gdzie przechodzi³ dalsze testy. gency landing at Willow Grove, where it remained until present W dniu 31 marca 1947 samolot l¹dowa³ po awarii silnika w Willow day, never to fly again. Z Grove, gdzie pozosta³ nigdy ju¿ nie wzbijaj¹c siê w powietrze. Recently the aircraft has been thoroughly restored and at Samolot przeszed³ ostatnio kompleksowy remont i obecnie present it looks very much like it used to over 60 years ago. Its jego wygl¹d bliski jest temu, sprzed szeœædziesiêciu lat. Spróbo- markings and painting scheme were faithfully recreated using wano odtworzyæ oryginalne malowanie oraz oznakowanie samo- modern paints which most resemble the German RLM 81, RLM lotu. Kamufla¿ wykonano farbami, których kolory odpowiadaj¹ 82 and RLM 76. niemieckim farbom RLM 81, RLM 82 i RLM 76.

POBRANO [Tom ¯muda] [Tom POBRANO

Z KAGERO.EU

[Tom ¯muda] [Tom ¯muda]

POBRANO

Z KAGERO.EU POBRANO

Z KAGERO.EU

[Tom ¯muda] [Tom ¯muda]

POBRANO

Z KAGERO.EU POBRANO

Z KAGERO.EU

[Tom ¯muda] [Tom ¯muda]

POBRANO

Z KAGERO.EU KAGERO.EU Z

POBRANO

72 www.kagero.pl ¯muda] [Tom POBRANO

Painted by Arkadiusz Wróbel

Messerschmitt Me 262 A-1a, WNr. 501 221, “Yellow 3”, of 9./JG 7, flown by ZOfw. Hermann Buchner, Prague-Ruzyne, 21st April 1945. Messerschmitt Me 262 A-1a, WNr. 501 221, „¿ó³ta 3” z 9./JG 7, pilot: Ofw. HermannKAGERO.EU Buchner, lotnisko Prag-Ruzin, 21 kwietnia 1945 roku.

Messerschmitt Me 262 A-1a, WNr. unknown, “Green 1 plus <<+I”, of Stab III./JG 7, flown by Gruppenkommandeur Maj. Rudolf Sinner, Brandenburg-Briest, March 1945. Messerschmitt Me 262 A-1a, WNr. nieznany, „zielona 1 i <<+I” ze Stab III./JG 7, pilot: dowódca dywizjonu, Maj. Rudolf Sinner, lotnisko Brandenburg-Briest. Painted by Arkadiusz Wróbel

Messerschmitt Me 262 A-1a, WNr. 110 813, “Green 3”, of III./EJG 2, Lechfeld, January 1945. Messerschmitt Me 262 A-1a, WNr. 110 813, „zielona 3” z III./EJG 2, lotnisko Lechfeld, styczeñ 1945 roku.

KAGERO.EU Z

POBRANO Painted by Arkadiusz Wróbel

Messerschmitt Me 262 A-2a, WNr. 111 712, of Jagdverband 44, Innsbruck, May 1945. Messerschmitt Me 262 A-2a, WNr. 111 712 z Jagdverband 44, lotnisko Insbruck, maj 1945 roku.

KAGERO.EU Z

POBRANO POBRANO

Painted by Arkadiusz Wróbel

Messerschmitt Me 262 A-1a, WNr. unknown, “White 4”, of Kommando Nowotny,Z Achmer, October 1944. Messerschmitt Me 262 A-1a, WNr. nieznany, „bia³a 4” z Kommando Nowotny, lotniskoKAGERO.EU Achmer, paŸdziernik 1944 roku.

Messerschmitt Me 262 A-1a, WNr. unknown, B3+BH, of 1./KG(J) 54, Gibelstadt, February 1945. Messerschmitt Me 262 A-1a, WNr. nieznany, B3+BH z 1./KG(J) 54, lotnisko Gibelstadt, luty 1945 roku. Malowa³ Arkadiusz Wróbel Arkadiusz Malowa³ 899, of Jagdverband 44, flown by Maj. Willy Herget, Lechfeld, 25th April 1945. April 25th Lechfeld, Herget, Willy Maj. by flown 44, of Jagdverband 899,

899 z Jagdverband 44, pilot: Maj. Willy Herget, lotnisko Lechfeld, 25 kwietnia 1945 roku. 1945 kwietnia 25 Lechfeld, lotnisko Herget, Willy Maj. pilot: 44, Jagdverband z 899 KAGERO.EU Z 918, “<+”, of Stab III./JG 7, flown by Gruppen Adjutant Oblt. Günther Wegmann, Parchim, late March 1945. March late Parchim, Wegmann, Günther Oblt. Adjutant Gruppen by flown 7, III./JG of Stab “<+”, 918, roku. 1945 marca koniec Parchim, lotnisko Wegmann, Günther Oblt. dywizjonu, adiutant pilot: 7, III./JG Stab ze „<+” 918, kiem MK 214, WNr. 111 WNr. 214, MK kiem ł

POBRANO Messerschmitt Me 262 A-1a, WNr. 111 WNr. A-1a, 262 Me Messerschmitt 111 WNr. A-1a, 262 Me Messerschmitt 111 WNr. cannon, MK 214 with armed A-1a/U4 262 Me Messerschmitt dzia z A-1a/U4 262 Me Messerschmitt

Cena detaliczna 19,99 zł (0% VAT)