TRIBUNENieuwsblad van de SP • jaargang 52 • nr. 02 • februari 2016 • € 1,75 • www.sp.nl

BOMMENREGEN VLUCHTELINGENSTROOM

PENSIOENEN: WAAROM U GEKORT WORDT

OEKRAÏNE: EEN BRUG TE VER Floris Kruidenberg STEUN DE KLEINE- KLASSENSTRIJD

Eén op de elf klassen in het basis- onderwijs bestaat uit 30 of meer leerlingen. Te groot, vindt 83 procent van de Nederlanders. Het is hoog tijd dat er werk wordt gemaakt van kleinere klassen. Zo kunnen alle kinderen de aandacht en ondersteuning krijgen die zij nodig hebben. En wordt de torenhoge werkdruk van leraren verlaagd. Ter ondersteuning van deze kleine-klassenstrijd is een landelijke actiewebsite gelanceerd. Met informatie over het initiatiefwetsvoorstel van de SP én de mogelijkheid om je aan te sluiten bij de strijd.

actie.sp.nl/kleineklassenstrijd

BEN JIJ EEN JONGE SP’ER, MAAR GEEN ROOD-LID? SLUIT JE NU GRATIS AAN EN STEUN DE MEEST ACTIEVE POLITIEKE JONGEREN­ORGANISATIE VAN NEDERLAND!

NIET IN MIJN NAAM

De regering heeft besloten om ook Syrië te gaan bombarderen. Nog meer bommen, dat zal alleen maar leiden tot meer oorlog en meer vluchtelingen. Tijd voor een tegengeluid dus! Like de Facebookpagina ‘Niet in mijn naam’, maak een foto van jezelf met de tekst #NietInMijnNaam en stuur deze naar ons. Vanaf eind februari kan je via onze website rood.sp.nl ook ons nieuwste shirt bestellen, voor maar €8,50.

DE SP ZET ZICH IN VOOR MENSELIJKE WAARDIGHEID, GELIJKWAARDIGHEID EN SOLIDARITEIT

TRIBUNE IS EEN Redactie Illustraties SP algemeen Redactie Tribune UITGAVE VAN DE Diederik Olders (h), Jola van Dijk, Arend van Dam T (088) 243 55 55 Snouckaertlaan 70 SOCIALISTISCHE Rob Janssen, Daniël de Jongh Wim Stevenhagen F (033) 462 55 12 3811 MB Amersfoort PARTIJ (SP) EN [email protected] T (088) 243 55 42 VERSCHIJNT Vormgeving De Tribune op Internet www.sp.nl F (033) 462 55 12 11 MAAL Robert de Klerk, Gonnie Sluijs www.sp.nl/nieuws/tribune E [email protected] PER JAAR Abonnementen- en Aan dit nummer werkten mee Abonnement ledenadministratie De Tribune in Robin Bruinsma, Suzanne van de Kerk € 5,00 per kwartaal (machtiging) Snouckaertlaan 70 gesproken vorm Karen Veldkamp, Cees Wouda of € 24,00 per jaar (acceptgiro). 3811 MB Amersfoort Belangstellenden voor Losse nummers € 1,75. T (088) 243 55 40 de Tribune op cd kunnen Illustratie cover Floris Kruidenberg SP-leden ontvangen de E [email protected] contact opnemen Tribune gratis. met de SP-administratie.

Incasso contributie Veel leden van de SP betalen hun contributie via een incassomachtiging. Sinds 1 oktober 2013 incasseert de SP het bedrag van de contributie in de eerste week van elk kwartaal. Daarbij vermelden we, conform wettelijke regels het betreffende lidnummer en het zogeheten incassanten-ID van de SP, te weten NL86ZZZ403462460000. Bij vragen over contributie-inning, kunt u contact opnemen met de ledenadministratie van de SP, via (088) 243 55 40 of [email protected] Tenzij anders vermeld, is op de inhoud van deze publicatie de Creative Commons Naamsvermelding-Niet Commercieel- GeenAfgeleideWerken 3.0 Nederland licentie van toepassing. http://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/3.0/nl 2 TRIBUNE februari 2016 IN DIT NUMMER COLUMN

Actueel Geen bommen, De bizarre geldberg van maar brood voor Syrië de pensioenfondsen De burgeroorlog in Syrië heeft inmiddels 4 meer dan 260.000 slachtoffers gemaakt. Tien miljoen mensen zijn voor het geweld op de vlucht geslagen.

‘We moeten iets doen’ is een veel gehoorde WIT-RUSLAND POLEN RUSLAND reactie op het geweld van IS. Maar laten we CENTRAAL- Referendum Oekraïne WEST- OEKRAÏNE OEKRAÏNE KIEV (HOOFDSTAD) de lessen uit vorige oorlogen in het Midden- LVIV CHARKOV Wat er allemaal écht op het spel staat SLO- Oosten niet vergeten. Nóg meer bommen WA- DNJEPR DNJEPROPETROVSK 6 leiden niet tot vrede maar tot nog meer HONGA- DONETSK RIJE OOST- OEKRAÏNE oorlog. En nóg meer vluchtelingen. ZWARTE ZEE-KUST MOLDAVIË ODESSA De Syrische president Assad lijkt de GOLF VAN AZOV

KRIM lachende derde te worden. Zijn willekeurige ROEMENIË ZWARTE ZEE BOEKAREST SEBASTOPOL ­bombardementen op woonwijken hebben al vele tienduizenden slachtoffers gemaakt. VVD en PvdA wíllen de positie van Emile Roemer Assad misschien niet versterken, maar met ‘De woede van boze burgers is ­bombardementen dóen ze dat wel. verkeerd gericht’ 12 Nederlandse bommen zullen weinig ver­ anderen aan de steun die er in Irak en Syrië is voor IS. Je kunt de infrastructuur van een land vernietigen, maar dat verandert het gedachtegoed van mensen niet. Turkije Van de ervaringen in Irak en Afghanistan Socialisten in een land dat hebben we geleerd: met bommen breng afglijdt richting dictatuur je geen vrede en democratie. Westerse ­bommen hebben ervoor gezorgd dat het 15 extremisme zich verplaatst, dat het verder wordt aangewakkerd en dat de kans op ­aanslagen in Europa fors is vergroot.

Wat nu nodig is, is dat we de vredes­ Station Arnhem onderhandelingen tussen het Assad-regime Oogstrelend en peperduur, en oppositiepartijen ondersteunen. Een maar vooral ‘blij en trots’ staakt-het-vuren tussen Assad en de op- positie is een eerste stap om gezamenlijk het 20 extremisme van IS te kunnen bestrijden. We moeten nu juist voorkomen dat het conflict verder gevoed wordt met wapens, geld en strijders. Op korte termijn is humanitaire hulp noodzakelijk. Daar kunnen we levens Redactie Tribune mee redden. Snouckaertlaan 70 3811 MB Amersfoort T (088) 243 55 42 Syriërs schreeuwen niet om F (033) 462 55 12 bommen maar om brood, E [email protected] 16 Uitgelicht: Opgefokt drinkwater medicijnen en dekens. De Tribune in gesproken vorm 24 PostNL: ZZP’ers aan de winnende hand Belangstellenden voor de Tribune op cd kunnen 28 LinksVoor: Jan Mastenbroek eet soms heel decadent contact opnemen met de SP-administratie. 29 David Hollanders leest Supercrash

Emile Roemer 17, 18, 19, 25, 26, 27 Nieuws 30 Prikbord 31 Puzzel fractievoorzitter 32 Theo de buurtconciërge SP

TRIBUNE februari 2016 3 DE BERG VAN 1400 MILJARD

4 TRIBUNE februari 2016 De pensioenfondsen hebben meer geld in kas dan ooit DE BERG VAN 1400 MILJARD tevoren. Toch zijn eind januari wederom mogelijke COLUMN ­pensioenkortingen aangekondigd en blijft indexatie Aan welke kant sta jij? achter. Tegelijkertijd hebben ouderen qua koopkracht en vermogen flink ingeleverd de laatste jaren. Rond het jaar 2003 sloten opvallend veel jonge mensen zich aan bij de SP. Ze waren Wat is hier gaande? de rechtse revolte, de groeiende ongelijk- heid én de illegale oorlog in Irak volledig beu. Ze waren boos én vastberaden. Ze NEDERLAND IS ZO PLAT als een dubbeltje, sioenfondsen ineens te weinig geld hadden. wilden de wereld veranderen. En ze beant- zeggen mensen die het landschap van ons Léék, want in werkelijkheid was en is er woordden die ene simpele vraag: aan welke land voor het eerst zien. Ze vergissen zich. geld zat. ­Momenteel bedraagt die flexibele kant sta jij? Nederland heeft een van de hoogste bergen reken­rente slechts circa 1,5 procent en op Ik was één van die duizenden tieners en ter wereld. Die berg heet ‘Pensioenfondsen’ basis van dat schamele percentage wordt de ­jonge twintigers die in de SP een onder- en is 1400 miljard euro hoog. Vóór de crisis verwachte groei van de vermogens van de scheidende stem voor echte sociale veran- was de hoogte nog 700 miljard euro, maar pensioenfondsen vastgesteld. En niet op dering vond. Velen van die 2003-‘generatie’ hij groeit met duizelingwekkende snelheid. het behaalde rendement van zes, zeven, zijn nog steeds actief. Ze delen de(ze) acht procent. Paul Ulenbelt: ‘Met andere ­Tribune uit, gaan de buurten in, bevolken De hoogte van die berg geld staat in schril woorden: de pensioenfondsen worden onze gratis lokale Hulpdiensten, voeren contrast met het feit dat er sinds jaar en gedwongen zich arm te rekenen op basis actie en zijn volksvertegenwoordiger of dag pensioenkortingen aangekondigd en van de marktrente.’ voorzitter geworden. Ze hebben geleerd hun doorgevoerd worden en dat aanpassing Daardoor worden heel wat mensen, die woede over maatschappelijk onrecht om te van de pensioenen aan de loonontwik­ hun hele leven gewerkt en betaald hebben, zetten in succesvolle actie. keling (indexatie) sterk achterblijft. Niet zo op hun pensioenen gekort. Gevolg van die En dat is harder nodig dan ooit, zo bewijzen vreemd dat onderzoekers van de Nijmeegse kortingen is weer dat met name jongeren de krantenkoppen anno 2016. ­Radboud Universiteit vorig jaar al con­ zich zorgen maken over de vraag of het geld cludeerden dat de koopkracht van straks op is als zij aan de beurt zijn. Plus “PvdA tóch akkoord met bombarderen Syrië” gepensioneerden fors is achtergebleven dat er steeds meer stemmen opgaan om (Volkskrant) (‘Koopkrachtontwikkeling postactieven’ – het ­eigen pensioen dan maar zelf te gaan “Wilders: mannelijke moslimvluchtelingen juni 2015). beheren, bijvoorbeeld door middel van opsluiten in AZC’s” (NOS) Maar eerst die berg met geld. Hoe kon die ­beleggingen. Veilig? U zegt het maar. “Het eigen risico in de zorg is sinds 2008 met zo hoog worden? SP-Tweede Kamerlid Paul Maar ondertussen dreigt wel het draagvlak 156% gestegen” (NU.nl) Ulenbelt heeft een eenvoudig antwoord: voor het wellicht beste pensioenstelsel ter “Ongelijkheid in Nederland vergelijkbaar ‘Omdat de pensioenfondsen zeer hoge wereld af te brokkelen. Terwijl dat helemaal met VS” (Volkskrant) rendementen halen. Zes, zeven, zelfs acht niet nodig is. Paul Ulenbelt vecht al jaren procent is geen uitzondering. Naast dat voor terugkeer van een vaste en vooral De VVD heeft het goed voor elkaar. De PvdA rendement komt er jaarlijks zo’n 33 miljard hogere rekenrente bij de pensioenfondsen. is een zekerheidje: vroeg of laat gaan ze om. euro aan premie binnen, terwijl er maar Maar zelfs nu er voor volgend jaar wederom En Wilders is de ideale bliksemafleider. Die rond 28 miljard aan pensioenen uit gaat. Ter pensioenkortingen dreigen, lijkt verant- geradicaliseerde VVD’er vindt altijd wel illustratie: met de cijfers van nu zouden de woordelijk staatssecretaris Klijnsma on- weer een spray om de stank van 25 jaar VVD pensioenfondsen de komende vijftig jaar wrikbaar. Ulenbelt: ‘Ze verprutst het. Zij is mee te verhullen. alle pensioenen kunnen uitbetalen, zonder feitelijk degene die de strenge regels oplegt.­ dat er een cent aan premie binnenkomt.’ En zij is degene die kan zeggen dat het De PvdA draait. Wilders kraait. En onder­ Het antwoord op de tweede vraag (waarom anders kan. Zodoende ondermijnt ze in mijn tussen worden door Rutte de rijken gepaaid. worden de pensioenen dan gekort en niet ogen het vertrouwen in ons pensioenstelsel.’ Van bezuinigen tot zorg, van ongelijkheid voldoende geïndexeerd) is bijna net zo Ulenbelt pleit voor een verhoging van de tot oorlog. Net als in 2003 is het op heel veel ­simpel: ‘Omdat de pensioenfondsen zeer rekenrente voor pensioenfondsen van zo’n grote thema’s Wij tegen de Rest. En ik geloof grote buffers moeten aanhouden.’ twee procent. ‘Op die manier kunnen de dat wij die strijd kunnen winnen. pensioenfondsen beoordeeld worden op wat Of je nou van de generatie van 1974, 2003 of Verprutst ze daadwerkelijk presteren en niet op wat ze 2016 bent, sta op en stel mensen om je heen Wie wil weten hoe dat zit, moet terug in de opgelegd krijgen.’ die ene simpele doch cruciale vraag: tijd. Tien jaar geleden zegde het kabinet-­ Het blijft speculeren over de vraag wie er Balkenende het systeem vaarwel waarin eigenlijk gebaat is bij een dalend vertrouwen ‘Aan welke kant sta jij?’ voor pensioenfondsen een vaste en veilige in onze pensioenfondsen. Maar zouden rente van 4 procent per jaar standaard was. banken en verzekeringsmaatschappijen heel Vanaf 2006 gold de destijds hogere markt- hard protesteren als er gaandeweg een berg rente en ging min of meer de dagkoers geld van 1400 miljard euro vrij zou komen bepalen hoeveel geld pensioenfondsen op de financiële markten?• minimaal in kas moesten hebben. Echter, de financiële crisis in 2008 deed de rente tekst Rob Janssen Ron Meyer flink kelderen. Waardoor het leek of de pen­ illustratie ImageZoo/Corbis / Hollandse Hoogte © voorzitter SP foto Vladimir Shtanko / Hollandse Hoogte© foto REFERENDUM 6 APRIL BRANDPUNT OEKRAÏNE Op 6 april is het zover: het referendum het over associatieverdrag tussen de EU en Oekraïne. Wat houdt dat verdrag precies in en wat voor land is Oekraïne eigenlijk? Tiny Kox: ‘Het verdrag is nu niet in het voordeel van Nederland, de Europese Unie of Oekraïne.’

6 TRIBUNE februari 2016 ALS UIT HET NIETS verschijnen er eind januari 2016 ineens in hoog tempo opmerkelijke grondgebied Oekraïne berichten. Onder de kop ‘Voordelen asso- OEKRAÏNE door Rusland bezet en onafhankelijk Onafhankelijk sinds 1991, verklaard gebied (Krim) ciatieakkoord Oekraïne voor Nederland’ liet toen Oekraïne na een referendum uit de Sovjet-Unie stapte. gebied onder controle van de Rijksoverheid een persbericht uitgaan, pro-Russische rebellen waaruit zou moeten blijken dat Nederland Inwoners: 44.291.413 (2014) (situatie 2015) 5,2 miljard euro in Oekraïne investeert. Maar volgens onderzoek van 925.nl zou bijna de WIT-RUSLAND helft van dat bedrag op naam staan van de POLEN RUSLAND

Oekraïense oligarch Rinat Akhmetov, die CENTRAAL- een deel van zijn vermogen via een brieven- WEST- OEKRAÏNE busfirma in Nederland heeft ondergebracht. OEKRAÏNE KIEV (HOOFDSTAD) CHARKOV Dat hij zodoende belasting in zijn eigen LVIV land ontduikt zegt al wat. Dat Nederland dat SLO- mogelijk maakt zegt nog meer. Maar dat de WA- KIJE DNJEPR Rijksoverheid het geld nu ineens oormerkt DNJEPROPETROVSK DONETSK als ‘investering in Oekraïne’, waarvan ons HONGA- land zou profiteren….? RIJE OOST- OEKRAÏNE Ongeveer rond dezelfde tijd meldde de Britse krant The Telegraph dat Amerikaanse ZWARTE ZEE-KUST inlichtingendiensten ‘Russische invloed’ MOLDAVIË ontdekt zouden hebben in het Nederlandse ODESSA GOLF VAN AZOV nee-kamp omtrent het Oekraïne-referen- dum. Waaruit die ‘invloed’ dan bestaat KRIM meldde de krant niet. Anonieme ‘bronnen’ ROEMENIË ZWARTE ZEE hadden volgens de krant vastgesteld dat BOEKAREST SEBASTOPOL door tegenstanders van het verdrag ge- bruikte argumenten “nogal lijken” op Russische propaganda... En dan was er nog een bericht dat wél is bevestigd: de omstreden Amerikaans- de Jong: ‘Een grote meerderheid van sociaal- verdrag behelst ingrijpende intensivering Hongaarse miljardair en hedgefonds-goeroe democraten, christen-democraten, liberalen van de betrekkingen tussen de EU, de EU- George Soros steekt 200.000 euro in de en Groenen leeft in een droomwereld en met lidstaten enerzijds en Oekraïne anderzijds. campagne van het ja-kamp. oogkleppen op. Men begrijpt Nederland als Op het gebied van onder meer politiek, mogelijke stoorzender gewoon niet.’ economie, veiligheid en financiën wordt ver- Het lijkt erop dat er mensen zenuwachtig regaande samenwerking nagestreefd. En dus beginnen te worden. Zenuwachtig over het Maar wat is er eigenlijk onbegrijpelijk aan, is de vraag gerechtvaardigd: met wat voor idee dat Nederland op 6 april wel eens nee als een groeiend aantal mensen steeds een land hebben we eigenlijk te maken? zou kunnen zeggen tijdens referendum over grotere vraagtekens begint te krijgen bij Op 27 januari publiceerde Transparency het associatieverdrag met Oekraïne. een volgende, nóg verdergaande en nóg International haar jaarlijkse Corruption

Oogkleppen SP-Europarlementariër Dennis de Jong voelt de nervositeit in Brussel en Straatsburg ook: ‘Het verdrag zal de stabiliteit en de ‘Je voélt de spanning. Bijvoorbeeld in de manier waarop men de hoop uitspreekt dat eenheid niet ten goede komen’ Groot-Britannië in de EU blijft. Maar ook in de zware kritiek die Rutte en Koenders krijgen als het gaat om het Oekraïne-refe- meeromvattende stap van een Europa Perception Index (CPI); een lijst waarmee rendum.’ Daarmee doelt de SP’er op het feit waarin vertrouwen en draagvlak onder de de anticorruptie-organisatie de corruptie dat de werving voor een ‘ja’ door genoemde bevolking juist met de dag lijken te krimpen? in de wereld in kaart brengt. Oekraïne staat Nederlandse bewindslieden in EU-kringen Is het heel erg vreemd, dat het voornemen op een trieste 130e plaats – tussen Paraguay weinig overtuigend is overgekomen. Niet om het Europese project in een nog hogere en Nepal – op een totaal van 167. Dennis de voor niets benadrukte een meerderheid versnelling te zetten op weerstand stuit bij Jong: ‘En of dat nog niet erg genoeg is, wijst van het Europees Parlement eind januari de burgers die de gevolgen van alle voor- Transparency International erop dat de in een resolutie nog eens de zorg over ‘de gaande stappen dagelijks voelen en om zich Oekraïense regering de hakken in het zand context waarin het Nederlandse Oekraïne- heen zien? zet als het gaat om het nemen van de brood- referendum plaatsvindt’ en werd tevens de Het associatieverdrag tussen de EU en nodige maatregelen tegen corruptie. En met hoop uitgesproken dat ‘de Nederlanders het Oekraïne is in wezen namelijk heel wat meer zo’n land sluit de EU dan een verdrag? Een akkoord zullen beoordelen op de voordelen, dan alleen een simpele handelsovereen- nee bij het Oekraïne-referendum zie ik dan o.a. voor de EU en voor Nederland’. Dennis komst, zoals vaak gesuggereerd wordt. Het ook mede als een nee tegen corruptie in

TRIBUNE februari 2016 7 Oekraïne en een nee tegen bedrijven die er zaken willen doen en er geen probleem mee hebben om steekpenningen te betalen.’ Daarnaast woedt in Oekraïne een bloedige burgeroorlog, die het land scherp verdeelt. Feitelijk ligt het associatieverdrag daaraan ten grondslag (zie kader: ‘Nooit een echte eenheid’).

Een derde kenmerk van Oekraïne is de massieve concentratie van de macht. Die is stevig in handen van een groep schatrijke oligarchen, die zowel politiek als econo- misch aan de touwtjes trekken (zie ook het interview met Andrej Hunko op pagina 10). Met zo’n land in een dergelijke positie moeten nu de banden aangehaald worden? Immers: met het associatieverdrag zullen Oekraïne en de EU zich sterker aan elkaar verbinden. ‘Dat zal de stabiliteit en de eenheid in het land niet ten goede komen’, zegt Harry van Bommel: ‘Oekraïne heeft bo- vendien nog heel veel huiswerk te doen als het gaat om democratie, de fundamentele rechten van de mens en de rechtsstaat. Een associatieverdrag zou dan niet aan de orde moeten zijn. Door het verdrag zal er nog meer geld naar het door corruptie geplaagde Oekraïne vloeien. Er zijn al miljarden van de EU naar Oekraïne overgemaakt, terwijl de kans aanzienlijk is dat EU-geld verdwijnt in de zakken van corrupte oligarchen.’ Rutte en Porosjenko: ingrijpende intensivering? foto Corbis / Hollandse Hoogte© Mistig Een steviger band tussen EU en Oekraïne is één; volwaardig Oekraïens EU-lidmaatschap is twee. En juist over dat laatste is nogal Midden-Oosten – was dat duidelijk niet het parlementaire assemblee van de Raad van wat onduidelijkheid. Eerdere associatie- geval. Het associatieverdrag met Oekraïne Europa. ‘Maar in het verdrag staat ook niet verdragen waren uitdrukkelijk gericht op is een voor velen mistig twijfelgeval. ‘In het dat EU-lidmaatschap van Oekraïne niét toetreding tot de EU, zoals die met de Bal- associatieverdrag tussen de EU en Oekraïne aan de orde is. Het verdrag geeft niette- kanlanden. Bij andere verdragen – bijvoor- staat niets over eventueel EU-lidmaatschap’, min een richting aan en die wijst naar het beeld met landen in Noord-Afrika en het zegt SP-senator Tiny Kox, tevens lid van de EU-lidmaatschap. Weliswaar zeggen Rutte

NOOIT EEN ECHTE EENHEID

Toen Hitler-Duitsland in 1941 de Sovjet-Unie Pools, het oosten Russisch. Pas na de Tweede president Janoekovitsj – zelf overigens een schat- binnenviel, verbaasden de Duitse soldaten Wereldoorlog werd het westen ingelijfd door de rijke oligarch – weigerde echter de betrekkingen zich over de warme ontvangst die zij van veel Sovjet-Unie en ondergebracht in de deelrepu- met Rusland zomaar te verbreken. Onder druk van West-Oekraïners kregen. Die zagen de Duitsers bliek Oekraïne, waartoe het oosten al sinds 1922 de Maidan-protesten in Kiev moest hij in 2014 het als degenen die hen van Stalins juk kwamen be- behoorde. Op 24 augustus 1991 werd Oekraïne veld ruimen. Er kwam een nieuwe regering, maar vrijden. Ze kwamen bedrogen uit. De nazi-terreur onafhankelijk, toen de Sovjet-Unie uiteenviel. In die werd in grote delen van Oost-Oekraïne niet er- bleek minstens even erg als het schrikbewind 2003 zorgde een Oranjerevolutie voor de komst kend. De gebieden rond Donetsk en Lugansk zijn van Stalin. Maar het aanvankelijke enthousiasme van een pro-westerse nieuwe president Joesjt- verdergegaan als ‘onafhankelijke republieken’, dat in West-Oekraïne voor de Duitsers aan de dag sjenko. Die moest na enige jaren ook weer het maar worden internationaal niet erkend. Waarna werd gelegd, is niet vergeten. Hoe bizar het ook veld ruimen. de bloedige en verlammende burgeroorlog een is; heden ten dage spreekt menig pro-Russische Indirect ligt het associatieverdrag, waarover al feit was. separatist in Oost-Oekraïne van ‘fascisten’ als hij sinds 2008 onderhandeld wordt, ten grondslag Op 17 juli 2014 is MH17 boven Donetsk uit de West-Oekraïners bedoelt. aan de huidige burgeroorlog. De Europese Com- lucht geschoten. Alle 298 inzittenden, onder wie Oekraïne was eeuwenlang geen eenheid en echt missie stelde Oekraïne destijds voor de keus: 193 Nederlanders, komen om het leven. De strij- stabiel is het land nooit geweest. Het westen was óf de EU óf Rusland. De toenmalige Oekraïense dende partijen geven elkaar de schuld.

8 TRIBUNE februari 2016 en Koenders van niet, maar in het land DE EUROPESE GRENS VAN RUSLAND: DE NAVO RUKT OP zelf denken ze van wel. Ik heb Porosjenko (president van Oekraïne -red.) en Jatsenjoek 2016 NOORWEGEN (premier) allebei een paar keer gesproken en zij hebben het over “een onomkeerbare stap richting EU-lidmaatschap”. Porosjenko zei FINLAND zelfs dat hij aan de macht is gekomen omdát hij de mensen EU-lidmaatschap beloofd heeft.’ Conclusie: op de korte termijn treedt ESTLAND het land niet toe tot de EU; op lange termijn LETLAND RUSLAND heeft het er wel degelijk alle schijn van. En LITOUWEN dat laatste maakt de situatie nog explosie- POLEN WIT- NEDERLAND RUSLAND ver, waarschuwt Andrej Hunko – namens OEKRAÏNE Die Linke Bondsdaglid en net als Tiny Kox SLOWAKIJE MOLDAVIË lid van de parlementaire assemblee van de HONGARIJE Raad van Europa. Hunko: ‘Om te beginnen ROEMENIË heeft het associatieverdrag ook een militair BULGARIJE deel, zo’n zeventig pagina’s dik. Want vergis GEORGIË je niet: de EU en de NAVO zijn nauw met TURKIJE elkaar verbonden. En wat er in het kader van GRIEKENLAND het associatieverdrag allemaal gebeurt, valt onder wat wij noemen de Osterweiterung van de NAVO: de uitbreiding naar het oos- 1955 1995 2005 ten. En Rusland zal alles doen om de NAVO aan zijn eigen grenzen te verhinderen. Dat is de logica van de grootmachten, of je dat nu goed vindt of niet. Rusland heeft er vanuit geopolitieke overwegingen belang bij om het conflict in Oekraïne gaande te houden, zolang de NAVO-uitbreiding in oostelijke richting op de agenda staat en zolang er neutraal/niet gebonden deel van Rusland/SU of Warschaupact geen gezamenlijke Europese veiligheidsvisie NAVO-lid door o.a. VS gewenst NAVO-lid mét Rusland komt. Ik ben echt geen aanhan- ger van Rusland, maar gezien de positie van dat land zijn de veiligheidsoverwegingen van Moskou logisch.’

Inderdaad voorziet het associatieverdrag oligarchen, die de economische ontwikke- stelt de Ost-Ausschuss der Deutschen Wirt- in verregaande samenwerking tussen de ling ook niet bepaald helpt.’ schaft. Deze organisatie behartigt de Duitse lidstaten van de Europese Unie en Oekraïne Waar voorstanders van het associatieverdrag economische belangen in Oost-Europa en bij het buitenlands en defensiebeleid. In wijzen op de investeringsmogelijkheden en voorzitter Eckhart Cordes schreef afgelopen artikel 7 van het verdrag wordt daarbij als de kansen voor het westerse bedrijfsleven december: ‘Momenteel is te vrezen dat de leidraad genoemd het gemeenschappelijk in Oekraïne, zet Hunko daar grote vraagte- (…) invoering van het EU-associatieverdrag veiligheids- en defensiebeleid (GVDB), min kens bij. ‘De voordelen voor de economie als met Oekraïne de handelsoorlog met Rusland of meer de militaire tak van de EU. Met Oe- geheel zie ik niet. Het associatieverdrag is verder op scherp zet. Een nieuwe escalatie kraïne als NAVO-lidstaat zou het westelijke een neoliberaal verdrag, dat tot nog grotere moet absoluut verhinderd worden, zodat de deel van Rusland van de Baltische Staten tot economische problemen in Oekraïne zal huidige onzekerheid van investeerders in de en met Georgië (waarmee ook een associa- leiden en tevens tot de-industrialisering. regio niet nog verder toeneemt. Oekraïne tieverdrag geldt) in het zuiden geografisch Het zal bovendien ook problemen met heeft zowel de toegang tot de EU als tot als het ware ingesloten zijn. Rusland veroorzaken, omdat de goederen Rusland nodig om economisch weer op de uit de EU via Oekraïne in Rusland terecht been te komen.’ Oekraïense werknemers zullen komen. Het is vooral een verdrag dat Het associatieverdrag lijkt zodoende alleen in het belang van de grote concerns is die Tiny Kox: ‘Voorstanders hebben het steeds maar meer olie op het vuur van het conflict de Oekraïense markt kunnen overspoelen, over de vrije handel. Maar Oekraïne is een tussen Oekraïne en Rusland te gooien. Een waartegen de Oekraïense economie niet kan door-en-door corrupte staat. Willen wij daar conflict dat nu al zwaar op Oekraïne drukt concurreren. Men wijst nogal eens op de echt vrije handel mee gaan bedrijven? Wil- en de economie van het land zwaar op de agrarische potentie van Oekraïne. Maar wie len wij de Oekraïense corruptie gaan impor- proef stelt. Andrej Hunko: ‘Economisch gaan erheen? Wel, onder andere de omstre- teren in Nederland? Zijn we onze ervaringen doet Oekraïne het slechter dan de Baltische den Amerikaanse multinational Monsanto. met Bulgarije en Roemenië alweer vergeten? landen, Polen en Rusland. De armoede is Geloof me, daar profiteren de mensen in Oe- En willen wij producten gaan importeren die er enorm. Dat heeft ook te maken met de kraïne niet van.’ En het doorsnee bedrijfsle- tot stand zijn gekomen onder condities die onderlinge concurrentie door de Oekraïense ven van exportkampioen Duitsland ook niet, wij in Nederland afwijzen?’ Kox wijst erop

TRIBUNE februari 2016 9 dat in de definities van Brussel bij vrijhandel vraag: wat staat ons hier te wachten? Begrijp Unie of Oekraïne.’ Dennis de Jong haakt ook vrij(er) verkeer van personen hoort – en me goed: ik wijs samenwerking met Oekra- aan: ‘Internationale solidariteit houdt niet van werknemers in het bijzonder. Het asso- ïne niet categoriaal af. Maar dan moet het op bij de Europese grenzen. Dat is wat ons ciatieverdrag benoemt expliciet het belang land in democratische en economische zin onderscheidt van bijvoorbeeld de PVV, die van “werkgelegenheidsmogelijkheden voor de zaken eerst op orde hebben. Daarbij kan ook tegen het ­associatieverdrag is. Wat in Oekraïense werknemers” en maant tevens Europa zeker helpen en dat gebeurt ook, hoe mijn ogen nodig is, is een uitgekristalliseerd tot visumvrijheid en “meer mobiliteit van moeizaam dat momenteel ook gaat. Maar plan dat Oekraïne economisch en politiek burgers”. Kox: ‘En we hebben nu al zoveel op dit moment is het associatieverdrag niet gezien op de been helpt, zodat het als een problemen met Schengen. Ook hier weer de in het voordeel van Nederland, de Europese levensvatbare en hoopgevende draaischijf

OEKRAÏENSE AVONTUREN

Het Duitse Bondsdaglid Andrej Hunko is een van de weinige westerse politici die naar het Donetsbekken is geweest, het door pro-Russische separatisten gecontroleerde deel van Oekraïne. Hoewel het om een humanitaire missie ging, werd hij beschoten, belasterd en bedreigd.

BIJ IEMAND DIE Andrej Hunko heet, rijst de helft van de Oekraïeners georiënteerd gemakkelijk het vermoeden dat hij Oost- op Rusland; de andere helft op de EU. In Europese wortels zou kunnen hebben. Dat veel westerse media is het beeld neergezet vermoeden klopt. De familie van zijn vader dat een overgrote meerderheid naar de EU stamt uit Oekraïne; zijn grootvader was zelfs kijkt. Dat klopt gewoon niet. En let wel: de een bekende Oekraïense nationalist. Zoals parlementsverkiezingen van 2012 waren de veel Duitsers verdiepte Andrej Hunko (52) laatste algehele Oekraïense verkiezingen. zich in het verleden van zijn familie. Toch Alle latere verkiezingen en peilingen waren duurde het lang voordat Hunko, sinds 2009 zonder de Krim, zonder de twee miljoen namens Die Linke lid van het Duitse parle- mensen die naar Rusland zijn gevlucht én ment, de Bondsdag, naar Oekraïne reisde. zonder de mensen in de door de separatis- ‘Pas in 2012 was ik voor de eerste keer in ten gecontroleerde gebieden. Het Oekraïen- Oekraïne, als waarnemer van de parlemen- se parlement vertegenwoordigt vijf tot zeven huis zouden rijden om de medicijnen af taire assemblee van de Raad van Europa bij miljoen mensen niet. En juist die groep is te geven. Nou, er kwam 150.000 euro aan de parlementsverkiezingen. Al snel ontdekte voor goede samenwerking met Rusland. Dus giften binnen! Van wie? Negentig procent ik dat in Oekraïne sprake is van een onvoor- niét – en dat is belangrijk om te weten – voor van de gevers ken ik niet eens. Een mij onbe- stelbare oligarchisering. Er is geen enkel annexatie door Rusland.’ kende Duitse ondernemer gaf 18.000 euro. Europees land – zelfs Rusland niet – waar de Puur op basis van vertrouwen.’ invloed van oligarchen zo ingrijpend en di- Machinegeweer rect is als in Oekraïne. In 2012 was het zo dat Met zijn collega-Bondsdaglid Wolfgang Maar van even het door separatisten van de 450 afgevaardigden in de Rada (het Gehrcke bezocht Hunko in november gecontroleerde gebied binnen rijden en de Oekraïense parlement –red.) er meer dan 2014 aan de Russische kant vluchtelingen- hulpgoederen afleveren was geen sprake. Er 300 dollarmiljonairs waren. De parlements- kampen. ‘Hier hoor je daar niemand over: was immers oorlog. Maar ze namen de gok. voorzitter vertelde me toen dat er meer anderhalf tot twee miljoen mensen zijn uit dan 80 politieke partijen in Oekraïne zijn. Oost-Oekraïne naar Rusland gevlucht. Dat Terwijl de onderhandelingen over een Allemaal zijn ze geregistreerd en hebben zijn er meer dan afgelopen jaar naar Duits- wapenstilstand nog liepen, leidden Hunko ze medewerkers en...: je kunt ze vanaf zo’n land zijn gekomen! In een van die kampen en Gehrcke een klein konvooi van vrachtwa- 500.000 dollar kopen! Dus als een oligarch zei men ons: “Jullie willen helpen? In Gor- gens en begeleidende auto’s richting de zo- een politieke partij wil, dan kan hij er eentje lowka is een kinderziekenhuis dat dringend genaamde ‘separatistengrens’. Hunko: ‘Daar kopen. Het verschil met Rusland is dat Poe- hulp nodig heeft.” Toen hebben Wolfgang werden we door de politie van de separatis- tin de oligarchen de politieke macht heeft en ik een hulpactie opgezet. We dachten dat ten opgehaald en mochten we verder. Toen ontnomen. In Oekraïne reikt hun invloed we vijf-, misschien tienduizend euro konden we in Donetsk waren aangekomen, werden dus veel verder dan in Rusland.’ ophalen.’ we gebeld door Alexander Zachartsjenko, de Het liep anders. ‘We voerden geen grote leider van de separatisten. Hij wilde met ons Hunko ontdekte nog meer, tijdens die campagne, behalve dat we kenbaar maakten praten.’ Dus werd er een afspraak gemaakt. waarnemersmissie. ‘In 2012 was ongeveer dat we persoonlijk naar dat kinderzieken- ‘We hebben ongeveer twintig minuten ge-

10 TRIBUNE februari 2016 tussen de EU en Rusland kan gaan fungeren. zaak dat het ja-kamp alleen maar bezig is of moordende concurrentie? Duurzame Oké, dat zal heel veel diplomatie vereisen, om de spanningen te verhogen. Dat helpt samenwerking of bikkelharde confrontatie? maar ik vind het de moeite waard. Hetzelfde Oekraïne en haar 45 miljoen inwoners alleen Het is aan u op 6 april. • geldt voor hervormingen op het gebied van maar van de regen in de drup.’ de rechtsstaat en de bestrijding van corrup- Lees ook de Spanning van januari, voor tie. Ik ben ervan overtuigd dat we Oekraïne Het associatieverdrag brengt grote onze- opinies, achtergronden en interviews over op veel manieren kunnen helpen. Maar eerst kerheden, enorme risico’s en ouderwetse Oekraïne en het associatieverdrag: sp.nl/ZZX is het zaak dat het land de tijd krijgt om tot oorlogsdreiging met zich mee. Wordt het rust te komen. Het is dus een heel slechte politieke en economische ontwikkeling tekst Rob Janssen

Links: Andrej Hunko (links) en Wolfgang Gehrcke (rechts) met hulpgoederen in Gorlovka. Boven: Vliegveld Donetsk in puin. Onder: Een pasgeboren baby in het kinderziekenhuis.

kon zijn. Dankzij de inzet van SP’er Tiny Kox, vanuit de parlementaire assemblee van de Raad van Europa, werd door dat reisver- bod een streep gezet. Maar vervolgens meld- den de Oekraïense autoriteiten Hunko dat er aanwijzigingen waren voor een aanslag op zijn persoon door ‘pro-Russische krachten’. Hoe bizar en ongeloofwaardig hij die mel- ding ook vond, Hunko hield het voor gezien en zegde zijn deelname af. ‘Ik was bang ge- worden. En niet alleen dat. Het shockeerde me ook. Ik bedoel, ikzelf hoéf immers niet naar Oekraïne; ik kan ook elders politiek bedrijven. Maar je kunt je voorstellen hoe het oppositionele krachten in Oekraïne nu vergaat, die niet de bescherming hebben die praat. Ik begon met te zeggen: “Wij spreken In zigzag-koers reden we vervolgens terug ik heb. Of ik nu solidair met de separatisten je noch aan als terrorist, noch als president naar de stad. Toen kregen we weer een tele- ben? Nee. In al de interviews die ik over dit (van de zogenaamde Volksrepubliek Do- foontje. De hulpgoederen waren aangeko- onderwerp heb gegeven zul je nooit een netsk –red.); wij stellen ons neutraal op.” Dat men in het ziekenhuis.’ citaat van me vinden waarin ik zeg dat ik vond hij niet zo leuk. Wat wíj weer niet zo hen erken of dat zij zouden staan voor iets leuk vonden was dat hij tijdens het gesprek Bang wat politiek hoopgevend zou zijn. Wat ik wel een machinegeweer naast zich had staan. Terug in Berlijn hield het tweetal een zeg is dat je erheen moet gaan om te praten. Kiepte dat ding nog een keer om ook! Maar persconferentie. Hunko: ‘Alle media waren Waar je aan moet werken is toenadering, goed, na een tijdje vroeg Zachartsjenko ons aanwezig, maar aanvankelijk berichtte ontspanning en bereidheid tot compromis. of hij het vliegveld van Donetsk mocht laten niemand over onze humanitaire missie. En voorkomen dat er daar een zwart gat ont- zien. Even later kwam er een grote jeep aan- Een paar dagen later verscheen er echter staat waar niemand meer in kan. We moeten rijden. Hij stapte zelf achter het stuur, raam een foto op de website van de zogenaamde als politici toch de mogelijkheid hebben om open, sigaret in zijn mond.’ De rit voert door Volksrepubliek Donetsk. Bijschrift: “De in beeld te krijgen wat daar allemaal speelt.’ totaal verwoeste woonwijken, onder andere eerste Europese politici in gesprek met die waar Zachartsjenko zelf gewoond had. Alexander Zachartsjenko.” Toen was het Afgelopen november was Hunko opnieuw in De helft van de huizen is niet meer dan een ineens een schandaal en schreven de Duitse Gorlovka, ditmaal voor de tweede levering puinhoop, de mensen zijn weg. Hetzelfde media ineens wel over ons. In de trant van: van de hulpgoederen. ‘Ik zag oude mensen geldt voor het vliegveld, nota bene speciaal “Die Linke ontmoet terroristen.” die in kelders ondergebracht waren. Kelders gebouwd voor het EK voetbal 2012. Het is zonder verwarming. De situatie in het volledig aan puin geschoten, een trieste be- Daar bleef het niet bij. Allereerst kwam gebied was nog slechter dan voorheen.’ • tonnen ruïne. Dan slaat een eindje verderop Hunko op de zwarte lijst terecht van perso- een zware granaat in. ‘Volgens Zachartsjen- nen die Oekraïne niet in mogen. Zodat hij ko waren we via GPS gelokaliseerd en vanaf afgelopen oktober niet als waarnemer bij de tekst Rob Janssen ongeveer vijf kilometer afstand beschoten. Oekraïense lokale verkiezingen aanwezig foto’s archief Andrej Hunko©

TRIBUNE februari 2016 11 EMILE ROEMER OVER VLUCHTELINGEN ‘ HET KABINET BREEKT VOORZIENINGEN AF, NIET OORLOGSSLACHTOFFERS’

Voorkom het ontstáán van vluchtelingenstromen én zorg voor fatsoenlijke opvang, in de regio en hier, zegt SP-leider Emile Roemer. Vijftig miljard euro aan bezuinigingen door Rutte I en II heeft de woede onder mensen gevoed: ‘En díé woede is terecht.’

››Wat is de analyse van de SP in het moet je voor goede, kleinschalige opvang Oosten tot democratie te brengen. Daarom vluchtelingendebat?­ zorgen. Altijd in goede samenspraak met de was ik blij met die advertentie van Amnesty ‘Onze analyse begint bij het onderzoeken lokale bevolking. Wij staan voor menselijke International een tijd geleden met de bood- van de oorzaak. Door de oorlog in Syrië opvang, maar niet zonder het internationale schap: Europese leiders, u zou zich geen zijn miljoenen mensen op drift. Als je perspectief te benoemen.’ zorgen moeten maken om de peilingen, minder vluchtelingen wil dan moet je dus maar om de geschiedenisboeken.’ geen bommen gooien, maar de oorlog ››Ook onder SP-stemmers zijn er mensen beëindigen.­ Tot het zover is vinden wij dat die willen dat IS gebombardeerd wordt. ››Wat is het internationale perspectief? opvang zoveel mogelijk in de regio moet ‘Misschien. Maar ik moet meteen denken ‘Geweld roept altijd een tegenreactie op. gebeuren. Maar wel humaan. Daar moet de aan de inval in Irak bijna vijftien jaar gele- De PvdA is net gedraaid als een blad aan internationale gemeenschap meer geld voor den. Ook toen was er onder SP-stemmers een boom: zij steunen nu ook meer bom- vrij maken zodat er onderwijs, medische gepeild dat velen niet tegen bommen op Irak men op Syrië. Meer bommen, meer oorlog, voorzieningen en perspectief komen. Ook waren. Toen was de SP-analyse: meer oorlog meer vluchtelingen. Maar ook meer mensen moeten landen als Saoedi-Arabië aangezet veroorzaakt meer destabilisatie. We zien die zich aangetrokken voelen tot radicale worden meer te doen. Natuurlijk kijken we nu inderdaad de gevolgen: IS is onder meer ­groepen die teren op haat tegen het Westen. zelf ook niet weg. Een deel van de oorlogs- ontstaan als gevolg van de gedachte van Voor iedere bom die je gooit op Syrië staan slachtoffers komt naar Nederland. Dan het Westen om met bommen het Midden- tien nieuwe strijders voor de terreurbewe-

12 TRIBUNE februari 2016 ging op, klaar om te vechten in Syrië óf in bevolkingsgroep. Maar Wilders wil alle man- een miljonairsbelasting, of dat grootvermo- Europa. De traditionele partijen leren niet nelijke vluchtelingen achter slot en grendel genden en multinationals nou eens eerlijker van de gemaakte fouten. Zo blijft het dwei- zetten. Dat zijn dictatoriale oplossingen belasting gaan betalen – daar stemt de PVV len met de kraan open, dan blijven vluchte- voor een probleem met een kleine groep. We structureel tegen. Daarmee zit Wilders dus lingenstromen komen – en zelfs toenemen.’ stoppen toch ook niet de hele PVV-fractie in op de rechtervleugel van de VVD, met een de gevangenis als één van hun Kamerleden sausje van haat eroverheen. Het is dus een ››Wat zijn die gemaakte fouten? weer eens over de schreef gaat? De SP zal geradicaliseerde VVD’er.’ ‘Vijftien jaar agressieve interventiepolitiek zich keihard blijven verzetten tegen zulk in het Midden-Oosten heeft de stabiliteit in rechts-extreem gedachtegoed.’ ››Toch weet hij alle boosheid in goede de regio niet bevorderd. Van Afghanistan en peilingen om te zetten. delen van Pakistan tot Irak, Syrië en Libië; ››Noemde je Wilders daarom op de ‘Dat valt nog maar te bezien. Wilders legde het is nog steeds een puinhoop. Sterker nog, Partijraad een ‘geradicaliseerde VVD’er’? de schuld van alle problemen eerst bij de het heeft de radicalisering van bepaalde ‘Wilders heeft jarenlang voor de VVD in de Grieken, vervolgens bij de moslims en nu groepen alleen maar aangewakkerd. In Syrië Tweede Kamer gezeten. Hij is nog steeds bij de vluchtelingen. Maar er is geen enkele voeren talloze landen en organisaties hun een echte neoliberaal. Als je het stem­gedrag Griek geweest die hier de sociale huur­ eigen oorlog. Het is ondenkbaar dat je daar ­bekijkt, dan zie je dat van alle partijen de huizen verkocht heeft. Er is geen enkele met nog meer geweld het probleem gaat PVV het vaakst met de VVD meestemt. moslim geweest die de aow-leeftijd heeft oplossen. Zonder breed gedragen politieke Op alle grote thema’s heeft hij tijdens het verhoogd. Er is geen enkele vluchteling die oplossing bereik je met geweld helemaal kabinet-Rutte I ingestemd met afbraak­ marktwerking in de zorg heeft ingevoerd. niets, dát is de les van de invallen in Irak en politiek. De PVV wilde zelfs nóg meer Wilders zet de slachtoffers van zijn eigen Afghanistan.’ ­sociale woningen verkopen; nog meer dan bezuinigingsbeleid op tegen andere slacht- de VVD. Hij heeft ingestemd met markt- offers, zodat hij zelf buiten beeld blijft. Hij ››De sfeer wordt ook bepaald door werking in de zorg. Hij heeft ingestemd met probeert mensen vreemdelingenhaat aan te bijvoorbeeld wat er op oudjaar in Keulen bezuinigingen op de sociale werkplaats, praten in reactie op afbraakpolitiek waar hij is gebeurd. waardoor heel veel mensen hun werk zelf verantwoordelijk voor is.’ ‘Zeker. Ik heb mijn afschuw daarover uit­ kwijt zijn, en met het verhogen van de gesproken. Je blijft met je tengels van een aow-­leeftijd. Hij heeft ingestemd met het ››Er wordt veel aan bangmakerij gedaan. ander af en mensen die dat niet doen die verlagen van het sociaal minimum. Hij heeft PvdA’er en Eurocommissaris Timmermans moet je gewoon oppakken. Tegelijk moe- geholpen met het vergroten van de kloof kwam met overdreven cijfers. Wat vind je ten we het hoofd koel houden. Wie zich tussen rijk en arm. Alle voorstellen die de SP daarvan? misdraagt pak je aan, maar niet een hele doet voor een eerlijker belastingstelsel, zoals ‘Ik hoor veel onzin voorbijkomen. Het is

TRIBUNE februari 2016 13 te veel dagelijkse praktijk geworden dat Maar die komt niet met een vluchtelingen- half jaar moest wachten? Jullie stonden mensen over één kam worden geschoren. Ik boot. Er is niks mis mee dat rijke Syriërs vooraan in de rij om de ABN Amro miljarden vind dat de SP de verbindende factor moet meebetalen aan hun opvang, maar dat is te geven, maar mijn eigen kind is de zwem- zijn. Timmermans noemde cijfers waaruit toch echt wat anders dan mensen hun siera- les afgepakt. Waar waren jullie toen? Dát zou blijken dat slechts een minderheid van den van de nek trekken. Dat lost geen enkel is de woede van mensen. Daarover zijn ze de mensen die nu binnenkomen ook echt probleem op, maar raakt wel de waardigheid terecht boos – en die boosheid deel ik. Het vlucht voor oorlog. Al snel kwamen er cijfers van mensen. Ik ga niet over wat sociaal­ is onze taak om met deze mensen samen op van de Verenigde Naties die het tegendeel democraten zeggen. Maar laat mensen met te trekken. Niet tegen vluchtelingen, maar bewezen. Ook de Nederlandse cijfers stro- een links hart volgende keer goed nadenken tegen partijen die de afgelopen jaren zoveel ken niet met het verhaal van Timmermans. wat ze in het stemhokje gaan doen.’ sociale voorzieningen hebben afgebroken.’ Ik vind dat je daar voorzichtig mee moet zijn. Timmermans’ cijfers zijn – laat ik ook ››SP’ers in Bernheze werden bedreigd ››Wat stel je voor? omdat ze bij een supermarkt een enquête ‘Allereerst: stoppen met denken dat we met wilden houden over vluchtelingen. Hoe nog meer bommen en granaten de vluch- gaat de partij daarmee om? telingenstroom kunnen stoppen, of de ‘Ik heb alle steun aangeboden aan die afde- regio kunnen stabiliseren, of radicalisering ling. Ik was graag naar Bernheze gegaan. Ze ­kunnen aanpakken. Forget it. Het is precies weten dat ze van harte ondersteund worden andersom. Datzelfde geldt voor grote delen door iedereen in de partij. Op de partijraad van Afrika. Maak werk van eerlijke handel, boden ook meerdere SP’ers aan om er me­ zodat die landen een economie kunnen op- teen naartoe te gaan om te helpen. Maar het bouwen, gestoeld op duurzaamheid en niet is een lokale afweging wat uiteindelijk wijs op uitbuiting door westerse multinationals. is. Het gaat immers om vrijwilligers die die Tot die tijd blijft het zo dat mensen daar enquêtes afnemen. Ik vond de reacties van zeggen: ik ga. Je creëert een situatie waar de afdeling goed: ze accepteren dreiging en extremisten het wantrouwen in het ­Westen geweld niet. Ze gaan nog steeds de mensen kunnen uitbuiten. Ten derde: opvang in bevragen over dit onderwerp. Ze laten zich de regio is goed, op het moment dat die niet uit het veld slaan. Ze gaan gewoon deur humaan is. Veel partijgenoten zijn op aan deur, en via de website.’ diverse plekken gaan kijken en het is niet humaan. En dan moet je niet gek opkijken ››Is het gesprek nog wel mogelijk als alleen als mensen denken: ik ga hier niet tot sint- al vragen stellen tot bedreigingen leidt? juttemis wachten, met mijn kleine kinderen

foto Bas de Meijer ‘Maar natuurlijk! Het is aan ons om het in een modderpoel in een tentje zonder ­medicijnen, zonder onderwijs. Zorg dus voor humanitaire hulp daar. Daarom zeggen wij ook: geen bommen maar brood voor ‘Wilders is een geradicaliseerde VVD’er’ Syrië.’ ››En in Nederland? ‘In Nederland moeten mensen het gevoel krijgen dat hun problemen ook serieus voorzichtig zijn –­­ ­dubieus. Hij roept heel ge- ­gesprek met iedereen aan te blijven gaan. worden genomen. Het gros van de mensen makkelijk dingen die niet lijken te kloppen. Mensen hebben terecht zorgen. Als jouw heeft helemaal geen bezwaar tegen opvang Dat is om meerdere redenen heel vervelend. dorp met 150 inwoners zonder overleg te – integendeel: de meeste mensen willen En het voedt rechts sentiment.’ horen krijgt dat er morgen 700 vluchtelin- mensen die op de vlucht zijn helpen. Maar gen worden geplaatst dan sta je ook op je overval ze niet, kies voor kleinschaligheid ››Wat vind je ervan dat de PvdA hier nu achterste benen. Ik hoor ook de verhalen en kies ervoor dat mensen zo snel mogelijk ook aan meedoet? van mensen die boos zijn dat vluchtelingen integreren. En maak vluchtelingen duidelijk ‘Ik zeg: zorg ervoor dat je de taal van de gratis mogen zwemmen terwijl de gemeente dat ze nu recht op opvang hebben, maar ook PVV niet overneemt. “Willen we de verzor- het schoolzwemmen heeft afgeschaft. recht op terugkeer als de oorlog voorbij is. gingsstaat overeind houden, dan moet de Op zo’n gemeente kan ik ook heel kwaad Velen willen dat ook. Syrië ligt in puin, ze vluchtelingenstroom ingedamd” – dat is de ­worden. Als je zwemmen zo belangrijk hebben straks de mensen hard nodig om de taal van extreemrechts. Zij tegenover wij. vindt, dan zorg je dat het voor iedereen boel weer op te bouwen. Tegelijk zullen wij Ik stel vast dat een handjevol PvdA’ers in de beschikbaar is. Nederlanders duidelijk maken dat de pijlen regering de afgelopen jaren sociale voorzie- op het afbraakbeleid van Rutte moeten ningen heeft afgebroken. Ik merk dat veel mensen zeker bereid zijn worden gericht en niet op de slachtoffers Het gaat van kwaad tot erger. In Dene­ om slachtoffers van oorlog op te vangen. van oorlog.’ marken steunen de sociaaldemocraten het Maar ze vragen zich wel af: waar was poli- beleid dat vluchtelingen hun bezittingen tiek Den Haag, waar waren de PvdA, de worden afgepakt. Mensen roepen: “Als er VVD, GroenLinks en de PVV toen ik zeven een miljonair met een vluchtelingenboot jaar moest wachten op een woning? Of toen tekst Diederik Olders aankomt, mag die toch wel meebetalen.” ik in de schuldhulpverlening moest en een foto Suzanne van de Kerk

14 TRIBUNE februari 2016 mee dat ze met naam en foto in de Tribune komt: ‘Iedereen weet dat het zo gegaan is.’ Haar toekomst is onzeker: ‘We hopen alle- maal dat mijn broer wat bereikt in het leven omdat hij zo goed kan leren. Ik zou wel naar school willen maar het geld daarvoor is natuurlijk wel een probleem.’

‘Het gaat de verkeerde kant op’ Mensenrechtenvoorman Öztürk Türkdoğan is sinds acht jaar voorzitter van de IHD, de bekendste mensenrechtenorganisatie in Turkije. Sinds 2013 maakt hij deel uit van de door de regering opgezette Nationale Sadiye Orak: ‘Mijn vader is op straat in zijn rug geschoten.’ Verzoeningscommissie. Türkdoğan: ‘De IHD publiceert jaarlijks een mensenrechtenrap- port over de voortgang die Turkije boekt in het kader van het perspectief op EU- toetreding. Maar feitelijk gaan de ontwik- kelingen de verkeerde kant op. Ook in de ‘VERGEET officiële contacten met ambassades neemt de IHD dit ferme standpunt in.’ Türkdoğan hekelt Turkijes Syriëbeleid: ‘Dat beleid is MENSENRECHTEN anti-Koerdisch en anti-sjiitisch. Zo zijn alle westerse inlichtingendiensten bijvoorbeeld op de hoogte van het feit dat er in Gaziantep IN TURKIJE NIET’ een terroristenopledingskamp is waar IS, Al Quaida en andere terroristische groepen getraind worden.’ Maar Turkije bestrijdt Hans van Heijningen, ­algemeen secretaris van de SP, ­liever de Koerden. Het anti-Koerdische bezocht in januari het congres van de Turks-­Koerdische beleid heeft grote gevolgen, voor onder socialistische ­partij HDP. Een partij die onder grote druk ­anderen HDP-politici. Türkdoğan: ‘De rege- ring heeft 35 verkozen HDP-burgemeesters staat, in een land dat afglijdt richting dictatuur. uit hun ambt gezet, en er 18 gevangen geno- men. In Zuidoost-Turkije worden wijken en hele steden door politie, leger en speciale DE FESTIVALACHTIGE en feestelijke opzet van voor de door­zoeking, zijn vervoerd naar IS troepen van de buitenwereld afgesloten, het congres in de Turkse hoofdstad Ankara en soort­gelijke terreurgroepen die actief zijn waarbij de mensenrechten op grote schaal staat in schril contrast met de dagelijkse in Syrië. geschonden worden. Er zitten 28 intellectu- politieke realiteit van de HDP. Het afgelopen elen vast die de regering in een keurige brief jaar schreef de partij geschiedenis door ‘In zijn rug geschoten’ opgeroepen hebben om het geweld te staken bij twee verkiezingen boven de kritische Van Heijningen spreekt tijdens het en het conflict via onderhandelingen tot een 10 procent van de stemmen uit te komen en congres met Sadiye Orak. Haar vader is goed einde te brengen. Begrijp me goed, de zo te voorkomen dat president Erdogan via op ­15 december vermoord. Orak: ‘Wij IHD is niet blind voor daden van terrorisme een absolute meerderheid de parlementaire wonen in Mardin, in het zuidoosten van van de andere kant. De bomaanslag van democratie aan banden kon leggen. Turkije, waar sinds augustus vorig jaar vijf de PKK op een politiebureau in Dyarbakir keer de noodtoestand uitgeroepen is. Dat kort geleden is klip en klaar veroordeeld Levenslang betekent dat je overdag én ’s nachts niet op door onze organisatie.’ Türkdoğan pleit De persvrijheid staat zwaar onder druk in straat mag komen. Omdat we geen eten en ervoor dat de EU en anderen niet, alleen Turkije. Zo werden Can Dündar, de hoofd­ drinken meer hadden, is mijn vader de straat maar omdat ze Turkije nodig hebben bij de redacteur van het Turkse dagblad Cumhuri- opgegaan. Het leger en speciale troepen zijn opvang van vluchte­lingen, op hun handen yet, en de Ankara-correspondent van in Mardin losgegaan, terwijl er geen PKK- gaan zitten als het gaat om mensenrechten die krant, Erdem Gül, op 26 november strijders aanwezig waren. De reden is dat in Turkije. Eisen stellen op het gebied van ­ge­arresteerd; hen hangt levenslange gevan- HDP het bestuur overnam, nadat die partij mensenrechten is ook in het belang van genisstraf boven het hoofd. Zij publiceerden bij de verkiezingen meer dan 60 procent van vrede in Syrië en het stoppen van IS. Als een video en foto’s van de vrachtwagens van de stemmen gekregen had. Later hoorden ­Europa de boel op zijn beloop laat in de Turkse inlichtingendienst (MİT) die in we dat mijn vader in zijn rug geschoten is Zuidoost-Turkije, kan het zomaar zijn dat januari vorig jaar werden gestopt en door- en vier uur op straat gelegen heeft omdat honderduizenden Koerden zich de komende zocht in Adana, in het zuiden van Turkije. niemand hulp durfde te bieden. Het lichaam tijd gedwongen zien jullie kant op te Op de beelden zijn wapens en munitie te van mijn vader kregen we pas na twee dagen vluchten. • zien die, volgens de vrachtwagenchauffeurs terug zodat we hem bij ons in Mardin kon- en officieren van justitie die opdracht gaven den begraven.’ Orak heeft er geen probleem tekst Diederik Olders • foto Hans van Heijningen

TRIBUNE februari 2016 15 UITGELICHT

HORMOONBOMMETJES

Het lijkt wel sciencefiction, maar het gebeurt echt: een hormoonpreparaat in een koeienoor implanteren, waardoor het dier tientallen eicellen tegelijk produceert in plaats van één. Via kunstmatige inseminatie kunnen zo vele embryo’s gecreëerd worden, om te worden ‘ingeplant’ in andere koeien. In Wichmond wil een bedrijf deze techniek op grote schaal toepassen, maar de effecten ervan op milieu, volksgezondheid en biodiversiteit zijn nooit onderzocht. ‘Ik vraag me af hoeveel van deze hormonen, via de urine en mest van de koe, in het grond- en drinkwater terechtkomen’, stelt SP’er Astrid Vollebregt-de Groot, die de kwestie heeft aangekaart in de Gelderse Provinciale Staten. ‘We weten namelijk wél dat het waterleidingsbedrijf deze stoffen niet krijgt uitgespoeld. Dat baart ons grote zorgen.’

foto Suzanne van de Kerk

16 TRIBUNE februari 2016 NIEUWS

DE FARMACEUTISCHE INDUSTRIE moet strenger aangepakt worden zodat patiënten niet zonder belangrijke medicijnen komen te zitten, stelt SP-Tweede Kamerlid Henk van Gerven na Thyrax-drama.

sp.nl/ZZ2

BIJ TWIJFEL MOGEN basisschoolleerlingen voortaan op het hoogst geadviseerde niveau instromen in het voortgezet onderwijs, op initiatief van SP-Tweede Kamerlid Tjitske Siderius.

sp.nl/ZZB foto SP Groningen© >> OVERWINNING ‘WEES GEEN KNIEPERT’

Het Groningse platform ‘Wees Geen voor compensatie te willen behouden. Toch OM ONZEKERHEDEN voor mensen met een Kniepert’ heeft binnen korte tijd ruim 3200 bleef de minister vasthouden aan zijn beperking bij reizen met het ov te handtekeningen opgehaald voor het voornemen om de regeling af te schaffen. verminderen, wil SP-Tweede Kamerlid behoud van de compensatie voor slachtof- Uiteindelijk stemden alle partijen in de Henk van Gerven dat er voor hen een fers van aardbevingsschade. Minister Kamer echter voor het in stand houden van speciale reis-app wordt ontwikkeld. Kamp wilde die afschaffen. de compensatie. Sandra Beckerman, initiatiefnemer van de actie en fractievoor- Nieuwjaarskaart zitter voor de SP in de provincie Groningen: sp.nl/ZZ6 Groningers konden minister Kamp en de ‘Wij hebben als gezamenlijke partijen en partijen in de Tweede Kamer met een organisaties met de actie laten zien dat ludieke nieuwjaarskaart oproepen om geen Groningen deze regeling verdient. Voor al kniepert te zijn en de regeling niet af te het leed dat de gaswinning veroorzaakt is >> NIET NOG MEER schaffen. Een kniepert is een traditioneel het de enige vorm van directe compensa- ONZINNIGE streekkoekje dat rond nieuwjaar wordt tie. Het zal nog wel een tijd duren voordat gegeten, maar ook een uitdrukking voor het vertrouwen in de overheid terug is, HUURVERHOGING een gierigaard. De actie was opgezet door maar uit het niet afschaffen van de regeling een breed platform van politieke partijen en putten we hoop. We gaan er dan ook van Huurders zijn in vijf jaar tijd ruim 28 procent maatschappelijke organisaties. uit dat de minister de zogeheten waarde- meer huur gaan betalen, maar voor vermeerderingsregeling onverkort uitvoert.’ VVD-minister Blok is dat nog niet genoeg. Hoop SP-Tweede Kamerlid Farshad Bashir: Een grote meerderheid van de partijen in de ‘Volgens het kabinet zijn huurverhogingen Tweede Kamer gaf al snel aan de regeling sp.nl/ZZa een middel om de doorstroming te stimuleren. Maar uit onderzoek blijkt dat het niet werkt, er zijn nauwelijks meer >> KLEINE HUISJES mensen verhuisd.’ Toch wil de minister dat huishoudens met een inkomen tot 39.000 ‘Tiny Houses’ zijn huisjes met een opper- maar enkele honderden euro’s.’ De kleine euro jaarlijks 2,5 procent huurverhoging vlakte van hooguit vijftig vierkante meter die huisjes kunnen voorzien in een vraag naar bovenop de inflatie kunnen krijgen en uiterst compact zijn ingedeeld. Volgens SP reguliere huisvesting en kunnen daarnaast huishoudens met een hoger inkomen zelfs Breda zouden deze huisjes ook in Breda in volgens Spiegels ook een rol spelen in de 4 procent bovenop de inflatie. De SP wil een behoefte kunnen voorzien. maatschappelijk opvang. In Amerika huren betaalbaar houden, dus stelt Bashir worden tiny houses met minimale voorzie- voor om de huurverhoging van huishou- ‘Kleiner en goedkoper wonen’ ningen neergezet op braakliggende dens tot 65.000 euro gelijk te trekken met ‘Eén op de drie mensen woont inmiddels terreinen, voor slechts enkele duizenden de inflatie. ‘Een kassamedewerker en een alleen’, zegt SP-gemeenteraadslid René dollars per stuk. ‘Daar kunnen dak- en politieagent die samen 40.000 euro per jaar Spiegels. ‘Toch zijn huizen vaak vooral thuislozen in verblijven die anders op straat verdienen moeten volgens de minister nog geschikt voor gezinnen. Als je als alleen- zouden slapen’, zegt Spiegels. ‘Wij willen veel meer huur betalen. Een koopwoning is staande graag kleiner en goedkoper wil van het college weten hoe het hierover er niet en huren wordt zo voor nog meer wonen, zijn de mogelijkheden zeer beperkt. denkt: wil men in gesprek gaan met mensen onbetaalbaar. Huurders moet je Dit type huis is energiezuinig, er worden fabrikanten van kleine huisjes en kijken of niet wegzetten als profiteurs en straffen minder grondstoffen gebruikt en het is er braakliggende terreinen zijn die hiervoor met hogere huur. Er moeten juist betaal- betaalbaar, met maandelijkse lasten van in aanmerking komen.’ bare huurwoningen worden bijgebouwd.’

TRIBUNE februari 2016 17 NIEUWS

>> ‘RED DE WETENSCHAP’ >> WEDEROM STEUN VOOR PERSONEEL V&D

‘Het is onbehoorlijk dat personeelsleden met ontslag worden bedreigd in een van de meest kenmerkende winkels in het centrum van Deventer.’ SP-fractievoorzitter Eugene Kelder heeft geen goed woord over voor ‘de roofkapitalisten die ergens ver weg bepalen dat het bedrijf voor hen niet meer winstgevend is. Actieve SP-leden hebben daarom aan het personeel van V&D gebak uitgedeeld, met als opdruk: een sociaal hart onder de riem.’ (foto)

‘Winkel boekt goede resultaten’ Buiten de winkel op de Brink deelden

foto SP Groningen© SP-leden pamfletten uit en zaadjes om klavertjesvier te kweken. ‘Als roofkapitalis- De SP Groningen vindt het de hoogste tijd fractievoorzitter van de SP in Groningen: ten je tuintje komen wieden is een klaver- voor een nieuwe democratische ‘We zien WC-Eendwetenschap om zich tjevier misschien de enige redding! universiteit. Daarom organiseert de heen grijpen op universiteiten. Dit onder- V&D-personeel, de SP staat achter jullie. U afdeling het debat ‘Red de wetenschap’ zoek, dat door bedrijven wordt beïnvloed, toch ook?’ Filiaalchef Fleur Ogink is heel over de toekomst van de universiteit. tast de geloofwaardigheid van de weten- verrast met deze blijk van solidariteit: ‘Jullie schap aan. Aan de andere kant zorgt waren er al eerder om ons te ondersteunen ‘Wij van WC-Eend’ onafhankelijk en fundamenteel onderzoek en dat vinden we heel bemoedigend.’ ‘Wij van WC-Eend adviseren WC-Eend’ is juist voor nieuwe wetenschappelijk Gevraagd naar de huidige stemming onder een gevleugelde reclameslogan. Weten- doorbraken. Tijd dus om te gaan werken het personeel zegt ze dat iedereen er schappelijk onderzoek lijkt volgens de SP aan een nieuwe democratische universi- keihard aan werkt om te zorgen dat dit en jongerenorganisatie ROOD te vaak op teit.’ Om de oproep voor het debat kracht winkelbedrijf, dat goede resultaten bereikt, WC-Eendwetenschap. Oftewel onderzoek bij te zetten, zijn ROOD en de SP met een gewoon kan doorgaan. Er is wat haar waarbij de conclusies verdacht positief grote eend met professoren-baret naar de betreft niemand die een goede reden kan uitpakken voor het bedrijf dat het onder- universiteit gegaan (foto). bedenken om deze winkel te sluiten. zoek heeft betaald. Sandra Beckerman,

>> SP DIEMEN ZIT NIET BIJ DE PAKKEN NEER

Wat doe je als SP-afdeling als twee Men is strijdbaarder dan ooit en het bruist raadsleden uit de partij stappen en hun van de ideeën.’ zetel meenemen, waardoor er maar één zetel overblijft, de coalitie geen meerder- ‘Begrip en positieve reacties’ heid meer heeft en de wethouder dus ook Een aantal van die ideeën is ook meteen al vertrekt? De Diemense SP-leden kozen uitgevoerd. Lüer: ‘We zijn de markt ervoor om zich niet klein te laten maken. opgegaan, zodat mensen die dat wilden het gesprek met ons aan konden gaan. We ‘Verdrietig’ hebben vooral begrip en positieve reacties Wat is er gebeurd? Waarnemend afdelings- gekregen. Ook zijn we massaal naar twee voorzitter Malu Lüer: ‘Een misverstand is raadsvergaderingen gegaan om ons uitgelopen op een handgemeen en dat kan overgebleven raadslid en de vertrekkende natuurlijk niet. Het is heel verdrietig dat we wethouder te steunen. Maïta van der Mark iemand die de afgelopen jaren ontzettend wordt alom gewaardeerd, maar de basis veel betekend heeft voor de SP in Diemen om zinvol deel te nemen aan de coalitie hebben moeten schorsen wegens grens- was te smal geworden. Daarom heeft de overschrijdend gedrag. En dan leidde dat SP Diemen besloten haar terug te trekken ook nog eens tot een kettingreactie als wethouder. Gelukkig was veruit het waardoor we nu twee zetels en een grootste deel van de typische SP-punten wethouder minder hebben, maar we zijn uit het coalitieakkoord al uitgevoerd en niet bij de pakken neer gaan zitten. De kunnen we met trots terugkijken op zes jaar vergadering over hoe om te gaan met de meebesturen.’

ontstane situatie trok heel veel SP-leden. foto SP Deventer©

18 TRIBUNE februari 2016 NIEUWS

>> ‘GEEF GELD VOOR ARMOEDEBELEID DAADWERKELIJK UIT’

Net als veel andere gemeenten kreeg Moerdijk in 2014 een groot geldbedrag van het Rijk om chronisch zieken, gehandicapten en minima te ondersteu- nen. De SP in Moerdijk ziet er op toe dat dit geld, een half miljoen, ook daadwer- kelijk naar deze mensen gaat.

‘Vragen nog in de pen’ Remco Luhrman, gemeenteraadslid voor de SP in Moerdijk: ‘In 2014 zijn de

Compensatieregeling Eigen Risico (CER) foto SP Súdwest-Fryslân© en de Wet tegemoetkoming chronisch zieken en gehandicapten (Wtcg) >> GEEN ZAND, MAAR ZOUT EROVER beëindigd. Er is toen veel geld naar gemeenten gegaan omdat de overheid Al jaren konden kinderen uit het Friese resultaat.’ Om het verzoek tot een betere vindt dat de gemeente dichter bij deze Tirns zodra het gesneeuwd had niet meer oplossing kracht bij te zetten heeft de SP inwoners staat. In oktober 2014 ant- veilig naar hun school in Reahús, omdat op ruim dertig ouders en kinderen gemobili- woordde de wethouder ons dat het geld het fietspad sinds de herindeling niet meer seerd om naar de raadsvergadering te naar armoedebeleid ging, maar eind gestrooid wordt. Totdat de SP het pro- komen met emmers, schepjes en sneeuw- vorig jaar ontdekten we dat onze bleem aankaartte. Carla van der Hoek, schuivers (foto). Met resultaat, want naast gemeente nog niets geregeld had. Met fractievoorzitter voor de SP in Súdwest- de bak zand staat nu ook de gevraagde onze nieuwe vragen nog in de pen werd Fryslân: ‘Bewoners moesten zelf met een bak zout bij het fietspad. ‘De wethouder bekend dat er dit jaar een regeling komt emmer en schep een bak bevroren zand gaat bovendien kijken of de straat meege- zodat het geld daadwerkelijk terecht- over een afstand van 3 kilometer versprei- nomen kan worden in de strooiroute. komt bij chronisch zieken en gehandi- den.’ Hopelijk zijn de problemen nu opgelost en capten, bijvoorbeeld via de Wmo of Van der Hoek: ‘Inwoners van Tirns en kunnen de kinderen bij een volgende Bijzondere Bijstand. Wij zullen in de loop Reahús, maar ook van Wommels en sneeuwperiode veilig naar school. Dat van het jaar zorgen dat het onder de Easterein hebben gevraagd, geklaagd en hebben deze bikkels, die elke dag door aandacht van het college blijft, totdat de brieven geschreven naar de gemeente om weer en wind naar school fietsen, wel regeling is uitgevoerd.’ hier iets aan te doen. Helaas zonder verdiend!’

De normale reactie van ‘Brussel’ op een crisis is: meer macht voor COLUMN de Europese Commissie en het Europees Parlement. ‘Never waste a good crisis’ is in Brussel een gevleugelde uitdrukking. Maar met zoveel crises tegelijk werkt deze methode niet meer. Oost-Europa Dennis de Jong weigert zich te schikken naar de afspraken over vluchtelingen. SP-fractievoorzitter Griekenland, Spanje en Portugal zijn met nieuwe linkse regeringen Europees Parlement roder gekleurd dan ooit en de weerstand tegen de domme bezuini- gingsdictaten uit Brussel neemt er met de dag toe. De Britten keren zich steeds meer van de Europese bureaucratie en verspilling af en HOEVEEL CRISES KAN een Brexit dreigt. In Nederland gaan we ervoor zorgen dat het DE EUROPESE UNIE akkoord met Oekraïne schipbreuk leidt. foto Suzanne van de Kerk VERDRAGEN? Je ziet het aan Frans Timmermans: zelfs deze rasechte eurofiel begint zenuwachtig te worden. Maar juist als oude methoden niet meer werken, komt er ruimte voor een nieuwe linkse visie op Het Nederlandse EU-voorzitterschap dat op 1 januari van start Europa. Een visie die uitgaat van wat de gewone mensen in de ging, is nu al het voorzitterschap van de crises. De financiële crisis, Europese lidstaten willen. De crises laten zien dat je die lang kunt de eurocrisis, de vluchtelingencrisis, de referendacrises, de EU negeren, maar dat er een moment komt dat het geduld op is. Dat verkeert in zwaar weer. Eurofielen worden er langzamerhand bang we niet langer accepteren dat multinationals in Brussel de dienst van. Moeten wij dat als SP’ers ook zijn? Ik denk van niet. Natuur- uitmaken. Dat we een Europa willen dat gebaseerd is op menselijke lijk, instabiliteit is nooit prettig, maar op zich is het wel goed dat het waardigheid, gelijkwaardigheid en solidariteit. Aan ons, als SP’ers, politiek establishment er flink van langs krijgt. Crises scheppen de taak om het plan voor zo’n Europa snel nader uit te werken. De ook kansen en die moeten we grijpen. tijd dringt.

TRIBUNE februari 2016 19 SP-WETHOUDER GERRIE ELFRINK ZET HOPELOOS LIJKENDE STATIONSBOUW OP HET GOEDE SPOOR ARNHEM NU CENTRAAL

Uitgerekend de man die zich met hand en tand verzette tegen de bouw van het veel te ambitieuze station in Arnhem heeft het project tot een goed einde gebracht. Met een druk op de knop opende hij vorig jaar november de oogstrelende en peperdure ov-terminal in de Rijnstad. SP-wethouder Gerrie Elfrink: ‘Heel wat Nederlanders hebben in Arnhem de trein gemist, er moest iets gebeuren.’

20 TRIBUNE februari 2016 dat andere megalomane project, Rijnboog, was zó groot dat hij zijn weerzin tegen de miljoenen verslindende nieuwbouw van het station op een zijspoor zette. Sterker nog: hij zou namens het Arnhemse college de rol van machinist op zich nemen om met de vasthoudendheid van een terriër de onmo- gelijk geachte klus te klaren. Rijnboog ging kopje onder, de bouw van het station stroomde, ondanks tegenvallers on- derweg, langzaam maar zeker door. Aan het slot van de eindeloos lijkende rit haalde heel Arnhem opgelucht adem. Missie geslaagd. SLEUTELPROJECT HEET IN ››Hoe flikte je dat? VOLKSMOND DE ‘WOKKEL’ ‘Bij de verkiezingen voor de gemeenteraad Met 38.000 reizigers per dag is station Arnhem in 2010 ging de SP van zes naar zeven zetels, Centraal het elfde station van Nederland. Vanwege de PvdA viel buiten de boot en ik mocht het de rechtstreekse verbinding naar Duitsland én initiatief in de onderhandelingen nemen. de ingrijpend verbeterde omstandigheden is de Ik plaatste doelbewust het station op plek 1 verwachting dat het aantal de komende jaren flink en direct daarna Rijnboog op 2. Ik begon uit zal groeien. te leggen welke ellende ons nog te wachten stond als de stationsbouw zou doorgaan. Het station, waarvan de hal in de volksmond Daar schrokken ze van. Ik zei: ‘Oké, de ‘de wokkel’ wordt genoemd, heeft voldoende gemeente hoeft de stekker er niet uit te trek- capaciteit voor 110.000 passagiers. In en rond de ken, er komt echter geen euro uit onze kas ov-terminal zijn winkels, horeca, kantoortorens bij en wij zullen het allemaal samen moeten en woningen. Om de hoek opende Pathé een doorstaan.’ Wie zou dan de kar moeten gloednieuwe megabioscoop (Imax). Onder de ov- trekken? Ik gaf aan dat voor mijn rekening te terminal bevindt zich een enorme parkeergarage, willen nemen en dat vonden ze prima. Wat ertegenaan staat een overdekt busstation. De zeg ik, ze begonnen spontaan te applaudis- overkappingen van de perrons, in staal gebouwd, seren. sluiten in stijl naadloos aan bij de terminal. Met alleen een grote bek in de oppositie Het nieuwe station is een van de sleutelprojecten bereik je niet veel, je moet als partij ook je van het ministerie van Infrastructuur en Milieu, nek durven uitsteken. Veel Arnhemmers waartoe ook de vier grote steden en Breda dachten dat ik niet goed wijs was en voor behoren. Het complex heeft al een een titel en een mij persoonlijk was het de spannendste trofee op zak: Dak van het Jaar en de Betonprijs, uitdaging in mijn politieke carrière. Maar ik ondanks dat er hier en daar lekkages zijn door wist dat Arnhem niet zat te wachten op Rijn- weeffoutjes. boog met zijn volstrekt overbodige haven én natuurlijk niet zonder fatsoenlijk station In verband met de aanwijzing tot Arnhem Centraal zou kunnen. Ik heb onze bouwpartners worden de digitale systemen aangepast. De NS wel onomwonden duidelijk gemaakt dat de en ProRail nemen de kosten hiervan voor hun gemeente haar bijdrage beslist niet zou ver- rekening. hogen. ‘Kijk maar wat jullie ervan kunnen Arnhem telt vier stations, naast Centraal zijn dat maken.’ Ik heb vanaf het begin stevige druk Velperpoort, Presikhaaf en Zuid. uitgeoefend en liet me nooit meeslepen door de telkens veranderende omstandigheden.’

Aan de noodzaak van een nieuw station heeft nooit iemand getwijfeld. Eind jaren technisch leek het ontwerp onuitvoerbaar. tachtig van de vorige eeuw werd al uitge- Vooral over het stalen frame voor de hal sproken dat er gekozen zou worden voor braken de bouwers zich het hoofd. Uiteinde- nieuwbouw in plaats van verbouw. Het zou lijk bleek een scheepsbouwer in Groningen tot 1997 duren voordat er een definitief in staat die constructie te maken. Alleen GERRIE ELFRINK (41) is pragmaticus en realist. besluit werd genomen en in de jaren daarna kwamen de kosten daarvan uit op 37,5 Hij beseft als geen ander dat je in de politiek dreigde het complete plan een gebed zonder miljoen euro. ook moet geven om te kunnen nemen. Zon- einde te worden. Architect Ben van Berkel, De aanvankelijke geschatte uitgaven schoten der compromissen isoleert een partij zich, internationaal gelauwerd en in eigen land in 2008 door van 65 naar 90 miljoen euro. of dat nou op lokaal, regionaal of landelijk vooral bekend van de Erasmusbrug in Rot- Arnhem moest vijf miljoen bijpassen; alleen niveau is, om met lege handen langs de terdam, ontwierp een ov-terminal die op de SP – toen nog in de oppositie – stemde kant te blijven staan. Elfrinks aversie tegen de tekentafel dreigde te sneuvelen. Bouw- tegen en de verantwoordelijk wethouder

TRIBUNE februari 2016 21 kwam onder vuur te liggen. In februari 2010 herhaalde Gerrie Elfrink nog maar eens het standpunt van de SP- fractie, door te pleiten voor een functioneel en minder ambitieus station. Dus geen ov- terminal, maar een hal met een eenvoudige entree (‘een station is immers niets meer en minder dan de plek waar reizigers in- en uitstappen’). Geld dat met die sobere aanpak zou worden bespaard, moest deels in verbe- tering van het openbaar vervoer in de stad worden gestoken. Amper een maand later boekte de SP een eclatante zege en werden de kaarten opnieuw geschud. Gerrie legde zijn troeven op tafel: wel het station zoals Ben van Berkel dat had ontworpen, geen Rijnboog, het immense ontwikkelingspro- ject voor het stadshart. Het kunstencluster ArtA zou vier jaar later sneuvelen.

››Van een uitbreiding van het bestaande station naar de ogenschijnlijk tot misluk- ken gedoemde ov-terminal, de SP zette wel heel grote stappen in een andere richting. ‘Er was geen weg meer terug. Wij moesten uit de impasse zien te komen, het drama tot dan toe achter ons laten en met de hand op de knip mee blijven doen met onze partners. Arnhem kon na alle ellende rond de sloop van het oude station en de terechte ergernis- sen over de tijdelijke voorziening niet langer wachten. Een hele generatie, inclusief ikzelf, was opgegroeid zonder goed functionerend stationsgebouw. Al die jaren werd er driftig gebouwd en gesloopt. Flats gingen tegen de grond, er werd een diepe kuil gegraven voor de parkeergarage, het was één grote bouw- put. Omwonenden werden er hoorndol van. Herrie, altijd herrie en trillingen. Intussen moesten de passagiers het doen met een noodstation met veel te lange routes naar de perrons. Heel wat Nederlanders hebben in Arnhem de trein gemist.’

››Je werkte samen met twee ministeries, met ProRail, de NS, de aannemers en de provincie. Veel ingewikkelder kan een dossier niet zijn. Hoe stond jij daarin? ‘Met de rug recht, vastbesloten en wanneer dat nodig was zakelijk en hard. Ik had in ontslaan en Hans Talle was nota bene inge- draaien. Ik had die man echt nodig, niemand Hans Talle een heel goede adviseur. Hij trad huurd. Toch heb ik hem erbij gehouden, ook zat zo goed en gedegen in de hele stations- al op als projectleider toen ik er als fractie- al verdiende hij meer dan de burgemees- materie als hij. Wij vormden een goed team, voorzitter nog niet zo nauw bij betrokken ter. Hij begeleidde voor de gemeente nog konden lezen en schrijven met elkaar. was. Vanwege bezuinigingen moest het enkele andere projecten. Die moest hij van Inmiddels werkt hij niet meer voor ons, het gemeentebestuur een aantal ambtenaren mij loslaten, waardoor hij minder uren ging station is immers klaar.’

››Uiteindelijk heeft het alles bij elkaar bijna twintig jaar geduurd en werd de ‘Kijk eens wat er staat: een schitterend bouwtijd met vijf jaar overschreden. Dat heeft de gemeente geen euro meer gekost? vormgegeven en functionele ov-terminal’ ‘Sterker, ik deed zelfs nog een geaccepteerd voorstel tot bezuinigen. Aan de achterkant

22 TRIBUNE februari 2016 MEER DOEN MET MINDER GELD

De SP in Arnhem vormde in 2010 een coalitie kunstencluster ArtA. Daarin zouden het Museum ogen heeft. Hij wil de ‘oudere bezoeker’ terug- met de VVD, GroenLinks en D66. Gerrie Elfrink en Arnhem en een filmhuis worden ondergebracht. halen, met speciale horeca, goede films en een Margriet Bleijenberg werden wethouder. Een jaar Inmiddels bestaat het voornemen om op het gegarandeerd popcornvrij bezoek. later werd Bleijenberg vervangen door Luuk van Kerkplein een nieuw filmhuis te bouwen. Verder Bovendien heeft het gemeentebestuur onlangs Geffen. wordt het plan Paradijs uitgevoerd (appartemen- besloten 11,2 miljoen euro beschikbaar te stellen In 2014 ging de SP in zee met D66, het CDA en ten met winkels eronder in een desolaat stukje voor uitbreiding en verbouwing van het bestaande GroenLinks. Elfrink bleef wethouder en kreeg een Arnhem tussen het Kerkplein, de Markt en de Museum Arnhem. Daarnaast wordt ook de con- nieuwe SP-collega in de persoon van Alex Mink. Weerdjesstraat). Paradijs is onderdeel van een certzaal Musis Sacrum onder handen genomen. GroenLinks stapte voortijdig uit het college in ver- verbetering van de openbare ruimte in het zuide- band met een woningbouwplan in Arnhem-Zuid. lijk deel van het stadscentrum. Met name tegen Gerrie Elfrink: ‘Er is in Arnhem jarenlang gespro- Vervolgens werd in de ChristenUnie een nieuwe het filmhuisplan bestaat weerstand, ook al omdat ken over betere huisvesting voor onze culturele coalitiepartner gevonden. de nieuwe eigenaar van de gesloten bioscoop voorzieningen zonder dat er ooit iets gebeurde. Rembrandt eveneens in de richting van arthouse- Dat doet een stad bepaald geen goed. Cultuur is In Arnhem valt regelmatig te beluisteren dat de SP films denkt. ook belangrijk. Het geld voor alle nieuwe plannen te veel stenen stapelt. Zo werd de afgelopen jaren Gerrie Elfrink verwacht dat zowel het filmhuis als halen we uit de oorspronkelijke reserveringen het veelgeprezen Rozet gebouwd, het nieuwe on- Rembrandt-nieuwe-stijl, naast de commerciële voor het afgeblazen kunstencluster, dat lag in derkomen voor de bibliotheek, de Volksuniversiteit Pathé bij het nieuwe station, levensvatbaar is. feite dus al klaar. Bovendien steekt de provincie en nog vier instellingen. Daar staat het schrap- Rembrandt zal worden geëxploiteerd door een een handje toe. Uiteindelijk komt het erop neer pen tegenover – door de SP en D66 – van het filmdistributeur die een speciaal concept voor dat wij voor minder geld meer doen.’

uiteraard – en leegte. De spanning was eraf, het duurste en meest ingewikkelde bouw- project uit de geschiedenis van Arnhem kon worden afgesloten. Ik ben vooral blij en trots. Het is een behoorlijk uniek gebouw, voor zover ik weet het enige in deze vorm. Weet je wat frappant is? Het ontwerp stamt uit de jaren negentig en het complex oogt modern en eigentijds.’

››Plus dat het ook nog eens het predikaat Centraal krijgt. Al kost dat wel vijf tot acht ton. ‘In Nederland waren vier stations Centraal: Utrecht, Amsterdam, Den Haag en Rotter- dam. En ja, Leiden, maar dat was een vergis- sing. Daar komt Arnhem nu bij. Volkomen terecht, vind ik. Dit is het grootste station van oostelijk Nederland, met een recht- streekse verbinding naar Duitsland, waar de treinen vanaf Duisburg met hoge snelheid rijden. De digitale systemen moeten nog worden aangepast, daar draait Arnhem niet van het overdekte busstation zou een glazen geen risico’s. Wij hebben ervoor gekozen om voor op. Afgesproken is dat wij de belet- wand komen en dat maakte ook nog eens de aannemers invloed op het bouwproces te tering voor onze rekening nemen. Wat dat extra ventilatie noodzakelijk. Ik zei dat er geven. Zij zijn de echte vaklieden, zij weten kost? Een halve ton, geloof ik. Daar ga ik niet aan die zijde nooit een mens zou komen, wat wel en niet kan en wat verantwoord is. moeilijk over doen. Kijk eens wat er staat: dus was die hele wand overbodig. Scheelde Een architect staat daar niet, of in elk geval een schitterend vormgegeven en functionele toch weer de nodige tonnen euro’s.’ veel minder, bij stil. Die ontwerpt en gaat er- ov-terminal. Zonder meer een verrijking van uit dat het wordt uitgevoerd. In ruil voor voor de stad, al hadden we er nooit aan ››Overigens had het nog veel goedkoper ge- die medezeggenschap werden de aannemers moeten beginnen.’ • kund als de hele hal in beton was gegoten wel mede risicodragend.’ in plaats van er een peperduur frame voor te laten lassen. ››De ‘voetbalvraag’: wat ging erdoor je heen ‘Klopt. Aanvankelijk zou het beton worden. op de dag van de opening? tekst Robin Bruinsma Maar staal is veel sterker, daarmee loop je ‘Ik had gemengde gevoelens. Opluchting foto’s Cees Wouda

TRIBUNE februari 2016 23 POSTNL-CHAUFFEURS ‘EEN FLINKE STEUN IN DE RUG’

zzp’ers ten opzichte van PostNL is bevestigd. Maurice Jacobs van SubcoPartners, dat de belangen van zelfstandigen in het beroeps- goederenvervoer behartigt, spreekt van ‘een flinke steun in de rug’. Een eclatante overwinning, die alle geman- gelde PostNL-zzp’ers nu ineens uit de brand helpt, is de rechterlijke uitspraak echter nog niet. Want de rechter beoogt dat “alle indivi- duele zaken op hun eigen merites beoor- deeld moeten en zullen worden”, zo is te le- zen in genoemde uitspraak. Jacobs: ‘Daarbij komt dat er nog geen enkele chauffeur die destijds aan de kant werd gezet daadwerke- lijk weer aan het werk is.’ Over de vordering tot hernieuwde tewerkstelling heeft de rech- ter namelijk nog niet beslist. SubcoPartners bereidt momenteel schadeclaims voor, die de geleden schade van ‘bewezen schijncon- structies’ op PostNL zullen verhalen. ‘Wij willen een oplossing voor álle bezorgers. Naast hen die noodgedwongen hebben moeten stoppen bij PostNL is er de groep bezorgers die toch door wil gaan als onder- nemer, plus nog een groep die inmiddels wel in loondienst is gekomen bij PostNL. Beide groepen zitten vaak nog met een aanzien- De affaire rond de gedumpte zzp-chauffeurs van PostNL lijke restschuld’, aldus Maurice Jacobs. Hij doelt op tal van kosten, die zzp’ers vaak ja- krijgt een interessante wending. De tientallen gedupeerden renlang hebben gemaakt, terwijl ze feitelijk blijken tijdens de eerste rechtszaken goede kaarten te in verkapte loondienst werkten. Daarnaast hebben: volgens de rechter was van echte zelfstandigheid is de inkomensverhoging van tien procent, die PostNL tijdens de stakingen beloofde geen sprake. De rechter heeft daarom de opzegging van hun aan degenen die als zzp’er voor het bedrijf contracten door PostNL vernietigd. wilden blijven werken, vooralsnog geen gemeengoed. Volgens SubcoPartners heeft ‘WE WORDEN GEDUMPT, omdat we onze mond waaraan de bus dient te voldoen, kleding en zelfs zo goed als niemand die tien procent open doen’, zeiden de chauffeurs. ‘Onac- schoeisel en de wijze waarop de routes gere- erbij gekregen; bij menig bezorger zou het ceptabel gedrag’, beweerde daarentegen den dienen te worden”, aldus de rechter. Hij tarief zelfs zijn verlaagd. PostNL. Afgelopen zomer werden na stelde verder dat “het zelfstandig onderne- stakingsacties tientallen zelfstandige merschap ontbreekt” en “alle essentialia van Bij heel wat (ex-)PostNL-bezorgers heerst PostNL-pakketbezorgers aan de kant gezet. een arbeidsovereenkomst aanwezig zijn”. het gevoel dat de strijd nu pas echt begint. De chauffeurs hadden het werk neergelegd, Met andere woorden: de chauffeurs hadden Zoals bij Frank en Simone Feij, die vanwege omdat ze vonden dat ze door PostNL uitge- niet aan de kant gezet mogen worden door de enorme hoeveelheid werk de bezorgroute knepen werden. De vergoedingen zouden PostNL. In een enkel geval stelde de rechter nota bene soms samen moesten rijden. te laag zijn en in de praktijk zou er sprake PostNL wel in het gelijk. Een ondernemer Vlak voordat hun rechtszaak diende, bood zijn van schijnzelfstandigheid (zie Tribune die voor zijn tijd bij PostNL al bij de Kamer PostNL Frank ineens een vast dienstverband november 2015). Op dat laatste punt zijn van Koophandel stond ingeschreven en aan. Het aanbod gold echter alleen als ze de chauffeurs aan de winnende hand, tevens werk aan andere bezorgers uit- van de rechtszaak zouden afzien. • getuige de afloop van diverse rechtszaken. besteedde, wordt wel als zelfstandig De kantonrechter in Noord-Holland heeft aangemerkt. inmiddels twee chauffeurs gelijk gegeven en beet daarmee het spits af. “PostNL geeft zeer Doorbraak gedetailleerde instructies ten aanzien van Niettemin is de uitspraak een doorbraak, tekst Rob Janssen de uitvoering van het werk zoals de eisen omdat daarmee de afhankelijkheid van de foto Niels Wenstedt / Hollandse Hoogte©

24 TRIBUNE februari 2016 NIEUWS

>> ‘DELFLAND DE POT OP’ DAT JE Het Hoogheemraadschap Delfland heeft besloten de kwijtschelding voor minima af ’T WEET te schaffen. Gezinnen die op of onder het bijstandsniveau zitten moeten namelijk Nine Kooiman, @NineKooiman € 285 per jaar betalen voor de zuivering van Agenten jarenlang op de nullijn, kon geen rioolwater. Arnout Hoekstra, SP-wethouder cent bij, maar de top terugfluiten en op in Vlaardingen, roept op om bezwaar te nullijn zetten: ho maar. maken: ‘Wij hebben geprobeerd dit besluit tegen te houden door in te spreken en zienswijzen in te dienen. Nu blijkt dat het goo.gl/egWxz5 Hoogheemraadschap zich daar niets van aantrekt wordt het tijd dat de bevolking zelf van zich laat horen.’ ROOD, jong in de SP @ROODjong ‘Duurste van Nederland’ 16 januari 2016 De SP-afdelingen in Vlaardingen, Schie- dam, Maassluis, Rijswijk, Delft, Leidschen- Vrouwen worden ongelijk behandeld. Uit dam-Voorburg, Den Haag en Rotterdam solidariteit trokken mannen vandaag een hebben daarom samen met de Zuid-Hol- land. Ruim 120 euro duurder dan het rok aan. #rokjesdag landse SP-Statenfractie het actiecomité landelijk gemiddelde. Zelfs ná afschaffing ‘Delfland de pot op’ opgericht. Via de van de kwijtschelding blijft het tarief met website kan tegen de afschaffing en de 1,5 procent per jaar stijgen. Het comité zal sowieso al veel te hoge belasting online de ondertekende bezwaren later dit jaar bezwaar worden gemaakt. Hoekstra: ‘Veel aanbieden aan de verenigde vergadering mensen die het al niet breed hebben van het hoogheemraadschap.’ komen hierdoor nog verder in de financiële problemen. Delfland is verreweg het duurste hoogheemraadschap van Neder- www.delflanddepotop.nl

>> STOP SCHIJNZELFSTANDIGHEID foto archief ROOD

Bij schijnzelfstandigheid lijkt er sprake van een contract tussen een zelfstandige en DEFENSIE WIJST OP discutabele gronden alle een opdrachtgever, maar is de werknemer claims af van militairen die werkten met het eigenlijk gewoon bij de werkgever in dienst. kankerverwekkende wapenreinigings- Er is, zoals dat formeel heet, sprake van middel PX-10, SP wil heropening van het een arbeidsrelatie. Werkgevers kunnen onderzoek. hierdoor cao-lonen en sociale premies ontduiken. Steeds meer zelfstandigen zijn daardoor in de praktijk gewoon werkne- sp.nl/ZZL mers zonder rechten.

foto Sander van Oorspronk SP-TWEEDE KAMERLID Ronald van Raak wil dat Verplicht openbaar het kabinet gemeenten financieel tege- Het is belangrijk dat schijnzelfstandigheid openbaarmaking van alle vooraf goedge- moetkomt die vanwege geldgebrek minder wordt aangepakt en dat de betreffende keurde contracten. stembureaus willen openen voor het werknemers een normaal dienstverband Oekraïnereferendum op 6 april. krijgen. De SP steunt daarom de wet die de Kwalijke constructies Verklaring Arbeidsrelatie (VAR) voor zzp’ers Köhler: ‘Door transparantie te bieden, (zelfstandigen zonder personeel) afschaft. ontstaat er een gelijk speelveld voor alle sp.nl/ZZb Opdrachtgevers kunnen voortaan de betrokkenen. Ook kan het parlement de contracten die ze met zelfstandigen wet aanpassen, als zichtbaar wordt wat DANKZIJ DE INITIATIEFWET van SP-Tweede aangaan vooraf laten beoordelen door de voor kwalijke constructies binnen de wet Kamerlid Sharon Gesthuizen en VVD- Belastingdienst. Als de Belastingdienst die allemaal mogelijk zijn.’ Köhler vroeg onder Tweede Kamerlid Foort van Oosten kunnen in orde vindt, is er geen sprake van een meer ook om een toezegging dat de ondernemers eenvoudiger onder arbeidsovereenkomst met een werknemer. Belastingdienst bij de beoordeling van schimmige overeenkomsten uitkomen. Om te voorkomen dat werkgevers nieuwe contracten ook eventueel bestaande Dit soort praktijken wordt strafbaar. constructies verzinnen om schijnzelfstan- cao-bepalingen in acht zal nemen. Met alle digheid in stand te houden, pleit SP-sena- door de SP gevraagde punten stemde tor Frank Köhler (foto) wel voor verplichte staatssecretaris Wiebes in. sp.nl/ZZR

TRIBUNE februari 2016 25 NIEUWS

>> TSAKALOTOS IN AMSTERDAM >> CPB: NEOLIBERALE THUISFLUITER?

Op de aannamen en voorspellingen van het Centraal Plan Bureau (CPB) valt heel wat af te dingen. Zo zou een hoger minimumloon de werkloosheid doen stijgen volgens het CPB, dat tegelijkertijd het effect van bezuinigingen op de werkloosheid goed- deels negeert. Andere missers van het CPB: het niet aan zien komen van de financiële crisis, de voorspelling dat de

foto Karen Veldkamp euro een weeksalaris zou opleveren en Vlnr. Arjan Vliegenthart, Hans van Heijningen, Efklidis Tsakalotos en Arnold Merkies. klimaatverandering voorstellen als ‘verdien- kans’ voor Nederland. Gaat het om De Griekse minister van Financiën, Efklidis gezet worden en dat zou juist voor de aanvechtbare beslissingen van een feilbare Tsakalotos van SYRIZA, heeft begin januari middenklasse en armsten de nekslag neutrale scheidsrechter, of om neoliberale een gesprek gevoerd met een groep hebben betekend. Tsakalotos, de opvolger thuisfluiterij? Het CPB heeft het monopolie SP’ers, waaronder Tweede Kamerlid van Varoufakis, hoopt snel aan de eisen te op het economisch duiden van van Arnold Merkies. In de werkkamer van de voldoen, zodat eindelijk het parallelle plan politieke voorstellen. Hoe moeten politieke Amsterdamse SP-wethouder Arjan in werking kan treden – het linkse program- partijen, media, vakbond en wetenschap Vliegenthart is er van gedachten gewisseld ma waarmee SYRIZA de verkiezingen daarmee omgaan? SPark, SP’s Alterna- over de Griekse situatie. Tsakalotos legde inging. Er zijn afspraken gemaakt over tieve Rekenkamer, organiseert op zaterdag uit waarom de SYRIZA-regering geen betere informatie-uitwisseling, opdat 27 februari een Moed-debat over de andere keus had deze zomer dan alsnog Merkies in de Tweede Kamer Dijsselbloem politieke rol van het CPB. Onder anderen akkoord te gaan met de belachelijke eisen het vuur nog nader aan de schenen kan Paul de Beer (UvA/FNV) en Hans de Geus van de EU. Het alternatief was uit de euro leggen. (RTL-Z) zullen met elkaar en de zaal de discussie aangaan over het CPB, onder leiding van Jan Marijnissen. >> HEERENVEENSE TAXISTRIJD BESLECHT

Bij de SP Heerenveen regende het klachten nadat het vertrouwde taxibedrijf dat leerlingen, ouderen en mensen met een sp.nl/moeddebat beperking vervoerde failliet ging en een ander bedrijf de taken overnam. SP’er Dimph van Ruth: ‘Mensen uit Jubbega >> PARLEMENTAIRE konden bijvoorbeeld niet eens bloed laten ONDERVRAGING ALS prikken in het ziekenhuis, omdat er op dat foto Daniel Horacio Agostini / flickrCC tijdstip nog geen WMO-vervoer was.’ NIEUW WAPEN TWEEDE zwartboek, met 171 klachten, en een KAMER 1100 handtekeningen rapport met aanbevelingen aan de wethou- Van Ruth: ‘Begin 2015 hebben we 1100 der aangeboden. Bij de vergadering Volgens een commissie onder leiding van handtekeningen opgehaald in Jubbega, daarover waren ruim vijftig strijdbare SP-Kamerlid Ronald van Raak moet de een dorp met 3400 inwoners. Toch wilde Wmo-pashouders aanwezig. Om zeker te Tweede Kamer de mogelijkheid krijgen om de wethouder eerst precies per gebruiker zijn van goed vervoer, hebben we zelf maar mensen op korte termijn onder ede te weten wat de klachten waren.’ De SP en de een bus geregeld.’ horen: een parlementaire ondervraging. gebruikers (WMO-pashouders) hebben ‘Bonnetjes die verborgen blijven, informatie toen samen de ‘Actiegroep WMO-vervoer Vrije taxikeuze die in een la op een ministerie blijft liggen. Heerenveen’ opgericht en in juni 2015 een Van Ruth: ‘Toen gaf de wethouder ineens Het is hard nodig dat de Tweede Kamer zwartboek met 82 klachten aangeboden. een presentatie over de toekomst van het een nieuw wapen in handen krijgt om ‘De wethouder zei de klachten serieus te Wmo-vervoer die opvallend overeenkwam informatie in ongeveer vier weken boven zullen nemen, maar loste vervolgens alleen met onze aanbevelingen. Het belangrijkste tafel te krijgen. De Tweede Kamer kan een vier klachten over het bloedprikken op.’ is wel dat in de loop van dit jaar het parlementaire enquête houden, maar dat is Wmo-vervoer opnieuw wordt aanbesteed een diepgaand onderzoek dat vele ‘Zelf maar vervoer geregeld’ en mensen voortaan zelf hun taxibedrijf maanden duurt. Soms heeft de Tweede De actiegroep nam hier geen genoegen mogen kiezen. Om zeker te weten dat Kamer behoefte om sneller onderzoek te mee en FNV Taxi sloot zich bij hen aan. Van deze toezegging wel echt wordt uitge- doen, door bepaalde mensen te horen. Ruth: ‘We hebben alle Wmo-pashouders voerd, blijven we voorlopig contact houden Daarom stellen we voor om vijf jaar te waar het om ging persoonlijk benaderd. Op met de Wmo-pashouders en klachten experimenteren met de parlementaire basis daarvan hebben we een tweede registreren.’ ondervraging.’

26 TRIBUNE februari 2016 NIEUWS

In memoriam Willem Paquay >> HERINNERINGEN AAN EEN PIONIER

Vorige maand is Willem Paquay op eerste huwelijk. Later brachten we op 67-jarige leeftijd overleden. Sinds de jaren maandag vaak Roudile naar de moeder van zeventig was hij de drijvende kracht in de Martha, Willems tweede vrouw. Martha Amsterdamse SP; onder meer als Levant komt uit Suriname en zo ontwik- oprichter, bestuurslid, (duo-)raadslid, kelde Willem net als ik een liefde voor het fractievoorzitter en stadsdeelwethouder. land. Harry van Bommel haalt herinneringen op Kleine stoere man Door de jaren heen raakten Willem en ik Toen ik in 1994 het eerste gemeenteraads- bevriend. We zochten elkaar thuis op, lid werd, fungeerde Willem als duo-raads- kenden elkaars gezin en bezochten elkaars lid. Vier jaar later, toen ik Kamerlid werd, verjaardagen. In 2014 was ik bij Willems trad Willem op als fractievoorzitter in de drukbezochte afscheid van Amsterdam en raad. Weer veel later werd Willem stads- was er nog geen vuiltje aan de lucht. Zijn deelwethouder voor de SP, eerst in het vertrek naar Limburg was een plotselinge stadsdeel Oost, later in het stadsdeel

ingeving, toen hij en Martha bij een foto archief SP Noord. Voordat hij fulltime politicus werd, familiebezoek in Beek tegen een huis was Willem werkzaam bij het Ziekenfonds aanliepen dat heel aantrekkelijk was. Tegen daar de SP op te zetten. Het was in de tijd Amsterdam en Omstreken waar hij hun eigen verwachting in was het eigen dat studies van SP-kaderleden vrijwillig voorzitter van de ondernemingsraad was huis in Noord binnen de kortste keren werden afgebroken en onze mensen in de en Arbo-medewerker. verkocht en konden ze naar Limburg fabriek gingen werken om het SP-geluid te Veel SP’ers uit Amsterdam zijn er nooit in verhuizen. verspreiden. Willem werd actief in Amster- geslaagd Willems achternaam goed uit te Willem werd onverwachts ernstig ziek en dam Oost en later in Amsterdam Noord. spreken. Fonetisch varieerden pogingen moest in het ziekenhuis worden behandeld Hij heeft enorm veel betekend voor de SP van Pakwaai tot Pikeh. Overigens werd ook met ernstige klachten. Voor zijn leven werd in Amsterdam. Willem was het eerste ‘Willem’ wel afgewisseld met ‘Wim’. Het gevreesd. Hij knapte echter op en in raadslid van de SP in Amsterdam en wel in was wel altijd meteen duidelijk dat het ging september 2015 bezocht ik hem en Martha het stadsdeel Amsterdam Noord in 1986, om die kleine stoere man met dat zwarte in het mooie huis met geweldige tuin in met als leuze ‘Beter een kleine die steigert leren jekkie en die fraaie BMW. Beek. We spraken af dat ik een keer met dan een grote die weigert’. In 1992 ging ik het hele gezin langs zou komen. Zover is op het toenmalige SP-hoofdkantoor in Maar nu is die kleine stoere man er niet het niet meer gekomen. Rotterdam werken. Willem was daar meer. Bij de ziekenhuisbehandeling was verantwoordelijk voor Perscontacten en gebleken dat Willem vergevorderde kanker Eerste Amsterdamse raadslid Publiciteit. Talloze malen reden we samen had. Hij mocht deelnemen aan een Lang voor mijn tijd was Willem al van naar Rotterdam. Soms haalden we op experimentele immunotherapie, maar Limburg naar Amsterdam gekomen, om vrijdag Koen op, de zoon van Willem uit zijn helaas mocht dat niet baten.

>> PLOUMEN DRUKT CANADEES HANDELSVERDRAG CETA DOOR

In haar rol van voorzitter heeft minister arbitragesysteem ISDS, dat speciale daarom op ondertekening en inwerkingtre- Ploumen de ondertekening en voorwaarde- voorrechten geeft aan buitenlandse ding van het verdrag afhankelijk te maken lijke inwerkingtreding van het omstreden investeerders. De SP roept Ploumen van instemming van de nationale parle- handelsverdrag met Canada (CETA) menten.’ geagendeerd voor de vergadering van de Europese handelsraad van 13 mei aan- ‘Zeer omstreden’ staande. Dat blijkt uit de nog niet gepubli- Als de Europese Raad akkoord gaat met dit ceerde agenda die de SP in handen kreeg. zeer omstreden verdrag, kan het voorwaar- delijk in werking treden. Mineur: ‘Die ‘Onbegrijpelijk’ situatie kan jarenlang duren. De eventuele SP-Europarlementariër Anne-Marie Mineur afwijzing van het verdrag wordt dan een (foto) begrijpt niets van de zet van minister kostbare zet, omdat er allerlei processen Ploumen. Het Europese Hof van Justitie moeten worden teruggedraaid. Voorwaar- moet namelijk nog advies geven over de delijke inwerkingtreding legt daarmee vraag of dergelijke verdragen uitsluitend zware druk op de democratische besluit- een Europese bevoegdheid zijn of dat de vorming terwijl Ploumen en Europees lidstaten er ook over mogen beslissen. ‘Dit president Donald Tusk zelf in het verleden verdrag grijpt, net als TTIP, diep in in onze al aangegeven hebben dat de lidstaten

democratie, onder andere vanwege het foto Sander van Oorspronk zeggenschap moeten krijgen.’

TRIBUNE februari 2016 27 LINKSVOOR LEVENSGENIETER

Provinciale Statenlid ››Hoelang ben je al lid van de SP? een kast met koffie en thee. Zo kan iedereen Jan Hein Mastenbroek (40) ‘Sinds 1997.’ meegenieten van het mooie landschap. Het is bij een knooppunt van fietsroutes. Mensen uit Lucaswolde steekt zijn ››Wat is jouw SP-moment? kunnen er zelf koffie en thee zetten en laten neus regelmatig buiten het ‘De Provinciale Statenverkiezingen van vorig dan een euro achter.’ provinciehuis en is niet vies jaar. We hadden samen zó hard gewerkt – en toen werden we de grootste partij! Op ››Zijn ze zo eerlijk? van activisme. Rondom de internet circuleert nog een filmpje van onze ‘Ja! Soms vinden we zelfs een briefje met: gaswinning bijvoorbeeld: ‘Het ontvangst, na afloop, in een kroeg vol SP’ers. sorry, we komen 10 cent tekort, die houden is zo onrechtvaardig. Eerst Als ik dat zie, krijg ik nog steeds kippenvel.’ jullie te goed.’ zijn de schade en onveiligheid ››Wat doe je in het dagelijks leven? ››Wat brengt de kapitalist in jou naar dertig jaar lang ontkend. Nu ‘Ik ben advocaat, gespecialiseerd in faillisse- boven? het verband is aangetoond, mentszaken. Ook doe ik regelmatig zaken ‘Ik ben een levensgenieter. Soms ga ik heel voor de FNV, onder meer tegen internatio­ decadent uit eten, met veel gangen en bij­ gaat de gaswinning toch nale schijnconstructies in de transport- passende wijn.’ gewoon door. Onvoorstelbaar sector. Die vormen een groot probleem. hoe de overheid de Nederlands werk wordt uitgevoerd tegen ››Wat is je favoriete plek op de wereld? buitenlands loon, dat leidt tot verdringing en ‘Ierland, vanwege het landschap, de mensen Groningers laat zitten.’ oneerlijke concurrentie op de weg.’ en de rust. Niet verder vertellen: het is er best vaak mooi weer. Maar zolang de meeste ››Heb je hobby’s? vakantiegangers denken dat het altijd regent, ‘Tuinieren. Ik woon met mijn vriendin op blijft het er zo lekker rustig.’• een woonboerderijtje met een grote moes- tekst DanielDaniël de Jongh tuin, een kas en twee ezeltjes. We hebben foto Karen Veldkamp ook een theetuin, met een picknicktafel en

28 TRIBUNE februari 2016 ‘ZWENDEL, KUDDEGEDRAG

foto Diederik Olders EN OVERMOED’ DAVID LEEST

WIE “geflexibiliseerd” moeten worden en beleid alles te maken heeft met ideologie. David Hollanders (1978), docent Economie en centrale banken “onafhankelijk” moeten Iedereen moet volgens Rand en Greenspan Finance aan de Tilburg University en onderzoeker zijn.’ voor zichzelf zorgen – behalve banken SPark (SP Alternatieve Rekenkamer) want die zouden te belangrijk zijn. Ideo- ››Waarom is Rand zo invloedrijk? logie werkt niet alleen legitimerend maar LEEST ‘Een belangrijk beïnvloedingskanaal was ook producerend. Daarmee bedoel ik: het Supercrash: De filosofe en de tijdbom. Darryl een kring van voornamelijk jonge studenten. ­produceert wat als gewenst of in elk geval Cunningham, uitg. Soul Food Comics Een van die studenten was Alan Greenspan, als mogelijk gezien wordt. Beleggers die de latere president van de Amerikaanse risicovol in Griekenland belegden, laten Centrale Bank, de hogepriester van het betalen voor hun eigen fouten, werd in 2010 kapitalisme dus.’ als onmogelijk gepresenteerd; terwijl pensioenen­ van Grieken decimeren een ›› Wat heb je gelezen? ››Wat vind je van de uitleg over de crisis? kwestie van een pennenstreek was. De ‘Een stripboek van Darryl Cunningham, ‘Cunningham legt goed uit wat er in de aan- euro-groep kon dit doen omdat beleggers- waarin hij een overzicht geeft van de ideo­ loop naar 2008 misging. Grote banken met claims als absoluut gezien worden en aan- logische wortels van de grote financiële te weinig reserves en hypotheeknemers met spraken van burgers niet. Dat is de kracht crisis. Hij verbindt de crisis met de ideo- te grote schulden – en dat alles aangevuld van ideologie. Wat Rand deed voor rechts, logie van Ayn Rand. Zij was tegen staats­ met zwendel, kuddegedrag en overmoed. dienen wij op links te doen.’ • inmenging (met uitzondering van politie, Ik miste wel het bredere kader van de leger en rechtspraak) én tegen de (Vietnam) kapitalistische heroriëntatie in de jaren tekst Diederik Olders oorlog. Daarnaast stelde ze dat egoïsme een zeventig en tachtig.’ deugd is; ware individualisten leven volgens hun eigen normen. Wie dat niet deed, was ››De wat? een “second-hander”, iemand die tweede- ‘De Vietnamoorlog kostte zoveel geld dat hands leeft.’ de VS de goudstandaard losliet en van een ­exportland een importnatie werd. Die ver- ››Wat vind je van de vorm – een stripboek? dient zijn geld sindsdien door dollars bij te ‘Dat werkt goed. Een stripboek is toch een drukken en deze dollars in de vorm van luchtiger, bijna kinderlijk medium. De kapitaal, via een door de VS gedomineerd inhoud is echter consequent serieus. Het bankenstelsel, weer naar de VS te halen. contrast is niet verwarrend en benadrukt Andere landen gingen vooral exporteren, juist hoe ernstig de crisis is.’ waardoor binnenlandse lonen zo laag mogelijk moesten zijn; in Nederland had ››Het eerste hoofdstuk gaat over het leven het Akkoord van Wassenaar dat doel. De van neoliberaal denkster Ayn Rand. Had dalende lonen leidden tot ongelijkheid en je daar in je studie economie al mee te minder consumptie. Dat laatste is lange tijd maken gehad? gestut door (hypotheek)schulden, maar dat ‘Nee, er wordt niet gedoceerd over haar. ging in 2008 mis.’ Dat geldt overigens voor veel economen en filosofen. Marx wordt ook niet gedo- ››Het boek gaat vooral over de ceerd. De economie-opleiding is eenzijdig ­Amerikaanse situatie. Kunnen we er ­georiënteerd op neoklassieke economie, in Nederland ook wat mee? die benadrukt dat arbeidsmarkten ‘Wat we in de VS én hier kunnen leren is dat

TRIBUNE februari 2016 29 mijn werk. Zouikdieniethebben,danwas gelukkig wel eencollectiviteitskorting via omdat we netboven diegrens zitten, maar mezelf. Helaashebbenwijgeen zorgtoeslag, eens gaan berekenen voor mijnvrouw en Ik bendewerkelijke kosten permaand weet wat nietdeert,toch? je te veel betaaltisaanwezig, maarwat niet verzekering dieze alhebben.Dekans dat zijn ommaarte blijven bijde“vertrouwde” zou zijn.Ditzalvoor veel mensendereden welke zorgverzekering voor joudebeste ring. Hetiseenheleklusomuitte zoeken tuigen omover te stappen van zorgverzeke - een overvloed aanreclame omjete over­ oude werd zoals gebruikelijk afgesloten met We zijnweer eennieuw jaar ingegaan. Het ZORGVERZEKERING KOSTEN [email protected] DOORLOPENDE MACHTIGING 3811 MBAmersfoort Snouckaertlaan 70 Redactie Tribune of stuureenbriefnaar BON OM LID TE WORDEN

naam : Socialistische Partij (SP) adres : Snouckaertlaan 70 postcode : 3811 MB woonplaats: Amersfoort land : Nederland incassant ID: NL86ZZZ403462460000 kenmerk machtiging (in te vullen door SP): reden betaling : betaling contributie

Door ondertekening van dit formulier geeft u toestemming aan de SP om doorlopende incasso-opdrachten te sturen naar uw bank om een bedrag van uw rekening af te schrijven wegens contributie en aan uw bank om doorlopend een bedrag van uw rekening af te schrijven overeenkomstig de opdracht van de SP. Als u het niet eens bent met deze inkomensafhankelijk, in tegenstelling tot de tijd van hetziekenfonds. Diewas weliswaar Wat mijbetreft mogen we weer terug naarde extra kosten komen wel voor jerekening. kiest omchronisch patiënt te zijn.Maardie neemt of niet.Net zo minalsdat jeervoor waarbij jedusgeen keuze hebtof jeereen Zeker nietvoor eenverplichte verzekering, weten dat hetzo nietlanger door kan gaan. tegengeluid zouden laten horen, omte laten Het zou goed zijnalsmeermenseneen totaal afgaat. iedere maandeenenormbedrag wat van het boven degrens van zorgtoeslag vallen isdit staan. Voor demensendienetalswij miljoenen euro’s ophun rekening hebben Temeer alsjehoortdat dezorgverzekeringen Dit zijngewoonweg absurde bedragen. is dan€300,36. € 64,16. Premie eneigen bijdrage permaand dat €770,00.Ditgedeeld door12maandenis is dusvoor ditjaar 2maal€385,00. Totaal is ook geheel dooronsbetaald,iederjaar. Dat worden deeigen bijdragen voor onsbeiden wij beidenhelaaschronisch patiënt zijn, verzekering entandartskosten. Aangezien maand €236,20. Dat isinclusiefaanvullende Wij betalenvoor onssamen aanpremie per het te betalenbedrag noghoger geweest. afschrijving kunt u deze laten terugboeken. Neem hiervoor binnen 8 weken na afschrijving contact op met uw bank. Vraag uw bank naar de voorwaarden.

Ja, ik word lid van de SP. Ik ontvang een welkomstgeschenk en bovendien krijg ik elke maand het nieuws- en opinieblad De Tribune in de bus. Ik kies voor de volgende kwartaalbijdrage: o € 5,00 (minimum) o € 7,50 o € 10,00 o € 12,50 o € 15,00 anders: € naam : roepnaam : voorletters: m/v adres + huisnr : postcode : woonplaats: land : geboortedatum:

Frank van Pelt, Oosterhout de bootvallen. inkomensafhankelijk, waardoor wijbuiten zorgverzekering. Maarnu isdezorgtoeslag voor uw oplettendheid. shots zijnvan 8januari 2016. Bedankt uiteraard eentypefoutje. Descreen- velen van ugevat –maarhetbetrof ­Tribune. ‘Isditeenhoax?’, vroegen hetze tegen vluchtelingen’ indevorige stond eronderhetartikel ‘Derechtse ten zijngemaakt op8januari 2018’, ‘De screenshots van twitterberich- email : LEZER DE OPLETTENDE

telefoon : mobiel: www.sp.nl/publiekebasisverzekering publieke basisverzekeringop teken onsvoorstelvooreen Wat deSPbetreftook!Bekijken IBAN (rekeningnr.) : bank Indentificatie (BIC)*:

plaats en datum : * geen verplicht veld bij Nederlands IBAN (rekeningnr)

handtekening : Tribune februari2016

o Ik wil ook graag lid worden van ROOD (jong in de SP, tot 28 jaar) en sta één van mijn kwartaalbijdragen af aan ROOD.

Stuur deze bon in een envelop zonder postzegel naar: SP - Ledenadministratie, Antwoordnummer 407, 3800 VB Amersfoort. U kunt deze machtiging stopzetten met een telefoontje of een e-mail aan de SP: (088) 243 55 40, [email protected] CRYPTOGRAM

Diagram puzzel

1 CRYPTOGRAM 2 3 4 5 6 Horizontaal 7 3 Beroven heeft te maken met strikken. (10 en 4,6) 8 Om alle filialen van bv. de Hema aan banden te leggen. (14) 8 10 Vader én de baby gebruiken dit bestek. (8) 11 De oude Grieken maakten hun gave te gelde. (6) 9 12 (geen) Drankkast voor kleine ballerina. (7) 10 11 13 Familie van het worteltjeskruid? (8) 16 Logement kan zelf ook wel wat aandacht gebruiken. (9) 17 Vulmiddel in een zelfbouwpakket. (3) 18 Wakkere vogel verorbert insekten. (8 en 2,2,4) 12 13 14 19 Luidruchtige marionet van Hollandse bodem. (8) 15

Verticaal 16 17 1 Is hij geboeid door sigaretten? (12) 2 Aan het front wordt niet meer gesproken. (2,6,6) 4 De Franse wijn smaakt naar vis. (3) 18 5 Praktisch voorschrift, met harde hand gehandhaafd. (10) 6 Vergaderruimtes voor plaatselijke partijen. (7) 7 Tandarts is meermaals op zoek naar delfstoffen. (13) 19 9 Junkmail voor Smac. (4) 14 Tennisstelletje? (3) 15 Zít je straks aan de top, is er niets meer te halen. (7 en 5,2)

SPIRAALTJE Henry en Lucas, © FLW 2016

Anagrammatica! Hoe het werkt: begin linksboven. Vind eerst een 10-letter woord dat samengesteld kan worden uit alle individuele letters van de omschrijving onder ‘1’ en plaats dit in de linkerbalk. Plaats vervolgens een woord van 11 letters op de onderste regel, volgens de omschrijving onder ‘2’. Volg de spiraal: het derde woord gaat van onder naar boven, dan rechts-naar- links etc. Iedere laatste letter van een woord is de beginletter van het volgende. 4 ‘hoekletters’ zijn al ingevuld. Misschien dat u een ander woord vindt dan wij 2016 Henry en Lucas © FLW als oplossing geven: zolang het een Nederlands woord is en u alle letters uit de omschrijving gebruikt, mag dat gewoon. Veel plezier!

Omschrijvingen 1 Adieu Stoel 7 Nu Acne 2 Stroeve Norm 8 Hoest 3 Weent Zacht 9 Baas 4 Vlotten Al 10 Pap 5 Kabel Bak 11 IP 6 Rem Link

CITATENRAADSEL OPLOSSINGEN TRIBUNE JANUARI

CRYPTOGRAM Horizontaal 2) Eivol 5) Danspartner 6) Co 7) Vaderland 8) Mug 9) Eerstejaars 10) Bol 11) Uitgever 13) Pit 14) Elk 15) Kak 16) Hotspot 17) Giraffe.

Verticaal 1) Jeneverstoker 2) Expeditiechef 3) Ontelbaar 4) Rennersploeg 5) Dolgelukkig 8) Mobiel 12) Eitje.

De winnaar van januari is T. Huijink uit Doetinchem. Stuur uw oplossing van een puzzel naar keuze vóór 2 maart 2016 naar de puzzelredactie van de Tribune; Snouckaertlaan 70, 3811 MB Amersfoort of [email protected] Onder de inzenders van een goede oplossing wordt een gesigneerd boek verloot uit de SP-boekenstal.

TRIBUNE februari 2016 31 32 TRIBUNE februari 2016