ten kristal I iseren, werd de calciet gevangen door de kwarts. Bij de geode van foto G zijn de zwartwitte banden lagen calcedoon en sideriet. Ten gevolge van de be- lichting zijn de doorzichtige kwartskristallen hier zwart gekleurd. Op deze laatste generatid kwartskris• tallen staat ook hier een calcietkristal, dat slechts aan twee zijden begrensd wordt door kwarts. Hier lijkt het er op, dat de calciet-vormende oplossing de laatste mineraalafscheiding in de geode heeft te- weeggebracht.

Zo heeft iedere geode zijn eigen kristal I isatie-geschie- denis. Bij het zoeken naar mineralen en geoden rond Idar-Oberstein komt men vaak tegenover minder goed oplosbare geologische problemen te staan. De a ^een- ten en de door ons begeerde geoden vragen om en grotere attentie dan om alleen uitgehakt te ;s - n en daarna in een kast gelegd. G afgebeeld gedeelte 3 x 3 cm

OP STENENJACHT IN IDAR-OBERSTEIN door J. Kaptijn

De belangrijkste vindplaatsen in de omgeving van het Mekka der stenen

In Idar-Oberstein, stad van edelstenen en siera- 3 Een welbekende vindplaats is ook de groeve Setz, den, fantastisch gelegen in het dal van de Nahe, halfweg Idar-Tiefenstein. Hij ligt achter de his- zal men ige stenenzoeker zijn eerste echt waarde- torische Weiherschleife, een door een waterrad volle handstukken zelf uit de berg gehakt hebben. aangedreven slijperij, waar als vroeger, liggend Na in ons mineraalloze landje moeizaam wat geslepen wordt. Naast de in de richting Tiefen- zwerfkeien geraapt te hebben, is Idar toch meest- stein gelegen Opelgarage, voert een weg omhoog al voor ons wel de plaats om onze kollektie met naar de groeve Setz, welke alleen na werktijd 6cht kristalwerk aan te vullen. Op de aan de te betreden is. Let goed op want de groeve is rand van de stad gelegen Steinkaulenberg heeft zeer gevaarlijk!! Vooral de puinhelIingen liggen men al sinds eeuwen "edele stenen" gevonden. erg los. Het minste wat we kunnen doen is een Door deze mineralenrijkdom is Idar sinds lange plastic veiligheidshelm te dragen en vooral stevi• tijd het wereldcentrum van slijpers en handelaren. ge schoenen. Het is zeker geen plaats voor kin- Ook voor ons verzamelaars is deze stad nu nog deren. Zware hamers (mokers) en beitels zijn no• van veel betekenis, mits men de juiste plaatsen dig, want de vaak prachtige geoden zitten in weet te vinden.Om uw stenenjacht suksesvol te een zeer vaste en harde steensoort. doen verlopen hebben we de voornaamste vind• plaatsen voor u verzameld. Een aanbevolen boek- 4 Vooral mooie jaspis wordt gevonden bij de werkje hierbij is de HunsrUckfuhrer No. 13. Wtlsc hertskau I en, gelegen, vanuit Idar gezien, iets voorbij Sportplatz Haag tot aan het zgn. Als eerste vindplaats dan de reeds genoemde Hundehaus. Vandaar te voet ongeveer 300 m de 1 Steinkaulenberg, ) een sinds zeer oude tijden be- berg op en de "Wasserbehalter" links laten lig• kende agaatvindplaats. gen. Hier liggen jaspis en vaak heldere kwarts• Vanuit Idar neemt u de weg naar Birkenfeld. kristallen op de velden rechts van de weg. Trap Vlak voor we het stadsdeel Algenrodt bereiken vooral de gewassen niet plat. Ziet u ergens men- slaan we bij de Strassburg-kazerne rechtsaf tot sen op de velden, vraag dan permissie, al of het Amerikaanse woonoord. Vandaar lopen we niet voorafgegaan door een Hollandse sigaar. een naar links afbuigende weg af en na een klein kwartiertje bereiken we de steenkuilenberg. In 5 Minder goede vindplaatsen zijn de velden rondom het noordwesten, waar de naar de Siesbach stro- 6 sportveld Haag en de wat verder gelegen Finken- mende Gaulsbach loopt, bevinden zich de agaat- berg. groeven. Het is een uitgebreid kompleks van gan- gen en schachten, die soms meer dan een kilo• 7 In Voll'mersbach is een groeve, welke met de meter de berg inlopen. Sommige gangen zijn niet auto te bereiken is, maar de vondsten zijn daar afgesloten en op eigen risiko te betreden. Een de laatste jaren heel miniem. goede verlichting en niet te vergeten een stevige klos touw om de terugweg aan te geven zijn nood- zakelijk. Denk vooral om de diepe, vaak met wa• ter gevulde kuilen! x) de nummers in dit artikel corresponderen met Ook nu nog kunt u hier agaat, jaspis, calciet, die op de topografische kaart van pag.10- kwarts, goethiet etc. vinden. Er is ook nog een vindplaats beneden bij de kazerne te vinden, 2 Siedburg am Saarring geheten .

16 GEA vol.4 nr.l 8 Langs de weg naar Gbttschied, vooral waar graaf- Tussen Reichweiler en Eckersweiler in een por- werkzaamheden verricht worden, worden agaat- fiergroeve o.a. grafiet. knollen met amethyst gevonden. 28 Uraanertsen in de groeve bij ElIweiler ten zuiden 9 Ook op de Gsttschieder Heide worden mooie van Birkenfeld. Hier zijn ook mooie dendrieten agaten gevonden. Hoe de vangst zal zijn, hangt te vinden. geheel van uw speurzin en oog voor het land• schap af. Stap vaak uit de auto en wandel zo Malachiet en azuriet in het district Kupferlocher maar wat rond en bekijk elke "aardappeT'die op bij Veitsrodt en aan de weg van de WtJscherts- de grond ligt! Geoden zien er aan de buitenkant 29 kaulen over de Eisenhubel naar Veitsrodt. zeer onooglijk uit en verraden u iter 11 jk niets van hun inwendige kristal lenrijkdom . Als laatste mineralenvindplaats de overbekende 30 groeven van Juchem, gelegen in het Fischbach- 10 Gefallenen Felsen (tussen Oberstein en Nahbol- tal links van de weg (2 stuks) tussen Nieder- lenbach) en Friedhof Almerich zijn vindplaatsen wbrresbach en Fischbach. voor agaat. Als er pas "gesprongen" is worden er in de twee- 11 In het bovenste deel van het Hasbachtal, langs de groeve prachtige geoden gevonden, welke de weg naar Hammerstein, wordt o.a. violette soms heel los in het gesteente zitten. Het betre• agaat gevonden. den van de groeve is op straffe van 150 DM verboden. U kunt aan het eind van de werkdag vergunning vragen aan de baas in het kantoortje 12 Auf der Hohl (vroegere koperwinning) op de onder aan de weg. Meestal lukt dit wel. Alleen Volkesberg, is een oude vindplaats, waar ook als er weer eens een ernstig ongeluk is gebeurd nu nog wel leuke dingen gevonden worden. stuit het op moeilijkheden. U kunt met de auto in de groeve rijden tot op het bovenste plateau, 13 Op de zuidhelling van de Klotzberg wordt agaat, maar beter kunt u de wagen beneden laten staan. kalkporfiriet, zeoliet, harmotoom, tariet en Deze groeve is zeer gevaarlijk vanwege vallend chabasiet gevonden. We rijden langs de steil gesteente en losse puinhel I ingen. Er gebeuren dan kronkelende weg de Klotzberg op, richting Al- ook vele zeer ernstige ongelukken ! genrodt, gaan langs de kazerne tot ongeveer 300 m voorbij het voetbalveld een nieuwe straat 31 In de afvalhopen van leisteengroeven bij Bunden• 14 in, die in de richting van Enzweiler gaat. bach zijn misschien nog interessante fossielvond- Rechts van deze weg vinden we agaat op het le- sten te doen. Zie hiervoor het artikel over Bun• geroefenterrein. denbach in dit GEA-nummer. 15 In het gebied om Baumholder vinden we agaat etc. in diverse groeven.

Voornamelijk zuid-oost van een lijn getrokken 16 tussen Idar en Heimbach, o.a. te Ausweiler, 18 Kronweiler, Nohen, Reichweiler en Heimbacher- 19 hof liggen de agaten op de velden. Enkele algemene waarschuwingen : Deze vindplaatsen zijn met hulp van de plaatse• • Het betreden van groeven is op eigen risiko. lijke bevolking vrij gemakkelijk te vinden. Uw verzekering dekt vaak de medische kos- Onze ervaring is, dat we uit deze kontakten ten niet bij eventuele ongelukken. steeds weer nieuwe vindplaatsen te weten komen. Dit is heel belangrijk, omdat b.v. de agaat in • Draag een veiligheidshelm. kleur- en lijnenspel zeer wisselt per vindplaats. En dat, terwijl de vindplaatsen soms dicht bij • Draag stevige schoenen. elkaar gelegen zijn. • Klim niet op puinhellingen en let op mensen Pyrolusiet en koperglans worden gevonden in een die boven u hakken. U komt niet snel ge- 20 groeve vlak bij de Sonnenberger Tunnel. noeg weg als er puin valt.

21 In de bariet-groeve Clarashall tussen Ruschberg • Neem uw donateurskaart mee en toon hem en Baumholder worden zinnaber en kwarts gevon• als de Polizei lastig is. Wellicht helpt het! den . • Neem zeer stevig gereedschap mee. Een geo• Tussen Ruschberg en Reichenbach bij de Gericht- logische hamer is echt te licht! 22 mannsmuhle, vanwaar een veldweg omhoog gaat, wordt porfiriet met malachietaders gevonden. • Neem voldoende snelverbanden mee.

23 Het gebied zuid-west van Nohfelden is rijk aan • Laat uw kinderen buiten de groeve. 24 agaat. Noordelijk van Nohfelden ijzerertsen.

25 Weisselberg bij Oberkirchen: op de noord-ooste- Bovenstaande opsomming van vindplaatsen is bij lijke helling jaspis en jaspagaat, waarin soms lange na niet volledig en geeft geen garantie zgn. hydrohematiet. voor eventuele vondsten, daar deze per jaar en

18 per vindplaats sterk varieren. 26 Rondom de plaatsjes Reichweiler, Eckersweiler 27 en Freisen op de velden en in ontsluitingen: Rest mij om u veel geluk en veel voorzichtigheid agaten, waarin calciet en goethiet-naalden. te wensen op uw toekomstige tochten naar Idar.

17