Latijns-Amerika 2002-2003 Criminaliteitsbeeldanalyse 6 Latijns-Amerika 2002-2003 Voorwoord
Total Page:16
File Type:pdf, Size:1020Kb
Criminaliteitsbeeldanalyse Criminaliteitsbeeldanalyse Latijns-Amerika 2002-2003 Inhoudsopgave Voorwoord 7 Samenvatting 9 Hoofdstuk 1 Inleiding 15 1.1 Doelstelling 15 1.2 Probleemstelling en onderzoeksvragen 16 1.3 Onderzoeksopzet 19 1.4 Afkadering 20 1.5 Leeswijzer 21 Hoofdstuk 2 Algemeen beeld Latijns-Amerika 23 2.1 Productie van drugs; aard en omvang 24 2.1.1 Ecstasy en Latijns-Amerika 27 2.2 Colombia 30 2.2.1 Bolivia 33 2.2.2 Peru 34 2.3 Transitlanden en smokkelroutes in Latijns-Amerika 34 2.3.1 Suriname 37 2.3.2 ‘The Caribbean corridor’ 40 2.3.3 Smokkelroutes en methoden 45 2.3.4 Precursorensmokkel 48 2.4 Opsporingsdiensten en -resultaten in Latijns-Amerika 49 2.4.1 Opsporingsresultaten in het Caribische gebied 53 2.5 Recapitulatie 56 Hoofdstuk 3 Algemeen beeld Europa en Nederland 59 3.1 Belangrijke EU-landen 59 3.1.1 Cocaïnehandel volgens Europol 68 3.2 De situatie in Nederland 69 3.2.1 De Nederlandse zeehavens 70 3.2.2 De luchthaven Schiphol 72 3.3 Methoden van witwassen 74 3.4 Recapitulatie 76 Criminaliteitsbeeldanalyse 4 Latijns-Amerika 2002-2003 Hoofdstuk 4 Beschrijving van de criminele netwerken 79 4.1 Criminele netwerken in Latijns-Amerika 79 4.1.1 Colombia 79 4.1.2 Surinaamse netwerken 82 4.1.3 Andere Latijns-Amerikaanse netwerken 84 4.2. Criminele netwerken in Nederland 86 4.2.1 Algemene beschouwing 86 4.2.2 Colombiaanse cocaïnenetwerken in Nederland 89 4.2.3 Uitbreiding van de EU 92 4.3 Waarom Nederland? 94 4.4 Recapitulatie 95 Hoofdstuk 5 Trends en ontwikkelingen 97 5.1 Geregistreerde drugscriminaliteit 100 Hoofdstuk 6 Impact in de Nederlandse samenleving 105 6.1 Geldstromen cocaïnehandel 105 6.2 Cocaïnegebruik 109 6.3 Betrokkenheid van het bedrijfsleven 113 6.4 Corruptie 114 6.5 Tegenstrategieën 115 6.6 Recapitulatie 116 Hoofdstuk 7 Conclusies 119 7.1 Conclusies 119 Literatuur 123 Bijlagen 127 Bijlage I Drugsprijzen 127 Bijlage II Demografische gegevens Latijns-Amerikanen in Nederland 131 Bijlage III Cocaïne 133 Criminaliteitsbeeldanalyse 5 Latijns-Amerika 2002-2003 Criminaliteitsbeeldanalyse 6 Latijns-Amerika 2002-2003 Voorwoord Voor u ligt de ‘Criminaliteitsbeeldanalyse Latijns-Amerika 2002-2003’ (CBA) van de dienst Nationale Recherche van het Korps landelijke politiediensten. Latijns-Amerika is een van de aandachtsgebieden van de Nationale Recherche. De Unit Randstad Zuid brengt het aandachtsgebied in samenwerking met het Openbaar Ministerie in kaart. De CBA 2002-2003 beschrijft de aard, ernst en ontwikkelingen van de zware georganiseerde criminaliteit en organisatiecriminaliteit vanuit Latijns-Amerika naar Europa, die zijn impact heeft in Nederland. De CBA is mede van belang voor de beleidsbepaling in het aandachtsgebied Rotterdamse haven van de Unit Randstad Zuid. De Unit doet project- voorstellen, voert operationele onderzoeken uit en geeft adviezen ter voorkoming van criminaliteit. De CBA dient periodiek inzicht te verschaffen in die aspecten van het aandachtsgebied die van belang zijn voor het toedelen van opsporingsonderzoeken. Met het aanbieden van deze CBA hopen we u tevens te kunnen ondersteunen bij uw lopende en toekom- stige onderzoeken die raakvlakken hebben met het aandachtsgebied Latijns-Amerika. De CBA is tot stand gekomen met medewerking van alle onderdelen van de Unit en voorts is kennis en expertise gezocht bij relevante partners binnen en buiten de politie. Opsporen en tegenhouden van criminaliteit uit Latijns-Amerika is voor de dienst Nationale Recherche een belangrijke doelstelling. Deze CBA levert een belangrijke bij- drage aan het inzicht dat nodig is om gericht criminaliteit te bestrijden. Driebergen, juli 2004 Drs. J.A.P.van Kastel Hoofd Dienst Nationale Recherche Criminaliteitsbeeldanalyse 7 Latijns-Amerika 2002-2003 Criminaliteitsbeeldanalyse 8 Latijns-Amerika 2002-2003 Samenvatting Op 1 juli 2003 is de Unit Rand Zuid van de Dienst Nationale Recherche (Korps lande- lijke politiediensten), bestaande uit een Rotterdamse en Haagse vestiging, operationeel geworden. De Unit Randstad Zuid is ontstaan uit de voormalige randstedelijke kern- teams Rotterdam-Rijnmond en Haaglanden/Hollands Midden. Het aandachtsgebied van de Vestiging Den Haag omvat in hoofdzaak de georganiseerde criminaliteit in relatie tot de import van cocaïne uit Latijns-Amerika. Het aandachtsgebied van de Vestiging Rotterdam bevat een breed scala van delicten in georganiseerd verband, waarbij de integriteit van de Rotterdamse haven in het geding is. De aandachtsgebieden ‘de Rotterdamse haven’ en ‘Latijns-Amerika’ vullen elkaar aan daar waar het gaat om de import en transit van verdovende middelen vanuit Latijns-Amerika. De CBA 2002-2003 beschrijft de aard, ernst en ontwikkelingen van de zware georgani- seerde criminaliteit en organisatiecriminaliteit vanuit Latijns-Amerika naar Europa, die zijn impact heeft in Nederland. Het aandachtsgebied Latijns-Amerika omvat 3 subregio’s: Zuid-Amerika, Mexico en Centraal Amerika en de Caribische Eilanden. Het gaat om landen waar de sporen van de oorspronkelijke cultuur van de Incas, Mayas en Azteken, maar ook de historische Spaanse en Portugese koloniale overheersing, nog duidelijk aanwezig zijn. De opper- vlakte bedraagt 20,5 vierkante kilometer en is daarmee iets kleiner dan Afrika en twee keer zo groot als de Verenigde Staten. In het gebied leven meer dan 540 miljoen mensen (9% van de wereldbevolking); de grootste landen zijn Brazilië (180 miljoen inwoners) en Mexico (105 miljoen inwoners). De bevolking bestaat uit de oor- spronkelijke Indianen, nazaten van slaven uit Afrika, nazaten van de Spaanse en Portugese overheersers, immigranten uit Europa en Azië, mestiezen en mulatten. In Colombia, Bolivia en Peru begint de productie van cocaïne en cannabis met de teelt van cocaplanten en hennepplanten. De teelt van hennepplanten komt ook nog op bescheiden schaal voor in andere landen, zoals bijvoorbeeld Mexico en Jamaica. Daarnaast worden in Colombia papaverplanten of amapolaplanten geteeld voor de pro- ductie van heroïne. De laatste jaren werden in Colombia, Mexico en Brazilië ook zo nu en dan (kleine) ‘amateuristische’ laboratoria ontmanteld waar MDMA (ecstasy) werd vervaardigd, maar in mei 2003 werd in Paramaribo ‘het grootste ecstasylaboratorium in het Caribisch gebied tot dan toe ontdekt’. Over het algemeen kan worden gesteld dat verreweg de meeste ecstasy die in Latijns-Amerika bij koeriers wordt onderschept afkomstig is uit Nederland en de Verenigde Staten als eindbestemming heeft. Vrijwel de gehele wereldproductie van cocaïne vindt plaats in Colombia, Bolivia en Criminaliteitsbeeldanalyse 9 Latijns-Amerika 2002-2003 Peru, waarbij Colombia volgens schattingen 70%-80% voor zijn rekening neemt.Voor het tweede jaar op rij is er volgens het United Nations Office on Drugs and Crime (UNODC) sprake van een daling van het aantal hectares in Colombia dat beplant is met cocastruiken. In 2001 stonden nog 144.800 hectares beplant, maar in 2002 was de hoe- veelheid gezakt naar 102.000 hectares, een daling van maar liefst 30%. Aan de andere kant is er in Peru en vooral in Bolivia (23%) voor de tweede maal op rij weer sprake van een lichte stijging van het aantal hectares met cocastruiken.Volgens Antonio Costa, de directeur van het UNODC, betekent de daling in de Colombiaanse teeltgebieden dat er de komende tijd 100 ton cocaïne minder op de wereldmarkt zal komen. Volgens de Drugs Enforcement Administration komt vrijwel alle Zuid-Amerikaanse heroïne terecht op de markt in de Verenigde Staten. Blijkens de Weekly Intelligence Reports van Interpol worden echter af en toe kleine partijen Colombiaanse heroïne in beslag genomen in Europese zeehavens en op vliegvelden, zoals in 2001 voor het eerst in Spanje. De criminele samenwerkingsverbanden die achter de smokkel van de Colombiaanse heroïne zitten houden zich ook bezig met de smokkel van cocaïne. In verschillende internationale onderzoeksrapporten en studies is te lezen dat de Colombiaanse ‘traffickers’ al sedert jaren de belangrijkste cocaïneleveranciers in de wereld zijn, die daarnaast een flinke greep hebben op de smokkelroutes in de Carribean en de importmarkten in de Verenigde Staten en Europa domineren. De productie en handel wordt voornamelijk georganiseerd door criminele samenwerkingsverbanden die afkomstig zijn uit de grote steden in het land. Een aanzienlijk deel van de productie- en handelsketen is verder in handen van de linkse guerrillabeweging Fuerzas Armadas Revolucionarias de Colombia (FARC) en de rechtse paramilitaire groepen die verenigd zijn in de Autodefensas Unidas de Colombia (AUC). Ook een andere linkse guerrilla- beweging, de Ejercito de Liberacion Nacional (ELN), zou op kleinere schaal actief zijn in de cocaïneproductie. Daarnaast zijn er veel boeren met plantages van 25 tot 200 hec- tares die directe relaties hebben met de cocaïnehandelaren en hun eigen laboratoria exploiteren. De bekendste doorvoerlanden voor drugstransporten in Latijns-Amerika zijn: Venezuela, Suriname, Ecuador, Brazilië, Argentinië, Chili en diverse (ei)landen in Midden-Amerika en het Caribische gebied, zoals Mexico, Guatemala, Panama, Puerto Rico, de Nederlandse Antillen en Aruba. Er wordt in diverse bronnen gesproken van de ‘Mexican corridor’ en de ‘Caribbean corridor’. Eerstgenoemde corridor is vooral belangrijk voor de markt in de Verenigde Staten. Van de Caribbean corridor wordt gezegd dat zo’n 60% van alle cocaïnetransporten uit de bronlanden die bestemd zijn voor de Verenigde Staten en Europa door deze regio gaan. Er zijn verschillende routes en methoden om cocaïne naar de verschillende afzetmarkten te transporteren.Vooral het transport met