Studium Uwarunkowań I Kierunków Zagospodarowania Przestrzennego

STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO

GMINA MORZESZCZYN

KIERUNKI ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO

Tekst jednolity po wprowadzeniu zmian: 1. Dla fragmentów obszaru gminy we wsiach Morzeszczyn, Majewo, Nowa Cerkiew, Gętomie i Dzierżążno – 2005 r. 2. Dla fragmentu obrębu Królów Las – 2006 r. 3. Dla obszaru całej gminy Morzeszczyn celem przeznaczenia terenów położonych w północnej i środkowej części gminy Morzeszczyn pod lokalizację elektrowni wiatrowych wraz ze strefami ochronnymi związanymi z ograniczeniami w zabudowie oraz zagospodarowaniu i użytkowaniu terenu a także celem przeznaczenia terenów położonych w kierunku południowym od Nowej Cerkwi oraz terenów położonych w kierunku zachodnim od Dzierzążna pod tereny zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej – 2012 r.

Morzeszczyn, 2012 r.

PRZEDSIĘBIORSTWO PROJEKTOWO-REALIZACYJNE

sp. z o.o. ul. Kościuszki 34G 83-200 Starogard Gdański  tel/fax (0-58) 562-20-57, (0-58) 561-12-40

OBIEKT G M I N A M O R Z E S Z C Z Y N

NAZWA OPRACOWANIA STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO

FAZA III FAZA OPRACOWANIA KIERUNKI ZAGOSPODAROWANIA

PRZESTRZENNEGO

RODZAJ OPRACOWANIA KIERUNKI ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO

ZLECENIODAWCA ZARZĄD GMINY MORZESZCZYN

mgr inż. arch. Maria Landowska GŁÓWNY PROJEKTANT (upr.nr 1345/94)

mgr inż. arch. Maria Landowska OPRACOWANIE (upr.nr 1345/94)

SPRAWDZIŁ mgr inż. arch. Maria Kiełb -Stańczuk (upr.nr 13345/93)

KIEROWNIK PRACOWNI mgr inż. arch. Maria Kiełb-Stańczuk (upr.nr 1334/93)

NUMER UMOWY 30/00 z dn.08.06.2000r.

DATA kwiecień 2001 rok

1. ZESPÓŁ AUTORSKI STUDIUM:

Przedsiębiorstwo Projektowo-Realizacyjne “DOM” Sp z o. o. ul. Kościuszki 34 G, 83-200 Starogard Gdański

prowadzenie tematu-koordynacja oraz zagadnienia urbanistyczne - mgr inż. arch. Maria Landowska upr. nr 1345/94 urbanistyka : mgr inż. arch. Maria Landowska

zagadnienia programowe, gospodarcze i społeczne: mgr Halina Rogozińska

zagadnienia inżynieryjne : wod.-kan. - mgr inż. Barbara Jodłowska elektroenergetyka – mgr. inż. Marek Zakrzewski zagadnienia komunikacyjne mgr inż. Konrad Lewicki

środowisko kulturowe i krajobraz: “MONUMENT JC” Justyna Czyszek studium archeologiczne Zespół Muzeum Archeologicznego w Gdańsku

środowisko przyrodnicze: dr hab. Maciej Przewoźniak i zespół firmy “Proeko” Gdańsk

zagadnienia własnościowe, obrót nieruchomościami, część strategiczna mgr Katarzyna Szalewska prace asystenckie, graficzne : Joanna Liban, Małgorzata Głodek

2. ZESPÓŁ AUTORSKI ZMIANY STUDIUM DOTYCZNĄCYCH FRAGMENTÓW OBSZARU GMINY WE WSIACH MORZESZCZYN, MAJEWO, NOWA CERKIEW, GĘTOMIE I DZIERŻĄŻNO

Biuro Planowania Przestrzennego Sp. z o.o. w Gdańsku 80-802 Gdańsk, ul. 3 Maja 9A

Zespół autorski : mgr inż. arch. Ewa Milewska członek Północnej Okręgowej Izby Urbanistów, wpis nr G-049/2002 mgr inż. arch. Alicja Zawadzka mgr inż. arch. Katarzyna Łukowicz mgr inż. Barbara Grabowska Herman

Zmiany do tekstu studium wprowadzono na tle jasno szarym. Zmiany w części graficznej wprowadzono na rysunkach przekazanych przez PP-R „DOM” Sp. z o.o. w wersji elektronicznej.

3. ZESPÓŁ AUTORSKI ZMIANY STUDIUM DOTYCZĄCEJ FRAGMENTU OBSZARU GMINY WE WSI KRÓLÓW LAS

Firma Usługowo- Projektowa DW – Wanda Łaguna Ul. Okrzei 13/4 , 81-747 Sopot

Zespół autorski

GŁÓWNY PROJEKTANT dr inż. arch. Wanda Łaguna Upr. ur. Nr 1614

ZESPÓŁ GŁÓWNEGO PROJEKTANTA mgr prawa Kinga Skiba mgr inż. Natalia Karwasz inż. arch. krajobrazu Maciej Gamalczyk

Zmiany do tekstu studium wprowadzono w postaci tekstu na tle ciemno szarym. Zmiany w części graficznej wprowadzono na rysunkach przekazanych przez Biuro Planowania przestrzennego Sp. Z.o.o. z Gdańska

4. ZESPÓŁ AUTORSKI ZMIANY STUDIUM OBSZARU CAŁEJ GMINY ZGODNIE Z CELAMI OKREŚLONYMI W § 2 UCHWAŁY O PRZYSTAPIENIU

PLANOSFERA Alicja Kopeć 80-445 Gdańsk, ul. Tadeusza Kościuszki 20/3

Zespół autorski : mgr inż. arch. Alicja Kopeć członek Północnej Okręgowej Izby Urbanistów, wpis nr G-230/2007 mgr inż. arch. Ewa Milewska

środowisko przyrodnicze dr Wojciech Staszek i mgr Kazimierz Niecikowski (Pro Digital GIS Consulting & Solutions)

Zmiany do tekstu studium wprowadzono kolorem niebieskim. Zmiany w części graficznej wprowadzono na rysunku w skali 1: 10 000 przekazanego przez Firmę Usługowo- Projektową DW – Wanda Łaguna w wersji elektronicznej.

ZAWARTOŚĆ OPRACOWANIA:

A. CZĘŚĆ OPISOWA:

1. Kierunki zagospodarowania przestrzennego - synteza.

A. CZĘŚĆ GRAFICZNA:

1. Kierunki zagospodarowania przestrzennego i zasady polityki przestrzennej 1:10 000

SPIS TREŚCI Wstęp...... 10

1. Założenia projektowe kierunków rozwoju przestrzennego ...... 16 1.1. Cele generalne polityk przestrzennych ...... 16 1.2. Polityka przestrzenna województwa na terenie gminy ...... 17 1.3. Program społeczno gospodarczy. Warianty rozwoju demograficznego ...... 18

2. Kierunki kształtowania i ochrony środowiska przyrodniczego ...... 26 2.1. Obszary i obiekty objęte ochroną...... 26 2.2. Obszary i obiekty wskazane do objęcia ochroną ...... 28 2.3. Kierunki kształtowania i wzmocnienia osnowy ekologicznej ...... 31 2.4. Kształtowanie krajobrazu rolniczego i podstawowe zasady i agrotechniki rolnictwa zrównoważonego ...... 32 2.5. Kierunki rozwoju rekreacji- kompleksy rekreacyjne ...... 34 2.6. Zagrożenia środowiskowe i kierunki działań minimalizujących ...... 35

3. Kierunki ochrony walorów środowiska kulturowego i krajobrazu ...... 36 3.1. Generalne zasady i kierunki ochrony dóbr kultury i kształtowania krajobrazu kulturowego gminy Morzeszczyn ...... 36 3.2. Istniejące układy wiejskie , tereny projektowanej zabudowy – strefy działań, zasady ochrony i kształtowania przestrzeni ...... 36 3.3. Zadania polityki konserwatorskiej – ochrona walorów kulturowych ...... 39 3.4. Zespoły i obiekty o wartościach historycznych (kulturowych) ...... 43 3.5. Zasady kształtowania zabudowy w historycznych układach wiejskich ...... 48 3.6. Obszary o specjalnych uwarunkowaniach- postulowane do sporządzenia planu miejscowego ...... 48

4. Kierunki rozwoju zabudowy ...... 50 4.1. Ogólne zasady rozwoju ...... 50 4.2. Tereny przeznaczone pod zabudowę mieszkaniową, w tym dla zaspokajania potrzeb mieszkaniowych wspólnoty samorządowej ...... 50 4.3. Tereny wskazanego rozwoju funkcji usługowych związanych z obsługą ludności .. 59 4.4. Tereny wskazanego rozwoju funkcji gospodarczych produkcyjno-usługowych, oraz pasma wskazanego rozwoju funkcji mieszkaniowo-gospodarczej ...... 60 4.5. Lokalizacja innych funkcji ...... 63 4.6. Tereny rolniczej przestrzeni produkcyjnej ...... 64

5. Kierunki rozwoju komunikacji ...... 65 5.1. Transport kolejowy ...... 65 5.2. Zasady rozwoju układu drogowo-ulicznego ...... 65 5.3. Ruch rowerowy i pieszy ...... 67 5.4. Zasady obsługi gminy komunikacja zbiorową ...... 69 5.5. Tereny obsługi komunikacji ...... 69

6. Kierunki rozwoju infrastruktury technicznej ...... 70 6.1. Zaopatrzenie w wodę ...... 70 6.2. Odprowadzenie ścieków sanitarnych...... 71 6.3. Odprowadzenie wód deszczowych ...... 73 6.4. Melioracje ...... 73 6.5. Zaopatrzenie w gaz ...... 73 6.6. Zaopatrzenie w ciepło ...... 73 6.7. Zaopatrzenie w energię elektryczną ...... 73 6.8. Usuwanie i unieszkodliwianie odpadów ...... 74 6.9. Telekomunikacja ...... 74

7. Obszary opracowań planistycznych ...... 76

7.1. Obszary, dla których sporządzenie mpzp jest obowiązkowe wg Ustawy o zagospodarowaniu przestrzennym ...... 76 7.2. Obszary, dla których sporządzenie mpzp jest obowiązkowe wg przepisów szczególnych ...... 76 7.3. Mpzp dla obszarów na których przewiduje się realizację zadań publicznych ...... 76 7.4. Obszary postulowane do sporządzenia miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego i inne postulowane opracowania ...... 78

8. Informacje na podstawie art. 10 ust. 2 ustawy z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym …...... 80

8.1. Kierunki zmian w strukturze przestrzennej gminy oraz w przeznaczeniu terenów 80 8.2 Kierunki i wskaźniki dotyczące zagospodarowania oraz użytkowania terenów, w tym tereny wyłączone spod zabudowy………………………………………………… 80 8.3 Obszary oraz zasady ochrony środowiska i jego zasobów, ochrony przyrody, krajobrazu kulturowego i uzdrowisk …………………………………………………….80 8.4 Obszary i zasady ochrony dziedzictwa kulturowego i zabytków oraz dóbr kultury współczesnej ………………………………………………………………………………80 8.5 Kierunki rozwoju systemów komunikacji i infrastruktury technicznej ...... 80 8.6 Obszary, na których rozmieszczone będą inwestycje celu publicznego o znaczeniu lokalnym ...... 80 8.7 Obszary, na których rozmieszczone będą inwestycje celu publicznego o znaczeniu ponadlokalnym, zgodnie z ustaleniami planu zagospodarowania przestrzennego województwa i ustaleniami programów, o których mowa w art. 48 ust. 1 ...... 80 8.8 Obszary, dla których obowiązkowe jest sporządzenie miejscowego plan zagospodarowania przestrzennego na podstawie przepisów odrębnych, w tym obszary wymagające przeprowadzenia scaleń i podziału nieruchomości, a także obszary rozmieszczenia obiektów handlowych o powierzchni sprzedaży powyżej 2000 m2 oraz obszary przestrzeni publicznej ...... 81 8.9. Obszary, dla których gmina zamierza sporządzić miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego w tym obszary wymagające zmiany przeznaczenia gruntów rolnych i leśnych na cele nierolnicze i nieleśne ...... 81 8.10. Kierunki i zasady kształtowania rolniczej i leśnej przestrzeni produkcyjnej ...... 81 8.11. Obszary szczególnego zagrożenia powodzią oraz obszary osuwania się mas ziemnych ………………………………………… ...... 81 8.12 Obiekty lub obszary, dla których wyznacza się w złożu kopaliny filar ochronny ..... 81 8.13 Obszary pomników zagłady i ich stref ochronnych oraz obowiązujące na nich ograniczenia prowadzenia działalności gospodarczej, zgodnie z przepisami ustawy z dnia 7 maja 1999 r. o ochronie terenów byłych hitlerowskich obozów zagłady (Dz. U. Nr 41, poz. 412 oraz z 2002 r. Nr 113, poz. 984 i Nr 153, poz. 1271) ...... 82 8.14 Obszary wymagające przekształceń, rehabilitacji lub rekultywacji ...... 82 8.15 Granice terenów zamkniętych i ich stref ochronnych ...... 82 8.16 Inne obszary problemowe, w zależności od uwarunkowań i potrzeb zagospodarowania występujących w gminie ...... 82 8.17. Obszary na których rozmieszczone będą urządzenia wytwarzające energię z odnawialnych źródeł energii o mocy przekraczającej 100 kW, a także ich strefy ochronne związane z ograniczeniami w zabudowie oraz zagospodarowaniu i użytkowaniu terenu ………………………………………… ...... 82

Wstęp

Kierunki zagospodarowania przestrzennego stanowią drugą (z dwóch zasadniczych: uwarunkowania i kierunki określonych w Ustawie) część prac nad Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego dla gminy MORZESZCZYN. Zgodnie z wymogami ustawowymi - Ustawa o zagospodarowaniu przestrzennym z dnia 7 lipca 1994r. (t.j. Dz.U. 15/99 poz. 139, z późniejszymi zmianami) art. 6 pkt 5 : 5. W studium określa się w szczególności: 1) obszary objęte lub wskazane do objęcia ochroną na podstawie przepisów szczególnych, 2) lokalne wartości zasobów środowiska przyrodniczego i zagrożenia środowiskowe, 3) obszary rolniczej przestrzeni produkcyjnej, w tym wyłączone z zabudowy, 4) obszary zabudowane ze wskazaniem, w miarę potrzeby, terenów wymagających przekształceń lub rehabilitacji, 5) obszary, które mogą być przeznaczone pod zabudowę ze wskazaniem, w miarę potrzeby obszarów przewidzianych do zorganizowanej działalności inwestycyjnej, 6) obszary, które mogą być przeznaczone pod zabudowę mieszkaniową wynikającą z potrzeby zaspokajania potrzeb mieszkaniowych wspólnoty samorządowej, 7) kierunki rozwoju komunikacji i infrastruktury technicznej, w tym obszary, na których będą stosowane indywidualne i grupowe systemy oczyszczania ścieków, a także tereny niezbędne do wytyczania ścieżek rowerowych, 8) obszary, dla których sporządzenie miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego jest obowiązkowe na podstawie przepisów szczególnych lub ze względu na istniejące uwarunkowania, 9) obszary przewidywane do realizacji zadań i programów wynikających z polityki, o której mowa w ust. 2 (cyt. Zarząd gminy sporządza studium uwzględniając uwarunkowania, cele i kierunki polityki przestrzennej państwa na obszarze województwa)

Jest to propozycja zespołu autorskiego Studium ..., dotyczącą możliwości kształtowania przestrzeni gminy dla realizacji głównych jej celów sformułowanych w “Strategii ...... ” Na podstawie założeń projektowych sformułowano: zasady ochrony i kształtowania cennych wartości środowiska przyrodniczego i kulturowego wytyczono tereny pod nową zabudowę określono tereny do opracowań planistycznych

Zmiana fragmentów obszaru gminy we wsiach Morzeszczyn. Majewo, Nowa Cerkiew, Gętomie i Dzierżążno

Zgodnie z uchwałą nr XXIII/150/2005 Rady Gminy Morzeszczyn z dn. 30 marca 2005 r. zmiana studium obejmuje następujące fragmenty obszaru gminy Morzeszczyn:

1. Obszar wsi Morzeszczyn, 2. Obszar wsi Majewo, 3. Obszar wsi Nowa Cerkiew i Gętomie, oraz tereny zalesień : Z1 – we wsi Getomie, Z2 – we wsi Dzierżążno w granicach określonych na planszy pt. Kierunki zagospodarowania przestrzennego i zasady polityki przestrzennej w skali 1:10 000.

Zgodnie z art. 10 ust. 2 ustawy z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (Dz.U. z 2003 r. nr 80 poz. 717) w studium określa się w szczególności : - kierunki zmian w strukturze przestrzennej gmin oraz w przeznaczeniu terenów, - kierunki i wskaźniki dotyczące zagospodarowania oraz użytkowania terenów, w tym tereny wyłączone spod zabudowy, - obszary i zasady ochrony środowiska i jego zasobów, ochrony przyrody, krajobrazu kulturowego i uzdrowisk, - obszary i zasady ochrony dziedzictwa kulturowego i zabytków oraz dóbr kultury współczesnej, - kierunki rozwoju systemów komunikacji i infrastruktury technicznej, - obszary, na których rozmieszczane będą inwestycje celu publicznego o znaczeniu lokalnym, - obszary, na których rozmieszczane będą inwestycje celu publicznego o znaczeniu ponadlokalnym, zgodnie z ustaleniami planu zagospodarowania przestrzennego województwa i ustaleniami programów, o których mowa w art. 48 ust. 1, - obszary, dla których obowiązkowe jest sporządzenie miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego na podstawie przepisów odrębnych, w tym obszary wymagające przeprowadzenia scaleń i podziału nieruchomości, a także obszary rozmieszczenia obiektów handlowych o powierzchni sprzedaży powyżej 2000 m2 oraz obszary przestrzeni publicznej, - obszary, dla których gmina zamierza sporządzić miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego w tym obszary wymagające zmiany przeznaczenia gruntów rolnych i leśnych na cele nierolnicze i nieleśne, - kierunki i zasady kształtowania rolniczej i leśnej przestrzeni produkcyjnej, - obszary narażone na niebezpieczeństwo powodzi i osuwania się mas ziemnych - obiekty lub obszary, dla których wyznacza się w złożu kopaliny filar ochronny, 11

- obszary pomników zagłady i ich stref ochronnych oraz obowiązujące na nich ograniczenia prowadzenia działalności gospodarczej, zgodnie z przepisami ustawy z dnia 7 maja 1999 r. o ochronie terenów byłych hitlerowskich obozów zagłady (Dz.U. Nr 41, poz. 312 oraz z 2002 r, Nr 113, poz. 984 i Nr 153 poz. 1271) - obszary wymagające przekształceń, rehabilitacji lub rekultywacji, - granice terenów zamkniętych i ich stref ochronnych, - inne obszary problemowe, w zależności od uwarunkowań i potrzeb zagospodarowania występujących w gminie.

W obszarach objętych zmianą nie występują: a) obszary narażone na niebezpieczeństwo takie jak obszary zagrożone powodzią, osuwaniem się mas ziemnych oraz złoża kopaliny wymagające wyznaczenia filara ochronnego, b) obszary pomników zagłady i ich stref ochronnych, c) nie przewiduje się lokalizacji obiektów handlowych o powierzchni sprzedaży powyżej 2000 m2, Zmiany do tekstu studium wprowadzono na szarym tle. Zmiany w części graficznej wprowadzono na rysunkach przekazanych przez PP-R „DOM” Sp. z o.o. w wersji elektronicznej.

Uzasadnienie wprowadzonych zmian Zgodnie z zapisami Planu zagospodarowania województwa pomorskiego i niniejszego studium gmina Morzeszczyn zaliczana jest do obszarów stagnacji gospodarczej i strukturalnego bezrobocia i wymaga prowadzenia polityki przełamywania regresu społecznego i gospodarczego. Jednocześnie teren gminy Morzeszczyn położony jest w zasięgu europejskiego korytarza transportowego VI Gdańsk – Warszawa – Katowice – Zwardoń stanowiącego przyszłe rozszerzenie Transeuropejskiej Sieci Transportowej Unii Europejskiej, w strefie oddziaływania autostrady A1. Obserwuje się też ostatnio zwiększone zainteresowanie wykorzystaniem możliwości obsługi mieszkańców gminy komunikacją kolejową (np. uruchomienie przystanku kolejowego linii o zasięgu regionalnym w miejscowości Majewo).

Do głównych celów rozwoju gminy należy przełamywanie regresu społecznego i gospodarczego poprzez wykorzystanie istniejących walorów i predyspozycji, a w tym wyższa koncentracja urbanizacji i wielofunkcyjnej aktywności wokół planowanych inwestycji i komplementarna wobec nich infrastruktura społeczna i techniczna.

W niniejszym studium, w rejonie wsi Morzeszczyn, wyznaczone zostały duże tereny produkcyjno – gospodarcze jako tereny stanowiące ofertę dla potencjalnych inwestorów i równocześnie niewielkie tereny pod zabudowę mieszkaniowo – usługową.

Obecnie nowe inwestycje produkcyjne we wsi Morzeszczyn są realizowane i pozostają jeszcze rezerwy terenów dla dalszego ich rozwoju. Natomiast niewielka oferta terenów mieszkaniowych została w zasadzie wyczerpana. Barierą dla rozwoju terenów mieszkaniowo – usługowych była rygorystyczna ochrona terenów o wysokich klasach bonitacyjnych. Obecnie, w trakcie prac nad miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego wsi Morzeszczyn uzyskano odpowiednie zgody na zmianę przeznaczenia terenów rolnych i możliwe stało się zwiększenie oferty terenów mieszkaniowo – usługowych i „dopełnienie” struktury funkcjonalno – przestrzennej tej wsi. We wsi Majewo, w okresie sporządzania niniejszego studium funkcjonował zakład rolny, który stanowił zagrożenie dla środowiska. Obecnie Agencja Rolna zrezygnowała z prowadzenia hodowli na terenie tego zakładu. Teren proponuje się przeznaczyć na cele produkcyjno – usługowe nie zagrażające środowisku i umożliwić podział tego terenu na mniejsze działki. Równocześnie nie wyklucza się lokalizacji zakładów produkcji rolnej. Wieś Majewo jest jedną ze wsi obsługiwanych przez komunikację kolejową i wyposażoną w pełni w infrastrukturę. Istniejąca oferta terenów produkcyjno – usługowych wymaga zwiększenia także oferty terenów mieszkaniowo – usługowych, dla uzyskania efektu kompleksowej koncentracji inwestycji w celu aktywizacji gospodarczej na tzw. terenach popegeerowskich. W trakcie prac nad miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego wsi Majewo uzyskano odpowiednie zgody na przeznaczenie terenów o wysokich klasach bonitacyjnych na cele nierolnicze. Zgodnie z zapisami Planu zagospodarowania województwa pomorskiego i niniejszego studium, w gminie Morzeszczyn wymagane jest prowadzenie szczególnej polityki pro turystycznej oraz wykorzystanie zasobów dziedzictwa kulturowego, jako ważnego elementu rozwoju rekreacji i turystyki. Jednym z najcenniejszych zabytków na terenie gminy Morzeszczyn jest zespół obiektów kościoła w Nowej Cerkwi oraz układ ruralistyczny tej wsi. Planowane jest skanalizowanie wsi. W związku z przystąpieniem do sporządzania miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego wsi Nowa Cerkiew gmina otrzymała wnioski Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków, których ważność podtrzymano także dla opracowania zmian „Studium…”. Wnioski te dotyczyły m.in. utworzenia strefy ekspozycji z wyznaczeniem granic tej strefy. Wyznaczenie granic strefy ekspozycji jest uszczegółowieniem zapisów niniejszego studium z wprowadzeniem zakazu zabudowy. Ponadto, ze względu na położenie wsi Nowa Cerkiew w mikroregionie historyczno – kulturowym Ziemia Pelplińska, system ciągów turystycznych prowadzonych w obszarze gminy Morzeszczyn uzupełniono o łącznik, który pozwala na aktywizację ruchu turystycznego we wsi Nowa Cerkiew w powiązaniu z sąsiednią gminą Pelplin.

Pozostałe zmiany „Studium…” dotyczą : - korekty przebiegu projektowanych tras kanalizacji sanitarnej w związku z zamierzonym przez gminę włączeniem w system kanalizacji wsi Nowa Cerkiew. Dotychczasowa realizacja tego systemu wskazuje na racjonalność prowadzenia trasy łączącej teren wsi Nowa Cerkiew z istniejącym systemem wzdłuż drogi powiatowej 499, a nie przez wieś Gętomie.

- terenów wnioskowanych pod zalesienie – działki nr 98 we wsi Gętomie, położonej przy granicy gminy w kompleksie terenów Gniewskiego Obszaru Chronionego Krajobrazu i działki nr 59/2 w Dzierżążnie, położonej przy granicy Gniewskiego Obszaru Chronionego Krajobrazu.

We wsiach Morzeszczyn, Majewo i Nowa Cerkiew wprowadzone zostały uzupełnienia i korekty wynikające ze szczegółowych analiz przeprowadzonych w trakcie prac nad miejscowymi planami zagospodarowania przestrzennego.

Zmiana fragmentu obszaru gminy Morzeszczyn w obrębie Królów Las Zmiana Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Morzeszczyn zatwierdzonego uchwałą nr XXV/137/2001 z dnia 16 maja 2001 r. Zmiana studium obejmuje fragment wsi Królów Las w gminie Morzeszczyn , zgodnie z podjętą uchwałą o przystąpieniu do zmiany Studium nr XXXIX/181/05 z dnia 29 grudnia 2005r. Obszar opracowania zmiany został określony na załączniku graficznym do uchwały. Zmiana studium dotyczy fragmentu wsi Królów Las, zlokalizowanego w pobliżu drogi wojewódzkiej nr 644. Jest to obszar częściowo zainwestowany, w której skład wchodzą tereny przeznaczone pod produkcję i wydobycie kopalin, oraz zabudowa zagrodowa.

Zmiana ma określić nowe kierunki rozwoju polegające na rozszerzeniu istniejącej funkcji produkcyjnej i wydobycia kopalin naturalnych zgodnie z uchwałą nr XXX/181/05 Rady Gminy Morzeszczyn z dnia 29 grudnia 2005r. w sprawie przystąpienia do sporządzania zmiany fragmentów studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Morzeszczyn oraz przystąpienia do sporządzenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego fragmentów wsi Królów Las.

Zmiana Studium obszaru całej gminy zgodnie z celami określonymi § 2 uchwały o przystąpieniu

Zgodnie z Uchwałą nr VII/42/2011 Rady Gminy Morzeszczyn z dnia 29 czerwca 2011 r. w sprawie przystąpienia do sporządzenia zmiany Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Morzeszczyn, zmiana Studium obejmuje obszar całej gminy. Głównymi celami zmiany Studium, określonymi w § 2 w/w uchwały są: 1) przeznaczenie terenów położonych w północnej i środkowej części gminy Morzeszczyn pod lokalizację elektrowni wiatrowych wraz ze strefami ochronnymi związanymi z ograniczeniami w zabudowie oraz zagospodarowaniu i użytkowaniu terenu; 2) przeznaczenie terenów położonych w kierunku południowym od Nowej Cerkwi oraz terenów położonych w kierunku zachodnim od Dzierzążna pod tereny zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej. Pozostałe zmiany w Studium dotyczą aktualizacji ustaleń w zakresie infrastruktury technicznej oraz aktualizacji przebiegu tras infrastruktury drogowej.

1. Założenia projektowe kierunków rozwoju przestrzennego 1.1. Cele generalne polityk przestrzennych

Polityka przestrzenna to wyraz generalnych zasad rozwoju i kierunków, w jakich zmieniać się będzie funkcjonowanie gminy w zakresie użytkowania i zagospodarowania terenów. Władze samorządowe muszą same rozstrzygnąć, jak najefektywniej wykorzystać i powiększać trwałą bazę materialną rozwoju oraz zasoby naturalne gminy. Określone w studium zasady polityki przestrzennej stanowią deklarację działań Zarządu Gminy w poszczególnych dziedzinach działalności. Studium zatem, zwłaszcza polityka przestrzenna, będzie zawierać istotne informacje o zmianach, które prawdopodobnie będą zachodzić w gminie. Dlatego też istotne jest upowszechnienie treści zapisów Studium, ponieważ rzetelna informacja buduje poczucie stabilności mieszkańców gminy i inwestorów oraz pozwala skutecznie kierować rozwojem gminy. Środki i możliwości działania samorządu służące wpływowi na stan zagospodarowania przestrzennego i realizacji polityki przestrzennej w gminie są zróżnicowane; mogą to być na przykład: a) prawo lokalne - tj. uchwały Rady Gminy, plany miejscowe i ich zakres przestrzenny oraz przedmiotowy, podatki i ulgi podatkowe lokalne, referenda mieszkańców itp. b) obsługa administracyjna - np. dostępność informacji, poziom obsługi interesantów, jakość promocji gminy itp. c) opieka komunalna - tj. działalność instytucji gminnych usługowych i ochronnych, udział w komercyjnym zagospodarowaniu gruntów itp. d) możliwości organizatorskie - współpraca międzygminna, z administracja rządową, z powiatem, z inwestorami prywatnymi, mobilizowanie społeczności lokalnych, lokalne przedsięwzięcia grupowe itp. e) gospodarka finansowa - tj. skala i zaangażowanie finansowe gminy wyrażone odpowiednią strukturą budżetu gminy i jej jednostek organizacyjnych w realizowanie polityki przestrzennej, organizacja finansowania poszczególnych przedsięwzięć itp. f) gospodarka mieniem - tj. sposób wykorzystania gruntów, budynków, lokali, określenie standardów zagospodarowania (to np. w planach miejscowych), programy rewaloryzacji, celowość pozyskiwania i zbywania mienia itp.

W zależności od lokalnych uwarunkowań – możliwości i ograniczeń działania można wyróżnić następujące rodzaje polityk przestrzennych: polityka ochronna w stosunku do cennych elementów zagospodarowania, gdzie działania ochronne mają pierwszeństwo przed pozostałymi działaniami, polityka wyrównawcza, polegająca na niwelowaniu różnic w poszczególnych elementach zagospodarowania, poprawie obecnych warunków życia mieszkańców, polityka rozwoju, czyli tworzenie warunków rozwoju, realizacja nowych przedsięwzięć

W nawiązaniu do w/wym. rodzajów polityk przestrzennych ustalono ważne dla gminy cele generalne w dążeniu do zrównoważonego rozwoju:

1. POLITYKA ROZWOJU – stworzenie atrakcyjnej oferty gospodarczej, poprzez przygotowanie prawne i infrastrukturalne gruntów na cele 16

gospodarcze oraz wykorzystanie przebiegu autostrady , poprawa jakości urządzeń i wyposażenia w infrastrukturę techniczną zwłaszcza w południowej części gminy, rozwój głównej funkcji gminy - rolnictwa, tworzenie warunków rozwoju nowych funkcji – usługowych i przemysłowych a także turystycznych i agroturystycznych – wykorzystanie szansy dosyć dobrego położenia gminy – odległość aglomeracji gdańskiej i położenia pomiędzy dwoma projektowanymi węzłami autostrady A1 oraz dobrego połączenia z ośrodkiem wzrostu gospodarczego Tczewa, korzystanie z szansy pozyskiwania środków zewnętrznych, wykorzystując dobre warunki agroekologiczne stworzenie własnego gminnego programu rolnictwa a także stworzenie dla wytwarzanych produktów rolnych bazy przetwórczej, wykorzystanie walorów środowiska naturalnego i kulturowego dla rozwoju turystyki i rekreacji.

2. POLITYKA WYRÓWNAWCZA – poprawa jakości życia mieszkańców, obniżenie bezrobocia w gminie – poprawa bezpieczeństwa, poprawa jakości szkolnictwa, polepszenie warunków życia mieszkańców gminy w zaspokajaniu podstawowych potrzeb oraz wyrównanie standardów cywilizacyjnych życia, głównie w dziedzinie mieszkalnictwa i wyposażeniu w infrastrukturę usługową, głównie ochrony zdrowia i opieki społecznej oraz zaspokajanie potrzeb pracy poprzez stworzenie warunków rozwoju przedsiębiorczości

3. POLITYKA OCHRONNA – ochrona cennych wartości środowiska przyrodniczego i kulturowego głównie lokalnych i ponad lokalnych elementów środowiska poprawiających ekologiczne warunki życia głównie poprzez usprawnienie gospodarki odpadami, poprawę jakości wód powierzchniowych, a także ochrona tożsamości kulturowej – tradycyjnych układów wiejskich i krajobrazu kulturowego, poprawa jakości obiektów historycznych i parków

1.2. Polityka przestrzenna województwa na terenie gminy

W sferze gospodarki i procesów urbanizacji Obszar gminy określa się jako obszar o najwyższych wartościach dla rolnictwa Obszar gminy Morzeszczyn łącznie z obszarami miasta i gminy Gniew oraz miasta i gminy Pelplin określony został jako “obszar trwałego bezrobocia” – w stosunku do tego obszaru proponuje się prowadzenie polityki neutralizacji społecznych skutków depresji gospodarczej i podnoszenia kwalifikacji ludności zawodowo-czynnej (w tym bezrobotnych). Położenie w obszarze wpływu projektowanej autostrady A-1 ochrona przyrody i krajobrazu Na obszarze gminy i w najbliższym sąsiedztwie (teren gminy Pelplin i Gniew) znajduje się Gniewski Obszar Chronionego Krajobrazu

Ochrona dziedzictwa kulturowego na obszarze gminy znajdują się dwa zespoły przestrzenne i dwa obiekty wpisane do rejestru zabytków wojewódzkiego konserwatora zabytków

Komunikacja i transport przez obszar gminy przebiegają następujące trasy kolejowe i drogowe:

trasa linii kolejowej o znaczeniu państwowym” Chorzów-Tczew trasa linii kolejowej o znaczeniu państwowym Morzeszczyn-Gniew trasa projektowanej Autostrady A-1 trasa drogi wojewódzkiej nr 234 Skórcz-Morzeszczyn-Gniew

Energetyka przez obszar gminy przebiegają trasy następujących linii wysokiego napięcia: trasa linii elektroenergetycznej 220 kV Gdańsk Leźno – Bydgoszcz Jasieniec, trasa linii elektroenergetycznej 110 kV Tczew-Nowe trasa projektowanej linii elektroenergetycznej 110 kV odchodzącej od istniejącej linii 110kV do projektowanego GPZ Gniew na obszarze gminy znajduje się GPZ 110/15 kV “Majewo”

1.3. Program społeczno gospodarczy. Program rozwoju demograficznego

Problematyka społeczno-gospodarcza w “Studium...” obejmuje elementy tworzące tzw. “jakość życia” mieszkańców, do których zaliczono: infrastrukturę mieszkaniowo- usługową, rynek pracy, potencjał gospodarczy gminy. Punktem wyjścia dla sformułowania programu społeczno-gospodarczego rozwoju gminy jest sytuacja demograficzna gminy, w tym prognoza rozwoju demograficznego. Na wstępny projekt rozwoju gminy Morzeszczyn w sferze społeczno- gospodarczej składają się: - prognoza rozwoju demograficznego - prognoza popytu na miejsca pracy - program rozwoju budownictwa mieszkaniowego - program rozwoju usług dla ludności - program rozwoju gospodarki lokalnej

Prognoza demograficzna Podstawą do sformułowania prognozy liczby ludności gminy do 2015 roku są: . obecny poziom zaludnienia . istniejąca nieco “starsza” struktura wieku mieszkańców . średni i malejący przyrost naturalny . ujemne saldo migracji ludności Obecnie gminę zamieszkuje 3.846 osób. Do roku 2015 prognozuje się zwiększenie populacji maksymalnie o ok. 300-350 mieszkańców oraz zakłada się , że saldo migracji utrzyma się na poziomie ok. “0” Oznacza to, że do roku 2015 gmina Morzeszczyn liczyć będzie 4.150-4.200 osób. Przyrost ludności spodziewany jest głównie w miejscowości gminnej Morzeszczyn.(ok. 95% ogólnego przyrostu ludności) oraz we wsi Borkowo pozostałe 5% ludności. W pozostałych miejscowościach liczba mieszkańców utrzymywać się będzie na mniej więcej obecnym poziomie. W przypadku wykorzystania terenów oferowanych dla rozwoju funkcji produkcyjno – usługowych należy się liczyć z koniecznością zwiększenia oferty dla realizacji nowej zabudowy mieszkaniowej, szczególnie w Morzeszczynie i Majewie, co w konsekwencji spowodować może większy niż obecnie prognozowany przyrost ludności w gminie.

Liczba mieszkańców w dwóch omawianych wsiach wzrośnie do 2015 r następująco: Liczba ludności /osoby wyszczególnienie Stan istniejący 1999r. Przyrost w Stan prognozowany w latach 2015 r. 2000-2015 Liczba % mieszk. Liczba % mieszk. osób gminy osób gminy Morzeszczyn 650 17 300 950 22,6 Borkowo 400 10,4 50 450 10,8

Prognoza popytu na miejsca pracy W najbliższych latach wraz z rozwojem ludnościowym gminy zmieniać się będzie struktura wieku jej mieszkańców : 1996 rok - dane 2015 rok – prognoza własna Woj.Urz.Statyst. % Ilość osób Wiek przedprodukcyjny 32,8% 29,5% 1.240 Wiek produkcyjny 56,4% 58,5% 2.450 Wiek poprodukcyjny 10,8% 12,0% 510 Ogółem 100,0% 100,0% 4.200

Bilans popytu na miejsca pracy w gminie w 2015 roku przedstawia się następująco (wyliczenie własne): Stan istniejący Stan prognozowany 2000r. - 2015r. - Liczba mieszkańców ogółem (osób) 3.846 4.200 - ludność w wieku produkcyjnym (osób) 2.200 2.450 - aktywni zawodowo ogółem (osób) w 1.620 tym: - bezrobotni 350 - bierni zawodowo (osób) 600 - Liczba miejsc pracy na terenie gminy 1.000 1.300 - % zaspokojenia potrzeb pracujących mieszkańców gminy 45,4 53,0

Nadal zakłada się utrzymanie wyjazdów do pracy poza gminę tj. Przede wszystkim do miast: Pelplin, Gniew, Skórcz, Tczew. Główny przyrost miejsc pracy w gminie spodziewany jest przede wszystkim w miejscowości Morzeszczyn (usługi, drobna i średnia przedsiębiorczość) oraz w miejscach korzystnie usytuowanych w stosunku do głównych tras komunikacyjnych gminy ( przy drodze wojewódzkiej nr 234), w tym planowanej autostrady, a więc w obrębie Morzeszczyn w kierunku do Borkowa, w obrębie Rzeżęcin i obrębie Olsze – głównie wieś Borkowo (działalność gospodarcza związana z przetwórstwem rolno- spożywczym, motoryzacją, rzemiosłem). Miejscowością korzystnie usytuowaną w stosunku do głównych tras komunikacyjnych jest także wieś Majewo. W przypadku wykorzystania terenów oferowanych dla 19

rozwoju funkcji produkcyjno – usługowych może się znacznie zwiększyć podaż miejsc pracy w tej wsi.

Program rozwoju budownictwa mieszkaniowego

Potrzeby mieszkaniowe gminy w okresie najbliższych lat będą określać takie czynniki, jak obecny deficyt mieszkań, warunki zamieszkiwania oraz przyrost liczby gospodarstw domowych związany z rozwojem demograficznym. Rozwój budownictwa mieszkaniowego ograniczać i determinować będzie przede wszystkim sytuacja finansowa gospodarstw domowych. Stąd do 2015 roku zakłada się niewielki rozwój budownictwa mieszkaniowego w gminie tj. Przyrost zasobów o ok. 90 nowych mieszkań (uwzględniając ubytki najgorszych technicznie stanów). - stan istniejący – liczba mieszkań - 934 mieszkania - ubytki i wyburzenia - ok. 4 mieszkania - przyrost nowych mieszkań - 90 mieszkań, w tym: Morzeszczyn - 70 mieszkań Borkowo - 20 mieszkań W pozostałych wsiach przewidziana jest głównie zabudowa uzupełniająca , rozbudowa lub wymiana kubatury istniejącej. Realizacja powyższego programu mieszkaniowego w niewielkim stopniu poprawi średnie warunki zamieszkiwania (poprawa wskaźnika osób na mieszkanie z 4,19 obecnie do 4,1 w 2015 roku). Rzeczywisty rozwój budownictwa w najbliższych latach będzie ściśle powiązany ze wzrostem zamożności, a więc z ogólnym rozwojem gospodarczym. W miarę wzrostu gospodarki, większej dostępności dogodnego kredytu i własnych środków finansowych, w pełni ujawni się “ukryty” popyt na mieszkania (popyt ten tworzyć będą rodziny mieszkające obecnie z konieczności wspólnie np. z rodzicami, rodzeństwem, itd.).

Znaczny wpływ na zwiększenie się popytu na nowe mieszkania i na działki budowlane będzie miało wykorzystywanie przez inwestorów oferty terenów produkcyjno-usługowych i stymulowany w ten sposób rozwój gospodarczy. Ponadto nie bez wpływu na wzrost zamożności mieszkańców mogą być efekty przystąpienia Polski do Unii Europejskiej W związku z powyższym zwiększyć należy ofertę terenową dla budownictwa mieszkaniowego w Morzeszczynie – poprzez dopełnienie istniejącej struktury przestrzennej i w Majewie – poprzez odpowiednie wykorzystanie terenów agencji własności rolnej.

Program rozwoju usług dla ludności

W granicach administracyjnych gminy Morzeszczyn znajdują się urządzenia usług stopnia podstawowego o charakterze publicznym i komercyjnym. Usługi ponadpodstawowe dla gminy zlokalizowane są w mieście Tczewie. Program rozwoju usług do 2015 musi uwzględniać zarówno potrzeby społeczne (w tym obecne braki) jak też realne możliwości inwestycyjne gminy, zwłaszcza w odniesieniu do usług publicznych.

Usługi publiczne

Opieka przedszkolna Obecnie opiekę przedszkolną pełnią klasy “0”-we przy szkołach podstawowych, Łącznie 4 oddziały z 67 dziećmi. W gminie od października 2012 roku jest przedszkole. Do 2015 roku zakłada się: - 100% uczestnictwa 6-latków w klasach “0”-wych przy szkołach- tj. 73 dzieci czyli 4 oddziały. - Objęcie opieką w przedszkolu 35% dzieci 3-5-latków, tj. 60 dzieci, czyli 2 oddziały przedszkolne Proponuje się; Adaptację istniejących 4 oddziałów klas przyszkolnych “0”-wych Organizację w Morzeszczynie przedszkola na 60 dzieci, o pow. 350-400m2 (może być obiekt wbudowany lub funkcjonujący obok szkoły podstawowej)

Szkoły podstawowe i gimnazjum W gminie są 2 szkoły podstawowe, w tym 1 z gimnazjum w Morzeszczynie. Szkoły te łącznie dysponują 32 pomieszczeniami do nauki. Uczęszcza do tych szkół 580 uczniów. Na 1 pomieszczenie do nauki przypada 15 uczniów , a na 1 oddział 18,3 ucznia. Wskaźnik zmianowości (stosunek liczby oddziałów do liczby pomieszczeń do nauki) jest poniżej 1,0 i wynosi 0,81, co mówi o pewnych rezerwach lokalowych w szkołach. W 2015 roku przewiduje się 730 uczniów, z czego 475 uczniów szkół podstawowych i 255 uczniów gimnazjum. Uczniowie Ci zorganizowani będą w 29-30 oddziałach szkolnych (ok. 25 uczniów na oddział). Obecna baza oświatowa (32 pomieszczenia do nauki) zaspokoi w pełni również przyszłe potrzeby oświatowe gminy w zakresie szkolnictwa podstawowego i gimnazjalnego, stwarzając dobre warunki nauczania (na 1 oddział szkolny 1,10 pomieszczenia do nauki). Wskazane byłoby jednak oddzielenie części budynku zajmowanej przez gimnazjum od części w której funkcjonować będzie szkoła podstawowa (szkoła w Morzeszczynie)

Ochrona zdrowia Istniejący gminny ośrodek zdrowia w Morzeszczynie z 3-ma gabinetami lekarskimi spełnia swoją funkcję podstawowej opieki lekarskiej. Również przyszłe potrzeby mieszkańców gminy Morzeszczyn, tj. w roku 2015, mogą być zaspokojone w istniejącym ośrodku zdrowia. Jest to możliwe ponieważ liczba mieszkańców gminy wzrośnie w tym okresie nieznacznie tj. do 4200 osób. Problem lepszego zabezpieczenia potrzeb ludności sprowadza się przede wszystkim do wzrostu zatrudnienia personelu lekarskiego i pielęgniarskiego, a także lepszej organizacji i wydłużenia godzin pracy ośrodka zdrowia. Nie można też wykluczyć możliwości pojawienia się prywatnych gabinetów lekarskich, a także przekazania na potrzeby lecznictwa istniejących przy ośrodku dwóch mieszkań.

Apteki Obecnie na terenie gminy znajduje się punkt apteczny, w centrum wsi Morzeszczyn.

Inne obiekty

Na terenie gminy proponuje się możliwość lokalizacji “Domu spokojnej starości”. Istnieje możliwość adaptacji na tą funkcję budynku likwidowanej szkoły w Lipiej Górze lub realizację w odtworzonych obiektach zespołu w przysiółku Hasewie koło Nowej Cerkwi

Kultura Ośrodki kultury Gminny Ośrodek Kultury zlokalizowany w miejscowości Dzierżążno mieści również filię Biblioteki Gminnej. Funkcja ta powinna zostać utrzymana do 2015 roku. Funkcje kultury pełnią też 3 świetlice i 1 klub-świetlica Placówki biblioteczne W gminie jest 7 placówek bibliotecznych , w tym 1 biblioteka publiczna, 2 filie i 4 punkty biblioteczne. Potrzeby gminy są w pełni zaspokojone i stan ten należy utrzymać w najbliższych latach. Kościoły, cmentarze Obiekty istniejące i projektowane (cmentarz) do utrzymania do 2015 roku.

Do 2015 r. nie przewiduje się na terenie gminy nowych obiektów upowszechniania kultury. W miarę potrzeb można wykorzystać ewentualnie na te cele obiekty o wartościach historycznych, głównie będące własnością gminy, znajdujące się na terenie gminy.

Urzędy pocztowe Istniejące obecnie w gminie 3 placówki, w tym 1 pocztowo-telekomunikacyjna w Morzeszczynie, zaspokajają również w najbliższych latach potrzeby gminy.

Obiekty sportowo-rekreacyjne Do adaptacji jest 7 funkcjonujących boisk sportowych (w tym 1 przyszkolne w Lipiej Górze), plac zabaw w Nowej Cerkwi i parki wiejskie w Morzeszczynie i Majewie. W Morzeszczynie planuje się budowę nowego gminnego boiska sportowego. Proponuje się stworzenie nowych parków wiejskich i innych terenów zieleni publicznej (wiejskiej) w sąsiedztwie zabudowy wielorodzinnej. Przewiduje się możliwość utworzenia w miejscowości Gętomie, nad jeziorem Gętomie, terenu rekreacji dla mieszkańców.

Urzędy publiczne Do adaptacji jest Urząd Gminy w Morzeszczynie wraz z towarzyszącymi instytucjami. Istnieje możliwość lokalizacji tego typu usług w adaptowanym na te cele obiekcie znajdującym się w sąsiedztwie istniejącego budynku Urzędu Gminy.

Inne urządzenia usługowe Przewiduje się adaptację obiektów remiz OSP w 6 miejscowościach. Projektuje się utworzenie na terenie gminy we wsi Morzeszczyn posterunku Policji. Istnieje możliwość jego lokalizacji na projektowanym terenie usług w centrum wsi lub w adaptowanym na cele usługowe budynku w sąsiedztwie Urzędu Gminy.

Usługi komercyjne

Handel detaliczny Aktualnie jest 20 sklepów i punktów handlowych o łącznej powierzchni ok. 760m2, co daje wskaźnik zaspokojenia potrzeb na poziomie niecałe 195 m2/1000M. Jako minimum dla podstawowych usług handlowych, na najbliższe lata, przyjmuje się wskaźnik 250-300m2/1000M. Obok adaptacji istniejących placówek handlu przewiduje się dodatkowo ok. 300-500m2 pow. użytkowej dla handlu (głównie w miejscowości Morzeszczyn oraz Nowa Cerkiew, Rzeżęcin, Gąsiorki i Lipia Góra) Gastronomia Istniejące 2 bary i 1 klubokawiarnia zapewniają poziom zaspokojenia potrzeb na poziomie 15 miejsc konsumpcyjnych/1000M. Zadowalający byłby poziom 20m.k./1000M w roku 2015, a to jest równoznaczne z uruchomieniem 25-30 nowych miejsc konsumpcyjnych. Proponuje się lokalizację w Morzeszczynie, na terenie projektowanych usług w centrum wsi.

Rzemiosło usługowe Usługi rzemiosła na terenie gminy są słabo rozwinięte. Siedem spośród 11-tu placówek to punkty wymiany butli gazowych, pozostałe 4 to usługi: fryzjerskie, tapicerskie i elektryczne. Usługi uciążliwe to 3 zakłady: mechanika, ślusarstwo i kowalstwo artystyczne. Średnio na 1000M przypada 125 m2 powierzchni użytkowej rzemiosła. Jest to wskaźnik bardzo niski, świadczący o braku wielu podstawowych usług, jak np. naprawa sprzętu domowego, usługi szewskie, krawieckie, transportowe, budowlane itp. Konieczny jest znaczny rozwój sieci usług, do osiągnięcia w 2015 roku wskaźnika co najmniej 200m2 pow./1000 mieszkańców. Potrzebna jest dodatkowo powierzchnia ok. 350m2. Propozycja jej lokalizacji to wsie Morzeszczyn, Borkowo, Nowa Cerkiew i Majewo

Ze względu na możliwy większy niż przewidywany rozwój usług komercyjnych we wsiach Morzeszczyn i Majewo, dla funkcji usługowych należy zapewnić odpowiednie tereny w centralnych obszarach tych wsi.

Program rozwoju gospodarki lokalnej Poziom rozwoju gospodarki gminy ma kluczowe znaczenie dla jej przyszłego rozwoju. Warunkuje nie tylko obecny poziom i warunki życia mieszkańców , ale też w dużym stopniu determinuje możliwości inwestycyjne, a co za tym idzie dalszy rozwój gospodarczy i przyszłe warunki życia mieszkańców.

Rolnictwo Rolnictwo jest wiodącą funkcją gminy i taka pozostanie również w latach następnych. Cechuje się: – dobrą jakością użytków rolnych ( duży potencjał agroekologiczny stanowi podstawę rozwoju gospodarczego gminy) – wysokim stopniem towarowości i dobrą dochodowością gospodarstw, tzn. dobrą efektywnością – korzystną strukturą wielkości gospodarstw rolnych i przewagą własności prywatnej gruntów rolnych – korzystną strukturą wieku prowadzących gospodarstwa, dość dobrym przygotowaniem zawodowym i stosunkowo niskim zatrudnieniem

Rolnictwo gminy spełnia wiele warunków decydujących o sprostaniu wymogom unijnym, konieczne są natomiast dalsze znaczne nakłady na rozwój rolnictwa. Przyszłość rolnictwa i jego rozwój w najbliższych latach będą wypadkową działań władz centralnych (uregulowania prawne, polityka celna, polityka finansowa itd.) ale też w znacznym stopniu działań władz samorządowych (program przekształceń i rozwoju). Oceniając przyszłość rozwoju rolnictwa należy uwzględnić fakt, ze nie nastąpi znaczący wzrost popytu krajowego na żywność. Nie rokuje to opłacalności intensyfikacji tradycyjnej produkcji.

Rozwoju rolnictwa należy upatrywać w zdecydowanej poprawie jakości produktów rolnych. Należy zwrócić uwagę na rozwój produkcji mającej większe możliwości zbytu za granicą , ale także na rynku regionalnym i krajowym. Polityka rozwoju rolnictwa powinna zmierzać, z jednej strony do wykorzystania istniejącego potencjału produkcyjnego (gleba, siła robocza), z drugiej do stymulacji rozwoju poprzez: – przekształcenia struktury agrarnej w kierunku np. dużych gospodarstw produkujących zdrową ekologicznie żywność, obok mniejszych specjalistycznych gospodarstw rodzinnych, czy małych gospodarstw doświadczalnych zajmujących się przykładowo uprawą specjalnych odmian roślin, czy wyselekcjonowanych odmian zwierząt gospodarskich i hodowlanych – promocję produkcji zdrowej żywności – podnoszenie kwalifikacji, doradztwo zawodowe w zakresie zoo- i agrotechniki, obrotu ziemią, doradztwa handlowego itp. – rozwój przetwórstwa płodów rolnych, przechowalnictwa itp. np. produkcja koncentratów, mrożonek, produkcja półprzetworów) – rozwój gospodarstw agroturystycznych - wykorzystanie zagród, stodół, starych młynów, lub nowe obiekty służące rekreacji typu: szkółki jazdy konnej, wczasy w siodle, hipoterapia; agroturystyka może być formą przetrwania w trudnym okresie transformacji gospodarki i rolnictwa dla wielu małych gospodarstw. Z punktu widzenia miejsc pracy rolnictwo, zwłaszcza jego część “produkcyjna”, nie jest tą gałęzią gospodarki, w której należy oczekiwać przyrostu nowych miejsc pracy. Znacznie większe możliwości w tym względzie daje przemysł współpracujący z rolnictwem tj. przetwórstwo rolno-spożywcze.

Działalność gospodarcza, pozarolnicza Rozwój gospodarczy, jak już wspomniano wcześniej, jest siłą napędową procesów rozwojowych, a widocznym efektem tego rozwoju w skali gospodarki lokalnej jest wzrost liczby miejsc pracy. Poza rolnictwem w gminie Morzeszczyn jest ok. 550 miejsc pracy, z tego głównie w sferze usług, w tym sektora prywatnego (90 zakładów osób fizycznych, głównie handel i naprawy). Aktywność gospodarcza gminy mierzona liczbą podmiotów gospodarczych do liczby mieszkańców jest bardzo niska, co przekłada się bezpośrednio na sytuację na rynku pracy. Brak środków inwestycyjnych, prywatnych i publicznych, nie stwarza większych szans dla rozwoju małego i średniego biznesu . Szansą dla gminy jest kapitał inwestycyjny z zewnątrz, stąd konieczne są działania władz gminy zachęcające i przyciągające do gminy inwestorów spoza gminy Morzeszczyn. Popieranie przez władze samorządowe rozwoju działalności gospodarczej i stymulowanie pożądanych jej kierunków może zostać zainicjowane przez “ofertę terenową” i odpowiednie przygotowanie terenów dla ewentualnych inwestorów ( z 24

wyznaczeniem terenów, określeniem uwarunkowań i ograniczeń, uzbrojeniem terenów i ich promocją) . Niezbędne są również działania administracyjne (np. uproszczenie procedur wydawania koncesji, planowanie przestrzenne, poprawa bezpieczeństwa, poprawa stanu infrastruktury technicznej i drogowej) oraz właściwa gospodarka gruntami (system zachęt do zagospodarowania gruntów, porządkowanie terenów, pomoc projektowa, organizacyjna itp.). Istotne znaczenie mają też instrumenty finansowe (jak np. nieodpłatne przekazywania gruntów, pośrednictwo przy zawieraniu transakcji, poręczenia, współudział w przedsięwzięciach gospodarczych, podmiotowe i przedmiotowe zróżnicowania podatkowe itp.) oraz marketing i promocja gminy. Wspomaganie rozwoju przedsiębiorczości w gminie Morzeszczyn może dotyczyć takich dziedzin działalności jak: – Usługi (bytowe, ubezpieczeniowo-majątkowe, pośrednictwo handlowe i obrotu nieruchomościami, doradztwo, usługi projektowo-budowlane, transportowe, ochrony zdrowia, oświaty, itp.) – Przemysł wykorzystujący lokalną bazę surowcową, w tym wszelkie branże przetwórstwa rolno-spożywczego, produkcja pasz, mieszanek, suszonek itp. – Przemysł związany z produkcją materiałów dla potrzeb budownictwa (elementy do wykańczania domów, ogrodów, obiektów użyteczności publicznej) – Działalność związana z obsługą gminy (gospodarka komunalna, mieszkaniowa, obsługa komunikacyjna, konserwacja budynków itp.) – Przemysł nieuciążliwy dla środowiska, pracochłonny, terenooszczędny, zatrudniający dużo kobiet, np. konfekcyjny, elektrotechniczny – Działalność związana z turystyką, rekreacją (gospodarstwa agroturystyczne, trasy konne rowerowe, kajakowe, szkółki jazdy, hipoterapia)

2. Kierunki ochrony i kształtowania środowiska przyrodniczego

2.1 Obszary i obiekty objęte ochroną

W gminie Morzeszczyn występują następujące formy ochrony przyrody: Gniewski Obszar Chronionego Krajobrazu; cztery pomniki przyrody (dwa drzewa i dwa głazy); W granicach obszarów chronionego krajobrazu obowiązują zasady gospodarowania zawarte w Uchwale Sejmiku Województwa Pomorskiego nr 1161/XLVII/10 z dnia 28 kwietnia 2010 r. w sprawie obszarów chronionego krajobrazu w województwie pomorskim (Dz. Urz. Woj. Pomorskiego Nr 80, poz. 1455 ze zm.).

Pomniki przyrody ustanowione zostały różnymi rozporządzeniami Wojewody Gdańskiego lub Wojewódzkiej Rady Narodowej w Gdańsku. Na przestrzeni kilkunastu lat zasady gospodarowania w stosunku do pomników przyrody zmieniały się, zawierając odmiennie określone i zredagowane zakazy dotyczące postępowania wobec nich. Najnowsze zarządzenia Wojewody Pomorskiego zawierają następujące zakazy: dla pomników drzew: 1) wycinania, niszczenia, pozyskiwania, uszkadzania i podkopywania drzew, 2) zrywania kory, pączków, kwiatów, owoców i liści z drzew, 3) rycia napisów lub znaków na drzewach, 4) umieszczania tablic, ogłoszeń, napisów albo innych znaków na drzewach nie związanych z ich ochroną, 5) wchodzenia na drzewa, 6) wznoszenia jakichkolwiek budynków, budowli, urządzeń lub instalacji w odległości (promieniu) do 15 m włącznie od drzew, 7) usuwania i niszczenia pokrywy glebowej, palenia ognisk oraz zanieczyszczania terenu wszelkiego rodzaju odpadami i innymi nieczystościami w pobliżu drzew (w promieniu 15 m włącznie), 8) oddziaływania na drzewa w jakikolwiek inny sposób nie związany z ich ochroną. dla pomników głazów: 1) rozbijania, rozsadzania, niszczenia i uszkadzania tych głazów jakimkolwiek sposobem; 2) przemieszczania (przesuwania), podkopywania i zakopywania głazów; 3) usuwania z nich mchu, porostów lub innych roślin, rycia na tych głazach napisów lub znaków, umieszczania tablic, napisów lub innych znaków nie związanych z ochroną głazu uznanego za pomnik przyrody; 4) wchodzenia na głazy; 5) wznoszenia jakichkolwiek budynków, budowli, urządzeń lub instalacji w odległości (promieniu) do 15 m włącznie od głazów; 6) na głazach i w ich pobliżu rozniecania ognia, usuwania i niszczenia pokrywy glebowej oraz zanieczyszczania i zaśmiecania terenu; 7) oddziaływania na głazy w jakikolwiek inny sposób nie związany z jego ochroną.

Pomniki przyrody w gminie Morzeszczyn

Na terenie gminy funkcjonuje 10 ustanowionych pomników przyrody.

Tabela. Wykaz pomników przyrody na terenie gminy Morzeszczyn Miejsce i data ogłoszenia aktu Nr w rej. Przedmiot ochrony Charakterystyka Położenie o uznaniu za pomnik przyrody Leśnictwo Borkowo – wolnostojący na Dziennik Urzędowy gruntach ornych Obwód pnia - 4,50 Woj. Rady przy drodze dąb szypułkowy m Narodowej w 63* Morzeszczyn - Quercus robur L. Wysokość - 20 m Gdańsku z dnia Skórcz (obręb Wiek - ok. 345 lat 31.01.1955 r. Nr 1, Olsze ark.2 dz. nr poz. 4 156) gm. Morzeszczyn Dzierżążno - przy Dziennik Urzędowy zabudowaniach, na Woj. Rady Obwód – 6,00 m polu w odległości Narodowej w Długość – 2,00 m ok. 1 km na 192 głaz narzutowy Gdańsku z dnia Szerokość - 1,00 m wschód od rzeki 25.08.1967 r. Nr Wysokość - 1,40 m Janka, ok. 50 m od 13, poz.74 drogi Morzeszczyn

– Gniew

Dzierżążno - przy Dziennik Urzędowy zabudowaniach, na Obwód – 4,00 m Woj. Rady polu w odległości Długość – 1,00 m Narodowej w ok. 1 km na 193 głaz narzutowy Szerokość – 3,60 Gdańsku z dnia wschód od rzeki m 25.08.1967 r. Nr Janka, ok. 50 m od Wysokość - 1,00 m 13, poz.74 drogi Morzeszczyn

– Gniew

Klon jawor Morzeszczyn (odmiany Dziennik Urzędowy - w pobliżu czerwonolistnej) Woj. Gdańskiego z klon jawor budynku Urzędu 520 Obwód pnia – 2,94 dnia 28.11.1986 r. Acer pseudoplatanus Gminy przy ul. 22 m Nr 16 poz.149 Lipca 4(dz. Nr Wysokość - 17 m 96/1), Wiek - ok. 115 lat Pomniki przyrody powołane Uchwałą nr XXXIII/223/2010 Rady gminy Morzeszczyn z dn. 15 września 2010 r. Obwód Nr. Wiek Nr. Leśnictwo Obręb Gatunek pnia działki drzew [cm] Modrzew 1. Brody Pomorskie Olsze 152/2 europejski 280 150 lat (Larix decidua) Sosna 2. Brody Pomorskie Olsze 152/2 zwyczajna 259 150 lat (pinus sylvestris) Daglezja zielona 3. Brody Pomorskie Olsze 150 272 115 lat (Pseudotsuga menziesii) Daglezja zielona 4. Brody Pomorskie Olsze 150 275 115 lat (Pseudotsuga menziesii) Daglezja zielona 5. Brody Pomorskie Olsze 150 261 115 lat (Pseudotsuga menziesii) Dąb 6. Brody Pomorskie Olsze 164/4 410 180 lat szypułkowy 27

(Querkus robur) *21.06.2009 w wyniku wichury dąb się przewrócił, jednak nadal funkcjonuje w rejestrze RDOŚ Gdańsk.

Źródło: Opracowanie ekofizjograficzne dla potrzeb Zmiany studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Morzeszczyn za: „Program ochrony środowiska dla gminy Morzeszczyn”, 2004 i Uchwała nr XXXIII/223/2010 Rady Gminy Morzeszczyn z dn. 15 września 2010 r. w sprawie ustanowienia pomników przyrody.

Ochrona gatunkowa roślin i zwierząt Zgodnie z Ustawą o ochronie przyrody z dnia 16 kwietnia 2004 r. (Dz.U. nr 151 z 2009 r., poz. 1220 z późn. zmian.) “ochrona gatunkowa roślin i zwierząt ma na celu zabezpieczenie dziko występujących roślin lub zwierząt oraz ich siedlisk, a w szczególności gatunków rzadko występujących, endemicznych, podatnych na zagrożenia i zagrożonych wyginięciem oraz objętych ochroną na podstawie umów międzynarodowych, jak też zachowanie różnorodności gatunkowej i genetycznej”. W tekście ustawy zapisane są zasady postępowania (zakazy) w stosunku do rodzimych dziko występujących roślin i zwierząt objętych ochroną gatunkową. Listę gatunków objętych ochroną określa Minister właściwy do spraw środowiska na drodze rozporządzeń. Rozpoznanie gatunków chronionych występujących w gm. Morzeszczyn zawiera “Inwentaryzacja i waloryzacja przyrodnicza gminy Morzeszczyn” (1999). Należy podkreślić, że ochrona gatunkowa roślin i zwierząt to przede wszystkim ochrona ich siedlisk.

2.2. Obszary i obiekty wskazane do objęcia ochroną

Obszar chronionego krajobrazu Do najcenniejszych przyrodniczo obszarów występujących w granicach gminy Morzeszczyn (poza terenem położonym w granicach Gniewskiego OChK) należy układ dolin rzecznych i obniżenia międzymorenowego wraz z towarzyszącymi kompleksami leśnymi. Dotyczy to szczególnie wschodniej części gminy cechującej się znacznym zróżnicowaniem geomorfologicznym i występowaniem dużych powierzchni relatywnie dobrze zachowanych zbiorowisk roślinnych oraz doliny Janki pełniącej funkcję ważnego korytarza ekologicznego. Biorąc pod uwagę walory środowiska przyrodniczego i znaczenie tych terenów w funkcjonowaniu regionalnych powiązań przyrodniczych proponuje się włączyć je do systemu obszarów chronionych, jako obszar chronionego krajobrazu (proponowaną granicę prezentuje załącznik graficzny – kierunki zagospodarowania przestrzennego i zasady polityki przestrzennej). Proponowana nazwa dla tego obszaru – Obszar Chronionego Krajobrazu Węgiermucy i Janki.

Zgodnie z Ustawą o ochronie przyrody z dnia 16 kwietnia 2004 r. (Dz.U. nr 151 z 2009 r., poz. 1220 z późn. zmian.) obszar chronionego krajobrazu wyznacza sejmik województwa.

Zespół przyrodniczo-krajobrazowy Zgodnie z “Ustawą o ochronie przyrody” zespół przyrodniczo-krajobrazowy wyznacza się w celu ochrony wyjątkowo cennych fragmentów krajobrazu naturalnego i kulturowego, dla zachowania jego wartości estetycznych. Zgodnie z “Inwentaryzacją i waloryzacją przyrodniczą gminy Morzeszczyn” (1999) w północno-zachodniej części gminy Morzeszczyn (oraz sąsiadującej 28

gminie Bobowo) projektuje się utworzenie Zespołu Przyrodniczo- Krajobrazowego “Dolina Węgiermucy” obejmującego fragment doliny Węgiermucy i rozlewiska jej dopływu – kanału Beka (Generał). Jest to teren położony w granicach projektowanego przez autorów “Studium...” obszaru chronionego krajobrazu, który naszym zdaniem jest bardziej adekwatną formą ochrony dla tego obszaru. Można ją ewentualnie uzupełnić użytkami ekologicznymi. Zgodnie z Ustawą o ochronie przyrody z dnia 16 kwietnia 2004 r. (Dz.U. nr 151 z 2009 r., poz. 1220 z późn. zmian.) zespół przyrodniczo-krajobrazowy ustanawia Rada Gminy.

Użytki ekologiczne Zgodnie z “Ustawą o ochronie przyrody”: użytkami ekologicznymi są zasługujące na ochronę pozostałości ekosystemów, mających znaczenie dla zachowania unikatowych zasobów genowych i typów środowisk, jak: naturalne zbiorniki wodne, śródpolne i śródleśne “oczka wodne”, kępy drzew i krzewów, bagna, torfowiska, wydmy, płaty nie użytkowanej roślinności, starorzecza, wychodnie skalne, skarpy, kamieńce itp. W granicach gminy Morzeszczyn występuje szereg obszarów spełniających powyższe kryteria. Dotyczy to głównie licznych, hydrogenicznych zagłębień terenu, w tym zwłaszcza torfowisk i oczek wodnych. Na obszarze gminy wyznaczono wstępnie 10 obszarów, które proponuje się uznać za użytki ekologiczne (patrz załącznik graficzny – Kierunki zagospodarowania przestrzennego). Są to: 1) Zbiorniki wodne, szuwary i łozowiska na północ od Borkowa; 2) Szuwary i łozowiska na południe od Borkowa; 3) Zbiorniki wodne na zachód od Borkowa; 4) Szuwar trzcinowy i łozowisko koło wybudowań Rzeżęcin - Pole Nagórowo; 5) Łęg olszowy na południe od Morzeszczyna; 6) Zbiornik wodny i łozowiska na południe od Rzeżęcina; 7) Szuwar trzcinowy i zbiornik wodny na południowy-zachód od Rzeżęcina; 8) Łozowiska na południe od Królów Las; 9) Zbiorniki wodne i szuwary na północ od Bielska; 10) Zbiorniki wodne i szuwary na południowy-wschód od Dzierżążna. Użytki ekologiczne ustanawia Rada Gminy. Przykładowe ograniczenia dla użytków ekologicznych według Rozporządzenia Wojewody Pomorskiego z dnia 18 listopada 1999 r. dotyczącego ustanowienia na obszarze województwa użytków ekologicznych zestawiono poniżej: na terenie użytku zabrania się: 1) zmiany sposobu użytkowania terenu; 2) zmiany stosunków wodnych; 3) zanieczyszczania wód, gleby i powierzchni ziemi; 4) wydobywania minerałów, torfu i kredy jeziornej; 5) niszczenia i pozyskiwania roślin; 6) dokonywania zalesień. 2. Wykonywanie w obrębie użytku prac zapewniających trwałość chronionych ekosystemów wymaga uzgodnienia z Wojewódzkim Konserwatorem Przyrody w Gdańsku.

Pomniki przyrody

W granicach gminy zinwentaryzowano 31 obiektów - okazałych drzew o parametrach pomnikowych i ich zgrupowań (“Inwentaryzacja i waloryzacja przyrodnicza gminy Morzeszczyn” 1999). Pomniki przyrody ustanawia Rada Gminy.

Zestawienie projektowanych pomników przyrody prezentuje tabela oraz załącznik kartograficzny w skali 1:10 000.

Tabela Projektowane pomniki przyrody w gminie Morzeszczyn Nr Przedmiot ochrony Położenie 1. Tilia cordata – lipa drobnolistna Borkowo 2. Quercus robur – dąb szypułkowy Borkowo 3. Tilia cordata – lipa drobnolistna Borkowo 4. Quercus robur – dąb szypułkowy Borkowo Quercus robur – dąb szypułkowy Borkowo Quercus robur – dąb szypułkowy Borkowo 5. Tilia cordata – lipa drobnolistna Borkowo 6. Acer pseudoplatanus – klon jawor Morzeszczyn 7. Fraxinus excelsior – jesion wyniosły Morzeszczyn 8. Fraxinus excelsior – jesion wyniosły Morzeszczyn 9. Acer pseudoplatanus – klon jawor Morzeszczyn 10. Acer platanoides – klon zwyczajny Morzeszczyn 11. Quercus robur – dąb szypułkowy Morzeszczyn 12. Tilia cordata – lipa drobnolistna Gąsiorki 13. Carpinus betulus – grab zwyczajny Lipia Góra Carpinus betulus – grab zwyczajny Lipia Góra 14. Acer platanoides – klon zwyczajny Lipia Góra 15. Carpinus betulus – grab zwyczajny Lipia Góra Carpinus betulus – grab zwyczajny Lipia Góra 16. Quercus robur – dąb szypułkowy Lipia Góra, park 17. Tilia cordata – lipa drobnolistna Lipia Góra 18. Tilia cordata – lipa drobnolistna Lipia Góra 19. Fraxinus excelsior – jesion wyniosły Majewo 20. Tilia cordata – lipa drobnolistna ok. 2 km na SEE od Lipiej Góry 21. Quercus robur – dąb szypułkowy ok. 1600 m na SE od Majewa 22. Quercus robur – dąb szypułkowy Bielsk 23. Quercus robur – dąb szypułkowy Bielsk 24. Quercus robur – dąb szypułkowy Bielsk, park Quercus robur – dąb szypułkowy Bielsk, park 25. Tilia cordata – lipa drobnolistna Bielsk, park 26. Tilia cordata – lipa drobnolistna Bielsk, park 27. Quercus robur – dąb szypułkowy Bielsk, park 28. Acer pseudoplatanus – klon jawor Morzeszczyn

29. Tilia cordata – lipa drobnolistna Nowa Cerkiew 30. Tilia cordata – lipa drobnolistna Nowa Cerkiew 31. Tilia cordata – lipa drobnolistna Nowa Cerkiew źródło: Inwentaryzacja i waloryzacja przyrodnicza gminy Morzeszczyn, 1999

2.3. Kierunki kształtowania i wzmocnienia osnowy ekologicznej

Termin “osnowa ekologiczna" oznacza system terenów przyrodniczo aktywnych, przenikających dany obszar, z reguły rolniczy lub zurbanizowany, umożliwiających przyrodnicze powiązania funkcjonalne w płaszczyźnie horyzontalnej. Istnienie osnowy ekologicznej warunkuje utrzymanie względnej równowagi ekologicznej środowiska przyrodniczego, wzbogaca jego strukturę materialno- funkcjonalną i urozmaica krajobraz w sensie fizjonomicznym. Wszystkie elementy systemu osnowy ekologicznej (szczegółowa charakterystyka - patrz Studium przyrodnicze 2001r) rangi regionalnej i lokalnej wymagają ochrony w sensie terytorialnym i jakościowym. W ich obrębie pożądane są działania: pielęgnacyjne (podtrzymywanie aktualnego stanu) restytucyjne (przywracanie naturalnego stanu struktur przyrodniczych) rewaloryzacyjne (wzrost bioróżnorodności, zmiana funkcji) Osnowa ekologiczna gminy wymaga także wzmocnienia poprzez poprawę ciągłości przestrzennej (wprowadzenie nowych elementów i eliminacja barier antropogenicznych) oraz wzbogacenie bioróżnorodności. Są to następujące tereny predysponowane do wzmocnienia osnowy ekologicznej: ukształtowanie nowych połączeń ekologicznych przez wprowadzenie zalesień, zadrzewień i zakrzaczeń (projektowane lokalne korytarze ekologiczne); wzmocnienie struktury korytarzy ekologicznych przez dolesienia, zadrzewienia i zakrzaczenia głównie zboczy form dolinnych; wzmocnienie i wprowadzenie obudowy biologicznej cieków i zbiorników wodnych przez zadrzewienia i zakrzaczenia, w celu kształtowania korzystnych warunków do wypełniania funkcji hydrosanitarnej, ekologicznej i krajobrazowej; zmiana funkcji najsłabszych terenów rolniczych – preferowane zalesienie. Możliwe jest także wzmocnienie osnowy ekologicznej przez: ograniczenie barier antropogenicznych w systemie osnowy ekologicznej - stanowią je przede wszystkim obiekty osadnicze i infrastrukturowe “przegradzające" korytarze ekologiczne i zaburzające przez to ciągłość przestrzenną systemu (możliwe jest np. skonstruowanie przepustów pod ciągami komunikacyjnymi i być może likwidacja niektórych obiektów kubaturowych); jako podstawową zasadę należy przyjąć nie tworzenie nowych barier i nieintensyfikowanie istniejących; rekultywacja w kierunku leśnym lub fitomelioracyjnym terenów zdewastowanych (wyrobiska i wysypiska odpadów).

Lokalizacja obszarów predysponowanych do wzmocnienia systemu osnowy ekologicznej znajduje się na załączniku kartograficznym w skali 1: 10 000.

2.4. Kształtowanie krajobrazu rolniczego i podstawowe zasady upraw i agrotechniki rolnictwa zrównoważonego

Kompleksy przyrodniczo-funkcjonalne stanowią jednostki terytorialne o jednakowych predyspozycjach funkcjonalnych (użytkowych), wynikających z uwarunkowań przyrodniczych i prawnych oraz ze stanu aktualnego zainwestowania i z charakteru sąsiedztwa. Poniżej przedstawiono zasady kształtowania środowiska wyróżnionych kompleksów przyrodniczo-funkcjonalnych na obszarze gminy Morzeszczyn.

Rejony intensyfikacji produkcji rolnej - agrokompleksy wysoczyznowe Kompleksy te obejmują przeważają część obszaru gminy. Tereny o słabych warunkach agroekologicznych występują tylko na obrzeżach gminy. W związku z bardzo dużym potencjałem agroekologicznym kompleksy te powinny pełnić funkcję obszaru produkcyjnego – upraw i hodowli. Ze względu na wysoką jakość gleb obszary te podlegają ochronie prawnej (Ustawa o ochronie gruntów rolnych i leśnych). Postuluje się na terenach rolniczych przy utrzymaniu wysokiej intensywności i produktywności popularyzowanie zasad gospodarki rolnej, protegujących formy tzw. rolnictwa ekologicznego (zrównoważonego). Jego zasady w zakresie ksztaltowania krajobrazu rolniczego oraz uprawy, hodowli i agrotechniki przedstawiono poniżej.

Kształtowanie krajobrazu rolniczego 1. Kształtowanie struktury krajobrazu rolniczego w sposób stymulujący utrzymanie lub wzrost różnorodności biologicznej, przez różnicowanie warunków siedliskowych roślin i przez stwarzanie warunków ostojowych dla możliwie jak największej liczby gatunków zwierząt. W tym celu należy wykorzystywać nie zagospodarowane obszary rolnicze oraz popierać i propagować przekształcanie pól o niskich klasach bonitacyjnych gleb na zadrzewienia śródpolne, zalesienia, drobne zbiorniki wodne itp. z wyjątkiem obszarów, dla których wyznaczono strefę ochronną związaną z ograniczeniami w zabudowie oraz zagospodarowaniu i użytkowaniu terenu – w odległości min. 200 m od lokalizacji elektrowni wiatrowych. 2. Na obszarach użytkowanych rolniczo pozostawiać nie przeorywane pasy gruntu wokół oczek wodnych i wszelkiego typu mokradeł, w celu umożliwienia rozwoju półnaturalnych zbiorowisk roślinnych, które spontanicznie tworzą się w wyniku braku bezpośredniego użytkowania (zarośla, szuwary, ugrupowania roślinności bagiennej) lub pod wpływem koszenia i wypasu. 3. W dolinach rzek zachować tradycyjną gospodarkę łąkową, a zwłaszcza nie zastępować półnaturalnych łąk przez pola i intensywne użytki zielone, które ze względu na sposób uprawy przyczyniają się m.in. do eutrofizacji i innych zanieczyszczeń wód powierzchniowych. 4. Chronić ekosystemy półnaturalne (np. łąki) w warunkach normalnego użytkowania gospodarczego dużych obszarów. Ponieważ ekosystemy te powstały i utrzymują się w wyniku różnych form działalności ludzkiej, należy pielęgnować tradycyjne sposoby gospodarowania, przynajmniej w takim zakresie, aby ww. typy ekosystemów utrzymywały się. 5. Objąć ochroną zadrzewienia i zakrzewienia śródpolne oraz dążyć do ich większego udziału powierzchniowego, przez popieranie spontanicznego rozwoju drzew i krzewów na miedzach, wokół oczek wodnych i innych miejsc nie nadających się do 32

rolniczego wykorzystania. 6. Chronić wszystkie torfowiska w kompleksach pól uprawnych przez zaniechanie odwodnień i zapobieganie eutrofizacji. 7. Tworzyć bariery biologiczne, przeciwdziałające rozprzestrzenianiu się zanieczyszczeń przez migrację wodną oraz powstawaniu erozji wietrznej i wodnej. 8. W zakresie prac melioracyjnych należy zaniechać osuszania łąk, torfowisk i mokradeł. 9. Rekultywować drobne tereny zdewastowane zgodnie z zasadą kształtowania zróżnicowanych warunków środowiskowych, stosując głównie kierunek rekultywacji fitomelioracyjny i krajobrazowy. 10.Obszary, dla których wyznaczono strefę ochronną związaną z ograniczeniami w zabudowie oraz zagospodarowaniu i użytkowaniu terenu należy użytkować rolniczo.

Uprawa, hodowla, agrotechnika 1. Stosować prawidłowy płodozmian, unikając uproszczonych rotacji roślin oraz wprowadzając siew międzyplonów wykorzystywanych na paszę lub zielony nawóz, co prowadzi do zwiększenia zasobów próchnicy, przyczyniając się w ten sposób do wzrostu bogactwa glebowych zwierząt bezkręgowych. 2. Dostosować nawożenie do warunków glebowych i potrzeb odżywczych roślin w celu maksymalnego ich wykorzystania przez rośliny i zamknięcia cykli obiegu składników odżywczych roślin. 3. Wyeliminować nadmierne dawki nawozów mineralnych, zwłaszcza stosowanych jednorazowo w okresach jesiennym i zimowym. 4. Ograniczyć stosowanie nawozów, zwłaszcza mineralnych i środków ochrony roślin w strefach sąsiadujących z ciekami i zbiornikami wodnymi. 5. Stosować bezodpadowe technologie uprawy, polegające na pełnym zagospodarowaniu w glebie wszelkich odpadów organicznych. 6. Stosować w jak największym stopniu nawozy organiczne w celu zapobieżenia ubożeniu zasobów próchnicy, przyjmując za podstawę działania bilans substancji organicznej w glebie. 7. Nie stosować gnojowicowej technologii hodowli zwierząt. 8. Ograniczyć wielkość hodowli zwierząt gospodarskich do pojemności nawozowej gleb areałów pól uprawnych. 9. Rozwijać zintegrowane metody ochrony roślin, przy wykorzystaniu metod agrotechnicznych, biologicznych i środków chemicznych o szybkim rozkładzie w środowisku. 10.Wykonywanie wszelkich zabiegów ochrony roślin powierzać wyspecjalizowanym firmom. 11.Wprowadzić kontrolę wielkości stosowanych nawozów mineralnych i środków ochrony roślin.

Kształtowanie struktur osadniczych - wsie o najkorzystniejszych ekofizjograficznych warunkach rozwoju Ocena potencjału transurbacyjnego gminy wykazała duże zróżnicowanie warunków ekofizjograficznych rozwoju wiejskich jednostek osadniczych. Większość wsi w gminie Morzeszczyn posiada duże możliwości rozwoju (brak progów fizjograficznych i prawnych na niektórych kierunkach lub znaczne rezerwy terenu w obrębie istniejących układów wsi). Ograniczone warunki rozwojowe ze względu na 33

występowanie progów fizjograficznych i uwarunkowań ekologicznych występują przede wszystkim w otoczeniu wsi Dzierżążno, Kierwałd, Królów Las i Bielsk. Wokół większości wsi (podobnie jak na całym obszarze gminy) występują gleby wysokich klas bonitacyjnych Zgodnie z “Ustawą o ochronie gruntów rolnych i leśnych” grunty rolne stanowiące użytki rolne klas I-IV oraz wytworzone z gleb pochodzenia organicznego podlegają ochronie (przeznaczenie użytków rolnych tych klas na cele nierolnicze i nieleśne wymaga uzyskania zgody odpowiedniego organu administracji państwowej lub samorządowej).

2.5. Kierunki rozwoju rekreacji – kompleksy rekreacyjne

Na obszarze gminy Morzeszczyn wyznaczono cztery obszary posiadające warunki do rozwoju różnych form rekreacji. 1. Kompleks dolinny – obejmujący dolinę rzeki Janki (i częściowo Wierzycy) związany z istniejącymi szlakami wodnymi (kajakowymi). Istnieje możliwość rozwoju innych form turystyki kwalifikowanej i krajoznawczej (piesza, wędkarstwo itp.). Zainwestowanie rekreacyjne obsługujące ten obszar (z wyjątkiem obiektów związanych z udostępnieniem szlaku kajakowego) należy lokalizować poza formami dolinnymi. 2. Kompleks wysoczyznowy północno-zachodni o wysokich walorach przyrodniczych (zróżnicowane zbiorowiska i siedliska roślinności) i dużych walorach krajobrazowych (strefa odmiennych typów rzeźby terenu wysoczyzny morenowej Pojezierza Starogardzkiego), predysponowany jest do rozwoju aktywnych form rekreacji i turystyki. Występują tu korzystne warunki dla turystyki rowerowej, konnej i innych form turystyki kwalifikowanej. Przykładem takich form zagospodarowania jest Gospodarstwo Rolne Jachlewski i spółka w Borkowie (hodowla koni). W rejonie tym możliwe jest wprowadzanie nowych obiektów rekreacyjnych indywidualnych i ogólnodostępnych lub adaptacja istniejących. 3. Kompleks wysoczyznowy południowy – obszar o znacznych walorach krajobrazowych (zróżnicowane ukształtowanie i użytkowanie terenu, w tym duży udział terenów leśnych). Teren ten predysponowany jest do rozwoju agroturystyki oraz turystyki kwalifikowanej związanej z kompleksami leśnymi i ewentualnie jeziorami Wyręby i Smarzewskim (zlokalizowanymi poza obszarem gminy). 4. Kompleks wysoczyznowy wschodni – okolice Dzierżążna – jest to obszar intensywnej gospodarki rolnej, jednak o urozmaiconym ukształtowaniu terenu, położony w sąsiedztwie doliny Janki, co stymuluje rozwój agroturystyki. Dodatkowym walorem tego kompleksu jest sąsiedztwo dużych kompleksów leśnych od południowego wschodu (Gniewski OChK). Wytypowane kompleksy rekreacyjne obejmują częściowo swym zasięgiem tereny objęte ochroną jako Gniewski Obszar Chronionego Krajobrazu oraz tereny projektowane do objęcia taką formą ochrony (OChK Doliny Węgiermucy i Janki). W granicach wyznaczonych już obszarów chronionego krajobrazu obowiązują zasady gospodarowania poprzez zakazy i wytyczone działania w zakresie czynnej ochrony ekosystemów leśnych, lądowych i wodnych określone w uchwale Sejmiku Województwa Pomorskiego nr 1161/XLVII/10 z dnia 28 kwietnia 2010 r. w sprawie obszarów chronionego krajobrazu w województwie pomorskim (Dz. Urz. Woj. Pomorskiego Nr 80, poz. 1455 ze zm.).

2.6. Zagrożenia środowiskowe i kierunki działań minimalizujących Zagadnienia sozologiczne Rozbudowa kanalizacji wymaga intensyfikacji. Niektóre wsie, zwłaszcza położone na obrzeżach gminy, będą wymagać indywidualnych systemów oczyszczania. Rozwiązania wymaga problem oczyszczania ścieków z obiektów hodowlanych. Konieczne jest docelowo zastąpienie elementarnych urządzeń oczyszczających, jak osadniki Imhoff’a, nowoczesnymi, efektywnymi systemami oczyszczania ścieków. Konieczny jest wzrost skuteczności odbioru odpadów z gospodarstw rolnych w gm. Morzeszczyn, a także docelowo ich segregacja u źródła. Należy przeprowadzić rekultywację niewielkich, nielegalnych składowisk. Rekultywacji wymagają także niewielkie obiekty eksploatacji surowców mineralnych. Dla terenu wydobycia torfu i kredy jeziornej na północ od Borkowa (obręb Nowa Cerkiew) należy przyjąć krajobrazowy kierunek rekultywacji – zbiornik wodny w otoczeniu wielowarstwowej zieleni. Eksploatacja nie powinna tam przekroczyć południowej granicy działki nr 165. Nie należy eksploatować innych złóż torfu.

Obiekty mogące znacząco oddziaływać na środowisko Istotne znaczenie dla środowiska przyrodniczego w gminie Morzeszczyn ma funkcjonowanie obiektów mogących wpływać negatywnie na stan środowiska. Do obiektów tego typu zaliczyć można duże obiekty hodowlane oraz istniejące na obszarze gminy duże zakłady produkcyjne (PPH “Matres Revko”, PPH “Aspol”). Obiekty te są potencjalnymi źródłami zanieczyszczeń atmosfery, wód, hałasu oraz odpadów stałych. W przypadku obiektów hodowlanych największym problemem jest uregulowanie gospodarki wodno-ściekowej. Dla obiektów tych celowe może być wykonanie przeglądów ekologicznych. Prognozowane konflikty ekologiczne Znaczącym zagrożeniem dla funkcjonowania środowiska przyrodniczego na obszarze gminy Morzeszczyn będzie projektowana autostrada A1, która przetnie z północy na południe zachodnią część gminy. W wyniku budowy autostrady nastąpi szereg przekształceń środowiska, z których najistotniejsze będą dotyczyć: przerwania ciągłości systemu osnowy ekologicznej – w szczególności dotyczy to powstania bariery ekologicznej przegradzającej korytarz ekologiczny rzeki Janki. likwidacji ekosystemów leśnych – w dwóch punktach na obszarze gminy; zagrożenia struktur hydrogenicznych – wiąże się to z przebiegiem projektowanej autostrady przez tereny podmokłe, co może spowodować ich całkowitą likwidację (w północnej części gminy), zmianę stosunków wodnych i charakteru roślinności (obszar na południe od Borkowa – projektowany użytek ekologiczny) oraz przekształcenia i likwidację roślinności koryta rzeki Janki. Zagrożeniem dla funkcjonowania środowiska przyrodniczego na obszarze gminy Morzeszczyn może być lokalizacja elektrowni wiatrowych w północnej i środkowej części gminy.

3. Kierunki ochrony walorów środowiska kulturowego i krajobrazu

3.1. Generalne zasady i kierunki ochrony dóbr kultury i kształtowania krajobrazu kulturowego gminy Morzeszczyn

Dla określenia generalnych kierunków i zasad ochrony dóbr kultury i kształtowania krajobrazu kulturowego w gminie Morzeszczyn, przyjęto następujące narzędzia z zakresu regulacji i planowana rozwoju.

Są to: - wyznaczenie stref działań na rzecz ochrony dóbr kultury i harmonijnego kształtowanie krajobrazu kulturowego - określenie rodzaju działań dla wyznaczonych stref - zadania polityki konserwatorskiej – ochrona walorów kulturowych w postaci obiektów wpisanych do rejestru zabytków i postulowanych do wpisania do rejestru zabytków - określenie rodzaju działań w stosunku do obiektów o wartościach historycznych - określenie zasad kształtowania zabudowy w historycznych układach wiejskich - wskazanie obszarów o specjalnych uwarunkowaniach – postulowanych do sporządzenia planu miejscowego

Dla przybliżenia poszczególnych narzędzi sporządzono następującą ich charakterystykę:

3.2. Istniejące układy wiejskie, tereny projektowanej zabudowy - strefy działań - zasady ochrony i kształtowania przestrzeni

1. strefa H - zachowanie historycznego układu wiejskiego (wsie: Dzierżążno, Gętomie, Nowa Cerkiew, Królów Las, Lipia Góra, Rzeżęcin.) Historyczny układ wiejski o dobrze zachowanej strukturze przestrzennej (zachowany układ parcelacyjny, niwa siedliskowa, struktura architektoniczna) , w której obowiązuje:

Zachowanie układu przestrzennego - historycznego układu dróg i placów wiejskich. - historycznej linii zabudowy - historyczne wykształconej tradycji sytuowania domów wzdłuż linii zabudowy, dominujący we wsi sposób: kalenicowo lub szczytowo - tradycyjnych relacji pomiędzy powierzchnią zabudowy a powierzchnią działki - tradycyjnego układu zabudowy zagród Uzupełnienia zabudowy : - w ramach istniejącej niwy siedliskowej (wymiana istniejącej substancji, bądź podział dużych działek siedliskowych z zachowaniem w/w rygorów). Zakaz: - wtórnej parcelacji i dogęszczeń - nie stosować miejskiego - regularnego podziału parcelacyjnego

Zasady kształtowania zabudowy Zachowanie, utrzymanie i podkreślenie walorów historycznej substancji architektonicznej poprzez: restaurację, konserwację, modernizację istniejącej zabudowy oraz poprzez wprowadzanie współczesnej zabudowy. Zabudowa nowoprojektowana: - utrzymanie tradycyjnej skali - utrzymanie tradycyjnej formy - stosowanie tradycyjnie występujących w regionie materiałów budowlanych stosowanie tradycyjnej kolorystyki - kontynuowanie tradycji miejscowych warsztatów budowlanych. - zakaz wprowadzania w historyczną strukturę przestrzenną zabudowy obcej wiejskiej tradycji budowlanej w kategoriach rozwiązań: architektonicznych, funkcjonalnych , estetycznych.

2. strefa U - utrzymanie historycznego układu wiejskiego (wsie: Morzeszczyn, Gąsiorki, Bielsk) Historyczny układ wiejski o dobrze zachowanym układzie parcelacyjnym, w znacznym stopniu wypełnione współczesną strukturą architektoniczną; strefa w której obowiązuje: Zalecone działania: - rewaloryzacja i rewitalizacja historycznej struktury przestrzennej, podkreślenie walorów krajobrazowych - nowa jakość - modernizacja Zachowanie układu przestrzennego - historycznego układu dróg i placów wiejskich. - historycznej linii zabudowy - historyczne wykształconej tradycji sytuowania domów wzdłuż linii zabudowy (dominujący we wsi sposób: kalenicowo lub szczytowo) - tradycyjnych relacji pomiędzy powierzchnią zabudowy a powierzchnią działki - tradycyjnego układu zabudowy zagród Uzupełnienia zabudowy: - w ramach istniejącej niwy siedliskowej (wymiana istniejącej substancji) bądź podział dużych działek siedliskowych - wyznaczanie nowych działek siedliskowych w nawiązaniu do istniejącego układu, ukształtowania terenu i miejscowej tradycji - Nie stosować miejskiego - regularnego podziału parcelacyjnego Zasady kształtowania zabudowy - Utrzymanie i podkreślenie walorów historycznej substancji architektonicznej poprzez: restaurację, konserwację, modernizację istniejącej zabudowy oraz poprzez wprowadzanie współczesnej zabudowy. Nowoprojektowana zabudowa: - utrzymanie tradycyjnej skali - utrzymanie tradycyjnej formy - stosowanie tradycyjnie występujących w regionie materiałów budowlanych - stosowanie tradycyjnej kolorystyki - zakaz wprowadzania w historyczną strukturę przestrzenną zabudowy obcej wiejskiej tradycji budowlanej w kategoriach rozwiązań: architektonicznych, funkcjonalnych, estetycznych

3. Strefa K - powiązanie historycznego i współczesnego układu Tereny nowej zabudowy na styku ze strefą H lub U ; strefa w której obowiązuje: Układ przestrzenny - wpisanie bądź harmonijne powiązanie nowych układów przestrzennych z układami historycznymi, - zapewnienie dobrej ekspozycji sylwet historycznych układów - wyeksponowanie walorów krajobrazu naturalnego Zasady kształtowania zabudowy - ograniczony gabaryt zabudowy - utrzymać historyczną skalę zabudowy , kontynuacja tradycji miejscowych warsztatów zabudowy

4. Strefa N – nowych terenów wskazanych pod zabudowę oraz terenów o utraconej tożsamości

Nt – tereny o utraconej tożsamości i zdegradowane nowe obiekty harmonijne powiązać z układami historycznymi, - określić tożsamość funkcjonalną i formalną, zapewnić ład przestrzenny; współczesną architekturę utrzymać w skali zabudowy charakterystycznej dla regionu, kontynuować tradycję miejscowych warsztatów budowlanych Nz – tereny nowej zabudowy zwartej harmonijne powiązać z układami historycznymi, - określić tożsamość funkcjonalną i formalną, zapewnić ład przestrzenny; współczesną architekturę utrzymać w skali charakterystycznej dla regionu, kontynuować tradycję miejscowych warsztatów budowlanych Nr – zagrody i siedliska samotnicze kontynuacja działań przestrzennych charakterystycznych dla regionu lokowanie dużych siedlisk na wyniesieniach kontynuacja tradycji miejscowych warsztatów budowlanych

No – osady, przysiółki kontynuacja działań przestrzennych charakterystycznych dla regionu nie stosować miejskiego regularnego podziału parcelacyjnego kontynuacja tradycji miejscowych warsztatów budowlanych nie budować wielorodzinnych bloków o miejskim charakterze

Np – usługi, produkcja lokować poza historycznymi układami przestrzennymi ograniczyć wysokość do 7,5 m.

5. Tereny wyłączone spod zabudowy – strefa E Ekspozycja historycznych układów wiejskich; obowiązuje: zachowanie przestrzeni w stanie umożliwiającym ekspozycje historycznych sylwet układów Ustala się zasięg strefy konserwatorskiej "A" i strefy ochrony ekspozycji "E" wsi Nowa Cerkiew zgodnie z wnioskiem Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków. Na terenach użytków rolnych objętych tymi strefami, określonych w niniejszym studium na załączniku kartograficznym w skali 1:10 000. Na etapie sporządzania planów miejscowych, dla obszaru nowych terenów zabudowy mieszkaniowej oznaczonego 38

symbolem 11M, wskazać lokalizację nowoprojektowanej zabudowy w sposób umożliwiający ekspozycje historycznych sylwet układu ruralistycznego Nowej Cerkwi.

6. Pozostałe tereny – zachowanie dotychczasowego sposobu użytkowania

3.3. Zadania polityki konserwatorskiej - ochrona walorów kulturowych

Obiekty i zespoły wpisane do rejestru zabytków Polityka konserwatorska: - przedmiot ochrony zgodny z zapisem konkretnej decyzji - wszelkie prace i roboty można prowadzić tylko za zgodą Pomorskiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków

Zespoły dworsko-parkowe Zalecane działania: dla układu przestrzennego: - ochrona struktury przestrzennej: istniejących podziałów, , budynków i budowli, zabytkowej zieleni poprzez: - konserwację zachowanych historycznych elementów struktury przestrzennej - rewaloryzację elementów zespołu - rewitalizację - modernizację budynków - rekonstrukcję bądź rekompozycję elementów zniszczonych bądź zdegradowanych - podkreślenie i uczytelnienie wartości krajobrazowych, wprowadzenie stref zakazu zabudowy

dla zabudowy: - rekompozycja obiektów, modernizacja zabudowy - nowa jakość w zakresie działań architektonicznych

Lipia Góra , dec nr 717, 25.04.1977 , - dwór zalecenia: - zweryfikować treść decyzji w odniesieniu do przedmiotu wpisu-ochrony (obszar parku, budynki gospodarcze), rozszerzyć o załącznik graficzny - konserwacja i rewaloryzacja układu przestrzennego - w odniesieniu do zabudowy: konserwacja, restauracja i modernizacja - przy wprowadzaniu nowych obiektów zachować historyczną skalę zabudowy, harmonijnie wpisać w historyczny układ

Bielsk , dec. nr 1071, z dn. 24. 11.1989 - budynek gospodarczy - dawny budynek gospodarczy - relikt - park zalecenia: - konserwacja i rewaloryzacja zachowanych elementów historycznego układu przestrzennego - park – rewaloryzacja - zabudowa historyczna – konserwacja, restauracja, modernizacja

- zabudowa współczesna – kontynuacja działań, zakończenie budowy - przy wprowadzaniu nowych obiektów zachować historyczną skalę zabudowy, harmonijnie wpisać w historyczny układ

Obiekty wpisane do rejestru zabytków

Dzierżążno , dec. nr 1000, z dn. 25.05.1987 - Zespół kościoła parafialnego p.w. św. Jakuba - kościół - cmentarz - kostnica

Nowa Cerkiew, dec. 1091, z dn. 23.04.1990 - Zespół kościoła pw. Wniebowzięcia NMP - kościół - cmentarz

Królów Las, dec. 1790, z dn. 02.03.2007 - Zespół kościoła parafialnego pw. św. Mikołaja - kościół - cmentarz w obrębie działki nr 158 - kostnica - odcinki muru wzdłuż granicy zach., pn. (z bramą) i fragmentu wsch.

Obiekty i zespoły postulowane do wpisania do rejestru zabytków Polityka konserwatorska: - przedmiot ochrony zgodny z zapisem konkretnej decyzji - wszelkie prace i roboty można prowadzić tylko za zgodą Pomorskiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków

1. Piła – zespół młyna i osady 2. Borkowo – zespół folwarku i parku podworskiego 3. Nowa Cerkiew – chata drewniana (II poł. XIX w.) – zach. kraniec owalnicy, po wschodniej stronie drogi Pelplin-Morzeszczyn

Zasoby archeologicznego środowiska kulturowego Przedmiotem ochrony są stanowiska i obiekty wpisane do rejestru zabytków województwa pomorskiego oraz strefy ochrony archeologicznej (konserwatorskiej). Obiekty archeologiczne objęte ochroną to: stanowiska o ustalonej lokalizacji, o dużych walorach poznawczych dla terenu regionu i gminy potwierdzone wartości zabytkowe poprzez badania wykopaliskowe, sondażowe i powierzchniowe.

Wykaz stanowisk archeologicznych wpisanych do rejestru zabytków województwa pomorskiego Nr na Nr decyzji Data wydania Miejscowość Charakter obiektu

planszy 2 116/A 5.12.1970r. GRABOWO BOBOWSKIE grodzisko /BORKOWO 3 240/A 6.12.1972r. GRABOWO BOBOWSKIE osada przygrodowa 307/A 6.12.1976r. / BORKOWO 22 285/A 30.04.1976r. GĄSIORKI osada otwarta

Wykaz stref ochrony stanowisk archeologicznych ujętych w ewidencji zabytków województwa pomorskiego Nr na Miejscowość Charakter obiektu planszy 1 OLSZE punkt osadnictwa 2 GRABOWO BOBOWSKIE grodzisko /BORKOWO 3 GRABOWO BOBOWSKIE osada przygrodowa / BORKOWO 4 GRABOWO BOBOWSKIE punkt osadnictwa / BORKOWO 5 OLSZÓWKA punkt osadnictwa 6 KIERWAŁD ślad osadnictwa 7 KIERWAŁD ślad osadnictwa 8 KIERWAŁD punkt osadnictwa 9 KIERWAŁD punkt osadnictwa 10 KIERWAŁD punkt osadnictwa 11 KIERWAŁD punkt osadnictwa 12 NOWA CERKIEW ślad osadnictwa 13 NOWA CERKIEW ślad osadnictwa 14 NOWA CERKIEW ślad osadnictwa 15 RZEŻĘCIN punkt osadnictwa 16 NOWA CERKIEW osada otwarta (?) 17 BORKOWO ślad osadnictwa 18 BORKOWO punkt osadnictwa 19 BORKOWO ślad osadnictwa 20 OLSZÓWKA punkt osadnictwa 21 RZEŻĘCIN osada otwarta 22 GĄSIORKI osada otwarta 23 LIPIA GÓRA cmentarzysko płaskie 24 GĘTOMIE ślad osadnictwa 25 GĘTOMIE ślad osadnictwa 26 GĘTOMIE punkt osadnictwa 27 GĘTOMIE ślad osadnictwa 28 GĘTOMIE ślad osadnictwa 29 GĘTOMIE ślad osadnictwa 30 GĘTOMIE punkt osadnictwa 31 RZEŻĘCIN ślad osadnictwa 32 RZEŻĘCIN ślad osadnictwa 33 RZEŻĘCIN ślad osadnictwa 34 MORZESZCZYN punkt osadnictwa 35 MORZESZCZYN ślad osadnictwa 36 DZIERŻĄŻNO ślad osadnictwa 37 DZIERŻĄŻNO osada otwarta 38 DZIERŻĄŻNO ślad osadnictwa 39 MORZESZCZYN osada otwarta 40 MORZESZCZYN osada otwarta (?) 41 MORZESZCZYN ślad osadnictwa 42 MORZESZCZYN ślad osadnictwa

43 MORZESZCZYN ślad osadnictwa 44 DZIERŻĄŻNO punkt osadnictwa 45 DZIERŻĄŻNO ślad osadnictwa 46 MORZESZCZYN punkt osadnictwa 47 MORZESZCZYN osada otwarta 48 MAJEWO punkt osadnictwa 49 RZEŻĘCIN osada otwarta 50 RZEŻĘCIN punkt osadnictwa 51 LIPIA GÓRA punkt osadnictwa 52 LIPIA GÓRA osada otwarta 53 LIPIA GÓRA ślad osadnictwa 54 LIPIA GÓRA ślad osadnictwa 55 LIPIA GÓRA ślad osadnictwa 56 LIPIA GÓRA ślad osadnictwa 57 LIPIA GÓRA ślad osadnictwa 58 GĄSIORKI punkt osadnictwa 59 KRÓLÓW LAS punkt osadnictwa 60 KRÓLÓW LAS punkt osadnictwa 61 KRÓLÓW LAS ślad osadnictwa 62 KRÓLÓW LAS ślad osadnictwa 63 KRÓLÓW LAS ślad osadnictwa 64 KRÓLÓW LAS ślad osadnictwa 65 KRÓLÓW LAS ślad osadnictwa 66 KRÓLÓW LAS ślad osadnictwa 67 BIELSK ślad osadnictwa 68 BIELSK ślad osadnictwa 69 BIELSK ślad osadnictwa 70 GĄSIORKI osada otwarta 71 GĄSIORKI ślad osadnictwa 72 GĄSIORKI ślad osadnictwa 73 GĄSIORKI ślad osadnictwa 74 GĄSIORKI punkt osadnictwa 75 GĄSIORKI ślad osadnictwa 76 GĄSIORKI ślad osadnictwa 77 GĄSIORKI osada otwarta 78 GĄSIORKI punkt osadnictwa 79 GĄSIORKI osada otwarta 80 GĄSIORKI ślad osadnictwa 81 GĄSIORKI ślad osadnictwa 82 GĄSIORKI punkt osadnictwa 83 GĄSIORKI punkt osadnictwa 84 GĄSIORKI punkt osadnictwa 85 LIPIA GÓRA osada otwarta 86 NOWA CERKIEW ślad osadnictwa

Wszystkie 86 stref ochrony stanowisk archeologicznych wskazano na załączniku kartograficznym w skali 1:10 000.

Dla wszystkich stanowisk archeologicznych obowiązują następujące ograniczenia:

- Dla wydzielonych stref ochrony archeologicznej ustala się wymóg uzgadniania wszystkich planów i projektów dotyczących terenu stref z Pomorskim Wojewódzkim Konserwatorem Zabytków w Gdańsku i opiniowania w Muzeum Archeologicznym w Gdańsku.

- Do stanowisk wpisanych do rejestru zabytków województwa pomorskiego (2, 3 i 22) – przewidzianych do trwałej ochrony – wprowadza się zakaz inwestowania (w tym parcelacji) na ich terenie, a na obszarze grodziska (2) i osady przygrodowej (3) – stanowiskach o własnej formie krajobrazowej – wprowadza się zakaz inwestowania także na obszarze przylegającym bezpośrednio do nich.

- Tereny pozostałych płaskich stanowisk archeologicznych, ujęte w wojewódzkiej ewidencji, mogą być przeznaczone pod zagospodarowanie po wykonaniu badań ratowniczych i dokumentacji potencjalnych obiektów archeologicznych narażonych na zniszczenie w trakcie prac ziemnych.

3.4. Zespoły i obiekty o wartościach historycznych (kulturowych)

Historyczne układy zieleni - Parki wpisane do rejestru zabytków (wraz z całym zespołem) - uwarunkowania jak dla całego zespołu zgodnie z zapisem decyzji: - Bielsk, Lipia Góra - Istniejące parki w zespołach dworsko-parkowych , rewaloryzacja i konserwacja - Borkowo, Królów Las - Istniejące parki wiejskie do utrzymania i konserwacji: - Morzeszczyn, Majewo - Relikty parku - rewitalizacja - Hasewie (koło Nowej Cerkwi), łącznie z dawnym zespołem - Istniejące cmentarze do zachowania i ochrony, konserwacja, pielęgnacja : jak w załączniku kartograficznym w skali 1:10 000 Obiekty i zespoły o wartościach historycznych zaleca się: * Zespół folwarku w Królów Las - konserwacja zachowanych elementów układu przestrzennego, budynku mieszkalnego i zieleni * Zespół młyna w Olszówce; zaleca się: - podkreślić i wyeksponować istniejące walory historyczne, przestrzenne i krajobrazowe - wykorzystać do celów turystyki i agroturystyki * Zespół folwarku w Borkowie (proponowany do wpisu do rejestru zabytków); zaleca się: - zachowanie budynków gospodarczych północnej folwarku. Wykonanie karty ewidencyjnej obiektów architektonicznych zespołu dworsko- parkowego - w przypadku prowadzenia prac ziemno-budowlanych wprowadzić nadzór archeologiczno - architektoniczny - budynek mieszkalny (siedzibę właściciela) harmonijnie wpisać w istniejący historyczny układ z podkreśleniem walorów historycznej kompozycji * Kapliczki - konserwacja * Inne budynki; mieszkalne, gospodarcze w obrębie historycznych układów wiejskich, przysiółków i zagród samotniczych ( obiekty powstała przed 1945 r., które zachowały cechy stylowe – budynki murowane, drewniane o konstrukcji szachulcowej, ceglano-kamienne); zaleca się: - zachowanie kontekstu przestrzennego

- dla zabudowy – zachowanie skali i charakteru zabudowy, elementów wystroju architektonicznego, tradycyjnie stosowanych technik i materiałów budowlanych - adaptacja i modernizacja winna uwzględniać zachowanie ww elementów określających ich historyczny charakter

Dokumentacja konserwatorska Dla terenu całej gminy należy wykonać: - ewidencję adresową budynków historycznych - karty ewidencyjne architektury (powinny być wg wskazań WKZ) - ewidencję zespołów dworsko-parkowych (Borkowo, Hasewie)

Uchwałą nr X/61/2011 Rady Gminy Morzeszczyn z dnia 26 października przyjęto „Program opieki nad zabytkami Gminy Morzeszczyn na lata 2011 – 2014”.

Obiekty w ewidencji gminnej wg stanu na wrzesień 2010 r. 1. Dzierżążno d. salka katechetyczna (szkoła) 2. Dzierżążno kościół pw. św. Jakuba wraz z cmentarzem przykościelnym i kostnicą 3. Dzierżążno pomnik nagrobny Jana Anhuta 4. Dzierżążno kostnica 5. Dzierżążno dom mieszkalny 6 6. Dzierżążno budynek gospodarczy 6 7. Dzierżążno dom mieszkalny 7 8. Dzierżążno dom mieszkalny 31 9. Dzierżążno dom mieszkalny 25 10. Dzierżążno dom mieszkalny 30 11. Dzierżążno dom mieszkalny 15 12. Dzierżążno budynek gospodarczy 17 13. Dzierżążno dom mieszkalny 17 14. Królów Las dom mieszkalno-gospodarczy 28 15. Królów Las dom mieszkalny (d. dwór) 27 16. Królów Las transformator 17. Królów Las młyn 18. Królów Las budynek gospodarczy 1 19. Królów Las dom mieszkalny 1 20. Królów Las kapliczka-figurka św. Rocha 21. Królów Las budynek mieszkalno-gospodarczy 3 22. Królów Las dom mieszkalny-plebania 15 23. Królów Las dom mieszkalny 5 24. Królów Las kościół pw. św. Mikołaja wraz z cmentarzem, kostnicą i odcinkami muru 25. Królów Las kapliczka 26. Królów Las cmentarz 27. Królów Las pomnik nagrobny 28. Królów Las pomnik nagrobny 29. Królów Las kaplica cmentarna 30. Królów Las dom mieszkalny 14 31. Królów Las dom mieszkalny 12 32. Królów Las dom mieszkalny 13 44

33. Królów Las dom mieszkalny 34. Majewo dom mieszkalny 16 35. Majewo budynek gospodarczy 16 36. Majewo dom mieszkalny 17 37. Majewo budynek gospodarczy 17 38. Majewo dom mieszkalny 18 39. Majewo budynek gospodarczy 18 40. Bielsk obora (właściciel - p. Piernicka) 41. Bielsk dom mieszkalny 1 42. Bielsk stodoła 1 43. Majewo dom mieszkalny (d. dworzec PKP) 44. Lipia Góra dom mieszkalny 45 45. Lipia Góra dom mieszkalny 13 46. Lipia Góra budynek gospodarczy 13 47. Lipia Góra kapliczka 48. Lipia Góra dom mieszkalny (d. szkoła) 12 49. Lipia Góra dwór 50. Lipia Góra dom mieszkalny (poniatówka) 31 51. Gąsiorki dworek 13 52. Gąsiorki kapliczka 53. Gąsiorki dom mieszkalny 8 54. Gąsiorki budynek gospodarczy 8 55. Kierwałd kapliczka 56. Kierwałd budynek gospodarczy 8 57. Kierwałd dom mieszkalny 9 58. Kierwałd dwór 21 59. Kierwałd budynek gospodarczy 21 60. Kierwałd dom mieszkalny (d. szkoła) 61. Gąsiorki budynek gospodarczy 24 62. Gąsiorki stodoła 24 63. Gąsiorki dom mieszkalny 24 64. Gąsiorki dom mieszkalny 18 65. Gąsiorki magazyn zbożowy 24 66. Gąsiorki dom mieszkalny (d. szkoła) 36 67. Gąsiorki spichlerz 38 68. Gąsiorki dom mieszkalny 38 69. Gąsiorki wieża 70. Gąsiorki budynek gospodarczy (przydworski) 71. Gąsiorki dom mieszkalny (d. dwór) wraz z parkiem podworskim 72. Gąsiorki budynek gospodarczy (przydworski) 73. Borkowo budynek gospodarczy (leśniczówka) 74. Borkowo leśniczówka 75. Brzeźno budynek gospodarczy 5 76. Brzeźno dom mieszkalny 5 77. Kierwałd dom mieszkalny 1 78. Kierwałd budynek gospodarczy 1 79. Kierwałd dom mieszkalny 40 80. Kierwałd dom mieszkalny 2 81. Kierwałd budynek gospodarczy 3 82. Kierwałd dom mieszkalny 3

83. Kierwałd budynek gospodarczy 43 84. Kierwałd budynek gospodarczy 39 85. Kierwałd dom mieszkalny 7 86. Borkowo kapliczka 87. Borkowo spichlerz w zespole dworskim Borkowo 88. Borkowo d. gorzelnia w zespole dworskim Borkowo 89. Borkowo kapliczka w zespole dworskim Borkowo 90. Borkowo d. owczarnia w zespole dworskim Borkowo 91. Borkowo kapliczka 92. Olsze dom mieszkalny 10 93. Olsze budynek gospodarczy 1 94. Borkowo kapliczka 95. Rzeżęcin dom mieszkalny 50 96. Rzeżęcin dom mieszkalny 51 97. Rzeżęcin dom mieszkalny 52 98. Rzeżęcin obora 52 99. Nowa Cerkiew kapliczka 100. Nowa Cerkiew dom mieszkalny (d. szkoła) 6 101. Nowa Cerkiew dom mieszkalny 7 102. Nowa Cerkiew dom mieszkalny 8 103. Nowa Cerkiew Transformator 104. Nowa Cerkiew dom mieszkalny 26 105. Nowa Cerkiew dom mieszkalny 12 106. Nowa Cerkiew kapliczka 107. Nowa Cerkiew dom mieszkalny 10 108. Nowa Cerkiew dom mieszkalny (d. poczta) 53 109. Nowa Cerkiew dom mieszkalny 29 110. Nowa Cerkiew dom mieszkalny 50 111. Nowa Cerkiew dom mieszkalny 31 112. Nowa Cerkiew Kościół pw. Wniebowzięcia NMP wraz z cmentarzem 113. Nowa Cerkiew kapliczka 114. Nowa Cerkiew cmentarz 115. Nowa Cerkiew pomnik nagrobny 116. Nowa Cerkiew pomnik nagrobny 117. Nowa Cerkiew budynek przy bramie kościoła parafialnego 118. Nowa Cerkiew kaplica cmentarna 119. Nowa Cerkiew pomnik nagrobny 120. Nowa Cerkiew pomnik nagrobny 121. Nowa Cerkiew plebania 48 122. Nowa Cerkiew budynek gospodarczy plebanii 123. Nowa Cerkiew brama wraz z ogrodzeniem cmentarza 124. Nowa Cerkiew krzyż przydrożny 125. Nowa Cerkiew dom mieszkalny 36 126. Nowa Cerkiew dom mieszkalny 37 127. Nowa Cerkiew dom mieszkalny 38 128. Nowa Cerkiew dom mieszkalny 39 129. Nowa Cerkiew dom mieszkalny 40 130. Nowa Cerkiew budynek gospodarczy 45 131. Nowa Cerkiew dom mieszkalny 45 132. Nowa Cerkiew budynek gospodarczy 40

133. Nowa Cerkiew- Gętomie kapliczka przy drodze Nowa Cerkiew - Gętomie 134. Gętomie dom mieszkalny 8 135. Gętomie dom mieszkalny 12 136. Gętomie Transformator obok nr 15 137. Gętomie dom mieszkalny (d. szkoła) wraz z ogrodzeniem 28 138. Gętomie przyszkolny budynek mieszkalny/gospodarczy 28 139. Gętomie kapliczka z figurą Matki Boskiej obok nr 25 140. Gętomie obora/chlewnia 23 141. Gętomie dom mieszkalny 23 142. Nowa Cerkiew dom mieszkalny 14 143. Nowa Cerkiew dom mieszkalny 16 144. Nowa Cerkiew dom mieszkalny 15 145. Nowa Cerkiew dom mieszkalny 34 146. Nowa Cerkiew dom mieszkalny 35 147. Nowa Cerkiew budynek gospodarczy 35 148. Nowa Cerkiew dom mieszkalny 18 149. Nowa Cerkiew dom mieszkalny 20 150. Nowa Cerkiew dom mieszkalny (d. dwór) 21 151. Nowa Cerkiew spichlerz (przydworski) 21 152. Nowa Cerkiew kapliczka wraz z zadrzewieniem na dawnym cmentarzu cholerycznym 153. Nowa Cerkiew krzyż przydrożny 154. Nowa Cerkiew kapliczka 155. Nowa Cerkiew dom mieszkalny 69 156. Morzeszczyn Poczta Ogrodowa 2 157. Morzeszczyn budynek gospodarczy PKP Dworcowa 158. Morzeszczyn dworzec PKP Dworcowa 159. Morzeszczyn budynek gospodarczy (d. kolejowy) Dworcowa 5 160. Morzeszczyn dom mieszkalny (d. kolejowy) Dworcowa 5 161. Morzeszczyn dom mieszkalny (d. kolejowy) Dworcowa 6 162. Morzeszczyn budynek gospodarczy (d. kolejowy) Dworcowa 6 163. Morzeszczyn pompa Dworcowa 164. Morzeszczyn budynek gospodarczy (d. kolejowy) Dworcowa 6 165. Morzeszczyn dom mieszkalny (d. kolejowy) Dworcowa 7 166. Morzeszczyn budynek gospodarczy (d. kolejowy) Dworcowa 7 167. Morzeszczyn dom mieszkalny (d. kolejowy) Dworcowa 8 168. Morzeszczyn budynek gospodarczy(d. kolejowy) Dworcowa 8 169. Morzeszczyn dom mieszkalny (d. kolejowy) Dworcowa 9 170. Morzeszczyn budynek gospodarczy (d. kolejowy) Dworcowa 9 171. Morzeszczyn lodownia Dworcowa 172. Morzeszczyn dawny cmentarz 173. Rzeżęcin dom mieszkalny 60 174. Rzeżęcin cmentarz rodzinny 175. Rzeżęcin kapliczka 176. Lipia Góra mogiła żołnierza niemieckiego 177. Lipia Góra cmentarz 178. Morzeszczyn d. mleczarnia 22 lipca 17 179. Morzeszczyn budynek mieszkalny/gospodarczy 22 lipca 15 180. Morzeszczyn dom mieszkalny (d. Urząd Gminy) 22 lipca 181. Morzeszczyn dom mieszkalny Ogrodowa 1

182. Morzeszczyn budynek gospodarczy 22 lipca 2 183. Rzeżęcin kapliczka 184. Rzeżęcin dom mieszkalny 1 185. Rzeżęcin budynek mieszkalno-gospodarczy 1 186. Rzeżęcin dom mieszkalny 48 187. Rzeżęcin dom mieszkalny 35 188. Rzeżęcin była szkoła podstawowa 189. Rzeżęcin fragmenty ogrodzenia 28 190. Morzeszczyn- Gniew wiadukt w ciągu nieczynnej linii kolejowej Morzeszczyn Gniew 191. Morzeszczyn przepust dla zwierząt

3.5. Zasady kształtowania zabudowy w historycznych układach wiejskich

Gabaryty budynku: - wysokość budynku –1 kondygnacja + poddasze (kąt nachylenia połaci dach 45 ), - 1,5 - 2 kondygnacji (z użytkowym poddaszem – ściana kolankowa i półpłaski dach) - wysokość budynku dostosowana do skali i wysokości budynków sąsiednich - wysokość cokołu - 0,3 – 0,5 m - wysokość kondygnacji - 2,8 – 3,0 m - wysokość kondygnacji poddasza - 2,8 – 3,0 m (razem lub bez ścianki kolankowej), nie wyższa niż wysokość kondygnacji Materiał, forma , konstrukcja - cokół – kamień, cegła, mur - kolorystyka naturalna stosowanych materiałów - ściany - pełne oraz o konstrukcji ryglowej: kamień, drewno, cegła, mur tynkowany - kolorystyka naturalna stosowanych materiałów - dach - dwuspadowy o kącie nachylenia połaci 22-45 – strzecha, gont, papa, dachówka - kolorystyka naturalna stosowanych materiałów

3.6. Obszary o specjalnych uwarunkowaniach – postulowane do sporządzenia planu miejscowego W opracowaniu wskazano takie obszary, które z uwagi na ochronę wysokich walorów kulturowych wymagają odrębnego, pełnego opracowania planistycznego i uregulowań prawnych korzystania z przestrzeni. Zaproponowano do takiego opracowania następujące obszary : - fragmenty obszarów – części centralne wsi: Morzeszczyn, Nowa Cerkiew, Gąsiorki, Kierwałd, Lipia Góra – zasięg obszarów wskazano na załączniku kartograficznym w skali 1:10000 - fragment wsi Królów Las, zlokalizowanego w pobliżu drogi wojewódzkiej nr 644. Jest to obszar częściowo zainwestowany, w której skład wchodzą tereny przeznaczone pod produkcję i wydobycie kopalin, oraz zabudowa zagrodowa.

Sporządzenie miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego zwartej zabudowy wsi Nowa Cerkiew należy poprzedzić opracowaniem studium

konserwatorsko – architektoniczno – krajobrazowego, które po zaopiniowaniu przez Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków stanowić będzie podstawę dla sformułowania ustaleń planu.

W sporządzanym miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego dla obszaru 11M w miejscowości Nowa Cerkiew nową zabudowę lokalizować w sposób umożliwiający ekspozycje historycznych sylwet układu ruralistycznego Nowej Cerkwi.

4. Kierunki rozwoju zabudowy

4.1. Ogólne zasady rozwoju Z przyjętego programu oraz wcześniej określonych celów rozwoju gminy wynika: - konieczność wyznaczenia nowych terenów pod budownictwo mieszkaniowe - konieczność wyznaczenia nowych terenów dla potrzeb wyznaczenia funkcji gospodarczych – poszukiwania nowych miejsc pracy o funkcjach nierolniczych.

Generalne założenia dla nowych terenów rozwojowych pod budownictwo, są następujące: - dominujący przyrost nowych terenów mieszkaniowych przewiduje się we wsi Morzeszczyn oraz we wsiach Borkowo i Majewo, dodatkowo w tych wsiach przewiduje się zabudowę uzupełniającą, - w pozostałych wsiach przewidziana jest głównie zabudowa uzupełniająca, rozbudowa lub wymiana kubatury istniejącej, są to wsie o zabudowie zwartej: (Nowa Cerkiew, Gętomie, Dzierżążno, Królów Las, Bielsk i Lipia Góra) oraz wsie o zabudowie rozproszonej (Kierwałd, Gąsiorki), których centralne części proponuje się do uzupełnienia w formie zabudowy zwartej, - wyznaczono tereny wskazane do lokalizacji funkcji mieszkaniowej w formie zabudowy rozproszonej ( w tym również lokalizacja zabudowy letniskowej i obiektów agroturystycznych) - na całym terenie gminy w obszarach rolno-osadniczych poza terenami wyłączonymi spod nowej zabudowy dopuszcza się wydzielanie nowych siedlisk oraz działek zabudowy mieszkaniowej (po 1 działce) przy istniejących siedliskach - wyznacza się tereny wskazane pod zabudowę usługową i do uzupełnienia funkcji usługowych – wzbogacenie oferty usługowej ośrodka gminnego, ośrodków wspomagających i wsi o zbyt ubogiej infrastrukturze usługowej - wskazuje się tereny pod zabudowę produkcyjno-usługową i gospodarczą

4.2. Tereny przeznaczone pod zabudowę mieszkaniową, w tym dla zaspokajania potrzeb mieszkaniowych wspólnoty samorządowej

W studium gminy wyznaczono następujące główne obszary przeznaczone pod zabudowę mieszkaniową:

1. MORZESZCZYN W miejscowości gminnej Morzeszczyn wyznaczono 3 obszary projektowane i 1 istniejący (przeznaczony w planie miejscowym na zabudowę mieszkaniową): . Teren 1 M; obszar zabudowy zwartej (patrz załącznik kartograficzny w skali 1:10 000) - teren położony we wschodniej części wsi, na południe od drogi wojewódzkiej, - powierzchnia terenu – ok. 7,7 ha - liczba działek w zabudowie jednorodzinnej – ok. 50

- charakter zabudowy – zabudowa mieszkaniowa jednorodzinna wg. obowiązującego planu zagospodarowania przestrzennego i istniejącego podziału geodezyjnego, na działkach o pow. ok. 600-800 m2, - obowiązuje zasada harmonijnych powiązań historycznego i współczesnego układu przestrzennego.

. Teren 2 M/U; obszar zabudowy zwartej położony w centralnej części wsi (patrz załącznik kartograficzny w skali 1:10 000) - powierzchnia terenu - ok. 9,0 ha *) - przewidywana liczba nowych działek w zabudowie jednorodzinnej – ok. 25*) - charakter zabudowy – zabudowa mieszkaniowa jednorodzinna na działkach o powierzchni min 1000 m2 oraz zabudowa wielorodzinna głównie istniejąca i zabudowa usługowa, w tym zabudowa usługowa z mieszkaniami, - obowiązuje zasada harmonijnych powiązań historycznego i współczesnego układu przestrzennego - przed rozpoczęciem procesu inwestycyjnego należy sporządzić miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego; ze względu na kształtowanie ładu przestrzennego, obszar postulowany do włączenia w granice planu miejscowego wykonywanego dla centralnego fragmentu wsi. *) powierzchnia terenu i ilość działek określone szacunkowo

. Teren 3 M; obszar zabudowy zwartej położony w centralnej części wsi (patrz załącznik kartograficzny w skali 1:10 000)

- powierzchnia terenu – ok. 3,5 ha *) - przewidywana liczba nowych działek w zabudowie jednorodzinnej – ok. 20 *) - charakter zabudowy – zabudowa mieszkaniowa jednorodzinna na działkach o powierzchni min 1000 m2 i zabudowa wielorodzinna, - obowiązuje zasada harmonijnych powiązań historycznego i współczesnego układu przestrzennego - obszar postulowany ze względu na kształtowanie ładu przestrzennego, do włączenia w granice planu miejscowego wykonywanego dla centralnego fragmentu wsi. *) powierzchnia terenu i ilość działek określone szacunkowo

. Teren 4a M; obszar zabudowy zwartej położony w południowej części wsi , wzdłuż drogi prowadzącej w kierunku Królów Las (patrz załącznik kartograficzny w skali 1:10 000) - powierzchnia terenu – ok. 2,5 ha *) - przewidywana liczba nowych działek w zabudowie jednorodzinnej – ok. 20 *) - charakter zabudowy – zabudowa mieszkaniowa jednorodzinna na działkach o powierzchni min. 1000 m2 - obowiązuje zasada harmonijnych powiązań historycznego i współczesnego układu przestrzennego - przed rozpoczęciem procesu inwestycyjnego należy sporządzić miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego. 51

*) powierzchnia terenu i ilość działek określone szacunkowo

. Teren 4b M/U; obszar zabudowy zwartej położony w południowej części wsi, po wschodniej stronie linii kolejowej (patrz załącznik kartograficzny w skali 1:10 000) - powierzchnia terenu – ok. 20 ha *) - przewidywana liczba nowych działek w zabudowie jednorodzinnej – ok. 130 *) - charakter zabudowy – zabudowa mieszkaniowa jednorodzinna na działkach o powierzchni min. 1000 m2 oraz zabudowa usługowa, - obowiązuje zasada harmonijnych powiązań historycznego i współczesnego układu przestrzennego - przed rozpoczęciem procesu inwestycyjnego należy sporządzić miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego. *) powierzchnia terenu i ilość działek określone szacunkowo . Teren 10M; obszar zabudowy zwartej teren położony w kierunku północnym od centrum wsi, na wschód od terenów kolejowych (patrz załącznik kartograficzny w skali 1:10 000) - powierzchnia terenu – ok. 4,2 ha *) - przewidywana liczba nowych działek w zabudowie jednorodzinnej – ok. 40 *) - charakter zabudowy – zabudowa mieszkaniowa jednorodzinna na działkach o pow. min. 1000 m2, - obowiązuje zasada harmonijnych powiązań historycznego i współczesnego układu przestrzennego. *) powierzchnia terenu i liczba działek określone szacunkowo

2. Olsze wieś Borkowo Teren 5 M; obszar zwartej zabudowy położony na południe od zwartej zabudowy wsi (patrz załącznik kartograficzny w skali 1:10 000) - powierzchnia terenu – ok. 7,0 ha - przewidywana liczba mieszkań ok.20 (80 – mieszkańców) - charakter zabudowy – zabudowa mieszkaniowa jednorodzinna na działkach o powierzchni minimum 1500 m2 - teren w strefie “Nz” – nowych terenów wskazanych pod zabudowę - przed rozpoczęciem procesu inwestycyjnego należy sporządzić miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego

. Inne tereny zwartej zabudowy; – uzupełnienie i kontynuacja zabudowy istniejącej - przewidywana liczba mieszkań ok.3 (12 mieszkańców) - charakter zabudowy – zabudowa mieszkaniowa jednorodzinna na działkach o powierzchni minimum 1000 m2 - teren w strefie “Nz” – nowych terenów wskazanych pod zabudowę - przed rozpoczęciem procesu inwestycyjnego należy sporządzić miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego - sporządzić studium konserwatorskie przed przystąpieniem do miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego

Olsze, Brzeźno . Tereny możliwej lokalizacji funkcji mieszkaniowych – zabudowy rozproszonej; jako uzupełnienie zabudowy rozproszonej predysponowane do zabudowy ze względu atrakcyjność krajobrazu (patrz załącznik kartograficzny w skali 1:10 000) - charakter zabudowy – zagrody samotnicze, przysiółki, siedliska na działkach minimum 2000 m2 wpisujące się w naturalny krajobraz, - teren wskazanego rozwoju funkcji rekreacyjnej – zabudowa letniskowa, obiekty związane z agroturystyką i turystyką kwalifikowaną - teren w strefie “Nr” lub “No”– Nowych terenów wskazanych pod zabudowę - dla zabudowy nie związanej z rolnictwem przed rozpoczęciem procesu inwestycyjnego należy sporządzić miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego

3. Nowa Cerkiew . Tereny zwartej zabudowy wsi – uzupełnienie i kontynuacja zabudowy istniejącej (patrz załącznik kartograficzny w skali 1:10 000) - przewidywana liczba nowych działek w zabudowie jednorodzinnej – ok.20 oraz w zabudowie usługowo-produkcyjnej z mieszkaniami – ok. 10 *) - charakter nowej zabudowy – zabudowa mieszkaniowa jednorodzinna i usługowo – produkcyjna na działkach o powierzchni 1000 - 1500 m2 , - obowiązuje zachowanie historycznego układu wiejskiego i harmonijne powiązanie historycznego i współczesnego układu przestrzennego - przed rozpoczęciem procesu inwestycyjnego należy sporządzić studium konserwatorsko - architektoniczno - krajobrazowe i miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego. *) ilość działek określona szacunkowo . Teren 11M; obszar zabudowy zwartej teren położony w kierunku południowo- zachodnim od centrum wsi, bezpośrednio przy drodze powiatowej nr 2821 G po jej wschodniej stronie (patrz załącznik kartograficzny w skali 1:10 000) - powierzchnia terenu – ok. 2,7 ha *) - przewidywana liczba nowych działek w zabudowie jednorodzinnej – ok. 20 *) - charakter zabudowy – zabudowa mieszkaniowa jednorodzinna na działkach o pow. min. 1000 m2, - obowiązuje zasada harmonijnych powiązań historycznego i współczesnego układu przestrzennego, - nowoprojektowaną zabudowę lokalizować w sposób umożliwiający ekspozycje historycznych sylwet układu ruralistycznego Nowej Cerkwi. *) powierzchnia terenu i liczba działek określone szacunkowo

4. Gętomie . Tereny zwartej zabudowy; – uzupełnienie i kontynuacja zabudowy istniejącej, (patrz załącznik kartograficzny w skali 1:10 000) - przewidywana liczba mieszkań ok.6 (24 mieszkańców) - charakter zabudowy – zabudowa mieszkaniowa jednorodzinna lub letniskowa na działkach o powierzchni minimum 1000 m2 53

- tereny w strefie “H” – zachowania historycznego układu wiejskiego i w strefie “K” – harmonijnych powiązań historycznego i współczesnego układu przestrzennego - przed rozpoczęciem procesu inwestycyjnego należy sporządzić miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego . Tereny wskazanego rozwoju funkcji rekreacyjnej; tereny projektowane jako uzupełnienie zabudowy rozproszonej predysponowane do zabudowy ze względu atrakcyjność krajobrazu (patrz załącznik kartograficzny w skali 1:10 000) - charakter zabudowy – zagrody samotnicze, przysiółki, siedliska na działkach minimum 2000 m2 wpisujące się w naturalny krajobraz, - teren wskazanego rozwoju funkcji rekreacyjnej – zabudowa letniskowa, obiekty związane z agroturystyką i turystyką kwalifikowaną - teren w strefie “Nr” lub “No”– Nowych terenów wskazanych pod zabudowę - przed rozpoczęciem procesu inwestycyjnego należy sporządzić miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego

5. Dzierżążno

. Tereny zwartej zabudowy; – uzupełnienie i kontynuacja zabudowy istniejącej (patrz załącznik kartograficzny w skali 1:10 000) - przewidywana liczba mieszkań ok.8 (32 mieszkańców) - charakter zabudowy – zabudowa mieszkaniowa jednorodzinna na działkach o powierzchni minimum 800-1000 m2 - tereny w strefie “H” – zachowanie historycznego układu wiejskiego i w strefie “K” – harmonijnych powiązań historycznego i współczesnego układu przestrzennego - przed rozpoczęciem procesu inwestycyjnego należy sporządzić miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego

. Tereny możliwej lokalizacji funkcji mieszkaniowych – zabudowy rozproszonej; jako uzupełnienie zabudowy rozproszonej predysponowane do zabudowy ze względu atrakcyjność krajobrazu (patrz załącznik kartograficzny w skali 1:10 000) - charakter zabudowy – zagrody samotnicze, przysiółki, siedliska na działkach minimum 2000 m2 wpisujące się w naturalny krajobraz, - teren wskazanego rozwoju funkcji rekreacyjnej – zabudowa letniskowa, obiekty związane z agroturystyką i turystyką kwalifikowaną - teren w strefie “Nr” lub “No”– Nowych terenów wskazanych pod zabudowę - dla zabudowy nie związanej z rolnictwem przed rozpoczęciem procesu inwestycyjnego należy sporządzić miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego

. Tereny wskazanego rozwoju funkcji rekreacyjnej; tereny projektowane jako uzupełnienie zabudowy rozproszonej predysponowane do zabudowy ze względu atrakcyjność krajobrazu (patrz załącznik kartograficzny w skali 1:10 000) - charakter zabudowy – zagrody samotnicze, przysiółki, siedliska na działkach minimum 2000 m2 wpisujące się w naturalny krajobraz,

- teren wskazanego rozwoju funkcji rekreacyjnej – zabudowa letniskowa, obiekty związane z agroturystyką i turystyką kwalifikowaną - teren w strefie “Nr” lub “No”– Nowych terenów wskazanych pod zabudowę - przed rozpoczęciem procesu inwestycyjnego należy sporządzić miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego . Teren 12M; obszar zabudowy zwartej, teren położony w kierunku zachodnim od centrum wsi, bezpośrednio przy drodze wojewódzkiej nr 234 po jej północnej i południowej stronie (patrz załącznik kartograficzny w skali 1:10 000) - powierzchnia terenu – ok. 9,8 ha *) - przewidywana liczba nowych działek w zabudowie jednorodzinnej – ok. 80 *) - charakter zabudowy – zabudowa mieszkaniowa jednorodzinna na działkach o pow. min. 1000 m2 oraz zabudowa usługowa towarzysząca, - obowiązuje zasada harmonijnych powiązań historycznego i współczesnego układu przestrzennego, - nowoprojektowaną zabudowę lokalizować w sposób umożliwiający ekspozycje historycznych sylwet układu ruralistycznego Dzierżązna. *) powierzchnia terenu i liczba działek określone szacunkowo

6. Rzeżęcin . Tereny zwartej zabudowy; –uzupełnienie i kontynuacja zabudowy istniejącej (patrz załącznik kartograficzny w skali 1:10 000) - przewidywana liczba mieszkań ok. 5 (20 mieszkańców) - charakter zabudowy – zabudowa mieszkaniowa jednorodzinna na działkach o powierzchni minimum 1000 m2 - tereny w strefie “H” – zachowania historycznego układu wiejskiego i w strefie “K” – harmonijnych powiązań historycznego i współczesnego układu przestrzennego - przed rozpoczęciem procesu inwestycyjnego należy sporządzić miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego

7. Kierwałd

. Tereny zwartej zabudowy; – uzupełnienie istniejącej zabudowy rozproszonej (patrz załącznik kartograficzny w skali 1:10 000) - przewidywana liczba mieszkań ok.5 (20 mieszkańców) - charakter zabudowy – zabudowa mieszkaniowa jednorodzinna lub letniskowa na działkach o powierzchni minimum 1500 m2 - tereny w strefie “H” – zachowania historycznego układu wiejskiego - przed rozpoczęciem procesu inwestycyjnego należy sporządzić miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego, część terenu znajduje się w obszarze postulowanym do sporządzenia planu miejscowego ze względu na kształtowanie ładu przestrzennego

. Tereny możliwej lokalizacji funkcji mieszkaniowych – zabudowy rozproszonej; jako uzupełnienie zabudowy rozproszonej predysponowane do zabudowy ze względu atrakcyjność krajobrazu

(patrz załącznik kart. w skali 1:10 000) - charakter zabudowy – zagrody samotnicze, przysiółki, siedliska na działkach minimum 2000 m2 wpisujące się w naturalny krajobraz, - teren wskazanego rozwoju funkcji rekreacyjnej – zabudowa letniskowa, obiekty związane z agroturystyką i turystyką kwalifikowaną - teren w strefie “Nr” lub “No”– Nowych terenów wskazanych pod zabudowę - dla zabudowy nie związanej z rolnictwem przed rozpoczęciem procesu inwestycyjnego należy sporządzić miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego

8. Gąsiorki Wieś Majewo . Tereny zwartej zabudowy wsi – uzupełnienie i kontynuacja zabudowy istniejącej, (patrz załącznik kartograficzny w skali 1:10 000) . powierzchnia terenu pod nową zabudowę mieszkaniową - 6,0 ha, *) . przewidywana liczba nowych działek w zabudowie jednorodzinnej – ok. 60 *), . charakter zabudowy – zabudowa mieszkaniowa jednorodzinna na działkach o powierzchni min. 1000 m2 oraz zabudowa usługowa, - przed rozpoczęciem procesu inwestycyjnego należy sporządzić miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego. *) powierzchnia terenu i ilość działek określone szacunkowo wieś Gąsiorki . Tereny zwartej zabudowy; – uzupełnienie istniejącej zabudowy rozproszonej (patrz załącznik kartograficzny w skali 1:10 000) - przewidywana liczba mieszkań ok.7 (28 mieszkańców) - charakter zabudowy – zabudowa mieszkaniowa jednorodzinna lub letniskowa na działkach o powierzchni minimum 1500 m2 - tereny w strefie “H” – zachowania historycznego układu wiejskiego i w strefie “K” – harmonijnych powiązań historycznego i współczesnego układu przestrzennego - przed rozpoczęciem procesu inwestycyjnego należy sporządzić miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego, część terenu znajduje się w obszarze postulowanym do sporządzenia planu miejscowego ze względu na kształtowanie ładu przestrzennego

. Tereny wskazanego rozwoju funkcji rekreacyjnej; tereny projektowane jako uzupełnienie zabudowy rozproszonej i lokalizacji nowej predysponowane do zabudowy ze względu atrakcyjność krajobrazu oraz położenie w dolinie rzeki Janki (patrz załącznik kartograficzny w skali 1:10 000) - charakter zabudowy – zagrody samotnicze, przysiółki, siedliska na działkach minimum 2000 m2 wpisujące się w naturalny krajobraz, - teren wskazanego rozwoju funkcji rekreacyjnej – zabudowa letniskowa, obiekty związane z agroturystyką i turystyką kwalifikowaną - teren w strefie “Nr” lub “No”– Nowych terenów wskazanych pod zabudowę

- przed rozpoczęciem procesu inwestycyjnego należy sporządzić miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego 9. Królów Las

. Tereny zwartej zabudowy; – uzupełnienie i kontynuacja zabudowy istniejącej (patrz załącznik kartograficzny w skali 1:10 000) - przewidywana liczba mieszkań ok.6 (32 mieszkańców) - charakter zabudowy – zabudowa mieszkaniowa jednorodzinna na działkach o powierzchni minimum 800-1000 m2 - tereny w strefie “H” – zachowanie historycznego układu wiejskiego i w strefie “K” – harmonijnych powiązań historycznego i współczesnego układu przestrzennego - przed rozpoczęciem procesu inwestycyjnego należy sporządzić miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego

. Teren przeznaczony pod wydobycie kruszywa i rozwoju funkcji produkcyjnej tereny projektowane jako uzupełnienie i rozszerzenie istniejącej kopalni kruszywa naturalnego (patrz załącznik kartograficzny w skali 1:10 000) - Ustalenie zasad ochrony i rehabilitacji istniejącego zespołu młyńskiego na rzece Jance; - Ustalenie zasad rozbudowy istniejącego zakładu produkcyjnego; - Ustalenie zasad rozwiązań komunikacyjnych z droga wojewódzką; - przed rozpoczęciem procesu inwestycyjnego należy sporządzić miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego.

10. Lipia Góra

. Tereny zwartej zabudowy; uzupełnienie i kontynuacja zabudowy istniejącej (patrz załącznik kartograficzny w skali 1:10 000) - przewidywana liczba mieszkań ok. 7 (28 mieszkańców) - charakter zabudowy – zabudowa mieszkaniowa jednorodzinna na działkach o powierzchni minimum 1000 m2 - tereny w strefie “H” – zachowania historycznego układu wiejskiego i w strefie “K” – harmonijnych powiązań historycznego i współczesnego układu przestrzennego

- przed rozpoczęciem procesu inwestycyjnego należy sporządzić miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego, część terenu znajduje się w obszarze postulowanym do sporządzenia planu miejscowego ze względu na kształtowanie ładu przestrzennego

. Tereny możliwej lokalizacji funkcji mieszkaniowych – zabudowy rozproszonej; jako uzupełnienie zabudowy rozproszonej predysponowane do zabudowy ze względu atrakcyjność krajobrazu (patrz załącznik kartograficzny w skali 1:10 000) - charakter zabudowy – zagrody samotnicze, przysiółki, siedliska na działkach minimum 2000 m2 wpisujące się w naturalny krajobraz, - teren wskazanego rozwoju funkcji rekreacyjnej – zabudowa letniskowa, obiekty związane z agroturystyką i turystyką kwalifikowaną - teren w strefie “Nr” lub “No”– Nowych terenów wskazanych pod zabudowy - dla zabudowy nie związanej z rolnictwem przed rozpoczęciem procesu inwestycyjnego należy sporządzić miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego

. Tereny wskazanego rozwoju funkcji rekreacyjnej; tereny projektowane jako uzupełnienie zabudowy rozproszonej i lokalizacji nowej predysponowane do zabudowy ze względu atrakcyjność krajobrazu (patrz załącznik kartograficzny w skali 1:10 000) - charakter zabudowy – zagrody samotnicze, przysiółki, siedliska na działkach minimum 2000 m2 wpisujące się w naturalny krajobraz, - teren wskazanego rozwoju funkcji rekreacyjnej – zabudowa letniskowa, obiekty związane z agroturystyką i turystyką kwalifikowaną - teren w strefie “Nr” lub “No”– Nowych terenów wskazanych pod zabudowę - przed rozpoczęciem procesu inwestycyjnego należy sporządzić miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego

11. Bielsk

. Tereny zwartej zabudowy; –uzupełnienie i kontynuacja zabudowy istniejącej (patrz załącznik kartograficzny w skali 1:10 000) - przewidywana liczba mieszkań ok. 4 (16 mieszkańców) - charakter zabudowy – zabudowa mieszkaniowa jednorodzinna na działkach o powierzchni minimum 1000 m2 - tereny w strefie “H” – zachowania historycznego układu wiejskiego i w strefie “K” – harmonijnych powiązań historycznego i współczesnego układu przestrzennego - przed rozpoczęciem procesu inwestycyjnego należy sporządzić miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego, część terenu znajduje się w obszarze postulowanym do sporządzenia planu miejscowego ze względu na kształtowanie ładu przestrzennego

. Tereny wskazanego rozwoju funkcji rekreacyjnej; tereny projektowane jako uzupełnienie zabudowy rozproszonej i lokalizacji nowej predysponowane do

zabudowy ze względu atrakcyjność krajobrazu (patrz załącznik kartograficzny w skali 1:10 000) - charakter zabudowy – zagrody samotnicze, przysiółki, siedliska na działkach minimum 2000 m2 wpisujące się w naturalny krajobraz, - teren wskazanego rozwoju funkcji rekreacyjnej – zabudowa letniskowa, obiekty związane z agroturystyką i turystyką kwalifikowaną - teren w strefie “Nr” lub “No”– Nowych terenów wskazanych pod zabudowę - przed rozpoczęciem procesu inwestycyjnego należy sporządzić miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego

4.3. Tereny wskazanego rozwoju funkcji usługowych związanych z obsługą ludności . Tereny takie przewidziano na obszarach zwartej zabudowy wsi – gminnej i w ośrodkach pomocniczych w celu wzbogacenia ich oferty usługowej oraz innych wsiach, w których jest zbyt mała ich ilość - są to tereny wskazane do lokalizacji usług oraz wskazane do uzupełnienia funkcji usługowej – usługi wbudowane.

Morzeszczyn . Teren lokalizacji usług – w centralnej części wsi łącznie z projektowanym terenem zabudowy mieszkaniowej (w ramach terenu 2M/U) - powierzchnia terenu – ok. 1,0 ha - centrum usługowe, o funkcji handlowej w połączeniu z innymi usługami np. ośrodek zdrowia - teren w strefie “K” – harmonijnych powiązań historycznego i współczesnego układu przestrzennego - przed rozpoczęciem procesu inwestycyjnego należy sporządzić miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego, obszar postulowany ze względu na kształtowanie ładu przestrzennego, do włączenia w granice planu miejscowego wykonywanego dla centralnego fragmentu wsi.

. Teren lokalizacji usług – w centralnej części wsi po wschodniej stronie linii kolejowej i stacji Morzeszczyn (w ramach terenu 4.2M) - powierzchnia terenu – ok. 1,5 ha - teren w strefie “K” – harmonijnych powiązań historycznego i współczesnego układu przestrzennego - przed rozpoczęciem procesu inwestycyjnego należy sporządzić miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego, łącznie z terenami mieszkaniowymi,

. Teren wskazany do uzupełnienia funkcji usługowych – teren w zachodniej części wsi, w sąsiedztwie istniejącego terenu usług publicznych (Urząd Gminy) - teren w strefie “K” – harmonijnych powiązań historycznego i współczesnego układu - przed rozpoczęciem procesu inwestycyjnego należy sporządzić miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego

Borkowo . teren wskazany do uzupełnienia funkcji usługowych – teren w centralnej części wsi – lokalizacja usług w zabudowie nowoprojektowanej i wbudowane w zabudowie istniejącej (wg załącznika graficznego w skali 1:10 000)

Nowa Cerkiew . teren wskazany do uzupełnienia funkcji usługowych - teren w centralnej części wsi – lokalizacja usług w zabudowie nowoprojektowanej i usługi wbudowane w zabudowie istniejącej dla zwartej zabudowy wsi sporządzić miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego

Kiewałd . teren wskazany do uzupełnienia funkcji usługowych – teren w centralnej części wsi – lokalizacja usług w zabudowie nowoprojektowanej i wbudowane w zabudowie istniejącej - część obszaru postulowanego ze względu na kształtowanie ładu przestrzennego, do włączenia w granice planu miejscowego wykonywanego dla centralnego fragmentu wsi (wg załącznika graficznego w skali 1:10 000)

Gąsiorki . teren wskazany do uzupełnienia funkcji usługowych – teren w centralnej części wsi – lokalizacja usług w zabudowie nowoprojektowanej i wbudowane w zabudowie istniejącej - część obszaru postulowanego ze względu na kształtowanie ładu przestrzennego, do włączenia w granice planu miejscowego wykonywanego dla centralnego fragmentu wsi (wg załącznika graficznego w skali 1:10 000)

Majewo . teren wskazany do uzupełnienia funkcji usługowych – teren w centralnej części wsi - sporządzić miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego

Lipia Góra . teren wskazany do uzupełnienia funkcji usługowych – teren w centralnej części wsi – lokalizacja usług w zabudowie nowoprojektowanej i wbudowane w zabudowie istniejącej - część obszaru postulowanego ze względu na kształtowanie ładu przestrzennego, do włączenia w granice planu miejscowego wykonywanego dla centralnego fragmentu wsi (wg załącznika graficznego w skali 1:10 000)

4.4. Tereny projektowane wskazanego rozwoju funkcji gospodarczych produkcyjno-usługowych, oraz istniejące tereny wskazanego rozwoju funkcji gospodarczej Główne tereny projektowane na funkcje gospodarcze ze względu na dogodne położenie i możliwość uzbrojenia terenu, wyznacza się wzdłuż drogi

wojewódzkiej, na odcinku Morzeszczyn-Borkowo, w Majewie (obszar byłego gospodarstwa rolnego) oraz częściowo na wschód od wsi Dzierżążno . są to następujące obszary:

Borkowo . Teren 1P położony na północny wschód od zabudowy wsi (patrz załącznik kartograficzny w skali 1:10 000) Teren przeznaczony pod zabudowę przemysłowo-gospodarczą (np. składy, hurtownie lub nieuciążliwa produkcja) lub usługową (dopuszcza się wszelkiego rodzaju usługi , za wyjątkiem funkcji chronionych – oświata, służba zdrowia, kultura i sztuka, rekreacja) - powierzchnia terenu – ok. 15,0 ha - teren w strefie “Np” – nowe tereny wskazane pod zabudowę - przed rozpoczęciem procesu inwestycyjnego należy sporządzić miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego

. Teren 2P położony na południe od terenu zabudowy wsi i zespołu folwarku (patrz załącznik kartograficzny w skali 1:10 000) Teren przeznaczony pod zabudowę przemysłowo-gospodarczą -produkcję rolniczą i przetwórstwo-rolno-spożywcze lub inną np. składy, hurtownie lub nieuciążliwa produkcja lub usługową (dopuszcza się wszelkiego rodzaju usługi) - powierzchnia terenu – ok. 23,0 ha - teren w strefie “Np” – nowe tereny wskazane pod zabudowę - przed rozpoczęciem procesu inwestycyjnego należy sporządzić miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego

. Teren 3P położony przy drodze wojewódzkiej i powiatowej w kierunku nowej Cerkwi (patrz załącznik kartograficzny w skali 1:10 000) Teren przeznaczony pod zabudowę przemysłowo-gospodarczą - powierzchnia terenu – ok. 5,0 ha - teren w strefie “Np” – nowe tereny wskazane pod zabudowę - obszar określony w studium , jako obszar zorganizowanej działalności inwestycyjnej (np. połączenie finansowania przedsięwzięcia różnych podmiotów – publicznych i prywatnych , niejednorodna struktura własnościowa terenu) - przed rozpoczęciem procesu inwestycyjnego należy sporządzić miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego

Rzeżęcin . Teren 4P położony przy drodze wojewódzkiej, na północ od zabudowy wsi (patrz załącznik kartograficzny w skali 1:10 000) Teren przeznaczony pod zabudowę przemysłowo-gospodarczą (np. składy, hurtownie lub nieuciążliwa produkcja) lub usługową( dopuszcza się wszelkiego rodzaju usługi za wyjątkiem funkcji chronionych – oświata, służba zdrowia, kultura i sztuka, rekreacja) - powierzchnia terenu – ok. 28,0 ha - teren w strefie “Np” – nowe tereny wskazane pod zabudowę - obszar określony w studium , jako obszar zorganizowanej działalności inwestycyjnej (np. połączenie finansowania przedsięwzięcia różnych 61

podmiotów – publicznych i prywatnych , niejednorodna struktura własnościowa terenu) - przed rozpoczęciem procesu inwestycyjnego należy sporządzić miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego

Morzeszczyn . Teren 5P położony wzdłuż drogi wojewódzkiej (po obu jej stronach) na wschód od zabudowy wsi (patrz załącznik kartograficzny w skali 1:10 000) Teren przeznaczony pod zabudowę przemysłowo-gospodarczą (np. składy, hurtownie lub nieuciążliwa produkcja) lub usługową( dopuszcza się wszelkiego rodzaju usługi (w tym stacja paliw) za wyjątkiem funkcji chronionych – oświata, służba zdrowia, kultura i sztuka, rekreacja) - powierzchnia terenu – ok. 8,0 ha - teren w strefie “Np” – nowe tereny wskazane pod zabudowę - przed rozpoczęciem procesu inwestycyjnego należy sporządzić miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego

. Teren 6P położony na wschód od istniejących terenów przemysłowych –“Matres Revco” (patrz załącznik kartograficzny w skali 1:10 000) Teren przeznaczony pod zabudowę przemysłowo-gospodarczą (np. składy, hurtownie lub nieuciążliwa produkcja) lub usługową ( dopuszcza się wszelkiego rodzaju usługi za wyjątkiem funkcji chronionych – oświata, służba zdrowia, kultura i sztuka, rekreacja) - powierzchnia terenu – ok. 1,8 ha - teren w strefie “Np” – nowe tereny wskazane pod zabudowę, - przed rozpoczęciem procesu inwestycyjnego należy sporządzić miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego.

. Teren 7P położony na południowy wschód od zabudowy wsi, wzdłuż linii kolejowej, z preferencja dla lokalizacji funkcji transportochłonnej , przewidywana nowa lokalizacja firmy “Aspol” (patrz załącznik kartograficzny w skali 1:10 000) Teren przeznaczony pod zabudowę przemysłowo-gospodarczą (np. składy, hurtownie lub nieuciążliwa produkcja) lub usługową (dopuszcza się wszelkiego rodzaju usługi , za wyjątkiem funkcji chronionych – oświata, służba zdrowia, kultura i sztuka, rekreacja) - powierzchnia terenu – ok. 4,0 ha - teren w strefie “Np” – nowe tereny wskazane pod zabudowę - przed rozpoczęciem procesu inwestycyjnego należy sporządzić miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego

Dzierżążno . Teren 8P położony przy drodze wojewódzkiej, na zachód od zabudowy wsi (patrz załącznik kartograficzny w skali 1:10 000) Teren przeznaczony pod zabudowę przemysłowo-gospodarczą (np. składy, hurtownie lub nieuciążliwa produkcja) lub usługową (dopuszcza się wszelkiego rodzaju usługi , za wyjątkiem funkcji chronionych – oświata, służba zdrowia, kultura i sztuka, rekreacja) - powierzchnia terenu – ok. 7,0 ha - teren w strefie “Np” – nowe tereny wskazane pod zabudowę

- obszar określony w studium , jako obszar zorganizowanej działalności inwestycyjnej (np. połączenie finansowania przedsięwzięcia różnych podmiotów – publicznych i prywatnych) - przed rozpoczęciem procesu inwestycyjnego należy sporządzić miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego

Majewo . Teren 9P położony w bliskiej odległości od drogi wojewódzkiej, na północny wschód od zabudowy mieszkaniowej wsi (patrz załącznik kartograficzny w skali 1:10 000) Teren przeznaczony pod zabudowę przemysłowo-gospodarczą (w tym również zakłady produkcji rolnej) lub usługową (dopuszcza się wszelkiego rodzaju usługi, za wyjątkiem funkcji chronionych – oświata, służba zdrowia, rekreacja), - powierzchnia terenu – ok. 11,0 ha - teren wskazany do rewitalizacji, - przed rozpoczęciem procesu inwestycyjnego należy sporządzić miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego

wyznaczono również istniejące tereny wskazanego rozwoju funkcji gospodarczych - produkcyjno-usługowych - zabudowa przemysłowo-gospodarcza (np. składy, hurtownie lub nieuciążliwa produkcja) lub usługową( dopuszcza się wszelkiego rodzaju usługi , za wyjątkiem funkcji chronionych – oświata, służba zdrowia, kultura i sztuka, rekreacja) są to następujące tereny: Teren istniejącej bazy produkcji rolniczej w Lipiej Górze - teren w strefie “K” – harmonijnych powiązań historycznego i współczesnego układu - przed rozpoczęciem procesu inwestycyjnego należy sporządzić miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego

4.5. Lokalizacja innych funkcji Turystyka i wypoczynek – wskazano potencjalne tereny lokalizacji bazy turystycznej, agroturystycznej i turystyki kwalifikowanej oraz zabudowy letniskowej na obszarach rozproszonej zabudowy wsi Olsze, Kiewałd i Lipia Góra – na terenach możliwej lokalizacji funkcji mieszkaniowej, a także na innych terenach predysponowanych do tego typu zabudowy ze względu na walory turystyczne – przewiduje się tam możliwość sytuowania obiektów agroturystycznych lub zabudowy letniskowej w formie zagród samotniczych, przysiółków – siedlisk wpisujących się w naturalny krajobraz – lokalizacja terenu rekreacji dla mieszkańców nad jez. Gętomie – organizacja kąpieliska Tereny wskazane jako wymagające rehabilitacji – wprowadzenia nowej funkcji (patrz załącznik kartograficzny w skali 1:10 000) - przysiółek Hasewie (obręb Nowa Cerkiew) odtworzenie zespołu byłego folwarku, z wykorzystaniem istniejącej zieleni – rewaloryzacja parku - proponuje się wprowadzenie funkcji usługowej lub mieszkaniowej np. budowę siedziby właściciela dużego gospodarstwa rolnego

- Lipia Góra – wprowadzenie innej funkcji usługowej, publicznej lub agroturystycznej w miejscu likwidowanej szkoły - Nowa Cerkiew – wykorzystanie zabytkowego charakteru zabudowy wsi i jej walorów krajobrazowych oraz istniejących obiektów zabytkowych dla rozwoju ruchu turystycznego w powiązaniu z Pelplinem i Gętomiem.

4.6. Tereny rolniczej przestrzeni produkcyjnej . Tereny rolno-osadnicze Tereny rolniczej przestrzeni produkcyjnej z rozproszoną zabudową siedliskową – dopuszcza się lokalizację zabudowy siedliskowej dla utworzonego nowego gospodarstwa rolnego oraz lokalizację nowej zabudowy mieszkaniowej przy istniejącym siedlisku (po 1 działce) - tereny w strefie “Nr” lub “No”– Nowych terenów wskazanych pod zabudowę - W wypadku lokalizacji zabudowy mieszkaniowej przed rozpoczęciem procesu inwestycyjnego należy sporządzić miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego

. Tereny rolniczej przestrzeni produkcyjnej – intensyfikacji produkcji rolnej Tereny wskazane na załączniku kartograficzny w skali 1:10 000 – rejony intensyfikacji produkcji rolnej na których dopuszcza się wyłącznie lokalizację zabudowy związanej z rolnictwem – siedliska rolnicze, budynki gospodarcze i mieszkalne związane z produkcją rolną - teren w strefie “Nr” lub “No”– Nowych terenów wskazanych pod zabudowę.

5. Kierunki rozwoju komunikacji

5.1. Transport kolejowy Istniejąca infrastruktura kolejowa na terenie gminy w postaci magistralnej linii kolejowej zapewnia dobre warunki powiązań gminy z obszarem planu. Stacja kolejowa Morzeszczyn oraz istniejące zainwestowanie linii kolejowej do Gniewa, stanowią istotne walory umożliwiające zabezpieczenie odpowiednich warunków dostępu do sieci kolejowej, dla lokowania potencjalnych inwestycji wymagających obsługi transportem kolejowym. w obecnych warunkach ekonomicznych, mimo zakładanej proekologicznej polityki transportowej na obszarze województwa polegającej na preferowaniu transportu szynowego, bez istotnej aktywizacji gospodarczej obszarów gmin Morzeszczyn i Gniew położonych w jej sąsiedztwie, nie widać perspektyw rozwoju aktualnie nieczynnej dla ruchu pasażerskiego i towarowego linii kolejowej Morzeszczyn-Gniew. Wnioskuje się o utrzymanie tej linii, mimo znacznej dekapitalizacji posiada ona jednak znaczenie obronne w wypadku działań wojennych.

Decyzją nr 42 Ministra Transportu i Gospodarki Morskiej z dn. 28 grudnia 2000 r. w sprawie ustalenia terenów, przez które przebiegają linie kolejowe jako terenów zamkniętych ustalone zostały tereny zamknięte, przez które przebiegają linie kolejowe. Granice terenów zamkniętych są granicami działek ewidencyjnych.

Linia Chorzów Batory - Tczew (dawna magistrala Śląsk – Porty) przebiega przez obszar wsi Morzeszczyn i wsi Majewo, ponadto przez obszar wsi Morzeszczyn przebiega także linia Morzeszczyn – Gniew.

We wsi Morzeszczyn i we wsi Majewo tereny działek ewidencyjnych stanowiących własność PKP obejmują nie tylko obszary, na których usytuowane są linie kolejowe oraz inne budynki, budowle i urządzenia przeznaczone do zarządzania, eksploatacji i utrzymania linii kolejowych, wraz ze służącymi do obsługi osób i rzeczy, ale oprócz tego obejmują również tereny mieszkaniowe, tereny dróg publicznych i t.p. Ze względu na skalę niniejszego studium nie jest możliwe szczegółowe określenie przebiegu granic terenów kolejowych i odpowiednie skorygowanie ich przebiegu. W związku z powyższym granice te należy skorygować i określić w miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego w uzgodnieniu z zarządzającym terenami kolejowymi.

Kluczowym jednak warunkiem zapewnienia właściwej obsługi gminy komunikacją publiczną , dla podstawowych powiązań do Aglomeracji Gdańskiej i siedziby powiatu jest utrzymanie funkcjonowania przystanków osobowych: Majewo, Morzeszczyn i Kulice w relacjach przewozów regionalnych.

5.2. Zasady rozwoju układu drogowo-ulicznego Korzystne położenie gminy w stosunku do głównych tras drogowych województwa oraz przebiegająca osiowo przez jej teren magistralna linia kolejowa, ze stacją Morzeszczyn , zapewnia dogodne powiązania komunikacyjne. Podstawową oś lokalnego układu drogowego tworzy droga wojewódzka nr 234 Gniew-Morzeszczyn-Skórcz zapewniając poprzez połączenie w Gniewie z drogą krajową nr 1 dogodne połączenia w głąb kraju, a w Skórczu na zakończeniu drogi

wojewódzkiej nr 222 Gdańsk-Starogard-Skórcz powiązania z obszarem Kaszub i Aglomeracją Gdańską. Sytuacja ulegnie dalszej poprawie po zrealizowaniu Autostrady A1, do której gmina Morzeszczyn uzyska dogodny dostęp poprzez projektowane węzły drogowe “Pelplin” i “Kopytkowo”. W układzie lokalnym istnieją również sprawne powiązania drogowe do sąsiednich gmin Pelplina i Bobowa, oraz wzajemne powiązania wewnętrzne miejscowości. Generalnie należy stwierdzić, że istniejąca sieć drogowa zapewnia dogodne powiązania społeczno-gospodarcze zewnętrzne i wewnątrzgminne, a także obsługę ruchu turystycznego i rekreacyjnego.

Obowiązujący obecnie system zarządzania układem drogowym i podporządkowany jemu podział ma kategoria dróg, pozostający konsekwencją zmian podziałów administracyjnych, nie w pełni odpowiada funkcjom jakie niektóre trasy spełniają w układzie drogowym województwa. Problem jest aktualnie analizowany, głównie w zakresie dróg powiatowych i wojewódzkich i należy się spodziewać w perspektywie końca bieżącego roku częściowej weryfikacji obowiązującego podziału dróg na kategorie, oraz zmian numeracji porządkowej. Jako sugestię autorów studium potraktować należy wniosek o przeniesienie obecnych dróg wojewódzkich : nr 641 Rzeżęcin-Gąsiorki-Lipia Góra i nr 664 Majewo- Królów Las-Morzeszczyn do kategorii dróg powiatowych.

Stan techniczny sieci drogowej na terenie gminy jest zróżnicowany. Podstawowy układ drogowy gminy, który tworzą drogi wojewódzkie i powiatowe jest w dobrym i średnim stanie technicznym. Wyposażone są w nawierzchnie utwardzone w większości bitumiczne. Parametry techniczne są niejednorodne dla poszczególnych odcinków sieci drogowej. Występuje szereg fragmentów nienormatywnych, o zawężonych szerokościach jezdni, zbyt małych promieniach łuków poziomych, ograniczeniach widoczności itp. Na większości tras występuje obustronne zadrzewienie, niekiedy bezpośrednio przy krawędzi jezdni, powodując wzrost zagrożenia bezpieczeństwa, ograniczenia widoczności oraz utrudnienia w ruchu pieszych. Zdecydowanie gorzej przedstawia się sytuacja na sieci dróg gminnych. Jednak ok. 2% łącznej długości sieci dróg posiada nawierzchnie utwardzone. W większości są to nieprofilowane drogi gruntowe, o przebiegu pozostającym konsekwencja podziałów własnościowych terenów rolnych, trudno przejezdne w okresie roztopów. Występują problemy uporządkowania stanów prawnych terenów zajmowanych pod pasy drogowe, normatywnych regulacji ich szerokości , a w niektórych przypadkach korekt przebiegu tras. Podstawowe trasy drogowe krzyżują się na terenie gminy bezkolizyjnie z linią kolejową, jednak skrajnie niektórych obiektów są nienormatywne. Nieliczne skrzyżowania jednopoziomowe występują jedynie na połączeniach miejscowych dojazdów do areałów rolnych. Analiza istniejącego układu drogowego gminy w aspekcie prognozowanego wzrostu natężeń ruchu drogowego, na tle zakładanych kierunków rozwoju przestrzennego gminy nie wskazują na potrzebę zasadniczych przekształceń sieci drogowej, w tym budowę nowych tras drogowych. Przedsięwzięcia inwestycyjne z zakresu drogownictwa koncentrować się będą na modernizacji istniejącej sieci dróg, obejmującej likwidację miejsc zagrażających

bezpieczeństwu ruchu, budowie uzupełnień układu dróg lokalnych i dojazdowych, wynikających z potrzeby obsługi nowych lokalizacji zabudowy, sukcesywnym porządkowaniu i budowie nawierzchni utwardzonych na sieci dróg gminnych. Równolegle prowadzone powinno być konsekwentne porządkowanie ruchu pieszego i na niektórych fragmentach również rowerowego wzdłuż głównych dróg. Zakłada się realizację chodników dla pieszych w obrębie zabudowy oraz budowę na wyróżnionych odcinkach ścieżek rowerowych, ewentualnie tras zespolonych, łączącej funkcję ścieżki rowerowej i traktu pieszego. Sukcesywna realizacja programu poprawy warunków bezpieczeństwa na drogach traktowana powinna być jako zadanie priorytetowe. Zasadniczym nowym elementem systemu transportowego przebiegającym w zasadzie niezależnie od układu drogowego gminy, jednak wywierającym istotny wpływ na sferę społeczno-gospodarczą gminy będzie projektowana autostrada A-1. Aktualnie trwają prace przygotowawczo-projektowe wdrożenia inwestycji do realizacji, obejmujące pozyskanie terenów pod pas drogowy, badania uwarunkowań realizacji prowadzone przez Agencję Budowy Autostrad, Oddział w Toruniu Rezerwy terenu w postaci pasa terenu o zmiennej szerokości 70-100m określono na podstawie “Koncepcji przebiegu autostrady A1 na odc. Gdańsk-Toruń” opracowanej przez “Transprojekt” Gdańsk. Zabezpieczają one potrzeby terenowe budowy dwujezdniowej trasy autostrady wraz z obiektami drogowymi i urządzeniami towarzyszącymi, w tym budowlami ograniczającymi uciążliwości dla otoczenia. W ramach inwestycji wykonane zostaną niezbędne korekty istniejącej sieci dróg, zabezpieczające potrzeby powiązań komunikacyjnych obszarów rozdzielonych w konsekwencji budowy autostrady System pobierania opłat oraz zastosowane rozwiązania techniczne wykluczają możliwości wjazdów i zjazdów z autostrady, poza specjalnie przygotowanymi węzłami drogowymi. Najbliżej położone to “Pelplin” w ciągu drogo wojewódzkiej nr 229 Rudno-Pelplin-Jabłowo oraz “Kopytkowo na drodze wojewódzkiej nr 231 Skórcz- Kolonia Ostrowicka. Budowa bardzo poważnej inwestycji drogowej przyczyni się niewątpliwie do ożywienia gospodarczego gminy. Już w okresie budowy pojawią się czynniki pozwalające na przezwyciężenia stagnacji wynikające z zapotrzebowania na materiały budowlane i siłą roboczą, a także towarzyszące usługi. W dalszej perspektywie, ze względu na podniesienie atrakcyjności inwestycyjnej terenów, przybędzie dodatkowy walor w postaci dogodnego dostępu do ogólnopolskich i międzynarodowych szlaków komunikacyjnych i należy spodziewać się zainteresowania do lokowania inwestycji o charakterze przemysłowym. Najbardziej predysponowane do tego celu są trasy drogowe wiodące do ww. węzłów drogowych. Jako czynniki aktywizujące wymienić należy również związane z obsługą transportu, w tym aktywizację usług typu gastronomiczno-hotelowego, oraz obsługi motoryzacji. Realizacja autostrady w konsekwencji spowoduje potrzebę rozwoju współpracującego układu drogowego, oraz przebudowę dróg lokalnych w bezpośrednim otoczeniu autostrady wynikającą z konieczności jej przekroczenia oraz odbudowy więzi komunikacyjnych zerwanych w wyniku jej budowy.

5.3. Ruch rowerowy i pieszy W okresie ostatnich lat obserwowany jest systematyczny rozwój wykorzystania roweru zarówno w przejazdach typu codziennego jak również w podróżach turystycznych i rekreacyjnych. Powyższe tendencje są wynikiem wzrostu

świadomości społeczeństwa , oceniającego walory zdrowotne i rekreacyjne roweru oraz jego niezaprzeczalne zalety, jako środka komunikacyjnego na bliższe odległości i są odzwierciedleniem daleko bardziej zaawansowanych trendów europejskich. Na terenie gminy Morzeszczyn, ze względu na odległości poniżej 10 km do ośrodków miejskich Pelplina, Gniewa i Skórcza, koncentrujących miejsca pracy i szkoły ponadpodstawowe, a także niewielkich wzajemnych odległości pomiędzy miejscowościami w gminie, w istniejących warunkach niezbyt sprawnej komunikacji autobusowej PKS, przejazdy rowerem przynajmniej w sezonie stanowią atrakcyjną alternatywę. Podróżowanie rowerem, w powiązaniu z walorami rekreacyjnymi i turystycznymi w rejonie gminy, w oparciu o miejscową bazę noclegową , stanowić może również atrakcyjną formę oferty turystycznej. Prognozowany wzrost natężeń ruchu rowerowego, w tym potrzeba zapewnienia jego bezpieczeństwa wymaga sukcesywnego rozwoju infrastruktury rowerowej. W studium określono podstawowe kierunki ruchu rowerowego na terenie gminy, z wyróżnieniem tras preferowanych dla ruchu turystycznego, oraz wyróżniono fragmenty sieci tras rowerowych, kwalifikujące się z racji bezpieczeństwa ruchu do wydzielenia ich z przekroju jezdni (patrz załącznik kartograficzny w skali 1:10 000). Równolegle z realizacją ścieżek rowerowych i znakowaniem tras, ze strony władz Gminy i organizacji wspomagających ruch rowerowy, nastąpić powinny działania zmierzające do propagowania i ułatwień w korzystaniu z roweru. Dotyczy to realizacji parkingów dla rowerów, realizowanych ze środków własnych gminy, jak również ów większych obiektów, w bezpośrednim sąsiedztwie obiektów koncentrujących zainteresowania mieszkańców np. urzędy, zespoły handlowe, obiekty usługowe a także parkingów wewnętrznych w szkołach, zakładach pracy itp. Istotna jest również propaganda i wszechstronna informacja, aktywizująca ruch rowerowy, w tym odpowiednie oznakowanie i zagospodarowanie atrakcyjnych szlaków rowerowych o walorach rekreacyjnych i turystycznych. Proponowane odgałęzienie odpowiednio zagospodarowanej trasy rowerowej, od wyróżnionego w europejskiej sieci szlaków rowerowych EURO-VELO, łączącego miasta Gniew-Pelplin-Starogard Gd., w kierunku obszarów rekreacyjnych doliny Wierzycy i Janki i dalej drogą do Skórcza, w kierunku Borów Tucholskich stanowić może czynnik aktywizacji turystycznej stycznych do nich obszarów. W wypadku likwidacji linii kolejowej Gniew-Morzeszczyn możliwe jest wykorzystanie jej korpusu dla przebiegu atrakcyjnej krajobrazowo trasy rowerowej. Realizację wydzielonych z przekroju korony drogi ścieżek rowerowych zakłada się jedynie wzdłuż drogi Gniew-Skórcz, a w dalszej kolejności wzdłuż drogi powiatowej Rzeżęcin-Nowa Cerkiew. Przyjęto zasadę realizacji wydzielonej samodzielnej ścieżki rowerowej w obrębie zabudowy Morzeszczyna, natomiast na pozostałych fragmentach poza zabudową, zakłada się budowę traktu zespolonego łączącego funkcją ścieżki rowerowej i ciągu pieszego. Powyższe trasy realizowane powinny być poza korona drogi, a w niektórych wypadkach, wobec wąskich pasów drogowych i występującego zadrzewienia, równolegle do istniejących pasów drogowych. Wymaga to pozyskania terenów sąsiadujących z drogą, a jako działań wyprzedzających koordynacji zamierzeń na etapie miejscowego planowania przestrzennego i projektowania technicznego oraz konsekwentnej polityki pozyskiwania terenów i zasad lokowania sąsiadującej z drogą zabudowy.

5.4. Zasady obsługi gminy komunikacją zbiorową Stan obsługi ludności komunikacją publiczną, mimo korzystnych warunków jej funkcjonowania wykazuje szereg mankamentów. Dotyczy to głównie komunikacji autobusowej PKS, posiadającej niedostateczne, jak ujawniły przeprowadzone analizy, pokrycie obszaru gminy siecią linii autobusowych, oraz w odczuciu społecznym, niewystarczającą częstotliwość kursowania autobusów. Podstawową rolę w przewozach regionalnych, w kierunku Aglomeracji Gdańskiej i Tczewa spełniać powinny przewozy pasażerskie PKP, z zachowaniem dotychczasowych przystanków osobowych Majewo, Morzeszczyn i Kulice. Linie autobusowe pełnić powinny funkcje uzupełniające powiązań o charakterze lokalnym i miejscowym, z ukierunkowaniem na punkty węzłowe w Gniewie, Skórczu i Pelplinie. W stosunku do obecnie funkcjonujących linie uzupełnione powinny być o powiązania ze Starogardem. Istotny jest również problem wzajemnej integracji przewozów PKP i PKS, obejmujący koordynacje rozkładów jazdy , unifikację opłat itp. Z punktu widzenia potrzeb gminy integracja powinna być realizowana na stacji Pelplin i Morzeszczyn. Uzupełnienia wymaga również siec linii autobusowych dla obsługi terenów o ograniczonej obecnie dostępności w południowej części gminy. Proponuje się poprowadzenie linii autobusowej na trasie Morzeszczyn, Królów Las, Majewo, Lipia Góra. W przyszłości po realizacji autostrady, stanowiącą istotną barierę bezpośrednich powiązań komunikacyjnych rozdzielonych obszarów, wymagane będzie przedłużenie linii autobusowej wzdłuż drogi powiatowej Gąsiorki, Piła, Kierwałd do planowanych obszarów usług turystycznych w miejscowości Kierwałd.

5.5. Tereny obsługi komunikacji Wzrastający szybko poziom motoryzacji, wywołuje potrzebę wzbogacenia sieci dystrybucji paliw oraz usług związanych z obsługa samochodów. Niewątpliwie do wzrostu zapotrzebowania przyczyni się ruch generowany przez autostradę. Lokalizacja nowych obiektów typu stacje paliw, stacje obsługi samochodów itp. powinna być każdorazowo analizowana pod kątem wywoływanych obciążeń układu drogowego, względów bezpieczeństwa w rejonie wjazdów do obiektów oraz wywoływanych uciążliwości dla otoczenia. Na terenach zabudowanych wsi przy istniejących i projektowanych obiektach i zespołach usługowych oraz przy wszelkich obiektach gospodarczo-usługowych zlokalizowanych wzdłuż drogi wojewódzkiej nr 234 należy zorganizować parkingi o ilości miejsc postojowych w zależności od programu usługowego.

6. Kierunki rozwoju infrastruktury technicznej 6.1. Zaopatrzenie w wodę

Obliczenie zaopatrzenia wody,

Przyjęto do obliczeń scalony wskaźnik zapotrzebowania wody w wysokości 180 l/M/d dla wsi gdzie przewidziany jest rozwój funkcji przemysłowej i 150 l//d dla pozostałych wsi. Współczynniki nierównomierności rozbioru : Nd=1,3 Ng=1,6

Bilans zapotrzebowania wody (stan 2015 rok)

Liczba lp Nazwa wsi otrębowej ludności , Zapotrzebowanie wody Nazwa wodociągu przemysł Q śr.dob Q max Q max Q max w ha m3/d dob m3/d godz l/sek m3/h 1. Wodociąg grupowy Nowa Cerkiew – 672M 101 131 8,7 2,4 Gętomie 1a. Nowa Cerkiew 521M 78 102 6,8 1,9 1b. Gętomie 151M 23 23 2,0 0,5 2. Wodociąg grupowy Morzeszczyn- 1546M 278 362 24,1 6,7 Dzierżążno 2a. Morzeszczyn 1130M 303 264 17,6 4,9 2b. Dzierżążno 416M 75 97 6,5 1,8 3. Wodociąg grupowy Borkowo-Rzeżęcin 797M 143 186 12,4 3,5 Borkowo 3a. Rzeżęcin 480M 86 112 7,5 2,1 3b. 317M 57 74 4,9 1,4 4. Wodociąg wiejski Bielsk 109M 20 26 1,7 0,5 kurczaki 26.000 szt 5. Wodociąg wiejski Królów Las 204M 31 40 2,6 0,74 6. Projektowany wodociąg grupowy 1267M 215 279 18,5 5,1 Majewo-Gąsiorki-Lipia Góra -Kierwałd Majewo 6a. Gąsiorki 510M 92 119 7,9 2,2 6b. Lipia Góra 227M 34 44 2,9 0,8 6c. Kierwałd 310M 56 73 4,8 1,3 6d. 220M 33 43 2,9 0,8 7. Studnie indywidualne 52M 0,6 0,8 0,1 0,1 Olsze –Brzeźno

Kierunki rozwoju w zakresie zaopatrzenia w wodę.

Zaopatrzenie gminy Morzeszczyn będzie się odbywało generalnie, jak dotąd z istniejących zbiorowych systemów wodociągowych(wodociągi wiejskie). Planuje się rozbudowę istniejących wodociągów w kierunku zaopatrzenia w wodę terenów dotąd nieuzbrojonych, w tym także w znacznym stopniu w zabudowie rozproszonej oraz zaopatrzenia w wodę projektowanych terenów rozwojowych. Planuje się przejęcie przez Urząd Gminy w Morzeszczynie zakładowych ujęć wody w Majewie i Lipiej Górze i na bazie tych ujęć stworzenie wodociągu grupowego Majewo-Lipia Góra- Kierwałd-Gąsiorki. Proponuje się także docelową rozbudowę sieci wodociągowej w Królów Las i Bielsku w kierunku zaopatrzenia w wodę istniejącej i projektowanej zabudowy rozproszonej.

Wieś Olsze i Brzeźno z uwagi na bardzo małą liczbę mieszkańców , rozproszoną zabudowę oraz znaczną odległość od istniejących wodociągów planuje się pozostawić w systemie studni indywidualnych. Właściwe zaopatrzenie gminy w wodę z istniejących wodociągów zbiorowych jest możliwe pod warunkiem utrzymania stanu istniejącego w należytym stanie technicznym poprzez remonty bieżące oraz sukcesywną modernizację jego elementów. Należy przewidzieć sukcesywną wymianę rur wodociągowych azbestocementowych na inny materiał z uwagi na ich szkodliwość dla zdrowia i zły stan techniczny. Po przeanalizowaniu orientacyjnego, docelowego zapotrzebowania wody i zasobów eksploatacyjnych ujęć wodociągowych okazało się, że na wszystkich ujęciach są znaczne nadwyżki wody. Jeśli jednak chodzi o stan projektowany, zwłaszcza na obszarach o funkcji przemysłowej w Morzeszczynie-Dzierżążnie i Borkowie, zaopatrzenie wyliczono wskaźnikiem scalonym bardzo orientacyjnie z uwagi na niemożność określenia rodzaju przemysłu i jego wodochłonności. Na tych terenach zapotrzebowanie może być większe niż wyliczono w okresie perspektywicznym i mogą nastąpić niedobory w godzinach szczytowego rozbioru. Wówczas należałoby wodę retencjonować na ujęciach w zbiornikach retencyjnych. Ponieważ taka sytuacja może się zdarzyć lub nie. pojemność i lokalizacja ewentualnych zbiorników nastąpi w dalszych etapach projektowania.

6.2. Odprowadzenie ścieków sanitarnych Obliczenie ilości ścieków . Przyjęto scalony wskaźnik ilości ścieków w wysokości 160l/M/d dla wsi z projektowanymi terenami przemysłowymi. 120l/M/d dla wsi pozostałych oraz 100l/M/d dla ścieków dowożonych Bilans ścieków . liczba ludności Lp. Nazwa zlewni Ilość ścieków przemysł (ha) Q śr. dob Q max Q max Q max m3/d dob godz l/sek m3/d m3/h 1. Zlewnia istniejącej oczyszczalni - etap I realizacji 2343 M 375 487 32,5 9,1 - etap II realizacji 3015 482 627 41,8 11,6 2. Zlewnia projektowanej oczyszczalni w Majewie etap III realizacji - wariant 1 – bez cieków z 1471 M 197 256 17,1 Bielska 510x160 l/M/d 4,7 961x120l/M/d 1580 M 210 273 18,2 - wariant 2 – ze ściekami z 510x160l/M/d 5,1 Bielska 1070x120l/M/d 3. Zlewnia oczyszczalni w Bielsku 109M 13 17,0 1,12 0,31 4. Ścieki dowożone z Olsza i Brzeźna 52 M 5 6 0,43 0,12 Docelowo przewidywana ilość ścieków w gminie 710 923 61,5 17,1

Kierunki rozwoju gminy w zakresie odprowadzania ścieków sanitarnych

Niezbędnym warunkiem rozwoju gminy Morzeszczyn jest dalsza rozbudowa kanalizacji w zlewni istniejącej oczyszczalni ścieków w Morzeszczynie. i sukcesywna budowa urządzeń kanalizacji sanitarnej w pozostałych miejscowościach gminy Planuje się W I-szym etapie – kanalizowanie wsi Morzeszczyn, Dzierżążno, w obrębie projektowanych terenów rozwojowych mieszkaniowych i gospodarczo-usługowych – likwidację zdewastowanej oczyszczalni ścieków w Borkowie, budowę w jej sąsiedztwie przepompowni ścieków i przepompowanie ścieków do istniejącej kanalizacji sanitarnej w Morzeszczynie w II-gim etapie - skanalizowanie wsi Rzeżęcin i przepompowanie ścieków do kanalizacji sanitarnej zrealizowanej w I-szym etapie Borkowo-Morzeszczyn - odprowadzenie ścieków ze wsi Nowa Cerkiew do oczyszczalni ścieków w Morzeszczynie poprzez układ grawitacyjno – tłoczny wzdłuż drogi powiatowej nr 499; włączenie do istniejącego układu kanalizacji w Morzeszczynie do kanału 200 Borkowo – Morzeszczyn przy skrzyżowaniu drogi powiatowej nr 499 z drogą wojewódzką nr 234, - odprowadzenie ścieków ze wsi Gętomie układem grawitacyjno – tłocznym do oczyszczalni w Morzeszczynie; trasę ustalić po analizie wariantów jej przebiegu, - do czasu realizacji urządzeń kanalizacyjnych, na terenie objętym zmianą, stosować indywidualne rozwiązania lokalne; po wykonaniu kanalizacji sanitarnej – obowiązkowe włączenie do tego układu, - ponieważ istniejące oczyszczalnie ścieków (po byłych PGR-ach) w Majewie i Bielsku, są tak zdewastowane, że stanowią zagrożenie dla środowiska naturalnego i stanu sanitarnego tych miejscowości, niezbędne jest; - rozwiązanie etapowe: zmodernizowanie i uporządkowanie wspomnianych oczyszczalni - rozwiązanie docelowe: budowa nowej oczyszczalni w Majewie i skierowanie do niej ścieków z Majewa i przepompowanie ścieków z Bielska, likwidacja wspomnianych oczyszczalni; nowa oczyszczalnia w Majewie stanowiłaby początek nowego układu kanalizacji sanitarnej dla południowej części gminy. - oczyszczalnia w Majewie została zmodernizowana i uruchomiona w 2002 r.; układ kanalizacji jest w trakcie realizacji.

W III-cim etapie: - Jeśli etap II-gi będzie zrealizowany wg wariantu II-go, w III-cim etapie przewiduje się sukcesywną rozbudowę układu kanalizacyjnego w zlewni nowej oczyszczalni w Majewie, obejmującego swym zasięgiem Lipią Górę, Kierwałd, Gąsiorki, Majewo i Królów Las.; orientacyjna wielkość projektowanej oczyszczalni w Majewie będzie wynosiła: Q max dob. 300m3/dob. Q max godz. 20,0m3/h Przewiduje się w miejscowości Olsze i Brzeźno gromadzenie ścieków w zbiornikach i wywóz do oczyszczalni w Morzeszczynie.

6.3. Odprowadzenie wód opadowych Należy uporządkować problem odprowadzenia i oczyszczania wód opadowych poprzez: - zinwentaryzowanie istniejących wylotów kanalizacji deszczowej do wód otwartych - na istniejących wylotach kanalizacji deszczowej, z terenów przemysłowych, baz i składów należy zamontować osadniki i separatory zanieczyszczeń ropopochodnych - konieczność montowania urządzeń oczyszczających dotyczy także projektowanych układów kanalizacji deszczowej

6.4. Melioracje Należy poprawić stan utrzymania kompleksów melioracyjnych z rowami otwartymi zwłaszcza w obrębie kompleksów rolnych po byłych PGR-ach. Sukcesywnie należy realizować potrzeby w zakresie melioracji drenarskich

6.5. Zaopatrzenie w gaz Obecnie brak jest sieci gazu ziemnego na terenie gminy, nie zakłada się obecnie gazyfikacji gminy. Nie istnieją żadne opracowania projektowe – koncepcje dotyczące takich możliwości. W wypadku podjęcia decyzji dotyczącej gazyfikacji Gmina może realizować to przy współpracy z gminami sąsiednimi. Gmina jest zaopatrywana w gaz płynny propan-butan z istniejących punktów dystrybucyjnych na terenie gminy. Na terenie gminy planuje się budowę biogazowni z zalecaną lokalizacją w kierunku północno-zachodnim od miejscowości Morzeszczyn.

6.6. Zaopatrzenie w ciepło Na terenie gminy nie występuje potrzeba budowy nowych scentralizowanych systemów zaopatrzenia w ciepło, pozostaną dotychczas funkcjonująca kotłownia osiedlowa w Majewie. Zakłada się, że w dalszym ciągu realizowany będzie system indywidualnych źródeł ciepła dostosowany do przepisów w zakresie ochrony powietrza. Do czasu ewentualnej gazyfikacji gminy należy przyjąć, że nowe obiekty użyteczności publicznej, zakłady usługowe oraz projektowana zabudowa wielorodzinna będzie wyposażona w lokalne kotłownie olejowe lub inne niskoemisyjne źródła ciepła. Przewiduje się również stopniową wymianę dotychczasowych kotłowni na paliwa stałe na inne niskoemisyjne źródła ciepła.

6.7. Zaopatrzenie w energię elektryczną W wypadku realizacji nowych terenów zabudowy mieszkaniowej, usługowej i przemysłowej w ramach opracowania miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego należy opracować koncepcję zasilania elektroenergetycznego stosownie do potrzeb miejscowości w której zlokalizowany jest teren. Wszelkie kolizje z istniejącymi urządzeniami elektroenergetycznymi należy przebudować kosztem i staraniem inwestora. W stosunku do terenów projektowanej zabudowy mieszkaniowej i przemysłowej przewiduje się następujące inwestycje związane z zaopatrzeniem w energię elektryczną: Wieś Morzeszczyn - Zasilanie w energię elektryczną planowanej zabudowy mieszkaniowej na terenie 1M wymaga budowy sieci rozdzielczej niskiego napięcia zasilanej z

istniejącej stacji transformatorowej T-9465. W wypadku rozbudowy osiedla w kierunku zachodnim oraz zwiększonego zapotrzebowania mocy należy planować budowę drugiej stacji. - Zasilanie w energię elektryczną planowanej zabudowy mieszkaniowo- usługowej 2M/U i 3M wymaga budowy sieci rozdzielczej niskiego napięcia zasilanej z istniejącej stacji transformatorowej T-6206 - Zasilanie w energię elektryczną planowanej zabudowy mieszkaniowej 4.1M i 4.2M oraz 10 M wymaga budowy sieci rozdzielczej niskiego napięcia zasilanej z istniejącej stacji transformatorowej T-6929 - Dla terenów przeznaczonych pod rozwój funkcji gospodarczych 5P, 6P, 7P konieczna będzie budowa stacji transformatorowych zasilanych z pobliskiej napowietrznej linii średniego napięcia SN 15kV

Wieś Borkowo - Zasilanie w energię elektryczną planowanej zabudowy mieszkaniowej 5M wymaga budowy sieci rozdzielczej niskiego napięcia zasilanej z istniejącej stacji transformatorowej T-6157 - Dla terenów przeznaczonych pod rozwój funkcji gospodarczych 1P, 2P, 3P konieczna będzie budowa stacji transformatorowych zasilanych z pobliskiej napowietrznej linii średniego napięcia SN 15kV Rzeżęcin - Dla terenów przeznaczonych pod rozwój funkcji gospodarczych 4P konieczna będzie budowa stacji transformatorowych zasilanych z pobliskiej napowietrznej linii średniego napięcia SN 15kV Dzierżążno - Dla terenu przeznaczonego pod rozwój funkcji gospodarczych 8P konieczna będzie budowa stacji transformatorowej oraz odcinka napowietrznej linii średniego napięcia SN 15kV * przewiduje budowę linii elektroenergetycznej 110 kV odchodzącej od istniejącej linii 110kV do projektowanego GPZ Gniew oraz linię 110kV relacji Majewo-Skórcz

6.8. Usuwanie i unieszkodliwianie odpadów Na terenie gminy nie istnieje wysypisko odpadów, odpady wywożone są na wysypisko w Nicponii na terenie gminy Gniew, które jest przewidziane jako instalacja zastępcza do czasu uruchomienia RIPOK w Tczewie; nie przewiduje się realizacji wysypiska odpadów na terenie gminy. Należy usprawnić lokalną gospodarkę odpadami poprzez: zaopatrzenie w pojemniki na odpady, segregowanie i częściowe zagospodarowanie odpadów (kompostowniki, surowce wtórne), selektywne gromadzenie do zagospodarowania lub unieszkodliwiania w miejscach wyznaczonych odpadów niebezpiecznych.

6.9. Telekomunikacja Na terenie gminy istnieją elementy infrastruktury telekomunikacyjnej m.in. stacja bazowa telefonii komórkowej w Borkowie oraz inne liniowe elementy infrastruktury telekomunikacyjnej. Ustala się możliwość lokalizowania nowych inwestycji celu publicznego z zakresu łączności publicznej, zgodnie z przepisami odrębnymi. Zgodnie z obowiązującymi przepisami do celów publicznych zalicza się m.in. budowę, utrzymanie oraz wykonywanie robót budowlanych obiektów i urządzeń łączności publicznej. Przez łączność publiczną należy rozumieć infrastrukturę

telekomunikacyjną służącą zapewnieniu publicznie dostępnych usług telekomunikacyjnych. Natomiast infrastruktura telekomunikacyjna to urządzenia telekomunikacyjne wykorzystywane do zapewnienia telekomunikacji tj. m.in. urządzenia końcowe, linie, kanalizacje kablowe, słupy, wieże, maszty, kable, przewody, osprzęt a także stacje bazowe telefonii komórkowej. Ustala się możliwość zaopatrzenia terenu gminy w sieć telekomunikacyjną poprzez rozwój systemów telekomunikacyjnych tj. utrzymanie i modernizację istniejących oraz budowę nowych sieci, urządzeń i obiektów infrastruktury telekomunikacyjnej, zgodnie z przepisami odrębnymi.

7. Obszary do opracowań planistycznych

7.1. Obszary, dla których sporządzenie mpzp jest obowiązkowe wg Ustawy o zagospodarowaniu przestrzennym

Na terenie obszaru gminy nie występują obszary, dla których sporządzenie planów jest obowiązkowe.

7.2. Obszary, dla których sporządzenie mpzp jest obowiązkowe wg przepisów szczególnych a) na terenie gminy nie występują ustanowione tereny górnicze, b) dla obszarów gruntów rolnych i leśnych , przeznaczanych na cele nierolnicze i nieleśne – na podstawie ustawy z dn. 3.02.1995 o ochronie gruntów rolnych i leśnych ( Dz. U 16/95 poz.78, z późn. zm. – art. 7.1 ) “przeznaczanie gruntów rolnych i leśnych na cele nierolnicze i nieleśne dokonuje się w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego, sporządzonym w trybie określonym w przepisach o zagospodarowaniu przestrzennym”.

Na obszarze gminy Morzeszczyn wskazano tereny do wzmocnienia osnowy ekologicznej (patrz załącznik kartograficzny w skali 1:10 000) między innymi poprzez: dolesienia zadrzewienia i zakrzaczenia zboczy, form dolinnych i najsłabszych terenów rolniczych wprowadzenie zadrzewień i zakrzaczeń wzdłuż cieków wodnych rekultywacja w kierunku leśnym terenów przekształconych geomechanicznie ukształtowanie nowych połączeń ekologicznych poprzez wprowadzenie zalesień, zadrzewień i zakrzaczeń przeznacza się pod zalesienie tereny rolne w obszarze działki nr 98 w Gętomiu, oraz w obszarze działki nr 59/2 w Dzierżążnie. docelowo przeznacza się jako kierunek rekultywacji pod zalesienie tereny złoża pod nazwą Królów Las w obrębie Królów Las.

7.3. MPZP dla obszarów na których przewiduje się realizacje zadań publicznych lokalnych, regionalnych, rządowych

Plany dla obszarów, na których przewiduje się realizację lokalnych celów publicznych – np. zgodnie z treścią ustawy o gospodarce nieruchomościami – z dn.21 sierpnia 1997r. Dz. U. 115/98 poz. 741 (z późniejszymi zmianami) takimi celami są wydzielanie gruntów na drogi publiczne, obiekty i urządzenia transportu publicznego, łączności publicznej i sygnalizacji budowa sieci, obiektów i urządzeń infrastruktury technicznej budowa urządzeń i obiektów służących ochronie środowiska , zbiorników wodnych, dot. regulacji rzek , ochrony przed powodzią itp. budowa urządzeń i obiektów związanych z potrzebami obronności , bezpieczeństwa publicznego

budowa obiektów dla urzędów publicznych , szkół publicznych , obiektów ochrony zdrowia, przedszkoli, domów opieki społecznej , placówek opiekuńczo-wychowawczych; obiektów rekreacji i wypoczynku publicznego, zieleni publicznej itp. budowa cmentarzy budowa obiektów, urządzeń, organizacja terenów związanych z wydobywaniem kopalin stanowiących własność Skarbu państwa innych celów publicznych wynikających z ustaw

Dla określenia obowiązku sporządzenia planu miejscowego ważne jest by przedsięwzięcie (zadanie inwestycyjne) wymagało decyzji WZiZT, mieściło się w wynikającym z ustaw zakresie zadań publicznych gminy i było finansowane co najmniej w części ze środków budżetowych .

Za cel publiczny uznać można również działanie stymulujące rozwój (a więc zgodne np. z przyjętą strategią rozwoju gminy i wyrażonymi w niej celami ), a także sterowanie, koordynacja realizacji poszczególnych przedsięwzięć “niepublicznych“ ale w taki sposób , by suma wszystkich działań składała się na realizację pożądanych celów rozwoju- cele takie realizowane są na obszarach tzw. “zorganizowanej działalności inwestycyjnej“

Dla obszarów określonych w studium jako obszary “Zorganizowanej działalności inwestycyjnej” lub jako obszary do przekształceń i rehabilitacji , na podstawie ustawy o nieruchomościach dopuszcza się w wypadku objęcia tego obszaru planem miejscowym, uruchomienie procedur przymusowego trybu scaleń i podziałów gruntów ( art. 102 ust. 1 )

Plany dla obszarów na których w studium wskaże się /określi / zidentyfikuje szczególne uwarunkowania np. wynikające z potrzeb ochrony środowiska przyrodniczego, kulturowego, zasad kompozycji architektonicznej itp., bądź dla których ustanawia się zakaz zabudowy (np. dla obszarów rolniczej przestrzeni produkcyjnej wyłączanych z zabudowy), ew. ze względu na szczególne uwarunkowania komunikacyjne (np. rezerwy terenowe dla nowych dróg, uwzględniające rozwiązania wariantowe, pozwalające na późniejszą konkretyzację - bądź takie na których nie powinno się ze względu na ew. zagrożenia środowiskowe wywołane komunikacją dopuszczać do trwałego zagospodarowania funkcjami wrażliwymi na te zagrożenia )

UWAGA: Obowiązek sporządzenia takiego planu powstaje po upływie 2 miesięcy od dnia złożenia wniosku o wydanie decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania przestrzennego .

Ponadlokalne cele publiczne wynikające z programów wojewódzkich lub rządowych. Jak dotąd nie powstały tego typu programy dotyczące np. województwa pomorskiego, chociaż ze sporządzonych “Koncepcji zagospodarowania przestrzennego kraju” oraz “Studium zagospodarowania przestrzennego woj. gdańskiego” można by wysnuć wnioski o potrzebie tego typu programów, z których niektóre mogłyby gminy Morzeszczyn. 77

O ile tego typu programy powstaną , na podstawie ustawy o zagospodarowaniu przestrzennym koszty sporządzania planów miejscowych dla takich obszarów , na których przewiduje się realizację ponadlokalnych celów publicznych, obciążają odpowiednio budżet państwa , budżet województwa lub inwestora .

UWAGA: Do sporządzenia takiego planu gminę może wezwać wojewoda; obowiązek jego sporządzenia powstaje po upływie 3 miesięcy od dnia ustalenia warunków wprowadzenia zadania rządowego albo zadania samorządu województwa do mpzp (w drodze negocjacji z samorządem gminy ).

7.4. Obszary postulowane do sporządzenia miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego i inne postulowane opracowania

W studium wyznacza się obszary postulowane do sporządzenia miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego ze względu na kształtowanie ładu przestrzennego (Art., 1.2. pkt. 1) Ustawy o zagospodarowaniu przestrzennym) (zasięg pokazano na załączniku kartograficznym w skali 1:10 000):

. wieś Nowa Cerkiew (obszar zwartej zabudowy) o wysokich walorach przestrzennych, wymagająca uporządkowania istniejącej zabudowy i określenia zasad realizacji nowej : Mpzp powinien na tym obszarze określić (uszczegółowić określone w studium) zasady gospodarki przestrzennej.

Ponadto gmina zamierza sporządzić miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego dla terenów istniejącej zwartej zabudowy i terenów rozwojowych wsi Morzeszczyn oraz dla terenów istniejącej zwartej zabudowy i terenów rozwojowych wsi Majewo (w tym obszary wymagające przeznaczenia gruntów rolnych i leśnych na cele nierolnicze i nieleśne).

. Fragmenty wsi o zachowanym układzie historycznym, postulowane do uzupełnienia zabudowy i funkcji usługowej – tereny istniejącej i projektowanej zabudowy Mpzp powinien na tym obszarze uszczegółowić określone w studium zasady gospodarki przestrzennej w celu ustalenia szczegółowych zasad zabudowy i zagospodarowania terenu Wieś Morzeszczyn – teren istniejącej i projektowanej zabudowy mieszkaniowej i usługowej) centralnej części wsi Wieś Kierwałd – teren proponowany do uzupełnienia zabudowy, wytworzenia centrum wsi, uzupełnienia funkcji usługowej Wieś Gąsiorki – teren proponowany do uzupełnienia zabudowy, wytworzenia centrum wsi, uzupełnienia funkcji usługowej Wieś Lipia Góra – teren proponowany do uzupełnienia funkcji usługowej

. obszary przekształceń - rehabilitacji terenów zdegradowanych: Przysiółek Hasewie Ze względu na odtworzenie dawnego folwarku, stworzenie ciekawego zespołu z wykorzystaniem istniejącej zieleni postuluje się, przed przywróceniem do 78

użytkowania, sporządzenie mpzp w celu określenia szczegółowych zasad zabudowy i zagospodarowania terenu. . Fragment obszaru położonego we wsi Królów Las wraz z założeniem młyńskim z przeznaczeniem na cele wydobycia kopalin naturalnych i funkcji produkcyjnych oraz istniejącej zabudowy mieszkaniowej (oznaczony na załączniku graficznym Pt. kierunki Rozwoju symbolem „5”.

Dla wyznaczonej w studium (patrz załącznik kartograficzny w skali 1:10 000) strefy ochronnej związanej z ograniczeniami w zabudowie oraz zagospodarowaniu i użytkowaniu terenu gmina zamierza sporządzić plany miejscowe z przeznaczeniem pod lokalizację elektrowni wiatrowych.

8. Informacje na podstawie art. 10 ust. 2 ustawy z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym 8.1. Kierunki zmian w strukturze przestrzennej gminy oraz w przeznaczeniu terenów Kierunki zmian w strukturze przestrzennej gminy oraz w przeznaczeniu terenów zostały określone w Rozdziale 1 „Założenia projektowe kierunków rozwoju przestrzennego”.

8.2 Kierunki i wskaźniki dotyczące zagospodarowania oraz użytkowania terenów, w tym tereny wyłączone spod zabudowy Kierunki i wskaźniki dotyczące zagospodarowania oraz użytkowania terenów zostały określone w Rozdziale 4 „Kierunki rozwoju zabudowy”.

8.3 Obszary oraz zasady ochrony środowiska i jego zasobów, ochrony przyrody, krajobrazu kulturowego i uzdrowisk Obszary oraz zasady ochrony środowiska i jego zasobów, ochrony przyrody, krajobrazu kulturowego zostały określone w Rozdziale 2 „Kierunki kształtowania i ochrony środowiska przyrodniczego”.

8.4 Obszary i zasady ochrony dziedzictwa kulturowego i zabytków oraz dóbr kultury współczesnej Obszary i zasady ochrony dziedzictwa kulturowego i zabytków oraz dóbr kultury współczesnej zostały określone w Rozdziale 3 „Kierunki ochrony walorów środowiska kulturowego i krajobrazu”.

8.5 Kierunki rozwoju systemów komunikacji i infrastruktury technicznej Kierunki rozwoju systemów komunikacji zostały określone w Rozdziale 5 „Kierunki rozwoju komunikacji”. Kierunki rozwoju systemów infrastruktury technicznej zostały określone w Rozdziale 6 „Kierunki rozwoju infrastruktury technicznej”.

8.6 Obszary, na których rozmieszczone będą inwestycje celu publicznego o znaczeniu lokalnym Na terenie gminy Morzeszczyn nie występują obszary, na których rozmieszczone będą inwestycje celu publicznego o znaczeniu lokalnym, ale ustala się możliwość zaopatrzenia nowych terenów inwestycyjnych w infrastrukturę telekomunikacyjną, zgodnie z przepisami odrębnymi.

8.7 Obszary, na których rozmieszczone będą inwestycje celu publicznego o znaczeniu ponadlokalnym, zgodnie z ustaleniami planu zagospodarowania przestrzennego województwa i ustaleniami programów, o których mowa w art. 48 ust. 1 Przez zachodnią części gminy Morzeszczyn przebiega trasa Autostrady A1. Na terenie gminy Morzeszczyn nie planuje się rozmieszczenia nowych inwestycji celu publicznego o znaczeniu ponadlokalnym zgodnie z ustaleniami planu zagospodarowania przestrzennego województwa i ustaleniami programów, o których mowa w art. 48 ust. 1.

Na terenie dz. nr 10/2 w obrębie Królów Las planuje się lokalizację inwestycji celu publicznego o znaczeniu ponadlokalnym dla inwestycji polegającej na budowie linii energetycznej napowietrznej dwutorowej wysokich napięć (WN) 110 kV. Dla w/w 80

inwestycji została wydana Decyzja nr 8 Burmistrza Miasta i Gminy Gniew o lokalizacji inwestycji celu publicznego znak: RPG.6733.1.28.2011.MZ z dnia 2011.12.12.

Na terenie gminy nie występują obszary, na których rozmieszczone będą inwestycje celu publicznego o znaczeniu ponadlokalnym, ale ustala się możliwość zaopatrzenia terenów, szczególnie nowych terenów inwestycyjnych, w infrastrukturę telekomunikacyjną, zgodnie z przepisami odrębnymi.

8.8 Obszary, dla których obowiązkowe jest sporządzenie miejscowego plan zagospodarowania przestrzennego na podstawie przepisów odrębnych, w tym obszary wymagające przeprowadzenia scaleń i podziału nieruchomości, a także obszary rozmieszczenia obiektów handlowych o powierzchni sprzedaży powyżej 2000 m2 oraz obszary przestrzeni publicznej Na terenie gminy nie występują obszary, dla których obowiązkowe jest sporządzenie miejscowego plan zagospodarowania przestrzennego na podstawie przepisów odrębnych, w tym obszary wymagające przeprowadzenia scaleń i podziału nieruchomości, a także obszary rozmieszczenia obiektów handlowych o powierzchni sprzedaży powyżej 2000 m2 oraz nowe obszary przestrzeni publicznej.

8.9. Obszary, dla których gmina zamierza sporządzić miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego w tym obszary wymagające zmiany przeznaczenia gruntów rolnych i leśnych na cele nierolnicze i nieleśne Obszary, dla których gmina zamierza sporządzić miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego znajdują się na terenach określonych w Studium jako „nowe tereny zabudowy mieszkaniowej” i oznaczonych symbolami 10M (Morzeszczyn), 11M (Nowa Cerkiew) i 12M (Dzierżążno) (patrz załącznik kartograficzny w skali 1:10 000). Ponadto gmina zamierza sporządzić miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego, dla terenów położonych w północnej i środkowej części gminy Morzeszczyn, celem ustalenia na tych terenach lokalizacji urządzeń wytwarzających energię z odnawialnych źródeł – elektrowni wiatrowych. Na terenach tych znajdują się grunty rolne klasy RIIIa i RIIb, których zwarty obszar przekracza 0,5 ha wymagające zmiany przeznaczenia na cele nierolnicze.

8.10. Kierunki i zasady kształtowania rolniczej i leśnej przestrzeni produkcyjnej Kierunki i zasady kształtowania rolniczej i leśnej przestrzeni produkcyjnej zostały określone w Rozdziale 2 podrozdziale 2.4. „Kształtowanie krajobrazu rolniczego i podstawowe zasady upraw i agrotechniki rolnictwa zrównoważonego”.

8.11. Obszary szczególnego zagrożenia powodzią oraz obszary osuwania się mas ziemnych Na terenie gminy Morzeszczyn nie występują obszary narażone na niebezpieczeństwo powodzi oraz obszary osuwania się mas ziemnych.

8.12 Obiekty lub obszary, dla których wyznacza się w złożu kopaliny filar ochronny Na terenie gminy Morzeszczyn nie występują obiekty lub obszary, dla których wyznacza się w złożu kopaliny filar ochronny.

8.13 Obszary pomników zagłady i ich stref ochronnych oraz obowiązujące na nich ograniczenia prowadzenia działalności gospodarczej, zgodnie z przepisami ustawy z dnia 7 maja 1999 r. o ochronie terenów byłych hitlerowskich obozów zagłady (Dz. U. Nr 41, poz. 412 oraz z 2002 r. Nr 113, poz. 984 i Nr 153, poz. 1271) Na terenie gminy Morzeszczyn nie występują obszary pomników zagłady i ich strefy ochronne oraz obowiązujące na nich ograniczenia prowadzenia działalności gospodarczej, zgodnie z przepisami ustawy z dnia 7 maja 1999 r. o ochronie terenów byłych hitlerowskich obozów zagłady (Dz. U. Nr 41, poz. 412 oraz z 2002 r. Nr 113, poz. 984 i Nr 153, poz. 1271). 8.14 Obszary wymagające przekształceń, rehabilitacji lub rekultywacji Obszary wymagające przekształceń, rehabilitacji lub rekultywacji zostały określone w Rozdziale 4 podrozdziale 4.5 „Lokalizacja innych funkcji”.

8.15 Granice terenów zamkniętych i ich stref ochronnych Tereny zamknięte występujące na terenie gminy Morzeszczyn zostały określone w Rozdziale 5 podrozdziale 5.1. „Transport kolejowy”.

8.16 Inne obszary problemowe, w zależności od uwarunkowań i potrzeb zagospodarowania występujących w gminie Na terenie gminy Morzeszczyn nie występują inne obszary problemowe, w zależności od uwarunkowań i potrzeb zagospodarowania występujących w gminie.

8.17. Obszary na których rozmieszczone będą urządzenia wytwarzające energię z odnawialnych źródeł energii o mocy przekraczającej 100 kW, a także ich strefy ochronne związane z ograniczeniami w zabudowie oraz zagospodarowaniu i użytkowaniu terenu Na terenie gminy Morzeszczyn planuje się lokalizację biogazowni – w kierunku północno-zachodnim od centrum wsi Morzeszczyn w odległości ok. 1 km (patrz załącznik kartograficzny w skali 1:10 000). Obszar planowanej biogazowni, został wyznaczony punktowo – orientacyjnie. Granice stref ochronnych zostaną ustalone na etapie sporządzania miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego.

Podsumowując przedstawione w opracowaniu ekofizjograficznym dla potrzeb zmiany Studium dane dotyczące możliwości lokalizacji funkcji związanej z energetyką wiatrową na obszarze objętym zmianą studium w gminie Morzeszczyn należy stwierdzić, że wyznaczenie stref potencjalnej lokalizacji farm wiatrowych na obszarze opracowania jest możliwa z punktu widzenia zachowania walorów awifauny i chiropterofauny. Na obecnym etapie rozpoznania wskazuje się jednak na konieczność: wykluczenia lokalizacji elektrowni wiatrowych w granicach istniejących form ochrony przyrody (obszar chronionego krajobrazu) oraz obszarów leśnych i polan śródleśnych; zachowania wyznaczonych w opracowaniu ekofizjograficznym korytarzy ekologicznych zachowania dystansu minimum 200 m od kompleksów leśnych na obszarze opracowania; zachowania odległości co najmniej 200 m od granic planowanych użytków ekologicznych i zespołów przyrodniczo - krajobrazowych.

zaleca się także zachowanie odległości minimum 100-200 m od zadrzewień śródpolnych, alei drzew, pasów zieleni drzewiastej i krzewiastej, większych cieków wodnych; zaleca się zachowanie odległości minimum 500 m od zabudowy mieszkaniowej; z uwagi na ochronę walorów krajobrazowych należy uwzględnić skumulowany wpływ na krajobraz, uwzględniając lokalizację nowych farm w otoczeniu (gm. Pelplin, a także ekspozycję widokową z zamku w Gniewie oraz Góry Jana Pawła II (na zachód od Pelplina). przy lokalizacji potencjalnych farm należy uwzględnić także wytyczne dotyczące odległości od obiektów budowlanych i infrastruktury

Na terenie gminy Morzeszczyn wyznacza się obszary, na których rozmieszczone będą urządzenia wytwarzające energię z odnawialnych źródeł energii o mocy przekraczającej 100 kW, a także ich strefy ochronne związane z ograniczeniami w zabudowie oraz zagospodarowaniu i użytkowaniu terenu (patrz załącznik kartograficzny w skali 1:10 000). Są to tereny położone w północnej i środkowej części gminy Morzeszczyn. Obszary, na których rozmieszczone będą urządzenia wytwarzające energię z odnawialnych źródeł energii oraz ich strefy ochronne zostały wyznaczone orientacyjnie. Granice stref ochronnych zostaną ustalone na etapie sporządzania miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego dla lokalizacji elektrowni wiatrowych.

Lokalizacja urządzeń wytwarzających energię z odnawialnych źródeł na obszarach wyznaczanych w studium oraz ograniczenia w wyznaczonych strefach ochronnych (w tym zakaz zabudowy) muszą być zgodne z przepisami odrębnymi w tym w szczególności z Rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 14 czerwca 2007 r. w sprawie dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku oraz innych.