Jaarverslag 2011 Fonds BKVB

Jaarverslag 2011 Voorwoord 5 1.13 Intendanten 1.13.a intendant documentaire fotografie 35 1. Subsidies 6 1.13.b intendant strips 35 1.13.c Programmamanager culturele diversiteit 35 SPOOR 1 STIMULERINGSSUBSIDIES 2. Bezwaar- en beroepsprocedures 36 1.1 Stimuleringssubsidies 6 1.1.a Inleiding 6 1.1.b Overzichten 8 3. Publieksgerichte activiteiten en communicatie 38 SPOOR 2 INTERNATIONALISERING 3.1 Publieksmomenten 38 3.2 Tentoonstellingen 39 1.2 Buitenland ateliers 15 3.3 drukwerk en digitale media 40 1.3 Tijdelijke buitenland ateliers 17 3.4 Advertenties en voorlichting 40 1.4 Binnenland atelier 18 3.5 enquête commissieleden 40 1.5 Tijdelijke binnenland ateliers 18 1.6 Stichting het Van Doesburghuis 20 1.7 Culturele samenwerkingen 20 4. Horizontale verantwoording 42 1.8 Studiereis 21 1.9 Pépinières Européennes pour Jeunes Artistes 21 5. Bestuur 44 SPOOR 3 BIJZONDERE PROJECTEN Bijlage 1 1.10 Structurele regelingen Toekenningen Spoor 1, 2 en 3 47 1.10.a Fondsprijzen 22

1.11 Tijdelijke regelingen/Samenwerkingen Bijlage 2 1.11.a TAX-videoclipfonds 22 Commissieleden Spoor 1, 2 en 3 73 1.11.b Gamefonds 23 1.11.c Kunstenaars en School 23 1.11.d ontwerpen voor Televisie 24 1.11.e Masterclasses 24 1.11.f Poëzie op het Scherm 24 1.11.g KulturA 25

1.12 Pilotprojecten 1.12.a Promoveren in de kunsten 25 1.12.b Artis Leerstoel 26 1.12.c rietveld Research Residency 26 1.12.d Studio for Unsolicited Architecture 27 1.12.e Time/Bank 28 1.12.f Matching Grants 28 1.12.g Circle Production Fund 29 1.12.h Materiaalfonds 30 1.12.i overige pilotprojecten 30 Voorwoord In 2011 liepen de intendantenprogramma’s voor strips en voor documentaire fotografie ten einde. Gedurende twee jaar ziin veel Het jaar 2011 stond voor het Fonds BKVB in het teken van activiteiten ontplooid die beide disciplines een grote impuls hebben uitzwaaien en begroeten. Vooruitlopend op de fusie trokken de gegeven. Beide intendanten zijn er ook in geslaagd om verschillende medewerkers van de Mondriaan Stichting al tijdens de zomer in bij onderdelen van hun programma elders onder te brengen, zodat het Fonds BKVB. Deze verhuizing verliep in goede harmonie en gaf continuering ervan gewaarborgd is. Natuurlijk was er ook discus- medewerkers van beide fondsen de kans om met elkaars werkterrein sie over de door hen gemaakte keuzes, een gegeven dat inherent is vertrouwd te raken. De praktische en inhoudelijke aanloop naar de aan het intendantschap en voor het Fonds BKVB juist een van de fusie wordt verder beschreven in het deel over het Mondriaan Fonds. meerwaardes van dit model. Lex ter Braak, die het Fonds BKVB gedurende 10 jaar op inspire- rende wijze heeft geleid, aanvaardde per 1 juli een nieuwe baan als In 2011 is de commissie Fondsprijzen voor de laatste keer bij elkaar directeur van de Jan van Eyck Academie. geweest om laureaten voor te dragen voor de Oeuvreprijzen, de Na de aankondiging van de staatssecretaris dat de onderdelen Benno Premselaprijs en de Prijs voor de Kunstkritiek. De staats- vormgeving, bouwkunst en nieuwe media op 1 januari 2012 zouden secretaris vindt dat het uitreiken van deze prijzen niet meer tot de worden overgedragen aan het Stimuleringsfonds voor Architectuur taak van het nieuwe fonds behoort. In 2012 wordt bij de prijsuitrei- werd duidelijk dat dit helaas ook het vertrek van 4 gewaardeerde king in de Stadsschouwburg stil gestaan bij de mogelijkheden voor Fonds BKVB-medewerkers tot gevolg zou hebben. kunstenaars om een oeuvre op te bouwen.

In 2011 is het Fonds BKVB, in navolging van andere cultuurfond- Vooruitlopend op de toekomst heeft het Fonds BKVB in 2011 ver- sen, overgeschakeld op een nieuw datasysteem (Aims), een ingrij- schillende pilotprojecten gestart om alternatieve financieringsvor- pende operatie die gepaard ging met de nodige kinderziektes. Het men uit te proberen. Ook is bij wijze van proef een samenwerking systeem begint nu zijn vruchten af te werpen en de verwachting aangegaan met vijf tijdelijke binnenland ateliers. Hiermee wil het is dat het in de nabije toekomst flinke tijdwinst zal opleveren voor Fonds een bijdrage leveren aan een grotere binnenlandse mobiliteit fondsmedewerkers en commissieleden en op termijn ook voor aan- van kunstenaars. vragers. Met het oog op de nodige beveiliging van het datasysteem zal het invoeren van digitaal aanvragen waarschijnlijk niet vòòr In het kader van de internationalisering is het aantal buitenland 2013 worden ingevoerd. ateliers uitgebreid met nieuwe artist-in-residence plekken in Praag, Suriname en in Annandale on Hudson (VS), en met vijf tijdelijke Ook in 2011 heeft het Fonds BKVB uitvoering gegeven aan het buitenland ateliers in Zuid-Amerika. Verder was het Fonds BKVB driesporenbeleid: stimuleringssubsidies, internationalisering en samen met de andere cultuurfondsen betrokken bij het programma bijzondere projecten. Deze driedeling is door het hele jaarverslag Central da Cultura, om de culturele samenwerking met Brazilië te heen terug te vinden, evenals de vele dwarsverbanden, want in de intensiveren. dagelijkse praktijk lopen de drie sporen voortdurend in elkaar over. Alle activiteiten binnen de drie sporen zullen ook in 2012, als het Het aantal aanvragen is in 2011 stabiel gebleven, maar voor het Fonds BKVB samen met de Mondriaan Stichting in het nieuwe volgend jaar wordt een stijging verwacht: enerzijds in verband met Mondriaan Fonds is opgegaan, nog gedurende een jaar worden de aanvraagtermijn van de basisstipendia en de afschaffing van de voortgezet. Ondertussen wordt gewerkt aan een nieuw beleid Wwik; anderzijds omdat de in 2011 aangekondigde bezuinigingen waarin vanzelfsprekend groot belang gehecht blijft worden aan een in 2013 voelbaar zullen worden in de hele beeldende kunstwereld. klimaat waarin kunstenaars in staat worden gesteld hun werk te Bovendien zullen veel kunstenaars nog in 2012 gebruik willen maken en te presenteren. maken van de bestaande regelingen, voordat de nieuwe regelin- gen in 2013 ingaan. De ‘gemachtigde’ aanvragen zijn een regulier onderdeel geworden van de stimuleringssubsidies. Deze vorm Christine Lindo van aanvragen, waarbij de opdrachtgever of initiator de aanvraag waarnemend directeur indient, is de voorloper van de Matching Grants. Ook de Matching Grants en de regeling Kunstenaars en School, waarbij de rol van de opdrachtgever nog meer op de voorgrond staat, hebben in 2011 hun vorm gevonden en veel bijzondere kunstprojecten mogelijk gemaakt.

4 Fonds BKVB 2011 / voorwoord 5 SPOOR 1 van het honoreringspercentage is ingezet, van onderbouwd met een begroting en offertes STIMULERINGSSUBSIDIES 50% in 2009 tot 30% dit jaar. - blijven in een grote behoefte voorzien. In 2011 werd 843 keer een bijdrage werkbudget 1.1 Stimuleringssubsidies In het oog springend is het kleine aantal aangevraagd. Sinds 2011 bestaat de mogelijk- toekenningen startstipendia beeldende kunst. heid om een bijdrage werkbudget niet alleen 1.1.a Inleiding Dit kan deels worden verklaard door het schriftelijk aan de commissie stimulerings- lagere aantal aanvragen, maar toch vooral subsidies voor te leggen, maar deze ook Het Fonds BKVB kende tot en met 31 door het feit dat de kwaliteit van het werk mondeling toe te lichten. Hier is 120 keer december 2011 verschillende subsidiemoge- van de aanvragers van jaar tot jaar wisselt. De gebruik van gemaakt. Het aantal aanvragen lijkheden voor beeldend kunstenaars, vorm- adviescommissie startstipendia is teleurge- voor een flexibele bijdrage werkbudget laat gevers, architecten en bemiddelaars. Naast steld in de kwaliteit van de aanvragen die bij alle disciplines een lichte daling zien, het subsidies voor starters (startstipendia) en in 2011 aan haar werden voorgelegd. De aantal aanvragen voor een standaard bijdrage bijdragen waarmee aanvragers op basisniveau ophanden zijnde afschaffing van de Wwik werkbudget is daarentegen bij alle disciplines hun beroepspraktijk verder kunnen ontwikke- en de onduidelijkheid over een mogelijke gestegen. len (basisstipendia voor beeldend kunstenaars overgangsregeling hebben er toe geleid dat Van de toegekende bijdragen werkbudget en vrije vormgevers; praktijksubsidies voor in 2011 een run op de Wwik is ontstaan. Het beeldende kunst werd zeker 37% van de vormgevers en architecten), konden bij alle is daarom niet ondenkbaar dat de komende projecten in het buitenland uitgevoerd, bij disciplines aanvragen ingediend worden voor jaren, zodra het huidige gebruik van de Wwik vormgeving 25% en bij bouwkunst 31%. een bijdrage in de kosten van de uitvoering afloopt, het aantal aanvragen voor een start- van een artistiek werkplan voor nieuw werk, stipendium beeldende kunst bij het Mondri- De daling van het honoreringspercentage bij onderzoek, reis- of werkperiode in binnen- aan Fonds exponentieel zal toenemen. de publicatiesubsidies beeldende kunst is te of buitenland (bijdrage werkbudget), of een Hoewel er sprake is van een lichte daling in verklaren uit het feit dat de laatste ronde van publicatiesubsidie. Per 1 januari 2012 zijn het aantal aanvragen van starters bij vormge- de publicatiesubsidies in 2011 niet in dit jaar- de disciplines vormgeving en bouwkunst ving, blijven de startstipendia onder begin- verslag kon worden opgenomen. Vanwege de overgeheveld naar het Stimuleringsfonds voor nende vormgevers en architecten populair. complexiteit van de meeste begrotingen kon- Architectuur in . Samen met de praktijksubsidies maken ze, den de aanvragen niet voor het eind van 2011 evenals voorgaande jaren, zowel bij vorm- afgehandeld worden. Het aantal aanvragen voor alle 3 de dis- geving als bij bouwkunst meer dan de helft ciplines binnen de stimuleringssubsidies uit van het aantal aanvragen. Op basis van Per 15 maart 2011 is de studiebeurs, onder- blijft onverminderd groot. In 2011 werden de consistentie in het grote aantal aanvragen deel van de stimuleringssubsidies, opgeheven in totaal 1955 aanvragen door de commis- voor de startstipendia en de praktijksubsidies, omdat het systeem van studiefinanciering ook sies stimuleringssubsidies beeldende kunst blijkt dat deze subsidievorm onder vormgevers geldig is voor (vervolg)studies in het buiten- (70%), vormgeving (21%) en bouwkunst (9%) en architecten in een grote behoefte voorziet. land. Het bedrag dat jaarlijks aan studiebeur- beoordeeld. zen besteed werd, blijft behouden voor de De basisstipendia vormen een substantieel andere stimuleringssubsidies van het Fonds Ten opzichte van 2010 is het aantal behan- deel van het totaal van de aanvragen en BKVB. Beeldend kunstenaars, vormgevers delde aanvragen voor vormgeving terug- toekenningen stimuleringssubsidies beel- en architecten die een vervolgstudie in het gelopen en bevindt het zich op het oude dende kunst. Het honoreringspercentage van buitenland willen volgen, konden tot 1 juli niveau van de jaren daaraan voorafgaand met het toenemende aantal aanvragen voor een 2011 gebruikmaken van een overgangsrege- gemiddeld ruim 400 aanvragen. Hierbij moet basisstipendium bleef in 2011 stabiel. In 2012 ling. Hoewel er dus maar in een beperkt deel worden opgemerkt dat er in december nog een wordt een groot aantal aanvragen basisstipen- van 2011, kon worden aangevraagd is het hausse aanvragen vormgeving is binnengeko- dium verwacht in verband met de aanvraag- totale aantal aanvragen – vooral binnen de men die in 2011 niet meer door de commis- termijn. Een basisstipendium kan slechts 1 beeldende kunst - sterk gestegen. sie vormgeving behandeld kon worden. Bij keer in de 4 jaar worden aangevraagd, wat bouwkunst is sprake van een stijgende lijn die voor een groot aantal kunstenaars betekent Het honoreringspercentage per discipline is ongetwijfeld samenhangt met de financiële dat zij pas in 2012 weer een aanvraag kunnen bij beeldende kunst 35%, bij vormgeving 28% crisis die de bouwsector de laatste jaren sterk indienen. en bij bouwkunst 30%. Het honorerings- heeft getroffen. Opmerkelijk is dat met de percentage van het totaal aantal aanvragen toename van het aantal bouwkunst aanvragen De standaard en flexibele bijdrage werk- stimuleringssubsidies is 33%, een daling met tegelijkertijd in de laatste 2 jaar een daling budget - subsidiëring op maat, al dan niet 7% ten opzichte van 2010.

6 Fonds BKVB 2011 / spoor 1 - stimuleringssubsidies / 1.1 stimuleringssubsidies 7 1.1.b Overzichten Stimuleringssubsidies Percentage van totaal aanvragen stimuleringssubsidies beeldende kunst

Beeldende kunst

2011 2010 2009 aantal % aantal % aantal % startstipendia positief 35 * 15% 68 24% 75 28% negatief 198 ** 213 194 totaal 233 281 269 Publicatie- basisstipendia subsidies 7% positief 128 *** 34% 125 36% 70 46% Startstipendia 17% negatief 254 **** 219 81 Studiebeurzen 2% totaal 382 344 151 flexibele bijdragen werkbudget positief 183 ***** 54% 270 57% 152 51% Standaard bijdrage negatief 153 ** 206 144 werkbudget 22% totaal 336 ****** 476 296 standaard bijdragen werkbudget positief 88 ***** 30% 110 39% 84 37% negatief 207 171 146 totaal 295 281 230 studiebeurzen positief 15 44% 13 65% 9 47% negatief 19 7 10 totaal 34 20 19 publicatiesubsidies positief 28 31% 43 49% 38 54% negatief 62 44 32 Flexibele bijdrage totaal 90 87 70 werkbudget 24% Basisstipendia 28% 2011 2010 2009 aantal % aantal % aantal % totaal positief 477 35% 651 42% 441 42% negatief 893 873 617 totaal 1.370 1.524 1.058

* inclusief 2 herbeoordelingen die positief zijn geworden ** inclusief 2 herbeoordelingen die negatief zijn gebleven *** inclusief 5 herbeoordelingen die positief zijn geworden **** inclusief 7 herbeoordelingen die negatief zijn geworden en 1 herbeoordeling die op formele grond werd afgewezen door de commissie ***** inclusief 1 herbeoordeling die positief is geworden ****** de aanvragen van gemachtigden tellen als 1 aanvraag, terwijl het vaak meerdere begunstigde kunstenaars betreft. in 2010 werden alle begunstigde kunstenaars los geteld.

69 aanvragen werden om diverse redenen niet in behandeling genomen

8 Fonds BKVB 2011 / spoor 1 - stimuleringssubsidies / 1.1 stimuleringssubsidies 9 Vormgeving Percentage van totaal aanvragen stimuleringssubsidies vormgeving

2011 2010 2009 aantal % aantal % aantal % startstipendia positief 34 * 21% 62 27% 39 21% negatief 131 ** 166 11 totaal 165 228 185 praktijksubsidies Publicatie- positief 14 *** 26% 14 25% 15 47% subsidies 7% negatief 39 **** 41 17 Startstipendia 40% totaal 53 55 32 Studiebeurzen 4% bijdragen werkbudget (flexibel) positief 21 46% 40 38% 33 40% negatief 25 65 49 Standaard bijdrage totaal 46 105 82 werkbudget 25% bijdragen werkbudget (standaard) positief 30 29% 44 47% 25 36% negatief 75 50 45 totaal 105 94 70 studiebeurzen positief 8 44% 17 57% 6 40% negatief 10 13 9 totaal 18 30 15 publicatiesubsidies positief 10 ***** 38% 10 91% 3 33% negatief 16 ****** 1 6 totaal 26 11 9

Flexibele bijdrage 2011 2010 2009 werkbudget 11% aantal % aantal % aantal % totaal Praktijksubsidies 13% positief 117 28% 195 36% 122 31% negatief 296 341 272 totaal 413 536 394

* inclusief 2 herbeoordelingen die positief zijn geworden ** inclusief 1 herbeoordeling die negatief is gebleven *** inclusief 1 herbeoordeling die positief is geworden **** inclusief 2 herbeoordeling die negatief zijn gebleven ***** inclusief 1 herbeoordeling die positief is geworden ****** inclusief 1 herbeoordeling die negatief is gebleven 18 aanvragen werden om diverse redenen niet in behandeling genomen.

10 Fonds BKVB 2011 / spoor 1 - stimuleringssubsidies / 1.1 stimuleringssubsidies 11 Bouwkunst Percentage van totaal aanvragen stimuleringssubsidies bouwkunst

2011 2010 2009 aantal % aantal % aantal % startstipendia positief 18 * 27% 25 37% 22 34% negatief 49 ** 43 43 totaal 67 68 65 praktijksubsidies Publicatie- positief 12 50% 4 29% 9 38% subsidies 6% negatief 12 10 15 Startstipendia 39% totaal 24 14 24 Studiebeurzen 6% bijdragen werkbudget (flexibel) positief 6 33% 15 65% 6 67% negatief 12 8 3 totaal 18 23 9 Standaard bijdrage werkbudget 25% bijdragen werkbudget (standaard) positief 7 16% 3 10% 11 73% negatief 36 *** 26 4 totaal 43 29 15 studiebeurzen positief 2 20% 7 88% 7 88% negatief 8 1 1 totaal 10 8 8 publicatiesubsidies positief 6 60% 7 64% 8 100% negatief 4 **** 4 0 totaal 10 11 8

2011 2010 2009 Flexibele bijdrage aantal % aantal % aantal % werkbudget 10% totaal Praktijksubsidies positief 51 30% 65 43% 67 50% 14% negatief 121 94 66 totaal 172 159 133

* inclusief 1 herbeoordeling die positief is geworden ** inclusief 2 herbeoordelingen die negatief zijn gebleven *** inclusief 1 herbeoordeling die negatief is gebleven **** inclusief 2 herbeoordelingen die negatief zijn gebleven 4 aanvragen werden om diverse redenen niet in behandeling genomen

12 Fonds BKVB 2011 / spoor 1 - stimuleringssubsidies / 1.1 stimuleringssubsidies 13 Totalen Stimuleringssubsidies (beeldende kunst, vormgeving, bouwkunst) SPOOR 2 een betere toekomst te geven. Onderdeel van INTERNATIONALISERING de residency is het geven van trainingen door de residenten aan lokaal talent. De residenten 1.2 Buitenland ateliers leveren een wezenlijke bijdrage aan de ken- beeldende kunst vormgeving bouwkunst totaal totaal aantal aanvragen nisverbreding en laten een kunstwerk achter startstipendia 233 165 67 465 In 2011 werden door het Fonds BKVB artists dat het gebied helpt zich verder te ontwik- basisstipendia 382 - - 382 in residence plekken (AiR’s) beschikbaar kelen in cultureel en economisch opzicht. De bijdragen werkbudget (flexibel) 336 46 18 400 gesteld in New York, Berlijn, Parijs, Banff redenen om een werkperiode in Suriname aan bijdragen werkbudget (standaard) 295 105 43 443 (Canada), Istanbul, Stockholm, Rome, Cairo, te bieden, zijn voor het Fonds BKVB velerlei. studiebeurzen 34 18 10 62 praktijksubsidies - 53 24 77 Beijing, Curaçao, Brussel, Rio de Janeiro, Door de historische band tussen Nederland publicatiesubsidies 90 26 10 126 Leipzig, Moengo (Suriname), Praag en en Suriname zijn er veel connecties tussen totaal aantal aanvragen 1.370 413 172 1.955 Annandale-on-Hudson (NY). kunstenaars uit beide landen en in Nederland Residencies functioneren als een poort tot werken veel kunstenaars met een Surinaamse het internationale kunstcircuit. Tijdens een achtergrond. Het artistieke leven in Suriname residency worden contacten opgebouwd die is in ontwikkeling. Het draagt de sporen 2011 2010 2009 verder reiken dan vluchtige uitwisselingen van de verschillende culturen van Zuid- en totaal aantal aanvragen uitgesplitst in tijdens een tentoonstelling of presentatie Noord-Amerika, het Caribisch gebied en startstipendia 24% 26% 33% in het buitenland. Een werkperiode in een West-Europa. In deze context kan een kun- basisstipendia 20% 16% 10% van deze ateliers stelt beeldend kunstenaars, stenaar een ander idioom ontwikkelen en zijn bijdragen werkbudget (flexibel) 20% 28% 25% bijdragen werkbudget (standaard)* 23% 19% 21% vormgevers, architecten en/of bemiddelaars werk verdiepen. studiebeurzen 3% 3% 3% in staat zich te verdiepen of te vernieuwen, Vanwege de goede ervaringen met de pilot praktijksubsidies 4% 3% 3% uitgedaagd door een andere omgeving en cul- residencies van Yael Bartana, Anke Bangma publicatiesubsidies 6% 5% 5% tuur. Deze ateliers fungeren tegelijkertijd als en BikVanderpol is besloten de residency

* incl bijdrage werkbudget voor bemiddelaars uitvalsbasis voor het bouwen of versterken van voor kunstenaars en curatoren bij het Center internationale contacten en het ontwikkelen for Curatorial Studies and Bard College (CCS van nieuwe markten. Met het verblijf in een Bard) aan het vaste aanbod van ateliers toe van deze ateliers wil het Fonds BKVB beel- te voegen. De residency speelt een belang- 2011 2010 2009 dend kunstenaars, vormgevers, architecten rijke rol in een masteropleiding. De Neder- totaal aantal honoreringen 645 911 758 en/of bemiddelaars in de gelegenheid stellen landse resident werkt aan een eigen project om in een andere omgeving en/of cultuur hun of onderzoek en geeft daarnaast een heel totaal aantal afwijzingen 1.310 1.308 1.222 werk te verdiepen en daarop te reflecteren. semester les of workshops aan de studenten van de curatorenopleiding. De combinatie gemiddeld honoreringspercentage 33% 41% 38% Uit het aantal aanvragen blijkt dat het aanbod van een opleiding op hoog niveau met een in een behoefte voorziet. De adviescommissie prestigieuze professionele omgeving voor het Buitenland Ateliers ontving in totaal 351 aan- tentoonstellen en verzamelen van kunst is In 2011 werden 91 aanvragen om diverse redenen niet in behandeling genomen. vragen. De ateliers in Brussel, Berlijn, New uniek. De Nederlandse kunstenaars en cura- York, Parijs en Rio de Janeiro waren populair, toren voor wie de Amerikaanse traditie van maar ook voor het nieuwe atelier in Praag machtige musea, galeries en verzamelaars niet Vergaderingen Commissie Stimuleringssubsidies werden veel aanvragen ingediend. zo vanzelfsprekend is, worden op deze manier bij het programma van CCS Bard betrokken. beeldende kunst 111 Het aanbod van buitenland ateliers is in CCS Bard stimuleert onderzoek naar nieuwe vormgeving 32 2011 uitgebreid met 3 nieuwe AiRs, waarvan en experimentele vormen van tentoonstellen, bouwkunst 13 totaal 156 de residencies bij CCS Bard en Tembe Art waarbij het zwaartepunt ligt op het tonen van Studio eerder als pilotproject door het Fonds multidisciplinaire kunst. BKVB werden ondersteund. Nieuw in het aanbod is een residency bij Tembe Art Studio in Moengo (Suriname) is MeetFactory in Praag. Gezien de groeiende opgericht door kunstenaar Marcel Pinas. Een belangstelling van Nederlandse kunstenaars van van deze AiR is om de bevol- voor Midden- en Oost Europa heeft het king van Marowijne, in het bijzonder de jeugd Fonds BKVB een aantal mogelijkheden in van Moengo door middel van kunsteducatie deze regio onderzocht. De uitbreiding van de

14 Fonds BKVB 2011 / spoor 2 - internationalisering / 1.2 buitenland ateliers 15 Europese Unie met landen uit het voormalig van 4 maanden wordt in tweeën geknipt. De Nieuwe ontwikkelingen in het programma een onafhankelijke plek waar kunstenaars Oostblok confronteert Europa met een ideo- residenten gaan eerst een maand naar Istanbul van het Instituto Buena Bista (IBB) op nieuw werk kunnen produceren. Het complex logisch verleden dat diepe sporen heeft nage- om vooronderzoek te doen m.b.t. het project Curaçao hebben geleid tot een verlenging van ligt net buiten het centrum van Riga in een laten in de cultuur en de gebouwde omgeving. dat zij willen uitvoeren. Na 3 maanden komen de residencyperiode tot 4 maanden. Reden (grotendeels buiten werking geraakt) industri- De keuze voor MeetFactory is gebaseerd op zij terug voor de realisering. Dit blijkt een hiervoor is de uitbreiding van het residency eel gebied. Het Art Center organiseert naast goede ervaringen van kunstenaars die er op goede werkmethode te zijn. Uit ervaring met programma met de zgn. senior-junior uitwis- tentoonstellingen ook veel andere culturele individuele basis een periode hebben gewerkt eerdere residencies bij Platform Garanti is selingen die plaatsvinden bij partnerinstituten activiteiten, waardoor het een ontmoetings- en op het feit dat Praag centraal ligt in Mid- gebleken dat Istanbul een complexe stad is. In op andere eilanden in de regio. Het IBB kiest plek is voor lokale en internationale cultuur- den-Europa. De Praagse kunstwereld heeft de eerste periode kan men de stad verkennen, 1 of 2 van zijn leerlingen die met de resident makers. veel contacten en uitwisselingen met de regio zich in de mogelijkheden verdiepen en een meegaan en die onder zijn hoede een site spe- en Oost-Europa. Een verblijf in Praag biedt opzet maken voor het project. In de tussen- cific project uitvoeren op de betrokken plek. Proekt Fabrika, Moskou (Rusland) de residenten de gelegenheid om deze cultuur liggende tijd wordt het project in Nederland Proekt Fabrika werd in 2004 opgericht en is te onderzoeken en om contacten te leggen in verder uitgewerkt, zodat het in de tweede De samenwerking met het Leipzig Inter- de eerste non-profit organisatie voor heden- Tsjechië en de omringende landen. periode optimaal kan worden uitgevoerd. national Art Program (LIA) is in onderling daagse beeldende kunst in Moskou. Het is De residency van Sarah van Sonsbeeck heeft overleg aan het eind van 2011 beëindigd. Het gevestigd in een (gedeeltelijk) werkzame In 2011 ging de samenwerking met de nieuwe geresulteerd in een project dat zij tijdens het residency programma van LIA kon helaas papierfabriek aan de rand van het historisch residency PiST/// in Istanbul van start. Turkije-Nederland jaar 2012 bij SALT in niet voldoen aan de inhoudelijke eisen die het centrum van Moskou. Gestart als onafhan- Omdat er onvoldoende tijd was om voor de Istanbul zal uitvoeren. In 2012 staan Turkije Fonds BKVB aan een residency programma kelijke tentoonstellingsruimte heeft Proekt eerste 2 perioden een openbare oproep te en Nederland stil bij 400 jaar onderlinge stelt. Fabrika zich de laatste jaren ontwikkeld tot plaatsen werden Sarah van Sonsbeeck en diplomatieke betrekkingen. Deze viering een volwaardig kunstencentrum, gemodel- het duo Wouter Osterholt/Elke Uitentuis beoogt de goede bilaterale betrekkingen een leerd naar voorbeelden in New York, Londen op voordracht van PiST/// in de gelegenheid impuls te geven, zowel op economisch als 1.3.Tijdelijke buitenland ateliers en Berlijn. gesteld om er als pré-residenten te verblij- cultureel vlak. ven. De werkperiode voor deze residency Jaarlijks biedt het Fonds BKVB naast zijn Nida Art Colony, Vilnius (Lithouwen) vaste ateliers een aantal tijdelijke buitenland Nida Art Colony (NAC) is onderdeel van ateliers aan in samenwerking met Trans de Vilnius Academy of Arts. Het NAC wil Overzicht buitenland ateliers, selectie 2012-2013 Artists. Deze tijdelijke ateliers worden in zich met dit residency programma richten op Aantal vergaderingen: 18 principe een keer aangeboden, maar bij veel innovatie binnen de kunsten. De residency is aanvragen positief belangstelling kan besloten worden de plek in gevestigd in het stadje Neringa op de Curo- een ander jaar opnieuw aan te bieden of deel nian Spit, een schiereiland in de Baltische zee. Künstlerhaus Bethanien, Berlijn 33 1 uit te laten maken van het reguliere aanbod. De opening van deze nieuwe AiR vond in Projectstudio, Berlijn 26 3 maart 2011 plaats. De residency bestond uit PiST///, Istanbul 25 4 * In 2011 vond de selectie plaats van de aan- een werkperiode van 2 maanden in het NAC ISCP, New York 26 1 meldingen voor de 5 tijdelijke buitenland en 1 maand op de kunstacademie in Vilnius. Banff Centre for the Arts, Canada 11 1 ateliers bij AiR’s in Midden- en Oost Europa. IASPIS, Stockholm 18 2 Atelier Holsboer, Parijs 30 2 Met dit aanbod wil het Fonds BKVB inspelen Bucharest AiR, Boekarest (Roemenië) Townhouse Gallery, Cairo 6 2 op de groeiende belangstelling van kunste- Bucharest AiR is in 2010 opgericht door Projectstudio, Rome 17 1 naars in Nederland voor de Baltische staten beeldend kunstenaar Tudor Bratu. Deze AiR Pojectstudio China, Beijing 10 2 en Oost Europa. Er zijn contacten gelegd met richt zich op de stimulering van culturele en Capacete, Rio de Janeiro 22 2 jonge AiR’s die nog niet zo bekend zijn, maar intellectuele uitwisseling tussen Roemeense Instituto Buena Bista (IBB), Curaçao 13 3 opvallen door hun activiteiten en ambities. en internationale kunstenaars, denkers en Arts Initiative Tokyo, Tokio 11 1 Uit gesprekken met deze AiR’s is gebleken curatoren. Van de residenten wordt verwacht Wiels, Brussel 33 2 dat er grote behoefte is aan contacten met de dat zij actief deelnemen aan het kunstleven in AIR Berlin Alexanderplatz 36 9 ** internationale kunstwereld en aan uitwisse- Boekarest, o.a. door workshops te geven aan Meet Factory, Praag 18 2 ling van ideeën en inspiratiebronnen. de studenten van de kunstacademie. Tembe Art Studio, Suriname 6 2 Het betrof de volgende ateliers: CCS Bard, Annandale-on-Hudson 10 1 Public Room, Skopje (Macedonië) Totaal 351 41 Art Center VEF, Riga (Letland) Public ROOM is een non-profit organisatie Het Art Center VEF wordt gerund door een die zich vooral richt op de disciplines (docu- * waarvan 1 duo ** waarvan een collectief van 6 kunstenaars groep jonge kunstenaars en curatoren en is mentaire) film en design en die de planning 10 aanvragen waren niet ontvankelijk en werden niet aan de adviescommissie voorgelegd.

16 Fonds BKVB 2011 / spoor 2 - internationalisering / 1.3.tijdelijke buitenland ateliers 17 en realisatie van artistieke en culturele pro- Fonds in 2011 bij wijze van bijzonder project speelt het Fonds BKVB in op de groeiende eerste instantie kan worden ervaren/beleefd jecten zowel in als buiten Skopje ondersteunt. een tijdelijke samenwerking aangegaan met vraag van kunstenaars om ook in een stimule- en stelt het theoretisch kader op de tweede De residenten worden in contact gebracht met 5 bijzondere, deels nieuwe gastateliers in rende omgeving in Nederland bijzonder werk plaats. Het biedt ruimte aan kunstenaars om de kunstscene, de plaatselijke bevolking en de Nederland. te maken, en te komen tot een uitwisseling nieuw werk te creëren en het experiment aan lokale industrie met als doel dat zij duurzame van ideeën en inspiratiebronnen. Het Fonds te gaan en zet zich ervoor in het artistieke contacten leggen en anders naar de samenle- Pompgemaal Den Helder BKVB wil met de tijdelijke binnenlandateliers proces toegankelijk te maken voor het publiek ving van Skopje zullen kijken. Vanaf 2010 is het Pompgemaal Den Hel- bovendien een bijdrage leveren aan een gro- en uitwisseling tussen de bezoeker en het der opgenomen in het reguliere aanbod van tere binnenlandse mobiliteit van kunstenaars. werk mogelijk te maken. Overzicht tijdelijke buitenland ateliers kunstenaarsateliers van het Fonds BKVB. Dit vanuit de overweging dat niet alleen verre Aantal vergaderingen: 1 Op basis van de ervaringen van de kunste- oorden kunstenaars inspireren of de mogelijk- Drawing Centre Diepenheim Positief 8 naars die als eerste in het atelier verbleven heid bieden hun werk te ontwikkelen of te Het Drawing Centre Diepenheim is een Negatief 7 in de periode 2008-2009, werd in 2010 het verdiepen; ook het verblijf in eigen land kan initiatief van Kunstvereniging Diepenheim Totaal 15 monumentale vroeg 20e eeuwse waterpomp- veel opleveren, zowel voor de kunstenaar als en stelt de hedendaagse tekenkunst centraal. gemaal in gebruik genomen voor een continue voor de plek/regio. De ‘tijdelijke binnenland Eind 2011 is voor tentoonstellingen een In 2011 is samen met Trans Artists de keuze programmering. In 2011 werkten 6 kun- ateliers’ worden aangeboden als pilot project, eigen gebouw beschikbaar, op een steenworp gemaakt voor een nieuwe ronde van 5 tijde- stenaars in het Pompgemaal aan kortere of in samenwerking met Trans Artists. Eind afstand van de kunstvereniging. Het artist-in- lijke buitenland ateliers die in het voorjaar van langere werkperiodes, aan tijdelijke presenta- 2011 werd een open oproep geplaatst voor een residence programma moet op termijn plaats 2012 aangeboden zullen worden. Deze keer ties, openbare workshops of studieperiodes. werkperiode bij de volgende ateliers: bieden aan 4 (internationale) kunstenaars. is gekozen voor residencies in Zuid-Amerika. Periodieke openstelling van het gebouw en De kunstenaar verblijft in een appartement Door de snelle groei die veel Zuid-Ameri- de presentatie van het hier gemaakte werk P.A.I.R Drenthe in Diepenheim, en heeft de beschikking over kaanse landen doormaken, biedt dit conti- maakte steeds onderdeel uit van het gebruik De mobiele kunstenaarsresidentie P.A.I.R. een ruim atelier. Verschillende (monumen- nent veel nieuwe kansen voor kunstenaars. van het gastatelier. Deze presentaties mochten (Portable Artists In Residence) is een tijdelijk tale) panden in de omgeving van het Drawing Vanwege het gunstige economische klimaat zich verheugen in een grote belangstelling van verblijf voor kunstenaars, bestaande uit 2 Centre zijn beschikbaar voor tekeningen- is het aantal Zuid-Amerikaanse verzamelaars (lokaal) publiek, de pers, en curatoren uit bin- zeecontainers, één om in te werken en één om installaties of projecties, zoals een karak- explosief gegroeid. De overkoepelende AiR nen- en buitenland. Begin 2012 organiseert in te leven. Een eigen energie- en drinkwa- teristieke oude boerderij en een voormalige organisatie Res Artis heeft in 2011 met een Kunsthal 52 in Den Helder voor de tweede tervoorziening, wat gereedschap, boeken en graanmaalderij. De artist-in-residence plek conferentie in Lima en een mapping van de keer een tentoonstelling met een kleine brandhout vormen de basis. De kunstenaars is bij voorkeur bestemd voor een beeldend AiR’s in Zuid- Amerika nadrukkelijk de catalogus, die een overzicht geeft van de werken op basis van een specifiek werk- en kunstenaar met tekenen als hoofddiscipline. focus op dit continent gericht en de contacten resultaten van het Pompgemaal, ditmaal voor onderzoeksplan en worden gevraagd om met Doel van de werkperiode is te onderzoeken die het Fonds BKVB met het vaste atelier de werkperiode 2010-2011 onder de noemer een grote mate van zelfredzaamheid werk te wat het effect van de lokale en landschappe- Capacete in Brazilië onderhoudt, bevestigen ‘Residu 2’. produceren dat aansluit bij de thematiek van lijke context is op het werk. een groeiende belangstelling van Europese In het najaar plaatste het Fonds BKVB een P.A.I.R: in 2012 het onderwerp Samenleving. kunstenaars voor dit continent. Het Fonds open oproep voor een werkperiode in 2012. Onderzocht worden de beslotenheid van een DordtYart Dordrecht BKVB wil hierop inhaken en is met AiR’s in groep, de gemeenschap van een dorp en de In april 2012 opent DordtYart in Dordrecht. Mexico, Argentinië, Colombia, Peru en Chili Overzicht binnenland atelier bevolking van een streek. De resident van het DordtYart is een nieuw centrum voor heden- in gesprek over een residency van 3 maanden Aantal vergaderingen: 1 Fonds werkt op een zeer bijzondere locatie: daagse kunst en is gevestigd op een cultuur- in 2012/13. Positief 4 vlak naast het kunstwerk ‘De Gebroken historische plek: de voormalige scheepswerf Negatief 16 Lijn’, dat in 1989 werd ontworpen door Jan en machinefabriek ‘De Biesboschhal’. Het Totaal 20 Brouwer en Bas Lugthart tussen de dorpen industriële gebouw wordt geschikt gemaakt 1.4 Binnenland atelier Nieuw-Buinen en Eerste Exloërmond. als een inspirerende vrijplaats voor kunste- naars. Het DordtYart residence programma is Complementair aan het internationaal beleid 1.5 Tijdelijke binnenland ateliers 1646 Den Haag een internationale werkplaats voor talentvolle, biedt het Fonds BKVB ook een beperkt aantal 1646 is een kunstenaarsinitiatief en project­ jongere kunstenaars, vooral gericht op onder- ‘binnenlandateliers’ aan waar beeldend kun- Gezien de toenemende belangstelling van ruimte in het centrum van Den Haag, dat zoek, creatie en ontwikkeling van monumen- stenaars en beschouwers gebruik van kunnen beeldend kunstenaars en bemiddelaars om zich bezighoudt met experiment en uitwis- tale beeldhouwkunst. Het heeft 5 AiR plek- maken en waar een (regionale) uitwisseling een periode in een tijdelijk atelier op locatie seling van lokale, nationale en internatio- ken voor kunstenaars die op het terrein van de tot stand kan komen. Het hieronder beschre- te werken, biedt het Fonds BKVB naast zijn nale kunstenaars. 1646 functioneert als een voormalige scheepswerf kunnen werken. Aan ven Pompgemaal in Den Helder is de eerste buitenland ateliers en het ‘binnenlandatelier’ platform voor discussie, onderzoek, productie de kunstenaars worden begeleiders gekoppeld permanente verblijfsmogelijkheid van het in Den Helder ook een aantal tijdelijke gast­ en presentatie van experimentele hedendaagse die kunnen assisteren met zowel praktisch- Fonds BKVB in Nederland. Daarnaast is het ateliers aan in Nederland. Met dit aanbod kunst. Het initiatief richt zich op kunst die in technische als inhoudelijke kwesties. De

18 Fonds BKVB 2011 / spoor 2 - internationalisering / 1.5 tijdelijke binnenland ateliers 19 realisatie van het werk vindt plaats in de grote kunstenaars, vormgevers en architecten. Turk ije andere partijen. hal met de mogelijkheid tot assistentie van Daarnaast wordt de atelierwoning in samen- In 2012 staan Turkije en Nederland stil bij Zo werd in samenwerking met de Jan van medewerkers van werkbedrijf DordtMij. werking met het Fonds Podiumkunsten nu 400 jaar onderlinge diplomatieke betrek- Eyck Academie, Maastricht het seminar ‘Les- ook beschikbaar gesteld aan musici, compo- kingen. Doel is om in 2012 een programma sons from dissidence: unsolicited artistic practices’ IK paviljoen Oost-Souburg nisten, schrijvers en dichters. De kandidaten te bieden met een scala aan activiteiten en georganiseerd. Een andere groep organiseerde Het IK paviljoen is gevestigd op het IK- worden geselecteerd door een speciale werk- evenementen in Nederland en Turkije. Het i.s.m. SKOR het programma ‘Claiming visi- eiland van oprichter en beeldhouwer Jan van groep, samengesteld uit leden van de com- accent zal vooral liggen op samenwerking en bility - the politics of public art’ als onderdeel Munster in Oost-Souburg in Zeeland. Het IK missie Buitenlandateliers, de voorzitter van de uitwisseling. Het ministerie van Buitenlandse van het LOKO-symposium over openbare paviljoen is eind 2011 opgeleverd en van start stichting het van Doesburghuis en, afhanke- Zaken heeft een projectgroep in het kader kunst in tijden van krimp. Een derde groep gegaan als een internationaal laboratorium lijk van de aanvragende disciplines, commis- van deze viering opgezet. De fine-tuning van organiseerde een publiek debat als onderdeel en tentoonstellingsplek voor hedendaagse sieleden van het Fonds Podiumkunsten. het culturele programma ligt in handen van van de internationale expertmeeting Organi- beeldende kunst. Het paviljoen is een ontwerp de SICA (Stichting Internationale Cultu- sche gebiedsontwikkeling: Balkan in de polder? van Jan van Munster, en bestaat uit de archi- Overzicht Van Doesburghuis rele Activiteiten). In 2011 is hiervoor een rond de vraag of de ervaringen uit de plan- tecturaal vormgegeven letters ’I’ en ‘K’ met de Aantal vergaderingen bestuur: 2 programmaraad opgericht met daarin ook een ningspraktijk in de Balkanregio bruikbaar is Aantal vergaderingen selectiecommissie: 2 functie van respectievelijk woon-werkatelier medewerker van het Fonds. bij actuele ruimtelijke opgaven in Nederland. en tentoonstellingsruimte voor kunstenaars. Positief 2 In 2012 wordt van deze activiteiten en het IK wil gastvrijheid bieden aan nationale en Negatief 21 verder verrichtte onderzoek verslag gedaan in internationale kunstenaars, met de nadruk Totaal 23 1.8 Studiereis losse cahiers die door de deelnemersgroepen op het proces van de autonome kunstproduc- worden samengesteld. Ook staat een associ- tie en uitoefening van de kunstpraktijk. IK De studiereis What’ s up, what ‘s down. atieve reisgids over Lelystad, als de ultieme vraagt aandacht voor het discours, het maken, 1.7 Culturele samenwerking Cultural catalysts in urban space die in het secondary city, op stapel. het verdiepen en het ontwikkelen. Naast het najaar van 2010 naar de Balkan, de Baskische residence programma organiseert stichting Brazilië regio, Noord-Engeland en Marseille voerde, IK exposities die worden samengesteld door Voor de jaren 2011 en 2012 hebben de kreeg in het najaar van 2011 een vervolg in 1.9 Pépinières européennes pour jeunes curatoren uit binnen- en buitenland, die tijde- ministeries van OCW en BZ en de landelijke Nederland. Doel van de studiereis was om artistes (péja) lijk op het eiland komen wonen en werken. cultuurfondsen uitgesproken de culturele de stedelijke transformaties van de afgelopen samenwerking met Brazilië te willen intensi- decennia in een aantal secondary cities in De deelname van het Fonds BKVB aan dit Overzicht tijdelijke binnenland ateliers veren. Er is een speciaal programma inge- Europa te onderzoeken. De vele ontmoetin- Europese residenceprogramma voor jonge Aantal vergaderingen: 1 steld: ‘Central da Cultura’ (Intensiveringspro- gen en gesprekken met vakgenoten en profes- kunstenaars is een samenwerkingsproject met gramma culturele relaties Nederland – Brazilië) Positief 7 sionals tijdens de reis boden veel inspiratie verschillende partners in Nederland. Jonge Negatief 41 dat een deel van de projecten uit een apart om van gedachten te wisselen over de wijze Nederlandse kunstenaars krijgen de kans om Totaal 48 budget van OCW en BZ zal ondersteunen. waarop het culturele potentieel van zowel in het buitenland te werken; jonge buiten- Andere projecten zullen door de fondsen musea, culturele instellingen als kunstenaarsi- landse kunstenaars werken in Nederland. mede gefinancierd worden uit hun reguliere nitiatieven, dus zowel top down als bottom up, In alle gevallen zijn hun werkperiodes 1.6 Stichting het van Doesburghuis regelingen. in deze middelgrote steden werd ingezet als verbonden aan academies, werkplaatsen en De kern van het intensiveringprogramma aanjager voor de verbetering van de stedelijke kunstenaarsinitiatieven. Het Fonds BKVB Sinds 2005 voert het Fonds BKVB het secre- is de uitwisseling tussen Nederlandse en openbare ruimte. draagt bij aan de kosten van levensonderhoud tariaat van de stichting het van Doesburghuis. Braziliaanse kunstenaars, vormgevers en Enkele van deze vakgenoten, o.a. uit Tirana, en maakt de productie van nieuw werk moge- De stichting beheert de atelierwoning van architecten. Dit uitgangspunt van uitwisse- Bilbao, Skopje en Liverpool werden uitge- lijk. Trans Artists coördineert de Nederlandse Theo en Nelly van Doesburg in Meudon, bij ling op basis van (artistieke en waar mogelijk nodigd om deel te nemen aan debatten en deelname aan de verschillende projecten van Parijs. Deze woning wordt ter beschikking ook financiële) gelijkheidwaardigheid moet lezingen. Een vast onderdeel van de studie- PéJA en werkt daarin samen met vele organi- gesteld aan kunstenaars die in het kader van leiden tot concrete producties in beide landen. reis is dat het reisgezelschap na afloop de saties in Nederland. artistiek onderzoek of studie voor een (half) Bij de ondersteuning van deze activiteiten opgedane ervaringen met de vakgemeenschap jaar in Frankrijk wil verblijven. Het bestuur staat een zo groot mogelijk bereik en zo en het publiek in Nederland deelt. Deze keer van de stichting kwam 2 keer bijeen: één keer groot mogelijke participatie van burgers in de werd gekozen voor een breed palet van acti- in en één keer in Meudon. ondersteunde activiteiten centraal, zowel in viteiten met lezingen, workshops en publieke Met ingang van 2010 maakt het van Does- Nederland als in Brazilië. Het Fonds BKVB debatten in Nederland. Alle activiteiten zijn burghuis deel uit van het reguliere aanbod van heeft voor deze periode een bedrag van georganiseerd door de reisdeelnemers zelf, buitenlandateliers van het Fonds BKVB en € 100.000 per jaar voor projecten van kunste- die hiervoor 4 groepen hebben gevormd en staat de werkplek beschikbaar voor beeldend naars gereserveerd. daarbij samenwerkingen zijn aangegaan met

20 Fonds BKVB 2011 / spoor 2 - internationalisering 21 SPOOR 3 In november werden de laureaten van de De resultaten zijn te zien op met fondsen. Tijdens het Unheard Film Festival BIJZONDERE PROJECTEN Fondsprijzen 2011 bekend gemaakt. Er www.videoclipfonds.nl hield commissielid Martijn van Boven namens werden oeuvreprijzen toegekend aan beeldend het Gamefonds een presentatie over games en Het derde spoor, de Bijzondere Projecten, kunstenaar , ontwerper Paul Tijdens het IDFA 2011 leverde het TAX- geluid. Het Stedelijk Museum Amsterdam geeft het Fonds BKVB de ruimte om samen- Mijksenaar en architect Adriaan Geuze. De videoclipfonds een bijdrage aan PLAY Inter- organiseerde op 6 oktober Do it! – Load it!, een werkingsverbanden aan te gaan, regelingen Prijs voor de Kunstkritiek ging naar Rudi national Music+Film Festival, met een debat avond over games. Hier werden onder andere uit te proberen, projecten te ondersteunen die Fuchs en de Benno Premselaprijs naar Wim over de kwaliteit van videoclips. Ook werden 3 games gepresenteerd die het museum in de ontwikkeling van de kunsten bevorderen van Krimpen. resultaten van de TAX-regeling besproken samenwerking met Submarine heeft geprodu- en het vliegwiel voor nieuw beleid kunnen door het panel. ceerd met steun van het Gamefonds. De aanzet zijn. De Bijzondere Projecten behelzen de Aan alle prijzen is een geldbedrag van voor de ontwikkeling van deze games werd tijdelijke regelingen, de intendanten, de tijde- € 40.000 verbonden. De prijsuitreiking is gegeven met de uitreiking van de Ding! Award lijke samenwerkingsverbanden en de pilotpro- doorgeschoven naar begin 2012. 1.11.b Gamefonds door het Mediafonds en het Fonds BKVB, op jecten. Ook de Fondsprijzen vallen hieronder. i.s.m. Mediafonds Picnic 2008. In alle gevallen betreft het projecten die van belang zijn voor de vernieuwing en contextu- 1.11 Tijdelijke regelingen/samenwerkingen Op 1 november 2011 bestond het Gamefonds ele ontwikkeling van de kunsten, de culturele/ 3 jaar. De subsidieregeling die in het leven 1.11.c Regeling Kunstenaars en school artistieke dimensie van maatschappelijke vra- 1.11.a TAX-videoclipfonds is geroepen om de ontwikkeling van artis- gen, en de implementatie of de versteviging i.s.m. Mediafonds tieke games te bevorderen, is een initiatief De regeling Kunstenaars en School ging van het beleid van het Fonds BKVB. van het Fonds BKVB en het Mediafonds en in 2010 van start. Het betreft een regeling, Het TAX-videoclipfonds werd in 2006 in het wordt ondersteund door het ministerie van waarbij maximaal 60% van een te realiseren De commissie bijzonder projecten en leven geroepen om een impuls te geven aan OCW. Kunstenaars, vormgevers, animatoren, kunstwerk gefinancierd wordt door het Fonds pilotprojecten kwam in 2011 één keer bijeen de kwaliteit van de Nederlandse videoclip gameontwikkelaars en (culturele) instel- BKVB op voorwaarde dat de betrokken om te reageren op activiteiten die door het en de samenwerking tussen beeldmakers en lingen worden via de regeling uitgedaagd onderwijsinstelling een eigen bijdrage van de Fonds zijn ingezet, en deze te toetsen aan (pop)artiesten te stimuleren. De adviescom- om de handen ineen te slaan en te komen tot resterende 40% levert. het beleidsplan en de ontwikkelingen in het missie heeft een tweeledige taak. Enerzijds artistieke games. Voor deze nieuwe tijdelijke regeling heeft kunstenveld en de maatschappij. beoordeelt zij subsidieverzoeken van beeld- het Fonds BKVB ook voor 2011 een bedrag makers, (pop)artiesten, platenmaatschappijen, In 2011 zijn er bij het Gamefonds 46 aanvra- beschikbaar gesteld van € 500.000 per jaar. producenten en ieder ander met een goed idee gen ingediend, waarvan 38 bij het Mediafonds Er is een commissie aangesteld om actief te 1.10 Structurele regelingen voor een videoclip. Anderzijds initieert de en 8 bij het Fonds BKVB. Van de aanvragen scouten en nieuwe allianties tussen onder- commissie projecten door actief te bemiddelen bij het Mediafonds zijn er 7 gehonoreerd. Van wijsinstellingen, beeldend kunstenaars en 1.10.a Fondsprijzen en te zoeken naar onverwachte, prikkelende de aanvragen die bij Fonds BKVB werden vormgevers te bewerkstelligen. Daarnaast of bijzondere combinaties van beeldmakers en ingediend zijn er 3 gehonoreerd. adviseren de commissieleden over de kwaliteit Het Fonds BKVB reikt om het jaar een aantal artiesten. van de aanvragen die worden ingediend. belangrijke prijzen uit. Met de Oeuvreprijzen Overzicht Gamefonds Ten opzichte van 2010 is het aantal aanvragen wil het kunstenaars, vormgevers en architec- In 2011 werden 91 aanvragen behandeld, Aantal vergaderingen: 5 bijna verviervoudigd. Ook het honorerings- ten met een bijzondere staat van dienst en een waarvan er 54 zijn ingediend bij het Media- 2011 2010 2009 percentage is gestegen, wat toegeschreven zou belangrijk oeuvre in de schijnwerpers plaatsen. fonds en 37 bij het Fonds BKVB. Van de 16 Positief 10 12 9 kunnen worden aan kwalitatief betere aanvra- De Prijs voor de kunstkritiek is bestemd voor gehonoreerde aanvragen waren er 6 ingediend Negatief 36 43 47 gen. 4 van de 10 gehonoreerde aanvragen zijn een criticus die een belangrijke positie inneemt bij het Fonds BKVB en daarvan is de uitbeta- Totaal 46 55 56 bij hun aanvraag begeleid door bemiddelings- op het gebied van de beeldende kunst, vorm- ling van 1 aanvraag doorgeschoven naar 2012. instanties als Kunst en Bedrijf, Stroom en het Honoreringspercentage geving of bouwkunst. De Benno Premselaprijs 22% 21% 16% CBK Utrecht. is voor een persoon die een inspirerende en sti- Overzicht TAX-videoclipfonds mulerende rol heeft gespeeld voor (meerdere) Aantal vergaderingen: 5 Overzicht Kunstenaars en school De resultaten zijn te zien op ww.gamefonds.nl Aantal vergaderingen: 5 generaties kunstenaars, vormgevers of archi- 2011 2010 2009 tecten. Deze prijs is vernoemd naar vormgever Positief 16 16 17 Tijdens de Netwerkdag Oorlogsbronnen, 2011 2010 en initiator Benno Premsela die toonaange- Negatief 75 67 104 georganiseerd door het NIOD op 10 novem- Positief 13 2 Totaal 91 83 121 vend in zijn vakgebied was en bovendien nauw ber, heeft het Gamefonds voorlichting gegeven Negatief 9 3 betrokken bij de oprichting en ontwikkeling Totaal 21 5 Honoreringspercentage en kon men met specifieke vragen over het van het Fonds BKVB. 18% 19% 14% Gamefonds terecht in de workshop Speeddaten Honoreringspercentage: 57%

22 Fonds BKVB 2011 / spoor 3 - bijzondere projecten / 1.11 tijdelijke regelingen/samenwerkingen 23 1.11.d Regeling Ontwerpen voor Televisie In 2011 is het resultaat van de eerste toeken- beperkt aantal dichters en ontwerpers/kunste- 1.11.g KulturA i.s.m. publieke en commerciële omroepen ning uitgezonden, een samenwerking tussen naars de gelegenheid gezamenlijk te zoeken i.s.m. Mondriaan Stichting, Nederlands Fonds decorontwerper Keso Dekker en het tv- naar een nieuwe vormtaal. Zo ontstond een voor Podiumkunsten, Fonds voor Cultuur­ Voor een proefperiode van 2 jaar is het Fonds programma NPS Podium. Ook het in 2011 interdisciplinair laboratorium dat tot een rijke participatie en Nederlands Letterenfonds. BKVB de tijdelijke regeling Ontwerpen voor toegekende programma Beeldverhaal werd in variëteit aan presentaties van nieuw werk Televisie gestart. Voor 2010 en 2011 is een 2011 uitgezonden. heeft geleid. KulturA is een aanvulling op de reguliere budget beschikbaar gesteld om de samen- ondersteuningsmogelijkheden van boven- werking tussen omroepen, producenten Overzicht Ontwerpen voor televisie In 2011 is in samenwerking met het Neder- staande fondsen. Vier jaar lang stelt OCW en programmamakers aan de ene kant, en Aantal vergaderingen: 2 lands Letterenfonds en het Stedelijk Museum hiervoor jaarlijks een bedrag van € 500.000 beeldend kunstenaars, vormgevers en archi- Positief 1 een nieuwe editie opgezet die geheel op de beschikbaar. Daarnaast zullen de fondsen tecten aan de andere te stimuleren. Doel is de Negatief 1 mogelijkheden van draagbare schermen jaarlijks eenzelfde bedrag matchen uit de kwaliteit van de inrichting van Nederlandse Totaal 2 (tablets, telefoons, TomToms) en augmented reguliere subsidies. televisieprogramma’s te verhogen en een reality is gericht waarbij de deelnemers tevens KulturA ondersteunt projecten die de groot publiek vertrouwd te laten raken met Honoreringspercentage: 50% een aantal workshops is aangeboden over het culturele infrastructuur op de Nederlandse de Nederlandse kunsten. De regeling betreft werk in het internationale domein en speci- Cariben en de (internationale) uitwisseling vooral de fysieke kwaliteit en inrichting van fieke (technische) do’s en dont’s. versterken. Ook projecten die de uitwisseling programma’s via o.a. decorontwerp, produkt-, 1.11.e Regeling Masterclasses tussen de eilanden en Nederland bevorderen grafische en modevormgeving, interieurar- Dichters en vormgevers konden of als duo en projecten die de internationale positie van chitectuur en nieuwe mediatoepassingen. Sinds 2010 biedt het Fonds BKVB de moge- een aanvraag indienen of individueel, wat de eilanden in de Caribische regio versterken Het gaat om een regeling, waarbij 50% lijkheid tot het ondersteunen van Masterclas- betekende dat ze opteren voor matching door kunnen worden ondersteund. Aanvragen gefinancierd wordt door het Fonds BKVB ses. Hiermee wil het voor instellingen de de commissie. In totaal zijn 34 aanvragen kunnen worden ingediend door organisaties op voorwaarde dat de betrokken omroep een mogelijkheid stimuleren om kunstenaars van ontvangen voor deze editie van Poëzie op het op de Nederlandse Cariben. eigen bijdrage van de resterende 50% levert. naam en faam naar Nederland te halen om (draagbare) scherm, waarvan 14 aanvragen De regeling is niet bedoeld voor documen- met collega’s, professionals en studenten van van duo’s en 19 van individuele dichters (11) taires over kunstenaars of het maken van gedachten te kunnen wisselen over hun werk. of vormgevers (9). 1.12 Pilotprojecten programma’s over kunst en cultuur. In het voor- en najaar is een aanvraagronde gehouden. De ingezonden voorstellen van Overzicht Poëzie op het scherm De pilotprojecten van het Fonds BKVB heb- Het Fonds BKVB heeft een commissie de instellingen worden beoordeeld door een ben een laboratoriumfunctie van waaruit het adviescommissie. In 2011 zijn er in het najaar 2011 2010 2008 aangesteld om te adviseren over de kwaliteit Totaal 34 53 16 Fonds BKVB projecten in gang zet die veelal van de aanvragen die worden ingediend, helaas geen aanvragen binnengekomen. tijdelijk van opzet zijn, maar op een gegeven en daarnaast om actief nieuwe allianties moment structureel kunnen worden. Via de Overzicht Masterclasses Rita Raley, onderzoeker en docent aan de UC tussen de omroepwereld en kunstenaars te Aantal vergaderingen: 1 Santa Barbara, California was op uitnodiging pilotprojecten kan het Fonds BKVB projec- bewerkstelligen. De commissie heeft in 2011 van het Nederlands Letterenfonds en het ten ondersteunen die van belang zijn voor vele gesprekken gevoerd met en presentaties Positief 4 Fonds BKVB een maand in Amsterdam om de ontwikkeling van het vakgebied, maar gegeven aan omroepbestuurders, programma- Negatief 4 niet op een reguliere wijze door het Fonds Totaal 8 workshops en lezingen te geven aan de gese- makers, producenten, zendercoördinatoren, lecteerde duo’s. Raley is een van de samenstel- BKVB bevorderd kunnen worden. In 2010 (eind)redacteurs, regisseurs, (decor)ontwer- Honoreringspercentage: 50% lers van de Electronic Literature Collection, ondersteunde het Fonds BKVB de volgende pers en experts op gebied van kijkgedrag en dat een internationaal overzicht van het beste onderwerpen en initiatieven kijkcijfers. Daarnaast is zij veel benaderd door en nieuwste op het gebied van de elektroni- kunstenaars, vormgevers en (interieur)archi- 1.11.f Poëzie op het Scherm sche literatuur weergeeft. tecten die op zoek waren naar een ingang om i.s.m. Nederlands Letterenfonds 1.12.a Promoveren in de kunsten met de omroepwereld samen te werken. De nieuwe werken worden in 2012 gepresen- i.s.m. Nederlandse Organisatie voor Gebleken is dat de regeling aansluit bij een Het Fonds BKVB heeft in samenwerking met teerd op de manifestatie Augment it! in het Wetenschappelijk Onderzoek vraag en ambitie in zowel de kunst- als het Nederlands Letterenfonds vanaf 2005 Stedelijk Museum Amsterdam € 200.000 omroepwereld. Veel concrete aanvragen zijn ingezet op het stimuleren van de ontwikke- in 2011 echter niet ingediend. Begin 2012 ling en presentatie van nieuwe media en lite- In 2011 heeft het Fonds BKVB in samenwer- zal de proefperiode van de regeling worden rair inhoudelijk vernieuwende poëzie. Inzet king met de Nederlandse Organisatie voor geëvalueerd. was daarbij steeds de expertise van meerdere Wetenschappelijk Onderzoek (NWO) een disciplines bij elkaar te brengen. In 5 eerdere oproep gedaan die moet leiden tot de keuze edities van Poëzie op het Scherm kreeg een van 2 promotieplekken - PhD’s - voor beel-

24 Fonds BKVB 2011 / spoor 3 - bijzondere projecten / 1.12 pilotprojecten 25 dend kunstenaars. De kunstenaar-als-onder- 1.12.b Artis leerstoel in-residence beleid samen met de inspan- 1.12.d Studio for Unsolicited Architecture zoeker is in de afgelopen decennia binnen de i.s.m. Artis Natura Magistra en Universiteit ningen die het Fonds doet om waar mogelijk i.s.m. het Nederlands Architectuur Instituut kunsten een vertrouwd fenomeen geworden. van Amsterdam de theoretische bezinning op de kunst en € 102.000 Tot nu toe werd voor dergelijk onderzoek € 41.650 kunstproductie te stimuleren. Met als doel het veelal uitgeweken naar het buitenland. Met werk van de kunstenaar ook door middel van Studio for Unsolicited Architecture is een initia- dit project willen het Fonds BKVB en NWO Als onderdeel van het natraject dat volgde reflectie centraal te stellen. tief van het NAi en het Fonds BKVB. Met de ook in Nederland kunstenaars in de gelegen- op de studiereis Power of Place (2007) is het Studio willen het NAi en het Fonds BKVB heid stellen promotieonderzoek te doen om Fonds BKVB samen met Artis en de Univer- Beeldend kunstenaar Henri Jacobs heeft als een bijdrage leveren aan de steeds groeiende hun werk te verdiepen en te doorgronden. siteit van Amsterdam betrokken bij de instel- eerste kunstenaar, voor een periode van 2 jaar praktijk en toenemende ontwikkeling van Het stelt kunstenaars in de gelegenheid zich ling van een bijzondere leerstoel Cultuur, en voor de helft van zijn werktijd, systema- zelfinitiatieven binnen de ontwerpsector. De te richten op nieuwe vormen van onderzoek Landschap en Natuur. Deze Artis-leerstoel is tisch (praktijk)onderzoek kunnen doen naar studio biedt een podium voor experiment en die zijn geworteld in de praktijk van de officieel door het College van Bestuur van de het oppervlak; het materiaal en de ondergrond innovatie op het gebied van complexe maat- kunsten én bestaande vormen van academisch UvA ingesteld en gevestigd aan de faculteit waarop getekend of geschilderd wordt. Voor schappelijke en ruimtelijke vraagstukken. onderzoek. der Geesteswetenschappen, in de afdeling Jacobs was een aparte, centraal gesitueerde De Studio for Unsolicited Architecture is Kunst-, Religie- en Cultuurwetenschappen. ruimte binnen de academie gereserveerd, waar bedoeld voor architecten, vormgevers, beel- In 2009 werd een dergelijke oproep voor de Erik de Jong werd in 2010 benoemd tot hij deels samen met een groep studenten zijn dend kunstenaars en beschouwers die een bij- eerste keer gedaan. De promotietrajecten bijzonder hoogleraar van deze leerstoel. De onderzoek kon verrichten. Daarnaast heeft drage leveren aan de inrichting van, en theo- die in 2010 van start gingen, hebben in 2011 Artis-professor verzorgt zowel in de col- Jacobs met zijn Surface Research deelgenomen rievorming over, de publieke ruimte. Teams geleid tot verschillende tussentijdse presen- legezalen van de UvA als in de historische aan verschillende onderwijsactiviteiten, in de van minimaal 3 en maximaal 5 deelnemers tatiemomenten, in samenwerking met de collegezaal van Artis colleges voor verschil- vorm van workshops voor aparte afdelingen, worden uitgenodigd om een maatschappelijk- betrokken universiteiten en kunstacademies lende doelgroepen en opleidingsniveaus. Met gastlessen in het honoursprogramma en de ruimtelijk vraagstuk dat in Nederland aan en een uitgebreid (internationaal) netwerk van Artis als uitgangspunt verkennen deze col- Master Artistic Research, lezingen voor de de orde is èn een publiek belang dient, te partijen uit zowel de wetenschappelijke als de leges de verschillende positieve en negatieve staf en studenten, en tutorials voor individu- onderzoeken. Bovendien heeft het voorstel kunstwereld. De voortgangsverslagen en tus- verhoudingen die tussen mens en natuur en ele studenten van uiteenlopende afdelingen en de potentie om in maximaal een half jaar sentijdse resultaten werden geëvalueerd door landschap in onze cultuur bestaan. het Sandberg Instituut. Het onderzoekstraject te worden vertaald in een voorstel richting een speciale stuurgroep, die mede op basis was te volgen via een speciale weblog. Het diverse marktpartijen. daarvan bepaalde dat de projecten konden onderzoek is in 2011 afgerond en op verschil- In 2 rondes werden in totaal 6 teams gese- worden voortgezet. 1.12.c Rietveld Research Residency lende momenten gepresenteerd met kleine lecteerd, de eerste 3 in juni en de laatste 3 in i.s.m. Gerrit Rietveld Academie tentoonstellingen. december. Met financiële ondersteuning van Na de oproep die in november 2011 werd € 10.666 Begin 2012 wordt met een overzichtstentoon- het Fonds krijgen de geselecteerde teams de gedaan, en een druk bezochte informatie- stelling bij Nieuw Dakota en een publicatie kans om een aantal maanden aan de door hen bijeenkomst in het gebouw Kunst & Weten- Sinds eind 2009 is bij wijze van proef door het dieper ingegaan op de resultaten van het zelf gedefinieerde opgave te werken. Het NAi schappen in Utrecht, kwamen 27 onderzoeks- Fonds BKVB en de Gerrit Rietveld Acade- traject. stelt werkruimte in het Schieblock in Rotter- voorstellen binnen. Deze werden beoordeeld mie de Rietveld Research Residency (RRR) in dam ter beschikking, organiseert aanvullende door een interdisciplinair samengestelde het leven geroepen. Het betreft een onder- In 2012 begint het kunstenaarsduo Sjaak denkkracht en draagt zorg voor een publiek- beoordelingscommissie. In 2012 zullen de zoeksplek voor een ‘midcareer’ kunstenaar Langenberg en Rosé de Beer aan een werkpe- en vakgerelateerde inbedding met lezingen, kandidaten voor de 2 beschikbare promo- binnen het kader van de kunstacademie. riode in het RRR, met als onderzoeksonder- debatten en workshops. Een publiekspresen- tieplekken worden gekozen, na een traject Het Fonds BKVB wil met dit project aan- werp de nieuwe allianties op het grensgebied tatie aan het einde van de onderzoeksperiode waarbij o.m. een aantal uitgewerkte onder- dacht besteden aan de rol en positie van de tussen kunst en ideële reclame. Langenberg biedt mogelijkheden om het voorstel aan zoeksvoorstellen worden voorgelegd aan een midcareer-kunstenaar, en aan het moment en De Beer willen ogenschijnlijk conflicte- de kennispartners van het NAi en andere internationale groep referenten. Aanvang van in de carrière van een kunstenaar waar rende werelden samenbrengen en maatschap- opdrachtgevers (ontwikkelaars, particulieren, de promotietrajecten is najaar 2012. vernieuwingsdrift plaatsmaakt voor continu- pelijke vraagstukken agenderen. burgerinitiatieven etc.) te presenteren. De samenwerking met NWO heeft tevens ïteit, inzicht, rijping en diepgang. De RRR Na deze werkperiode wordt het project geëva- geleid tot een uitwisseling van ervaringen met biedt de kunstenaar de mogelijkheid om zijn lueerd en zal bekeken worden of het initiatief Voor de eerste ronde zijn de volgende teams de respectievelijke beoordelings- en selectie- kunstenaarspraktijk op een nieuwe manier in wordt uitgebreid i.s.m. andere academies. geselecteerd: procedures. te richten, naast de meer solitair geconcen- - Lilith van Assem, Lieke van Hooijdonk, treerde praktijk in het eigen atelier. Belang- elsbeth Ronner, Luna Maurer en rijk onderdeel daarvan is de overdracht van roel Wouters kennis en ervaringen op een nieuwe generatie - Oana Rades, Harm Timmermans, kunstenaars. Het project brengt het artist- Paul Zuidgeest

26 Fonds BKVB 2011 / spoor 3 - bijzondere projecten / 1.12 pilotprojecten 27 - Maarten van Tuijl, Tom Bergevoet, nodig zijn, of iemand met een specifieke voor kunstenaars en het versterken van het van de stad op de Maas, Erasmusburg en de Paul Jorna technische kennis. Op Time/Bank plaatst de (privaat) opdrachtgeverschap. Met als doel Noordoever van Rotterdam. De kijker laat de kunstenaar een oproep voor mensen die hem het beeldende kunstaanbod in het bedrijfsle- gebeurtenissen aan zich voorbij trekken en Voor de tweede ronde zijn de volgende teams hierbij kunnen helpen. Hij betaalt deze men- ven en publieke domeinen binnen en buiten leert de werkelijkheid opnieuw bekijken. geselecteerd: sen niet met euro’s maar waardeert hun inzet de cultuursector beter zichtbaar te maken. - Erno Langenberg, René Kuiken en met ‘Hour Notes’. De verdiende Hour Notes Jan Heijns kunnen via het netwerk worden besteed aan Stichting Worm Rotterdam - Dingeman Deijs, Jeroen Atteveld en diensten en goederen. Allard van Hoorn als gemachtigde voor Joep van Lieshout Karin Christof Daarnaast zorgt Time/Bank ervoor dat de (Amsterdam) (Rotterdam), Jeroen Bergsma (Rotterdam), - Lucas Zoutendijk, Eric Frijters, kennis en ervaringen van gesubsidieerde € 53.500 Marco Broeders (Rotterdam) Cees van der Veeken en Robbert Snep projecten breder gedeeld worden en ten goede € 55.906 (totaal) kunnen komen aan de projecten van andere In samenwerking met de Appel Arts Center kunstenaars. Time/Bank heeft inmiddels en de Akzo Nobel Art Foundation ont- De kunstenaars waren betrokken bij de ont- 1.12.e Time/Bank ook een ‘vestiging’ in Nederland en is online wikkelt kunstenaar Allard van Hoorn een wikkeling van het nieuwe Worm, een multi- i.s.m. Stroom Den Haag en Time/ wereldwijd te gebruiken. grootschalig en ambitieus kunstwerk; een functionele presentatieruimte voor beeldende Bank New York ‘imaginaire reismachine’ voor de entree van kunst, film en muziek in Rotterdam. Voor € 0 het nieuwe gebouw van de Appel. Het project het concept, de verbouwing en inrichting van 1.12.f Matching Grants Skies over Snaefell is een 5 bij 9 meter grote het gebouw is samengewerkt met Atelier van Met Stroom Den Haag heeft het Fonds installatie bestaande uit 2500 LED lampen, Lieshout, Jeroen Bergsma (2012 architecten) BKVB in 2011 het initiatief genomen om een Deze subsidievorm is ook in 2011 in de die een voortdurend veranderende sequentie en Marco Broeders (CO2RO ontwerpers). samenwerking aan te gaan met Time/Bank. praktijk getoetst en verder uitgewerkt en toont van landschappen en van het internet De laastste 2 vooral vanwege de verrassende Dit is een online platform waar kunstenaars, aangescherpt. De Matching Grants zijn geïndexeerde luchten boven de berg, gletsjer vorm en oplossing die zij boden op basis van curatoren, schrijvers en andere mensen in de bedoeld voor instellingen, maatschappelijke en vulkaan Snaefell in IJsland. Dit is de plek het hergebruik van bestaande materialen. Van culturele sector, tijd, kennis en vaardighe- organisaties of bedrijven die samen met een waar Jules Verne zijn reis naar het middelpunt Lieshout vanwege diens inhoudelijke bena- den kunnen uitwisselen zonder gebruik te kunstenaar een bijzondere opdracht willen van de aarde liet beginnen en waar de NASA dering van projecten als Infernopolis en Slave maken van geld. Time/Bank is een project realiseren. De regeling is een stimulans voor haar astronauten traint voor de eerste reis City. Worm streeft naar een interdisciplinaire van de kunstenaars Anton Vidokle en Julieta partijen om met kunstenaars te werken, en de naar de maan. Er wordt tevens een educatieve aanpak en een contrast van verschillende leef- Aranda. Het onderzoekt de mogelijkheden samenwerking tussen culturele instellingen, module toegevoegd, een uitvouwbaar modu- werelden die uitdagend is voor de bezoekers van de culturele sector om zelf bij te dragen marktpartijen en kunstenaars te versterken. laire ‘schoolklas’, waarin de geschiedenis van van het gebouw. Doel is een gebouw dat niet aan oplossingen voor problemen rondom de Het gaat uit van een co-financiering van de verbeelding wordt gepresenteerd. kunst laat zien, maar kunst is, een plek waar productie en presentatie van kunst. Time/ minimaal 50% door de opdrachtgever, waarbij kunst en functionaliteit versmolten zijn. Bank wil nieuwe waarde creëren voor veel van onder meer een vereiste is dat de opdracht- de (immateriële) uitwisselingen die sowieso al gever het honorarium voor de kunstenaar Het Internationaal Filmfestival Rotterdam Overzicht Matching grants plaatsvinden binnen de kunsten. betaalt, en de projecten voor een breed als gemachtigde voor Germaine Kruip Aantal vergaderingen: 2 publiek toegankelijk zijn. (Amsterdam/Brussel) Positief 3 Om een extra bijdrage te leveren aan de € 36.850 Negatief 4 totstandkoming van bijzonder nieuw werk, De subsidiemogelijkheid verkent de weg naar Totaal 7 stuurde het Fonds BKVB bij elke subsidie die mogelijk nieuw beleid, waarbij instellingen Het betreft de presentatie Eye Trap, onderdeel najaar 2011 werd toegekend, een ‘Hour Note’ en kunstenaars in onderlinge samenhang een van het beeldende kunst programma ‘For van Time/Bank. aanvraag indienen en verantwoording nemen Real’ van het IFFR. Kunstenaar Germaine 1.12.g Circle Production Fund Dit biljet is ontworpen door de Amerikaanse voor de resultaten. De matching grants Kruip plaatst het publiek achter een enorm € 50.000 kunstenaar Lawrence Weiner en biedt een bieden kansen voor kunstenaars om nauwer realtime scherm. In de Cruise Terminal zit extra mogelijkheid om – naast de bijdrage van met instellingen samen te werken. Het stelt het publiek als in een bioscoop voor een raam Bij wijze van pilotproject ondersteunt het het Fonds – een project te realiseren. Bijvoor- instellingen beter in staat om als opdrachtge- van 4 bij 10 meter. Het uitzicht transformeert, Fonds BKVB de opzet van het Circle Pro- beeld om advies te vragen aan een kunstenaar ver voor de productie van kunstwerken op te bij zonsondergang en muzikaal begeleidt duction Fund. Dit is een initiatief van Smart die ervaring heeft met het realiseren van treden. Het vergroot de betrokkenheid van de door het Metropole Orkest, tot een film. Project Space in Amsterdam met als doel een monumentaal werk in de openbare ruimte. instelling bij het project, beloont ambitie en Het orkest voert in samenwerking met het duurzaam financieel model tot stand te bren- Om hulp te vragen bij de vertaling van een ondernemerschap. De regeling slaat boven- Muziekinstituut MultiMedia een nieuwe gen voor publiek-private samenwerking tussen inhoudelijke tekst over het werk. Of als er dien een brug tussen kunst en markt. Het soundtrack uit, speciaal geschreven voor de verschillende belanghebbenden in de dingen gebouwd moeten worden, figuranten biedt mogelijkheden voor marktverruiming een van de meest spectaculaire vergezichten kunstwereld – beeldend kunstenaars, betrok-

28 Fonds BKVB 2011 / spoor 3 - bijzondere projecten / 1.12 pilotprojecten 29 ken kunstinstellingen, galeries, verzamelaars, af te sluiten. Een lening kan worden aange- Amsterdam Art Book Fair Haag. De resultaten verschenen op een speci- subsidiënten en het publiek. Het betreft een vraagd als voorfinanciering voor het ont- € 13.250 ale website, die tevens dienst deed als platform revolving fonds dat voorfinanciering biedt wikkelen, maken en presenteren van nieuw voor de voortzetting van debat en dialoog. voor de realisatie van de kunstwerken. Door- werk. Het maximale bedrag van een lening is In mei 2011 werd in Vlaams Cultuurhuis In 2009 ondersteunde het Fonds BKVB al dat met de kunstenaars en hun vertegenwoor- € 8.000, een bedrag dat in termijnen binnen 3 De Brakke Grond de eerste Amsterdam Art het symposium Scratching the Surface – Matters digende galeries wordt overeengekomen dat jaar afgelost moet zijn. De aanvragen voor een Book Fair (AABF) gehouden, een initiatief of Perception over hedendaagse glaskunst in de investering in het werk wordt terugbetaald lening worden getoetst door een commissie op van Delphine Bedel en Yannick Bouillis. Het Nederland. wanneer het werk wordt verkocht, vloeit het basis van het CV, de artistieke kwaliteit van Fonds BKVB ondersteunde een intensief en geïnvesteerde bedrag op termijn terug in het werk en plan, en de zakelijke verantwoording. drukbezocht lezingenprogramma tijdens deze fonds. Het komt zodoende weer beschikbaar De kwaliteit van de toekenningen wordt beurs, als een bijdrage aan het inhoudelijke B’Lowlands voor nieuwe investeringen in nieuwe kunst- extra gewaarborgd door de afvaardiging van debat over publicaties over hedendaagse beel- € 7.500 projecten. Het voordeel is dat de middelen op een commissielid van het Fonds BKVB in de dend kunstenaars in Nederland en de positie i.s.m. Nationaal Glasmuseum en Lowlands deze manier in principe tot in lengte van jaren commissie van het Materiaalfonds. In 2011 van het Nederlandse kunstenaarsboek in een Festival inzetbaar blijven. Met het Circle Production verstrekte het Materiaalfonds 39 leningen. internationale context. De AABF toonde Fund maakt eenmalig subsidiëren plaats voor de laatste ontwikkelingen op het gebied van Het project B’Lowlands is een samenwerking duurzaam financieren. ‘printed matter’ en digitale media. Aan de tussen curator Marjolein Starreveld, het Nati- 1.12.1 Overige pilotprojecten beurs namen onafhankelijke uitgevers uit 16 onaal Glasmuseum, het Lowlands Festival Het Fonds BKVB ondersteunt het Circle Pro- landen, verschillende tijdschriften, kunste- en glaskunstenaar Arnout Visser. Het Fonds duction Fund als onderdeel van het onderzoek Deelerwoud naars, opleidingen en instellingen deel. Het BKVB kende de laatste een bijdrage toe voor naar alternatieve ondersteuningsmodellen € 7.500 Fonds BKVB was met een stand aanwezig en een spraakmakende glasworkshop op het voor beeldend kunstenaars. Het Circle Pro- toonde een selectie van de kunstenaarsboeken Lowlands festival 2011 waarbij het ambacht duction Fund biedt kansen voor kunstenaars In 2011 heeft het Fonds BKVB een verken- die met steun van het Fonds BKVB tot stand glasblazen in een hedendaagse context werd om nauwer met instellingen samen te werken nend onderzoek ondersteund naar de moge- kwamen. De AABF vond plaats tijdens de geplaatst. Vanuit een op hout gestookte oven aan bijzondere producties van vooraanstaande lijkheden van een gastatelier voor beeldend Art Amsterdam en de Amsterdam Art Week. werd met recycled glas geblazen, waarbij Vis- kunstenaars en het biedt de instelling de kunstenaars en wetenschappers op het groot- ser naast zijn eigen ontwerpen en ideeën ook mogelijkheid om op een ondernemende ste particuliere, en nooit publiek opengestelde het publiek op het festivalterrein liet kennis- manier als opdrachtgever op te treden voor de landgoed van Nederland, het Deelerwoud op Biennale Kijkduin maken met glasblazen. De resultaten werden productie van ambitieuze kunstwerken. Het de Hoge . Dit in het verlengde van de € 10.710 tijdens de Glasdagen gepresenteerd in het project vergroot de onderlinge betrokkenheid ‘binnenlandateliers’. Kunstbemiddelaar Jouke Nationaal Glasmuseum. en verantwoordelijkheid tussen instelling, Kleerebezem heeft de specifieke kwaliteiten Ter ondersteuning van het inhoudelijke debat Het Fonds BKVB beschouwt deze toeken- kunstenaar, galerie en publiek. De uitkomsten van het landgoed onderzocht, in relatie tot over de positie van het medium glas voor ning als een bijdrage aan de ontwikkeling, van de pilot fase van het fonds zullen in 2012 het actuele discours m.b.t. kunst en land- kunstenaars en vormgevers, ondersteunde positionering en zichtbaarheid van het worden gedeeld met het kunstenveld. schap, en de meerwaarde van een verblijf in het Fonds BKVB het symposium Transparent medium glas voor kunstenaars en vormgevers het Deelerwoud voor zowel de kunstenaar Vision – the Art and Science of Glass, onderdeel en een breder publiek. De bijdrage voor de als de plek/regio in kaart gebracht. Hij van de Biënnale Kijkduin 2011. Tijdens het workshop ligt in het verlengde van de steun 1.12.h Materiaalfonds heeft zowel de praktische, als inhoudelijke symposium lieten experts hun licht schijnen die eerder werd verleend aan de glassymposia € 85.000 mogelijkheden verkend, in nauw overleg met op nieuwe concepten en ontwikkelingen Scratching the Surface en Transparent Vision de eigenaar. Daarnaast is bekeken wat de binnen het vakgebied. Zij bespraken vernieu- tijdens de Biënnale Kijkduin. Met een aparte projectbijdrage van het mogelijkheden zijn voor een samenwerkings- wende applicaties en technieken, en belicht- ministerie van OCW is het Fonds BKVB een verband tussen kunst en wetenschap, en of er ten glas als kunstenaarsmedium, zoals dat samenwerking aangegaan met het Materi- voor de publieke presentatie van de resultaten zich vanaf begin 19de eeuw tot heden heeft Hollandse Meesters in de 21e eeuw aalfonds voor Beeldende Kunst en Vormge- aansluiting gevonden kan worden bij culturele ontwikkeld. Het doel van het symposium € 106.410 ving. Dit als onderdeel van het onderzoek instellingen in de regio of daarbuiten. Begin was om de banden tussen kunst, wetenschap i.s.m. het Mediafonds, Interakt, regionale naar alternatieve financieringsmogelijkheden 2012 zal besloten worden tot een mogelijke en de industrie aan te halen en de vakwereld omroepen en musea voor de productie van nieuw werk door kun- continuering van het project, en het al dan in contact te brengen met leidende figuren stenaars, en de werking en betekenis van de niet selecteren van een pre-resident die op het uit verschillende sectoren. Het symposium Op 18 mei 2011 werd in aanwezigheid van renteloze lening als financieringsinstrument. landgoed kan werken. Gedacht wordt aan een leverde een bijdrage aan innovatieve ontwik- Halbe Zijlstra, staatssecretaris van Onderwijs, beeldend kunstenaar die het landschap als kelingen op het gebied van glas, zowel voor de Cultuur en Wetenschap, in de Kunsthal Rot- Het Materiaalfonds biedt de mogelijkheid hoofdthema heeft. wetenschap als voor de kunst. Het symposium terdam het project Hollandse Meesters in de 21e voor kunstenaars om een renteloze lening vond plaats bij het Gemeentemuseum in Den eeuw gepresenteerd. Hollandse Meesters is een

30 Fonds BKVB 2011 / spoor 3 - bijzondere projecten / 1.12 pilotprojecten 31 reeks korte gefilmde portretten van heden- jaar als gastland vertegenwoordigd is. Binnen diepen en daarop te reflecteren. De werkperi- Gulf Art Guide: Art and Artists’ resources in the daagse beeldend kunstenaars in hun atelier of het brede programma van het Nederlands Let- ode biedt kansen om werkervaring op te doen, Arabian Peninsula is een onderzoeksproject op hun werkplek. Het project moet uitgroeien terenfonds organiseerde het Fonds BKVB een nieuwe velden te ontdekken en internationale van Robert Kluijver en Neil van der Linden. tot een omvangrijke serie waarin een generatie tentoonstelling van medegefinancierde boeken contacten op te doen of uit te breiden. Onder leiding en in samenwerking met de belangrijke kunstenaars wordt vastgelegd. In over beeldende kunst, vormgeving en architec- SICA (Stichting Internationale Culturele de Kunsthal Rotterdam werden de eerste 15 tuur en was de striptentoonstelling Mooi is Voor de werkperiode 2011/2012 is Alexandra Activiteiten) zullen zij een online gids maken films getoond in 10, door Rob Vrijen ontwor- dat!, een inititatief van de intendant strips, te Landré geselecteerd door een internationale die de kunstscene in de landen die tot de pen, mobiele bioscoopjes. De bioscoopjes met zien. Verder organiseerde het Fonds BKVB commissie. Samen met de Duitse curato- Gulf Cooperation Council behoren (Ver- inhoud zijn vervolgens ter beschikking gesteld een aantal boekpresentaties. ren Carla Donauer en Jasmin Makk zal zij enigde Arabische Emiraten, Qatar, Saudi aan musea, terwijl de films zijn uitgezonden Het Nederlandse paviljoen is met groot verschillende tentoonstellingen samenstellen Arabië, Bahrein, Kuwait en Oman) in kaart door regionale omroepen en ook online te enthousiasme ontvangen door Chinese pers in musea en kunstinstellingen in het grens- brengt en ontsluit voor de Nederlandse zien zijn. en publiek. Het paviljoen kwam mede tot gebied, waaronder het Stedelijk Museum kunstwereld. Doel is daarbij enerzijds om Hollandse Meesters is een uniek samenwer- stand met steun van het Fonds BKVB. Ira ’s-Hertogenbosch. inzichten te geven in de ontwikkelingen die kingsproject van regionale omroepen en beel- Koers en Roelof Mulder wonnen de pitch die daar plaatsvinden, anderzijds om contacten dende kunst-instellingen. Het is een initiatief onder 5 ontwerpbureaus werd uitgeschreven. Overzicht SMAX met de hedendaagse kunstwereld in de Golf van Michiel van Nieuwkerk en Ineke Hilhorst De titel van de inzending ‘Open Landscape – Aantal vergaderingen: 1 doelgerichter en gemakkelijker te maken. De en wordt geproduceerd door Interakt/ Open Book’ namen zij letterlijk door een licht Positief 1 focus ligt op de beeldende kunst en hieraan René Mendel. Een commissie bestaande uit en open landschap te ontwerpen volgens een Negatief 3 gerelateerde disciplines en cross-disciplinaire Martijn Sanders, Hans den Hartog Jager en strak grid van Hollandse dijken. Het pavil- Totaal 4 samenwerkingen. De website wordt compa- Judith Cahen heeft in 2010 een lijst met te joen was herkenbaar aan een zwevende wolk tible met SICA’s cultural exchange sites. Er filmen kunstenaars samengesteld, op basis van die boven het kunstmatige landschap hing zullen nieuwe technieken toegepast worden voorstellen van betrokken beeldende kunst- met een knipoog naar de typisch Hollandse Powerhouse Detroit om zoveel mogelijk geïnteresseerden te instellingen door het hele land. Het project wolkenluchten die door de eeuwen heen € 10.500 bereiken. wordt ondersteund door het Fonds BKVB en vele kunstenaars uit de lage landen hebben i.s.m. Design 99 en Partizan Publik het Mediafonds. geïnspireerd. Het Fonds BKVB beschouwt deze toeken- Het Fonds BKVB heeft i.s.m. Interakt na Sinds 2010 ontwikkelt het Fonds BKVB ning als een bijdrage aan het inzicht in en het afloop van de tentoonstelling de distributie i.s.m. Design 99 het pilotproject Power inhoudelijke debat over de rol en de positie van de bioscoopjes op zich genomen. Deze SMAX curator-in-residence House Detroit. Doel van dit project is om van de beeldende kunst en beeldend kun- zijn in bruikleen gegeven aan diverse musea € 15.000 een archetypisch Amerikaans ‘suburban’ stenaars in het Arabisch schiereiland en de en reizen tijdelijk naar festivals en tentoon- i.s.m. Schloss Ringenberg en de Duitse deel- arbeidershuis te transformeren tot gastatelier mogelijkheden voor samenwerking en uitwis- stellingen. Een ervan is aangeboden aan het staat Nordrhein-Westfalen voor kunstenaars, met hergebruik van lokale seling met het Nederlandse vakgebied. De ministerie van OCW. materialen en in samenwerking met de lokale toekenning van deze subsidie aan het SICA SMAX is een Nederlands-Duits samen- gemeenschap. Na Césare Peeren van 2012 als opdrachtgever en projectleider ziet het werkingsproject waarbij 1 Nederlandse en 2 architecten startte eind 2010 de vormgever Fonds BKVB als een goede garantie voor een Beijing International Book Fair Duitse curatoren in de gelegenheid worden Guido Marsille met een werkperiode waarin juiste terugkoppeling van de resultaten van € 120.060 gesteld om gedurende een jaar met een eigen hij een ‘public kitchen’ realiseerde. In 2011 het project met het Nederlandse kunstenveld. i.s.m. Nederlands Letterenfonds budget een programma samen te stel- is de schilder Jan van der Ploeg geselecteerd len bij verschillende musea en kunstcentra voor de laatste werkperiode als onderdeel van Eind augustus opende staatssecretaris Halbe in het grensgebied. De curatoren werken het pilot project, dat zal plaatsvinden in het 711 LAB Zijlstra onder grote belangstelling het Neder- en verblijven in Schloss Ringenberg, een voorjaar van 2012. Het project zal worden € 10.000 landse paviljoen op de Beijing International tentoonstellings- en artist in residence plek afgesloten met een gezamenlijke publicatie, Bookfair. Het paviljoen van 1500 m2 is tussen Arnhem en Düsseldorf. De deelname op initiatief van de bemiddelaars Partizan Met het ontwerp Convertible House #1 won- ontworpen door Ira Koers en Roelof Mulder van de Duitse curatoren wordt mogelijk Publik. Mogelijk wordt het atelier vervolgens nen de architecten Stefan Werrer en Matthias en heeft als titel Open Landscape – Open Book. gemaakt door de minister-president van de opgenomen in het reguliere aanbod van bui- Bauer van 711 LAB de Simplicity stimule- De totstandkoming van het paviljoen was een deelstaat Nordrhein-Westfalen. De bijdrage tenlandateliers van het Mondriaan Fonds. ringsprijs in Almere. In het verlengde hiervan coproductie tussen het Fonds BKVB en het van het Fonds BKVB maakt de deelname heeft het Fonds BKVB hen een speciale Nederlands Letterenfonds. van de Nederlandse curator mogelijk. Met dit bijdrage toegekend met als doel dit huis Het Fonds BKVB nam op uitnodiging van het buitenland atelier wil het Fonds BKVB jonge Gulf Art Guide ook daadwerkelijk te realiseren. Hiertoe is Nederlands Letterenfonds deel aan de Beijing bemiddelaars de gelegenheid bieden om in een € 54.000 inmiddels een overeenkomst met de gemeente International Book Fair waar Nederland dit andere omgeving en cultuur hun werk te ver- i.s.m. SICA gesloten en een opdrachtgever gevonden.

32 Fonds BKVB 2011 / spoor 3 - bijzondere projecten / 1.12 pilotprojecten 33 De bijdrage van het Fonds BKVB is om in door vier kunstcritici die elkaar per aflevering 1.13.a Intendant documentaire fotografie De intendant was tot medio september werk- het kader van het particulier opdrachtgever- afwisselen. De critici zijn Bart Rutten (con- zaam bij het Fonds BKVB. schap de haalbaarheid van het ontwerp verder servator Stedelijk Museum), Ann Demeester De intendant documentaire fotografie, te verkennen en te ontwikkelen in zowel (directeur De Appel), Valentijn Byvanck Annelies Kuiper, rondde haar werkzaamhe- inhoudelijke als praktische zin. (directeur Nationaal Historisch Museum) den af op 1 januari. Zie de website voor de 1.13.c Progammamanager Culturele Convertible House #1 is een woongebouw en Hans den Hartog Jager (kunstcriticus en onderbouwing en uitwerking van de pro- diversiteit, 355°, Art Beyond Borders met aanpassingsvermogen. Het is een schrijver). Zij duiken in het oeuvre van een grammapunten. In bijlage 1 is te lezen welke experiment om voor de complexiteit van het kunstenaar, bezoeken ateliers of tentoonstel- projecten binnen dit kader zijn geïnitieerd en In 2008 stelde het Fonds BKVB Özkan hedendaagse wonen een eenvoudige maar lingen en laten hun enthousiasme en visie los ondersteund en hoe deze na het vertrek van Gölpinar aan als programmamanager die toch flexibele oplossing te bieden. De steeds op het werk. Er komen alleen kunstenaars aan de intendant door derden worden voortgezet tot taak heeft de culturele diversiteit in te wisselende intensiteit van gebruik in relatie bod waarvan op het moment van de uitzen- en geadopteerd. bedden als een vanzelfsprekend onderdeel tot de seizoenen en het aantal bewoners en ding ergens in het land werk te bekijken is. In van het Fonds BKVB. Met de aanstelling gasten, wordt door het ontwerp gefaciliteerd. 2011 werd ook de derde serie in gang gezet. De intendant was aangesteld om uitvoering van een programma­manager onderstreept Deze veranderbaarheid komt tot stand door te geven aan het programmadocument met de het Fonds BKVB het belang van het denken een combinatie van een vast volume en een volgende doelstellingen: over culturele diversiteit, zoals dat ook in het op rails verplaatsbaar volume. Er bestaan 2 1.13 Intendanten 1. Instellen jaarlijkse prijs documentaire beleidsplan 2009-2012 aan de orde komt. radicaal verschillende toestanden met elk een fotografie Enerzijds ziet het Fonds BKVB dit als een eigen genuanceerde verhouding tussen bin- Sinds een paar jaar werkt het Fonds BKVB 2. Nederlandse documentaire fotografie verantwoordelijkheid, anderzijds zoekt het nen- en buitenruimte. met 2 intendanten, een voor de strips en internationaliseren Fonds aansluiting bij de veranderende kunst- een voor de documentaire fotografie, en een 3. De Nederlandse documentaire fotografen praktijk en probeert het meer mogelijkheden programmamanager culturele diversiteit. Het via de media sneller in contact brengen met te creëren voor kunstenaars met verschillende OCAT, Shenzhen, China Fonds is tot hun aanstelling overgegaan als (internationale) opdrachtgevers intenties, achtergronden en referenties. € 7.735 gevolg van klemmende vragen uit de desbe- 4. Stimuleren van onderwijs op het gebied van Begin 2009 lanceerde Gölpinar het pro- treffende disciplines. Deze betreffen vooral documentaire fotografie gramma 355°, Art Beyond Borders. Het pro- Op verzoek van de Nederlandse Ambassade de bloccades in de maatschappelijke receptie 5. Allianties of concurrentie met bestaande gramma heeft 4 belangrijke doelen. in Beijing heeft het Fonds BKVB als pilot- en ontwikkeling. Voor het aanstellen van en documentaire opdrachten project een residency periode van 3 maanden werken met de intendanten heeft het Fonds 6. Aanhaken bij initiatieven van bestaande 1. Het vergroten van zichtbaarheid van bij OCAT in Shenzen ondersteund. Deze BKVB een procedure ontwikkeld waarbij instellingen die vernieuwing of verbetering kunstenaars met andere culturele achter- residency is onderdeel van een groter samen- eerst in samenspraak met enkele vertegen- nastreven gronden werkingsverband tussen de Nederlandse woordigers uit de discipline een analyse is 7. Onderzoeken en stimuleren mogelijkheden 2. Het aanjagen van de landelijke discussie en Ambassade, de SICA en OCAT in het kader gemaakt van de knelpunten die een goede nieuwe media bieden van ruimte aan kennis- en van de Cultural Exchange China-Nederland. beoefening van het vak in de weg staan. Deze ervaringsuitwisseling. Van 15 augustus tot 15 november 2011 werkte punten zijn verwerkt tot een programmadocu- 1.13.b Intendant strips 3. Het Fonds BKVB beter bereikbaar maken Frank Havermans hier als artist-in-residence. ment. Nadat de reacties van vertegenwoordi- voor een diverse groep aanvragers Onderdeel van de residency was de deelname gers uit het vakgebied waren verwerkt, vormt De intendant strips is Gert-Jan Pos, die 4. Het verankeren van expertise over culturele aan de tentoonstelling ‘Future Relevance’, een dit het officiële document waar de intendant in 2009 werd aangesteld om uitvoering te diversiteit binnen en buiten het Fonds parallel programma bij de 2011 Shenzhen and uitvoering aan moet geven. geven aan het programmadocument met de BKVB Hongkong Bi City Biennale of Urbanism/ De benoemingstermijn van de intendant volgende doelstellingen: Architecture. is voor 2 jaar – met een mogelijke verlen- ging van een jaar. De programmamanager 1. Instellen van een jaarlijkse, prestigieuze culturele diversiteit is in 2008 benoemd voor prijs; 4Art 4 jaar. Verschillende stuurgroepen met ver- 2. Versterken van de internationale uitstraling i.s.m. AVRO tegenwoordigers uit de vakwereld zien toe op van het vakgebied; € 119.000 de voortgang en uitvoering van de program- 3. Bewerkstelligen van een bredere uitstraling madocumenten door de intendanten. Zie de en erkenning In 2011 was als onderdeel van AVRO Kunst- website voor de onderbouwing en uitwerking 4. Versterken van bestaande organisaties Uur elke zaterdagmiddag op Ned 2 de 2e serie van deze programmapunten. In bijlage 1 is te en evenementen en uitbreiden met jaarlijks van 4 Art te zien. In elke aflevering staat het lezen welke projecten binnen dit kader zijn evenement werk van een hedendaagse beeldend kunste- geïnitieerd en ondersteund. 5. Stimuleren van een onderzoekende naar centraal. Het programma wordt gemaakt houding van stripmakers

34 Fonds BKVB 2011 / spoor 3 - bijzondere projecten / 1.13 intendanten 35 2. BEZWAAR- EN BEROEPS- Bezwaarschriften stimuleringssubsidies Beroepszaken stimuleringssubsidies PROCEDURES beeldende kunst bouwkunst

Als een aanvraag voor een subsidie niet Afgewezen aanvragen* 951 Ingediende hoger beroepschriften 1 Ingediende bezwaarschriften 102 Hoger beroep kennelijk niet ontvankelijk 1 wordt gehonoreerd, kan een kunstenaar Ingetrokken bezwaarschriften 9 een bezwaarschrift indienen bij het bestuur Behandelde bezwaarschriften 94 van het Fonds BKVB. De aanvrager kan Niet ontvankelijk verklaarde bezwaarschriften 2 Herbeoordelingen na bezwaarschrift 21 Bezwaarschriften buiten en het bezwaarschrift eventueel mondeling binnenlandateliers toelichten tijdens een hoorzitting. Als het Positief advies na herbeoordeling 10 Gehonoreerd bezwaar op formele grond 6 bezwaarschrift niet wordt gehonoreerd, of als Ongegrond verklaarde bezwaarschriften 76 Afgewezen aanvragen 446 de werkgroep na herbeoordeling weer negatief Ingediende bezwaarschriften - over de aanvraag adviseert, kan de aanvrager * inclusief formele afwijzingen en exclusief herbeoordelingen Behandelde bezwaarschriften - in beroep gaan bij de Arrondissementsrecht- bank. Als dit beroep door de rechtbank wordt verworpen staat hoger beroep open bij de Beroepszaken stimuleringssubsidies Bezwaarschriften TAX-videoclipfonds beeldende kunst Raad van State. Ook het Fonds BKVB kan Afgewezen subsidies* 30 bij de Raad van State in hoger beroep gaan als Ingediende beroepschriften 3 Ingediende bezwaarschriften 3 de rechtbank een beroepschrift gegrond heeft Behandelde beroepschriften 3 Behandelde bezwaarschriften 2 verklaard. Beroep ongegrond 3 Ongegrond verklaarde bezwaarschriften 2 Beroep kennelijk niet ontvankelijk 1 * exclusief aanvragen, die door het Mediafonds werden Van de in 2011 ingediende bezwaarschriften Ingediende hoger beroepschriften 1 afgewezen Hoger beroep kennelijk niet ontvankelijk 1 en beroepschriften waren er begin 2012 nog enkele in behandeling. Een aantal van de in 2011 behandelde bezwaarschriften en beroep- Bezwaarschriften Gamefonds Bezwaarschriften stimuleringssubsidies schriften zijn in 2010 ingediend. vormgeving Afgewezen subsidies* 5 Ingediende bezwaarschriften - Afgewezen aanvragen* 310 Behandelde bezwaarschriften - Ingediende bezwaarschriften 19 Ingetrokken bezwaarschriften 2 * exclusief aanvragen, die door het Mediafonds werden Behandelde bezwaarschriften 23 afgewezen Herbeoordelingen na bezwaarschrift 9 Positief advies na herbeoordeling 4 Ongegrond verklaarde bezwaarschriften 19 Bezwaarschriften op financiële grond

* inclusief formele afwijzingen en exclusief herbeoordelingen Beschikkingen waarbij het subsidiebedrag lager is vastgesteld 89 Ingediende bezwaarschriften 11 Bezwaarschriften stimuleringssubsidies Behandelde bezwaarschriften 10 bouwkunst Geheel gehonoreerde bezwaarschriften 4 Deels gehonoreerde bezwaarschriften 5 Afgewezen aanvragen* 122 Ongegrond verklaarde bezwaarschriften 1 Ingediende bezwaarschriften 3 Behandelde bezwaarschriften 7 Herbeoordelingen na bezwaarschrift 5 Positief advies na herbeoordeling 1 Ongegrond verklaarde bezwaarschriften 6

* inclusief formele afwijzingen en exclusief herbeoordelingen

36 Fonds BKVB 2011 / 2. bezwaar- en beroepsprocedures 37 3. PUBLIEKSGERICHTE ACTIVITEI- Boekpresentatie met debat strips, te zien. Verder organiseerde het Fonds reisbeurs of presentatiesubsidie ontvingen TEN EN COMMUNICATIE Op 7 juni werd in debatcentrum De Nieuwe BKVB een aantal boekpresentaties. Ook was en inmiddels tot de top van de hedendaagse Liefde het essay Wild Park. Het onverwachte het Fonds BKVB betrokken bij de totstand- cultuur gerekend worden. Deze selectie werd De publieksgerichte activiteiten van het Fonds als opdracht van Jeroen Boomgaard gepresen- koming van het veelgeprezen ontwerp van het aangevuld met een keuze uit de afgelopen 5 BKVB hebben allereerst tot doel potentiële teerd met een debat. Dit essay is het zesde paviljoen. fondsjaren. aanvragers te wijzen op de subsidiemogelijk- deel van de essayreeks van het Fonds BKVB. Een ander publieksmoment was de aandacht heden. Daarnaast worden activiteiten ontwik- Lex ter Braak (directeur Fonds BKVB), Siebe Informatiebijeenkomst Promoveren in de voor het theeservies dat het Fonds BKVB elke keld om beleidsmakers en publiek inzicht te Thissen (Hoofd Kunst & Openbare Ruimte Kunsten 2 jaar uitreikt aan de laureaten van de Fonds- geven in de mogelijkheden en resultaten van CBK Rotterdam) en Jeroen Boomgaard Op zaterdag 3 september werd in Utrecht prijzen. Dit ontwerp van Jan Broekstra werd het Fonds BKVB. Tenslotte zoekt het Fonds (kunsthistoricus, Lector Kunst & Publieke een informatiebijeenkomst georganiseerd genomineerd voor Prijs de Prijs; een wedstrijd BKVB regelmatig de openbaarheid op om Ruimte Gerrit Rietveld Academie) voerden voor de tweede ronde van ‘Promoveren in voor de best ontworpen kunstprijs. deel te nemen aan het actuele kunstdebat. een gesprek over de rol van kunst in de open- de Kunsten’. Tijdens deze bijeenkomst werd Ook was het Fonds BKVB met een boeken- In 2011 was ook de communicatie rond de bare ruimte en aanverwante onderwerpen. de nieuwe ‘call for proposals’ toegelicht en stand aanwezig op de Sunday Book Fair in aanstaande fusie een terugkerend onderwerp presenteerden de huidige promovendi hun het Stedelijk Museum Amsterdam en tijdens en werd de nieuwe huisstijl van het Mondri- Dutch Doc Days en Award voorlopige onderzoeksresultaten. de Amsterdam Art Book Fair in de Brakke aan Fonds voorbereid. Op 11 en 12 juni vonden voor het eerst de Grond in Amsterdam. Dutch Doc Days plaats, een nieuw fotografie- Uitreiking Marten Toonderprijs festival in Utrecht waarbij gedurende 2 dagen Op 9 september 2011 werd in Breda aan 3.1 Publieksmomenten alles in het teken van documentaire fotogra- striptekenaar Peter Pontiac de Marten Toon- 3.2 Tentoonstellingen In 2010 vonden verschillende activiteiten fie staat. Tijdens het festival werd voor de derprijs uitgereikt. De uitreiking was tevens plaats die, al dan niet in samenwerking met tweede keer de Dutch Doc Award uitgereikt, het startschot van het Stripfestival Breda dat Tentoonstellingsruimte Fonds BKVB derden, door het Fonds BKVB werden geor- dit jaar aan Henk Wildschut. De prijs en het van 9 tot 11 september plaatsvond en waar de Onder de titel Toekenning startte het Fonds ganiseerd. evenement zijn een initiatief van de intendant Intendant Strips van het Fonds BKVB diverse BKVB in 2001 een serie tentoonstellingen in documentaire fotografie en wordt georgani- activiteiten organiseerde. de eigen tentoonstellingsruimte met werk dat Volkskrant Beeldende Kunst Prijs seerd door de Stichting Dutch Doc Photo. met behulp van subsidie van het Fonds BKVB Op 10 april werd in een live uitzending van 4 Art tot stand kwam. Regelmatig was een project Kunststof TV Beeldende Crisis! – Voor de lens Begin 2011 begon het tweede seizoen van van een of meer kunstenaars, vormgevers en Kunstprijs uitgereikt aan Ahmet Ögüt. De Op 2 juli 2011 opende in de Kunsthal Rot- 4 Art, een televisieserie over beeldende kunst. architecten te zien. Met deze tentoonstel- prijs is een samenwerking tussen de Volks- terdam de fototentoonstelling Crisis! – Voor de Het programma maakt deel uit van Avro’s lingen gaf het Fonds BKVB inzicht in de krant, de NTR, Stedelijk Museum Schiedam lens, een initiatief van de intendant documen- KunstUur en is een samenwerking van de resultaten van de subsidies. en het Fonds BKVB dat het prijzengeld van taire fotografie van het Fonds BKVB. Twaalf Avro en het Fonds BKVB. Elke aflevering In de zomer van 2011 sloot het Fonds BKVB € 10.000 beschikbaar stelt. Nederlandse fotografen, waaronder geves- staat het werk van een beeldend kunstenaar de serie Toekenningen af met Toekenning 044: tigde namen en jong talent, zijn in opdracht centraal. Nabeelden, een interactieve installatie in de Hollandse Meesters in de 21e eeuw van regionale overheden met hun camera de vorm van een tafel met verhalen over de niet Op 18 mei opende staatssecretaris Halbe problemen én kansen van de huidige crisis te Betrokkenheid bij andere publieksmomenten: gemaakte foto. In dit project van Rein Jelle Zijlstra in de Kunsthal Rotterdam het project lijf gegaan. Met ruim 150 documentaire foto’s Verder werden in 2011 door derden tal van Terpstra vertellen 29 beeldmakers hun verhaal Hollandse Meesters in de 21e eeuw, een reeks zijn talrijke symptomen, zoals de sterkere presentaties, debatten en andere bijeenkom- over de foto die ze niet hebben kunnen maken korte gefilmde portretten van hedendaagse hang naar een nationale identiteit, (on)zicht- sten georganiseerd waar het Fonds BKVB een en de impact die dat heeft op geheugen en beeldend kunstenaars in hun atelier of op bare armoede en faillissementen vastgelegd. rol in speelde. Opvallend was de tentoonstel- verbeelding. hun werkplek. Hollandse Meesters is een uniek Bij de tentoonstelling verscheen een aparte ling die Museum De Paviljoens maakte op De tentoonstellingsruimte is na de zomer samenwerkingsproject van regionale omroe- website en een krant. basis van De Kracht van Heden, de spraakma- gesloten omdat deze ter voorbereiding op pen en beeldende kunst-instellingen. Het pro- kende tentoonstelling die het Fonds BKVB in de fusie met de Mondriaan Stichting werd ject wordt ondersteund door het Fonds BKVB Beijing International Book Fair 1993 organiseerde in Loods 6. Achttien jaar omgebouwd tot kantoorruimte. en het Mediafonds. Na de tentoonstelling in In het Nederlandse paviljoen op de Beijing later nam De Paviljoens het initiatief voor De de Kunsthal toerden de speciaal ontworpen International Book Fair (29 augustus – 2 Nederlandse identiteit? De Kracht van Heden minibioscoopjes met de filmportretten langs september) organiseerde het Fonds BKVB en maakte hiervoor opnieuw een selectie van musea en festivals. een tentoonstelling van medegefinancierde kunstenaars, ontwerpers en architecten die boeken over beeldende kunst, vormgeving en in de periode 1988-1992 tot de eerste groep architectuur en was de striptentoonstelling behoorden die van het Fonds BKVB een Mooi is dat!, een inititatief van de intendant startstipendium, werkbeurs, projectsubsidie,

38 Fonds BKVB 2011 / 3. publieksgerichte activiteiten en communicatie 39 3.3 Drukwerk en digitale media AKV/ St. Joost Breda/Den Bosch, Rietveld oordeel. Sommigen vinden het een goede Academie (afdeling Sieraadontwerp) Amster- aanvulling, anderen overbodig of te sturend. Essayreeks dam, AKV St. Joost Breda; ArTEZ Enschede Als positieve punten van het fondsbureau In 2011 verscheen het zesde deel in de essay- (afdeling Fine Art en Design), KABK (afde- worden genoemd: helder, correct, geënga- reeks waarmee het Fonds BKVB wil bijdra- ling Beeldende Kunst en Fotografie), HKU geerd, informatief, professioneel, behulpzaam, gen aan het actuele kunstdebat. De publicatie Faculteit Kunst, Media en Technologie en goed voorbereid. Wild Park. Het onverwachte als opdracht werd HKU (autonoom). Veel respondenten vinden de live-presen- geschreven door Jeroen Boomgaard. Het is Tevens werd voorlichting gegeven tijdens de taties weinig toevoegen aan de schriftelijke een essay over het verschil in kwaliteit van bijeenkomst WEG WEG WEG bij het CBK aanvraag of stellen dat het juist in het nadeel kunst in de openbare ruimte. Er werden ver- Utrecht, bij VROAAM carrièredag voor van de aanvrager kan werken. De mensen die schillende essays uitgezet die in 2012 zullen creatieven van de BNO, de BKKC startersdag positief zijn over de mogelijkheid live aan te verschijnen. en bij het Amsterdams Grafisch Atelier. vragen prijzen de tegemoetkoming aan aan- Alle studenten die een relevante HBO of TU vragers die schriftelijke handigheid missen, Digitale media opleiding verlieten, ontvingen in de zomer vinden dat het fonds er minder anoniem door Het Fonds BKVB stuurde in 2011 regelma- schriftelijke informatie over de subsidiemoge- wordt en dat een rijker beeld van de aanvrager tig digitale nieuwsbrieven uit aan een groot lijkheden van het Fonds BKVB. wordt verkregen. mailingbestand. Hiermee werden actuele ontwikkelingen en mogelijkheden direct bij een brede doelgroep aangekondigd. Tevens 3.5 Enquête commissieleden was het Fonds BKVB actief op twitter. Op de In oktober heeft het Fonds BKVB een website werd de rubriek ‘Uitgelicht’ wekelijks enquête uitgestuurd naar alle commissieleden aangevuld met actuele projecten die mede stimuleringssubsidies en buitenland ateliers. door financiering van het Fonds BKVB tot De vragen hadden betrekking op de samen- stand kwamen. stelling en werkwijze van de commissie, de Naast de eigen website www.fondsbkvb.nl beoordeling van aanvragen, de kwaliteit van onderhield het Fonds BKVB ook in 2011 de de aanvragen en de rol en werkwijze van het website van het TAX-videoclipfonds. Tevens fondsbureau. Van de 87 uitgestuurde vragen- werd in samenwerking met de Mondriaan lijsten zijn er 37 ingevuld. Over het algemeen Stichting een fusieblog onderhouden en de hebben de commissieleden een positief oor- tijdelijke website van het nieuwe Mondriaan deel, af en toe aangevuld met suggesties voor Fonds voorbereid. verbetering.

De samenstelling van de huidige commissies 3.4 Advertenties en voorlichting wordt geprezen om de wisselende samenstel- In 2011 werd er regelmatig bij diverse (online) ling, de deskundigheid, het kritisch vermogen media geadverteerd. Zo werden er deadlines en de genuanceerde discussies op niveau. aangekondigd voor de buitenland ateliers en Als voordeel van het werken met een vaste, verschenen er oproepen om nieuwe commis- inhoudelijk voorzitter wordt genoemd het sieleden aan te trekken. Daarnaast werd er bewaken van het overzicht, het stellen van gericht geadverteerd om (startende) beeldend kaders en de pogingen om overwegingen op kunstenaars, vormgevers, architecten en tafel te krijgen. bemiddelaars te attenderen op de (subsidie) Gesuggereerd wordt om de visuele documen- mogelijkheden bij het Fonds BKVB. Ook tatie op voorhand te zien, zodat er sneller verschenen er verschillende advertenties met geschift kan worden. uiteenlopende doelen, waaronder een (online) De beoordelingscriteria worden goede oproep voor Promoveren in de Kunsten en de handvaten genoemd, stellen een duidelijke Studio for Unsolicited Architecture. ondergrens en geven voldoende ruimte om van geval tot geval in te vullen. Het Fonds BKVB gaf op verzoek voorlichting De pre-adviezen worden voldoende genoemd aan studenten van de volgende academies: en komen meestal overeen met het eigen

40 Fonds BKVB 2011 / 3. publieksgerichte activiteiten en communicatie 41 4. HORIZONTALE Een aantal van de toegekende subsidies wordt Voortkomend uit de pilotprojecten en de in het kader van de Volkskrant Beeldende VERANTWOORDING extra naar buiten gebracht in tentoonstel- tijdelijke regelingen staat het Fonds BKVB Kunstprijs. lingen en publicaties van het Fonds BKVB ook in de vorm van directe samenwerking - Met de Gerrit Rietveld Academie is Het Fonds BKVB verstrekt op verschillende en via de rubrieken ‘Uitgelicht’ en ‘Externe in contact met veel collega-instellingen en samengewerkt voor de Rietveld Research manieren informatie om er voor te zorgen dat agenda’ op de website. Daarmee wil het Fonds andere instanties. In 2010 werd met de vol- Residency. de doelgroep die voor subsidies in aanmerking BKVB een beeld geven van de aanvragen die gende partijen samengewerkt: - Met het NAi wordt samengewerkt voor de kan komen op de hoogte is van de moge- worden gehonoreerd en de projecten die met Studio for Unsolicited Architecture. lijkheden van de subsidies. Dit gebeurt door de subsidies worden gerealiseerd. - Met de Mondriaan Stichting is de aan- - Met de Appel, Witte de With en Vlaams- middel van de website, advertenties, ban- staande fusie voorbereid. Nederlands Huis deBuren wordt samen- ners, voorlichting aan academies en andere Een andere manier waarop het Fonds BKVB - Met het Stimuleringsfonds voor Architec- gewerkt bij de Prijs voor de Jonge Kunst- relevante doelgroepen, mailing aan acade- naar buiten treedt is door deelname aan het tuur is de aanstaande overdracht van vorm- kritiek. mieverlaters, digitale nieuwsbrieven, twitter, publieke debat op het terrein van actuele geving, bouwkunst, Gamefonds en TAX- - Met Stroom en Time/Bank New York is jaarverslagen en beleidsplannen. Ook zorgt vraagstukken binnen de beeldende kunst, videoclipfonds voorbereid. samengewerkt bij het verstrekken van Hour het Fonds BKVB ervoor dat de informatie vormgeving en bouwkunst. Enerzijds organi- - Samen met de Mondriaan Stichting, het Notes. over de subsidiemogelijkheden die verstrekt seert het Fonds BKVB regelmatig discussies Nederlands Fonds voor Podiumkunsten, het - Met Smart Project Space is samengewerkt wordt door derden up to date blijft. en debatten over actuele kwesties. Bovendien Fonds voor Cultuurparticipatie, het Neder- bij de opzet van een Circle Production publiceert het op verschillende manieren de lands Letteren Fonds neemt het Fonds Fund. Het Fonds BKVB levert bovendien infor- mening van derden, in de vorm van opdrach- BKVB deel aan de regeling KulturA. - Met het Materiaalfonds is samengewerkt bij matie op maat. Medewerkers van het Fonds ten voor essays of als bijdrage aan een debat. - Met het Mediafonds worden de regelingen de verstrekking van leningen door dit fonds. BKVB zijn direct te benaderen via de tele- Anderzijds neemt de directeur van het Fonds van het Gamefonds en het TAX-video- - Met het SICA en het Ministerie van foon, e-mail, brief of de informatiebalie. BKVB deel aan debatten die door derden clipfonds uitgevoerd. Ook zijn beide fond- Buitenlandse Zaken wordt samengewerkt georganiseerd worden. sen betrokken bij het filmproject Hollandse bij de uitwisselingsprogramma’s met Brazilië, Hoofdtaak is het verstrekken van subsi- Meesters in de 21e eeuw. Turkije en Rusland. dies. De beslissingen over het toekennen of De hedendaagse vraagstukken en ontwik- - Met het Nederlands Letterenfonds en het - Met het Prins Claus Fonds is een netwerk- afwijzen van subsidies worden op 2 niveau´s kelingen op het gebied van de beeldende Stedelijk Museum Amsterdam is samen- bijeenkomst georganiseerd voorafgaand aan openbaar gemaakt. De aanvragers krijgen kunst, vormgeving en bouwkunst vertalen gewerkt aan de volgende editie van Poëzie de uitreiking van de Prins Claus Awards. bericht van hun toekenning of afwijzing zich in het beleid van het Fonds BKVB, op het Scherm. - Met de Stadsschouwburg Amsterdam is en kunnen in het laatste geval een nadere zoals dat omschreven staat in de vierjaarlijkse - Met het Nederlands Letterenfonds is samengewerkt aan de voorbereiding van een motivering opvragen met een toelichting op beleidsplannen. Overigens bestaat er binnen samengewerkt aan het Nederlandse paviljoen programma over oeuvres in het kader van de het advies van de commissie. Aanvragers die dat kader altijd ruimte voor tussentijdse tijdens de Beijing International Book Fair. uitreiking van de Fondsprijzen. zich niet kunnen vinden in een afwijzing, aanpassingen aan de actuele realiteit. Het - Met Trans Artists is samengewerkt aan het hebben de mogelijkheid een bezwaarschrift beleid van het Fonds BKVB staat uiteraard opstellen van een ladder van tijdelijke buiten- Voor de betrokken partijen bij de diverse in te dienen en deze eventueel mondeling toe niet op zichzelf maar maakt deel uit van het land ateliers en binnenland ateliers. Tevens pilotprojecten, de buitenland- en binnenland te lichten tijdens een hoorzitting. Het Fonds totale kunstbeleid in Nederland. Voorstellen is samengewerkt bij de Pépinières (PeJA) ateliers en de projecten van de intendanten BKVB bepaalt op basis van de argumenten voor beleidswijzigingen komen voort uit de programma’s. wordt verwezen naar hoofdstuk 1 en bijlage 1. die de aanvrager aandraagt of een aanvraag dialoog met vele betrokkenen: het ministerie - Met een groot aantal artist-in-residence opnieuw beoordeeld moet worden. Als het van OCW, de Raad voor Cultuur, andere cul- plekken wordt samengewerkt bij de aan- bezwaarschrift niet wordt gehonoreerd of tuurfondsen (o.a. tijdens het Fondsenoverleg) bieding van buitenland ateliers. ook de herbeoordeling tot een negatief advies en overkoepelende organisaties. Bovendien - Met de Universiteit van Amsterdam en leidt, kan de aanvrager in beroep gaan bij de wordt het Fonds BKVB gevoed door de steeds Artis Natura Magistra is een leerstoel Arrondisementsrechtbank en de Raad van wisselende groep kunstenaars, vormgevers, Cultuur, landschap en natuur ingesteld. State. Het Fonds BKVB maakt om privacy architecten, beschouwers en curatoren die - Met de Nederlandse Organisatie voor redenen niet openbaar welke aanvragers zijn deel uitmaken van de commissies. Uiteraard wetenschappelijk Onderzoek werkt het afgewezen. signaleert het Fonds BKVB ook zelf tenden- Fonds BKVB samen bij 2 promotieplekken De toegekende aanvragen worden wel open- sen aan de hand van de aanvragen en het con- voor beeldend kunstenaars. baar gemaakt, via namenlijsten op de website tact met de aanvragers. Dit kan bijvoorbeeld - Met de AVRO wordt samengewerkt bij het en in de jaarverslagen. Bovendien wordt leiden tot een initiatief van de Stuurgroep televisieprogramma 4Art en de gelijk- in het jaarverslag per aanvrager besproken Pilotprojecten of het zoeken van een buiten- namige dvd-box. voor welke plannen men een subsidie kreeg land atelier in een bepaald land, maar ook tot - Met de Volkskrant, Stedelijk Museum toegekend. andere initiatieven. Schiedam en NTR wordt samengewerkt

42 Fonds BKVB 2011 / 4. horizontale verantwoording 43 5. BESTUUR Bijlage 1 Bestuur Fonds BKVB Toekenningen Bestuur Fonds BKVB Samenstelling Bestuur Fonds BKVB Op 1 februari 2011 verliep de benoeming tot 30 december 2011 van het interim bestuur van het Fonds Mw A.E van der Pauw voorzitter BKVB, aangezien dit de taken van de interim Dhr. R.J. van Schaik penningmeester opdracht vervuld had. Per 1 februari 2011 Dhr. G.C. Frieling lid is door het ministerie van OCW een nieuw Dhr O.J.M. Velthuis lid bestuur benoemd. Een belangrijke taak van het nieuwe bestuur was de uitvoering Directie van het fusiebesluit tussen Fonds BKVB en Dhr. A.L. ter Braak directeur tot 1 juli Mondriaan Stichting. Deze fusie werd op Mevr C.A. Lindo waarnemend 30 december 2011 officieel bekrachtigd. Een directeur vanaf 1 juli ander onderwerp waar het bestuur zich mee bezighield diende zich aan na het besluit van de staatssecretaris om de onderdelen vorm- geving, bouwkunst en nieuwe media op 1 januari 2012 over te dragen naar het Stimule- ringsfonds voor Architectuur. Tot de lopende zaken die verder in de bestuursvergaderingen aan de orde kwamen, behoorden: het advies van de Raad voor Cultuur, de beleidsbrief ‘Meer dan kwaliteit’ van de staatssecreta- ris, het beleidskader van het ministerie van OCW, de goedkeuring van de gewijzigde regeling Stimuleringssubsidies in verband met de overdracht van vormgeving, bouwkunst en de regelingen van het Gamefonds en het TAX-videoclipfonds, de voorbereiding van het beleidsplan van het nieuw op te richten fonds en de maandelijkse management­ rapportage. Om aan bovenstaande taken uitvoering te geven heeft het bestuur in 2011 negen keer vergaderd. De laatste drie vergaderingen waren deels gezamenlijk met het bestuur van de Mondriaan Stichting.

44 SPOOR 1 STIMULERINGSSUBSIDIES

1. Stimuleringssubsides - startstipendia 48 - basisstipendia 49 - praktijksubsidies 50 - bijdragen werkbudget 51 - publicatiesubsidies 72 - studiebeurzen 77

SPOOR 2 INTERNATIONALISERING

2. Buitenland ateliers 79

3. Tijdelijke buitenland ateliers 80

4. Binnenland atelier Den Helder 80

5. Tijdelijke binnenland ateliers 80

6. Stichting van Doesburghuis 80

7. Samenwerking Brazilie 80

8. Pepinieres Européennes pour jeunes artistes 81

SPOOR 3 BIJZONDERE PROJECTEN

9. Structuele regelingen - Fondsprijzen 82

10. Tijdelijke regelingen - TAX-videoclipfonds 82 - Gamefonds 84 - Kunstenaars en school 85 - Ontwerpen voor televisie 86 - Masterclasses 86 - Poezie op het scherm 87 - Intendanten 87 SPOOR 1 Liesbet Bussche, Amsterdam Basisstipendium Elodie Hiryczuk, Amsterdam STIMULERINGSSUBSIDIES Ireneo Ciammella, London Een basisstipendium heeft als doel de artistieke ont- Teun Hocks, Breukelen Marieke Coenen, Tilburg wikkeling van beeldend kunstenaars en vrije vormge- Juul Hondius, Amsterdam Ruben Doornweerd, Amsterdam vers te bevorderen met een bijdrage in de beroepskos- Bas van den Hurk, Tilburg Startstipendium Fredrick Farrow, Brummen ten en de kosten van levensonderhoud. Het stelt hen Rini Hurkmans, Amsterdam Een startstipendium is bedoeld om beginnende Cleo Greidanus, Amsterdam in staat nieuw werk te maken en het experiment aan te Judith van IJken, Amsterdam beeldend kunstenaars, vormgevers of architecten in Annelou Van Griensven, Arnhem gaan, al dan niet in het atelier en los van opdrachten Iratxe Jaio, Rotterdam staat te stellen zich verder te ontwikkelen. Met een Marije de Haan, Den Haag en een directe vraag. Saskia Janssen, Amsterdam startstipendium kunnen zij zich op de artistieke en Bart Hess, Eindhoven De subsidie is bedoeld voor minimaal 2 jaar en werkt Arjan Janssen, Breda zakelijke ontplooiing van hun werk richten. Een start- Timon van der Hijden, Rotterdam met een rekening-courant systeem. Daarmee kan Maarten van Kalsbeek, Amsterdam stipendium bedraagt € 18.000 voor een periode van 12 Yasuhito Hirose, Rotterdam het feitelijke gebruik van het bedrag over een langere Yasmijn Karhof, Amsterdam maanden. Tot uiterlijk 4 jaar na het verlaten van een Niels Hoebers, Eindhoven periode worden gespreid, al naar gelang het eigen David Kiers, Amsterdam bachelor opleiding aan een HBO opleiding (of na een Zsuzsanna Ilijin, Amsterdam inkomen en de eigen behoeften. Een basisstipendium Gideon Kiers, Rotterdam Master opleiding als deze aansluitend aan de bachelor Sanne Karssenberg, Amsterdam kan maximaal 1 keer in de 4 jaar worden aangevraagd. Jouke Kleerebezem, Amsterdam opleiding is gevolgd) kan een aanvraag voor een start- Johann Kauth, Amsterdam Aanvragers moeten minimaal 8 jaar als beeldend Frank Koolen, Amsterdam stipendium worden ingediend. Een startstipendium Sophie van Kempen, Nijmegen kunstenaar of vrije vormgever werkzaam zijn. Jeroen Kramer, Amsterdam kan maximaal 2 keer worden toegekend. Young Na Kim, Amsterdam Cees Krijnen, Driehuis Dirk van der Kooij, Eindhoven Toekenningen basisstipendia Jos Kruit, Den Oever Toekenningen startstipendia beeldende kunst Joris Kritis, Amsterdam Lucas Lenglet, Amsterdam Vu Kim Sa Le, Capelle a/d IJssel Eylem Aladogan, Amsterdam Gabriel Lester, Amsterdam Kristina Benjocki, Amsterdam Daniël Maarleveld, Amsterdam Theo Baart, Hoofddorp Joep van Liefland, Utrecht Christoph Both-Asmus, Enschede Selina Parr, Amsterdam Thomas Bakker, Bavel Sabina van der Linden, Berlijn Marie Ilse Bourlanges, Amsterdam Oda Pausma, Amsterdam Kostana Banovic, Utrecht Annaleen Louwes, Amsterdam Susanne Bruynzeel, Amsterdam Julie Peeters, Amsterdam Maria Barnas, Amsterdam Reinier Lucassen, Amsterdam Jasper Coppes, Amsterdam Jimmy Paul van Rinsum, Amsterdam Sema Bekirovic, Amsterdam Jean-Baptiste Maitre, Amsterdam Vincent Dams, Eindhoven Arthur Roeloffzen, Amsterdam Kees Bierman, Haarlem Frank Mandersloot, Amsterdam Dina Danish, Amsterdam Elvera Sleijster-Goedhart, Pieter Bijwaard, Bergen Cary Markerink, Amsterdam Pip Erken, Oosterhout Britt Tan, Vlaardingen Ansuya Blom, Amsterdam Michael Markwick, Den Haag Alex Farrar, Amsterdam Ziga Testen, Amsterdam Peter Bogers, Amsterdam Rik Meijers, Sittard Rana Hamadeh, Rotterdam Petra Valdimarsdottir, Rotterdam Milena Bonilla, Amsterdam Anton Monsanto, Curacao Carl Johan Högberg, Amsterdam Johannes Verwoerd, Amsterdam Marjoleine Boonstra, Amsterdam Ulrike Montmann, Amsterdam Lev Ilizirov, Amsterdam Sayaka Yamamoto, Eindhoven Matthijs Bosman, Den Bosch Marc Nagtzaam, Breda Joris Jansen, Amsterdam Franck Bragigand, Amsterdam Alexandra Navratil, Amsterdam Elena Khurtova, Amsterdam Toekenningen startstipendia bouwkunst Maurice Braspenning, Leiden Jasper Niens, Rotterdam Tom Kok, Amsterdam Frank van den Broeck, Amsterdam Maria van Oers, Amsterdam Jenny Lindblom, Amsterdam Marijke Bruinsma, Hilversum Giorgio Calò, Amsterdam Sjoerd van Oevelen, Amsterdam Anais Lopez, Amsterdam Dingeman Deijs, Amsterdam Roe Cerpac, Amsterdam Serge Onnen, Amsterdam Eva Olthof, Rotterdam Wolbert van Dijk, Rotterdam Martha Colburn, Amsterdam Wouter Osterholt, Warns Daan Paans, Utrecht Stan Flohr, Amsterdam Sander van Deurzen, Amsterdam Maarten Overdijk, Leiden Willem Popelier, Utrecht Gary Freedman, Amsterdam Sebastian Diaz Morales, Amsterdam , Rotterdam Abe Rechterschot, Bathmen Lieke Goritzlehner, Zwolle Helmut Dick, Amsterdam André Pielage, Utrecht Gordan Savicic, Den Haag Petrit Kabashi, Rotterdam Piet Dieleman, Middelburg Ben Pointeker, Amsterdam Rik Smits, Rijswijk Christina Lotzemer-Jentges, Maastricht Iris van Dongen, Zwartemeer Ahmet Polat, Den Haag Lieke Snellen, Rotterdam Silvia Palfi, Alkmaar Paul van der Eerden, Rotterdam Liza Post, Amsterdam Elian Somers, Rotterdam Carolien Schippers, Steenwijk Hans Eijkelboom, Amsterdam Zeger Reyers, Den Haag Pilvi Takala, Amsterdam Dirk Schlebusch, Amsterdam Uta Eisenreich, Amsterdam Maarten de Reus, Amsterdam Carolien Teunisse, Zeist Anne Seghers, Utrecht Jeroen Eisinga, Den Haag Joke Robaard, Amsterdam Simon van Til, Arnhem David Smidt van Gelder, Amsterdam Zachary Formwalt, Amsterdam Maria Roosen, Arnhem Erin Tjin A Ton, Amsterdam Adina Socol, Delft Michelle Williams Gamaker, Amsterdam Tomo Savić-Gecan, Amsterdam Jochem van Tol, Amsterdam Dawid Strebicki, Schijf Albertus Gerritsen, Arnhem Tobias Schalken, Den Bosch Martijn in ’t Veld, Rotterdam Janine Toussaint, Amsterdam Nelson Gonzalez, Aruba Hester Scheurwater, Rotterdam Grega Tao Vrhovec Sambolec, Amsterdam Tom Vandeputte, Amsterdam Marnix Goossens, Amsterdam Kathrin Schlegel, Amsterdam Coen Vunderink, Groningen Bastiaan Vogelpoel, Amsterdam Klaas van Gorkum, Rotterdam Hans Scholten, Amsterdam Isabelle Wenzel, Amsterdam Voebe de Gruyter, Brussel Ed Schoonveld, Groningen Mariken Wessels, Amsterdam Christina van der Haak, Den Haag Maaike Schoorel, Bilthoven Sara van der Heide, Amsterdam Alice Schorbach, Amsterdam Toekenningen startstipendia vormgeving Lieven Hendriks, Amsterdam Martijn Schuppers, Groningen Benoit Hermans, Maastricht Ton Schuttelaar, Den Haag Ingo Binder, Maastricht Inti Hernandez Veranes, Amsterdam Marike Schuurman, Amsterdam Marie Burlot, Amsterdam Caren van Herwaarden, Amsterdam Sandro Setola, Rotterdam

48 Fonds BKVB 2011 / bijlage 1 - toekenningen / spoor 1 - stimuleringssubsidies / basisstipendium 49 Helmut Smits, Rotterdam Praktijksubsidie De cijfers achter de gehonoreerde bijdragen werkbudget, publieksparticipatie en burgerschap. Jonas Staal wil Otto Snoek, Krimpen aan den IJssel Een praktijksubsidie kan alleen worden aangevraagd studiebeurzen en publicatiesubsidies zijn bedragen in € voor dit project film als onderzoeksmedium gebruiken Willem Speekenbrink, Den Haag door vormgevers en architecten. Het is een bijdrage en verwijzen naar het aangevraagde bedrag / toegekende om de huidige relatie tussen kunst, politiek en ideolo- Arjanne van der Spek, Amsterdam in de reguliere kosten die een aanvrager in verband bedrag. Regelmatig krijgt een aanvrager een lager bedrag gie inzichtelijk te maken. Aram Tanis, Amsterdam met zijn beroepspraktijk maakt, zoals de huur van toegekend omdat niet alle opgevoerde kosten subsidiabel Bert Teunissen, Huizen werkruimte, het opzetten van een website, de aanschaf zijn en omdat het Fonds BKVB met standaard bedragen Laurence Aëgerter, Ronald van Tienhoven André Thijssen, Amsterdam van apparatuur, de productie van promotiemateriaal, voor kosten van levensonderhoud werkt. Overigens maken (Amsterdam) 9.362 / 5.684 (2x) Esther Tielemans, Amsterdam materiaalkosten, etc. Er is geen bijdrage in de kosten de bedragen die worden toegekend vaak deel uit van een Bijdrage voor de afronding van het kunstenaarsboek Jana Tokadjieva, Amsterdam van levensonderhoud aan verbonden. Een praktijk- (veel) hogere begroting die door andere partijen gefinan- Tristes Tropiques: Illustrations hors textes, bestaande Joost van den Toorn, Zaandam subsidie bedraagt € 15.000 voor 12 maanden. Een cierd worden. uit de foto’s van een reconstructie, gebaseerd op een Pieter Tuytel, Haarlem praktijksubsidie kan maximaal 1 keer in de 2 jaar fotoserie die Claude Lévi-Strauss tijdens een etnische Elke Uitentuis, Warns worden aangevraagd. expeditie in Brazilië maakte en een facsimile van de Lucas van der Velden, Rotterdam Bijdrage werkbudget uitgave uit de jaren ’50 met de oorspronkelijke foto’s. Martijn Veldhoen, Amsterdam Toekenningen praktijksubsidies - vormgeving Een bijdrage werkbudget kan aangevraagd worden Geerten Verheus, Amsterdam door beeldend kunstenaars, vormgevers, architecten Lara Almarcegui (Rotterdam) 4.816 / 3.900, Jeroen Heleen Verhoeven, Den Haag Vela Arbutina, Amsterdam en bemiddelaars om zeer uiteenlopende artistieke Jongeleen (Rotterdam) 4.816 / 3.900, Jasper Niens Michiel Voet, Amsterdam Simon Davies, Rotterdam plannen te realiseren. Bijvoorbeeld voor het maken (Rotterdam) 5.600 / 5.600, Navid Nuur (Den Haag) Peter Vos, Amsterdam Rene van Engelenburg, Amsterdam van nieuw werk of een kunstenaarsboek, het verrichten 4.165 / 4.165 – gemachtigd door Fort Asperen Bram Vreven, Den Haag Simone Farresin, Eindhoven van onderzoek, deelname aan een prijsvraag, een Bijdrage aan nieuwe werken voor de groepsten- Matty Vroegop, Groningen Sandra Kassenaar, Amsterdam stage bij een bureau of de voorbereiding, ontwikke- toonstelling Too late, too little in Fort Asperen. Lara Ido Peter Vunderink, Amsterdam Birgit Laken, Haarlem ling of uitwerking van een bijzonder ontwerp. Het Almarcegui berekent het totaalgewicht van alle Willem Weismann, Bilthoven Nicole Martens, Rotterdam is ook mogelijk deze subsidie aan te vragen voor een bouwmaterialen die ooit voor het fort gebruikt zijn Michel Wieggers, Rotterdam Janna Meeus, Amsterdam reis of een werkperiode in het buitenland of voor een om het massieve bouwwerk inzichtelijk te maken Pauline Wiertz, Amsterdam Myrza de Muynck, Goes reguliere publicatie. De bijdragen werkbudget zijn bij van bouw tot verval. Jeroen Jongeleen maakt foto’s Henk Wildschut, Amsterdam Karl Nawrot, Amsterdam uitstek bedoeld om ruimte te bieden aan alle mogelijke en video’s van Inside Job, kleine interventies die hij Luuk Wilmering, Haarlem Richard Niessen, Amsterdam plannen met een artistieke inhoud. Een plan moet in maakte in museum Boijmans van Beuningen. Jasper Edwin Zwakman, Amsterdam Peter Pontiac, Amsterdam de tijd begrensd zijn, maar hoeft niet noodzakelijk tot Niens concentreert zich op de lichtinval van het fort en Lucy Sarneel, Amsterdam een concreet eindresultaat te leiden. Een aanvrager zet voor het werk Air Time de luiken in beweging met Felix Weigand, Amsterdam kan er voor kiezen een standaard bijdrage werkbudget behulp van luchtdruk. Navid Nuur maakt een nieuw aan te vragen (€ 2.500 per maand tot maximaal 6 videowerk waarin hij op symbolische wijze de kunst Toekenningen praktijksubsidies - bouwkunst maanden) of een flexibele bijdrage werkbudget (beno- probeert te bevrijden van het modernisme. digde bedrag op basis van een begroting). Skafte Aymo-Boot, Amsterdam Erwin van Amstel (Amsterdam) 4.962 / 3.850 Paul van den Berg, Rotterdam Toekenningen Bijdragen werkbudget – Bijdrage aan het project Ruta di Tula, waarvoor hij in Rosetta Elkin, Amsterdam beeldende kunst de voetsporen zal treden van de leider van de eerste Job Floris, Rotterdam slavenopstand op Curaçao in 1795. Tijdens zijn tocht Lada Hrsak, Amsterdam Steven Aalders (Amsterdam) 5.150 / 3.550 wil hij zich verplaatsen in de emoties die de opstande- Afaina de Jong, Amsterdam Voor een werkperiode in het gastatelier van Josef en lingen gevoeld moeten hebben en deze verwerken in Iris de Kievith, Rotterdam Anni Albers Foundation in Bethany, Connecticut. een fotoserie. Sandor Naus, Rotterdam Marc Neelen, Rotterdam Liesbeth Abbenes, Maurice Scheltens (Amsterdam) Cees Andriessen () 12.500 / 12.500 Yukiko Nezu, Amsterdam 8.325 / 8.325 (2x) Bijdrage aan een kunstenaarsboek waarvoor hij linole- Beatriz Ramo López de Angulo, Rotterdam Bijdrage aan een videostilleven gebaseerd op het werk umsnedes zal maken en deze wil verbinden aan andere Iris Schutten, Den Haag van het ontwerpduo Scholten & Baijings. Het werk vermenigvuldigingstechnieken. Hij zoekt daarvoor o.a. werd gepresenteerd als onderdeel van de tentoonstel- samenwerking met het Audax Textielmuseum in Til- ling ‘Blush; design in full colour’ in het Stedelijk burg om zijn prenten te laten breien, borduren of weven. Museum ’s Hertogenbosch. Karin Arink (Rotterdam) 24.402 / 11.202 Ruben Abels (Amsterdam) 15.000 / 15.000, Bijdrage aan een werkperiode bij het Europees Kera- Anke Coumans (Slijk-Ewijk) 7.500 / 7.500, misch Werkcentrum in Den Bosch waar zij een nieuw Jonas Staal (Rotterdam) 15.000 / 15.000 ruimtelijk werk zal maken voor de duotentoonstelling Bijdrage aan Anke Coumans voor haar onderzoeks- Kleider machen Kunst in het Gerhard Marcks Haus project The Context is the Message rond de vraag welke in Bremen. Uitgangspunt is de verschuiving van stof nieuwe beeldende interventies in de hedendaagse naar huid. publieke ruimtes nieuwe vormen van participatie en collectiviteit veroorzaken. Het onderzoek zal in boek- Daniëlle van Ark (Amsterdam) 15.045 / 15.045 vorm verschijnen en de stichting Visueel Debat zal een Bijdrage aan nieuw werk voor een solotentoonstelling publieksprogramma rondom het project organiseren. in Museum van Loon, georganiseerd door FOAM. Ruben Abels doet onderzoek naar de mogelijkhe- Het project met de werktitel Everything Fell Into The den van de huidige media en hun activerende rol in Right Hands bestaat uit 3 fotografische beeldreeksen

50 Fonds BKVB 2011 / bijlage 1 - toekenningen / spoor 1 - stimuleringssubsidies / bijdrage werkbudget 51 die elk vanuit een andere invalshoek de menselijke Woerden plaatste in telefooncellen levensgrote foto’s van gebruik die afwijken van de officiële bestemming tastbare en tegelijkertijd abstracte denkfiguur die zich fascinatie voor juwelen toont. en geluidsopnames van Turkse Nederlanders die een en mogelijk wordt gemaakt door participatie, (zelf) begeeft op de grens van 2 verschillende ruimtelijke foto vasthouden van een dierbare plek in Turkije. organisatie en beheer. dimensies. In de installatie gaat het object aan de haal Marika Asatiani (Den Haag) 15.000 / 15.000 met het ruimtelijk voorstellingsvermogen, toe- Bijdrage aan een nieuwe serie conceptuele foto’s met Yael Bartana (Amsterdam) 90.000 / 90.000 Wout Berger (Uitdam) 17.961 / 17.096 schouwers hebben het perspectief van een camera en als werktitel By Force of Habit. Zij gaat hiervoor op Bijdrage aan het derde deel van de filmtrilogie And Bijdrage aan materiaalkosten voor de fotoserie Eb en tuimelen door de ruimte. zoek naar de ongedifferenteerde betekenis van woor- Europe will be stunned over de Jewish Renaissance Vloed waarmee hij de dynamiek van een kustlandschap den als ‘ruimte’ en ‘plaats’ en wil proberen deze aan Movement in Polen, een politieke partij die streeft wil laten zien. Hij zal daarvoor o.a. fotograferen bij het Melanie Bonajo, Francisco Camacho, Dan Geesin, elkaar te kunnen laten ontsnappen. naar de terugkeer van 3.3 miljoen Joden naar het land IJsselmeer en in Bretagne. Gil&Moti, Frank Koolen, Erica van Loon, Ruchama van hun voorouders. Het laatste deel Zamach gaat Noorda, Kathrin Schlegel – gemachtigd door Kunst- Jo Baer (Amsterdam) 15.000 / 15.000 over de begrafenis van de vermoordde leider van deze Liesbeth Bik, Jos van der Pol / Bik Van der Pol vereniging Diepenheim 58.749 / 58.749 (totaal) Bijdrage om te kunnen werken aan een nieuwe serie beweging. De trilogie gaat in première tijdens de (Rotterdam) 19.750 / 9.166 (2x) Bijdrage aan een groep kunstenaars die tijdelijk schilderijen die onder andere getoond zal worden bij Biënnale van Venetië waar hij wordt getoond in het Bijdrage aan het tentoonstellingsproject Living As ruimtelijk werk maken voor de three-days-weekend- Barbara Thumm gallery in Berlijn. Poolse Paviljoen. Later is de film o.a. ook te zien in het Form dat plaatsvindt in en rondom een leegstaand deel sculptures, onderdeel van de manifestatie Now I Lay Van Abbemuseum, Eindhoven. van Essex Street Market in New York. In het gebied, Me Down To Eat. Uitgangspunt is om vanuit lokale Pedro Bakker (Schettens) 15.000 / 15.000 dat op het punt staat ontwikkeld te worden, zullen zij bronnen en mogelijkheden de aandacht te vestigen op Bijdrage aan een vervolg op de serie tekeningen over Marie-Jose van Beckhoven (Nijmegen) 2.500 / 2.500, o.a. een serie gechoreografeerde rondleidingen geven de landelijke leefomgeving en deze vanuit de kunst- zijn moeder die tijdens WOII optrok met de Franse Jeroen Boomgaard (Amsterdam) 1.200 / 1.200, die zijn gebaseerd op onderzoek en gesprekken met werken nieuwe impulsen te geven. schrijver Georges Bataille. Uitgangspunt voor een Jonneke Jobse (Haarlem) 2.000 / 2.000, Alex de Vries sociologen, ontwikkelaars, activisten en bewoners. nieuwe serie tekeningen zijn nagespeelde scènes uit de (Amsterdam) – gemachtigd door Jan van IJzendoorn Ook een publicatie en een wandtekst moeten de Tim Braakman, Marieke de Rooij (Rotterdam) indertijd populaire film ‘L’Eternel Retour’. Het werk 2.400 / 2.400 discussie over de esthetische en sociale praktijken van 4.000 / 4.000 (2x) wordt getoond bij galerie Smarius in Gorredijk. Bijdrage voor het schrijven van teksten voor een het gebied stimuleren. Bijdrage aan hun onderzoek voor het tentoonstel- publicatie over Bas Maters en zijn spilfunctie binnen lingsproject Contact 2.0, een kritische reflectie op de Jan Banning (Utrecht) 23.848 / 21.224 de Arnhemse School. De breedte, de cultureel maat- Linda-Maria Birbeck (Amsterdam) 15.000 / 15.000 ontwikkelingen op het gebied van contact en com- Bijdrage aan het vervolg van zijn fotografieproject schappelijke context en het bereik van zijn artistieke Bijdrage aan de voorbereiding en research van de municatie in het internettijdperk. dat hij startte tijdens een werkperiode in het CCA nalatenschap en gedachtegoed wordt vanuit verschil- korte film Just like Zorro over 2 vrienden die opgroeien in Columbia (South Carolina). Hij interviewde en lende invalshoeken benaderd met als doel duidelijk te onder uiteenlopende omstandigheden. Het script werd Eelco Brand (Breda) 15.000 / 15.000 portretteerde de daklozen uit deze middelgrote stad. maken wat Maters benadering heeft toegevoegd aan eerder genomineerd voor een prijs op het filmfestival Bijdrage aan nieuwe animaties die hij onder andere zal Voor het vervolg wil hij hetzelfde doen met daklozen de kunstpraktijk in Nederland. in Götenborg, waar de film ook in première gaat. tonen op een solotentoonstelling bij Galery Lumiere in een metropool (Atlanta) en in een landelijk gebied in Seoul. (Mississippi Delta). Het geheel moet uitmonden in James Becket, Frank Koolen – gemachtigd door Rossella Biscotti (Amsterdam) 8.769 / 8.769 een boek en tentoonstelling met als titel Down and Out Zeeuws Museum (Middelburg) 22.080 / 22.080 Bijdrage om onderzoek te doen voor een project dat zij Tudor Bratu (Amsterdam) 16.605 / 16.605 in the South. (totaal) zal uitvoeren voor dOCUMENTA 13 in Kassel. Voor Bijdrage aan het project The Political Dissidents Travel Bijdrage aan nieuw werk van James Becket en Frank het onderzoek richt zij zich op de ideologie van geslo- Guide of Romania, een sociaal-documentair onderzoek Kostana Banovic (Utrecht) 15.764 / 8.797, Marco Koolen voor de jubileumtentoonstelling ‘Section Fol- ten instellingen in de jaren ’70 in het algemeen en in naar de manier waarop het Ceaucescu tijdperk 20 Cops (Amsterdam) 15.764 / 13.708, Jeroen Eisinga korique’ in het Zeeuws Museum. De titel verwijst naar het bijzonder op een voormalig klooster in Breitenau jaar later nog bepalend is voor de huidige culturele (Den Haag) 15.764 / 6.150, Geert Mul (Rotterdam) een onvoltooid werk waarmee Marcel Broodthaers nog dat later fungeerde als o.a. werkkamp voor politieke identiteit en ontwikkelingen in Roemenië. Kern- 15.764 / 9.800, Rob Sweere (Arnhem) 4.950 / 5.912, immer actuele vragen over verzamelen en presenteren gevangenen, concentratiekamp en opvoedingsgesticht. punt vormt een serie lezingen en rondleidingen door Jerome Symons (Rheden) 3.775 / 7.804, Liesbeth van opriep. Hoe verhouden beeldende kunst en traditio- Ook doet zij onderzoek naar een gevangenis die huidige en voormalige dissidenten die hij zal filmen Woerden (Heiloo) 11.400 / 10.894 – gemachtigd door nele volkskunst zich tot elkaar? Is er een onderscheid bekend staat uit de tijd dat de RAF-leden daar waren en fotograferen. Het project wordt afgesloten met een Jerome Symons te maken tussen lokale folklore en exotische curiosi- ondergebracht. kunstenaarsboek en een tentoonstelling in het Centre Voor deelname aan de Cankaya International Public teiten? Becket en Koolen vertalen deze vraagstukken for Visual Introspection in Boekarest. Art Manifestation 2011 in Ankara, een initiatief van naar het hedendaagse Zeeuws Museum. Cees de Boer (Amsterdam) 15.000 / 15.000 Jerome Symons. Het centrale thema is menselijke Bijdrage aan een onderzoek naar de filosofische Harald den Breejen (Amsterdam) 15.000 / 15.000 relaties in de openbare ruimte en de verschuivingen Sema Bekirovic (Amsterdam) 17.650 / 17.650, inspiratiebronnen in het werk van herman de vries en Bijdrage aan een werkperiode waarin hij een project wil tussen publieke en privé ruimtes. Lotte Geeven (Amsterdam) 14.950 / 14.950 naar de filosofische implicaties van het oeuvre. Het voortzetten dat hij startte tijdens het laatste jaar van de Kostana Banovic verzamelt tijdens een performance Bijdrage aan een werkperiode als artists in residence onderzoek is een aanzet om de vries’ oeuvre te lezen Rijksakademie. Het betreft verder onderzoek en nieuwe verhalen van vrouwen uit verschillende bevolkings- bij ISCP of Point B waar zij zullen werken aan het als esthetisch denkproject en zal leiden tot een publi- presentatievormen van het project over de fictieve groepen. Marco Cops ontwikkelde het project Scratch project The Silver Grid, een expeditie op zoek naar de catie over het werk van de kunstenaar. wetenschapper Henri Wolff en over de kubus Charlie. waarin hij de verhalen van straatverkopers verspreidt scheidslijnen tussen natuur en cultuur in Manhattan. via krasloten. Door de portretten weg te krassen wor- Hun bevindingen zullen resulteren in gezamenlijke Maze de Boer (Amstelveen) 15.000 / 13.750 Koos Breukel (Amsterdam), Roy Villevoye (Almere) den de levensverhalen onthuld. Geert Mul toont in het en afzonderlijke kunstwerken, interventies en een Bijdrage aan nieuw werk voor een tentoonstelling bij 16.416 / 10.696 (2x) Museum of Symbolic Debris de visuele taal van politieke publicatie. galerie Diana Stigter, waarin hij een combinatie wil Bijdrage aan een reis- en werkperiode naar de Asmat - , pop- en volkscultuur. Jeroen Eisinga plaatste een maken van fotografie, beeldhouwkunst, schilderijen en in het Indonesische Papua. In een aantal dorpen die filmstill uit zijn film Springtime op een banier aan een Mariska van den Berg (Amsterdam) 15.000 / 15.000 installaties. eerder bezocht werden door Villevoye willen zij een gevel in de stad. Rob Sweere voerde in een drukke Bijdrage aan een literatuurstudie en onderzoek naar serie fotoportretten maken van alle bewoners, die al winkelstraat zijn Silent Sky Project uit. Jerome Symons vormen van toe-eigening in de openbare ruimte via Maurice Bogaert (Amsterdam) 17.500 / 17.500 generaties lang in isolement leven. Het werk zal onder voert een project uit waarvoor hij de treden van een kleinschalige projecten waarin kunstenaars en ont- Bijdrage aan het project Infinite Fun waarmee hij een andere worden tentoongesteld bij Museum De Hallen voetgangersbrug bekleedt met prints van foto’s die zijn werpers het initiatief nemen tot publiek gebruik van pitch won van het Festival Huis a/d Werf in Utrecht. in Haarlem en ook het Tropenmuseum in Amsterdam genomen op de nabijgelegen promenade. Liesbeth van openbaar gebied. De nadruk ligt op informele vormen Het werk is gebaseerd op de Möbius band, een fysieke, heeft interesse.

52 Fonds BKVB 2011 / bijlage 1 - toekenningen / spoor 1 - stimuleringssubsidies / bijdrage werkbudget 53 Tim Breukers (Den Haag) 15.764 / 15.147 Karianne Bueno (Amsterdam) 4.055 / 4.027 teerd in een videowerk dat te zien is in het paviljoen en Calin Dan (Amsterdam) 31.860 / 31.860 Bijdrage aan een werkperiode bij het Europees Bijdrage aan de leporello Haiiro op basis van foto’s die een audiowerk dat elders in de stad is te horen. Bijdrage aan de Birnen Trilogie, een autobiografische Keramisch Werkcentrum in Den Bosch, waar hij zich zij tijdens een werkperiode in Japan maakte en waar- film die bestaat uit 3 schermen: over de dood, de onder andere zal concentreren op schaalvergroting van zij zich bij thuiskomst realiseerde dat zij niet de Sander Cedee (Amsterdam) 15.900 / 13.200 herinnering en over het leven na de dood. De film is van zijn porseleinen beelden. De resultaten worden werkelijkheid maar een idylle had gefotografeerd. De Bijdrage aan een artist-in-residence periode bij Point een nieuwe stap in de richting van gefictionaliseerde getoond bij Onomatopee project-space in Eindhoven. fotoserie is een verslag van het verlangen naar elders en B in Brooklyn. Vanuit deze werkplek wil hij veldwerk geschiedenis, zoals deze naar voren komt in de dialoog een zoektocht naar houvast in een vreemde wereld. doen naar de verborgen infrastructuur van generi- met architectuur. Sander Breure (Waddinxveen) 6.930 / 6.930 sche gebieden waar ‘de dolende mens’ zich ophoudt. Bijdrage aan een onderzoeksreis naar Lagos en het Gerbrand Burger (Amsterdam) 10.000 / 10.000 De beelden en ervaringen zal hij koppelen aan de Yael Davids (Amsterdam) 10.496 / 10.108 schrijven van een script voor een film en videoinstalla- Voor zijn bijdrage aan Detroit Dealers, een multidisci- uitkomst van vergelijkbaar veldwerk in Nederland om Bijdrage aan de voorbereiding van een performance tie in samenwerking met Witte van Hulzen. Het pro- plinair project van acteursgroep Wunderbaum waarin in een publicatie en nieuw werk aan te tonen dat zich als onderdeel van een groepstentoonstelling bij Casa ject is geïnspireerd op de Nigeriaanse video industrie, beeldende kunst, muziek en theater samengaan in een over de wereld een netwerk van stedelijke krochten en Vecina in Mexico-Stad, waarvoor zij werd uitgenodigd Nollywood. Van hetzelfde beeldmateriaal willen ze 2 voorstelling over de auto-industrie. Burger ontwikkelt spelonken uitspreidt. door het platform Uqbar Foundation. Voor de perfor- werken maken, een voor distributie in de filmwereld samen met Walter Bart het concept voor de voorstel- mance wil zij onderzoeken hoe de stem als drager een en een voor de wereld van de beeldende kunst. ling en is verantwoordelijk voor regie en montage van Tamuna Chabashvili, Adi Hollander / Public Space taalbarrière kan slechten. Verder zal zij onder andere de deels in Detroit opgenomen videobeelden die hij with a roof (Amsterdam) 5.000 / 2.500 (2x) samenwerken met een groep wevers uit de buurt van Marianne Brouwer (Maastricht) 2.354 / 2.354 vermengt met archiefmateriaal. Ook werkt hij aan het Bijdrage aan een nieuwe website die de gelaagde struc- de tentoonstellingsruimte. Voor haar deelname aan het 44e AICA congres in podiumbeeld dat onder meer een filmset bevat. Het tuur van de projecten van Public Space with a roof Paraquay en aansluitend een onderzoeksreis naar 2 stuk gaat in première tijdens het Distinctively Dutch inzichtelijk maakt. Yael Davids (Amsterdam) 12.800 / 7.581 biënnales in Brazilië in het kader van haar onderzoek Festival in Pittsburgh en wordt ook geprogrammeerd Bijdrage aan de performance Learning to Imitate naar de geschiedenis en het werk van niet-westerse tijdens het Holland Festival. Tamuna Chabashvili, Adi Hollander / Public Space in Absentia die zij zal uitvoeren bij Picture This in vrouwelijke kunstenaars. with a roof 10.000 / 8.750 (2x) Londen als vervolg op een eerdere performance in Kathe Burkhart (Amsterdam) 12.500 / 7.500 Bijdrage aan een filosofisch en iconografisch onder- deze studio. Uitgangspunt is nu de leegte die een Frank Bruggeman (Rotterdam) 28.190 / 27.100 Bijdrage aan nieuw werk voor solotentoonstellingen bij zoek rond het onderwerp labyrint ter voorbereiding performance na afloop achterlaat en centraal staat de Bijdrage aan een installatie voor de solotentoonstelling Exile Gallery in Berlijn en bij Annie Gentils Gallery van een installatie voor de groepstentoonstelling vraag naar de wijze waarop verdriet zich binnen de Botanical pleasure in het Zeeuws Museum. Inspiratie- in Antwerpen, tevens voor groepstentoonstellingen bij ERRE in het museum Pompidou Metz. De uitno- hedendaagse beeldende kunst manifesteert. bron is de natuurhistorische collectie van het museum. Stedelijk Museum Zwolle en bij Anna Kustera Gallery diging voor deze tentoonstelling komt voort uit een Ook gebruikte hij de bijdrage voor een film over de in New York. In het werk onderzoekt zij o.a. het effect artist in residence periode in Atelier Holsboer, Parijs. Ad van Denderen (Amsterdam) 12.500 / 12.500 natuurlijke en landschappelijke culturele waarden van van het overlijden van haar muze Liz Taylor die haar Bijdrage aan Exterieur/Interieur, een fotografisch de Hedwig Polder. bijna 30 jaar inspireerde tot het werken aan The Liz Tamuna Chabashvili, Adi Hollander / Public Space onderzoek naar destructie in de Palestijnse gebieden. Taylor Series. with a roof 15.764 / 4.290 (2x) Hiervoor fotografeert hij de beschadigde interieurs Hilde de Bruijn (Amsterdam) 20.190 / 19.267 Bijdrage aan het afronden van de installatie voor van Palestijnse bewoners na Israëlische operaties en Bijdrage aan een vooronderzoek naar 10 000 Years Lard Buurman (Amsterdam) 20.000 /12.500 de groepstentoonstelling ERRE in het museum maakt een serie van de exterieurs in een trainings- of Nordic Folk Art, een project van de Deense Cobra Bijdrage aan werkperiodes in Cairo, Kinshasa en Pompidou Metz. centrum van het Israëlische leger. Het resultaat zal in kunstenaar Asger Jorn. Zij zal de relevantie van de Johannesburg waar hij zal werken aan het African City boekvorm verschijnen. in dit project verzamelde teksten en beeldarchief Project, een fotoportret van het urbane Afrika. Karin van Dam (Amsterdam) 5.000 / 5.000 onderzoeken en kijken hoe deze een aanknopingspunt Bijdrage aan een reguliere catalogus die zal verschij- Zoot Derks, Jeanette Groenendaal (Amsterdam) kunnen bieden voor het ontwikkelen van hernieuwde Marc Bijl (Berlijn) 5.000 / 5.000 nen bij een tentoonstelling in het Gemeentemuseum 5.000 / 5.000 (2x) perspectieven op de maatschappij en de kunst. Bijdrage om tijdens een residency bij The Foun- Den Haag. Bijdrage aan de voorbereiding van een videoproject tainhead in Miami nieuw werk te maken voor een als onderdeel van het BioArtCAMP, een workshop en Matthijs de Bruijne (Amsterdam) 13.355 / 12.800 groepstentoonstelling en een soloproject bij Primary Karin van Dam (Amsterdam) 42.000 / 40.200 conferentie geïnitieerd door kunstenaar/onderzoeker Bijdrage aan het project Tucumán Arde Herformuleren, Projects in Miami. Voor de groepstentoonstelling Bijdrage aan nieuw werk voor de projectzaal van het Jennifer Willet in het Canadese Banff Centre. De waarin hij de veranderde sociaal economische situ- maakt hij een -Mondriaan en een minimalisti- Gemeentemuseum Den Haag, een installatie over resulterende groepstentoonstelling reist daarna langs atie van de Argentijnse stad Tucumán onder de loep sche sculptuur, in een aparte projectruimte bouwt hij oneindigheid en het tarten van de zwaartekracht. Amerikaanse galeries en verschillende internationale neemt, 10 jaar nadat hij in dezelfde stad meerdere pro- een spiegel-rook-stroboscoop die het begrip minimal De bezoeker zal dwalen door een andere wereld filmfestivals. jecten uitvoerde. De Argentijnse economie is verbe- een andere dimensie moet geven. De tentoonstelling van fictieve steden en vreemde vormen, meegevoerd terd, het leven van de bewoners ook? Wat kan Europa vindt plaats tegelijkertijd met Art Basel Miami. langs een landschap van touwen en draden. Na het Sebastian Diaz Morales (Amsterdam) leren van hun geschiedenis? De uitkomsten zullen te installeren worden de werken gefilmd, waarna de film 24.736 / 24.736 zien zijn in een publicatie en tijdens tentoonstellingen Giorgio Calò (Amsterdam) 16.500 / 11.850 onderdeel van de installatie wordt. Bijdrage aan een filmproject met als titel Eye of in Buenos Aires en bij CASCO in Utrecht. Bijdrage aan de performance Ritorno waarvoor hij van the Mirror. In de film onderzoekt hij begrippen als Amsterdam terug naar geboorteplaats Venetië loopt. Calin Dan (Amsterdam) 5.000 / 5.000 realiteit en representatie door het spiegelbeeld van een Lonnie van Brummelen, Siebren de Haan Een audiowerk in de tuin van het Italiaanse paviljoen Bijdrage aan de publicatie Emotional Architecture 4 filmset en cameracrew te filmen. Als de spiegel breekt (Amsterdam) 32.064 / 20.832 (2x) op de Biënnale van Venetië refereert aan deze reis. over het door Jan Hoogstad ontworpen gebouw voor ontstaan nieuwe gezichtspunten. Bijdrage aan het project What class do you belong to?, het ministerie van VROM, dat wordt beschouwd als een onderzoek- en filmproject over de transformatie Libia Castro, Olafur Olafsson (Rotterdam) symbool voor een periode in de relatie tussen macht en Fleur van Dodewaard (Amsterdam) 10.000 / 7.500 van arbeid in landbouw en visserij. Vertrekpunt van 6.776 / 4.148 (2x) architectuur in de Nederlandse geschiedenis. Het boek Om te werken aan een nieuwe fotoserie voor de Bouw de film zijn de verhalen van arbeiders op Urk. Het Bijdrage aan nieuw werk voor een solotentoonstelling in richt zich ook op de positie, strategiën en zichtbaar- in Beeldprijs 2011. Het werk, een serie ‘fotografische werk zal gepresenteerd worden op tentoonstellingen het IJslandse paviljoen tijdens de Biënnale van Venetië. heid van de kunstenaar als een persoon die aanzet tot spellen’, was samen met dat van de andere finalisten in o.a. Museu de Arte da Pampulha (Belo Horizonte), Het betreft een op Venetië aangepaste live performance analyse en dialoog. te zien bij de tentoonstelling ‘Playground’ in het Dortmunder U en Cooper Union in New York. van Your Country Doesn’t Exist, die wordt gedocumen-

54 Fonds BKVB 2011 / bijlage 1 - toekenningen / spoor 1 - stimuleringssubsidies / bijdrage werkbudget 55 Cobra Museum Amstelveen en Museum Belvédère in een sculptuur gemaakt van het plastic afval dat in de Lotte Geeven (Amsterdam) 18.841 / 18.841 mechanismen van collectieve herinnering en herden- Heerenveen. oceaan drijft, een project waarbij hij de milieuproble- Bijdrage aan een kunstenaarsboek op basis van mate- king bloot leggen. matiek aan de orde stelt. Het werk wordt o.a. tentoon- riaal dat zij verzamelde tijdens een artist-in-residence Jonathan van Doornum (Zwolle) 15.000 / 7.330 gesteld tijdens Manifesta 9 in Genk. De informatie periode in Cemeti, Yogyakarta. Soda Palm Suit is Inti Guerrero (Utrecht) 15.000 / 15.000 Bijdrage aan een artist-in-residence periode bij Schloss die hij tijdens dit project verzamelde zal ook verwerkt een weergave van haar zoektocht naar patronen en Bijdrage aan een onderzoek naar de instrumentali- Ringenberg in Duitsland, van waaruit hij op zoek gaat worden in een publicatie. planten, ornamenten in de stad en haar speurtochten sering van moderne architectuur als onderdeel van naar de na-oorlogse modernistische wijken in Duitse in plantenarchieven. Het boek zal ook fungeren als koloniale en nationalistische agenda’s. Het onderzoek steden. De indrukken die hij daar opdoet, zal hij Wapke Feenstra (Rotterdam) 30.600 / 30.600 context voor de installatie die zij op basis van het vindt plaats aan de hand van 3 case studies, waaronder verwerken in maquetteachtige sculpturen. Bijdrage aan het project Voratskammer in samen- materiaal zal bouwen bij Heden in Den Haag. het Nederlandse paviljoen voor de Wereldtentoonstel- werking met myvillages.org als onderdeel van het ling in Barcelona (1929). De uitkomst zal leiden tot Bogomir Doringer (Amsterdam) 15.000 / 15.000 voedselvestival ‘Uber Lebenskunst’ in Haus der Ine Gevers (Utrecht) 21.895 / 15.876 een tentoonstelling, een publicatie en een lezingen- Bijdrage aan een monumentale ferrofluid sculptuur Kulturen der Welt in Berlijn. Doel van het project was Bijdrage aan het vervolg van haar onderzoek naar programma. als laatste onderdeel van een multimedia installatie het productieproces van eten bloot te leggen. de relatie tussen mens en natuur in het werk van waarin hij de verhalen en persoonlijke bezittingen kunstenaars die zich verhouden tot dit onderwerp. Antonio Jose Guzman Jaramillo (Amsterdam) verwerkt van burgers en soldaten die zijn overleden als Thijs Ebbe Fokkens (Den Haag) 2.500 / 2.500 Onder de titel Ja Natuurlijk – A different take on Art 22.185 / 19.784 gevolg van contact met verarmd uranium wapens. Bijdrage aan een werkperiode bij De Overslag in and the Environment is dit onderzoek de voorbereiding Bijdrage aan het project Piertopolis, een architec- Eindhoven waarin hij zijn verlangen naar waarheid, van een tentoonstelling in het Gemeentemuseum Den tonisch ontwerp voor een foto-installatie op een Harm van den Dorpel (Amsterdam) 15.000 / 15.000 overzicht en continuïteit beschouwt in relatie tot Haag met publicatie. constellatie van pieren, steigers en loopbruggen Bijdrage om nieuw werk te kunnen maken voor een maatschappelijke verschijnselen als politieke retoriek, waarin Guzman links en verbindingen over de hele solotentoonstelling bij Wilkinson Gallery in Basel financiële systemen en technologische ontwikkelin- Lia Gieling (Amsterdam) 10.970 / 10.000 wereld legt om aandacht te vragen voor zijn utopische en de presentaties van deze galerie op Frieze en Art gen. In de tentoonstellingsruimte bouwt hij aan Too Bijdrage aan vooronderzoek ter voorbereiding van haar ideale stad, waar kunstenaars en samenleving op een Basel. Tevens voor nieuw werk voor een solotentoon- big to fail, een houten constructie met tekeningen, initiatief Cargo in Context, een platform met Rwanda interactieve manier met elkaar en de wereld verbonden stelling bij Gild International Club Barcelona en een zeefdrukken en foto’s. als basis. Zij heeft een podium voor ogen met een worden. Het werk wordt o.a. tentoongesteld bij Het groepstentoonstelling bij Circus Gallery Berlin. intensieve programmering waar kunstenaars elkaar en Gemak in Den Haag. Nina Folkersma (Amsterdam) 15.000 / 15.000 hun publiek kunnen ontmoeten. De focus zal gericht Dick Duyves (Haarlem) 7.500 / 7.500 Bijdrage aan een voorbereidend inhoudelijk onderzoek zijn op de recente geschiedenis en de toekomst van Erik Hagoort (Amsterdam) 4.885 / 4.885 Bijdrage aan zijn project No Place, een fotografische waarmee zij de basis wil leggen voor een nieuw Rwanda en de omliggende landen met als doel mee te Bijdrage aan zijn onderzoek naar wederkerigheid in ontdekking van het gehucht No Place in Engeland. instituut/museum voor tekenkunst met als werktitel werken aan het opbouwen van een kunstscene die door de kunst dat hij samen met Caroline Picard uitvoert Drawing Collections. Zij heeft een instituut voor ogen burgeroorlogen en genocide gedecimeerd is. als onderdeel van het project Mutualisms, waarvoor Moritz Ebinger (Egmond aan den Hoef) dat bijzondere (inter)nationale tekeningencollecties kunstenaars en beschouwers uit Chicago en Nederland 58.160 / 52.887 toont en dat een brug slaat tussen professionals en Marnix Goossens (Amsterdam) 11.600 / 11.600 aan elkaar gekoppeld worden. De beschouwingen, Bijdrage aan zijn onderzoeksproject naar eigenschap- amateurs. Om meer werk te maken voor een boek met als werkti- statements, discussies en verkenningen die zij in een pen, symboliek, functies en winning van goud. Het tel Wonderwall. Hiervoor fotografeert hij gemankeerde blog verzamelen, zullen dienen als materiaal voor een onderzoek, gebaseerd op een jeugdherinnering, zal Alicia Framis (Amsterdam) 9.000 / 9.000 uitzichten en interessante taferelen in de gesloten symposium en workshops. resulteren in tekeningen, sculpturen, een gouden lp, Bijdrage aan de Screaming Room, waarvoor zij een ruimtes van woonhuizen op zoek naar de tegenstellin- een boek en een tentoonstelling. ruimte zal creëren waar werknemers zich kunnen laten gen tussen de wereld binnen en buiten. Robert Hamelijnck, Nienke Terpsma (Rotterdam) gaan en hun frustraties kunnen uiten. De schreeuwen 8.200 / 8.200 (2x) Hadassah Emmerich (Heerlen) 3.150 / 2.737 die in deze ruimte worden verzameld, worden met Maaike Gouwenberg (Rotterdam) 3.780 / 3.780, Bijdrage aan een reizende residency langs meerdere Bijdrage aan een muurschildering als onderdeel van speciale software en een 3D printer omgezet in een Joris Lindhout (Rotterdam) 2.383 / 2.383 plekken in Italië waar zij, op uitnodiging van Nomas de groepstentoonstelling ‘Zaaien en Wieden’ over uniek object. Zowel de ruimte als de objecten zijn bio- Bijdrage aan het uitwerken van de resultaten van Foundation materiaal zullen verzamelen voor een volkscultuur in het Cobra Museum Amstelveen. logisch afbreekbaar. Het is de bedoeling dat de ruimte de onderzoeksreis die zij maakten op zoek naar het nieuwe publicatie van Fucking Good Art met een ten- bij verschillende bedrijven wordt geplaatst en te zien is literaire fenomeen Southern Gothic. Maaike Gou- toonstelling over het culturele landschap van Italië ten William Engelen (Berlijn) 15.000 / 15.000 bij ARCO Madrid en op de tentoonstelling ‘Fantastic’ wenberg ontving een bijdrage voor het onderzoek ter tijde van Berlusconi. De publicatie wordt gepresen- Bijdrage aan nieuwe grafische partituren voor een van Lille 3000. voorbereiding van een publicatie die verschijnt bij een teerd bij Maxi Base in Rome. tentoonstelling bij Haus am Waldsee in Berlijn. Het tentoonstelling in 1646 in Den Haag. Lindhout ont- betreft onder andere een gevouwen partituur voor Darko Fritz (Amsterdam) 15.000 / 15.000 ving een bijdrage voor 2 nieuwe werken: een installatie Paul Haworth (Amsterdam) 3.750 / 3.750 een klassiek strijkorkest en een uit de losse hand in de Bijdrage aan een vervolgonderzoek naar de eerste fase met de Kudzu, een invasieve, alles verstikkende plant Bijdrage aan de voltooiing van zijn kunstenaarsboek wand gefreesde notenlijn waarbij de onregelmatighe- van computergegenereerde kunst van het begin tot aan die welig tiert in het zuiden van Amerika en een serie Alone, Desperate and Going Nowhere, dat een cruciale den terugklinken in de instrumenten. De composities de opkomst van personal computers in Nederland. De dia’s waarin hij de wrijving tussen het romantische rol speelt binnen zijn werk van de afgelopen 5 jaar zijn tijdens de tentoonstelling te horen en worden ook onderzoeksperiode wordt uitgebreid tot 1980. beeld van trailers en hun uitzichtloze sociale situatie in en waarin hij aan de hand van een fictieve figuur de live gespeeld. beeld brengt. ongecontroleerdheid van uitingen en bekentenissen op Raviv Ganchrow (Amsterdam) 15.000 / 15.000 social media probeert te duiden. Esiri Erheriene-Essi (Amsterdam) 15.000 / 15.000 Bijdrage aan 3 nieuwe geluidswerken waarin hij de Kaleb de Groot (Amsterdam) 20.658 / 19.560 Bijdrage aan een serie nieuwe schilderijen waarbij zij geluidstransmissie via radio relateert aan de ruimte- Bijdrage aan nieuw werk voor de tentoonstelling Joan Heemskerk, Dirk Paesmans / JODI zich laat inspireren door live performances. Ook wil zij lijke ervaringen van luisteraars. De installaties Ship- Counter Memory 004 die hij samen met historicus (Dordrecht) 7.500 / 7.500 2x onderzoeken of zij de aanwezigheid van geluid in haar ping Forecast, Sounding ORF Funkhaus en Listening en documentairemaker Iben Trino-Molenkamp bij Voor het maken van een experimentele webPortal, schilderijen kan introduceren. Imagination zullen o.a. getoond worden bij de Haifa 37PK in Haarlem maakt rond de vraag wie toegang een verzamel en updatable website die de verschil- Biennale, bij Tuned City in Berlijn en in Vancouver heeft tot de vorming van het Nederlands erfgoed. In lende projecten van JODI linkt en conserveert en in de Maarten Vanden Eynde (Rotterdam) 23.000 / 23.000 en gaan vergezeld van lezingen, presentaties en een een totaalinstallatie met foto’s, video, archiefbeelden, context van web2.0 plaatst. Bijdrage aan een volledige uitvoering van Plastic Reef, publicatie. collages en sculpturen willen zij de achterliggende

56 Fonds BKVB 2011 / bijlage 1 - toekenningen / spoor 1 - stimuleringssubsidies / bijdrage werkbudget 57 Carel van Hees (Rotterdam ) 32.701 / 32.701 Elodie Hiryczuk, Sjoerd van Oevelen (Amsterdam) Saskia Noor van Imhoff (Amsterdam) Remy Jungerman (Amsterdam) 15.914 / 15.914 Bijdrage aan een installatie voor zijn tentoonstelling 5.448 / 4.674 (2x) 21.087 / 17.680 Bijdrage aan een werkperiode bij het Amsterdams Eversteijn, bokser en herenkapper in Museum Boijmans Bijdrage aan nieuwe fotowerken voor de solotentoon- Bijdrage aan de voorbereiding van een installatie Grafisch Atelier waar hij een serie zeefdrukken zal van Beuningen. Het betreft een videoloop van een stelling Field Experiments bij galerie De Expeditie #+02.00 bij galerie Jeanine Hofland, waarvoor zij maken, geïnspireerd op het vroege patchwork van de fataal gevecht, dat een belangrijke rol speelt binnen in Amsterdam. Centraal staan de verbeelding van de diverse onderdelen structureert op basis van de Surinaamse Marron. Tevens voor een werkperiode het bewogen leven van de hoofdpersoon. natuurlijke fenomenen en de ervaring van het land- ordening die het Stedelijk Museum in zijn depot heeft in Suriname waar hij verder onderzoek zal doen naar schap. De werken zullen ook te zien zijn op de FIAC aangebracht. de esthetiek van Winti religie. Het werk is onder Mathilde ter Heijne (Amsterdam) 7.050 / 7.050 in Parijs. andere te zien in een duo-tentoonstelling in De Hal in Bijdrage aan een website waarin een inhoudelijke Arjan Janssen (Breda) 15.000 / 15.000 Paramaribo. Bij de tentoonstelling verschijnt i.s.m. de context van haar werk wordt gegeven. Geert-Jan Hobijn / Staalplaat Soundsystem Bijdrage aan een werkperiode waarin hij zich bij programmamanager culturele diversiteit een randpro- (Amsterdam) 4.639 / 4.310 Grafisch Atelier Raaf in Breda wil toeleggen op de gramma en publicatie. Hedwig Heinsman, Hans Vermeulen, Martine de Bijdrage aan een installatie, i.s.m. LOLA landscape beheersing van grafische technieken, zodat deze een Wit / DUS architecten (Amsterdam) 5.950 / 5.000 architects, voor een boomruisconcert door 64 popu- volwaardig element binnen zijn oeuvre kunnen wor- Eleni Kamma (Maastricht) 13.800 / 11.972 (3x); Satyendra Pakhale (Amsterdam) 15.764 / lieren waaraan trilmotoren worden bevestigd. Het den. Tijdens het leerproces zal hij ook werken aan o.a. Bijdrage aan een project dat zij zal uitvoeren tijdens 3 15.000; Alexander van Slobbe (Amsterdam) concert, dat wordt in- en uitgeleid door een sonic the- een serie witte zeefdrukken die worden tentoongesteld artist-in-residence periodes, achtereenvolgend in Flo- 15.764 / 15.000 rapy bustocht, is onderdeel van het Urban Explorers bij galerie Hein Elferink. rence, Stockholm en Rotterdam. In de 3 steden zal zij Voor hun bijdrage aan het ‘Moon Life Project’, een Festival van het CBK in Dordrecht. op zoek gaan naar een alternatieve interpretatiewijze initiatief van Alicia Framis voor een omvangrijk Saskia Janssen (Amsterdam) 9.780 / 7.220 van de ruimte aan de hand van een onderzoek naar het project dat reflecteert op het idee van leven op de Anna Hoetjes (Amsterdam) 27.880 / 25.015 Bijdrage aan een serie nieuwe werken en een publicatie begrip spektakel en de plekken waar spektakel en spe- maan en de consequenties daarvan voor architectuur Bijdrage aan de voorbereiding van de film Turn! en voor een solotentoonstelling met als werktitel 12 culatie elkaar kruisen. Dit zal leiden tot 3 korte films, en design, maar ook voor het sociale, politieke en de massaperformance die daarvoor uitgevoerd wordt Objects on the Way tot Enlightment bij Ellen de Bruijne die o.a. getoond worden bij Villa Romana in Florence. openbare leven. DUS architecten ontwikkelt hiervoor in het stadion van Leipzig, een plek waar in de DDR Projects. De installatie is gebaseerd op haar wekelijkse het idee van de Worldmoon, de maan als een mondiale tijd massachoreografieën werden gehouden. Voor dit bezoeken aan een kleine boedistische gemeenschap in Fransje Killaars (Almere) 5.000 / 5.000 begraafplaats die overal ter wereld zichtbaar is en project, dat voortvloeit uit een residency bij Leipzig Amsterdam, vaak op dezelfde dag als haar bezoeken Bijdrage aan een nieuwe installatie voor de groeps- waar de as van een overledene naar toe gelanceerd kan International Art Program, onderzoekt zij de macht aan Blaka Watra, een gebruikersruimte waar zij eerder tentoonstelling ‘Peindre autrement’ in het Institut worden. Pakhale ontwerpt de Moonwaka, een micro- en de kwetsbaarheid van collectieve bewegingen. een project uitvoerde. Tevens bijdrage aan een nieuwe Néerlandais, Parijs. zwaartekracht object dat ruimtereizigers assisteert bij uitgave in de serie Gimme Shelter als verslag van een de hand-oog coördinatie. Van Slobbe ontwerpt een Arnoud Holleman (Amsterdam) 25.688 / 25.688 werkreis met academiestudenten naar Ghana. Gal Kinan (Amsterdam) 7.103 / 7.103 garderobe waarbij hij gebruik maakt van een vilten Bijdrage aan een aantal nieuwe werken waarmee hij Bijdrage aan een werkperiode als artist in residence bij stof van Claudy Jongstra als symbool van de oudste het langlopende project over Auguste Rodin en het Ad de Jong (Amsterdam) 35.010 / 34.365 Taipei Artist Village. Zij zal zich daar laten inspireren textieltechnieken en een garderobe op basis van een ontstaan van de moderniteit in de 19e eeuw afsluit. Bijdrage aan nieuwe beelden als onderdeel van door de sculpturale taal van plastic speelgoed dat stof waarvoor een van de nieuwste 3-d printtechnie- Het betreft o.a. een project dat hij samen met Gert Jan totaalinstallaties die hij zal tonen bij galerie Annette in Taipei op grote schaal wordt vervaardigd. Zij zal ken is gebruikt. Kocken uitvoert met als centraal thema de verschil- De Keyser in Antwerpen en in een nog te vinden filmen in de speelgoedfabrieken en een nieuwe serie lende interpretaties van de vernielde Denker van ruimte aan een drukke winkelstraat in Amsterdam. opwind-sculpturen maken die samen worden gepre- Arjan van Helmond (Deurne) 13.600 / 8.800 Rodin uit het Singer Museum Laren. De epoxybeelden wil hij op vezelniveau verrijken met senteerd tijdens een afsluitende tentoonstelling met Bijdrage aan een onderzoeksproject naar de status van kleuren, ornamenten en betekenissen. lezingen bij de AIR. het realisme in de hedendaagse kunst op basis van het Han Hoogerbrugge (Rotterdam) 11.050 / 11.050 essay ‘The Reality Effect’ van Roland Barthes. Daaruit Bijdrage aan de ontwikkeling van nieuw werk in de Ad de Jong (Amsterdam) 33.820 / 33.820 Suchan Kinoshita (Maastricht) 26.150 / 11.845 zal een serie nieuwe werken, een solotentoonstelling serie La Grande Fête, waarvoor hij de samengestelde Bijdrage om onderzoek te doen, nieuwe epoxy/fiber- Bijdrage aan het tweeluik Détournement in het kader bij Galerie Juliètte Jongma, een experimentele groeps- karakters die hij voor animaties verzon naar de fysieke glass beelden te maken en deze voor tentoonstellingen van If I Can’t Dance, I Don’t Want To Be Part Of tentoonstelling bij Autocenter in Berlijn en een nieuwe wereld wil brengen door mensen te laten optreden in bij Walden Affairs in Den Haag en bij 1875 in Oslo te Your Revolution in het Van Abbemuseum Eindhoven publicatie voortkomen. speciaal ontworpen maskers, kostuums en bodyparts. volmaken door ter plekke elementen toe te voegen die en de solotentoonstelling Cadavre Equise in Museum Het resultaat dat hij voor ogen heeft is een parade, car- het werk dichter bij het publiek kunnen brengen. Ludwig in Keulen. Lieven Hendriks (Amsterdam) 3.750 / 3.750 navalsoptocht, rariteitenkabinet en realityshow ineen. Bijdrage aan een reguliere catalogus bij de soloten- Marin de Jong (Rotterdam) 10.000 / 10.000 Robert Knoth (Amsterdam) 35.838 / 35.838 toonstelling Big Moon, Sunny Spells, and White Starlets Anita Hrnic, Folke Janssen (Rotterdam) Bijdrage aan een werkperiode bij het Leipzig Bijdrage aan de uitwerking van het fotomateriaal dat in het Museum voor Moderne Kunst Arnhem. 5.000 / 5.000 (2x) International Art Program waar hij onder andere wil hij verzamelde tijdens een reis samen met journalist Bijdrage aan de installatie Album voor de Museum­ experimenteren met nieuwe manieren van werken, Antoinette de Jong langs de handelsroutes van de Cecilia Hendrikx, Tara Karpinski / Pink Pony nacht Delft in 2011. In een geheel witte ruimte geïnspireerd op de kunstenaars van de Neue Leipziger Afghaanse heroïne, waarbij hij de schaduwzijde van Express (Amsterdam) 4.990 / 4.990 (2x) plaatsen zij witte objecten en laten witte vogels los. De Schule. de globalisering in beeld brengt. Foto’s, reiservarin- Bijdrage aan Changing of the Guards, een spektakel dat toeschouwer mag de ruimte betreden en wordt uitge- gen, nieuwsfeiten en openbare bronnen komen samen het publiek van poptempel in Amsterdam nodigd na te denken over de white cube en zijn positie Jeroen Jongeleen (Rotterdam) 12.500 / 12.500 in een video-installatie die Knoth samen met Peter vraagt om de culturele betekenis van deze plek op tot de werken en de dieren. Bijdrage aan nieuw werk dat is geïnspireerd op de Claassen zal maken. Het werk wordt tentoongesteld waarde te schatten. Een configuratie van wachters bij vliegtuigstrepen in het luchtruim. Jongeleen gaat voor in het Nederlands Fotomuseum en zal daarna verder de ingang stelt de vraag wat bescherming waard is en Bas van den Hurk (Tilburg) 4.058 / 2.465 de serie Traces ook de hoogte in door afzetlinten op reizen naar musea in Europa en Amerika. fungeert als een soort rituele beveiliging, een ceremo- Bijdrage aan een site specific installatie voor een ongebruikelijke, hoge plekken in de stad aan te bren- nie die Paradiso jaarlijks wil laten terugkeren. tentoonstelling bij Rod Barton Gallery in Londen. gen volgens een vooraf vastgesteld tekenpatroon. Het Aleksander Komarov (Rotterdam) 20.201 / 19.451 Het centrale thema is de verhouding van zijn werk tot werk wordt tentoongesteld bij Outline Gallerie, MU Bijdrage aan het filmessay Taalles, dat wordt het minimalisme. Eindhoven en Halan Levey Project-space in Brussel gemonteerd volgens de structuur van een taalles. en is ook online toegankelijk. De film focust op de wijze waarop de taal van kunst

58 Fonds BKVB 2011 / bijlage 1 - toekenningen / spoor 1 - stimuleringssubsidies / bijdrage werkbudget 59 in de openbare ruimte gerelateerd is aan die van mances ontwerpen zij interactieve sluiers die aanslui- Jan Koen Lomans (Utrecht) 15.000 / 15.000 Brian McKenna (Amsterdam) 15.000 / 15.000 het gesproken woord. Hij richt zich daarbij op het ten bij de tradities van verschillende geografische en Bijdrage aan het vervolg van een materiaalonderzoek Bijdrage aan een experimenteel audiovisueel onder- Modernisme van de periode 1950-’70 in Nederland en sociale culturen in Amsterdam en Istanbul. Het werk dat hij uitvoert in samenwerking met het Audax- zoek naar electronische en mechanische technieken Wit-Rusland. wordt internationaal op brede schaal getoond. Textielmuseum en waarvoor hij experimenteert met ter voorbereiding van nieuwe installaties. Hij zal de techniek van het tuften. Zijn doel is het tuften een zich daarbij vooral richten op de mogelijkheden van Jeroen Koolhaas (Rotterdam) 4.587 / 4.587, Piet Langeveld (Amsterdam) 7.016 / 7.016 driedimensionaal karakter te geven door het toe te elektronische beeldproductie en de wisselwerking Andreas Urhahn (Amsterdam) 10.949 / 4.587 Bijdrage aan een werkperiode bij het Banff Centre in passen in een vrijstaande ruimtelijke wand die aan de tussen de fundamentele kenmerken van een medium Bijdrage aan een installatie in galerie Storefront for Canada, waar zij op zoek zal gaan naar de jacht van voor- en de achterzijde functioneel is. met de visuele illusies die door dit medium worden Art & Architecture in New York. Centraal staat het de romanticus op het onbenoembare, het sublieme, in geproduceerd. proces dat uiteindelijk heeft geleid tot het Favela een tijdperk waarin de rol van de technologie steeds Flora Lysen (Amsterdam) 3.580 / 3.520 Painting project waarvoor zij een sloppenwijk in Rio toeneemt. Dit zal uiteindelijk leiden tot een video­ Bijdrage om deel te kunnen nemen aan Summer Hans van der Meer (Amsterdam) 12.735 / 12.243 de Janeiro beschilderden. Ook onderzoeken zij de documentatie in de vorm van een website. Theory Institute 2011 met als thema ´Visuele Studies’. Bijdrage aan werk voor de documentaire fototentoon- potentie van dit project voor vergelijkbare gebieden Deze internationale masterclass voor beeldweten- stelling Nederland uit voorraad leverbaar, waarvoor hij in andere landen en willen zij experimenteren met Maaike Lauwaert (Amsterdam) 2.843 / 2.843 schappers en kunstenaars wordt georganiseerd door de de herkenbaarheid en inwisselbaarheid van Neder- manieren om via kunst in de openbare ruimte nog Bijdrage om deel te kunnen nemen aan the Curatorial School of the . landse binnensteden heeft vastgelegd. De tentoonstel- meer invloed uit te oefenen op de omgeving. Intensive, een programma van Independent Curators ling is te zien bij het Nederlands Architectuurinstituut. International in New York. Vesna Madzoski (Amsterdam) 15.000 / 15.000 Irene Kopelman (Amsterdam) 69.764 / 36.229 Bijdrage aan een onderzoek naar de relatie tussen antro- Hans van der Meer (Amsterdam) 15.000 / 15.000 Bijdrage aan nieuw werk voor de solotentoonstelling Gabriel Lester (Amsterdam) 57.000 / 57.000 pologie en kunstgeschiedenis met de focus op de wijze Bijdrage aan een fotografisch document over kunst The Molyneux problem bij BAK in Utrecht, naar aan- Bijdrage aan nieuw werk voor dOCUMENTA 13 waarop de representatie van de ‘Ander’, de curatoriële in de openbare ruimte in Nederland. De omgeving leiding van het promotieonderzoek dat zij deed naar in Kassel. In het Auerpark zal hij een tunnelsculp- praktijk beïnvloed op esthetisch en politiek niveau. waarin de werken zijn geplaatst spelen in de foto’s tekenen als medium en methode voor artistiek denken. tuur realiseren, refererend aan de passage symboliek, een even belangrijke rol als de kunstwerken zelf. Hoe aan geheime tunnels en aan het verhaal van Alice in Dafna Maimon (Amsterdam) 38.534 / 38.516 verhouden kunst en omgeving zich tot elkaar en hoe Irene Kopelman (Amsterdam) 5.599 / 5.559 Wonderland. Bijdrage voor onderzoek en ontwikkeling van een ziet dat er een paar decennia later uit? Bijdrage aan een werkperiode bij het Europees nieuw videowerk, getiteld Playpal, met als basis het Keramisch Werkcentrum in Den Bosch, waar zij wil Alon Levin (Den Haag) 7.500 / 5.000 fenomeen Live Action Role Play. Tevens zal zij werken Nathaniel Mellors (Amsterdam) 17.149 / 17.149 experimenteren met het gebruik van pigmenten in Bijdrage aan een nieuw site-specific werk voor de solo- aan nieuwe sculpturen die samen met een performance Bijdrage aan The Nest, een nieuwe episode van zijn combinatie met klei. Ook zal zij beginnen aan een tentoonstelling Conclusion to the Big Ideas bij Ambach vertoond zullen worden onder de titel BDO the true videofeuilleton Ourhouse. Het werk wordt in een nieuwe serie sculpturen op basis van haar herinnering & Rice in Los Angeles. alibi?, waarbij de term BDO refereert aan mysteri- sculpturale installatie vertoond tijdens de Biënnale van aan de landschappen waar zij eerder werkte. euze objecten die in sommige sf-films een rol spelen. Venetië, bij een tentoonstelling bij Fondazione San­ Leontine Lieffering (Den Haag) 9.874 / 9.800 Het werk wordt getoond in galerie Club Midnight in dretto Re Rebadengo, Turijn en een solotentoonstelling Marijn van Kreij (Amsterdam) 9.750 / 7.480 Bijdrage aan een werkperiode bij Youkobo Art Center Berlijn, in het Frost Museum in Miami en bij Galerie bij Galerie Diana Stigter en in het Cobra Museum. Bijdrage aan een kunstenaarsboek dat zal verschijnen in Tokyo. In deze stad wil zij plekken onderzoeken Annie Wharton in Los Angeles. bij een solotentoonstelling in De Hallen, Haarlem. waar door sloop en nieuwbouw grote veranderingen Barbara Meter (Amsterdam) 15.000 / 15.000 Op associatieve wijze worden verbanden gelegd tus- plaatsvinden. Wat wordt er zichtbaar en wat verandert Renzo Martens (Amsterdam) 126.350 / 126.350 Bijdrage aan Tien Liederen, 10 films van 3 minuten die sen afzonderlijke werken, installatie-overzichten en er in de ervaring van de plekken? Deze aspecten zal zij Bijdrage aan de start van een meerjarig project, een allen verschillende media en disciplines belichten, van bronmateriaal. verwerken in nieuw werk. Gentrificatieprogramma dat zal plaatsvinden in audiovisuele tot massamedia. De films verhouden zich de Democratisch Republiek Congo en zal worden tot elkaar als gedichten in een bundel. Anouk Kruithof (Dordrecht) 20.191 / 20.191 Dirk van Lieshout / Dirkstudio (Rotterdam) uitgevoerd door het door Martens opgerichte Instituut Voor deelname aan het ‘photoglobal’ programma aan 16.688 / 15.581 voor Menselijke Activiteiten. In co-productie met o.a. Tilmann Meyer-Faje (Amsterdam) 8.557 / 6.157 de School of Visual Arts in New York. Zij zal daar Bijdrage aan een werkperiode bij het CEAC in Xia- de 7e Berlijn Biennale, het Van Abbemuseum en de Bijdrage aan een werkperiode bij het Europees Kera- onder andere werken aan een kunstenaarsboek en een men, die hij zal afsluiten met een tentoonstelling en VPRO zal hij in Congo een nederzetting oprichten misch Werkcentrum in Den Bosch waar hij materiaal- fotoboek. een lezing. Het plan is ter plekke een nieuwe mobiele waar internationale kunstenaars, critici, curatoren en onderzoek wil doen naar het verkrijgen van patroon- studio te realiseren die anticipeert, reflecteert en plantage arbeiders kritische kunst produceren voor de vorming door het uitdrogen, branden en glazuren van Yvonne Lacet (Amsterdam) 5.000 / 5.000 opereert in de stad. Ook wil hij een tijdschrift maken internationale kunstwereld. klei. De plattegrondachtige structuren die zo ontstaan Bijdrage aan de afronding van het project Incognito, waarin alle tot nu toe gerealiseerde mobiele studio’s in glazuren staan symbool voor zijn fascinatie voor over een fictieve stad vol karakterloze plekken waar zijn opgenomen. Katja Mater (Amsterdam) 12.500 / 12.500 organische stadsontwikkeling. als tegenhanger bloesem naar beneden dwarrelt. Zij Bijdrage aan een werkperiode als artist in residence bij zal hiervoor nieuwe foto’s maken en een kunstenaars- Meiya Lin (Amsterdam) 15.000 / 15.000 de Lower Manhattan Cultural Councel, waar zij wil Vika Mitrichenka (Amsterdam) 18.913 / 18.913 boek. Het werk wordt onder andere getoond bij een Bijdrage om te kunnen werken aan Birds Head and my werken aan 2 projecten - Parallel Plains en Printing Bijdrage aan The Trophy Cups, or What Could have solotentoonstelling in galerie Bart in Amsterdam, bij Root-shape Brain, een hypnotiserend boek met afbeel- Rainbows – waarin zij experimenteert met de ervaring Happened to My Father, gebaseerd op een persoonlijke een aantal kunstbeurzen en een groepstentoonstelling dingen en geluid. Tegelijkertijd wil zij haar anima- van tijd en waarneming binnen het medium fotografie. familiegeschiedenis onderzoekt zij het belang van in Victory Gallery in Portland. tieproject Mirage City uitwerken tot een interactieve zelfrealisatie door een kamer vol prijzen voor inge- game over virtuele stadsplanning. Hanna Mattes (Amsterdam) 12.500 / 11.250 beelde maar welverdiende overwinningen te bouwen. Karen Lancel (Amsterdam) 15.764 / 3.910, Bijdrage aan een werkperiode in de residency van Hermen Maat (Amsterdam) 15.764 / 11.270 Sabrina Lindemann (Den Haag) 13.500 / 13.500 het Lower Manhattan Cultural Council waar zij zal Kaweh Modiri (Amsterdam) 15.000 / 15.000 Bijdrage aan het project Tele_Trust, een work in Bijdrage aan de ontwikkeling van een culturele strate- werken aan een fotowerk onder de werktitel New York Bijdrage aan een filmproject over een kustdorp in progress met onderzoek, performances, installaties, gie voor de Haagse wijk Binkhorst. Hoe kan tijdelijk New York. Daarvoor zal zij het beeld dat in, vaak elders Schotland, de asielzoekers die daar in grote getale wor- internet en videowerken over de online ervaringen van gebruik de weg vrij maken voor een duurzaam, stabiel opgenomen films, van New York wordt gecreëerd den ondergebracht en de effecten die dat heeft op de zichtbaarheid, privacy en vertrouwen. Voor de perfor- en langdurig gebruik in de toekomst? toetsen aan het werkelijke stadsbeeld. bevolking. De film begint als een documentaire maar

60 Fonds BKVB 2011 / bijlage 1 - toekenningen / spoor 1 - stimuleringssubsidies / bijdrage werkbudget 61 gaat daarna over in een thriller waarin het onderscheid gebracht met het tragische verhaal over de zoon van Sanne Oorthuizen (Amsterdam) 18.520 / 18.520 Sightings voor de door hem samengestelde groeps­ tussen werkelijkheid en fictie onduidelijk is. de architect. Voor deelname aan het Curatorial Programme van tentoonstelling False Focus bij NEST. De Appel. Samen met de andere curatoren uit het Olaf Mooij (Rotterdam) 8.600 / 8.600 Monica Nouwens (Amsterdam) 33.010 / 29.732 programma verdiept zij haar onderzoek naar de rol van Lilia Perez Romero (Amsterdam) 3.998 / 3.998 Bijdrage aan het project Temple of Doom dat bij Bureau Bijdrage aan het vervolg van het film- en fotoproject kunst en de hedendaags curator ten tijde van sociaal- Voor deelname aan de workshop Re-Creating Spaces Dijkstra getoond zal worden als onderdeel van het Look at me and tell me if you have known me before in politieke omwentelingen. in Flux WALKABOUTS_Durban (Zuid Afrika). Zij programma ‘No Holds Barred’ tijdens Art Amster- de vorm van een installatie, een boek en een iApp. zal daar onder andere samen met Doung Jahangeer dam. Het beeld is opgebouwd uit 3 autovormen die Onderwerp van het materiaal is de experimentele Ronald Ophuis (Amsterdam) 15.000 / 15.000 verder werken aan het vervolg van Subawona, een gezamenlijk een sacrale ruimte vormen, waarbinnen levenshouding van 2 generaties in hedendaags Los Om te kunnen werken aan een groot schilderij in gezamenlijk project met interactieve portretten. als organismes geconserveerde carrosserieonderdelen Angeles, in een turbulent stedelijk landschap van een serie op basis van verhalen en beelden die hij worden tentoongesteld. decadentie en verval. verzamelde tijdens zijn gesprekken met voormalige Malin Persson (Westzaan) 15.000 / 8.375 kindsoldaten in Sierra Leone. Bijdrage aan een nieuwe serie schilderijen waarvoor zij Marlie Mul (Amsterdam) 15.000 / 15.000 Navid Nuur (Den Haag) 11.560 / 11.420 figuratieve elementen aan haar abstracte landschappen Bijdrage aan materiaal en theoretisch onderzoek Bijdrage aan nieuw werk voor de centrale tentoonstel- Peter Otto (Arnhem) 11.910 / 6.525 wil toevoegen. Het nieuwe werk wordt getoond op ten behoeve van nieuwe objecten voor tentoonstel- ling ILLUMInations in het Arsenale tijdens de Biën- Bijdrage aan een werkperiode in Rome ter voorberei- de solotentoonstelling Sundown bij galerie Hidde van lingen bij o.a. Studio in Berlijn en bij Space Studio’s nale van Venetië. Hij maakt hiervoor een installatie ding van zijn publicatie in de serie ‘Artist Writings’ Seggelen in Londen. in Londen. Zij wil onder andere experimenteren met met neon. van het S.M.A.K. in Gent. In Rome wil hij werken verschillende houtbewerkingstechnieken en met het aan een serie monologen waarmee hij het ‘Sprekende André Pielage (Utrecht) 11.606 / 9.055 bedrukken van stoffen. Ook onderzoekt zij voor haar Erwin Olaf – gemachigd door Museum De Lakenhal beeld’ de Babbuino tot leven brengt en het een lei- Bijdrage aan een werkperiode bij het Europees werk de invloed van sociale media op beeldreferenties (Leiden) 25.000 / 25.000 dende rol laat spelen in de kunstbeschouwing. Keramisch Werkcentrum in Den Bosch, waar hij en haar eigen artistieke productie. Bijdrage aan een monumentaal hedendaags historie- zich zal toeleggen op onderzoek naar een voor hem stuk en 6 fotografische figuurstukken en stillevens Joep Overtoom (Berkel en Rodenrijs) 6.428 / 6.228 betrekkelijk nieuw materiaal, waarin hij de grenzen Helena Muskens, Quirine Racké (Amsterdam) rondom het Leidens Ontzet in opdracht van Museum Bijdrage aan een artist in residence periode bij Nanji van de mogelijkheden wil opzoeken en zijn ambitie om 15.000 / 15.000 (2x) De Lakenhal. De foto’s, die worden gemaakt tijdens Studios, onderdeel van het Seoul Museum of Art. materiaal te vertalen naar een ruimtelijke beleving wil Bijdrage aan een werkperiode in Los Angeles waar een groots opgezette enscenering in de Pieterskerk Daar wil hij onderzoeken of hij verbanden kan leggen voortzetten. Vanuit het experiment zal hij toewerken zij een overzicht in het LACMA Museum en op de te Leiden, vormen de kern van een tentoonstelling tussen zijn werk en de landschappen zoals deze zijn naar een ruimtelijke installatie die o.a. te zien zal zijn kunstacademie Cal Arts voorbereiden en een film- over deze historische gebeurtenis en worden daarna afgebeeld in traditioneel Koreaans houtsnijwerk. Zijn in de Seelevel Gallery in Amsterdam. vertoning tijdens het Dance Camera West Festival. opgenomen in de vaste collectie van het museum en de waardering voor de Koreaanse cultuur wil hij vereni- Tevens voor de research en het schrijven van een sce- Universiteit Leiden. gen met de door hyperconsumptie gedreven plastic Bradley Pitts (Heerewaarden) 27.702 / 26.155 nario voor de nieuwe film Floating (werktitel) over een producten. Het werk wordt na afloop van de residency Bijdrage aan een volgende fase in het project Singular actrice die verschillende identiteiten aanneemt terwijl – gemachtigd door If I tentoongesteld in het Seoul Museum. Oscillations, dat hij uitvoert in samenwerking met het zij carriere probeert te maken in Los Angeles. can’t dance (Amsterdam) 31.400 / 24.100 Gagarin Cosmonaut Training Center in Rusland. Bijdrage aan het laatste deel van een trilogie waarin Marco Pando (Amsterdam) 23.516 / 20.415 Doel is om daadwerkelijk het idee over te brengen van Martine Neddam / Mouchette (Amsterdam) Van Oldenborgh steeds vanuit een ander perspectief de Bijdrage aan het ontwikkelen van 2 houten sculpturen de ruimtelijke ervaring van het gewichtsloze moment 2.500 / 2.500 publieke stem en ons begrip van collectiviteit onder- die een rol zullen spelen in zijn film Tintin back to Peru. tijdens een paraboolvlucht. Bijdrage aan een project dat zij wil uitvoeren tijdens zoekt. Voor de film Bete & Deise volgt zij 2 Brazili- In de film refereert de in Peru geboren Pando, naar het een werkperiode bij GeoAIR in Tbilissi. In een work- aanse vrouwen, een actrice en een zangeres, die elk op fictieve Peru dat in 1929 door Hergé werd gecreëerd. Jan van der Ploeg (Amsterdam) 26.398 / 26.373 shop voor lokale kunstenaars en bewoners reageert zij eigen wijze invulling hebben gegeven aan de functie Pando volgt de stappen van Kuifje op zoek naar een Bijdrage aan het Color Project, waarvoor 3 kunstenaars op het gegeven dat de meeste Georgische kunstenaars en betekenis van een publieke stem. De film wordt nieuwe interpretatie van het hedendaagse Peru. zijn uitgenodigd om muurschilderingen voor scholen naar het buitenland vertrekken. Door virtuele kunste- gemaakt in opdracht van de vierde editie van If I can’t in Napels te maken. Van der Ploeg zal een muurschil- naars te creëren ontstaat een nieuwe kunstscene. dance en is o.a. te zien in het Deense paviljoen tijdens Paul Panhuysen (Eindhoven) 10.500 / 8.253 dering maken voor een school die eerder negatief in het de Biënnale van Venetië en tijdens het IFFR 2012. Bijdrage aan nieuwe geluidswerken voor diverse nieuws is geweest en die moet bijdragen aan een nieuwe Ana Nikitović (Amsterdam) 15.000 / 15.000 tentoonstellingen die plaatsvinden in het kader van het stimulerende omgeving voor de leerlingen en de buurt. Bijdrage aan een onderzoek naar kunstverzamelaars en Erik Olofsen (Amsterdam) 15.000 / 15.000 festival ‘Paul Panhuysen 77’. Het betreft een nieuwe -verzamelingen in Nederland. Waardoor gaan mensen Bijdrage aan een periode van materiaalonderzoek en serie Sudoku prenten met geluidscomposities en een Sascha Pohle (Amsterdam) 7.500 / 7.500 verzamelen en welke conclusies zijn er te trekken uit experiment ten behoeve van een tentoonstelling bij interactieve versie van een vroegere multiple voor een Bijdrage aan een artist-in-residence periode bij de bestudering van verschillende types verzamelingen het FRAC Centre in Orléans. Uitgangspunten van tentoonstelling bij De Pont in Tilburg. Tevens bijdrage Incheon Art Platform in Zuid-Korea, waar hij zal en hun betekenis voor de maatschappij? Het onderzoek de installatie die hij wil maken zijn fragmenten van aan een catalogus met cd waarin de Long String Instal- werken aan het fotografieproject Noir et Blanc. Het in zal in een later stadium leiden tot een tentoonstelling ruimtes die gezamenlijk een structuur vormen die zich lations worden gedocumenteerd. Zuid-Korea wijdverspreide fenomeen van cosmetische en een publicatie. beweegt tussen film, sculptuur, realiteit en virtualiteit. chirurgie koppelt zij daarvoor aan een remake van een Kees Peerdeman (Amsterdam) 9.000 / 7.565 aantal surrealistische foto’s van Man Ray. Corinne Noordenbos (Amsterdam) 1.745 / 1.250 Paulien Oltheten (Amsterdam) 5.000 / 3.125 Bijdrage aan een schildering op de vloer, het plafond Bijdrage om de mogelijkheden te onderzoeken van een Bijdrage aan een werkperiode ter voorbereiding van en de muren van een tentoonstellingszaal in Het Dol- Paloma Polo (Amsterdam) 24.316 / 21.000 samenwerkingsverband op het gebied van conceptu- een presentatie voor een solotentoonstelling bij DVIR huys in Haarlem. Het werk Teer is een landschap van Bijdrage aan een onderzoeksproject over het verband ele documentaire fotografie tussen een Nederlandse Gallery in Tel Aviv. De beelden die zij op locatie gedachten met beelden die zijn gebaseerd op gevoelens tussen wetenschappelijke ontwikkelingen en koloniale kunstacademie met de CAFA academie in Beijing. verzamelt en creëert resulteren in een installatie en een van angst, isolatie en vervreemding, emoties waar expansie aan de hand van een vroeg 20e eeuwse lezing. De reacties hierop zal zij na afloop verder in het Peerdeman tijdens zijn puberteit mee worstelde. expeditie met als doel Einsteins relativiteitstheorie Petra Noordkamp (Amsterdam) 15.000 / 15.000 project verwerken. aan te tonen. De reconstructie van de expeditie en een Bijdrage aan het filmproject Dear Emilio, waarin Rune Peitersen (Amsterdam) 6.000 / 6.000 fotoserie worden tentoongesteld in Museum Reina de architectuur van Chiesa Madre wordt samen­ Bijdrage aan nieuwe werken uit de serie Saccadic Sofia in Madrid.

62 Fonds BKVB 2011 / bijlage 1 - toekenningen / spoor 1 - stimuleringssubsidies / bijdrage werkbudget 63 Anama Ponce Vazquez (Amsterdam) 21.269 / 11.077 Misha de Ridder (Amsterdam) 29.276 / 27.476 Selena Savic (Den Haag) 2.720 / 2.200 Low Tech Society waar hij verder bouwde aan de mini- Bijdrage aan een werkperiode bij het Europees Kera- Bijdrage aan een kunstenaarsboek met 5 foto’s die Om tijdens het Na.pravi.me festival in Belgrado een atuurwereld waarin de problematiek van de moderne misch Werkcentrum in Den Bosch waar zij een grote hij maakte van een volstrekt spiegelglad meer in de workshop en presentatie te geven naar aanleiding stedenbouw weerspiegelt wordt. Bezoekers kunnen met installatie van beelden wil maken geïnspireerd op de Zwitserse Alpen. Het betreft een groot formaat boek, van haar onderzoek naar DIY zonnecellen die zij wil een bestuurbare cameratrein door de stad rijden. armada waarmee Columbus op ontdekkingsreis ging. zodat de foto’s tot in detail bekeken kunnen worden. gebruiken voor toekomstige kunstwerken in de open- Uitgangspunten zijn de decoratieve versieringen, de De foto’s zijn ook te zien bij een solotentoonstelling in bare ruimte. In vervolg op dit festival, dat zich vooral Jorinde Seijdel (Amsterdam) 15.000 / 15.000 machtsverhoudingen aan boord en het beeld van de FOAM, Amsterdam. richt op vrouwelijke bezoekers, zal zij een vergelijk- Bijdrage aan vervolgonderzoek als basis voor de inhou- gelijkenis tussen een omgekeerd schip en een berg. bare workshop geven tijdens het Cellbuttons festival delijke verdieping en uitbreiding van haar essay De Jochem Rotteveel (Rotterdam) 10.970 /5.000 in Yogyakarta. waarde van de amateur tot een omvangrijke internatio- Thom Puckey (Amsterdam) 19.950 / 19.950 Bijdrage aan een werkperiode in de projectruimte van nale boekpublicatie. Bijdrage aan een nieuw levensgroot marmeren beeld Pantocrator, een galerie in Shanghai. Hij wil zich o.a. Gordan Savicic (Den Haag), Daniil Vasiliev voor de solotentoonstelling Armed and relatively dan- verdiepen in de aanknopingspunten die het gedachte- (Rotterdam) 5.200 / 4.800 (2x) Slava Shevelenko, Marta Volkowa (Maastricht) gerous bij Kunstfort Vijfhuizen. Het betreft een naakte goed van Confucius biedt voor de westerse kunstsec- Bijdrage aan een werkperiode als artist in residence bij 23.973 / 22.673 (2x) vrouwenfiguur met nazi-attributen. tor. Ook wil hij met Chinese kunstenaars debatteren LabMIS in Sao Paolo. Daar willen zij werken aan het Bijdrage aan het project About Space and Love over over actuele maatschappelijke thema’s. De input zal hij nieuwe media project The 120 days of *buntu, waarvoor de invloed die een verblijf in de ruimte op de mens Pablo Pijnappel (Rotterdam) 10.110 / 10.110 gebruiken voor nieuw werk dat bij de galerie in Shang- zij breken met de regels van besturingssystemen. De heeft. Uitgangspunt is het syndroom van Scott, de Bijdrage aan het filmproject Quirijn met als thema de hai en in Nederland wordt tentoongesteld en voor zijn werkperiode wordt afgesloten met een presentatie en onweerstaanbare scheppingsdrang als gevolg van een overgang van het industriële naar het digitale tijdperk. reportages in het kunsttijdschrift What’s Up. het werk zal ook op andere plekken getoond worden. ruimtereis. Veel ruimtevaarders gaan kunst maken, Als casus portretteert hij een exentrieke jongeman vaak over de liefde. Het werk wordt samengebracht in die levend in de 21e eeuw volhardt in zijn afkeer van Stefan Ruitenbeek (Amsterdam) 10.000 /8.750 Kathrin Schlegel (Amsterdam) 14.400 / 13.165 een tentoonstelling die moet plaatsvinden in het kader moderne technologie. Bijdrage aan een videowerk in de vorm van een korte Bijdrage aan een werkperiode en een tentoonstelling van 50 jaar ruimtevaart. film die zich afspeelt in de context van de Nederlandse bij C-Space Beijing. Met de installatie Slippery when Pablo Pijnappel (Rotterdam) 7.500 / 7.500 amateur/semiprofessionele seksindustrie. De film is wet, bestaande uit duizend witte lelies en een sprin- Katinka Simonse / Tinkebell (Amsterdam) Bijdrage aan een nieuw werk met als uitgangspunt het opgezet als een denkbeeldige reality serie. Het werk klerinstallatie reageert zij op 2 Aziatische fenomenen: 15.000 / 15.000 essay ‘De symbolenleer van de Toren van Babel’ dat wordt tentoongesteld bij het Stedelijk Museum Bureau de indirecte wijze van communicatie en de bloemen­ Bijdrage aan haar project Save the World, waarvoor zij zijn grootvader, een Braziliaanse psycho-analyticus, Amsterdam. iconografie. Verder wil zij een ouder onderzoek naar met interventies in verschillende landen de normen ter naar aanleiding van een casus over een Turkse patiënt de uit de grond gestampte omgeving van het Ordos discussie wil stellen die aan de basis liggen van Neder- in Argentinië schreef over de analogie tussen de ver- Etta Säfve (Amsterdam) 15.000 / 15.000 Art Museum in Binnen-Mongolië voortzetten. landse ontwikkelingshulp. Tussen de interventies warring van talen en schizofrene dissociatie. Pijnappel Bijdrage aan een kunstenaarsboek in de vorm van een door worden i.s.m. Mediamatic presentaties, debatten gaat onderzoek doen op de plek waar het essay zich fictieve roman met een verhaal dat sterk is gerelateerd Charlotte Schleiffert (Rotterdam) 23.525 / 22.300 en tentoonstellingen georganiseerd waarin gezocht afspeelt ter voorbereiding van, waarschijnlijk, een aan haar beeldend werk, maar ook op zichzelf staat. Bijdrage aan een serie grote tekeningen en schilde- wordt naar hulp waarbij het opleggen van de westerse drietalig film-essay. rijen voor de solotentoonstelling Rozen en Pistolen identiteit overboord wordt gegooid. Frank van der Salm (Rotterdam) 36.355 / 32.247 in museum Het Domein in Sittard. Tevens voor een Muzi Quawson (Amsterdam) 6.951 / 5.554 Bijdrage aan het omvangrijke Project On Image, dat installatie waarin zij ook gipsen objecten integreert. Sofie Sleumer – gemachtigd door Suzanne Oxenaar Bijdrage aan Daydream Nation¸een filmisch portret van zal bestaan uit een theoretisch deel en fotografie in (Amsterdam) 13.000 / 13.000 regio’s in het ‘diepe zuiden’ van de Verenigde Staten. praktijk. Op basis van een uitgebreide literatuurlijst Maaike Schoorel (Bilthoven) 23.372 / 19.504 Bijdrage aan de realisatie van de kamerontwerpen die Zij zal een aantal maanden op locatie doorbrengen onderzoekt hij in hoeverre een beeld niet alleen de Bijdrage aan een werkperiode in het ISCP, New York een aantal jonge modeontwerpers maakte voor het om het dagelijks leven vast te leggen van pubers en werkelijkheid representeert en bevestigt, maar ook de waar zij zal werken aan een serie schilderijen voor een nieuwe Hotel The Exchange in Amsterdam. Oxenaar volwassenen die in deze gemarginaliseerde gemeen- publieke ruimte mede creëert of suggereert. Welke solotentoonstelling bij het Frans Hals Museum. Zij vroeg hen de hotelkamers te beschouwen als lichamen schap tussen Georgia en Alabama wonen. rol speelt een veranderende beeldcultuur bij stedelijke wil proberen of de tentoonstelling daarna kan door- en die lichamen aan te kleden. ontwikkelingen. Omdat hij zijn bestaande foto’s als uit- reizen naar een vergelijkbaar instituut in de Verenigde Magali Reus (Den Haag) 15.000 / 15.000 gangspunt neemt, zal Van der Salm teruggaan naar de Staten. De schilderijen refereren aan de geschiedenis Mounira al Solh (Amsterdam) 15.000 / 15.000 Bijdrage aan een werkperiode waarin zij aan een locaties waar zij genomen werden. De eerste uitkomsten van de schilderkunst en zijn gebaseerd op de collectie Bijdrage aan een onderzoek naar het oeuvre van René nieuwe video zal werken die ritmes en handelin- worden tentoongesteld in Stedelijk Museum Schiedam. van het Frans Hals Museum en een vergelijkbare col- Daniels en naar de verschillende manieren waarop gen onderzoekt van personages die zich door diep lectie in New York. kunstenaars zijn omgegaan met alter ego’s en fictionele zand verplaatsen. Daarnaast wil zij een nieuwe serie Frank van der Salm (Rotterdam) 17.500 / 11.465 kunstenaars ter voorbereiding op nieuw werk over de ruimtelijke werken ontwikkelen. De resultaten worden Bijdrage aan nieuw fotowerk voor een solotentoon- Han Schuil (Amsterdam) 8.000 / 7.400 Libanese kunstenaar/sapverkoper Bassam Ramlawi. getoond tijdens een solotentoonstelling bij galerie stelling bij Galeria Casado Santapau in Madrid, als Bijdrage aan een catalogus bij een solotentoonstelling Het werk is te zien op een solotentoonstelling bij The Approach in Londen en een vooraankondiging onderdeel van het Photo España Festival. bij Hamish Morrison Galerie in Berlijn. Stedelijk Museum Bureau Amsterdam. daarvan tijdens de Frieze Art Fair. Karen Sargsyan (Amsterdam) 28.869 / 28.869 Marike Schuurman (Amsterdam) 18.820 / 16.882 Ajla Steinvag (Eindhoven) 10.000 / 10.000 Magali Reus (Den Haag) 15.000 / 15.000 Bijdrage aan een nieuw werk met als centraal thema Bijdrage aan nieuw werk voor de solotentoonstelling Bijdrage aan nieuw werk als onderdeel van een totaal- Bijdrage aan nieuw werk voor kunstbeurs The Inde- gewetensgevangenen, waarbij hij in het bijzonder aan- Time Zero bij Galerie Hamish Morrison in Berlijn. installatie die zij samen met 5 andere kunstenaars pendent New York en een solotentoonstelling in de dacht vraagt voor Mikhail Khodorkovsky, een poli- Het betreft opgeblazen en geretoucheerde polaroids maakt voor de groepstentoonstelling ‘Berichten van projectruimte van Galleria 1/9unosunove in Milaan. tieke gevangene in Rusland en het juridisch proces dat die zij tijdens een artist-in-residence periode bij het Front’ in Stedelijk Museum ’s -Hertogenbosch. Zij Zij maakt hiervoor een filmloop in ultra slow motion tot zijn veroordeling leidde. In Moskou zal Sargsyan Capacete in Sao Paulo nam van de stad die als gevolg maakt hiervoor een serie ‘Intramuscular Inventions’, van het beeld van muntjes die uit een broekzak in het hierover meer informatie verzamelen en deze daarna van de Clean City Law was ontdaan van reclames. sculpturen van lichaamsonderdelen gekoppeld met zand vallen. verwerken in een installatie die hij zal opbouwen voor industriële verbindingsdelen van siliconen, epoxy, een solotentoonstelling in galerie Ambach&Rice in Erik Sep (Dordrecht) 31.456 / 19.650 porselein en rvs. Los Angeles. Bijdrage aan nieuw werk voor de solotentoonstelling

64 Fonds BKVB 2011 / bijlage 1 - toekenningen / spoor 1 - stimuleringssubsidies / bijdrage werkbudget 65 Rob Sweere (Arnhem) 22.900 / 22.900 tentoonstelling Nomads in het GEMAK, Den Haag. Centraal thema is de relatie menselijke zintuigen ver- Rob Voerman (Arnhem) 46.975 / 40.666 Bijdrage aan een nieuw werk in de serie Contempla- Voor deze serie reisde hij naar de meest afgelegen sus fantasie. De film zal o.a. vertoond worden tijdens Bijdrage aan een werkperiode bij het ISCP in New torium voor een solotentoonstelling bij Kunstfort gebieden ter aarde om een tijdsbeeld te geven van het het IFFR. York waar hij zich onder andere wil toeleggen op het Vijfhuizen. Het betreft een groot bolvormig werk dat nomadisme in de 21e eeuw. maken van kleine sculpturen, maquettes en het doen door bezoekers kan worden betreden. Wanneer zij Dick Verdult (Eindhoven) 39.600 / 36.768 van vormstudies. Hij zal zich daarbij laten beïnvloeden gaan liggen, biedt het werk hen een visuele en mentale Stefanos Tsivopoulos (Amsterdam) 19.020 / 19.020 Bijdrage aan nieuw werk voor de solotentoonstelling door sociale, politieke en maatschappelijke tegenstel- transformatie. Bijdrage aan een werkperiode bij het ISCP in New En op zondag vieren we vrijdag in het Van Abbemu- lingen die in New York een rol spelen. Ook wil hij in York waar hij, in navolging van het historische debat seum in Eindhoven, een presentatie vol settings, New York zijn netwerk uitbreiden. Raymond Taudin Chabot (Amsterdam) tussen Foucault en Chomsky, onderzoek wil doen naar prenten, beelden, filmprojecties en geluidsbanken die 32.699 / 30.840 het publieke discours in televisiedebatten, toespraken inhaken op actuele en universele interculturele misver- Giny Vos (Amsterdam) 24.870 / 7.500 Bijdrage aan een video-installatie, opgezet als een en publieke discussies rondom de oorlogen in Afgha- standen en fenomenen als demagogie en populisme. Bijdrage aan de cinematografische lichtinstallatie visueel essay dat het resultaat is van een onderzoek nistan en Irak. Het script dat hieruit voortkomt zal Round and Round voor de Kunstkapel op de Zuidas dat hij in de afgelopen 1,5 jaar uitvoerde. Het centrale leiden tot een nieuw filmwerk. Ruth Verraes (Amsterdam) 10.000 / 10.000 in Amsterdam. Het werk gaat over de geschiedenis motief gaat uit van een notie van revolte en recalci- Bijdrage aan de voorbereiding van een nieuw van het bewegende beeld en speelt in op de bijzondere trantie in de context van het Carnavalesque, als een Stefanos Tsivopoulos (Amsterdam) 14.625 / 12.825 project dat zij zal realiseren tijdens een residency bij architectuur van de tentoonstellingslocatie. complex cultureel fenomeen waarbij hiërarchische Bijdrage aan een nieuw werk voor een solotentoonstel- Kunsthuis Syb in Beetsterzwaag. Het doel is een serie barrières tijdelijk opgeschort worden. ling in het ISCP, New York, waarvoor zijn project- nieuwe werken die elk een facet van het landschap Jeroen de Vries (Amsterdam) 36.692 / 36.541 voorstel werd geselecteerd uit de inzendingen van behandelen en onderzoeken hoe dit op de verbeel- Bijdrage aan een nieuwe audiovisuele installatie Jennifer Tee (Amsterdam) 13.608 / 13.608 alle artists-in-residents. Uitgangspunt van de film ding werkt. Zij onderzoekt hoe uit ideeën, schetsen, voor de presentatie Koen Wessing – Chile, El Salvador, Bijdrage aan de nieuwe performance Gridding Sen- Borrowed Knowledge is een poëtisch onderzoek naar anekdotes en verhalen verschillende werken en een Nicaragua, een multi-platform project voor de eerste tences voor het Stedelijk Museum Amsterdam. Vijf herinneren en vergeten op basis van een herinnering lezing ontstaan. vertoning van Wessing’s Latijns Amerikaanse werk in performers bewegen zich over een textiele vloer die aan de boeken die zijn vader meenam tijdens zijn Chili, in het Centro Cultural Gabriela Mistral. is opgebouwd uit hexagonale vormen. Hun bewegin- ballingschap. Tijdens de tentoonstelling wordt het Kamiel Verschuren (Rotterdam) 11.682 / 9.796 gen over de vloer zijn een onderzoek naar identiteit, publiek uitgenodigd deel te nemen aan The Public Bijdrage aan een werk in de openbare ruimte van Vincent Vulsma (Amsterdam) 20.131 /13.945 isolement en vrijheid. De performance reageert ook op Library of Borrowed Knowledge. Douala als onderdeel van de Salon Urbain de Douala Bijdrage aan nieuw werk voor een solotentoonstelling de andere werken die tegelijkertijd in het museum te in Kameroen. In een druk stadsdeel vol kronkelende bij Stedelijk Museum Bureau Amsterdam. Hiervoor zien zullen zijn. Tim van Tuil (Den Haag) 15.000 / 15.000 straatjes zal hij samen met de lokale bevolking over haalt hij voorwerpen uit de ruimtelijke en chronolo- Bijdrage aan nieuw werk dat onder andere tentoon- een lengte van 1 kilometer de open riolering voorzien gische omgeving van etnografische collecties en uit Marjan Teeuwen (Den Bosch) 91.650 / 91.650 gesteld zal worden op de kunstbeurs van Vilnius en van een bedekking. Daardoor ontstaan nieuwe paden de canons van modernistisch design en fotografie, Bijdrage aan 2 nieuwe architectonische interventies bij galerie DeConinck Compagnie in Dordrecht. Het en verbindingen en wil Verschuren tevens bijdragen en brengt ze bij elkaar in montages. Hij onderzoekt in de serie Verwoest Huis, dit keer in het leegstaande betreft onder andere een ruimtevullend framewerk aan een collectief stedelijk bewustzijn waarin bewo- wat er gebeurt als je cultuurobjecten in uiteenlopende gebouw van de Centrale bank in Rotterdam en in een onder de titel Horror Vacui Frame en een serie mobiele ners zich bijvoorbeeld verantwoordelijk voelen deze sociale en historische contexten plaatst en richt pand bij de Amsterdamse Zuidas. Naast de verwoes- werken die hij wil presenteren in de context van een paden te onderhouden. daarmee de aandacht op de rol die kunstenaars en ting die zij planmatig in de gebouwen aanbrengt, woonomgeving. andere kunstspecialisten spelen in deze processen van gebruikt zij het sloopmateriaal om weer een nieuw Marianne Vierø (Amsterdam) 15.000 / 15.000 waardetoekenning. beeld op te bouwen. De interventies worden openge- Daniil Vasiliev (Rotterdam) 1.250 / 710 Bijdrage aan een werkperiode in het residency pro- steld voor publiek en resulteren in fotowerken die o.a. Om te kunnen deelnemen aan het International Sym- gramma van Triangle Arts Association in New York. Martin Waalboer (Amsterdam) 13.366 / 9.314 via galerie Cokkie Snoei tentoongesteld worden. posium on Electronic Art waar hij is uitgenodigd voor Daar zal zij werken aan een project met als werktitel Bijdrage om te werken aan een fotografieproject in een paneldiscussie over machines, automaten en digi- State of the Art met als vertrekpunt een materiaalhisto- Liberia, waarmee hij de kijker wil laten nadenken over Martijn Tellinga (Amsterdam) 19.923 / 19.923 tale systemen in de creatieve praktijk en het dagelijks risch onderzoek rond een sculptuur van Naum Gabo. het andere gezicht van Afrika. De foto’s zal hij maken Bijdrage aan een artist-in-resdence periode bij Studio leven. Dit is tevens het onderwerp van zijn werk dat hij in de stad Harper, een exponent van hoop en trots. Kura in het Japanse Itoshima, waar hij zal werken tijdens de conferentie zal presenteren. Dirk Jan Visser (Rotterdam) 30.360 / 15.000 aan een serie geluidsperformances in het Japanse Bijdrage aan de afronding van 2 documentaire Stan Wannet (Eindhoven) 11.411 / 11.411 landschap. Vervolgens zal hij de beeld- en geluids- Olga Vasiljeva (Rijswijk) 15.769 / 15.447 fotografie projecten. Off Side is het verhaal van een Bijdrage aan een werkperiode in China, waar hij zal registraties van deze performances verwerken in een Bijdrage aan een werkperiode bij het Europees Kera- voetbalclub in ballingschap tegen de achtergrond van werken in het atelier van de multimediakunstenaar videowerk dat wordt afgespeeld in een meerkanalige misch Werkcentrum in Den Bosch waar zij wil expe- een vergeten conflict tussen Azerbedjan en Armenië en curator Li Zenghua, een presentatie en workshop audiovisuele omgeving. De tussentijdse versie daarvan rimenteren met technieken die zij zal verwerken in om een bergenclave. Status: Undocumented is een zal geven aan de universiteit van Shanghai en in zal ter afsluiting bij Studio Kura worden gepresen- nieuwe keramische objecten. Tevens bijdrage aan het fotoproject waarvoor hij het alledaagse leven van asiel- GuangZhou. Hij wil onder andere onderzoeken welke teerd. project ‘Intermissions’ dat wordt geïnitieerd door het zoekers fotografeert en op zoek gaat naar de plekken rol het gebruik van performers kan spelen binnen Contemporary Art Center in Vilnius en op verschil- en mensen die zij achterlieten. zijn installaties. Ook wil hij nieuw werk maken voor André Thijssen (Amsterdam) 13.431 / 8.242 lende plekken in de Baltische staten en in Nederland De Prentententoonstelling in het Stedelijk Museum Bijdrage aan nieuw werk dat hij o.a. zal tentoonstel- zal worden uitgevoerd. Rob Voerman (Arnhem) 9.244 / 8.364 ’s-Hertogenbosch, een installatie die is gebaseerd op len bij KK Outlet in Londen. In het vervolg van de Bijdrage aan een installatie voor de groepstentoon- de gelijknamige lithografie van Escher. succesvolle solotentoonstelling en publicatie Fringe David Verbeek (Amsterdam) 15.000 / 15.000 stelling ‘Märklin World’ bij Kunsthal KAdE in Phenomenon zal hij tijdens nieuwe ontdekkingsreizen Bijdrage voor een film die hij in Taiwan op een Amersfoort. De installatie Nigredo is afgeleid van Marijke van Warmerdam (Amsterdam) op zoek gaan naar randverschijnselen en ongrijpbare experimentele wijze, zonder crew of technische een modernistische wijk, waarmee Voerman een visie 50.319 / 50.319 situaties. ondersteuning, wil opnemen met slechts een camera probeert te ontwikkelen op de rol van architectuur in Bijdrage aan de film Face to face, een loop waarin en een kleine groep acteurs met wie hij gaandeweg sociaal-maatschappelijke kwesties en een alternatief papegaaien om een typisch Hollandse knotwilg cirke- Jeroen Toirkens (Den Haag) 7.489 / 7.489 tot een vertelling komt. De film speelt zich af op een biedt voor geordend Nederland. len en aan de dubbelfilm Rrrole waarin een papagaai Bijdrage aan nieuw te produceren foto’s voor de visserseiland dat zweeft tussen traditie en moderniteit. boven een gekleurd bloemenveld om een stokje draait.

66 Fonds BKVB 2011 / bijlage 1 - toekenningen / spoor 1 - stimuleringssubsidies / bijdrage werkbudget 67 Beide films zijn te zien op de solotentoonstelling die Toekenningen Bijdragen werkbudget – vormgeving Astrid van Engelen, Niels Klavers (Amsterdam) in het Institut Néerlandais in Parijs. Het concept van van Museum Boijmans Van Beuningen doorreist naar 16.700 / 12.320 (2x) de collectie is geïnspireerd op de uitvergrotingen en Museo Serralves Oporto in Portugal en Kunsthalle Aldo Bakker (Amsterdam) 15.000 / 12.500 Bijdrage aan de wintercollectie 2011-2012, waarin excessen die het digitale tijdperk met zich meebrengt. Düsseldorf. Bijdrage aan een nieuw project dat is opgezet als een zij door het projecteren van lapjes op het menselijk hommage aan hout. De grillige basiseigenschappen lichaam kledingvormen willen modeleren die met Gerrie Hondius (Haarlem) 9.400 / 6.550 Kathrin Wolkowicz (Rotterdam) 7.500 / 6.250 van dit materiaal zal hij verwerken in een serie nieuwe een minimale coupeverwerking tot stand komen. De Bijdrage aan een werkperiode als artist-in-residence Bijdrage aan nieuw werk dat zij zal maken tijdens meubels. Het doel is om te komen tot een heroverwe- collectie wordt onder andere gepresenteerd tijdens de bij het Vijfde Seizoen op het terrein van psychiatrische een artist-in-residence periode bij Futura in Praag. ging van de waarde van hout als materiaal. Fashion Weeks in Londen en Parijs. kliniek de Willem Arntz Hoeve. Zij zal daar werken Uitgangspunt is een houtsnede van de Praagse aan de verstripping van de verhalen van de cliënten Defenestratie, een historische gebeurtenis waarbij Wibo Bakker (Utrecht) 15.000 / 15.000 Astrid van Engelen, Niels Klavers (Amsterdam) die op het terrein wonen in combinatie met haar eigen machthebbers uit het raam werden gegooid door Bijdrage aan een kwantitatief en kwalitatief onderzoek 14.800 / 14.800 (2x) verhaal. Ook wil zij een stripverhaal vormgeven op een opstandelingen. De visueel ruimtelijke procedure van naar de ontwikkeling van jaarverslagen en de rol die Bijdrage aan de zomercollectie 2012 waarbij de focus serie Japanse kamerschermen met als thema de grens deze handeling vergelijkt zij met het proces dat zich ontwerpers binnen die ontwikkeling spelen. De resul- gericht blijft op moulagetechnieken. De collectie tussen gekte en norm. afspeelt op het scherm in een filmzaal. taten moeten een bijdrage leveren aan de discussie over wordt onder andere gepresenteerd tijdens de Fashion de historische en huidige positie van het ontwerp- en Weeks in Londen en Parijs. Milan Hulsing (Amsterdam) 15.000 / 15.000 Louwrien Wijers (Amsterdam) 15.000 / 15.000 fotografievak. Bijdrage aan de geschilderde prenten voor een stripro- Bijdrage aan onderzoek voor een publicatie over Viktor Carolien Euser (Amsterdam) 4.800 / 4.800, man met een allegorische invalshoek met als werktitel IV, de New Yorkse kunstenaar die sinds de jaren ‘60 Samira Benlaloua (Rotterdam) 48.140 / 43.265 Tejo Remy (Utrecht) 11.567 / 11.567 Het stenen schip. tot aan zijn dood in Amsterdam woonde en werkte Bijdrage aan het project From A to B and back again, Bijdrage aan een mobiele interviewcabine, ontworpen waar hij alom bekendheid genoot om zijn (drijvende) een onderzoek naar erotiek als metafoor voor onaf- door Tejo Remy, die gebruikt zal worden voor het Gijs Kast (Amsterdam) 15.000 / 12.500 bouwsels. hankelijk denken en handelen, te gebruiken in een op transmediaalproject Hoofdzaken. Dit project onder- Bijdrage aan een werkperiode bij PiST/// in Istanbul saamhorigheid gebaseerd stedelijk leven. De resultaten zoekt en verzamelt uitspraken van mensen over hun waar hij illustraties voor een nieuw boek wil maken. Jozua Zaagman (Eindhoven) 10.970 / 10.000 van het onderzoek zal zij verwerken in een digitaal binnenkamer. De interviews worden als korte films Startpunt voor het werk is de Turkse handelsgeest, Bijdrage aan het project Brabantwandelingen waarvoor platform en in een krant. gepresenteerd in openbare ruimtes, op culturele podia in het bijzonder de handel op straat. Verder zal hij hij zal wandelen tussen de 5 steden die tesamen en specifieke events in het Hoofdzakenmeubel. zich laten inspireren door de cultuur, de stad en zijn BrabantStad vormen, de stedelijke regio waarmee Francisco van Benthum (Amsterdam) 28.850 / 15.750 inwoners. Het boek wordt gepresenteerd in 2012, het Brabant zich profileert voor de Culturele Hoofdstad Bijdrage aan een nieuwe collectie voor de periode Connie Groenewegen (Amsterdam) 31.736 / 22.614 jaar waarin wordt stilgestaan bij 400 jaar diplomatieke 2018. Tijdens zijn wandelingen zal Zaagman gesprek- najaar/winter 2011-2012 als vervolg op de genomen Bijdrage aan de voortzetting van haar onderzoek naar betrekkingen tussen Nederland en Turkije. ken voeren en vastleggen in hoeverre deze identiteit internationale stappen van de afgelopen seizoenen. De nieuwe brei- en kleurtechnieken, in samenwerking strookt met de realiteit. Het resultaat wordt getoond collectie wordt getoond tijdens de Fashion Week met het Textiellab in Tilburg. De resultaten zal zij Susanne Klemm (Utrecht) 15.764 / 700 in een presentatie met publicatie bij Onomatopee in Menswear in 2011. verwerken in nieuwe silhouetten voor de collecties voor Bijdrage aan een serie van 8 grote ringen met agaat Eindhoven. 2012/2013 en aanbieden voor interieurtoepassingen. cameeën voor een tentoonstelling bij Gallery Loupe in Theo van den Boogaard (Amsterdam) 15.000 / 15.000 Montclair (NY). Edwin Zwakman (Amsterdam) 7.500 / 5.000 Bijdrage aan de verstripping van 15 songs van Bob Annemarie van Haeringen (Amsterdam) Bijdrage voor een werkperiode ter voorbereiding van Dylan. In een mix tussen strip en illustratie wordt elke 15.000 / 15.000 Indre Klimaite (Den Haag) 12.500 / 12.500 een duotentoonstelling in het OCAT museum in songtekst verbeeld door een aantal tekeningen. Bijdrage om techniek-, materiaal- en inhoudelijk Bijdrage aan een werkperiode in Berlijn waar hij een Shanghai. Uitgangspunt van het nieuwe werk zijn de onderzoek te doen en de uitkomsten te verwerken voor project wil opzetten in samenwerking met een aantal opslagruimtes van een enorme modelfabriek die hij Celine Charlot (Amsterdam) 15.000 / 15.000 een prentenboek met de werktitel Konosja met tekst experimentele muziekgroepen. Uit deze samenwerking eerder bezocht in het kader van het Treehugger-project Bijdrage aan de tweede editie van Les Caneaux de van Bibi Dumontak. zal een nieuwe typografie voortkomen die aansluit bij dat het sluitstuk vormde van het programma van het la Mode, een internationaal platform dat conceptu- de muziek en de optredens. Dutch Culture Centre tijdens de Wereldexpo 2010 ele modeontwerpers verbindt met Franse couture Monique van Heist (Rotterdam) 45.528 / 45.528 Shanghai. ambachtslieden. Gezamenlijk creëren zij ontwerpen Bijdrage aan de verdere ontwikkeling van het project Hanco Kolk (Arnhem) 12.000 / 12.000 die worden tentoongesteld bij Les Ateliers de Paris in HELLOFASHION, een doorlopende modecollectie Bijdrage aan de uitwerking van zijn project De Man Parijs en bij Museum van Loon in Amsterdam. van houdbare ‘klassiekers’, waarmee zij de gangbare Van Nu, gebaseerd op het idee dat er een mensachtige modecyclus wil doorbreken. Van Heist wil het project beschaving bestaat met een levenscyclus die zich in Patrick Coppens (Amsterdam) 15.000 / 15.000 verder verdiepen, nieuwe items ontwikkelen – ook op minder dan een nanoseconde voltrekt. Dit idee werkt Bijdrage aan het ontwikkelen en toepassen van een het gebied van andere ontwerpdisciplines - en de basis hij in een co-productie met de Belgische striptekenaar onafhankelijke koppeling tussen een zelfstandig leggen voor de documentatie van de collectie in een Kim Duchateau uit in een gezamenlijk stripboek. redactiesysteem en het drukbestand als lege template. publicatie. Deze software moet bij het ontwerpen van een boek Erik Kriek (Amsterdam) 15.000 / 15.000 meer speelruimte en vrijheid creëren. Iris van Herpen (Arnhem) 46.725 / 45.125 Bijdrage aan de voltooiing van zijn boek met beeld- Bijdrage aan de ontwikkeling van een nieuwe collectie verhalen op basis van het werk van de Amerikaanse Guido van Driel (Amsterdam) 6.000 / 6.000 die wordt getoond tijdens de haute coutureweek in auteur H.P. Lovecraft (1890-1937), bekend van zijn Bijdrage aan een serie schilderingen als onderdeel Parijs en tijdens een solotentoonstelling in het Gro- horror en sf-achtige verhalen. De titel van het boek zal van de graphic novel In Suburbia Hollandia. De ninger Museum. Inspiratiebron is de microwereld van Het Onzienbare & andere verhalen luiden. schilderingen zijn gebaseerd op ‘de mirakels’ van de kleine organismen. Hollandse buitenwijken en hebben krantenberichten Joris Laarman (Amsterdam) 45.000 / 45.000 als uitgangspunt. Iris van Herpen (Arnhem) 37.650 / 30.650 Bijdrage aan een kinetische installatie voor de ten- Bijdrage aan de collectie S/S 2011 die wordt getoond toonstelling ‘Modern by Design’ in het High Museum tijdens de coutureweek 2011 en op een tentoonstelling of Art in Atlanta in samenwerking met het MoMA.

68 Fonds BKVB 2011 / bijlage 1 - toekenningen / spoor 1 - stimuleringssubsidies / bijdrage werkbudget 69 Het werk Digital Matter is door een glazen wand 24 in afzondering wil werken aan een nieuwe beeldtaal prenten worden gepresenteerd bij galerie Vivid in Toekenningen bijdragen werkbudget - bouwkunst uur vanaf de straat zichtbaar is. Een robot bouwt voor de illustraties bij bekende versjes van Annie Rotterdam. ter plekke duizenden kleine ‘voxels’ tot een meubel M.G. Schmidt. Het boek Een vijver vol inkt wordt Paulien Bremmer, Jarrik Ouburg, Gerald Lindner en herassembleert deze steeds weer tot een ander vormgegeven door Irma Boom en verschijnt ook in een Marit Törnqvist (Amsterdam) 15.000 / 15.000 (Amsterdam) 5.000 / 5.000 (3x) ontwerp. De voxels zijn zo klein dat een nieuw soort Engelse vertaling. Bijdrage om te kunnen werken aan de illustraties bij Voor een bijdrage aan het onderzoek in het kader van digitaal materiaal ontstaat. het verhaal ‘Groter dan een droom’ van de Belgische een prijswinnend ontwerp voor de transformatie van Wouter van Reek (Rotterdam) 15.000 / 15.000 schrijver Jef Aerts. Het prentenboek gaat over een de Genieloods van het fort bij Vijfhuizen. Met speci- Richard van der Laken, Pepijn Zurburg / Bijdrage aan een prentenboek vanuit het gezichts- kind dat opgroeit in een gezin waar het verdriet over aal door de NASA ontwikkelde spaceblankets moet Designpolitie (Amsterdam) 15.000 / 6.250 (2x) punt van een robot die zijn geheugen kwijt is en een een verloren zusje altijd aanwezig is. de voormalige militaire opslagloods geschikt gemaakt Bijdrage aan voorbereidend onderzoek voor de tweede avontuur beleeft in een technologisch landschap. Met worden voor een centrum voor actuele kunst. editie van What Design Can Do, een internationale dit project wil Van Reek de grens en overlap tussen TYPEX (Amsterdam) 15.000 / 15.000 conferentie, over de kracht van design, mode en natuurlijke schoonheid en techniek zichtbaar maken. Bijdrage om te kunnen werken aan de stripbiografie Bas ten Brinke (Almere) 15.000 / 15.000 architectuur en de rol die deze disciplines in onze over het leven van Rembrandt van Rijn, een initiatief Bijdrage aan het in samenwerking met beeldend kun- hedendaagse samenleving kunnen spelen. Het thema Rosa Roozen (Amsterdam) 12.500 / 5.625 van de stripintendant van het Fonds BKVB en het stenaar Pjotr Müller te ontwerpen Artist in Residence dat zij verder zullen uitwerken is ‘Connect’. Bijdrage aan een stageperiode bij United Nude, een Rijksmuseum Amsterdam. getiteld Arthouse Almere in opdracht van architectuur- schoenenlabel in Guangzhou (China) waar ontwer- centrum Casla. Petra Lunenburg (Amsterdam) 7.310 / 7.152 pers nauw samenwerken met fabrieken met de meest Erik Varekamp (Amsterdam) 15.000 / 15.000 Voor het volgen van een vervolgcursus modeltekenen innovatieve productietechnieken. Zij wil onderzoeken Bijdrage om te kunnen werken aan het 5e deel van Max Cohen de Lara, David Mulder (Amsterdam) aan The Art Students League in New York, waar het hoe deze technieken kunnen bijdragen aan het verder Agent Orange, een historische stripbiografie over het 15.000 / 15.000 (2x) haar specifiek te doen is om de lessen in lijntekenen. ontwikkelen van haar eigen schoenontwerpen. leven van Prins Bernhard. Dit deel gaat over de affaire Bijdrage aan een onderzoek naar de architectonische King Kong. organisatie van plenaire democratische ruimten in Rogier Martens (Utrecht) 10.000 / 10.000 Lies Ros (Amsterdam) 15.000 / 15.000 de 21e eeuw. Met dit onderzoek beogen zij een breed Bijdrage aan een materiaalonderzoek bij glasblazerij Bijdrage aan het project My home is my memory castle, Tjeerd Veenhoven (Groningen) 58.887 / 48.092 publiek het belang van architectuur te laten zien voor De Oude Horn in Acquoy met de glasblazers Bernard waarvoor zij wil onderzoeken hoe zij de talloze ver- Bijdrage aan de ontwikkeling van een aantal proto- collectieve ruimten in de samenleving. Heesen en Josja Caecilia. De opgedane ervaring zal zamelingen die zij in haar huis bijeenbracht openbaar types voor nieuwe producten, gemaakt van palmbla- hij verwerken in nieuwe ruimtelijke ontwerpen, o.a. kan maken en daarbij hun geschiedenis kan ontsluiten. deren die Veenhoven bewerkt volgens een door hem Marjolijn Guldemond (Rotterdam) 2.395 / 2.395 voor een serie glazen fruitschalen. Het resultaat wordt Daarbij kan zij haar huis ook gebruiken om te experi- uitgedacht procedé. Het onderzoek zet hij voort in Voor een bijdrage aan een mobiele bibliotheek met 300 onder andere getoond tijdens Object Rotterdam. menteren met virtuele toegankelijkheid. samenwerking met de Universiteit Wageningen. Voor kunstboeken als onderdeel van een manifestatie van de productiemogelijkheden zijn contacten gelegd in het Museo de arte Carrillo Gil in Mexico City. De Nanne Meulendijks (Breda) 15.000 / 15.000 Eric Schreurs (Leiden) 15.000 / 12.500 India. bibliotheek houdt het midden tussen een Mexicaanse Bijdrage aan een graphic novel op basis van het verhaal Bijdrage aan 10 literaire strips die allen zijn geba- taco-kar en een Nederlandse vouwwagen. ‘De langzame vrouw’ van Herman Pieter de Boer. seerd op een quote of een (iconisch) beeld uit film of Vera Wegener (Amsterdam) 14.260 / 14.260 muziek. Alle verhalen spelen zich af in een imaginaire Bijdrage om te kunnen deelnemen aan een coachings­ Jan Jongert (Rotterdam) 25.825 / 25.825 Evert Nijland (Amsterdam) 24.791 / 24.791 wereld bij nacht. De verhalen worden gepresenteerd traject bij het Instituut Lichtontwerpen in Amster- Voor een bijdrage aan Cyclifiers, een onderzoek naar Bijdrage aan een nieuwe sieradencollectie met als in het tijdschrift Eisner en zullen ook in boekvorm dam, waar zij zich wil concentreren op bewuste een nieuwe duurzame stadstypologie. Doel is om te werktitel Adagio. Centraal thema is de betekenis verschijnen. waarneming van licht. Het onderzoek zal dienen als onderzoeken welke koppelingen in steden gemaakt van het ornament en de spanning tussen vrijheid en inspiratiebron om licht in de toekomst op een vernieu- kunnen worden om optimaal gebruik te maken van restrictie. In zijn ontwerpen zal hij verschillende Michael Snitker (Amsterdam) 5.000 / 5.000 wende manier in architectuur toe te passen. in- en uitgaande stromen en ze te transformeren tot natuurlijke materialen met elkaar combineren. Bijdrage aan Trilvensters en onderkasttypografie, een ecosystemen. persoonlijke en onvolledige bibliografie van ‘de andere Sandra de Weijze (Amsterdam) 15.000 / 15.000 Bart Nijstad (Groningen) 15.000 / 12.500 namen’, Bert Schierbeeks tweede experimentele roman Bijdrage om te kunnen werken aan de illustraties Marc Maurer (Maastricht) 8.650 / 3.624 Bijdrage om verder te kunnen werken aan de voltooi- uit 1952. Snitkers boek wordt een eerbetoon aan een voor een prentenboek met de werktitel Olliboek over Bijdrage aan een publicatie bij een presentatie van het ing van het stripboek Muggen over een stadje aan de vormgever, een schrijver en een boekcultuur. de vraag ‘wanneer is ver weg ver weg en wanneer is bureau Maurer United Architects in het Nederlands vooravond van de Apocalyps. Elk hoofdstuk volgt een het dichtbij?’ Via het boek wil zij kinderen in contact paviljoen in de Design Week in Shanghai. andere inwoner. Quoc Thang (Amsterdam) 15.000 / 15.000 brengen met kunst. Bijdrage aan een nieuwe mannencollectie F/W 2011- Rem Koolhaas (Rotterdam) 50.000 / 50.000 Ted Noten (Amsterdam) 48.000 / 48.000 2012 met als titel Een plek daarginds en als uitgangs- Rene Windig (Amsterdam) 12.500 / 15.000 Bijdrage aan het onderzoek ter voorbereiding van de Bijdrage aan de ontwikkeling van een serie van 12 ver- punt de reis op zoek naar geborgenheid en veiligheid. Bijdrage aan een getekende biografie waarin hij op publicatie Project Japan, Metabolism talks. Samen met schillende design tassen die worden vervaardigd met De arctische omgeving van een avonturier wordt basis van archiefmateriaal ook het leven van zijn vader, Hans Ulrich Obrist interviewde Koolhaas de belang- de meest geavanceerde 3d printtechnieken. Het betreft daarbij opgevoerd als metafoor. fotograaf Ad Windig, verwerkt. rijkste leden van de Japanse avant-garde beweging de een samenwerkingsproject met Freedom of Creation. Metabolisten, waaronder Arata Isozaki, Kenzo Tange Jan van Toorn (Amsterdam) 17.948 / 9.837 en Kiyonori Kikutake. Piotrek Panszczyk (Hoogerheide) 10.000 / 6.250 Bijdrage aan 5 grote prenten in de reeks Still lifes with Bijdrage aan een eigen collectie die hij zal laten zien borrowed furniture. Deze serie prenten is onderdeel Peter Veenstra / LOLA Landscape architects op de Amsterdam Fashionweek en zal inzetten om van een langer lopend praktisch en theoretisch (Rotterdam) 4.310 / 4.310 te worden toegelaten op een masteropleiding in New onderzoek dat Van Toorn doet buiten de traditionele Bijdrage aan de realisatie, i.s.m. Geert Jan Hobijn, York of Londen. velden van het communicatief ontwerpen. Het gaat van een boomruisconcert in het kader van het Urban hem daarbij vooral om het verbreden en verdiepen Explorer Festival in Dordrecht. Met trilmotoren in 60 Sieb Posthuma (Amsterdam) 5.000 / 5.000 van de methodiek en vocabulaires van het ontwerpen, populieren kunnen bezoekers via hun eigen mobiele Bijdrage aan een werkperiode in Zweden waar hij inclusief de kennis die voortkomt uit het maken. De telefoon speciaal voor dit project geschreven composi-

70 Fonds BKVB 2011 / bijlage 1 - toekenningen / spoor 1 - stimuleringssubsidies / bijdrage werkbudget 71 ties in de bomen ten gehore brengen. Publicatiesubsidie Robbie Cornelissen (Utrecht) 15.887 / 12.556 gen in Stroom (Den Haag) en Extracity (Antwerpen) Een publicatiesubsidie stelt de aanvrager in staat een Voor een overzichtspublicatie van het werk dat hij verschijnt. De publicatie richt zich op de verschillende Bart Reuser (Amsterdam) 29.600 / 22.200 inhoudelijk interessante publicatie over zijn werk vanaf 2003 heeft gemaakt. De tekeningen worden in manieren waarop Van Houwelingens kunstpraktijk Bijdrage aan het onderzoeksproject Seoulutions for te maken die zal bijdragen aan de discussie over het boek op verschillende schaalniveaus getoond, met kan worden gelezen. De opzet ervan reflecteert zijn Dutch Cities dat beoogt de rijkdom aan transforma- de ontwikkeling van de beeldende kunst, vormge- veel details, waarbij de monumentale context van de doel om een herinneringsobject te creëren dat voorbij tiemogelijkheden in Zuid-Koreaanse metropolen in ving of bouwkunst en/of het werk zijn plaats in die werken in hun omgeving voelbaar gemaakt wordt. gaat aan het monument (getekend door ideologische Nederland in de praktijk te brengen. De focus van het ontwikkeling zal geven. De aanvraag kan zowel op Daarnaast zullen nieuwe stappen in zijn werk, zoals deformaties en historiografische tekortkomingen) en onderzoek ligt op de dynamische planningsmethodiek een gedrukte als een digitale publicatie betrekking filmstills en het tonen van de werken in de context van aan het tegenmonument (vol retorica van schuld en de die in Zuid-Korea gangbaar is. Het onderzoek zal hebben. De subsidie kan maximaal 50% van de totale een tentoonstelling, een plaats krijgen. Met essays van belofte van de onteigening van iedere mogelijke monu- uitmonden in een publicatie. kosten bedragen. Lex ter Braak en Tijs Goldschmidt. mentaliteit). Met bijdragen van o.a Mark Jarzombek (professor theorie en architectuurgeschiedenis MIT), Jennifer Sigler (Rotterdam) 15.000 / 15.000 Toekenningen Publicatiesubsidies – beeldende kunst René Daniëls (Eindhoven) 26.299 / 24.636 Jonas Staal, Gerald Raunig (filosoof en kunsttheoreti- Bijdrage aan het onderzoek To Serve: Architecture of the Voor een publicatie over het werk van René Daniëls cus), Julia Bryan-Wilson (professor kunstgeschiedenis Unseen over de relatie tussen huishoudelijk werk en Gwenneth Boelens (Amsterdam) 5.083 / 4.088 die parallel aan de tentoonstelling in het Van Abbe- Universiteit van Californië). ruimtelijkheid. Doel van het onderzoek is architec- Voor de publicatie In Two Minds, waarin de inhoud, museum verschijnt. De publicatie omvat meer dan 100 ten en ontwerpers inzicht te geven in de praktische referenties, vorm, techniek en het materiaal van haar schilderijen, gouaches en tekeningen uit openbare en Henri Jacobs (Amsterdam) 30.856 / 24.916 problemen die werksters bij het schoonmaken van werk in een nieuwe samenhang geplaatst wordt. Het privéverzamelingen en een ruime selectie van schet- Voor een publicatie waarin zijn Journaaltekeningen huizen ervaren. Beoogd wordt de resultaten van het boek wordt in nauwe samenwerking met schrijvend sen, aantekeningen en documenten uit het archief van groot worden afgebeeld. Jacobs werkt sinds 2003 onderzoek te presenteren in een tentoonstelling en een kunstenaar Nickel van Duijvenbode gemaakt. Samen de kunstenaar. Dit is de eerste keer dat het werk in een aan een gestage stroom tekeningen die met enige publicatie. werken ze aan een notensysteem die in een eigen nieuwe context van teksten, werken en documenten regelmaat op zijn website worden geplaatst. Het katern, afwisselend ruimte zal geven aan dagboekach- wordt geplaatst. Met bijdragen van o.a. Dominic van zijn tekeningen waarin hij zichzelf exploiteert als tige aantekeningen, citaten en interviewvragen. De den Boogerd en de Franse kunstcriticus Paul Sztulman beeldbank. De publicatie brengt 3 hoofdstukken van noten zullen de ene keer feitelijk, de andere keer asso- en oud-studente en kunstenaar Pam Emmerik. de website bij elkaar: de journaaltekeningen, de foto’s ciatief verwijzen naar pagina’s in het beeldgedeelte. en het depot, waarbij de laatste 2 de context en het kli- Kees Goudzwaard (Berchem-Antwerpen) maat vormen waarin de tekeningen gemaakt worden. Marjoleine Boonstra (Amsterdam) 26.055 / 24.188 9.085 / 9.085 Met bijdragen van. Ludo van Halem (conservator 20e Voor het fotoboek Koeraaj, Koeraaj naar aanleiding Voor de publicatie Provisional Space waarin de eeuw Rijksmuseum) en Ann Meskens (moraalfilosoof van een onderzoek naar de nomadische volkeren in gestage evolutie van zijn schilderijen wordt belicht. uit Mechelen). de Centraal-Aziatische steppen van Oezbekistan. De toeschouwer wordt in het boek uitgenodigd om Met ruim 100 foto’s, tekstbewerkingen van verhalen de schilderijen op allerlei manieren te verkennen en Fransje Killaars (Almere) 27.510 / 24.318 die Boonstra tijdens haar reizen heeft gehoord en in zich op te nemen. De publicatie verschijnt bij een Voor een overzichtspublicatie waarin haar werken en dagboekaantekeningen. Het boek moet fungeren als tentoonstelling in Stedelijk Museum Schiedam. installaties voor het eerst samengebracht worden. De een papieren film waarin nieuwe associaties tussen taal werken worden gesitueerd in de geschiedenis van kleur en beeld gelegd kunnen worden. Vincent Hamel (Amsterdam) 13.138 / 13.138 en vorm in de moderne kunst met speciale aandacht Voor de publicatie Van afbeelding tot object waarin de voor de sociale context van het werk. Daarnaast wordt Dick Cassée (Amsterdam) 9.190 / 7.800 ontwikkeling van het werk van Hamel wordt gevolgd het oeuvre geplaatst in de context van een discours dat Voor een overzichtspublicatie van het 50-jarige vanaf de jaren ‘50 tot in 2010, met de nadruk op de in de 19e eeuw in alle hevigheid gevoerd werd over de oeuvre van Cassée. In het boek wordt de onderlinge laatste 15 jaar. In een apart deel van het boek zullen essentie van ruimte. Deze benadering is betekenisvol samenhang tussen de stilistische en technische de werken in formatie getoond worden. Daarnaast in het ‘verstaan’ van Killaars’ oeuvre. Met bijdragen mogelijk­heden benadrukt, zoals de droge naaldtech- wordt aandacht besteed aan de inspiratiebronnen, de van Sven Lütticken, Jacques Eijkelenberg en Bianca niek met open en vrije lineaire constellaties en de meer fotografie en de teksten van Hamel. Met een bijdrage Stichter. monumentale uitgesneden reliëf hoogdrukken in een van kunstenaar/auteur Jacques van Alphen. De publi- gesloten contour. Met een essay van Rudi Fuchs. catie verschijnt bij een tentoonstelling in Museum Gert Jan Kocken (Amsterdam) 29.150 / 27.432 Belvédère. Voor de publicatie Turning Points waarvan zijn fotose- Hans Citroen (Rotterdam) 28.669 / 28.669 ries over historische omslagpunten, zoals Defacing, The Voor het boek Oswiecim: Auschwitz, een fotografisch Lino Hellings (Amsterdam) 30.115 / 30.115 Past in the Present en Depictions de kern vormen. In het onderzoek naar het Auschwitz van de oorlog en het Voor de publicatie P.A.P.A.(Participating Artists Press boek worden deze series met teksten samengebracht. Oświęcim van vandaag. Het verhaal van 2 steden: Agency), waarin de werkwijze van het gelijknamige Met essays van Sven Lütticken, Maria Barnas, Daniel Auschwitz, het Golgotha van de 20e eeuw waar project zichtbaar wordt gemaakt. Hellings werkt Rosenberg en Joseph Koerner. De essays zullen niet jaarlijks meer dan een miljoen bezoekers de Holocaust samen met kunstenaars over de hele wereld. Zij zijn direct betrekking hebben op het werk van Kocken, herdenken en Oswiecim, een Poolse industriestad haar gids en vrijbrief op locaties waar zij zich niet maar reflecteren vanuit de onderwerpen die hij in zijn waar Citroens vrouw en mede-auteur van het boek zo vrij kan begeven als deze lokale kunstenaars dat werk aanraakt en die ook een rol spelen binnen het Barbara Starzynska een hele gewone en gelukkige doen, terwijl Hellings voor hen de ‘outside eye’ is. De huidige kunstdiscours. jeugd heeft doorgebracht. Het boek heeft een histo- foto’s van Hellings en de andere fotografen verschij- risch deel (Auschwitz) met tekst en archiefmateriaal nen direct op een gemeenschappelijk fotoblog. De Rezi van Lankveld (Amsterdam) 16.168 / 16.168 en een deel (Oswiecim) met daarin de verbeelding van fotografen reageren op elkaar en maken onderliggende Voor een publicatie waarin het werk, de context en de de stedelijke en landschappelijke verkenningen van patronen zichtbaar van het stadsleven. positie wordt belicht aan de hand van essays van o.a. beide auteurs. Jeremiah Day, Leen Bedeaux en Melissa Gronlund. Hans van Houwelingen (Amsterdam) 9.269 / 9.269 Door het werk van meerdere jaren bij elkaar te bren- Voor de publicatie Undone die bij zijn tentoonstellin- gen ontstaan dwarsverbanden en wordt het werk niet

72 Fonds BKVB 2011 / bijlage 1 - toekenningen / spoor 1 - stimuleringssubsidies / publicatiesubsidie 73 vanuit het dictaat van een tentoonstelling, maar vanuit onderlinge verbanden zichtbaar worden. Met bijdra- ontvluchtte in 1993 het oorlogsgeweld en wacht sinds- Toekenning Publicatiesubsidies - vormgeving de ontwikkeling van het werk zelf getoond. gen van o.a. Anna Tilroe, Arno van Roosmalen, Ranti dien op een terugkeer naar de verwoestte thuisstad. Tjan en Erik Hagoort. Dit verhaal staat symbool voor de tragiek van meer Liesbeth Abbenes, Maurice Scheltens (Amsterdam) Erik Mattijssen (Amsterdam) 13.946 / 11.434 dan een half miljoen vluchtelingen als gevolg van een 6.391 / 6.391 (2x) Voor een publicatie die gelezen moet worden als een Batia Suter (Amsterdam) 9.511 / 11.534 vergeten conflict. Het project omvat naast het boek Bijdrage aan een publicatie waarin hun gezamenlijke huis met verschillende kamers. Eenmaal ‘binnenge- Voor de publicatie Surface Series, waarin de gelijkna- een tentoonstelling en een iApp. fotografie samenvalt met de inhoudelijke benadering komen’ in het boek betreedt de lezer steeds een andere mige serie wordt samengebracht. Oppervlaktes en van het werk en de conceptuele vormgeving van het kamer met een andere identiteit en eigen thema. De landschappen worden gekarakteriseerd door middel Auke de Vries (Den Haag) 52.792 / 43.990 boek. De publicatie wordt gelijktijdig gepresenteerd invulling kan gebaseerd zijn op de ruimtes die zich in van tekeningen, structuren, massa, stapelingen, Voor een monografie ter gelegenheid van zijn 75e met een overzichtstentoonstelling in het Jan Cunen- het werk manifesteren (de keuken, de zolder, de serre beschadigingen of misfits, als vlaktes die de driedi- verjaardag. De publicatie geeft een beeld van de centrum in Oss. etc.) of voortkomen uit de meer formele aspecten van mensionaliteit in groeien. De reeks werken moet op ontwikkelingen in het werk van De Vries, waarbij het werk. Met teksten van Louise Schouwenberg en deze wijze, onafhankelijk van een galerie of museum, verbanden worden gelegd tussen de verschillende Anthon Beeke (Amsterdam) 19.400 / 19.400 Judith Herzberg. de weg naar het publiek vinden. Met een filosofisch aspecten ervan: tekeningen, vrij werk, opdrachten in Bijdrage aan een monografie over het levenswerk essay van Dieter Roelstraete. de openbare ruimte, ontwerpen en fantasieprojecten. van grafisch ontwerper Anthon Beeke. Het boek is Jan van Munster (Oost-Souburg) 23.652 / 23.470 Het werk wordt geordend op thema zodat verschil- opgedeeld in 10 hoofdstukken waarin de verschillende Voor de monografie LICHT / LIGHT over zijn Stefanos Tsivopoulos (Amsterdam) 17.900 / 15.468 lende ingangen tot het werk ontstaan. Met bijdragen aspecten van zijn oeuvre aan bod komen, onder andere lichtwerken uit de periode 1970 – 2010. De publicatie Voor de publicatie Because History can’t Wait waarin van o.a. Renate Wiehager (Duitsland), Rudi Fuchs en als beeldend ontwerper, als provocateur, als fotograaf, wil het publiek inzicht verschaffen in zijn oeuvre, Tsivopoulos een grote hoeveelheid ongepubliceerd Cor Blok. als portrettist en als communicator. Voor elk hoofd- techniek, inspiratiebronnen en werkzaamheden. De archiefmateriaal over de recente Griekse politieke stuk wordt een andere auteur gevraagd, Esther Cleven lichtwerken worden door de Duitse kunsthistoricus geschiedenis sinds 1947 samenbrengt. Hij onderzoekt Camiel van Winkel (Amsterdam) 10.808 / 10.808 schrijft een inleidende kunsthistorische tekst. Peter Lodermeyer in een kunsthistorische context de vorm en de waarheidsgetrouwheid van het beeld Voor de publicatie During the Exhibition the Gallery geplaatst, gevolgd door een wetenschappelijke bena- en de wijze waarop de geschiedenis gereconstrueerd Will Be Closed. Contemporary Art and the Paradoxes of Mark de Jong, Herman Kossman (Amsterdam) dering van licht als energie. De publicatie richt zich kan worden aan de hand van hedendaagse referentie- Conceptualism. Het onderwerp van deze publicatie is 11.910 / 8.793 (2x) zowel op een vakpubliek als op een algemeen publiek kaders en subjectieve invalshoeken. Met dit visuele de structurele verwevenheid van de hedendaagse kunst Bijdrage aan Engaging Spaces, exploring exhibition in binnen- en buitenland. essay wil hij de patronen, eigenaardigheden, texturen met de erfenis van de conceptuele kunst. De stelling design, een publicatie waarin de essenties van het ont- en gevoeligheden van deze afbeeldingen openleggen. die wordt uitgewerkt is dat de hedendaagse kunst als werpen van tentoonstellingen uiteen wordt gezet aan Marc Nagtzaam (Breda) 11.083 / 9.763 Tsivopoulos heeft o.a. Alfredo Cramerotti, Marc von geheel ‘post-conceptueel’ is; de productie en receptie de hand van de ontwerpen van het bureau Kossmann. Voor een overzichtspublicatie van tekeningen uit de Schlegel en Nikos Metallinos gevraagd in een essay op ervan worden bepaald door fundamentele condities die dejong. Met dit boek wil het duo ook een bijdrage periode 1994 – 2010. Bij het afbeelden van de tekenin- het archiefmateriaal te reflecteren. conceptuele kunstenaars in de jaren ‘60 voor het eerst leveren aan de actuele discussie over musea en experi- gen ligt de nadruk op de tekening zelf, zonder toevoe- hebben blootgelegd en verdisconteerd. Het boek is een ence design. Met tekstbijdragen van Suzanne Mulder gingen of interpretaties. De tekeningen zijn steeds zo Helen Verhoeven (Den Haag) 7.442 / 2.037 verzameling nieuwe en bewerkte essays die tezamen en Frank den Oudsten. groot mogelijk op de pagina afgebeeld. De verschillen Voor een overzichtspublicatie over de ontwikkelin- een omvattende kritische studie vormen van de con- in textuur, densiteit en individuele kwaliteiten worden gen in het werk van de afgelopen 10 jaar. Er wordt dities die bepalend zijn geweest voor de conceptuele Claudy Jongstra (Spannum) 34.520 / 26.296 zo inzichtelijk gemaakt, maar ook de raakvlakken ingegaan op de schilderijen, het werkproces en het kunst van de jaren ‘60 en ‘70. Bijdrage aan een publicatie waarin de ontwikkeling tussen meer uiteenliggende tekeningen. Met bijdragen referentiemateriaal dat zij over de jaren heen heeft ver- van het werk en het gedachtegoed van Jongstra wordt van Dieter Roelstraete en Chris Sharp. zameld. In combinatie met een essay van Tom Morton Marijke van Warmerdam (Amsterdam) getoond. Het boek richt zich op het ontstaansproces en een interview met Maria Barnas moet het boek een 29.579 / 29.579 van haar ontwerpen, de materiaalonderzoeken, het Helly Oestreicher (Amsterdam) 14.838/11.246 uitgebreid beeld van een persoonlijke en kunsthistori- Voor de monografie Close by in the distance waarin kleurgebruik, terwijl inherent aan het werkproces ook Voor een monografie die de ontwikkeling van haar sche zoektocht geven. haar oeuvre vanuit verschillende invalshoeken wordt het natuurlijk en cultureel erfgoed en het milieu aan 50-jarige oeuvre laat zien. Met deze publicatie wil belicht, in een internationale context wordt geplaatst bod komen. Met teksten van Susan Brown, Mark C. Oestreicher inzicht geven in de verbanden en constan- Koen Vermeule (Amsterdam) 18.156 / 18.127 en vergeleken wordt met dat van tijdgenoten. Daar- Taylor en Elisabeth Coleman. ten door de jaren heen. Met essays van o.a. Marjan Voor de monografie High Above Ground waarin naast naast is een compleet overzicht van Van Warmerdam’s Boot, Thimo te Duits, Frank Starik en Beppe Kessler. de schilderijen en werken op papier ook het ont- oeuvre in het boek opgenomen, voorzien van afbeel- Luna Maurer, Jonathan Puckey, Roel Wouters staansproces wordt getoond, de overwegingen, het dingen en annotaties bij een groot aantal werken. (Amsterdam) 5.484 / 5.484 (3x) Wouter van Riessen (Amsterdam) 3.506 / 3.441 bronnenmateriaal, de liefdes uit de kunstgeschiedenis, Met bijdragen van Jan Debbaut, Jaap Guldenmond, Bijdrage aan de publicatie Conditional Design, naar Voor een publicatie waarin zijn werkwijze en uitgangs- schetsen en snapshotfoto’s. Het werk wordt vergeleken Philippe-Alain Michaud (film curator van Centre aanleiding van het gelijknamige manifest en de punten worden toegelicht. Van Riessen onderzoekt in met dat van tijdgenoten en binnen deze generatie Pompidou) en Maarten Doorman. De monografie workhops waarin de focus ligt op een ontwerpbe- zijn werk het zelfportret als portret van het zelf. Om gepositioneerd. Met essays van Ulrich Bisschoff, Hans verschijnt bij een overzichtstentoonstelling in Museum nadering met de nadruk op processen in plaats van inzicht te geven in de wereld van waaruit hij werkt, den Hartog Jager en Cornel Bierens. De publicatie Boijmans van Beuningen. producten. Het boek bestaat uit visueel materiaal van worden in de publicatie ook beelden opgenomen verschijnt bij een overzichtstentoonstelling in het de workshops, handleidingen, beschouwingen en die hem tot inspiratie zijn, zoals afbeeldingen van Rijksmuseum Twente. toont voorbeelden van conditional design uit de eigen Romaanse beeldhouwkunst en Centraal Europese beroepspraktijk. Aan de hand van dit doeboek moet de volkssculptuur. De tekst verschijnt in de vorm van Dirk-Jan Visser (Rotterdam) 14.305 / 14.305 lezer deze ontwerpmethode zelf kunnen toepassen. een interview door schrijver/kunstenaar Nickel van Voor het fotoboek OFFSIDE, een samenwerking tus- Duyvenbode. sen Visser en de schrijver/historicus Arthur Huizinga. Pieter Mijksenaar (Amsterdam) 6.828 / 6.241 OFFSIDE speelt zich af tegen de achtergrond van Bijdrage aan de app Mijksenaars 99 do’s & dont’s of Q.S. Serafijn (Rotterdam) 8.819 / 8.819 het conflict om Nagorno Karabach, een bergachtige wayfinding, bedoeld voor architecten, ontwerpers, Voor de publicatie Aantekeningen Drie/Notes Three, enclave in de Zuidelijke Kaukasus die sinds de jaren opdrachtgevers en iedereen die is geïnteresseerd in opgebouwd rond 8 projecten toegespitst op groepen 1920 betwist wordt door Azerbeidzjan en Armenië. bewegwijzering. In de app worden de uitgangspun- van beelden, teksten, columns en novellen, waardoor De Azerbeidszjaanse voetbalclub FK Qarabag Agdam ten van Paul Mijksenaar en zijn Bureau Mijksenaar

74 Fonds BKVB 2011 / bijlage 1 - toekenningen / spoor 1 - stimuleringssubsidies / publicatiesubsidie 75 uitgedragen in de hoop dat deze gemeengoed worden Toekenningen Publicatiesubsidies - bouwkunst Studiebeurs Pieter Paul Pothoven (Amsterdam) 29.737 / 29.695 in de ontwerpwereld. De app is ingedeeld in de 5 Een studiebeurs kan aangevraagd worden voor het vol- Voor het volgen van het eerste jaar van de master­ aspecten die aan de basis van de ontwerpen van het André Kempe, Oliver Thill (Rotterdam) gen van een (vervolg)opleiding in het buitenland. Dit opleiding Fine Arts aan Parsons, The New School of bureau liggen: boodschap, locatie, medium, opmaak 26.440 / 12.396 (2x) is alleen mogelijk indien een vergelijkbare opleiding Design in New York. en systematiek. Voor een publicatie over het werk van de afgelopen niet in Nederland gevolgd kan worden. De subsidie die 10 jaar van het bureau Atelier Kempe Thill Archi- het Fonds BKVB verstrekt, moet worden beschouwd Luuk Schröder (Londen) 13.000 / 13.000 tects and Planners. Zij beogen in deze publicatie de als een bijdrage aan de totale studiekosten. Voor het volgen van het tweede jaar van de master­ publieke dimensie van de architectuur binnen een opleiding ‘Fine Arts / Sculpture’ aan de Slade School pluralistische massamaatschappij te onderzoeken. Toekenningen Studiebeurzen - beeldende kunst of Art van de University College of London. Met tekstbijdragen van o.a. Kenneth Frampton, Ole Bouman en Kersten Geers. Frank Ammerlaan (Londen) 20.795 / 13.720 Iris Tenkink (Enschede) 25.709 / 25.709 Voor het volgen van het tweede jaar van de master- Voor het volgen van het tweede jaar van de master­ Daria Scagliola (Rotterdam) 15.670 / 15.670 opleiding ‘Painting’ aan de Royal College of Arts in opleiding ‘Art Writing’ aan de Goldsmith University Voor een publicatie over het hergebruik van het monu- Londen. in Londen. mentale complex Las Palmas op de Kop van Zuid in Rotterdam. Met foto’s, kaarten en infographics wordt Calin Dan (Amsterdam) 6.280 / 6.280 Tom Tlalim (Den Haag) 22.869 / 22.869 getracht de transformatie van het gebouw in ruimte, Voor het volgen van het eerste jaar van de master­ Voor het volgen van het tweede jaar aan de master- tijd en context te visualiseren. opleiding ‘Liberal Arts’ aan de Hungarian Academy of opleiding ‘Media and Communications’ aan Golds- Fine Arts in Boedapest. miths, University of London. Daan Roggeveen, Michiel Hulshof (Amsterdam) 6.250 / 3.306 (2x) Ilse Frech (Amsterdam) 56.815 / 48.636 Carien Yatsiv (Amsterdam) 17.739 / 17.739 Voor de publicatie How the city moved to Mr Sun, dat Voor het volgen van de masteropleiding ‘Fine Arts’ Voor het volgen van het eerste jaar van de master­ de neerslag vormt van hun 2 jaar durende zoektocht aan de Haute École D’Art et De Design in Genève, opleiding ‘Painting’ aan de Royal College of Art, naar 13 opkomende miljoenensteden in Centraal- en Zwitserland. Londen. West-China. Hoewel deze steden in omvang concur- reren met wereldsteden als Rio de Janeiro, Londen Lyndsey Housden (Den Haag) 16.250 / 16.250 en Moskou, zijn ze vrijwel onbekend in de rest van de Voor het volgen van het programma ‘Spatial Design wereld. for Performance Architectural’ aan de Architectural Association, School of Architecture, Londen. Johannes Wingender (Amsterdam) 3.658 / 3.658 Voor een publicatie over de woningbouwproductie van Lilian Kreutzberger (Den Haag) 27.961 / 27.236 het bureau Wingender Hovenier Architecten binnen Voor het volgen van het eerste jaar van de master­ een serie van de Zwitserse uitgever Quart Verlag uit opleiding ‘Fine Arts’ aan de New School University in Luzern. Met tekstbijdragen van Heinz Wirz, Daniel New York. Rosbottom en het bureau zelf. Ruth Legg (Amsterdam) 12.400 / 8.930 Voor het volgen van het tweede jaar van de master­ opleiding ‘Art Practice’ aan de Goldsmith University of London.

Ruth Legg (Amsterdam) 13.342 / 10.492 Voor het volgen van het derde jaar van de master­ opleiding ‘Art Practice’ aan de Goldsmith University of London.

Niekolaas Lekkerkerk (Delft) 20.066 / 20.136 Voor het volgen van het tweede jaar van de master­ opleiding ‘Curating the Contemporary’ aan de - politan University Londen.

Eric Parren (Los Angeles) 15.950 / 15.950 Voor het volgen van het tweede jaar van de master- opleiding ‘Design/Media Art’ aan de University of California Los Angeles.

Oscar Peters (Amsterdam) 20.804 / 20.804 Voor het volgen van het derde en laatste jaar van de masteropleiding ‘Fine Art’ aan de Carnegie Mellon University in Pittsburgh (VS).

76 Fonds BKVB 2011 / bijlage 1 - toekenningen / spoor 1 - stimuleringssubsidies / studiebeurs 77 Studiebeurzen - vormgeving Studiebeurzen - bouwkunst SPOOR 2 Instituto Buena Bista, Curaçao INTERNATIONALISERING Yasser Ballemans (Rotterdam) Marjan van Aubel (Amsterdam) 12.114 / 12.114 Remco de Blaaij (Eindhoven) 6.391 / 5.820 (1 januari – 30 april 2012) Voor het volgen van het tweede jaar van de master­ Voor deelname aan het tweede jaar van de master- Lina Issa (Amsterdam) opleiding ‘Design Product’ aan de Royal College of opleiding ‘Research Architecture’ aan Goldsmith 2. Toekenningen buitenland ateliers (1 mei – 31 augustus 2012) Art in Londen. University in Londen. Erik Habets (Maastricht) ISCP, New York (1 september – 31 december 2012) Phylicia Gilijamse (Zoetermeer) 21.331 / 21.331 Kees Lokman (Borger) 22.138 / 21.680 Jennifer Tee (Amsterdam) Voor het volgen van het eerste jaar van de masteroplei- Voor deelname aan het tweede jaar van de master­ (1 januari – 31 december 2012) Air Berlin Alexanderplatz, Berlijn ding ‘Goldsmithing, Silversmithing, Metalworks’ aan opleiding ‘Design Urbanism/Landscape/Ecology’ aan Martine van Kampen (Amsterdam) de Royal College of Art in Londen. Harvard University Graduate of Design in Cambrigde Project Studio Rome (1 september – 31 december 2011) (VS). Noa Giniger (Amsterdam) Stijn Verhoeff (Amsterdam) Imme van der Haak (London) 16.308 / 16.308 (15 september – 31 januari 2012 ) (1 januari – 30 april 2012) Voor het volgen van het tweede jaar van de master­ Wendelien van Oldenborgh (Rotterdam) opleiding ‘Design Products’ aan de Royal College of PiST///, Istanbul (1 mei – 31 augustus 2012) Art in Londen. Dina Danish (Amsterdam) Collectief AdA (Rotterdam) (1 februari – 30 april 2012) (Maja Bekan, Deirdre Donoghue, Gerwin Luiendijk, Ratna Ho (Arnhem) 27.771/ 17.824 Laurie Cluitmans (Amsterdam) Margo Onnes, Esmé Valk en Sjoerd Westbroek) Voor het volgen van het tweede jaar van de master­ (1 mei – 31 juli) (1 september – 31 december 2012) opleiding ‘Fashion Design Womenswear’ aan Central Jean-Baptiste Maître (Amsterdam) Saint Martins in Londen. (1 augustus – 31 oktober 2012) WIELS, Brussel Laura Wiedijk (Amsterdam) Elisa van Joolen (Amsterdam) 29.444 / 29.444 Project Studio Berlijn (1 januari – 30 juni 2012) Voor het volgen van het tweede jaar van de master­ Marjan Unger (Bussum) Ben Pointeker (Amsterdam) opleiding ‘Fashion Design and Society’ aan Parsons (1 april – 31 juli 2012) (1 juli - 31 december 2012) The New School of Design in New York. Hadassah Emmerich (Heerlen) (1 augustus – 30 november 2012) Arts Initiative Tokyo Rosa Roozen (Amsterdam) 19.500 / 14.490 Eileen Maxson (Schiedam) Ksenia Galiaeva (Amsterdam) Bijdrage aan de ruim eenjarige masteropleiding (1 december 2012 – 31 maart 2013) (1 januari - 1 april 2012) ‘Accessory Design’ aan het Institut Francais de la Mode in Parijs. Townhouse Gallery, Cairo Capacete, Rio de Janeiro/ Sao Paulo Rana Hamadeh (Rotterdam) periode voor curator 1 september – 30 november 2012 Colette Vermeulen (Slijk-Ewijk) 14.456 / 11.700 (1 februari - 1 juni 2012) nog niet bekend Voor het volgen van het tweede jaar aan de master­ Lidwien van der Ven (Rotterdam) Yael Davids (Amsterdam) opleiding ‘Design Womenswear’ aan de Royal College (15 september 2012 - 15 januari 2013) (1 maart 2013 – 31 augustus 2013) of Art in Londen. Banff Centre for the Arts, Canada IASPIS, Stockholm Alei Verspoor (Bodegraven) 11.700 / 11.700 Erica van Loon (Amsterdam) Claire Harvey (Amsterdam) Voor het volgen van het tweede jaar van de master- (17 april - 30 juni 2011) (1 september – 31 december 2012) opleiding ‘Textiles’ aan The Royal College of Art in Carl Johan Högberg (Amsterdam) Londen. CCS Bard, Annandale-on-Hudson (USA) (1 januari – 30 april 2012) Antonis Pittas (Amsterdam) (1 september – 1 december 2011) Kunstlerhaus Bethanien, Berlijn Sharon Houkema (Amsterdam) Atelier Holsboer, Berlijn (1 april 2011 - 31 maart 2012) Charlotte Schleiffert (Rotterdam) (1 april – 30 september 2012) Meet Factory, Praag Alena Alexandrova (Amsterdam) Iede Reckman (Leiden) (1 oktober 2012– 31 maar 2013) (1 maart – 30 juni 2012) Marc van Kempen (Amsterdam) Project Studio China, Beijing (1 september – 31 december 2012) Serge Onnen (Amsterdam) (1 januari – 30 juni 2012) Tembe Art Studio, Moengo, Suriname Zoro Feigl (Amsterdam) Steven Jouwersma (Amsterdam) (1 juli - 31 december 2012) (1 februari - 31 mei 2012) Remy Jungerman (Amsterdam) (1 april – 30 juni 2012)

78 Fonds BKVB 2011 / bijlage 1 - toekenningen / spoor 2 - internationalisering 79 3. Toekenningen tijdelijke buitenland ateliers DordtYart Dordrecht mensen uit omliggende favelas gekraakt. Osterholt en Maurice Bogaert (Amsterdam) Uitentuis mochten na maandenlang onderhandelen de Art Center VEF, Riga (Letland) (1 maart t/m 31 mei 2012) toren van binnen bekijken. Hun doel was om alle 454 Joyce van den Berg en Nina Kopp (Amsterdam) Maarten Overdijk (Leiden) appartementen in kaart te brengen en op zoek te gaan (1 augustus – 31 oktober 2011) (1 juni t/m 31 augustus) naar sporen uit het verleden. Na 2 dagen van fotogra- feren vonden zij het archief van het failliete bedrijf Proekt Fabrika (Moskou) Stichting IK, Oost-Souburg van de projectontwikkelaar. Met dit archiefmateriaal Fleur van Dodewaard (Haarlem) Thomas Bakker (Bavel) hebben ze een project geïnitieerd met als doel de toren (1 september – 30 november 2011) (5 maart t/m 29 april 2012) van de ondergang te redden. De utopische campagne Willem Besselink (Rotterdam) die ze zullen opzetten zal bestaan uit een televisiecom- Nida Art Colony / Vilnius (Lithouwen) (1 oktober t/m 25 november 2012) mercial, advertenties en een showroom. Eva-Fiore Kovacovsky (Amsterdam) (1 september – 30 november 2011) Pre-resident: Remco Torenbosch (Assen) 8. Pépinières Européennes pour jeunes artistes (péja) Bucharest AiR (Boekarest) (3 oktober t/m 18 december 2011) Bojan Fajfric (Amsterdam) In het kader van MAP 2011-2013 verbleven de (1 april - 30 juni 2012) volgende kunstenaars in 2011 in Nederland. Alle 6. Toekenningen Stichting van Doesburghuis kunstenaars ontvingen voor hun verblijf een bijdrage Public Room (Skopje) van € 1.100 per maand van het Fonds BKVB. De André Schreuders (Rotterdam) Christiaan Bastiaans (Amsterdam) resultaten werden op locatie getoond. (1 november 2011 - 31 januari 2012) (maart – augustus 2012) Sara Blaylock (UK) werkte bij Stichting KIK in Franziska Bollerey (Delft) Drenthe. In het project Mapping Micros onderzocht zij 4. Toekenningen binnenland atelier den helder (september 2011 – maart 2013) hoe in het dorp Kolderveen “buiten” leven en wonen gecombineerd wordt met ondernemerschap, gebruik- Gerbrand Burger (Amsterdam) makend van de drang naar gezond leven en voedsel en (1 mei - 31 juli 2012) 7. Toekenningen projecten samenwerking Brazilië toerisme in de zomer.

Olivia Glebbeek (Amsterdam) Annette Wolfsberger en Annet Dekker (Amsterdam) Claudio Wichert, Clemens Wilhelm (Duitsland) (1 oktober - 31 december 2012) 15.000 (totaal) verbleven in de nieuwe residence Buitenwerkplaats Voor het opzetten van een residency programma in Starnmeer (NH). Zij werkten samen aan het boek Mathijs Lieshout (Utrecht) ‘Mobile Media Lab’ in samenwerking met Vivo Some Time Some Thing, waarvoor ieder dagelijks 1 (1 januari - 30 april 2012) ARTE.MOV (een mobiel media lab) in Brazilië en het pagina produceerde als reactie op de vorige bijdrage NIMk ( Media Arts Institue) in Amster- van de ander, met als resultaat een experimenteel Alisa Margolis (Amsterdam) dam. Het gaat om een gezamenlijke residency van 2 dagboek dat het proces weergeeft van 3 maanden (1 augustus - 30 september 2012) maanden voor een curator of kunstenaar uit Brazilië en intensieve samenwerking en strijd. een kunstenaar of curator uit Nederland. De residency vindt deels in Brazilië en deels in Nederland plaats. Benoît Pype (Frankrijk) verbleef eveneens in Bui- 5. Toekenningen tijdelijke binnenland ateliers Doel van de residency is het onderzoek naar een tenwerkplaats en gebruikte de ruimte als een studio mobiel platform in al zijn facetten. Het conceptuele waarin hij werkte met sporen die anderen hadden P.A.I.R Drenthe kader bestaat uit het kritisch bevragen van het mobiele achtergelaten. Deze ‘instant-mades’ plaatste hij op Erik Alkema (Amsterdam) platform door de residenten in de vorm van een work- door hem vervaardigde miniatuur pied-de-stales. (21 maart t/m 20 mei 2012) shop programma of een kunstproject. Tina Zlatina (Litouwen) werkte bij het Europees 1646 Den Haag Wouter Osterholt / Elke Uitenthuis (Warns) Keramisch Werkcentrum in Den Bosch aan het Tomo Savic-Gecan (Amsterdam) 24.938 (totaal) on-going project No Title, waarvoor zij sculpturale (1 mei t/m 30 juni 2012) Een bijdrage in het project Paraíso Ocupado. Tijdens vormen en structuren onderzoekt. hun residency in Capacete in 2010, onderzochten zij Drawing Centre Diepenheim een oud plan dat een projectontwikkelaar, in samen- Thijs Zweers (Amsterdam) werking met de beroemde Braziliaanse architect Oscar (1 maart t/m 31 mei 2012) Niemeyer, had ontwikkeld voor een wijk in Barra da Tijuca, het huidige Centro da Barra. In de wijk Pre-resident: zouden 76 ronde woontorens verrijzen. De project- Carlijn Mens (Schoorl) ontwikkelaar raakte zijn appartementen echter aan (1 november 2011 t/m 31 januari 2012) de straatstenen niet kwijt en het prestigieuze project faalde. Uiteindelijk zijn er slechts 4 torens gebouwd. Osterholt en Uitentuis concentreerden hun onderzoek op een van die torens. Het afbouwen van deze toren ligt sinds 1970 stil, de huiseigenaren wachten al jaren op de voltooiing en in 2004 werd het gebouw door 400

80 Fonds BKVB 2011 / bijlage 1 - toekenningen / spoor 2 - internationalisering 81 SPOOR 3 voor de KunstRai, de kunstbeurs die tegenwoordig de band en een danser op, terwijl om hen heen een het drukke stadsleven ontvlucht en de Amerikaanse BIJZONDERE PROJECTEN Art Amsterdam heet. Hij vervolgde zijn weg als kinetische sculptuur beweegt. De installatie geeft de wildernis intrekt. museumdirecteur van De Kunsthal Rotterdam, het danser en de muzikanten het vermogen om door tijd Fries Museum en het Haags Gemeentemuseum. Sinds en ruimte te reizen, zich te dupliceren en een andere Josh Josimovic (beeld) bij Riviera Life van Caro 9. Structurele regelingen enkele maanden heeft Van Krimpen weer een eigen gedaante aan te nemen. Emerald / 20.000 galerie in Amsterdam. Daarnaast is hij betrokken bij Emerald werkt in de clip in een Italiaanse winkel in de Fondsprijzen velerlei initiatieven op het gebied van beeldende kunst. Lennart Verstegen/ Kosmonaut (beeld) bij Fly van late jaren ‘50. Ze fantaseert over een luxueus leven aan € 40.000 (5x) De jury prijst de wijze waarop Wim van Krimpen het The Child of Lov, M. Teerlinck 30.000 / 30.000 de Italiaanse Rivièra. In een van haar dagdromen stapt steeds weer voor elkaar krijgt om beeldende kunst, Bijdrage aan een zwart-wit videoclip waarin verschil- ze in een stijlvolle auto en rijdt ze naar San Remo, Oeuvreprijs beeldende kunst fotografie en design breed onder de aandacht te lende personages worden gevolgd die worstelen met waar ze een aantrekkelijke man treft. Daan van Golden werkt sinds de vroege jaren ‘60 brengen. de thema’s geboorte, leven en dood. Eén van de als beeldend kunstenaar. In zijn schilderijen, col- personages is The Child of LOV zelf. We zien hem Pablo Delfos (beeld) bij One van Pete Philly / 14.903 lages, foto’s en installaties maakt hij vereenvoudigde Prijs voor de kunstkritiek figureren in een shot dat refereert aan de iconische foto Zwart-wit videoclip waarin gevouwen papieren op reproducties van details uit de werkelijkheid. In 1999 Kunsthistoricus Rudi Fuchs is vooral bekend als van de ‘falling man’ die op 9/11 van één van de Twin uiteenlopende manieren door het beeld bewegen. Pete vertegenwoordigde hij Nederland op de Biënnale van museumdirecteur van achtereenvolgens het Van Abbe Towers afsprong. Philly houdt de papieren eerst in zijn handen vast. Venetië; zijn werk is opgenomen in belangrijke col- Museum, het Haags Gemeentemuseum en Stedelijk Vervolgens is de rapper op de rug te zien met een hoge lecties in binnen- en buitenland. Museum Amsterdam. Voor, tijdens en na deze direc- S. van Wersch, Ine van den Elsen, Lucy Mc Rae, kraag waaruit de papieren omhoog dwarrelen. Daarna De jury prijst de gelaagdheid, eigenzinnigheid en teurschappen is hij ook altijd actief geweest als kunst- We make carpets, Maite Catti (beeld) bij Shadow of worden de papieren weer in zijn kraag teruggezogen. standvastigheid in het oeuvre van Daan van Golden en criticus. Aanvankelijk schreef hij voor het Eindhovens the Sun van Thomas Azier / 23.936 / 16.910 noemt zijn concentratie van bijna buitenaards niveau. Dagblad, gevolgd door De Gids, NRC Handelsblad Bijdrage aan een videoclip over een zanger, die zich Sarah Mathilde Domogala (beeld) bij Walking by Sea en talrijke catalogusteksten en publicaties over oude eenzaam en opgesloten voelt in een donkere schaduw- van Pitto / 25.000 Oeuvreprijs vormgeving en hedendaagse kunst. Sinds 2009 verschijnen zijn wereld. Hij bevindt zich in een mysterieus, somber en Videoclip met als centraal thema vervlogen vriend- Paul Mijksenaar is ontwerper van visuele informatie. teksten in De Groene, onlangs gebundeld in Kijken: een zakelijk laboratorium. Tegenover hem zit een vrouw, schap. Een jongen wordt alleen wakker in de duinen. Na het succes van de bewegwijzering op Schiphol, leesboek over kunst. die hij niet goed kan zien. Gaandeweg wordt het beeld In een lange flashback trekt de eraan voorafgaande werd zijn bureau (Mijksenaar) gevraagd voor het ont- De jury prijst de scherpe observaties van Rudi Fuchs van de clip scherper en mondt deze uit in een climax nacht voorbij, waarin hij samen met jonge, onbezon- werpen van de informatiesystemen voor luchthavens, en zijn vermogen daar op enthousiasmerende wijze van kleur. nen mensen feest viert op het strand. stations, ziekenhuizen, universiteiten en musea over betekenis aan te geven en beeldende kunst toeganke- de hele wereld. Naast zijn praktijk als ontwerper was lijk te maken. Janice Pierre & M. Bos/ Primage (beeld) bij Shut up & Geoff Lillemon aka Oculart (beeld) bij Level van Mijksenaar jarenlang als hoogleraar verbonden aan de Dance van Kroons / 6.221 / 6.050 Waxflatter / 24.000 TU Delft en publiceerde hij talloze artikelen over zijn Bijdrage aan een videoclip over het diepere verlangen In een interactieve videoclip volgen we de animatiefi- vakgebied en de dagelijkse praktijk. 10. Tijdelijke regelingen/samenwerkingen van mensen om vaste patronen en leefgewoonten los guur Waxflatter, die een reis maakt door een kleurrijke De jury prijst Paul Mijksenaar om zijn analytische De cijfers achter de gehonoreerde bijdragen zijn bedragen te laten en zichzelf ongegeneerd te laten gaan. De fantasiewereld. Door middel van muisbewegingen op kracht die tot uiting komt in de bewegwijzering en in €. Indien er 2 bedragen staan, verwijst het eerste bedrag formatie Kroons treedt op in een club waarin een de computer kan de toeschouwer participeren in de roemt de wijze waarop hij opdrachtgevers en publiek naar het aangevraagde bedrag en het tweede bedrag naar passief en kleurloos publiek staat te luisteren. De reis, de figuur Waxflatter transformaties doen onder- bewust heeft gemaakt van het belang van goed ont- het toegekende bedrag. Regelmatig krijgt een aanvrager een rapper en de zangeres geven een uitbundig optreden gaan en invloed uitoefenen op de muziek. worpen visuele informatie. lager bedrag toegekend omdat niet alle opgevoerde kosten en het publiek wordt gaandeweg steeds enthousiaster subsidiabel zijn en omdat het Fonds BKVB met standaard en kleurrijker. Siebe de Boer (beeld) bij Seven van Space Siren / Oeuvreprijs bouwkunst bedragen voor kosten van levensonderhoud werkt. Ove- 4.000 Adriaan Geuze is landschapsarchitect en mede- rigens maken de bedragen die worden toegekend vaak deel Hoax en Nick Liefhebber, Vincent Boon, Bob Mayata Videoclip waarin foto’s worden gebruikt waarop de oprichter van het bureau West 8. In Nederland is hij uit van een (veel) hogere begroting die door andere partijen (beeld) bij Galtar Riddim van Zwart Licht / 7.150 werkelijkheid op nanoniveau wordt getoond. De clip ondermeer verantwoordelijk voor het stedenbouw- gefinancierd worden. Geanimeerde videoclip waarvoor de beeldmakers uit opent met een beeld dat de suggestie opwekt van een kundig plan van de Amsterdamse wijk Borneo- hout figuren vervaardigden die geïnspireerd zijn op organisch landschap. Geleidelijk wordt dit landschap Sporenburg en voor het ontwerp van het Máxima Park traditionele voodoopoppen. De figuren voeren in de getransformeerd door middel van nanodraden, synthe- (Leidsche Rijn Park). Internationaal realiseerde hij 10.1 TAX-videoclipfonds clip een rituele dans uit. tische oppervlakten en microchips. De clip toont een met zijn bureau spraakmakende projecten waarmee i.s.m. Mediafonds ‘strijd’ tussen enerzijds het technologische, artificiële hij verbindingen legt tussen landschapsarchitec- Tracy Maurice (beeld) bij Walked-on Wood Turbo Turbo en anderzijds het organische leven. tuur, openbare ruimte en stedenbouw, zoals Toronto Maikel van der Laken/Will Productions (beeld) bij van The Black Atlantic 14.480 / 14.480 Waterfront, Madrid Rio en Governors Island in New Stuck Caro Emerald / 22.484 / 22.484 In de clip wordt een aantal jongeren gevolgd, dat in Mirka Duijn en Nina Spiering (beeld) bij Elephant York. Geuze speelt een actieve rol in het debat over de Bijdrage aan een videoclip waarin tijdschriftadverten- een desolaat woestijnlandschap een Graviton aantreft. van Blaudzun / 28.000 Ruimtelijke Ordening en over de lotgevallen van het ties, postkaarten en affiches uit de jaren ‘50 tot leven Een Graviton is een draaimolen die dermate hard rond- Videoclip waarin de Franse flamboyante Antoine Nederlandse cultuurlandschap. lijken te komen. Caro Emerald zingt dat ze vast zit draait, dat de mensen die erin zitten ontdaan zijn van de wordt gevolgd, die opgroeit in de jaren ‘50 en al op De jury prijst Adriaan Geuze niet alleen om de ‘in the middle of nowhere’ en ernaar verlangt om op zwaartekracht. De jongeren stappen in de attractie. jonge leeftijd een fascinatie ontwikkelt voor fatale indrukwekkende projecten die hij met zijn bureau rea- het strand van Saint Tropez te toeven. In de clip is de vrouwen. Op fragmentarische wijze worden gebeurte- liseerde, maar zeker ook om de brede wijze waarop hij zangeres te zien op een postkaart, zonnebadend met Victor Vroegindeweij (beeld) bij For Better or For nissen uit het leven van Antoine getoond, waarbij hij zijn talent inzet en de belangrijke positie die hij inn- vriendinnen op een strand bij Saint Tropez. Worse van Tika / 20.000 zich in gezelschap van vrouwen begeeft. Uiteindelijk neemt bij het agenderen van ruimtelijke onderwerpen. Een cross-over tussen videoclip en documentaire, wordt één vrouw hem fataal. Ruben van Leer/Westframe (beeld) bij Touch & Go die handelt over de succesvolle, in Los Angeles Benno Premselaprijs van Bastian / 13.878 / 13.878 woonachtige Nederlandse acteur Carel Struyken. Hij Mels van der Mede, Lukas Hillen (beeld) bij Wim van Krimpen begon zijn loopbaan als beursorga- Bijdrage aan een videoclip met als uitgangspunt de vertelt over de soms agressieve wijze waarop mensen Someone Ok van Lola Kite 3.000 nisator en galeriehouder. In 1982 nam hij het initiatief kwantumfysica. Op een lichtgevende dansvloer treden op hem reageren. Hij wordt gevolgd wanneer hij De clip vertelt het verhaal van 2 jonge vrouwen die

82 Fonds BKVB 2011 / bijlage 1 - toekenningen / spoor 3 - bijzondere projecten 83 in eerste instantie elkaars tegenpolen lijken te zijn. MeinMein / 60.000 10.3 Kunstenaars en school gebruikers en bezoekers van verschillende komaf en Terwijl het ene meisje over een introvert karakter lijkt Bijdrage aan Inside Me: Ikitai, een game die is geba- leeftijd bij elkaar brengt. De periscoop wordt hier te beschikken, heeft het andere meisje ogenschijnlijk seerd op het idee van een lerende computer. Het idee Krijn Christiaansen (Wassenaar) 36.063 / 36.063 symbolisch ingezet als een apparaat dat zich verbreedt een zelfverzekerde persoonlijkheid. Gedurende de clip daarachter is een werkelijk lerende tegenstander en een Bijdrage aan Modular Landscape Two, een zitmeubilair en verlegt – en tegelijk meerdere perspectieven samen- lijken de persoonlijkheden van de meisjes te vervagen, diepere personificatie van de speler met de compu- dat voor meerdere schoolpleinen inzetbaar is en door brengt en verenigt. De 3 meubelsculpturen, bestaande te transformeren en uiteindelijk samen te smelten. ter. Wetenschappelijke inzichten uit de wetenschap verschillende leeftijdsgroepen gebruikt kan worden. uit constellaties van periscopen die naar verschillende zijn op een prikkelende manier verbonden met game Voor het ontwerp heeft Christiaansen een kopie van kanten staan opgesteld, lijken op een boomtak maar mechanics. een verlopen octrooi uit 1973 van de tetrapod gebruikt zijn tegelijkertijd een interactief kunstwerk en zitmeu- 10.2 Gamefonds en de maatvoering verschaald naar een tetrapod van 55 bel dat uiteenlopende beelden uit de omgeving plukt i.s.m. Mediafonds Marieke Verbiesen, Stichting Lostdogs / 14.750 cm hoog. Met de tetrapods zijn verschillende compo- en tezamen op het plein worden gebundeld. Bijdrage aan Pole Position, een game waarin de speler sities te maken die refereren aan rotsformaties, maar 2 Jochem van der Spek (Amsterdam) 18.800 / 18.800 met zijn controller een fysieke installatie bespeelt, die losse tetrapods kunnen ook verbonden worden met een Stijn Roodnat (Amsterdam) 23.160 / 23.160 Bijdrage aan iLoefje, een game waarin de speler de op een scherm geprojecteerd wordt en vermengd wordt houten plank, zodat een bank ontstaat. Bijdrage aan een ontwerp voor basisschool De evolutie van verschillende bewegende beestjes kan met digitale objecten. Het spel is een ode aan de race- Beverburch in Middelburg. Het ontwerp behelst beïnvloeden. Met een geweer kunnen sinaasappels game, die 40 jaar geleden voor het eerst het levenslicht Ni Haifeng (Amsterdam) 50.485 / 50.485 één buis die over het terrein kronkelt en verschil- de wereld in worden geschoten. Als er een kachel zag, en waarvan de basisprincipes altijd overeind zijn Bijdrage aan een kunstwerk in de glazen hal die de lende vormen en functies aanneemt en heel specifiek bij de sinaasappels wordt gezet, gaan deze rotten en gebleven. ruimte overbrugt tussen de oudbouw en de nieuwbouw op de ruimte, de architectuur en de gebruikers is ontstaan er fruitvliegjes die de basis vormen van een van het nieuwe Ignatius Gymnasium in Amsterdam. toegesneden. De buis begint bij de hoofdingang waar evolutionair spel waarin de speler kan beschikken over Sparpweed, Codeglue, Yomar Augusto en In deze transitieruimte heeft Haifeng een totaalcon- je hem als een reling kunt vasthouden en meandert liefde, leven en dood. Het spel evolueert zelfstandig Jan Willem Nijman / 28.000 cept uitgevoerd dat uit 3 onderdelen bestaat: een hand- vervolgens over het schoolplein. Hij vormt zich om tot verder en de wijze waarop dat gebeurt bepaalt tevens Bijdrage aan Platformerman, een experimentele game geschreven tekst op beide tegenoverliggende raam- o.a. een cilindervormig multifunctioneel klimobject, het veranderende en evaluerende muzieklandschap. die gebruik maakt van originele gameplay, abstracte partijen, een ruïne van de plattegrond van een Stoa uit een duikelbrug, een buishuisje, een voetbalgoal, een Het spel bestaat al voor de pc, maar wordt omgezet vormgeving en typografie. Op de ‘retro 8-bit muziek’ de Griekse tijd opgebouwd uit gestapelde boeken die korfbalpaal en banken. naar de iPad. van Lowmir Disco baant de speler zich een weg door tegelijkertijd zitgelegenheid is voor de leerlingen en 2 allerlei puzzels die kunnen worden opgelost door op monitoren waarop films over 2 verschillende manieren Sasja Scherjon (Amsterdam) 10.320 / 10.320 Martin Boverhof / Born Digital (Utrecht) het juiste moment een bom te plaatsen. van tijdbeleving te zien zijn. Bijdrage aan De Octopus, een object van keramiek en 10.000 / 10.000 RVS als onderdeel van de nieuwe inrichting van het Bijdrage aan Hybrid Urban Screens & Play, een plan Cinedans, ICK, Fourcelabs / 16.000 Marleen Kaptein (Amsterdam) 164.860 / 127.110 schoolplein van de Nicolaas Maesschool uit Amster- voor het ontwikkelen van een aantal prototypes om Bijdrage aan Dance Engine, een game waarin de dis- Op eigen initiatief is contact gezocht met Het Perron dam. De Octopus is de bewaker van de school, maar tijdens festivals in de openbare ruimte publiek actief ciplines dans en game samenkomen. Dansfilmfestival in Veenendaal, een school voor voorbereidend en heeft ook een speelfunctie. De kop is van keramiek, bij een evenement en de betreffende locatie/omgeving Cinedans, gamestudio Fourcelabs en het Internati- middelbaar beroepsonderwijs ROC. Met de directeur de tentakels van RVS. De kop wordt doorsneden door te betrekken. Hiertoe wordt een interface ontworpen onaal Choreografisch Kunstencentrum Amsterdam, is overeengekomen om nieuw schoolmeubilair te een cirkel onder diverse hoeken waardoor er gaten waarmee de toeschouwer aan de hand van objecten, hebben de handen ineen geslagen om een game te ontwikkelen en kunst en vormgeving in de dagelijkse ontstaan met verschil in vorm en afmeting. Het speel- sensoren of knoppen interactief tot nieuwe composities ontwikkelen, waarbij beweging niet instrumenteel, leefomgeving van de jonge doelgroep te integreren. object is zo tevens een balspel. De binnenconstructie kan komen met muziek, beeld en licht. maar een doel op zich is. Met behulp van de Kinect Uitgangspunt van het ontwerp is om een aantal wordt zo gemaakt dat de bal in alle tentakels kan wordt de speler uitgedaagd te experimenteren met het beeldbepalende functionele ingrepen te doen die belanden. Tevens kunnen de kinderen op de tentakels René van Engelenburg (Amsterdam) 70.000 / 20.000 maken, behouden en vernietigen van een cirkelvormig het hele gebouw met elkaar verbindt en waarbij het zitten, hangen, onder de Octopus doorrennen etcetera. Bijdrage aan Dropstuff, een project waarvoor kun- volume door te improviseren met bewegingen. nieuwe schoolmeubilair als een rode draad door het stenaars worden gekoppeld aan gameontwikkelaars. gebouw loopt en zelfs buiten het gebouw doorgroeit. Abdullah Tastekin (Den Haag) 23.560 / 23.560 Samen ontwerpen zij een artistieke game voor de Kars Alfrink, Irene van Peer, Hein Lagerweij en Het standaard schoolmeubilair wordt gerecycled, Bijdrage aan Man in One Day, een lichtobject dat Biënnale in Venetië. De games worden ontworpen Clemens Driessen / 51.000 vernieuwd en verbonden met de bestaande architec- vanuit de architectuur is ontstaan. Het strekt zich in voor de 4 grote Dropstuff schermen die tijdens de Bijdrage aan het plan voor een game die draait om de tuur. Door verrassende, vormbepalende en functionele één lange beweging uit over de wanden en balkons Biënnale op een centrale plek in de stad worden interactie tussen mens en varken. Om te voorkomen elementen toe te voegen en deze te fixeren met een van de vide van een basisschool in Den Haag. Het geplaatst. Met behulp van smartphones kunnen dat de dieren elkaar te lijf gaan, zijn boeren sinds speciale kleurrijke coating worden de meubelobjecten object verbeeldt het verloop van de lichtval binnen een bezoekers via het scherm spelen met andere bezoekers. 2007 verplicht om varkenshokken te verrijken met veredeld, verduurzaamd en onverwoestbaar. Hierdoor etmaal, maar in plaats van 24 uur gebeurt dit in 24 een speeltje. Varkens blijken echter snel uitgekeken op ontstaan onverwachte gebruiksmogelijkheden binnen seconden. De tijd is verbeeld in blokken: de ochtend, SonicPicnic, Monobanda / 50.000 deze speeltjes. In Spelen met varkens wordt onderzocht een herkenbaar object. de lesdag, het spel aan het einde van de dag en de Bijdrage aan Remembering, een game waarin met of de mens via een smartphonegame varkens wel rijke nacht. Alle elementen worden in één doorgaande gebruik van geluid een verhaal wordt verteld. Het spel afleiding kan bieden. Maar wie speelt dan met wie? Michiel Kluiters (Amsterdam) 46.500 / 46.500 beweging na elkaar aangelicht. Dat suggereert een draait om een oude, zwaar bijziende man. De speler Bijdrage aan het werk Polaris in het nieuw te bouwen ronde vorm in een verder hoekig gebouw. De kleuren duikt in het hoofd van de man, en door de bewegingen Engine Software, Jan van Nuenen / 75.000 Minkema College in Woerden. Het werk bestaat uit in het lichtobject verwijzen naar de kleuren van het te sturen, ontstaat langzaam een portret van de man Voor de ontwikkeling van het plan voor Flip the Core, een grote spiegelende bol in de centrale hal en een reeds aanwezige raam. en zijn geschiedenis. Verschillende flarden van herin- een zogenaamde ‘puzzle shoot ‘m up game’ met een tekst die op de muur wordt aangebracht in spiegelende neringen versmelten en bieden toegang tot nieuwe, draaiende camera. Door het wisselende camerastand- letters. Kluiters wil hiermee een conditie creëren door Ramin Visch (Amsterdam) 120.000 / 120.000 dieper verborgen stukjes herinnering. Beetje bij beetje punt kan de speler in een andere dimensie terechtko- een naar zichzelf verwijzend object dat een gefragmen- Bijdrage aan het ontwerp van het interieur van komt een waarheid bovendrijven die een heel ander men en kunnen vrienden ineens in vijanden verande- teerde weerspiegeling van de omliggende ruimte vangt. basisschool De Spreng in Barneveld als integrale licht zal werpen op de man. ren. Het project is een samenwerkingsverband tussen kunstopdracht. Visch heeft een totaalvisie ontwikkeld game-ontwikkelaar Engine Software en kunstenaar Gabriel Lester (Amsterdam) 44.922 / 44.922 op de indeling, sfeer en gebruik van de school. De Jan van Nuenen. Bijdrage aan 3 periscoopsculpturen voor Cultuurhuis schoolruimte wordt opgevat als één groot onderwijs- Oudewater, een multifunctionele accommodatie die plein waarop alle activiteiten vanuit een heldere orde-

84 Fonds BKVB 2011 / bijlage 1 - toekenningen / spoor 3 - bijzondere projecten 85 ning een optimale wisselwerking kunnen aangaan. class lag op de performance elementen in het werk van presentatie op haar werk een aantal pointers voor getoond in het Centraal Museum en in Museum Het De vloer is als een vel papier, eerst vlak, maar vouwt Mullican tegen het licht van het traditionele raamwerk het kunstenaarschap zoals zij dat beoefent en hoe zij Catharijneconvent. De tentoonstelling werd georgani- zich omhoog. Kleur wordt gebruikt als architectonisch van theater en dans. De performance specifieke ken- daarin (soms) de grenzen opzoekt. Het uitgangspunt seerd door FOTODOK. middel, de kleur kadert de vloer af. De groene vloer merken van Mullican liggen vooral in de afwezigheid voor de masterclass van Hirschhorn bestaat uit een In 2011 werden voor de eerste keer de Dutch Doc wordt omhoog gevouwen en sluit aan op een geel van script en verhaallijn en in het gebruik van hypnose plattegrond die hij zelf gebruikt als een niet aflatende Days georganiseerd, een tweedaags meet & greet volume, zgn. vlakken waarin de verschillende functies als een middel om acties en beweging te genereren in kracht en leidraad voor zijn werk en leven. evenement voor de professionele fotowereld. De zijn weggewerkt. een specifieke context. tentoonstelling was onderdeel van de DDD en kreeg Negen deelnemers uit de disciplines van beeldende als ondertitel To Be Continued. Frank van der Stok Michiel Voet, Jeroen Bisscheroux (Amsterdam) kunst, performance, dans en theater namen deel 10.6 Poezie op het scherm werd aangesteld als artistiek leider. De DDD waren 26.207 / 26.207 (2x) aan de masterclass. In samenwerking met Suchan € 19.907 verspreid over 5 instellingen waar 30 programma- Bijdrage aan Woofah, een geluidssculptuur voor het Kinoshita, Nicole Beutler, Joachim Robbrecht en onderdelen plaatsvonden, uitgevoerd door partijen Maris College. De sculptuur fungeert als ontmoe- Johan Simons werden de experimenten en uitkomsten De geselecteerde deelnemers (dichters & nieuwe als Stichting Stedelijke Fotografie Utrecht, FOAM, tingsplek, maar ook als schoolbel, waarin soundscapes van deze masterclass in 2 openbare bijeenkomsten media vormgevers/kunstenaars) Andere Tijden, Casco Project, Master Fotografie St. en geluidsfragmenten te horen zijn. De totstandko- besproken. Arnoud van Adrichem & Cox en Grusenmeyer Joost en het Tropenmuseum. ming van de geluidsfragmenten werden in overleg met Wim Brands & Max Kisman Het Fonds BKVB heeft aanvullende financiering de leerlingen samengesteld. Vrije Universiteit, Luc Deleu-T.O.P. Office Maarten Doorman & Roggeband en Muhlenbruch gereserveerd om ook in 2012 de documentaire foto- (Amsterdam) 15.000 / 15.000 Helene Gelens & Luis Angel Rodil Fernandez grafie nog te kunnen stimuleren. Sylvie Zijlmans, Hewald Jongenelis (Amsterdam) Bijdrage aan de internationale 5-daagse masterclass Saskia de Jong & Rens van Meegen 23.575 / 23.575 (2x) i.h.k.v. het project ‘Orban Space: The Work & Practice of Elmar Kuiper & Selby Gildemacher De intendant heeft in kaart gebracht welke over- Bijdrage aan Dirty Pastel/D-Y-Past, done when dirty/ Luc Deleu - T.O.P. Office’ dat werd georganiseerd door heidsopdrachten met betrekking tot fotografie in The Big Sweep (werktitel), een kunstproject in samen- het master research-programma Visual Arts, Media Nederland bestaan. Hieruit werd het plan opgevat om werking met leerlingen van het 4e Gymnasium in en & Architecture van de Vrije Universiteit Amsterdam 11. Intendanten met een aantal gemeenten en provincies een nieuwe voor het Houthavengebied in Amsterdam waar de i.s.m. T.O.P. Office, Stroom Den Haag en Vlaams- opdracht te creëren. Onderwerp van deze opdracht is school gesitueerd is. Het resultaat zal een eenmalige Nederlands Huis deBuren. Aan de masterclass werk- 11.1 Intendant documentaire fotografie (de nasleep) van de crisis. In 2010 werd deze opdracht voorstelling/performance zijn waarbij de leerlingen ten, naast 21 studenten, ook diverse internationale € 686.021 uitgeschreven met als doel een tijdsbeeld vast te leg- een speciaal voor het project bedoelde kledinglijn schrijvers, ontwerpers en onderzoekers mee. gen, de documentaire opdrachtfotografie een nieuwe zullen ontwikkelen. Het ontwerp, de productie, mar- Het project dat in 2010 is gestart, presenteert de De intendant documentaire fotografie, Annelies Kui- impuls te geven en potentiële opdrachtgevers te stimu- keting & branding maken deel uit van het project. praktijk en het werk van de in Antwerpen gevestigde per, heeft haar werkzaamheden bij het Fonds BKVB leren. Twaalf Nederlandse fotografen zijn in opdracht architect, kunstenaar en urbanist Luc Deleu. Sinds per 1 januari 2011 afgerond. Annelies Kuiper, die tot van regionale overheden met hun camera de proble- 1970 werkt hij aan een divers en samenhangend oeuvre 1 mei als intendant actief zou zijn, heeft de door haar men én kansen van de huidige crisis te lijf gegaan. De 10.4 Ontwerpen voor televisie van stedelijke plannen, projecten, ontwerpstudies, geïnitieerde projecten dusdanig opgezet dat deze door resultaten van deze opdrachten werden van juli tot theoretische modellen, sculpturen en monumentale andere partijen zijn geadopteerd. Hierdoor is continu- oktober gepresenteerd tijdens de fototentoonstelling Jeroen Funke (Den Haag), Michiel de Jong installaties. De zorg over de teloorgang van de open- ïteit gewaarborgd. Om diezelfde reden is Kuiper lid CRISIS!-Voor de lens in de Kunsthal Rotterdam. (Rotterdam), Rob van Barneveld (Utrecht), Floor de bare ruimte en het breken met de conservatieve manier geworden van de stuurgroep documentaire fotografie Ook op regionaal niveau wordt er aandacht besteed Goede (Amsterdam), Berend Vonk (Geulle), Erik om met die ruimte om te gaan lopen als een rode draad die binnen het Fonds BKVB blijft bestaan. aan opdrachtfotografie. Zo heeft Stichting Fotografie Kriek (Amsterdam), Aimee de Jongh (Utrecht), Hans door dat werk. Noorderlicht aan het Fonds BKVB een plan voor- Klaver (Haarlem) – gemachtigd door Jeroen Funke De intendant werkte in de afgelopen 1,5 jaar aan de gelegd om op eigen wijze invulling te geven aan dit € 8.000 (totaal) Sonic Acts (Amsterdam) 16.380 / 16.380 uitwerking van de speerpunten van het programma- speerpunt. Noorderlicht zal in 2012 een aantal Neder- In 2011 werd het televisieprogramma Beeldverhaal In samenwerking met het Stedelijk Museum document Documentaire Fotografie (zie p.35) dat tot landse fotografen de opdracht geven hun droomproject ondersteund, een samenwerking tussen producent Amsterdam en STEIM wordt een reeks masterclasses doel had de Nederlandse documentaire fotografie een (af) te maken. Op dit moment wordt het plan verder Human Factor Productions, VPRO TV en 8 stripte- georganiseerd in de week voorafgaand aan het Sonic extra impuls te geven. Het Fonds BKVB is verheugd uitgewerkt. kenaars. Het programma werd in 2011 uitgezonden. Acts Festival (februari 2012) dat als thema heeft: over de door haar behaalde resultaten en heeft er alle Beeldverhaal is een 8-delige serie over strips met als Travelling Time. De masterclasses zijn onder leiding vertrouwen in dat de projecten die binnen deze context De door de intendant opgezette website Dutch-doc.nl presentator Jean-Marc van Tol. Met het extra budget van: Catherine Christer Hennix, Peter Kubelka, Olaf zijn opgestart, door derden op een goede manier wor- is ondergebracht bij Stichting Dutch Doc Photo en zal zijn professionele tekenaars ingezet om de zoge- Nicolai, Pauline Oliveros en Tino Seghal en bieden den gecontinueerd en een stimulans voor de documen- naar verwachting fungeren als website voor de Dutch naamde bumpers te tekenen; de opening, de afsluiting kunstenaars, musici en anderen uit de culturele sector taire fotografie zullen blijven. De betrokken partijen Doc Days en Dutch Doc Award. en de tussenliggende bumpers werden verstript waarbij de gelegenheid om met 5 kunstenaars van internati- dragen er zorg voor dat de speerpunten van het beleid de tekenaar een vrije rol kreeg. Dit leverde mooie en onale faam te werken die allen tijd en timing in hun ook in de toekomst worden voortgezet. Een ander initiatief van de intendant was de ‘week van verrassende tekeningen op waarmee de tekenaars zich werk centraal stellen. De deelnemers wordt inzicht de webdocumentaire’ (WebDocuWeek). Uitgangspunt goed hebben kunnen onderscheiden. De tv-makers gegeven in de concepten, werkwijze en compositie- en Vanaf 2011 is de organisatie van de Dutch Doc was de veronderstelling dat fotografen in Nederland vonden het een verrijking om kunstenaars in te kun- productiemethoden van de kunstenaars door middel Award (DDA) door het bureau Come Amsterdam nog weinig kennis op het gebied van de webdocumen- nen schakelen. van praktische workshops en seminars. overgenomen en uitgebreid onder de naam Stichting taire hebben, terwijl deze vorm nieuwe kansen biedt Dutch Doc Photo. Deze stichting werpt zich op als voor de beroepsgroep. De intendant initieerde een Van Abbemuseum (Eindhoven) 11.861 / 7.050 parapluorganisatie van de Nederlandse documentaire week met bijeenkomsten en activiteiten waarin een 10.5 Masterclasses Het Van Abbemuseum organiseert een masterclass fotografie. De uitreiking van de tweede Dutch Doc inhaalslag zou kunnen worden gemaakt. In december van 3 dagen onder leiding van Thomas Hirschhorn, Award vond op 11 juni 2011 plaats tijdens het drie- 2010 werd dit initiatief formeel door het Nederlands If I can’t dance / Matt Mullican (Amsterdam) Tanja Bruguera en Hito Steyerl. De masterclass loopt daags documentair festival Dutch Doc Days (DDD) Fotomuseum geadopteerd en op 19 t/m 21 mei 2011 9.015 / 9.015 parallel met het symposium The Autonomy Project in het Centraal Museum in Utrecht. Henk Wildschut georganiseerd onder de titel Photostories - where Bijdrage aan een tweedaagse masterclass rondom het waarin de autonomie van de kunst bediscussieerd won de prijs voor de beste documentaire met zijn pro- photography meets multimedia storytelling. Drie dagen werk van Matt Mullican. De nadruk in deze master- wordt. Bruguera geeft aan de hand van een korte ject Shelter. Het werk van de 6 genomineerden werd lang bood de conferentie een uitgebreid en gevarieerd

86 Fonds BKVB 2011 / bijlage 1 - toekenningen / spoor 3 - bijzondere projecten 87 programma met lezingen, workshops, discussies en 37PK de inzending van de winnaar (en de inzendingen in het Nederlands en Engels een portfolio. De bio- - graphic novel van Erik Kriek over het werk van ontmoetingen van en met internationaal gerenom- van de andere deelnemers) getoond. grafieën kunnen ook ingezet worden bij de promotie h.P. Lovecraft meerde sprekers op het gebied van media, film en van de Nederlandse strip in het buitenland. Ze zijn - door Peter van Dongen verstripte roman Familie- fotografie. In 2011 werd het televisieprogramma Beeldverhaal copyright-vrij te gebruiken door de tekenaars zelf, ziek van Adriaan van Dis Op de website van het Fonds BKVB is het eindverslag uitgezonden, een 8-delige serie over strips met als pre- uitgevers en organisatoren van exposities. - uitgave De langzame vrouw van Hanco Kolk van de intendant documentaire fotografie gepubliceerd. sentator Jean-Marc van Tol. De stripintendant was als (i.s.m Kim Duchateau) redacteur bij het programma betrokken. Niet eerder Joost Swarte, Typex, Lamelos en Marcel Ruijters - de debuten van een aantal jonge striptekenaars werd de strip als cultureel fenomeen op deze manier exposeerden in Boedapest tijdens het stripfestival in - door Theo van den Boogaart verstripte Dylan Songs 11.2 Intendant strips op televisie ontleed en in kaart gebracht. Per aflevering april 2011. Ook een delegatie van de stripmakersvak- - rené Windig werkt aan een persoonlijk boek over € 373.630 werd gekozen voor een personage van waaruit een bond BNS reisde mee. De verzamelde striptekenaars zichzelf en zijn vader, de fotograaf Ad Windig aspect van de strip nader werd verklaard. Het Fonds uit Nederland, Hongarije, Finland en Estland, hebben De intendant strips, Gert Jan Pos, heeft in september BKVB heeft vanuit de Regeling Ontwerpen voor samen een dag gewerkt aan een speciale uitgave met Met het overdragen van alle regelingen voor vorm- zijn werkzaamheden bij het Fonds BKVB afgerond Televisie ook bijgedragen aan de vormgeving van het als thema ‘Elvis Presley, ereburger van Boedapest’. geving aan het Stimuleringsfonds voor Architectuur met een indrukwekkende lijst van resultaten die de programma. De ‘bumpers’ werden gemaakt door een Joost Swarte verzorgde het omslag en de vormgeving. kunnen striptekenaars vanaf 2012 niet meer bij het Nederlandse strip een stevige impuls hebben gegeven. selectie stripmakers. Het boekwerk, waarin elke tekenaar een nummer van Fonds BKVB terecht. Hopelijk zal de erfenis van de Tweeënhalf jaar geleden werd hij precies om die reden Presley verstripte, werd in beperkte oplage verkocht op stripintendant voortleven bij het nieuwe Stimulerings- door het Fonds BKVB aangesteld voor een tijdelijke Als onderdeel van het Nederlands paviljoen op de het festival. fonds voor Architectuur. periode. In 2011 heeft hij de volgende projecten Beijing International Book Fair organiseerde de gerealiseerd. intendant de tentoonstelling Mooi is dat!, een selectie Maia Machèn, tekenares en uitgeefster van het van de tekeningen die gemaakt werden voor het gelijk- CRAP*zine, werkte in een atelier in Kaapstad aan 11.3 Programmamanager culturele diversiteit De Marten Toonderprijs, een oeuvreprijs voor stripte- namige boek waarin striptekenaars een boek uit de de graphic novel over haar grootvader Bill Hart € 135.537,92 kenaars, werd in september voor de tweede keer uitge- Nederlandse literatuurgeschiedenis samenvatten. Op die in Zuid-Afrika woonde en werkte. Samen met reikt, dit jaar aan Peter Pontiac. Ter gelegenheid van de beurs was veel belangstelling voor de Nederlandse Erik Kriek deed zij ook mee aan een expositie en De programmamanager culturele diversiteit, Özkan deze prijs organiseerde het Graphic Design Museum striptekenaars en de intendant heeft veel contacten muurschildering tijdens het theater- performance en Gölpinar, heeft in 2011 talloze kunstenaars geadvi- in Breda de overzichtstentoonstelling ‘Comix, Hot Pix kunnen leggen met Chinese uitgevers en geinteres- stripfestival in Grahamstown. Kriek gaf samen met de seerd over hun aanvraag voor een stimuleringssubsidie & Tragix’. Daarnaast verscheen het eerste deel van seerden. Mooi is dat! is daarvoor langs een aantal Zwitserse tekenaar JP Kalonji een comic boot camp bij het Fonds BKVB. Naast deze adviserende taken het verzameld werk van Peter Pontiac. De uitreiking bibliotheken gegaan, is te zien geweest op de Dag van aan schoolkinderen. zijn met het programmabudget van het programma was tevens het startschot van het Stripfestival Breda, de Literatuur in Rotterdam en 6 pagina’s hebben een Art Beyond Borders de volgende projecten onder- waar de intendant strips van het Fonds BKVB diverse half jaar in de vitrine van het ministerie van OCW In samenwerking met de indendant heeft de Kunsthal steund. Alle ondersteunde projecten vallen onder activiteiten organiseerde. gehangen. in Rotterdam het programma Kunsthal Light voort- 1 of meer doelstellingen van het programma (zie Op 10 en 11 september vond in het Graphic Design gezet. Hiervoor zijn 3 tekenaars uitgenodigd: Nacho p.35). Bovendien nam de programmamanager ook Museum de KunstStripBeurs plaats. Op de beurs In het voorjaar hebben 45 tekenaars meegewerkt Simal uit Spanje, Susan Opperman uit Zuid-Afrika en in 2011 als spreker deel aan verschillende conferen- verkochten striptekenaars hun eigen werk. Vanaf 8 aan het project X was hier, waarbij een historische Sam Peeters uit Nederland. Om beurten beschilderen ties en lezingen in binnen en buitenland waarin het september was in het Huis voor Beeldcultuur een gebeurtenis die verband hield met water, in een pagina zij de witte wand van de etalage. Van de kunstwerken onderwerp culturele diversiteit in de kunsten werd groepstentoonstelling te zien waarin 14 nieuwe verstript werd. De strips gaan over de Afsluitdijk, de wordt een boekwerk uitgegeven. bediscussieerd. striptalenten een overzicht gaven van wat er gebeurt Grebbelinie of Deventer. Dit project, opgezet met het of staat te gebeuren in de strip. Sommigen zijn net van Nationaal Historisch Museum, is online te zien via Bij alle projecten heeft Gert Jan Pos gestreefd naar het Martin Waalboer kreeg een bijdrage om een fotoserie de academie; anderen hebben met steun van het Fonds xwashier.nl. Verschillende uitgevers hebben belang- vergroten van de zichtbaarheid en het zelfvertrouwen te maken in de stad Harper (Liberia) en voor het ver- BKVB net hun debuut uitgebracht of werken daar nog stelling om dit project alsnog uit te geven. van de Nederlandse stripmakers. Ook probeerde hij tonen van zijn werk tijdens het Fotofestival in Lagos aan. De overzichtstentoonstelling van Peter Pontiac zo veel mogelijk jong talent en een breed scala van (Nigeria). is vanaf december 2011 tot en met april 2012 te zien In navolging van het succes van Mooi is dat! heeft de stripmakers bij de projecten te betrekken en de nadruk geweest in de OBA in Amsterdam. intendant samen met het Filmfonds, het Eye film te leggen op de veelzijdigheid van het medium. Door De Iraanse kunstenaar Amelia Taeed kreeg een instituut en uitgeverij Oog en Blik / De Bezige Bij de aanwezigheid van een intendant hebben veel strip- bijdrage voor de montage en vertoning van haar film- Stripmaker Jeroen Funke won de Jan Hanlo Media- het initiatief genomen voor de publicatie Filmfan- tekenaars bovendien de weg naar het Fonds BKVB project From Form to Feeling tijdens een symposium Essayprijs 2011 met het stripessay ‘Spruitjes, bier fare, waarvoor 50 striptekenaars zijn uitgenodigd weten te vinden: het aantal aanvragen is verviervou- over Iraanse kunstenaars in Podium Mozaiek in leverworst’. De Media-Essayprijs is een toevoeging een Nederlandse speelfilm in 1 pagina te vatten. De digd en in de afgelopen 2,5 jaar werden 43 aanvragen Amsterdam. aan de bestaande Grote en Kleine essayprijzen en is publicatie verschijnt in 2012 en wordt gepresenteerd van striptekenaars gehonoreerd. deze editie georganiseerd in samenwerking met de tijdens de KunstStripBeurs in de Janskerk te Utrecht. Het kunstenaarsinitiatief Wakaman kreeg een onder- intendant strips. Deze beurs is een initiatief van de stripintendant in De verwachting is dat een aantal structurele projecten, steuning bij het schrijven van een toekomstvisie en het samenwerking met het Holland Animation Festival. zoals de Marten Toonderprijs, de Kunststripbeurs en doen van onderzoek in Suriname. Het onderzoek werd In 2011 werd ook voor de tweede keer de Benelux Vanaf 2012 zal de beurs vast onderdeel uitmaken van de Benelux Beeldverhalen Prijs worden voortgezet gekoppeld aan de tentoonstelling van Remy Junger- Beeldverhalen Prijs georganiseerd, een initiatief van het HAFF, waarmee de toekomst van het evenement door de betrokken partners. man en Kurt Nahar in Paramaribo oktober 2011. uitgeverij De Vliegende Hollander, nrc.next en de is gewaarborgd. Ook staan er in 2012 nog veel projecten op stapel die stripintendant. Het doel van de prijs is beginnende voortkomen uit het intendantschap: De Bosnische Nederlandse kunstenaar Senad Alic striptekenaars/graphic novelists te stimuleren. Aan Van Nederlandse striptekenaars is slechts zeer beperkt - door Barbara Stok verstripte biografie van Vincent kreeg een bijdrage om deel te kunnen nemen aan de deze editie deden 84 stripmakers mee. De 5 beste informatie te vinden op internet. Op wikipedia staan van Gogh (i.s.m. Van Gogh Museum) Biënnale van Florence. inzendingen verschenen in nrc.next en de 50 beste biografieën die vaak tekortschieten. Daarom is een - door Typex verstripte biografie van Rembrandt inzendingen waren te zien in kunstplatform 37PK project in gang gezet waarvoor van 50, levende, strip- (i.s.m. Rijksmuseum) De Senegalees Nederlandse kunstenaar Oumar in Haarlem. De prijs werd gewonnen door Jan van tekenaars uitputtende bibliografieën gemaakt worden. - door Marcel Ruijters verstripte biografie van Mbengue Atakosso kreeg een bijdrage voor een ten- Doornspeek. Ook in 2012 wordt in nrc.next en in Ook bevat hun lemma in de digitale encyclopedie, hieronymus Bosch (i.s.m. Stichting Bosch 500 jaar) toonsteling in Sevilla.

88 Fonds BKVB 2011 / bijlage 1 - toekenningen / spoor 3 - bijzondere projecten 89 Beeldend kunstenaar Eylem Aladogan kreeg een bijdrage voor haar deelname aan de Istanbul Biënnale. Bijlage 2 Imagine IC in Amsterdam kreeg een bijdrage voor de fototentoonstelling Enkeltje Schiphol van Karine Commissieleden Versluis. Daarnaast werd er een debat georganiseerd over kunstenaars op het snijvlak van antropologie en beeldende kunst.

In samenwerking met de Mesis Foundation werd de internationale conferentie Presenting Islamic Art in Contemporary Context georganiseerd in de Oude Lutherse Kerk te Amsterdam.

In samenwerking met TENT Rotterdam werd een conferentie georganiseerd rondom de tentoonstelling Paramaribo Perspectives. Daarnaast werd de publi- catie ‘Conversations on Paramaribo Perspectives’ uitgebracht.

Met het Eutopia Instituut, werd samengewerkt tijdens de presentatie en samenstelling van een special issue van Eutopia Magazine over Iraanse kunst en diversiteit in de kunstensector.

In samenwerking met de Lakenhal in Leiden werd de tweedaagse conferentie Presence of an absence georgani- seerd. Gekoppeld aan deze conferentie werd het werk getoond van de kunstenaars Sophie Ernst en Taha Mahmood in Scheltema in Leiden.

Met de Tolhuistuin werd het residentieprogramma Come in Go out, afgerond met een residentie van de Turks-Koerdische kunstenaar Fikret Atay

90 SPOOR 1 STIMULERINGSSUBSIDIES 94

1. Commissies Stimuleringssubsidies - Subcommissie beeldende kunst - Adviescommissie Startstipendia - Subcommissie vormgeving - Subcommissie bouwkunst - Publicatiesubsidies - Selectiecommissie Stimuleringssubsidies

SPOOR 2 INTERNATIONALISERING 95

2. Commissie buitenland ateliers

3. Adviescommissie Tijdelijke buitenland ateliers

4. Adviescommissie Pompgemaal Den Helder

5. Adviescommissie Tijdelijke binnenland ateliers

6. Adviescommissie & Bestuur Stichting Van Doesburghuis

SPOOR 3 BIJZONDERE PROJECTEN 97

7. Commissie Fondsprijzen

8. Commissie TAX-videoclipfonds

9. Commissie Gamefonds

10. Adviescommissie Kunstenaars en school

11. Adviescommissie Ontwerpen voor televisie

12. Adviescommissie Masterclasses

13. Adviescommissie Poezie op het Scherm

14. Commissie Bijzonder projecten en pilotprojecten

15. Adviescommissie Promoveren in de kunsten

16. Adviescommissie Unsolicited Architecture

17. Adviescommissie Matching Grants

18. Adviescommissie SMAX

19. Stuurgroep Intendant Documentaire fotografie

20. Stuurgroep Intendant Strips

21. Stuurgroep Programmamanager Culturele diversiteit SPOOR 1 Subcommissie vormgeving secretaris: Mayke Jongsma, Steven van Teeseling, SPOOR 2 STIMULERINGSSUBSIDIES Bas van Beek, Rotterdam* Bonnie Dumanaw, Wouter Koelman INTERNATIONALISERING Hugues Boekraad, Laren * vanaf 1 september 2011 Matthijs Boelee, Amsterdam** ** tot 1 september 2011 1. Commissies Stimuleringssubsidies Vanessa van Dam, Amsterdam 2. Commissie Buitenland ateliers Sanne Danz, Eindhoven Selectiecommissies Stimuleringssubsidies Voorzitter Jeroen van den Eijnde, Velp*** Bij de subcommissie beeldende kunst werden 5 leden De adviescommissie Buitenland ateliers bestaat uit een Jorinde Seijdel, Amsterdam (t/m 28 februari 2011) Monique van Heist, Rotterdam**** herbenoemd en 14 nieuwe leden benoemd. Bij de ´poule´ van een aantal voorzitters en commissieleden, Christie Arends, Rotterdam (vanaf 1 maart 2011) Arne Hendriks, Amsterdam subcommissie vormgeving werden 10 leden herbe- waaruit per atelier verschillende subcommissies wor- Herman Hermsen, Arnhem noemd en 6 nieuwe leden benoemd. Bij de werkgroep den gevormd. De samenstelling van deze subcommis- Subcommissie beeldende kunst Erik Kessels, Amsterdam** bouwkunst werden 7 leden herbenoemd en 3 nieuwe sies wisselt (gedeeltelijk) per jaar. Arie Altena, Amsterdam Klaas Knol, Lelystad* leden benoemd. Bij een aantal ateliers is de directeur of afgevaardigde Fatima Barznge, Rotterdam Georgette Koning, Amsterdam De selectiecommissies hebben gestreefd naar een lid van de adviescommissies. Bij andere ateliers, zoals Korrie Besems, Amsterdam Ted van Lieshout, Amsterdam* evenwichtige samenstelling van de werkgroepen Künstlerhaus Bethanien en Townhouse Gallery Danila Cahen, Amsterdam Jet Manrho, Rotterdam** beeldende kunst en vormgeving en de subcommissie maakt de adviescommissie eerst een shortlist uit de Charlotte Dumas, Amsterdam Rens Muis, Rotterdam bouwkunst. Hierbij is rekening gehouden met een ingediende aanvragen. Vervolgens wordt een tweede Hans Goedkoop, Amsterdam* Richard Niessen, Amsterdam** verschillende (al of niet westerse) culturele achter- vergadering belegd waarvoor de directie van deze Reggy Gunn, Heerewaarden* Margriet Schavemaker, Amsterdam* grond, jongere en oudere leden, regionale spreiding ateliers wordt uitgenodigd. De adviescommissie maakt Liet Heringa, Amsterdam Gerben Schermer, Utrecht* en leden met kennis van/affiniteit met uiteenlopende dan in samenspraak met de directeuren van de ateliers Rob Johannesma, Amsterdam Christoph Seyferth, Wittem kunst-, vormgevings- en bouwkunstpraktijken. de uiteindelijke keuze. Hicham Khalidi, Den Haag Tammo Schuringa, Haarlem De selectiecommissies hebben bij hun keuze waar Robert Kluyver, Den Haag Jan Tichelaar, Tirns** mogelijk de voorkeur gegeven aan kandidaten met een voorzitters Bas van Koolwijk, Utrecht Tonio van Vugt, Rotterdam** niet-westerse achtergrond. Gijs Assman, Amsterdam Ronald Koop, Den Haag Carlo Wijnands, Amsterdam Leontien Coelewij, Amsterdam Jeroen Kooijmans, Amsterdam voorzitter zonder stemrecht Ingrid Commandeur, Rotterdam Koert van Mensvoort, Amsterdam* Secretarissen: Sandra Nicolai, Eva Roolker Lex ter Braak Robert Kluijver, Den Haag Theo Niekus, Amsterdam* * m.i.v. 1 juli Gabriëlle Schlijpen, Arnhem Jan van der Pol, Amsterdam ** tot 1 juli Selectiecommissie beeldende kunst Huib Haye van der Werf, Amsterdam Caroline Prisse, Amsterdam* *** tot 1 maart Gijs Frieling, Arnhem (voorzitter) **** m.i.v. 1 december Mildred Roethof, Amsterdam Atousa Bandeh Ghiasabadi, Amsterdam leden Brigitte van de Sande, Amsterdam Tiong Ang, Amsterdam Subcommissie bouwkunst Frank van der Salm, Amsterdam Pieter Slagboom, Middelburg David Bade, Curaçao (namens Instituto Buena Bista) Petra Blaisse, Amsterdam Fiona Tan, Amsterdam Jenny Smets, Amsterdam Anke Bangma, Rotterdam Petra Brouwer, Amsterdam* Martijn Lucas Smit, Haarlem secretaris: Wouter Koelman Maria Barnas, Amsterdam Frits van Dongen, Heemstede** Martine Stig, Amsterdam Helmut Batista, Rio de Janeiro (namens Capacete) Dirk Frieling, Amsterdam*** Pim Trooster, Enschede Selectiecommissie vormgeving Elena Beelaerts, Amsterdam Rob Hootsmans, Amsterdam** Radek Váña, Amsterdam Fendry Eckel, Amsterdam Lodewijk van Nieuwenhuijze, Utrecht Samira Benlaloua, Rotterdam Willem van Weelden, Amsterdam Doede Hardeman, Den Haag Bas Princen, Rotterdam Frederike Huygen, Amsterdam Annette Wolfsberger, Amsterdam Gert Jonkers, Amsterdam Arjan van Helmond, Berlijn Marlies Rohmer, Amsterdam* Ina van Zyl, Amsterdam Hicham Khalidi, Den Haag Wies Sanders, Rotterdam Joost Swarte, Haarlem Roosje Klap, Amsterdam Marijn Schenk, Ouderkerk aan de Amstel secretarissen: Bonnie Dumanaw, Laia Frijhoff, Paul Kooiker, Amsterdam Vladimir Stissi, Amsterdam secretaris: Anne Hoogewoning Wouter Koelman, Arsine Nazarian, Eva Roolker, Annette Krauss, Utrecht Paul Toornend, Amsterdam Douke IJsselstein Selectiecommissie bouwkunst Susanne Kriemann, Berlijn (namens AIR Berlin Wouter Veldhuis, Amsterdam* Roy Bijhouwer, Rotterdam Alexanderplatz) * plaatsvervangend commissieleden Catherine Visser, Rotterdam** Felix Claus, Amsterdam Bart Lodewijks, Gent Melvin Moti, Rotterdam Adviescommissie Startstipendia beeldende kunst secretaris: Anne Hoogewoning Eric Luiten, Delft Charlotte Dumas, Amsterdam Esther Agricola, Amsterdam Willem Oorebeek, Brussel (namens WIELS) Reggy Gunn, Heerewaarden * m.i.v. 1 juli Marcel Pinas, Paramaribo (namens Tembe Art Studio) ** tot 1 juli Bas Princen, Rotterdam Bas van Koolwijk, Utrecht *** tot 1 maart secretaris: Anne Hoogewoning Jeroen Kooijmans, Amsterdam Thomas Raat, Amsterdam Pieter Sanders, Den Haag Adviescommissie Publicatiesubsidies Els Silvrants, Antwerpen (namens Projectstudio China) Wim Waelput, Gent (B) Danila Cahen, Amsterdam** Petra Stavast, Amsterdam Rein Wolfs, Kassel (D) Reggy Gunn, Heerwaarden Marjan Teeuwen, Den Bosch Adi Martis, Utrecht* Liet Heringa, Amsterdam Rein Jelle Terpstra, Amsterdam Felix de Rooy, Amsterdam* Rob Johannesma, Amsterdam Roy Villevoye, Amsterdam Jan van der Pol, Amsterdam Tessa van der Waals, Amsterdam secretarissen: Laia Frijhoff, Arsine Nazarian Bas Princen, Rotterdam Erik van der Weijde, Waalwijk Marieke Wiegel, Parijs (Atelier Holsboer, namens * buitengewone leden (voormalige) Nederlandse Antillen Brigitte van der Sande, Amsterdam (tot 2012) Jenny Smets, Amsterdam Institut Neerlandais, Parijs)

94 Fonds BKVB 2011 / bijlage 2 - commissieleden 95 Dušan Zahoranský, Praag (namens MeetFactory) Bart Lodewijks, Gent*** SPOOR 3 leden Edwin Zwakman, Amsterdam Rein Jelle Terpstra, Amsterdam*** BIJZONDERE PROJECTEN Mirjam van Tilburg, Rotterdam George Korsmit, Amsterdam secretarissen: Mayke Jongsma, Bonnie Dumanaw, secretaris: Anne Hoogewoning Sjaak Langenberg, Den Bosch Arsine Nazarine, Laia Frijhoff, Wouter Koelman, * alleen bij 1e vergadering 7. Commissie Fondsprijzen Douke IJsselstein, Bonnie Dumanaw, Steven van * plaatsvervangend voorzitter bij 2e vergadering Teeseling, Sandra Nicolai *** alleen bij 2e vergadering voorzitter 11. Adviescommissie Ontwerpen voor televisie Flos Wildschut Bestuur stichting Van Doesburghuis Peter van Ingen, Amsterdam 3. Adviescommissie Tijdelijke buitenland ateliers Beeldende kunst Herman Kossmann, Amsterdam voorzitter Carel Blotkamp, Utrecht Wieki Somers, Rotterdam voorzitter Hubert Jan Henket Joop van Caldenborgh, Wassenaar Berend Strik, Amsterdam Leontine Coelewij, Amsterdam Juliette Jongma, Amsterdam leden secretaris: Steven van Teeseling leden Fons Asselbergs Vormgeving Radek Váña, Amsterdam Maarten Kloos* Ed Annink, Den Haag Marjan Teeuwen, Den Bosch Jeanne Wikler Ineke Hans, Arnhem 12. Adviescommissie Masterclasses Rein Jelle Terpstra, Amsterdam Marlou Thijssen** Timo de Rijk, Amsterdam Phillip Vandenbossche, Oostende (B) Secretaris: Mayke Jongsma secretaris: Anne Hoogewoning Bouwkunst Jean Bernard Koeman, Amsterdam * tot 1 april Arjan Oosterman, Bussum Marie Jeanne de Rooij, Den Haag ** namens OCW Edwin Oostmeijer, Loenen 4. Adviescommissie Pompgemaal Den Helder Marlies Rohmer, Amsterdam secretaris: Bonnie Dumanaw voorzitter Prijs voor de Kunstkritiek Huib Haye van der Werf (voorzitter), Amsterdam Carel Blotkamp 13. Adviescommissie Poezie op het scherm Arjen Oosterman leden Timo de Rijk voorzitter Elena Beelaerts, Amsterdam Dirk van Weelden, Amsterdam Bart Lodewijks, Gent Benno Premselaprijs Bart Stuart, Amsterdam Joop van Caldenborgh leden Edwin Zwakman, Amsterdam Ineke Hans Vanessa van Dam, Amsterdam Marlies Rohmer Marije ten Brink, Amsterdam secretaris: Steven van Teeseling K. Michel, Amsterdam secretaris: Mirjam Beerman Jan Baeke, Baarn

5. Adviescommissie Tijdelijke binnenlandateliers secretaris: Bonnie Dumanaw 8. Commissie TAX-videoclipfonds voorzitter Huib Haye van der Werf, Amsterdam Arjon Dunnewind, Utrecht 14. Commissie Bijzondere projecten en Pilotprojecten Wilbert Mutsaers, Amsterdam leden Rogier van der Ploeg, Amsterdam voorzitter Elena Beelaerts, Amsterdam Lex ter Braak (tot 1 juli) Bart Lodewijks, Gent secretaris: Bonnie Dumanaw Christine Lindo (na 1 juli) Bart Stuart, Amsterdam leden secretaris: Steven van Teeseling 9. Commissie Gamefonds Anke Bangma, Rotterdam Wouter Davidts, Amsterdam Bas van Berkestijn, Amsterdam Mieke Gerritzen, Breda 6. Adviescommissie Van Doesburghuis Marinca Copier, Utrecht Martijn van Boven, Amsterdam secretaris: Steven van Teeseling voorzitter Pietje Tegenbosch, Amsterdam secretaris: Bonnie Dumanaw 15. Adviescommissie Promoveren in de kunsten leden Hicham Khalidi, Den Haag* 10. Adviescommissie Kunstenaars en School voorzitter Georgette Koning, Amsterdam* Jorinde Seijdel, Amsterdam Tessa van der Waals, Amsterdam** voorzitter Hubert Jan Henket, Esch Krijn de Koning, Amsterdam leden Jan van de Pavert, Rotterdam

96 Fonds BKVB 2011 / bijlage 2 - commissieleden 97 Maria Barnas, Amsterdam Niels Stomps, Amsterdam Peter de Graeve, Gent/Brussel Pieter Paul Verbeek, Enschede secretaris: Laia Frijhoff secretaris: Steven van Teeseling 20. Stuurgroep Intendant strips

16. Adviescommissie Unsolicited architecture voorzitter Lex ter Braak voorzitter Catherine Visser, Rotterdam leden Elsbeth Louis, Amsterdam leden Ann Jossart, Leuven Hicham Khalidi, Den Haag* Joost Swarte, Haarlem Lodewijk van Nieuwenhuijze, Utrecht* Paul Toornend, Amsterdam secretaris: Anne Hoogewoning Ole Bouman, Amsterdam*** Saskia van Stein, Rotterdam*/*** Marijn Schenk, Ouderkerk a/d Amstel** 21. Stuurgroep Programmamanager Danila Cahen, Amsterdam** culturele diversiteit Michiel Raats, Rotterdam**/*** * alleen 1e ronde voorzitter ** alleen 2e ronde Lex ter Braak (tot 1 juli) *** namens NAi Christine Lindo (vanaf 1 juli) secretaris: Anne Hoogewoning leden Atousa Bandeh Ghiasabadi, Amsterdam Ricard Burgzorg, Den Haag 17. Adviescommissie Matching grants Mavis Carrilho, Amsterdam Bulent Evren, Amsterdam Charlotte Dumas (voorzitter), Amsterdam Koert van Mensvoort, Amsterdam secretaris: Steven van Teeseling Martijn Lucas Smit, Haarlem Ronald Koop, Den Haag Christoph Seyferth, Wittem Paul Toornend, Amsterdam secretaris: Steven van Teeseling

18. Adviescommissie SMAX

Rob van de Ven, Amsterdam Radek Vaña, Amsterdam Susanne Titz, Mönchengladbach Gudrun Bott, Hamminkeln secretaris: Steven van Teeseling

19. Stuurgroep Intendant documentaire fotografie voorzitter Lex ter Braak (tot 1 juli) Mayke Jongsma (vanaf 1 juli plaatsvervangend) leden Annelies Kuipers, Haarlem Frits Gierstberg, Rotterdam Mirjam Bestebreurtje, Amsterdam

98 Jaarverslag 2011

Tijdens hun gezamenlijke nieuwjaarsreceptie maakten de fondsen bekend dat zij besloten hadden te fuseren. In de maanden erna maakten beide fondsen nader kennis. Via een gezamenlijke fusieblog konden extern betrokkenen zich op de hoogte houden van de ontwikkelingen.

Vanaf augustus 2011 werken de fondsen vanuit het pand waar Inleiding voorheen alleen het Fonds BKVB was gehuisvest. Terwijl het Fonds BKVB en de Mondriaan Stichting voorlopig hun eigen beleid bleven uitvoeren, werd ondertussen de fusie verder voorbereid.

Op 10 juni publiceerde de staatssecretaris zijn brief waarin het beleid voor de komende periode uiteen werd gezet. Door de aangekondigde, onverwacht hoge kortingen had deze brief een groot schokeffect in de hele culturele sector.

Een van de beleidswijzigingen waartoe de staatssecretaris besloot was de oprichting van een Fonds voor Creatieve Indus- Het jaar 2011 luidde voor het culturele trie, voortkomend uit het Stimuleringsfonds voor Architectuur. Aangezien dit fonds al per 2012 operationeel moest zijn, werk- veld cruciale ontwikkelingen in. Voor het ten Fonds BKVB en Mondriaan Stichting vanaf dat moment Fonds BKVB en de Mondriaan Stichting aan de overheveling van middelen, regelingen, medewerkers werd het jaar sterk beïnvloed door de en adviseurs. Met de fusie in het vooruitzicht was ook aan de orde wie het volgende elementen: de ophanden zijnde nieuwe Mondriaan Fonds zou gaan leiden. Besloten werd dat fusie, onverwacht hoge bezuinigingen, de directeur van de Mondriaan Stichting dit nog anderhalf jaar zou doen. De directeur van het Fonds BKVB nam als gevolg een herverkaveling van taken, het ver- daarvan op 1 juli afscheid. In het najaar concludeerde de directeur van de Mondriaan Stichting echter dat een nieuwe trek van twee directeuren en tot slot de directeur beter leiding zou kunnen geven aan het fusieproces noodzaak om nieuw beleid te ontwerpen en de ontwikkeling van nieuw beleid. Zij trad per 30 december af en er werd een wervingsprocedure gestart. voor de periode 2013−2016. De hiervoor geschetste ontwikkelingen maakten het proces van beleidsvorming complex. Besloten werd een beleidsplan voor te bereiden dat niet tot in de finesses zou zijn uitgewerkt. Dit mede vanuit de overtuiging dat een nieuw fonds zichzelf in de praktijk verder zal uitvinden. Het beleidsplan is te downloa- den via www.mondriaanfonds.nl Er is een nieuwe huisstijl ontworpen waarin vertrouwde elemen- ten uit de oude huisstijlen samenkwamen. En er werd een nieuwe portal voorbereid, een tijdelijke website waarop alle informatie over het nieuwe fonds is te vinden en van waaruit kan worden doorgelinkt naar de regelingen van de voormalige fondsen.

Op 29 december 2011 werd de juridische fusie formeel bekrach- tigd. Het Mondriaan Fonds zal zich komend jaar manifesteren als een fonds waarvan het nieuwe beleid nog niet operationeel is. Eén jaar is nog sprake van het vertrouwde beleid van het Fonds BKVB en de Mondriaan Stichting en de daarvoor beschikbare middelen. Ondertussen wordt, met een nieuwe directeur en een nieuwe Raad van Toezicht, verder gebouwd aan het toekomstige beleid en de daarbij behorende organisatie.

De opzet van het jaarverslag is een afspiegeling van deze over- gangsfase. In het hart van deze uitgave bevindt zich de gemeen- schappelijke informatie van het nieuwe Mondriaan Fonds. De gegevens zijn aangevuld met afbeeldingen van projecten waar- aan zowel de Mondriaan Stichting als het Fonds BKVB meewerk- ten. Vaak betrof de bijdrage van het Fonds BKVB vooronderzoek of de realisatie van nieuw werk en was de bijdrage van de Mondriaan Stichting bestemd voor de presentatie daarvan. De geselec- teerde praktijkvoorbeelden onderstrepen de logica van de fusie tussen de twee fondsen. In afzonderlijke delen is vermeld welke aanvragen door hen zijn ondersteund, welke tendensen worden gesignaleerd en welke activiteiten zijn ondernomen.

Madeleine van Lennep / Christine Lindo waarnemend directeuren Organisatie

Raad van Toezicht Mondriaan Fonds Liesbeth Filius medewerker automatisering, interne en Vanaf 30 december 2011 kent stichting Mondriaan Fonds een Raad huishoudelijke dienst van Toezicht model met een Raad van Toezicht en een regulier Laia Frijhoff secretaris stimuleringssubsidies (95%) bestuur. De leden van de Raad van Toezicht zijn per 30 decem- Bart Fuijkschot medewerker financiën ber 2011 benoemd door het ministerie van OCW. De leden van het Anne Hoogewoning coördinator stimuleringssubsidies Fondsbestuur zijn per 30 december 2011 tijdelijk benoemd door het vormgeving en bouwkunst (89%) ministerie van OCW. Douke IJsselstein secretaris stimuleringssubsidies & TAX- videoclipfonds (63%) Samenstelling Raad van Toezicht Sanne Jansen projectmedewerker mevr. A.E. van der Pauw waarnemend voorzitter Mayke Jongsma coördinator buitenland ateliers (89%) dhr. K.W.G. van Hasselt waarnemend penningmeester Wouter Koelman coördinator stimuleringssubsidies dhr. G.C. Frieling lid beeldende kunst (84%) mevr. L.A.M. van der Linden lid Roos Lenders medewerker projectadministratie (89%) Sarah Malko projectmedewerker (89%) Samenstelling Fondsbestuur Ingrid Mokiem medewerker administratie mevr. M.M.J. van Lennep waarnemend lid Arsine Nazarine secretaris stimuleringssubsidies mevr. C.A. Lindo waarnemend lid Sandra Nicolai secretaris stimuleringssubsidies & medewerker bezwaarprocedures (84%) Krystof Noteboom medewerker administratie Judith Öfner directiesecretaris (89%) Medewerkers Mondriaan Fonds (peildatum 31-12-2011) Marineke van der Reijden senior projectmedewerker (89%) Het aantal medewerkers per 31 december 2011 bedroeg 38,25 fte. Coby Reitsma projectmedewerker internationaal Daarnaast heeft het Fonds BKVB aparte overeenkomsten gesloten Haco de Ridder medewerker bezoekersprogramma met Christie Arends (voorzitter Commissie Stimuleringssubsidies) Florence Riel medewerker administratie (84%) en Özkan Gölpinar (programmamanager culturele diversiteit). Eva Roolker secretaris stimuleringssubsidies beeldende kunsten en vormgeving (95%) Sebastiaen Artz medewerker financiën (95%) Ingrid Senff medewerker administratie (84%) Mohammed Azzouz medewerker huishoudelijke dienst Caroline Soons medewerker communicatie (89%) (86%) Marleen Stuivenberg medewerker communicatie (84%) Mada Bakarbessy medewerker administratie Steven van Teeseling coördinator pilotprojecten/bijzondere Mirjam Beerman hoofd communicatie & secretaris projecten (84%) Fondsprijzen (84%) Edgar Tepe hoofd financiën Alexander van Campen interne en huishoudelijke dienst Marijn Veenhuizen medewerker projectadministratie (89%) (95%) Bas Visser medewerker secretariaat Joost Cras hoofd bedrijfsvoering (89%) Nynke Vissia directiesecretaresse (84%) Bonnie Dumanaw hoofd uitvoering bijzondere John de Vos editor (50%) projecten (95%) Joost Vrieler senior projectmedewerker Liesbeth Enzer senior administratief medewerker Moniek Wijnberg medewerker informatie & financiën Suzette de Ferrante medewerker projectadministratie (89%) BALANS PER 31 DECEMBER 2011

2011 2010

Jaarcijfers ACTIVA € € € €

Vaste activa I Immateriële vaste activa - - II Materiële vaste activa 1.302.710 1.396.536 III Financiële vaste activa 90.000 168.500 Totaal Vaste Activa 1.392.710 1.565.036

Vlottende activa I Voorraden - - II Vorderingen Vordering subsidie OCW CuNo 38.130.490 84.658.317 Voorwaardelijke vordering OCW 14.773.212 14.773.212 Overige vorderingen 2.165.352 2.558.163 III Effecten - - IV Liquide middelen 45.152.047 39.596.004 Totaal Vlottende activa 100.221.101 141.585.696

TOTAAL ACTIVA 101.613.811 143.150.732

PASSIVA

Eigen vermogen I Algemene reserve 1.477.884 1.250.177 II Bestemmingsreserve 6.822.887 5.585.547 III Bestemmingsfonds OCW 9.540.618 9.429.596 IV Overige bestemmingsfondsen - - Totaal Eigen vermogen 17.841.389 16.265.320

Voorzieningen I Voorzieningen 561.134 - Totaal Voorzieningen 561.134 -

Langlopende schulden I Subsidieverplichtingen 4.547.202 7.070.362 II Nog te verlenen subsidies - 40.210.997 III Nog te realiseren beheerslasten - 3.743.549 IV Overige langlopende schulden 752.098 781.598 Totaal Langlopende schulden > 1 jaar 5.299.300 51.806.506

Kortlopende schulden I Subsidieverplichtingen 27.700.024 28.622.685 II Nog te verlenen subsidies 44.492.998 41.165.881 IIb Nog te realiseren incidentele lasten 136.413 203.420 III Nog te realiseren beheerslasten 4.297.929 3.877.422 IV Overige kortlopende schulden 1.284.624 1.209.498 Totaal Kortlopende schulden < 1 jaar 77.911.988 75.078.906

TOTAAL PASSIVA 101.613.811 143.150.732

FUNCTIONELE EXPLOITATIEREKENING 2011 BESTEMMING EXPLOITATIERESULTAAT

2011 Begroting 2010 2011 Begroting 2010

BATEN € € € € € €

Opbrengsten Algemene reserve I Directe opbrengsten Mutaties Algemene reserves 227.706 - 23.310 Lager vastgestelde subsidies 689.832 - 934.459 Totale mutaties Algemene reserve 227.706 - 23.310 Ingetrokken subsidies 23.962 - 42.336 Overige inkomsten 98.115 - 6.846 II Indirecte opbrengsten Bestemmingsreserves Indirecte opbrengsten - - - Totale Opbrengsten 811.909 - 983.641 Mutaties Bestemmingsreserve 1.237.340 - (59.671) Totale mutaties Bestemmingsreserve 1.237.340 - (59.671)

Subsidies/bijdragen Bestemmingsfonds OCW I Subsidie OCW 36.217.311 43.318.741 41.238.328 II Overige subsidies 3.379.055 2.811.321 3.409.643 Bestemmingsfonds OCW Totale Subsidies/bijdragen 39.596.366 46.130.062 44.647.971 Lager vastgestelde subsidies 689.831 - 897.349 Interestbaten 439.398 - 154.941 TOTALE BATEN 40.408.275 46.130.062 45.631.612 Fusiekosten (1.018.208) - -

Totale mutaties Bestemmingsfonds OCW 111.022 - 1.052.290 LASTEN 1.576.068 - 1.015.929 beheerslasten I Beheerslasten personeel 2.115.835 2.113.182 2.062.452 II Beheerslasten materieel 1.409.064 1.474.500 1.378.025 Totale Beheerslasten 3.524.899 3.587.682 3.440.477

Activiteitenlasten I Verleende subsidies 28.414.583 35.587.872 34.155.117 II Overige activiteitenlasten 3.681.483 4.470.000 4.248.905 Totale Activiteitenlasten 32.096.066 40.057.872 38.404.022

TOTALE LASTEN 35.620.965 43.645.554 41.844.499

SALDO UIT GEWONE BEDRIJFSVOERING 4.787.310 2.484.508 3.787.113.00

Saldo rentebaten/-lasten 487.565 106.813 172.402 AENA (2.597.093) (2.574.821) (2.574.821) Van Doesburg (16.500) (16.500) (16.500) Fusiekosten (1.018.208) - (17.817) Saldo bijzondere baten/lasten (67.006) - (334.448)

EXPLOITATIERESULTAAT 1.576.068 - 1.015.929 TOELICHTING ALGEMEEN

Algemeen Overige vorderingen Deze jaarrekening is opgesteld overeenkomstig het nieuwe Handboek Verantwoording De overige vorderingen worden gewaardeerd tegen nominale waarde, rekening houdend Cultuursubsidies Fondsen 2009-2012 van het ministerie van OCW dat onderdeel is van de met een eventuele voorziening wegens oninbaarheid. Regeling op het specifiek cultuurbeleid dat op 1 juli 2010 in werking is getreden. Eigen vermogen Herziene begroting Het eigen vermogen wordt onderscheiden in een algemene reserve, bestemmingsfondsen Op verzoek van het ministerie van OCW is in 2010 door het voormalig Fonds BKVB een en bestemmingsreserves volgens de actuele Richtlijnen van de Raad voor de herziene begroting 2009-2012 ingediend. Deze begroting is met de brief van 25 oktober Jaarverslaggeving, RJ 640 (640.305-313). 2010 met kenmerk 241498 akkoord bevonden. Deze herziene begroting is verwerkt in deze jaarrekening. Algemene reserve Het gedeelte van het eigen vermogen waarover zonder belemmering door wettelijke Fusie of statutaire bepalingen kan worden beschikt voor het doel waarvoor de instelling is Per 30 december 2011 is het Fonds BKVB een juridische fusie aangegaan met de opgericht, wordt aangeduid als algemene reserve. Mondriaan Stichting. Per 31 december 2011 is sprake van één organisatie, het Mondriaan Fonds. Als gevolg van de juridische fusie zijn de balans per 31 december 2011 en de Bestemmingsfondsen exploitatierekening over 2011 gepresenteerd alsof de juridische fusie per 1 januari 2011 Het deel van het eigen vermogen waaraan door derde subsidiënten een beperktere had plaatsgevonden. In de balans en de exploitatierekening zijn de vergelijkende cijfers bestedingsmogelijkheid is gegeven, wordt aangeduid als bestemmingsfonds. over 2010 aangepast, dit betreffen de samengevoegde cijfers van het voormalig Fonds BKVB en de voormalige Mondriaan Stichting. Bestemmingsreserves In verband met de subsidiesystematiek van het ministerie van OCW zijn in de toelichting Het deel van het eigen vermogen waaraan het bestuur een beperktere op de exploitatierekening de exploitatierekeningen van het voormalig Fonds BKVB en de bestedingsmogelijkheid heeft gegeven, wordt aangeduid als bestemmingsreserve. voormalige Mondriaan Stichting opgenomen. Voorzieningen Grondslagen van waardering van activa en passiva Voorzieningen worden getroffen voor kosten die hun oorzaak vinden in het betreffende boekjaar en waarvan de omvang redelijkerwijs is te schatten. Algemeen Tenzij anders vermeld, worden de activa en passiva opgenomen tegen de nominale waarde. Subsidieverplichtingen Alle bedragen luiden in euro’s tenzij dit anders is vermeld. Onder Subsidieverplichtingen wordt verstaan de subsidies die in het boekjaar zijn verleend, voor zover deze in rechte afdwingbaar zijn en nog niet zijn betaald. Materiële vaste activa In de jaarrekening wordt een onderscheid gemaakt in een kortlopend deel (subsidieverplichtingen met een kortlopend karakter < 1 jaar) en een langlopend deel Gebouw (subsidieverplichtingen met een langlopend karakter > 1 jaar). Met ingang van 1998 is het, per 1 januari 1989 om niet verkregen, pand Brouwersgracht 276 gewaardeerd tegen fictieve kostprijs, gebaseerd op de actuele waarde van Nog te verlenen subsidies, incidentele lasten en beheerslasten dat moment. Onder de passiva is hetzelfde bedrag eveneens opgenomen als Onder de posten ‘Nog te verlenen subsidies, incidentele lasten en beheerslasten’ wordt egalisatierekening investeringsbijdragen. Op het pand wordt lineair afgeschreven waarbij de door OCW toegekende meerjarige subsidie verantwoord voor zover deze nog niet is de afschrijvingen gelijk zijn aan de vrijval van de egalisatierekening. besteed. De toerekening van de nog te besteden subsidie van OCW aan de posten ‘Nog te verlenen subsidie, incidentele lasten en subsidies’ geschiedt op basis van de door OCW Overige materiële vaste activa goedgekeurde herziene meerjarenbegroting. De overige materiële vaste activa worden gewaardeerd tegen verkrijgingsprijs, verminderd Onder incidentele lasten wordt verstaan de kosten die gemaakt worden t.a.v. de met een lineaire afschrijving gebaseerd op de economische levensduur van de afwikkeling van de onrechtmatige onttrekkingen. betreffende activa. In de jaarrekening wordt een onderscheid gemaakt in een kortlopend deel (nog te verrekenen subsidie toegekend in het afgelopen jaar en in het komend jaar) en een Financiële vaste activa langlopend deel (nog te verrekenen subsidie toegekend voor de daaropvolgende jaren). De financiële vaste activa betreffen verstrekte leningen met een looptijd van meer dan Aan het einde van de vierjaarlijkse periode wordt het restant van de balansposten Nog 1 jaar. Deze leningen worden tegen nominale waarde onder aftrek van een eventuele te verlenen subsidies, incidentele lasten en beheerslasten verantwoord in het voorziening voor oninbaarheid gewaardeerd. Bestemmingsfonds OCW.

Vordering subsidie OCW CuNo Egalisatierekening investeringsbijdrage Onder de post ‘Vordering OCW CuNo’ worden de toegezegde, nog niet ontvangen meerjarige Als gevolg van de waardering per 1 januari 1989 van het pand Brouwersgracht 276 tegen subsidies van OCW opgenomen, zoals vermeld in de subsidiebeschikking en de wijzigingen getaxeerde waarde is voor hetzelfde bedrag een egalisatierekening gevormd. De jaarlijkse daarop (inclusief aanvullende subsidieverleningen en loon- en prijsbijstellingen). vrijval van de egalisatierekening is gelijk aan de jaarlijkseafschrijving op het pand.

Voorwaardelijke vordering OCW De post Voorwaardelijke vordering OCW geeft de geclausuleerde vordering op OCW aan. Deze vordering vervangt de door OCW verstrekte garantie naar aanleiding van de liquiditeitsuitname in 2002 en kan worden ingeroepen als de continuïteit van de door OCW goedgekeurde activiteiten in gevaar komen. Grondslagen voor resultaatbepaling

Algemeen Baten en lasten worden toegerekend aan de periode waarop ze betrekking hebben.

Directe opbrengsten Directe opbrengsten betreffen inkomsten die direct aan de kernactiviteiten van het Accountantsverklaring Mondriaan Fonds zijn gerelateerd, zoals sponsoring en lager vastgestelde en ingetrokken subsidies. Deze opbrengsten dienen afzonderlijk te worden verantwoord en mogen niet Aan: Stichting Mondriaan Fonds meer worden gesaldeerd met de activiteitenlasten. Bijgesloten samengevatte jaarrekening, bestaande uit de balans per 31 december 2011, Indirecte opbrengsten de exploitatierekening, over 2011 met bijbehorende grondslagen, zijn ontleend aan de Indirecte opbrengsten zijn opbrengsten die geen of slechts een indirecte relatie hebben gecontroleerde jaarrekening van Stichting Mondriaan Fonds. Wij hebben een goedkeurend met de kernactiviteiten van het Mondriaan Fonds zoals verhuur van onroerend goed of oordeel verstrekt inzake de getrouwheid en rechtmatigheid bij die jaarrekening in onze vergoedingen voor het uitlenen van personeel. controleverklaring van 29 maart 2012. Desbetreffende jaarrekening en deze samenvatting daarvan, bevatten geen weergave van gebeurtenissen die hebben plaatsgevonden sinds Subsidie OCW de datum van onze controleverklaring van 29 maart 2012. De subsidie van OCW wordt als bate verantwoord voor hetzelfde bedrag als bij ‘Verleende subsidies’ onder de ‘Activiteitenlasten’. Voor het bedrag van de verantwoorde De samengevatte jaarrekening bevat niet alle toelichtingen die zijn vereist op basis van beheerslasten wordt eveneens eenzelfde bedrag aan subsidiebaten opgenomen. het Handboek Verantwoording Cultuursubsidies Fondsen 2009-2012. Het kennisnemen van de samengevatte jaarrekening kan derhalve niet in de plaats treden van het Beheerslasten kennisnemen van de gecontroleerde jaarrekening van Stichting Mondriaan Fonds. Tot de beheerslasten worden gerekend alle personele en materiële lasten die samenhangen met het beheer van de organisatie. Verantwoordelijkheid van het bestuur Het bestuur is verantwoordelijk voor het opstellen van een samenvatting van de Pensioen gecontroleerde jaarrekening in overeenstemming met de grondslagen zoals beschreven in Het Mondriaan Fonds heeft voor haar werknemers verschillende pensioenvoorzieningen de toelichting. getroffen. Voor voormalig BKVB-werknemers geldt een pensioen op basis van eindloon. Opgebouwde aanspraken en rechten worden slechts geïndexeerd als er sprake is van Verantwoordelijkheid van de accountant overrente. De pensioenregeling is ondergebracht bij pensioenuitvoerder Delta Lloyd. Onze verantwoordelijkheid is het geven van een oordeel over de samengevatte Ten behoeve van het personeel van de voormalige Mondriaan Stichting is een jaarrekening op basis van onze werkzaamheden, uitgevoerd in overeenstemming met pensioenregeling getroffen. Hoewel inhoudelijk sprake is van een toegezegde- Nederlands Recht waaronder de Nederlandse Standaard 810, “Opdrachten om te pensioenregeling, vindt verwerking in de jaarrekening plaats als toegezegde- rapporteren betreffende samengevatte financïële overzichten”. bijdrageregeling. Een en ander is in overeenstemming met de door de Raad voor de Jaarverslaggeving geboden vrijstelling. Als gevolg van de verwerking als toegezegde- Oordeel bijdrageregeling komen niet alle risico’s van de regeling tot uitdrukking in de jaarrekening. Naar ons oordeel is de samengevatte jaarrekening in alle van materieel belang zijnde aspecten consistent met de gecontroleerde jaarrekening van Stichting Mondriaan Fonds WOPT en in overeenstemming met de grondslagen zoals beschreven in de toelichting. Bij het toetsen van beloningen aan de WOPT-grens wordt inzake ontslaguitkeringen uitgegaan van het loonstelsel waarbij ontslaguitkeringen worden verantwoord in het jaar Amsterdam, 4 april 2012 van uitbetaling.

Activiteitenlasten w.g. drs. E.C.J. Moens RA Alle subsidies die zonder voorbehoud zijn verleend, worden verantwoord onder Partner Activiteitenlasten ten lasten van het boekjaar waarin de subsidie is verleend, ongeacht het jaar waarin de subsidie wordt betaald.

AENA en Van Doesburghuis Inzake de AENA en Van Doesburghuis gelden vervult het Mondriaan Fonds slechts een doorbetalingsfunctie. Het ministerie van OCW stort de bedragen voor de beide organisaties op de rekening van het Mondriaan Fonds. Het Mondriaan Fonds stort de bedragen door op de rekening van de betrokken organisatie. Teneinde deze geldstroom inzichtelijk te maken in de jaarrekening zijn de baten verantwoord onder de overige subsidies en de lasten onder de bijzondere lasten. Het Mondriaan Fonds doet jaarlijks opgave aan AENA van de toekenningen met een kosten van levensonderhoud component. Verder strekt de functie van het Mondriaan Fonds t.a.v. de AENA gelden niet. 3810 aanvragen 232 buitenlandse 1377 gehonoreerd presentaties 48 landen 51 kunstenaars in 629 projecten buitenland atelier 26 programma’s 96 loftbezoekers 1876 KunstKoop- 72 buitenlandse contracten gasten 215 stipendia 278.343 website 83 publicaties bezoekers 8 prijzen 4.048 volgers 31 aankopen 314 adviseurs 25 studiebeurzen 42 medewerkers < verwijst naar bijdrage Fonds BKVB verwijst naar bijdrage Mondriaan Stichting > Communitas (2010) / video still / Museum Folkwang, Essen, Duitsland / 2011 / foto: Florian Braun < BKVB jaarverslag 2010 MS p83 > b’Lowlands Glas blazen op Lowlands / Nationaal Glasmuseum, Leerdam / 2011 / foto: Ben Deiman < BKVB p31 MS p56 > Bik Van der Pol As Above So Below / text piece / Creative Time, New York, Verenigde Staten van Amerika / 2011 foto: J.N. van der Pol < BKVB p53 MS p93 > Carel van Hees Eversteijn, bokser en herenkapper / zaaloverzicht / Museum Boijmans Van Beuningen, Rotterdam / 2011 < BKVB p58 MS p54 > Frank Bruggeman Botanical Pleasure / zaaloverzicht / Zeeuws Museum, Middelburg / 2011 / foto: Mathijs Labadie < BKVB p54 MS p63 > Frank van der Salm Cluster (2008) / foto / Galeria Casado Santapau, Madrid, Spanje / 2011 < BKVB p64 MS p91 > Hadassah Emmerich Cobra Jungle / muurschildering met paper cut-outs Cobra Museum voor Moderne Kunst, Amstelveen / 2011 / foto: Cobra Museum < BKVB p56 MS p52 > Kaleb de Groot ism Iben Trino-Molenkamp Kota / registratie performance / Jakarta Arts Council, Jakarta, Indonesië / 2011 < BKVB p57 MS p85 > Karin Arink Alte Halle #3 / zaaloverzicht / Gerhard-Marcks-Haus, Bremen, Duitsland / 2011 foto: Karin Arink ism Marc Gijzen < BKVB p51 MS p82 > L.A. Raeven Mindless Living / video still / Museum voor Hedendaagse Kunst Belgrado, Servië / 2011 < BKVB jaarverslag 2010 MS p90 > Luuk Wilmering Bird needs shelter (scientist): Natural habitat of the stork nr.1 / installatie / Institut Néerlandais, Parijs, Frankrijk / 2011 < BKVB jaarverslag 2009 MS p84 > Lucia Luptákóvá Open-air enclosure / installatie / Instituto Buena Bista, Curaçao / 2011 < BKVB jaarverslag 2010 MS p62 > Marijke van Warmerdam Rrrolle-blue / 35 mm film still / Museum Boijmans Van Beuningen, Rotterdam / 2011 < BKVB p67, 75 MS p56 > Nathaniel Mellors Zonder titel / installatie / La Biennale, Venetië, Italië / 2011 / foto: Alexander Newton < BKVB p61 MS p86 > Rob Hamelijnck en Nienke Terpsma Fucking Good Art / publicatie / Nomas Foundation, Rome, Italië / 2011 < BKVB p57 MS p86 > Rob Voerman Nigredo / installatie / Kunsthal KadE, Amersfoort / 2011 / courtesy Upstream Gallery < BKVB p67 MS p55 > Rune Peitersen Observing Uncertainty ‘Ophelia 02’ / inkjet op papier / Nest, Den Haag / 2011 / foto: Jhoeko < BKVB p63 MS p62 > Theo Baart Zonder titel / foto / George Eastman House, Rochester, Verenigde Staten van Amerika / 2011 < BKVB jaarverslag 2010 MS p94 > Tinkebell Save the World - 69 turtles in Shanghai / interventie / Mediamatic Lab, Amsterdam / 2011 < BKVB p65 MS p55 > William Engelen Urknall / zaaloverzicht / Haus am Waldsee, Berlijn, Duitsland / 2011 / foto: Bernd Borchard, Berlijn < BKVB p56 MS p82 > Yael Davids Learning to Imitate in Absentia I / performance / Picture This, Bristol, Verenigd Koninkrijk / 2011 courtesy the artist < BKVB p55 MS p92 > Sandra Kruisbrink Zonder titel (2010) / temperaverf en potlood op papier / Stedelijk Museum, Schiedam / 2011 foto: Gert Jan van Rooij < BKVB jaarverslag 2010 MS p58 > Ahmet Polat Kemal’s Dream / foto / Depo, Istanbul, Turkije / 2011 < BKVB jaarverslag 2010 MS p91 > Koen Wessing Indelible images / zaaloverzicht / Centro Gabriela Mistral, Santiago, Chili / 2011 < BKVB p67 MS p81 > Yael Bartana …and Europe will be stunned / installatieoverzicht / Society for the Encouragement of Fine Arts by the Zacheta Gallery, Warschau / foto: Terje Estling < BKVB p52 MS p89 > Renzo Martens Gentrificatieprogramma Democratische Republiek Congo (2012-2017) Institute for Human Activities, Amsterdam / 2011 < BKVB p61 MS p76 > Edwin Zwakman Zonder titel / C-Space MFC Art, Beijing, China / 2011 < BKVB p68 MS p >81 Mondriaan Stichting

Colofon

Tekst: medewerkers Mondriaan Fonds Jaarverslag 2011 Eindredactie: Mirjam Beerman, Caroline Soons, John de Vos Ontwerp: 75B Drukwerk: Veenman+, Rotterdam

© Mondriaan Fonds Mei 2012

Het Mondriaan Fonds heeft getracht aan alle auteursrechtelijke verplichtingen te voldoen. Voorzover iemand echter meent alsnog rechthebbende te zijn, kan deze zich tot het Mondriaan Fonds wenden. Voorwoord 4 Werkwijze Behandelingstermijn 33 Projecten en andere activiteiten Voorwaarden 33 Afnamebevorderend Criteria 34 Projecten 6 Advisering 35 Programma’s 8 Verantwoording 39 Collecties 9 Bezwaren 40 KunstKoop 11 Evaluaties 41 Voorwaardenscheppend Bestuur 42 Ontwikkelkosten 13 Communicatie 43 Professionalisering 13 Toekenningen 51 KulturA 13 Aanvragers 104 Veiligheidszorg 14 Vrijwilligersregeling 14 cultureel leiderschapsprogramma 15

Opinievorming Bijeenkomsten en debatten 16 Publicatie 17

Internationalisering internationale projecten in Nederland 17 arts Collaboratory 18 nederlandse journalisten en kunstcritici 18 Oriëntatiereis 18 Intensiveringen 19

Internationale promotie Presentaties in het buitenland 20 Kunstbeurzen 20 Lofts 22 Buitenlandse journalisten en curatoren 22 Biënnale van Venetië 23 CZ-werkbezoeken 23 internationaal bezoekersprogramma 23

Samenwerking Gezamenlijke regelingen 29 Gezamenlijke andere activiteiten 30 Afstemming met fondsen en instituten 31 Cultureel beleggen 32 Voorwoord Sinds 30 december 2011 vormt de Mondriaan Stichting samen met het Fonds BKVB het nieuwe Mondriaan Fonds. De vertrouwde Het jaar 2011 was voor de cultuursector maar zeker ook voor de activiteiten van de voormalige Mondriaan Stichting zullen in 2012 Mondriaan Stichting een roerig jaar. Vooral het zware politieke weer, nog een jaar worden voortgezet. Vanaf 2013 gaat het nieuwe beleid de verhuizing naar de Brouwersgracht, het vertrek van directeur in dat, waar mogelijk en zinvol, relaties legt tussen kunst, erfgoed Gitta Luiten en de fusie tussen de Mondriaan Stichting en het Fonds en het publieke domein. BKVB maakten het jaar enerverend. Tegelijkertijd werd een begin gemaakt met het toekomstige beleid voor de periode 2013–2016. Madeleine van Lennep waarnemend directeur De Mondriaan Stichting stimuleerde ook in 2011 weer veel bijzon- dere projecten en activiteiten op het gebied van beeldende kunst, vormgeving en cultureel erfgoed. Er werd bijgedragen aan 602 projecten in Nederland en in 44 andere landen. Daarmee maak- ten musea en presentatie-instellingen, maar ook organisaties als archieven en bibliotheken beeldende kunst, vormgeving en cultureel erfgoed toegankelijk voor een groot en divers publiek en werd veel internationale aandacht en activiteit bewerkstelligd.

2011 was ook het jaar van de 54ste Biënnale van Venetië. Op uitnodiging van curator Guus Beumer werkten de kunstenaars Joke Robaard, Johannes Schwartz, Barbara Visser, de ontwerpers Maureen Mooren, Herman Verkerk, Paul Kuipers, componist Yannis Kyriakides, auteur Sanneke van Hassel en landschaps­ architect Ernst van der Hoeven samen aan het project Opera Aperta / Loose Work.

Binnen het cultureel erfgoed presenteerden de Mondriaan Stichting en het Fonds voor Cultuurparticipatie een nieuwe regeling gericht op vrijwilligers. Vrijwilligersorganisaties kunnen eenmalig een bijdrage vragen voor activiteiten om hun communicatie te verbete- ren, hun kennis te vergroten en te investeren in publiek, netwerken en ledenwerving. Met het Nationaal Restauratiefonds werd een revolving fund opgezet om de restauratie van mobiel erfgoed te bevorderen.

Dankzij het bezoekersprogramma maakten 42 buitenlandse profes- sionals kennis met de beeldende kunst en vormgeving in Nederland. Met het Prins Claus Fonds, het Belgische Instituut voor beeldende, audiovisuele en mediakunst BAM, The Danish Arts Agency, het Zwitserse Prohelvetia en Premsela werd opnieuw een oriëntatiereis georganiseerd, dit keer naar Mali, Senegal en Marokko.

4 Mondriaan Stichting 2011 / Voorwoord 5 Projecten en andere Afnamebevorderend Toezeggingen 2011 activiteiten In 2011 droeg de Mondriaan Stichting bij aan Aantal aantal Percentage bijdrage Percentage de volgende projecten en activiteiten die de aanvragen gehonoreerd gehonoreerd MS in € totaal bedrag De Mondriaan Stichting stimuleert projecten afname van beeldende kunst, vormgeving en Afnamebevorderende activiteiten en andere activiteiten die de belangstel- cultureel erfgoed stimuleren en bevorderen: Projecten ling voor beeldende kunst, vormgeving en Beeldende kunst, vormgeving, 289 82 28% 3.543.560 26% cultureel erfgoed in Nederland en daarbuiten Projecten cultureel erfgoed bevorderen. Deze activiteiten onderscheiden Incidentele activiteiten met een bijzonder karak­ Publicaties 11 9 82% 136.884 1% zich door een opmerkelijke inhoud, innova- ter die zich duidelijk onderscheiden, een meer­ Kinderboekillustraties 18 18 100% 25.905 0% tieve presentaties, nieuwe vormen van samen- waarde bieden tegenover het bestaande aanbod en Overig 5 4 80% 85.242 1% werking of publieksbenadering. In 2011 werd een relatie leggen met de samenleving aan 602 projecten bijgedragen, waarvan 232 Programma’s in het buitenland. In totaal werd een bedrag In 2011 ontving de Mondriaan Stichting Presentatie-instellingen en tijdschriften 40 21 53% 1.555.900 11% van € 13.738.048 besteed. 305 aanvragen voor projecten voor beeldende Erfgoedprogrammeringen 11 5 45% 619.500 5% kunst, vormgeving en cultureel erfgoed Collecties De tabel op pagina 7 geeft een algemeen (kinder­boekillustraties niet meegerekend). Structurele aankopen 18 18 100% 1.125.000 8% beeld van de aanvragen in 2011. 95 aanvragen werden met een totaalbedrag Incidentele aankopen 14 11 79% 1.689.941 12% > pagina 51 van € 3.765.686 gehonoreerd. Volkenkundige aankopem 1 1 100% 31.000 0% Wet tot behoud cultuurbezit 1 1 100% 1.518 0% Een wisselend samengestelde, interdis- ciplinaire commissie adviseerde over de KunstKoop 0 581.167 4% aanvragen voor projecten voor beeldende kunst, vormgeving en cultureel erfgoed. De Professionalisering en innovatie gemengde samenstelling van de commissie Ontwikkelkosten 48 22 46% 218.860 2% en de uiteenlopende expertise van de leden Professionalisering 7 7 100% 259.232 2% maken integrale oordeelsvorming mogelijk KulturA 42 29 69% 690.953 5% en verbreden de discussie. Deze benadering Veiligheidszorg 2 2 100% 9.460 sluit aan bij een meer algemene culturele Vrijwilligersregeling 33 14 42% 48.369 tendens naar interdisciplinair werken en bij de wenselijke verruiming van de blik waarmee Internationalisering Internationalisering 21 19 90% 959.241 7% projectvoorstellen worden bekeken. Arts Collaboratory (Nederlandse aanvragers) 2 2 100% 80.567 1% Door de druk op het budget, veranderende Oriëntatiereis 7.442 0% praktijken en interdisciplinaire benaderingen Intensiveringen 3 3 100% 60.500 werkt de Mondriaan Stichting sinds 2009 > pagina 34 met aangescherpte criteria. In 2011 Internationaal besteedden aanvragers vaker aandacht aan de Presentaties in het buitenland 296 184 62% 1.573.942 11% urgentie of relevantie van hun project en wis- Arts Collaboratory ten zij hun activiteiten beter te situeren in het (buitenlandse aanvragers) 5 5 100% 39.595 0% (inter)nationale aanbod. De aanvragen sloten Kunstbeurzen 45 43 96% 244.774 2% meer aan bij de maatschappelijke realiteit en Lofts 102 102 100% -16.155 0% gaven vaker blijk van een naar buiten gerichte Biënnale van Venetië 0 113.845 1% blik. Bijvoorbeeld door samenwerkingen Bezoekersprogramma 0 51.806 0% met organisaties zowel binnen als buiten het culturele veld, waarbij cultureel ondernemer- Totaal 1.014 602 59% 13.738.048 100% schap ook vaker aan bod kwam.

6 Mondriaan Stichting / Projecten en andere activiteiten / Afnamebevorderend 7 De Mondriaan Stichting vindt het belangrijk afzonderlijke bijdragen variëren van € 17.400 media om publiek te benaderen. Door zich Collecties dat onze cultureel diverse en steeds inter- tot € 200.000 per jaar. nader te beraden op de ingezette communica- Structurele aankopen van beeldende kunst en nationalere maatschappij vertegenwoordigd tiemiddelen en op hun mogelijke weerklank vormgeving na 1945, incidentele aankopen van is in presentaties, collecties, personeelssa- Steeds meer programma’s verhouden zich tot bij professionals zouden aanvragers de impact bijzondere objecten op alle verzamelgebieden, menstelling en publieksbereik van kunst- en maatschappelijke ontwikkelingen. Dit blijkt van hun activiteiten kunnen vergroten. Verder volkenkundige aankopen, selectie en afstoting van erfgoedorganisaties. Projecten die uitgaan van uit themakeuze, samenwerking met partners valt op dat een aantal aanvragers veel belang collectieonderdelen culturele diversiteit of internationalisering buiten de cultuursector, publieksparticipa- hecht aan de klassieke publicatie. In een enkel hebben daarom een pre. Diversiteit wordt tie en vrijwilligerswerk. Daarnaast zijn er geval staat het programma volledig in het Structurele aankopen 2012 ruim opgevat. aanvragers die de kunstenaar en kunstpraktijk teken van productie en presentatie van kun- De Mondriaan Stichting draagt bij aan aan- als uitgangspunt blijven kiezen. Het aantal stenaarsboeken, in andere gevallen vormen koopprogramma’s van musea voor moderne Publicaties presentatie-instellingen dat uitdrukkelijk de publicaties een substantieel onderdeel van de kunst en vormgeving. Normaal gesproken Niet-monografische en opiniërende publica- autonomie van de kunst en de kunstenaar activiteiten. kunnen deze musea voor twee jaar aanvragen. ties die een bijdrage leveren aan de discus- vooropstelt daalt echter. Cultureel onder­ In 2011 was dit alleen voor 2012 mogelijk, sie en gedachtevorming over hedendaagse nemerschap en talentontwikkeling van jonge, De tijdschriften manifesteren zich steeds omdat in 2013 de nieuwe cultuurplanperiode beeldende kunst en vormgeving worden nog niet gevestigde makers krijgen meer meer als crossmediaal platform. Dit komt tot ingaat. De aanvragen worden zowel kwalita- ondersteund. In 2011 werden 9 plannen voor aandacht, zoals blijkt uit de selectie van kun- uitdrukking in de archieffunctie van de web- tief als kwantitatief beoordeeld. Ook wordt publicaties gehonoreerd met een totaalbedrag stenaars of de combinatie van meer en minder site, het uitbouwen van strategische allianties gelet op de samenhang tussen het verzamel- van € 136.884. > pagina 59 ervaren kunstenaars. en/of het organiseren van live-evenementen en het presentatiebeleid, het belang voor en voor een publiek. Meer dan ooit hebben bla- de afstemming met de Collectie Nederland, Een ander deel van het budget is bestemd Sommige presentatie-instellingen experimen- den internationale ambities en ontwikkelen ze de relatie tot de eigen collectie en de kwaliteit voor illustraties in kinder- en jeugdlitera- teren met hun eigen werkwijzen. Zij stellen daarvoor nieuwe strategieën of participeren ze van de collectie- en aankoopplannen. Musea tuur. De Mondriaan Stichting werkt hier de plaats en positie van het kunstenaarsinitia- in veelbelovende samenwerkingsverbanden. moeten een eigen aankoopbudget hebben samen met het Nederlands Letterenfonds, tief ter discussie. Ze ontwikkelen cross-overs van € 50.000 (bijvoorbeeld van gemeente dat verantwoordelijk is voor de uitvoering. In tussen beeldende kunst en andere disciplines, Erfgoedprogramma’s of provincie) en een soepel bruikleenbeleid 2011 werd bijgedragen aan 18 geïllustreerde zoals wetenschap, theater, literatuur, muziek, Erfgoedinstellingen en musea voor heden- hanteren. kinder- en jeugdboeken (en hun vertalingen) architectuur en erfgoed. Ook vormgeving en daagse kunst kunnen ook aanvragen indienen voor een bedrag van € 25.905. > pagina 60 nieuwe media spelen vaak een belangrijke voor hun programmering: langer lopende In 2011 werden 18 aanvragen ingediend, die rol. Andere instellingen concentreren hun activiteiten of programma’s voor vernieuwing, alle werden gehonoreerd. > pagina 64 Hoewel Programma’s programma uitdrukkelijk op een deelgebied samenwerking, kennis en debat. Hiermee vooraf was aangekondigd dat gezamen- Langer lopende series van inhoudelijk samen­ in de beeldende kunst. wil de Mondriaan Stichting deze instellin- lijke aanvragen kans maken op een hogere hangende activiteiten voor presentatie, experi­ gen stimuleren het experiment aan te gaan. honorering en musea meer dan ooit aandacht ment, opinie en debat, zoals tentoonstellingen, De presentatie-instellingen beschouwen Van de 11 ingediende aanvragen werden er 5 besteden aan het profileren van de eigen discussiebijeenkomsten, lezingen en tijdschriften zichzelf als internationaal georiënteerd. In gehonoreerd met in totaal € 619.500. > pagina 63 instelling ten opzichte van de Collectie welke mate en op welke manier zij dat zijn Nederland, werden er geen gezamenlijke Programma’s presentatie-instellingen en verschilt onderling wel enorm. Het internati- Het aantal ingediende aanvragen was veel aanvragen ingediend. Afstemming en samen- tijdschriften onale karakter komt bij de meeste aanvragen lager dan in 2010 (totaalbedrag: € 946.000). werking vonden wel plaats op het gebied van In 2011 ontving de Mondriaan Stichting 40 tot uiting in het programmeren van interna- Dit had mogelijk te maken met het moment keramiek, mode en fotografie. aanvragen voor programma’s van presentatie- tionale kunstenaars. Dit past in de algemene van indienen. In het voorjaar van 2011 instellingen en tijdschriften. Omdat in 2013 ontwikkelingen in de beeldende kunst. ontstond er bij culturele instellingen veel Uit de aanvragen blijkt een betere afstemming de nieuwe cultuurplanperiode ingaat, konden Enkele initiatieven gaan een stap verder door onzekerheid over de gevolgen van de bezui- tussen verzamelbeleid en presentatiebeleid: organisaties uitsluitend voor het kalenderjaar deel te nemen aan internationale netwerken. nigingen. Zij waren druk bezig met het nieuwe aankopen komen uit tentoonstellin- 2012 aanvragen. Er werd ruim 2,1 miljoen Ook zijn er presentatie-instellingen die zich inventariseren van problemen, en niet met gen voort of geven daar juist aanleiding toe. euro gevraagd. 21 aanvragen werden gehono- in hun programma uitdrukkelijk als interna- langetermijnplannen voor vernieuwende acti- Bijna alle aanvragen besteden aandacht aan reerd met een totaalbedrag van € 1.555.900. tionale speler manifesteren en activiteiten in viteiten. Toch is het mogelijk trends te iden- een meer gestroomlijnde benadering van deze > pagina 61 Daarnaast kregen 10 aanvragers al het buitenland ontplooien. tificeren. Aanvragers zoeken naar de positie, kerntaken van het museum, met inachtne- in 2009 of 2010 in totaal € 1.070.000 voor functie en betekenis van de eigen instelling en ming van de zichtbaarheid van de collectie 2012. Als gevolg daarvan wordt in 2012 voor Algemeen geldt dat de relatie tussen aan- haar collectie. Tegelijkertijd komen ze steeds en het algemene profiel van het museum. € 2.625.900 bijgedragen aan de program- vrager en publiek verbeterd kan worden. De duidelijker met antwoorden op deze vraag, Trends zijn dat de presentatie van de collectie mering van 31 presentatie-instellingen, meeste promotieplannen zijn behoudend en door nieuwe werk- en presentatiemethodes uit voorrang krijgt op wisseltentoonstellingen kunstenaarsinitiatieven en tijdschriften. De benutten niet de mogelijkheden van sociale te proberen. en dat steeds meer musea aandacht besteden

8 Mondriaan Stichting / Projecten en andere activiteiten / Afnamebevorderend 9 aan het produceren van kunst en het verlenen Aankoopfonds volkenkundige musea Collectiemobiliteit Mobiel Erfgoed Lening van opdrachten aan kunstenaars om nieuw De Mondriaan Stichting beheert een In 2010 en 2011 werd extra aandacht besteed In 2011 stelde de Mondriaan Stichting in werk te maken. Zij kiezen zelf al voor de lijn gemeenschappelijk fonds voor aankopen door aan de afstemming tussen collecties en de col- samenwerking met het Nationaal Restauratie- productie-presentatie-afname die de staats- volkenkundige musea die van cruciaal belang lectieprofielen van instellingen. Dit gebeurde fonds een revolving fund voor mobiel erfgoed secretaris in zijn beleid voorstaat. Samenhang zijn voor de Nederlandse volkenkundige op meerdere verzamelgebieden, zoals mode in. De belangstelling voor mobiel erfgoed tussen opdracht, presentatie en aankoop ver- collectie. Het Aankoopfonds is een samen- en sieraden. De modeconservatoren werken al is groot. Om de kwaliteit van dit bijzondere sterkt de relatie van musea met kunstenaars, werkingsverband tussen belangrijke volken- geruime tijd samen en stemmen aankopen en erfgoed te versterken en het operationeel maar verleent ook meer diepgang aan de kundige musea (SVCN) en de Mondriaan presentaties op elkaar af. In december 2009 te houden, bieden Mondriaan Stichting en collectie: de werken die daaruit voortkomen Stichting. Deze musea storten een vast deel werd op initiatief van de Mondriaan Stichting, Nationaal Restauratiefonds leningen met een fungeren vaak ook als ankerpunten voor het van hun aankoopbudget in het fonds, waarna Premsela en Erfgoed Nederland een rondeta- lage lening aan voor restauratie. De Mobiel beleid van een museum. de Mondriaan Stichting dit bedrag verdub- felgesprek over mode georganiseerd. Musea Erfgoed Lening is bestemd voor het financie- belt. Per saldo wordt het fonds jaarlijks met met belangrijke modecollecties spraken met ren van de restauratie van oude auto’s, treinen Incidentele aankopen € 136.134 aangevuld. elkaar over afstemming, samenwerking en en vliegtuigen. Aan aanvragen voor varend De Mondriaan Stichting draagt bij aan muse- toegankelijkheid van hun collecties. In 2011 erfgoed wordt niet bijgedragen. Daarvoor ale aankopen die van cruciale betekenis zijn De eisen zijn hoog: meestal passeren aan- leidde dit tot een plan om een gemeenschap- bestaat een Fonds voor Varend Erfgoed bij het voor de Collectie Nederland. Deze aankopen vragen eerst een eigen aankoopcommissie pelijke website te ontwikkelen. > pagina 66 Op ini- VSB Fonds en het Restauratiefonds, waaruit kunnen op alle verzamelgebieden plaats- alvorens bij het Aankoopfonds te worden tiatief van het Nederlands Fotomuseum ging eigenaren laagrentende leningen kunnen vinden. Ze vullen belangrijke lacunes in de ingediend. In 2011 werd slechts 1 aanvraag in 2009 een foto-overleg van start, waaraan aanvragen. Collectie Nederland aan of brengen deze op gedaan, die ook werd gehonoreerd. > pagina 65 de meeste fotocollectiebeherende instellingen een hoger niveau. Dit vergroot de kwaliteit en De samenwerking met de SVCN wordt in deelnemen. In 2011 kreeg dit overleg minder KunstKoop samenhang van de museale Collectie Neder- de beleidsperiode 2013–2016 voortgezet. De aandacht, hoewel de slechte economische situ- Renteloze lening voor aankoop van hedendaagse land en verbetert de internationale positie SVCN heeft een externe adviseur gevraagd atie juist aanleiding gaf tot samenwerken. kunst bij KunstKoopgaleries van de Nederlandse musea. Publiek toegan- de balans op te maken van het gezamenlijke Om musea te stimuleren de collectie meer kelijke instellingen die belangrijke collecties collectie- en aankoopbeleid van de volken- te profileren en collectiemobiliteit te facili- De KunstKoop stelt particulieren in staat beheren en presenteren kunnen aanvragen kundige musea. Het resultaat kwam in 2011 teren bood de Mondriaan Stichting hun de kunst op afbetaling te kopen zonder rente indienen. Ondersteuning is mogelijk als een gereed en vormt de basis voor de samen- mogelijkheid een bijdrage aan te vragen om de te betalen. Het is de enige regeling in het aankoop minimaal € 50.000 bedraagt. Van de werking tussen de SVCN en Mondriaan kwaliteit van de collectie en het collectieprofiel kunstbeleid, specifiek voor de consument. ondersteunde instellingen wordt een soepel en Stichting. De volkenkundige musea staan, net te verbeteren. De Mondriaan Stichting wil met de Kunst- actief bruikleenverkeer met andere Neder- als andere musea, onder financiële druk en Koop de particuliere markt versterken en landse erfgoedinstellingen verwacht. kiezen voor verschillende strategieën om die Hollandse Nieuwe de verkoop van hoogwaardige hedendaagse het hoofd te bieden. Om museale aankopen ook via televisie onder beeldende kunst bevorderen. In 2011 werden 14 aanvragen voor incidentele de aandacht van het grote publiek te brengen aankopen ingediend, waarvan er 11 werden Wet tot behoud van cultuurbezit droeg de Mondriaan Stichting met het VSB Uitvoering gehonoreerd met een totaalbedrag van 1,7 De Mondriaan Stichting beheert een beperkt Fonds en de Vereniging Rembrandt vier jaar De Mondriaan Stichting selecteert elke twee miljoen euro. > pagina 64 De besteding varieerde budget voor het conserveren van erfgoed dat lang bij aan het televisieprogramma Nieuw jaar de galeries die de KunstKoop mogen in de afgelopen zeven jaar van 9,2 miljoen is geplaatst op de lijst van de Wet tot behoud in Nederland van de AVRO. In dit pro- aanbieden. Aanvragen voor deelname worden euro (2005) tot 2,8 miljoen euro (2006), 5,8 van cultuurbezit. Dit erfgoed is doorgaans gramma werden nieuwe aanwinsten bespro- voorgelegd aan deskundige adviseurs. Zij miljoen euro (2007), 3,9 miljoen euro (2008), in particulier bezit en wordt van zo groot ken. In 2011 werd de opvolger van Nieuw in gaan na of een galerie voldoet aan de eisen 1,9 miljoen euro (2009), 2,8 miljoen euro belang voor Nederland geacht, dat het niet Nederland uitgezonden: Hollandse Nieuwe. van professionaliteit en kwaliteit. Belangrijk is (2010) en 1,7 miljoen (2011). De verschillen zonder toestemming van de overheid aan het Dit programma wil laten zien hoe museale hoe de galerie is opgezet en ingericht, hoe zij worden veroorzaakt door enkele zeer kostbare buitenland mag worden verkocht. Omdat aankopen zijn te plaatsen in een bepaalde zich presenteert en tentoonstellingen maakt, aankopen. De Mondriaan Stichting heeft plaatsing van objecten op de lijst beperkingen context. Het publiek krijgt het verhaal van de hoe zij omgaat met kopers en kunstenaars, op jaarbasis 2,7 miljoen euro beschikbaar. In meebrengt voor de eigenaren, kunnen zij ter aankoop gepresenteerd in relatie tot de collec- of zij met haar activiteiten bijdraagt aan de 2011 werd tweemaal een aanvraag ingediend compensatie in aanmerking komen voor een tie. > pagina 30 De afleveringen duurden ongeveer ontwikkeling en bekendheid van kunstenaars voor werk dat nog op een veiling moest wor- rijksbijdrage van maximaal 60% in de kosten twaalf minuten en werden in het voor- en het en hoe zij het publiek gelegenheid geeft den verworven. van conservering of restauratie. In 2011 hono- najaar van 2011 in het wekelijkse Kunst- ontwikkelingen in het werk van kunstenaars reerde de Mondriaan Stichting 1 aanvraag uur van de AVRO uitgezonden. Ook is een te volgen. Verder moet het programma van de met een bedrag van € 1.518. > pagina 65 verkorte versie van de uitzending gemaakt, galerie getuigen van voldoende kwaliteit. De die de musea zowel in de expositie als op de Mondriaan Stichting houdt voor een even- website kunnen presenteren. wichtige spreiding van deelnemende galeries

10 Mondriaan Stichting / Projecten en andere activiteiten / Afnamebevorderend 11 over Nederland rekening met de regio van steeds minder leningen worden afgesloten, Voorwaardenscheppend en met het publiek. In de beeldende kunst en vestiging. Galeries kunnen eens in de twee maar dat klanten gemiddeld voor hogere De Mondriaan Stichting wil bijdragen aan het cultureel erfgoed kampen uiteenlopende jaar aanvragen. In 2010 vond een aanvraag- bedragen gaan lenen. Deze cijfers weerspie- een krachtige cultuursector met professionele organisaties met gelijksoortige problemen ronde plaats. gelen de steeds slechtere economische situatie organisaties, die in staat zijn publiek voor rond nieuwe technologieën en publieksparti- van het afgelopen jaar. langere tijd aan zich te binden. Om de sector cipatie. Kennisuitwisseling over praktijken en In 2011 namen 127 galeries deel aan de te versterken ondersteunt en initieert zij naast innovaties helpt de deskundigheid in het veld KunstKoop. Sommige galeries hebben afnamebevorderende activiteiten ook voor- te bevorderen. nevenvestigingen, zodat het publiek op 142 waardenscheppende activiteiten. plaatsen in Nederland gebruik kon maken van Een ander zwaartepunt lag bij het aangaan van de KunstKoop. > pagina 66 Ontwikkelkosten internationale samenwerkingsrelaties, vaak Ontwikkeling van projecten ook buiten de gevestigde westerse circuits. Resultaten Meerdere aanvragers begonnen een intensieve In de onderstaande tabel staan de resultaten Om te bevorderen dat projecten zo goed moge- internationale samenwerking met partners uit van de KunstKoop over de periode 1997–2011. lijk worden doordacht en voorbereid, draagt de Brazilië, Ghana, Japan en Turkije. Daaruit blijkt dat er in 2011 weer minder Mondriaan Stichting bij in de kosten van het contracten zijn afgesloten en dat de betaalde opzetten van internationale samenwerkings- Professionalisering rente opnieuw is verlaagd. De gemiddeld projecten, het inhuren van expertise of het Bevorderen van deskundigheid betaalde rente per lening bedroeg 8,19% tegen onderzoeken van best practices. 8,79% in 2010 en 9,49% in 2009. Het gemid- Om kunst- en erfgoedinstellingen in staat te delde aankoop- en het gemiddelde leenbedrag In 2011 ontving de Mondriaan Stichting 48 stellen hun deskundigheid op peil te houden in 2011 geven een goede indicatie van de aanvragen, waarvan 22 aanvragen werden en te vergroten, wordt bijgedragen aan sym- verkoopcijfers. Deze cijfers laten zien dat er gehonoreerd met een bedrag van € 218.860. posia, debatten of experimenten met bijvoor- > pagina 68 De verhouding tussen projecten voor beeld vernieuwend publiciteitsbeleid. In 2011 beeldende kunst en projecten voor cultu- ontving de Mondriaan Stichting 7 aanvragen reel erfgoed is in balans. Om een integrale voor professionaliseringsactiviteiten, die alle afweging mogelijk te maken beoordeelt de zijn gehonoreerd. > pagina 70 Om tussen deze Ontwikkelingen KunstKoop 1997–2011 Mondriaan Stichting de aanvragen in vier aanvragen een integrale afweging te kunnen Gegevens op basis van verwerking door Mondriaan Stichting. jaarlijkse rondes. De maximale bijdrage is maken, worden professionaliseringsactivi- vanwege de druk op het budget verlaagd naar teiten sinds 2011 binnen de regeling voor € 10.000. projecten beoordeeld. In 2011 richtten vrijwel contracten alle aanvragen zich op conferenties of sym- Aankoopbedrag Leenbedrag rente verwerkt aankoopbedrag Leenbedrag Een aanzienlijk aantal gehonoreerde aan- posia, waarbij thema’s en vorm uiteenliepen. totaal in € totaal in € totaal in € door MS gemiddeld in € gemiddeld in € vragen had als doel het professionaliseren Daarnaast beoogde een aantal publicaties een 1997 3.241.835 2.483.246 260.558 1.420 2.283 1.749 van organisaties, waarbij kennisdeling en/ bijdrage aan deskundigheidsbevordering te 1998 5.954.498 4.643.529 463.814 2.456 2.424 1.891 of samenwerking tussen instellingen meer- leveren. 1999 6.915.593 5.571.446 479.526 2.720 2.542 2.048 waarde opleverde voor het bredere culturele 2000 8.877.725 7.270.265 709.594 3.376 2.630 2.154 veld. Ontwikkelkosten vormen hier een KulturA 2001 10.491.767 8.540.572 830.227 3.504 2.994 2.437 impuls om het samenwerken te intensiveren Versterking van de culturele infrastructuur en de 2002 10.699.069 9.170.238 847.550 3.693 2.897 2.483 en professioneel uit te breiden: initiatieven (internationale) uitwisseling op de Nederlandse 2003 10.458.673 9.397.063 747.447 3.527 2.965 2.664 bundelen hun krachten, zowel inhoudelijk Cariben 2004 10.650.093 9.545.930 764.534 3.482 3.059 2.742 als praktisch en organisatorisch. Daarnaast 2005 10.812.131 9.533.672 693.290 3.397 3.183 2.807 stimuleerden de samenwerkingen vaak de Met KulturA beschikt de Mondriaan Stich- 2006 10.244.093 8.620.895 716.681 3.008 3.406 2.866 (internationale) positionering van de Neder- ting samen met het Fonds BKVB, het Fonds 2007 11.077.805 9.225.549 854.346 3.149 3.518 2.930 landse initiatieven. voor Cultuurparticipatie, het Fonds Podium­ 2008 10.848.329 9.103.585 887.661 2.893 3.750 3.147 kunsten en het Nederlands Letterenfonds 2009 8.670.544 7.320.196 693.345 2.427 3.573 3.016 Bijdragen waren er ook om best practices van over een bijzondere stimuleringsmogelijkheid 2010 8.240.135 6.698.074 591.364 2.132 3.865 3.142 cultureel ondernemerschap en innovatie te om de culturele infrastructuur op de Neder- 2011 7.418.959 6.108.844 550.567 1.876 3.955 3.256 verkennen. De meerwaarde bij deze aanvra- landse Cariben en de uitwisseling daarmee te gen zit in kennisdeling, zowel binnen het verbeteren. KulturA staat open voor projec- culturele veld als met instellingen daarbuiten ten uit alle disciplines en is bedoeld als een

12 Mondriaan Stichting / Projecten en andere activiteiten / Voorwaardenscheppend 13 aanvulling op de reguliere regelingen van de samenwerkende fondsen de mogelijkheid om In het eerste jaar van deze regeling ontving de waardoor er een groot aantal vacatures in de deelnemende fondsen. de regeling vanaf 2013 op een bescheidener Mondriaan Stichting 33 aanvragen, waarvan top van culturele organisaties zal ontstaan. schaal te continueren. er 14 werden gehonoreerd met een bedrag Op deze veranderingen is de cultuursector In dit derde jaar werden 42 aanvragen ont- van € 48.369. > pagina 74 De bijdragen varieerden onvoldoende voorbereid. vangen. Daarvan werden er 29 gehonoreerd Veiligheidszorg van € 689 tot het maximum van € 5.000. Daarnaast is goed leiderschap om een andere met een bedrag van € 690.953. > pagina 71 Ook Risicoanalyses en veiligheidsnetwerken Een aanzienlijk aantal aanvragen (16) kwam reden noodzakelijk. Individualisering, digi- werden er nog 6 toezeggingen gedaan op om formele of inhoudelijke redenen niet talisering en demografische en ruimtelijke verzoeken die in 2010 waren binnengeko- In de periode 2006–2009 voerde de voor behandeling in aanmerking, omdat ze veranderingen resulteren in nieuwe vormen men. De stijging van het aantal aanvragen en Mondriaan Stichting met succes de subsidie­ niet door vrijwilligersorganisaties werden van productie, distributie en publieksbereik. ondersteunde projecten laat zien dat KulturA regeling Veiligheidszorg Niet-Rijksmusea ingediend of door organisaties die zich niet Een professionele impuls kan het leiderschap, een rol van betekenis is gaan vervullen in het uit. Staatssecretaris Zijlstra besloot deze met (volks)cultuur of erfgoed bezighouden. het ondernemerschap en de maatschappelijke culturele veld op de Nederlandse Cariben. mogelijk­heid met twee jaar te verlengen, en Het Fonds voor Cultuurparticipatie ontving betekenis van kunst en cultuur sterk vergroten. Aruba diende in 2011 de meeste aanvragen stelde in 2011 middelen beschikbaar voor 45 aanvragen en honoreerde er 15 met een (15) in, gevolgd door Curaçao (11), Bonaire een extra impuls aan de veiligheidszorg in totaalbedrag van € 66.769. (8) en Sint-Maarten (5). Ook vanaf Sint-Eus- collectie­beherende erfgoedinstellingen. Daar- tatius (1) en Saba (1) werden aanvragen ont- mee kan de Mondriaan Stichting bijdragen De meeste bijdragen gingen naar projecten die vangen. Eén aanvraag kwam uit Nederland en aan het laten uitvoeren van risicoanalyses de kennis van vrijwilligers beogen te verster- was daardoor niet ontvankelijk. De projecten en het opzetten van regionale veiligheids- ken. Daarnaast stonden enkele bijdragen in hadden betrekking op uiteenlopende discipli- netwerken. Extra aandacht in de nieuwe het teken van het verbeteren van de publi- nes: cultureel erfgoed, theater, dans, litera- ronde krijgen de veiligheidszorg voor het citeit van de organisatie. Verrassend weinig tuur, beeldende kunst en architectuur. cultureel erfgoed in Caribisch Nederland en aanvragen werden ingediend voor de aanschaf de veiligheidszorg voor het roerend religieus van materiaal. Ook het aantal aanvragen voor Ook in 2011 droeg KulturA bij aan grote erfgoed. Omdat de regeling halverwege 2011 immaterieel erfgoed bleef achter bij de ver- materiële investeringen en aan specialistische werd hervat en aanvragers tijd nodig hadden wachting. Mogelijk zullen de ratificatie van de kennis en duurzaamheid. Een belangrijk deel om aanvragen te formuleren, was het aantal UNESCO-conventie ter bescherming van het van het geld werd besteed aan projecten die aanvragen gering. > pagina 75 Bij het ter perse immaterieel erfgoed door Nederland en Cura- de internationale positie van de Nederlands- gaan van dit jaarverslag was dit aantal al sterk çao in 2012 en alle activiteiten daaromheen Caribische eilanden verstevigden. Het ging gestegen. extra belangstelling voor de regeling wekken. hier om onderlinge kennisuitwisseling en samenwerking, zoals deelname aan internati- Vrijwilligersregeling Cultureel leiderschapsprogramma onale conferenties. Versterking van vrijwilligersorganisaties voor Ontwikkeling van leiderschapskwaliteiten erfgoed en volkscultuur Tijdens de twee bezoeken die fondsmede- Al in 2009 nam de Mondriaan Stichting met werkers in 2011 aan de Nederlandse Cariben Vrijwilligers zijn onmisbaar voor het behoud het Fonds Podiumkunsten het initiatief om aflegden hadden tientallen lokale organisaties van (im)materieel erfgoed en (volks)cultuur en een Cultureel Leiderschapsprogramma op te de gelegenheid hun projecten te presenteren vormen een belangrijke schakel in het bewa- zetten naar het model van het Britse Clore en toekomstige mogelijkheden te bespre- ren van kennis en het informeren van publiek. Leaderschip Programme. Dit project heeft ken. De resultaten van het bezoek waren te De Mondriaan Stichting heeft samen met het een tijd stilgelegen, omdat de financiering volgen via het goedbezochte KulturA-blog. Fonds voor Cultuurparticipatie daarom de ervan niet rondkwam. > zie ook pagina 16 Vrijwilligersregeling opgezet. Vrijwilligersor- ganisaties kunnen een bijdrage vragen om de De cultuurfondsen hebben inmiddels besloten De vertrouwensband tussen de fondsen en communicatie te verbeteren, kennis te vergro- het initiatief toch weer op te pakken. De ver- culturele instellingen op de eilanden is sterk ten en te investeren in publiek, netwerken en anderende eisen die aan culturele organisaties gegroeid, de kwaliteit van de projecten verbe- ledenwerving. De bijdragen maken verschil worden gesteld als gevolg van de aangekon- terd en de regeling stimuleert organisaties op in het functioneren van de organisatie en zijn digde bezuinigingen, strengere eisen aan de Caribische eilanden een beroep te doen op een erkenning van het belang van het werk. ondernemerschap en publieksbereik, en de de reguliere mogelijkheden van de fondsen. Aanvragen kunnen ingediend worden bij noodzakelijke versterking van het maatschap- Omdat de middelen die het ministerie van zowel de Mondriaan Stichting als het Fonds pelijk draagvlak vragen om goed toegeruste OCW voor KulturA beschikbaar stelde in voor Cultuurparticipatie. De voorstellen wer- leiders. Bovendien gaat de komende tien 2012 uitgeput zullen zijn, onderzoeken de den in twee rondes gezamenlijk beoordeeld. jaar de babyboomgeneratie met pensioen,

14 Mondriaan Stichting / Projecten en andere activiteiten / Voorwaardenscheppend 15 Opinievorming Gemeenten. Het programma bestond uit het presenteerde de belangrijkste bevindingen Internationalisering Om de opinievorming te stimuleren en opvat- discussiëren over voor gemeenten en fondsen van haar onderzoek naar de resultaten van De kunstwereld oriënteert zich steeds meer tingen en beschouwingen over beeldende kunst relevante onderwerpen, het met elkaar in con- de eerste twee jaar van KulturA. Een verslag internationaal. Instellingen en individuen en cultureel erfgoed te delen met professionals tact brengen van gemeenten en het presente- van het bezoek was te volgen op het KulturA- werken vaak grensoverschrijdend en culturele en publiek, initieert de Mondriaan Stichting ren van voorbeeldprojecten. De reacties op de blog. ontwikkelingen hebben een transcultureel ook zelf activiteiten, zoals het organiseren bijeenkomst waren positief en de Mondriaan karakter. Internationale reflectie en netwerk- van bijeenkomsten en debatten en het maken Stichting werd uitdrukkelijk gevraagd derge- Publicatie vorming zijn daarom belangrijk: ze kunnen van publicaties, meestal in samenwerking met lijke bijeenkomsten te blijven organiseren. Evaluatie Stimuleringsprijs voor culturele bijdragen aan een beter begrip van het eigen andere instellingen. diversiteit functioneren, inspiratie bieden en resulteren In samenwerking met het Prins Claus Fonds in gezamenlijke oplossingen voor projecten en Bijeenkomsten en debatten en andere partners belegde de Mondriaan In 2011 publiceerde de Mondriaan Stichting activiteiten. Stimulering van opinievorming Stichting in december een netwerkbijeen- de bundel An offer you can’t refuse, een eva- komst met professionals uit verschillende luatie van de Stimuleringsprijs voor culturele Internationale projecten in Nederland Met Erfgoed Nederland zette de Mondriaan disciplines van over de hele wereld. De diversiteit. De publicatie geeft inzicht in de Internationalisering van de Nederlandse kunst­ Stichting twee brainstormsessies op over cultu- Mondriaan Stichting nodigde internationale resultaten en effecten van de Stimulerings­ wereld reel ondernemerschap in het cultureel erfgoed. gasten en contacten uit haar Nederlandse net- prijs van de Mondriaan Stichting en de Voor deze bijeenkomsten werden onder- werk uit. Collegafondsen en sectorinstituten voor- en nadelen van een dergelijk instru- Internationalisering is geen aparte ondersteu- nemers uit het culturele veld en daarbuiten deden hetzelfde, en samen met de gasten van ment. De prijs was ingesteld om musea voor ningscategorie, op een klein aantal interna- uitgenodigd om met elkaar van gedachten te het Prins Claus Fonds was er een speeddating moderne kunst in Nederland te stimuleren tionale projecten in Nederland na, maar een wisselen over wat er nodig is om het onder- met ruim honderd mensen. hun beleid voor culturele diversiteit verder ontwikkeling die binnen alle regelingen van nemerschap in het erfgoedveld te stimuleren. te ontwikkelen en vorm te geven. Publicist de Mondriaan Stichting wordt gestimuleerd. Henry Robben, docent van Nyenrode, gaf Samen met de Stichting Internationale Erwin Jans volgde het bekroonde project In 2011 werden 52 aanvragen met een priori- daarnaast een workshop over ondernemer- Culturele Activiteiten SICA en het Chinese Be(com)ing Dutch in the Age of Global teit voor internationalisering gehonoreerd. schap. Tien deelnemers uit archieven en European Art Center CEAC organiseerde Democracy van het Van Abbemuseum op de musea wisselden kennis en ervaring uit over de Mondriaan Stichting een bijeenkomst voet. Zijn bevindingen zijn aangevuld met Programma’s, projecten en ontwikkelkosten ondernemerschap en marketing en werkten rond twee Chinese gasten in het Lloyd Hotel een beschrijving van wat de Stimuleringsprijs worden als internationaal aangemerkt, als ze aan te realiseren doelen. in Amsterdam. Chen Wei, curator van het inhield en teweegbracht, zoals de andere plaatsvinden binnen internationale net- Guangdong Museum of Art, en Liu Gang, plannen en voorstellen die musea indienden werken of samenwerking met buitenlandse In januari en maart initieerde de Mondri- fotograaf en freelance curator, waren in en de gevolgen die musea ondervonden van partijen aan de orde is. Het kan ook gaan om aan Stichting twee bijeenkomsten om een Nederland binnen het bezoekersprogramma hun deelname. Ook wordt nader ingegaan het uitnodigen van buitenlandse pers of het meer regulier overleg in het leven te roepen van SICA en gaven een presentatie over op de vele publiciteit die de prijs kreeg, soms berichten over toonaangevende internationale en gezamenlijk na te denken over oplos- hun werk. Ook ging de bijeenkomst over kritisch, soms lovend. De resultaten uit An activiteiten in een Nederlands tijdschrift. Of singen voor problemen en bedreigingen in samenwerkingsmogelijkheden met Chinese offer you can’t refuse laten zien dat een prijs het aantrekken van niet-westerse gastcurato- de beeldende-kunstsector. Aanwezig waren culturele instellingen. De avond werd goed op een positieve manier kan agenderen en ren binnen Nederlandse instellingen. vertegenwoordigers van de Federatie van bezocht en door de bezoekers als bijzonder experimenten mogelijk maakt. De publicatie Kunstenaarsverenigingen, FNV KIEM, de informatief ervaren. werd vormgegeven door Roosje Klap. In de beeldende kunst zijn het programmeren Nederlandse Galerie Associatie, De Zaak van internationale kunstenaars en het aan- Nu, Premsela en een aantal musea. Ook nam In mei en november bezochten de Mondriaan sluiten bij internationale debatten inmiddels de Mondriaan Stichting deel aan een derde Stichting, het Fonds BKVB, het Fonds voor gemeengoed. In het cultureel erfgoed opereren bijeenkomst in dezelfde constellatie, maar dit Cultuurparticipatie, het Fonds Podium­ vooral de grotere erfgoedinstellingen interna- keer georganiseerd door De Zaak Nu. kunsten en het Nederlands Letterenfonds de tionaal, bij de kleinere neemt de animo toe. Nederlandse Cariben. Tijdens deze bezoeken Op 28 november vond de jaarlijkse bijeen- konden tientallen organisaties hun projecten Aan de internationalisering van de Neder- komst voor beleidsmedewerkers voor beeldende tonen en zich informeren over mogelijk­heden landse kunstwereld leveren ook de lofts in kunst en museumbeleid van gemeenten groter tot ondersteuning. Op Sint-Maarten en New York een bijdrage. Ze bieden professio- dan zestigduizend inwoners plaats, bij de Aruba verzorgden de fondsen twee symposia nals tegen een kleine vergoeding een uitvals- Rijksdienst voor Cultureel Erfgoed in Amers- voor cultuurprofessionals, met thema’s als basis om evenementen bij te wonen, afspraken foort. De Mondriaan Stichting organiseerde samenwerking, financieringsvormen, en de te maken en contacten te leggen. > pagina 22 de middag in samenwerking met het Fonds relatie tussen professionele en amateurkunst. BKVB en de Vereniging van Nederlandse Eline Bezemer van de Erasmus Universiteit

16 Mondriaan Stichting / Projecten en andere activiteiten / Opinievorming 17 Arts Collaboratory Buitenlandse aanvragers geïnformeerd over artistieke ontwikkelingen Intensiveringen Ondersteuning van kunstenaarsinitiatieven in Het merendeel van de aanvragen (5) werd in minder bekende maar interessante regio’s. Versterken van culturele samenwerking Afrika, Azië en Latijns-Amerika en stimulering door buitenlandse aanvragers uit het netwerk Ook dragen de reizen bij aan promotie van van samenwerking en uitwisseling tussen beel­ van Arts Collaboratory ingediend voor het kunstenaars uit minder bekende landen in De ministeries van OCW en Buitenlandse dende kunstorganisaties wereldwijd tonen van kunst uit Nederland in het buiten- Nederland en uitwisseling met het culturele Zaken en de publieke cultuurfondsen hebben land en voor het uitwisselen van kennis in de veld. De reis is voor de deelnemers vaak het zich in hun beleidsplannen 2009–2012 uit- Arts Collaboratory is een flexibel netwerk van vorm van workshops of andere activiteiten. begin van een dialoog met langdurige relaties gesproken voor intensivering van de culturele kunstenaarsinitiatieven in Afrika, Azië en > pagina 78 tot gevolg. samenwerking met Brazilië en Turkije. Daar Latijns-Amerika. De organisaties in het net- zijn meerdere redenen voor. Brazilië heeft een werk worden door Hivos en Stichting DOEN Nederlandse journalisten en kunstcritici In 2011 werden Mali, Senegal en Marokko dynamisch en bloeiend cultureel klimaat en er ondersteund. De Mondriaan Stichting draagt Berichten over toonaangevende buitenlandse bezocht. Naast Het Prins Claus Fonds namen bestaat een historische relatie met Nederland. bij aan de uitwisseling tussen deze instellin- evenementen ook het Belgische Instituut voor beeldende, Bovendien is Brazilië een van de snelstgroei- gen en Nederlandse kunstenaars, journalis- audiovisuele en mediakunst BAM, The ende economieën ter wereld. Turkije geldt ten, curatoren en culturele instellingen. Het Het is belangrijk dat buitenlandse journa- Danish Art Agency, het Zwitserse Pro als belangrijke schakel tussen Europa en het netwerk is opgericht om de samenwerking listen toonaangevende Nederlandse evene- Helvetia en Premsela (voor het eerst) aan Midden-Oosten en heeft ook een rijke en en uitwisseling te bevorderen tussen kunste- menten bezoeken en daarover publiceren in deze reis deel. De deelnemers bezochten in actieve culturele infrastructuur. Daarnaast naarsinitiatieven in Afrika, Azië en Latijns- buitenlandse kranten en tijdschriften. In 2011 Bamako, Dakar en Casablanca instellingen is het land interessant vanuit publieksper- Amerika en de beeldende-kunstsector in honoreerde de Mondriaan Stichting hiervoor voor beeldende kunst en design, kunstenaars spectief: er woont een relatief grote Turkse Nederland. 4 aanvragen. > pagina 22 en ontwerpers. gemeenschap in Nederland. De cultuurfond- sen hebben voor beide landen een gezamenlijk Arts Collaboratory is niet een afzonderlijk De omgekeerde beweging is minstens zo Deelnemers waren: Abir Boukhari (All Art programma gemaakt met als uitgangspunt ondersteuningsprogramma maar een initi- belangrijk: Nederlandse beeldende-kunst- Now, Syrië), Michael Huyser (Zuiderzeemu- wederkerigheid en duurzaamheid. In 2011 atief waarvoor binnen alle regelingen van tijdschriften kunnen aanvragen indienen seum, Nederland), Chris Méplon (schrijver- zijn de plannen in werking getreden. de Mondriaan Stichting aanvragen kunnen voor het bezoeken van toonaangevende journalist, België), Lars Kærulf Møller Binnen het Brazilië-programma (Central de worden ingediend. Projecten, programma’s en buitenlandse evenementen die in nationale (Bornholms Kunstmuseum, Denemarken), Cultura) werd in 2011 bijgedragen aan 33 reizen van journalisten en curatoren met of of internationale media nog onvoldoende Jogi Panghaal (designer, India), Catherine projecten voor beeldende kunst, vormgeving, naar Arts Collaboratory-partners komen in aandacht krijgen. Hierdoor kan het publiek Pavlovic (Mamco, Zwitserland), Amila erfgoed, cultuurparticipatie, podiumkunsten, aanmerking voor een bijdrage. In het promo- in Nederland kennisnemen van internationale Ramovic (Ars Aevi, Bosnië en Herzegovina), film, literatuur en architectuur. De projecten tionele beleid dat de Mondriaan Stichting in ontwikkelingen. In 2011 werden 3 aanvragen Luis Romero (Pulgar Magazine, Venezuela), vonden plaats in Brazilië en Nederland en ook het buitenland voert gaat het vervolgens om gehonoreerd voor berichtgeving over beurzen Arno van Roosmalen (Stroom Den Haag, voor 2012 zijn al enkele aanvragen ingediend. presentaties van Nederlandse kunstenaars en en biënnales in Afrika, Azië, Latijns-Amerika Nederland), Gabriëlle Schleijpen (Gerrit Op het gebied van de beeldende kunst werd vormgevers bij Arts Collaboratory-partners. en het Midden-Oosten. > pagina 76 Rietveld Academie, Nederland), Femke Snel- onder meer bijgedragen aan een intensief Ook worden deelnemers uit het netwerk ting (De Geuzen, België) en Veerle Wenes samenwerkingsproject tussen Nederlandse en uitgenodigd voor het bezoekersprogramma Oriëntatiereis 2011 (Galerie Valerie Traan, België). Braziliaanse kunstenaars. > pagina 79 van de Mondriaan Stichting en de jaarlijkse Jaarlijkse reis voor professionals naar belangrijke Een uitgebreid verslag van de reis staat op: Binnen het Turkije-programma ging een oriëntatiereizen. regio’s http://orientationtrip2011.wordpress.com bijdrage naar het project EindhovenIstanbul- SALTVanAbbe, als onderdeel van de viering In 2011 werden 7 aanvragen gehonoreerd met Met het Prins Claus Fonds organiseert de Eerdere reizen gingen naar Turkije, Nigeria van 400 jaar diplomatieke betrekkingen tus- een totaalbedrag van € 120.162. > pagina 78 Mondriaan Stichting jaarlijks een oriëntatie- en Mali (2010), Brazilië, Argentinië en Peru sen Nederland en Turkije in 2012. > pagina 79 Ze hadden betrekking op uiteenlopende reis voor Nederlandse en buitenlandse profes- (2009), Bangladesh, India en de Verenigde activiteiten, variërend van relatief kleine sionals uit de beeldende kunst en vormgeving Arabische Emiraten (2008), Mexico en Cura- uitwisselingsprojecten tot grote internationale naar buitenlandse regio’s die niet in het mid- çao (2007), Senegal en Zuid-Afrika (2006), manifestaties. 3 aanvragen werden ingediend delpunt van de belangstelling staan of die in China (2005) en het Midden-Oosten (2004). door Nederlandse organisaties, die voor hun opkomst zijn. De Mondriaan Stichting vindt project actief en intensief samenwerkten met het belangrijk dat de Nederlandse kunstwe- een of meerdere Arts Collaboratory-partners: reld zich internationaliseert en niet uitsluitend 2 werden met de partners uitgewerkt, 1 op de westerse centra is gericht. Het doel van aanvraag werd al gehonoreerd binnen de de oriëntatiereizen is kennisvermeerdering, erfgoedprogrammering. visieverbreding en netwerkvorming binnen de culturele sector: professionals worden

18 Mondriaan Stichting / Projecten en andere activiteiten / Internationalisering 19 Internationale promotie 2009–2012 streefde de Mondriaan Stichting Presentaties buitenland De Mondriaan Stichting draagt bij aan naar een mondiaal evenwichtiger verdeling, activiteiten die de buitenlandse belangstel- met als doel een besteding van minstens Land Aantal Bijdrage in € ling en waardering voor hedendaagse kunst 50% van het internationale budget van 2012 en vormgeving uit Nederland stimuleren en in landen in Afrika, Latijns-Amerika en Australië 3 72.385 de internationale positie van kunstenaars en Zuidoost-Azië. In 2010 werd daar 34% van Bahrein 1 2.831 ontwerpers uit Nederland bevorderen. het budget besteed. De stijgende lijn die in de België 5 35.190 afgelopen jaarverslagen werd geconstateerd Brazilië 4 23.995 Presentaties in het buitenland is in 2011 omgebogen: 67% van het budget Canada 2 21.130 Presentaties van kunst uit Nederland in het werd besteed in Noordwest-Europa, Noord- Chili 1 32.000 buitenland om de buitenlandse vraag naar kunst Amerika en Australië, slechts 16% in Afrika, China 4 56.550 en vormgeving uit Nederland te stimuleren Latijns-Amerika en Zuidoost-Azië. Was Denemarken 3 51.790 in 2010 nog bijna 33% van de toegekende Duitsland 20 148.711 Buitenlandse organisaties kunnen aanvragen aanvragen afkomstig uit deze gebieden, in Frankrijk 11 134.540 Hongarije 2 25.540 indienen voor presentaties met kunstenaars en 2011 was dit slechts 18%. Vergeleken met Ierland 1 2.000 ontwerpers uit Nederland. Bij het beoordelen 2010 zijn de bestedingen in 2011 significant India 2 8.273 van een aanvraag wordt voornamelijk gekeken gestegen in de Verenigde Staten, Frankrijk, Indonesië 3 25.900 naar de internationale uitstraling en reputatie Duitsland en vooral in Spanje. Dit laatste had Israël 1 25.000 van de aanvrager als platform voor heden- te maken met de voorbereiding van FOCUS Italië 13 86.852 daagse kunst of vormgeving. Dit op basis van The Netherlands op ARCOmadrid 2012. Japan 5 36.884 de programmering, de betrokken curator(en) Kenya 1 5.960 en het mediabereik. Voordat een aanvraag Kunstbeurzen Letland 1 3.478 aan de adviescommissie wordt voorgelegd, Presentatie van kunst uit Nederland op belang­ Luxemburg 2 8.405 wint de Mondriaan Stichting advies in bij de rijke internationale kunstbeurzen door Neder­ Macedonië 1 20.000 Nederlandse ambassade of het Nederlandse landse en buitenlandse galeries Marokko 1 17.000 consulaat in het land van aanvraag. Als er Meerdere landen 2 38.046 in Nederland onvoldoende expertise is over Kunstbeurzen zijn van grote betekenis Mexico 4 17.350 het land van aanvraag, kan de Mondriaan voor de internationale zichtbaarheid en van Myanmar 1 850 Stichting een beroep doen op een mondiaal onmiskenbaar economisch belang. Het zijn Noorwegen 2 11.875 netwerk van regionale adviseurs. voor de beeldende kunst belangrijke ontmoe- Oostenrijk 4 24.100 De Mondriaan Stichting draagt bij in de tingsplaatsen, ook uit commerciële overwe- Peru 1 10.050 meerkosten van het tonen van een kunstenaar gingen. Door de presentatie van kunst uit Polen 3 43.589 uit Nederland boven een kunstenaar uit het Nederland op gezaghebbende internationale Portugal 2 19.210 eigen land, de kosten van reis, verblijf en kunstbeurzen te ondersteunen draagt de Rusland 2 18.500 transport. Kosten van productie en presenta- Mondriaan Stichting bij aan het versterken Rwanda 1 1.500 tie blijven buiten beschouwing, waardoor de van de internationale positie van heden- Singapore 1 2.144 bijdrage relatief beperkt is. daagse beeldende kunst uit Nederland en het Slovenië 2 12.110 Het aantal aanvragen daalde in 2011 naar intensiveren van internationale netwerken in Spanje 8 100.559 296, tegenover 366 in 2010. 184 aanvragen het galeriecircuit. Voor galeries is deelname Taiwan 1 2.720 werden gehonoreerd met een totaalbedrag van aan deze beurzen een goede manier om de Thailand 1 1.220 € 1.573.942. > pagina 80 De daling in het aantal internationale markt te betreden. Ze kun- Turkije 5 83.045 aanvragen is waarschijnlijk een gevolg van de nen er contacten leggen met andere galeries Uganda 1 1.815 wereldwijde financiële crisis: minder projecten en buitenlandse culturele instellingen om Verenigd Koninkrijk 14 60.899 worden opgezet, en zeker minder risicovolle samen te werken bij het promoten van kun- Verenigde Staten van Amerika 31 233.007 projecten. Het percentage gehonoreerde aan- stenaars uit Nederland. Omdat het jaarbud- Zuid-Afrika 2 5.471 vragen steeg: 62%; tegenover 55% in 2011. get in 2010 opnieuw ruim werd overschreden Zuid-Korea 2 8.055 en de bezuinigingen in 2011 een nog grotere Zweden 6 37.039 In voorgaande beleidsplanperiodes werd druk legden op het budget, werd besloten Zwitserland 6 34.977 ongeveer 80% van de middelen besteed in tot een aanpassing. Vanaf 2011 konden 189 1.612.545 Europa en Noord-Amerika. In de periode galeries nog slechts 40% van de standkosten

20 Mondriaan Stichting / Projecten en andere activiteiten / Internationale promotie 21 vergoed krijgen, tot een maximumbijdrage tijdens werkbezoeken of voorbereidings- mogelijk. De samenwerking met interna- en een tentoon­stellingsmodel dat drager van € 3.500. bezoeken voor een presentatie. > pagina 99 Het tionale collega’s kan resulteren in interes- was voor nieuw werk van iedere deelnemer consulaat-generaal in New York adviseert en sante nieuwe samenwerkingsverbanden en afzonderlijk. De werkwijze was multidisci- De Mondriaan Stichting verleende in 2011 ondersteunt kunstenaars bij het leggen van kruisbestuivingen. Het beleid van instellingen plinair van karakter en moest eerst en vooral bijdragen voor deelname aan de volgende contacten met relevante personen en instel- kan een impuls krijgen door een fris en nieuw worden begrepen als een weerspiegeling van kunstbeurzen: Art Basel, Liste Basel, Art lingen in New York. perspectief binnen de organisatie te halen. de disciplinaire indeling van de culturele Basel Miami Beach, Design Miami, Dubai Er werd in 2011 tweemaal gebruikgemaakt infras­tructuur. Opera Aperta / Loose Work Art Fair, Collect London, Frieze Art Fair Buitenlandse journalisten en curatoren van deze mogelijkheid. Voor een tentoonstel- werd mede mogelijk gemaakt door bijdragen London, ARCOmadrid, Zona Maco Mexico- Bezoek en medewerking aan toonaangevende ling over de schilder Michiel van Musscher van Marres, het Fonds Podiumkunsten, het Stad, The Armory Show New York, Fiac Nederlandse evenementen nodigde Museum van Loon curator Robert Nederlands Letteren­fonds en Premsela. Parijs, Paris Photo. Daarnaast nodigt de Gerhardt uit. Deze Amerikaanse kunsthisto- De Nederlandse inzending werd vooral in de Mondriaan Stichting galeries uit aanvragen in De Mondriaan Stichting vindt het belangrijk ricus is een vooraanstaand kenner van Mus- binnenlandse pers veelvuldig gesignaleerd en te dienen voor: arteBA Buenos Aires, Hong dat buitenlandse journalisten toonaange- schers oeuvre. Het Museum voor Moderne besproken. > pagina 47 Kong Art Fair, Johannesburg Art Fair, SP vende Nederlandse evenementen bezoeken en Kunst Arnhem bracht Berni Searle uit Arte São Paulo. daarover publiceren in buitenlandse kranten Zuid-Afrika in contact met toonaangevende Ook aan andere presentaties in Venetië In 2011 presenteerden 33 galeries kunst uit en tijdschriften. Daarom kunnen Nederlandse Nederlandse critici en curatoren. waarin kunst uit Nederland werd getoond, Nederland op de diverse beurzen. > pagina 98 Het organisaties aanvragen indienen voor de droeg de Mondriaan Stichting bij, zoals van ging om 43 presentaties. Het totaal bestede reis- en verblijfskosten van deze journalisten Dat er weinig aanvragen binnenkomen Giorgio Andreotta Calò, Mariana Castillo budget voor deelname aan kunstbeurzen is wanneer er bijzondere evenementen op de wil niet zeggen dat er weinig uitwisseling Debal, Nathaniel Mellors en Navid Nuur in € 244.774. De gemiddelde bijdrage komt agenda staan. plaatsvindt tussen curatoren. Vaak maakt de hoofdtentoonstelling ILLUMInations en hiermee op € 6.315. In 2011 werden 2 aanvragen gehonoreerd. Op het bezoek van een buitenlandse curator aan van Han Hoogerbrugge en Wendelien van uitnodiging van de Arnhem Mode Biënnale Nederland of een buitenlands werkbezoek Oldenborgh in het Deense paviljoen. De Lofts bezocht een groep belangrijke buitenlandse van een Nederlandse curator deel uit van een biënnale trok ruim 440.000 bezoekers, een Professionele gastenverblijven modejournalisten de vierde editie van dit grotere aanvraag. toename van 18% ten opzichte van de editie mode-evenement. Object Rotterdam kreeg in 2009. De Mondriaan Stichting beschikt over eveneens een bijdrage voor een journalisten- Biënnale van Venetië twee lofts in New York, waar kunstenaars, programma tijdens deze beurs. Nederlandse inzending CZ-werkbezoeken vormgevers, architecten, curatoren en andere Bijeenkomsten voor cultureel attachees professionals uit de Nederlandse cultuur tegen Ook voor het naar Nederland halen van In 2011 was de Mondriaan Stichting verant- een geringe vergoeding kunnen verblijven buitenlandse curatoren is ondersteuning woordelijk voor de Nederlandse inzending De Mondriaan Stichting nam in 2011 twee- aan de 54ste Biënnale van Venetië. Curator maal deel aan een bijeenkomst voor cultureel Guus Beumer veranderde het Nederlands attachees van Nederlandse ambassades van paviljoen in een 1:1-model van een theater over de hele wereld. SICA organiseerde de Bezetting lofts en noemde het project Opera Aperta / Loose bijeenkomsten voor de attachees en de fond- Work. Op zijn initiatief werkten kunste- sen en sectorinstituten om van gedachten te Jaar Bezettingsgraad Aantal Kunstenaars overige naars Joke Robaard, Johannes Schwartz, wisselen over internationaal cultuurbeleid. gebruikers Vormgevers gebruikers Barbara Visser, ontwerper Maureen Mooren, architecten architecten Paul Kuipers en Herman Verkerk Internationaal bezoekersprogramma (EventArchitectuur), auteur Sanneke van Oriëntatiebezoek voor buitenlandse gasten aan 2001 60% 47 42 5 Hassel, componist Yannis Kyriakides en land- Nederland 2002 68% 57 51 6 schapsarchitect Ernst van der Hoeven samen. 2003 78% 68 54 14 2004 81% 67 57 10 Zij gingen uit van de vraag of het idee van De Mondriaan Stichting nodigt buitenlandse 2005 88% 74 64 10 statelijke presentatie en nationale identiteit, gasten uit zich te oriënteren op de actuele 2006 85% 72 63 9 dat nauw verweven is met de geschiedenis van ontwikkelingen in de kunst in Nederland. 2007 92% 89 80 9 de Biënnale van Venetië, als gemeenschap Zij wil internationale belangstelling wekken 2008 88% 87 74 13 kon worden geherinterpreteerd en gerelateerd voor hedendaagse kunst in Nederland en de 2009 92% 90 87 3 aan de voor Nederland typerende culturele positie daarvan in het buitenland versterken. 2010 82% 92 78 14 infrastructuur. Door culturele infrastruc- De gasten werken in musea en tentoonstel- 2011 89% 96 88 8 tuur te vertalen in gemeenschap legden lingsruimtes of zijn bijvoorbeeld zelfstandig zij de basis voor een collectieve werkwijze curator of criticus. Zij krijgen een programma

22 Mondriaan Stichting / Projecten en andere activiteiten / Internationale promotie 23 aangeboden dat aansluit bij hun werkpraktijk Deelnemers 2011 Hyunjin Shin Dorothea Jendricke en interesse. Om deze programma’s op maat curator, Zuid-Korea directeur Neuer Aachener Kunstverein, Duitsland (in samenwerking met SMART Project Space) www.neueraachenerkunstverein.de te kunnen verzorgen beschikt de Mondriaan Victoria Noorthoorn curator Biënnale van Lyon, Frankrijk 28 maart–1 april Stefanie Kreuzer Stichting over een uitgebreid netwerk van www.biennaledelyon.com curator Museum Morsbroich, Duitsland personen en organisaties uit de culturele 17–21 januari Hyunjin Shin deed bij SMART Project Space onder- www.museum-morsbroich.de sector in binnen- en buitenland. zoek naar de veranderingen die culturele instellingen Katja Schröder Victoria Noorthoorn is kunsthistoricus en tentoonstel- ondergaan door een toenemend neoliberaal-econo- directeur Westfälischer Kunstverein Münster, misch klimaat in Europa. Eerder werkte zij bij het Duitsland Uit reacties en evaluatie blijkt dat het bezoe- lingsmaker in Argentinië, zij was in 2009 curator van de Biënnale van Mercosul in Porto Alegre, Brazilië. Asian American Arts Center in New York en SSamzie www.westfälischer-kunstverein.de kersprogramma, dat sinds 1996 actief is, een Zij bracht een bezoek aan een aantal kunstenaars en Space in Seoul. In Amsterdam, Eindhoven, Haarlem, Thomas Tiel substantiële bijdrage levert aan de internati- organisaties in Amsterdam, Den Haag, Rotterdam en Rotterdam en Utrecht heeft zij kennisgemaakt met directeur Kunstverein Bielefeld, Duitsland onale bekendheid van kunstenaars en andere Utrecht. Zij ontmoette kunstenaars en bezocht instel- kunstenaars en een bezoek gebracht aan instellingen www.bielefelder-kunstverein.de professionals uit Nederland. Dit resulteert lingen als de Appel, De Paviljoens, Rijksakademie en als de Appel, BAK, Casco, De Hallen Haarlem, (in samenwerking met Nederlands consulaat in Kunsthal, Manifesta, NAi, SKOR, W139 en Witte Düsseldorf en NRW Kultur) in uitnodigingen voor tentoonstellingen in Witte de With. Naar aanleiding van dit bezoek werden Hannah van de With. 11–13 mei gerenommeerde buitenlandse instituten, Bart, Robbie Cornelissen, Marlene Dumas, Michel publicaties in internationale tijdschriften en Huisman en Elly Strik geselecteerd voor de Biënnale Kofi Setordji Deze bezoekers gingen onder meer naar de Appel, bekendheid met de kwaliteit van Nederlandse van Lyon 2011. In 2012 zullen Marlene Dumas en curator Nubuke Foundation, Ghana Art Amsterdam, Foam, Huis Marseille, NIMk, kunstenaars, vormgevers en instellingen. Michel Huisman in Fundación Proa in Buenos Aires www.nubukefoundation.orghome Smart Project Space, SMBA en Stedelijk Museum Odile Tevie in Amsterdam en TENT. en Witte de With in Rot- Bovendien helpt het programma mee het deelnemen aan de tentoonstelling Aire de Lyon, die Victoria Noorthoorn samenstelt. directeur Nubuke Foundation, Ghana terdam. Ook ontmoetten zij Nederlandse kunste- internationale netwerk van Nederland te ver- (in samenwerking met Stedelijk Museum Bureau naars. Hun bezoek was een vervolg op het bezoek dat ruimen. Joselina Cruz Amsterdam) Nederlandse curatoren aan NRW Kultur brachten. curator, Filippijnen 11–12 april De bezoeken hebben als doel de samenwerking tussen In 2011 kwamen 42 bezoekers op uitnodiging http:curatorsintl.orgcollaboratorsjoselina_cruz instellingen in beide landen te bevorderen. 20–25 januari Odile Tevie en Kofi Setordji werden tijdens het van de Mondriaan Stichting naar Nederland. SMBA-project Africa Reflected uitgenodigd om een Cuauhtémoc Medina De selectie van gasten gebeurt op voorstel Joselina Cruz was in 2008 verantwoordelijk voor tentoonstelling met Nederlandse kunstenaars in Ghana curator Manifesta 9, België van Nederlandse instellingen en ambassades de Biënnale van Singapore en in 2009 een van de in 2012 voor te bereiden. Op verzoek van SMBA http:manifesta9.orgenhome en haakt in op de actualiteit, bijvoorbeeld curatoren voor de Biënnale van Jakarta. Ook werkt werd beide gasten een programma aangeboden, met 16–23 mei ter voorbereiding van biënnales en andere zij voor het Lopez Memorial Museum in Manilla en bezoeken aan Casco, Kunsthal, Museum Boijmans Van Beuningen, Wendelien van Oldenborgh, Thami Cuauhtémoc Medina is kunsthistoricus en tentoon- internationale evenementen of als follow-up het Singapore Art Museum. Tijdens haar bezoek aan Nederland heeft Joselina Cruz kunstenaars ontmoet Mnyele Foundation en Tropenmuseum. stellingsmaker. Als curator van Manifesta 9 wilde hij van oriëntatiereizen. Inmiddels hebben ruim en kennisgemaakt met instellingen als BAK, Casco, een zo goed mogelijk beeld krijgen van de Nederlandse driehonderd personen aan het programma Expodium, NIMk, W139, Witte de With en Piet Carlos Urroz kunst. Hij maakte kennis met kunstenaars als Rossella deelgenomen. Zwart Instituut. directeur ARCOmadrid, Spanje Biscotti, Lonnie van Brummelen, Zachary Formwalt, www.ifema.esferiasarcodefault_i.html Eleni Kamma, Alberto de Michele, Navid Nuur Sotheby’s Institute of Art, New York (in samenwerking met de Nederlandse ambassade in en Wendeline van Oldenborgh. Ook bracht hij met Een groep studenten uit het MA Art Business- Madrid) kunstenaars uit Nederland een bezoek aan de locatie programma 16–19 april van Manifesta 9 in Genk. Bij haar tentoonstelling in www.sothebysinstitute.com TENT. in Rotterdam hield hij een publiek interview (in samenwerking met de Nederlandse ambassade in Carlos Urroz is directeur van de Spaanse kunstbeurs met kunstenaar Lara Almercegui. New York) ARCOmadrid. Hij kwam naar Nederland om de Naar aanleiding van dit bezoek zijn voor Manifesta 14–20 maart aanwezigheid van Nederland als gastland op ARCO- 9 Rossella Biscotti, Irma Boom, Nicoline van Hars- madrid 2012 voor te bereiden. Tijdens zijn verblijf in kamp, en Ni Haifeng uitgenodigd. Op verzoek van Andras Szanto, professor van het Nederland bezocht Carlos Urroz zowel instellingen Sotheby’s Institute of Art, werd een programma als curatoren. Murray Horne samengesteld rond het bezoek van een groep studenten Als gevolg van dit bezoek werd Xander Karskens curator Wood Street Galleries, Verenigde Staten van Sotheby’s aan TEFAF Maastricht. Zij werden geïn- benoemd als curator voor het Nederlandse galeriepro- www.woodstreetgalleries.org formeerd over beleid en werkwijze van de Mondriaan gramma tijdens ARCOmadrid 2012, dat zou bestaan (in samenwerking met de Nederlandse ambassade in Stichting en bezochten een groot aantal presentatie- uit presentaties van veertien Nederlandse galeries. New York) instellingen, waaronder Van Abbe­museum, Van Gogh 20–27 mei Museum, Rijksmuseum, SMART Project Space en Melanie Bono Stedelijk Museum Amsterdam, en galeries als Paul curator Landesmuseum, Duitsland Murray Horne is sinds 1996 curator bij Wood Street Andriesse, Annet Gelink, Ron Mandos, Fons Welters www.lwl.org Galleries in Pittsburgh. Deze galerie organiseert en Martin van Zomeren. Gregor Jansen in 2012 een groot Nederland Festival. Tijdens zijn directeur Kunsthalle Düsseldorf, Duitsland verblijf ter voorbereiding van dit festival ging Murray www.kunsthalle-duesseldorf.de Horne onder meer naar het Impakt Festival, Media- matic, Mondriaan Stichting, NIMk, Telcosystems en

24 Mondriaan Stichting / Projecten en andere activiteiten / Internationale promotie 25 V2_. Ook maakte hij kennis met de kunstenaars Peter aan Foam, Premsela, SICA en Stedelijk Museum Paradox, Stedelijk Museum Amsterdam en Witte de Francisco Chacon Muñoz Bogers, Edwin van der Heide, Gerard Holthuis, Joost Amsterdam. With, en diverse festivals, waaronder Noorderlicht. journalist El Mundo, Spanje Rekveld, Joris Strijbos en Yoko Seyama. Ook organiseerde de Mondriaan Stichting met www.elmundo.es Naar aanleiding van dit bezoek zijn voor het Distinc- Ferran Barenblit CEAC en SICA een bijeenkomst in het Lloyd Hotel Ulises Fuente Arteaga tively Dutch Festival 2012 Peter Bogers, Mark Boulos, directeur Centro de Arte Dos de Mayo, Spanje in Amsterdam, waar Chen Wei en Liu Gang inzicht journalist La Razón, Spanje Gerard Holthuis, Folkert de Jong, Geert Mul, Marnix www.ca2m.org gaven in hun werkzaamheden en de mogelijkheden www.larazon.es de Nijs, Karen Sarsyan en Guido van der Werve Mariana Cánepa Luna tot samenwerking met Chinese culturele instellingen Ángeles Garcia uitgenodigd. directeur Latitudes, Spanje bespraken. journalist El Pais, Spanje www.lttds.org www.elpais.comglobal Aissa Dione Jesus Carrillo Amelie Znidaric Natividad Pulido textielontwerper, Senegal curator Reina Sofia, Spanje curator Vitra Design Museum, Duitsland journalist ABC, Spanje www.aissadionetissus.com www.museoreinasofia.es www.design-museum.de www.abc.es Aboubakar Fofana Gema Melgar 22–25 oktober Mila Trenas textielontwerper, Mali curator Matadero, Spanje journalist Agencia Efe, Spanje http:aboubakar-fofana.com www.mataderomadrid.org De komst van Amelie Znidaric naar Nederland viel www.efe.com Dasha Nicoue (in samenwerking met de Nederlandse ambassade in samen met het plan van het Vitra Design Museum om (in samenwerking met de Nederlandse ambassade in textielontwerper, Senegal Madrid) naast de van het Centraal Museum Utrecht overge- Madrid) www.france-fdh.orgresonancesRA17-ENRA17-EN- 18–22 juli nomen Rietveld-tentoonstelling een tentoonstelling 22–25 november art-6.htm met jonge Nederlandse ontwerpers te maken. Amelie Bill Ruterana Om bij te dragen aan Nederland als gastland op Znidaric bezocht onder meer Atelier NL, BCXSY, Om bij te dragen aan Nederland als gastland op modeontwerper, Rwanda ARCOmadrid 2012 nodigde de Mondriaan Stichting Fonds BKVB, Dutch Design Week Eindhoven, ARCOmadrid 2012 nodigde de Mondriaan Stichting (in samenwerking met Premsela) directeuren en curatoren van instellingen in Barcelona Studio Formafantasma, Dirk Vander Kooij, Lucas journalisten uit naar Nederland te komen om kennis te 13–17 juni en Madrid uit naar Nederland te komen en kennis te Maassen en Werkplaats Typografie. Ook legden zij maken met kunstenaars, galeries en musea en zich op maken met Nederlandse kunstenaars. contacten tijdens een door Joost van Bleiswijk en Kiki de hoogte stellen van de actuele ontwikkelingen in de Aissa Dione is textielontwerper en kunstenaar. Ze past Als gevolg van dit bezoek waren in musea in Madrid van Eijk georganiseerd diner en een rondleiding in het kunst in Nederland. Zij bezochten galeries en instel- de technische kennis uit haar studie beeldende kunst tentoonstellingen van Nederlandse kunstenaars te pand van Studio Job. lingen als Annet Gelink, Juliètte Jongma, Wilfried toe op traditionele Mandjaque handweeftechniek. In zien, zoals René Daniëls in Museo Reina Sofia, Na haar verblijf verscheen een artikel in de Oosten- Lentz, Diana Stigter, de Appel, Museum Boijmans Dakar heeft ze haar eigen fabriek waar ze met lokale Aernout Mik in Centro de Arte Dos de Mayo, Navid rijkse krant Die Presse over Lucas Maassen en werd Van Beuningen, De Hallen Haarlem, Kunstverein, ambachtsmensen werkt. Haar stoffen worden ingekocht Nuur in Matadero, en Nederlandse conceptuele kun- een aantal ontwerpers geselecteerd voor de tentoon- Rijksakademie, TENT. en Witte de With. Ook waren door bedrijven als Fendi Casa en Hermès, en worden stenaars in La Casa Encendida. stelling Confrontations: Contemporary Dutch Design, de journalisten aanwezig bij een persconferentie van gebruikt door ontwerpers als Jacques Grange, Christian die zou bestaan uit samenwerkingsprojecten tussen de Nederlandse ambassade en ARCOmadrid in de Liaigre en Peter Marino. Juan Esteban Sandoval Nederlandse ontwerpers en lokale ambachtslieden. Rijksakademie. Aboubakar Fofana maakt gebruik van oude Afrikaanse oprichter en directeur el puente_lab, Colombia Als resultaat van het bezoek zijn in Spaanse dagbladen weef- en verftechnieken en organische vezels en natuur- www.elpuentelab.org Artur Žmijewski artikelen over Nederland als gastland op ARCOma- lijke kleurstoffen. In Bamako wil hij de bijna verloren 25 september–1 oktober curator Biënnale van Berlijn 2012 drid 2012 verschenen. traditie van Mali’s plantaardige indigo en natuurlijke www.berlinbiennale.de verftechnieken behouden en nieuw leven inblazen. Naast zijn directeurschap van el puente_lab is Juan (op verzoek van de Nederlandse ambassade in Berlijn) Stefanie Feldbusch Dasha Nicoue is modeontwerper. Zij nam het initiatief Esteban Sandoval als curator werkzaam bij Cittadel- 7–11 november Galerie FeldbuschWiesner, Duitsland tot Bio’top, een jaarlijks evenement om eco-fashion in larte-Fondazione Pistoletti in Italië. In Nederland http://kunstagenten.de Dakar te promoten. ging hij naar het Van Abbemuseum, Stimulerings- Artur Žmijewski is een kunstenaar die met fotografie Sebastian Klemm Bill Ruterana, afkomstig uit Congo, werkt afwisselend fonds voor Architectuur, Fonds BKVB, Casco, Prins en film werkt. Hij vertegenwoordigde Polen op de Galerie Klemm’s, Duitsland in Parijs en Kigali. Hij is ontwerper, kunstenaar en sty- Claus Fonds, DOEN, Expodium, NAi, NEZU Biënnale van Venetië in 2005, en schreef een boek www.klemms-berlin.com list, die volgens zijn zeggen via de beeldende kunst in de AYMO Architects, SKOR en Stroom. Daarnaast ont- over sociaal activisme: The Applied Social Arts, dat hij Thomas Lehmann mode is beland: ‘Mijn schaar vervangt mijn penselen’. moette hij Lucia Babina, Emiliano Gandolfi, Jeanne ook als uitgangspunt koos voor de Biënnale van Berlijn Galerie Gebr. Lehmann, Duitsland De Mondriaan Stichting stelde een programma rond van Heeswijk, Sharon Houkema, Femke Lutgerink, 2012. Żmijewski bezocht onder anderen Gideon Boie, www.galerie-gebr-lehmann.de mode en duurzaamheid samen. De vier Afrikaanse Jasper Niens, Henk Oosterling, Merijn Oudenampsen Teun van der Keuken, Renzo Martens, Jonas Staal en Charles Morrison ontwerpers brachten een bezoek aan de Arnhem Mode en Alexander Vollebregt. Nilgüm Yerli. Hamish Morrison Galerie, Duitsland Biënnale en het symposium A Fashion Odyssey, en www.hamishmorrison.com gingen naar Audax Textielmuseum Tilburg, Design Chen Wei Samuel Salgado Ingo Taubhorn Academy Eindhoven, Forbo, Museum Boijmans Van curator Guangdong Museum of Art, China directeur Centro Nacional del Patrimonio Fotográfico, Haus der Photographie, Duitsland Beuningen, Vlisco en Marga Weimans. www.gdmoa.orgen_zhanting Chili www.deichtorhallen.de Liu Gang www.patrimoniofotografico.cl Barbara Thumm Patricia Broers-Lehman fotograaf en curator, China (op verzoek Nederlandse ambassade in Chili) Galerie Barbara Thumm, Duitsland Culturele portefeuille Nederlands consulaat, Brazilië (in samenwerking met SICA) 9–18 november www.bthumm.de 1 juli 1–7 oktober (op verzoek van de Nederlandse ambassade in Berlijn) Samuel Salgado ging naar Foam, Huis Marseille, 24–25 november Patricia Broers-Lehman is verantwoordelijk voor de Liu Gang en Chen Wei bezochten een groot aantal Koninklijke Academie van Beeldende Kunsten, Culturele portefeuille van het Nederlands consulaat organisaties, waaronder Museum Boijmans Van Spaarnestad Photo, Paradox, Universiteitsbibliotheek De Mondriaan Stichting heeft financieel bijgedragen in Rio de Janeiro. Op verzoek van het consulaat is Beuningen, Foam, Gemeentemuseum Den Haag, Leiden en Las Palmas. aan dit bezoek. De galeriehouders uit Berlijn en de haar een dagprogramma aangeboden, met bezoeken Groninger Museum, Huis Marseille, Las Palmas, curator uit Hamburg kwamen naar Nederland om zich

26 Mondriaan Stichting / Projecten en andere activiteiten / Internationale promotie 27 op de hoogte stellen van de actuele ontwikkelingen in Samenwerking Gemeenschappelijk aankoopfonds de Nederlandse kunst. Zij bezochten de Open Dagen Stichting Volkenkundige Collectie Nederland van de Rijksakademie en maakten kennis met galeries en kunstenaars. De Mondriaan Stichting werkt geregeld samen met andere fondsen en instituten. Sinds 1997 beheert de Mondriaan Stichting Phyu Mon Deze samenwerkingsverbanden zijn gericht een gemeenschappelijk aankoopfonds voor curator en directeur Blue Wind, Myanmar op het gezamenlijk optrekken bij regelin- volkenkundige musea. Het aankoopfonds is www.bluewindart.com gen, het organiseren van bijeenkomsten, het een samenwerkingsverband tussen de belang- Johann van der Schijff bevorderen van discussie en het uitgeven van rijkste volkenkundige musea, verenigd in de kunstenaar, ontwerper en docent, Zuid-Afrika > pagina 10 www.johannvds.com publicaties. SVCN en de Mondriaan Stichting. 12–16 december Gezamenlijke regelingen KunstKoop Dit bezoek viel samen met twee activiteiten van het KulturA ABN Amro Prins Claus Fonds: een netwerkbijeenkomst en de uitreiking van de Prins Claus Awards. Het leek de Fonds BKVB, Fonds voor Cultuurparticipatie, Mondriaan Stichting interessant deze twee gasten Fonds Podiumkunsten, Nederlands Letterenfonds Met deze regeling maakt de Mondriaan Stich- gelijktijdig een programma aan te bieden. ting het particuliere kunstkopers mogelijk Johann van der Schijff bezocht het Kröller-Müller Met KulturA beschikt de Mondriaan Stich- renteloos op afbetaling kunst aan te schaffen Museum en enkele galeries, terwijl Phuy Mon naar ting samen met vier andere fondsen over bij een of meer van de ruim honderd aan- Foam ging en in W139 kennismaakte met drie kunste- naars die een tijdlang in Myanmar hadden gewoond een bijzondere mogelijkheid om de culturele gesloten galeries. De lening wordt bij ABN en gewerkt: Melanie Bonajo, Pauline Oltheten en infrastructuur en de (internationale) uitwisse- Amro afgesloten. De Mondriaan Stichting > pagina 11 Naro Snackey. Samen bezochten ze Canvas Inter- ling op de Nederlandse Cariben te verbeteren. betaalt de rente. national Art, Prins Claus Fonds, Stedelijk Museum KulturA is een aanvulling op de reguliere Bureau Amsterdam, een receptie in het huis van de middelen van de fondsen. De Mondriaan Vrijwilligersregeling burgemeester van Amsterdam, een talkshow in Pathé > pagina 13 Tuschinski, de netwerkbijeenkomst van het Prins Stichting is uitvoerder van KulturA. Fonds voor Cultuurparticipatie Claus Fonds in W139 en de uitreiking van de Prins Claus Awards in het Paleis op de Dam. Arts Collaboratory Vrijwilligersorganisaties voor volkscultuur en Hivos (Humanistisch Instituut voor Ontwikke­ (immaterieel) erfgoed kunnen sinds 2011 een lingssamenwerking), Stichting DOEN bijdrage vragen om de communicatie te verbe- teren, kennis te vergroten en te investeren in Met Hivos en Stichting DOEN heeft de publiek, netwerken en ledenwerving. > pagina 14 Mondriaan Stichting in 2007 Arts Collabo- ratory opgezet om kunstenaarsinitiatieven in Mobiel Erfgoed Lening Afrika, Azië en Latijns-Amerika te onder- Nationaal restauratiefonds steunen en samenwerking tussen beeldende- kunstorganisaties wereldwijd te stimuleren. De Mobiel Erfgoed Lening is in 2011 De Mondriaan Stichting draagt bij aan de opgericht om de restauratie te financieren contacten tussen de organisaties in Arts Col- van oude auto’s, treinen, vliegtuigen en ander laboratory en beeldende-kunstorganisaties in mobiel erfgoed. Eigenaren van mobiel erfgoed Nederland en op de Nederlandse Cariben. kunnen een lening met een lage rente vragen. > pagina 18 > pagina 11

Kinderboekillustraties Nederlands Letterenfonds

Het Matching fund kinderboekillustraties draagt bij aan geïllustreerde kinder- en jeugd- literatuur. De Mondriaan Stichting werkt hier samen met het Nederlands Letterenfonds, dat de regeling uitvoert. > pagina 8

28 Mondriaan Stichting / Samenwerking / Gezamenlijke regelingen 29 Gezamenlijke activiteiten Bijeenkomst culturele ambtenaren gemeenten zowel tv-kijkers als museumbezoekers de Afstemming Oriëntatiereis Fonds BKVB, Vereniging van Nederlandse winnaar aanwijzen. Dat wekte veel enthou- Private fondsen Prins Claus Fonds, BAM Instituut voor Gemeenten siasme: meer dan tienduizend mensen lieten Het komt vaak voor dat door de Mondriaan beeldende, audiovisuele en mediakunst (België), hun voorkeur blijken door online te stemmen Stichting ondersteunde projecten ook Danish Arts Agency (Denemarken), Pro Helvetia Ook in 2011 organiseerde de Mondriaan op hun favoriete presentatie. Het Letterkun- financiële ondersteuning krijgen van parti- (Zwitserland) Stichting met het Fonds BKVB en de VNG dig Museum in Den Haag werd in november culiere fondsen, zoals het Prins Bernhard een bijeenkomst voor alle culturele ambtena- tot winnaar verkozen. > pagina 11 Cultuurfonds, Stichting DOEN, Vereniging Vanaf 2004 organiseert de Mondriaan Stich- ren van gemeenten groter dan zestigduizend Rembrandt en VSB Fonds. Waar nodig vindt ting in samenwerking met het Prins Claus inwoners. Doel van deze bijeenkomst was dat Charter Talent naar de Top hierover afstemming plaats. Fonds jaarlijks een oriëntatiereis voor een men met elkaar kennismaakte en van gedach- Talent naar de Top stimuleert overheid, groep Nederlandse en buitenlandse professio- ten wisselde over onderwerpen die relevant bedrijfsleven en vrouwen meer vrouwelijk Sectorinstituten en brancheorganisaties nals uit de beeldende kunst. Sinds 2007 stuurt zijn voor gemeenten en fondsen. talent aan de top te krijgen. De Mondriaan De Mondriaan Stichting stemt haar activi- ook BAM deelnemers mee. In 2011 werkte Stichting heeft het Charter Talent naar de teiten ook af met sectorinstituten en bran- Premsela mee aan het organiseren van de ori- Maatschappelijke stages Top ondertekend. cheorganisaties als Premsela en Erfgoed ëntatiereis en nodigden ook de Danish Arts Erfgoed Nederland Nederland. Voor het internationaal bezoe- Agency en Pro Helvetia deelnemers uit. Deze kersprogramma en de oriëntatiereizen werkt reis werd samengesteld voor vormgevingspro- Met Erfgoed Nederland laat de Mondriaan de Mondriaan Stichting samen met fondsen fessionals en ging naar Bamako (Mali), Dakar Stichting onderzoek doen naar het effect van uit binnen- en buitenland. De sector cultu- (Senegal) en Casablanca (Marokko). > pagina 18 maatschappelijke stages bij erfgoedinstel- reel erfgoed kent een hoge organisatiegraad lingen. Wat is het imago van erfgoed onder en de Mondriaan Stichting zoekt dan ook Visual Arts Platform jongeren en verandert dat wanneer ze stage nadrukkelijk samenwerking en afstemming BAM Instituut voor beeldende, audiovisuele lopen bij een erfgoedinstelling? met organisaties als de Nederlandse Muse- en mediakunst (België), Danish Arts Agency Het eerste deel van het onderzoek werd umvereniging, BRAIN (Branchevereniging (Denemarken), Arts Council England (Verenigd uitgevoerd door Qrius en bestond uit een Archiefinstellingen Nederland) en Erfgoed Koninkrijk), Pro Helvetia (Zwitserland) filmpje waarin drie jongeren werden gevolgd Nederland. Koepelorganisaties als LCM op hun maatschappelijke stage bij verschil- (Landelijk Contact Museumconsulenten) en Omdat fondsen met een internationaal lende erfgoedinstellingen. De stages waren Stichting Volkenkundige Collectie Nederland werkterrein in verschillende landen tegen succesvol en de ideeën van de jongeren over zijn bij meerdere ondersteuningsmogelijkhe- gelijksoortige uitdagingen aanlopen, heeft de erfgoed veranderden behoorlijk. Ook de den samenwerkingspartners. Mondriaan Stichting met BAM het initiatief erfgoedinstellingen hadden profijt van stages. genomen een aantal Europese fondsen geregeld Het tweede deel van het onderzoek is een bij elkaar te brengen. In 2010 werd de vereni- kwantitatieve enquête en wordt in de eerste ging Visual Arts Platform opgericht om kennis helft van 2012 uitgevoerd door Bureau ART. uit te wisselen en internationale uitwisseling binnen en buiten Europa te stimuleren. Hollandse Nieuwe AVRO, Vereniging Rembrandt, VSB Fonds Leiderschapsprogramma Fonds Podiumkunsten en andere instellingen Met het VSB Fonds en de Vereniging Rem- brandt was de Mondriaan Stichting in 2011 De Mondriaan Stichting heeft met het Fonds partner in het AVRO-programma Hollandse Podiumkunsten het initiatief genomen een Nieuwe. In dit programma werden tien musea leiderschapsprogramma te ontwikkelen om uitgedaagd hun aankoop zo goed mogelijk talentvolle cultuurprofessionals zowel zakelijk en in de context van hun collectie aan het als inhoudelijk op te leiden tot toekomstig publiek te presenteren. Na stemming bleven directeur van een culturele instelling. Dit ini- de vijf beste presentaties over, die in oktober tiatief wordt onderschreven door ruim dertig streden om de titel Hollandse Nieuwe 2011. culturele instellingen en er wordt samenge- Andrea van Pol en Pjotr de Jong bezochten werkt met de Clore Duffield Foundation uit voor het programma in AVRO Kunstuur de het Verenigd Koninkrijk. > pagina 15 vijf musea en beoordeelden de presentatie van hun nieuwe aanwinst. Vervolgens konden

30 Mondriaan Stichting / Samenwerking / Gezamenlijke activiteiten 31 Cultureel beleggen Werkwijze Voorwaarden Het ministerie van OCW biedt een fiscale De Mondriaan Stichting gaat bij behandeling faciliteit voor cultureel beleggen. Net als in De Mondriaan Stichting heeft in de afgelo- van een aanvraag eerst na of deze voldoet aan groene projecten kunnen particulieren ook in pen jaren de aanvraagprocedure vereenvou- de formele voorwaarden. De belangrijkste culturele projecten fiscaal voordelig beleg- digd en het contact met aanvragers geïnten- daarvan gelden in principe voor alle aanvra- gen. De Mondriaan Stichting vindt cultu- siveerd. Uit het klanttevredenheidsonderzoek gen. Wanneer een aanvraag niet voldoet aan reel beleggen een goede mogelijkheid om dat Blauw Research eind 2009 heeft verricht de formele voorwaarden, wordt die niet in nieuwe financieringsbronnen voor culturele blijkt dat negen op de tien aanvragers de behandeling genomen. In 2011 zijn in totaal instellingen te ontsluiten. Met het Fonds Mondriaan Stichting een professionele orga- 173 aanvragen niet in behandeling genomen. Podiumkunsten beoordeelt de Mondriaan nisatie vinden. De procedures zijn duidelijk Naast aanvragen die niet voldoen aan de Stichting culturele aspecten van projecten. en de kwaliteit van de dienstverlening door formele voorwaarden neemt de Mondriaan De Mondriaan Stichting gaat na of een pro- medewerkers is hoog. Stichting ook geen aanvragen in behandeling ject van belang is voor Nederlandse musea. die evident niet voldoen aan de doelstellingen Ook is er ruimte voor projecten, zoals van Behandelingstermijn of de beoordelingscriteria. Aanvragers krijgen presentatie-instellingen voor hedendaagse De besluitvorming over aanvragen gaat snel. hierdoor veel sneller uitsluitsel. Een overzicht kunst, die bijdragen aan een levendig en Binnen maximaal drie maanden ontvangen van de niet-behandelde aanvragen in 2011 dynamisch kunstklimaat. aanvragers het besluit van de Mondriaan staat in het register op aanvragers. > pagina 104 Het oordeel van de Mondriaan Stichting Stichting over hun aanvraag, maar doorgaans is een marginale toets en het advies is een al na gemiddeld een maand. Als omstandig- Organisaties van de overwegingen waarop het ministerie heden daartoe aanleiding geven, wordt de Aanvragen kunnen worden ingediend door van OCW de afgifte van cultuurverklarin- behandeling zo mogelijk verder versneld. nationale en internationale instellingen, over- gen baseert. In 2011 heeft het ministerie heden en bedrijven. Individuen kunnen niet de Mondriaan Stichting vijfmaal om advies De Mondriaan Stichting wil aanvragers snel aanvragen. Kunstenaars konden terecht bij gevraagd. In alle gevallen was het advies maar vooral zorgvuldig uitsluitsel geven. het Fonds BKVB. Vanaf 1 januari 2012 zijn positief. Het gaat om projecten die naar Daarbij hoort goede informatie vooraf. de Mondriaan Stichting en het Fonds BKVB verwachting bijdragen aan een levendig en Aanvragers wordt aangeraden eerst contact gefuseerd tot het Mondriaan Fonds en geldt dynamisch kunstklimaat. op te nemen met een medewerker. In een deze voorwaarde dus niet meer voor het hele (telefonisch) gesprek of via e-mail krijgen zij fonds, maar alleen voor de regelingen van de informatie over de regelingen, hoe een aan- voormalige Mondriaan Stichting. vraag het best kan worden ingediend en hoe die wordt beoordeeld. Medewerkers besteden Minimale kosten: € 25.000 hier veel tijd en aandacht aan. Inmiddels heeft De totale kosten van een project moeten 80% van de aanvragers contact met een mede- minstens € 25.000 bedragen. De Mondriaan werker voordat ze een aanvraag indienen. Stichting ondersteunt als landelijk fonds Dit contact heeft resultaat: twee derde van alleen projecten met (inter)nationale meer- het aantal aanvragers zegt na het contact de waarde en gaat ervan uit dat te kleinscha- aanvraag te hebben aangepast en het project lige projecten die meerwaarde niet kunnen daardoor beter voor het voetlicht te hebben waarmaken. De ondergrens is ook ingesteld gebracht, 14% ziet naar aanleiding van het om de verschillende verantwoordelijkheden contact af van het indienen van de aanvraag. tussen de Mondriaan Stichting en gemeen- telijke en provinciale overheden duidelijk te maken en versnippering van rijksmiddelen te voorkomen.

Maximaal 40% van de kosten Een project dat kan rekenen op maatschap- pelijk draagvlak zal naar verwachting eerder succesvol zijn. Het is belangrijk dat naast de Mondriaan Stichting ook andere partijen zich financieel aan het project verbinden. Daarom

32 Mondriaan Stichting / Werkwijze / Behandelingstermijn 33 draagt de Mondriaan Stichting nooit meer Criteria veel publiek maar om de kwaliteit van een Advisering dan 40% bij in de kosten van een project; Aanvragen die voldoen aan de formele eisen weloverwogen publiekbenadering, die duide- Adviseurs en adviescommissies vervullen 60% moet dus door andere financiers worden worden voorgelegd aan deskundige advi- lijk maakt hoe een project naar het publiek zal een belangrijke rol binnen de Mondriaan opgebracht. seurs. Hun adviezen liggen ten grondslag worden vertaald. Ook voor een klein publiek Stichting. De commissies worden dan ook aan de besluitvorming van de directie van de kan een activiteit van groot belang zijn. zorgvuldig samengesteld. Verschillende Minimaal drie maanden Mondriaan Stichting – die overigens volledig expertises en regionale en culturele achter- Aanvragen moeten drie maanden voor het beslissingsbevoegd is en van adviezen kan Excellente uitvoering gronden zijn erin vertegenwoordigd. Ook is begin van een project zijn ingediend. Deze afwijken. Wanneer dat gebeurt, wordt het De aanvraag maakt aannemelijk dat de er een balans tussen specifieke deskundig- termijn is nodig voor een zorgvuldige behan- bestuur in het besluit gekend. Sinds 2009 activiteit voortreffelijk wordt uitgevoerd. De heid en een ruimere blik. Bij het selecteren deling. Waar mogelijk streeft de Mondriaan gelden de volgende criteria: aanvraag en de betrokken instelling(en) wek- van adviseurs wordt nadrukkelijk rekening Stichting naar een kortere termijn. ken bovendien het vertrouwen dat het eindre- gehouden met regionale kennis, ervaring en Relaties met de samenleving sultaat succesvol en van bijzondere (artistieke achtergrond. Inmiddels is 50% van het aantal Een aanvraag heeft in inhoud, opzet of of cultuurhistorische) kwaliteit is. leden van de vaste commissies afkomstig van uitvoering impact op de samenleving en buiten Amsterdam, Rotterdam en Den Haag. draagt bij aan een grotere belangstelling voor Afzonderlijke criteria Meer dan 30% van het aantal vaste commis- beeldende kunst, vormgeving of cultureel Voor een aantal regelingen gelden afzon- sieleden en ad hoc-commissieleden heeft een erfgoed bij een breed publiek. De Mondriaan derlijke criteria. Deze worden uitgebreider dubbele culturele achtergrond. De commissies Stichting vindt het belangrijk dat de projecten beschreven in het hoofdstuk over ondersteu- wisselen jaarlijks van samenstelling: de advi- die een bijdrage krijgen een brug slaan met de ning en activiteiten. In het kort geldt het seurs worden voor een jaar benoemd. Nieuwe samenleving. Dit kan door een actueel thema volgende: adviseurs zorgen elk jaar weer voor een frisse aan de orde te stellen, een lacune in het veld Aankopen worden in de eerste plaats getoetst blik. Om continuïteit in de beoordeling te aan te vullen of naar manieren te zoeken om op hun belang voor de Collectie Nederland en garanderen wordt telkens ongeveer de helft het publiek actief bij een project te betrekken. hun relatie met de collectie van de aanvra- van het aantal adviseurs herbenoemd. ger. Voor ontwikkelkosten worden vooral de Meerwaarde potentiële meerwaarde van het te ontwikkelen De Mondriaan Stichting werkt met flexibele De aanvraag onderscheidt zich in inhoud, project en de relaties met de samenleving commissies onder leiding van een voorzit- opzet en uitvoering van het landelijke aanbod getoetst. Professionaliseringsactiviteiten wor- ter. Door een grote pool van adviseurs is het aan beeldende kunst, vormgeving of cultureel den getoetst op hun belang voor de verdere mogelijk steeds op basis van de voorliggende erfgoed door het innovatieve, uitzonder- ontwikkeling van het veld van de beeldende aanvragen een aantal commissieleden per ver- lijke of voorbeeldstellende karakter van het kunst en vormgeving en het cultureel erfgoed. gadering uit te nodigen. Daardoor hoeft niet project. De Mondriaan Stichting ondersteunt Presentaties in het buitenland worden getoetst elk lid altijd aanwezig te zijn en kan gepast projecten met een duidelijk profiel, die iets op de internationale uitstraling en reputatie gebruik worden gemaakt van expertise bij het toevoegen aan het grote aanbod aan culturele van de aanvragende buitenlandse organisatie behandelen van aanvragen. Ter aanvulling projecten dat Nederland rijk is. Hierbij kan in de hedendaagse beeldende kunst of vorm- op het vergaderprotocol dat onder meer (de men denken aan het aangaan van bijzondere geving. Beschrijvingen van projecten waaraan schijn van) belangenverstrengeling voorkomt, internationale samenwerkingsverbanden, het in 2011 is bijgedragen staan in het overzicht is in 2011 een experiment gestart. Aanvra- ontwikkelen van nieuwe werkwijzen of het van ondersteunde projecten. > pagina 51 gers kunnen maximaal 2 adviseurs uitsluiten belichten van een onderwerp uit een verras- bij de beoordeling van hun project. In 2011 send gezichtspunt. hebben 4 aanvragers van deze mogelijkheid gebruik gemaakt. In totaal werden 5 adviseurs Publieksbenadering uitgesloten. De aanvraag geeft blijk van een doordachte en realistische publiekbenadering. Het project De voorzitter heeft als taak de vergadering en de gevolgde methode(n) sluiten aan bij de te leiden en de integriteit van het beoorde- gekozen doelgroep(en). De aanvraag omvat lingsproces te bewaken. Hij of zij is technisch een effectief communicatie- en pr-plan. Voor voorzitter en hoort alle commissieleden wie wordt de activiteit ontwikkeld? Hoe tijdens de vergadering met het oog op een wordt dit publiek bereikt? Waarom wordt er evenwichtige besluitvorming, bewaakt het voor deze doelgroep(en) gekozen? Het gaat beoordelingskader en de taakverdeling hierbij niet noodzakelijk om het bereiken van tussen commissie en bureau, en waarborgt

34 Mondriaan Stichting / Werkwijze / Criteria 35 een eerlijke en open gedachtewisseling en waarbij de vorm vaak van ondergeschikt Vaste adviescommissies Gabrielle Schleijpen, ArtEZ Hogeschool voor de advisering. belang is. Inmiddels is deze werkwijze geëva- kunsten Olof van Winden, NIMk, The Generator, Todays Art lueerd. De commissieleden staan er positief Commissie beeldende kunst, vormgeving en cultureel erfgoed nationaal Eva Wittocx, STUK Kunstencentrum Leuven Het is belangrijk dat adviseurs bij hun aan- tegenover. Rob Ligthert (voorzitter), theatermaker, regisseur stelling goed op de hoogte zijn van de taken, Lucia Nankoe (voorzitter), romanist, literatuur- Afgetreden rolverdeling en verantwoordelijkheden van De Mondriaan Stichting werkt met vier vaste wetenschapper Krist Gruijthuijsen, Kunstverein commissies en bureau. Alle adviseurs wordt adviescommissies: beeldende kunst, vormge- Alex Adriaansens, V2_ Antoinette Klawer, Design Academy Eindhoven Jantine Wijnja, kunstenaar daarom gevraagd een protocol te onderte- ving en cultureel erfgoed nationaal; beeldende Paula Assunção dos Santos, Reinwardt Academie Herman de Boer, Rijksmuseum voor Volkenkunde kenen, waarin onder meer de regels voor kunst en vormgeving internationaal; KulturA; Leiden Kultura (met fondspartners) onafhankelijkheid en vertrouwelijkheid zijn volkenkundige aankopen. Voor specifieke Joke Bosch, Museumgroep Leiden Peggy Brandon, Mocca vastgelegd. activiteiten zoals programma’s van presen- Annemies Broekgaarden, Rijksmuseum Amsterdam Aart Broek, specialist Caribische studiën tatie-instellingen, programma’s van kunst- Mieke Conijn, Kunstenlab Artwell Cain, NiNsee Randal Corsen, muzikant, componist Adviseurs zijn deskundig in het beoorde- musea en erfgoedinstellingen en structurele Hester Dibbits, Meertens Instituut Lennard Dost, curator, journalist Frans van Dijk, Nationaal Archief len van de inhoudelijke aspecten van een aankopen zijn afzonderlijke adviescommissies Dennis Elbers, Graphic Design Museum Jarrod Francisco, Likeminds aanvraag. De Mondriaan Stichting beschikt ingesteld. Miriam Gazzah, Universiteit van Amsterdam Maureen Healy, programmeur volwassenentheater over gedegen kennis van de praktijk van het Pieter-Matthijs Gijsbers, Nederlands Jean Bernard Koeman, kunstenaar verlenen van bijdragen, zoals beleid, financiën Openluchtmuseum Lucien Lafour, Lafour en Wijk architecten Adi Martis, Universiteit Utrecht en haalbaarheid. In het beoordelingskader Berry van der Hoorn, Naturalis, Nederlands Centrum voor Biodiversiteit Gert Oostindie, Koninklijk Instituut voor Taal-, worden deze verschillende deskundigheden Douwe Huizing, Drents Archief Land- en Volkenkunde optimaal benut. De Mondriaan Stichting Rixt Hulshoff Pol, Stedelijk Museum Amsterdam Petra Possel, schrijver, journalist toetst aanvragen op formele voorwaarden, Nanda Janssen, curator Igma van Putte-de Windt, docent, vertaler Papiaments financiën, organisatie en aspecten als digitale Eleonoor Jap Sam, Jap Sam Books en Spaans Felix de Rooy, Curaçaosch Museum duurzaamheid en beleid. De uitkomsten Nancy Jouwe, Kosmopolis Utrecht Monique Mourits, Universiteitsmuseum Utrecht Paulette Smit, MC Theater van deze toetsing worden waar nodig bij de Nat Muller, curator Wijnand Stomp, theatermaker aanvraag opgenomen, zodat adviseurs er ken- Arnoud Odding, O dubbel d Annette de Vries, schrijfster nis van kunnen nemen. Hun deskundigheid Bahram Sadeghi, regisseur, presentator Gerrit Willems, curator, wordt efficiënt benut voor het inhoudelijk Huda Smitshuijzen AbiFarès, Khatt Foundation Afgetreden beoordelen van een aanvraag. Ook stelt de Alex van Stipriaan Luïscius, Koninklijk Instituut voor de Tropen, Erasmus Universiteit Helmut Dick, kunstenaar Mondriaan Stichting specifieke adviesvragen Aynouk Tan, journalist Ellen Fleurbaay, Stadsarchief Amsterdam die adviseurs gericht beantwoorden. De voor- Harry Tupan, Drents Museum Michiel van Kempen, West-Indische Letterkunde bereiding op de aanvragen en de argumenten Fred Wagemans, Kunstruimte Wagemans Henca Maduro, New Skool Rules in de voorbereidende analyse scherpen de Wouter Welling, Afrika Museum Margreet Ruardi, Schrijvers School Samenleving gedachtevorming. Margreet Windhorst, Raamwerk advies en tekst Volkenkundige aankopen (met SVCN) Afgetreden Léon Buskens (voorzitter), Universiteit Leiden Sinds twee jaar laat de Mondriaan Stichting Heleen Buijs, Geldmuseum Edward de Bock, Wereldmuseum Rotterdam projecten voor beeldende kunst, vormge- Alice van Diepen, Archief Eemland Matthi Forrer, Rijksmuseum voor Volkenkunde ving en cultureel erfgoed in één commissie Frans Ellenbroek, Natuurmuseum Brabant Leiden Soheila Najand, InterArt Irene Hübner, Afrika Museum beoordelen. De breedte van interdisciplinair Mirjam Shatanawi, Koninklijk Instituut voor de samengestelde commissies voorkomt vanzelf- Commissie beeldende kunst en vormgeving Tropen sprekendheid en eenzijdigheid, is inspirerend internationaal en past bij de openheid van culturele prak- Jos Taekema (voorzitter), Rijksmuseum voor Ad hoc-adviescommissies tijken. Commissieleden met uiteenlopende Volkenkunde Leiden achtergrond dagen elkaar uit het belang en de Max Bruinsma, Items Programma’s presentatie-instellingen en tijdschriften Mariette Dölle, TENT. Tonny Holtrust (voorzitter), Fons Vitae Lyceum betekenis van projecten precies te omschrij- Koos Flinterman, ontwerper, curator Reinout van den Bergh, Breda Photo ven. Deze werkwijze past bovendien goed bij Maaike Gouwenberg, curator, producent Krien Clevis, kunstenaar projecten van de huidige generatie makers Zoë Gray, Witte de With Mariette Dölle, TENT. en erfgoedprofessionals, die met (digitale) Maartje van den Heuvel, Universiteit Leiden Nina Folkersma, curator, publicist mogelijkheden in tijdelijke, interdisciplinaire Sven Lütticken, Vrije Universiteit Lisette Pelsers, Rijksmuseum Twenthe Anne Nigten, The Patching Zone Erik van Tuijn, Gemeentemuseum Den Haag samenwerkingsverbanden activiteiten ontwik- Arno van Roosmalen, Stroom Den Haag kelen op basis van een inhoudelijk concept,

36 Mondriaan Stichting / Werkwijze / Advisering 37 Programma’s hedendaagse kunstmusea en Judith Niessen, kunsthistoricus Verantwoording vrager zwaar genoeg om alsnog financieel erfgoedinstellingen Jef Schaeps, Universiteit Leiden Wanneer de Mondriaan Stichting aanvra- en inhoudelijk verantwoording af te leggen. Tonny Holtrust (voorzitter), Fons Vitae Lyceum Chris Stolwijk, Van Gogh Museum Pieter-Matthijs Gijsbers, Nederlands Evert van Straaten, Kröller-Müller Museum gen honoreert, zijn daar voorwaarden aan Als de verantwoording uitblijft, wordt een Openluchtmuseum Louk Tilanus, Universiteit Leiden verbonden. Een van die voorwaarden is dat incassoprocedure gestart. De extra kosten Arnoud Odding, O dubbel d Louis van Tilborgh, Van Gogh Museum het project binnen drie maanden na afloop worden in principe op de in gebreke blijvende Angelique Spaninks, MU Diederick Wildeman, Het Scheepvaartmuseum inhoudelijk en financieel wordt verantwoord. aanvrager verhaald. Bovendien wordt de Jantje Steenhuis, Gemeentearchief Rotterdam Doris Wintgens Hötte, Museum De Lakenhal De inhoudelijke verantwoording bestaat uit aanvrager in beginsel uitgesloten van andere een verslag van de resultaten van het project. bijdragen van de Mondriaan Stichting zolang Structurele aankopen Ad hoc-adviseurs Tonny Holtrust (voorzitter), Fons Vitae Lyceum Op grond van deze beschrijving besluit de het verschuldigde bedrag niet is terugbetaald. Hester Alberdingk Thijm, Akzo Nobel Art Reinier Baarsen, Rijksmuseum Amsterdam Mondriaan Stichting over de definitieve finan- Foundation Valentijn Byvanck, Nationaal Historisch Museum ciële bijdrage. Ook zijn de resultaten relevant Hestia Bavelaar, Universiteit Utrecht Hans den Hartog Jager, kunstcriticus voor het beoordelen van toekomstige projecten Valentijn Byvanck, Nationaal Historisch Museum Ila Kasem, Van de Bunt adviseurs voor organisatie en van een aanvrager. Via eindverantwoordingen Rachel Esner, Universiteit van Amsterdam beleid Adi Martis, Universiteit Utrecht Sven Lütticken, Vrije Universiteit krijgt de Mondriaan Stichting veel informatie Timo de Rijk, TU Delft Johan ter Molen, Radboud Universiteit die voor beleidsontwikkeling en toekomstige Pamela Pattynama, Universiteit van Amsterdam besluiten van belang kan zijn. Incidentele aankopen Josien Pieterse, Zunderdorp Beleidsadvies & Hestia Bavelaar, Universiteit Utrecht Management De Mondriaan Stichting reageert snel op een Christiane Berndes, Stedelijk Van Abbemuseum Alma Ploeger, NAi Saskia de Bodt, Universiteit Utrecht Jean Pierre van Rijen, Radboud Universiteit eindverantwoording. Aanvragers wachten Marten Jan Bok, Universiteit van Amsterdam Evert van Straaten, Kröller-Müller Museum immers op goedkeuring en het laatste deel Quentin Buvelot, Mauritshuis Ida van Zijl, Centraal Museum van de betaling (het voorschot bedraagt maxi- Valentijn Byvanck, Nationaal Historisch Museum maal 80% van de toezegging). Gemiddeld Albert Elen, Museum Boijmans Van Beuningen Titus Eliëns, Gemeentemuseum Den Haag, kregen aanvragers binnen 25 dagen bericht. universiteit Leiden Willemijn Fock, Universiteit Leiden Met de financiële verantwoording, die bij Thera Folmer-von Oven, curator privécollectie bedragen boven € 50.000 voorzien moet Liesbeth Heenk, kunsthistoricus zijn van een accountantsverklaring, kan de Liesbeth Helmus, Centraal Museum Stijn Huijts, Schunck Mondriaan Stichting nagaan of de bijdrage Paul Huys Janssen, Noordbrabants Museum inderdaad nodig was: bedoeld voor het dek- Mayken Jonkman, Rijksbureau voor Kunsthistorische ken van een tekort. Deze tekortfinanciering Documentatie heeft als belangrijk nadeel dat financieel suc- Friso Lammertse, Museum Boijmans Van Beuningen cesvolle projecten worden gestraft. Onvoor- Nana Leigh, Universiteit Leiden Léon van Liebergen, Museum voor Religieuze Kunst ziene publieksinkomsten leiden immers tot Uden een kleiner tekort en vervolgens tot een lagere Volker Manuth, Radboud Universiteit vaststelling van de toegezegde bijdrage. Norbert Middelkoop, Amsterdam Museum Dit heeft een ontmoedigend effect op het Simon Morsink, iconenhandelaar cultureel ondernemerschap van organisaties. Daarom maakt de Mondriaan Stichting in voorkomende gevallen afspraken met aanvra- Wisseling adviseurs gers over het besteden van positieve resultaten uit hogere eigen inkomsten. In 2011 is bij 2 projecten een overschot besteed aan het jaar 2009 2010 2011 ontwikkelen van een volgend project of het professionaliseren van de organisatie. vaste en ad hoc-commissieleden 83 72 98 ad hoc-adviseurs 59 64 40 Als de aanvrager verzuimt verantwoording afgetreden 32 17 12 af te leggen, worden de toezegging en de nieuwbenoemd 50 35 19 bijdrage ingetrokken. In dat geval wordt ook het eventuele voorschot teruggevorderd. Vaak weegt dat vooruitzicht voor de aan-

38 Mondriaan Stichting / Werkwijze / Verantwoording 39 Bezwaren in 8 gevallen het oorspronkelijke besluit werd Evaluaties Evaluatie KunstKoop De Mondriaan Stichting is een zelfstandig herzien, steeds op grond van nieuwe informa- Het ministerie van OCW vroeg de bestuursorgaan en valt onder de werking van tie die in de bezwaarprocedure beschikbaar De Mondriaan Stichting toetst haar beleid Mondriaan Stichting de KunstKoop te de Algemene wet bestuursrecht. Op grond kwam. In 2 gevallen werd het oorspronkelijke aan ervaringen met aanvragers, maar ook aan evalueren en na te gaan of er ruimte in de van deze wet kunnen aanvragers bezwaar besluit gedeeltelijk herzien. 3 bezwaarproce- inzichten van adviseurs en samenwerkings- markt is om het instrument te laten over­ maken als zij het niet eens zijn met een dures worden in 2012 afgerond. Eén instel- partners en aan onderzoeken en evaluaties. nemen. De Mondriaan Stichting heeft besluit. Dit kan als een aanvraag is afgewe- ling stelde beroep in bij de rechtbank; deze Esther Gottschalk, van Gottschalk Cultureel zen, maar ook als de Mondriaan Stichting wordt in 2012 afgerond. De toelichting op Adviseursenquête Advies, en Pim van der Valk, van onder- een ander bedrag toekent dan was aange- de behandelde bezwaren in 2011 staat in het In oktober 2011 hield de Mondriaan Stich- zoeksbureau EIM, gevraagd het onderzoek vraagd. Ook is bezwaar mogelijk als er bij het register op aanvragers. > pagina 104 ting de jaarlijkse enquête onder haar adviseurs uit te voeren. De evaluatie wordt in de eerste vaststellen van de definitieve bijdrage wordt (39 adviseurs namen er aan deel: een respons helft van 2012 verwacht. afgeweken van de toezegging. Bij de beoorde- van 50%). Iedereen staat positief tegenover de ling van het bezwaar staan het bezwaarschrift omvang en de wisselende interdisciplinaire Onderzoek eindafrekeningen projecten en de toelichting die daarop wordt gegeven samenstelling van de commissies; vrijwel In 2011 werd Loes Hoogenboom, van bij een eventuele hoorzitting centraal. In de iedereen heeft waardering voor de onafhan- Hoogenboom Consult, gevraagd nader te bezwaarprocedure wordt het besluit integraal kelijke rol van de technische voorzitters. De kijken naar de eindafrekeningen van projecten heroverwogen: de heroverweging blijft dus kwaliteit van de aanvragen loopt volgens de die de Mondriaan Stichting tussen medio niet beperkt tot een procedurele of juridische adviseurs nogal uiteen. Van de criteria bij de 2009 en medio 2010 heeft ondersteund. De toetsing. Belangrijk is ook dat de belangheb- regelingen vindt meer dan 75% dat ze terecht uitkomsten van haar onderzoek werpen een bende nieuwe informatie kan verschaffen, zijn; 66% noemt ze uitstekend of goed werk- helder licht op de verdeling van kostenposten die bij het nemen van een besluit over het baar. De voorbereiding door de Mondriaan in de eindafrekening, de verhouding tussen bezwaar wordt meegewogen. Stichting wordt door bijna iedereen gewaar- private en publieke middelen, de realisa- deerd als deskundig en precies. Ook het aan- ties van begrotingen en de aanwezigheid Het aantal bezwaren is in 2011 weer iets lager deel van de medewerkers in de vergaderingen van andere financiers bij projecten die de dan in 2010. Er tekent zich dus een neer- krijgt waardering. Mondriaan Stichting ondersteunt. waartse trend af. Tegen definitieve vaststel- lingen op een lager bedrag kwamen geen Ten slotte werd de adviseurs gevraagd naar de Evaluatie KulturA bezwaren binnen. belangrijkste thema’s, kansen en risico’s voor In 2011 werd een tussenevaluatie uitgevoerd de toekomst. De meest genoemde thema’s van KulturA, een regeling om de culturele In 2011 werden 16 bezwaren ontvangen. Er zijn: het maatschappelijk positioneren van infrastructuur op de Nederlandse Cariben te lagen nog 2 bezwaren uit 2010 ter beantwoor- kunst en cultuur, het creëren en vergroten versterken en de (internationale) uitwisseling ding. In totaal moest dus over 18 bezwa- van draagvlak voor culturele uitingen en het te stimuleren. De evaluatie werd uitgevoerd ren een besluit worden genomen. Over 15 op elkaar laten aansluiten van organisaties en door Eline Bezemer, student Erasmus Uni- bezwaren werd een besluit genomen, waarbij samenleving. Ook interdisciplinariteit, inter- versiteit Rotterdam. nationalisering en ondernemerschap worden vaak genoemd. Als belangrijkste kansen Uit de evaluatie blijkt dat de culturele gelden: meer samenwerking tussen instellin- infrastructuur op de Nederlandse Cariben Bezwaren gen en de noodzaak om scherpere keuzes te door KulturA is versterkt, maar dat de mate maken. De meest genoemde risico’s zijn: een waarin dat is gebeurd per discipline en eiland 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 naar binnen gekeerde blik en een zich terug- verschilt. Er is veel en duurzaam geïnvesteerd trekken op eigen, bekend terrein. Men vindt in materiaal en kunstexpertise en daarnaast Aanvragen 1037 1155 1341 1223 1168 1242 1013 dat het nieuwe Mondriaan Fonds zich zou is in beperkte mate aan zakelijke expertise Bezwaren* 32 49 45 32 24 18 16 moeten richten op: internationalisering, expe- en internationale uitwisseling bijgedragen. Herzien 3 9 11 5 6 5 10 riment, samenleving en diversiteit van het Samenwerking en kennisuitwisseling tussen Beroep rechtbank 1 0 2 2 1 0 1 kunstaanbod. Een aantal adviseurs hoopt dat organisaties op elk eiland afzonderlijk en tus- Beroep Raad van State 0 1 0 0 0 0 0 de fusie tussen Mondriaan Stichting en Fonds sen de eilanden onderling heeft nog te beperkt BKVB de samenhang tussen presentatie en plaatsgevonden. Als oorzaak wordt een productie van kunst (en erfgoed) versterkt. gebrek aan vertrouwen tussen de organisaties * inclusief bezwaren tegen niet-behandelde aanvragen en definitieve vaststellingen en intrekkingen genoemd. De culturele infrastructuur op de van eerder gehonoreerde aanvragen. Nederlandse Cariben kan verder gestimu-

40 Mondriaan Stichting / Evaluaties 41 leerd en versterkt worden door middelen aan Bestuur Communicatie Website te wenden die dit vertrouwen verbeteren. Op www.mondriaanfoundation.nl vinden Cultuur­fondsen kunnen daarbij een belang- Tot 30 december 2011 bestond het bestuur In 2011 stond de communicatie vooral in het aanvragers en andere geïnteresseerden infor- rijke rol vervullen. van de Mondriaan Stichting uit: teken van de Nederlandse inzending voor de matie over de regelingen en activiteiten van 54ste editie van de Biënnale van Venetië en de de Mondriaan Stichting. Naast informatie Nederlandse kunst in de internationale Hans Hoogervorst, voorzitter start van twee nieuwe stimuleringsmogelijk- over de voorwaarden, criteria, procedures en kunstwereld (tot 1 april 2011) heden: de Vrijwilligersregeling en de Mobiel adviescommissies kunnen zij hier aanvraag- Femke van Hest, verbonden aan de Faculteit voorzitter Autoriteit Financiële Markten Erfgoed Lening. formulieren, persberichten, jaarverslagen en der Historische en Kunstwetenschappen van Joost Kuiper, penningmeester (en waar­ andere publicaties downloaden. Ook vinden de Erasmus Universiteit Rotterdam, wijdde nemend voorzitter vanaf 1 april 2011) De Mondriaan Stichting communiceert aanvragers hier alle toezeggingen en een haar promotieonderzoek aan de internationale oud-lid Raad van bestuur ABN Amro intensief met aanvragers, belanghebbenden, selectie van voorbeeldprojecten die door ons positie van hedendaagse beeldende kunst uit Kai van Hasselt pers en andere geïnteresseerden om haar zijn ondersteund. Nederland. Naar verwachting publiceert zij de directeur Shinsekai Analysis regelingen en activiteiten te verantwoorden resultaten in de loop van 2012. Edwin van Huis en te promoten. Voor de promotie van de Persberichten per 1 juli directeur NCB Naturalis KunstKoop is het Nederlandse publiek de In 2011 verschenen 9 persberichten: Evaluatie Stimuleringsprijs voor culturele Liane van der Linden doelgroep. De belangrijkste communicatie­ 15 februari: Tweede bijdrage uit Pierre diversiteit directeur Kosmopolis Rotterdam doelen zijn het scheppen van duidelijke Janssen-legaat naar Arnhem Eind 2011 werd de evaluatie van de Stimule- Christine De Weerdt verwachtingen over de behandeling van 11 april: Opera Aperta / Loose Work, ringsprijs voor culturele diversiteit afgerond directeur STAM Stadsmuseum Gent aanvragen en regelingen, het bevorderen van Nederlands Paviljoen, 54ste Biënnale van met een publicatie: An offer you can’t refuse. goede aanvragen en projecten en het vormen Venetië Deze geeft inzicht in de resultaten en effecten Tijdens de bestuursvergaderingen in 2011 van een goedgeïnformeerd relatienetwerk. 14 april: Cultuurfondsen ondersteunen van de Stimuleringsprijs van de Mondriaan was het belangrijkste onderwerp de fusie met De Mondriaan Stichting heeft in 2011 de landelijke crowdfunding website Stichting en de voor- en nadelen van een het Fonds BKVB. Verder werd er gesproken volgende middelen ingezet: 12 mei: NAf 3.965.356 voor cultuur op de dergelijk instrument. De evaluatie werd uitge- over het nieuwe beleid, de 54ste Biënnale Nederlandse Cariben in 2010 voerd door Erwin Jans, met medewerking van van Venetië en de benoeming van adviseurs Beleidsplan 27 mei: Nederlandse inzending toont kracht Nancy Jouwe. > pagina 17 in adviescommissies. Aanvragen in verband Het beleidsplan presenteert relevante ontwik- culturele infrastructuur met bijdragen aan projecten, aankopen en kelingen, consequenties en de belangrijkste 30 mei: 30 kunstenaars/curatoren uit activiteiten worden in het bestuur slechts voornemens en ambities. Het Beleidsplan Nederland op Biënnale van Venetië bij uitzondering besproken. Wel krijgt het 2009–2012 is in een oplage van ruim drie- 14 juni: Fonds voor Cultuurparticipatie en bestuur bij elke vergadering een overzicht van duizend exemplaren verspreid onder (poten- Mondriaan Stichting investeren gezamenlijk de besluiten over de aanvragen en een over- tiële) aanvragers in binnen- en buitenland, in (im)materieel erfgoed en volkscultuur zicht van de lopende bezwaarprocedures. Per collega-instellingen, ministeries van OCW 28 juni: Mondriaan Stichting en Restauratie­ 30 december 2011 is de Mondriaan Stichting en Buitenlandse Zaken, ambassades, de Raad fonds introduceren lening voor restauratie gefuseerd met het Fonds BKVB en werd het voor Cultuur en pers. mobiel erfgoed bestuur van de Mondriaan Stichting eervol 8 september: Gitta Luiten vertrekt als gedechargeerd. Jaarverslag directeur Mondriaan Stichting Het jaarverslag verantwoordt de financiële bijdragen aan aanvragers in binnen- en bui- Door deze persberichten en door bij te dragen tenland en vermeldt alle aanvragen, bedragen aan uiteenlopende activiteiten werd free en activiteiten. Het annual report is een publicity verkregen in landelijke dagbladen, beknopte Engelstalige versie. regionale dagbladen, opinie- en vakbladen en De Mondriaan Stichting geeft traditioneel op radio en tv. > pagina 45 een jonge ontwerper de opdracht het jaar- verslag en het annual report vorm te geven. Facebook en blogs In 2010 zijn beide publicaties vormgegeven Om interactieve communicatie met uiteen­ door Edwin van Gelder. Het jaarverslag 2010 lopende doelgroepen mogelijk te maken werd opgenomen in de selectie van de Best worden ook sociale netwerken als communi- Verzorgde Jaarverslagen 2011. catiemiddel ingezet. De Mondriaan Stichting heeft een eigen pagina op Facebook met bijna tweeduizend fans. Daarnaast worden regel-

42 Mondriaan Stichting / Communicatie 43 matig weblogs ingezet tijdens werkbezoeken de promotie van het Nederlands paviljoen Mondriaan Stichting in de publiciteit in het buitenland en tijdens oriëntatiereizen. heeft de Mondriaan Stichting een nieuwe In 2011 zijn de volgende blogs bijgehouden: website gelanceerd: www.venicebiennale.nl. Beleid Van afzwaaiende senatoren ‘Dit gaat ten koste kwaliteit Zijlstra snoeit veel harder - Oriëntatiereis 2011: http://orientation- Deze informeert het publiek en biedt ruimte rest alleen een pasfotootje dans’ dan Raad voor Cultuur wil De verborgen eigenaar: De NRC Handelsblad NRC Handelsblad de Volkskrant trip2011.wordpress.com voor de pers om beeldmateriaal en teksten te financieel-economische 1 juni 2011 2 mei 2011 27 mei 2011 - KulturA: http://regelingkultura.word- downloaden. Ook fungeert deze website als sturingsrelatie tussen press.com een archief voor eerdere edities van de Neder- ministeries en zelfstandige Rel om staatssteun voor Haagse steun en kritiek voor ‘Toptalent blijft weg’ bestuursorganen nader kunst op pof ‘lompe kaasschaaf’ de Volkskrant landse inzending. bekeken NRC Handelsblad 28 mei 2011 Overige middelen Bestuurswetenschappen 23 juni 2011 2 mei 2011 januari 2011 ‘Cacaofabriek en Speelhuis Veranderingen in het beleid, introductie van Structureel klanttevredenheidsonderzoek Vrijwilligersregeling van ‘Kleinere orkesten kunnen krijgen last van bezuini- nieuwe stimuleringsmogelijkheden, wijzigin- Eenmaal per twee jaar evalueert de Marlene Dumas doet alles start omvallen’ gingen’ gen in bestaande stimuleringsmogelijkheden Mondriaan Stichting haar werkwijze en zonder een centje subsidie Peel & Maas Nieuws NRC Handelsblad NRC Handelsblad 6 juli 2011 2 mei 2011 4 juni 2011 en eigen activiteiten worden bekendgemaakt imago onder aanvragers die de afgelopen drie 15 januari 2011 via publicatie in Museumberichten en de jaar aanvraag hebben gedaan. In 2009 heeft ‘Minder geld te verdelen Schrik over impact bezui- Iedereen door met minder Staatscourant, direct mail, folders en adver- Blauw Research dit onderzoek uitgevoerd. Fonds BKVB en Mondriaan meer aanvragen’ nigingen NRC Handelsblad Stichting fuseren NRC Handelsblad NRC Handelsblad 7 juni 2011 tenties in binnen- en buitenlandse vakbladen. De algemene conclusie is dat de Mondriaan Origine 13 juli 2011 2 mei 2011 Stichting haar doelstellingen realiseert en een februari 2011 Twee kunstscenario’s Advies over bezuinigingen NRC Next Individuele informatie stevige positie in het veld inneemt. Kunst wereldwijd Bezuinigingen van Raad voor Cultuur oogst 8 juni 2011 Medewerkers van de Mondriaan Stichting Museumtijdschrift kritiek verstrekken informatie op maat via e-mail, februari 2011 Musea komen in 2012 in de Volkskrant Kabinet zet in op topcultuur zwaar weer terecht 2 mei 2011 in telefonische en persoonlijke gesprekken en Commissie: twijfel over BN DeStem 11 juni 2011 tijdens bezoeken van openingen, symposia en beoordelingen van Film- 6 januari 2011 ‘Dit is een kaasschaaf voor fonds heel dikke hompen’ Zijlstra ontziet top van andere bijeenkomsten. de Volkskrant Abrupt einde voor Scryption de Volkskrant kunstsector 8 februari 2011 NRC Handelsblad 2 mei 2011 NRC Handelsblad KunstKoop 10 januari 2011 11 juni 2011 Samen sparen voor een Cultuurinstellingen in Voor de promotie van de KunstKoop is het zwembad of concert ‘Dit betekent het einde’ onzekerheid ‘Kunst in de uitverkoop Nederlandse publiek de doelgroep. Galeries NRC Handelsblad BN DeStem gedaan’ vormen een essentiële schakel omdat zij direct 15 februari 2011 5 februari 2011 4 mei 2011 de Volkskrant 11 juni 2011 contact hebben met kopers en een belangrijk There are no rules Kunst is de hobby van een ‘Opvolgen advies Raad voor informatiepunt zijn. De door ontwerp­bureau Kunstbeeld kapitaalkrachtige elite Cultuur is een politiek spel’ Waar de klappen gaan vallen maart 2011 Eindhovens Dagblad NRC Handelsblad de Volkskrant Van Gog ontwikkelde communicatie­ 4 april 2011 23 mei 2011 11 juni 2011 strategie werd in 2011 verder voortgezet. Een Kunstensector moet meer belangrijk communicatiemiddel is de web- samenwerken Zijlstra stopt subsidie aan Cultuurinstellingen zijn Keuze voor de eredivisie, Dutch Art Works geschokt, strijdbaar en zonder visie site www.dekunstkoop.nl. Daarnaast werden 16 maart 2011 NRC Handelsblad zoeken oplossingen NRC Handelsblad in het tijdschrift Kunstbeeld, de Galeriegids 20 april 2011 Dagblad 14 juni 2011 Nederland gastland op 25 mei 2011 en de catalogi van Art Rotterdam en Art Spaanse ARCO-beurs ‘Dit is een enorme verschra- Halbering Amsterdam advertenties geplaatst. NRC Handelsblad ling van de cultuursector’ Kaalslag in cultuurstad De Telegraaf 13 april 2011 NRC Handelsblad Dagblad de Limburger 14 juni 2011 30 april 2011 25 mei 2011 54ste Biënnale van Venetië Nederland gastland in Exploitatie op korte termijn, De productie van de tentoonstelling, publi- Madrid ‘Slechts 50 instellingen Spring, neem het risico, ga dat is wat telt voor kabinet catie en andere publicitaire uitingen voor de Volkskrant krijgen nog rijkssubsidie’ vliegen! NRC Handelsblad 14 april 2011 NRC Handelsblad NRC Handelsblad 15 juni 2011 de Nederlandse presentatie Opera Aperta / 30 april 2011 26 mei 2011 Loose Work in het Nederlands paviljoen wer- Museum in gevaar Opheffing Ninsee dreigt bij Streekblad Zoetermeer ‘Ze hakken ons allemaal een ‘Zijlstra houdt vast aan eigen wegvallen subsidie den uitbesteed aan Wendel ten Arve (hoofd 5 mei 2011 been af – iedereen mank’ plannen’ Het Parool productie) en Marente Bloemheuvel (execu- NRC Handelsblad 22 juni 2011 tive advisor). De (inter)nationale pers werd Nieuw kunst- en cultuur- 30 april 2011 27 mei 2011 fonds Tegen de botte overheidsbijl door de Mondriaan Stichting gecoördineerd, Cultuuradvies oogst kritiek Nederland kunstland exit? helpt geen protestmars in samenwerking met Neumann Luz Net- 26 mei 2011 de Volkskrant Het Parool works. Deze editie heeft vooral veel Neder- 2 mei 2011 27 mei 2011 24 juni 2011 landse publiciteit opgeleverd. > pagina 47 Voor

44 Mondriaan Stichting / Communicatie / Mondriaan Stichting in de publiciteit 45 Cultuurbezuinigingen: waar Samen nadenken over een Hadj Versnipperd komt het verzet ‘Juist nu is een neutrale Beumers zoektocht naar een Opera in het Rietveld- 54ste Biënnale van Venetië vallen de klappen? grimmige toekomst De Groene Amsterdammer van kunstenaars op gang directeur nodig’ nationale identiteit paviljoen Fonk Friesch Dagblad de Volkskrant 7 april 2011 NRC Handelsblad NRC Handelsblad Chapeau! Magazine Dagblad de Limburger / 17 augustus 2011 25 juni 2011 4 maart 2011 23 juni 2011 9 september 2011 mei 2011 Limburgs Dagblad Niemand veilig in de kunst 4 juni 2011 ‘Er liggen al zoveel sluip- Kan protest plannen nog Kunstsector heeft voor het De Groene Amsterdammer De kunst is geen afwerk- Luiten verlaat Mondriaan Opvallend veel jonge kunst schutters op de loer’ tegenhouden? eerst één visie 7 april 2011 hoertje Stichting in Venetië Pleidooi voor meerduidig- De Groene Amsterdammer de Volkskrant NRC Handelsblad de Volkskrant NRC Handelsblad NRC Handelsblad heid 25 augustus 2011 27 juni 2011 29 maart 2011 Subsidie Kleine Komedie 24 juni 2011 9 september 2011 5 mei 2011 Trouw Het Parool 4 juni 2011 ILLUMInazioni Op een paar cadeautjes na Kunstwereld legt nieuw 8 april 2011 Cultuurwethouders: nu Gitta Luiten weg bij Mon- Wegblijven van biënnale een Museumtijdschrift wijzigt Kamer niets subsidiestelsel op tafel moeten wij het doen driaan Stichting gemiste kans Politiek is overal op Biën- 31 augustus 2011 NRC Handelsblad de Volkskrant Dolkstoot van achter de tafel NRC Handelsblad Het Parool BN DeStem nale Venetië 28 juni 2011 29 maart 2011 de Volkskrant 29 augustus 2011 9 september 2011 6 mei 2011 NRC Handelsblad 54ste Biënnale van Venetië 8 april 2011 4 en 5 juni 2011 Fonk Stripfestival vreest korting Tafel van Zes: kunstsubsi- Het is weer ieder voor zich. ‘Zo’n grote aanslag hadden Maastricht wil duidelijkheid 8 september 2011 in 2012 dies strenger ‘Meer stem voor publiek in Gezamenlijk optreden van we niet voorzien’ rol Guus Beumer Nederlands theater in BN DeStem NRC Handelsblad de kunsten’ kunstwereld in Tafel van Zes de Volkskrant Dagblad de Limburger / Venetië Kunstexplosie in Venetië 5 juli 2011 30 maart 2011 Binnenlands Bestuur is voorbij 9 september 2011 Limburgs Dagblad De Telegraaf Eigen Huis & Interieur 8 april 2011 NRC Handelsblad 21 mei 2011 6 juni 2011 30 september 2011 Niemand wil zijn naam ver- Dit mag in de krant: de 15 september 2011 Gitta Luiten weg bij Mon- binden aan een suf depot kunstsector komt met één De zes kunstbobo’s moeten driaan Stichting De koopman van Venetië Kunststof: Guus Beumer Nederland op de Biënnale de Volkskrant visie juist niet meewerken Stentor Deventer Dagblad Vrij Nederland van Venetië 9 juli 2011 NRC Next NRC Handelsblad Gitta Luiten 10 september 2011 21 mei 2011 9 juni 2011 Kunstbeeld 30 maart 2011 9 april 2011 30 september 2011 ‘Ensembles gaan sneuvelen’ De kunst gedijt bij directe Luiten stapt op bij Mondri- De criticus als kunstenaar Sla het Nederlands paviljoen NRC Handelsblad Kunstsector wil realistisch Laat Rutte uitleggen stijl van topvrouwen aan Stichting NRC Handelsblad maar over Beumer blikt terug op Biën- 13 juli 2011 zijn: meer subsidie komt waarom Tati goed is NRC Handelsblad Dagblad de Limburger / 31 mei 2011 de Volkskrant nale van Venetië er niet NRC Handelsblad 12 maart 2011 Limburgs Dagblad 10 juni 2011 Dagblad de Limburger / ‘Minder geld te verdelen, Trouw 19 april 2011 10 september 2011 People, péééople. 8 snap- Limburgs Dagblad meer aanvragen’ 30 maart 2011 Luiten directeur van shots uit Venetië Nederlands paviljoen Biën- 26 november 2011 NRC Handelsblad ‘Overheid richt zich te veel fusiefonds Fusie: Gitta Luiten Metropolis M nale van Venetië 13 juli 2011 Kunstensector bereikt op maken kunst’ NRC Handelsblad Elsevier juni 2011 Mister Motley Zijn mooiste opdracht ooit akkoord over nieuw bestel NRC Handelsblad 7 april 2011 17 september 2011 13 juni 2011 Dagblad de Limburger / Halbe, Hero van de PVV. de Volkskrant 21 april 2011 Biënnale van Venetië zoekt Limburgs Dagblad Diversiteit in de kunst? 30 maart 2011 Snel, zelfverzekerd en direct Zet open die ramen! grenzen op Wat is echt en wat namaak? 26 november 2011 Zonder ophef opgeheven The Marx Lounge NRC Handelsblad de Volkskrant Kunst & Antiek Journaal / Het Parool Contrast Oorlogsverklaring kunst de Volkskrant 7 april 2011 30 december 2011 Collect 15 juni 2011 Nederland staat centraal op 31 juli 2011 de Volkskrant 22 april 2011 juni 2011 Spaanse kunstbeurs 31 maart 2011 Gitta Luiten directeur van Nederlandse kunst bloeit op NRC Handelsblad Het beslissende middenveld Leden dwingen FNV Kiem fusiefonds Biënnale van Venetië To the Biennale or not to the Biënnale van Venetië 26 november 2011 Kunstbeeld Protest tegen plan Tafel uit kunstoverleg Het Parool (nationaal) Biennale? NRC Handelsblad 31 augustus 2011 van Zes NRC Handelsblad 8 april 2011 Kunstbeeld 16 juni 2011 Nederland op de Biënnale NRC Handelsblad 18 mei 2011 Guus Beumer, curator 54ste juni 2011 van Venetië (2001-2009) 1 april 2011 Luiten directeur fusiefonds Biënnale Venetië 54ste Biënnale van Venetië Museumtijdschrift Tafel van Zes Onrust in de kunsten groeit de Volkskrant Kunstbeeld Loflied op de Nederlandse www.beeldenmagazine.nl 30 november 2011 Paradoxale logica Het Parool 8 april 2011 maart 2011 infrastructuur 20 juni 2011 Geheime ‘tafel van zes’ de Volkskrant 18 mei 2011 NRC Handelsblad strijdt voor de toekomst 1 april 2011 Lex ter Braak directeur Jan Gewichtige passanten 1 juni 2011 Nergens geworteld Biënnale van Venetië NRC Handelsblad Vakbond trekt zich terug uit van Eyck Academie Elsevier De Groene Amsterdammer (internationaal) 25 januari 2011 Leden Tafel van Zes zitten overleg NRC Handelsblad 9 april 2011 Statement Nederland 23 juni 2011 met dubbele pet bij Zijlstra de Volkskrant 14 mei 2011 de Volkskrant National pavilions in the ‘Eigenlijk zijn deze bezuini- NRC Handelsblad 18 mei 2011 Kunstwerk op Biënnale ver- 3 juni 2011 Palazzo als decor Giardini and across the city gingen een zegen’ 5 april 2011 Lex ter Braak leidt Jan van wijst naar kracht cultuur Elsevier Art Newspaper de Volkskrant Laat dit nekschot op cultuur Eyck Academie Dagblad de Limburger / Beumer regisseert fictieve 25 juni 2011 1 juni 2011 4 februari 2011 Theaters kritisch op Tafel niet gebeuren de Volkskrant Limburgs Dagblad opera van Zes NRC Handelsblad 17 mei 2011 12 april 2011 De Telegraaf Agendaladder: 54ste Biën- Wir sind alle Roma Ridders op zoek naar een Het Parool 3 juni 2011 3 juni 2011 nale van Venetië Süddeutsche Zeitung nieuwe graal 5 april 2011 Profiel Acht Nederlanders naar Fonk 3 juni 2011 de Volkskrant Opstand Vrij Nederland Biënnale Venetië Guus Beumer maakt state- 6 juli 2011 4 februari 2011 Amateurs NRC Handelsblad 8 juni 2011 Friesch Dagblad ment op Biënnale Politics and art collide Het Parool 4 juni 2011 12 april 2011 Dagblad de Limburger / Ruime selectie voor biënnale beside the empty Grand Minder waar het kan, beter 6 april 2011 Twintig jaar na de CPN Limburgs Dagblad Opzij Canal waar het moet ‘Het kan hun helemaal niets Het Parool Kunstenaars naar Biënnale 4 juni 2011 juli en augustus 2011 The Observer De Tafel van Zes Kunstbezuinigingen gaan in schelen. Niets. Nada. Geen 9 juni 2011 Venetië 5 juni 2011 maart 2011 per 2013 reet’ De Gooi- en Eemlander / Het gelijk van Zijlstra Het Parool NRC Next / Noord- NRC Handelsblad 6 april 2011 6 juni 2011 hollands Dagblad 11 augustus 2011 12 april 2011

46 Mondriaan Stichting / Communicatie / Mondriaan Stichting in de publiciteit 47 Kirsty Bell on the Interna- De Portretwinkel op kunst- BankGiro Loterij verrast Vrijheid in de marge Publiek helpt museum bij Veiligheid & Toegankelijk- Aankoop werk Pyke Koch ‘Het schilderij is bijna te tional Pavilions at the 54th beurs Realisme museum Broeker Veiling Kunstbeeld aankoop heid Religieus Erfgoed Stadsblad Utrecht goedkoop’ Haarlems Dagblad / IJmui- Langedijker Nieuwsblad mei 2011 Limburg 9 februari 2011 De Twentsche Courant art agenda der Courant 16 februari 2011 10 juni 2011 Zondags-Nieuws 7 juni 2011 12 januari 2011 Niki de Saint Phalle 19 juni 2011 Ongenaakbaarheid 10 mei 2011 Vuur verwoest museumstuk Outside-In Bezoekers betalen mee aan Trouw Der Kunst eine Bühne Galerie Wit opnieuw in de SGB Navenant schilderij Terug naar die feestdag van 12 februari 2011 Recent aangekocht video’s in Freitag prijzen BN DeStem / Provinciale mei 2011 Nederlands Dagblad 31 augustus De Hallen 9 juni 2011 De Stad Wageningen Zeeuwse Courant 10 juni 2011 Haarlems Dagblad Frans Hals Museum ver- De Schoter 2 februari 2011 16 februari 2011 FotoFestival Naarden wil 29 juli 2011 werft een Salomon de Bray 26 mei 2011 The Venice Effect vleugels uitslaan Droomaankoop – Museum Kunst & Antiek Journaal / The Art Newspaper Galerie Wit Drie ton extra voor Volks- P/f, Professionele Fotografie koopt werk met giften Westerse kunstbeurs in Collect Droom komt uit voor 9 juni 2011 De Veluwe Post buurtmuseum mei 2011 publiek Azië. ART HK maart 2011 museum 4 februari 2011 AD Groene Hart / AD Trouw Kunstbeeld Huis aan Huis Enschede Venice Biennale Utrechts Nieuwsblad Hotel MariaKapel 10 juni 2011 31 augustus 2011 Schilderij te koop voor drie 15 juni 2011 Information Times Kunst kopen 25 februari 2011 presenteert het lastminute biertjes per Zwollenaar 10 juni 2011 Zin residency project Droomaankoop museum Vives gaat naar school Haags Gemeentemuseum juni 2011 Azië aan zet West-Friesland op Zondag rond Vives 22 en 23 maart 2011 koopt belangrijk werk Venice Biennale Kunstbeeld 8 mei 2011 De Twentsche Courant 30 september 2011 Louise Bourgeois Beijing Evening News Galerie Espace Enny: Goed maart 2011 Tubantia Teylers verwerft werk van de Volkskrant 15 juni 2011 en kwaad ‘Vasthouden aan toege- 10 juni 2011 Gewaagd springerige Karel van Mander 22 juni 2011 Contact Een kritische noot aan de voegde waarde’ aanpak NRC Handelsblad Bühnenkunst aus Berlin 9 augustus 2011 muur InterieurBouw Sing-in museum Oud- Trouw 24 maart 2011 Gemeente Weert wil col- Zitty Stadtmagazin Berlin Kunstbeeld 13 mei 2011 Overschie. Schoolliedjes als 7 oktober 2011 lectie Werz kopen 16 juni 2011 Zomertentoonstelling maart 2011 cultureel erfgoed Karel van Mander vanaf Dagblad de Limburger Galerie Wilms in Venlo Hollandse Meesters in de Overschiese Krant Ixea: woonwinkelen in dinsdag op zaal 25 juli 2011 Noch einmal die Sanduhr Trompetter Hotel MariaKapel Hoorn 21e eeuw 22 juni 2011 Romeinse stijl Haarlems Dagblad / IJmuider umgedreht 10 augustus 2011 presenteert: The Making Dagblad van het Noorden / Courant / Noordhollands Schikking over doek Jan taz.die tageszeitung of Now 21 mei 2011 Dordts erfgoedcentrum Leeuwarder Courant Dagblad Steen 25 juni 2011 West-Friesland op Zondag werkt mee aan archief van 8 oktober 2011 26 maart 2011 NRC Handelsblad Ondersteunde projecten 6 maart 2011 Iedereen identificeert zich Bonaire 15 augustus 2011 Venice Biennale met fotoportret AD De Dordtenaar Het Kröller-Müller Karel van Mander te zien in Art World Leren hoe een museum ruikt Wie wat bewaart, heeft wat NRC Handelsblad 23 juni 2011 Museum; ook in de winter- Teylers Tobias en Sarah blijven in juli 2011 Den Haag Centraal Haarlems Dagblad 24 mei 2011 maanden warm aanbevolen Den Haag 7 januari 2011 8 maart 2011 Ramallah loopt uit voor Veenendaalse Krant.nl 29 maart 2011 AD Haagsche Courant Das Ende vom Abgesang auf Migratieboek met een Picasso 21 december 2011 16 augustus 2011 die Nationenpavillons Weer erkenning en verlen- ANP was erbij – waar was jij? boodschap Eindhovens Dagblad Zout in de klomp Bauwelt ging expositie museum De Zeeuwsch Vlaams Adver- Historisch Nieuwsblad 27 juni 2011 De facelift van Museum Leven in Frankrijk Den Haag schikt met erf­ juli 2011 Scheper tentieblad juni 2011 Vrolik april 2011 gename Goudstikker De Twentsche Courant 30 maart 2011 Palestijnen leren Picasso NTvG Nederlands Tijd- Friesch Dagblad The legend of Venice. From a Tubantia The beat goes on kennen schrift voor Geneeskunde Zeldzame prent van Karel 16 augustus 2011 port to an art center 7 januari 2011 Odding: ‘Je pakt ’n hoekje en Kunstbeeld 24 december 2011 van Mander nu in Teylers Harper’s Bazaar Art het wordt steeds groter’ juni 2011 27 juni 2011 Museum Den Haag schikt met erf­ juli 2011 De Scheper telt mee in nati- Extra Nieuws Leerdam Trouw gename Goudstikker onale Museumwereld 13 april 2011 Raoul Heertje opent Natio- Museum schiet Palestina Aankopen 2 april 2011 Het Parool 54th Venice Biennale Berkelland Nieuws nale Automatiek te hulp 16 augustus 2011 Tableau – Fine Arts 11 januari 2011 ‘Eén Van Abbe in Nederland De Beverwijker / De Cas- Leeuwarder Courant Spiegeleffecten in Boijmans Museum heeft expositie Chi Magazine is eigenlijk niet genoeg’ tricummer / Heemskerkse 1 juli 2011 Trouw Peng aangekocht Schikking rond veel­ augustus 2011 Weer erkenning en verlen- Brabants Dagblad Courant / De Heemsteder / 8 januari 2011 Dagblad van het Noorden besproken schilderij ging expositie museum De 20 april 2011 De Hofgeest / De Jutter / De Twaalfhonderd OVER- 2 april 2011 Vor dem Kino Scheper Schoter / Uitgeester Courant ALLS wapperen in Boter- Frans Hals Museum koopt 16 augustus 2011 Kunstzeitung De Stentor ‘Eén Van Abbe in Nederland 4 juni 2011 huispolder een De Bray Contrastverhouding 1 augustus 2011 11 januari 2011 is eigenlijk niet genoeg’ Leiderdorps Weekblad Haarlems Dagblad / IJmuider Het Financieele Dagblad Getouwtrek om tweedelig Eindhovens Dagblad Crowdfunding is succes bij 15 juni 2011 Courant / Noordhollands 10 april 2011 schilderij Jan Steen ten einde ‘Nooit meer KiK als het 23 april 2011 museum Twenthe Dagblad Trouw Kunstkoop eenmaal weg is’ NRC Handelsblad Museum De Wieger 28 januari 2011 Help Twente aan een echte 16 augustus 2011 Meppeler Courant / Opregte Welkom, Escamp 9 juni 2011 Peelbelang / Weekblad voor Gainsborough Geen geld, wel kunst Steenwijker Courant Telstar Deurne Museum Boijmans Van NRC Handelsblad Gemeente koopt eigen Jan Consumentengids 14 januari 2011 28 april 2011 Eindelijk een trefpunt voor 16 juni 2011 Beuningen koopt spiegel­ 3 mei 2011 Steen januari 2011 De Stijl kamer Yayoi Kusama Posthoorn Een aanval op de eenvor- De minste weerstand NRC Handelsblad DiEP helpt bij digitaliseren Kunst & Antiek Journaal / Rijksmuseum Twenthe wil 17 augustus 2011 Meet & Greet André migheid Kunstbeeld 9 juni 2011 van archief Bonaire Collect geld voor schilderij Wiehager NRC Handelsblad mei 2011 Stem van Dordt februari 2011 Huis aan Huis Enschede Doek van Jan Steen De Trompetter 21 januari 2011 Publiek helpt museum bij 22 juni 2011 4 mei 2011 definitief herenigd 5 januari 2011 Een hoofdrol voor de Arabi- aankoop schilderij Frans Hals Museum ver- Den Haag Centraal BankGiro Loterij verrast sche lente AD werft zeldzaam werk 19 augustus 2011 museum Broeker Veiling Kunstbeeld 10 juni 2011 De Schoter Heerhugowaards Nieuwsblad mei 2011 3 februari 2011 15 februari 2011

48 Mondriaan Stichting / Communicatie / Mondriaan Stichting in de publiciteit 49 Ons Rijksmuseum Leden willen Museum- Toekenningen Projecten NRC Handelsblad goudA uit hun vereniging beeldende kunst, vormgeving en cultureel erfgoed 25 augustus 2011 zetten NRC Handelsblad Dit overzicht bevat een korte beschrijving van Kerkelijke topstukken in 8 september 2011 37PK, Haarlem Weert alle projecten die in 2011 een bijdrage hebben Counter Memory Uit in Limburg ontvangen. Bij elk project worden telkens € 10.255 – € 51.523 / september – oktober 2011 27 september 2011 twee bedragen genoemd: het eerste bedrag is Beeldend kunstenaar Kaleb de Groot en historicus de toezegging van de Mondriaan Stichting, en filmmaker Iben Trino-Molenkamp onderzochten Het is allemaal puur goud wie toegang heeft tot de vorming van het Nederlands wat er blinkt het tweede bedrag is de totaalbegroting van erfgoed. Met foto’s uit het archief van Spaarnestad Leidsch Dagblad het project. 13 oktober 2011 Photo, ander historisch beeldmateriaal en een in Indonesië opgenomen documentaire, maakten zij een De Gouden Eeuw in een installatie die de mechanismen van collectieve herin- zilveren licht nering en herdenking blootlegde. Haarlems Dagblad / IJmuider Courant 60 Layers of Cake, Amsterdam 31 december 2011 Grote kunst voor kleine mensen bij de buren € 36.000 – € 173.780 / oktober 2011 Legaat Twaalf kunstenaars en filmmakers met een niet- westerse achtergrond maakten korte kunstfilms Tweede bedrag legaat naar voor kinderen van 4 tot 6 jaar. Films die uitgaan museum Arnhem van alledaagse observaties en diversiteit verkennen. de Volkskrant Met dit project in samenwerking met Villa Zebra en 16 februari 2011 presentatieplatforms bereikt 60 Layers of Cake dat Pierre Janssen laat Sluijters kleuters in aanraking komen met kunst. na aan MMKA De Gelderlander Afrika Museum, Berg en Dal 17 februari 2011 Goddelijk en griezelig: het geheim van de slang € 65.000 – € 424.000 / april – november 2012 Overig Deze tentoonstelling laat in hedendaagse en oude, in Afrikaanse en westerse kunst zien dat de slang bijzon- Een Gooise jongen die echt der betekenisvol is, en kwam tot stand in samenwer- wat kan king met het Museum voor hedendaagse Aboriginal Het Parool kunst, het Allard Pierson Museum, het Rijksmuseum 29 maart 2011 van Oudheden, het Tropenmuseum, het Wereldmu- seum en internationale instellingen, zoals het Louvre. Erik van Ginkel verruilt Boijmans voor het Rijks Het Financieele Dagblad Amsterdam Museum, Amsterdam 2 mei 2011 Amsterdam - Istanbul € 75.000 – € 450.550 / april – december 2012 ‘Wij zijn een dapper, klein Het Amsterdam Museum organiseert tijdens de vie- museum’ ring van vierhonderd jaar diplomatieke betrekkingen NRC Handelsblad 7 juli 2011 tussen Nederland en Turkije in 2012 drie tentoon- stellingen, met als gemeenschappelijk thema het Benoem een Criticus des pionieren van Nederlanders in Turkije en van Turken Vaderlands in Nederland. De tentoonstellingen zijn het resultaat de Volkskrant van samenwerking met een groot aantal partners. 28 juli 2011 Arnhem Mode Biënnale, Arnhem ‘Eén plus één is in ons geval zeker meer dan twee’ Reis- en verblijfkosten journalisten Haarlems Dagblad € 21.950 – € 39.395 / juni – juli 2011 29 juli 2011 Op uitnodiging van de Arnhem Mode Biënnale schre- ven buitenlandse journalisten over de vierde editie van Winnaars en verliezers dit mode-evenement. Historisch Nieuwsblad 31 augustus 2011 Artworlds, Rotterdam Van Riebeeck krijgt eigen ZomerExpo2012 museum € 60.000 – € 200.000 / juni – augustus 2012 Culemborgse Courant De tweede editie van deze zomertentoonstelling met 7 september 2011 een groot aantal kunstenaars, zowel professionals

50 Mondriaan Stichting / Toekenningen / Projecten 51 als amateurs, is geïnspireerd op de Britse Summer der Abraham Bloemaert (1566 – 1651) kleur als vorm zien hoe kunstenaars in het Midden-Oosten al langer Foam_Fotografiemuseum, Amsterdam Exhibition van de Royal Academy of Arts en de Bel- benaderde zonder een specifieke voorstelling na te op de dringende vraag naar democratie vooruitliepen. What’s Next? Grand Finale gische Canvascollectie, en kan leiden tot interessante streven. Bloemaerts werk werd gecombineerd met dat € 75.000 – € 576.170 / november 2011 uitwisseling tussen kunstenaars en instellingen en tot van tijdgenoten en moderner werk. Daarnaast kon het Den Haag onder de Hemel, Den Haag What’s Next? Grand Finale vormde het sluitstuk van bredere belangstelling voor hedendaagse beeldende publiek zich verdiepen in technische aspecten van het Den Haag onder de Hemel de activiteiten die plaatsvonden in het jubileumjaar kunst. schilderen, en zelf tekenen. € 28.000 – € 1.214.500 / juni – september 2011 van Foam en leverde een bijdrage aan het debat over Den Haag Sculptuur en Museum Beelden aan Zee fotografie. De bevindingen uit dit jaar werden vertaald Athenaeum - Polak & Van Gennep, Amsterdam Centrum Beeldende Kunst Zeeland, Middelburg toonden Chinese beeldhouwkunst in het museum en naar voorstellen over de toekomst van de fotografie, Berberbibliotheek Façade 2012 in de openbare ruimte. Aanleiding voor dit landelijk de fotograaf, het fotografiemuseum en de museumbe- € 28.600 – € 71.500 / 2011 – 2014 € 75.000 – € 908.000 / augustus – november 2012 publieksevenement was de herdenking van honderd zoeker. De Berberbibliotheek bestaat uit nog niet in het In het najaar van 2012 organiseert CBK Zeeland met jaar Chinezen in Nederland. De Chinese gemeen- Nederlands verschenen boeken van auteurs met een een groot aantal Nederlandse en Belgische instellingen schap in Den Haag was er nauw bij betrokken. Fokker Spin Centennial, Haarlem Berberachtergrond, een website en debatten. Het doel de kunst- en architectuurmanifestatie Façade 2012, Het Fokker Concept is literair en maatschappelijk: de teksten die worden over architectuur en authenticiteit van de stad. Vijftien Discovery Center Continium, Kerkrade € 18.000 – € 51.500 / augustus – september 2011 ontsloten zijn van onomstreden literaire kwaliteit installaties van internationaal bekende kunstenaars Brein Toen Anthony Fokker in 1911 met zijn Spin boven en ze vertellen iets van de culturele achtergrond van vormen een kunstroute door Middelburg, aangevuld € 75.000 – € 485.025 / 2012 Haarlem vloog, begon de luchtvaartindustrie in Marokkaanse Nederlanders, die voor het merendeel door tentoonstellingen, rondleidingen en uiteenlo- Dit project over de plasticiteit van het menselijk brein Nederland. Deze tentoonstelling, die tot stand kwam een Berberachtergrond hebben. pende, ook wetenschappelijke, publieksactiviteiten. bestaat uit interactieve tentoonstellingen, lezingen, met medewerking van het bedrijfsleven, liet zien hoe workshops, excursies naar onderzoekslabs, talkshow de onderneming Fokker zich heeft ontwikkeld. Het bART platform voor actuele kunsten, Cobra Museum voor Moderne Kunst, Amstelveen en quiz, ontmoetingsbijeenkomsten, web-tv en een accent lag op innovatie en op de actuele en relevante ’s-Hertogenbosch Klee en Cobra: Kinderspel theatervoorstelling en performance. Cultureel erfgoed waarde van erfgoed. Game-City € 85.000 – € 498.200 / januari – april 2012 wordt ingezet om het publiek te bereiken, met aan- € 10.000 – € 110.000 / september – november 2011 Het Cobra Museum maakte met het Zwitserse dacht voor bijzondere doelgroepen als patiëntenvereni- Fotofestival Naarden, Westzaan Game-City ging over de invloed van games op de Zentrum Paul Klee en het Deense Lousiana Museum gingen of bedrijven. Fotofestival Naarden 2011 samenleving en de opkomst van een nieuwe digitale of Modern Art een tentoonstelling over de belang- € 75.000 – € 431.690 / mei – juni 2011 beeldtaal. Het project bestond uit een tentoonstel- stelling van Paul Klee en Cobrakunstenaars voor het Drents Plateau, Assen Het tweejaarlijkse Fotofestival Naarden toonde ling van beeldend kunstenaars en gameontwerpers kinderlijk element in de kunst. De kindertekening Geopark Hondsruggebied Nederlandse fotografie met het portret als thema: in het CBK en gaming-activiteiten elders in de stad, stond centraal. Ook de studie van kindertekeningen in € 75.000 – € 2.135.000 / oktober 2011 – april 2014 Let’s Face It - Portraits of Dutch Photography. De en kwam in nauwe samenwerking met scholen en de ontwikkelingspsychologie kreeg aandacht. In Drenthe wordt het eerste Geopark van Neder- internationale bekendheid van Nederlandse portret- bedrijven tot stand. land aangelegd. Geopark Hondsruggebied gaat kunstenaars was het uitgangspunt om hedendaagse Cobra Museum voor Moderne Kunst, Amstelveen over gebiedsontwikkeling en identiteitsgevoel bij de tegenhangers van Rembrandt en Vermeer in de Berlagehuis, Usquert Zaaien en wieden - volkscultuur in hedendaagse kunst bewoners. Het vertelt een uniek Nederlands cultuur- fotografie op te zoeken. Subthema’s waren onder meer Berlage in het Noorden € 35.000 – € 106.570 / juni – september 2011 historisch verhaal dat nauwelijks bekend is, ook niet naaktportretten, bekende personen, zelfportretten. € 20.000 – € 134.500 / augustus – oktober 2011 Deze tentoonstelling bracht Europese kunstenaars bij de inwoners van het gebied. Europa als geheel telt Het voormalige raadhuis in het Groningse Usquert bijeen voor wie volkscultuur een bron van inspiratie is. inmiddels 46 Europese Geoparken. Geld- en Bankmuseum, Utrecht bood onderdak aan een tentoonstelling over H.P. Hun werk werd gepresenteerd tegen de achtergrond Gelukzoekers - magie van geld Berlage, naar wiens ontwerp dit gebouw tussen 1928 van onderwerpen als volkscultuur en nationale iden- Film + Design, Breda € 40.000 – € 198.000 / juni 2011 – april 2012 en 1930 is gerealiseerd. De tentoonstelling kwam tot titeit, verdwijnende tradities en rituelen, en commer- Film + Design Festival De tentoonstelling maakte aanschouwelijk welke rol stand in samenwerking met het Gemeentemuseum cialisering van volkscultuur. In het randprogramma € 15.000 – € 97.700 / oktober 2011 geld speelt in de wereld van geluk en gezondheid. Zo Den Haag en werd gecombineerd met een architec- werkte het museum samen met het Nederlands Tijdens de Dutch Design Week in Eindhoven vond waren er kruismunten te zien, die beschermen tegen tuurwandeling, een publicatie, debatten en educatieve Centrum voor Volkscultuur. het Film + Design Festival plaats: film over design het kwaad, en munten voor begrafenisriten. Bezoekers activiteiten. en film als designdiscipline. Bij de filmvertoningen konden meedoen door een Koreaans waarzegritueel Corpus Experience, Oegstgeest werden sprekers uitgenodigd en paneldiscussies na te spelen of bijvoorbeeld een eigen magische munt Beyond Expression, Amsterdam Anatomische les georganiseerd. Ook een conferentie, The Influencers, te maken. TransNatural 02 € 50.000 – € 249.000 / 2012 en presentaties in de openbare ruimte maakten deel uit € 30.000 – € 296.000 / maart – april 2011 Anatomische les in de medische infoteek van Corpus van het programma. Gelders Erfgoed, Zutphen Dit experimentele en uitdagende project zocht naar Experience maakt het mogelijk op een verrassende Gelegerd in manieren om de tegenstelling tussen natuur en tech- manier informatie op te doen over het lichaam en dit Flux-S, Eindhoven € 85.000 – € 150.000 / juni – september 2012 nologie te overstijgen. Het bestond uit een tentoon- anders te beleven. Het project sluit aan bij de toene- Prelude Flux/S3 Dit festival wil het militaire verleden van Gelderland stelling, een symposium en workshops voor kinderen, mende belangstelling voor lichaam en gezondheid en € 12.500 – € 187.500 / augustus 2011 – mei 2012 toegankelijk maken en het cultuurtoerisme bevorde- jongeren en professionals. Bijdragen van een selectie legt tegelijk een relatie met (cultuur)geschiedenis en Flux/S3 - SQUARE ONE was de publiciteitscam- ren. Het wordt georganiseerd door CODA, Gelders van internationale kunstenaars, ontwerpers en onder- persoonlijke gezondheid. pagne voor de Prelude van Flux/S3, festival over Archief, Gelders Erfgoed, Gelders Genootschap, en zoekers resulteerden in een staalkaart van discipline- stedelijke ontwikkeling in Eindhoven. Via lokale stimuleert musea, historische verenigingen en andere overschrijdend en biotechnologisch werk. De Balie, Amsterdam kunst- en cultuurinstellingen en andere bedrijven betrokken instellingen gezamenlijk het militaire Cultural Activism in the Middle East en verenigingen werd het publiek betrokken bij het erfgoed onder de aandacht te brengen en daarbij van Centraal Museum, Utrecht € 13.000 – € 87.296 / december 2011 claimen van de openbare ruimte. Vooruitlopend op elkaar te leren. Het Bloemaerteffect! Kleur en compositie in de Cultural Activism in the Middle East was een reactie het festival voerden deelnemers choreografieën op het Gouden Eeuw op de protesten in de Arabische wereld in 2010 en Flux-S-terrein uit. € 45.000 – € 587.500 / november 2011 – februari 2012 2011: de ‘Arabische Lente’. Het festival liet in exposi- Deze overzichtstentoonstelling liet zien hoe de schil- ties, performances en debatten voor een breed publiek

52 Mondriaan Stichting / Toekenningen / Projecten 53 Gemeentemuseum, Den Haag Het Dolhuys, Haarlem met een uitgebreide verzameling Aziatische keramiek, mensen tegenwoordig nog zelfvoorzienend zijn, was Vernieuwde presentatie De Stijl Wij zullen doorgaan - de kunst van het ouder worden afkomstig uit de vier belangrijkste museale collecties de vraag. Het fort bood ruimte aan zich langzaam ont- € 100.000 – € 921.000 / september 2011 – januari 2014 € 25.000 – € 296.790 / augustus 2011 – maart 2012 Aziatica: Gemeentemuseum Den Haag, Groninger wikkelende installaties: ‘groeiprojecten’, die een relatie Deze tentoonstelling verduidelijkt de maatschappe- Het Dolhuys wilde de, meestal negatieve, beeld- Museum, Rijksmuseum Amsterdam en Het Princes- legden tussen beeldende kunst, erfgoed en natuur. Met lijke actualiteit van De Stijl en maakt een internatio- vorming rond ouder worden ter discussie stellen en sehof zelf. In samenwerking met Chinese organisaties Stroom Den Haag werd een lezingen- en activiteiten- nale collectie, aangevuld met wisselende bruiklenen aankomende ouderen een nieuw perspectief bieden in Nederland werd klassieke hoge cultuur toegankelijk programma ontwikkeld. van andere Nederlandse musea, op een aantrekkelijke op het eigen ouder worden. Naast een tentoonstelling gemaakt voor uiteenlopende doelgroepen. manier permanent toegankelijk. De presentatie is niet bood het museum een outreach program voor Haar- Kunstfort Asperen, Amsterdam geschiedkundig of chronologisch maar thematisch en lemse verzorgingstehuizen, een documentaire en een Keramiekmuseum Het Princessehof, Leeuwarden Too late, too little (and how) to fail gracefully interactief, en onderstreept het belang van creativiteit randprogramma met film, toneel en debat. Groen geluk: van lusthof tot volkstuin € 50.000 – € 368.000 / juni – september 2011 en innovatie voor de samenleving. € 75.000 – € 215.000 / maart – oktober 2012 Naar aanleiding van de militaire geschiedenis van Ikonenmuseum, Kampen Keramiekmuseum Princessehof maakt in 2012, het Kunstfort Asperen wilde deze tentoonstelling een Geofort, Herwijnen Presentatie Jeckel-collectie jaar van de historische buitenplaatsen, een tentoonstel- breed publiek tot denken aanzetten over hoe territoria GeoExperience € 17.000 – € 200.000 / voorjaar 2012 ling over een onderwerp waar veel belangstelling voor worden afgebakend en of dit bijdraagt aan veiligheid € 50.000 – € 400.788 / voorjaar 2012 Deze tentoonstelling zou de, overwegend houten, bestaat: tuinen. De museumzalen worden ingericht en bescherming. Bezoekers werden interactief bij dit Het monumentale Fort bij de Nieuwe Steeg, ten oos- iconen uit de collectie van het Ikonenmuseum als echte tuinen, die worden onderhouden door lokale onderwerp betrokken en kregen substantiële sociale, ten van Asperen, wordt veranderd in een Geofort, dat Kampen combineren met de bronzen (reis)iconen uit tuinclubs. Rond de tentoonstelling is van alles te doen, politieke en culturele kwesties voorgelegd. een presentatie biedt van alles wat met ‘geo’ te maken de collectie Jeckel. Bijzondere aandacht zou uitgaan van een workshop bloemschikken tot een tuinkabou- heeft. Daardoor kan een breed publiek ervaren wat de naar de verschillen, maar ook overeenkomsten, tussen termanifestatie. Kunsthal KadE, Amersfoort geowereld interessant en relevant maakt, en het lokale kerkelijke en meer persoonlijke vormen van devotie. MärklinWorld erfgoed behouden blijven voor de toekomst. Koninklijk Instituut voor de Tropen, Amsterdam € 50.000 – € 231.500 / september 2011 – januari 2012 Imagine IC, Amsterdam Dood Deze tentoonstelling bracht beelden (installaties, Grote Kerk, Den Haag Superdiverse beelden voor iedereen: transformatie in € 75.000 – € 730.000 / november 2011 – schilderijen, foto’s, maquettes, video’s) van echte Orange, Gold & Genius partnerschap september 2012 en geconstrueerde werelden (steden, landschappen) € 100.000 – € 2.250.000 / najaar 2012 € 45.000 – € 184.615 / oktober 2011 – december 2012 Vanuit het perspectief van de mens die afscheid neemt in combinatie met een grote modelspoorbaan van In deze tentoonstelling in de Grote Kerk kunnen Met Aletta, instituut voor vrouwengeschiedenis, Beeld van een bekende presenteert Dood afscheids- en Märklin en miniatuurhuizen. Ze kwam tot stand in bezoekers de Gouden Eeuw door de ogen van en Geluid en het Stadsarchief Amsterdam ontwikkelt overgangsrituelen uit diverse culturen. Bezoekers kun- samenwerking met een groot aantal partners, uit onder Constantijn Huygens en zijn zoon Christiaan beleven, Imagine Identity & Culture een online beeldbank met nen inspiratie opdoen voor hun eigen omgang met de meer wetenschap en gaming, en was gericht op een zich meer bewust worden van de geschiedenis van een selectie uit haar archief. Imagine IC beschikt over dood. Deze tentoonstelling is een samenwerking met breed publiek. Nederland, inzicht krijgen in politieke problemen een unieke collectie, die is ontstaan uit de projecten Nederlands Uitvaart Museum Tot Zover. Daar vond en de werking van diplomatie, en kennismaken met waarmee ze de cultureel diverse hedendaagse samenle- de, eveneens ondersteunde, tentoonstelling Afterlife Kunsthal, Rotterdam praktische gevolgen van Christiaans theorieën. ving en het migrantenerfgoed verbeeldt. plaats. Chuck Close: Prints € 50.000 – € 198.100 / januari – mei 2012 Grote Ogen, Rotterdam Incubate, Tilburg Kröller-Müller Museum, Otterlo Dit overzicht paste om artistieke redenen in het Eversteijn, bokser en herenkapper We Are Incubate Windflower, Perceptions of Nature tentoonstellingsprogramma, maar ook om de manier € 25.000 – € 199.170 / september 2011 – januari 2012 € 35.000 – € 93.980 / september 2011 € 80.000 – € 379.000 / oktober 2011 – januari 2012 waarop Close, gedeeltelijk verlamd, doorwerkt. De Dit project ging over de Rotterdamse bokskampioen We Are Incubate stond in het teken van samenwer- Twaalf kunstenaars lieten zien hoe ze tegen de natuur Kunsthal besteedt geregeld aandacht aan mensen met Cor Eversteijn (1949 – 1983). Fotograaf Carel van king: welke actieve rol kan het publiek spelen bij de aankijken. Windflower verwees naar een kunstwerk een beperking en werkt samen met Stichting Pameijer, Hees volgde de bokser vanaf de jaren zeventig. Zijn beleving van cultuur en met welke veranderingen krij- van Ian Hamilton Finlay uit de vaste collectie. Het die vindt dat mensen met verstandelijke beperkin- foto’s werden samen met filmfragmenten, privéfoto’s gen kunstenaars en curatoren te maken door nieuwe stond symbool voor het onderwerp van dit project, gen of psychiatrische problemen thuishoren in de en ander archiefmateriaal in Museum Boijmans Van participatieve vormen van samenleven. Het project dat naast een tentoonstelling ook lespakketten en samenleving. Beuningen getoond. Daarbij verscheen een boek en maakte deel uit van Incubate, multidisciplinair festival publieksactiviteiten omvatte: frêle natuur in een wereld werden publieksactiviteiten georganiseerd, waaronder voor onafhankelijke cultuur. gebiologeerd door vooruitgangsstreven. Mediamatic Lab, Amsterdam boksclinics. New Order Joods Historisch Museum, Amsterdam Kunstenfestival GrensWerk, Enschede € 20.000 – € 109.000 / december 2011 – februari 2012 Hazartfactory, Hengelo Ontsluiting en herinrichting Portugese Synagoge Kunstenfestival 2011 Hoe ziet kunst eruit in een wereld waarin het duur- Twente Biënnale € 100.000 – € 2.450.000 / 2011 – 2012 € 50.000 – € 384.000 / september – oktober 2011 zaamheidsprobleem is opgelost? New Order toonde € 50.000 – € 245.000 / mei 2011 De Portugese Synagoge werd na grondige restauratie GrensWerk 2011 stelde de vraag hoe wij afstand in vanuit dit perspectief gemaakt nieuw werk van tien De Twente Biënnale was een nieuw evenement in publieksvriendelijk ingericht. Dit maakt het mogelijk de hedendaagse wereld ervaren en hoe dat menselijke kunstenaars en ontwerpers. Bij de tentoonstelling Hengelo, dat kunst en maatschappij verbond. Het in combinatie met het Joods Historisch Museum, het relaties beïnvloedt. Het kunstenfestival kwam tot werden lezingen georganiseerd en zou het publiek op legde in onderwerpkeuze en samenwerking met JHM Kindermuseum, de Hollandse Schouwburg stand in samenwerking met zes beeldende-kunstin- een originele en speelse manier worden betrokken. belangrijke culturele en onderwijsorganisaties uit een veelzijdig beeld te geven van de joodse cultuur in stellingen en zes podiumkunstinstellingen en bood Twente relaties met de maatschappij. Kunstenaars Amsterdam en Nederland door de eeuwen heen tot voorstellingen, tentoonstellingen, installaties en optre- Mediamatic Lab, Amsterdam onderzochten zowel de kenmerken van het kunstwerk heden. dens op diverse locaties en in de publieke ruimte. Save the World zelf als zijn verwevenheid met de maatschappelijke en € 22.500 – € 135.000 / 2011 – 2013 vaak politieke realiteit. Keramiekmuseum Het Princessehof, Leeuwarden Kunstfort, Vijfhuizen Kunstenaar Tinkebell presenteert twee jaar lang om de 10.000 x Happiness! Gelukssymbolen op Chinees Dolly twee maanden een interventie binnen Save the World. porselein € 13.500 – € 40.900 / april – juni 2011 Dit project wil een brede maatschappelijke discussie € 32.000 – € 80.000 / april – oktober 2011 Het tentoonstellingsproject Dolly ging over duur- over wereld verbeteren in de kunst initiëren. Om ook Deze tentoonstelling liet het publiek kennismaken zaamheid en alternatieve levensvormen. Kunnen nieuwe doelgroepen uit internationale en ontwikke-

54 Mondriaan Stichting / Toekenningen / Projecten 55 lingssamenwerking aan te spreken, werkt Mediamatic Museum Hilversum, Hilversum technologische ontwikkelingen die mogelijkheden Plattelandscultuur Overijssel, Hellendoorn samen met NCDO en Hivos. Grafisch Geluk: 100 jaar Grafische Vormgeving NL bieden bezoekers te volgen en betrokken te maken, en Zunnewende Festival € 20.000 – € 146.910 / oktober 2011 – februari 2012 onderscheidde zich door zijn aandacht voor bijzondere € 1.500 – € 25.500 / juni 2011 MU, Eindhoven Grafisch Geluk: 100 jaar Grafische Vormgeving NL doelgroepen, zoals cliënten, medewerkers en bezoe- Het Zunnewende Festival hield streekcultuur, erf- Reis- en verblijfkosten journalisten ging over het verleden, het heden en de toekomst kers van zorginstellingen. goedtradities en streektaal in Overijssel levend op een € 1.500 – € 2.500 / april – juni 2011 van grafische vormgeving. De tentoonstelling wilde, wijze die ook voor andere provincies, zoals Friesland, Op uitnodiging van MU schreven buitenlandse door samen te werken met grote landelijke partners Nederlands Uitvaartmuseum, Amsterdam Drenthe, Groningen, Zeeland, nieuwe perspectieven journalisten over de internationale tentoonstelling The en internationale hogescholen, vooral ook een jonger Afterlife opende: in samenwerking met een groot aantal part- New Psychedelica. Willem Alderwick publiceerde in publiek trekken. De tentoonstelling werd gecombi- € 60.000 – € 334.900 / november 2011 – juli 2012 ners, zoals TwentseWelle, en met deelneming van een Art in America online, Under/current en Wonderland, neerd met een symposium en een publicatie. Afterlife ging over acceptatie van de dood, verlangen groot aantal vrijwilligers. Thomas Marecki in Lodown, Ken Miller in het online naar onsterfelijkheid en drang om te geloven. In plaats Interview Magazine van en Will Museum voor Communicatie, Den Haag van de dood duidelijk te tonen riepen kunstwerken Portable Collective, Den Haag Willets in Icon Magazine. Contactonderzoek ideeën op over onze eindbestemming. Dit project Stand out to Sea € 10.000 – € 50.155 / 2011 – 2012 was een samenwerking met begraafplaats De Nieuwe € 10.000 – € 159.232 / april – mei 2012 MuMa, Utrecht Het Museum voor Communicatie ontwikkelde een Ooster en het Tropenmuseum dat de, eveneens onder- Portable Collective organiseerde het festival Stand Tattoo. Tekens van beschaving en identiteit lespakket over communicatie voor leerlingen uit de steunde, tentoonstelling Dood organiseerde. out to Sea bij het Havenmuseum in Rotterdam. Het € 25.000 – € 67.955 / september 2011 – mei 2012 midden- en bovenbouw van het speciaal onderwijs. festival bracht cultureel erfgoed, kunst, cultuur, tech- Museum Maluku liet de jongste generatie Moluk- Zij werden uitgedaagd in de tentoonstelling Het Rijk Niet Normaal, Utrecht nologie, educatie en folklore samen, en was gratis. Het kers aan het woord in een veelzijdige presentatie rond van Heen en Weer zelf op onderzoek uit te gaan, oude Ja Natuurlijk had als doel een breder publiek kennis te laten maken tatoeages. Tattoos hebben alles te maken met het apparaten aan te zetten en games en spellen te doen. € 75.000 – € 100.000 / 2012 – 2013 met het Havenmuseum en de historie van Rotterdam. bevestigen en uitdragen van persoonlijke identiteit en Met GEM Museum voor Actuele Kunst, Fotomuseum groepsidentiteit, en zijn ook voor Molukse jongeren MuseumgoudA, Gouda en Gemeentemuseum Den Haag ontwikkelt Niet Rijksmuseum van Oudheden, Leiden relevant en actueel. Nieuwe betekenisgeving en identi- Schetsen van schoonheid Normaal de tentoonstelling Ja Natuurlijk. Dit project Amon & Amarna teitsvorming stonden in de presentatie centraal. € 40.000 – € 361.000 / november 2011 – april 2012 wil bijdragen aan het maatschappelijk debat over € 24.700 – € 99.400 / 2012 – 2014 De net gerestaureerde Goudse Cartons waren het ecologie door werk te tonen van kunstenaars die in hun Dit crossmediale project laat kinderen van vijf tot Museum Boijmans Van Beuningen, Rotterdam middelpunt van een project, dat uit een multimediale werk een ecologische sensibiliteit tonen: een wereld- acht jaar kennismaken met verhalen en objecten uit de Marijke van Warmerdam: Dichtbij in de verte tentoonstelling en publieks- en onderwijsactiviteiten beeld dat de dominante rol van de mens relativeert. Egyptische oudheid. Het maakt deel uit van de vaste € 50.000 – € 250.000 / oktober 2011 – januari 2012 bestond. Glasschilder Dirk Crabeth (1510 – 1572) presentatie van het Rijksmuseum van Oudheden, dat Met deze overzichtstentoonstelling bracht het maakte deze ontwerptekeningen op ware grootte, van NP3, Groningen Amon & Amarna als een proefproject beschouwt en museum een eerbetoon aan Marijke van Warmerdam 5 tot 22 meter hoog, als uitgangspunt voor de kerkra- Neighborhood Watch onder internationale musea zal promoten. als een pionier in de herintroductie van de video- men in de Grote of Sint-Janskerk in Gouda. € 35.000 – € 93.000 / 2012 installatie in een museale context. Haar werk wordt Neighborhood Watch van Wouter Osterholt en Elke Rijksmuseum van Oudheden, Leiden gekenmerkt door aandacht voor het dagelijks leven, Nationaal Glasmuseum, Leerdam Uitentuis gaat over toenemende gewenning aan Etrusken: vrouwen van aanzien, mannen met macht herhaling en onopgemerkte details. De publieksac- b’Lowlands controle in de samenleving en toenemende segregatie € 50.000 – € 631.950 / oktober 2011 – maart 2012 tiviteiten omvatten een educatief programma, een € 2.500 – € 15.372 / augustus 2011 tussen bevolkingsgroepen. Om deze ontwikkelingen Het Rijksmuseum van Oudheden Leiden en het symposium en een fotowedstrijd. Het Glasmuseum gaf een workshop tijdens het popfes- verder te onderzoeken transformeren de kunstenaars Allard Pierson Museum Amsterdam ontwikkel- tival Lowlands, om een jonge en nieuwe doelgroep een wijk tijdelijk tot een politiestaat, om na te gaan den met buitenlandse partners een project over de Museum Catharijneconvent, Utrecht kennis te laten maken met glas en glasblazen. Glasbla- wat het effect is van verscherpte controle. Etrusken: hun rijkdom, religie, macht. Ze maakten Vrouwen in de kerk zers realiseerden de ideeën die uit de workshop naar 3D-reconstructies, gebaseerd op recente wetenschap- € 60.000 – € 328.230 / maart – juni 2012 voren kwamen. De resultaten waren te zien in een kas Object Rotterdam, Rotterdam pelijke inzichten, die de objecten tonen in hun oor- Museum Catharijneconvent belichtte de rol van de in de tuin van het Nationaal Glasmuseum. Object Rotterdam 2012 spronkelijke omgeving. Deze reconstructies zouden vrouw in de kerk in een tentoonstelling over vrouwen, € 15.000 – € 67.775 / februari 2012 ook na dit project in gebruik blijven. door en met vrouwen gemaakt en vooral voor vrouwen Naturalis, Leiden Object Rotterdam 2012 zette met deze editie een bestemd. Ook was de tentoonstelling op beleidsver- LiveScience volgende stap in zijn ontwikkeling, met een nieuwe Sonic Acts, Amsterdam nieuwing gericht. Zo onderzocht het museum hoe € 75.000 – € 553.530 / 2011 – 2013 directeur, een uitgebreide programmering en een Sonic Acts 2012: Travelling Time het in zijn programmering meer rekening kan gaan In LiveScience doen collectiemedewerkers van Natu- verzelfstandiging ten opzichte van Art Rotterdam, € 60.000 – € 320.950 / februari – april 2012 houden met vrouwen. ralis live onderzoek en worden amateurwetenschap- dat tegelijkertijd werd georganiseerd. Het pers- en Sonic Acts ging dit jaar over hoe we tijd ervaren. Sinds pers, scholieren en andere bezoekers aangemoedigd te bezoekersprogramma kreeg een bijdrage. 1994 besteedt het festival aandacht aan hedendaagse Museum De Lakenhal, Leiden helpen met collectiewerkzaamheden, in de museum- en historische ontwikkelingen op het raakvlak van Parelen Pearls zaal maar ook online. In Nederland bestond nog geen Pameijer Stichting, Rotterdam kunst, technologie, muziek en wetenschap. Het € 80.000 – € 542.500 / april – juli 2012 vergelijkbaar onderzoeksproject, dat zowel amateurs Niemand minder: Pameijer 85 jaar programma omvat voorstellingen, optredens en per- De Lakenhal toonde moderne dans, hedendaagse als deskundigen de kans biedt hun kennis te delen en € 14.000 – € 56.540 / oktober – december 2011 formances, een conferentie, een filmprogramma en een kunst en cultuur- en natuurhistorie in hun onderlinge onderzoek te doen. Tijdens het Niemand Minder Festival organiseerde expositie. Ook verschijnt er een publicatie. samenhang. Daarmee verkende het museum nieuwe zorginstelling Pameijer in de Kunsthal Rotterdam presentatiestrategieën, waarbij het mogelijkheden tot Nederlands Instituut voor Mediakunst, Amsterdam de tentoonstelling Niemand Minder, over mensen Soundtrackcities, Amsterdam vertellen, dramatiseren en combineren uitprobeerde. NIMk Outside met een verstandelijke beperking en hun aandeel in Rotterdam - de stad als film Ook sloot het aan bij ontwikkelingen in de heden- € 15.000 – € 263.052 / 2011 – 2012 de samenleving. In een interactieve expositie werden € 27.000 – € 69.602 / 2011 – 2012 daagse kunst, waarbij grenzen tussen disciplines Door mediakunst online en offline toegankelijk te bezoekers geconfronteerd met hun eigen oordelen en Francisco López, Lee Patterson, Jeroen Stout en Jan- verschuiven en performancekunst aan invloed wint. maken vergrootte NIMk Outside de mediagelet- met de taal uit de zorgsector. Bas Bollen, en Katarina Zdjelar en Maziar Afrassiabi terdheid van het publiek. Het project sloot aan bij maakten op verzoek van Soundtrackcity voor het

56 Mondriaan Stichting / Toekenningen / Projecten 57 Internationaal Filmfestival Rotterdam nieuwe geluids- tieven, zoals het Hout- en Meubileringscollege. Viewmaster, Maastricht Hogeschool van Amsterdam, Amsterdam wandelingen: Rotterdam - de stad als film. Lantaren- Body Talks: Video Art & Cinedance in Public Space The Unbound Book: Reading and Publishing in the Venster en het Nederlands Fotomuseum zullen ook na Tong Tong, Den Haag € 25.000 – € 125.000 / september – oktober 2011 Digital Age het IFFR als uitgiftepunt blijven fungeren. De Indische keuken staat open In dit videoproject met een groot aantal partners, € 15.915 – € 47.775 / mei 2011 € 32.055 – € 88.510 / mei – juni 2011 waaronder Cinedans en de Nederlandse Dansdagen, Academici, ontwerpers, schrijvers, bibliothecarissen, Stedelijk Museum, Schiedam Een tentoonstelling tijdens de Tong Tong Fair over de stond dans in de openbare ruimte centraal: hoe we ons hardware- en softwareontwikkelaars en uitgevers All About Drawing. Honderd Nederlandse kunstenaars Indische keuken maakte duidelijk hoe culturen als de op straat bewust zijn van de eigen lichamelijkheid en namen deel aan een driedaags internationaal sym- € 52.500 – € 256.445 / april – augustus 2011 Nederlandse, Indische, Portugese en Chinese zijn ver- van non-verbale signalen van anderen. Zowel binnen posium over de toekomst van het boek, dat door All About Drawing toonde aan de hand van honderd mengd, en wat dit zegt over de Nederlandse koloniale als buiten waren videoprojecties te zien, aangevuld e-readers en andere digitale mogelijkheden een radi- Nederlandse kunstenaars een overzicht van de ontwik- geschiedenis. De presentatie was flexibel opgezet, om met een activiteitenprogramma. cale ontwikkeling doormaakt. Met paneldiscussies, keling van het tekenen van de jaren zestig in de vorige de komende drie jaar in aangepaste vorm te kunnen presentaties, workshops, exposities en boekpresenta- eeuw tot nu, met het accent op tekenkunst als zelf- worden hergebruikt. Vincent van GoghHuis, Zundert ties leverde het symposium een veelzijdige bijdrage aan standige discipline. De tentoonstelling zou doorreizen Het boek van de Buissche Heide: Henriette & Richard het actuele debat. naar Duitsland, Frankrijk, Groot-Brittanië, Ierland, TwentseWelle, Enschede Roland Holst Slowakije en Turkije. Privé, van slaapkamer tot Facebook € 50.000 – € 260.100 / 2012 Jap Sam Books, Heijningen € 45.000 – € 205.000 / september – oktober 2011 Henriëtte en Richard Roland Holst hadden een Context Without Walls 1 Storm Stichting, Utrecht Dilemma’s rond privacy waren onderwerp van de buitenverblijf op de Oude Buissche Heide. Het gas- € 10.000 – € 103.181 / december 2011 Kaap 2012 tentoonstelling Privé, van slaapkamer tot Facebook. tenboek, waarin de namen van alle beroemde gasten Het eerste deel van Context Without Walls kwam € 75.000 – € 364.000 / mei – juli 2012 Centraal stond een vraag die in musea nog nauwelijks staan, vormde het uitgangspunt voor een tentoonstel- in aanmerking voor een bijdrage. Deze Engels- en Kaap is een jaarlijks terugkerende beeldende kunstma- was gesteld: waarom mensen aan de ene kant steeds ling. Omdat in Zundert nog inwoners wonen die Nederlandstalige paperbackreeks beoogt door inter- nifestatie, gericht op kinderen en jongeren, dat zich agressiever hun privéterrein lijken te beschermen, Henriëtte Roland Holst persoonlijk hebben gekend, nationale en interdisciplinaire bijdrages een ruimer in de landelijke context van festivals op bijzondere maar aan de andere kant steeds meer van zichzelf via werd er ook een oral history project opgezet. interpretatiekader te scheppen voor hedendaagse locaties onderscheidt door de bijzondere doelgroep, sociale media tonen. beeldende kunst, met volle aandacht voor kunst uit het een samenhangend en goed onderbouwd programma, XML, Amsterdam niet-westerse deel van de wereld. telkens een nieuwe interessante invalshoek, bijzondere Universiteitsmuseum, Utrecht Theaters van de democratie kunstenaars en een professionele uitvoering. Vrede in uitvoering € 5.000 – € 22.140 / 2011 NAi Uitgevers, Rotterdam € 50.000 – € 357.250 / 2012 – 2013 Theaters van de democratie maakte de relatie tussen de Dutch Design Yearbook 2011 Straatkunstprijs, Amsterdam Vrede in uitvoering gaat over een onverminderd actu- vormgeving van de plenaire zaal van de Tweede Kamer € 12.836 – € 79.960 / oktober 2011 Straatkunstprijs 2011 eel maatschappelijk thema. Dit wordt vanuit verschil- en de politieke cultuur aanschouwelijk. De presentatie Het Dutch Design Yearbook geeft de stand van zaken € 50.000 – € 450.000 / 2011 lende wetenschappelijke gezichtspunten en disciplines van internationale voorbeelden en nieuwe ontwerpen in het Nederlands design weer en wil met kritische In Amsterdam, Groningen en Noord-Brabant werd benaderd, waardoor bezoekers direct en uitgebreid liet zien wat de betekenis van architectuur is voor de essays context en verdieping bieden. Onderwerp in voor het eerst de Straatkunstprijs uitgereikt. Naar kunnen kennisnemen van de laatste wetenschappelijke werking van een democratie. 2011 was design en toekomst: hoe ontwerpers als welke kunstwerken in de openbare ruimte de prijzen stand van zaken, zowel politiek als maatschappelijk bedenkers van toekomstscenario’s fungeren bij bijvoor- gingen werd bepaald door het publiek. Dit kon zelf als sociaal, en kennisoverdracht gepaard gaat met beeld mobiliteitsvraagstukken of de inzet van digitale kunstwerken nomineren of daarop stemmen. De bewustwording. Publicaties technieken bij sociale vraagstukken. Straatkunstprijs zal jaarlijks, en in steeds meer steden, worden georganiseerd. Valiz, Amsterdam Alauda Publications, Amsterdam NAi Uitgevers, Rotterdam Participation is Risky: Approaches to Joint Creative Robert Smithson. Art in Continual Movement Het Nederlands fotoboek van 1945 tot nu STRP, Eindhoven Processes € 23.743 – € 48.700 / maart 2012 € 25.000 – € 143.250 / maart 2012 STRP Festival 2011 € 16.920 – € 42.300 / 2013 Dit boek neemt het werk Broken Circle, Spiral Hill Deze publicatie levert een bijdrage aan het debat in € 75.000 – € 1.746.000 / november 2011 Deze publicatie onder redactie van Liesbeth Huy- (Emmen, 1971) van Robert Smithson als uitgangspunt de fotografie door de geschiedenis van het Nederlands De vijfde editie van het STRP Festival, op Strijp-S, brechts gaat over de mogelijkheden tot participatie voor beschouwingen over de hedendaagse relevantie fotoboek te belichten en deze te situeren in bredere het voormalige industrieterrein van Philips in Eindho- door kunstenaars en ontwerpers, die steeds meer van van het oeuvre van deze in 1973 overleden kunste- internationale, maatschappelijke en technische ven, presenteerde een bijzonder historisch overzicht nieuwe instrumenten en media gebruikmaken en vol- naar. Het werd aangevuld met een symposium in de ontwikkelingen. Het boek werd gepresenteerd in het van technologische kunst uit Nederland, met werk van gens nieuwe, daarbij aansluitende werkwijzen te werk Koninklijke Academie van Beeldende Kunsten in Den Nederlands Fotomuseum bij een tentoonstelling over pioniers, bekende kunstenaars van nu en beloftes. Het gaan. Het boek wordt ontwikkeld in samenwerking Haag. het Nederlandse fotoboek sinds 1945. randprogramma bestond uit symposia, een internatio- met diverse auteurs en tijdens workshops bij Virtueel naal bezoekersprogramma, een educatief programma Platform. ArtEZ Press - ArtEZ hogeschool voor de kunsten, NAi Uitgevers, Rotterdam en lezingen. Arnhem Nettitudes. Let’s Talk Net Art Verzetsmuseum, Amsterdam Handboek typografie € 8.890 – € 18.260 / april 2011 The Beach, Amsterdam Kindermuseum € 10.000 – € 99.990 / 2012 Josephine Bosma schreef een analyserend over- Makers + co € 75.000 – € 525.500 / 2011 – 2013 Dit handboek beschrijft de geschiedenis van typo- zichtswerk over netkunst. Zij houdt de definitie van € 15.000 – € 152.677 / november – december 2011 Het Verzetsmuseum richt in een extra ruimte naast grafie vanaf de vroegmoderne tijd. Het biedt een netkunst tegen het licht, vergelijkt contexten en Dit tweedaagse festival voor ontwerpers en makers het museum een kindermuseum in. Het wordt in 2013 cultuurhistorische en cultuurfilosofische doordenking geschiedenissen van netkunst, bespreekt publicaties presenteerde voorbeeldprojecten waarin ambacht, geopend en toont zowel het verleden als de actuali- van veranderingen en keerpunten in de typografische over het onderwerp en plaatst Nederlandse netkun- design en mediatechnologie samenkomen. Centraal teit, in samenwerking met allerlei maatschappelijke communicatie en legt het accent niet, zoals gebruike- stenaars in een internationaal perspectief. De uitgave stond de vraag hoe ontwerpbenaderingen kunnen geledingen. Ook legt het kindermuseum een link lijk, op technische vooruitgang. Vooral recente ont- is een samenwerking tussen NAi Uitgevers en het bijdragen aan nieuwe vormen van ambachtelijkheid, en met het nu door gebruik te maken van authentieke wikkelingen in visuele communicatie in elektronische Institute of Network Cultures. welke rol nieuwe makers en lokale kwaliteiten daarin persoonlijke verhalen. en interactieve media krijgen aandacht. kunnen spelen. The Beach betrok hierbij allerlei initia-

58 Mondriaan Stichting / Toekenningen / Projecten 59 Trans Artists, Amsterdam Nino en Nina - Alice Hoogstad, Anton Wegman Tom Vandeputte, Amsterdam PROGRAMMA’S ON-AiR reflecting on the mobility of artists in € 1.145 – € 2.291 Publicatie Nederland op de Biënnale van Venetië Presentatie-instellingen en tijdschriften Europe € 600 – € 2.142 / 2011 € 28.000 – € 70.000 / februari 2012 Otje - Annie MG Schmidt (Zuid-Afrika) Curatoren, kunstenaars en andere hoofdrolspelers Baltan Laboratories, Eindhoven Dit boek over kunstenaarsmobiliteit in Europa is € 1.400 – € 2.800 tijdens de Nederlandse inzendingen voor vijf edities Programma 2012 een handleiding om internationale samenwerking en van de Biënnale van Venetië (2001 – 2009) lieten in € 60.000 – € 327.000 uitwisseling verder te ontwikkelen. Het vormt het Slaapkamernachtdieren - Loes Riphagen (Slovenië) interviews hun gedachten gaan over onderwerpen als Baltan Laboratories initieert, ondersteunt en ver- sluitstuk van een twee jaar durend samenwerkingspro- € 375 – € 750 nationale representatie, het fenomeen van de biënnale spreidt onderzoek en activiteiten in kunst, technologie ject tussen organisaties uit vijftien Europese landen, en over verschillende tentoonstellingsmodellen. en cultuur. Het programma gaat uit van het laborato- dat kennis over mobiliteit voor kunstenaars uit de Vijf draken verslagen. Poëziespektakel 4 rium als een manier om experiment te stimuleren en is verschillende regio’s in de Europese Unie mogelijk € 2.500 – € 5.000 zowel op kunstenaars als op een zo algemeen mogelijk wilde maken. Lening publiek gericht, in samenwerking met een partner als Waar is de taart - Thé Tjong-Khing (Italië) het Van Abbemuseum. Tubelight, Rotterdam € 975 – € 1.950 LACDA, Balenen Jubileumeditie Lening Broken Circle / Spiral Hill De Witte Raaf / TWR vzw, Brussel € 2.500 – € 2.500 / juli 2011 Wolf en hond - Sylvia Vanden Heede (Zuid-Afrika) € 45.000 – € 45.000 / 2011 – 2012 Programma 2012 Tubelight maakte van zijn 75ste aflevering een jubile- € 1.088 – € 2.175 LACDA kreeg een lening om de monumentale land € 25.000 – € 228.155 umuitgave en kreeg daarvoor een bijdrage. Voor zijn art van Robert Smithson in Emmen opnieuw onder de Net als in voorgaande jaren wil De Witte Raaf in 2012 reguliere uitgaven is het tijdschrift niet afhankelijk Zeven kinderboeken vertaald in het Chinees aandacht te brengen en er een actuele relevantie aan te diepgaande artikelen en een agenda en recensierubriek van subsidies. Het biedt sinds 1998 een podium voor € 4.725 – € 9.450 geven door hedendaagse kunstenaars te laten reageren over beeldende kunst en vormgeving aanbieden. Sterke besprekingen van presentaties in de hedendaagse op dit werk. De lening was een voorschot op een punten van het blad zijn: het niveau van reflectie, de kunst en wordt sinds 2007 aangevuld met een website Zwaan laat het zwaaien - Marjolein Hof, Ceseli bijdrage van de Europese Unie. langlopende thema’s en de royale ruimte voor lange voor recensies en webartikelen. Josephus Jitta interviews. € 1.256 – € 2.512 Design Items, Amsterdam Kinderboekillustraties Programma 2012 Overig € 65.000 – € 375.000 Nederlands Letterenfonds, Amsterdam Het brede scala aan onderwerpen over de grenzen Beste Bregje Boentje - Mathilde Stein, De Zaak Nu, Den Haag van ontwerpdisciplines heen, gecombineerd met de Chuck Groenink Oprichting vereniging aandacht voor de eigenheid van elke ontwerpdisci- € 2.331 – € 4.663 € 70.000 – € 121.000 / 2011 pline afzonderlijk, maken Items een toonaangevend De Zaak Nu wil de ledenwerving intensiveren en de tijdschrift voor vormgeving. Via samenwerkingen, Ballade van de dood - Koos Meinderts (Noorwegen) communicatie verbeteren. In deze organisatie die aan uitbreiding van online activiteiten en met live presen- € 1371 – € 2.782 belangenbehartiging doet en aanspreekpartner is voor taties wil het tijdschrift zijn aandeel in debatten over de diverse overheden hebben kleinschalige presentatie- design verder vergroten. De Boomhut - Marije Tolman, Ronald Tolman instellingen en kunstenaarsinitiatieven zich verenigd. (Argentinië) Bij de oprichting waren ruim tachtig leden betrokken. Extrapool, Nijmegen € 550 – € 1.100 Programma 2012 Museum voor Moderne Kunst, Arnhem € 80.000 – € 297.002 De grote kleine kapitein - Paul Biegel (Duitsland) Biografie Pierre Janssen Extrapool zet de koers van vorige jaren krachtig voort € 1.400 – € 2.800 € 7.500 – € 99.000 / 2011 – 2013 door de keuze van alternatieve presentatievormen, Pierre Janssen droeg als museumdirecteur, criticus en de aandacht voor grafiek en de ruimte voor publieke De rover Hoepsika - Paul Biegel (Duitsland) televisiepersoonlijkheid in hoge mate bij aan het ver- experimenten. Maatschappelijke thema’s, maar ook € 2.313 – € 4.625 groten van de publieke belangstelling voor beeldende interacties tussen kunst en domeinen als psychologie, kunst. Deze biografie reconstrueert niet alleen zijn filosofie en natuurwetenschappen komen in 2012 op Elmo en de winterslapers - Rick de Haas denken, maar onderzoekt ook de actuele relevantie van een originele manier aan bod. (Zwitserland) Janssens gedachtengoed voor het culturele veld. € 705 – € 1.410 Fundament, Tilburg Nederlandse Galerie Associatie, Den Haag Programma 2012 Er was eens een olifantje - Gitte Spee (Spanje) NGA Symposium € 75.000 – € 389.000 € 415 – € 830 € 5.244 – € 19.000 / december 2010 Fundament stimuleert kunst in de openbare ruimte. Om kennis uit te wisselen en deskundigheid te bevor- In 2012 concentreert de organisatie zich op een nieuw Jij bent de liefste - Hans en Monique Hagen (Rusland) deren vond een symposium plaats over ontwikkelingen te ontwikkelen stadsgebied, de spoorzone. Zij verkent € 856 – € 1.712 in de galeriesector. Aanleiding was het onderzoek delen van de spoorzone vanuit het internationale dat de NGA in 2010 liet uitvoeren naar de ontwik- perspectief van de hedendaagse kunst, en met het oog Juffrouw Van Zanten en de zeven zeerovers - kelingen in de beeldende-kunstmarkt. Sprekers waren ook op het aanspreken van een breed publiek. Mathilde Stein, Dorine de Vos onder anderen Olav Velthuis (economisch socioloog, € 2.500 – € 5.000 UvA) en Edo Dijksterhuis (directeur Art Amsterdam).

60 Mondriaan Stichting / Toekenningen / Projecten 61 If I Can’t Dance, I Don’t Want To Be Part Of Your onderscheidend programma met bovenregionale en populistische stromingen op de Europese samenle- Erfgoedinstellingen en musea Revolution, Amsterdam euregionale mogelijkheden. De stad Heerlen krijgt bij- ving. In 2012 gaat Noordkaap hiervoor naar Lissabon Programma 2012 zondere aandacht, waarbij de typische problemen van en Boedapest. Deze tour fungeert als een kader waarin Archief Eemland, Amersfoort € 125.000 – € 488.000 een gemiddelde provinciestad zijn uitvergroot. kuS Noordkaap samenwerkt met internationale partners en Het Nieuwe Werken bij Archief Eemland If I Can’t Dance werkt met tweejaarlijkse thema’s, verbindt de thema’s aan onderzoeksvragen per kunste- tegelijk nog flexibel kan programmeren. € 100.000 – € 296.888 / 2011 – 2013 ditmaal Toe-eigening en Toewijding: de affectieve, naar en werkt samen met een woningvereniging, een Voor zijn verhuizing in 2013 naar het nieuwe Eemhuis actieve relatie die een kunstenaar met bestaande wer- vrijwilligersteam en inwoners. Paradox, Edam wil Archief Eemland een nieuwe manier van werken ken kan aangaan. Het programma bestaat uit opdrach- Programma 2012 ontwikkelen, realiseren en evalueren. Het archief wil ten, onderzoeken, workshops, een leesgroep, lezingen, Lokaal 01, Breda € 150.000 – € 438.000 zoveel mogelijk mensen bij zoveel mogelijk van zijn symposia, publicaties. Programma 2012 Paradox benadert diverse maatschappelijke thema’s activiteiten betrekken en mensen met interesse voor € 100.000 – € 330.816 vanuit een onderzoekend perspectief. Door fotografie- geschiedenis gelegenheid bieden elkaar te ontmoeten. Impakt, Utrecht Het programma van Lokaal 01 bestaat uit projecten, en mediakunstprojecten deel te laten uitmaken van een Programma 2012 presentaties, tentoonstellingen en een publiek debat langer traject weet de organisatie deze thema’s effectief Centraal Museum, Utrecht € 125.000 – € 638.024 op het thema Temporary, incidental accumulation over te brengen. De gevarieerde wijze waarop ze haar De werkplaats Het programma voor 2012 heeft als thema No More of particles. Lokaal 01 onderscheidt zich door de projecten onder de aandacht brengt maakt een goed € 200.000 – € 500.000 / 2011 – 2013 Westerns. De verschuivende politieke en economische onderzoekende houding, de activiteiten voor kunststu- publieksbereik mogelijk. Met het concept van de werkplaats: tijdelijke ateliers macht in de wereld gaat samen met de ontwikke- denten, en door de internationale uitwisseling. Meer bij tentoonstellingen, heeft het Centraal Museum ling van een nieuwe beeldcultuur. Impakt wil die dan voorheen is het communicatieplan op openheid en PrintRoom, Rotterdam een voorbeeldige methode gevonden om publiek te nieuwe beeldcultuur zichtbaar maken met een festival, toegankelijkheid gericht. Programma 2012 betrekken bij de onderwerpen van zijn tentoonstellin- residencies, workshops, events, online producties en € 25.000 – € 49.775 gen. Door het accent op participatie te leggen wil het educatieve activiteiten. Lost & Found, Amsterdam PrintRoom is een platform voor kunst(enaars)publica- museum zich duidelijker profileren, met nieuwe taken Programma 2012 ties, boeken van kleine uitgevers en allerlei vormen van en uitingsvormen. Instituto Buena Bista, Willemstad € 49.000 – € 104.160 self-publishing door ontwerpers, fotografen, kunste- Programma 2012 Lost & Found (Verdwaald beeld en geluid) organiseert naars en theoretici. Het enige platform in zijn soort in Kinderkunsthal Villa Zebra, Rotterdam € 125.000 – € 286.284 avonden waarin kunstenaars work in progress laten Nederland, dat bovendien beschikt over een interna- ZELF! (Knuts) Het Instituto Buena Bista is een van de weinige plaat- zien, experimenteren of werk vertonen dat (nog) niet tionaal netwerk van uitgeverijen en kunstenaars. Het € 39.500 – € 252.000 / 2011 – 2013 sen in de Caribische regio waar hedendaagse kunst in hun oeuvre past. Het nieuwe programma trekt deze bereik van de activiteiten is klein maar precies. Op zeer jonge leeftijd kennismaken met kunst kan centraal staat, in een programma dat ateliers voor lijn door, maar zoekt tegelijk meer samenwerking met grote gevolgen hebben voor verbeeldingskracht en (inter)nationale kunstenaars, community art en edu- andere initiatieven. Dat biedt mogelijkheden om het TAG, Den Haag taalvaardigheid. Met dit plan wil Villa Zebra peuters catie omvat. Het biedt kansen voor toekomstige kun- publiek te verbreden. Programma 2012 en kleuters (3 - 6 jaar) en hun ouders en begeleiders stenaars en voorziet in begeleiding van de afgeleverde € 60.000 – € 277.500 in contact brengen met beeldende kunst. Het plan is studenten aan Nederlandse creatieve opleidingen. Nest, Den Haag Als platform voor audiovisuele kunst zet TAG vooral op kinderen met een taalachterstand gericht. Programma 2012 ontwikkelingen in technologie en media in gang. Het KOP Stichting, Breda € 60.000 – € 304.280 programma is erop gericht het gat tussen beeldende Koninklijk Instituut voor de Tropen, Amsterdam Programma 2012 Nest stelt de kunstenaar centraal en combineert de kunst en nieuwe-mediakunst te dichten, en bestaat uit Symposiumreeks ontwikkeling en realisatie maat- € 52.000 – € 229.000 aandacht voor productie en presentatie met aandacht tentoonstellingen, lezingen, performances, deelname schappelijke functie Tropenmuseum Kunstenaars Ontmoetings Plaats concentreert zich voor het professioneel functioneren van kunst en aan festivals en een residency-programma dat de kun- € 130.000 – € 600.372 / 2011 – 2013 op het raakvlak van beeldende kunst en ontwerp, met kunstenaar in een maatschappelijke context. Het stenaars de kans geeft om te experimenteren. Het Tropenmuseum organiseert een aantal symposia vier thematische groepstentoonstellingen per jaar programma omvat in 2012 zulke uiteenlopende over de relevantie van het museum. Het zal gaan over geïnspireerd door de actualiteit. In 2012 legt de orga- onderdelen als thematische kunstenaarsprojecten, Wall House # 2, Groningen verandering, van een collectie met een netwerk naar nisatie het accent op internationalisering en cultureel experimentele presentaties, kinderworkshops, een Programma 2012 een netwerk met een collectie. En over de vraag hoe bij ondernemerschap. Daarbij volgt zij een doordachte en vriendenvereniging en een sponsorclub. € 17.400 – € 51.651 het denken over dit onderwerp naast professionals ook realistische publieksbenadering met heldere doelstel- Wall House # 2 nodigt kunstenaars die actief zijn op anderen kunnen worden betrokken. lingen. Next Nature, Amsterdam het grensvlak van beeldende kunst, vormgeving en Programma 2012 architectuur uit het huis naar eigen inzicht te benutten Zeeuws Museum, Middelburg Kunsthuis Syb, Beetsterzwaag € 58.000 – € 301.109 en daar een breed publiek bij te betrekken. Buiten de The Floor is Yours: programma 2011 – 2012 Programma 2012 Next Nature heeft een online platform ontwikkeld tentoonstellingsperiodes biedt het huis gastvrij onder- € 150.000 – € 600.000 / oktober 2011 – € 60.000 – € 151.750 om de relatie tussen mensen, natuur en technologie dak aan maatschappelijke organisaties. november 2012 Syb heeft de reputatie van een locatie met ruimte voor te onderzoeken. Het programma is erop gericht de Het Zeeuws Museum doet een volgende stap in zijn onderzoek en experiment, waar jonge kunstenaars een gedachtevorming over gecreëerde natuur te stimule- ZAM Africa Magazine, Amsterdam veranderingsproces en zet de gebruiker centraal. Waar betekenisvolle stap in hun kunstenaarschap kunnen ren. Een doordachte publieksbenadering maakt het Programma 2012 het in de afgelopen tien jaar projecten ontwikkelde doen. Het is een stabiele organisatie met nationale mogelijk zowel een internationaal vakpubliek als een € 60.000 – € 389.253 die hedendaagse beeldende kunst en vormgeving relevantie en probeert met vaste openingstijden, de breder publiek aan te spreken. Door zijn exclusieve aandacht voor Afrikaanse kunst combineerden met de streekgebonden historische website en doelgerichte promotie nu ook zijn lokale en cultuur heeft ZAM Africa Magazine een bijzon- collectie, wil het met The Floor is Yours bijdragen aan relevantie te vergroten. Noordkaap, Dordrecht dere positie in Nederland en een potentieel transnati- zijn positionering en herkenbaarheid. Programma 2012 onaal belang. Het blad kent een stabiel bereik en wil kuS Kunstencentrum Signe, Heerlen € 70.000 – € 313.833 dit internationaal vergroten door over te schakelen op Programma 2012 Kunstenaarsinitiatief Noordkaap vraagt vanuit de het Engels en een distributienetwerk in Afrika op te € 60.000 – € 221.705 kunst aandacht voor actuele maatschappelijke vraag- zetten. kuS vertaalt de lokale omstandigheden naar een stukken. Het programma onderzoekt de invloed van

62 Mondriaan Stichting / Toekenningen / Programma’s 63 Collecties SM’s Stedelijk Museum, ’s-Hertogenbosch bekendheid. De overdracht waarborgde dat deze van dit werk en vult een lacune aan. Structurele aankopen Aankopen 2012 fotoverzameling voor Nederland behouden blijft: goed € 25.000 – € 50.000 bewaard, toegankelijk, zichtbaar. Teylers Museum, Haarlem Bonnefanten Museum, Maastricht Wie wat bewaart die heeft wat (Karel van Mander, Aankopen 2012 Stedelijk Museum, Amsterdam Rijksbureau voor Kunsthistorische Documentatie, 1590) € 90.000 – € 180.000 Aankopen 2012 Den Haag € 34.240 – € 90.000 € 100.000 – € 200.000 Archief Piet Mondriaan Deze tekening van Karel van Mander, een van de Centraal Museum, Utrecht € 84.000 – € 210.000 belangrijkste zestiende-eeuwse Nederlandse kunste- Aankopen 2012 Stedelijk Museum, Schiedam Het RKD kocht het enige complete archief van Piet naars, onderscheidt zich van andere zestiende-eeuwse € 100.000 – € 200.000 Aankopen 2012 Mondriaan dat nog in particulier bezit was. Als een tekeningen in de Collectie Nederland. Het is een € 25.000 – € 180.000 primair verslag van zijn vertrek uit Europa, zijn toen- genrevoorstelling, veel zeldzamer dan een bijbelse Frans Hals Museum De Hallen, Haarlem malige contacten en de ontwikkeling van zijn werk of allegorische voorstelling. De tekening verkeert Aankopen 2012 Van Abbemuseum, Eindhoven in New York is het van internationaal belang voor de bovendien in goede staat en bezit nog de originele € 25.000 – € 50.000 Aankopen 2012 studie van Mondriaans oeuvre en persoon. kunstenaarsinscriptie. € 100.000 – € 200.000 Fries Museum, Leeuwarden Rijksmuseum, Amsterdam Van Gogh Museum, Amsterdam Aankopen 2012 Twee verguld zilveren globebokalen (Christoph III La Récolte des Foins, Éragny (Camille Pissarro, 1887) € 37.500 – € 75.000 Incidentele aankopen Ritter, ca 1640) € 300.000 – € 2.275.000 € 250.000 – € 1.650.000 Het Hooien, Éragny is een van de weinige werken Gemeentemuseum, Den Haag Frans Hals Museum De Hallen, Haarlem Deze bokalen in de vorm van een aardglobe en een door Pissarro in pointillistische stijl geschilderd. Aankopen 2012 De koningin van Sheba voor de tempel van koning hemelglobe staan aan de top van de Neurenbergse Een dergelijk schilderij ontbrak aan de Collectie € 100.000 – € 200.000 Salomo in Jeruzalem (Salomon de Bray, 1657) zilversmeedkunst. Met voorwerpen als deze werd Nederland. Het is een artistiek geslaagd werk, met een € 42.701 – € 200.000 in kunstkamers gepronkt en aansluiting gezocht bij voorstelling, een oogsttafereel, die licht werpt op Van Groninger Museum, Groningen Dit schilderij toont een beroemd gebouw, een archi- de toenemende belangstelling voor andere wereld- Goghs Parijse tijd en zijn experimenten met kleur en Aankopen 2012 tecturaal ideaal. Het heeft de museumbezoeker veel delen. In de Europese zilversmeedkunstcollectie van techniek. € 90.000 – € 180.000 te vertellen. Over de idealen van het Hollands Clas- het Rijksmuseum krijgen beide globebokalen een sicisme bijvoorbeeld, dat door Jacob van Campen en prominente rol. Kröller-Müller Museum, Otterlo De Bray in Nederland was geïntroduceerd. Op andere Volkenkundige aankopen Aankopen 2012 – 2013 architecturale interieurs in de Collectie Nederland Rijksmuseum Twenthe, Enschede € 90.000 – € 180.000 vormt het een betekenisvolle aanvulling. Boomachtig landschap met een rustende herder bij een Afrika Museum, Berg en Dal zonnig pad en schapen (Thomas Gainsborough, 1746) Edouard Duval Carrié, Gérard Quenum, Renée Stout Museum Het Domein, Sittard Museum Bredius, Den Haag € 90.000 – € 450.000 € 31.000 – € 50.000 Aankopen 2012 Het gebed van Tobias en Sara (Jan Steen, ca 1661) In de Collectie Nederland bevond zich nog geen werk Het Afrika Museum verwierf werk van Edouard € 50.000 – € 100.000 € 400.000 – € 600.000 van Gainsborough, hoewel zijn vroege landschappen Duval Carrié, Gérard Quenum en Renée Stout, alle Dit schilderij is het linkerdeel van een zeldzaam his- verwant zijn aan het naturalisme en de waarneming drie ‘transculturele’ kunstenaars die uitgaan van een Museum voor Moderne Kunst, Arnhem toriestuk van Jan Steen, dat al in 1996 met het rech- van licht van Nederlandse zeventiende-eeuwse schil- mondiale oriëntatie. De aankopen zouden te zien Aankopen 2012 terdeel in Museum Bredius werd herenigd. Het is ook ders. Het schilderij past in het collectie- en presen- zijn in de tentoonstelling Het geheim van de slang en € 37.500 – € 75.000 bijzonder als een in de Tweede Wereldoorlog geroofd tatiebeleid van dit museum, dat regelmatig aandacht vormden een passende aanvulling op de Volkenkun- kunstwerk, dat het Rijk in 2006 heeft teruggegeven besteedt aan de geschiedenis van het landschap. dige Collectie Nederland. Keramiekmuseum Het Princessehof, Leeuwarden aan de erfgename van de oorspronkelijke bezitter. Aankopen 2012 Museum De Lakenhal, Leiden € 25.000 – € 50.000 Museum Catharijneconvent, Utrecht Brillenverkoper (Rembrandt Harmensz. van Rijn, Wet tot behoud cultuurbezit De vier kerkvaders (Adriaen Bloemaert, 1632) 1623 – 1624) Mommerskwartier, Tilburg € 24.000 – € 80.000 € 350.000 – € 2.500.000 Joods Historisch Museum, Amsterdam Aankopen 2012 Dit schilderij verwijst naar de katholieke leerstelling Tussen de schilderijen van Rembrandt in Nederlandse Restauratie tebakleed 125 € 40.000 – € 80.000 dat de gelovige de vleesgeworden Christus met de openbare verzamelingen neemt de Brillenverkoper € 1.518 – € 2.530 hostie tot zich kan nemen. Met deze contrareformato- als vroegst bekende werk een bijzondere plaats in. Dit ceremoniële textiele voorwerp uit de collectie Museum Boijmans Van Beuningen, Rotterdam rische voorstelling past het in de collectie van Museum Rembrandt schilderde het toen hij een jaar of zeven- van het Joods Historisch Museum, dat op de lijst Aankopen 2012 Catharijneconvent, dat naast andere schilderijen van tien jaar oud was, in zijn geboortestad Leiden. Het is van voorwerpen onder bescherming van de Wet tot € 125.000 – € 250.000 Bloemaert ook de prent bezit waaraan hij de composi- voor het eerst dat Leiden een schilderij van hem heeft behoud cultuurbezit staat, werd gereinigd en hersteld. tie van dit schilderij ontleende. verworven. De Erfgoedinspectie was bekend met het behandel- Nederlands Fotomuseum, Rotterdam voorstel en stemde ermee in. Aankopen 2012 Nederlands Fotomuseum, Rotterdam Stedelijk Museum, Amsterdam € 40.000 – € 80.000 Naar de overkant This way Brouwn (Stanley Brouwn, 1961 – 1971) € 75.000 – € 337.540 € 40.000 – € 100.000 SCHUNCK*, Heerlen Het Wereldmuseum droeg zijn fotocollectie over aan Tussen 1961 en 1971 vroeg Stanley Brouwn voor- Aankopen 2012 het Nederlands Fotomuseum. Deze collectie behoort, bijgangers op straat de weg. Hij liet hen de route € 25.000 – € 50.000 met die van het Tropenmuseum en Museum Volken- uittekenen en eigende zich de tekeningen toe door er kunde Leiden, tot de drie belangrijkste volkenkundige ‘this way brouwn’ op te stempelen. Verwerving van fotocollecties in Nederland en geniet internationale drie exemplaren doet recht aan het seriematig karakter

64 Mondriaan Stichting / Toekenningen / Collecties 65 Collectiemobiliteit Kunstkoop 2011 Galerie de Expeditie, Amsterdam Overijssel Galerie De Witte Voet, Amsterdam Galerie Hein Elferink, Staphorst Gemeentemuseum, Den Haag Friesland Galerie Diana Stigter, Amsterdam Modehuis.nl Kunstruimte Wagemans, Beetsterzwaag Galerie Eewal, Amsterdam Utrecht € 90.000 – € 313.368 E.M. Galerie, Drachten Galerie Ferdinand van Dieten, Amsterdam Galerie De Boog, IJsselstein 2012 – 2014 Galerie Hoogenbosch, Gorredijk Galerie Fons Welters, Amsterdam Besselaar Hedendaagse Kunst, Utrecht Musea met een mode- en kostuumcollectie wil- Galerie Smarius, Gorredijk Galerie Gabriel Rolt, Amsterdam Flatland Gallery, Utrecht len gezamenlijk hun collecties permanent digitaal Galerie De Vis, Harlingen Galerie Hamer, Amsterdam Galerie Quintessens, Utrecht toegankelijk maken en bezoekers de weg tonen in Galerie De Roos van Tudor, Leeuwarden Galerie Jos Art, Amsterdam Morren Galleries, Utrecht het mode- en kostuumaanbod. De nieuwe website Galerie Josine Bokhoven, Amsterdam kan hét referentiepunt worden voor museale mode en Gelderland Galerie Juliètte Jongma, Amsterdam Zeeland kostuums in Nederland en bijdragen aan duurzame Gist, Brummen Galerie Lieve Hemel, Amsterdam Galerie van den Berge, Goes samenwerking en kennisuitwisseling tussen deze Bart Kunst in Huis, Nijmegen Galerie Louise Smit, Amsterdam Dick de Bruijn Contemporary Art, Middelburg Nederlandse musea. Galerie Marzee, Nijmegen Galerie Maria Chailloux, Amsterdam Galerie Stills, Nijmegen Galerie Martin van Zomeren, Amsterdam Zuid-Holland Galerie Wit, Wageningen Galerie Mokum, Amsterdam Galerie Helga Hofman, Alphen aan den Rijn Galerie Onrust, Amsterdam Galerie De Zaal, Delft Groningen Galerie Paul Andriesse, Amsterdam Galerie Lutz, Delft Ann’s Art, Groningen Galerie Petit, Amsterdam Galerie Terra Delft, Delft Galerie Anderwereld, Groningen Galerie Ra, Amsterdam Galerie De Rijk, Den Haag Galerie Jacoba Wijk, Wehe-Den Hoorn Galerie Rob Koudijs, Amsterdam Galerie Maurits van de Laar, Den Haag Galerie Roger Katwijk, Amsterdam Galerie Nouvelles Images, Den Haag Limburg Galerie van Gelder, Amsterdam Galerie Ramakers, Den Haag Galerie Judy Straten, Horst Galerie Witteveen, Amsterdam Galerie Van Kranendonk, Den Haag Galerie Dis, Maastricht Galerie Wouter van Leeuwen, Amsterdam Galerie West, Den Haag Galerie Wansink, Maastricht Gallery Artkitchen, Amsterdam LivingStone Gallery, Den Haag Reuten & Reuten Galerie, Maastricht Gallery Nine, Amsterdam Seasons Galleries, Den Haag Galerie De Vierde Dimensie, Plasmolen Gist, Amsterdam Smelik & Stokking Galleries, Den Haag Grimm Fine Art, Amsterdam Galerie De Compagnie, Dordrecht Noord-Brabant Jaski Art Gallery, Amsterdam Christian Ouwens Galerie, Rotterdam Contempo Collectie, Eindhoven Kahmann Gallery, Amsterdam Cokkie Snoei Rotterdam, Rotterdam Galerie Willy Schoots, Eindhoven Lumen Travo, Amsterdam Contempo Modern Art Gallery, Rotterdam Galerie Zand, Eindhoven Mart House Gallery, Amsterdam Mirta Demare, Rotterdam Priveekollektie, Heusden Metis_nl, Amsterdam MKgalerie.nl, Rotterdam Etienne Gallery, Oisterwijk Morren Galleries, Amsterdam Phoebus, Rotterdam Galerie Dom’Arte, Rucphen Motive Gallery, Amsterdam RAM, Rotterdam Galerie Majke Hüsstege, ’s-Hertogenbosch Reflex Modern Art Gallery, Amsterdam RonMandos, Rotterdam Jan van Hoof Galerie, ’s-Hertogenbosch Reuten & Reuten Galerie, Amsterdam Smelik & Stokking Galleries, Rotterdam Galerie Kokon, Tilburg RonMandos, Amsterdam Wilfried Lentz, Rotterdam Galerie Resy Muijsers, Tilburg Serieuze Zaken, Amsterdam Galerie van Dusseldorp, Tilburg Slewe Gallery, Amsterdam Luycks Gallery, Tilburg Smelik en Stokking Galleries, Amsterdam Gallery Van Loon & Simons, Vught Steendrukkerij Amsterdam, Amsterdam Tegenboschvanvreden, Amsterdam Noord-Holland Ten Haaf Projects, Amsterdam Canvas International Art, Amstelveen Torch Gallery, Amsterdam AdK Actuele Kunst, Amsterdam Upstream Gallery, Amsterdam Annet Gelink Gallery, Amsterdam Van Zoetendaal Gallery, Amsterdam Art Singel 100, Amsterdam Vous Etes Ici, Amsterdam ArtKitchen Gallery, Amsterdam Wetering Galerie, Amsterdam ArtOlive, Amsterdam Witzenhausen Gallery, Amsterdam Aschenbach & Hofland Galleries, Amsterdam Galerie Rob de Vries, Haarlem Braggiotti Gallery, Amsterdam Galerie Tanya Rumpff, Haarlem Cokkie Snoei Amsterdam, Amsterdam Morren Galleries, Haarlem Ellen de Bruijne Projects, Amsterdam Contemporary Art Gallery, Laren Galerie Akinci, Amsterdam Galerie Bianca Landgraaf, Laren Galerie Bart, Amsterdam Gallery Lilly Zeligman, Laren Galerie Brandt, Amsterdam Galerie Carla Koch, Amsterdam Galerie Clement, Amsterdam

66 Mondriaan Stichting / Toekenningen / KunstKoop 2011 67 Ontwikkelkosten Natuur Museum, Nijmegen Balie een serie kunstprojecten, seminars en publieks- The Generator Todays Art, Den Haag Natuurcentrum Rivieren programma’s voor. Dit gebeurde in samenwerking Todays Art Japan Centraal Museum, Utrecht € 10.000 – € 20.000 / 2011 – 2012 met partners uit Londen (Chelsea College of Art and € 9.000 – € 20.000 / 2011 De Vrede van Utrecht Natuurcentrum Rivieren ontwikkelde een publieks- Design, Critical Practice) en Praag (FAMU School of The Generator Todays Art voerde een haalbaarheids- € 10.000 – € 12.600 / 2011 – 2012 benadering voor de samenwerking tussen Natuurmu- Film and Television, Skolska 28). onderzoek uit om Todays Art, een festival voor heden- Het Centraal Museum bereidt met het Wehrge- seum Nijmegen en Museum De Stratemakerstoren, daagse kunst, uit te breiden naar Japan. Dit gebeurde schichtliches Museum Rastatt en het Historisches Staatsbosbeheer Gelderse Poort en het Milieu Educa- InterArt, Amsterdam op verzoek van de Japanse organisatie Underground Museum Baden een tentoonstelling over de Vrede van tie Centrum Nijmegen. Met deze ontwikkelingsfase Wat kan kunst Gallery. Utrecht voor en gaat na welke ondersteuningsmo- wil het Natuurmuseum de beoogde samenwerking € 10.000 – € 14.198 / 2011 – 2012 gelijkheden bij de Europese Gemeenschap voor dit intensiveren en professioneel uitbreiden. In Wat kan kunst onderzocht InterArt de plaats en Museum Boijmans Van Beuningen, Rotterdam project beschikbaar zijn. De tentoonstelling vindt in betekenis van kunsten in Nederland. Zij betrok hier Ontwikkelkosten 174 + 1 culturen / 2013 plaats, driehonderd jaar na de vredesluiting. NEMO, Amsterdam zowel kunstenaars en kunstcritici als mensen van bui- 174 + 1 ontmoetingen Doelgroepenonderzoek nationaal kennisportaal ten de cultuursector bij, die kunstwerken beoordeelden € 14.800 – € 16.400 / 2011 Gemeentemuseum, Den Haag Wetenschap en Techniek op hun maatschappelijke meerwaarde. Het onderzoek Boijmans Van Beuningen deed onderzoek naar nieuwe Modehuis Nederland € 10.000 – € 11.360 / 2011 – 2012 zou uitmonden in een symposium en een publicatie. strategieën en methodes om met een gevarieerde € 10.000 – € 10.000 / 2011 Stichting Academisch Erfgoed, Bijzondere Collecties publieksbenadering de 174 nationaliteiten die in Het Gemeentemuseum ontwikkelt met Amsterdam Universiteit van Amsterdam, Museum Boerhaave, Mediamatic Lab, Amsterdam Rotterdam voorkomen adequaat te bedienen en de Museum, Centraal Museum Utrecht, Museum Rot- Museum voor Communicatie, Stichting Computer Mycelium Rising collectie maatschappelijk beter in te bedden. Met dit terdam, Fries Museum Leeuwarden, Paleis Het Loo Erfgoed Nederland, Discovery Center Continium, € 10.000 – € 178.560 / 2011 – 2012 onderzoek legde het museum de basis voor het nieuwe Nationaal Museum en Rijksmuseum Amsterdam de Stichting Historie der Techniek, STABIEN, TU In samenwerking met Ecovative Design, dat Mycoma- beleid van zijn publieksafdeling. website Modehuis Nederland: zowel een overzicht van Delft, Twents Museum Heim, Twentse Welle en terial-producten laat groeien in een proces gebaseerd mode en kostuum in Nederlandse openbare collecties Werkspoormuseum werkten een doelgroepenbena- op paddenstoelen, introduceert Mediamatic een V2_Organisatie, Rotterdam als een activiteitenplatform. Dit ontwikkelingsonder- dering uit voor de gezamenlijke ontsluiting van hun vernieuwende manier van producten ontwikkelen. De Dutch Electronic Art Festival zoek verkent de mogelijkheden voor participatie door collecties in een online kennisportal. introductie heeft als doel het publiek bewust te maken € 10.000 – € 32.750 / 2011 het publiek. van het belang van innovatieve materialen en een breder V2_ wil het Dutch Electronic Art Festival als een Casco, Utrecht debat over biobased economy op gang te brengen. zelfstandig evenement ontwikkelen en omvormen tot Historisch Museum, Rotterdam Fair International: Building a Transnational Imaginary een sectorfestival voor eCultuur in Nederland. De Museum Rotterdam Junior € 9.000 – € 11.320 / 2011 Mediamatic Lab, Amsterdam organisatie deed nu eerst onderzoek naar de vorm die € 9.650 – € 9.650 / 2011 – 2012 Casco deed interdisciplinair vooronderzoek naar Verzelfstandiging van Kom je ook? DEAF moet aannemen om te voldoen aan de noden Museum Rotterdam bereidde een Museum Rotterdam alternatieve benaderingen van postkolonialisme in € 10.000 – € 10.000 / 2011 van de sector. Junior voor, waar kinderen de tien tijdvakken van het Accra International Fair, een architectuurlocatie van Mediamatic ontwikkelde een duurzamer organisatie- onderwijscurriculum geschiedenis kunnen beleven. De de Ghanese overheid in de jaren zestig van de twin- model voor Kom je ook? Tijdens deze bijeenkomsten Teto Projects, Amsterdam ontwikkelingsfase omvatte een proefproject voor het tigste eeuw. Het onderzoek was erop gericht zowel over de jongste ontwikkelingen en trends in de cultu- Missing Maurits multimediaprogramma en een werksessie met betrok- Nederlands-Afrikaanse gemeenschappen als Ghanese rele sector geven sprekers uit binnen- en buitenland € 9.910 – € 9.910 / 2011 kenen uit het onderwijs. partners te betrekken bij het uiteindelijke project. voorbeelden uit de praktijk. Verzelfstandiging zou TeTo Projects deed onderzoek naar Nederlands koloni- extra kansen bieden voor meer inbreng uit het veld en ale verleden in Recife, Brazilië en naar de verhouding Museum aan het Vrijthof, Maastricht CODART, Den Haag grensoverschrijdende kennisuitwisseling in een ruimer tussen Brazilië en Nederland. Het onderzoek bestond Museale toepassing RFID-chips CODART e-zine netwerk. uit een denktank met experts, kunstenaars en vormge- € 9.500 – € 9.500 / 2011 – 2012 € 10.000 – € 20.300 / 2012 vers en zou resulteren in een groepstentoonstelling met Om de interactie met het publiek te bevorderen Het internationale netwerk van conservatoren van Mobiele Collectie Nederland, Lelystad kunstenaars en ontwerpers uit Recife en Amsterdam. onderzoekt Museum aan het Vrijthof de toepassing Nederlandse en Vlaamse kunst CODART wilde de Verbetering Nationaal Register Mobiel Erfgoed van radio frequency identification-technologie in ten- kwaliteit van zijn e-zine verhogen door het te verande- € 9.500 – € 9.500 / 2011 TwentseWelle, Enschede toonstellingen. Het bestudeert de ervaringen van het ren, te testen bij doelgroepen en verder te verbeteren. Als organisatie waarin vertegenwoordigers van de De vrouw in Turkije Fryderic Chopin Museum in Warschau en maakt een Na deze ontwikkelingsfase zou CODART de nieuws- deelsectoren Rail, Weg, Lucht en Water namens € 10.000 – € 20.350 / 2011 – 2012 eigen proefopstelling. De onderzoeksresultaten worden brief uit eigen middelen financieren. museale en particuliere eigenaren van mobiel erfgoed Voor een tentoonstelling over de vrouw in de Turkse gedocumenteerd in een publicatie voor andere musea. zitting hebben, stelde de MCN een businessplan voor samenleving, in 2013 – 2014, onderzocht Twentse- Cultuur aan het IJ, Amsterdam het Nationaal Register Mobiel Erfgoed op. Dit regis- Welle de mogelijkheden tot samenwerking met een Museum van het Nederlandse Uurwerk, Zaandam World of Citycraft ter verenigt alle deelsectoren, die al meer of minder Turkse medecurator en Turkse vrouwelijke kunste- Tijd voor een nieuw museum € 10.000 – € 42.215 / september 2011 met een eigen register waren begonnen. naars. Ook deed het museum historisch onderzoek € 10.000 – € 10.000 / 2011 – 2012 World of Citycraft is een interactieve game voor stads- naar de rol van de vrouw en inventariseerde het Het Museum van het Nederlandse Uurwerk en het vernieuwing, waar bewoners kunnen bijdragen aan Pianola Museum, Amsterdam mogelijkheden tot bruiklening. Museum en Archief van Tijdmeetkunde onderzochten de stedelijke ontwikkeling. Dit proefproject bleef tot Ontwikkelkosten Pianola Museum met hulp van externe experts in hoeverre het haalbaar Amsterdam Noord beperkt en zou vervolgens ook voor € 10.000 – € 13.940 / 2011 ZAM Africa Magazine, Amsterdam is om gezamenlijk hun tijdmeetkundige collecties te andere locaties in Nederland worden ontwikkeld. Het Pianola Museum onderzocht mogelijkheden om ZAM internationalisering beheren en een nationaal museum voor tijdmeetkunde zich te professionaliseren en uit te breiden en zijn € 10.000 – € 175.250 / 2011 – 2012 op te richten. De Balie, Amsterdam financiële basis te vergroten. Ook ging het museum na Om met een internationaal Engelstalig tijdschrift en Expertmeeting Participate or Perish hoe het door samenwerking met andere organisaties een prominente online aanwezigheid zijn uitstraling en € 7.500 – € 9.900 / 2011 als Museum Speelklok, G. Perlee Draaiorgelmuseum activiteiten een meer internationaal karakter te geven, Om nieuwe vormen van participatieve cultuur zowel en Stichting Noorderkerkconcerten de eigen positie werkte ZAM Africa Magazine een ondernemingsplan in theorie als in praktijk te onderzoeken bereidde De kan versterken en zijn publieksbereik vergroten. uit en ontwikkelde het een Engelstalig proefproject.

68 Mondriaan Stichting / Toekenningen / Ontwikkelkosten 69 Professionalisering praktijken bijeengebracht en gepresenteerd, zoals een Kultur a Arte Pro Arte, Aruba basishandboek voor sustainistisch ontwerpen. Changing Horizons Instituut voor Netwerk Cultuur, Amsterdam Aruba Film Production, Aruba € 15.000 – € 36.898 / 2011 – 2012 Unlike Us Utrecht Biënnale, Utrecht Aruba International Filmfestival Arte Pro Arte nam deel aan het internationaal thea- € 17.500 – € 44.098 / 2011 – 2012 Utrecht Manifest 2011 € 58.965 – € 127.879 / juni 2011 terproject Changing Horizons, met groepen uit Bra- Het Instituut voor Netwerkcultuur vormt een € 75.000 – € 1.061.800 / oktober – november 2011 De tweede editie van het filmfestival kreeg een dui- zilië, Nederland, Aruba, België, Engeland, Frankrijk onderzoeksnetwerk van kunstenaars, vormgevers, Utrecht Biënnale organiseerde voor de vierde maal delijker Caribisch profiel. Lokale filmmakers kregen en Turkije, die gezamenlijk aan een locatievoorstelling wetenschappers, activisten en programmeurs dat Utrecht Manifest, de biënnale voor social design: de gelegenheid hun films te vertonen en ook deel te werken. De voorstelling wordt gespeeld in Nederland, workshops, conferenties, online dialogen en publica- tentoonstellingen, symposia, workshops, lezingen, nemen aan netwerkbijeenkomsten, workshops en mas- Curaçao en Aruba. ties tot stand brengt. Het netwerk wil de economische publicaties. Deze editie onderzocht hoe ontwerpen terclasses van internationale gasten van het festival. en culturele aspecten van de dominante sociale media kan bijdragen aan het inrichten van de stad als een Dit verruimde het referentiekader en bevorderde de Cultureel Centrum, Curaçao analyseren en verdere ontwikkeling en verspreiding nieuw werklandschap. Het festival trok publiek met expertise van de Caribische filmers. Doorlichting muziekacademie van alternatieve, decentrale sociale mediasoftware verschillende achtergronden, zoals gemeente, mid- € 3.525 – € 4.918 / 2011 bevorderen. denstand, onderwijs, ontwerp. Dance Sensation, Bonaire Het CCC liet zijn muziekschool doorlichten. Dit Professionalisering dansonderwijs resulteerde in een rapport met waardevolle adviezen Kunsthal, Rotterdam W139, Amsterdam € 16.366 – € 92.440 / 2011 over de organisatiestructuur van de muziekschool, de The Big Museum Show Facing Forward: Art & Theory from a Future Dance Sensation schafte extra materialen en geluids- kwaliteit van het muziekonderwijs en de tarieven, wer- € 58.000 – € 58.000 / 2011 – 2013 Perspective apparatuur aan om het dansonderwijs verder te profes- ving en beoordeling van docenten. De investering gaf Dit project bij het twintigjarig bestaan van de Kunst- € 25.000 – € 135.305 / 2011 – 2012 sionaliseren en het cursusaanbod verder te verruimen een impuls aan management en beleid en verbeterde de hal in 2012 gaat na hoe de presentatie van moderne Deze lezingen- en debatreeks was een samenwerking en te continueren. Danslessen zouden voortaan ook kwaliteit van de school. kunst in musea anders kan, publieksvriendelijker, van W139 met de Appel, Metropolis M, SMBA, het buiten de dansschool worden aangeboden, in wijken beter, en komt in samenwerking met het Gemeente- Stedelijk Museum Amsterdam en de Universiteit van en op scholen. Bovendien bezochten leraren enkele Dance Company Turning Point, Curaçao museum Den Haag tot stand. Vier communicatiedes- Amsterdam, met als thema: de kunst en kunstheorie Nederlandse opleidingen om structurele samenwer- Training belichting bewegende podiumkunsten kundigen stellen de tentoonstelling samen en hebben van de toekomst. Dit zou in relevante subthema’s king tot stand te brengen. € 7.520 – € 10.027 / 2011 een belangrijk aandeel in de publieksactiviteiten. verder worden uitgewerkt, en aangevuld met een Turning Point organiseerde een training in theater- slotdebat en een publicatie. Eterno, Aruba belichting voor technici en makers van dansscholen Materiaalfonds voor Beeldende Kunst, Amsterdam studiO en theatergezelschappen op Curaçao. De deelnemers The Weight of Colour € 12.671 – € 22.229 / februari 2011 leerden hoe zij beter een lichtplan konden ontwerpen € 15.732 – € 94.200 / april 2012 studiO, een initiatief van kunstenaar Osaira Muyale, en belichting opbouwen. Daardoor zouden ze ook Dit programma ging over de relatie tussen kleur en werd na de verbouwing een gastvrije combinatie van beter in staat zijn de intenties van makers te begrijpen materiaal in de beeldende kunst. Het was een copro- expositieruimtes, atelier, gastateliers en eetgelegen- en om te zetten in belichting. ductie van het Materiaalfonds met Rijksmuseum, heid. Door ook ruimte te bieden aan internationale EYE en HKU, en bestond uit drie lezingen voor een kunstenaars zal studiO een impuls geven aan het Danzarte Studio, Curaçao breed publiek, een filmprogramma over gebruik van verruimen van het artistieke referentiekader van de Rainforest Kunst Festival kleur in films en zes besloten workshops voor geselec- Arubaanse kunstenaarsgemeenschap. € 11.412 – € 31.006 / oktober 2011 teerde deelnemers. Danzarte nam deel aan het Rainforest Kunst Festival Insight for the Arts, Aruba in Paramaribo. Het doel was drieledig: bijdragen aan Framer Framed, Amsterdam Rosea Nobo de bewustwording van het behoud van het tropisch Debatreeks € 41.310 – € 67.060 / februari 2011 regenwoud, versterken van het internationale netwerk € 37.000 – € 141.096 / 2011 – 2012 Insight for the Arts selecteerde zowel gevestigde als en bevorderen van de artistieke ontwikkeling van Dit project zette professionals uit erfgoed en startende kunstenaars voor de tentoonstelling Rosea Danzarte. beeldende kunst ertoe aan zich te bezinnen op de Nobo. Curator José Manuel Noceda, bekend van de postkoloniale tentoonstellingspraktijk: noodzakelijk Biënnale van Havana, stimuleerde een breder, interna- De Cultuur Kameleon, Curaçao om een meer realistische, inclusieve houding te ont- tionaal perspectief van de deelnemers. De tentoonstel- Medialab Digitrader wikkelen tegenover publiek, samenleving en collecties. ling vond op meerdere locaties plaats en leverde een € 30.000 – € 334.000 / 2011 Uit eerdere Framer Framed-debatten is gebleken bijdrage aan het cultureel klimaat op Aruba. Cultuur Kameleon ontwikkelde een medialab in de dat deze benadering betrokkenheid stimuleert bij Openbare Bibliotheek Curaçao. Het medialab wil een relevante museumdirecteuren, curatoren, journalisten Freedom Fighters, Sint-Maarten toegankelijke plaats zijn waar een brede doelgroep en kunstenaars. Elfde Annual Tribute to Marcus Garvey in aanraking komt met Digitrader. Dit cultuur- en € 6.976 – € 10.060 / augustus 2011 media-educatieproject van Cultuur Kameleon heeft The Beach, Amsterdam Dit jaarlijkse eerbetoon (festival) ter ere van Marcus als doel nieuwe media aan kinderen maar ook aan Open Book for Sustainist Design Garvey houdt een interessant en onderbelicht deel leerkrachten en ouderen te onderwijzen. € 21.000 – € 182.580 / 2011 van het Afrikaans-Caribisch erfgoed levend. De Sustainisme definieert een cultureel perspectief dat Jamaicaan was een pionier in de strijd om burgerrech- Jubilee Library Philipsburg, Sint-Maarten hedendaagse ontwikkelingen met elkaar in ver- ten voor de zwarte bevolking in de Verenigde Staten. Deelname IFLA-conferentie Puerto Rico band brengt, zoals digitalisering, mondialisering en Aan het festival werkten internationale groepen uit de € 9.878 – € 13.170 / augustus 2011 duurzaamheid, en is vergelijkbaar met wereldbeelden regio mee. Vertegenwoordigers van de bibliotheken op Sint- als modernisme en postmodernisme. Vanuit het Maarten, Aruba, Curaçao en Sint-Eustatius namen sustainisme-perspectief worden, via een online plat- deel aan een internationale conferentie voor biblio- form, ideeën en praktijkvoorbeelden van social design- thecarissen op Puerto Rico. Dit droeg bij aan het

70 Mondriaan Stichting / Toekenningen / KulturA 71 vergroten van expertise en versterkte de internationale National Archaeological Anthropological Memory een dansdocent uit Cuba voor de duur van een jaar Teatro Luna Blou, Curaçao banden. Ook kon het recent opgerichte platform voor Management, Curaçao op Saba aan. Daarmee wil zij de dansschool op Saba KunstBende KoninkrijksBreed Nederlands-Caribische bibliotheken zich aan een Dutch Carribean Libraries Seminar 2011 nieuw leven inblazen, het dansonderwijs aan jongeren € 20.465 – € 27.286 / 2011 vakpubliek presenteren. € 18.778 – € 27.038 / januari 2011 op het eiland mogelijk maken en de professionele dans Teatro Luna Blou organiseerde een tweedaagse Het NAAM nodigde voor het Dutch Carribean stimuleren. werkconferentie over Kunstbende. Tijdens die bij- Konsulta pa Grandinan Boneiru, Bonaire Libraries Seminar twaalf bibliotheekmedewerkers uit eenkomst zou een projectplan worden opgesteld om Grandinan ta Kanta Aruba (5), Saba (1), Sint-Maarten (2), Statia (1) en St Eustatius Center for Archaeology Research, het Kunstbendeconcept op alle zes de Nederlandse € 3.948 – € 7.543 / 2011 Suriname (3) uit. Voor een bloeiende bibliotheeksector Sint-Eustatius Caribische eilanden in praktijk te brengen en samen- Konsulta pa Grandinan Boneiru schafte een karao- op de eilanden is bundeling van krachten onmisbaar. Twee auto’s werking en expertise-uitwisseling tussen de eilanden kesysteem, een geluidsinstallatie, een gitaar en een Dit seminar kon structurele verbetering brengen in de € 25.326 – € 26.994 / 2011 te bevorderen. kuarta aan. Dit maakt het mogelijk de participatie gezamenlijke culturele infrastructuur. Om bezoekers te vervoeren naar oudheidkundige van ouderen te vergroten: zij kunnen muzieklessen vindplaatsen en zijn activiteiten te promoten bij de The Barson Foundation, Sint-Eustatius volgen, zelf muziek maken en voorstellingen geven, en Pan the Man Foundation, Aruba plaatselijke bevolking kocht het St Eustatius Center Digitalisering archief draagt dan ook bij aan het versterken van de culturele Investeringen for Archaeological Research twee auto’s aan. SECAR € 41.135 – € 49.511 / 2011 – 2013 infrastructuur op Bonaire. € 16.701 – € 24.475 / 2011 beheert en behoudt archeologische sites. Jaarlijks Voor verder onderzoek, vertoning en ontwikkeling De Pan the Man Foundation investeerde in haar organiseert het een programma waarin internationale van educatief materiaal digitaliseerde de Barson Foun- Kultivo Miksto, Curaçao professionalisering. Zij wil de muzikale erfenis van vrijwilligers op de sites zelf leren hoe veldwerk wordt dation onderdelen uit zijn omvangrijk audiovisueel Anti X-Change een van de belangrijkste steelpanspelers van het eiland, verricht. archief van belangrijke gebeurtenissen op het gebied € 10.000 – € 165.141 / november 2011 – mei 2012 Edgar Connor, levend houden en ontsluiten. De inves- van politiek, cultuur en sport op de Nederlandse Tussen Nederlandse rappers en Curaçaose hiphop- teringen maakten het mogelijk een bredere doelgroep St Eustatius Historical Foundation, Sint-Eustatius Bovenwindse eilanden. Dit gebeurde in samenwerking pers vond culturele uitwisseling plaats: workshops te bereiken en te interesseren voor de steelpan. Reconstructie achttiende-eeuwse smidse met de lokale bibliotheek en die op Sint-Maarten. in Nederland en op Curaçao voor jongeren, samen- € 12.500 – € 19.464 / 2011 werking (expertise- en kennisuitwisseling) tus- Plataforma Kultural, Bonaire De St Eustatius Historical Foundation richt een van sen kunstenaars op Curaçao en in Nederland, en Bon Bini Bonaire haar gebouwen als een achttiende-eeuwse smidse presentaties: publicatie, documentaire, videoclips, € 71.710 – € 215.000 / mei 2011 – december 2013 in. De smidse maakt deel uit van de vaste opstelling. benefietconcerten. Het was een proefproject, waarin Plataforma Kultural ontsluit in samenwerking met een Informatiepanelen bieden achtergrondinformatie de organisatie de benadering uittestte en het concept groot aantal andere organisaties het jarenlang verza- voor bezoekers en voor scholen komt er een educatief verder uitwerkte. melde archiefmateriaal van journalist en tv-maker Boi programma. Ook wordt de kunst van het smeden in de Antoin. Het archief bevat unieke documenten over praktijk gebracht. Mira, Aruba de geschiedenis van Bonaire en is na digitalisering Uitbreiding en vernieuwing bruikbaar voor presentaties, publicaties en educatieve Streanan di Boneira, Bonaire € 11.104 – € 14.805 / 2011 – 2012 activiteiten op het eiland. Muziekinstrumenten, geluidsinstallatie, apparatuur Stichting Mira wilde zich organisatorisch verbeteren € 9.856 – € 17.138 / 2011 en haar lespakket (tekenlessen en lessen in werken met Plataforma Kultural, Bonaire Streanan di Boneiru wil jongeren op Bonaire hun textiele werkvormen) uitbreiden. Zij investeerde in Skol di Musika op de kaart talent laten ontplooien. Zij schafte muziekinstrumen- materialen voor de studioruimte om nieuwe technie- € 49.060 – € 66.140 / 2011 – 2013 ten, een geluidsinstallatie en andere apparatuur aan, ken te kunnen introduceren, betere werkplekken voor In samenwerking met Fundashon Plataforma Kultural om die te gebruiken voor activiteiten en talentontwik- cursisten te bieden en betere faciliteiten te hebben voor en de expertise van Nederlandse muziekonderwijs- kelingstrajecten als workshops, festivals met optreden het opslaan en tentoonstellen van werken. instellingen wilde Skol di Musika een professionali- van jongeren en talentenjachten. seringsslag maken: een ondernemingsplan schrijven Mon Art Gallery, Curaçao en implementeren, onderhoudskosten beheersen, Streanan di Boneira, Bonaire Professionalisering galeries Curaçao instrumenten aanschaffen en expertise bevorderen. Workshops en cursus theater € 41.150 – € 54.866 / 2011 Ook wilde deze enige muziekschool op Bonaire Skol € 16.997 – € 41.379 / 2011 Mon Art Gallery deed samen met Gallery Alma het aantal leerlingen uitbreiden. Op Bonaire namen vijftig jongeren aan theater- Blou en Landhuis Bloemhof investeringen om haar workshops en twintig docenten aan een train the publieksfunctie te versterken. Deze drie grootste Rebecca Roos Productions, Aruba trainer-cursus deel. De jongeren zouden vervolgens kunstgaleries op Curaçao schaften stoelen aan, Festivalbezoek 2011 zelf groepen oprichten en zich onder begeleiding van servieswerk, een beamer met scherm, een geluidsin- € 6.500 – € 17.869 Streanan di Boneiru verder ontwikkelen. De docenten stallatie voor extra events, naast nieuwe belichting en Arubaanse filmmakers bezochten drie internationale kregen scholing in dans, muziek en theater om de vitrines voor de galerieruimte. filmfestivals: het Trinidad & Tobago Filmfestival, het jongeren daarbij verder te kunnen begeleiden. International Documentary Filmfestival Amsterdam Motiance Dance School, Sint-Maarten en het Bahamas International Filmfestival, met als Teatro KadaKen, Curaçao Vervolg introductie van musical op Sint-Maarten doel de contacten die zij tijdens een eerder bezoek aan Investering apparatuur € 82.338 – € 84.190 / 2011 – 2013 het Aruba International Filmfestival legden te verste- € 7.060 – € 9.423 / 2011 – 2012 Motiance wil dansonderwijs en musical een stevige vigen en hun expertise verder te vergroten. Teatro KadaKen investeerde in apparatuur om positie geven op Sint-Maarten. Na een succesvol proef- kennis vast te leggen en door te geven, bijvoorbeeld jaar zou in de tweede en derde fase het accent liggen op Saba Association with Caribbean States, Saba tijdens workshops, zoals een workshop teksttheater een teacher training-programma, after school-program- Muziek en dansschool (regiekeuzes en speelstijlen) in de repetitieperiode ma’s, opzet van een grote productie, kennisdeling met € 25.470 – € 33.045 / 2011 – 2012 van de nieuwe voorstelling Tisha. Deelnemers waren de andere eilanden en internationale uitwisseling. De Saba Association with Caribbean States stelde theatermakers, onder wie enkele spelers uit Tisha.

72 Mondriaan Stichting / Toekenningen / KulturA 73 Vrijwilligersregeling rondleidingen geven, gastheer zijn en allerlei hand- en automatiseringssysteem moderniseren. Het museum Veiligheidszorg spandiensten verrichten, volgen ter verbetering van presenteert in een voormalige boerderij de streekge- André Volten Stichting, Kortenhoef hun functioneren een training tot bedrijfshulpver- schiedenis van het Kempense platteland tussen 1850 Cultureel Erfgoed Zeeland, Middelburg Website en folder lener. Museum de Buitenplaats toont en verzamelt en 1950 met meubels, gereedschappen, textiel en Update Zuunig op Erfgoed € 4.500 – € 9.500 / 2011 – 2012 figuratieve kunst in een modern pand in de tuin van religieuze objecten. € 2.280 – € 5.700 / 2011 – 2102 Om de activiteiten van haar vrijwilligers te ondersteu- het historische Nijsinghhuis. Om de Zeeuwse veiligheidsnetwerken te consolideren nen laat Stichting André Volten een nieuwe website Studiecentrum en Rariteitenkabinet Collectie organiseert Stichting Cultureel Erfgoed Zeeland her- ontwikkelen en een folder met informatie over de Museum In ‘t Houten Huis, De Rijp Brands, Nieuw-Dordrecht halingstrainingen, zowel voor musea als voor archie- beeldhouwer en zijn werk maken. De vrijwilligers Bijscholing geschiedenis en training bedrijfsveiligheid Digitalisering Collectie Brands ven en voor beheerders van religieus erfgoed. Ook spannen zich in om Voltens woonhuis annex atelier € 3.625 – € 7.250 / 2011 € 5.000 – € 35.980 / 2011 – 2013 houdt ze een oefening met Veiligheidsregio Zeeland. een publieke functie te geven en zijn gedachtegoed De vrijwilligers van In ‘t Houten Huis volgden cursus- Om haar deelcollecties, zoals Drenthiana, Tweede levend te houden. sen. De vaardigheden die zij opdeden hebben niet Wereldoorlog, Funeralia en thanatologie, Numisma- Museum de Fundatie, Heino-Wijhe alleen als doel de eigen capaciteiten te vergroten, maar tiek en meteorologie, Archeologica en Historische Risicoanalyse Bakkerijmuseum De oude Bakkerij, Medemblik zijn ook allemaal publieksgericht: de bezoekers krijgen voorwerpen, digitaal te ontsluiten schafte de Collectie € 7.180 / 2011 – 2012 Vrienden van De oude bakkerij: ook in de toekomst rondleidingen van gidsen die over de juiste informatie Brands hardware en software aan en liet zij vrijwil- moeten we gebakken zitten beschikken en deze op het gewenste kennisniveau ligers scholen in digitaliseren en beschrijven. € 5.000 – € 10.232 / 2011 – 2012 kunnen aanbieden. Het Bakkerijmuseum en de Vriendenvereniging willen Vrienden van het Provinciaal Museum van Drenthe, de samenwerking intensiveren en professionaliseren: Museum Smedekinck, Zelhem Assen iemand aanstellen als vrijwilligerscoördinator, de Naambordjes voor gewassen Behoud, beheer en presentatie van cultureel erfgoed en ledenadministratie verbeteren, de ledenwerving inten- € 2.300 – € 4.600 / 2011 – 2012 volkscultuur siveren en contacten aanknopen met het donateursnet- Om het publiek voor te lichten over de gewassen in € 4.880 – € 9.760 / 2011 – 2013 werk. Een professioneel werkende vriendenvereniging zijn siertuin, kruidentuin, boomgaard met hoogstam- De vriendenvereniging van het Drents Museum werft kan meer vrijwilligers en middelen opleveren die het fruitbomen en akker met historische gewassen, plaatst vrijwilligers, laat hen scholen en schaft hardware museum ten goede komen. Museum Smedekinck naambordjes in het Latijn, aan om hun functioneren te ondersteunen. Na de Nederlands en Achterhoeks. Museum Smedekinck is verbouwing van het Drents Museum bemannen de Beheerstichting De Goudsche Waag, Gouda het cultuurhistorische museum van de oudheidkun- vrijwilligers de informatiebalie en bieden zij hulp Digitalisering en digitale kennis Goudse Waag dige vereniging Salehem en toont stijlkamers, boeren- bij Museumplus, het nieuwe informatiesysteem voor € 5.000 – € 15.420 / 2011 – 2012 gereedschap en ander lokaal geschiedenismateriaal. bezoekers. Om goed in staat te zijn de website te onderhouden, gebruik te maken van social media, aan werving te Nederlandse Reuzenfederatie, Berkel-Enschot Zeillogger Balder, Vlaardingen doen en flyers te ontwikkelen krijgen de vrijwilligers Brochure Nederlandse Reuzenfederatie Cursus zeilmaken van de Goudse Waag les in ICT-vaardigheden. Ook € 1.000 – € 3.000 / 2011 – 2012 € 1.000 – € 2.028 / 2011 – 2012 worden zij vertrouwd gemaakt met de in het museum Voor promotiedoeleinden, om vrijwilligers en subsidie Door deelname aan een cursus zeilmaken bij Muse- te ontwikkelen digitale kennis zelf. te werven, laat de Nederlandse Reuzenfederatie een umwerf Vreeswijk leren de vrijwilligers van Stichting brochure maken over reuzencultuur in het algemeen Zeillogger Balder een ambacht en vergrootten zij hun Kasteel Keukenhof, Lisse en de lokale reuzenverenigingen in het bijzonder. expertise. Daardoor kunnen zij tijdens zeildemonstra- Kennisvermeerdering vrijwilligers Lokale reuzenverenigingen willen deze bijzondere ties meer van de werking van het schip laten zien en € 4.500 – € 9.000 / 2011 – 2012 vorm van volkscultuur bekendmaken bij een geïnteres- eventuele schade aan de zeilen zonder extra kosten zelf Vrijwilligers krijgen scholing om de overgang van res- seerd publiek, maar slaagden daar op eigen gelegen- herstellen. tauratie naar exploitatie van Kasteel Keukenhof mee heid niet in. te maken. Voor een zinvolle invulling van de scholing gebruikt het kasteel de ervaring van andere kastelen Oosterkerk, Hoorn die er al langer in slagen een historisch monument een Ontwikkelen website, aanschaf computers, uitbreiding hedendaagse relevantie te geven. automatisering € 3.625 – € 7.250 / 2011 – 2012 Muider Muizenfort Museum, Hoogmade De Oosterkerk wilde de werking van zijn organisatie Beleidsvorming en vrijwilligerswerving verbeteren door een nieuwe website te ontwikkelen, € 5.000 – € 15.000 / 2011 – 2012 computers aan te schaffen voor de ledenadministratie De vrijwilligers die het Muizenfort leiden huurde EC en communicatie, en de boekhouding, jaarverslag- Projects in om een beleidsvisie te ontwikkelen en extra geving en secretariaat verder te automatiseren. Dit zou vrijwilligers te werven. Het Muizenfort maakt deel uit zowel het beheer van de stichting als de overdracht bij van de Stelling van Amsterdam. Het laat binnen een bestuurs- of functiewisselingen bevorderen. tentoonstelling over de oude vesting Muiden en buiten originele loopgraven en schuttersopstellingen zien. Streekmuseum de Acht Zaligheden, Eersel Website en automatiseringssysteem Museum de Buitenplaats, Eelde € 689 – € 1.817 / 2011 – 2012 Basistraining bedrijfshulpverlening Om het functioneren van zijn organisatie en vrijwil- € 2.250 – € 4.500 / 2011 – 2012 ligers te versterken liet Streekmuseum De Acht De vrijwilligers in Museum de Buitenplaats, die Zaligheden een nieuwe website bouwen en zijn

74 Mondriaan Stichting / Toekenningen / Vrijwilligersregeling 75 Internationale projecten in Institute for Human Activities, Amsterdam gers, Noord-Keniaanse Samburu en bewoners van Teylers Museum, Haarlem nederland Gentrificatieprogramma Democratische Republiek de Tuvalu-eilanden. De tentoonstelling verandert Claude Lorrain Congo geregeld van inhoud door dialoog met en input van de € 50.000 – € 478.500 / september 2011 – januari 2012 Castrum Peregrini, Amsterdam € 90.000 – € 649.000 / 2012 – 2014 betrokken families. Teylers Museum presenteerde met Musée du Louvre de We are all fanatics! Het IHA realiseert met kunstenaar Renzo Martens allereerste overzichtstentoonstelling in Nederland van € 43.000 – € 151.242 / mei – juni 2011 een nederzetting naast een cacaoplantage in Congo. Museum Het Valkhof, Nijmegen Claude Lorrain, bekend en onverminderd belangrijk We are all fanatics! was een manifestatie over de Daar staan de productiemethoden en het westerse High Tech Romeinen Franse landschapsschilder uit de zeventiende eeuw. In vaak spanningsvolle relatie tussen individu en groep. kunstsysteem ter discussie, door plantagemedewerkers € 100.000 – € 959.000 / september 2011 – maart 2012 de achttiende eeuw werden tuinen en parken aangelegd Naast een tentoonstelling, You are all individuals!, om te scholen tot kunstenaar en hun werk te presente- Museum Het Valkhof maakte met Museon (Den volgens zijn uitgangspunten. Bij de tentoonstelling samengesteld door Nina Folkersma, organiseerde ren en verkopen. IHA produceert zes films, voor podia Haag), LVR-LandesMuseum (Bonn) en Technopolis werd een groot aantal randactiviteiten georganiseerd en Castrum Peregrini een nacht van het fanatisme, met als IDFA en het Van Abbemuseum. (Mechelen) een langlopende en reizende interactieve samengewerkt met natuurorganisaties. sprekers, paneldiscussies en optredens. De manifes- tentoonstelling, die technische hoogstandjes uit de tatie sloot een tweejarig Europees onderzoeksproject Kunstbeeld, Diemen Romeinse samenleving presenteerde en deze naast de Van Abbemuseum, Eindhoven naar fanatisme af. Reis- en verblijfskosten buitenlandse evenementen technische mogelijkheden van nu plaatste. Gezocht Picasso in Palestina 2012 werd naar overeenkomsten in de gevonden oplossin- € 40.000 – € 100.000 / 2011 – 2012 Cultuur aan het IJ, Amsterdam € 18.000 – € 24.700 gen, maar ook verschillen werden belicht. De International Art Academy Palestine in Ramallah Crisis of History Om artikelen te laten schrijven over een groot aantal kreeg op haar verzoek het schilderij Buste de Femme € 75.000 – € 231.500 / 2012 – 2013 internationale kunstevenementen, van de Abu Dhabi Museum Van Loon, Amsterdam (1943) van Picasso uit het Van Abbemuseum in bruik- Drie tentoonstellingen laten werk zien van jonge Art Fair en de Busan Biennale tot de Biënnale van Reis- en verblijfskosten internationale curator leen. Rond deze uitzonderlijke bruiklening ontwik- kunstenaars uit het Midden-Oosten. Ze gaan over São Paulo en de Western China International Art € 7.000 – € 7.000 / maart – juni 2012 kelden Van Abbe en IAAP met A Prior Magazine vergane modernistische dromen, de manier waarop Biennale, kreeg Kunstbeeld een bijdrage in de reis- en Voor een tentoonstelling over de schilder Michiel en filmmaker Rashid Mashwari een project dat er kunstenaars westerse technieken en westers idioom verblijfskosten van scribenten. van Musscher riep het museum de hulp van Robert uitgebreid verslag van deed. gebruiken om de veronderstelde hegemonie van het Gerhardt in. Deze Amerikaanse kunsthistoricus is een westen aan de kaak te stellen, en over kunstenaars met Making Snowballs, Amsterdam vooraanstaand kenner van het oeuvre van de schilder. een gespleten verhouding tegenover de islam. Make a Forest Hij zou een selectie maken, een publicatie samenstel- € 30.000 – € 95.500 / 2011 len en nagaan of de tentoonstelling kon doorreizen DEAF, Rotterdam In de wereldwijde kunstmanifestatie Make a Forest naar de Verenigde Staten. DEAF 2012 ontwierpen culturele instellingen, kunstenaars en € 75.000 – € 995.135 / april 2012 vormgevers artificiële bomen, als een artistieke en Museum voor Moderne Kunst, Arnhem Het tweejaarlijkse Dutch Electronic Art Festival kent kritische reflectie op de verhouding tussen mens en Berni Searle in 2012 als thema The Power of Things. Dit gaat over natuur. Het project sloot aan bij het International Year € 2.700 – € 24.015 / juli – oktober 2011 de causale kracht die niet-levende dingen uitoefenen of Forests, een initiatief van de Verenigde Naties rond Het Museum voor Moderne Kunst Arnhem bracht op ontwikkelingen in de samenleving en over hoe ontbossing, biodiversiteit en duurzaam bosmanage- kunstenaar Berni Searle uit Zuid-Afrika in contact mensen hun relatie tot niet-levende dingen moeten ment. met toonaangevende Nederlandse critici en curatoren. definiëren. Het vindt zowel in Rotterdam als in Het museum bood Searle in de periode dat zij een Amsterdam plaats. Metropolis M, Utrecht tentoonstelling (Interlaced) in het MMKA had, een AICA Congres Paraguay, biënnales Istanbul, Mercosul programma aan om culturele instellingen in Neder- Gemak, Den Haag € 3.804 – € 3.804 / 2011 land te bezoeken. Generation 9/11 Franck Ekra, onderscheiden met de Prijs voor jonge € 17.000 – € 43.000 / september – oktober 2011 critici van AICA, International Association of Art Museum voor Moderne Kunst, Arnhem De tentoonstelling Generation 9/11 ging over de Critics, kreeg een bijdrage in zijn reis- en verblijfs- Six Yards Guaranteed Real Dutch Wax veranderingen in beeldvorming en nieuwsgaring na kosten om artikelen te schrijven over het 44ste AICA € 50.000 – € 50.000 / januari – mei 2012 9/11. De beeldvorming die met oorlog gepaard gaat Congres in Paraguay en de biënnales van Istanbul Deze presentatie over de Dutch Wax-stoffen die en de positie van de internationale oorlogsfotograaf en Mercosul. De artikelen worden gepubliceerd in fabrikant Vlisco uit Helmond al ruim anderhalve eeuw werden gepresenteerd in journalistiek beeldmateriaal Metropolis M. voor de Afrikaanse markt maakt, bood een ander en beeldende kunst. Bij de tentoonstelling verscheen perspectief. De stoffen belichamen gedeeld Afrikaans een catalogus. Ook vonden er gesprekken, debatten en Mister Motley, Amsterdam en Nederlands erfgoed: als drager van verhalen en lezingen plaats. Reis- en verblijfkskosten journalisten betekenissen, als inspiratiebron en als aanleiding tot € 7.600 – € 9.760 / 2011 maatschappelijke discussie. Gemeentemuseum, Den Haag Om artikelen te schrijven in Mister Motley over de Modehuis.nl Mercosul Biënnale in Porto Alegre (Brazilië) en de Sieboldhuis, Leiden € 90.000 – € 313.368 / 2012 – 2014 Kobe Biënnale in Kobe (Japan) kregen journalisten Hello Kitty - Hello Holland Musea met een mode- en kostuumcollectie wil- een bijdrage in hun reis- en verblijfskosten. € 49.587 – € 177.070 / september – november 2011 len gezamenlijk hun collecties permanent digitaal Deze tentoonstelling belichtte het poesje met toegankelijk maken en bezoekers de weg tonen in Museon, Den Haag rood-wit-blauwe strik Hello Kitty als typisch Japans het mode- en kostuumaanbod. De nieuwe website Mens en klimaat product. Het SieboldHuis gebruikte Hello Kitty als kan hét referentiepunt worden voor museale mode en € 75.000 – € 325.000 / 2011 – 2012 publiekstrekker om Japanse culturele fenomenen te kostuums in Nederland en bijdragen aan duurzame Mens en klimaat levert een persoonlijke en culturele duiden. Het plaatste met de eigen collectie ‘kawaii’ samenwerking en kennisuitwisseling tussen deze bijdrage aan het klimaatdebat. De tentoonstelling (schattig, lieflijk) in een historische context en Nederlandse musea. zoomt in op drie families: Nederlandse Harlin- besteedde aandacht aan uitingsvormen van kawaii- cultuur en global branding.

76 Mondriaan Stichting / Toekenningen / Internationale projecten in Nederland 77 Arts collaboratory atelierbezoeken en workshops. Polak en Van Bekkum Intensiveringen lezingenprogramma Eindhoven-Istanbul bij SALT- Nederland presenteerden Nomadic Milk, een langlopend project Nederland VanAbbe, een serie tentoonstellingen met werk uit dat met gps-techniek de distributie van melkproducten het Van Abbemuseum en in opdracht gemaakt werk Enough Room for Space, Rotterdam in kaart brengt. De Oude Kerk, Amsterdam van Turkse kunstenaars. Salt is een voortzetting en Present Perfect! Full Brazilian and Other Rituals, Flam 2012, Verbo uitbreiding van het voormalige Platform Garanti Con- € 38.800 – € 92.109 / september 2011 – januari 2013 Uganda € 30.000 – € 35.000 / 2011 temporary Art Center Istanbul. Present Perfect! is een uitwisselingsprogramma van In de Amsterdamse Museumnacht gaven Braziliaanse residencies, onderzoeken, lezingen en publicaties over Bayimba Cultural Foundation, Kampala en Nederlandse kunstenaars performances op het politiek-historische en actuele relaties tussen Europa Andrea Stultiens thema spiritualiteit en religie. Dit eenmalige evene- en Kameroen, en resulteert in een groepstentoonstel- € 1.815 – € 6.881 / augustus 2011 ment werd gerelateerd aan twee performancefestivals ling. Het wordt georganiseerd door Enough Room Andrea Stultiens gaf op uitnodiging van de Bayimba in Amsterdam en São Paulo, om verder te kunnen for Space, een Europees kunstenaarsplatform, dat Cultural Foundation een fotografieworkshop als werken met de opgedane ervaring. De bijdrage aan dit voor Present Perfect! samenwerkt met Art Bakery onderdeel van een project in de sloppenwijk Katanga project werd verleend binnen het Central de Cultura- (Arts Collaboratory-partner) en DiARTgonale uit in Kampala. Bayimba is een Ugandese culturele programma. Kameroen. organisatie, die deelneemt aan het Arts Collaboratory- netwerk. Frankendael Foundation, Amsterdam Making Snowballs, Amsterdam Into The Green Make a Forest Zuid-Afrika € 20.000 – € 80.220 / oktober – november 2011 € 41.767 – € 101.661 / oktober 2011 Ontwerpers en denkers uit Nederland en Brazilië ont- In Make a Forest ontwierpen culturele instellingen, Very Real Time, Zuid-Afrika moetten elkaar tijdens een programma bestaande uit kunstenaars en vormgevers van over de hele wereld James Beckett, Claire Harvey, Kianoosh Motallebi, een tentoonstelling, workshops, films en art dinners. artificiële bomen, als een artistieke en kritische reflec- Leonid Tsvetkov Het project sloeg een brug tussen kunst en maatschap- tie op de verhouding tussen mens en natuur. Making € 14.640 – € 36.638 / maart – april 2012 pelijke kwesties rond duurzaamheid. De Braziliaanse Snowballs werkte samen met Arts Collaboratory-part- Arts Collaboratory-partner Very Real Time uit inbreng vormde een aanvulling op de activiteiten die ners Kiosko (Bolivië), Kuona Trust (Kenia), ArtEast Zuid-Afrika organiseerde in samenwerking met Blank rond dit onderwerp in Nederland waren ontwikkeld. (Kirzichstan) en Soleil d’Afrique (Mali). Projects het project Very Real Time 3: Going Inside time. Vier kunstenaars uit Nederland: James Beckett, MU, Eindhoven Brazilië Claire Harvey, Kianoosh Motallebi en Leonid Tsvet- The Great Babylon Circus kov, namen eraan deel. € 10.500 – € 65.750 / juli – september 2011 CEIA, Belo Horizonte Dit project combineerde beeldende kunst, vormge- Daniela Bersham ving en architectuur in een programma van exposi- € 3.350 – € 4.399 / 2011 ties, installaties en performances. Het Braziliaanse Arts Collaboratory-partner CEIA, Center of Expe- sociaal-cultureel collectief Project Morrinho droeg rimentation and Information in Art, nodigde kunste- met workshops en performances aan het programma naar Daniela Bersham uit voor een workshop in het bij. Deze uitwisseling maakte deel uit van Central de project Conversas, dat naast gesprekken en lezingen Cultura-programma. ook residencies en een magazine omvat. Brazilië Indonesië A Casa Museu de Artes e Artefatos Brasileiros, Ruangrupa, Jakarta São Paulo Sebastian Diaz Moralez, L.C. von Sukmeister, Rein- Nikki Gonnisen, Richard van der Laken, Karen van haart Vanhoe de Kraats € 13.830 – € 80.000 / september – oktober 2011 € 9.885 – € 10.000 / maart 2012 Sebastian Diaz Moralez, L.C. von Sukmeister en Nikki Gonnisen (Thonik), Richard van der Laken Reinaart Vanhoe namen deel aan OK. Video FLESH, (Design Politie) en Karen van de Kraats namen deel de vijfde editie van het Jakarta International Video aan een bijeenkomst over de Nederlandse grafisch ont- Festival. Het werd georganiseerd door het kunstenaar- werppraktijk: Dutch Graphic Design - Dutch Design sinitiatief Ruangrupa, dat deel uitmaakt van het Arts Now! Museu da Casa Brasileira organiseerde deze Collaboratory-netwerk. bijeenkomst met het Nederlands Consulaat binnen Central de Cultura-programma. Kenya Turk ije Arts Trust, Nairobi Ivar van Bekkum, Esther Polak Garanti Kültür (Salt), Istanbul € 5.960 – € 10.660 / april – mei 2011 Abdellatif Benfaidoul, Rineke Dijkstra, Marlene Esther Polak en Ivar van Bekkum werden uitgenodigd Dumas, Joep van Lieshout voor een presentatie bij Arts Collaboratory-partner € 5.320 – € 281.150 / 2011 Nairobi Arts Trust. Deze instelling produceert en Abdellatif Benfaidoul, Rineke Dijkstra, Marlene toont contemporaine kunst en organiseert symposia, Dumas en Joep van Lieshout namen deel aan het

78 Mondriaan Stichting / Toekenningen / Intensiveringen 79 Presentaties in het buitenland Netwerk, Aalst Videobrasil, São Paulo C-Space MFC Art, Beijing Australië Gerlach en Koop, Navid Nuur, Gabor Ösz, Mark Sebastian Diaz Morales Edwin Zwakman Pimlott, Arno van Roosmalen € 4.560 – € 1.000.000 / september 2011 – januari 2012 € 18.100 – € 371.500 / september – december 2011 Adelaide Festival of Arts, Adelaide € 2.320 – € 61.505 / april – juni 2011 Sebastian Diaz Morales nam deel aan de Southern Edwin Zwakman kreeg, met de Chinese kunste- Saskia Olde Wolbers Voor de internationale groepstentoonstelling Radical Panoramas Competitive Show van de zeventiende naar Liu Jianhua, een tentoonstelling (Vanished € 4.485 – € 249.898 / maart – april 2012 Autonomy / nieuwe werelden van niks selecteerde editie van Videobrasil. Dit tweejaarlijkse International Boundaries) in Shanghai. De tentoonstelling vond Adelaide nodigde Saskia Olde Wolbers uit deel te gastcurator Arno van Roosmalen uit Nederland Contemporary Art Festival werd georganiseerd met plaats binnen het tienjarenplan voor Public Art for nemen aan de internationale groepstentoonstelling Gerlach en Koop, Navid Nuur, Gabor Ösz en Mark SESC São Paulo, een culturele organisatie voortgeko- Shanghai Pujiang Overseas Chinese Town, dat kunst Restless. Het festival is met meer dan zevenhonderd- Pimlott. De tentoonstelling vond plaats in Netwerk. men uit het zakenleven. SESC liet voor het eerst een in de openbare ruimte van het begin af betrekt bij de duizend bezoekers een van de grootste evenementen Dit centrum voor hedendaagse kunst besteedt, samen internationaal pr-bureau de festivalmarketing buiten ontwikkeling van Pujiang. van Australië, maar staat ook bekend om zijn aandacht met buitenlandse instellingen, relatief veel aandacht Latijns-Amerika doen. voor nieuwe kunstvormen en de hoge kwaliteit van aan aankomende kunstenaars. Guangzhou Design Week, Guangzhou zijn symposia. Canada Liberation of Light op doorreis Netwerk, Aalst € 12.000 – € 167.464 / december 2011 Artspace, Woolloomooloo Lidwien van de Ven Contact, Toronto De tentoonstelling Liberation of Light kreeg, in Praneet Soi € 2.640 – € 40.000 / december 2011 – maart 2012 Scarlett Hooft Graafland; Viviane Sassen combinatie met een handelsdelegatie en een lezin- € 3.650 – € 9.130 / juli – augustus 2011 Lidwien van der Ven kreeg een solotentoonstelling € 12.928 – € 75.000 / april – juni 2011 genprogramma van DutchDFA, een vervolg tijdens Artspace, een van de vaste locaties van de Biënnale in Netwerk: Freedom. De tentoonstelling was een Het fotofestival Contact selecteerde Scarlett Hooft de Guangzhou Design Week, internationaal platform van Sydney, maakte een presentatie met Praneet vervolg op de, eveneens ondersteunde, groepstentoon- Graafland en Viviane Sassen voor Dynamic Lands- voor innovatief industrieel en commercieel design. Soi. Artspace staat om zijn residency-programma stelling Radical Autonomy 2 en maakte deel uit van 2 cape. Deze groepstentoonstelling in het Museum Liberation of Light presenteerde innovatieve Neder- internationaal in aanzien, en met zijn gerichtheid op Mers Seas Zeeën. In dit grensoverschrijdende samen- of Contemporary Canadian Art was een van de vele landse verlichtingsontwerpen en was eerder tijdens de het Aziatisch-Pacifisch gebied vormt het centrum een werkingsprogramma ontwikkelen Netwerk en vijf onderdelen van editie 2011: Figure and Ground, die Dutch Design Week in Eindhoven te zien. interessant platform voor de promotie van heden- andere instellingen in Europa duurzame strategieën zich op ruim tweehonderd locaties afspeelde. Het daagse kunst uit Nederland. voor publieksparticipatie. festival trekt jaarlijks meer dan een miljoen bezoekers. National Art Museum, Beijing Edwin van der Heide, Marnix de Nijs Biennale of Sydney, Woolloomooloo Triënnale, Hasselt Vox, Montreal € 19.450 – € 92.366 / juli – augustus 2011 Reinier Rietveld, Daan Roosegaarde, Guido van der Linda Molenaar, Janneke Raaphorst, Marloeke van Bik Van der Pol Het National Art Museum of China selecteerde Werve (18th B of Sydney) der Vlucht € 4.200 – € 54.500 / november 2011 – januari 2012 Edwin van der Heide en Marnix de Nijs voor de € 64.250 – € 7.512.058 / juni – september 2012 € 6.020 – € 980.000 / februari – mei 2012 Vox, centrum voor onderzoek, reflectie en experiment tentoonstelling Media Art China, die in 2011 haar Reinier Rietveld, Daan Roosegaarde en Guido van Linda Molenaar, Janneke Raaphorst en Marloeke van in hedendaagse beeldpraktijken, nodigde Bik Van der tweede editie beleefde: TransLife. Wegens doorslaand der Werve kregen een uitnodiging van de curatoren der Vlucht werden geselecteerd voor de derde editie Pol uit voor Retrospective Future. Met deze groeps- succes van de eerste editie heeft het museum besloten Catherine de Zegher en Gerald McMaster om mee van de Triënnale van Hasselt: SuperBodies. De Triën- tentoonstelling opende Vox zijn nieuwe ruimte in het Media Art China tot een triënnale te maken. te werken aan de achttiende Biënnale van Sydney. nale van Hasselt trekt internationale belangstelling 2-22-gebouw midden in Montreal. Vox werkt met Hun werk wordt geëxposeerd op Cockatoo Island, de in professionele kringen en biedt goede internatio- een groot aantal internationale instellingen samen, Denemarken grootste locatie van de Biënnale. nale promotiemogelijkheden voor de Nederlandse waaronder het Nederlands Fotomuseum. deelnemers. The Danish Arts Agency, Kopenhagen Bahrein Chili Han Hoogerbrugge, Wendelien van Oldenborgh Wiels, Brussel € 8.590 – € 428.272 / juni – november 2011 Al Riwaq Art Space, Manama Daan van Golden Gabriela Mistral, Santiago Han Hoogerbrugge en Wendelien van Oldenborg Hala El Koussy (Spaces and the in-Between) € 15.000 – € 130.100 / januari – april 2012 Koen Wessing werd gevraagd mee te werken aan de Deense inzen- € 2.831 – € 9.000 / maart – april 2011 Onder de titel Apperception toonde Wiels een selectie € 32.000 – € 183.240 / maart – april 2011 ding voor de 54ste editie van de Biënnale van Venetië. Al Riwaq Art Space selecteerde Hala Elkoussy voor van belangrijke, gekende werken en nooit eerder Kort na de dood van Koen Wessing wijdde Centro Curator Katharina Gregos stelde een groepstentoon- Spaces and the in-Between. Al Riwaq stimuleert sinds tentoongesteld werk van Daan van Golden. Deze Gabriela Mistral een tentoonstelling aan zijn Latijns- stelling samen, Speech Matters, over vrijheid van 1998 hedendaagse kunst in Bahrein met internationale overzichtstentoonstelling zou later ook te zien zijn in Amerikaanse fotografie. Het GAM werd in september meningsuiting, met achttien kunstenaars uit tien programma’s en workshops. De Spaces-tentoonstelling Musée d’Art moderne de la Ville de Paris, Dia:Beacon 2010 opgericht en moet het grootste culturele centrum landen, onder wie slechts twee uit Denemarken zelf. maakte deel uit van het jaarlijkse Spring of Culture en MMK Museum für Moderne Kunst Frankfurt am in Chili worden. Wessing fotografeerde de val van Festival en vond in samenhang met Art Dubai en Main. president Salvador Allende. Deze serie was niet eerder Kunsthallen Nikolaj, Kopenhagen March Meeting Sharjah plaats. in Chili te zien. Gil & Moti Brazilië € 40.000 – € 239.408 / februari 2011 – juni 2012 België China Kunsthallen Nikolaj, Kunstmuseum Bochum, Tensta Espaco Cultural Vermelho, São Paulo Konsthall Stockholm, Stavanger Kunstmuseum en Extra City Center for Contemporary Art, Antwerpen Rose Akras, Lot Meijers, Eva Schipper Beijng Li-Space Culture & Art Center, Beijing Lentos Kunstmuseum Linz ontwikkelden gezamenlijk Hans van Houwelingen, Jonas Staal € 6.200 – € 72.286 / juli 2011 Angele Etoundi Essamba een reizend project met Gil & Moti: Totally Devoted € 9.210 – € 53.000 / november 2011 – januari 2012 Galeria Vermelho vroeg Rose Akras, Lot Meijers € 7.000 – € 22.314 / juni – juli 2012 To You. Het project omvat zowel een overzicht van Hans van Houwelingen en Jonas Staal kregen samen en Eva Schipper voor haar jaarlijkse Verbo-festival, Angèle Etoundi Essamba kreeg een overzichtsten- hun werk uit de afgelopen tien jaar als een publicatie, een tentoonstelling, 1:1, in Extra City. Dit platform gewijd aan performance. Vermelho presenteert heden- toonstelling, Black and Red, Beyond Color, in Li- uitgegeven door Hatje Cantz Verlag. voor productie en presentatie van en debat over beel- daagse kunst, vooral performance en nieuwe media, Space Culture & Art Center. Li-Space werd in 2008 dende kunst in een internationale context functioneert van Braziliaanse en buitenlandse jonge kunstenaars, opgericht, en bood in 2011 onderdak aan de rondrei- als een kunsthal, met tentoonstellingsruimte en flexi- vaak in samenwerking met gastcuratoren. zende groepstentoonstelling Africa: See You, See Me!, bele faciliteiten voor een gevarieerd randprogramma. waarbij het werk van Etoundi Essamba opviel.

80 Mondriaan Stichting / Toekenningen / Presentaties in het buitenland 81 Overgaden, Kopenhagen Fotofestival Mannheim_Ludwigshafen_Heidelberg, form voor internationale moderne en ook steeds meer Museum der Dinge Werkbundarchiv, Berlijn Libia Castro, Olafur Olafsson Mannheim hedendaagse kunst. De tentoonstelling werd voorafge- Studio Makkink & Bey, Bertjan Pot € 3.200 – € 40.000 / september – oktober 2011 Fiona Tan, Paolo Woods gaan door de installatie van zijn hoorbare weerstation € 6.050 – € 45.000 / september – november 2011 Overgaden Institute of Contemporary Art selecteerde € 5.300 – € 700.000 / september – november 2011 Meteophon in de beeldentuin van Waldsee in de Studio Makking & Bey en Bertjan Pot werkten samen Libia Castro en Olafur Olafsson (Your Country Doe- Fiona Tan en Paolo Woods namen deel aan het twee- zomer van 2010. met studio’s uit Freiraum quartier21 International sn’t Exist - Do It Yourself) voor de groepstentoonstel- jaarlijkse Fotofestival Mannheim_Ludwigshafen_Hei- in Totem and Taboo: Complexity and Relationships ling Terms of Belonging. De instelling bestaat sinds delberg. Naast Tan en Woods werden ruim zestig Kulturprojekte/Transmediale, Berlijn between Art and Design. Deze internationale groeps- 1986 en ontwikkelt tien tentoonstellingen per jaar, andere kunstenaars uit ruim twintig landen uitgeno- Babak Afrassabi, Rosa Menkman, Denis Roio, Nasrin tentoonstelling vond plaats bij het tienjarig jubileum van meestal op voorstellen van kunstenaars en curatoren digd het menselijk lot te verbeelden, onder de titel The Tabatabai het MuseumsQuartier, tijdens Museumnacht Wenen, gebaseerd, die internationale media-aandacht trekken. Eye is a Lonely Hunter: Images of Humankind. De € 3.722 – € 865.916 / januari – februari 2012 Vienna Design Week en Vienna Art Week 2011. festivalorganisatie verwachtte dertigduizend bezoekers. Jaromil (Denis Roio), Rosa Menkman en Pages Duitsland (Babak Afrassabi, Nasrin Tabatabai) werden geselec- Museum Folkwang, Essen FreeLens Galerie, Hamburg teerd voor Transmediale. Dit jaarlijkse internationale Aernout Mik Badischer Kunstverein, Karlsruhe Rob Hornstra festival voor kunst en digitale cultuur vond voor de € 30.000 – € 325.490 / oktober 2011 – januari 2012 Babak Afrassiabi, Nasrin Tabatabai € 3.331 – € 8.000 / april – mei 2011 25ste keer plaats en had als thema in/compatible, de Met Jeu de Paume (Parijs) en Stedelijk Museum € 10.940 – € 47.350 / april – juni 2011 FreeLens Galerie toonde foto’s van Rob Hornstra. De ongrijpbaarheid van het gedroomde samengaan van (Amsterdam) maakte Museum Folkwang een Nasrin Tabatabai en Babak Afrassiabi (Pages) ontwik- galerie is gespecialiseerd in fotografie, heeft een leden- nieuwe technologieën. overzichtstentoonstelling van Aernout Mik: Com- kelden het project Two Archives in de Badischer bestand van tweeduizend professionele fotografen en munitas. De tentoonstelling had in 2010 al in Parijs Kunstverein. Deze vereniging behoort tot de oudste in staat bekend om zijn eigenzinnige projecten. Hornstra Künstlerhaus, Bremen plaatsgevonden. Het Folkwang wijdde er tweemaal Duitsland en kent een lange geschiedenis van radicale legt de metamorfose van het vervallen kuuroord Sochi Lara Almarcegui zoveel ruimte aan en toonde meerdere werken die in programmering. Two Archives ging over het archief aan de Zwarte Zee tot gaststad van de volgende Olym- € 2.540 – € 12.210 / september – november 2011 Duitsland niet eerder te zien waren geweest. als misplaatste waarheid en bestond uit drie onderde- pische Winterspelen vast. Künstlerhaus Bremen initieerde een tentoonstelling len: tentoonstelling, workshop, tijdschrift. met Lara Almarcegui. Het Künstlerhaus beheert expo- Photo + Art Book, Hamburg Galeria Plan B, Berlijn sitieruimtes en studio’s, waaronder een gaststudio voor Jan Banning, Cuny Janssen, Paul Kooiker, Anouk Deichtorhallen, Hamburg Jean-Baptiste Maitre uitwisselingsprogramma’s, en maakt jaarlijks gemiddeld Kruithof, Gabor Ösz, Florian van Roekel, Viviane Fiona Tan € 5.600 – € 6.960 / november 2011 vijf tentoonstellingen met aankomende internationale Sassen, Niels Stomps, Mariken Wessels, Erik van der € 9.375 – € 966.000 / september 2011 – februari 2012 Binnen Villa Tokyo toonde Jean-Baptiste Maitre zijn kunstenaars. Elke tentoonstelling heeft een nevenpro- Weijde, Willem van Zoetendaal Fiona Tan werd met haar werk Disorient geselec- werk bij Martin van Zomeren. Villa Tokyo was een grammering van lezingen en discussiebijeenkomsten. € 7.250 – € 31.330 / september 2011 teerd voor Wunder in de Deichtorhallen, een van de samenwerkingsproject tussen tien Europese galeries en Photo+Art Book Hamburg 2011 had de Nederlandse grootste presentatiecentra in Europa voor hedendaagse Japanse partners. Het villaconcept wil een alternatief Kunstverein, Ludwigsburg en Belgische fotografie als onderwerp en nodigde een kunst en fotografie. Wunder was een multidiscipli- bieden voor de concurrerende, commerciële benade- Atelier van Lieshout heel gezelschap uit Nederland uit. Zij namen deel naire tentoonstelling over de grenzen van de westerse ring op kunstbeurzen. Het werd al eerder gerealiseerd € 6.600 – € 35.010 / maart – juni 2012 aan een groepsexpositie en een symposium over het rationaliteit, met vier aandachtspunten: Das Wunder in Villa Warsaw (2006) en Villa Reykjavik (2010). Kunstverein Ludwigsburg, nabij Stuttgart, presen- fotoboek. De beurs is met zijn gemengd aanbod van der Neuen, Wunderbare Freunde, Christliche Wun- teerde de mixed media installatie Cradle to Cradle gevestigde en aankomende kunstenaars interessant der, Geteilte Wunder. Gentili Apri, Berlijn van Atelier van Lieshout. De Kunstverein behoort tot voor internationale collectioneurs. Alberto de Michele de top drie van Kunstvereine in Duitsland en toont DMY, Berlijn € 2.318 – € 7.800 / juni – augustus 2011 hoofdzakelijk installatiekunst. Pictoplasma, Berlijn Droog, Dirk van der Kooij, Waag Society Gentili Apri maakte een tentoonstelling met Alberto Raymond Lemstra € 12.000 – € 354.600 / juni 2011 de Michele. De galerie werd in 2007 in Prato opge- Kunstverein, München € 750 – € 50.000 / november 2011 Droog, Dirk van der Kooij en Waag Society werden richt en heeft vanaf 2008 een vestiging in Berlijn. Willem de Rooij Raymond Lemstra nam deel aan de Pictoplasma uitgenodigd voor het programma en symposium over Gentili neemt deel aan de belangrijkste kunstbeurzen € 15.000 – € 68.500 / februari – april 2012 Conference in New York. Pictoplasma is een inter- Copying tijdens het DMY International Design Fes- en slaagt erin de kunstenaars uit haar programmering Kunstverein München maakte een tentoonstelling nationaal netwerk ter bevordering van het ontwerp tival. DMY werd in 2003 door ontwerpers opgericht op interessante plaatsen te introduceren. met Willem de Rooij, een coproductie met diens en gebruik van tekens, met als belangrijkste activiteit als platform voor hedendaags ontwerp en bevordert New Yorkse galerie Friedrich Petzel. Kunstverein het jaarlijkse Pictoplasma Conference and Animation internationale uitwisseling tussen creatieve producen- Gerhard-Marcks-Haus, Bremen München is een van de oudste Kunstvereine en biedt Festival. Dit vindt in Berlijn plaats, maar kent ook ten en jonge ontwerpers. Karin Arink een hoogwaardig internationaal programma. Met de een New Yorkse variant. € 9.000 – € 67.053 / augustus – november 2011 Nederlander Bart van der Heide als nieuwe directeur European Media Art Festival, Osnabrück Karin Arink kreeg samen met Reinhold Engberding is er belangstelling te verwachten voor kunstenaars uit Platform3, München David Kiers, Gideon Kiers, Lucas van der Velden een tentoonstelling in het Gerhard-Marcks-Haus: Nederland. Vinca Kruk, Daniel van der Velden € 3.750 – € 427.000 / april – mei 2011 Kleider machen Kunst. Het museum beheert de nala- € 2.185 – € 13.340 / november 2011 Het European Media Art Festival selecteerde tenschap van de Duitse beeldhouwer Gerhard Marcks Meyer Riegger, Berlijn Metahaven (Vinca Kruk, Daniel van der Velden) Telcosystems (David en Gideon Kiers, Lucas van en heeft zich daarnaast gespecialiseerd in moderne Melvin Moti werkte mee aan Verdeckte Adressaten, een samenwer- der Velden) voor zijn 24ste editie. EMAF is een van beeldhouwkunst. Het krijgt internationaal erkenning € 3.000 – € 50.250 / september – oktober 2011 kingsproject van Platform3 en stichting Weiße Rose, de grootste Europese mediakunstpodia, waar kunst, om zijn tentoonstellingen van hedendaagse kunst. Galerie Meyer Riegger maakte een tentoonstelling met als thema politiek verzet en bottom-upmedia. wetenschap en industrie elkaar ontmoeten, en onder- met Melvin Moti: Eigengrau (The Inner Self In Outer Platform3 wordt zowel door een vastgoedmaatschappij houdt nauwe banden met Nederlandse instellingen als Haus am Waldsee, Berlijn Space). De galerie werd in 1997 opgericht door Jochen als van gemeentewege gefinancierd. De program- Impakt, NIMk en V2_. William Engelen Meyer en Thomas Riegger en ontwikkelt projecten mering is experimenteel en trekt in Duitsland de € 10.000 – € 85.000 / september – november 2011 waarin Europese en Amerikaanse kunst met elkaar aandacht. William Engelen kreeg een tentoonstelling in Haus worden geconfronteerd. De galerie heeft twee vesti- am Waldsee. Dit is sinds 1946 een vooraanstaand plat- gingen, in Karlsruhe en Berlijn.

82 Mondriaan Stichting / Toekenningen / Presentaties in het buitenland 83 Frankrijk Institut Néerlandais, Parijs Hongarije Indonesië Luuk Wilmering Art Public Contemporain, Parijs € 10.100 – € 40.000 / september – oktober 2011 Open Society Institute, Boedapest Jakarta Arts Council, Jakarta Charles Esche, Jeanne van Heeswijk, Ooze Architects Het Institut Neérlandais maakte een overzichtsten- Aernout Mik Kaleb de Groot, Iben Trino-Molenkamp (Sylvain Hartenberg, Eva Pfannes), Refunc (Jan toonstelling van het werk van Luuk Wilmering, Une € 18.000 – € 452.370 / juni – oktober 2011 € 4.630 – € 13.381 / december 2011 – januari 2012 Körbes, Denis Oudendijk), STEALTH.unlimited Histoire Naturelle, met onder andere recent werk OSI nam het initiatief tot Call the Witness: een Roma- De Jakarta Arts Council selecteerde beeldend kun- (Ana Dzokic, Marc Neelen) ontstaan gedurende zijn verblijf in het Holsboer atelier paviljoen met getuigenissen (kunstwerken, lezingen, stenaar Kaleb de Groot en historicus en filmmaker € 30.000 – € 389.000 / oktober 2011 in het Cité des Arts. Tijdens de Fiac organiseerde het gesprekken) in Palazzo Zorzi, het Unesco-kantoor in Iben Trino-Molenkamp voor de veertiende editie van Artistiek directeur Michelangelo Pistoletto nodigde Institut een receptie in aanwezigheid van Wilmering. Venetië, tijdens de 54ste Biënnale. Het project wilde de Jakarta Biënnale, met als thema The Maximum kunstenaars, architecten en een museumdirecteur uit aan de hand van de grootste minderheid in Europa en City: Survive / Escape. Zij toonden hun project over Nederland uit deel te nemen aan Evento 2011. Deze Les Arts Décoratifs, Parijs voorbeeld van maatschappelijke ongelijkheid, de Roma, collectieve herinnering en herdenking, dat eerder in grootscheepse manifestatie vond voor de tweede maal Maarten Baas speculeren over een hoopvollere toekomst. 37PK in Haarlem te zien was. plaats (eerste editie: 2009) en veranderde Bordeaux in € 7.500 – € 60.000 / oktober 2011 – februari 2012 een internationaal experimenteel platform voor ‘re- Les Arts Décoratifs maakte een tentoonstelling met Wamp, Boedapest The House of Natural Fiber, Yogyakarta evolutie’ van stedelijke omgevingen. Maarten Baas. De collecties genieten nationale status, Baltan Laboratories, Ben van Berkel, Annelys de Vet, Walter Langelaar, Gordan Savicic, Danja Vasiliev het museum heeft meer dan vierhonderd mensen in Marije Vogelzang € 7.440 – € 19.895 / juli 2011 Villa Noailles, Hyères dienst en ontvangt jaarlijks meer dan vijfhonderddui- € 7.540 – € 25.390 / november 2011 Voor de vijfde editie van het Yogyakarta Internatio- Iwan Baan zend bezoekers. Een solotentoonstelling in dit insti- Baltan Laboratories, Ben van Berkel, Annelys de Vet nal New Media Art Festival Cellsbutton selecteerde € 10.000 – € 73.000 / februari – maart 2011 tuut is een mijlpaal in de carrière van een ontwerper. en Marije Vogelzang werkten mee aan het Mini Dutch House of Natural Fiber het Rotterdamse mediacol- Iwan Baan toonde zijn fotografie in Villa Noailles. Fest, dat ruimte bood aan interactieve ontwerpprojec- lectief moddr_ (Walter Langelaar, Gordan Savicic, Deze villa uit de jaren twintig van de twintigste eeuw Rencontres Internationales de la Photographie, Arles ten van Hongaarse en Nederlandse ontwerpers samen. Danja Vasiliev). HONF is een media-artlaboratorium is een monument van het modernisme en biedt ruimte Hans Aarsman, Ewoudt Boonstra, Constant Dullaart, Deze Dutch Design Days werden geïnitieerd door dat aansluiting zoekt bij opensourcecircuits, en biedt aan architectuur, design, mode en fotografie. Elk jaar Willem Popelier, Frank Schallmaier, Claudia Sola Wamp, een organisatie die internationale promotie voor de generatie 3.0 een internationaal netwerk. wijdt Noailles een tentoonstelling aan een kunste- € 10.000 – € 220.000 / juli – september 2011 van Hongaars ontwerp en interculturele samenwer- naar, wiens werk nog nadere introductie in Frankrijk Erik Kessels selecteerde Hans Aarsman, Ewoudt king stimuleert. Israël behoeft. Boonstra, Constant Dullaart, Willem Popelier, Frank Schallmaier en Claudia Sola voor From Here On. Ierland Design Museum, Holon Biennale d’Art Contemporain, Lyon Deze internationale groepstentoonstelling over de Atelier Van Lieshout, Pieke Bergmans, Nacho Hannah van Bart, Robbie Cornelissen, Marlene dominantie van internet en digitale methoden was een Dublin Contemporary 2011, Dublin Carbonell Dumas, Michel Huisman, Elly Strik van de bijna zestig onderdelen van Les Rencontres Fred Robeson € 25.000 – € 240.000 / januari – april 2011 € 20.000 – € 7.560.000 / september – december 2011 d’Arles 2011, waaraan in totaal driehonderd kunste- € 2.000 – € 4.381.531 / september – oktober 2011 Het Design Museum nam de tentoonstelling Post Hannah van Bart, Robbie Cornelissen, Marlene naars deelnamen. Fred Robeson (Jeroen van Dooren) werd uitgenodigd Fossil over, die Li Edelkoort in 2010 had ingericht Dumas, Michel Huisman en Elly Strik werden voor voor de Dublin Contemporary. Deze nieuwe internati- voor 21_21 Design Sight in Tokyo. Post Fossil ging de Biënnale van Lyon 2011 geselecteerd door curator Roaratorio, Parijs onale kunsttentoonstelling had ditmaal als titel Terrible over de relatie tussen design en natuur, maatschappij Victoria Noorthoorn, die eerder deelnam aan het Alex Adriaansens, Daya Cahen, Ann Demeester, Beauty - Art, Crisis, Change & The Office of Non- en economische realiteit, en toonde vormgeving van internationaal bezoekersprogramma. Thema was: A Erwin van ‘t Hart, Jodi, Arjen de Leeuw, Erwin Olaf, Compliance, en zal eens in de vijf jaar plaatshebben. ontwerpers als Atelier Van Lieshout, Pieke Bergmans Terrible Beauty Is Born, ontleend aan het gedicht Renée van Trier, Theus Zwakhals en Nacho Carbonell. Easter, 1916, van William Butler Yeats. € 5.500 – € 357.000 / november 2011 India Werk van Daya Cahen, Jodi (Joan Heemskerk, Dirk Italië Centre Pompidou, Metz Paesmans), Arjen de Leeuw, Erwin Olaf en Renée van National Institute of Design, Ahmedabad Tamuna Chabashvili, Adi Hollander Trier werd getoond in het Centre Pompidou tijdens Michiel Schwarz Amazelab, Milaan € 8.800 – € 48.679 / september 2011 – maart 2012 Rencontres Internationales, het Europees transdisci- € 2.588 – € 48.000 / januari – februari 2012 Peter Bijl, Tjerk Ridder Public Space With A Roof (Tamuna Chabashvili, plinaire festival voor film, video, beeldende kunsten en Michiel Schwarz sprak tijdens het symposium Design, € 4.400 – € 35.000 / oktober 2011 Adi Hollander) werkte mee aan de groepstentoon- multimedia. Vertegenwoordigers van V2_, De Appel, a Catalyst of Sustainable India, georganiseerd door Peter Bijl en Tjerk Ridder werden geselecteerd voor stelling Wander, Labyrinthine Variations in Centre IFFR en NIMk namen deel aan paneldiscussies. het National Institute of Design, en leverde ook aan Urban Maps. Met dit project nam aMAZElab, Pompidou-Metz, dat in 2010 opende als nevenves- twee weken van openbare keuzevakken een bijdrage. een groep journalisten, sociologen, economen en tiging van Centre Pompidou-Paris. Het richt zich Victoria Morell Gallery, Parijs Het NID wordt gerekend tot de top 25 van Europese kunstenaars die uitwisseling tussen culturen aan uitsluitend op presentaties. In het eerste jaar ontving Krijn de Koning en Aziatische designinstituten, en werkt samen met de Middellandse Zee wil bevorderen, deel aan het men achthonderdduizend bezoekers. € 8.000 – € 60.000 / januari 2012 designinstituten wereldwijd. Praagse festival TINA B, dat in 2011 voor de zesde In samenwerking met Victoria Morell Gallery toonde keer gehouden werd. Festival International de l’ Affiche et du Graphisme, Krijn de Koning zijn werk in de San Mattia-kerk Vadehra Art Gallery, New Delhi Chaumont in Bologna. Victoria Morell was uitgenodigd een Praneet Soi Ar/ge, Bolzano Jeroen Barendse, Thomas Castro, Daniel Powers project te verzorgen tijdens Arte Fiera Bologna. De € 5.685 – € 58.600 / november – december 2011 Zachary Formwalt € 10.000 – € 55.200 / mei – juni 2011 tentoonstelling was onderdeel van het vipprogramma Vadehra Art Gallery maakte een tentoonstelling met € 4.715 – € 13.121 / februari – april 2011 Lust (Jeroen Barendse, Thomas Castro, Daniel Powers en profiteerde van de marketing en pr van de beurs. Praneet Soi. De galerie wijdt zich (sinds 1987) aan Zachary Formwalt kreeg een tentoonstelling bij Ar/ cs) nam deel aan het International Poster and Graphic hedendaagse kunst in India, door enerzijds heden- ge. Ar/ge (1985) functioneert als een Kunstverein, die Design Festival dat geheel in het teken van belettering daagse kunst uit India via de Londense Grosvenor lokale, nationale en internationale kunst exposeert. stond. Lust plaatste een installatie in de Chapelle des Vadehra Gallery te promoten en anderzijds inter- Het accent ligt op het aandeel dat kunstenaars kunnen Jésuites, waar bezoekers op basis van een visuele en nationale kunstenaars in de galerie in New Delhi te hebben in het ontwikkelen van een sociale dimensie tekstuele database een eigen ontwerp konden maken. presenteren. waarin de culturele en linguïstische pluraliteit van de regio een prominente rol vervult.

84 Mondriaan Stichting / Toekenningen / Presentaties in het buitenland 85 Aprile Esterni, Milaan kunstenaars, onder wie Nathaniel Mellors, uit deel hedendaagse kunst in Italië. Dit gebeurde op uitnodi- Building in Kyoto. Sfera is een merknaam niet alleen Rikkert Paauw, Boudewijn Rijff, Pieter Scheer, Jair te nemen aan A Geographical Expression. In deze ging van stichting Nomas, die zich toelegt op mobiele in Kyoto, maar ook in Milaan en Tokyo. De activitei- Straschnow-Wouter Nieuwendijk tentoonstelling liet elke kunstenaar zich door een Ita- en nomadische projecten. Het onderzoek resulteerde ten trekken internationaal de aandacht. € 10.200 – € 185.700 / april 2011 liaanse regio inspireren. Nathaniel Mellors reageerde in een publicatie. Jair Straschnow-Wouter Nieuwendijk en Stortplaats op Veneto. Letland van Dromen (Rikkert Paauw, Boudewijn Rijff, Pieter Japan Scheer) namen deel aan de derde editie van het Public La Biennale, Venetië RIXC, Riga Design Festival. Dit werd georganiseerd door Aprile Giorgio Andreotta Calò, Mariana Castillo Deball, Cibone, Tokyo Joost Elffers, Eric Kluitenberg, Rob van Kranenburg, Esterni, dat het leven in de stedelijke omgeving wil Nathaniel Mellors, Navid Nuur Boaz Cohen, Piet Hein Eek, Mark van der Gronden, Koert van Mensfoort, Michiel Schwarz verbeteren met ontwerpen voor de openbare ruimte. € 21.630 – € 81.468 / juni – november 2011 Sebastian Herkner, Hella Jongerius, Vika Mitri- € 3.478 – € 62.449 / november – december 2011 Voor de centrale tentoonstelling ILLUMInations chenka, Moooi, Sayaka Yamamoto, Joost Elffers, Eric Kluitenberg, Rob van Kranenburg, The Sharing, Turijn van de 54ste Biënnale van Venetië selecteerde curator € 3.600 – € 183.000 / oktober – november 2011 Koert van Mensfoort en Michiel Schwarz namen Geert Mul, Sander Veenhof Bice Curiger 83 kunstenaars, onder wie uit Nederland Op de beurs Design Tide Tokyo presenteerde Cibone deel aan het dertiende Art+Communication Festival € 2.460 – € 125.000 / november 2011 Giorgio Andreotta Calò, Mariana Castillo Deball, BCXSY (Boaz Cohen, Sayaka Yamamoto), Piet Hein getiteld Techno-Ecologies, over relaties tussen het Tijdens het Piedmonte Share Festival 2011 kreeg Nathaniel Mellors en Navid Nuur. ILLUMInations Eek, Mark van der Gronden, Sebastian Herkner, natuurlijke en het kunstmatige. Het festival vindt jaar- Geert Mul de Share Prize en gaf Sander Veenhof was een zinspeling op de Biënnale als evenement dat Hella Jongerius, Vika Mitrichenka en Moooi. Cibone lijks plaats, met een tentoonstelling, een conferentie, een workshop. Het festival had als thema Cops and hedendaagse ontwikkelingen in de kunst bekend- is een warenhuis voor design en lifestyle en verzorgt de film screenings en performances. Robbers: het vervagend onderscheid tussen wat wel en maakt en toelicht. distributie in Japan van ontwerpers als Maarten Baas wat niet juridisch toelaatbaar is bij het produceren en en Studio. Luxemburg consumeren van kunst. Link Center for the Arts of the Information Age, Brescia Metropolitan Museum of Photography, Tokyo Casino, Luxemburg Maxxi, Rome Harm van den Dorpel, Constant Dullaart, Joan Bram Snijders, Carolien Teunisse, Marijke van Lara Almarcegui, Francisco Camacho, Aleksandra Giorgio Andreotta Calo, Patrizio di Massimo Heemskerk, Dirk Paesmans Warmerdam Domanovic, Gerlach en Koop, Hedwig Houben, € 4.000 – € 197.000 / december 2011 – maart 2012 € 2.950 – € 32.000 / september – oktober 2011 € 6.163 – € 871.903 / februari 2012 Eleni Kamma, Oliver Laric, Adrien Lucca, Christoph Giorgio Andreotta Calo en Patrizio di Massimo, bei- Het in 2011 opgerichte Link selecteerde voor zijn Het Tokyo Metropolitan Museum of Photography Priglinger, Georg Schnitzer, Robert Suermondt den werkzaam in Nederland, toonden als twee van de eerste groepstentoonstelling Collect the WWWorld nodigde Bram Snijders, Carolien Teunisse en Marijke € 4.000 – € 114.500 / oktober 2011 – januari 2012 vier finalisten van de Premio Italia Arte Contempo- uit Nederland Harm van den Dorpel, Constant Dul- van Warmerdam uit voor het jaarlijkse Yebisu Inter- Lara Almarcegui, Francisco Camacho, Gerlach ranea 2011 hun werk in Maxxi, het nationale museum laart en Jodi (Joan Heemskerk, Dirk Paesmans). Link national Festival for Art and Alternative Visions. en Koop, Hedwig Houben, Eleni Kamma, Adrien van Italië voor hedendaagse kunst en architectuur. concentreert zich op de hoofdvragen van het informa- Het museum ging in 1995 van start en is het eerste Lucca, Robert Suermondt en VVORK (website van De andere twee finalisten waren Adrian Paci en Luca tietijdperk en wil de gesloten, naar binnen gekeerde museum in Japan volledig gewijd aan fotografie en Aleksandra Domanovic, Oliver Laric, Christoph Trevisani. cultuur van mediakunstinstituten doorbreken. bewegend beeld. Priglinger, Georg Schnitzer) werkten mee aan Found in Translation, chapter L. Deze internationale groeps- Maxxi, Rome Mariano Pichler/Ventura Lambrate, Milaan Mori Art Museum, Tokyo tentoonstelling was het derde deel in de serie Found in Martha Colburn, Jacob ter Veldhuis Ventura Lambrate 2011 Rem Koolhaas Translation. € 5.000 – € 75.000 / mei 2011 € 5.000 – € 168.000 / april 2011 € 1.185 – € 19.914 / september 2011 – januari 2012 Martha Colburn en Jacob TV (Jacob ter Veldhuis) Margo Konings en Margriet Vollenberg (Organisation Het Mori Art Museum organiseerde het sympo- Mudam, Luxemburg werkten mee aan het project Expanded Video in in Design) begeleidden de totstandkoming van en het sium Metabolism as Politics bij de tentoonstelling Melvin Moti Maxxi. Dit museum voor hedendaagse kunst en bezoek aan de presentaties van ontwerpers uit onder Metabolism - The City of the Future: Dreams and € 4.405 – € 20.000 / juni – september 2011 architectuur werd in 2010 geopend en ontving dat jaar andere Nederland in Ventura Lambrate tijdens Salone Visions of Reconstruction in Postwar and Present- Melvin Moti maakte nieuw werk voor zijn tentoon- tweehonderdvijftigduizend bezoekers. Het gebouw is del Mobile. Dit oude industriegebied wordt door Day Japan. Rem Koolhaas was een van de sprekers. stelling The inner self in outer space in Mudam een ontwerp van Zaha Hadid en heeft verscheidene Mariano Pichler en Organisation in Design ontwik- Hij presenteerde zijn nieuwe boek Project Japan: Luxembourg. Dit museum voor moderne kunst is prijzen en nominaties in de wacht gesleept. keld tot dé nieuwe designwijk in Milaan. Metabolism Talks. sinds 2006 actief in een door Ieoh Ming Pei ontwor- pen gebouw, dat de collectie huisvest. Het trekt inter- Pastificio Cerere, Rome Museo Marino Marini, Florence Museum of Contemporary Art, Tokyo nationaal de aandacht met mooie tentoonstellingen en Lara Almarcegui Rob Johannesma Fiona Tan goede samenwerkingspartners. € 4.000 – € 24.000 / oktober 2011 – januari 2012 € 8.310 – € 62.752 / januari – maart 2012 € 7.936 – € 631.370 / oktober 2011 – januari 2012 Lara Almacegui nam op uitnodiging van Fondazione Museo Marino Marini en Ar/ge (Bolzano) wijdden Fiona Tan nam deel aan Architectural Environments Macedonië Pastificio Cerere deel aan Postcard from, een serie ste- allebei een tentoonstelling aan het werk van Rob for Tomorrow - New Spatial Practices in Architecture delijke interventies. Pastificio Cerere is een agglome- Johannesma. Bij het project verscheen een kunste- and Art. Deze internationale groepstentoonstelling Public Room, Skopje ratie van ateliers in een voormalig pastafabriek, gewijd naarsboek in samenwerking met Roma Publications. stelde oplossingen voor die architectuur zou kunnen Michiel Cornelissen, Lianne van Genugten, Klaas aan hedendaagse kunst van vooral jonge kunstenaars, Met Alberto Salvadori als artistiek directeur besteedt bieden voor alternatieve relaties tussen milieu, mens Kuiken, Sylvie van de Loo, Roeland Otten, Jenna zowel aankomend als gevestigd, zowel nationaal als Museo Marino Marini veel aandacht aan hedendaagse en maatschappij, en viel gedeeltelijk samen met het Postma, Laszlo Rozsnoki, Renate Vos, Jeroen Wand internationaal. kunst. 24ste World Congress of Architecture. € 20.000 – € 163.212 / september – oktober 2011 Nederland stond centraal in de eerste Skopje Design Sandretto Re Rebaudengo Fondazione, Turijn Nomas Foundation, Rome Sfera, Kyoto Week, die werd georganiseerd door Public Room. Nathaniel Mellors Rob Hamelijnck, Nienke Terpsma Aldo Bakker Young and Dutch toonde werk van jonge ontwerpers € 6.187 – € 710.000 / mei – november 2011 € 8.000 – € 34.000 / april – juni 2011 € 18.000 – € 65.479 / november – december 2011 uit Nederland, geselecteerd in samenwerking met Bij de honderdvijftigjarige herdenking van de Fucking Good Art (Rob Hamelijnck, Nienke Aldo Bakker liet zijn werk zien in SferaExhibition, de Stichting Cultural Aid uit Utrecht, die uitwisselings- Italiaanse eenwording nodigde de kunststichting van Terpsma) deed onderzoek naar de voornaamste tentoonstellingsruimte van Sfera verspreid over drie projecten met Macedonië ontwikkelt en al eerder met verzamelaar Sandretto Re Rebaudengo een aantal onafhankelijke productie- en distributiepunten van verdiepingen van het vijf verdiepingen tellende Sfera Public Room samenwerkte.

86 Mondriaan Stichting / Toekenningen / Presentaties in het buitenland 87 Marokko Myanmar Monochrom, Wenen Society for the Encouragement of Fine Arts by the Pretty Smart Textiles 2012 Zacheta Gallery, Warschau Marrakesh Biënnale, Marrakesh Beyond Pressure, Yangon € 9.800 – € 79.960 / juni – september 2012 Yael Bartana Ivar van Bekkum, Martijn van Boven, Marjolijn Dijk- Jacques van Poppel Tijdens Summer Fashion van MuseumsQuartier Wien € 28.515 – € 87.500 / mei – november 2011 man, Hicham Khalidi, Navid Nuur, Esther Polak € 850 – € 24.100 / december 2011 werd in Freiraum quartier21 International Pretty De Poolse inzending voor de 54ste Biënnale van € 17.000 – € 97.695 / februari – juni 2012 Jacques van Poppel nam deel aan drie Aziatische Smart Textiles gepresenteerd. Deze tentoonstelling Venetië was volledig aan het project ... and Europe Voor de Marrakesh Biënnale stelde Hicham Khalidi performancefestivals met internationale uitstraling in was een initiatief van Melissa Coleman, in samenwer- will be stunned van Yael Bartana gewijd. Het was een internationale groepstentoonstelling samen, On Aziatische landen en daarbuiten: naast deze tweede king met Villanuts, V2_ en de Koninklijke Academie voor het eerst dat een niet-Poolse kunstenaar in het Geometry and Speculation, met uit Nederland vijf editie van Beyond Pressure (Yangon, Myanmar) ook van Beeldende Kunsten Den Haag, en was eerder te Poolse paviljoen werd gepresenteerd. Curatoren waren kunstenaars. Uitgangspunt was de metafysische en aan de zevende editie van het Future of Imagination zien in het Nutshuis in Den Haag. Sebastian Cichocki en Galit Eilat. holistische visie van de islam en het verbod op figura- Festival (Singapore) en de dertiende editie van het tie, wat heeft geleid tot een mathematische weergave Asiatopia Performance Art Festival (Nonthaburi, Open Space, Wenen WRO Center for Media Art, Wroclaw van de wereld. Thailand). Tilmann Mayer-Faje, Stefanos Tsivopoulos Bram Snijders, Carolien Teunisse, Martijn Veldhoen € 2.200 – € 11.525 / oktober – november 2011 € 5.624 – € 409.000 / mei 2011 Mexico Noorwegen Stefanos Tsivopoulos en Tilmann Mayer-Faje werkten Bram Snijders, Carolien Teunisse en Martijn mee aan Drifting Identity Station, een onderzoeks- Veldhoen namen deel aan Alternative Now. Deze Casa Vecina, Mexico-Stad 1857, Oslo platform dat tijdelijk onderdak vond in Open Space. veertiende editie van de Media Art Biennale trok Mariana Castillo Deball, Irene Kopelman Ad de Jong Deze Weense instelling legt zich toe op hedendaagse veertigduizend bezoekers en was onderdeel van € 5.675 – € 9.251 / januari 2012 € 5.000 – € 313.544 / september – oktober 2011 kunstpraktijken die de discussie over uitbreiding van de viering van het Poolse EU-voorzitterschap. Uit Mariana Castillo Deball en Irene Kopelman Ad de Jong kreeg een tentoonstelling (Help Young Europa bevorderen. Gastcuratoren hebben een belang- vijftienhonderd inzendingen werden 95 projecten voor presenteerden werk naar aanleiding van verhalende Worlds) in 1857, een van overheidswege ondersteund rijk aandeel in de programmering. vertoning geselecteerd. Snijders en Teunisse wonnen tradities, dat zij op uitnodiging van Casa Vecina ter kunstenaarsinitiatief in Oslo dat in mei 2010 van start de publieksprijs. plaatse hadden gemaakt. Casa Vecina is sinds 2005 is gegaan in een voormalig houtverwerkingsbedrijf. Paraguay actief als onderdeel van de Mexico City’s Historical De internationale programmering is veelbelovend. Portugal Center Foundation. Bij de presentatie verscheen een Curator was Fleur van Muiswinkel, eerder werkzaam AICA, Parijs publicatie. voor OCA, Office for Contemporary Art Noorwegen. Tineke Reijnders Experimenta Design, Lissabon € 3.046 – € 16.914 / oktober 2011 Ed Annink, Max Bruinsma, Joost Grootens, Luna Labor, Mexico-Stad Fotogalleriet, Oslo Tineke Reijnders trad, op uitnodiging van de Inter- Maurer, Marcel Wanders Irene Kopelman Melvin Moti national Association of Art Critics, op als inleidende € 14.250 – € 25.575 / september – november 2011 € 3.460 – € 20.669 / januari 2012 € 6.875 – € 30.648 / januari – februari 2012 spreker tijdens het vierenveertigste AICA Congress in Een kleine delegatie uit Nederland nam in Lissabon In Labor toonde Irene Kopelman de resultaten van Melvin Moti werkte met Andreas Bunte mee aan Ana- Asunción (Paraguay), met als thema Art and Criticism deel aan de zesde editie van ExperimentaDesign. Dit haar Molyneux-project, dat zij realiseerde tijdens haar logue Stories, een project dat Stephanie von Spreten, in Times of Crisis. Vervolgens begeleidde ze seminars evenement voor design, architectuur en hedendaagse verblijf bij Casa Vecina in Mexico. Labor werd in 2009 directeur van Fotogalleriet, ontwikkelde voor galerie en rondetafelgesprekken tijdens de Curitiba Biënnale cultuur, met tweehonderd deelnemers uit alle delen van in Mexico-Stad opgericht en onderscheidt zich als Oslo Kunstforening. Fotogalleriet is een initiatief uit en de Mercosul Biënnale in Brazilië. de wereld, vindt om de twee jaar in steden over heel galerie door de aandacht te vestigen op de ontwikke- 1977 van de Noorse vereniging van vrije fotografen, en Europa plaats en trekt honderdvijftigduizend bezoekers. ling van een duurzame culturele economie. toont camera-gebaseerde hedendaagse kunst. Peru Kunsthalle, Lissabon Museo de Arte Carrillo Gil, Mexico-Stad Oostenrijk Galeria Vertice, Lima Melvin Moti Karin de Jong, Freek Lomme, , Hans Fiona de Bell,Teresa Borasino € 4.960 – € 17.488 / februari – maart 2012 Oldewarris Generali Foundation, Wenen € 10.050 – € 37.470 / maart – april 2011 Voor zijn tentoonstelling in Kunsthalle Lissabon ging € 6.020 – € 49.520 / december 2011 Willem Oorebeek Op uitnodiging van Vertice ontwikkelde Teresa Bor- Melvin Moti uit van het werk van kunstenaar Ludwig Printroom, Onomatopee, Werkplaats Typografie en € 5.000 – € 129.000 / februari – juli 2010 salino met Fiona de Bell (Cascoland) een project om Gosewitz. Kunsthalle Lissabon werd in 2009 opge- 010 Publishers namen deel aan het internationale Willem Oorebeek nam deel aan unExhibit. Deze kunst in de openbare ruimte van Lima te bevorderen: richt door João Mourão en Luís Silva. Hun benadering Contemporary Publications Forum. Dit wordt jaarlijks groepstentoonstelling ging uit van de legendarische ten- New Rooms for Public. In Lima ligt het openbare bestaat uit ‘institutional critique’: het kritiseren van georganiseerd door Museo de Arte Carrillo Gil, dat toonstelling an Exhibit (1957), die het tentoonstellings- leven aan banden doordat het publieke domein steeds een instelling (museum, galerie) als artistieke praktijk, een van de belangrijkste collecties moderne kunst in ontwerp zelf tot onderwerp had. unExhibit stond in het meer wordt geprivatiseerd en bewaakt. en hechte samenwerking met kunstenaars. Mexico beheert en gespecialiseerd is in onderzoek en teken van het niet-tentoonstellen. Intensief onderzoek experiment op het gebied van hedendaagse kunst. gaat doorgaans aan de projecten in Generali vooraf, de Polen Rusland catalogi krijgen het karakter van standaardwerken. Museo Experimental el Eco, Mexico-Stad CCA Ujazdowski Castle, Warschau MediaArtLab, Moskou Mariana Castillo Deball Kulturzentrum bei den Minoriten, Graz Saved by droog Fiona Tan € 2.195 – € 8.027 / maart – mei 2011 Lidwien van de Ven € 9.450 – € 30.100 / oktober 2011 – januari 2012 € 5.000 – € 205.700 / juni – juli 2011 Mariana Castillo Deball maakte op uitnodiging van € 7.100 – € 81.870 / september – november 2011 Het CCA Ujazdowski Castle presenteerde Saved by Fiona Tan werd uitgenodigd voor het Moscow Museo Experimental El Eco de tentoonstelling This Lidwien van der Ven nam in het Kulturzentrum bei droog in de eerste aflevering van Laboratory of the International Film Festival. De uitnodiging kwam van constructed disorder, allows geological surprises for den Minoriten deel aan Irrealigious! The Parallel Future: Regress Progress. Deze reeks tentoonstel- MediaArtLab, dat in 2000 werd opgericht en verant- the most abandoned memory. De uitnodiging was World of Religion in Art. Deze groepstentoonstelling lingen wil een overzicht geven van artistieke en intel- woordelijk is voor het Media Forum van het MIFF. mede het resultaat van het oriëntatiebezoek dat El was een onderdeel van het multidisciplinaire festival lectuele toekomstoverwegingen. Saved by droog toont Het forum stond ditmaal in het teken van expanded Eco-directeur Tobias Ostrander in 2010 aan Neder- Steirischer Herbst, dat sinds 1968 jaarlijks in Graz voorwerpen die Droog uit liquidaties heeft overgeno- cinema: hoe video kan bijdragen aan vernieuwing in land bracht. plaatsvindt. De vorige editie trok veertigduizend men en ontwerpers hebben hergebruikt. de film. bezoekers.

88 Mondriaan Stichting / Toekenningen / Presentaties in het buitenland 89 The Moscow Biennale Art Foundation, Moskou Slovenië Cultural Weekend, Lucena is Also Always Part of a Greater Whole, met werk van Erwin van Doorn, Inge Nabuurs, Ahmet Ögüt, Mark Bain, Justin Bennett, Francisco López, Tel- 1976 tot 1987, het jaar van zijn hersenbloeding, maar Wendelien van Oldenborgh, Jonas Staal, Guido van Codeep, Ljubljana cosystems (David en Gideon Kiers, Lucas van der ook recent werk. En een nieuwe catalogus: The Words der Werve Blendid (David Kousemaker, Tim Olden), Cocky Velden), TeZ (Maurizo Martinucci), Maki Ueda Are Not in Their Proper Place. € 13.500 – € 2.000.000 / september – oktober 2011 Eek, Tom Laan, Joris Strijbos, Carolien Teunisse, € 7.745 – € 29.340 / oktober – november 2011 Zes kunstenaars uit Nederland namen deel aan de David Veneman Een groot aantal kunstenaars uit Nederland werkte Taiwan Moskou Biënnale voor hedendaagse kunst. Deze € 6.360 – € 22.000 / oktober 2011 mee aan Sensxperiment, een ‘International Creation vierde editie stond in het teken van Rewriting Worlds: MoTA, Museum of Transitory Art in Ljubljana, Meeting’, die in 2011 zijn elfde editie beleefde. Het Yingge Ceramics Museum, New Taipei het veranderen (herschrijven) van hedendaagse kunst, nodigde voor de tweede editie van het Sonica Festival thema was Sensory Immersion: zintuigelijke en per- Peter Hoogeboom, Katja Prins haar ontwikkeling en functie vandaag de dag. ‘If naast deelnemers uit Europa en Azië ook kunste- ceptuele onderdompeling veroorzaakt door audiovisu- € 2.720 – € 210.000 / december 2011 – februari 2012 You Don’t Rewrite the World, Then the World Will naars uit Nederland uit. Het museum legt zich toe op ele media, met het accent op geluid. Peter Hoogeboom en Katja Prins gaven een lezing Rewrite You’. kortstondige experimentele en levende kunstvormen tijdens de internationale groepstentoonstelling A Bit en biedt met Sonica een interessant internationaal CA2M Centro de Arte Dos de Mayo, Madrid of Clay on the Skin: New Ceramic Jewelry, die eerder Rwanda ontmoetingsplatform. Aernout Mik in MAD New York te zien was. Het YCM is voor € 15.000 – € 80.000 / februari – juni 2012 Nederlandse ontwerpers interessant door zijn relaties Institute of National Arts Museum of Rwanda, Moderna Galerija, Ljubljana Aernout Mik werd uitgenodigd een tentoonstelling te met de keramische industrie en ambachtslieden in Butare Apolonija Sustersic maken in CA2M. De uitnodiging was het gevolg van Taiwan. Andrea Stultiens € 5.750 – € 5.750 / oktober 2011 – november 2014 een bezoek van Arco-curatoren aan Nederland. Zij € 1.500 – € 7.500 / mei – september 2012 Het Museum of Contemporary Art Metelkova richtte oriënteerden zich hier op de invulling van de centrale Thailand Andrea Stultiens toont haar project Kaddu Wasswa een permanente tentoonstelling met werk van Apolo- expositie en de randprogrammering van ARCO- Archive in het Rewesero Arts Museum in Nyanza, nija Sustersic in. Dit nieuwe museum is een uitbrei- madrid 2012, waaraan Nederland als gastland zou Asiatopia Performance Art Festival, Nonthaburi het enige moderne kunstmuseum in Rwanda. Kaddu ding van het , het nationaal deelnemen. Jacques van Poppel Wasswa, geboren in 1933, heeft zijn eigen leven instituut in Slovenië voor moderne en hedendaagse € 1.220 / november – december 2011 volledig in foto’s vastgelegd. Op dit archief leveren kunst, en concentreert zich op het presenteren van Galeria Casado Santapau, Madrid Jacques van Poppel nam deel aan drie Aziatische per- Stultiens en Kisitu, een kleinzoon van Wasswa, en internationale hedendaagse kunst. Frank van der Salm formancefestivals met internationale uitstraling, zowel eveneens fotograaf, fotografisch commentaar. € 6.100 – € 14.000 / juni – juli 2011 in Aziatische landen als daarbuiten: de zevende editie Spanje Frank van der Salm nam deel aan het nevenpro- van het Future of Imagination Festival (Singapore), Servië gramma van de veertiende editie van Photo España de dertiende editie van het Asiatopia Performance Art Antoni Tàpies Fundació, Barcelona met een tentoonstelling bij Galeria Casado Santa- Festival (Nonthaburi, Thailand) en de tweede editie IZA International Support for the Arts, Amsterdam Willem Oorebeek, Bas Princen pau. De galerie won de Photo España-prijs in de van Beyond Pressure (Yangon, Myanmar). L.A. Raeven € 6.900 – € 80.000 / oktober 2011 – januari 2012 voorgaande editie voor haar tentoonstelling met Boris € 35.000 – € 35.000 / maart 2011 – mei 2012 Willem Oorebeek en Bas Princen deden mee aan de Mikhailov. Turk ije IZA organiseerde een tentoonstelling met L.A. Rae- groepstentoonstelling In the First Circle in Fundació ven, die na vertoning in het Museum voor Moderne Antoni Tàpies. De Fundació werd in 1990 door Tàpies Galeria Luis Adelantado, Valencia Depo, Istanbul Kunst Arnhem zou doorreizen naar het Museum voor opgericht om onderzoek en kennis van moderne en Iris van Dongen Ahmet Polat Hedendaagse Kunst Belgrado, Villa Romana Florence hedendaagse kunst in combinatie met regelmatige € 3.664 – € 4.024 / november 2011 – januari 2012 € 14.000 – € 43.810 / maart – juni 2012 en Casino Luxembourg. exposities van zijn eigen werk mogelijk te maken. Iris van Dongen kreeg een tentoonstelling in Luis Bij de viering van 400 jaar diplomatieke relaties tussen Adelantado. Deze galerie, opgericht in 1985, Nederland en Turkije in 2012 toonde DEPO Kemal’s Singapore ARCOmadrid 2012, Madrid beschikt over vijf verdiepingen in het centrum van Dream van Ahmet Polat, een samenwerkingsproject € 132.000 – € 132.000 / februari 2012 Valencia en over vestigingen in Miami en Mexico- met Foam. DEPO is sinds 2009 actief als platform Future of Imagination, Singapore Nederland was gastland op de internationale kunst- Stad, en neemt deel aan een aantal vooraanstaande voor kunstenaars en culturele organisaties en heeft de Jacques van Poppel beurs ARCOmadrid 2012. Met Focus The Nether- internationale kunstbeurzen als ARCOmadrid, Art gehele regio als aandachtsgebied: Turkije, Midden- € 2.144 – € 111.603 / november 2011 lands toonde ARCOmadrid de diversiteit van de Basel en Paris Photo. Oosten, Balkanlanden, Kaukasus. Jacques van Poppel nam deel aan drie Aziatische hedendaagse beeldende kunst in Nederland. Er werd performancefestivals met internationale uitstraling in een uitgebreid programma samengesteld bestaande uit Galeria Luis Adelantado, Valencia Depo, Istanbul Aziatische landen en daarbuiten: naast deze zevende galeriepresentaties, tentoonstellingen in de belang- Fendry Ekel The Materialized Memory editie van het Future of Imagination Festival (Singa- rijkste instituten in Madrid, debatten en andere € 8.150 – € 15.730 / mei – juli 2011 € 9.750 – € 31.955 / september – oktober 2011 pore) ook aan de dertiende editie van het Asiatopia activiteiten met kunst uit Nederland in een door Jasper Na een tentoonstelling met Folkert de Jong in Valencia Depo bood onderdak aan The Materalized Memory, Performance Art Festival (Nonthaburi, Thailand) Niens ontworpen paviljoen. kreeg Fendry Ekel nu een solotentoonstelling, To een groep kunstenaars, schrijvers en curatoren die en de tweede editie van Beyond Pressure (Yangon, Sweet Delight, in de vestiging van Luis Adelantado in zich bezighouden met socioculturele kwesties omtrent Myanmar). Art Aids, Barcelona Mexico-Stad. Luis Adelantado neemt aan vrijwel alle migratie in een mondiale tijd. Hun project zou na Otto Berchem, Juul Hondius grote kunstbeurzen deel en biedt een goed platform Seoul en Istanbul Amsterdam aandoen, als onderdeel € 8.000 – € 353.890 / juni – september 2011 voor de internationale promotie van kunstenaars uit van de festiviteiten ter viering van 400 jaar diploma- Juul Hondius en Otto Berchem werkten mee aan You Nederland. tieke betrekkingen tussen Nederland en Turkije. are not alone van Art Aids. Deze stichting organiseert over de hele wereld reizende hedendaagse kunst- Museo Nacional Centro de Arte Reina Sofia, Madrid Istanbul Foundation for Culture & Arts/ tentoonstellingen. De opbrengst van in opdracht René Daniëls International Istanbul Biennial, Istanbul gemaakte kunstwerken komt ten goede aan aidsonder- € 45.000 – € 260.917 / oktober 2011 – februari 2012 Babak Afrassiabi, Eylem Aladogan, Milena Bonilla, zoek. You are not alone was in Barcelona, Vigo en San Reina Sofia stelde met het Van Abbemuseum een Yaima Carrazana, Pages, Ahmet Ögüt, Nasrin Sebastian te zien. retrospectief van René Daniëls samen: An Exhibition Tabatabai

90 Mondriaan Stichting / Toekenningen / Presentaties in het buitenland 91 € 34.040 – € 2.500.000 / september – december 2011 Hotshoe Gallery, Londen Picture This, Bristol Yorkshire Sculpture Park vroeg Sophie Ernst een afle- Eylem Aladogan, Milena Bonilla, Yaima Carrazana, Suzan van de Roemer Falke Pisano vering van haar project Home te presenteren. YSP is Pages (Nasrin Tabatabai, Babak Afrassiabi) en Ahmet € 3.255 – € 18.685 / januari – februari 2012 € 500 – € 3.600 / februari – maart 2011 een van de grootste beeldhouwparken in Europa, met Ögüt werden voor de twaalfde Istanbul Biënnale In Hotshoe Gallery toonde Suzan van de Roemer Falke Pisano kreeg een tentoonstelling in Picture This, vier tentoonstellingsruimtes en tweehonderd hectare. geselecteerd door Jens Hoffmann en Adriano Pedrosa, foto’s van slachtoffers van de Nieuwjaarbrand in een gerenommeerd productiebedrijf en agentschap Vanaf zijn oprichting in 1977 legt YSP zich toe op die eerder deelnamen aan het internationaal bezoeker- Volendam tien jaar daarna. Hotshoe Gallery wordt voor bewegend beeld dat tentoonstellingen, publicaties tentoonstellingen, zonder collectievorming. Daarmee sprogramma. De biënnale had als thema Untitled, en gerund door Hotshoe International, een tijdschrift en reizende projecten ontwikkelt, opdrachten verstrekt trekt het jaarlijks meer dan tweehonderdvijftigduizend toonde werk dat zowel vernieuwend als politiek is. dat al dertig jaar gespecialiseerd is in hedendaagse en technologische faciliteiten en residencies biedt. bezoekers. fotografie. De galerie bestaat sinds twee jaar, daarvoor Pisano’s tentoonstelling kwam in samenwerking met Lanfranco Aceti, Istanbul werden pop-up tentoonstellingen en evenementen Extra City_Kunsthal Antwerpen tot stand en zou Verenigde Staten van Amerika Thomas Ankersmit, Ivar van Bekkum, Karen Lancel, georganiseerd. door het Verenigd Koninkrijk toeren. Herman Maat, Yota Morimoto, Phil Niblok, Esther Anderson Ranch Arts Center, Snowmass Village Polak, Daan Roosegaarde, STEIM, V2_, Sander Institute of Contemporary Arts, Londen Quad, Derby Maarten Baas Veenhof, Pieter Verhees, Johannes Westendorp Nathanial Mellors Yael Bartana, Zachary Formwalt, Renzo Martens € 1.800 – € 3.200 / juli 2011 € 19.935 – € 52.325 / september 2011 € 2.450 – € 37.500 / maart – mei 2011 € 2.588 – € 20.445 / mei – juli 2011 Maarten Baas nam deel aan een seminar over heden- Kunstenaars en instellingen uit Nederland werkten Het Institute of Contemporary Art maakte een ten- Yael Bartana, Zachary Formwalt en Renzo Martens daags design uit Nederland in Anderson Ranch Arts mee aan ISEA 2011. Dit zeventiende International toonstelling met Nathanial Mellors. ICA werd in 1947 werden opgenomen in de groepstentoonstelling All Center. De voornaamste activiteiten van Anderson Symposium for Electronic Arts werd georganiseerd door Herbert Read opgericht als broedplaats en is nog That Fits: The Aesthetics of Journalism. Organisator Ranch zijn workshops en residencies. Een grote in de randprogrammering van de Istanbul Biënnale. steeds een publiek laboratorium: voor cultuurexperi- was Quad, dat in 2008 is ontstaan uit een fusie van een groep puissant rijke collectioneurs heeft zich aan het ISEA is een combinatie van symposium en tentoon- menten door en voor een jong multicultureel Groot- aantal culturele instellingen en met zijn multidis- centrum verbonden en maakt het mogelijk belangrijke stelling, die sinds 1988 om de twee jaar in steeds weer Brittannië, met grensoverschrijdende activiteiten ciplinaire programmering en outreach programmes internationale kunstenaars uit te nodigen. een andere wereldstad plaatsvindt. tussen kunst en educatie. ICA ontvangt vijfhonderd- tweehonderdvijftigduizend bezoekers per jaar trekt. duizend bezoekers per jaar. Anthology Film Archives, New York Verenigd Koninkrijk Royal College of Art, Londen Jaap Pieters Liverpool Biennial, Liverpool Mariana Castillo Deball, Wendelien van Oldenborgh € 1.100 – € 2.250 / oktober 2011 Arnolfini Gallery, Bristol Jeanne van Heeswijk € 4.200 – € 35.380 / maart – april 2011 Anthology Film Archives introduceerde Jaap Pieters Meschac Gaba € 15.000 – € 182.307 / september 2011 – Wendelien van Oldenborgh en Mariana Castillo in New York door aandacht aan zijn werk te besteden € 2.297 – € 151.479 / september – november 2011 november 2012 Deball namen deel aan Shadowboxing, de afsluitende in de maandelijkse serie gewijd aan het beste van expe- Arnolfini Gallery nodigde Meschac Gaba uit deel te Voor de Biënnale van Liverpool in 2012 werd Jeanne tentoonstelling van het MA-programma Curating rimentele film wereldwijd. Anthology conserveert, nemen aan Museum Show. Met deze grote groepsten- van Heeswijk uitgenodigd twee projecten te ontwik- Contemporary Art van het Royal College of Art. onderzoekt en vertoont film en video, met het accent toonstelling, waarin kunstenaars hun eigen museum kelen met elf- tot zeventienjarigen in sociale achter- Deze tentoonstellingen trekken internationaal de op experimentele film en avant-gardecinema. inrichtten, vierde Arnolfini zijn vijftigjarig bestaan als standswijken, die leef- en bewoonbare woonblokken aandacht om de eerste resultaten van aankomende een onafhankelijk instituut voor experimentele beel- moesten opleveren. Bijzonder aan deze biënnale zijn curatoren en kunstenaars, die zich doorgaans samen Art Institute, Chicago dende kunst, performance, film en muziek. Gaba liet de zeer grootschalige kunstopdrachten. De projecten met gevestigde kunstenaars manifesteren. Jan Dibbets, Ger van Elk er zijn Museum of Contemporary African Art zien. van Jeanne van Heeswijk zouden bijna twee jaar duren. € 13.480 – € 918.660 / december 2011 – maart 2012 Space, Londen Jan Dibbets en Ger van Elk werden opgenomen in Birmingham Museum and Art Gallery, Birmingham National Museums Scotland, Edinburgh Marlie Mul Light Years: Conceptual Art and the Photograph, Tamar Frank Melvin Moti € 2.287 – € 15.111 / februari – maart 2012 1964-1977 in het Art Institute of Chicago. Deze € 788 – € 201.965 / oktober 2011 – februari 2012 € 3.467 – € 84.376 / juli – oktober 2012 Marlie Mul toonde haar werk in Space. Deze instel- overzichtstentoonstelling was het resultaat van een Birmingham Museum and Art Gallery nodigde Melvin Moti maakte een film over lichtgevend ling werd in 1968 opgericht door kunstenaars en onderzoek van Matthew S. Witkovsky naar concep- Tamar Frank uit voor de groepstentoonstelling Lost gesteente naar aanleiding van de collectie van het beheert inmiddels meer dan zevenhonderdvijftig ate- tuele kunst en fotografie, en werd begeleid door een al In Lace: New Approaches by UK and international National Museum of Scotland, dat na een renovatie liers in achttien gebouwen in negen Londense wijken, even omvattende catalogus. artists, met actuele concepten en toepassingen van in 2011 werd heropend. De film was tijdens het Edin- aangevuld met laboratoria en expositieruimtes. Met kant, vooral in architectuur. De tentoonstelling was burgh Art Festival 2012 te zien in een tentoonstel- Bloomberg presenteert Space in het programma Neu! Cornell University, Ithaca een coproductie met de UK Crafts Council en de ling van Moti’s werk en van door hem geselecteerde aankomende internationale kunstenaars. Sophie Ernst University for the Creative Arts. museumvoorwerpen. € 5.260 – € 115.778 / januari – december 2012 The Photographers’ Gallery, Londen Sophie Ernst werkte mee aan Partition as a Productive Firstsite, Colchester Picture This, Bristol Fiona Tan Space. Deze tentoonstelling kwam voort uit Lines of Marjolein Dijkman Yael Davids € 8.000 – € 49.935 / juni – september 2012 Control, een doorlopend onderzoeksproject van de € 1.872 – € 24.600 / oktober 2011 – januari 2012 € 3.000 – € 18.395 / mei 2011 Fiona Tan toonde werk (het laatste deel uit haar Vox Green Cardamom Gallery (Londen) over de gevolgen Firstsite ontwikkelde samen met het Wysing Arts Om zijn twintigjarig bestaan te vieren vroeg Picture Populi-reeks) dat zij had gemaakt tijdens een ingrij- van de opdeling in 1947 van Brits-Indië in India, Centre een project met Marjolijn Dijkman. Het This Yael Davids en andere kunstenaars te reageren pende verbouwing van Photographers’ Gallery, de Pakistan en Bangladesh. project maakte deel uit van het inaugurele programma op projecten uit het verleden. Picture This is een pro- belangrijkste presentatielocatie voor fotografie in het van Firstsite in zijn nieuwe onderkomen, een door ductiebedrijf en agentschap voor bewegend beeld. Het Verenigd Koninkrijk. Nu de verbouwing is afgerond Creative Time, New York Rafael Viñoly ontworpen cultureel centrum, en was verstrekt opdrachten, ontwikkelt tentoonstellingen, en de galerie heropend, wil Photographers’ een foto- Bik Van der Pol een reactie op de geografische en historische context publicaties en reizende projecten en biedt faciliteiten, grafiecentrum van wereldallure vormen. € 7.000 – € 375.125 / september – oktober 2011 van East Anglia. residencies en mogelijkheden voor onderzoek en Op uitnodiging van Creative Time werkten Bik presentatie. Yorkshire Sculpture Park, West Yorkshire Van der Pol mee aan Living as Form. Creative Time Sophie Ernst organiseert al meer dan dertig jaar experimentele € 11.195 – € 53.500 / maart – juli 2012 kunstprojecten in de openbare ruimte van New York.

92 Mondriaan Stichting / Toekenningen / Presentaties in het buitenland 93 In Living as Form werd de Lower East Side getrans- International Center of Photography, New York Culture. Deze tentoonstelling demonstreerde relaties de laatste jaren met veel succes aandacht besteed aan formeerd tot een laboratorium voor maatschappelijk Viviane Sassen tussen memen (zichzelf vermeerderende eenheden) en boeken van Nederlandse kunstenaars of ontwerpers. geëngageerde, duurzame kunst. € 2.676 – € 331.643 / mei 2011 geheugen in een cultuur die zich online ontwikkelt. Viviane Sassen nam op uitnodiging van het Internati- Memery was een samenwerking tussen MASS MoCA Public Media Institute, Chicago Friedman Benda, New York onal Center of Photography deel aan de tentoonstel- en het Williams College Graduate Program in the Maurice Bogaert, Marjolijn Dijkman, Saskia Janssen, Rik Meijers ling en festiviteiten rond de jaarlijkse uitreiking van History of Art. Iris Kensmil, Magnus Monfeldt, Jonas Ohlsson, Rune € 4.245 – € 23.712 / april – mei 2011 de ICP Infinity Awards. De ICP Infinity Award is Peitersen, Albert van Westing Rik Meijers kreeg een tentoonstelling bij Friedman wereldwijd een van de meest prestigieuze onderschei- Museum of Arts and Design, New York € 7.438 – € 42.200 / september 2011 Benda: I Am Still What I Wanted to Be. Deze galerie dingen voor fotografie. Viviane Sassen won de prijs in Willemijn de Greef, Gésine Hackenberg, Peter Om onderlinge uitwisseling en internationale bekend- in Lower Manhattan presenteert zowel gevestigde de categorie Toegepast-Mode-Reclame. Hoogeboom, Rian de Jong, Manon van Kouswijk, heid te bevorderen, nodigde het Public Media Institute als aankomende kunstenaars die de grenzen van hun Evert Nijland, Ted Noten, Katja Prins, Terhi Tolvanen acht Nederlandse kunstenaars uit samen te werken medium oprekken, van Ai Weiwei en Ron Arad tot James Cohan Gallery, New York € 4.250 – € 186.000 / maart – september 2011 met acht Amerikaanse kunstenaars(groepen). Lise Tadanori Yokoo en Zhang Huan. Folkert de Jong Voor de internationale groepstentoonstelling A Bit Haller Baggesen en Kirsten Leenaars maakten van de € 6.600 – € 36.300 / april – mei 2011 of Clay on the Skin, over keramische toepassingen resultaten een tentoonstelling: Mutualisms. Daarbij George Eastman House, Rochester Folkert de Jong toonde in James Cohan Gallery in sieraadkunst, selecteerde het Museum of Arts and verscheen een catalogus met teksten van Erik Hagoort Theo Baart, Cary Markerink, Andrea Stultiens recente beelden en tekeningen: Operation Harmony. Design ook ontwerpers uit Nederland. Het MAD en Lori Waxman. € 14.580 – € 88.640 / januari – april 2012 James Cohan is een van de belangrijkste galeries in (oprichtingsjaar: 1956) documenteert historische en Theo Baart, Cary Markerink en Andrea Stultiens New York en heeft ook een vestiging in Shanghai. hedendaagse innovatie in beeldende kunst, kunstnij- Regents of the University of California, Irvine namen deel aan Transitions, een fotografisch onder- De galerie vertegenwoordigt kunstenaars als Richard verheid en design, en trekt twee- tot vierhonderddui- Yael Bartana zoek naar industriesteden die krimpen door voort- Long en Yinka Shonibare, en beheert de nalatenschap zend bezoekers per tentoonstelling. € 6.300 – € 24.000 / september – december 2011 schrijdende technologie, uitplaatsing van productie of van Robert Smithson. De University Art Gallery-Room Gallery wijdde economische crises. Het is een langdurend uitwis- Museum of Arts and Design, New York een tentoonstelling aan Yael Bartana, met drie films selingsproject tussen Nederlandse en Amerikaanse Lawrimore Project, Seattle Susanne Klemm, Iris Nieuwenburg die niet eerder in de Verenigde Staten te zien waren. fotografen onder leiding van het George Eastman Celio Braga, Iris Eichenberg, Suska Mackert € 1.903 – € 35.710 / oktober 2011 UAG-RG bevordert de dialoog tussen neo-avant- House en Fotodok Utrecht. € 3.656 – € 15.536 / mei 2011 Susanne Klemm en Iris Nieuwenburg namen deel aan gardistische kunst uit de jaren zestig en zeventig en Celio Braga, Iris Eichenberg en Suska Mackert waren de verkooptentoonstelling Loot 2011: MAD about hedendaagse mixed media, zowel in presentaties als in Guggenheim Museum, New York met werk vertegenwoordigd in Us, in Flux. Deze Jewelry in het Museum of Arts & Design New York, wetenschappelijke publicaties. Rineke Dijkstra groepstentoonstelling werd op verzoek van de Society een van de meest populaire kunstmusea ter wereld. € 34.721 – € 1.198.864 / juni 2011 – oktober 2012 of North American Goldsmiths georganiseerd door In totaal werkten zo’n zestig ontwerpers uit vijftien Rhizome - New Museum of Contemporary Art, Het Guggenheim New York en het San Francisco Lawrimore Project en was te zien tijdens de jaarlijkse landen mee. New York Museum of Modern Art maakten een overzichtsten- SNAG-conferentie, die als belangrijk geldt voor het Constant Dullaart toonstelling met Rineke Dijkstra. Er verscheen een sieraadontwerp. Parsons the New School for Design, New York € 674 – € 7.140 / januari 2012 monografie bij, die een duurzame en definitieve bron Painted Rhizome nodigde Constant Dullaart uit voor een voor onderzoek moest vormen. De tentoonstelling was Madison Square Park Conservancy, New York € 1.350 – € 1.350 / november 2011 presentatie in de maandelijkse serie The New Silent, op beide locaties te zien en trok ruim driehonderd- Jacco Olivier Painted (Saskia van Drimmelen, Margreet Sweerts) waaraan kunstenaars deelnemen die experimenteren duizend mensen. € 22.000 – € 32.989 / december 2011 – maart 2012 nam deel aan het symposium Inclusive Fashion met de nieuwste technologische mogelijkheden. Zijn Jacco Olivier projecteerde schilderkunstige animaties Practices, over mode en dagelijks leven. Het werd presentatie Interfacial Premiere bestond uit recent Henry Art Gallery, Seattle op grote schermen in Madison Square Park, op uit- georganiseerd door Pascale Gatzen, docent mode videowerk en werd gecombineerd met de premières Carel Balth nodiging van de gelijknamige organisatie die in 2004 bij Parsons dat al meer dan een eeuw, en sinds 1970 van vijf New Yorkse internetkunstenaars en een € 14.000 – € 54.781 / oktober 2011 – januari 2012 werd opgericht om het indertijd verwaarloosde park samen met The New School for Design, opleidt in publiek debat. Henry Art Gallery maakte de tentoonstelling Video- weer tot bloei te brengen. Sindsdien zijn er ruim twin- kunst en vormgeving. watercolors: Carel Balth Among His Contemporaries. tig kunstprojecten gerealiseerd, die werden bezocht Robert Miller Gallery, New York Henry Art is, al sinds 1927, gewijd aan hedendaagse door een dagelijkse stroom van vijftigduizend mensen. Performa 09, New York Willem Oorebeek kunst, onderzoek en experiment, met speciale Nicoline van Harskamp € 7.319 – € 84.901 / september – oktober 2011 aandacht voor fotografie en nieuwe media. De ten- Marc Foxx Gallery, Los Angeles € 2.992 – € 24.562 / november 2011 Willem Oorebeek kreeg een tentoonstelling in de toonstelling van Carel Balth werd opgenomen in het Maaike Schoorel Nicoline van Harskamp werkte mee aan Performa Robert Miller Gallery, de grootste in New York, studieprogramma kunstgeschiedenis van de University € 3.811 – € 9.827 / oktober – november 2011 2011. Deze performancebiënnale van New York is een en met zijn uitgebreide staf vergelijkbaar met een of Washington. Maaike Schoorl kreeg een tentoonstelling bij Marc initiatief van RosaLee Goldberg uit 2004 en geldt als museum. De galerie vertegenwoordigt een heden- Foxx. Deze galerie onderhoudt interessante instituti- een van de grootste non-commerciële hedendaagse daagse topkunstenaar als Ai Weiwei, maar beheert High Museum of Art, Atlanta onele contacten in de Verenigde Staten en heeft goede kunstevenementen in de Verenigde Staten. Het vindt ook de nalatenschap van beroemde kunstenaars als Joris Laarman toegang tot de media. De vorige tentoonstelling van op prominente locaties plaats, zoals het Guggenheim Diane Arbus en Lee Krasner. € 17.443 – € 437.460 / juni – augustus 2011 Schoorl, in 2007, werd gerecenseerd in Flash Art en Museum, MoMA en The Kitchen. Atlanta’s High Museum of Art nam een werk van Joris Style.com, en behoorde tot de kritische voorkeuren Storefront for Art and Architecture, New York Laarman in de tentoonstelling Modern by Design op (Critics’ Picks) van Artforum. Printed Matter, New York Allard van Hoorn en voegde het vervolgens aan zijn collectie toe. Het Misha de Ridder € 5.073 – € 40.090 / januari – februari 2012 High is het voornaamste museum in het zuidoosten MASS MoCa, North Adams € 813 – € 1.680 / oktober – november 2011 Allard van Hoorn maakte een geluidsinstallatie van de Verenigde Staten, dat in samenwerking met Constant Dullaart, Martijn Hendriks Misha de Ridder presenteerde zijn boek Dune in Prin- gebaseerd op de bewegende panelen in de Storefront- het MoMA tentoonstellingsprojecten ontwikkelt en € 3.000 – € 2.988 / april – augustus 2011 ted Matter, een van de grootste non-profituitgeverijen façade, getiteld 007_Urban_Songline. Storefront design verzamelt. Constant Dullaart en Martijn Hendriks namen en presentatielocaties van kunstenaarsboeken ter (sinds 1982) is een kleine, invloedrijke organisatie die deel aan Memery: Imitation, Memory, and Internet wereld. Printed Matter werd in 1976 opgericht en heeft innovatieve stellingnames in kunst, architectuur en

94 Mondriaan Stichting / Toekenningen / Presentaties in het buitenland 95 design toont. Van Hoorn maakte met zijn installatie Zuid-Afrika Index, Stockholm Zwitserland de ruimtelijke verschuivingen in de galerie hoorbaar. Manon de Boer Michael Stevenson Gallery, Cape Town € 1.700 – € 7.380 / april – juni 2011 Alt +1000 Mountain Photography Festival, Storefront for Art and Architecture, New York Viviane Sassen Onder de titel Think about Wood, Think about Rossinière Jeroen Koolhaas, Dre Urhahn € 2.671 – € 27.000 / december 2010 – januari 2011 Metal toonde Manon de Boer haar films in Index, de Awoiska van der Molen € 5.023 – € 43.000 / mei – juni 2011 Viviane Sassen nam deel aan de groepstentoonstelling presentatieruimte van de Swedish Contemporary Art € 2.200 – € 230.000 / juli – september 2011 Haas & Hahn (Dre Urhahn, Jeroen Koolhaas) ont- Summer 2010/11 in de Michael Stevenson Gallery. Foundation. Index trekt internationaal de aandacht Awoiska van der Molen werd geselecteerd voor het Alt wikkelden voor Storefront for Art and Architecture Stevenson presenteert sinds 2003 hedendaagse kunst door zijn hoogwaardige programmering, zowel ten- +1000 Bergfotografiefestival: tien solotentoonstellin- het project Painting Urbanism: Learning from Rio. uit Zuid-Afrika en sinds 2008 uit heel Afrika en zijn toonstellingen als lezingen. Na de tentoonstelling zou gen gewijd aan hedendaagse fotografie met als thema Storefront (sinds 1982) is een kleine maar invloedrijke diaspora. De galerie geniet internationaal een uitste- een catalogus worden gemaakt. bergen. Het selectieteam bestond uit internationaal organisatie voor kunst en architectuur. Hahn & Haas kende reputatie en zou het werk van Sassen ook tijdens erkende professionals, onder voorzitterschap van Elena transformeerden met megakleurvlakken een deel van Paris Photo tonen. Magasin 3 Konsthall, Stockholm Foster. Het festival vond plaats in Rossinière, een het stedelijk weefsel van Lower Manhattan. Marijke van Warmerdam beschermd natuurgebied bij Gstaad, tegelijkertijd met Michael Stevenson Gallery, Cape Town € 8.290 – € 28.655 / september – december 2011 het Menuhin Festival. The Fabric Workshop and Museum, Philadelphia Viviane Sassen Magasin 3 maakte de tentoonstelling Virvel, met drie Jurgen Bey, Rianne Makkink € 2.800 – € 27.000 / januari – februari 2012 films van Marijke van Warmerdam die werveling van Attitudes Espace d’Arts Contemporains, Genève € 11.300 – € 53.183 / januari – april 2012 Michael Stevenson maakte een tentoonstelling, lucht met elkaar gemeen hebben. De Konsthall is een Lara Almarcegui De Fabric Workshop and Museum vroeg Studio Parasomnia, met fotografie van Viviane Sassen, als initiatief uit 1987 van bedrijvengroep Proventus AB en € 5.890 – € 140.126 / oktober – november 2011 Makkink & Bey bestaand werk uit te voeren in vervolg op haar tentoonstelling Moshi in 2010 en behoort tot de meest gerenommeerde kunstinstellin- Attitudes, sinds 1994 verantwoordelijk voor meer textiel: Soft Village. FWM legt zich, sinds 1977, toe de presentatie van haar werk tijdens Paris Photo. gen in Zweden. Internationaal besteedt men aandacht dan driehonderd tentoonstellingen in Zwitserland op experimenten met nieuwe materialen en nieuwe Stevenson presenteert sinds 2003 hedendaagse kunst aan kunstenaars halverwege hun carrière. en daarbuiten, selecteerde Lara Almarcegui voor de media. Het instituut biedt residencies aan kunstenaars uit Zuid-Afrika en sinds 2008 uit heel Afrika en de groepstentoonstelling Beirut Bazar in het Beirut Art of ontwerpers, die worden bijgestaan door laboranten, diaspora. Roda Sten Art Centre, Gothenburg Center. De tentoonstelling kwam tot stand in samen- technici en drukkers. Ana Dzokic, Marc Neelen werking met de Arab Image Foundation, The Hangar Zuid-Korea € 2.255 – € 15.655 / juni – augustus 2011 en Zico House. Ook Bidoun Magazine verleende Walker Art Center, Minneapolis STEALTH.unlimited (Ana Dzokic, Marc Neelen) medewerking. Jeroen Barendse, Thomas Castro, Vinca Kruk, Dimitri Gwangju Biennale, Gwangju ontwikkelde met curator Edi Muka (Dis)assembled Nieuwenhuizen, Jonathan Puckey, Daniel van der Charles Esche, Maria Hlavajova - A Project and an Exhibition on Different Ways to Kunsthalle, Bazel Velden, Roel Wouters € 6.305 – € 56.757 / september – november 2012 Imagine the City. Röda Sten Konsthal is gevestigd Yael Davids € 13.855 – € 346.709 / oktober 2011 – januari 2012 Charles Esche en Maria Hlavajova werken mee in een voormalig industrieel complex met zeer hoge € 7.100 – € 110.000 / september – november 2011 Het Walker Art Center selecteerde uit Nederland aan een symposium binnen het biënnaleonderdeel ruimtes, zoals de Cathedral Space die onderdak bood Kunsthalle Basel maakte de tentoonstelling Ending ontwerpers als Metahaven (Vinca Kruk, Daniel van Workstation, getiteld: Self-organisation as Ethic. De aan (Dis)assembled. with Glass, met performances van Yael Davids. der Velden), Lust (Jeroen Barendse, Thomas Castro, Gwangju Biennale werd in 1995 opgericht en is een De Kunsthalle, in 1872 geopend, wil een centrum Dimitri Nieuwenhuizen), Jonathan Puckey en Roel van de oudste Aziatische biënnales. Deze negende Supermarket Art Fair, Gnesta voor kunstenaars en andere kunstprofessionals zijn Wouters voor Graphic Design: Now in Production. editie wordt georganiseerd op het thema Roundtable. 1646, De Service Garage, De Zwarte Ruyter, HMK, en binnenlandse en buitenlandse ontwikkelingen Deze grote internationale groepstentoonstelling reisde ZET Foundation samenbrengen. Onder het directeurschap van Adam door naar Smithsonian Cooper-Hewitt en andere Gwangju Biennale, Gwangju € 14.820 – € 465.000 / februari 2011 Szymczyk trekken de activiteiten internationale musea in de Verenigde Staten. Gwangju Design Biënnale 1646, De Service Garage, De Zwarte Ruyter, Hotel media-aandacht. € 1.750 – € 2.827.510 / september – oktober 2011 Mariakapel en ZET Foundation werkten mee aan World Chess Hall of Fame and Museum, Saint Louis Reineke Otten werd geselecteerd voor de Gwangju de Supermarket. Deze alternatieve kunstbeurs is Kunsthalle, Bern Guido van der Werve Design Biënnale, die in 2011 voor de vierde maal een tegenhanger van de commerciële Market, zoals Marianne Flotron € 8.000 – € 41.766 / september 2011 – februari 2012 plaatsvond. De ontwerpbiënnale werd ingesteld ter indertijd in Nederland de Kunstvlaai een pendant van € 5.261 – € 74.200 / augustus – september 2011 De opening van de WCHOF werd opgeluisterd door gelegenheid van het tienjarig bestaan van de Gwangju de KunstRAI was. De Supermarket bestaat sinds 2007 Marianne Flotron toonde haar project Work in een opvoering van The King’s Gambit van Guido Biënnale en besteedt veel aandacht aan de maatschap- en wil een internationale ontmoetingsplaats zijn. Kunsthalle Bern, die al bijna honderd jaar een van der Werve. Deze opvoering viel samen met de pelijke en culturele achtergronden van design. platform voor hedendaagse kunst biedt, met een vertoning van Nummer Twaalf in het nabijgelegen Tensta Konsthall, Stockholm levende traditie van controversiële projecten. In Work Contemporary Art Museum St Louis, het voornaam- Zweden Zachary Formwalt, Falke Pisano werd het door Augusto Boal ontwikkelde Theater ste instituut voor hedendaagse kunst in het Midwesten € 5.460 – € 121.400 / januari – april 2012 van de onderdrukten geconfronteerd met de human van de Verenigde Staten. Bonniers Konsthall, Stockholm Zachary Formwalt en Falke Pisano werkten mee aan resources-afdeling van een multinationale verzeke- Rineke Dijkstra Abstract Possible: The Stockholm Synergies. Deze ringsmaatschappij in Nederland. Yancey Richardson Gallery, New York € 4.514 – € 36.228 / maart – juni 2011 presentatie van resultaten uit een tweejarig onder- Bertien van Maanen Bonniers Konsthall maakte een tentoonstelling met zoeksproject vond plaats in de Tensta Konsthall, die Kunsthalle, Bern € 1.250 – € 11.574 / januari – februari 2012 Rineke Dijkstra. In 2006 opgericht door de Bonnier tentoonstellingen van internationaal hoogwaardige Moshekwa Langa Yancey Richardson maakte een tentoonstelling met Group, een van de grootste mediaconcerns in Zweden, kunst combineert met intensieve art mediation. € 11.256 – € 143.800 / maart 2011 foto’s van Bertien van Manen: Let’s sit down before legt de Konsthall zich toe op de dialoog tussen Eerdere presentaties van Abstract Possible waren in Moshekwa Langa kreeg een tentoonstelling in we go. De galerie besteedt aandacht aan gevestigde en Zweedse kunstenaars en hun internationale collega’s. Malmö, Mexico-Stad en Zürich. Kunsthalle Bern. De tentoonstelling werd begeleid aankomende fotografen, van Berenice Abbott tot Gary Vrij veel aandacht is tot nu toe aan kunstenaars uit door een publicatie in samenwerking met de Appel en Winogrand, van Olivo Barbieri tot Masao Yamamoto, Nederland besteed. een kleine documentaire expositie over de Senegalese en is aanwezig op toonaangevende internationale onderzoeker Cheikh Anta Diop. fotografiebeurzen.

96 Mondriaan Stichting / Toekenningen / Presentaties in het buitenland 97 Kunsthalle, Winterthur Kunstbeurzen Vivid Gallery, Rotterdam Lofts Susanne Kriemann € 13.790 € 3.270 – € 16.400 / augustus – september 2011 ARCOmadrid 2011 Margriet Smulders, Nijmegen In samenwerking met FRAC Dijon maakte Kunst- Galerie Nadja Vilenne, Luik Fiac 2011 2 – 8 januari 2011 halle Winterthur een tentoonstelling met werk van € 5.000 Ellen de Bruijne Projects, Amsterdam Margriet Smulders was aanwezig bij haar tentoonstel- Suzanne Kriemann, die begeleid werd door de catalo- Galerie West, Den Haag € 3.500 ling in Witzenhausen Gallery. gus Reading Susanne Kriemann. Met zijn activiteiten € 2.430 Galerie Diana Stigter, Amsterdam weet de Kunsthalle de nationale en internationale Galerie Zink, München € 3.500 Sofie Knijff, Amsterdam vakmedia te bereiken. € 6.250 Galerie Martin van Zomeren, Amsterdam 19 – 27 januari 2011 Michael Stevenson Gallery, Cape Town € 3.500 Sofie Knijff bezocht de expositie HumanKind van € 6.250 Monitor Gallery, Rome het New York Photo Festival waarin zij met foto’s was € 2.749 vertegenwoordigd en legde contacten. Art Basel 2011 Motive Gallery, Amsterdam Annet Gelink Gallery, Amsterdam € 3.500 Thomas Rau, Bas Berck, Amsterdam € 13.994 30 januari – 4 februari 2011 Frieze Art Fair 2011 Thomas Rau verbleef met Bas Berck van architecten- Art Basel 2011 Art Unlimited Annet Gelink Gallery, Amsterdam bureau RAU in New York en gaf op uitnodiging van Galerie Juliètte Jongma, Amsterdam € 9.429 the Institute for Sustainable Design een lezing in de € 5.530 Galerie Diana Stigter, Amsterdam Great Hall van de Cooper Union for the Advancement € 9.252 of Science and Art. Art Basel Miami Beach 2011 Galerie Fons Welters, Amsterdam Annet Gelink Gallery, Amsterdam € 8.051 Esther Schreuder, Amsterdam € 3.500 Galerie Juliètte Jongma, Amsterdam 7 – 10 februari 2011 € 7.630 Esther Schreuder bezocht de College Art Association Art Hong Kong 2011 Wilfried Lentz, Rotterdam voor haar nieuwe project, over Harald Szeemann en Galerie Lumen Travo, Amsterdam € 3.773 zijn werkwijze, en sprak met geïnteresseerden over € 4.900 haar vorige project, Black is beautiful: Rubens tot Slewe Gallery, Amsterdam Liste 2011 Dumas. € 5.023 Galeria Plan B, Berlijn € 4.755 Daniela Schwabe, Utrecht ArteBA 2011 Galerie Diana Stigter, Amsterdam 10 – 14 februari 2011 Mirta Demare Gallery, Rotterdam € 3.600 Daniela Schwabe bezocht kunstenaars in hun studio € 3.303 Galerie Martin van Zomeren, Amsterdam om te kijken of zij een bijdrage konden leveren aan de € 4.840 expositie Plaats Delict #3: Contrast in de Paraplu­ Collect 2011 Wilfried Lentz, Rotterdam fabriek in Nijmegen. Galerie Louise Smit, Amsterdam € 3.819 € 3.163 Zinger Presents, Amsterdam Allard van Hoorn, Amsterdam Galerie Marzee, Nijmegen € 5.000 12 – 26 februari 2011 € 4.830 Allard van Hoorn legde contacten en bereidde projec- Galerie Rob Koudijs, Amsterdam Paris Photo 2011 ten voor. € 3.738 Flatland Gallery, Utrecht Galerie Terra, Delft € 3.500 Annaleen Louwes, Amsterdam € 5.602 Kahmann Gallery, Amsterdam 18 – 22 februari 2011 € 3.500 Annaleen Louwes onderzocht mogelijkheden voor een Design Miami 2011 expositie van haar werk. Galerie Caroline van Hoek, Brussel The Armory Show 2011 € 3.500 Annet Gelink Gallery, Amsterdam Cecilia Vissers, Sint-Oedenrode Ornamentum Gallery, Hudson € 5.721 19 – 26 februari 2012 € 3.500 Galerie Ron Mandos, Amsterdam Cecilia Vissers overlegde met Masters & Pelavin over € 7.774 haar tentoonstelling in deze galerie in 2012. Design Miami Basel 2011 Upstream Gallery, Amsterdam Carpenters Workshop Gallery, Londen € 6.008 Liesbeth Bik, Jos van der Pol, Rotterdam € 13.500 22 – 26 februari 2011 Gallery Libby Sellers, Londen Liesbeth Bik en Jos van der Pol namen deel aan de € 3.500 inrichting en de opening van de groepstentoonstelling Particles Gallery, Amsterdam We Are Grammar in het Pratt Institute, waarin zij € 8.378 met werk waren vertegenwoordigd. Priveekollektie, Heusden € 24.462

98 Mondriaan Stichting / Toekenningen / Kunstbeurzen 99 Harm van den Dorpel, Amsterdam Jan Maarten Voskuil, Haarlem Diederick Kraaijeveld, Hilversum Moon Blaisse, Maastricht 27 februari – 1 maart 2011 26 april – 9 mei 2011 30 juni – 3 juli 2011 13 – 18 juni 2011 Harm van den Dorpel liet zijn werk zien bij Rhizome Jan Maarten Voskuil richtte zijn tentoonstelling Diederick Kraaijeveld presenteerde zijn New Delhi Voor een documentaire over de overleden ontwerper tijdens The Armory Show en later, naar aanleiding Closing the Gap in de Salamatina Gallery in en nam All Stars bij Cheryl Hazan. Maarten van Severen maakte Moon Blaisse filmopna- daarvan, ook in het Londense Space. deel aan de opening. men van zijn werk in de collectie van het MoMA. Raquel Maulwurf, Amsterdam Liesbeth Bik, Jos van der Pol, Rotterdam Jeroen Kramer, Amsterdam 30 juni – 9 juli 2011 Johan Idema, Amsterdam 18 – 22 maart 2011 9 – 22 mei 2011 Raquel Maulwurf sloot haar deelname aan het Inter- 14 – 19 augustus 2011 Liesbeth Bik en Jos van der Pol ontmoetten deel- Jeroen Kramer liet zijn werk zien en hield een lezing national Studio & Curatorial Program af. Johan Idema bezocht klassieke muziekpodia en nemers van het symposium The Now Museum en tijdens het New York Photo Festival, en sprak met maakte voor een nieuwe publicatie interviews met de spraken met Creative Time over hun bijdrage aan het Umbrage Editions af een boek te maken. Tristan Boniver, Lionel Devlieger, Brussel programmeurs van deze podia. project Living As Form. 3 – 8 juli 2011 Erik Olofsen, Amsterdam Tristan Boniver en Lionel Devlieger bezochten de Nienke Sybrandy, Amsterdam Hannah van Bart, Amsterdam 28 mei – 3 juni 2011 New Yorkse vestiging van het Office for Metropolitan 19 – 23 augustus 2011 28 maart – 4 april 2011 Erik Olofsen deed onderzoek voor een videoproject en Architecture. Nienke Sybrandy was aanwezig bij de oplevering van Hannah van Bart bezocht Marianne Boesky Gallery, liet zijn werk Public Figures in Hendershot Gallery haar wall-printontwerp in The James New York en waar een solotententoonstelling van haar werk te zien zien. Janine Schrijver, Rotterdam overlegde over een soortgelijk project in The James was geweest, die voor een deel zou doorreizen naar de 8 – 18 juli 2011 Chicago. Biënnale in Lyon en internationale kunstbeurzen. Bethany de Forest, Amsterdam Janine Schrijver werkte aan een groot internationaal 3 – 10 juni 2011 fotografisch onderzoek naar stadsparken. Hans Venhuizen, Rotterdam Hans Eijkelboom, Amsterdam Bethany de Forest nam deel aan de expositie Other- 23 – 29 augustus 2011 4 – 10 april 2011 worldly: Optical Delusions and Small Realities in het Sibyl Heijnen, Almelo Hans Venhuizen gaf lezingen en boekpresentaties en Hans Eijkelboom was aanwezig bij de presentatie van Museum of Arts and Design. 13 – 22 juli 2011 onderhield zijn contacten. zijn boek New York by Numbers bij Printed Matter. Sibyl Heijnen nam deel aan de manifestatie White Nell Berger, Jean Hilkens, Amsterdam Hot and Blue in LongHouse Reserve, verkocht werk Justus Bruns, Delft Esther Venrooy, Gent 10 – 13 juni 2011 en kreeg publiciteit, opdrachten en een uitnodiging 27 augustus – 10 september 2011 5 – 8 april 2011 Nell Berger en Jean Hilkens bezochten The Big Circle: voor de manifestatie in 2012. Justus Bruns werkte aan Times Square to Art Square, Esther Venrooy deed een performance in de Issue World Wide Knitting in Public Day, die plaatsvond in dat alle reclame op Times Square wil vervangen door Project Room en presenteerde een actieve installatie in Bryant Park. Irie Weergang Bove, Groningen kunst. de Diapason Gallery. 27 juli – 11 augustus 2011 Peter Anthonie van de Kreeke, Goes Irie Weergang Bove voerde een video scratch show Willem Oorebeek, Brussel Lucia Luptáková, Amsterdam 11 – 13 juni 2011 uit in de Bowery Poetry Club en gaf een workshop op 2 – 11 september 2011 10 – 11 april 2011 Peter Anthonie van de Kreeke opende zijn tentoon- Music Production and DJ School Dubspot. Willem Oorebeek kreeg een tentoonstelling bij Robert Lucia Luptáková bracht een bezoek aan instellingen stelling in de Phoenix Gallery. Miller Gallery en tekende een Artist Agreement bij voor hedendaagse kunst in New York. Renzo Martens, Amsterdam deze galerie voor de komende twee jaar. Kay Schuttel, Amsterdam 4 – 8 augustus 2011 Antonio José Guzman, Amsterdam 13 – 27 juni 2011 Voor zijn instituut in oprichting sprak Renzo Martens Anoek Steketee, Amsterdam 16 – 26 april 2011 Kay Schuttel maakte filmopnamen en voerde met personen uit de kunstwereld. 10 – 15, 25 – 27 september 2011 Antonio José Guzman trof voorbereidingen voor zijn gesprekken met curators. Anoek Steketee ging na wat de mogelijkheden waren project Piertopolis en gaf een lezing in Rush Arts Gal- Jeanne van Heeswijk, Marcel van der Meijs, om de tentoonstelling Dream City naar de Verenigde lery, om vervolgens te worden uitgenodigd voor een Nicoline van Harskamp, Amsterdam Rotterdam Staten te halen en zocht locaties voor de verkoop van groepstentoonstelling in Corridor. 18 – 28 juni 2011 6 – 14 augustus 2011 het bijbehorende boek. Nicoline van Harskamp overlegde over haar deelname Jeanne van Heeswijk nam met Marcel van der Meijs Jan Rothuizen, Amsterdam aan Performa, bezocht locaties met coproducent deel aan het programma NY Leftover Bailout van het Marieke Stolk, Erwin Brinkers, Danny van den 18 – 26 april 2011 Lauren Cornell van Rhizome en nam castingsessies BMW Guggenheim LAB. Dungen, Amsterdam Jan Rothuizen bezocht workshops. voor haar film Yours in Solidarity op. 12 – 26 september 2011 Melvin Moti, Rotterdam Erwin Brinkers, Danny van den Dungen en Marieke Cathalijn Wouters, Baarn Rineke Dijkstra, Amsterdam 8 – 11 augustus 2011 Stolk (Experimental Jetset) deden een voorstel voor de 18 – 26 april 2010 18 juni – 1 juli 2011 Melvin Moti sprak met Larissa Harris, curator van het nieuwe huisstijl van het Whitney Museum of Ameri- Cathalijn Wouters exposeerde in de Witzenhausen Rineke Dijkstra kreeg een tentoonstelling in Marian Queens Museum of Art, en kunstenaar Douglass Ross. can Art en overlegden met curator Lauren Hoptman Gallery. Goodman Gallery en overlegde over haar overzichts- over hun deelname aan de tentoonstelling Ecstatic tentoonstelling in het Guggenheim Museum in 2012. Egbert-Jan Lam, Arnhem Alpha. Dre Urhahn, Jeroen Koolhaas, Amsterdam 11 – 24 augustus 2011 26 april – 9 mei 2011 Louise Schouwenberg, Amsterdam Egbert-Jan Lam presenteerde zijn buroJET design Roland Schimmel, Arnhem Jeroen Koolhaas en Dre Urhahn (Haas & Hahn) 27 – 30 juni 2011 studio op de NY International Gift Fair en in The 13 – 25 september 2011 richtten hun tentoonstelling Painting Urbanism: Voor een ontwerpopdracht van het ministerie van Bui- Future Perfect, en vond Wabnitz Editions bereid op te Roland Schimmel maakte in Witzenhausen Gallery Learning from Rio in Gallery Storefront for Art & tenlandse Zaken aan Hella Jongerius voor een ruimte treden als agent voor zijn studio. de tentoonstelling Facing the Abyss. Architecture in en waren aanwezig bij de opening. in het gebouw van de Verenigde Naties verrichtte Louise Schouwenberg voorbereidend werk.

100 Mondriaan Stichting / Toekenningen / Lofts 101 Lilet Breddels, Arjen Oosterman, Amsterdam Raymond Lemstra, Amsterdam Bart Eijking, Patrick de Louwere, Rotterdam 17 – 25 september, 27 september – 3 oktober 2011 30 oktober – 5 november 2011 28 november – 4 december 2011 Lilet Breddels en Arjen Oosterman vertegenwoordig- Raymond Lemstra werkte mee aan de Pictoplasma Bart Eijking en Patrick de Louwere van Studio Law- den op de NY Art Book Fair SKOR en Open, cahier Conference en besprak met Bold Hype Gallery moge- rence werden door Interior Design uitgenodigd voor over kunst en het publieke domein. lijkheden voor een toekomstige tentoonstelling. het Hall of Fame Dinner en maakten afspraken met dealers voor hun ontwerpen en producten. Lidy Six, Amsterdam Jeannette Dekeukeleire, Amsterdam 26 – 30 september 2011 1 – 9 november 2011 Jacco Olivier, Amsterdam Lidy Six presenteerde Trembling sensing space in .NO artKitchen, galerie A en Luiscius Books gaven 4 – 17 december 2011 en maakte afspraken over het presenteren van deze presentaties, legden contacten, maakten afspraken Jacco Olivier bereidde projecties van zijn werk op grote installatie op andere locaties in de Verenigde Staten. over uitwisselingen en edities en bespraken nieuwe schermen in Madison Square Park voor. expositiemogelijkheden. Dylan Graham, Amsterdam Tim Leyendekker, Rotterdam 30 september – 6 oktober 2011 Ahmet Ögüt, Amsterdam 11 – 19 december 2011 Dylan Graham kreeg een tentoonstelling in Water- 5 – 13 november 2011 Filmmaker Tim Leyendekker deed onderzoek naar house & Dodd in Soho. Ahmet Ögüt werkte aan zijn bijdrage aan de groeps- New Yorkse tatoeage- en piercingspraktijken voor tentoonstelling The Walls That Divide Us, bij Apexart, zijn film Symposium / Feest en legde contacten met Lucas Maassen, Eindhoven woonde de opening bij en nam deel aan een publiek kunstenaars en filmmakers. 3 – 4, 6 – 8 oktober 2011 gesprek over de tentoonstelling. Lucas Maassen bekeek met Woody Veneman hun Jeroen Lopes Cardozo, Amsterdam project Singing Chair in de tentoonstelling Talk To Kees de Gruiter, Rotterdam 17 – 27 december 2011 Me in het MoMA en overlegde over samenwerking 9 – 12 november 2011 Om zich voor te bereiden op de regie van een musical met Moss Gallery en RH Gallery. Kees de Gruiter bereidde de basisconstructie van twee met kunstenaars bezocht regisseur en choreograaf sculpturen van Willem de Kooning voor, die The Wil- Jeroen Lopes Cardozo de voorstelling zoals die in Liesbeth Melis, Jorinde Seijdel, Amsterdam lem de Kooning Foundation uit New York tot 2015 in New York werd gespeeld. 4 – 10 oktober 2011 bruikleen heeft gegeven aan Rotterdam. Liesbeth Melis en Jorinde Seijdel bereidden een boek- Özkan Golpinar, Amsterdam presentatie bij Tania Bruguera’s project Immigrant Maaike Lauwaert, Amsterdam 19 december 2011 – 3 januari 2012 Movement International voor. 12 – 23 november 2011 Özkan Golpinar bezocht voor toekomstige projecten Maaike Lauwaert nam deel aan het tweejaarlijkse in New York, waarvoor hij werkzaam is als program- Susanne Klemm, Utrecht Curatorial Intensive Symposium van Independent mamanager, diverse musea en het Nederlands Con- 8 – 19 oktober 2011 Curators International. sulaat, en sprak met kunstenaars, curatoren en andere Susanne Klemm nam deel aan LOOT 2011: MAD betrokkenen. about Jewelry in het Museum of Arts & Design New James Beckett, Amsterdam York, en liet haar werk daarnaast in Moss Gallery 13 – 21 november 2011 zien, waar ze ook een lezing gaf en overlegde over de James Beckett overlegde met Thea Westreich en Ethan SOFA-beurs 2012. Wagner over publicatie van zijn werk in boekvorm.

Peter Spaans, Amsterdam Rineke Dijkstra, Amsterdam 11 – 19 oktober 2011 21 – 24 november 2011 Peter Spaans bezocht locaties als voorbereiding tot een Voor haar overzichtstentoonstelling in San Francisco nieuw fotoproject. (SFMOMA) en New York (Guggenheim) nam Rineke Dijkstra een audiotour op en werd zij geïnterviewd Jurjen Zeinstra, Amsterdam door onder andere The New York Times en Photo 19 – 21 oktober 2011 District News. Om een artikel over Richard Buckminster Fuller voor te bereiden, en een artikel van hem te vertalen, Eline de Jonge, Blaricum bezocht Jurjen Zeinstra het Study Center van het 23 november – 1 december 2011 Buckminster Fuller Institute. Eline de Jonge bereidde haar tentoonstelling City Shadows bij Nelson Macker Fine Art voor en maakte Misha de Ridder, Amsterdam afspraken over toekomstige activiteiten. 19 – 25 oktober 2011 Misha de Ridder presenteerde zijn fotoboek Dune bij Allard van Hoorn, Amsterdam kunstenaarsboekhandel Printed Matter. 24 – 28 november, 1 – 4 december 2011 Allard van Hoorn bereidde zijn tentoonstelling in Jan Banning, Utrecht Store­font for Art and Architecture in januari 2012 25 – 30 oktober 2011 voor. Jan Banning bezocht galerie Anastasia Photo, die zijn werk vertegenwoordigt, en de redacties van News- week, The New Yorker en Time.

102 Mondriaan Stichting / Toekenningen / Lofts 103 AANVRAGERS 7 Hills Foundation, Amsterdam Afrika Museum, Berg en Dal Stichting, Amsterdam Arquine, Mexico-Stad Artinfuse, Rotterdam 0 East meets West in the Middle € 96.000 - Het Amsterdam van Anne Frank 0 Lilet Breddels, Allard van Hoorn, - The Court of Justice versus Het overzicht bevat alle aanvragers - Programma 2012 + Edouard Duval Carrié, Gérard arjan Oosterman The City of Rotterdam Quenum, Renée Stout Anne Mosseri-Marlio Galerie, Zürich die in 2011 een aanvraag hebben 37PK, Haarlem > 65 - arjan van Helmond, Alon Levin, Ars Musica, Scheveningen Arts Trust, Nairobi ingediend. Bij elke aanvrager staat € 10.255 + Goddelijk en griezelig: het geheim Lidwien van de Ven 0 Wij bouwen een orgel € 5.960 het totaalbedrag aan ondersteu- + Counter Memory van de slang + Ivar van Bekkum, Esther Polak ning (€) vermeld en een overzicht > 51 > 51 Annet Gelink Gallery, Amsterdam Art Aids, Barcelona > 79 van ondersteunde projecten (+), € 32.644 € 8.000 niet-gehonoreerde aanvragen 38CC, Delft Agrarisch museum De Garstkamp, + Art Basel 2011 + Otto Berchem, Juul Hondius Artspace, Woolloomooloo - Programma 2012 Overasselt > 98 > 90 € 3.650 (-), niet-behandelde aanvragen 0 Nieuwe vestiging agrarisch museum + Art Basel Miami Beach 2011 + Praneet Soi (0) en bezwaren (!). Aanvragen 60 Layers of Cake, Amsterdam > 98 Art Echo, Leiden > 80 die werden ingetrokken en extra € 36.000 AICA, Amsterdam + Frieze Art Fair 2011 - Festival Iberia 2012 toezeggingen voor gehonoreerde + Grote kunst voor kleine mensen € 3.046 > 99 Artworlds, Rotterdam aanvragen van voor 2011 zijn niet bij de buren + Tineke Reijnders + The Armory Show 2011 ART IG, Hannover € 60.000 in dit overzicht opgenomen. > 51 > 89 > 99 - Plantjes en bloemetjes + ZomerExpo2012 0 VIP Art Fair 2011 > 51 75 + NAP/Satellietgroep, Den Haag Air Taipei, Taipei Artist Village, Taipei Art in Business, Amersfoort € totaalbedrag - Programma 2012 - gal Kinan Anthology Film Archives, New York - Sieraad Art Fair Aruba Film Production, Aruba + ondersteund € 1.100 ! Foundation Art in Business maakte € 58.965 > paginaverwijzing 126 Gallery, Galway Al Riwaq Art Space, Manama + Jaap Pieters bezwaar tegen de afwijzing van haar + Aruba International Filmfestival - niet-gehonoreerd - Parminder Bhangoo € 2.831 > 93 aanvraag voor de Sieraad Art Fair. > 71 0 niet-behandeld + Hala El Koussy Het bezwaar is afgewezen. Dat ! bezwaar 323 East Gallery, Royal Oak > 80 Antoni Tàpies Fundació, Barcelona de beurs zich verhoudt tot actuele Arubano di Arte, Aruba - david Elshout, Charlie Dronkers, € 6.900 ontwikkelingen in de samenleving - eerste Internationaal Kinder Styrmir Örn Gudmundsson Alauda Publications, Amsterdam + Willem Oorebeek, Bas Princen is onvoldoende aangetoond. Het toneel Festival € 23.743 > 90 accent ligt op ontwerpers; als beurs 1857, Oslo + Robert Smithson. Art in Continual onderscheidt Sieraad zich nauwelijks Asiatopia Performance Art Festival, € 5.000 Movement Apexart, New York van een reguliere beurs. Nonthaburi + Ad de Jong > 59 - ahmet Ögüt € 1.220 > 88 Art Institute, Chicago + Jacques van Poppel Alia, Amsterdam Aprile Esterni, Milaan € 13.480 > 91 .NO, New York - Sweet and Salt € 10.200 + Jan Dibbets, Ger van Elk - Lidy Six + Rikkert Paauw, Boudewijn Rijff, > 93 Atelier De Bleeker, Heemstede Alt +1000 Mountain Photography Pieter Scheer, Jair Straschnow- 0 Bibliofiele edities A Casa Museu de Artes e Artefatos Festival, Rossinière wouter Nieuwendijk Art Mûr, Montrëal Brasileiros, São Paulo € 2.200 > 86 - robbie Cornelissen Athenaeum-Polak & Van Gennep, € 9.885 + Awoiska van der Molen Amsterdam + Nikki Gonnisen, Richard van der > 97 Ar/ge, Bolzano Art Public Contemporain, Parijs € 28.600 Laken, Karen van de Kraats € 4.715 € 30.000 + Berberbibliotheek > 78 Amazelab, Milaan + Zachary Formwalt + Charles Esche, Jeanne van Heeswijk, > 52 € 4.400 > 85 ooze Architects, Refunc, ABC Art Foundation, Oranjestad + Peter Bijl, Tjerk Ridder STEALTH.unlimited Atlas van Stolk, Rotterdam - Sunny Smile New York > 85 Archief Eemland, Amersfoort > 84 - wajang Foxtrot € 100.000 Aboa Vetus & Ars Nova, Turku Amsterdam Art Weekend, Amsterdam + Het Nieuwe Werken bij Archief Art Crumbles, Nijmegen Attitudes Espace d’Arts - Mieke Bal, Michelle Williams - amsterdam Art Weekend Eemland - Kunstroute Partner & co Contemporains, Genève Gamaker > 63 € 5.890 Amsterdam Museum, Amsterdam Arte Pro Arte, Aruba + Lara Almarcegui Absolute Sound, Amsterdam € 75.000 ARCOmadrid 2012, Amsterdam € 15.000 > 97 0 Winterreise 2011 + Amsterdam - Istanbul € 132.000 + Changing Horizons > 104 + ARCOmadrid 2012 > 71 Barcelos Gallery, Vigo ACB Galeria, Boedapest - Van Oostsanen (1470–1533), > 90 - charlotte Dumas, Carla van de - Joep van Liefland, Tanya Rumpff de ware Jacob ArtEsteem, Amsterdam Puttelaar Area06, Rome - Harald Szeemann en zijn methode in Accessories Foundation, Schiedam Anderson Ranch Arts Center, 0 Jacques van Poppel Museum of Obsessions South Africa Badischer Kunstverein, Karlsruhe - Fingermarks Snowmass Village € 10.940 € 1.800 Arnhem Mode Biënnale, Arnhem ArtEZ Press, ArtEZ hogeschool + Babak Afrassiabi, Nasrin Tabatabai ACMC, Amsterdam + Maarten Baas € 21.950 voor de kunsten, Arnhem > 82 - no Budget Marketing Sit-In > 93 + Reis- en verblijfkosten journalisten € 10.000 > 51 + Handboek typografie Baileybots, Rotterdam Adelaide Festival of Arts, Adelaide André Volten Stichting, Kortenhoef > 59 0 Kinetica Art Fair 2012 € 4.485 € 4.500 Arnolfini Gallery, Bristol + Saskia Olde Wolbers + Website en folder € 2.297 Arthub, Hongkong > 80 > 74 + Meschac Gaba 0 Julika Rudelius > 92 Artichoke Trust, Londen - daan Roosegaarde

104 Mondriaan Stichting / Aanvragers 105 Bakkerijmuseum De oude Bakkerij, Behoud van het stoomschip, Koog aan Blaisse, Moon, Maastricht Carpenters Workshop Gallery, Londen Centre PasquArt, Biel College van Kerkrentmeesters Protes- Medemblik de Zaan + Verblijf loft € 13.500 - Manufacture 3 tante Gemeente Mariëngaarde, Hallum € 5.000 0 Restauratie Schotse ketel van het > 101 + Design Miami Basel 2011 0 Restauratie orgel van Sint-Maarten- + Vrienden van De oude bakkerij: ook stoomschip Elfin > 98 Centre Pompidou, Metz kerk in de toekomst moeten we gebakken Bon Kousa, Bonaire € 8.800 zitten Beijng Li-Space Culture & Art Center, - ontwikkeling culturele educatieve Carillon, Ootmarsum + Public Space With A Roof Coloko, Den Haag > 74 Beijing programma’s en tv-spelshows 0 Willem-Alexander Carillon > 84 - upside Down € 7.000 Centro Nacional del Vidrio, San Baltan Laboratories, Eindhoven + Angèle Etoundi Essamba Boniver, Tristan, Lionel Devlieger, Casa Vecina, Mexico-Stad Ildefonso Colombo Art Biennale, Colombo € 60.000 > 81 Brussel € 5.675 0 Angela Teunissen - erik van Lieshout + Programma 2012 + Verblijf loft + Mariana Castillo Deball, Irene > 61 Berger, Nell, Jean Hilkens, Amsterdam > 101 Kopelman Centrum Beeldende Kunst Zeeland, Concordia 21 Rozendaal, Enschede + Verblijf loft > 88 Middelburg - Programma 2012 Banning, Jan, Utrecht > 100 Bonnefanten Museum, Maastricht 0 Oral Tradition, Narrative and € 75.000 + Verblijf loft € 90.000 contemporary Art + Façade 2012 Computer Erfgoed Nederland SCEN, > 102 Berlagehuis, Usquert + Structurele aankopen 2012 > 52 Delft € 20.000 > 64 Casco, Utrecht - Plan van aanpak ict-erfgoed Bart, Hannah van, Amsterdam + Berlage in het Noorden € 9.000 Chabot Museum, Rotterdam + Verblijf loft > 52 Bonniers Konsthall, Stockholm + Fair International: Building a - netwerk Aardappel Eigenheimer Contact, Toronto > 100 € 4.514 transnational Imaginary € 12.928 Bevrijdingsmuseum Zeeland, + Rineke Dijkstra > 68 Chiroux, Luik + Scarlett Hooft Graafland; bART platform voor actuele kunsten, Nieuwdorp > 96 - Biennale de la Photographie et des Viviane Sassen ’s-Hertogenbosch - Bevrijdingspark Zeeland Casino, Luxemburg arts visuels > 81 € 10.000 Boomfest, Sint-Petersburg € 4.000 + Game-City Beyond Expression Foundation, - Lamelos + Lara Almarcegui, Francisco Cibone, Tokyo ContainerFest, Rotterdam > 52 Amsterdam camacho, Aleksandra Domanovic, € 3.600 0 ContainerFest 0.1 € 30.000 Born Digital, Utrecht gerlach en Koop, Hedwig Houben, + BCXSY, Piet Hein Eek, Mark van Bataviawerf, Lelystad + transNatural 02 - Freemote Festival 2011 eleni Kamma, Oliver Laric, Adrien der Gronden, Sebastian Herkner, Contemporary Art Foundation, 0 Ambachtelijk promotieteam > 52 Lucca, Christoph Priglinger, Georg Hella Jongerius, Vika Mitrichenka, Raleigh - transNatural festival 03, 04 Box 13 Art Space, Houston Schnitzer, Robert Suermondt Moooi 0 Hella Jongerius Bayimba Cultural Foundation, - dutch Invasion > 87 > 87 Kampala Beyond Pressure, Yangon Cornell University, Ithaca € 1.815 € 850 Breddels, Lilet, Arjen Oosterman, Casla, Almere Ciccionina, Delft € 5.260 + Andrea Stultiens + Jacques van Poppel Amsterdam 0 Een tweede leven voor leegstaande 0 Kromme Feesten + Sophie Ernst > 79 > 88 + Verblijf loft gebouwen? > 93 > 102 Clay 2Day, De Zilk Beckett, James, Amsterdam Biennale d’Art Contemporain, Lyon Castrum Peregrini, Amsterdam 0 Clay2day 2011 Corpus Experience, Oegstgeest + Verblijf loft € 20.000 Bruns, Justus, Delft € 43.000 € 50.000 > 102 + Hannah van Bart, Robbie + Verblijf loft + We are all fanatics! Close Up, Dordrecht + Anatomische les cornelissen, Marlene Dumas, > 101 > 76 0 Ik rook altijd als ik trouw > 107 Beeldenstad, Workum Michel Huisman, Elly Strik 0 Zomermanifestatie Rework > 88 Burlington City Arts, Burlington CCA Ujazdowski Castle, Warschau Cobra Museum voor Moderne Kunst, Cosmicus, Rotterdam - Sebastiaan Bremer € 9.450 Amstelveen 0 KuCu-dag Beeldlijn, Groningen Biennale of Contemporary Art, + Saved by droog € 120.000 0 Documentaire Noordelijke Sarajevo BWA Galeria Miesjka w Tarnowie, > 89 + Klee en Cobra: Kinderspel COVO/ORS Lek en Linge, Culemborg Figuratieve Kunst - allard van der Hoek Tarnow > 52 0 Jouw land, mijn land - dinie Besems, Cynthia Hathaway, CEIA, Belo Horizonte + Zaaien en wieden - volkscultuur in Beheerstichting De Goudsche Waag, Biennale of Sydney, Woolloomooloo Leonard van Munster, Eric von € 3.350 hedendaagse kunst Create, Berlijn Gouda € 64.250 robertson, Johanna van der Zanden + Daniela Bersham > 52 0 Raymond Lemstra € 5.000 + Reinier Rietveld, Daan Roosegaarde, > 79 - Programma 2012 - 2013 + Digitalisering en digitale kennis guido van der Werve C.A.V.E. Gallery, Venice Creative Time, New York goudse Waag > 84 - Sitnie Waerts Centraal Museum, Utrecht CODA, Apeldoorn € 7.000 > 74 € 355.000 - gust van de Wall Perne + Bik van der Pol Big Bang Express, Bonaire CA2M Centro de Arte Dos de Mayo, + De Vrede van Utrecht > 93 Behive, Seoul - cursus literair debuteren Madrid > 68 CODART, Den Haag 0 Sanghee Song € 15.000 + De werkplaats € 10.000 Cremers, Ton, Rotterdam Bik, Liesbeth, Jos van der Pol, + Aernout Mik > 63 + CODART e-zine 0 Handboek Veiligheidszorg Behoud oudste motorreddingboot ter Rotterdam > 91 + Het Bloemaerteffect! Kleur en > 68 wereld, Hoorn + Verblijf loft compositie in de Gouden Eeuw C-Space MFC Art, Beijing 0 Restauratie Brandaris > 99 CAPC Musée d’art contemporain de > 52 Codeep, Ljubljana € 18.100 Bordeaux, Bordeaux + Structurele aankopen 2012 € 6.360 + Edwin Zwakman Behoud van den Doornenburg, Birmingham Museum and Art Gallery, 0 Van Abbemuseum > 64 + Blendid, Cocky Eek, Tom Laan, > 81 Doornenburg Birmingham - nijntje in de mode Joris Strijbos, Carolien Teunisse, - Het leven achter de kantelen. Ontdek € 788 Carpe Diem Arte e Pesquisa, Lissabon 0 Licht op hout david Veneman Cultural Weekend, Lucena het laatmiddeleeuwse leven op kasteel + Tamar Frank - wendelien van Oldenborgh > 90 € 7.745 > 92 Centre of Photography, Plovdiv + Mark Bain, Justin Bennett, 0 Deelname uit Nederland aan Inter- Francisco López, Telcosystems, national Meetings of Photography teZ, Maki Ueda 2011 > 91

106 Mondriaan Stichting / Aanvragers 107 Cultureel Centrum, Curaçao De Appel, Amsterdam Depo, Istanbul Dublin Contemporary, Dublin Eterno, Aruba Film & Art Promotions Nederland, € 3.525 - Fluiten in het donker € 23.750 € 2.000 € 12.671 Den Haag + Doorlichting muziekacademie + Ahmet Polat + Fred Robeson + studiO 0 Het Geheim van Mariënburg > 71 De Balie, Amsterdam > 91 > 85 > 71 € 20.500 + The Materialized Memory Film + Design, Breda Cultureel Erfgoed Noord-Holland, + Cultural Activism in the Middle East > 91 Duende Aktiviteiten, Rotterdam Europa Nostra, Den Haag € 15.000 Alkmaar > 52 0 Programma 2012 - europa Nostra in Amsterdam 2011 + Film + Design Festival - opposites Attract Festival Op de + Expertmeeting Participate or Perish Design Items, Amsterdam > 53 Bres > 68 € 65.000 DW-RS Producties, Amsterdam European Media Art Festival, + Programma 2012 0 Three Artists Three Cities Osnabrück Firstsite, Colchester Cultureel Erfgoed Zeeland, De Barak, Lelystad > 61 € 3.750 € 1.872 Middelburg - Programma 2012 e/static, Turijn + David Kiers, Gideon Kiers, Lucas + Marjolein Dijkman € 2.280 Design Museum, Holon - Paul Hendrikse van der Velden > 92 + Update Zuunig op Erfgoed De Cultuur Kameleon, Curaçao € 25.000 > 82 > 75 € 30.000 + Atelier Van Lieshout, Pieke Edith Mbella Gallery, Madrid Flatland Gallery, Utrecht + Medialab Digitrader Bergmans, Nacho Carbonell 0 Angèle Etoundi Essamba European Studio Glass Art, € 3.500 Culturele Evenementen Simpelveld- > 71 > 85 Straatsburg + Paris Photo 2011 Bocholtz, Simpelveld Edsviken Konsthall, Sollentuna - Bert Frijns, Caroline Prisse > 99 0 Kunstig spektakel De Fabriek, Eindhoven Dialekt Kunstverein, Stuttgart - Birgitta Sundström Jansdotter ! european Studio Glass Art maakte 0 Programma 2012 0 Willehad Eilers bezwaar tegen de afwijzing van haar Flux-S, Eindhoven Cultuur aan het IJ, Amsterdam Eijkelboom, Hans, Amsterdam aanvraag. Het bezwaar is afgewezen. € 12.500 € 85.000 De Groene Zwaan, De Rijp Dijkstra, Rineke, Amsterdam + Verblijf loft dat de Biennale Internationale du + Prelude Flux/S3 + Crisis of History 0 Behoud van de Groene Zwaan en + Verblijf loft > 100 Verre voldoende internationale pro- > 53 > 76 aanschaf materiaal voor publiciteit > 100, 102 motionele waarde voor de deel- + World of Citycraft Eijking, Bart, Patrick de Louwere, nemende Nederlandse kunstenaars Foam_Fotografiemuseum, Amsterdam > 68 De Kijkkasten, Amsterdam Dirks, Paul, Helmond Rotterdam garandeert is niet voldoende aan- € 75.000 0 De-Flag 0 Programma 2012 0 Potloden & puntenslijpers + Verblijf loft getoond. + What’s Next? Grand Finale 0 What is seems to be, > 103 > 53 wat het lijkt te zijn De Loodsen, Rotterdam Discovery Center Continium, Kerkrade Expodium, Utrecht - Still/Life ! Stichting Cultuur aan het IJ maakte - nachtverhalen & dagdromen € 75.000 El Cid Vademecum Commissie 2011, - Programma 2012 bezwaar tegen het niet in behande- - de wereld van Witte de With + Brein Leiden Fokker Spin Centennial, Haarlem ling nemen van haar aanvraag voor > 53 0 El Cid Extempore Temporary Contempoprary € 18.000 world of Citycraft. Het bezwaar is De Nacht van Electra, Houwerzijl Art Museum, Amsterdam + Het Fokker Concept toegewezen, en de aanvraag is in 0 Nacht van Electra 2012 DMY, Berlijn Elektra Blou, Curaçao 0 Etcama > 53 behandeling genomen. € 12.000 0 KidDocs Achtste Editiw De Oude Kerk, Amsterdam + Droog, Dirk van der Kooij, - Kasimir & Karoline Extra City Center for Contemporary Fondation Bruckner pour la promotion Cultuur-Ondernemen, Amsterdam € 30.000 waag Society Art, Antwerpen de la céramique, Carouge 0 Onderzoek opdrachtprocessen kunst + Full Brazilian and Other Rituals, > 82 Ellen de Bruijne Projects, Amsterdam € 9.210 - alexandra Engelfriet openbare ruimte Flam 2012, Verbo € 3.500 + Hans van Houwelingen, Jonas Staal > 78 Domein voor Kunstkritiek, Amsterdam + Fiac 2011 > 80 Fondazione Giuliani per l’arte Curaçao Arts and Promotion - art Medialab Bridging the Gap > 99 comtemporanea, Rome Foundation, Curaçao De Witte Raaf / TWR vzw, Brussel Extrapool, Nijmegen 0 Ahmet Ögüt - nationale Opleiding Mediacoach € 25.000 Domplein 2013, Utrecht Embassy Gallery, Edinburgh € 80.000 + Programma 2012 - Schatkamer Domplein 2 - BAVO, Erwin van Doorn + Programma 2012 Forest, Bethany de, Amsterdam Dance Company Turning Point, > 61 > 61 + Verblijf loft Curaçao Dooyewaard Stichting, Laren Emzin, Institute of Creative > 100 € 7.520 De Zaak Nu, Den Haag 0 Behoud ateliers voor kunstenaars in Production, Ljubljana Experimenta Design, Lissabon + Training belichting bewegende € 70.000 Blaricum - Max Kisman € 14.250 Forum Triangulare, Oud-Rekem podiumkunsten + Oprichting vereniging + Ed Annink, Max Bruinsma, Joost - tijdelijk verblijf > 71 > 60 Dorpel, Harm van den, Amsterdam En nog meer van die dingen, grootens, Luna Maurer, Marcel + Verblijf loft Amsterdam Wanders Forward Festival, Silver Spring Dance Motion Picture, Schiedam DEAF, Rotterdam > 100 - en meer van die dingen > 89 - Forward 2011, Evelina Domnitch, 0 Invisible City € 75.000 dimitri Gelfand + DEAF 2012 Dorpscommissie, Den Hoorn En Nu Kunst, Lith Feldman Gallery, Pacific Northwest Dance Sensation, Bonaire > 76 0 Klifhanger 2011 0 Droomreis College of Art, Portland Fotodok, Utrecht € 16.366 - Marieke Verbiesen 0 Fotodok 2011 + Professionalisering dansonderwijs Deichtorhallen, Hamburg Douglas Hyde Gallery, Dublin Enough Room for Space, Rotterdam > 71 € 9.375 - € 38.800 Festival International de l’ Affiche et du Fotofestival Mannheim_Ludwigsha- + Fiona Tan + Present Perfect! Graphisme, Chaumont fen_Heidelberg, Mannheim Danzarte Studio, Curaçao > 82 Dr. P.A. Tiele Stichting, Den Haag > 79 € 10.000 € 5.300 € 11.412 0 Publicatie en symposium Gerrit + Lust + Fiona Tan, Paolo Woods + Rainforest Kunst Festival Dekeukeleire, Jeannette, Amsterdam noordzij Prijs 2012 Erasmushuis, Brussel > 84 > 82 > 71 + Verblijf loft 0 Regula Maria Müller > 102 Drents Plateau, Assen Fetart, Parijs Fotofestival Naarden, Westzaan Darb 1718, Caïro € 75.000 Espaco Cultural Vermelho, São Paulo - adrian Woods € 75.000 0 Networks and Politics Den Haag onder de Hemel, Den Haag + Geopark Hondsruggebied € 6.200 + Fotofestival Naarden 2011 € 28.000 > 53 + Rose Akras, Lot Meijers, Eva Field of Dreams, Rotterdam > 53 DD Wave, Tokyo + Den Haag onder de Hemel Schipper - raw Art Fair 0 Tokyo Graphic Passport 2011 > 53 > 80

108 Mondriaan Stichting / Aanvragers 109 Fotogalleriet, Oslo Gabriela Mistral, Santiago Galerie Le Lieu, Lorient Gallery Factory, Seoul Gemeentemuseum, Den Haag Groene Hart Stichting, Woerden € 6.875 € 32.000 - Laurence Aëgerter, Anna van - na Kim € 300.000 0 Te hooi & te kunst 2011 + Melvin Moti + Koen Wessing Leeuwen + Modehuis Nederland > 88 > 81 Gallery Libby Sellers, Londen > 68 Groninger Museum, Groningen Galerie Louise Smit, Amsterdam € 3.500 + Modehuis.nl € 90.000 Fotograf Gallery, Praag Galeria Casado Santapau, Madrid € 3.163 + Design Miami Basel 2011 > 65, 76 + Structurele aankopen 2012 - authentic Boys, Roderick Hietbrink € 6.100 + Collect 2011 > 98 + Structurele aankopen 2012 > 64 + Frank van der Salm > 98 > 64 Frac Champagne-Ardenne, Reims > 91 Gallery Lilly Zeligman, Laren + Vernieuwde presentatie De Stijl Grote Kerk, Den Haag - eugène van Lamsweerde ! casado Santapau maakte bezwaar Galerie Lumen Travo, Amsterdam + KunstKoop 2011–2012 > 54 € 100.000 tegen de afwijzing van haar aanvraag € 4.930 > 67 + Orange, Gold & Genius Framer Framed, Amsterdam voor de tentoonstelling van Frank + Art Hong Kong 2011 ! gallery Lilly Zeligman maakte Generali Foundation, Wenen > 54 € 37.000 van der Salm. Het bezwaar is toege- > 98 bezwaar tegen de afwijzing van € 5.000 + Debatreeks wezen. De galerie opereert interna- haar aanvraag voor deelname aan de + Willem Oorebeek Grote Ogen, Rotterdam > 70 tionaal en deze tentoonstelling vindt Galerie Martin van Zomeren, KunstKoop 2011-2012. Het bezwaar > 88 € 25.000 plaats tijdens Photo España, wat de Amsterdam is toegewezen. De galerie heeft een + Fatale roem Frankendael Foundation, Amsterdam uitstraling vergroot. € 8.340 gerichte keuze gemaakt voor Gentili Apri, Berlijn > 54 € 20.000 + Fiac 2011 toegepaste kunst en neemt met een € 2.318 - oh Crisis 2.0 Galeria Luis Adelantado, Valencia > 99 bijbehorend tentoonstellings- + Alberto de Michele Group f.44, Amsterdam + Into The Green € 11.814 + Liste 2011 programma een goede positie in de > 82 0 Portraits of Humanity > 78 + Iris van Dongen > 99 regio in. > 91 Geofort, Herwijnen Gruiter, Kees de, Rotterdam Frans Hals Museum De Hallen, + Fendry Ekel Galerie Marzee, Nijmegen Gallery Van Loon & Simons, Vught € 50.000 + Verblijf loft Haarlem > 91 € 4.830 + KunstKoop 2011–2012 + GeoExperience > 102 € 67.701 + Collect 2011 > 66 > 54 + De koningin van Sheba voor de tempel Galeria Plan B, Berlijn > 98 ! gallery Van Loon & Simons ! Stichting Geofort maakte bezwaar Guangzhou Design Week, Guangzhou van koning Salomo in Jeruzalem € 10.355 maakte bezwaar tegen de afwijzing tegen de afwijzing van haar aanvraag. € 12.000 > 64 + Jean-Baptiste Maitre Galerie Nadja Vilenne, Luik van haar aanvraag voor deelname aan Het bezwaar is toegewezen. Overtui- + Liberation of Light op doorreis + Structurele aankopen 2012 > 82 € 5.000 de KunstKoop 2011-2012. Het gend is aangetoond dat GeoFort zich > 81 > 64 + Liste 2011 + ARCOmadrid 2011 bezwaar is toegewezen. Met haar onderscheidt door maatschappelijke 0 Avondprogramma De Hallen 2012 > 99 > 98 toegankelijke tentoonstellings- thema’s te kiezen en techniek als Guggenheim Museum, New York programma, aangevuld door neven- middel daarvoor in te zetten, wat € 34.721 Freedom Fighters, Sint-Maarten Galeria Vertice, Lima Galerie Neurotitan, Berlijn activiteiten, neemt de galerie een een interactieve relatie met het + Rineke Dijkstra € 6.976 € 10.050 - Jasper Andries, Florentijn Hofman, goede positie in de regio in. publiek mogelijk maakt. Ook wordt > 94 + Elfde Annual Tribute to Marcus + Fiona de Bell, Teresa Borasino adam Oostenbrink er vernieuwend samengewerkt met Garvey > 89 Garanti Kültür Salt, Istanbul bedrijven. Guzman, Antonio José, Amsterdam > 71 Galerie Rob Koudijs, Amsterdam € 5.320 + Verblijf loft Galerie Caroline van Hoek, Brussel € 3.738 + Abdellatif Benfaidoul, Rineke George Eastman House, Rochester > 100 FreeLens Galerie, Hamburg € 3.500 + Collect 2011 dijkstra, Marlene Dumas, € 14.580 € 3.331 + Design Miami 2011 > 98 Joep van Lieshout + Theo Baart, Cary Markerink, Gwangju Biennale, Gwangju + Rob Hornstra > 98 > 78 andrea Stultiens € 8.055 > 82 Galerie Ron Mandos, Amsterdam - eindhovenIstanbul > 94 + Charles Esche, Maria Hlavajova Galerie Christian Roellin, Sankt € 7.774 > 96 Friedman Benda, New York Gallen + The Armory Show 2011 Gelaender Rocknach, Geleen Gereformeerde Kerk, Urk + Gwangju Design Biënnale € 4.245 - Marien Schouten > 99 0 Geleander Rocknach 0 Restauratie van het Meere-orgel > 96 + Rik Meijers > 94 Galerie Diana Stigter, Amsterdam Galerie Rudolfinum, Praag Geld- en Bankmuseum, Utrecht Gerhard-Marcks-Haus, Bremen Hamish Morrison Galerie, Berlijn € 16.352 - rineke Dijkstra, Marlene Dumas, € 40.000 € 9.000 - Han Schuil Fries Museum, Leeuwarden + Fiac 2011 Fiona Tan + Gelukzoekers: magie van geld + Karin Arink € 37.500 > 99 > 53 > 82 Harskamp, Nicoline van, Amsterdam + Structurele aankopen 2012 + Frieze Art Fair 2011 Galerie Terra, Delft + Verblijf loft > 64 > 99 € 5.602 Gelders Erfgoed, Zutphen Gertrude Contemporary, Melbourne > 100 + Liste 2011 + Collect 2011 € 85.000 - andré Avelãs, Koen Nutters Fu Works Educatie, Amsterdam > 99 > 98 + Gelegerd in Gelderland Haus am Waldsee, Berlijn 0 Süskind-lespakket > 53 Glas Stichting, Leerdam € 10.000 Galerie Fons Welters, Amsterdam Galerie West, Den Haag 0 Aanschaf professioneel basis- + William Engelen Fundament, Tilburg € 8.051 € 2.430 Gemak, Den Haag gereedschap > 82 € 75.000 + Frieze Art Fair 2011 + ARCOmadrid 2011 € 17.000 + Programma 2012 > 99 > 98 + Generation 9/11 Global Art Affairs, Venetië Hazartfactory, Hengelo > 61 > 76 - deelname uit Nederland aan € 50.000 Galerie im Taxispalais, Innsbruck Galerie Zink, München Personal Structures + Twente Biënnale Future of Imagination, Singapore - guido van der Werve € 6.250 Gemeente Amsterdam, Amsterdam > 54 € 2.144 + ARCOmadrid 2011 - amsterdam Nieuw-West ’50–’60 Golpinar, Özkan, Amsterdam + Jacques van Poppel Galerie Juliètte Jongma, Amsterdam > 98 + Verblijf loft Heeswijk, Jeanne van, Marcel van der > 90 € 13.160 > 103 Meijs, Rotterdam + Art Basel 2011 Art Unlimited Gallery em, Seoul + Verblijf loft G.A.N.G., Arnhem > 98 - dylan Graham Graham, Dylan, Amsterdam > 101 - Veldstation + Frieze Art Fair 2011 + Verblijf loft > 99 > 102

110 Mondriaan Stichting / Aanvragers 111 Heijnen, Sibyl, Almelo Hogeschool van Amsterdam, Imagine IC, Amsterdam InterArt, Amsterdam Jap Sam Books, Heijningen Keramiekmuseum Het Princessehof, + Verblijf loft Amsterdam € 45.000 € 10.000 € 10.000 Leeuwarden > 101 € 15.915 + Superdiverse beelden voor iedereen: + Wat kan kunst + Context Without Walls 1 € 132.000 + The Unbound Book: Reading and transformatie in partnerschap > 69 > 59 + 10.000 x Happiness! Gelukssymbolen Helende Kunst, Middelburg Publishing in the Digital Age > 54 - el Hollandia, nieuwe vormen voor - Hedendaagse Afrikaanse kunst in/en op Chinees porselein 0 Escape from Bottomless, a grimm > 59 culturele betrokkenheid Nederland > 54 fairytale Impakt, Utrecht - Face Your Gender, feminisme anno - The Artist Interview + Groen geluk: van lusthof tot volkstuin Hogeschool voor de Kunsten, Utrecht € 125.000 2012 ! Jap Sam Books maakte bezwaar > 55 Henry Art Gallery, Seattle 0 Internationaal Seminar II Creative + Programma 2012 - nL Today tegen de afwijzing van haar aanvraag + Structurele aankopen 2012 € 14.000 Grounds > 62 0 Food Night III: Smaak van de stad, voor Context Without Walls. Het > 64 + Carel Balth meer dan eten alleen bezwaar is toegewezen. Aan één > 94 Hondert Punten, Drachtstercompagnie Incubate, Tilburg deel van de publicatiereeks wordt KiK, Nijeveen 0 De Zee Roept! € 35.000 Internationaal Filmfestival, Breda bijgedragen: om het onderwerp en - Programma 2012 Herakleidon Museum, Athene + We Are Incubate - (Un)Plugged Emotions het doel van de reeks, en omdat het ! Stichting KiK maakte bezwaar tegen - deelname uit Nederland en Neder- Hoogeland op de Kaart, Ten Boer > 54 project zorgvuldig wordt aangevuld de afwijzing van haar programme- landse deelname uit Griekenland aan 0 Een wandeling door het landschap International Center of Photography, met een belangrijk randprogramma. ringsaanvraag voor 2012. Het contemporary View Ancient Index, Stockholm New York bezwaar is afgewezen. Er is niet Cultures Hoorn, Allard van, Amsterdam € 1.700 € 2.676,48 Jonge, Eline de, Blaricum overtuigend aangetoond dat dit + Verblijf loft + Manon de Boer + Viviane Sassen + Verblijf loft programma enerzijds voldoende Hervormde Gemeente, Gorinchem > 99, 102 > 97 > 94 > 102 inhoudelijke samenhang en ander- 0 Restauratie en presentatie historische zijds voldoende focus en scherpte gorcumse bijbels Hotshoe Gallery, Londen In-Mod, São Paulo International Izmir Biennial of Arts, Joods Historisch Museum, Amsterdam bezit. Het onderscheidt zich te wei- € 3.255 0 Ruud van Empel, Inez van Izmir € 101.518 nig van het overige programma- Het beleg van Zwolle, Zwolle + Suzan van de Roemer Lamsweerde, Vinoodh Matadin 0 Meir Salomon + Ontsluiting en herinrichting aanbod in Nederland. - Festival Zwart 2011 Het Paviljoen > 92 Portugese Synagoge Insight for the Arts, Aruba Israel Museum, Jerusalem > 54 Kinderkunsthal Villa Zebra, Het Dolhuys, Haarlem Huis van de Kunsten, Blaricum € 41.310 - curious Minds: Design in the 21st + Restauratie tebakleed 125 Rotterdam € 25.000 0 Manifestatie Kasteel Goeneveld + Rosea Nobo Century > 65 € 39.500 + Wij zullen doorgaan, de kunst van 2012–2013 > 71 - Saul Leiter: New York Reflections + ZELF! het ouder worden Istanbul Foundation for Culture & 0 ontmoetingen > 63 > 54 I Love My Job, Parijs Institut Néerlandais, Parijs Arts/International Istanbul Biennial, 0 Van dada tot surrealisme - deelname uit Nederland aan Pearls € 10.100 Istanbul Kinjer Vasteloavend Leedjesfestival, Het Markiezenhof Historisch of the North + Luuk Wilmering € 34.040 Joodse Omroep, Hilversum Kerkrade Centrum/Museum, Bergen op Zoom > 84 + Eylem Aladogan, Milena Bonilla, 0 De schatten van Snoge - opname cd 0 Eeuwfeest 800 jaar stad ICU Art Projects, Rotterdam Yaima Carrazana, Pages, Ahmet - Hoera! Ik heb de klassieke muziek - Pavillon Urbain Bonanjo Institute for Human Activities, Ögüt overleefd Klemm, Susanne, Utrecht Het Nationale Park De Hoge Veluwe, Amsterdam > 91 + Verblijf loft Hoenderloo Ihlia, Amsterdam € 90.000 Jubilee Library Philipsburg, > 102 - Museonder - 100 jaar na 1911 + Gentrificatieprogramma Italiana, Delft Sint-Maarten democratische Republiek Congo 0 Anima Migrante € 9.878 Klokkengieterijmuseum, Heiligerlee Het Vreeswijks Museum, Nieuwegein IJsselacademie, Kampen > 76 + Deelname IFLA-conferentie Puerto - revitalisering Klokkengieterij- - digitale film stoomsleepvaart 0 De taal van Overijssel Iwalewa-Haus, Bayreuth Rico museum en Museum Slag bij Institute of National Arts Museum of - cláudia Cristóvão > 75 Heiligerlee Het Wilde Oog, Amersfoort Institute of Contemporary Arts, Rwanda, Butare - Spakenburg, Farewell, Bye Bye Londen € 1.500 IZA International Support for the Arts, Kahmann Gallery, Amsterdam Knijff, Sofie, Amsterdam - erfgoedkunst: Alchemie in € 2.450 + Andrea Stultiens Amsterdam € 3.500 + Verblijf loft Oost-Nederland + Nathanial Mellors > 90 € 35.000 + Paris Photo 2011 > 99 > 92 + L.A. Raeven > 99 High Museum of Art, Atlanta Instituto Buena Bista, Willemstad > 90 Kontejner, Zagreb € 17.443 Iconic, Leeuwarden € 125.000 Kasteel Keukenhof, Lisse - deelname uit Nederland aan Touch + Joris Laarman 0 Abt! + Programma 2012 Jakarta Arts Council, Jakarta € 4.500 Me Festival > 94 > 62 € 4.630 + Kennisvermeerdering vrijwilligers Idema, Johan, Amsterdam + Kaleb de Groot, Iben Trino- > 74 Koninklijk Instituut voor de Tropen, Historisch Museum, Den Haag + Verblijf loft Instituut Het Centrum, Rotterdam Molenkamp 0 Appel Anders Amsterdam - eerste kamer, portret van een > 101 0 Talentenclub 2011–2013 > 113 € 205.000 instituut Kaunas Artists’ Support Fund, Kaunas + Dood If I Can’t Dance, I Don’t Want To Be Instituut voor Netwerk Cultuur, James Cohan Gallery, New York - clive van Heerden, Tilleke Schwarz > 55 Historisch Museum, Rotterdam Part Of Your Revolution, Amsterdam Amsterdam € 6.600 + Symposiumreeks € 9.650 € 125.000 € 17.500 + Folkert de Jong Kennis- en Expertisecentrum > 63 + Museum Rotterdam Junior + Programma 2012 + Unlike Us > 94 Antillianen en Arubanen, Koudekerk 0 Het opzetten van > 68 > 62 > 70 aan den Rijn een vriendenorganisatie Jan de Jong Stichting, Schaijk - truk di Arte Historisch Openluchtmuseum, Ikonenmuseum, Kampen 0 Gebouwengids en monografie Jan Konsulta pa Grandinan Boneiru, Eindhoven € 17.000 de Jong Keramiek Promotie Delft, Delft Bonaire - Vreemd in Eindhoven + Presentatie Jeckel-collectie - Brandpunt Terra € 3.948 > 54 + Grandinan ta Kanta - Jubileumtentoonstelling Moeder > 72 Gods - Ban bek den tempu, terugblik naar de toekomst

112 Mondriaan Stichting / Aanvragers 113 KOP Stichting, Breda Kunstbegrip, Lelystad Künstlerhaus, Bremen Labor, Mexico-Stad Lokaal 01, Breda Markant, Apeldoorn € 52.000 0 Govert de Roos expositietour € 2.540 € 3.460 € 100.000 0 Kijk, daar gaat het brein, + Programma 2012 + Lara Almarcegui + Irene Kopelman + Programma 2012 > 62 Kunstenfestival GrensWerk, Enschede > 83 > 88 > 62 Märkisches Museum, Witten € 50.000 - deelname uit Nederland aan There Krasnoyarsk Museum Center, + Kunstenfestival 2011 Kunstmaand, Ameland LACDA, Balenen Lopes Cardozo, Jeroen, Amsterdam was a World, once Krasnoyarsk > 55 0 Kwaliteitsimpuls € 45.000 + Verblijf loft - deelname uit Nederland aan IX + Lening Broken Circle / Spiral Hill > 103 Marrakesh Biënnale, Marrakesh Krasnoyarsk Museum Biennale In Kunstfort, Vijfhuizen Kunstpedia, Etten-Leur > 61 € 17.000 Depth € 13.500 0 Open Source Lost & Found, Amsterdam + Ivar van Bekkum, Martijn van + Dolly Lam, Egbert-Jan, Arnhem € 49.000 Boven, Marjolijn Dijkman, Hicham Kreeke, Peter Anthonie van de, Goes > 55 Kunstverein, Amsterdam + Verblijf loft + Programma 2012 Khalidi, Navid Nuur, Esther Polak + Verblijf loft - Programma 2012 - Programma 2012 > 101 > 62 > 88 > 100 0 Tom Puckey ! Kunstverein maakte bezwaar tegen de afwijzing van zijn programme- Lanfranco Aceti, Istanbul Louwes, Annaleen, Amsterdam Martens, Renzo, Amsterdam Kroatische Katholieke Parochie Sint Kunstfort Asperen, Amsterdam ringsaanvraag voor 2012. Het € 19.935 + Verblijf loft + Verblijf loft Nikola Tavelic, Bergschenhoek € 50.000 bezwaar is afgewezen. Dat het + Thomas Ankersmit, Ivar van > 99 > 101 0 Kroaten in Nederland en hun + Too late, too little (and how) to fail programma relaties legt met de Bekkum, Karen Lancel, Herman cultureel erfgoed gracefully samenleving en over een gedegen Maat, Yota Morimoto, Phil Niblok, Luptáková, Lucia, Amsterdam MASS MoCa, North Adams > 55 publieksbenadering beschikt is niet esther Polak, Daan Roosegaarde, + Verblijf loft € 3.000 Kröller-Müller Museum, Otterlo overtuigend aangetoond. Bovendien STEIM, V2_, Sander Veenhof, > 100 + Constant Dullaart, Martijn Hendriks € 170.000 Kunsthal KadE, Amersfoort overtuigde het programma Pieter Verhees, Johannes Westendorp > 94 + Structurele aankopen 2012 – 2013 € 50.000 onvoldoende van inhoudelijke meer- > 92 LUX, Nijmegen > 64 + MärklinWorld waarde ten opzichte van het overige - week van de slavernij Materiaalfonds voor Beeldende Kunst, + Windflower, Perceptions of Nature > 55 programma-aanbod in Nederland. Lauwaert, Maaike, Amsterdam Amsterdam > 55 + Verblijf loft Maassen, Lucas, Eindhoven € 15.732 Kunsthal, Rotterdam Kunstverein, Ludwigsburg > 102 + Verblijf loft + The Weight of Colour Kucube, Bennekom € 108.000 € 6.600 > 102 > 70 - europese identiteit + Chuck Close: Prints + Atelier van Lieshout Lawrimore Project, Seattle > 55 > 83 € 3.656 Madison Square Park Conservancy, Mathildenhöhe, Darmstadt Kultivo Miksto, Curaçao + The Big Museum Show + Celio Braga, Iris Eichenberg, New York - Marcel van Eeden € 10.000 > 70 Kunstverein, München Suska Mackert € 22.000 + Anti X-Change - Sir Stanley Spencer: schilderkunst € 15.000 > 94 + Jacco Olivier Maulwurf, Raquel, Amsterdam > 72 tussen hemel en aarde + Willem de Rooij > 94 + Verblijf loft > 83 Lecturis, Eindhoven > 101 Kulturhus Olst–Wijhe, Olst Kunsthalle, Bazel 0 City Island Real Estate Magasin 3 Konsthall, Stockholm 0 Cultuurhistorische informatie via € 7.100 Kunstverein, Schwerin € 8.290 Maurer Zilioli, Brescia Touchtable + Yael Davids - deelname uit Nederland aan Der Lemstra, Raymond, Amsterdam + Marijke van Warmerdam - robert Smit > 97 ort, Die Industrie, Das Produkt + Verblijf loft > 97 Kulturprojekte Berlin GmbH/ > 102 Maxxi, Rome Transmediale, Berlijn Kunsthalle, Bern Kunstverein, Solothurn Mairie de Montrouge, Montrouge € 9.000 € 3.722 € 16.517 - andrei Roiter Les Arts Décoratifs, Parijs - deelname uit Nederland aan + Giorgio Andreotta Calo, Patrizio + Babak Afrassabi, Rosa Menkman, + Marianne Flotron € 7.500 Biennale Jeune Création Européenne di Massimo denis Roio, Nasrin Tabatabai > 97 Kunstvereniging, Diepenheim + Maarten Baas 2011– 2013 > 86 > 83 + Moshekwa Langa - now I lay me down to eat > 84 + Martha Colburn, JacobTV > 97 ! Kunstvereniging Diepenheim Maki, Delft > 86 Kulturzentrum bei den Minoriten, maakte bezwaar tegen de afwijzing Lewisham Arthouse, Londen 0 Professionalisering - unStudio, West 8 Graz Kunsthalle, Lissabon van haar aanvraag voor Now I lay me - christine van den Bergh, Naro € 7.100 € 4.960 down to eat. Het bezwaar is afge Snackey Making Snowballs, Amsterdam MediaArtLab, Moskou + Lidwien van de Ven + Melvin Moti wezen. De uitwerking van het thema € 71.767 € 5.000 > 88 > 89 overtuigde niet voldoende en er werd Leyendekker, Tim, Rotterdam + Make a Forest + Fiona Tan binnen de verschillende onderdelen + Verblijf loft > 76 > 89 Kunst aan de A50, Tilburg Kunsthalle, Winterthur geen relatie gelegd met andere, > 103 + Make a Forest - nieuwe Arcadische Route € 3.270 gerelateerde kennisvelden. > 79 Medialab, Utrecht + Susanne Kriemann Limart, Tokyo 0 Datafotografen Kunst aan de Linge, Rumpt > 98 kuS Kunstencentrum Signe, Heerlen - Barry Kornbluh Mapping Festival, Genève 0 Kunstroute 2012 € 60.000 - Huibert Boon Mediamatic Lab, Amsterdam Kunsthallen Nikolaj, Kopenhagen + Programma 2012 Link Center for the Arts of the € 62.500 Kunst en Cultuur Overijssel, Zwolle € 40.000 > 62 Information Age, Brescia Marc Foxx Gallery, Los Angeles + Mycelium Rising 0 Kunstenaar Kado + Gil & Moti € 2.950 € 3.811 > 69 > 81 Kunstwerk Loods 6, Amsterdam + Harm van den Dorpel, Constant + Maaike Schoorel + New Order Kunst in de regio Venlo, Venlo - walter Langelaar, Marieke Verbiesen 0 Onparen dullaart, Jodi > 94 > 55 0 Nicolas & Nicolas > 86 + Save the World Kunsthuis Syb, Beetsterzwaag La Biennale, Venetië Mariano Pichler/Ventura Lambrate, > 55 Kunstbeeld, Diemen € 60.000 € 21.630 Liverpool Biennial, Liverpool Milaan + Verzelfstandiging van Kom je ook? € 18.000 + Programma 2012 + Giorgio Andreotta Calò, Mariana € 15.000 € 5.000 > 69 + Reis- en verblijfskosten buitenlandse > 62 castillo Deball, Nathaniel Mellors, + Jeanne van Heeswijk + Ventura Lambrate 2011 evenementen 2012 navid Nuur > 92 > 86 > 76 > 86

114 Mondriaan Stichting / Aanvragers 115 Melis, Liesbeth, Jorinde Seijdel, Mommerskwartier, Tilburg MuMa, Utrecht Museum Buurtspoorweg, Haaksbergen hedendaagse ontwerpers en de Museum voor Communicatie, Amsterdam € 40.000 € 25.000 0 Inrichting station en goederenloods toekomst van het ambacht. Ook Den Haag + Verblijf loft + Structurele aankopen 2012 + Tattoo, tekens van beschaving en heeft het museum aangetoond dat € 10.000 > 102 > 64 identiteit Museum Catharijneconvent, Utrecht zijn publieksbenadering een landelijk + Contactonderzoek 0 Het ambacht van Jan Taminiau > 56 € 84.000 bereik heeft. > 56 Metropolis M, Utrecht + De vier kerkvaders € 3.804 Mon Art Gallery, Curaçao Museo de Arte Carrillo Gil, > 64 Museum In ‘t Houten Huis, De Rijp Museum voor Moderne Kunst, + AICA Congres Paraguay, biënnales € 41.150 Mexico-Stad + Vrouwen in de kerk € 3.625 Arnhem istanbul, Mercosul + Professionalisering galeries Curaçao € 6.020 > 56 + Bijscholing geschiedenis en training € 97.700 > 76 > 72 + Karin de Jong, Freek Lomme, Karel bedrijfsveiligheid + Berni Searle Martens, Hans Oldewarris Museum de Buitenplaats, Eelde > 74 > 77 Metropolitan Museum of Photography, Monitor Gallery, Rome > 88 € 2.250 + Biografie Pierre Janssen Tokyo € 2.749 + Basistraining Bedrijfshulpverlening Museum of Arts and Design, New York > 60 € 6.163 + Fiac 2011 Museo Experimental el Eco, > 74 € 6.153 + Six Yards Guaranteed Real Dutch + Bram Snijders, Carolien Teunisse, > 99 Mexico-Stad + Willemijn de Greef, Gésine Hacken- Wax Marijke van Warmerdam € 2.195 Museum de Fundatie, Heino-Wijhe berg, Peter Hoogeboom, Rian de > 77 > 87 Monochrom, Wenen + Mariana Castillo Deball € 7.180 Jong, Manon van Kouswijk, Evert + Structurele aankopen 2012 € 9.800 > 88 + Risicoanalyse nijland, Ted Noten, Katja Prins, > 64 Meyer Riegger, Berlijn + Pretty Smart Textiles 2012 > 75 terhi Tolvanen - ontketend! Grenzeloze sieraden € 3.000 > 89 Museo Marino Marini, Florence 0 Meer licht > 95 + Melvin Moti € 8.310 + Susanne Klemm, Iris Nieuwenburg Museum Wierdenland, Ezinge > 83 Mori Art Museum, Tokyo + Rob Johannesma Museum De Lakenhal, Leiden > 95 - nissen in kerken € 1.185 > 86 € 430.000 Michael Stevenson Gallery, Cape Town + Rem Koolhaas + Brillenverkoper Museum of Contemporary Art, Tokyo MuseumgoudA, Gouda € 11.721 > 87 Museo Nacional Centro de Arte Reina > 65 € 7.936 € 40.000 + ARCOmadrid 2011 Sofia, Madrid + Parelen Pearls + Fiona Tan + Schetsen van schoonheid > 98 Moti, Melvin, Rotterdam € 45.000 > 56 > 87 > 56 + Viviane Sassen + Verblijf loft + René Daniëls > 96 > 101 > 91 Museum de Speeltoren, Monnickendam Museum of Fine Arts, Boedapest Museumnacht, Den Haag + Viviane Sassen 0 Restauratie negentiende-eeuwse - deelname uit Nederland aan Art on 0 Museumnacht Den Haag 2011 > 96 Motiance Dance School, Philipsburg Museon, Den Haag gildetrommels Lake 2011 € 82.971 € 75.000 Museumwerf Vreeswijk, Milli Reasürans Art Gallery, Istanbul + Vervolg introductie van musical op + Mens en klimaat Museum der Dinge Werkbundarchiv, Museum of Modern and Contemporary Nieuwegein - wessel Huisman Sint-Maarten > 76 Berlijn Art, Rijeka - Zand erover > 72 € 6.050 - deelname uit Nederland aan Mira, Aruba Museum aan het Vrijthof, Maastricht + Studio Makkink & Bey, Bertjan Pot Quadrilateral Biennial 2011 Musical Productions Twente, € 11.104 Motive Gallery, Amsterdam € 9.500 > 83 Wierden + Uitbreiding en vernieuwing € 3.500 + Museale toepassing RFID-chips Museum Rijswijk, Rijswijk 0 Grease > 72 + Fiac 2011 > 68 Museum Dirkje Kuik, Utrecht - Huis vol verhalen > 99 0 Facsimile-uitgave Gerrit Komrij Muzee, Scheveningen Mirta Demare Gallery, Rotterdam Museum Boijmans Van Beuningen, Museum Smedekinck, Zelhem - Prikkeldraad en natuur € 3.303 MU, Eindhoven Rotterdam Museum Folkwang, Essen € 2.300 + ArteBA 2011 € 10.500 € 189.800 € 30.000 + Naambordjes voor gewassen NAi Uitgevers, Rotterdam > 98 + Reis- en verblijfkosten journalisten + Marijke van Warmerdam: Dichtbij + Aernout Mik > 74 € 46.726 > 56 in de verte > 83 + Dutch Design Yearbook 2011 Mister Motley, Amsterdam + The Great Babylon Circus > 56 Museum Sterrenwacht Sonnenborgh, > 59 € 7.600 > 78 + Ontwikkelkosten 174 + 1 culturen / Museum Het Domein, Sittard Utrecht + Het Nederlands fotoboek van 1945 + Reis- en verblijfskosten journalisten 174 + 1 ontmoetingen € 50.000 - Virtuele videorondleiding tot nu > 76 Mudam, Luxemburg > 69 + Structurele aankopen 2012 > 59 € 4.405 + Structurele aankopen 2012 > 64 Museum van Bommel van Dam, Venlo + Nettitudes. Let’s Talk Net Art Mobiel Erfgoed Centrum, Rotterdam + Melvin Moti > 64 - Mapping the Landscape > 59 0 Digitalisering behoud en beheer > 87 ! Het Boijmans maakte bezwaar tegen Museum Het Valkhof, Nijmegen objecten de afwijzing van zijn aanvraag voor € 100.000 Museum van de Vrouw, Heythuysen Nam June Paik Art Center, Muider Muizenfort Museum, een overzichtstentoonstelling van + High Tech Romeinen 0 Oost West Thuis Best Yongin Mobiele Collectie Nederland, Lelystad Hoogmade Marijke van Warmerdam. Om het > 77 0 Deelname uit Nederland aan € 9.500 € 5.000 internationale belang van de kun- Museum van het Nederlandse Uurwerk, Mediascape + Verbetering Nationaal Register + Beleidsvorming en vrijwilligers- stenaar en de internationale museale Museum Hilversum, Hilversum Zaandam Mobiel Erfgoed werving samenwerking is het bezwaar toe- € 40.000 € 10.000 Nationaal Glasmuseum, Leerdam > 69 > 74 gewezen. Wel is het museum + Grafisch Geluk: 100 jaar Grafische + Tijd voor een nieuw museum € 2.500 - Verbonden geschiedenis Muiden gevraagd alsnog te omschrijven hoe Vormgeving NL > 68 + b’Lowlands Moderna Galerija, Ljubljana het voor deze tentoonstelling nieuw > 56 > 56 € 5.750 Multifunctioneel Juweel, Epe publiek wil bereiken. - Steendrukkerij De Jong Museum Van Loon, Amsterdam + Apolonija Sustersic 0 Renovatie De Grote Kerk ! Museum Hilversum maakte bezwaar € 7.000 Nationaal Onderwijsmuseum, > 90 Museum Bredius, Den Haag tegen de afwijzing van zijn aanvraag + Reis- en verblijfskosten inter- Rotterdam € 400.000 voor Grafisch Geluk: 100 jaar Gra- nationale curator 0 Klasse! Schoolherinneringen in beeld Expositieruimte, Utrecht + Het gebed van Tobias en Sara fische Vormgeving NL. Het bezwaar > 77 - Programma 2012 > 64 is toegewezen. Het project legt relaties tussen het erfgoed, de

116 Mondriaan Stichting / Aanvragers 117 National Archaeological Anthropolo- Nederlands Letterenfonds, Amsterdam Nederlandse Galerie Associatie, No Academy, Amsterdam Oorlogs- en Verzetscentrum Paradox, Edam gical Memory Management, Curaçao € 28.217 Den Haag - no Academy-publicatie 2011 Groningen, Groningen € 150.000 € 18.778 + Beste Bregje Boentje - € 5.244 ! Stichting No Academy maakte - drukken in oorlogstijd + Programma 2012 + Dutch Carribean Libraries Seminar Mathilde Stein, Chuck Groenink + NGA Symposium bezwaar tegen de afwijzing van haar > 63 2011 > 60 > 60 aanvraag. Het bezwaar is afgewezen. Oosterkerk, Hoorn > 72 + Ballade van de dood - Koos dat de publicatie een duidelijke € 3.625 Parsons the New School for Design, Meinderts (Noorwegen) Nederlandse Kring van Beeldhouwers, positionering en een overtuigende + Ontwikkelen website, aanschaf New York National Art Museum, Beijing > 60 Amsterdam opzet heeft is onvoldoende aange- computers, uitbreiding automatisering € 1.350 € 19.450 + De Boomhut - Marije Tolman, 0 Op zoek naar betekenis, de mens- toond. Over de effectiviteit en impact > 74 + Painted + Edwin van der Heide, Marnix ronald Tolman (Argentinië) figuur in de hedendaagse beeld- van de publicatie als bijdrage aan het > 95 de Nijs > 60 houwkunst? actuele debat is twijfel. Open Society Institute, Boedapest > 81 + De grote kleine kapitein - € 18.000 Particles Gallery, Amsterdam Paul Biegel (Duitsland) Nederlandse Reuzenfederatie, Nobilis, Oosterwolde + Aernout Mik € 8.378 National Institute of Design, > 60 Berkel-Enschot 0 Peter Lazarov > 85 + Design Miami Basel 2011 Ahmedabad + De rover Hoepsika - Paul Biegel € 1.000 > 98 € 2.588 (Duitsland) + Brochure Nederlandse Reuzen- Nomas Foundation, Rome Open Space, Wenen + Michiel Schwarz > 60 federatie € 8.000 € 2.200 Passionate Bulkboek, Rotterdam > 85 + Elmo en de winterslapers - Rick > 74 + Fucking Good Art + Tilmann Mayer-Faje, Stefanos 0 Presentatie Special literaire de Haas (Zwitserland) > 86 Tsivopoulos journalistiek National Museums Scotland, > 60 NEMO, Amsterdam > 89 Edinburgh + Er was eens een olifantje - € 10.000 Noordelijk Scheepvaartmuseum, Pastificio Cerere, Rome € 3.467 gitte Spee (Spanje) + Doelgroepenonderzoek nationaal Groningen Optofonica, Amsterdam € 4.000 + Melvin Moti > 60 kennisportaal Wetenschap en 0 In de vaart. Nieuw gebruik van oude - Programma 2012 + Lara Almarcegui > 92 + Jij bent de liefste - Hans en Monique Techniek kanalen > 86 Hagen (Rusland) > 68 Organhaus Art Space, Chongqing Naturalis, Leiden > 60 Noordkaap, Dordrecht - deelname uit Nederland aan Performa 09, New York € 75.000 + Juffrouw Van Zanten en de zeven Nest, Den Haag € 70.000 international Artists Workshop € 2.992 + LiveScience zeerovers - Mathilde Stein, € 60.000 + Programma 2012 + Nicoline van Harskamp > 56 dorine de Vos + Programma 2012 > 62 Organisatie Oude Muziek, Utrecht > 95 > 60 > 62 0 Festival Natuur Museum, Nijmegen + Nino en Nina - Alice Hoogstad, Nosadella.due, Bologna Performance Art Event, Rotterdam € 10.000 anton Wegman Netwerk, Aalst - deelname uit Nederland aan Ornamentum Gallery, Hudson 0 Programma 2012 + Natuurcentrum Rivieren > 60 € 4.960 workshop € 3.580 > 68 + Otje - Annie MG Schmidt + Gerlach en Koop, Navid Nuur, + Design Miami 2011 Performance Stichting, Amsterdam (Zuid-Afrika) gabor Ösz, Mark Pimlott, Arno NP3, Groningen > 98 - 24 Hours to be Present - Natuurmuseum Brabant, Tilburg > 60 van Roosmalen € 35.000 international Women’s Day - de bron + Slaapkamernachtdieren - > 80 + Wouter Osterholt, Elke Uitentuis Otto Zoo, Milaan - Vanitas Loes Riphagen (Slovenië) + Lidwien van de Ven > 57 - Marjolein de Wit Photo + Art Book, Hamburg > 60 > 80 € 7.250 Nederlands Archief Grafisch + Vijf draken verslagen. Poëzie- Object Rotterdam, Rotterdam Outline, Amsterdam + Jan Banning, Cuny Janssen, Paul Ontwerpen, Utrecht spektakel 4 New Dutch Academy, Den Haag € 15.000 - Forum of Live Art Kooiker, Anouk Kruithof, Gabor - erfgoedcentrum voor Typografie, > 60 0 Haagse muzikale erfenis op de kaart + Object Rotterdam 2012 Ösz, Florian van Roekel, Viviane grafische Vormgeving en Reclame + Waar is de taart - Thé Tjong-Khing > 57 Overgaden, Kopenhagen Sassen, Niels Stomps, Mariken (Italië) New European Cultural Festival € 3.200 wessels, Erik van der Weijde, Nederlands Architectuur Instituut, > 60 Collaborations, Amsterdam Oddstream, Nijmegen + Libia Castro, Olafur Olafsson willem van Zoetendaal Rotterdam + Wolf en hond - Sylvia Vanden Heede - LiteSide Festival 2011 - Festival > 82 > 83 0 Architecture of Consequence. Global (Zuid-Afrika) narratives and Personal Testimonies > 60 Next Nature, Amsterdam Ögüt, Ahmet, Amsterdam Pakhuis de Zwijger, Amsterdam Pianomania, Culemborg + Zeven kinderboeken vertaald in het € 116.000 + Verblijf loft - co-Design for Daily Life 0 NLXL on Music Nederlands Fotomuseum, Rotterdam Chinees + Programma 2012 > 102 € 115.000 > 60 > 62 Pameijer Stichting, Rotterdam Pianola Museum, Amsterdam + Naar de overkant + Zwaan laat het zwaaien - Olivier, Jacco, Amsterdam € 14.000 € 10.000 > 64 Marjolein Hof, Ceseli Josephus Jitta NGO IME artists initiatives, Sofia + Verblijf loft + Niemand minder: Pameijer 85 jaar + Ontwikkelkosten Pianola Museum + Structurele aankopen 2012 > 60 - water Tower Art Fest 2011 > 103 > 57 > 69 > 64 - Het Nederlandse fotoboek na 1945 Nederlands Uitvaartmuseum, Niet Normaal, Utrecht Olofsen, Erik, Amsterdam Pampus Stichting, Muiden Pictoplasma, Berlijn Amsterdam € 75.000 + Verblijf loft - ontwikkeling Forteiland Pampus € 750 Nederlands Instituut voor Beeld en € 60.000 + Ja Natuurlijk > 100 + Raymond Lemstra Geluid, Hilversum + Afterlife > 57 Pan the Man Foundation, Aruba > 83 - nederlandse Amateurfilm Platform > 57 Ontwikkeling van Vietnam, Alphen € 16.701 Nieuwe Twentse Kunst, Almelo aan den Rijn + Investeringen Picture This, Bristol Nederlands Instituut voor Mediakunst, Nederlands Zilvermuseum, - Media Art Flow Festival 2011 0 Vietnamese bootvluchtelingen > 72 € 3.500 Amsterdam Schoonhoven + Yael Davids € 15.000 - Haalbaarheidsonderzoek Nikiboko Mix, Bonaire Oorebeek, Willem, Brussel Papua Cultureel Erfgoed, Utrecht > 92 + NIMk Outside - Schoonhoven Silver Award 2012 - nikimix + Verblijf loft 0 Papua historie in beeld en geluid + Falke Pisano > 56 > 101 > 93 Paradiso, Amsterdam - actie Lab: Het Reactivistische Experiment

118 Mondriaan Stichting / Aanvragers 119 Planetart, Enschede Project Space 1646, Den Haag Rhizome New Museum of Rothuizen, Jan, Amsterdam Schutterij Onderling Genoegen, SOCI Stichting Ondersteuning Cultu- - gogbot Festival 2011 - That what the modern era has gained Contemporary Art, New York + Verblijf loft Duiven rele Initiatieven, Rotterdam in civillity, it has lost in poetic € 674 > 100 0 Activiteiten 0 De Nacht van de Kaap 2012 Plataforma Kultural, Bonaire inspiration + Constant Dullaart € 120.770 > 95 Rotterdamse Kunststichting, Schutterij Sint. Joseph, Sint Geertruid Society for the Encouragement of Fine + Bon Bini Bonaire Public Media Institute, Chicago 0 Marcel Broodthaers, Liliana Porter Rotterdam 0 Tweehonderdjarig jubileum Arts by the Zacheta Gallery, Warschau > 72 € 7.438 - cursus publiek debat € 28.515 + Skol di Musika op de kaart + Maurice Bogaert, Marjolijn Ridder, Misha de, Amsterdam + Yael Bartana > 72 dijkman, Saskia Janssen, Iris + Verblijf loft Royal College of Art, Londen Schwabe, Daniela, Utrecht > 89 Kensmil, Magnus Monfeldt, Jonas > 102 € 4.200 + Verblijf loft Platform Buiten Kaders, Amsterdam ohlsson, Rune Peitersen, Albert + Mariana Castillo Deball, Wendelien > 99 Sonic Acts, Amsterdam - tentoonstelling 10 jaar Homo- van Westing Rijksbureau voor Kunsthistorische van Oldenborgh € 60.000 huwelijk > 95 Documentatie, Den Haag > 93 Second Story Art Society TRUCK, + Sonic Acts 2012: Travelling Time € 84.000 Calgary > 57 Platform3, München Public Room, Skopje + Archief Piet Mondriaan Ruangrupa, Jakarta - deelname uit Nederland aan Point- € 2.185 € 20.000 > 65 € 13.830 of-presence Soundtrackcities, Amsterdam + Metahaven + Michiel Cornelissen, Lianne van + Sebastian Diaz Moralez, L.C. von € 27.000 > 83 genugten, Klaas Kuiken, Sylvie van Rijksmuseum, Amsterdam Sukmeister, Reinhaart Vanhoe Sende, Aruba + Maziar Afrassiabi, Jan-Bas Bollen, de Loo, Roeland Otten, Jenna € 250.000 > 79 - cara di Aruba Francisco López, Lee Patterson, Plattelandscultuur Overijssel, Postma, Laszlo Rozsnoki, Renate + Twee verguld zilveren globebokalen Jeroen Stout, Katarina Zdjelar Hellendoorn Vos, Jeroen Wand > 65 Saba Association with Caribbean Senioren Computersoos, Duiven > 57 € 1.500 > 87 - de nieuwe Teekenschool States, Saba 0 Aanschaf computers + Zunnewende Festival 0 Bacchus € 25.470 Spaans, Peter, Amsterdam > 57 Pulchri Studio, Den Haag + Muziek en dansschool Sergey Kuryokhin Modern Art Center, + Verblijf loft 0 Dutch Invasion Rijksmuseum Twenthe, Enschede > 72 Sint-Petersburg > 102 Pleinmuseum, Amsterdam - Kijker in beeld € 90.000 - deelname uit Nederland aan 0 Dropstuff + Boomachtig landschap met een Salamanca Ciudad de Cultura, Videoforma Space, Londen Quad, Derby rustende herder bij een zonnig pad en Salamanca € 2.287 Politie Sport Vereniging Renkum, € 2.588 schapen - ronald Ophuis Sfera, Kyoto + Marlie Mul Oosterbeek + Yael Bartana, Zachary Formwalt, > 65 € 18.000 > 93 0 Airborne Wandeltocht renzo Martens Salamatina Gallery, Manhasset + Aldo Bakker > 93 Rijksmuseum van Oudheden, Leiden - Jan Maarten Voskuil > 87 Sprawl Festival, Innsbruck Poppodium , Rotterdam € 74.700 - deelname uit Nederland aan Sprawl: 0 Deskundigheidsbevordering Raam, Den Haag + Amon & Amarna Sandretto Re Rebaudengo Fondazione, Shantyfestival, Rotterdam Structures/Feedbacks/Disruptions 0 Kunst! > 57 Turijn 0 Shantyfestival Portable Collective, Den Haag + Etrusken: vrouwen van aanzien, € 6.187 St Eustatius Center for Archaeology € 20.000 Rau, Thomas, Bas Berck, Amsterdam mannen met macht + Nathaniel Mellors Shortline, Badhoevedorp Research, Sint-Eustatius + Stand out to Sea + Verblijf loft > 57 > 86 0 The new Victorie Boogie Woogie € 25.326,29 > 57 > 99 + Twee auto’s ! Stichting Portable Collective maakte RIXC, Riga Schouwenberg, Louise, Amsterdam SICA, Amsterdam > 73 bezwaar tegen de afwijzing van Rebecca Roos Productions, Aruba € 3.478 + Verblijf loft 0 Website haar aanvraag voor Stand out to Sea. € 6.500 + Joost Elffers, Eric Kluitenberg, > 100 St Eustatius Historical Foundation, Het bezwaar is toegewezen. Stand + Festivalbezoek 2011 rob van Kranenburg, Koert van Sieboldhuis, Leiden Sint-Eustatius out to Sea kan worden aangemerkt > 72 Mensfoort, Michiel Schwarz Schreuder, Esther, Amsterdam € 49.587 € 12.500 als een proefproject, dat met partijen > 87 + Verblijf loft + Hello Kitty, Hello Holland + Reconstructie achttiende-eeuwse binnen en buiten de culturele sector Regents of the University of California, > 99 > 77 smidse tot stand komt en het publieksbereik Irvine RN3, Amsterdam > 73 wil verbreden en verdiepen. € 6.300 - The Antarctic Project Schimmel, Roland, Arnhem Sir Lyone Foundation, Maastricht + Yael Bartana + Verblijf loft 0 Imagination 2011 Stadsmuseum, Zoetermeer Prax, Dronten > 95 Roaratorio, Parijs > 101 - Secret City 0 Buitenstaanders € 5.500 Six, Lidy, Amsterdam Reinwardt Academie, Amsterdam + Alex Adriaansens, Daya Cahen, Ann Schrijver, Janine, Rotterdam + Verblijf loft Stamina, Amsterdam Printed Matter, New York - ontwikkeling platformexhibitions. demeester, Erwin van ‘t Hart, Jodi, + Verblijf loft > 102 0 Digitalisering Dansproducties € 813 org arjen de Leeuw, Erwin Olaf, Renée > 101 archief 3 + Misha de Ridder van Trier, Theus Zwakhals Slewe Gallery, Amsterdam > 95 Rencontres Internationales de la > 84 SCHUNCK*, Heerlen € 5.023 Staptijd/Kunsttijd/Muziektijd, Photographie, Arles € 25.000 + Art Hong Kong 2011 Tilburg PrintRoom, Rotterdam € 10.000 Robert Miller Gallery, New York + Structurele aankopen 2012 > 98 0 Website € 25.000 + Hans Aarsman, Ewoudt Boonstra, € 7.319 > 64 + Programma 2012 constant Dullaart, Willem Popelier, + Willem Oorebeek - SCHUNCK*@PinkpopNewseum SM’s Stedelijk Museum, Stedelijk Museum, Amsterdam > 63 Frank Schallmaier, Claudia Sola > 95 2011 ’s-Hertogenbosch € 140.000 > 84 € 25.000 + Structurele aankopen 2012 Priveekollektie, Heusden Roda Sten Art Centre, Gothenburg Schunck Collectors House, Sittard + Structurele aankopen 2012 > 64 € 14.462 Reppi Rupz, Rotterdam € 2.255 0 Cursus hedendaagse kunst > 64 + This way Brouwn + Design Miami Basel 2011 0 Reppi Rupz Rep & Roer-Toer + STEALTH.unlimited > 65 > 98 > 97 Schuttel, Kay, Amsterdam Smulders, Margriet, Nijmegen 0 Angel Reyn Art, Hulst + Verblijf loft + Verblijf loft 0 Frescovilla Hulst Roodkapje, Rotterdam > 100 > 99 - rot(t)erdam

120 Mondriaan Stichting / Aanvragers 121 Stedelijk Museum, Schiedam Streekmuseum de Acht Zaligheden, Terschellings Oerol Festival, Midsland The House of Natural Fiber, Trans Artists, Amsterdam Upstream Gallery, Amsterdam € 77.500 Eersel - 30 jaar Oerol: het geluid van een Yogyakarta € 28.000 € 6.008 + All About Drawing. Honderd € 689 eiland € 7.440 + ON-AiR reflecting on the mobility + The Armory Show 2011 nederlandse kunstenaars + Website en automatiseringssysteem + Moddr_ of artists in Europe > 99 > 58 > 74 Teto Projects, Amsterdam > 85 > 60 + Structurele aankopen 2012 € 9.910 Urbaniahoeve, Amsterdam > 64 Streekmuseum Opsterlân, Gorredijk + Missing Maurits The Moscow Biennale Art Foundation, Trichis Punlishing, Rotterdam - demotuin Noord - Zone Nul - Kwaliteitsverbetering herinrichting > 69 Moscow 0 10 jaar Lastplak museum 2 € 13.500 Urhahn, Dre, Jeroen Koolhaas, Stedelijk Museum Bureau, Amsterdam Textielcommissie Nederland, + Erwin van Doorn, Inge Nabuurs, Triënnale, Hasselt Amsterdam - time Trade & Travel Project 1975 STRP, Eindhoven Amsterdam ahmet Ögüt, Wendelien van € 6.020 + Verblijf loft € 75.000 - Jubileumviering 2012 oldenborgh, Jonas Staal, Guido van + Linda Molenaar, Janneke Raaphorst, > 100 Stedelijk Van Abbemuseum, + STRP Festival 2011 der Werve Marloeke van der Vlucht Eindhoven > 58 Teylers Museum, Haarlem > 90 > 80 URRA, Buenos Aires € 140.000 € 84.240 - deelname uit Nederland aan Hurray + Picasso in Palestina Studiecentrum en Rariteitenkabinet + Claude Lorrain The One Minutes Foundation, Trimarchi, Mar del Plata Urra > 77 Collectie Brands, Nieuw-Dordrecht > 77 Amsterdam - deelname uit Nederland aan Inter- + Structurele aankopen 2012 € 5.000 + Wie wat bewaart die heeft wat - Marketingstrategie voor The One national Graphic Design Gathering Utrecht Biënnale, Utrecht > 64 + Digitalisering Collectie Brands > 65 Minutes € 75.000 - afghanistan Onderzoek 2011 > 75 Tubelight, Rotterdam + Utrecht Manifest 2011 0 Cursussen en trainingen The Barson Foundation, Sint-Eustatius The Photographers’ Gallery, Londen € 2.500 > 70 Subwalk, Arhem € 41.135 € 8.000 + Jubileumeditie Steketee, Anoek, Amsterdam - The Whole Shebang + Digitalisering archief + Fiona Tan > 60 V2_Organisatie, Rotterdam + Verblijf loft > 73 > 93 € 10.000 > 101 Supermarket Art Fair, Gnesta TwentseWelle, Enschede + Dutch Electronic Art Festival € 14.820 The Beach, Amsterdam The Sharing, Turijn € 55.000 > 69 Stichting Brieven Tan-Schepers, + 1646, De Service Garage, De Zwarte € 36.000 € 2.460 + De vrouw in Turkije Amsterdam ruyter, HMK, ZET Foundation + Makers + co + Geert Mul, Sander Veenhof > 69 Vadehra Art Gallery, New Delhi 0 Webproject > 97 > 58 > 86 + Privé, van slaapkamer tot Facebook € 5.685 + Open Book for Sustainist Design > 58 + Praneet Soi Stichting Welzijn, Heiloo Sybrandy, Nienke, Amsterdam > 70 Theater aan het Spui, Den Haag > 85 0 Kunstzesdaagse 2012 + Verblijf loft 0 Art_Exchange ZA–NL Über Lebenskunst Festival, Berlijn > 101 TheCube Project Space, Taipei 0 Wapke Feenstra Valiz, Amsterdam Staverse Jol, Workum - deelname uit Nederland aan Theatergroep Ponies, Utrecht € 16.920 0 De Staverse Jol TAG, Den Haag tB10 2Y 0 De boom en de jongen UH Galleries, Hatfield + Participation is Risky: Approaches to € 60.000 - deelname uit Nederland aan Joint Creative Processes Stoommachine Promotie NL, Marum + Programma 2012 The Danish Arts Agency, Kopenhagen Theaterie Interactief Theater, Personal Tempest > 58 0 Aanschaf Foden stoomvrachtwagen > 63 € 8.590 Zijderveld - during the Exhibition the Gallery + Han Hoogerbrugge, Wendelien van 0 Vuurol 2011 Metamorfose Unfold, Den Haag will Be Closed Stolk, Marieke, Erwin Brinkers, Ten Haaf Projects, Amsterdam Oldenborgh - eWire Festival Danny van den Dungen, Amsterdam + KunstKoop 2011–2012 > 81 Theo van Doesburg Association, Van Gogh Museum, Amsterdam + Verblijf loft > 67 Straatsburg Union By Fiction, Maastricht € 300.000 > 101 ! ten Haaf Projects maakte bezwaar The Fabric Workshop and Museum, - Soirée - Baumhaus + La Récolte des Foins, Éragny tegen de afwijzing van haar aanvraag Philadelphia > 65 Storefront for Art and Architecture, voor deelname aan de KunstKoop € 11.300 Tien Tien Circle Creatives, Taoyuan United-C, Eindhoven New York 2011-2012. Het bezwaar is toegewe- + Studio Makkink & Bey 0 Irma Boom 0 Negen nieuwe naakten Vandeputte, Tom, Amsterdam € 10.191 zen. De galerie neemt volop deel > 96 € 600 + Allard van Hoorn aan het Amsterdamse circuit en Ties van de Ven Beeldende Kunst, Universitas Pelita Harapan, + Publicatie Nederland op de Biënnale > 95 neemt daarin een onderscheidende The Flying Gallery Tilburg Tanggerang van Venetië + Jeroen Koolhaas, Dre Urhahn positie in. - KunstKoop 2011-2012 0 Residency Index, Sydney 0 Deelname uit Nederland aan UPH > 61 > 96 ! The Flying Gallery maakte bezwaar Festival Teatro KadaKen, Curaçao tegen de afwijzing van haar aanvraag To the Etch, Arnhem Velan, Turijn Storm Stichting, Utrecht € 7.060 voor deelname aan de KunstKoop 0 Show Yourself: Going to the Etch Universiteit Utrecht, Centre for - carel Balth € 75.000 + Investering apparatuur 2011-2012. Het bezwaar is afgewe- Humanities, Utrecht + Kaap 2012 > 73 zen. Haar tentoonstellingspro- Tong Tong, Den Haag 0 Perpetual Peace Project Veltman, Carla, Hoogeveen > 58 gramma onderscheidt zich onvol- € 32.055 0 De rups Teatro Luna Blou, Curaçao doende binnen het regionale en + De Indische keuken staat open Universiteit van Amsterdam, Algemene Straatkunstprijs, Amsterdam € 20.465 landelijke aanbod. Tegen deze beslis- > 58 Cultuurwetenschappen, Amsterdam Venhuizen, Hans, Rotterdam € 50.000 + KunstBende KoninkrijksBreed sing heeft The Flying Gallery beroep 0 Siberië en Eden: een literaire + Verblijf loft + Straatkunstprijs 2011 > 73 ingesteld bij de rechtbank. ToonZaal, Rotterdam ontsnapping in Amsterdam-Noord > 101 > 58 0 Breekbaar lichaam Tensta Konsthall, Stockholm The Generator Todays Art, Den Haag Universiteitsmuseum, Utrecht Venrooy, Esther, Gent Streanan di Boneira, Bonaire € 5.460 € 9.000 Total Museum of Contemporary Art, € 50.000 + Verblijf loft € 26.853 + Zachary Formwalt, Falke Pisano + TodaysArt Japan Seoul + Vrede in uitvoering > 101 + Muziekinstrumenten, geluids- > 97 > 69 - The Materialized Memory > 58 installatie, apparatuur - research TodaysArt Latin America Vereniging Het Museum, Winterswijk > 73 Terrafuse Aruba Glass Ceramics, - Shadow City Uprising Tjai-Konde, Bilthoven 0 Winterswijkse boerderijen en hun + Workshops en cursus theater Aruba 0 Uprising landschap > 73 - glass Exchange

122 Mondriaan Stichting / Aanvragers 123 Vereniging van Nederlandse Vesting- Voskuil, Jan Maarten, Haarlem Wiels, Brussel ZAM Africa Magazine, Amsterdam steden, Raamsdonksveer + Verblijf loft € 15.000 € 70.000 - Slag om Dondervoort > 100 + Daan van Golden + Programma 2012 > 80 > 63 Very Real Time, Parijs Vox, Montreal + ZAM internationalisering € 14.640 € 4.200 Wilfried Lentz, Rotterdam > 69 + James Beckett, Claire Harvey, + Bik Van der Pol € 7.592 Kianoosh Motallebi, Leonid Tsvetkov > 81 + Frieze 2011 Zeeuws Museum, Middelburg > 79 > 99 € 150.000 Vrienden van het Provinciaal Museum + Liste 2011 + The Floor is Yours: programma Verzetsmuseum, Amsterdam van Drenthe, Assen > 99 oktober 2011 – najaar 2012 € 75.000 € 4.880 > 63 + Kindermuseum + Behoud, beheer en presentatie van Witte de With, Rotterdam > 58 cultureel erfgoed en volkscultuur - Melanchotopia Zeillogger Balder, Vlaardingen > 75 ! witte de With maakte bezwaar tegen € 1.000 Victoria Morell Gallery, Parijs de afwijzing van haar aanvraag voor + Cursus zeilmaken € 8.000 Vuig, Amsterdam Melanchotopia. Het bezwaar is afge- > 75 + Krijn de Koning - nuit Blanche wezen. Dat Melanchotopia diep- > 84 gaande en betekenisvolle relaties zal Zeinstra, Jurjen, Amsterdam W139, Amsterdam leggen met andere of meer bezoekers + Verblijf loft Videobrasil, São Paulo € 25.000 is onvoldoende aangetoond. Ook > 102 € 4.560 + Facing Forward: Art & Theory from is het op zichzelf niet uitzonderlijk of + Sebastian Diaz Morales a Future Perspective voorbeeldig dat een presentatie- Zinger Presents, Amsterdam > 81 > 70 instelling onconventioneel buiten € 5.000 - Allegories of the Good and the Bad haar muren treedt. + Liste 2011 Viewmaster, Maastricht Goverment > 99 € 25.000 WN 2000, Velserbroek + Body Talks: Video Art & Cinedance WARP, Sint-Niklaas - red de Seehund! Zuiderzeemuseum, Enkhuizen in Public Space - deelname uit Nederland aan 0 Urker Bult > 59 gegoten Lood Revisited World Chess Hall of Fame and Museum, Saint louis, missouri Villa Noailles, Hyères Waag Society, Amsterdam € 8.000 € 10.000 - Labyrinth Psychotica + Guido van der Werve + Iwan Baan > 96 > 84 Walker Art Center, Minneapolis € 13.855 Wouters, Cathalijn, Baarn Vincent van GoghHuis, Zundert + Lust, Metahaven, Jonathan Puckey, + Verblijf loft € 50.000 roel Wouters > 100 + Het boek van de Buissche Heide: > 96 Henriette & Richard Roland Holst WRO Center for Media Art > 59 Wall House # 2, Groningen Foundation, Wroclaw € 17.400 € 5.624 Virtueel Museum Zuidas, Amsterdam + Programma 2012 + Bram Snijders, Carolien Teunisse, - Programma 2012 > 63 Martijn Veldhoen > 89 Visual Centre for Contemporary Art, Wamp, Boedapest Carlow € 7.540 XML, Amsterdam 0 Sonja Landweer + Baltan Laboratories, Ben van Berkel, € 5.000 annelys de Vet, Marije Vogelzang + Theaters van de democratie Vivid Gallery, Rotterdam > 85 > 59 € 13.790 + Design Miami Basel 2011 Weergang Bove, Irie, Groningen Yancey Richardson Gallery, New York > 99 + Verblijf loft € 1.250 > 101 + Bertien van Maanen Vissers, Cecilia, Sint-Oedenrode > 96 + Verblijf loft Wereld Pers Foto, Groningen > 99 0 World Press Photo Festival Yingge Ceramics Museum, New Taipei € 2.720 Vlaams Cultuurhuis de Brakke Grond, Wereldmuseum, Rotterdam + Peter Hoogeboom, Katja Prins Amsterdam - Future Pass > 91 - time to Meet 0 expanding Documentary II WG Kunst, Amsterdam Yorkshire Sculpture Park, West 0 Programma 2012 Yorkshire Volkskeuken Culinair, Haulerwijk € 11.195 0 Manifestatie Wecken inmaken What Design Can Do, Amsterdam + Sophie Ernst bewaren - conferentie > 93

white.fish.tank, Ancona 0 Patrizio di Massimo

124 Mondriaan Stichting / Aanvragers 125 Mondriaan Fonds Postbus 773 1000 AT Amsterdam Tel +31 (0)20 523 15 23 [email protected] www.mondriaanfonds.nl