Człowiek Zalogowany. Od Mowy Nienawiści Do Integracji W Sieci Strona 6
Total Page：16
File Type：pdf, Size：1020Kb
Redakcja techniczna: Małgorzata Wysocka-Pleczyk Projekt okładki: Mira Pikor Recenzja: dr Kinga Tucholska Treść książki jest udostępniona na licencji Creative Commons – Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 3.0 (CC-BY-SA) dostępnej pod adresem http://creativecommons.org/licenses/by-sa/3.0. ISBN 978-83-934926-4-0 Kraków, 2013 Biblioteka Jagiellońska Spis treści Małgorzata Wysocka-Pleczyk, Beata Świeży: Wstęp .......................................................................6 Hanna Dębska: Mowa nienawiści a wolność słowa w Internecie – w poszukiwaniu uniwersalnego rozwiązania. Uwagi na marginesie rozważań Jamesa Banksa ............................8 Tomasz Rak, Wojciech Kulesza: Jak Internet przyspiesza przemiany społeczne? Modyfikacja modelu wpływu społecznego Nowaka-Szamreja-Latané......................................................... 18 Marta du Vall, Marta Majorek: Nowe media w służbie „sieciowych” aktywistów ............................. 27 Karolina Burno: Zalogowany polityk – strategie komunikacji internetowej polskich polityków (na wybranym przykładzie) .................................................................................................. 38 Adam Dąbrowski: Onofflineowe życie wspólnotowe ...................................................................... 46 Agnieszka Klej: Człowiek zalogowany w serwisie społecznościowym – komu potrzebna jest integracja w sieci? ................................................................................................................ 53 Bożena Gulla: Oddziaływania psychologiczne w sieci .................................................................... 64 Anna Koryciak: „Psychologowie listy piszą...” - analiza dyskursu porad psychologicznych udzielanych przez psychologów online .................................................................................. 76 Małgorzata Majewska: Język polskich portali psychologicznych świadczących usługi drogą on- line ...................................................................................................................................... 84 Krzysztof Hanusz: Wpływ gier komputerowych na tendencje do pomagania innym ....................... 93 Konrad Kulikowski, Katarzyna Potasz: Po co nam Facebook? Próba analizy zachowań użytkowników w obrębie portalu ......................................................................................... 100 Agnieszka Kaleta, Isabella Kornaś, Natalia Przepióra: Wirtualna zmiana postaw: wpływ wirtualnego upubliczniania postaw na portalu społecznościowym Facebook ......................... 107 Natalia Słowik: Uzależnienie od cyberseksu – charakterystyka zjawiska ..................................... 115 Magdalena Mikrut-Majeranek: Wirtualne wspólnoty a kultura uczestnictwa. Analiza audiowizualnych obrazów ................................................................................................... 123 Anna Bąk, Małgorzata Hołda: Seniorzy w sieci. Między stereotypem a prawdą ............................ 131 Agnieszka Krawczyk: Internet w komunikacji emigrantów .......................................................... 139 Wstęp Wstęp Rozwijająca się współcześnie gwałtowna rewolucja technologiczna stawia nowe wyzwania również przed życiem społecznym i psychicznym człowieka. Zmiany niekiedy przebiegają niemal niezauważalnie, składając się z szeregu drobnych, nieuchwytnych przemian, dopiero z czasem objawiających swoją nową jakość, nowy element życia społecznego. A czasami mamy do czynienia z bardzo gwałtownymi, burzliwymi zjawiskami, które w pierwszej chwili sprawiają wrażenie przełomu, lecz czasami w dłuższej perspektywie okazują się jednak być efemerydami w naszym życiu społecznym i nie wnoszą nowych jakości. Tempo, w jakim zachodzą zmiany w nowych technologiach, coraz większe możliwości jakie one stwarzają, wzbudzają zarówno nadzieje jak i obawy. Ważnym zjawiskiem, związanym z postępem technologicznym, jest pojawienie się i rozwój Internetu. Szybki, niczym nieograniczony przepływ informacji, możliwość podejmowania nowych aktywności, nawiązywania kontaktów, stawia nowe wyzwania zarówno przed jednostkami, jak i całymi społecznościami – nikogo nie pozostawiając obojętnym. Dzięki sieci coraz więcej możemy się dowiedzieć o sobie nawzajem – o innych ludziach, społeczeństwach, poglądach, ideach. Świat stał się globalną wioską, informacja płynie szybciej, wszędzie jest bliżej. Internet umożliwia niekontrolowaną ekspresję różnorodnych poglądów – często będących poza oficjalnym main streamem życia społeczno-politycznego. Brak kontroli owocuje jednak zarówno wspieraniem dążeń i przemian wolnościowych (jak mało to miejsce w Afryce Północnej w 2012 roku), jak i stwarza przestrzeń do manifestowania i poszukiwania wsparcia dla różnorodnych poglądów mniejszościowych, a niekiedy ekstremalnych – politycznych, seksualnych, społecznych, itp. Rodzi się więc nieuchronne pytanie o granice – zarówno normy i patologii, prawa, ale także i kultury. Jeżeli wszystko może zostać nie tylko zaprezentowane, ale również znajduje swoich zwolenników, to co właściwie jest normą, co jest wartością? Sieć konfrontuje nas z szeregiem pytań, niekiedy o bardzo filozoficznym charakterze. Pytań o charakterze dylematów. Jeśli z jednej strony, dzięki sieci mamy teraz możliwość większego dostępu do dóbr kultury, co pozwala na zatarcie granic przestrzennych, jakie do niedawna były z tym związa ne, to nieuchronnie pojawia się pytanie o to, co właściwie jest wartościowe? Jaka umowa społeczna pozwala na taką ocenę? Jeśli z jednej strony ułatwia nawiązywanie i podtrzymywanie kontaktów bez dotychczasowych ograniczeń przestrzennych i czasowych, to czy jednocześnie ich nie spłyca? Jeśli anonimowość pozwala nam na łatwiejszą ekspresję siebie, przekroczenie ograniczeń związanych z własną fizykalnością, to czy z drugiej strony nie powoduje, że kontakty z innymi obarczone są pewną dozą nieufności, a zarazem własnej projekcji? Czy popularność Facebooka i kompulsywne niekiedy korzystanie z portali społecznościowych przez coraz większą ilość ludzi, nie świadczy czasem, że możemy mieć do czynienia z głębszym zjawiskiem – problemami z separacją, dotykającymi wręcz całego pokolenia? Czy jest wyrazem coraz większego wyobcowaniu człowieka, czy wręcz przeciwnie – pomaga zaspokajać Frommowską potrzebę powiązań i przynależności? Jeśli mamy prawie nieograniczony dostęp do informacji, to jak je selekcjonować i na czym oprzeć kryteria tej selekcji? Pojawia się także pytanie, czy „życie w sieci” toczy się według podobnych, czy też odmiennych reguł, niż w „świecie rzeczywistym”? A może to nasz aparat pojęciowy, sieciowych „migrantów”, wykształcony w zupełnie odmiennych warunkach technologiczno-społeczno-kulturowych po prostu przestaje pasować i staje się niewystarczający do opisu otaczającej rzeczywistości? W której pojęcia tego co rzeczywiste i tego co wirtualne straciły swoje pierwotne znaczenie. Człowiek Zalogowany. Od mowy nienawiści do integracji w sieci Strona 6 Wstęp Oddajemy w ręce Czytelnika pierwszy tom z serii poświęconej próbie uchwycenia złożoności życia sieciowego. Książka z założenia ma charakter interdyscyplinarny i zawiera artykuły pisane przez psychologów, dziennikarzy, prawników, politologów, socjologów, językoznawców - z uwzględnieniem różnorodnego zaplecza teoretycznego, tematycznego i badawczego. Wydaje się, że tak szeroki zakres zagadnień oddaje również tendencje badawcze dotyczące obszaru Internetu - komunikowania się za pośrednictwem Sieci, budowania relacji i inicjowania zmian s połecznych. Ważna z punktu widzenia użytkowników jest również odpowiedź na pytanie czy, a jeśli tak to w jaki sposób można pomagać ludziom wykorzystując Internet, oraz czy uprawiane przez ludzi aktywności, takie jak gry komputerowe albo uczestniczenie w społecznościach wirtualnych wpływają na ich funkcjonowanie poznawcze, społeczne, budowanie tożsamości. Wiele tych i podobnych pytań pojawia się w umyśle każdego, kto przygląda się człowiekowi „zalogowanemu do Sieci”. Prace przedstawione Czytelnikowi są pró bą odpowiedzi na nie, choć równocześnie stawiają także i nowe pytania. Małgorzata Wysocka-Pleczyk Beata Świeży Człowiek Zalogowany. Od mowy nienawiści do integracji w sieci Strona 7 Mowa nienawiści a wolność słowa w Internecie…. Hanna Dębska Mowa nienawiści a wolność słowa w Internecie – w poszukiwaniu uniwersalnego rozwiązania. Uwagi na marginesie rozważań Jamesa Banksa „Raz rozpalona do białości i brutalna, innym razem zimna i podstępna, niestrudzona nienawiść krąży po świecie” A. Glucksmann (2008) Wprowadzenie Wydaje się, że słowa Andre Glucksmanna doskonale pasują do zjawisk, jakimi przesycony jest świat Internetu. Błyskawicznie rozprzestrzeniające się w nim informacje niejednokrotnie szerzą nietolerancję, a wypowiedzi, szczególnie na forach, oskarżają i szykanują podmioty tak indywidualne, jak zbiorowe. Przekraczają tym samym nie tylko granice „dobrego smaku”, obowiązujące w dyskursie społecznym ludzi zachowujących zasady savoir vivre, ale również granice wolności słowa, prowadząc do naruszeń, które podlegają odpowiedzialności prawnej. Zatracenie przez współczesnych interlokutorów, tak cenionej niegdyś, umiejętności prowadzenia dyskusji, skutkuje naruszeniem godności osobistej w rozmowach online, które poprzez łatwość dostępu do Internetu i jego pozorną anonimowość sprzyjają wyrażaniu niewyważonych sądów i opinii. Równie niepokojące wydaje się być zjawisko stale rozrastającej się liczby stron promujących nienawiść czy ideologii do niej nawiązujących. Wprawdzie argumentować można, iż zapewnienie swobody wypowiedzi i wolności słowa