Onderzoeksverslag Is Authenticiteit 4 Real 11112016LVDM Kopie.Pages
Total Page：16
File Type：pdf, Size：1020Kb
Is authenticiteit 4 real? Wat is authenticiteit in de Nederlandse populaire muziek eigenlijk? En is het te leren? HET PROBLEMATISEREN VAN AUTHENTICITEIT ALS SLEUTEL TOT HET ONTWIKKELEN VAN EEN EIGEN STIJL “I know I’m good, but I’m also a poser. That’s artistic balance! In the second half of the twentieth century ‘authenticity’ would be what you made of it. A hall of mirrors.” - Bruce Springsteen, uit: Born to Run. !1 popopleiding volgen worden geacht om zelf, buiten het curriculum een vorm van authenticiteit te ontwikkelen. Authenticiteit lijkt door Voorwoord docenten, publiek en gatekeepers te worden gezien als iets wat je “I cook! I clean! I do laundry! I clean my own dishes! I still do my own hebt of niet. Dit blijkt bijvoorbeeld uit de doorlopende kritiek op pop- dishes at my house, because I’m a fucking real person! As if someone en kunstvakopleidingen, die ook ik als docent te horen krijg: ‘echte’ else is supposed to be doin’ it, right?” - Action Bronson, uit: Munchies. artiesten zouden niet van zo’n opleiding komen. Kunnen jonge pop- artiesten op de opleiding niet juist begeleid worden in het ontwikke- Met enige regelmaat valt in recensies van albums of optredens te le- len van authenticiteit, in plaats van aan te nemen dat dit een kwaliteit zen dat een artiest volstrekt authentiek, origineel of eigenzinnig is. is die a priori aanwezig is? Over het algemeen is dit een compliment of aanbeveling. ‘(…) when something is described as “authentic”, what is invariably meant is that Dit onderzoek is een poging om de betekenis van authenticiteit binnen it is a Good Thing.’ (Potter, 2010, p. 6.). Authentiek zijn is goed voor de context van de Nederlandse populaire muziek te duiden en vervol- een popartiest, maar hoe word je het? Als we erover beginnen na te gens te onderzoeken hoe deze betekenis popartiesten in opleiding kan denken is het nog niet zo gemakkelijk om concreet uit te drukken wat helpen zich te ontwikkelen: authenticiteit nu precies is, laat staan dat de gemiddelde popartiest bewust weet hoe hij of zij authenticiteit moet uitdrukken. Wat is authenticiteit in de Nederlandse populaire muziek eigen- Al jarenlang ben ik actief als popartiest, maar ook als docent lijk? En is het te leren? aan de Minerva Academie voor Popcultuur. In die tijd ontdekte ik een overtuiging om mezelf, peers en studenten aan te moedigen op zoek Ik hoop met dit onderzoek een bijdrage te leveren aan de curricula van te gaan naar een eigen, unieke, bijzondere inhoud bij het maken van de Nederlandse popopleidingen en richtlijnen te kunnen geven aan nieuw werk: iets waarmee je jezelf als artiest onderscheidt. Ook in het degenen die op zoek zijn naar de waarde en werking van authenticiteit curriculum van de Minerva Academie voor Popcultuur vond ik geen in de Nederlandse populaire muziek. concrete opvattingen over wat authenticiteit is en hoe aanstormende popartiesten het kunnen leren. Vanwege het gebruik van hyperlinks raad ik de lezer aan een digitale Ik formuleerde twee samenhangende vragen: versie van dit document te lezen. Het onderzoeksverslag is minder ge- - Authenticiteit is voor popartiesten waardevol. Authenticiteit betekent schikt om uit te printen. het vermogen om jezelf op een oorspronkelijke, eigen manier uit te drukken. Wat authenticiteit in de context van de Nederlandse popu- Ik wil graag de volgende personen, instellingen en groepen bedanken laire muziek is, lijkt onbeantwoordbaar en paradoxaal. Er zijn veel voor hun bijdrage aan dit onderzoek: Corinne van Beilen, Aafke Ro- verschillende, elkaar tegensprekende opvattingen. Bijvoorbeeld: au- meijn, Meindert Talma, Willie Darktrousers, Marleen Nagtegaal, Gud- thenticiteit als een correcte (her)weergave van iets wat al geweest is, run Beckmann, Hillary Vos, Natalie Beekman, Jan Pier Brands, Ronald versus authenticiteit als uitdrukking van een volstrekt eigen en nieuw Hünneman, Heksenhamer, Minerva Academie voor Popcultuur, mijn geluid of idee. Valt er wel iets steekhoudends te zeggen over authen- medestudenten aan de Master Kunsteducatie Noord, Hugo Engwerda, ticiteit in de Nederlandse populaire muziek? Zijn er opvattingen die Thuur Caris, Niek Schutter, Lucky Fonz III, Wytse Dijkstra, Liza Bloem, het paradoxale en subjectieve niveau ontstijgen? Freek Steegstra, Sander Koning, Evert Prummel, Jean Luc Nealon, - Omdat de opvattingen over authenticiteit divers, vaag en erg subjec- Jos Hannema, Pim Holthof, Albert van der Kooij en Robert Bangma. tief lijken, zou een mogelijk gevolg kunnen zijn dat artiesten die een !2 Inhoudsopgave Samenvatting p. 4 Methodologie p. 5 & 6 1. Authenticiteit en Nederlandse populaire muziek: een theorie p. 7 2. Onderzoeksopzet p. 24 3. Bevindingen uit de interviews p. 29 4. Resultaten p. 33 5. Conclusies p. 41 !3 Samenvatting Excerpt Dit onderzoek heeft als hoofdvraag: Wat is authenticiteit in de Neder- This thesis contains the following two main questions: What is authen- landse populaire muziek eigenlijk? En is het te leren? In het eerste ticity in Dutch popular music? And can it be educated? In the first part deel van het onderzoek wordt gedefinieerd wat een popartiest is en of this research there is given a definition for what a pop artist and wat de Nederlandse populaire muziek is. Vervolgens wordt er vanuit Dutch popular music is. Next, the term authenticity is analyzed from drie invalshoeken gekeken naar de theorie over authenticiteit, namelijk three perspectives: philosophical, social context and economical con- filosofie, sociale context en economische context. Vanuit deze invals- text. From these perspectives six features are formulated to indicate hoeken worden zes kenmerken geformuleerd om authenticiteit in de authenticity in Dutch popular music. As an example, four well-known Nederlandse populaire muziek te kunnen duiden. Ter illustratie worden Dutch artists are judged on their authenticity in relation to these six vier bekende Nederlandse artiesten beoordeeld op hun authenticiteit features. ten aanzien van deze zes kenmerken. In the second part of this thesis three pop artists, who’s work is In het tweede deel van het onderzoek zijn drie interviews met often perceived as authentic, are interviewed. In these interviews the popartiesten opgenomen. De betreffende artiesten worden in de recep- central topics are their opinions about authenticity and their methods tie van hun werk vaak authentiek genoemd. Tijdens de interviews is and advice in order to produce authentic popular music. gezocht naar opvattingen over authenticiteit, maar ook naar werkwij- In the third and final part of this thesis, a number of assign- zen en methodes om tot authentieke populaire muziek te komen. ments were formulated based on the characteristics of the first part In het derde en laatste deel van dit onderzoek zijn, op basis and the opinions, concepts and methods of the second part. These van de kenmerken uit het eerste deel en de adviezen, opvattingen en assignments have been put into practice at the Minerva Academy for methodes uit het tweede deel een aantal opdrachten geformuleerd. Pop Culture, with the aim of having students examine their own au- Deze opdrachten zijn in de praktijk gebracht op de Minerva Academie thenticity based on artistic results. Based on the results of these edu- voor Popcultuur met als doel studenten de eigen authenticiteit te laten cational meetings on authenticity, conclusions are drawn and recom- onderzoeken aan de hand van artistieke resultaten. Vanuit de resulta- mendations made for pop educators who want to implement authentici- ten van deze onderwijsbijeenkomsten rond authenticiteit worden con- ty in their own curriculum. The foremost conclusion is that the imple- clusies getrokken en aanbevelingen gedaan voor popopleidingen die mentation of authenticity as a question in the education in popular mu- authenticiteit willen implementeren in het eigen curriculum. De belang- sic by a few assignments has a positive impact on the self-appreciation rijkste conclusie is dat het implementeren van authenticiteit als vraag- of the material made by the students. stuk in het poponderwijs door middel van een aantal opdrachten een positieve uitwerking heeft op de eigen waardering van het materiaal dat de studenten maken. !4 Dominic Strinati. Ronald Hünneman is filosoof met een voorliefde voor tegendraadse, prikkelende denkwijzen. Hij heeft veel vraagtekens ge- Methodologie zet bij wat een popartiest nu precies is en zijn feedback heeft er aan Dit onderzoek volgt de methode voor educatief ontwerponderzoek van bijgedragen om de paradoxale vraag van wat authenticiteit is te verla- Petra Cremers (Cremers, 2013). De methode is op hetzelfde onder- ten ten behoeve van de vraag hoe authenticiteit werkt en waarom dat scheid tussen theoriestroom en praktijkstroom gebaseerd als de me- voor deze context noodzakelijk is te begrijpen. thode voor ontwerpgericht onderzoek van Daan Andriessen (Aken & Om de kenmerken wat betreft ‘stijl’ ‘populariteit’ en ‘cultuur’ in Andriessen, 2011, hoofdstuk 5, p. 1), maar is specifiek gemaakt voor kaart te brengen in hoofdstuk 1.5, ga ik voor de genres rock en singer- ontwerponderzoek in een educatieve context en daarom praktischer songwriter uit van eigen expertise en waarneming. Voor het de elec- voor dit onderzoek. De methode van Cremers deelt het maken van tronische muziekgenres als edm, techno en dance zijn twee experts een educatief ontwerp op basis van onderzoek op in vier fasen, name- geraadpleegd: Rick Klap en Michel Pitstra. Beiden zijn zeer actief bin- lijk: nen deze genres als artiest, producer en programmeur. Rick Klap heeft