Ben Bot Een Blik in De Europese Coulissen 7 Mei 2005: De Amerikaanse President George W
Total Page：16
File Type：pdf, Size：1020Kb
10 Interview Zaterdag 23 januari 2016 Ben Bot Een blik in de Europese coulissen 7 mei 2005: de Amerikaanse president George W. Bush schudt de hand van Ben Bot, dan minister van Buitenlandse Zaken. Bush en zijn vrouw bezochten Nederland. In de door en door politieke wereld zijn warme contacten goud waard, leerde Bot, en Bush was hier een meester in. en Bot is 78, maar kan gen idealist. Bot was trots als het In zijn memoires Achteraf bezien gunt oud-minister niet stoppen met wer- hem op de ambassades in Turkije of Ben Bot ons een inkijk in de diplomatieke en politieke ken. Dus ook vlak voor Buenos Aires lukte om orders bin- B Kerst bevindt hij zich nen te slepen voor het Nederlande gewoon in zijn werk- bedrijfsleven. Ook als minister macht van Europa. Hierin laat hij zich kritisch uit over kamer aan het Lange Voorhout in verloor hij die economische belan- Den Haag, in het pand van het lob- gen geen moment uit het oog. het Nederlandse geheven vingertje, de invoering van bykantoor Meines Holla & Partners. ,,Iedereen die in het buitenland Sinds hij begin 2007 tot zijn teleur- gewerkt heeft, weet dat de wereld de euro en de snelle uitbreiding van de EU. En de stelling af moest zwaaien als minis- een jungle is en dat het buitenge- ter van Buitenlandse Zaken (in woon koud is buiten de veilige Europese Grondwet, die na de afwijzing door de Balkenende II en III) is hij partner in Nederlandse grenzen”, vertelt Bot in dit consultancybedrijf. Hij maakt zijn Haagse werkkamer. ,,Als je als Nederlandse burger, gewoon is ingevoerd. Tijd voor daarbij dankbaar gebruik van de Nederland voor je bnp, voor je inko- vele diplomatieke en politieke men, afhankelijk bent van dat bui- een gesprek. contacten die hij heeft opgedaan tenland, dan moet je dat spel mee- sinds hij als jonge diplomaat in spelen wil je je boterham blijven Brussel werkte bij wat toen nog de verdienen. Dus je mag best mensen- Europese Economische Gemeen- rechten promoten en voor ontwik- schap heette. Later was Bot ambas- kelingssamenwerking zijn, maar sadeur in Turkije en leidde hij het dat moet niet het overheersende ministerie van Buitenlandse Zaken. thema worden. Maar zo doet Neder- Belangrijker nog: tien jaar lang land natuurlijk wel vaak: ‘Wij zul- was Bot de Permanent Vertegen- len wel even vertellen hoe het woordiger van Nederland bij de moet.’” Europese Unie. Hoewel de mensen Een voorbeeld noemt hij de op deze stoel voor het grote publiek mislukte verkoop in 2011 van ruim onzichtbaar zijn, bepalen zij met honderd tanks aan Indonesië. ,,Ik hun Europese collega’s voor een had er met veel moeite voor ge- wezenlijk deel de koers van de zorgd in 2005 dat de relatie met Europese Unie. De regeringsleiders Indonesi ë eindelijk weer honderd trekken veel bekijks als ze naar procent was, door te erkennen dat Brussel komen, maar in het zoge- we fout waren geweest (ten tijde naamde Coreper-overleg van de van de politionele acties, JT). En permanent vertegenwoordigers toen ging Frans Timmermans als wordt het leeuwendeel van het Kamerlid van de PvdA daar dwars werk verricht. Dus al voordat Bot in doorheen, door te zeggen: die tanks 2003 minister werd, was hij onder mogen niet worden geleverd, want de radar nauw betrokken geweest daarmee kunnen mensenrechten bij de invoering van de euro, de van opstandelingen worden ge- uitbreiding van de EU met veertien schonden. Nou, als je ooit in Indo- nieuwe landen en de gestaag groter nesi ë geweest bent; die tanks kun- wordende politieke macht van nen helemaal niet over die sawa’s, Brussel. over die kleine dijkjes. Bovendien Dat alles beschrijft hij in zijn waren er geen conflicten meer: lijvige politieke memoires Achteraf Atjeh was opgelost, Oost-Timor was bezien, dat eind vorig jaar uitkwam. opgelost. Maar oké, die deal ging In dit boek doet hij, zonder vol op niet door. Dus zei Duitsland de de pauken te slaan, opmerkelijke volgende dag: dan verkopen wij uitspraken over het Europese pro- onze tanks wel. En ook nog voor ject. Hij schetst zichzelf in alle een hogere prijs. Dat zijn van die openheid als een realpolitiker, een domme dingen. Als je mensenrech- politicus en diplomaat die eerder ten verdedigt, doe dat dan op een Jurgen Tiekstra ANP een pragmaticus was dan een bevlo- verstandige manier.” Zaterdag 23 januari 2016 Xxxxx 11 Iedereen die in het buitenland gewerkt heeft, weet dat de wereld een jungle is en dat het buitengewoon koud is buiten de veilige Nederlandse grenzen Bernard Bot bij de presentatie van zijn boek Achteraf bezien in Den Haag, 16 november 2015. Hij schetst Ook opmerkenswaard: in zijn boek daarvan werd hij al vrij snel ge- eigen partij ingegaan en heb ge- kwalificeert hij de invoering van de schonden door Duitsland en Frank- Curriculum vitae zegd: ze moeten erbij. Niet omdat ik zich als een euro ‘met enige aarzeling’ niet als rijk. Toch kregen ze geen boete. vond dat Roemenië en Bulgarije politicus en een mislukking. Maar sceptisch is ,,Dat is de zwakheid van het sys- zulke voorbeeldige leerlingen wa- hij wel degelijk. ,,Ik heb het hele teem: dat je wel regels en zelfs Naam ren, maar ik vond het onverstandig diplomaat ding natuurlijk in Coreper mede sancties met elkaar vaststelt, maar om die twee in de kou te laten die eerder uitonderhandeld. Met Gerrit Zalm die niet toepast als grote landen Bernard Bot staan. Ik had dus hetzelfde argu- die dan als minister van Financiën zich er niet aan houden. Dan moet ment als de Duitsers: haal ze er een in de Europese Raad kwam. Wij je eigenlijk gewoon zeggen: ieder- Geboren maar bij, dan ervaren zij de welda- pragmaticus hebben altijd gezegd: de euro is heel een rotzooit maar wat aan. Frank- den van de Europese Unie en gaat belangrijk als we hem beperken tot rijk haalt nog steeds niet die drie In 1937 in Batavia het met hun economieën ook snel- was dan een de landen die de euro aankunnen. procent. Toch: als we de sanctie niet ler. Dat zie je ook gebeuren.” Memoires bevlogen Maar wat je zag gebeuren, net zoals hadden, dan had Frankrijk mis- Opleiding De Europese Grondwet werd in met de latere uitbreidingen van de schien wel op een tekort van acht of 2005 door de Nederlandse bevolking Achteraf idealist EU, was dat uit politieke overwegin- negen procent gezeten.” Tot 1961: Nederlands recht aan afgewezen. De uitkomst van het bezien gen gezegd werd: dat en dat land Rijksuniversiteit van Leiden. Daarna raadgevend referendum werd over- moet er ook bij. Frankrijk zegt dan: Uitbreiding onder andere Rechten aan Harvard genomen door de Tweede Kamer. Bernard Bot ik vind dat Griekenland er bij moet. In 2004 breidde de Europese Unie in Law in Cambridge in de VS Maar volgens Bot kwam die verwor- Waarom is Griekenland überhaupt één klap uit met tien landen, terwijl pen grondwet in een verkapte vorm Prometheus in de Europese Unie gekomen? dat oorspronkelijk gestager zou Werk toch weer terecht in het Verdrag Bert Bakker Dankzij Frankrijk. Het zit in de gaan. Dat ging te snel, vindt Bot. Het van Lissabon van 2007. Vanaf dat € 29,95 Franse politieke aderen dat je Grie- gevolg ervan is een gebrek aan 1964– 1970 moment kregen zowel de Europese kenland moet helpen. Dat is onge- cohesie. ,,De politieke motivatie was Medewerker Permanente Vertegen- Raad van regeringsleiders als het veer het Franse denken: de Turken het touwtrekken tussen noordelijke woordiging in Brussel Europees Parlement meer macht. zijn slecht en Grieken zijn goed. en zuidelijke landen. Want kijk, we Ook de invloed van de nationale Frankrijk wil zijn zuidflank altijd begonnen met het argument: first- 1970-1973 parlementen op de Europese beslui- sterk hebben: dus Spanje, Portugal past-the-post. Met andere woorden: Medewerker ambassade in Buenos ten is veranderd. Op sommige on- en Griekenland zijn maatjes. Daar- het land dat het meeste geschikt is, Aires in Argentinië derwerpen is die groter geworden, naast heb je de ‘slechte noorderlin- mag er als eerste in. Toen zeiden de op andere kleiner. ,,De facto is de gen’, zoals Nederland en Oostenrijk, Duitsers: we willen in elk geval de 1973–1976 grondwet doorgegaan”, zegt Bot. die het steeds hebben over zuinig zes Oost-Europese landen mee, dus Medewerker nieuwe ambassade in Wel is het ,,hallelujagehalte” ge- zijn, sparen, zorgen dat de begro- Polen, Tsjechië, Hongarije enzo- de DDR schrapt: ,,Eén vlag, één volkslied, de ting op orde is. Wel was het Franse voorts. Want Duitsland is natuurlijk plechtige beloftes dat Europa één idee op zichzelf begrijpelijk dat de nog steeds waakzaam ten aanzien 1986–1989 is.” Zuid-Europese economieën in de van Rusland, en wilde er zeker van Ambassadeur in Ankara, Turkije Gek genoeg beklemtoonde Sy- eurozone kunnen profiteren van de zijn dat de landen die het meeste brand van Haersma Buma, de frac- welvaart in de noordelijke landen geleden hadden onder het Sovjet- 1989-1992 tievoorzitter in de Tweede Kamer en van de reputatie die de eurozone regime onder de veilige koepel van Secretaris-generaal van ministerie van Bots eigen partij, kort geleden heeft. Maar het was Gerrit Zalm die de Europese Unie zouden komen. van Buitenlandse Zaken nog expliciet dat de Europese keer op keer zei: ‘Ja maar, de Grie- Als dat in brokjes zou gaan, was het Grondwet absoluut niet heimelijk is ken zijn niet eerlijk. Hun cijfers risico te groot dat die landen zou- 1992-2003 doorgevoerd. ,,Dan moet hij dat over hun economie zijn niet juist.’ den terugvallen in de invloedssfeer Permanent Vertegenwoordiger bij Verdrag van Lissabon goed doorle- Dat zei hij al voor de euro er was, van de Russen.