ATLAS JACEK HILSZCZAN´ SKI, CEZARY BYSTROWSKI parazytoidów szkodników pierwotnych sosny ATLAS parazytoidów szkodników pierwotnych sosny ISBN 978-83-61633-21-1 ATLAS parazytoidów szkodników pierwotnych sosny JACEK HILSZCZAN´ SKI, CEZARY BYSTROWSKI ATLAS parazytoidów szkodników pierwotnych sosny Wydano na zlecenie Dyrekcji Generalnej Lasów Państwowych Warszawa 2010 © Centrum Informacyjne Lasów Państwowych ul. Bitwy Warszawskiej 1920 r. nr 3, 02-362 Warszawa tel.: (22) 822-49-31, fax: (22) 823-96-79 e-mail:
[email protected] www.lasy.gov.pl Recenzenci prof. dr hab. Agnieszka Draber-Mońko (Muzeum i Instytut Zoologii PAN) prof. dr hab. Tadeusz Kaźmierczak (Katedra Entomologii Leśnej Uniwersytetu Rolniczego w Krakowie) mgr inż. Piotr Gawęda (Zespół Ochrony Lasu w Gdańsku) Redakcja Aleksandra Dominiewska Autorzy zdjęć i rysunków Jacek Hilszczański, Cezary Bystrowski Zdjęcie na 4 stronie okładki: Wojciech Gil Projekt graficzny i redakcja techniczna Bożena Widłaszewska Korekta Elżbieta Kijewska ISBN 978-83-89744-88-3 Przygotowanie do druku ANTER – Poligrafia, ul. Jaracza 8 m. 18, 00-378 Warszawa Druk i oprawa Ośrodek Rozwojowo-Wdrożeniowy Lasów Państwowych w Bedoniu ul. Sienkiewicza 19, 95-020 Andrespol Spis treści Wstęp ................................................................ 7 1. Definicje i terminologia morfologii parazytoidów . 9 2. Zarys biologii i identyfikacja wybranych taksonów parazytoidów . 17 2.1. Błonkówki . 17 2.2. Muchówki . 27 3. Metody zbioru, hodowli i preparowania . 33 3.1. Błonkówki . 33 3.2. Muchówki . 35 4. Zasady używania atlasu . 37 5. Przegląd systematyczny parazytoidów . 38 Rząd: Hymenoptera – błonkówki . 38 Rząd: Diptera – muchówki . 40 6. Opisy gatunków . 43 7. Literatura . 209 Wstęp Jedną z najliczniejszych grup w świecie owadów są parazytoidy należące do rzę- dów błonkówek (Hymenoptera) i muchówek (Diptera).