Kafkas Üniversitesi Kafkas University Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi Institute of Natural and Applied Science Journal Cilt 10, Sayı 2 , 145-161, 2017 Volume 10, Issue 2, 145-161, 2017

Orijinal Makale

Demirdöven Barajı (Pasinler, ) ve Barajı Besleyen Tımar Deresinin Dytiscidae (Coleoptera) Türleri

Kemal DEMİRBAŞ*1, Ömer Köksal ERMAN2

1Atatürk Üniversitesi, Meslek Yüksek Okulu, Horasan, 25800, Erzurum 2Atatürk Üniversitesi, Fen Fakültesi, Biyoloji Bölümü, 25240, Erzurum

(İlk Gönderim / Received: 06. 12. 2017, Kabul / Accepted: 28. 12. 2017, Online Yayın / Published Online: 31. 12. 2017)

Anahtar Kelimeler Özet: Bu çalışmada Erzurum ili, Pasinler ilçesinde bulunan Demirdöven Barajı ile bu Coleoptera, barajı besleyen Tımar Deresi’nin Dytiscidae (Coleoptera) türleri faunistik yönden Dytiscidae, değerlendirilmiş, 10 cinse ait 16 tür, 3 alt tür tespit edilmiştir. Türlerin tümü Tımar Demirdöven Barajı, deresinden tespit edilmiş olup, barajda herhangi bir türe rastlanmamıştır. Tımar Deresi, Erzurum, Türkiye

Dytiscidae (Coleoptera) Species of Demirdöven Dam (Pasinler, Erzurum) and Tımar Stream Flowing into the Dam

Keywords: Abstract: In this research, Dytiscidae (Coleoptera) species living in Demirdöven Dam Coleoptera, and Tımar Stream, located in Pasinler district in , have been Dytiscidae, investigated faunistically. Totally 16 species, and 3 subspecies belonging to 10 genera Demirdöven Dam, were determined. All the species were found in Tımar Stream. No specimens were Tımar Stream, recorded from the dam. Erzurum,

1. GİRİŞ yapabilen” anlamındadır ve dünyada yaklaşık 4260 tür sayısı ile sucul böceklerin Dytiscidae familyası Adephaga alt en büyük ve en yaygın görülen gruplarından takımına aittir. Dytiscidae, Yunanca birini temsil etmektedir (Yee ve ark., 2014). “dytikos” kelimesinden türemiş olup, “dalış

*İlgili yazar: [email protected] 145 Demirdöven Barajı (Pasinler, Erzurum) ve Barajı Besleyen Tımar Deresinin Dytiscidae (Coleoptera) Türleri

Dytiscidae familyası ile ilgili olarak birikintiler, hendekler ve kaynaklar gibi ülkemiz araştırıcıları tarafından gerek fauna lentik habitatlarda da mevcutturlar. Ergin ve tespiti ve gerekse biyolojilerini kapsayan larvaları aynı ortamda bulunurlar. Ditissidler çalışmalar yapılmaktadır (Darılmaz and açık denizlerde ya da oldukça fazla sıcak ve Kıyak, 2006; Darılmaz and Kıyak, 2009; tuzlu sularda bulunmazlar (Spangler, 1981). Darılmaz and Kıyak, 2010; Erman and Ditissid türlerinin yayılışında Erman, 2002; Erman and Erman, 2004; (dağılımında) habitatın, su akışı (lentik ve Erman and Fery, 2006; Erman and Aldemir, lotik), su hızı, sene boyu suyun kalıcılığı, 2010). Bununla birlikte yabancı araştırıcılar sıcaklık, iklim, pH, güneşe maruz kalma tarafından Türkiye’den toplanmış örneklerin derecesi veya gölge derecesi, tuzluluk, besin değerlendirildiği çalışmalar da seviyeleri, vejetasyon miktarı, çürümüş bitki bulunmaktadır. Gerek yabancı ve gerekse birikimi, azot miktarı, doğal ve yapay ülkemiz araştırıcıları tarafından yapılan alanlar, doğal bozulma (örneğin, buz, çalışmalarla, ülkemizden Türkiye ve dünya dalgalar, rüzgar) ve etkileşimler yoluyla faunası için yeni türler tespit edilerek çözünen oksijen, yaşam alanı boyutu Dytiscidae tür sayısı giderek artmaktadır (yüzey alanı ve derinlik), yaşam alanı (Fery and Erman, 2009; Darılmaz and geçmişi ve değişkenliği, yaşam alanında Kıyak, 2010; Hájek and Fikácek, 2010; Fery bulunan diğer sucul böceklerin yoğunluğu, and Hendrich, 2011a; Fery and Hendrich, lentik su yapıları için bir akış veya çıkışın 2011b; Fery and Przewozny, 2011; Hájek ve varlığı gibi değişkenler önemli rol ark., 2011; Hernando ve ark., 2012). oynamaktadır (Foster ve ark., 1990; Yee ve Dytiscidae üyeleri genellikle bütün ark., 2014). sucul habitatlara adapte olmuşlardır (Borror Ülkemizde, barajlar ve bu barajları ve ark., 1981; Spangler, 1981; Nilsson, besleyen nehirler üzerinde yapılan ekolojik, 1996). Derin çukurlarda, ağaç oyuklarında, faunistik ve floristik çalışmalar mevcuttur yaprak sapının üzerindeki suda, sıcak (Aksungur ve ark., 2011; Berkün ve ark., kaynaklar, acı sular, alkali su birikintileri, 2008; Akbulut ve ark., 2008; Topkara ve orman gölleri, bataklıklar, kirli su ark., 2011). birikintileri, içi su dolmuş tekerlek izlerinde Demirdöven Baraj Gölü 1995 yılında ve artezyen kuyularında bile bulunabilirler. su tutmaya başlamış, sulama amaçlı Bununla birlikte; yeraltı suları, nehir ve kurulmuş, yaklaşık olarak 8328 hektar alanı akıntıların kenarları, kaynakla beslenen sulayan Tımar Deresi’nden beslenen bir küçük dereler gibi habitatların yanı sıra, göldür (Şekil 1). Dolgu tipi kil çekirdekli birçoğu sığ, yabani otları bol olan göller, kum-çakıl dolgudur. Barajın zemin

146

DEMİRBAŞ, ERMAN yapısından kaynaklı olarak barajda niceliği üzerine etkilerini araştırmak vejetasyona rastlanmamıştır. Tımar Deresi amacıyla bu çalışma yapılmıştır. 103km2’lik bir alandan yağış toplayan, yılda ortalama 54.700.000 m3 su taşıyan, iki ayrı 2. MATERYAL VE METOT koldan oluşan ve baraja ulaşmadan yaklaşık 5 km önce bu iki kolun birleşerek tek bir Örnekler; Erzurum ili Pasinler dereyi oluşturması ile meydana gelen bir ilçesinde bulunan Demirdöven Barajı’nın deredir. sığ kesimlerinden, barajı besleyen Tımar Ana kolun akış hızı ve taşıdığı su Deresi ve kollarından, baraj çıkış kanalından miktarı yan kola göre oldukça yüksektir. ve yaz aylarında Tımar Deresi’nin sularının Ana kolunda su seviyesi yazları oldukça azalmasıyla oluşan su birikintilerinden düşmektedir. Ana koldan sulama amaçlı olmak üzere 10 farklı istasyondan (Tablo 1), kanallar açılmıştır ve bu kanallar yaz Nisan 2015-Kasım 2015 tarihleri arasında, aylarında çok az su taşımaktadır. Bazıları ise gözenek çapı 1mm olan elek, kepçe, süzgeç su birikintileri, sazlıklar ve bataklıklar ve ağ kullanılarak toplanmıştır. oluşturmuştur. Yan koldaki su seviyesi Arazi çalışmalarında toplanan ilkbaharda eriyen kar suları ile artış gösterse örnekler %70’lik alkol içerisinde muhafaza de, genel olarak debisi düşüktür. Hatta bazı edilerek laboratuvara getirilmiş, sonra yıllar yaz aylarında kuruyarak küçük su örnekler üzerindeki çamur ve diğer birikintileri halini alır. Derenin zemin maddeler, ince fırçalar yardımıyla yapısı değişiklik göstermekle birlikte kumlu, uzaklaştırılarak, temizlenmiştir. Örnekler çakıllı veya çamurludur. yumuşatıldıktan sonra, aedeagusları Ülkemiz barajlarındaki ditissid stereomikroskop altında diseksiyon iğneleri çeşitliliği üzerine yapılan araştırmalar sınırlı kullanılarak çıkartılmıştır. Teşhisi yapılan sayıdadır. Barajı besleyen derelerdeki örnekler uygun şekilde etiketlenerek, ditissid varlığı ile barajdaki ditissid muhafaza edilmek üzere Atatürk varlığının karşılaştırılması, baraj ve dere Üniversitesi Zooloji Müzesine konulmuştur. habitat farklılıklarının ditissid çeşitliliği ve

147

Demirdöven Barajı (Pasinler, Erzurum) ve Barajı Besleyen Tımar Deresinin Dytiscidae (Coleoptera) Türleri

Şekil 1. Araştırma alanının haritası ve örnekleme istasyonları Tablo 1. Araştırma bölgesinde örnekleme yapılan istasyonlar ve özellikleri Kısaltma Örnekleme Alanları Rakım Koordinatlar L-1 Tımarlı Deresi Ana Kol Birleşme Noktasının 2 km 1957 m 40°06'03.3"N Kuzeyi 41°44'59.7"E L-2 Tımarlı Deresi Ana Kol ve Yan Kol Birleşme Noktası 1909 m 40°05'20.6"N 41°44'20.0"E L-3 Tımarlı Deresi Ana Koldan Beslenen Sulama Kanalları 40°05'27.4"N ve Birikintilerin Bulunduğu Bölge 1915 m 41°44'27.8"E L-4 Tımarlı Deresi Soldaki Yan Kol 1942 m 40°05'27.3"N 41°44'03.0"E L-5 Tımarlı Deresi Regülatörü 1882 m 40°04'54.0"N 41°44'01.2"E L-6 Demirdöven Barajı’na Tımar Deresi’nin Döküldüğü 1807 m 40°03'39.3"N Kuzey Bölge 41°43'39.8"E L-7 Demirdöven Barajı Doğu Bölgesi 1804 m 40°02'42.2"N 41°44'31.2"E L-8 Demirdöven Barajı Batı Bölgesi 1797 m 40°02'52.9"N 41°43'33.8"E L-9 Demirdöven Barajı Güney Bölgesi 1790 m 40°02'22.2"N 41°43'56.8"E L-10 Demirdöven Barajı Tahliye Kanalı 1724 m 40°01'48.0"N 41°44'14.4"E

148

DEMİRBAŞ, ERMAN

3. BULGULAR Kırşehir, Kilis, Konya, Kütahya, Manisa, Sakarya (Adapazarı), Tokat, Trabzon, 3.1. Altfamilya: LACCOPHILINAE Gistel Zonguldak (Darılmaz and Kıyak, 2009, 1856 Darılmaz ve ark., 2010; Topkara and Balık, 2010; Topkara ve Ustaoğlu, 2014; Darılmaz ve Cins: Laccophilus Leach, 1815 ark., 2015). Laccophilus hyalinus (De Geer, 1774) İncelenen Örnekler ve Lokalite Bilgileri: 1♂, Laccophilus minutus (Linnaeus, 1758) 4♀♀, L-1; 1♂, 1♀, L-2; 2♀♀, L-3; 1♂, 1♀, L- İncelenen Örnekler ve Lokalite Bilgileri: 1♂, 4; 1♀, L-5. 1♀, L-1; 1♀, L-5. YAYILIŞI YAYILIŞI Dünya: Avrupa: Azerbaycan, Arnavutluk, Dünya: Avrupa: Azerbaycan, Arnavutluk, Ermenistan, Avusturya, Belçika, Bosna Ermenistan, Avusturya, Belçika, Bosna Hersek, Bulgaristan, Belarus, Hırvatistan, Çek Hersek, Bulgaristan, Belarus, Hırvatistan, Çek Cumhuriyeti, Danimarka, Estonya, Finlandiya, Cumhuriyeti, Danimarka, Estonya, Finlandiya, Fransa, (Korsika, Monaco), Büyük Britanya, Fransa (Korsika, Monaco), Büyük Britanya, Almanya, Gürcistan, Yunanistan, Macaristan, Almanya, Gürcistan, Yunanistan, Macaristan, İrlanda, İtalya, Letonya, Litvanya, İrlanda, İtalya, Letonya, Litvanya, Lüksemburg, Malta, Makedonya, Moldova, Lüksemburg, Malta, Makedonya, Moldova, Karadağ, Hollanda, Norveç, Polonya, Portekiz, Karadağ, Hollanda, Norveç, Polonya, Portekiz, Romanya, Rusya, (Kuzey Avrupa Bölgesi, Romanya, Rusya (Kuzey Avrupa Bölgesi, Güney Avrupa Bölgesi), Slovakya, Slovenya, Güney Avrupa Bölgesi), Slovakya, Slovenya, İspanya, İsveç, İsviçre, Ukrayna, Eski İspanya, İsveç, İsviçre, Ukrayna, Eski Yugoslavya. Kuzey Afrika: Cezayir, Kanarya Yugoslavya. Kuzey Afrika: Cezayir, Libya, Adaları, Mısır, Libya, Fas (Batı Sahra), Tunus. Fas (Batı Sahra), Tunus. Asya: Afganistan, Asya: Kıbrıs, İran, Irak, İsrail, Kırgızistan, Çin (Xinjiang (Sinkiang) Yunnan), İran, Irak, Lübnan, Rusya (Doğu Sibirya, Batı Sibirya), İsrail, Ürdün, Kashmir (Hindistan), Kırgızistan, Suriye, Türkmenistan, Türkiye, Özbekistan Kazakistan, Moğolistan, Pakistan, Rusya (Nilsson and Hájek, 2017). (Doğu Sibirya, Batı Sibirya), Suriye, Türkiye: Adana, Ankara, Antalya, Artvin, Tacikistan, Türkmenistan, Türkiye, Özbekistan. Aydın, Balıkesir, Bolu, Burdur, Bursa, Çorum, Oriental Bölge (Nilsson and Hájek, 2017). Çankırı, Düzce, Erzurum, Eskişehir, Giresun, Türkiye: Afyon, Aksaray, Amasya, Ankara, Isparta, İçel, İzmir, İzmit (Kocaeli) Kars, Antalya, Artvin, Aydın, Balıkesir, Bayburt,

149

Demirdöven Barajı (Pasinler, Erzurum) ve Barajı Besleyen Tımar Deresinin Dytiscidae (Coleoptera) Türleri

Bolu, Burdur, Bursa, Çorum, Erzurum, Bhutan, Çin [Guizhou (Kweichow)], Guangxi Eskişehir, Gümüşhane, Isparta, İzmit (Kocaeli), (Kwangsi), Heilongjiang (Heilungkiang), İzmir, Kastamonu, Kayseri, Konya, Manisa, Henan (Honana), Jilin (Kirin), Liaoning, Ordu, Rize, Samsun, Sinop, Sivas, Tokat, Sichuan (Szechwan), Yunnan, Kıbrıs, Trabzon, Toros Dağları, Yozgat (Darılmaz and Hindistan (Himachal Pradesh Eyaleti), İran, Kıyak, 2009; Darılmaz ve ark., 2010; Topkara Irak, İsrail, Kashmir (Hindistan), Kırgızistan, and Balık, 2010; Darılmaz ve ark., 2015). Kazakistan, Lübnan, Moğolistan, Kuzey Kore, Nepal, Pakistan, Rusya (Doğu Sibirya, Batı 3.2. Altfamilya: HYDROPORINAE Aube Sibirya), Suudi Arabistan, Kuzey Kore, Mısır: 1836 Sinai, Suriye, Tacikistan, Türkmenistan, Türkiye, Uttar Pradesh (Hindistan),

Tribus: BIDESSINI Sharp, 1882 Özbekistan. Oriental Bölge (Nilsson and Cins: Hydroglyphus Motschulsky, 1853 Hájek, 2017). Hydroglyphus geminus (Fabricius, 1792) Türkiye: Adana, Afyon, Aksaray, Ankara, İncelenen Örnekler ve Lokalite Bilgileri: 1♂, Antalya, Artvin, Aydın, Balıkesir, Bayburt, 2♀♀, L-1; 2♀♀, L-2; 1♂, L-5. Bolu, Bursa, Çorum, Denizli, Edirne, YAYILIŞI Erzurum, Eskişehir, Giresun, Gümüşhane, Dünya: Avrupa: Azerbaycan, Arnavutluk, Isparta, İçel, İzmir, Kastamonu, Kayseri, Ermenistan, Avusturya, Belçika, Bosna Konya, Kilis, Manisa, Muğla, Ordu, Rize, Hersek, Bulgaristan, Belarus, Hırvatistan, Çek Samsun, Tokat, Trabzon, Yozgat (Darılmaz Cumhuriyeti, Danimarka, Estonya, Finlandiya, and Kıyak, 2009; Darılmaz ve ark., 2010; Fransa, (Korsika, Monaco), Büyük Britanya, Darılmaz ve ark., 2015; Topkara ve Ustaoğlu, Almanya, Gürcistan, Yunanistan, Macaristan, 2015). İtalya, Letonya, Lihtenşitayn, Litvanya, Lüksemburg, Makedonya, Moldova, Karadağ, Tribus: HYDROPORINI Aubé, 1836 Hollanda, Norveç, Polonya, Portekiz, Alttribus: Deronectina Galewski, 1994 Romanya, Rusya (Orta Avrupa Bölgesi, Kuzey Cins: Oreodytes Seidlitz, 1887 Avrupa Bölgesi, Güney Avrupa Bölgesi), Oreodytes septentrionalis (Gyllenhal, 1826) Sırbistan, Slovakya, Slovenya, İspanya, İsveç, İncelenen Örnekler ve Lokalite Bilgileri: İsviçre, Türkiye, Ukrayna. Kuzey Afrika: 1♂, 1♀, L-2; 1♂, L-4. Cezayir, Kanarya Adaları, Mısır, Libya, Fas (Batı Sahra), Tunus. Asya: Afganistan,

150

DEMİRBAŞ, ERMAN

YAYILIŞI YAYILIŞI Dünya: Avrupa: Avusturya, Çek Cumhuriyeti, Dünya: Asya: Türkiye (Nilsson and Hájek Finlandiya, Fransa (Korsika, Monaco), Büyük 2017). Britanya, Almanya, İrlanda, İtalya, Karadağ, Türkiye: Erzurum, Şırnak (Erman ve ark., Norveç, Polonya, Portekiz, Rusya (Kuzey 2007; Darılmaz and Kıyak, 2009). Avrupa Bölgesi), Slovenya, İspanya, İsveç, İsviçre. Asya: Moğolistan, Rusya (Doğu Cins: Nebrioporus Régimbart, 1906 Sibirya, Batı Sibirya),Türkiye (Nilsson and Nebrioporus stearinus stearinus (Kolenati, Hájek, 2017). 1845) Türkiye: Aksaray, Erzurum, Trabzon İncelenen Örnekler ve Lokalite Bilgileri: (Darılmaz and Kıyak, 2009, Topkara and 56♂♂, 64♀, L-4. Ustaoğlu, 2011). YAYILIŞI Dünya: Avrupa: Azerbaycan, Ermenistan. Oreodytes davisii davisii (Curtis, 1831) Kuzey Afrika: Mısır. Asya: Afganistan, İran, İncelenen Örnekler ve Lokalite Bilgileri: İsrail, Lübnan, Suriye, Türkiye (Nilsson and 1♂, 1♀, L-1; 1♂, 1♀, L-4. Hájek, 2017). YAYILIŞI Türkiye: Antalya, Artvin, Çorum, Elazığ, Dünya: Avrupa: Arnavutluk, Ermenistan, Erzurum, Isparta, İçel, İzmir, Konya, Trabzon Avusturya, Bosna Hersek, Bulgaristan, (Darılmaz and Kıyak, 2009; Darılmaz ve ark., Hırvatistan, Çek Cumhuriyeti, Fransa (Korsika, 2010). Monaco), Büyük Britanya, Almanya, Gürcistan, Yunanistan, İrlanda, İtalya, Nebrioporus airumlus (Kolenati, 1845) Karadağ, Polonya, Slovakya, Slovenya, İsviçre, İncelenen Örnekler ve Lokalite Bilgileri: Ukrayna. Asya: Türkiye (Nilsson and Hájek, 2♂♂, 2♀♀, L-1; 1♂, 2♀♀, L-2; 4♂♂, 5♀♀, 2017). L-3; 1♂, 2♀♀, L-5. Türkiye: Antalya, Artvin, Erzurum, Rize YAYILIŞI (Darılmaz and Kıyak, 2009). Dünya: Avrupa: Azerbaycan, Ermenistan, Gürcistan, Polonya, Rusya (Güney Avrupa Cins: Deronectes Sharp, 1882 Bölgesi), Ukrayna. Asya: Afganistan, Çin Deronectes hakkariensis Wewalka, 1989 [Beijing (Peking veya Peiping)], Gansu İncelenen Örnekler ve Lokalite Bilgileri: 2♀, (Kansu), Guizhou (Kweichow), Hebei (Hopeh), L-4. Heilongjiang (Heilungkiang), Henan (Honana),

151

Demirdöven Barajı (Pasinler, Erzurum) ve Barajı Besleyen Tımar Deresinin Dytiscidae (Coleoptera) Türleri

Jiangsu (Kiangsu), Liaoning, Nei Mongol (İç Lübnan, Mısır (Sinai), Suriye, Türkiye (Nilsson Moğolistan), Sichuan (Szechwan), Shaanxi and Hájek, 2017). (Shensi), Shanghai, Shandong (Shantung), Türkiye: Aksaray, Amasya, Ankara, Antalya, Xinjiang (Sinkiang), Yunnan), Hindistan, Artvin, Bayburt, Bursa, Çorum, Erzurum, (Himachal Pradesh Eyaleti) İran İsrail Kashmir Eskişehir, Giresun, Gümüşhane, Isparta, İçel, (Hindistan) Kırgızistan Kazakistan Moğolistan, İzmir, Kayseri, Ordu, Van, Tokat, Trabzon, Pakistan, Rusya (Doğu Sibirya), Tacikistan, Yozgat (Darılmaz and Kıyak, 2009; Darılmaz Türkmenistan, Türkiye, Özbekistan (Nilsson ve ark., 2010; Darılmaz ve ark., 2015). and Hájek 2017). Türkiye: Artvin, Erzurum, Giresun, Alttribus: HYDROPORINA Aubé, 1836 Gümüshane, Kars, Tokat, Van (Darılmaz and Cins: Hydroporus Clairville, 1806 Kıyak, 2009; Darılmaz ve ark., 2015). Hydroporus marginatus (Duftschmid, 1805) İncelenen Örnekler ve Lokalite Bilgileri: Cins: Scarodytes Gozis, 1914 4♂♂, 5♀♀, L-1; 2♂♂, 3♀♀, L-2; 1♂, 1♀, L- Scarodytes halensis (Fabricius, 1787) 3; 2♂♂, 4♀♀, L-4; 2♀♀, L-5. İncelenen Örnekler ve Lokalite Bilgileri: 1♂, YAYILIŞI 2♀♀, L-1; 1♀, L-2; 1♂, L-3; 1♂, 3♀♀, L-4. Dünya: Avrupa: Arnavutluk, Ermenistan, YAYILIŞI Avusturya, Belçika, Bosna Hersek, Dünya: Avrupa: Arnavutluk, Ermenistan, Bulgaristan, Hırvatistan, Çek Cumhuriyeti, Avusturya, Belçika, Bosna Hersek, Fransa (Korsika, Monaco), Büyük Britanya, Bulgaristan, Belarus, Hırvatistan, Çek Almanya, Gürcistan, Yunanistan, Macaristan, Cumhuriyeti, Danimarka, Estonya, Finlandiya, İtalya, Makedonya, Hollanda, Polonya, Rusya Fransa (Korsika, Monaco), Büyük Britanya, (Güney Avrupa Bölgesi), Sırbistan, Slovakya, Almanya, Gürcistan, Yunanistan, Macaristan, Slovenya, İspanya, İsviçre, Türkiye, Ukrayna. İtalya, Letonya, Litvanya, Lüksemburg, Kuzey Afrika: Cezayir, Fas (Batı Sahra). Makedonya, Moldova, Karadağ, Hollanda, Asya: İran, İsrail, Kazakistan, Türkiye (Nilsson Norveç, Polonya, Portekiz, Romanya, Rusya and Hájek, 2017). (Orta Avrupa Bölgesi, Kuzey Avrupa Bölgesi, Türkiye: Ankara, Bayburt, Çorum, Erzurum, Güney Avrupa Bölgesi), Slovakya, Slovenya, Gümüşhane, Kars, Konya, Muğla, Ordu, İspanya, İsveç, İsviçre, Ukrayna, Eski Samsun, Sivas, Trabzon, Tokat (Darılmaz and Yugoslavya. Kuzey Afrika: Cezayir, Mısır, Kıyak, 2009; Darılmaz ve ark., 2010; Darılmaz Fas (Batı Sahra), Tunus. Asya: İran, İsrail, ve ark., 2015).

152

DEMİRBAŞ, ERMAN

Hydroporus discretus discretus Fairmaire YAYILIŞI and Brisout, 1859 Dünya: Avrupa: Ermenistan, Bulgaristan, İncelenen Örnekler ve Lokalite Bilgileri: 1♂, Gürcistan, Yunanistan, Rusya (Güney Avrupa 1♀, L-1; 1♂, 1♀, L-4. Bölgesi). Asya: Türkiye (Nilsson and Hájek YAYILIŞI 2017). Dünya: Avrupa: Arnavutluk, Avusturya, Türkiye: Ankara, Artvin, Erzurum, Belçika, Bosna Hersek, Bulgaristan, Belarus, Gümüşhane, Kars, Kastamonu, Rize (Darılmaz Hırvatistan, Çek Cumhuriyeti, Danimarka, and Kıyak, 2009; Darılmaz ve ark., 2015). Estonya, Finlandiya, Fransa (Korsika, Monaco), Büyük Britanya, Almanya, Hydroporus kozlovskii Zaitzev, 1927 Gürcistan, Yunanistan, Macaristan, İrlanda, İncelenen Örnekler ve Lokalite Bilgileri: 1♀, İtalya, Letonya, Lihtenşitayn, Litvanya, L-1. Lüksemburg, Makedonya, Karadağ, Hollanda, YAYILIŞI Norveç, Polonya, Portekiz, Romanya, Rusya Dünya: Avrupa: Ermenistan, Bulgaristan, (Orta Avrupa Bölgesi, Kuzey Avrupa Bölgesi, Gürcistan, Makedonya, Romanya, Rusya Güney Avrupa Bölgesi), Sırbistan, Slovakya, (Güney Avrupa Bölgesi). Asya: İran, Lübnan, Slovenya, İspanya, İsveç, İsviçre, Ukrayna. Türkiye (Nilsson and Hájek, 2017). Kuzey Afrika: Fas (Batı Sahra). Asya: Türkiye: Antalya, Artvin, Denizli, Erzincan, Afganistan, Çin [Xinjiang (Sinkiang)], Kıbrıs, Erzurum, Gümüşhane, Kars, Kayseri, Muş, İran, Kashmir (Hindistan), Nepal, Pakistan, Rize (Darılmaz and Kıyak, 2009; Topkara ve Rusya (Doğu Sibirya), Türkiye (Nilsson and Ustaoğlu, 2015). Hájek, 2017). Türkiye: Artvin, Bayburt, Erzurum, 3.3. Altfamilya: DYTISCINAE Leach 1815 Gümüşhane, Iğdır, Ordu, Rize, Samsun, Tokat, Trabzon (Darılmaz and Kıyak, 2009; Darılmaz Tribus: DYTISCINI Leach 1815 ve ark., 2015). Cins: Dytiscus Linnaeus, 1758 Dytiscus persicus Wehncke, 1876 Hydroporus thracicus Guéorguiev, 1966 İncelenen Örnekler ve Lokalite Bilgileri: 1♂, İncelenen Örnekler ve Lokalite Bilgileri: L-3. 3♂♂, 2♀♀, L-1; 1♂, 1♀, L-2; 2♂♂, 1♀, L-3. YAYILIŞI Dünya: Avrupa: Ermenistan, Gürcistan Rusya (Güney Avrupa Bölgesi), Ukrayna. Asya:

153

Demirdöven Barajı (Pasinler, Erzurum) ve Barajı Besleyen Tımar Deresinin Dytiscidae (Coleoptera) Türleri

Afganistan, İran, Türkiye, Özbekistan (Nilsson YAYILIŞI and Hájek, 2017). Dünya: Avrupa: Azerbaycan, Arnavutluk, Türkiye: Erzurum (Darılmaz and Kıyak, Ermenistan, Avusturya, Belçika, Bosna 2009). Hersek, Bulgaristan, Belarus, Hırvatistan, Çek Cumhuriyeti, Fransa (Korsika, Monaco), 3.4. Alt Familya: AGABINAE Thomson Büyük Britanya, Almanya, Gürcistan, 1867 Yunanistan, Macaristan, İrlanda, İtalya, Lihtenşitayn, Lüksemburg, Makedonya, Tribus: AGABINI Thomson, 1867 Karadağ, Hollanda, Polonya, Portekiz, Cins: Platambus Thomson, 1859 Romanya, Rusya (Orta Avrupa Bölgesi, Güney Platambus lunulatus (Fischer von Waldheim, Avrupa Bölgesi), Sırbistan, Slovakya, 1829) Slovenya, İspanya, İsviçre, Ukrayna. Kuzey İncelenen Örnekler ve Lokalite Bilgileri: Afrika: Cezayir, Kanarya Adaları, Mısır, 2♂♂, 2♀♀, L-1; 4♂♂, 3♀♀, L-2; 5♂♂, 7♀♀, Libya, Fas (Batı Sahra), Tunus, Asya: L-3; 3♂♂, 3♀♀, L-4; 3♂♂, 2♀♀, L-5. Afganistan, Çin [Sichuan (Szechwan) Xinjiang YAYILIŞI (Sinkiang)], Kıbrıs, Hindistan (Himachal Dünya: Avrupa: Azerbaycan, Ermenistan, Pradesh Eyaleti), İran, Irak, İsrail, Ürdün, Gürcistan, Yunanistan, Rusya (Güney Avrupa Kashmir (Hindistan), Kırgızistan, Lübnan, Bölgesi), Türkiye. Kuzey Afrika: Mısır. Pakistan, Rusya (Batı Sibirya), Suudi Asya: İran, Lübnan, Türkiye (Nilsson and Arabistan, Mısır (Sinai), Suriye, Türkmenistan, Hájek, 2017). Türkiye, Özbekistan, Yemen (Nilsson and Türkiye: Ankara, Artvin, Bursa, Çorum, Hájek, 2017). Erzurum, Giresun, Gümüşhane, İçel, , Türkiye: Adana, Afyon, Aksaray, Ankara, Kayseri, Niğde, Rize, Trabzon, Tunceli, Artvin, Bayburt, Bilecik, Bursa, Çankırı, Yozgat (Darılmaz and Kıyak, 2009; Darılmaz Çorum, Erzurum, Giresun, Gümüşhane, ve ark., 2010; Darılmaz ve ark., 2015). Isparta, İçel, İzmir, Kastamonu, Rize, Sakarya, Trabzon, Yozgat, Toros Dağları (Adana), Cins: Agabus Leach, 1817 Karaboğa Dağı (Elazığ veya Bingöl) (Darılmaz Agabus biguttatus (Olivier, 1795) and Kıyak, 2009; Darılmaz ve ark., 2010; İncelenen Örnekler ve Lokalite Bilgileri: 1♀, Darılmaz ve ark., 2015). L-1; 1♀, L-2; 1♂, 3♀♀, L-3; 3♀♀, L-4; 3♂♂, 2♀♀, L-5.

154

DEMİRBAŞ, ERMAN

Agabus nebulosus (Forster, 1771) YAYILIŞI İncelenen Örnekler ve Lokalite Bilgileri: 1♂, Dünya: Avrupa: Azerbaycan, Arnavutluk, L-3. Andora, Ermenistan, Avusturya, Azor Adaları, YAYILIŞI Belçika, Bosna Hersek, Bulgaristan, Belarus, Dünya: Avrupa: Azerbaycan, Arnavutluk, Hırvatistan, Çek Cumhuriyeti, Danimarka, Ermenistan, Avusturya, Belçika, Bosna Hersek, Estonya, Faeroe Adaları, Finlandiya, Fransa Bulgaristan, Hırvatistan, Çek Cumhuriyeti, (Korsika, Monaco), Büyük Britanya, Almanya, Danimarka, Estonya, Fransa (Korsika, Gürcistan, Yunanistan, Macaristan, İzlanda, Monaco), Büyük Britanya, Almanya, İrlanda, İtalya, Letonya, Lihtenşitayn, Gürcistan, Yunanistan, Macaristan, İrlanda, Litvanya, Lüksemburg, Makedonya, Karadağ, İtalya, Letonya, Litvanya, Lüksemburg, Malta, Hollanda, Norveç, Polonya, Portekiz, Makedonya, Karadağ, Hollanda, Norveç, Romanya, Rusya (Orta Avrupa Bölgesi, Kuzey Polonya, Portekiz, Romanya, Rusya (Orta Avrupa Bölgesi, Güney Avrupa Bölgesi), Avrupa Bölgesi, Güney Avrupa Bölgesi), Sırbistan, Slovakya, Slovenya, İspanya, İsveç, Slovakya, Slovenya, İspanya, İsveç, İsviçre, İsviçre, Türkiye, Ukrayna. Kuzey Afrika: Türkiye, Eski Yugoslavya. Kuzey Afrika: Cezayir, Libya, Fas (Batı Sahra), Tunus. Asya: Cezayir, Kanarya Adaları, Mısır, Libya, Fas Afganistan, Çin [Xinjiang (Sinkiang)], Kıbrıs, (Batı Sahra), Madeira Adaları, Tunus. Asya: İran, İsrail, Kashmir (Hindistan), Kırgızistan, Kıbrıs, İran, İsrail, Ürdün, Lübnan, Suriye, Kazakistan, Lübnan, Rusya (Batı Sibirya) Türkmenistan, Türkiye (Nilsson and Hájek, Suriye, Türkmenistan, Türkiye, Özbekistan 2017). "Manchuria Bölgesi". Afrotropikal Bölge Türkiye: Afyon, Ankara, Antalya, Aydın, (Nilsson and Hájek, 2017). Burdur, Bursa, Denizli, İstanbul, İzmir, Muğla, Türkiye: Ankara, Antalya, Artvin, Balıkesir, Samsun, Sinop, Toros Dağları (Darılmaz and Bursa, Denizli, Erzurum, Giresun, Gümüşhane, Kıyak, 2009; Hızarcıoğlu ve ark., 2010). Isparta, İçel, İstanbul, İzmir, Kars, Kastamonu, Kayseri, Kocaeli, Konya, Muğla, Ordu, Rize Agabus bipustulatus (Linnaeus, 1767) Van, Trabzon, Toros Dağları (Darılmaz and İncelenen Örnekler ve Lokalite Bilgileri: Kıyak, 2009; Hızarcıoğlu ve ark., 2010; 2♂♂, 3♀♀, L-1; 4♂♂, 4♀♀, L-2; 8♂♂, Topkara ve Ustaoğlu, 2014; Darılmaz ve ark., 13♀♀, L-3; 1♂, L-10. 2015).

155

Demirdöven Barajı (Pasinler, Erzurum) ve Barajı Besleyen Tımar Deresinin Dytiscidae (Coleoptera) Türleri

Bulunan türlerin tümü Tımarlı deresinden Agabus paludosus (Fabricius, 1801) tespit edilmiştir. Baraj gölünün kuzey, güney, İncelenen Örnekler ve Lokalite Bilgileri: doğu ve batı kısımlarından örnekleme 2♂♂, 5♀♀, L-1; 1♂, 4♀♀, L-2; 5♂♂, 10♀♀, yapılmasına rağmen herhangi bir türe L-3. rastlanmamıştır. Barajın tahliye kanalından ise YAYILIŞI sadece 1 örnek elde edilebilmiştir. Dünya: Avrupa: Ermenistan, Avusturya, Çalışmanın yapıldığı alanda tespit Belçika, Bosna Hersek, Bulgaristan, Belarus, edilen türler, genel olarak Türkiye’de yaygın Hırvatistan, Çek Cumhuriyeti, Danimarka, olan türlerdir ve Erman ve ark. (2007) ile Estonya, Finlandiya, Fransa (Korsika, Erman (2000)’ın yaptığı çalışmada da tespit Monaco), Büyük Britanya, Almanya, edilmiştir. Erman ve ark. (2007) ve Erman Gürcistan, Yunanistan, Macaristan, İrlanda, (2000) tarafından aynı alanda, dişisi ilk kez İtalya, Letonya, Litvanya, Lüksemburg, tespit edilen D. hakkariensis türü tekrar tespit Karadağ, Hollanda, Norveç, Polonya, Portekiz, edilmiştir. Romanya, Rusya (Orta Avrupa Bölgesi, Kuzey Topkara ve ark. (2011) Tahtalı Baraj Avrupa Bölgesi, Güney Avrupa Bölgesi), havzasında yaptıkları çalışmada Dytiscidae Sırbistan, Slovakya, Slovenya, İspanya, İsveç, familyasına ait 10 tür ve 4 alt tür tespit İsviçre, Ukrayna. Asya: Rusya (Batı Sibirya), etmişlerdir. Gönen çayında Topkara ve Türkiye (Nilsson and Hájek, 2017). Ustaoğlu (2014)’nun yaptığı çalışmada ise Türkiye: Artvin, Ankara, Erzurum, Rize, Dytiscidae familyasına ait 11 tür ve 1 alt tür Yozgat (Darılmaz and Kıyak, 2009; Darılmaz tespit edilmiştir. ve ark., 2010). Özelikle büyük barajlar ve bağlantılı HES projeleri, yapıldıkları alandaki ekolojik 4. TARTIŞMA VE SONUÇ dengeyi en geniş çapta ve bir daha eskisi gibi işlemeyecek şekilde bozan ya da tamamen yok Erzurum ili, Pasinler ilçesinde bulunan eden tesislerdir. Örneğin, barajların su tutmaya Demirdöven Barajı ve bunu besleyen Tımar başlaması ile mansap tarafında belirli sürelerde Deresi’nin Dytiscidae türlerini belirlemek akan su miktarında azalma ile burada yaşayan üzere yapılan bu çalışmada 10 cinse ait 16 tür sucul yaşam ciddi şekilde etkilenmektedir ve 3 alt tür tespit edilmiştir. Tımarlı deresinden (UÇEP, 1997). 5, Demirdöven Barajından 4, Baraj çıkışından Barajların ve rezervuarların inşası tatlı ise 1 istasyondan örnekleme yapılmıştır. sulardaki biyolojik çeşitliliği çeşitli şekillerde

156

DEMİRBAŞ, ERMAN

etkiler. Ekosistemde en tehlikede olan canlılar çözünmüş gaz miktarının, ağır metal ve mineral tatlısu organizmalarıdır. Barajlar bu tehlikenin konsantrasyonları gibi fiziko-kimyasal başlıca sebeplerinden biri olup, verdikleri parametrelerin değişmesi tatlı su zararın en büyük kısmı nehirlerin doğal akış organizmalarını etkileyen başlıca düzenlerini bozmalarından ve su canlılarının sebeplerdendir (Berkün ve ark., 2008). göç yollarını tıkamalarından Sıcaklık, suyun viskozite ve derişimini kaynaklanmaktadır. Sudaki yaşam için önemli değiştirmesi, su ortamında meydana gelen olan bu doğal akış değerleri baraj yapımından biyokimyasal olayların hızını, buna bağlı sonra ekolojik değerini yitirmekte ve canlıların olarak canlıda meydana gelen fizyolojik hareketliliğinin düzeni bozulmaktadır. olayları ve gazların çözünürlüğünü etkilemesi Hidrolojik etkiler akarsuyun akış rejimi ve bakımından sucul canlılar için önemli bir fiziko-kimyasal parametrelerin değişmesi ile parametredir (Kırankaya ve Ekmekçi, 2005). ortaya çıkmaktadır. Baraj göl su kalitesinde Akbulut ve ark. (2008) Karasu nehrinde meydana gelen değişimler sucul canlı yaşamını yaptıkları çalışmada, baraj yapımından sonra, değiştirmektedir (Berkün ve ark., 2008). Önceki yıllarda Karasu nehrinde yaşayan Baraj ve HES sistemlerinin inşaat birçok canlı türünün yaşamlarını sürdürebilmek aşamasında akarsu yatağının değiştirilmesi, için yan kollara geçmek zorunda kaldığını ya sürekli bulanıklık yaratılması, kullanılan da ortadan kalktığını ve Kemaliye çevresinde çimento ve katkı maddelerinin suya karışması, Karasu Nehrinin habitat yapısındaki bu sucul canlıların hareketini engelleyen yapılar, değişimin, insan eli ile oluşturulan yapıların tünel sistemleri ve drenajlar ile akarsu sistemdeki etkilerinin görülmesi açısından bir yatağında suyun neredeyse tamamının enerji örnek teşkil ettiğini bildirmişlerdir. kullanımı için kullanılması ve can suyu olarak Barajların yapımı, yukarıda belirtilen bırakılan miktarda oluşan kesintiler etkileşim çalışmalarda da belirtildiği üzere, bulunduğu olarak sayılabilir (Aksungur ve ark., 2011). bölgedeki ekolojik dengeyi ve biyolojik Nehir tipi HES tesislerinin, öncelikle çeşitliliği önemli ölçüde etkilemektedir. Akarsu üzerinde inşa edileceği akarsuyun su ile baraj gölündeki suyun akış rejimi ve fiziko- miktarında ve akım rejiminde değişimler kimyasal değişiklikler burada yaşayan sucul yaratacağından, bu akarsularda yaşayan sucul canlıların yaşam koşullarını değiştirmektedir. canlıların ve dere kenarı vejetasyonunun Demirdöven Barajı’nda vejetasyona önemli derecede etkileneceği açıktır (Özalp ve rastlanmamıştır. Vejetasyonun olmaması, baraj ark., 2010). Su akış hızının, sıcaklığının, sularının sıcaklığı, suyun akış hızı ve çeşitli

157

Demirdöven Barajı (Pasinler, Erzurum) ve Barajı Besleyen Tımar Deresinin Dytiscidae (Coleoptera) Türleri

ekolojik faktörlerin akarsulara göre farklı Nehı̇ r Tı̇ pı̇ Hı̇ droelektrı̇ k Santrallerı̇ nı̇ n olmasından dolayı barajda herhangi bir sucul Sucul Ekosı̇ steme Etkı̇ sı̇ : Trabzon Örneğı̇ . kınkanatlı tespit edilememiştir. Derenin zemin Journal of Fisheries Sciences, 5(1), 79-92. yapısı ise değişiklik göstermekle birlikte, farklı Berkün M., Aras E., Koç T. (2008). Barajların yerlerinde farklı habitat çeşitliliği ve Hidroelektrik Santrallerin Nehir Ekolojisi bulunmasından dolayı kumlu, çakıllı veya Üzerinde Oluşturduğu Etkiler. TMH- çamurludur. Barajın üst bölümlerinde Tımar Türkiye Mühendislik Haberleri, 452(6), 41- Deresinin doğal yapısının genel olarak 48. bozulmaması, suyun akış hızı, vejetasyon, Borror D.J., DeLong D.M., Triplehorn C.A. habitat ve zeminin barajdan farklı olmasından (1981). An introduction to the study of dolayı, ditissid varlığı ve çeşitliliği baraj insects. Hold, Rinehard and Winston, USA, suyuna göre oldukça fazla bulunmuştur. 827. Darılmaz M.C., Kıyak S. (2006). A 4. TEŞEKKÜR Contribution to the Knowledge of the Turkish Water Beetles Fauna (Coleoptera). Bu çalışma, Kemal Demirbaş’ın yüksek Munis Entomology and Zoology, 1(1), 129- lisans tezinin bir bölümüdür ve Atatürk 144. Üniversitesi, BAP birimi, 2013/304 no’lu proje Darılmaz C.M., Kıyak S. (2009). Checklist of ile desteklenmiştir. Gyrinidae, Haliplidae, Noteridae and Dytiscidae of Turkey (Coloptera: 5. KAYNAKLAR Adephaga). Journal of Natural History, 43(25), 1585 -1636. Akbulut A., Demirsoy A., Akbulut N., Arslan Darılmaz M.C., Kıyak S. (2010). New and N., Özgür M.E., Darılmaz M. (2008). Rare Water Beetles (Coleoptera: Haliplidae: Kemaliye ve Çevresinin Sucul Canlılar Dytiscidae) for the Fauna of Turkey. Acta Açısından Değerlendirilmesi. Erzincan Zoologica Bulgarica, 62(1), 99-102. Üniversitesi AquaClub Su Ürünleri Darılmaz M.C., Salur A., Mesci S. (2010). Araştırma ve Geliştirme Bilim Kulübü Aquatic Coleoptera fauna of Çorum and Kemaliye 5. Ulusal Geleneksel Su Ürünleri Yozgat Provinces (Turkey). Biological Bilimsel ve Kültürel Platformu. 31 Mayıs- Diversity and Conservation, 3(2), 89-96. 1 Haziran, Erzincan. Darılmaz M.C., Polat A., İncekara Ü., Mart A. Aksungur M., Ak O., Özdemir A. (2011). (2015). Faunistic Study on Dytiscidae,

158

DEMİRBAŞ, ERMAN

Haliplidae and Noteridae (Coleoptera: province of Northeastern Turkey and notes Adephaga) in Middle and Eastern Black Sea on their distribution. Entomologische Regions, Turkey. Pakistan Journal Zoology, Zeitschrift, 117(1), 27-36. 47(5), 1239-1252. Fery H., Erman, Ö.K. (2009). New species of Erman Ö.K. (2000). Erzurum İli Dytiscidae the Hydroporus longulus-group from Iran, (Coleoptera) Türleri Üzerine sistematik Armenia and Turkey with a synopsis of the Araştırmalar. Doktora Tezi, Atatürk group (Coleoptera: Dytiscidae). Acta Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Entomologica Musei Nationalis Pragae, Erzurum. 49(2), 529–558. Erman Ö.K., Aldemir A. (2010). A Field Study Fery H., Hendrich L. (2011a). Ilybius on Bio-Ecology of Hygrotus ahmeti enpalaiatheka spec. nov from Anatolia, (Coleoptera: Dytiscidae) in the Eastern Turkey, with a revised key to males of the Anatolia Region of Turkey. Kafkas Ilybius erichsoni and chalconatus groups. Universitesi Veteriner Fakültesi Dergisi, 16, Spixiana, 34(1), 39-46. 329-333. Fery H., Hendrich L. (2011b). Hydroporus Erman Ö.K., Erman, O. (2002). First records of esseri sp n., a new diving beetle from Oreodytes Seidlitz, 1887 (Dytiscidae, Southern, Turkey (Coleoptera, Dytiscidae, Coleoptera) from Turkey: Oreodytes Hydroporinae). Zootaxa, 2909, 38-46. septentrionalis (Gyllenhel, 1826) and Fery, H. and Przewozny, M., 2011. Ilybius Oreodytes davisii (Curtis, 1831). Turkish thynias sp.n from Europea, Turkey Journal of Zoology, 26(3), 295-299. (Coleoptera, Dytiscidae). Zootaxa, 2740, 59- Erman Ö.K., Erman O. (2004). First record of 67. Graptodytes bilineatus (Sturm, 1835) Foster G.N., Foster A.P., Eyre M.D., Bilton, (Coleoptera, Dytiscidae) from Turkey. D.T. (1990). Classification of water beetle Turkish Journal of Zoology, 28(1), 87- 90. assemblages in arable fenland and ranking Erman Ö.K., Fery H. (2006). Hydroporus of sites in relation to conservation value. neclae sp. n. from north-eastern Turkey, a Freshw Biol, 22, 343–354. new member of the memnonius-group of Hájek J., Fikácek M. (2010). Taxonomic Hydroporus Clairville (Coleoptera: revision of the Hydroporus bodemeyeri Dytiscidae). Zootaxa, 1355, 39-47. species complex (Coleoptera: Dytiscidae) Erman Ö.K., Erman O., Kasapoğlu A. (2007). with a geometric morphometric analysis of Dytiscidae (Coleoptera) in the Erzurum

159

Demirdöven Barajı (Pasinler, Erzurum) ve Barajı Besleyen Tımar Deresinin Dytiscidae (Coleoptera) Türleri

body shape within the group. Journal of Hı̇ droelektrı̇ k Santrallerı̇ n Neden Natural History, 44(27–28), 1631–1657. Olduğu/Olacağı Ekolojı̇ k ve Sosyal Hájek J., Stastny J., Boukal M. (2011). Sorunlar. III. Ulusal Karadeniz Ormancılık Updating the eastern Mediterranean Kongresi, 20-22 Mayıs, Artvin, II: 677-687. Deronectes (Coleoptera: Dytiscidae) with Spangler P.J. (1981). Aquatic Biota of Tropical the description of two new species from South America, Part 1, Arthropoda. San Turkey. Acta Entomologica Musei Diego State University, San Diego, Nationalis Pragae, 51(2), 463-476. California, USA, 323. Hernando C., Aguilera P., Castro A., Ribera, I. Topkara E.T., Balık S. (2010). Contribution to (2012). A new interstitial species of the the Knowledge on Distribution of the Hydroporus ferrugineus group from North- Aquatic Beetles (Ordo: Coleoptera) in the Western, Turkey, with a molecular Western Black Sea Region and Its Environs phylogeny of the H. memnonius and related of Turkey. Turkish Journal of Fisheries and groups (Coleoptera: Dytiscidae: Aquatic Sciences, 10, 323-332. Hydroporinae). Zootaxa, 3173, 37-53. Topkara E.T., Ustaoğlu M.R. (2011). Hızarcıoğlu R., Kıyak S., Darılmaz M.C. Investigations on the Aquatic Coleoptera (2010). Some Aquatic Coleoptera from (Classis: Insecta) Fauna of Some Mountain , Turkey. Munis Lakes in the Eastern Black Sea Range Entomology and Zoology, 5(1), 278-282. (Turkey). Ege Journal of Fisheries and Kırankaya Ş.G., Ekmekçi F.G. (2005). Aquatic Sciences, 28(4), 99-103. Gelingüllü Baraj Gölü'nde Su Kalitesinin Topkara E.T., Ustaoğlu M.R., Balık S. (2011). Balık Yaşamı Açısından Değerlendirilmesi. Tahtalı Barajı Havzası’nın (Menderes- Türk Sucul Yaşam Dergisi, 3(4), 333-340. İzmir) Sucul Coleoptera ve Sucul ve Nilsson A.N. (1996). Aquatic Insects of North Yarısucul Heteroptera (Classis: Insecta) Europe, A Taxonomic Handbook. Stenstrup, Faunasına Bir Bakış. Kahramanmaraş Sütçü 172. İmam Üniversitesi Doğa Bilimleri Dergisi, Nilsson, A.N., Hájek, J. (2017). Catalogue of 14(2), 10-21. Palearctic Dytiscidae (Coleoptera). Update Topkara E.T., Ustaoğlu M.R. (2014). Gönen distributed as a PDF file via Internet; Çayı (Balıkesir, Çanakkale-Türkiye)’nda version 31.1.2016. www.waterbeetles.eu yaşayan sucul Coleoptera ve sucul ve Özalp M., Kurdoğlu O., Yüksel E.E., yarısucul Heteroptera faunası üzerine bir

Yıldırımer S. (2010). Artvı̇ n’de Nehı̇ r Tı̇ pı̇

160

DEMİRBAŞ, ERMAN

çalışma. Ege Journal of Fisheries and M., Kehl S., Michat M.C., Miller K.B., Aquatic Sciences, 31(1), 19-26. Ohba S. (2014). Ecology, Systematics, and Topkara E.T., Ustaoğlu M.R. (2015).Kartal the Natural History of Predaceous Diving Gölü’nün (Denizli) sucul Coleoptera ve Beetles (Coleoptera: Dytiscidae). Springer sucul-yarısucul Heteroptera (Insecta) Science Business Media Press, Dordrecht faunası üzerine bir çalışma ve ekolojik Heidelberg New York, London, 468. notlar. Ege Journal of Fisheries and Aquatic Sciences, 32(1), 45-50. UÇEP. (1997). Ulusal Çevre Eylem Planı: Arazi Kullanımı ve Kıyı Alanlarının Yönetimi. Devlet Planlama Teşkilatı. http://ekutup.dpt.gov.tr Yee D.A., Alarie Y., Bergsten J., Bilton D.T., Crumrine P., Culler L.E., Dettner K., Gioria

161