Nummer Toegang: KRAM

Kramer, P.L. (Pieter Lodewijk) / Archief

Het Nieuwe Instituut (c) 2000

This finding aid is written in Dutch. 2 Kramer, P.L. (Pieter Lodewijk) / Archief KRAM KRAM Kramer, P.L. (Pieter Lodewijk) / Archief 3

INHOUDSOPGAVE

BESCHRIJVING VAN HET ARCHIEF...... 5 Aanwijzingen voor de gebruiker...... 6 Citeerinstructie...... 6 Openbaarheidsbeperkingen...... 6 Archiefvorming...... 7 Geschiedenis van het archiefbeheer...... 7 Geschiedenis van de archiefvormer...... 7 Kramer, Pieter Lodewijk...... 7 Bronnen...... 11

BESCHRIJVING VAN DE SERIES EN ARCHIEFBESTANDDELEN...... 13 KRAM.110336139 I Tekeningen...... 13 KRAM.110326646 A. Bruggen met daarbij behorende openbare voorzieningen voor de dienst publieke werken te Amsterdam...... 13 KRAM.110326787 B. Overige ontwerpen...... 24 KRAM.110326813 II Overige stukken...... 27 KRAM.110658829 Supplement 1...... 28

KRAM Kramer, P.L. (Pieter Lodewijk) / Archief 5

Beschrijving van het archief Beschrijving van het archief

Naam archiefblok: Kramer, P.L. (Pieter Lodewijk) / Archief

Periode: 1915-1954, (1881-1961)

Archiefbloknummer: KRAM

Omvang: 13,10 meter

Archiefbewaarplaats: Het Nieuwe Instituut

Archiefvormers: Kramer, Pieter Lodewijk 6 Kramer, P.L. (Pieter Lodewijk) / Archief KRAM

Aanwijzingen voor de gebruiker

Aanwijzingen voor de gebruiker Openbare archiefstukken kunnen online worden aangevraagd en gereserveerd. U kunt dit ook via de terminals in de studiezaal doen.

Citeerinstructie

CITEERINSTRUCTIE Bij het citeren in annotatie en verantwoording dient het archief tenminste éénmaal volledig en zonder afkortingen te worden vermeld. Daarna kan worden volstaan met verkorte aanhaling.

VOLLEDIG: Het Nieuwe Instituut, Rotterdam, Kramer, P.L. (Pieter Lodewijk) / Archief, nummer toegang KRAM, inventarisnummer ...

VERKORT: Het Nieuwe Instituut, Rotterdam, Kramer, P.L. (Pieter Lodewijk) / Archief (KRAM), inv.nr. ...

Openbaarheidsbeperkingen

OPENBAARHEIDSBEPERKINGEN Het archief is openbaar KRAM Kramer, P.L. (Pieter Lodewijk) / Archief 7

Archiefvorming

Archiefvorming Geschiedenis van het archiefbeheer

GESCHIEDENIS VAN HET ARCHIEFBEHEER Het archief werd in 1972 door de stichting Architectuur Museum (SAM) overgedragen aan de Staat en in beheer gegeven bij het Nederlands Documentatiecentrum voor de Bouwkunst (NDB).Een muziekkast, ontworpen door P. Kramer, werd in 1978 in bruikleen afgestaan aan de SAM door E. Swaan te Eindhoven. Zoals een blik in de inventaris duidelijk zal maken, bestaat het grootste gedeelte van het archief uit tekeningen van bruggen en viaducten en de daarmee samenhangende voorzieningen die Kramer in dienst van Publieke Werken in Amsterdam maakte.In 1972 werd, in het kader van een onderzoeksproject van de G.U. te Amsterdam een eerste summiere beschrijving van de tekeningen gemaakt door Klaas Kuipers. De tekeningen werden vervolgens per serie brugnummers geborgen in ladekasten.Doordat de afgelopen tijd het archief van Kramer veelvuldig geraadpleegd werd en er veel tekeningen van extra groot formaat aanwezig zijn, werd in het begin van dit jaar een begin gemaakt met het ompakken van de tekeningen in grote omslagen door de archivaris studiezaal Wijnand Bloemink. Bij deze werkzaamheden werd geconstateerd, dat veel van de oudere tekeningen in dusdanig slechte staat verkeren, dat ze niet meer geraadpleegd kunnen worden totdat ze gerestaureerd zijn. (Een aantekening in het studiezaalexemplaar van deze inventaris geeft aan welke inventarisnummers het gaat).In het begin van september werd een begin gemaakt met de herinventarisatie van het archief.De stukken zijn chronologisch gerangschikt binnen de in de inventaris gekozen hoofdstukken.Aan het einde van de inventaris is een bijlage opgenomen waarin brugnummers verwijzen naar inventarisnummers.

Geschiedenis van de archiefvormer

GESCHIEDENIS VAN DE ARCHIEFVORMER Kramer, Pieter Lodewijk

KRAMER, PIETER LODEWIJK (verkorte versie Bonas Essay)

Pieter Lodewijk Kramer werd op 1 juli 1881 in Amsterdam. De architect zelf vertelde dat hij op zijn zeventiende bij een timmerman in de leer ging. Hij volgde daarna, waarschijnlijk op zijn zeventiende of achttiende jaar, de avondopleiding tot bouwkundig tekenaar aan de Industrieschool te Amsterdam, waar hij, samen met M. de Klerk, zijn eerste vorming ontving. De opleiding duurde vier jaar en was op de praktijk gericht, maar de leerlingen kregen ook teken- en theoretischelessen en wekelijks twee avondlessen over bouwkunde. Kramer werkte als jongeman een half jaar bij een botenbouwer, de toenmalige voorzitter van de Industrieschool, C. van Heemstede Obelt.

De periode 1900-1911

Eind 1900 kwam Kramer te werken bij het architectenbureau van Eduard Cuypers 2 te Amsterdam. Kramer leerde J.M. van der Mey kennen en later S. de 8 Kramer, P.L. (Pieter Lodewijk) / Archief KRAM

Clercq. Bij datzelfde bureau werkten ook M. de Klerk, B.T. Boeyinga, J. Boterenbrood, G.F. la Croix, A. Eibink en J.A. Snellebrand. De leerschool bij Cuypers zou de latere stijl van Kramer sterk beïnvloeden.

Kramer stopte 1906 zijn werkzaamheden bij Cuypers om tot 1911 tijdelijk te gaan werken bij verschillende architectenbureaus. In de periode 1901-1902 was hij voor een half jaar tekenaar bij het architectenbureau van De Bazel. Hier nam Kramer twee eigenschappen over: alles tot in de details zelf ontwerpen; en met behulp van een geometrisch en proportie een systeem schetsen uitwerken.

Hij werkte ook ruim een jaar bij B.J. Ouëndag, waar hij tegelijk lessen in constructietekenen kreeg.

In 1907 trouwde Kramer met Johanna van der Weide. Tot hun vriendenkring behoorden De Klerk, die Kramer zeer bewonderde, en H.Th. Wijdeveld. De drie gezinnen hadden samen een molen aan een plas in Aalsmeer-Oost, die een ontmoetingsplaats voor kunstenaars werd.

Publieke Werken

Door de industrialisatie ondervond de stad Amsterdam enorme sociale en economische veranderingen. Organisaties zoals Architectura et Amicitia en de Maatschappij tot Bevordering der Bouwkunst protesteerden tegen de daarop volgende drastische verandering van het stadsbeeld. De Bond Heemschut, uitte ook zijn kritiek. A.W. Bos, sinds 1907 directeur bij de Dienst der Publieke Werken Amsterdam, reageerde op deze kritieken met de benoeming in mei 1911 van Van der Mey als esthetisch adviseur van de gemeente. Vanaf 15 oktober 1911 werd Kramer aangesteld als assistent van Van der Mey.

In 1916 werd Kramer aangesteld als esthetisch adviseur van de afdeling Bruggen van Publieke Werken (waaronder Riolering, Waterverversing en Bestrating), waarvan ingenieur W.A. de Graaf hoofd was. De Graaf werd zijn leermeester bij de bruggenbouw tot 1926, toen De Graaf tot directeur van Publieke Werken werd benoemd.

In Amsterdam werden vanwege de modernisering van het transport de goederen niet meer via water vervoerd, maar steeds meer over het land. Dit had als consequentie dat het stadsverkeer sterk toenam. Daarom werden de bestaande straten verbreed en vele grachten gedempt. Bovendien moesten met de komst van de elektrische tram de bestaande bruggen worden verlaagd en verbreed. De vormgeving van de bruggen veranderde ook door de nieuwe technieken en materialen, met name gietijzer en later beton. Kramer vervulde deze baan tot 1952, het jaar van zijn pensionering.

Bij de afdeling Bruggen van Publieke Werken

Kramer streefde naar een type brug dat aan de eisen van het moderne stadsverkeer zou beantwoorden en tegelijk het historische Amsterdamse KRAM Kramer, P.L. (Pieter Lodewijk) / Archief 9 stadsbeeld niet zou aantasten. Hij beperkte daarom de experimentele ontwerpen tot de nieuwe stadsdelen.

In de eerste bruggen is vaak de hand van Van der Mey te zien.

Eerste particuliere opdrachten 1911-1916

Toen Kramer aan Publieke Werken van Amsterdam was verbonden, werkte hij ook aan enkele particuliere opdrachten. Belangrijk voor Kramers loopbaan was zijn medewerking aan het Scheepvaarthuis in Amsterdam, waarvan Van der Mey coördinator was. H.L. Krop was assistent van H.A. van den Eijnde, die met het beeldhouwwerk was belast.Tussen 1912-1916 werkte Kramer, samen met De Klerk, aan dat project.

Het eerste ontwerp van Kramer als particulier architect was het gebouw voor de Bond voor Minder Marine-Personeel in Den Helder (1912-1914). Het gebouw, dat tijdens de Tweede Wereldoorlog is verwoest, toonde een opvallende doelmatigheid en eenvoud. De asymmetrische compositie toonde een goed evenwicht van verticale en horizontale lijnen. Het kleurrijke interieur en de meubels werden door Kramer zelf ontworpen. De vormgeving was eenvoudig. Het meubilair was gemaakt van solide, niet te duur materiaal.

Interieurs en meubilair

Kramer is altijd geïnteresseerd geweest in het ontwerpen van interieurs en meubilair. Tussen 1912 en 1914 ontwierp hij het nu verloren interieur van het IJpaviljoen in Amsterdam. Zijn eerste meubels waren eenvoudig en praktisch en de stijl leek sterk op die van Berlage en De Bazel.

Tentoonstelling Architectura et Amicitia

In november-december 1915 werd ter gelegenheid van het zestigjarige bestaan van het Amsterdamse Genootschap Architectura et Amicitia een tentoonstelling gehouden waarin ontwerpen van Berlage hoog geprezen werden. Ook werd werk tentoongesteld van jonge architecten, onder wie Van der Mey, De Klerk en Kramer. Kramer was nog niet bekend in de architectuurwereld, maar op 4 september van hetzelfde jaar was hij lid van het architectengenootschap geworden.

Van der Mey, de Klerk en Kramer hadden bij hun ontwerpen een antiklassieke houding en bouwden traditioneel in baksteen. Met hun geloof in de esthetiek van de bouwkundige structuur en de nadruk op de bouwkunstige schoonheid positioneerden ze zich tegenover het rationalisme van Berlage.

Wegens deze tentoonstelling ontstond een band tussen het genootschap Architectura et Amicitia en J.W.C. Tellegen, burgmeester van Amsterdam, en de wethouders van Volkshuisvesting en Publieke Werken, F.M. Wibaut en W.H. Vliegen. A. Keppler, directeur van de Woningdienst, ook opgericht in 1915, vond dat de nieuwe wijken een homogeen stadsbeeld zouden moeten hebben en gaf opdrachten tot ontwerpen van wandgevels aan de jonge architecten van 10 Kramer, P.L. (Pieter Lodewijk) / Archief KRAM

Architectura et Amicitia. Deze groep kreeg het etiket van 'De Amsterdamse School', omdat haar architectuur de nieuwe arbeiderswijken in Amsterdam ging bepalen.

Woningwet

Al in 1896 kritiseerde de Maatschappij tot Nut van 't Algemeen de barre toestand van de arbeiderswoningen en pleitte voor overheidszorg. Deze en andere kritiek leidden tot de invoering van de Algemene Woningwet van 1901- 1902. Deze wet verplichtte de gemeentebesturen algemene voorschriften te geven betreffende de eisen waaraan woningen moesten voldoen ten aanzien van de rooilijnen (voor- en achtergevel), de hoogte van gebouwen, de afmetingen van vertrekken, portalen en trappenhuizen, toiletten, de drinkwatervoorziening, de toevoer van licht en lucht.

Aan het einde van de Eerste Wereldoorlog ontstond in de stad een enorme woningnood die grote bouwbedrijvigheid met zich mee bracht. Er kwam weer mogelijkheid tot stadsontwikkeling en dus uitbreidingsplannen. Dankzij financiële steun van het Rijk konden nu de gemeentebesturen voorschotten vragen voor de bouw van volkswoningen. In Amsterdam ontstonden verschillende woningbouwverenigingen (rooms-katholieke, protestants- christelijke en joodse verenigingen, maar ook verenigingen voor arbeiders en ambtenaren, enz.) die van deze financiële regeling wilden profiteren.

De plattegronden voor de nieuwbouw werden getekend door een aannemer van de bouwvereniging en een architect werd ingeschakeld voor het ontwerpen van de gevels, zodat de door de gemeente vereiste continuïteit van het straatbeeld gegarandeerd was.

Later privé-leven

Van het privé-leven van Kramer is weinig bekend. In 1930 scheidde Kramer van zijn vrouw en enkele jaren later trouwde hij met de zangeres Body Rab.) Maar ook dat huwelijk duurde niet lang. In zijn laatste jaren, na de oorlog, leefde Kramer sociaal geïsoleerd. Veel van zijn, meestal joodse, vrienden waren er niet meer. In 1952 ging hij met pensioen. In 1956 werd hij wegens een ernstige ziekte opgenomen in het Provinciale Ziekenhuis, waar hij op 8 februari 1961 overleed.

Opleiding:

Avondopleiding bouwkundig tekenaar Industrieschool Maatschappij voor den Werkende Stand Amsterdam/1885-1899 (omstreeks)

Nevenfuncties:

Tentoonstelling woninginrichting Stedelijk Museum, commissie van architecten en meubelkunstenaars/lid/1921;Nederlandsche Vereeniging voor Ambachts- en Nijverheidskunst (VANK)/lid/;Jury prijsvraag voor een hedendaagsche straatverlichting, vereeniging 'Kunst aan het volk'/lid/1923;Subcommissie KRAM Kramer, P.L. (Pieter Lodewijk) / Archief 11 normalisatie van steen/lid/1927;Normalisatie commissie T2/lid/1925- 1927;Examencommissie Bouwkundig Opzichter en tekenaar/lid/1916.03.13- 1916.03.15;Jury prijsvraag, vereniging 'Kunst aan het volk' voor een straat- en grachtverlichting in de oude stad en een straatverlichting voor de nieuwe stad/jurylid/1923;Wendingen/redactielid/1915-1925;Commissie Tentoonstelling Architectura/lid/1925;Jury prijsvraag behangselpapier/lid/1925;Redactie Architectura/lid/1915

47141 47142 47143 47144 47145 Amsterdam Den Haag Amsterdamse Bouwmaatschappij Woningbouwvereniging De Dageraad, Amsterdam Kramer, Pieter Lodewijk Cuypers, Eduard Gerardus Hendricus Hubertus Klerk, Michel de Mey, Johan Melchior van der Krop, Hildebrand Lucien

Bronnen

Bronnen -De Bijenkorf 's-Gravenhage - P.H. Ritter jr. Amsterdam, 1926.

-De Renovatie - P.L. Takbuurt - Gedeeltelijke overdruk van Wendingen, 6e serie 1924 - Amsterdam.

-Housing in Holland and the Amsterdam.

School vol. I - Searing, H. - Ann Arbor, Michigan,

U.S.A., 1971.

-Amsterdamse School 1910-1930 - Amsterdam, 1975.

-The Amsterdam School, Dutch Expressionist Architecture

- 1915-1930 - W. Wit - Cambridge, Massachusetts, U.S.A., 1983.

-Amsterdamse Bruggen, 1910-1950 - Wim de Boer en Peter Evers - Amsterdam, 1983. 12 Kramer, P.L. (Pieter Lodewijk) / Archief KRAM

-De Amsterdamse School - Maristella Casciato - Rotterdam, 1991.

-P. Kramer - W. Retera - (Nederlandse Bouwmeesters) - Amsterdam, z.j.

Binnen het NAi: In het archief van Eibink (code EIBI) bevindt zich ook archiefmateriaal van P. Kramer. KRAM Kramer, P.L. (Pieter Lodewijk) / Archief 13

Beschrijving van de series en archiefbestanddelen Beschrijving van de series en archiefbestanddelen

KRAM.110336139 I Tekeningen

KRAM.110336139 I TEKENINGEN KRAM.110326646 A. Bruggen met daarbij behorende openbare voorzieningen voor de dienst publieke werken te Amsterdam

KRAM.110326646 A. BRUGGEN MET DAARBIJ BEHORENDE OPENBARE VOORZIENINGEN VOOR DE DIENST PUBLIEKE WERKEN TE AMSTERDAM KRAM1 Plattegrond van het Amsterdam, 1:10.000, van de Dienst Publieke Werken met aanduiding brugnummers. Gedrukt 1954 1 blad KRAM2 Plattegrond van het Amsterdamse Bos (Boschplan) met aanduiding brugnummers, z.j. Gedrukt z.jr. 1 blad KRAM.110326649 Brug met winkelhuisjes in de Ferdinand Bolstraat over het Amstelkanaal (Plan Zuid) 1915 paneelnummer 1 brugnummer 404 KRAM3 10 tekeningen KRAMp1 paneel

KRAM4 Brug in de Amsteldijk over het Amstelkanaal(Plan Zuid) 1916-1917 5 bladen brugnummer 400

KRAM5 Brug over het Amstelkanaal voor de Van Woustraat(Plan Zuid) 1916-1925 4 bladen brugnummer 401

KRAM6 Brug met winkelhuisjes en terrassen en landhoofd in de Minervalaan over het Zuidelijk Amstelkanaal (Plan Zuid) z.jr. 49 bladen brugnummer 416

KRAM7 "Academiebrug" in de Cornelis Schuytstraat over het Noorder Amstelkanaal 1918-1923 7 bladen I.s.m. W.A. de Graaf. Brugnummer: 408.

KRAM8 Brug en kolommen in de Amstelveenseweg over het Zuidelijk Amstelkanaal z.jr. 14 bladen Brugnummer: 413

KRAM9 Vaste brug over de Erasmusgracht in Slotermeer z.jr. 8 bladen Brugnummer: 604. 14 Kramer, P.L. (Pieter Lodewijk) / Archief KRAM

KRAMp2 Overbrugging van het Vondelpark, plattegrond (paneel) 1919 paneelnummer 2 KRAM11 Brug in het verlengde van de 2e Van der Helststraat over het Amstelkanaal (Plan Zuid) z.jr. 9 bladen brugnummer 403

KRAM12 Viaduct en beeldhouwwerk in het Vondelpark bij Van Baerlestraat, 1e Constantijn Huygenstraat en Roemer Visscherstraat z.jr. 7 bladen Brugnummer: 200.

KRAM13 Tijdelijke vaste brug over de Haarlemmertrekvaart 1920 1 blad brugnummer 193 KRAM14 Draaibrug en wachtershuisje over het verbindingskanaal tussen de bestaande en nieuwe Houthaven 1920 3 bladen brugnummer 351

KRAM15 Brugwachtershuisje en elektrische verlichting van brug aan de Zeilstraat over de schinkel 1921-1923 8 bladen Brugnummer: 348

KRAM16 Vervanging "Magere Brug" bij de Kerkstraat over de Binnen Amstel 1921-1927 24 bladen Brugnummer: 242. N.B. Niet uitgevoerd

KRAM17 Brug in de Raadhuisstraat over de Herengracht 1922 1 blad Brugnummer: 22. KRAM18 Voetbrug over de Kattenburgervaart 1922 1 blad brugnummer 270 KRAM19 Brug in de Raadhuisstraat over de Keizersgracht 1922 1 blad brugnumme 106 KRAM20 Verbreding brug in de Vijzelstraat over de Keizersgracht 1922 6 bladen I.s.m. W.A. de Graaf Brugnummer: 41

KRAM21 Brug over de Molenwetering in de Watergraafsmeer 1922-1931 3 bladen Brugnummer: 245.

KRAM22 Brug in de Raadhuisstraat over het Singel 1923 1 blad Brugnummer: 8. KRAM Kramer, P.L. (Pieter Lodewijk) / Archief 15

KRAM23 Brug in de Raadhuisstraat over de Prinsengracht 1923 1 blad brugnummer 63 KRAM24 Brug voor de Gedempte Rozengracht over de Singelgracht 1923 1 blad brugnummer 117 KRAM25 Brug in de De Clerqstraat over de Bilderdijkgracht 1923 1 blad brugnummer 135 KRAM26 Verbreding bestaande brug Stadhouderskade voor het pompgemaal 1923 2 bladen brugnummer 176

KRAM27 Details brug in de Middenweg over de Ringvaart in de Watergraafsmeer 1923 2 bladen brugnummer 189

KRAM28 Brug in de Weesperstraat over de Nieuwe Achtergracht 1923 1 blad brugnummer 257 KRAM29 "Schollenbrug" met café en restaurant in Weesperzijde over de Ringvaart 1923 1 blad Brugnummer: 340. N.B. Niet uitgevoerd KRAM30 Verbreding bestaande brug in de Weesperstraat over de Nieuwe Keizersgracht z.jr. 5 bladen Brugnummer: 240

KRAM.110326677 Hefbrug over oostelijke doorvaart in de De Ruyterkade 1923-1929 paneelnr 3 brugnummer 277 KRAM31 4 tekeningen KRAMp3 paneel

KRAM.110326678 Verbreding brug bij het Leidseplein over de Singelgracht 1924-1925 paneelnr: 4 brugnummer 174 KRAM32 14 tekeningen KRAMp4 paneel

KRAM33 Brug in de Joh. M. Coenstraat over het Amstelkanaal 1925 1 blad Brugnummer: 407. KRAM.110326680 Brug en G.E.B.-huisje in de Bernard Kochstraat over het Noorder Amstelkanaal 1925 16 Kramer, P.L. (Pieter Lodewijk) / Archief KRAM

paneelnr 5 brugnummer 411 KRAM34 3 tekeningen KRAMp5 paneel

KRAM35 "Willemsbrug" aan het Nassauplein over de Singelgracht 1925 4 bladen brugnummer 151

KRAM36 Brug aan het Nassauplein over de Haarlemmervaart 1925-1926 2 bladen brugnummer 152

KRAM.110326683 Brug en details pijlers voor de Rijnstraat over de Amstel z.jr. 25 bladen brugnummer 439 KRAM37.1 tekeningen KRAM37.2 tekeningen

KRAM38 Verbreding bruggen over de Lijnbaansgracht 1926 1 blad Brugnummers:98, 99 en 100. KRAM39 Vaste brug in de De Clerqstraat over de Da Costagracht 1926 1 blad Brugnummer: 108. KRAM40 Brug in de Van Kinsbergenstraat over de Admiralengracht 1926 2 bladen brugnummer 129

KRAM41 Vaste brug in de De Clerqstraat over de Singelgracht 1926 1 blad brugnummer 167 KRAM42 Nieuwe brug en parktoegang naar het Erasmuspark aan de Jan van Galenstraat 1926 2 bladen Brugnummer: 396.

KRAM43 Brug in de Van Hilligaertstraat over de Boerenwetering 1926 1 blad Brugnummer: 406. KRAM44 Verbreding brug in de Ceintuurbaan over de Boerenwetering 1926-1927 2 bladen brugnummer 116

KRAM45 Bruggen aan het Muzenplein over het Zuider Amstelkanaal en in de Churchillaan over de Boerenwetering z.jr. 10 bladen Brugnummers: 419, 420.

KRAM46 Bruggen en onderbouw Ringspoorweg 1926-1932 36 bladen - Amstel KRAM Kramer, P.L. (Pieter Lodewijk) / Archief 17

- Ceintuurbaan - Sloterstraatweg - Boerenwetering - Amstelveenseweg - Schinkel - Nieuwe Meer

KRAM47 Bruggen en onderbouw Ringspoorweg 1926-1932 14 bladen - Amstel - Ceintuurbaan - Sloterstraatweg - Boerenwetering - Amstelveenseweg - Schinkel - Nieuwe Meer

KRAM48 Nieuwe brug over het Kattegat 1926-1937 3 bladen brugnummer 162

KRAM49 Bruggen en vlonders in het Amsterdamse Bos (Boschplan) z.jr. 12 bladen Brugnummers: 500, 502, 503, 504, 505, 509, 510, 514 en 515

KRAM50 Vaste bruggen in de Kinkerstraat over de Bilderdijkgracht en de Da Costagracht 1928 1 blad Brugnummers: 23 en 183. KRAM51 Brug in de Stadionweg over het Noorder Amstelkanaal 1928 2 bladen brugnummer 405

KRAM52 Overbrugging Sloterstraatweg 1929 1 blad KRAM53 Voorzieningen in het Amsterdamse Bos (Boschplan) 1929-1938 9 bladen - Waarnemerpost medewerkers Boschplan - Banken - Uurwerk - Schuildak - Weghekken

KRAM54 Duiker in de Rijksweg over de Ringsloot in de Buikslotermeer 1930 2 bladen brugnummer 43

KRAM55 Enkelvoudige basculebrug bij de Kostverlorenstraat over de Kostverlorenvaart 1930 4 bladen Brugnummer: 171.

KRAM56 Basculebrug met "dubbele elektrische schependoorhaalinrichting" 18 Kramer, P.L. (Pieter Lodewijk) / Archief KRAM

en brugwachtershuisje in de Kinkerstraat over de Kostverlorenvaart 1930-1932 19 bladen Brugnummer: 266.

KRAM57 Brug en details en kiosk in de Jan van Galenstraat over de Admiralengracht 1930-1934 28 bladen Brugnummer: 381.

KRAM58 Brug over de Ringsloot in de Buikslotermeer 1930-1939 9 bladen brugnummer 92

KRAM59 Brug in de Diepenbrockstraat over het Zuider Amstelkanaal 1931 2 bladen brugnummer 418

KRAM60 Brug in de 2e Hugo de Grootstraat over de Kostverlorenvaart 1931-1932 6 bladen brugnummer 324

KRAM61 Brug over het Westelijk Marktkanaal, brugwachtershuisje en plantsoenindeling z.jr. 35 bladen brugnummer 382

KRAM62 Vaste brug en afsluithek voor de Nieuwe Doelenstraat over het Rokin 1931-1949 4 bladen Brugnummer: 220.

KRAM63 "Dageraadsbrug" in de Sarphatistraat over de Nieuwe Vaart en hoekoplossing Oostenburgergracht/Nieuwe Vaart en beplanting talud 1931-1951 5 bladen Brugnummer: 353.

KRAM64 Cementijzeren brug aan de Haagse Weg in de Riekerpolder 1931-1938 4 bladen

KRAM65 Brug in de Parnassusweg over het Zuider Amstelkanaal en details urinoir 1931-1939 6 bladen Brugnummer: 415.

KRAM66 Brug in de Beethovenstraat over het Zuider Amstelkanaal 1931-1939 20 bladen brugnummer 417

KRAM67 Cementijzeren brug in de P.L. Takstraat over het Amstelkanaal en KRAM Kramer, P.L. (Pieter Lodewijk) / Archief 19

voetbrug Amstelkade 1931-1946 7 bladen brugnummer 402

KRAM68 Verbreding brug in de Vijzelstraat over de Prinsengracht 1932 3 bladen brugnummer 70

KRAM69 Brug in de Molukkenstraat over de Ringvaart 1932 15 bladen brugnummer 190

KRAM70 Verbreding bestaande brug in de Vijzelstraat over de Lijnbaansgracht 1933 18 bladen brugnummer 86

KRAM71 Brug over de Singelgracht 1934 17 bladen brugnummer 83

KRAM72 Vaste brug over de Rijpgracht 1934 8 bladen brugnummer 383

KRAM73 Brug in de Jan Pieter Heyestraat en de Jacob van Lennepstraat 1935 3 bladen Brugnummer: 140.

KRAM74 Brug in de Pieter Langendijkstraat over het Jacob van Lennepkanaal 1935 2 bladen brugnummer 145

KRAM75 Brug in de Nicolaas Beetsstraat over het Jacob van Lennepkanaal 1935 2 bladen Brugnummer: 179

KRAM76 Nieuwe ophaalbrug in de Weesperstraat over de Nieuwe Herengracht 1935 5 bladen Brugnummer: 232.

KRAM77 Verbreding bestaande vaste brug in de Marnixstraat over de Leidse Gracht 1935 5 bladen Brugnummer: 175.

KRAM78 Brug in de Nassaukade over het Jacob van Lennepkanaal 1935 1 omslag Brugnummer: 178 20 Kramer, P.L. (Pieter Lodewijk) / Archief KRAM

KRAM79 Brug in de Jacob Catskade over de Kostverlorenvaart 1935-1936 6 bladen brugnummer 132

KRAM80 Vaste brug in de Bilderdijkstraat over het Jacob van Lennepkanaal 1935-1936 2 bladen

KRAM81 Brug en herstel "Oude Muyderpoort" in park het Nieuwe Diep 1936 4 bladen Brugnummer: 212.

KRAM82 Vaste bruggen in de Grasweg in Noord 1936 2 bladen Brugnummers: 365 en 371.

KRAM83 Vier bruggen in Park Zuid 1936 1 blad KRAM84 Walmuur Rokin en nieuwe brug Grimburgwal 1936-1937 11 bladen Brugnummer: 202.

KRAM85 Bruggen in het Amsterdamse Bos (Boschplan), 1936-1940 15 bladen - 't Blauwe Bruggetje - Tropisch hardhouten brug - Loopbalk - Loopboom - Kettingbrug - Vlotbrug

KRAM86 Basculebrug bij de Overtoom en het Surinameplein over de Kostverlorenvaart 1936-1941 15 bladen Brugnummer: 199.

KRAM87 Brug in de Amstelveenseweg over het Noorder Amstelkanaal 1937 2 bladen Brugnummer: 412

KRAM88 Bruggen en viaducten in het Amsterdamse Bos (Boschplan) 1937 13 bladen Brugnummers: 516-531.

KRAM89 Bruggen en viaducten in het Amsterdamse Bos (Boschplan), 1937-1938 15 bladen Brugnummers: 532-537.

KRAM90 Bruggen in de Buikerslotermeer en in de Watergraafsmeer tegenover de Torricellistraat en Von Guerickestraat en duiker in de Watergangseweg 1937-1948 3 bladen KRAM Kramer, P.L. (Pieter Lodewijk) / Archief 21

Brugnummers: 432-435.

KRAM91 Bruggen en vlonders in het Amsterdamse Bos (Boschplan) 1937-1940 8 bladen Brugnummers: 12A, 71, 87, 110, 112 en 131.

KRAM92 Toegang G.E.B. -huisje onder Muntbrug bij Muntplein over de Singel 1938 3 bladen Brugnummer: 1

KRAM93 Hefbrug in de Prins Hendrikkade over de Oude Schans 1938 6 bladen Brugnummers: 279.

KRAM94 Verbreding brug in de Halve Maansteeg over de Binnen Amstel 1938 26 bladen Brugnummer: 221

KRAM95 Verbreding brug in de Prins Hendrikkade over de Waalseilandsgracht 1938 4 bladen Brugnummer: 300.

KRAM96 Bruggen in het Amsterdamse Bos (Boschplan) 1938-1947 15 bladen Brugnummers: 540-549.

KRAM97 Nieuwe vaste brug bij de Foeliestraat en Rapenburgwal 1938-1942 6 bladen Brugnummer: 282.

KRAM98 "Blauwbrug" in Amstelstraat over de Binnen Amstel en urinoir aan walkant 1938-1941 2 bladen Brugnummer: 236.

KRAM99 Brug bij het Steynplantsoen over de Ringvaart 1939 4 bladen Brugnummer: 427

KRAM100 Nieuwe brug "Weesperpoort" over de Singelgracht 1939 16 bladen Brugnummer: 263

KRAM101 Nieuwe brug in de Spiegelstraat over de Prinsengracht 1939-1941 4 bladen Brugnummer: 87.

KRAM102 Nieuwe brug bij de Valkenburgerstraat en Houtkopersburgwal en G.E.B. -huisje 1939-1942 6 bladen 22 Kramer, P.L. (Pieter Lodewijk) / Archief KRAM

Brugnummer: 284.

KRAM103 Bruggen in de Fizeaustraat Watergraafsmeer 1940 1 blad KRAM104 Bruggen in het Amsterdamse Bos (Boschplan) 1940-1941 10 bladen Brugnummer: 560-569.

KRAM105 Bruggen in het Amsterdamse Bos (Boschplan) 1940-1947 12 bladen Brugnummers: 550-559.

KRAM106 Brug in de Von Guerickestraat bij sportvelden in de Watergraafsmeer 1941 1 omslag Brugnummer: 273.

KRAM107 Brug bij sportvelden aan de Weesperzijde 1941 1 blad KRAM108 Verbreding brug bij het Rijksmuseum over de Singelgracht 1941 6 bladen brugnummer 82

KRAM109 Brug in de Wielingenstraat over de Boerenwetering 1941 8 bladen Brugnummer: 422.

KRAm110 Beplanting steiger Parnassusbrug en muren, banken en ornamenten diverse bruggen 1941 4 bladen

KRAM111 Ophaalbrug voor de Piet Heinkade over de Binnenhaven 1942 5 bladen Brugnummer: 268.

KRAM112 Ophaalbrug bij het Schinkel-jaagpad 1942-1946 5 bladen Brugnummer: 307.

KRAM113 "Tulpbrug" bij het Tulpplein over de Singelgracht 1943 4 bladen brugnummer 255

KRAM114 Duiker Nieuwe Gouw in Zunderdorp, 1943 1 blad brugnummer 374 KRAM115 Brug in de Weesperzijde 1943 5 bladen brugnummer 428

KRAM116 Verbreding brug in de Zeeburgerstraat over de Singelgracht KRAM Kramer, P.L. (Pieter Lodewijk) / Archief 23

1943-1945 6 bladen Brugnummer: 354.

KRAM117 Bruggen en vlonders in het Amsterdamse Bos (Boschplan) z.jr. 11 bladen Brugnummers: 573-577, 581-583, 591-594.

KRAM118 Nieuwe boogbrug aan het einde van de Keizersgracht in de Brouwersgracht 1944 7 bladen Brugnummer: 55.

KRAM119 Bruggen in het Amsterdamse Bos (Boschplan) 1944 19 bladen Brugnummers: 570-572.

KRAM120 Brug in de Radioweg bij de sportvelden in de Watergraafsmeer 1946 1 blad Brugnummer: 334. KRAM121 Brug over het Verkeerskanaal tussen Coenhaven en Minervahaven 1946 2 bladen

KRAM122 Vaste brug in de Houthaven over het Verbindingskanaal 1946 1 blad Brugnummer: 219. KRAM123 Hefbrug aan de omval over de Weespervaart 1947-1952 17 bladen brugnummer 429

KRAM124 Duiker in de Hugo de Vrieslaan in de Watergraafsmeer 1948 2 bladen Brugnummer: 448.

KRAM125 Drie cementijzeren bruggen in de Nieuwe Hemweg westelijk deel 1949 2 bladen brugnummer 330

KRAM126 Brug voor de Wolvenstraat over de Keizersgracht 1949 1 blad Brugnummer: 48. KRAM127 Brug in de Berenstraat over de Prinsengracht 1949 1 omslag Brugnummer: 65.

KRAM128 Duiker Koelwaterkanaal en viaduct onder de spoorbaan Amsterdam-Zaandam 1949-1950 4 bladen Brugnummer: 73 s.

KRAM129 Bruggen Afwateringstocht en Tienhovengracht in Slotermeer 1949-1952 15 bladeb Brugnummers: 600-602 en 609. 24 Kramer, P.L. (Pieter Lodewijk) / Archief KRAM

KRAM130 Brug in de Osdorperweg over de Molentocht 1950 1 blad brugnummer 141 KRAM131 Bruggen in het Erasmuspark 1950 8 bladen Brugnummers: 393-395.

KRAM132 Beweegbare brug in de Nassaukade over de Kattesloot 1950-1951 16 bladen brugnummer 155

KRAM133 Brug in het Amsterdamse Bos (Boschplan) 1951 12 bladen Brugnummer: 595.

KRAM134 Brug over het Damrak en sluithekken z.jr. 4 bladen Brugnummer: 303.

KRAM135 Brugwachtershuisje aan het Kraaienplein en Noordhollands-Kanaal z.jr. 3 bladen Brugnummer: 357. N.B. Niet uitgevoerd

KRAM136 Brug in de Postjesweg over de Admiralengracht z.jr. 1 blad Brugnummer: 359 KRAM137 "Lyceumbrug" bij het Olympiaplein over het Noorder Amstelkanaal en boothuisje z.jr. 7 bladen brugnummer 410

KRAM138 Diverse bruggen, details en brugwachtershuisjes z.jr. 13 bladen

KRAM139 Diverse bruggen, details en brugwachtershuisjes z.jr. 27 bladen

KRAM140 Diverse bruggen, details en brugwachtershuisjes z.jr. 7 bladen

KRAM.110326787 B. Overige ontwerpen

KRAM.110326787 B. OVERIGE ONTWERPEN KRAM141 Straatlantaarns 1917 2 bladen

KRAM142 Hanglampen 1919-1933 2 bladen KRAM Kramer, P.L. (Pieter Lodewijk) / Archief 25

KRAM143 Prijsvraag gebouw, Motto: Sonnevanck 1921 1 blad KRAM144 Versiering en illumentatie gevels en lampen lunchroom voor de Bijenkorf te Den Haag, Rotterdam en Amsterdam 1926-1948 16 bladen

KRAM145 Semi permanente schouwburg voor L. Saalborn tussen de Nicolaas Witsenkade en Weteringschans te Amsterdam 1929-1935 12 bladen

KRAM146 Monument voor het Nederlands Zee Reddingswezen te Den Helder 1929-1934 17 bladen

KRAM147 Meubels voor Dhr. Jannink te Enschede (Werk J) 1930 12 bladen

KRAM148 "Rokin-oplossing", situatie 1930-1944 16 bladen

KRAM149 Damverlichting te Amsterdam 1931 5 bladen

KRAM150 Bruggetje over sloot met schuifdak 1933 3 bladen

KRAM151 Slootbruggetje in polder 1933 1 blad KRAM152 Bureaus 1934-1938 5 bladen

KRAM153 "De draak vertelt het verhaal" en "De Kunst en de Kunstenaar" 1936-1937 2 bladen

KRAM154 "Feestversiering Amsterdam" 1937 1 blad KRAM155 "Ontvanggebouw der stad Amsterdam", raadhuis gepland in het Vondelpark tussen Roemer Visscherstraat en Vossiustraat, plattegrond 1945 1 blad KRAM156 Wanden en meubels (Werk B) te Amsterdam 1946 3 bladen

KRAM157 Verkeerspolitiepost aan het Muntplein te Amsterdam 1949 3 bladen

KRAM158 Nieuwe gevel voor de Grimburgwal no. 11 1952 1 blad KRAM159 Gevel winkel z.jr. 1 blad KRAM160 "Toepassing van een kolom" z.jr. 1 blad KRAM161 Monument voor de Nederlandse Vloot 26 Kramer, P.L. (Pieter Lodewijk) / Archief KRAM

z.jr. 10 bladen

KRAM162 Huisje in park Meerwijk te Bergen N.H. z.jr. 1 blad KRAM163 Zand-silo voor de stadsreiniging z.jr. 1 blad KRAM164 Schuilplaats tramhalte z.jr. 1 blad KRAM165 Sneeuwploeg z.jr. 3 bladen KRAM Kramer, P.L. (Pieter Lodewijk) / Archief 27

KRAM.110326813 II Overige stukken

KRAM.110326813 II OVERIGE STUKKEN KRAM166 Bestek en voorwaarden 1934 1 stuk "waarnaar zal worden aanbesteed, het leveren en monteren van een te bouwen monument te Den Helder voor rekening van het uitvoerend comité tot oprichting van een monument Nederlands Reddingswezen Den Helder" KRAM167 Staat van gegevens ter verkrijging van een rijksgoedkeuring voor bouwwerk Grimburgwal nr. 11 te Amsterdam 1952 1 foto KRAM168 Foto van een tekening "Nederlands Crematorium" van de hand van Marius Poel z.jr. 1 foto KRAM169 Foto's van het Marine Bondsgebouw te Den Helder. z.jr. 2 stuks - groepsportret opening gebouw - interieur ontspanningszaal

KRAM170 Foto's en glasnegatief van interieurs. meubels en lamp 1917-1930 8 stuks

KRAM171 Foto's van de Bijenkorf te Den Haag z.jr. 3 stuks

KRAM172 Foto's woningbouw "De Dageraad" en brug te Amsterdam z.jr. 2 stuks

KRAM173 Foto maquette "Scheepsvaarthuis" te Amsterdam z.jr. 1 foto KRAM174 Portretfoto's (Kramer en onbekend) z.jr. 3 stuks

KRAM175 Documentatie z.jr. 1 omslag 28 Kramer, P.L. (Pieter Lodewijk) / Archief KRAM

KRAM.110658829 Supplement 1

KRAM.110658829 SUPPLEMENT 1 Aanwinstnummer 96.002. Geschonken door de Oud-leerlingen Organisatie van het Amsterdams Lyceum. KRAM176 Stukken betrefende een lezing door P.L. Kramer voor het Amsterdamsch Lyceum op 18 maart 1933. 1933 1 omslag Drie brieven door P. Kramer en een verslag van de lezing door H. de Decker in de schoolkrant (april 1933).