Kerkim Tregu Per Sektorin E Veres Ushqimore Dhe Vreshtarise Ne Shqiperi 2014
Total Page:16
File Type:pdf, Size:1020Kb
Kerkim Tregu per Sektorin e Veres July 15 ushqimore dhe 2014 Vreshtarise ne Shqiperi Ky studim eshte kerkuar dhe [Type the mundesuar me financim nga Vera document Librazhd shpk dhe BAS EBRD subtitle] Regional Development Agency (SME) Tirana Rruga Ismail Qemali, P 34/1, Ap 2/3 Kerkim Tregu per Sektorin e Veres ushqimore dhe Vreshtarise ne Shqiperi 2014 Contents 1. Historiku dhe ecuria e zhvillimit te Tregut boteror dhe rajonal i veres. ............................................... 3 2. Prodhimi vendas dhe importi i veres ne vendin tone. .......................................................................... 5 2.1 Tregu i vreshtarise ne vendin tone. .................................................................................................... 5 2.2 Tregu i veres ne vendin tone. ............................................................................................................. 8 2.3 Importi i veres ne vendin tone. ........................................................................................................... 8 3. Konsumi i veres ne vendin tone dhe trendi i kerkese-ofertes. .......................................................... 10 4. Cmimet e vererave, dinamika e strategjia e tyre dhe konkurrenca. .................................................. 12 5. Operatoret kryesore .......................................................................................................................... 14 6. Analiza swot e tregut te vreshtarise dhe prodhimit te veres ............................................................. 14 7. Profilet e disa prej prodhuesve kryesore të vererave në vendin tonë ............................................... 16 1 Kerkim Tregu per Sektorin e Veres ushqimore dhe Vreshtarise ne Shqiperi 2014 Abstarkt Industria e prodhimit te veres ushqimore dhe vreshtarise ne Shqiperi eshte nje industri e njohur dhe me tradite ne Shqiperi. Ne tregun aktual krahas prodhimeve te vendese te veres ushqimore te prodhuara ne Fabrikat dhe kantinat e veres me shperndarje te ndryshme ne Shqiperime dominante ne kete treg praqiten dhe pijet e importit e kryesisht italiane, farnceze, apo dhe te rajonit si ato te Malit te Zi, Maqedonise e Kosoves etj. Pare ne kete konteks zhvillimi kesaj industrie ne vend kerkon nje vemendje te vecante dhe paraqitet mjaft komplekse persa i perket varieteteve te rrushit te prodhuar ne vreshtat shqipater e games se pijeve sipas varieteteve te hedhura ne treg me brand name te ndryshme. Zhvillimi i industrise se prodhimit te te veres ushqimore synon plotesimin e shijes konsumatore me prodhime vendi, dhe si e tille kjo industri merr ne konsiderate vreshtat, prodhuesit vendas (kantinat dhe fabrika), ofruesit e amballazhit dhe tregetret lokale. Nderkohe faktor shume irendesishem ne kete treg mbeten pa dyshim importuesit e ketyre produkteve nga Italia, Franca, USA, Greqia, e Kili por dhe nga rajoni Ballkanit. Ky produkt ze nje peshe modeste te shpenzimeve familjare por qe rritet nga viti ne vit si rezultat i rritjes se nivelit ekonomik dhe permiresimit te dietes ushqimore. Konkurenca e prodhimeve te importit eshte mjaft e ndeshur pasi vera e mire ofron mundesine liberalizimit te cmimit cka perkthehet vere cilesore cmim i paguar nga konsumatori. Plotesimi i standarteve te prodhimit dhe te higjenes se produktit, certefikimit te produktit, kushteve per rritjen e sigurise ushqimore, magazinimit dhe tregtimit sipas te gjitha normave te komunitetit europian jane disa nga ceshtjet qe po e shqetesojne sipermaresin shqiptar. Investimet e reja qe do te kryhen ne kete sektor kane nevoje te mbeshteten ne te dhena reale mbi situaten e sektorit ne nvele makro dhe mikro si dhe marrveshjet e tregtise se lire ne rajon. Per kryerjen e ketij studimi eshte angazhuar stafi i ARZH Tirane: Ilir Rembeci-Drejtori i ARZH, Jorgo Dhimarko - Specialist kerkimi, Godiva Rembeci-Specialiste Kerkimore dhe Arben Rapo- e Specialist ne fushen e Shitjeve. Studimi eshte mbeshtetur ne nje proces te gjate qe ka konsistuar kryesisht ne diagnozen ne kompani, mbledhje e informacionit, perpunimit te dhenave si dhe realizimit te nje sere intervistash me stafin lider te kompanise si dhe aktoret kryesor qe operojne ne kete treg. Nje falenderim i vecante ne lidhje me ecurine e ketij studimi i adresohet specialisteve te fabrikes Vera Lib razhd Z Rahman Gjeta dhe Ali .... per bashkepunimin e frytshem ne drejtim te ofrimit te dhenave, komenteve dhe sugjerimeve te nevojshem per kete sektor. 2 Kerkim Tregu per Sektorin e Veres ushqimore dhe Vreshtarise ne Shqiperi 2014 1. Historiku dhe ecuria e zhvillimit te Tregut boteror dhe rajonal i veres. Rendesia e madhe ekonomike qe ka vreshtaria dhe industria e prodhimit te veres per shume vende te botes, ka sjelle zhvillimin me shpejtesi te tyre.Kultura e vreshtave e ka orgjinen ne pjesen orientale te Mesdheut per rreth 6,000 vjet dhe ka qene shtrire ne te gjithe zonat me klime te bute ne te pese kontinentet. Siperfaqet e mbjella me vreshta sot ne bote vleresohen ne rreth 9 milione hektare. Rreth 71% e sasise se rrushit te prodhuar perpunohet per vere, 27% perdoret si rrush tavoline dhe 2% si varietet per rrush te thate. Gjate viti 2012 eshte regjistruar renie me rreth 1% te siperfaqes se vreshtarise ne nivel boteror duke shenuar nje vlere me rreth 7,5 mln ha krahasuar me rreth 9 mln ha te regjistruara ne vitin 2011. Kjo renie e siperfaqes se vreshtarise ka ardhur per shkak te zvogelimit te siperfaqes me vreshta ne kontinentin Europian. Nderkohe kemi nje zgjerim gati me 1/5 te siperfaqes se vreshtarise ne kontinentin Aziatik, ku dominon Kina e cila ka pothuaj dyfishuar siperfaqen e vreshtarise, gjate dekades se fundit, ndersa ne SHBA dhe ne hemisferen jugore jane krijuar vreshta te reja dhe duke shenuar nje rritje te siperfaqes se vreshtave me rreth 0.3%. Zvogelimi ne nivel boteror i siperfaqes se vreshtave, natyrisht eshte shoqeruar me renien e prodhimit dhe konsumit te rrushit. Keshtu viti 2012 shenoi renie ne prodhimin boteror te rrushit me 691 milion hl, ose 23 milion hl me pak se viti 2011. Megjithate pavaresisht renies ne vitin 2012, trendi I produktivitetit te prodhimit te rrushit ne vite paraqitet si trend pozitiv me rritje 7 perqind kundrejt vitit 2000. Struktuara e prodhimit te rrushit ne nivel boteror paraqitet si ne grafin ne vijim sipas te cilit: Graf.1 Prodhimi boteror i rrushit sipas kontinenteve 5% 2% 21% 44% 28% Europa Azia Amerika Africa Oqeania Prodhimi boteror i veres per vitin 2012 vleresohet ne 252 million Hl, ose 6 perqind me pak se ne vitin 2011 dhe renia justifikohet me renien e prodhimit te veres ne kontinentin 3 Kerkim Tregu per Sektorin e Veres ushqimore dhe Vreshtarise ne Shqiperi 2014 Europian. Megjithate serisht kontinenti Europian ofron gati 2/3 e prodhimit boteror te veres e ndjekur pas nga Amerika me rreth 20 perqind te prodhimit boteror te saj, e me pas vjen Azia me rreth 7 perqind, Oqeania me 6 perqind e Afrika me 5 perqind. Ne terma vlerore, prodhimi boteror i veres eshte rritur me rreth 8.3 perqind gjate viti 2012 pavaresisht se ne termat e volumit eshte regjistruar nje renie prej 1,7 perqind,dhe kjo per shkak te rritjes mesatare te cmimit te veres prej rreth 1,2 perqind. Ne tabelat me poshte jepen te dhena lidhur me prodhuesit kryesore te veres ne bote dhe ne rajonin e Ballkanit,sipas te dhenave te publikuara nga organizmat nderkombetare dhe kombetare .(FAO, MB). Tab.1 Prodhuesit kryesore te veres ne bote dhe konsumi per fryme Shteti 2008 2009 2010 2011 % ndaj Konsumi (000/ton) (000/ton) (000/ton) (000/ton) totalit l/fryme (2011) 2011 Franca 4,567 4,265 4,570 4,963 19% 46 Itali 4,251 4,624 4,852 4,258 16% 38 Spanje 3,640 3,591 3,523 3,498 13% 22 SHBA 2,431 2,785 2,653 2,681 10% 10 Argjentina 1,470 1,213 1,625 1,547 6% 23 Australia 1,237 1,171 1,124 1,101 4% 24 Kili 869 1,009 986 1,046 4% 19 Afrika Jugut 763 999 933 990 4% 7 Gjermania 1,036 1,008 690 961 4% 24 Portugalia 607 562 713 592 2% 42 Rusia 600 550 540 575 2% 8 Kina 400 413 425 500 2% 1 BOTA 25,904 26,375 26,098 26,656 100% Burimi: FAO Sikunder lehtesisht konstatohet nga tabela me siper, me shume se gjysma e sasise se prodhimit boteror te veres ( rreth 56%) realizohet nga vendet e kontinentit europian, e ndjekur nga SHBA me 10% e Argjentina me 6% . Po keshtu edhe niveli i konsumit te veres ne vit per fryme te popullsise eshte me i larte ne shtetet e kontinentit Europian, me nje mesatare per fryme rreth 40 litra ne vit, e ndjekur nga shtetet e Amerikes se Jugut me nje mesatare vjetore te konsumit te veres per fryme ne rreth 20 litra ne vit. 4 Kerkim Tregu per Sektorin e Veres ushqimore dhe Vreshtarise ne Shqiperi 2014 Tab.2 Prodhimi i veres ne vendet e Ballkanit dhe konsumi per fryme ne liter Shteti 2008 2009 2010 2011 % ndaj Konsumi (000/ton) (000/ton) (000/ton) (000/ton) totalit liter/fryme (2011) (2011) Rumania 528 536 328 470 1.77% 25.42 Moldavia 397 400 410 400 1.50% 23.52 Greqia 341 386 295 259 0.97% 26.00 Bullgaria 179 162 119 126 0.48% 9.80 Kroacia 128 127 127 125 0.47% 32.12 Maqedonia 90 85 85 75 0.28% 6.15 Shqiperia 17 17 17 17 0.06% 5.83 Bosnja- 5 5 5 5 0.02% 0.27 Herzegovina Serbia 0.84 Mali Zi 0.14 Kosova 0.13 Burimi: FAO,MBUMK Per vendet e rajonit te Ballkanit , ne vecanti per vendet e Ballkanit perendimor pervec mangesise ne te dhena , nga ato pak te dhena qe gjenden te publikuara, shihet qarte se niveli i konsumit te veres per fryme te popullsise, eshte shume i ulet . 2. Prodhimi vendas dhe importi i veres ne vendin tone. 2.1 Tregu i vreshtarise ne vendin tone. Kushtet mjaft te favorshme, pozicioni gjeografik me larmi klimash dhe mikroklimash e relievesh tokash,ndricimi diellor, rreshjet bollshme ne vjeshte e dimer qe krijojne rezerva te mjaftueshme ujore, kane bere qe vreshtaria qysh ne kohen e hershme te jete nje veprimtari bujqesore e rendesishme ne vendin tone.