Beleidsambitie Economie

Ouder-Amstel

2013

Uitgevoerd in opdracht van: Gemeente Ouder-Amstel

Januari 2013

Inhoudsopgave

Blz.

Hoofdstuk 1 Context 1

1.1 Aanleiding 1 1.2 Aanpak en proces 1 1.3 Leeswijzer 3

Hoofdstuk 2 Economisch Profiel Ouder-Amstel 4

2.1 Inleiding 4 2.2 Ruimtelijk-economische positionering 5 2.3 Ouder-Amstel 2012: uitgangssituatie 6 2.4 SWOT Ouder-Amstel 8

Hoofdstuk 3 Ambities Economie 10

3.1 Introductie 10 3.2 Ambities 10 3.3 Ambities vertaald 12

Hoofdstuk 4 Programmalijnen en prioriteiten 18

4.1. Inleiding 18 4.2. Schaalniveaus 18 4.3 Van visie naar programma 19 4.4 Budget en capaciteit 22 4.5 Tot slot 23

Hoofdstuk 1 Context

1.1 Aanleiding

De drie kernen Duivendrecht, Ouderkerk aan de Amstel en Waver vormen samen de ge- meente Ouder-Amstel. Ouder-Amstel is een bijzondere gemeente. Duivendrecht, dat gele- gen is aan de noordzijde, is vervlochten met het grootstedelijk gebied van Amsterdam en Diemen en kent een stedelijker karakter. Ouderkerk aan de Amstel ligt ingeklemd tussen Amstelveen en Amsterdam Zuidoost, maar heeft zijn dorpse karakter in de loop der jaren weten te behouden. En Waver, gelegen aan de zuidkant is een kleine gemeenschap in het groene landelijke gebied. De gemeente Ouder-Amstel is gelegen in de dynamische Metro- poolregio Amsterdam en vervult een werkgelegenheidsfunctie voor de regio vanwege de aanwezigheid van het bedrijventerrein Amstel Business Park (ABP), maar heeft daarnaast ook haar landelijke karakter weten te behouden.

Om deze sterke structuur ook in de toekomst te behouden en te versterken heeft de ge- meente Ouder-Amstel een beleidsambitie economie laten opstellen. Deze beleidsambitie past binnen de kaders van het collegeprogramma 2010-2014, waarbij het verbeteren van het vestigingsklimaat en het stimuleren van de lokale economie en regionale initiatieven de speerpunten zijn. De ligging van Ouder-Amstel in de Metropoolregio Amsterdam is daarbij een belangrijk gegeven. De ambities van de gemeente kunnen niet los worden gezien van die positie in de ruimere Metropoolregio.

Dit betekent dat deze economische beleidsambitie duidelijke richtlijnen moet bevatten over wat de gemeente zelf moet doen en wat door de gemeente ingebracht kan worden in de regionale samenwerkingsverbanden.

1.2 Aanpak en proces

De economische beleidsambitie is tot stand gekomen in nauwe samenwerking met lokale en regionale stakeholders, zoals bestuurders, vertegenwoordigers van het lokale bedrijfsle- ven en vertegenwoordigers van het Amstel Business Park.

Buck Consultants International 1

Deze economische beleidsambitie is in vier stappen uitgewerkt. In de eerste stap is de ac- tuele economische situatie van de gemeente in beeld gebracht. Hierbij is gekeken naar de ontwikkeling van belangrijke economische indicatoren zoals werkgelegenheid, aantal be- drijven en werkloosheid. Daarnaast is gekeken naar het bestaande beleidskader op lokaal, regionaal en provinciaal niveau en de bestaande organisatiepatronen rond de lokale en regionale economie.

De economische analyse is getoetst bij sleutelpersonen in de regio: vertegenwoordigers van het bedrijfsleven en van de regionale partners. Tevens heeft er een discussie met de raadscommissie plaatsgevonden. Uit de analyse en de toetsronde is een voorkeursscenario gedestilleerd voor de toekomstige economische ontwikkeling van Ouder-Amstel. Dit scena- rio is vervolgens uitgewerkt in de economische ambitie voor de gemeente Ouder-Amstel. Om de economische ambitie handen en voeten te geven zijn zes programmalijnen gedefi- nieerd: 1. De versterking van het ABP; 2. De invulling en realisatie van de Nieuwe Kern; 3. Ondernemen in het buitengebied; 4. Uitbouwen van de toeristisch-recreatieve potenties; 5. Terugdringen van leegstand (met name in winkelkernen); 6. Dienstverlening en regionale samenwerking.

Onderstaand schema geeft de aanpak schematisch weer.

Figuur 1.1 Schematische weergave van de aanpak

inhoud proces

1 Economische Analyse begeleidingsgroep

2 Interviews/discussieronde

3 Scenario’s  beleidsambitie begeleidingsgroep

4 Programmalijnen

begeleidingsgroep 5 Beleidsambitie Economie Ouder-Amstel

Buck Consultants International 2

1.3 Leeswijzer

Hoofdstuk 2 geeft een ‘foto’ van de huidige economische situatie van de gemeente Ouder- Amstel. De economische analyse wordt afgesloten met een SWOT-analyse. Voor de uitge- breide economische analyse met cijfermatige onderbouwing wordt verwezen naar een af- zonderlijke bijlage. De economische analyse is als basis gebruikt voor de uitwerking van de economische be- leidsambitie in hoofdstuk 3. In hoofdstuk 4 is de ambitie uitgewerkt in zes concrete pro- grammalijnen.

Buck Consultants International 3

Hoofdstuk 2 Economisch Profiel Ouder- Amstel

2.1 Inleiding

Alvorens de daadwerkelijke ambitie van Ouder-Amstel te beschrijven is het van belang te weten hoe de gemeente er (economisch gezien) voor staat. In dit hoofdstuk wordt op basis van deskresearch van databronnen en een analyse van relevante bestaande documenten een beeld geschetst van de economische positionering. In de laatste paragraaf wordt deze analyse afgesloten met een SWOT-analyse van de economie van Ouder-Amstel.

Het analysekader is weergegeven in figuur 2.1

INTERACTIE EN POSITIONERING • Buurgemeenten • Regio • (Inter)nationaal

Structuur en Aanbod performance arbeidsmarkt bedrijfsleven & onderwijs

Duurzaam LOKALE ECONOMIE Maatschappelijk verantwoord

Bedrijfs- Woon- & omgeving leefklimaat

ORGANISATIE VAN DE ECONOMIE • Gemeentelijke dienstverlening • Organisatie bedrijfsleven • Regionale samenwerking

De lokale economie is beschreven aan de hand van de volgende vier pijlers:  structuur en resultaten (performance) van het bedrijfsleven;  bedrijfsomgeving (werklocaties, bereikbaarheid, etc.);  arbeidspotentieel (beroepsbevolking, onderwijs, werkzoekenden);

Buck Consultants International 4

 woon- en leefklimaat (woningmarkt, voorzieningen, natuur, cultuur, etc.).

Deze pijlers staan niet los van elkaar, maar kennen tal van dwarsverbanden. Ook worden ontwikkelingen in Ouder-Amstel sterk bepaald door ontwikkelingen in de omgeving, zowel de nabije omgeving (buurgemeenten en grotere regio), als verder weg (nationaal en inter- nationaal). De invloed van de gemeente op economische ontwikkelingen is beperkt, maar daarmee niet onbelangrijk. Deze bestaat enerzijds uit dienstverlening aan bedrijfsleven en werkzoekenden (zoals bijv. uitvoering van wet- en regelgeving en overleg en communicatie met ondernemers/organisaties) en anderzijds uit profilering, lobbying en strategische sa- menwerking met partijen in de regio en grotere verbanden. Belangrijke randvoorwaarden voor een toekomstbestendige economie zijn duurzaamheid en ruimtelijke kwaliteit in de gemeente Ouder-Amstel.

2.2 Ruimtelijk-economische positionering

De gemeente Ouder-Amstel is onderdeel van de Stadsregio Amsterdam, maakt onderdeel uit van de metropoolregio Amsterdam en ligt onder de rook van Amsterdam. Ouder-Amstel vervult een eigen positie binnen het groter geheel door het landelijke en groene karakter. De gemeente vormt, samen met enkele omliggende gemeenten een groene buffer voor het grootstedelijk gebied van Amsterdam. Naast het groene karakter vervult de gemeente ook een werkgelegenheidsfunctie, onder meer vanwege de aanwezigheid van Amstel Business Park. Dit grootschalige bedrijventerrein heeft een belangrijke regionale werkgelegenheids- functie.

Binnen de metropoolregio Amsterdam (MRA) zijn diverse overlegstructuren en samenwer- kingsverbanden van lokale en regionale overheden actief op het gebied van planning van woningbouw, bedrijventerreinen en kantoren, de prioritaire investeringen in bereikbaarheid en infrastructuur, innovatie in het bedrijfsleven en het stimuleren van toerisme. Partners maken daarbinnen afspraken op het gebied van onder andere verkeer, economie en ruimte- lijke ontwikkeling (met aandacht voor de verhouding stad en landschap). Het doel van de MRA hierbij is het versterken van de concurrentiepositie, nationaal en internationaal. Ouder- Amstel is met ruim 13.000 inwoners een relatief kleine speler binnen dit grotere geheel, maar dat neemt niet weg dat de regionale thema’s van belang zijn voor de gemeente.

Buck Consultants International 5

2.3 Ouder-Amstel 2012: uitgangssituatie

Voor een gemeente met een landelijk karakter en ruim 13.000 inwoners kent Ouder-Amstel een omvangrijke werkgelegenheid: 12.778 banen1. Daarmee komt de werkgelegenheids- functie uit op circa 1,5 (banen/beroepsbevolking), wat een zeer hoog cijfer is in vergelijking met gemeenten van gelijke omvang. Deze hoge werkgelegenheidsfunctie wordt voor een groot deel veroorzaakt door de banen op het Amstel Business Park (ABP).

Economische structuur

De grootste sectoren in Ouder-Amstel zijn de zakelijke dienstverlening en handel, zowel wat betreft het aantal bedrijven als in de werkgelegenheid (bron: Lisa) In de afgelopen tien jaar zien we wel een verschuiving. In het jaar 2000 was de handel de grootste sector in Ouder- Amstel, in 2010 is dat de zakelijke dienstverlening. Het aantal banen in Ouder-Amstel is in de periode 2000-2010 gegroeid met 13% van circa 11.300 naar circa bijna 13.000. In de rest van Nederland groeide de werkgelegenheid met 9,5%. Kanttekening bij de groei is dat deze, net als in de rest van het land, vooral in de periode tot 2008 plaatsvond: de werkgele- genheid in Ouder-Amstel was toen het hoogst met bijna 13.900 banen2. Daarna is de werk- gelegenheid enkele jaren gedaald. 2011 laat voor het eerst weer een groei zien, naar totaal van bijna 13.400 banen. Ook de groei van het aantal vestigingen was voor de periode 2000- 2010 in Ouder-Amstel iets hoger dan in de rest van Nederland. Elk jaar is het aantal vesti- gingen gegroeid, tot ruim 1.800 in 2011. Sterk in omvang gegroeid zijn (in het bijzonder) de ICT sector en de zakelijke dienstverlening. Het aantal banen en het aantal vestigingen in de industrie, transport en de primaire sector zijn echter afgenomen. Ouder-Amstel kent veel kleine bedrijven (met minder dan 5 werknemers) en veel middelgro- te bedrijven met minder dan 50 werkzame personen. Grotere werkgevers (meer dan 50 medewerkers) zijn te vinden in uiteenlopende sectoren zoals groothandel, transport, bouw, onderhoud en dienstverlening. Voorbeelden van grotere werkgevers zijn de Makro, KWS Infra Duivendrecht (wegenaanleg), Drukkerij Aeroprint (drukkerij), Service organisatie Fer- nandes (schoonmaak en onderhoud), Derksen & Singerling (bouw en aannemers), Ende- mol (media), A.J. van Deudekom (transport en verhuizing) en Persgroep Printing BV (kran- tendrukkerij).

Bedrijfsomgeving

Anno 2012 bevinden zich drie bedrijventerreinen binnen de gemeentegrenzen, te weten Ambachtenstraat, Molenkade/Industrieweg en het Amstel Business Park. Laatstgenoemde Amstel Business Park is veruit het grootst met 90 ha.. Er zijn niet veel (nieuw) uitgeefbare

1 Bron: LISA, 2012. De werkgelegenheidsontwikkeling is gebaseerd op databestand van het Lisa. Er is gekozen voor deze databron omdat Lisa (in tegenstelling tot data van het CBS) alle banen meenemen (niet alleen fulltime banen, maar ook parttime, via uitzendbureaus, e.d.) en omdat Lisa de gemeente Ouder-Amstel nauwkeuriger afbakent (terwijl het CBS met grovere postcodegebieden werkt).

2 Bron: LISA, 2008

Buck Consultants International 6

gronden meer op deze terreinen3, behoudens op de NS-gronden naast de Makro. Op de kantorenmarkt is de leegstand circa 19%. De gemeente heeft -in lijn met de afspraken bin- nen de Uitvoeringsstrategie Plabeka4- op dit moment geen plannen voor nieuwe bedrijven- terreinontwikkelingen. Binnen de regio Amsterdam is voldoende aanbod en zijn afspraken gemaakt om overaanbod te voorkomen. Dit geldt overigens zowel voor bedrijventerreinen als voor kantoorlocaties. Plannen voor eventueel nieuwe ontwikkelingen in de Nieuwe Kern moeten vanuit dit perspectief worden bekeken. Daarnaast is van belang dat op het Amstel Business Park nog verdichting mogelijk is.

Bevolking

Ouder-Amstel heeft ruim 13.000 inwoners. De beroepsbevolking (15-65 jaar) bedraagt 5.400. De bevolkingsopbouw in Ouder-Amstel vertoont een opvallende knik in vergelijking met de provincie Noord-Holland in de groep 20-35 (zie onderstaande figuur). Dit is de leef- tijd waarop mensen gaan studeren en hun carrière beginnen en tevens de relevante leef- tijdscategorie voor de geboorte van kinderen.

De bevolkingsprognoses tot 2040 van Ouder-Amstel laten een relatief sterke groei zien in vergelijking met de regio, de provincie en Nederland als geheel, als de ontwikkeling van de Nieuwe Kern in de komende decennia van de grond komt. Dit biedt een gunstig perspectief voor de leefbaarheid van de verschillende kernen. Gaan deze plannen niet door dat bestaat het risico van vergrijzing van de bevolking en een stabilisatie en zelfs mogelijk een krimp van de bevolking. De verwachting is dat de plannen voor de Nieuwe Kern op termijn door- gang zullen vinden vanwege de extra woningen die in de komende decennia in de ruime regio van Amsterdam gebouwd moeten worden (na de huidige economische crisis).

Figuur 2.2 Bevolkingspiramiden Noord-Holland en Ouder-Amstel

Noord-Holland Ouder-Amstel

90-94 90-94

80-84 80-84

70-74 70-74

60-64 60-64

50-54 50-54

40-44 40-44

30-34 30-34

20-24 20-24

10-14 10-14

0-4 0-4

-125.000 -75.000 -25.000 25.000 75.000 125.000 -600 -400 -200 0 200 400 600

Mannen Bron: Databank Noord-Holland 2011, bewerking BCI Vrouwen

3 Bron: IBIS, 2012 4 Plabeka is het Platform Bedrijventerreinen en Kantoren. Binnen Plabeka zijn afspraken gemaakt over ont- wikkeling bedrijventerreinen en kantoorlocaties in regio Amsterdam om overaanbod te voorkomen

Buck Consultants International 7

Organisatiestructuur

Ouder-Amstel maakt onderdeel uit van zowel de Stadsregio Amsterdam als de Metropool- regio Amsterdam (een samenwerkingsverband dat de hele Noordvleugel van de Randstad bestrijkt) en participeert zowel op bestuurlijk als ambtelijk niveau in diverse samenwerkings- verbanden. Ouder-Amstel is goed vertegenwoordigd binnen deze samenwerkingsverban- den. De economische recessie vraagt om meer aandacht te besteden aan groeikracht en innovatie in het bedrijfsleven, maar ook om ‘meer geld te maken’ met de toeristische en recreatieve potenties van de gemeente. De kernkwaliteiten en economische ambities van Ouder-Amstel staan nu in beperkte mate op het netvlies van regionale stakeholders. Oor- zaak voor deze beperkte rol voor Ouder-Amstel hangt ten dele samen met het bescheiden werkbudget en de beperkte uitvoeringscapaciteit bij economische zaken. Ouder-Amstel heeft 0,8 fte (32 uur) beschikbaar, verdeeld over drie medewerkers. Dat betekent niet dat in deze tijden van bezuinigingen meer geld of menskracht beschikbaar moet komen, maar het betekent wel dat die middelen gericht(er) ingezet moeten worden: wat doet de gemeente zelf (lokaal) en wat is haar inbreng in de regionale agenda’s en organisaties.

Het bedrijfsleven is verenigd in de ondernemersvereniging Ouder-Amstel. Ook zijn diverse ondernemers uit Ouder-Amstel lid van ondernemersverenigingen in Amsterdam (ORAM en VAZO). Daarnaast zijn enkele agrarische belangenorganisaties waaronder LTO actief in Ouder-Amstel. De winkeliers zijn verenigd in winkeliersverenigingen.

2.4 SWOT Ouder-Amstel

In Figuur 2.3 wordt op beknopte wijze ingegaan op de sterkten, zwakten, kansen en bedrei- gingen van Ouder-Amstel. Deze SWOT vormt het vertrekpunt om daarop de visie en ambi- ties voor de economische toekomst van Ouder-Amstel te baseren.

Figuur 2.3 SWOT Analyse Ouder-Amstel

Buck Consultants International 8

>>> STERKTEN <<< >>> ZWAKTEN <<<

• Diversiteit economische structuur • Krimpende sectoren, o.a. industrie en landbouw • Relatief hoge groei in de periode 2000-2010 • Beperkte economische impact toerisme • Eigen karakter door contrast tussen stad-land • Slecht functionerende winkelkern Duivendrecht • Ligging nabij Amsterdam en ArenA • Relatief weinig 25-35 jarigen • Regionale functie Amstel Business Park • Weinig middelen en capaciteit (bij gemeente) • Sterke positie kern Ouderkerk aan de Amstel voor economie • Hoogwaardig horecaprofiel • Organisatiegraad bedrijfsleven • Hoogopgeleide beroepsbevolking

>>> KANSEN <<< >>> BEDREIGINGEN <<<

• Ligging in dynamische economische kernregio • Weinig grote bedrijven (500+) • Ligging nabij ArenA in relatie tot Nieuwe Kern • Beeldbepalende bedrijven identificeren zich • Toeristisch-recreatief potentieel met Amsterdam (en niet Ouder-Amstel) • Vernieuwing in de landbouw • Afkalvende concurrentiepositie Amstel • Groene gemeente nabij grote metropool Business Park • Geen opleidingen: jongeren trekken weg • Wegvallen wettelijk kader WGR+ regio

Ouder-Amstel is een relatief kleine gemeente te midden van de grote dynamische metro- poolregio Amsterdam. Ondanks het bescheiden inwoneraantal vervult de gemeente toch een regionale werkgelegenheidsfunctie, vooral vanwege de ligging van het Amstel Business Park. Vanwege de grote werkgelegenheidsfunctie is de economische uitgangspositie goed. Behoud van deze economische positie is niet vanzelfsprekend. Actieve profilering en inzet van gemeente samen met het bedrijfsleven is noodzakelijk. Binnen de Metropoolregio zijn diverse samenwerkingsverbanden waarin Ouder-Amstel zich krachtig kan positioneren.

Buck Consultants International 9

Hoofdstuk 3 Ambities Economie

3.1 Introductie

In hoofdstuk 2 is beknopt beschreven hoe het economisch profiel van Ouder-Amstel anno 2012 eruit ziet. Belangrijke elementen komen terug in de SWOT.

Ouder-Amstel vervult -als kleine gemeente- belangrijke functies als gebied waar wordt ge- woond, gewerkt en gerecreëerd. Ouder-Amstel is wonen tussen landelijk gebied en stad, met veel werkgelegenheid in de directe nabijheid. Door de aanwezigheid van het Amstel Business Park is er ook binnen de gemeentegrenzen een groot aanbod aan banen. De toe- ristisch-recreatieve aantrekkelijkheid wordt gevormd door het groene landelijke gebied, het dorpse karakter van Ouderkerk en de aanwezigheid van de rivier de Amstel.

3.2 Ambities

Ouder-Amstel wil haar identiteit en positie behouden en waar mogelijk versterken. In het coalitieakkoord 2010-2014 heeft de gemeente het (in programma 8) als volgt geformuleerd:

Buck Consultants International 10

 Ouder-Amstel is een gemeente waarin het historische, dorpse en landelijke karakter goed tot zijn recht komt;  Een goede relatie met de ondernemers en behoud van een gezond ondernemersklimaat is van groot belang, met aandacht voor o.a. goede dienstverlening.  Inzetten op goed functionerende bedrijventerreinen en een actief vestigingsbeleid, pas- send binnen het karakter van de terreinen;  Aandacht voor versterking van de toeristische aantrekkingskracht (in de kernen en in het groene gebied) en inzetten op recreatief medegebruik van agrarische percelen.

De gemeente ambieert om uit te groeien tot een economische speler die een eigen positie vervult binnen het economisch speelveld van de Metropoolregio Amsterdam. Drie economi- sche dragers staan daarbij centraal:  de agrarische sector: van oudsher belangrijk en omvangrijk in Ouder-Amstel en in de huidige tijd een sector waarin de uitdaging van schaalvergroting enerzijds en vernieu- wing en ‘verbinding’ en ‘verbreding’ met andere sectoren anderzijds voorop staat;  toerisme & recreatie als kansrijke kwaliteit aan de zuidkant van de MRA  ruimte voor bedrijvigheid en ondernemen op het Amstel Business Park.

Ook de ontwikkeling van de vierde woon- en werkwijk De Nieuwe Kern, kan bijdragen aan het profiel en de economische potentie van Ouder-Amstel.

De ambities van Ouder-Amstel kunnen als volgt in cijfers worden samengevat: het aantal banen zal in de komende jaren niet verder onder het huidige niveau van 12800 banen be- wegen, maar er zal wel weer enige (beperkte) groei zijn als de economische recessie voor- bij is. De verwachting is dat het aantal banen in Ouder-Amstel in de periode tot 2020 rond 13.000 banen zal bewegen. Het inwonertal zal in de komende jaren zich stabiliseren rond 13000 inwoners. Of er daarna sprake zal zijn van een groei i is afhankelijk van de realisatie van de Nieuwe Kern.

De economische ambitie van Ouder-Amstel kan strategisch als volgt worden samengevat:

Ouder-Amstel zet in op versterking van de economische positie en het optimaal benutten van de economische potentie van de gemeente op het gebied van toerisme (in kernen en in het buitengebied), de versterking van bestaande bedrijventerreinen en winkelkernen en door actief aan te haken op regionale economische initiatieven in de MRA en invulling te geven aan de specifieke positie die Ouder-Amstel daarin kan innemen. De grootste kansen voor Ouder-Amstel -in termen van economie en onderscheidend vermogen- schuilen in de sectoren toerisme & recreatie, verbreding in de landbouw en het bieden van concurrerende vestigingslocaties op Amstel Business Park.

Met deze ambitie onderstreept Ouder-Amstel het belang van samenwerking in de regio, in het kader van de MRA. Vanwege de bescheiden omvang van de gemeente is de directe invloed in de grote MRA beperkt. De kansen schuilen erin om mee te liften op initiatieven van de grote partners en daarin een onderscheidende rol en plek voor Ouder-Amstel te realiseren.

Buck Consultants International 11

3.3 Ambities vertaald

In deze paragraaf worden de ambities vertaald naar drie thema’s:

A. Welke veranderingen gaan optreden in de samenstelling van de economie, oftewel de economische structuur; B. Welke veranderingen zijn nodig in de bedrijfsomgeving (bedrijventerreinen, winkel- kernen, ondernemen in het buitengebied); C. Hoe kan de gemeente samenwerken met belangrijke stakeholders (organisatie).

A. Economische structuur

De gemeente Ouder-Amstel streeft naar een toekomstvaste en gevarieerde economische structuur. Behoud van werkgelegenheid is daarbij een belangrijke drijfveer. De economi- sche structuur moet worden verbreed (MKB en grote bedrijven, toerisme en vrijetijdseco- nomie) met ruimte voor vernieuwing (o.a. in de kernen en in de van oudsher sterke sectoren als landbouw, zakelijke diensten en handel) en aandacht voor (nieuwe) bovenregionale trekkers (o.a. horeca, buitengebied en monumentale karakter).

Behoud werkgelegenheid Behoud van de werkgelegenheid is voor Ouder-Amstel van groot belang: werkgelegenheid draagt bij aan de (economische) vitaliteit van de gemeente. Hiervoor is een aantrekkelijk ondernemingsklimaat voor zowel de bestaande als voor potentiële nieuwe ondernemers. Het bedrijfsleven moet zich prettig voelen in Ouder-Amstel. Communicatie met onderne- mers is hierbij cruciaal, zodat de gemeente op de hoogte is van wat er speelt bij de onder- nemers. Naast behoud van werkgelegenheid op de bestaande werklocaties in Ouder- Amstel, wordt er ook ingezet op nieuwe werkgelegenheid.

Verbreden economische structuur In lijn met de economische, demografische en maatschappelijke ontwikkelingen moet de economische structuur worden verbreed en gedifferentieerd. Ouder-Amstel legt daarbij een accent op de vrijetijdseconomie (toerisme, detailhandel, horeca) en veranderingen in de zakelijke diensten (decentralisatie van diensten door IT en ZZP’ers) en in de handel (door- groei van internethandel en e-commerce). Inspelend op maatschappelijke ontwikkelingen als vergrijzing, meer behoefte aan recreatie in de eigen regio en de ligging nabij stedelijke gebieden van Amsterdam, Amstelveen en Diemen zet Ouder-Amstel in om de vrijetijdseco- nomie extra te stimuleren, zowel in de kern als in het buitengebied. Daarbij is belangrijk om (ook) specifiek aandacht te besteden aan het daadwerkelijke benutten van de economische potenties, oftewel de recreatieve kansen ook omzetten in economische bestedingen en groei van investeringen in toeristische bedrijvigheid (horeca, leisure).

Faciliteren ondernemerschap / zzp-ers Binnen de gemeente Ouder-Amstel is het aantal zelfstandige ondernemers hoog. De trend waarbij bedrijven en instellingen steeds vaker zzp-ers inhuren zal de komende jaren door-

Buck Consultants International 12

zetten, onder andere door bezuinigingen bij de overheid en in het bedrijfsleven. De ligging van Ouder-Amstel in de directe nabijheid van veel bedrijvigheid in combinatie met de hoger opgeleide bevolking maken dat de verwachting is dat het aantal zzp-ers juist in Ouder- Amstel zal toenemen. De gemeente zal de komende jaren ondernemerschap faciliteren en stimuleren met bijvoorbeeld een ondernemersloket. Dit is een loket waar ondernemers (digi- taal) informatie kunnen ophalen. Daarnaast zal de gemeente actief sturen op partners zoals de Kamers van Koophandel, de Metropoolregio (Amsterdam Economic Board) en branche- en ondernemersverenigingen om netwerk- en voorlichtingsbijeenkomsten te organiseren waaraan ondernemers uit Ouder-Amstel deel kunnen nemen. Het is belangrijk dat de ge- meente via haar ondernemersloket de ondernemers attendeert op interessante netwerken en bijeenkomsten.

Uitbouwen T&R met economische spin-off Ouder-Amstel wil in de komende jaren de functie als groene achtertuin van Amsterdam uit- bouwen, door zowel een aantrekkelijk aanbod te hebben voor Amsterdamse recreanten als voor de toeristen die -naast de binnenstad- ook interesse hebben voor Nederlandse natuur en buitengebied. Ouder-Amstel is de verbinding tussen toeristisch centrum Amsterdam en het Groene Hart. Om de toeristische functie van Ouder-Amstel te versterken, is samenwer- king met en aansluiting op regionale programma’s noodzakelijk.

Uitbouw van de diversiteit in aanbod en het sterker verbinden van de trekpleisters geeft een impuls aan de aantrekkelijkheid van Ouder-Amstel voor bezoekers. De grootste trekpleis- ters van Ouder-Amstel worden nu gevormd door de Ronde Hoep, de Amstel, de Ouderker- kerplas en het dorp Ouderkerk aan de Amstel. De ambitie is om de commerciële mogelijk- heden van deze trekpleister optimaler te benutten en om de individuele trekpleisters met elkaar te verbinden.

De dorpskern Ouderkerk aan de Amstel kan verder toeristisch worden ontwikkeld door verbreding van het voorzieningenaanbod gecombineerd het (commercieel) ontwikkelen van toeristische trekpleisters zoals de Joodse begraafplaats, de Oude Molen en de Ouderker- kerplas. Het voorzieningenaanbod kan verder worden ontwikkeld door het uitbouwen van het hoogwaardige en tegelijkertijd kleinschalige karakter van de kern. Een passend voor- zieningenaanbod omvat onder meer hoogwaardige horeca, ambachtelijke winkels, (biolo- gische en streek-)markten en ateliers/galeries.

Versterking van de toeristische functie (meer bezoekers en bestedingen) is cruciaal om het voorzieningenniveau in de kernen op peil te houden. Dat is ook voor de inwoners van Ou- der-Amstel een belangrijke factor voor hun woongenot. Dat vergt dat het aanbod onder de loep moet worden genomen: voorzieningen moeten voldoende concurrerend zijn met de omgeving en aansluiten bij de vraag van de bezoeker (toeristen, recreanten). Dat gaat zo- wel over de kwaliteit en variatie van het aanbod als over bijzondere evenementen en ope- ningstijden (o.a. op zondag). Ook in Amstelveen wordt gemikt op meer toeristen en Amster- dam en Amstelveen lopen voorop met ruime openingstijden van detailhandel op zondag. De gemeente Ouder-Amstel wil ook die gelegenheid bieden aan ondernemers (als de wetge- ving over verruimde openingstijden op zondagen door de Eerste Kamer is goedgekeurd), maar het is uiteraard aan de ondernemers zelf om daar wel of geen gebruik van te maken.

Buck Consultants International 13

Het buitengebied met de Ronde Hoep is op dit moment al bijzonder aantrekkelijk voor fiet- sers, maar levert nog beperkte economische spin-off. De gemeente wil inzetten op meer spin off, in de vorm van bestedingen door consumenten en investeringen door onderne- mers. Dat kan onder meer door verbinding met de kern Ouderkerk aan de Amstel te verbe- teren en initiatieven voor recreatief gebruik in het buitengebied zoveel mogelijk te stimule- ren en faciliteren.

Duivendrecht: eigentijds aanbod aan dagelijkse voorzieningen Detailhandel en horeca in Duivendrecht vervult op dit moment voornamelijk een lokale func- tie voor de eigen kern en het direct omliggend stedelijk gebied. De verwachting is dat het winkel- en horeca-aanbod in de toekomst min of meer gelijk blijft in termen van vierkante meters vloeroppervlak. Voor de gemeente is belangrijk de voorzieningen op peil te houden en initiatieven om de leegstand te beperken te stimuleren.

De agrarische sector als intrinsiek onderdeel van de lokale economie De agrarische sector hoort bij de economie van Ouder-Amstel. De sector is onderdeel van de identiteit van de gemeente en neemt van oudsher een prominente plaats in de profilering van de lokale economie. De agrarische sector draagt bij aan het behoud van het landelijke karakter van de gemeente. Tegelijkertijd staat de sector onder druk, ook in Ouder-Amstel. Ondernemers zullen de keuze moeten maken of zij meegaan met de schaalvergroting (in de melkveehouderij) of dat zij kiezen voor ‘verbreding’, door andere activiteiten te koppelen aan het agrarisch bedrijf (toerisme, zorg, specifieke producten voor consumenten). Voor de gemeente is belangrijk om deze sector te faciliteren in de vernieuwing en mee te denken met landbouwondernemers over aanpassingen in hun bedrijfsvoering, bijvoorbeeld in de vorm van nieuwe nevenactiviteiten.

B. Bedrijfsomgeving

Versterking van de economische structuur vraagt op onderdelen ook aandacht voor de be- drijfsomgeving. Dit betekent niet perse dat er meer ruimte nodig is voor economische ont- wikkelingen, maar betekent wel dat moet worden gekeken of het bestaande aanbod nog voldoende past bij de vraag (in kwalitatieve zin) en waar eventueel ‘vernieuwing’ nodig is. Dat kan zijn in regelgeving (om nieuwe initiatieven mogelijk te maken), in het (mee) investe- ren in ruimtelijke kwaliteit en veiligheid op bedrijventerreinen, maar ook om mee te denken over een duidelijke positionering van locaties (zoals ABP en de Nieuwe Kern) in de ruimere regio.

Behouden van de sterke werkgelegenheidsfunctie van ABP De gemeente Ouder-Amstel heeft de ambitie om van het ABP een toekomstvast bedrijven- terrein te maken. Dit wil zeggen een bedrijventerrein dat nu en in de toekomst kan voorzien in een aantrekkelijke werkomgeving voor werknemers en dynamische bedrijfsomgeving voor ondernemers. Belangrijke factoren om aandacht aan de te besteden en waar nodig in te investeren c.q. mogelijk te maken, zijn in ieder geval: bereikbaarheid (over de weg en met OV), voorzieningen (o.a. horeca, sport, kinderopvang), veiligheid en kwaliteit van de openbare ruimte. Initiatieven (onder meer van eigenaren en gebruikers) om de kwaliteit van het terrein te vergroten, worden zoveel mogelijk gestimuleerd en gefaciliteerd. Dat kan gaan

Buck Consultants International 14

over de kwaliteit van het vastgoed, voldoende parkeermogelijkheden, over investeringen in duurzaamheid en energiegebruik of over initiatieven voor flexibiliteit in gebruik (zoals het initiatief van ‘urban farming’ op Zuidpark). De belangrijkste sectoren op ABP zijn de zakelij- ke dienstverlening, ICT en media en (groot)handel. In het toekomstperspectief van het ABP is voor de gemeente duurzaamheid een belangrijk aspect: in termen van energie, duurzaam (her)gebruik van vastgoed, intensief gebruik van de ruimte en ook sociale duurzaamheid in de zin van werkgelegenheid en veiligheid. De gemeente heeft daarin slechts een stimule- rende en faciliterende rol, omdat zij geen eigenaar is van het terrein en de gebouwen.

De gemeente kan in het regionaal overleg over bedrijventerreinen er wel toe bijdragen dat het ABP een duidelijke positionering kent in het aanbod van bedrijventerreinen. Het ABP is aan de Zuidkant van de Amsterdamse regio een goede locatie om vrijkomende ruimte op- nieuw in te zetten voor MKB-bedrijven die elders in de regio onvoldoende kunnen door- groeien. Wellicht dat op langere termijn een beperkte uitbreiding van het terrein gewenst is, als de bedrijfsinvesteringen weer gaan toenemen.

De andere bedrijventerreinen Op de Molenkade is parkmanagement geintroduceerd , op initiatief van de ondernemers en ondersteund door de gemeente. `Bedrijventerrein Ambachtenstraat behoeft momenteel geen extra aandacht.

Ontwikkeling ‘De Nieuwe Kern’ Het plangebied de Nieuwe Kern ligt op een centrale locatie in de regio in een zeer dynami- sche omgeving. De Nieuwe Kern is een grotendeels onbebouwd gebied van circa 190 hec- tare. Het gebied wordt globaal begrensd door de A2 in het westen, het ABP in het noorden, de spoorlijn Amsterdam-Utrecht in het oosten en het centrumgebied Amsterdam-Zuidoost in het zuiden. De Nieuwe Kern huisvest nu hoofdzakelijk recreatieve functies, zoals volkstui- nen en sportterreinen. Het gebied wordt doorsneden door enkele spoorlijnen.

De gemeente beoogt het gebied (deels) te ontwikkelen voor bedrijvigheid die aansluit op het ArenA-gebied in Amsterdam-Zuidoost. Denk daarbij onder meer aan versterking van media en creatieve sector. Bij de planontwikkeling besteedt de gemeente aandacht aan de gewenste (ruimtelijke) inrichting en uitstraling. Maar in aansluiting op de nieuwbouw van woningen zal de gemeente ook nadrukkelijk aandacht besteden aan het combineren van wonen en werken in de wijk. Steeds meer beroepen worden uitgeoefend in de woonomge- ving, zeker in een diensteneconomie in de Amsterdamse regio.

Areaal kantoren- en bedrijvenlocaties neemt in de metropoolregio niet verder toe Binnen de metropoolregio Amsterdam is er op dit moment een (te) ruim aanbod van kanto- ren- en bedrijvenlocaties, daar bovenop zijn er in de regio nog plannen voor nieuwe loca- ties. Om overaanbod te voorkomen zijn binnen Plabeka5 afspraken gemaakt over de kwan- titeit en kwaliteit van werklocaties in de metropoolregio Amsterdam. Voor Ouder-Amstel betekent dit dat er in de komende jaren geen nieuwe bedrijventerreinen worden ontwikkeld en dat ontwikkelingen voor wat betreft het aantal vierkante meters bvo6 kantoren de ko-

5 Plabeka = Platform Bedrijven en Kantoren. Samenwerkingsverband van regionale en lokale overheden in de Metropoolregio Amsterdam. s BVO = Bruto Vloer Oppervlak (in vierkante meters)

Buck Consultants International 15

mende jaren regionaal wordt afgestemd. Ook eventuele plannen voor kantoren en bedrij- venterreinen in de Nieuwe Kern zal Ouder-Amstel binnen Plabeka afstemmen met aanbod en ontwikkelingen elders in de regio.

Faciliteren ondernemers in het buitengebied Om de vitaliteit in het landelijk gebied te behouden trekken ondernemers en gemeente sa- men op en ontwikkelen ze een visie op ondernemen in het buitengebied. Hierin is aandacht voor het faciliteren van ondernemerschap (ruimte voor andere (neven)activiteiten). Om het buitengebied in de periode tot 2020 economisch vitaal en aantrekkelijk te houden zijn aan- passingen nodig. In enkele gevallen zijn grote(re) bouwkavels noodzakelijk om te komen tot een winstgevende en/of meer duurzame bedrijfsvoering. Zo gaat de trend steeds meer in de richting van duurzame bedrijfsvoering waarbij dieren in stallen meer ruimte krijgen. Dit zou kunnen betekenen dat bouwblokken vergroot moeten worden. In enkele andere geval- len kan verruiming van ruimtelijke en juridische kaders nodig zijn om uitbreiding van het aantal overnachtingsplekken per bedrijf mogelijk te maken. Diverse ondernemers ervaren dat een toeristische nevenactiviteit alleen mogelijk is mits de hiervoor noodzakelijke investe- ringen ook worden terugverdiend. Dit vraagt om meerdere overnachtingsplekken per bedrijf. Vergroten van het aantal overnachtingsmogelijkheden in de poolder is noodzakelijk om het toeristisch en recreatief potentieel van het buitengebied te vergroten. Het streven is niet om grootschalige hotelaccommodaties te realiseren, maar om overnachtingsmogelijkheden te realiseren gecombineerd aan bijvoorbeeld het landbouwbedrijf (kamperen bij de Boer en B&B-mogelijkheden). De combinatie met het landbouwbedrijf zorgt voor een landelijke sfeer voor de toerist en de recreant, maar garandeert tegelijkertijd een beperkte schaalgrootte. Om de boerderijovernachtingen voor de ondernemer ook economisch rendabel te houden bestaat de behoefte het aantal overnachtingsplekken per bedrijf in de komende jaren toe te laten nemen. Ook zullen de mogelijkheden bekeken worden om op de landbouwbedrijven zelf geproduceerde, agrarische producten te verkopen (bijvoorbeeld kaas), als nevenactivi- teit.

In enkele gevallen, zoals bij de Ronde Hoep, zijn aanpassingen wenselijk om de toeganke- lijkheid van het buitengebied te verbeteren. Bestemmingsverkeer (w.o. landbouwvoertui- gen) doorgaand verkeer en toeristisch verkeer zijn niet altijd goed met elkaar te verenigen. Aanpassingen zijn nodig om de veiligheid van fietsers en wandelaars te kunnen garande- ren, de aantrekkelijkheid van het gebied te behouden en ondernemerschap te laten groeien. Overigens zal dit slechts beperkt mogelijk zijn, gezien de mogelijkheden van dit landschap.

Het streven is om op relatief korte termijn uitvoering te kunnen geven aan een visie waarin de gemeente ondernemers faciliteert in gezonde bedrijfsvoering in het buitengebied. Uit- gangspunt hierbij is dat bij het verruimen van de beleidskaders goed gekeken wordt naar de landschappelijke inpassing om zo het landelijke karakter van het buitengebied te behouden.

Ruimte voor vrijetijdseconomie: horeca en detailhandel Ontwikkeling van toeristisch-recreatieve mogelijkheden en een betere benutting van het economisch potentieel vereisen ruimte voor ondernemen, ook in letterlijke zin. De gemeen- te vindt het belangrijk om op kansrijke locaties ruimte te creëren voor (meer) ondernemers, als dat bijdraagt aan het versterken van de toeristische functie van Ouder-Amstel. Denk onder meer aan het faciliteren van horeca en eventuele andere toeristische functies aan de Amstel en bij de Ouderkerkerplas. De aantrekkingskracht van Ouder-Amstel voor waterre-

Buck Consultants International 16

creanten krijgt daarmee een impuls, evenals bezoekers ‘over land’. Overigens dient de groei van horecamogelijkheden aan de waterrand gepaard te gaan met extra aanlegmoge- lijkheden.

Leegstand Groei van de leegstand op locaties als ABP en de dorpskernen is zorgwekkend en vraagt om actie. Leegstand op ABP is (in 2012) 19%. Op het dorpsplein in Duivendrecht is er sprake van forse leegstand en ook in Ouderkerk aan de Amstel neemt de leegstand toe onder de winkels. Leegstand verhoogt het subjectieve onveiligheidgevoel, draagt bij aan verloedering, heeft (negatieve) impact op de business van bestaande ondernemers en trekt ongewenste neveneffecten aan. Tegelijkertijd vervullen ondernemers een belangrijke rol om de werkgelegenheid op peil te houden, bezoekers aan te trekken en een bijdrage te leveren aan de sociale samenhang. Vanuit meerdere perspectieven is het dus -ook voor de ge- meente- belangrijk creatief om te gaan met het bestrijden van leegstand. De gemeente heeft echter slechts beperkte invloed en instrumenten: het voorkomen en oplossen van leegstand is primair een verantwoordelijkheid van de eigenaren van de leegstaande pan- den. De gemeente heeft twee instrumenten tot haar beschikking:  Inzetten van de leegstandswet, waarmee eigenaren ertoe worden bewogen de leeg- stand op te lossen ( dit vereist een gemeentelijke verordening). Ook met de leeg- standswet in de hand is het niet eenvoudig om eigenaren tot actie te bewegen. Maar be- langrijker is om met dit instrument ‘in de achterzak’ het gesprek met eigenaren van pan- den aan te gaan of met elkaar na te denken over nieuwe bestemmingen voor de pan- den.  Wijziging bestemmingsplannen (bijvoorbeeld verruimen van toegestane functies als horeca en/of detailhandel). Het wijzigen van de bestemming vereist zorgvuldigheid en een gedegen afweging (ook over mogelijke ongewenste gevolgen op de langere ter- mijn).

C. Organisatie van de economie

Het realiseren van de economische ambitie kan en wil Ouder-Amstel niet alleen. Regionale samenwerking is noodzakelijk. Ouder-Amstel zal actief participeren in regionale samenwer- kingsverbanden d.w.z. dat Ouder-Amstel op basis van een eigen ambitie en visie aan tafel schuift bij partners en samen met partners vorm geeft aan de (economische) ontwikkeling van de eigen gemeente. De actieve regionale samenwerking vraagt om actieve bestuurlijke en ambtelijke participatie. Gezien het feit dat er binnen de ruime regio heel veel samenwer- kingsverbanden zijn en de beschikbare capaciteit beperkt is, moet de gemeente Ouder- Amstel selectief participeren, niet alle onderwerpen van de Stadsregio of van de Metropool- regio (en haar Amsterdam Economic Board) zijn even relevant voor Ouder-Amstel. Onder- werpen die wel voor Ouder-Amstel van belang zijn: kwaliteit ABP als vestigingslocatie, marktpositionering ABP, bereikbaarheid en OV en toerisme & recreatie.

Buck Consultants International 17

Hoofdstuk 4 Programmalijnen en priori- teiten

4.1. Inleiding

Uit de economische analyse blijkt dat het de afgelopen jaren relatief goed is gegaan met de economie van Ouder-Amstel, maar tevens dat economische groei (voorlopig) geen vanzelf- sprekendheid is. Voortbordurend op het economisch profiel, de SWOT en de ambities van Ouder-Amstel, wordt in dit hoofdstuk op drie belangrijke aspecten van de uitvoering van het economisch beleid ingegaan:  Wat moet de gemeente zelf doen en wat wordt ingebracht op regionaal niveau (para- graaf 4.2);  Wat zijn, afgeleid uit de ambitie en de visie, de programmalijnen voor de komende jaren (paragraaf 4.3);  Hoe kunnen de beschikbare middelen (menskracht en budget) het best worden ingezet (paragraaf 4.4).

4.2. Schaalniveaus

Er zijn in feite twee ‘varianten’ voor het uitwerken van de economische beleidsambitie: A. Doorgaan op eigen kracht B. Samenwerken aan economische ontwikkeling;

A Doorgaan op eigen kracht Het ging de afgelopen jaren vrij goed met de economie in Ouder-Amstel. Ouder-Amstel heeft economische groei gerealiseerd met beperkte middelen en personeelsinzet. Op de huidige weg doorgaan betekent dat er ook in de toekomst beperkt personeel en middelen worden ingezet om de lokale economie te stimuleren. Terwijl de gemeente Ouder-Amstel expliciet een kleine speler in een grote metropoolregio is. Omgeven door gemeenten met meer budget, meer capaciteit en meer naamsbekendheid. Keuze voor doorgaan op eigen kracht heeft implicaties voor het realiteitsgehalte van ambities. De scope van economisch beleid beperkt zich dan met name tot de eigen kwaliteiten en het onderscheidend vermogen voor o.a. toeristisch-recreatieve bezoekers en voor het lokale bedrijfsleven. De lokale eco-

Buck Consultants International 18

nomie op eigen kracht stimuleren, heeft als voordeel dat de gemeente de regie volledig in eigen handen houdt.

B Samenwerken aan economische ontwikkeling Ouder-Amstel staat in de economische ontwikkeling niet alleen. Economische dynamiek speelt zich bij uitstek af in (grote) regio’s. Ouder-Amstel bevindt zich in een actieve en ui- terst dynamische omgeving: er zijn diverse regionale samenwerkingsverbanden en econo- mische programma’s die zich richten op de versterking van de regionale economie. Ouder- Amstel participeert al jaren in regionale samenwerkingsverbanden (als relatief kleine spe- ler). In ‘variant B’ wordt deze inzet op regionale samenwerking voortgezet en voor Ouder- Amstel ingezet op een optimale spin off en meeliften op initiatieven van grotere partners in de regio. Maar dan moet wel een duidelijk signaal worden afgegeven waar Ouder-Amstel voor wil gaan in de diverse regionale overleggen. In het vorige hoofdstuk is al aangegeven dat die inbreng zich vooral richt op de positionering en versterking van het ABP, de toekom- stige invulling van de Nieuwe Kern en de uitbouw van het toeristisch potentieel. Daarnaast kan de gemeente met haar Ondernemersloket bedrijven informeren over vele interessante netwerken en bijeenkomsten die in de regio worden georganiseerd bijv. op het gebied van IT en nieuwe media, ZZP-netwerken, landbouw en stad, e-commerce, etc. Gezien de be- perkte ambtelijke en bestuurlijke capaciteit om deel te nemen aan de diverse regionale ta- fels is het zeker het overwegen waard om de eigen belangen af te stemmen met andere gemeenten in de regio met dezelfde prioriteiten en belangen. Hierbij kan bijvoorbeeld wor- den gedacht aan de gemeenten Diemen en Uithoorn

In de praktijk Voor Ouder-Amstel gaat het dus om een goede afstemming en invulling van eigenstandige locale acties en een gerichte inbreng in de regionale samenwerkingsverbanden. Bepaalde elementen zijn bij uitstek lokale aangelegenheden. Dat geldt bijvoorbeeld voor vergunning- verlening en versterking van de lokale winkelcentra. Andere aspecten hebben veel sterker een regionaal karakter, zoals het profileren van de regio als grote stad met een groene ach- tertuin waar het voor toeristen en inwoners óók prettig en uniek verblijven is. Feitelijk is er sprake van een mengvorm van beide varianten. Dit betekent dat er niet twee varianten zijn om vanuit te kiezen maar eerder twee aspecten binnen één strategie.

4.3 Van visie naar programma

De huidige capaciteit van de gemeente Ouder-Amstel voor economische zaken is beperkt: in totaal 0,8 fte (32 uur) verdeeld over drie medewerkers. Het beschikbaar budget is ook beperkt, en sommige delen ook nog eenmalig. Het meeste is gelabeld voor specifieke inzet (o.a. op verbreding landbouw, toerisme & recreatie en promotieactiviteiten)7. In de praktijk betekent dat een spanningsveld tussen ambities en uitvoeringskracht (van de gemeente). Waar nodig moet in ogenschouw worden genomen hoe initiatieven en/of projecten kunnen

7 Zie ook paragraaf 4.3

Buck Consultants International 19

worden vlotgetrokken: door samen te werken met anderen, uit te stellen of door projecten in versoberde vorm alsnog op te pakken.

Om het beoogde ambitieniveau te bereiken is een aantal programmalijnen geformuleerd. De programmalijnen worden, na vaststelling van deze Economische Beleidsambitie uitge- werkt in een tweejaarlijkse actieprogramma’s, gekoppeld aan capaciteit en budget. Uitvoe- ring van het actieprogramma draagt bij aan de gewenste economische visie. De program- malijnen voor Ouder-Amstel zijn: 1. De versterking van het ABP; 2. De invulling en realisatie van de Nieuwe Kern; 3. Ondernemen in het buitengebied; 4. Uitbouwen van de toeristisch-recreatieve potenties; 5. Terugdringen van leegstand (met name in winkelkernen); 6. Dienstverlening en regionale samenwerking.

Ad 1 ABP toekomstvast bedrijventerrein

Voor Ouder-Amstel en voor de ondernemers op het terrein is essentieel om te werken aan de duurzame toekomst van het ABP. De groeiende leegstand is een belangrijk punt van aandacht, evenals het toenemende knelpunt rondom parkeren en (OV) bereikbaarheid. Tegelijkertijd concurreert het bedrijventerrein met andere bedrijventerrein (in de regio). Het is dus urgent te ‘investeren’ in het ABP: in tijd, in samenwerking, in het faciliteren van initia- tieven en waar mogelijk door (samen met andere partners) te investeren. De gemeente trekt daarin samen op met de regionale partners, met eigenaren en met gebruikers (al dan niet verenigd in de ondernemersverenigingen). Een belangrijk aspect bij het overleg met de partners is om tot een heldere marktpositionering te komen van het ABP in de regio. Het ABP kan zich vernieuwen en doorontwikkelen als een gunstig gelegen locatie voor MKB bedrijven die elders in het stedelijk gebied onvoldoende kunnen doorgroeien. Het uiteinde- lijke doel is behoud van de sterke werkgelegenheidsfunctie van het ABP voor Amsterdam en Ouder-Amstel.

Ad 2 De Nieuwe Kern

De ontwikkeling van de Nieuwe Kern is niet alleen van belang voor de groei van de bevol- king in de gemeente, maar het biedt ook een kans om met de Nieuwe Kern in te spelen op nieuwe concepten voor wonen en werken in de woonomgeving. Zeker is een stedelijke re- gio met veel dienstverlening en in de nabijheid van Amsterdam Zuidoost is dit een kans voor de toekomst.

Ad 3 Ondernemen in het buitengebied

Het versterken van de economisch vitaliteit van het buitengebied van Ouder-Amstel bete- kent dat er ruimere ontwikkelmogelijkheden geboden moeten worden voor niet-agrarische functies in het buitengebied. Doel hierbij is het behoud van ondernemerschap in het buiten- gebied. Schaalvergroting in de agrarische sector is een autonome ontwikkeling waar de gemeente geen invloed op kan uitoefenen. De gemeente kan de bedrijven die wel (deels)

Buck Consultants International 20

actief blijven op wat kleinere schaal helpen bij de zoektocht naar combinaties. Bijvoorbeeld in de vorm van verbreding met zorg of met recreatieve functies. De gemeente gaat samen met ondernemers werken aan een ontwikkelingsgerichte visie op vernieuwend onderne- merschap en nevenfuncties bij agrarische bedrijven (o.a. recreatief nevengebruik van agra- rische percelen).

Ad 4 Uitbouwen toeristisch-recreatieve potenties Ouderkerk aan de Amstel

De toeristisch-recreatieve potenties van Ouderkerk aan de Amstel worden verder benut. In de komende jaren zal de gemeente tezamen met ondernemers en andere stakeholders (o.a. MRA) acties opzetten met onderscheid naar het buitengebied, de kernen en de ver- bindingen daartussen. Een en ander moet er toe leiden dat Ouder-Amstel nog meer onder- deel gaat uitmaken van het toeristisch gebied van Amsterdam met een eigen ‘gezicht. Syn- chronisatie van openingsmogelijkheden met de regio is daarbij van groot belang om de aan- trekkelijkheid van de dorpskern te optimaliseren in relatie tot het aanbod in de regio. De gemeente zet in op het uitbouwen van het landelijk-ambachtelijke karakter van Ouder- kerk aan de Amstel en vervlechting tussen dorpskern en buitengebied. Bereikbaarheid is hierbij belangrijk: als onderdeel van het verbeteren van de bereikbaarheid is de ontwikkeling c.q. versterking van toeristische verbindingsroutes essentieel.

Concreet gaat de gemeente zich inzetten voor de totstandkoming van een ondernemers- platform waarop partijen bij elkaar komen en initiatieven/ideeën gezamenlijk worden opge- pakt. Op een dergelijk platform wordt ook duidelijk wat de gemeente wel (en niet) kan facili- teren voor ondernemers. De instrumenten van de gemeente hebben voornamelijk betrek- king op planologische regelgeving en het versterken/faciliteren van netwerken (in de regio). De gemeente kan bijvoorbeeld toeristische ondernemers of initiatiefnemers verbinden aan agrarische ondernemers die zoeken naar verbreding van hun activiteiten. Ook het mogelijk maken van de zondag openstelling van detailhandel kan de gemeente faciliteren. Vervol- gens kan met de ondernemers worden bezien hoe maximaal van deze mogelijkheid gebruik kan worden gemaakt en op welke wijze eventuele bezwaren kunnen worden weggenomen.

Ad. 5 Leegstand

De gemeente Ouder-Amstel gaat samen met ondernemers in met name de winkelkernen Duivendrecht en Ouderkerk aan de Amstel aan de slag om leegstand in die kernen tegen te gaan. Dat kan enerzijds gaan over het samen verkennen van nieuwe kansen van de gebie- den en eventueel daarvoor benodigde wijzigingen in bestemmingsplannen. Ervan uitgaand dat een belangrijk deel van de ondernemers/eigenaren hieraan mee willen werken, wil de gemeente voor niet meewerkende eigenaren de mogelijkheden verkennen of de Leeg- standswet een extra drukmiddel kan zijn. Tenslotte wordt het succes van de vernieuwing bepaald door het gezamenlijk aanpakken van de leegstand.

Ad. 6 Dienstverlening en regionale samenwerking

Het realiseren van de economische beleidsambitie en het uitoefenen van invloed op de economische dynamiek kan de gemeente Ouder-Amstel niet alleen. Lokaal zal de samen- werking met ondernemers, ondernemersverenigingen en eigenaren van vastgoed geconti-

Buck Consultants International 21

nueerd moeten worden. Het beschikbaar hebben van een bedrijfscontactfunctionaris, met beleidsmatige ondersteuning op het gebied van toerisme en detailhandel is daarom van groot belang. Het Ondernemersloket is daarnaast ook een belangrijk instrument om onder- nemers te informeren over de vele netwerken en bijeenkomsten in de regio. Samenwerking in de regio met omliggende gemeenten, de MRA en onderne- mers(verenigingen) is noodzakelijk om voor thema’s zoals toerisme, de marktpositionering van ABP en de ontwikkeling van de Nieuwe Kern stappen verder te komen. De rol van de gemeente Ouder-Amstel is om zich proactief op te stellen en op basis van haar eigen visie en ambitie in gesprek te gaan met haar partners. Regionale samenwerking vraagt voorbe- reiding en investering. De gemeente kan daarbij voor bepaald dossiers haar krachten bun- delen met enkele buurgemeenten.

4.4 Budget en capaciteit

De programmalijnen zijn nu op hoofdlijnen geformuleerd. In de nadere uitwerking wordt nadrukkelijk de koppeling gelegd met wat nu beschikbaar is aan budget en capaciteit én wat eventueel extra nodig is om de ambities te realiseren. Daarbij is op voorhand duidelijk dat de middelen beperkt zullen blijven. Op projectbasis zal worden gezocht naar oplossin- gen om capaciteit en budget, al dan niet tijdelijk, te versterken. Mogelijkheden zijn bijvoor- beeld de inzet van stagiaires (van HBO of universiteit) en/of mee liften op regionale pro- gramma’s (waar middelen van Stadsregio, Metropoolregio, provincie en zelfs van het Rijk mogelijk aanknopingspunten kunnen bieden).

Op dit moment beschikt de gemeente Ouder-Amstel voor economische zaken inclusief toe- risme en recreatie) over een beperkte capaciteit en budget voor het uitvoeren van de eco- nomische beleidsambitie. Er is 32 uur beschikbaar, verdeeld over drie medewerkers: 16 uur is beschikbaar voor de bedrijfscontactfunctionaris, 8 uur voor toerisme & recreatie en 8 uur voor EZ-beleid. Het beschikbare budget is als volgt gelabeld:  €2.000 kosten Kamer van Koophandel  €2.500 voor het Keurmerk Veilig Ondernemen  €15.000 voor activiteiten in het kader van herstructurering en/of parkmanagement (eenmalig)  €15.000 voor visieontwikkeling c.q. stimuleren van medegebruik agrarische perce- len/kamperen bij de boer (eenmalig)  €15.000 incidenteel voor ontwikkelen van arrangementen in Ouder-Amstel (eenmalig)  €20.000 structurele bijdrage aan regionale promotie (bevordering toerisme en recreatie) via de Amsterdam Tourism & Congres Board - en VVV Groene hart  €12.500 brede promotie van Ouder-Amstel.

Het realiseren van de economische ambities zal dus creatieve en slimme inzet van be- schikbare middelen (in tijd en geld) vereisen. Dat betekent slimme keuzes maken, gerela- teerd aan de (in hoofdstuk 3) geformuleerde ambitie: versterking van de economische posi-

Buck Consultants International 22

tie, benutten economisch potentieel en versterken van het onderscheidend vermogen van Ouder-Amstel door actief aan te haken op de kracht van de (grotere) regio.

4.5 Tot slot

De economische beleidsambitie ligt nu voor. Deze notitie is geen eindresultaat, maar juist het startpunt van een nieuw vizier op de economische toekomst voor Ouder-Amstel!

Deze notitie is de eerste stap om komende jaren concreet aan de slag te gaan: resultaatge- richt en realistisch, gebruik maken van kansen en zowel de eigen kracht als die van ande- ren. Na vaststelling van de beleidsambitie als eerste stap, is het zaak direct vervolgstappen te zetten.

Het ging tot voor kort economisch goed met de economie in Ouder-Amstel, maar ook de recessie zal in de gemeente merkbaar zijn. Dat uit zich in bedrijfssluitingen op ABP en in de winkelkernen. Maar tegelijkertijd zijn er ook kansen voor de toekomst. Die kansen zijn ver- woord in de programmalijnen.

In de bijlage wordt voor 2013 aangegeven wat de planning is. Vervolgens zal ieder jaar de programmalijn kort worden geëvalueerd en een planning worden gemaakt voor het zo nodig continueren van de programmalijnen.

Buck Consultants International 23