Zał ącznik do Uchwały Nr XII/57/07 Rady Gminy R ąbino z dnia 30 pa ździernika 2007r.

STRATEGIA ROZWI ĄZYWANIA PROBLEMÓW SPOŁECZNYCH GMINY R ĄBINO na lata 2007-2015

WRZESIE Ń 2007

Strategia Rozwi ązywania Problemów Społecznych Gminy R ąbino na lata 2007-2015 SPIS TRE ŚCI

WST ĘP……………………………………………………………………………………………………….….....3 1.1. METODY I FORMY OPRACOWANIA STRATEGII…...…………………………………………...... 4 1.2. PRZESŁANKI WYNIKAL ĄCE Z DOKUMENTÓW STRATEGICZNYCH……………………….…....6 1.2.1. NARODOWE STRATEGICZNE RAMY ODNIESIENIA……………………………………………..….6 1.2.2. PROGRAM OPERACYJNY KAPITAŁ LUDZKI……………………………………………………..…..7 1.2.3. NARODOWA STRATEGIA INTEGRACJI SPOŁECZNEJ…………………………………………...…..9 1.2.4. KRAJOWY PLAN DZIAŁANIA NA RZECZ INTEGRACJI SPOŁECZNEJ…………………………...10 1.2.5. STRATEGIA POLITYKI SPOŁECZNEJ NA LATA 2007 – 2013……………………………………….11 1.2.6. STRATEGIA WOJEWÓDZTWA ZACHODNIOPOMORSKIEGOW ZAKRESIE POLITYKI SPOŁECZNEJ DO ROKU 2015…………………………………………………………………….….…12 1.2.7. STRATEGIA ROZWOJU GMINY R ĄBINO………………. ……………………...…………….…… 13 2. CZ ĘŚĆ DIAGNOSTYCZNA…………………………………….……….……………………………...... 15 2.1. CHARAKTERYSTYKA GMINY…………………………………………………………………..……..15 2.2. DEMOGRAFIA ………………………………………………………….………………………………..15 2.3. CHARAKTERYSTYKA GRUP OBJ ĘTYCH POMOC Ą SPOŁECZN Ą W GMINIE …………...………17 2.4. DOTYCHCZASOWE FORMY POMOCY I ŚWIADCZE Ń ……………………………………………… 34 2.5.BEZROBOCIA I RYNEK PRACY ………………………………………………………...……………….27 2.6. SYTUACJA I TENDENCJE GOSPODARCZE WYST ĘPUJ ĄCE W GMINIE…………………..……….32 2.7. KWESTIA DOTYCZ ĄCA MIESZKALNICTWA W GMINIE……………………………...…………… .33 2.8. KWESTIA DOTYCZ ĄCA UZALE ŻNIE Ń I ROZWIAZYWANIA PROBLEMÓW ALKOHOLOWYCH ………………………………………………...…………………….33 2.9. KWESTIA DOTYCZ ĄCA PRZEST ĘPCZO ŚCI …………………………………...………………………36 2.10. KWESTIA DOTYCZ ĄCA NIEPEŁNOSPRAWNO ŚCI………………………………...……………… ..37 2.11. KWESTIA DOTYCZ ĄCA RODZINY W KRYZYSIE I DZIECKA…………………….………………..37 2.12. SYTUACJA EDUKACYJNA………………………………………………………………………………42 2.13. CHARAKTERYSTYKA ŻYCIA KULTURALNEGO…………………………………………………… 43 2.14. STAN OPIEKI ZDROWOTNEJ…………………………………………………...………………………44 2.15. ANALIZA SWOT…………………………………………………….…………………………………….44 2.16. NAJWA ŻNIEJSZE PROBLEMY SPOŁECZNE WYST ĘPUJ ĄCE W GMINIE ………………………..51 3. CZ ĘŚĆ PROGRAMOWA……………………………………………………………………………………..52 3.1. MISJA……………………………………………………………………………………….……………….52 3.2. POMOC OSOBOM I RODZINOM OBARCZONYM PROBLEMEM UZALE ŻNIENIA………………..52 3.3. STSTEM POMOCY OSOBOM BEZDOMYCH ………………………………………..………………….53 3.4. SYSTEM POMOCY OSOBOM NIEPEŁNOSPRAWNYM …………………………………...…………..54 3.5. POMOC RODZINIE W KRYZYSIE I PRZECIWDZIAŁANIE PRZEMOCY W RODZINIE……………55 3.6. SYSTEM WSPARCIA DLA RODZIN DYSFUNKCYJNYCH…………………………………….………56 3.7. SYSTEM WSPRACIA OSÓB BEZROBOTNYCH I ICH RODZIN …………………...………………….57 3.8. WSPÓŁPRACA ZE SPOŁECZNO ŚCI Ą LOKALN Ą ……………………………………………..………58 3.9. SYSTEM KSZTAŁCENIA I DOSKONALENIE SŁU ŻB SPOŁECZNYCH……………………..……… 58 3.10. KIERUNKI DZIAŁA Ń ODNOSZ ĄCE SI Ę DO CELÓW SZCZEGÓŁOWYCH………………………..60 3.11.HARMONOGRAM REALIZACJI CELÓW………………………………………………….……………71 4. ZASOBY UMO ŻLIWIAJ ĄCE ROZWI ĄZYWANIE PROBLEMÓW SPOŁECZNYCH………………....75 4.1. INSTYTUCJE SAMORZ ĄDOWE ZNAJDUJ ĄCE SI Ę NA TERENIE GMINY……………………...…..75 4.2. INSTYTUCJE PUBLICZNE ……………………………………………………………...………………...77 4.3. ORGANIZACJE POZARZ ĄDOWE ………………………………………………………………...……...77 5. REALIZATORZY………………………………………………………………………………...…………79 6. ŹRÓDŁA FINANSOWANIA ……………………………………………………………………………….80 7. MONITORING I WDRA ŻANIE STRATEGII ………………………………………………....…………..81 8. PODSUMOWANIE ……………………………………………………………………………………...….82

WST ĘP

Strategia Rozwi ązywania Problemów Społecznych Gminy R ąbino na lata 2007-2015 3

Strategia Rozwi ązywania Problemów Społecznych Gminy R ąbino na lata 2007-2015 ma stanowi ć podstaw ę do realizacji wzgl ędnie trwałych wzorów interwencji społecznych, podejmowanych w celu poprawy zjawisk wyst ępuj ących w obr ębie danej społeczno ści, które oceniane s ą negatywnie. Dokument charakteryzuje w szczególno ści działania publicznych i prywatnych instytucji rozwi ązuj ących kwestie społeczne, podejmowane dla poprawy warunków zaspokojenia potrzeb przez wybrane kategorie osób i rodzin. Z tego te ż wzgl ędu przyj ęcie przez samorz ąd Strategii Rozwi ązywania Problemów Społecznych ma istotne znaczenie dla realizacji lokalnej polityki społecznej. Nale ży podkre śli ć, że polityka społeczna jest realizowana przez wiele polityk szczegółowych np. polityk ę emerytalno-rentow ą, pomocy społecznej, ochrony zdrowia, zatrudnienia, rodziny, mieszkaniow ą. Cele polityki społecznej to m.in. : – bezpiecze ństwo socjalne, które obejmuje zapewnienie dochodów i usług w sytuacji wyst ąpienia ryzyka socjalnego (choroba, inwalidztwo, staro ść , bezrobocie), – inwestycje w człowieka – tworzenie równych szans rozwoju ludzi, kształcenie młodego pokolenia, promocja zatrudnienia, – pokój społeczny – jest podstaw ą stabilizacji życiowej ludzi, współpracy w osi ąganiu celów, akceptacji ró żnic wyst ępuj ących mi ędzy lud źmi, – życie rodzinne – akcentowanie życia rodzinnego oznacza powrót do warto ści zwi ązków mi ędzy lud źmi i poczucia bezpiecze ństwa na podstawie wi ęzi emocjonalnych i uczuciowych. Polityka społeczna realizowana przez samorz ąd powinna zosta ć podporz ądkowana postanowieniom strategii rozwi ązywania problemów społecznych i z nimi konfrontowana. Obowi ązek opracowania Strategii wynika wprost z art. 17 ust. 1 ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społeczne /Dz. U. Nr 64, poz.593 ze zm./. Ró żnorodno ść problemów społecznych wyst ępuj ących w gminie R ąbino powoduje konieczno ść wzi ęcia pod uwag ę tak że innych aktów prawnych, które maj ą istotny wpływ na konstrukcj ę dokumentu i realizacj ę zada ń społecznych w przyszło ści. S ą to m.in.: • ustawa z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalno ści po żytku publicznego i o wolontariacie /Dz. U. Nr 96, poz. 873 ze zm./, • ustawa z dnia 13 czerwca 2003 r. o zatrudnieniu socjalnym /Dz. U. Nr 122, poz. 1143 ze zm./,

Strategia Rozwi ązywania Problemów Społecznych Gminy R ąbino na lata 2007-2015 4 • ustawa z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy /Dz. U. Nr 99, poz. 1001 ze zm./, • ustawa z dnia 26 pa ździernika 1982 r. o wychowaniu w trze źwo ści i przeciwdziałaniu alkoholizmowi /Dz. U. z 2007 Nr 70, poz. 473/, • ustawa z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych /Dz. U. Nr 123, poz. 776 ze zm./, • ustawa z 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych /Dz. U. z 2006 Nr 139, poz. 992 ze zm./, • ustawa z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu narkomanii /Dz. U. Nr 179, poz. 1485 ze zm./, • ustawa z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie /Dz. U. Nr 180, poz. 1493/.

Oprócz wspomnianych aktów prawnych przy realizacji Strategii mo że zachodzi ć potrzeba odwołania si ę równie ż do ustaw i aktów wykonawczych z zakresu ochrony zdrowia, oświaty i edukacji publicznej, budownictwa socjalnego. Opracowuj ąc gminn ą Strategi ę rozwi ązywania problemów społecznych, uwzgl ędniono dokumenty programowe, w których akcentuje si ę konieczno ść zapewnienia dialogu społecznego i partnerskiej współpracy instytucji rządowych, samorz ądowych, organizacji pozarz ądowych oraz biznesu. Uznaje si ę tak że za niezb ędn ą partnersk ą współprac ę z osobami podlegaj ącymi wykluczeniu społecznemu. Wspomniane dokumenty to przede wszystkim: • Narodowe Strategiczne Ramy Odniesienia, • Program Operacyjny Kapitał Ludzki, • Szczegółowy Opis Priorytetów Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki na lata 2007- 2013, • Narodowa Strategia Integracji Społecznej, • Krajowy Plan Działania na Rzecz Integracji Społecznej, • Strategia Polityki Społecznej na lata 2007-2013,

1.1. METODY I FORMY OPRACOWANIA STRATEGII

Zarówno opracowanie, jak i pó źniejsza realizacja Strategii powinna odbywa ć si ę przy udziale szerokiego forum społecznego, dzi ęki czemu nie jedna instytucja a cała społeczno ść

Strategia Rozwi ązywania Problemów Społecznych Gminy R ąbino na lata 2007-2015 5 czuje si ę odpowiedzialna za osi ągni ęcie celów strategii. Z tego wzgl ędu Rada Gminy w R ąbinie powołała Komisj ę ds. opracowania strategii. Komisja przyst ępuj ąc do tworzenia gminnej strategii rozwi ązywania problemów społecznych opierała si ę o przesłanki wynikaj ące z analizy sytuacji demograficznej gminy, z mapy problemów i z rozeznanych potrzeb społecznych. W celu kompleksowego opracowania strategii pracownicy socjalni z Gminnego O środka Pomocy Społecznej w R ąbinie przeprowadzili ankiet ę w śród mieszka ńców, której zakres tematyczny obejmował nast ępuj ące kwestie: - niepełnosprawno ści, - długotrwałej choroby, - uzale żnie ń, - liczby gospodarstw, - liczby osób w rodzinie, - i inne. W sporz ądzeniu gminnej Strategii wykorzystano równie ż opracowany w roku 2006 (na podstawie bada ń przeprowadzanych w zakresie badania bezpiecze ństwa uczniów w szkołach tutejszej gminy) przegl ąd bezpiecze ństwa - publikowany pod nazw ą: „Przegl ąd Ocen i Placówek w Województwie Zachodniopomorskim”. Przeprowadzono analiz ę SWOT w śród władz lokalnych w zakresie: − kwestii osób bezrobotnych (mocne i słabe strony), − kwestii osób bezrobotnych (szanse i zagro żenia), − kwestii osób uzale żnionych (mocne i słabe strony), − kwestii osób uzale żnionych (szanse i zagro żenia), − kwestii dzieci, młodzie ży i rodziny (mocne i słabe strony), − kwestii dzieci, młodzie ży i rodziny (szanse i zagro żenia), − kwestii ludzi starych (mocne i słabe strony), − kwestii ludzi starych (szanse i zagro żenia), − kwestii osób niepełnosprawnych (mocne i słabe strony), − kwestii osób niepełnosprawnych (szanse i zagro żenia), − kwestii osób bezdomnych (mocne i słabe strony), − kwestii osób bezdomnych (szanse i zagro żenia), − rozwoju kadr i słu żb pomocowych (mocne i słabe strony), − rozwoju kadr i słu żb pomocowych (szanse i zagro żenia).

Strategia Rozwi ązywania Problemów Społecznych Gminy R ąbino na lata 2007-2015 6 W oparciu o uzyskane informacje i materiały został przygotowany dokument, który pozwoli na racjonalizacj ę lokalnej polityki społecznej oraz wska że obszary, które w najbli ższym czasie powinny sta ć si ę przedmiotem szczególnej troski władz lokalnych. Metodyka opracowania dokumentu pozwoliła zaanga żować środowisko lokalne w budow ę Strategii na najwa żniejszych etapach, od diagnozy do wdro żenia i realizacji.

1.2. PRZESŁANKI WYNIKAJ ĄCE Z DOKUMENTÓW STRATEGICZNYCH

Samorz ądy lokalne działaj ące w warunkach gospodarki rynkowej, cechuj ącej si ę du żą dynamik ą zmian i niestabilno ści ą kierunku rozwoju, powinny posiada ć zdolno ść do wczesnego rozpoznawania i okre ślania zagro żeń, jak i dostrzegania pojawiaj ących si ę szans. Silne oddziaływania czynników zewn ętrznych, gdzie istotn ą rol ę odgrywa dynamika i ekspansywno ść jednostek terytorialnych (gmin miejskich i wiejskich oraz województw), konkuruj ących w dost ępie do ograniczonego rynku inwestorów i kapitału, wymuszaj ą konieczno ść stosowania przez władze samorz ądowe odpowiednich metod zarz ądzania. W takich warunkach istotnego znaczenia nabiera zarządzanie strategiczne, które oparte jest na opracowywaniu, wdra żaniu i kontroli realizacji planów strategicznych. Konstruuj ąc strategi ę rozwi ązywania problemów społecznych gminy, nale ży pami ęta ć, że nie jest to jedyny dokument w obszarze polityki społecznej, którego skutki b ędą dotyczyły mieszka ńców gminy. Analiza dokumentów programowych powstaj ących na poziomie kraju, województwa czy powiatu pozwala na skuteczniejsze programowanie działa ń na poziomie gminnym w taki sposób, by nie powiela ć pewnych działa ń, ale wpisywa ć si ę własnymi propozycjami programowymi w ju ż funkcjonuj ącą rzeczywisto ść formalnoprawn ą.

1.2.1. NARODOWE STRATEGICZNE RAMY ODNIESIENIA

Narodowe Strategiczne Ramy Odniesienia (NSRO) to dokument strategiczny okre ślaj ący priorytety i obszary wykorzystania oraz system wdra żania funduszy unijnych: Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego (EFRR), Europejskiego Funduszu Społecznego (EFS) oraz Funduszu Spójno ści w ramach bud żetu Wspólnoty na lata 2007 – 2013. Celem strategicznym NSRO jest tworzenie warunków dla wzrostu konkurencyjno ści gospodarki polskiej opartej na wiedzy i przedsi ębiorczo ści, zapewniaj ącej wzrost zatrudnienia oraz wzrost poziomu spójno ści społecznej, gospodarczej i przestrzennej Polski w ramach Unii Europejskiej i wewn ątrz kraju.

Strategia Rozwi ązywania Problemów Społecznych Gminy R ąbino na lata 2007-2015 7 Obok celu strategicznego NSRO zakładaj ą realizacj ę celów szczegółowych, wynikaj ących z wyzwa ń Strategii Lizbo ńskiej, Strategicznych Wytycznych Wspólnoty oraz wniosków wynikaj ących z analizy słabych i mocnych stron polskiej gospodarki, a tak że stoj ących przed ni ą szans i zagro żeń, tj.: 1) tworzenie warunków dla utrzymania trwałego i wysokiego tempa wzrostu gospodarczego; 2) wzrost zatrudnienia poprzez rozwój kapitału ludzkiego oraz społecznego; 3) podniesienie konkurencyjno ści polskich przedsi ębiorstw, w tym szczególnie sektora usług; 4) budowa i modernizacja infrastruktury technicznej, maj ącej podstawowe znaczenie dla wzrostu konkurencyjno ści Polski i jej regionów; 5) wzrost konkurencyjno ści polskich regionów i przeciwdziałanie ich marginalizacji 6) społecznej, gospodarczej i przestrzennej; 7) rozwój obszarów wiejskich. NSRO b ędą realizowane przy pomocy Programów Operacyjnych (PO), zarz ądzanych przez Ministerstwo Rozwoju Regionalnego oraz Regionalnych Programów Operacyjnych (RPO), zarz ądzanych przez samorz ądy poszczególnych województw: • 16 Regionalnych Programów Operacyjnych (RPO), • Program Operacyjny Rozwój Polski Wschodniej, • Program Operacyjny Infrastruktura i Środowisko, • Program Operacyjny Kapitał Ludzki, • Program Operacyjny Konkurencyjna Gospodarka, • Programy Europejskiej Współpracy Terytorialnej, • Program Operacyjny Pomoc Techniczna.

1.2.2. PROGRAM OPERACYJNY KAPITAŁ LUDZKI

Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki (PO KL), jest jednym z programów operacyjnych słu żą cych realizacji Narodowych Strategicznych Ram Odniesienia 2007-2013 i obejmuje cało ść interwencji Europejskiego Funduszu Społecznego (EFS) w Polsce. Przyj ęcie Programu stanowiło potwierdzenie głównych kierunków rozwoju i prowadzenia polityki prozatrudnieniowej rz ądu z wykorzystaniem środków EFS.

Strategia Rozwi ązywania Problemów Społecznych Gminy R ąbino na lata 2007-2015 8 Celem głównym Programu jest: wzrost zatrudnienia i spójno ści społecznej. Do osi ągni ęcia tego celu przyczynia si ę realizacja sze ściu celów strategicznych do których nale żą : • podniesienie poziomu aktywno ści zawodowej oraz zdolno ści do zatrudnienia osób bezrobotnych i biernych zawodowo, • zmniejszenie obszarów wykluczenia społecznego, • poprawa zdolno ści adaptacyjnych pracowników i przedsi ębiorstw do zmian zachodz ących w gospodarce, • upowszechnienie edukacji społecze ństwa na ka żdym etapie kształcenia przy równoczesnym zwi ększeniu jako ści usług edukacyjnych i ich silniejszym powi ązaniu z potrzebami gospodarki opartej na wiedzy, • zwi ększenie potencjału administracji publicznej w zakresie opracowywania polityk i świadczenia usług wysokiej jako ści oraz wzmocnienie mechanizmów partnerstwa, • wzrost spójno ści terytorialnej. Program składa si ę z 10 Priorytetów, realizowanych zarówno na poziomie centralnym jak i regionalnym. W ramach komponentu centralnego środki zostan ą przeznaczone przede wszystkim na wsparcie efektywno ści struktur i systemów instytucjonalnych, natomiast środki komponentu regionalnego zostan ą w głównej mierze przeznaczone na wsparcie dla osób i grup społecznych. Priorytety realizowane centralnie to: − Priorytet I Zatrudnienie i integracja społeczna; − Priorytet II Rozwój zasobów ludzkich i potencjału adaptacyjnego przedsi ębiorstw oraz poprawa stanu zdrowia osób pracuj ących; − Priorytet III Wysoka jako ść systemu o światy; − Priorytet IV Szkolnictwo wy ższe i nauka;

− Priorytet V Dobre rz ądzenie; Priorytety realizowane na szczeblu regionalnym to: − Priorytet VI Rynek pracy otwarty dla wszystkich; − Priorytet VII Promocja integracji społecznej; − Priorytet VIII Regionalne kadry gospodarki; − Priorytet IX Rozwój wykształcenia i kompetencji w regionach; Ponadto realizowany b ędzie Priorytet X Pomoc techniczna, którego celem jest zapewnienie wła ściwego zarz ądzania, wdra żania oraz promocji Europejskiego Funduszu Społecznego.

Strategia Rozwi ązywania Problemów Społecznych Gminy R ąbino na lata 2007-2015 9 Program Operacyjny Kapitał Ludzki finansowany b ędzie w 85 proc. ze środków Unii Europejskiej (Europejskiego Funduszu Społecznego) oraz w 15 proc. ze środków krajowych. Cało ść kwoty, jak ą przewidziano na realizacj ę Programu, wynosi prawie 11,5 mld euro, w tym wkład finansowy Europejskiego Funduszu Społecznego to ponad 9,7 mld euro a pozostał ą cz ęść stanowi ą środki krajowe. W ramach PO KL przewiduje si ę realizacj ę projektów w dwóch trybach: systemowym i konkursowym. W trybie systemowym projekty będą realizowane przez beneficjentów imiennie wskazanych w Programie lub dodatkowych dokumentach stanowi ących jego uszczegółowienie. Natomiast w trybie konkursowym projekty b ędą mogły realizowa ć wszystkie podmioty m.in.: • instytucje rynku pracy, • instytucje szkoleniowe, • jednostki administracji rz ądowej i samorz ądowej, • przedsi ębiorcy, • instytucje otoczenia biznesu, • organizacje pozarz ądowe, • instytucje systemu o światy i szkolnictwa wy ższego, • inne podmioty.

1.2.3. NARODOWA STRATEGIA INTEGRACJI SPOŁECZNEJ

Cele polityki integracji społecznej w Polsce wynikaj ą przede wszystkim z priorytetów okre ślonych w przyj ętej w czerwcu 2004 r. Narodowej Strategii Integracji Społecznej. Priorytety Narodowej Strategii Integracji Społecznej stworzone zostały z perspektyw ą ich realizacji do 2010 roku. Krajowy Plan Działania uwzgl ędnia te priorytety, których realizacja jest szczególnie pilna. Wynikaj ą one tak że z przedstawionej analizy sytuacji ekonomiczno- społecznej ilustruj ącej podstawowe przyczyny ubóstwa i zagro żenia wykluczeniem społecznym. Priorytety zawarte w NSIS w zakresie realizacji prawa do edukacji to: • wzrost uczestnictwa dzieci w wychowaniu przedszkolnym; • poprawa jako ści kształcenia na poziomie gimnazjalnym i średnim; • upowszechnienie kształcenia na poziomie wy ższym i jego lepsze dostosowanie do potrzeb rynku pracy; • rekompensowanie deficytów rozwoju intelektualnego i sprawno ściowego dzieci; • upowszechnienie kształcenia ustawicznego.

Strategia Rozwi ązywania Problemów Społecznych Gminy R ąbino na lata 2007-2015 10 Priorytety w zakresie realizacji prawa do zabezpieczenia socjalnego : • radykalne ograniczenie ubóstwa skrajnego, którego poziom jest obecnie nieakceptowany i wymaga podj ęcia zdecydowanych działa ń; • ograniczenie tendencji wzrostowych rozwarstwiania dochodowego, tak aby ró żnice te nie odbiegały od przeci ętnego poziomu w krajach UE. Bezrobocie jest jedn ą z form wykluczenia społecznego silnie powi ązan ą z innymi jego przejawami, np. ubóstwem, w warunkach niskiej skuteczno ści systemu zabezpieczenia socjalnego dla osób bezrobotnych i ich rodzin. Dlatego te ż w Narodowej Strategii Integracji Społecznej cztery z dwudziestu priorytetów odnosz ą si ę do sfery działa ń dotycz ących realizacji prawa do pracy : • ograniczenie bezrobocia długookresowego; • zmniejszenie bezrobocia młodzie ży; • zwi ększenie poziomu zatrudnienia w śród niepełnosprawnych; • zwi ększanie liczby uczestników aktywnej polityki rynku pracy. Priorytety w zakresie realizacji prawa do ochrony zdrowia : • wydłu żenie przeci ętnego trwania życia w sprawno ści; • upowszechnienie dost ępu do świadcze ń opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych; • zwi ększenie zakresu obj ęcia kobiet i dzieci programami zdrowia publicznego. Priorytety w zakresie realizacji innych praw społecznych : • zwi ększenie dost ępu do lokali (mieszka ń) dla grup najbardziej zagro żonych bezdomno ści ą; • zapewnienie lepszego dost ępu do pracowników socjalnych; • rozwini ęcie pomocy środowiskowej i zwi ększenie liczby osób obj ętych jej usługami; • zwi ększenie zaanga żowania obywateli w działalno ść społeczn ą; • realizacja Narodowej Strategii Integracji Społecznej przez samorz ądy terytorialne; • zwi ększenie dost ępu do informacji obywatelskiej i poradnictwa.

1.2.4. KRAJOWY PLAN DZIAŁANIA NA RZECZ INTEGRACJI SPOŁECZNEJ

Krajowy Plan Działania na rzecz Integracji Społecznej to program poprawy dost ępu do praw społecznych i zwi ększania poziomu ich realizacji. Jest to równie ż zasadniczy instrument osi ągania integracji społecznej w europejskim modelu społecznym. W Krajowym Planie Działa ń na rzecz Integracji Społecznej za najwa żniejsze uznano:

Strategia Rozwi ązywania Problemów Społecznych Gminy R ąbino na lata 2007-2015 11 • działania edukacyjne, socjalne i zdrowotne zapobiegające wykluczeniu oraz wspieraj ące grupy zagro żone; • budow ę systemu bezpiecze ństwa socjalnego i przeciwdziałanie ubóstwu i wykluczeniu społecznemu; • realizacj ę prawa do pracy dla ka żdego, w tym szczególnie dla grup defaworyzowanych na rynku pracy poprzez odpowiedni ą polityk ę makroekonomiczn ą i polityk ę zatrudnienia; • rozwój systemu instytucjonalnego z jasnym podziałem odpowiedzialno ści instytucji rz ądowych i samorz ądowych, otwieraj ącego przestrze ń dla aktywno ści obywatelskiej i upodmiotowienia osób korzystaj ących z usług społecznych, świadczonych zarówno przez pa ństwo, jak i przez organizacje pozarz ądowe. Na poziomie operacyjnym wa żne jest, że polska polityka integracji społecznej musi by ć realizowana we współpracy z szeroko rozumianymi partnerami społecznymi. Szczególnie chodzi tu o zwi ązki zawodowe i zwi ązki pracodawców, organizacje pozarz ądowe, samorz ądy lokalne oraz odpowiednie charytatywne instytucje Kościołów i zwi ązków wyznaniowych. Niezale żnie od osi ągni ętego poziomu zamo żno ści oraz stanu koniunktury gospodarczej pa ństwo nie jest w stanie zrealizowa ć celów tej polityki bez partnerstwa z innymi instytucjami. W tym kontek ście ustalono nast ępuj ące priorytety na najbli ższe dwa lata: • zaanga żowanie obywateli w działalno ść społeczn ą, głównie poprzez zwi ększenie ich uczestnictwa w działalno ści organizacji pozarz ądowych i innych formach pracy społecznej oraz samopomocy; • wzrost liczby samorz ądów, które z pełn ą wra żliwo ści ą i zaanga żowaniem podejm ą si ę tworzenia lokalnych strategii przeciwdziałania ubóstwu i wykluczeniu społecznemu, a nast ępnie zrealizuj ą ich zało żenia.

1.2.5. STRATEGIA POLITYKI SPOŁECZNEJ NA LATA 2007 – 2013

Skonstruowana przez zespół ekspertów Strategia Polityki Społecznej na lata 2007 – 2013 została przyj ęta przez Rad ę Ministrów 13 wrze śnia 2005 r. jako krajowa odpowied ź na postulowan ą w krajach UE potrzeb ę intensyfikacji wysiłków na rzecz integracji społecznej i przeciwdziałania wykluczeniu społecznemu oraz prowadzenie takiej polityki przez pa ństwa członkowskie, która zapewni równomierny rozwój wszystkich środowisk społecznych. Celem Strategii Polityki Społecznej na lata 2007 – 2013 jest zbudowanie zintegrowanego systemu polityki pa ństwa prowadz ącej do ułatwienia wszystkim obywatelom równego

Strategia Rozwi ązywania Problemów Społecznych Gminy R ąbino na lata 2007-2015 12 dost ępu do praw społecznych, poprawy warunków powstawania i funkcjonowania rodzin oraz wsparcia grup i osób zagro żonych wykluczeniem społecznym przy zapewnieniu demokratycznego współuczestnictwa obywateli. Powy ższa Strategia wyznacza nast ępuj ące priorytety i kierunki działania na lata 2007 – 2013: 1) Poprawa warunków powstawania i funkcjonowania rodzin. Wsparcie rodzin w wychowaniu i edukacji dzieci. 2) Wdro żenie aktywnej polityki społecznej. 3) Kompleksowa rehabilitacja i aktywizacja osób niepełnosprawnych. 4) Tworzenie warunków sprzyjaj ących integracji w starzej ącym si ę społecze ństwie. 5) Aktywizacja i mobilizacja partnerów lokalnych. 6) Partnerstwo publiczno-społeczne podstaw ą rozwoju usług społecznych. 7) Integracja społeczna i zawodowa imigrantów .

1.2.6. STRATEGIA WOJEWÓDZTWA ZACHODNIOPOMORSKIEGO W ZAKRESIE POLITYKI SPOŁECZNEJ DO ROKU 2015

Ze wzgl ędu na swój dalekosi ęż ny charakter strategia budowana na poziomie lokalnym musi uwzgl ędnia ć i bra ć pod uwag ę przesłanki zawarte w dokumentach strategicznych podmiotów, z którymi gmina współpracuje na zasadzie partnerstwa. Jednym z nich jest Samorz ąd Województwa Zachodniopomorskiego. Strategia wojewódzka w zakresie polityki społecznej pozwala zaplanowa ć działania województwa w taki sposób, aby przeciwdziała ć najistotniejszym zagro żeniom społecznym przy aktywnym udziale samorz ądów lokalnych i organizacji pozarz ądowych. Misj ą powy ższej Strategii jest podnoszenie jako ści życia w śród tych mieszka ńców regionu, którzy ze wzgl ędu na trudn ą sytuacj ę życiow ą nie s ą w stanie samodzielnie zaspokoi ć podstawowych potrzeb bytowych, a przez to nie mog ą uczestniczy ć lub maj ą ograniczony udział w życiu rodzinnym, zawodowym i społecznym. Celem po średnim jest stworzenie spójnego systemu realizacji zada ń polityki społecznej. Cele strategiczne i operacyjne dla województwa zachodniopomorskiego w zakresie polityki społecznej: 1) Przeciwdziałanie i zwalczanie długotrwałego bezrobocia. • Aktywizacja osób długotrwale bezrobotnych. • Promocja na rzecz zatrudnienia osób długotrwale bezrobotnych.

Strategia Rozwi ązywania Problemów Społecznych Gminy R ąbino na lata 2007-2015 13 • Przeciwdziałanie „dziedziczeniu” przez mieszka ńców województwa długotrwałego bezrobocia. 2) Pomoc rodzinom w prawidłowym wypełnianiu ról społecznych. • Tworzenie lokalnego systemu wsparcia dla rodzin. • Pomoc dla rodzin znajduj ących si ę w sytuacjach kryzysowych. • Poprawa jako ści i dost ępu do usług socjalnych. 3) Przeciwdziałanie i łagodzenie negatywnych skutków marginalizacji grup społecznych. • Rozbudowa zaplecza instytucjonalnego i pozainstytucjonalnego na rzecz rozwi ązywania problemów społecznych. • Aktywizacja mieszka ńców województwa zagro żonych marginalizacj ą społeczn ą, ze szczególnym uwzgl ędnieniem kobiet. • Edukacja zawodowa i społeczna osób zagro żonych marginalizacj ą społeczn ą, ze szczególnym uwzgl ędnieniem kobiet. 4) Zmniejszenie spo życia alkoholu i u żywania środków psychoaktywnych oraz ograniczanie ich negatywnych skutków w śród mieszka ńców województwa. • Edukacja społeczna i działalno ść wychowawcza. • Lecznictwo odwykowe oraz rehabilitacja osób uzależnionych. • Przeciwdziałanie negatywnym nast ępstwom u żywania środków psychoaktywnych. 5) Tworzenie warunków równego dost ępu osób niepełnosprawnych do życia zawodowego i społecznego. • Integracja społeczna osób niepełnosprawnych, we wszystkich grupach społecznych. • Integracja zawodowa osób niepełnosprawnych. 6) Podniesienie bezpiecze ństwa społecznego i socjalnego w śród osób starszych. • Poprawa bezpiecze ństwa socjalnego w śród ludzi starszych. • Aktywizacja społeczna osób starszych. • Wzmocnienie roli i miejsca osób starszych w środowiskach lokalnych.

1.2.8. STRATEGIA ROZWOJU GMINY R ĄBINO

W zało żeniach Strategii Rozwoju Gminy z roku 1999 w zakresie sfery społecznej okre ślono nast ępuj ącą misj ę i cele strategiczne : Misja Gminy R ąbino: Podniesienie poziomu życia mieszka ńców w celu zmniejszenia odpływu ludno ści.

Strategia Rozwi ązywania Problemów Społecznych Gminy R ąbino na lata 2007-2015 14 Cele strategiczne: 1) zrównowa żony rozwój społeczno-gospodarczy gminy, 2) zapewnienie korzystnych warunków życia mieszka ńców, ochrona warto ści kulturowych, przyrodniczych i krajobrazowych, 3) aktywizacja gospodarcza i rozwój przedsi ębiorczo ści lokalnej, ograniczenie bezrobocia, 4) podnoszenie poziomu wykształcenia, 5) rozwój terenów wiejskich, kształtowanie i racjonalne wykorzystanie przestrzeni z zachowaniem wymogów ekorozwoju, 6) stymulowanie funkcji rolniczej jako funkcji wiod ącej oraz wspieranie wielofunkcyjnego rozwoju obszarów wiejskich. Rozwój infrastruktury technicznej oraz optymalizacja głównych elementów infrastruktury społecznej, 7) wytworzenie sprawnych ekonomicznie struktur w rolnictwie i przetwórstwie rolno- spo żywczym zdolnych do konkurencji, szczególnie w aspekcie członkowstwa w Unii Europejskiej, 8) rozwój usług i małych firm, 9) przyci ąganie inwestorów z zewn ątrz oraz promocja oferty inwestycyjnej, 10) wykorzystywanie potencjału intelektualnego i mobilno ści mieszka ńców oraz zasobów gminy zgodnie z wymogami gospodarki rynkowej i jej ekologizacji. Integrowanie społeczno ści lokalnej do działa ń na rzecz rozwoju gminy, 11) działania władz samorz ądowych ukierunkowane na rozwój gminy oraz integracja w ramach powiatu świdwi ńskiego.

Strategia Rozwi ązywania Problemów Społecznych Gminy R ąbino na lata 2007-2015 15 2. CZ ĘŚĆ DIAGNOSTYCZNA

2.1. CHARAKTERYSTYKA GMINY

Gmina R ąbino poło żona jest w obr ębie Pojezierza Zachodnio – Pomorskiego w powiecie świdwi ńskim. Od strony południowo - zachodniej graniczy z gmin ą Świdwin, od zachodu z gmin ą Sławoborze. Granic ę północn ą wyznacza gmina Białogard (powiat białogardzki). Natomiast na wschodzie i południowym - wschodzie graniczy z gmin ą Połczyn Zdrój. Pod wzgl ędem obszarowym gmina plasuje si ę w środku wiejskich gmin województwa zachodniopomorskiego; jej powierzchnia ewidencyjna wynosi około 180 km 2. Gmin ę zamieszkuje około 4,2 tys. mieszka ńców. Stanowi to 0,24 % ogólnej liczby ludno ści woj. zachodniopomorskiego oraz 7,9% ogólnej liczby ludności powiatu świdwi ńskiego. Gmina nale ży do grupy gmin wiejskim o niskim zaludnieniu; na 1 km 2 przypada 23,7 mieszka ńców. Gminna sie ć osadnicza składa si ę z 15 sołectw, tj. Baty ń, Biała Góra, D ąbrowa Białogardzka, Kłodzino, Gąsków, Głodzino, Lipie, Stare Ludzicko, Nielep, Role, Rąbino, Świerznica, Biernów. Rąbino to miejscowo ść gminna, na jej terenie zlokalizowane s ą władze i agendy samorz ądu gminnego, skupia wi ększo ść historycznie wytworzonych ci ąż eń społeczno-gospodarczych, jakie wypływaj ą z okalaj ące je obszary. “Przedłu żeniem” tych wielostronnych wi ęzi jest centrum powiatowe - miasto Świdwin, poło żone na południowy zachód od R ąbina, a oddalone w linii komunikacyjnej o około 16 km. Na terenie gminy R ąbino znajduje si ę ogółem 76 podmiotów gospodarczych publicznych i prywatnych. W gminie funkcjonuje Zespół Szkół w R ąbinie, w którym mie ści si ę przedszkole, oddział przedszkolny, szkoła podstawowa oraz gimnazjum. Ogółem ucz ęszcza 383 uczniów. Natomiast Szkole Podstawowej w Nielepie, Niepublicznej Szkole w Rzecinie kształci si ę 102 uczniów. Mieszka ńcy gminy R ąbino maj ą zapewnion ą opiek ę zdrowotn ą w Niepublicznym Zakładzie Opieki Zdrowotnej „AL-MED” w R ąbinie.

2.2. DEMOGRAFIA

Wa żnym czynnikiem, wpływaj ącym na planowanie zabezpieczenia społecznego ludno ści, jest sytuacja demograficzna i analiza danych dotycz ących m.in. struktury wiekowej ludno ści, migracji, głównych źródeł utrzymania.

Strategia Rozwi ązywania Problemów Społecznych Gminy R ąbino na lata 2007-2015 16 Sytuacja demograficzna gminy R ąbano przedstawia si ę nast ępuj ąco:

Ludno ść gminy R ąbino w roku 2005

2066

2203

kobiety męż czy źni

Źródło: dane Urz ędu Gminy w R ąbinie. Według danych Urz ędu Gminy w R ąbinie z dnia 31.12.2005 roku gmin ę R ąbino zamieszkiwało 4269 osób, w tym 2203 m ęż czyzn i 2066 kobiet. Wska źnik g ęsto ści zaludnienia wynosił 23,5 osoby na 1 km 2.

Ludno ść według migracji w roku 2005-2006

50 liczba ludno ści 49 49

48

47

46 45 45

44

43 2005 2006

Źródło: dane Urz ędu Gminy w R ąbinie.

Strategia Rozwi ązywania Problemów Społecznych Gminy R ąbino na lata 2007-2015 17 Z powy ższego zestawienia wynika, i ż w stosunku do lat ubiegłych nie uległa zwi ększeniu ilo ść osób zameldowanych w gminie.

Struktura wiekowa mieszka ńców gminy R ąbino w roku 2005

liczba ludno ści w wieku przedprodukcyjnym liczba ludno ści w wieku produkcyjnym liczba ludno ści w wieku poprodukcyjnym

562 2602

1105

Źródło: dane Urz ędu Gminy w R ąbinie.

W roku 2005 teren gminy R ąbino zamieszkiwało 1105 osób w wieku przedprodukcyjnym, 2602 osób w wieku produkcyjnym oraz 562 w wieku poprodukcyjnym. Z tego wynika, że struktur ę wiekow ą mieszka ńców gminy R ąbino charakteryzował wy ższy procent osób w wieku produkcyjnym i najni ższy procent osób w wieku poprodukcyjnym.

2.3. CHARAKTERYSTYKA GRUP OBJ ĘTYCH POMOC Ą SPOŁECZN Ą W GMINIE Pomoc społeczna, w my śl art. 2 ust. 1 ustawy z dnia 12 marca 2004r o pomocy społecznej tekst jednolity z 2008r. (Dz. U. Nr 64 poz.593 ze zm.), jest instytucj ą polityki społecznej pa ństwa, maj ącą na celu umo żliwienie osobom i rodzinom przezwyci ęż anie trudnych sytuacji życiowych, których nie s ą one w stanie pokona ć, wykorzystuj ąc własne uprawnienia, zasoby i mo żliwo ści. Pomoc społeczna wspiera osoby i rodziny w wysiłkach zmierzaj ących do zaspokojenia niezb ędnych potrzeb i umo żliwia im życie w warunkach odpowiadaj ących godno ści człowieka (art. 3. ust. 1wy żej cytowanej ustawy). Ustawa o pomocy społecznej podaje

Strategia Rozwi ązywania Problemów Społecznych Gminy R ąbino na lata 2007-2015 18 kryteria dysfunkcji, które powinny cechowa ć osoby i rodziny ubiegaj ące si ę o pomoc i z niej korzystaj ące. S ą to przede wszystkim nast ępuj ące kryteria: 1) ubóstwo, 2) sieroctwo, 3) bezdomno ść , 4) bezrobocie, 5) niepełnosprawno ść , 6) długotrwała lub ci ęż ka choroba, 7) przemoc w rodzinie, 8) potrzeba ochrony macierzy ństwa lub wielodzietno ści, 9) bezradno ść w sprawach opieku ńczo - wychowawczych i prowadzenia gospodarstwa domowego, zwłaszcza w rodzinach niepełnych lub wielodzietnych, 10) brak umiej ętno ści w przystosowaniu do życia młodzie ży opuszczaj ącej placówki opieku ńczo - wychowawcze, 11) trudno ści w integracji osób, które otrzymały status uchod źcy, 12) trudno ści w przystosowaniu do życia po zwolnieniu z zakładu karnego, 13) alkoholizm lub narkomania, 14) zdarzenia losowe i sytuacje kryzysowe, 15) kl ęski żywiołowe lub ekologiczne. Za realizacj ę zada ń z zakresu pomocy społecznej na terenie gminy R ąbino odpowiedzialny jest utworzony do tego celu Gminny O środek Pomocy Społecznej (GOPS). Do obowi ązków GOPS nale ży m.in: - prowadzenie diagnostyki jednostkowej i środowiskowej, - bezpo średnie i po średnie udzielanie świadcze ń (w tym organizowanie opieki i usług domowych), - współpraca z organizacjami i instytucjami, a zwłaszcza z samorz ądem lokalnym, - aktywizowanie środowiska lokalnego. W niniejszym opracowaniu wykorzystano dost ępne wyniki bada ń źródeł zastanych oraz analizy skonstruowanych specjalnie do tego celu ankiet i wywiadów przeprowadzonych przez Gminny O środek Pomocy Społecznej w R ąbinie.

Strategia Rozwi ązywania Problemów Społecznych Gminy R ąbino na lata 2007-2015 19

Osoby obj ęte pomoc ą społeczn ą w latach 2004-2007 (według decyzji administracyjnych)

700 liczba osób 600 liczba rodzin 500 400 300 200 100 0 2004 2005 2006 2007

Źródło: dane Gminnego O środka Pomocy Społecznej w R ąbinie.

Z przedstawionego wy żej wykresu wynika, i ż liczba osób obj ętych systemem pomocy społecznej ulega zmianom. Wynika to nie zawsze ze skali pojawiaj ących się problemów społecznych, a przede wszystkim z ubóstwa. Decyduj ący wpływ na korzystanie z systemu pomocy społecznej w Polsce maj ą regulacje prawne zawarte w ustawie o pomocy społecznej oraz w innych aktach normatywnych. Podstawow ą przesłank ą przyznania świadcze ń jest kryterium dochodowe osoby i rodziny. Obecnie kryterium to ustalono na poziomie 477 zł miesi ęcznie w przypadku osoby samotnie gospodaruj ącej i 351 zł na osob ę w rodzinie. Niski poziom kwot uprawniaj ących do przyznania świadcze ń zaw ęż a liczb ę potrzebuj ących i mo że istotnie wypacza ć skal ę wyst ępuj ącego ubóstwa. Na wahania liczby uprawnionych do świadcze ń wpływ miały m.in. ustawa o rencie socjalnej i ustawa o świadczeniach rodzinnych, które spowodowały w 2004 przej ście cz ęś ci klientów systemu do Zakładu Ubezpiecze ń Społecznych i płatnika świadcze ń rodzinnych.

Strategia Rozwi ązywania Problemów Społecznych Gminy R ąbino na lata 2007-2015 20 Typy rodzin obj ęte pomoc ą społeczn ą w 2007 roku

LICZBA RODZIN LICZBA OSÓB W LP WYSZCZEGÓLNIENIE OGÓŁEM RODZINACH 1 RODZINY – OGÓŁEM 234 863 2 W TYM: O LICZBIE OSÓB: 1 52 52 3 2 17 34 4 3 37 111 5 4 56 224 6 5 41 205

7 6 i wi ęcej 31 237 W TYM: RODZINY Z DZIE ĆMI ogółem: 137 646 8 o liczbie dzieci: 1 22 59 9 2 45 175 10 3 36 169 11 4 12 67

12 5 8 51 13 6 5 34 14 7 i wi ęcej 9 91 RODZINY NIEPEŁNE ogółem: 24 89 15 o liczbie dzieci 1 7 14 16 2 9 30 17 3 5 22 18 4 i wi ęcej 3 23

RODZINY EMERYTÓW I RENCISTÓW- OGÓŁEM 23 54 19 o liczbie osób: 1 10 10 20 2 3 6 21 3 3 9 22 4 i wi ęcej 7 29

Strategia Rozwi ązywania Problemów Społecznych Gminy R ąbino na lata 2007-2015 21

Liczba osób korzystaj ących z systemu pomocy społecznej ludno ść gminy w 2007 roku

20,70%

79,30%

osoby obj ęte pomoc ą społeczn ą pozostali mieszka ńcy gminy

Źródło: dane Gminnego O środka Pomocy Społecznej w R ąbinie.

W roku 2007 beneficjenci Gminnego O środka Pomocy Społecznej w R ąbinie stanowili 20,7 % ogółu mieszka ńców gminy, czyli spo śród 4 168 mieszka ńców gminy, 863 osób skorzystało z systemu pomocy społecznej. Nale ży zaznaczy ć, i ż rzeczywista liczba osób korzystaj ących z pomocy społecznej jest wi ększa, bowiem udzielane świadczenia po średnio obejmuj ą równie ż rodziny osób, którym przyznano wsparcie.

Strategia Rozwi ązywania Problemów Społecznych Gminy R ąbino na lata 2007-2015 22

Liczba osób obj ętych pomoc ą społeczn ą w latach 2004-2007

1200 liczba osób 1045 1046 989 1000 863 800

600

400

200

0 2004 2005 2006 2007 rok

Źródło: dane Gminnego O środka Pomocy Społecznej w R ąbinie.

Ogółem na przestrzeni ostatnich lat pomoc ą społeczn ą w gminie R ąbino obj ęto w roku 2004 – 1045 osób, w 2005 - 1046 osób, w 2006 – 989 osób w 2007 – 863 osób. Na spadek liczby osób korzystaj ących z pomocy społecznej w roku 2006 i 2007 miały znacz ący wpływ utworzenie na terenie gminy R ąbino Klubów: Wsparcia Kole żeńskiego i Integracji Społecznej. Kluby te wraz z O środkiem Pomocy Społecznej wspierały mieszka ńców gminy w formie poradnictwa i samopomocy. Prowadzone były równie ż ró żne formy zatrudnienia (prace interwencyjne, roboty publiczne, sta że) oraz zatrudniono osoby przy inwestycjach wodoci ągowo – kanalizacyjne.

Strategia Rozwi ązywania Problemów Społecznych Gminy R ąbino na lata 2007-2015 23

Wydatki na pomoc społeczn ą w latach 2003-2007 i świadczenia rodzinne w latach 2004-2007

2 500 000,00 zł

świadczenia rodzinne

2 000 000,00 zł zadania zlecone zadania własne

1 500 000,00 zł 1 350 634,12 zł

1 013 814,00 zł 1 515 088,00 zł 1 000 000,00 zł 206 471,92 zł 606 919,45 zł

500 000,00 zł 600 093,06 zł 875 036,54 zł 485 353,21 zł 564 594,11 zł 332 468,00 zł 202 630,19 zł 110 159,08 zł 168 812,93 zł 0,00 zł 89 624,00 zł 2003 2004 2005 2006 2007

Źródło: dane Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w R ąbinie.

Na wykresie przedstawiono wysoko ść środków finansowych pozostaj ących do dyspozycji Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej, uwzgl ędniaj ąc wydatki na zadania własne realizowane ze środków pochodz ących z bud żetu gminy, kwoty na zadania zlecone uzyskane z bud żetu pa ństwa oraz warto ść świadczeń rodzinnych. Analizuj ąc wysoko ść nakładów przeznaczonych na pomoc społeczn ą w gminie, zauwa ża si ę, i ż nakłady finansowe przeznaczane na wspomaganie osób i rodzin w latach 2004 - 2005 znacznie wzrosły w porównaniu z rokiem 2003. Taki stan rzeczy jest efektem wprowadzenia zmian ustawowych czyni ących O środek dysponentem środków na świadczenia rodzinne, które – co potwierdzaj ą poni żej przedstawione dane – stanowi ą poka źną pozycj ę w jego bud żecie. Ogółem wielko ść wydatków na udzielane wsparcie w kolejnych latach wynosiła: w roku 2003 – 1 081 508 zł, w roku 2004 – 1.294 902 zł. (w tym 606 919 zł. na świadczenia rodzinne), w roku 2005– 1 688 594 zł. (w tym 1 013 814 zł. na świadczenia rodzinne),

Strategia Rozwi ązywania Problemów Społecznych Gminy R ąbino na lata 2007-2015 24 w roku 2006 – 2 119 540 zł ( w tym 1 350 634 zł na świadczenia rodzinne), w roku 2007 – 2 249 493 zł ( w tym 1 512 088 zł na świadczenia rodzinne).

2003 2004 2005 2006 2007 Liczba Liczba Liczba Liczba Liczba Typ świadczenia Liczba osób Liczba osób Liczba osób Liczba osób Liczba osób osób w osób w osób w osób w osób w rodzinie rodzinie rodzinie rodzinie rodzinie Pieni ęż ne 605 1318 552 1115 592 1141 489 1007 482 863 Inne (usługi 14 18 13 13 16 16 11 11 17 20 opieku ńcze) Opieka psychologiczna, 15 32 22 67 46 152 79 236 porady

Praca socjalna 473 1413 630 1230 644 1312 810 1815 200 752

Źródło: dane Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w R ąbinie.

Świadczenia pieni ęż ne s ą preferowan ą i najbardziej po żą dan ą przez beneficjentów form ą pomocy. Na przestrzeni lat 2004 - 2005 wsparcie finansowe nie ulegało wi ększym wahaniom, dopiero w 2006 i 2007 roku nast ąpił spadek tego rodzaju wsparcia. Analizuj ąc mo żliwo ści przyznawania przez o środek pomocy społecznej świadcze ń finansowych, nale ży wskaza ć na podstawowe zasiłki, którymi obecnie s ą: zasiłek stały, zasiłek okresowy, zasiłek celowy, specjalny zasiłek celowy, składki na ubezpieczenie społeczne i zdrowotne oraz usługi opieku ńcze. Pozytywnym zjawiskiem jest wysoka liczba udzielanego poradnictwa, która uległa zmianie z uwagi na utworzenie w 11 miejscowo ściach Klubów Wsparcia Kole żeńskiego oraz Klubu Integracji Społecznej. Kolejn ą zmian ą wynikaj ącą z powy ższego zestawienia jest malej ąca liczba udzielanych usług opieku ńczych. Przyczyn ą takiego stanu rzeczy jest fakt, że usługi opieku ńcze s ą obecnie wykonywane w formie wolontariatu w ramach realizowanego programu „Praca w posagu”.

Strategia Rozwi ązywania Problemów Społecznych Gminy R ąbino na lata 2007-2015 25

Powody przyznawania pomocy społecznej w 2007 roku (liczba rodzin)

10,00% 1,00% 3,00% 31,00%

14,00%

41,00%

ubóstwo

bezrobocie

niepełnosprawno ść

alkoholizm

bezradno ść w sprawach opieku ńczo-wychowawczych i prowadzenia gospodarstwa domowego

trudnosci w przystosowaniu do życia po opuszczeniu zakadu karnego

Źródło: dane Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w R ąbinie.

Z przedstawionych powy żej danych wynika, że dominuj ącymi przyczynami, w zwi ązku z którymi mieszka ńcy gminy R ąbino w 2007 roku wnioskowali o pomoc z systemu pomocy społecznej, było ubóstwo (137 beneficjentów – 31%) oraz bezrobocie (177 beneficjentów – 41%). Brak zatrudnienia, nie jest tylko indywidualnym problemem człowieka nim dotkni ętego, niew ątpliwie wpływa na życie i funkcjonowanie całej rodziny, stanowi przyczyn ę ubóstwa, pauperyzacji społecze ństwa, wzrostu problemów i dysfunkcji. Istotnym, co do liczby beneficjentów (62 osoby – 14%), powodem przyznania pomocy była niepełnosprawno ść . Przyczyn ą udzielania wsparcia w gminie Rąbino była tak że bezradno ść w sprawach opieku ńczo – wychowawczych i prowadzenia gospodarstwa domowego. W sumie 45 rodzin -10% uzyskało pomoc z tego tytułu. Ośrodek wspierał równie ż osoby dotkni ęte problemem uzale żnie ń – 11 osób - 3% z problemem alkoholowym oraz pomógł osobom maj ącym trudno ści w przystosowaniu si ę do życia po opuszczeniu zakładu karnego – 5 osób – 1%.

Strategia Rozwi ązywania Problemów Społecznych Gminy R ąbino na lata 2007-2015 26

Struktura demograficzna odbiorców pomocy społecznej w 2007 roku

3% 8% 1% 34% 13%

14%

13% 14% osoby poni żej 15 lat osoby w wieku 16-21 lat osoby w wieku 22-30 lat osoby w wieku 31-40 lat osoby w wieku 41-50 lat osoby w wieku 51-6- lat osoby w wieku 61-70 lat osoby powy żej 71 lat

Źródło: dane Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w Rąbinie

Struktura demograficzna świadczeniobiorców systemu pomocy społecznej jest porównywalna ze struktur ą demograficzn ą całej lokalnej społeczno ści. Ogółem roku 2007 skorzystało z pomocy 863 osoby, w tym osoby: poni żej 15 roku życia – 292 (34%), w wieku 16-21 lat - 113 (13%), wieku 22-30 lat – 121 (14%), w wieku 31-40 lat – 120 (14%), w wieku 41-50 lat – 113 (13%), w wieku 51-60 lat – 69 (8%), osoby w wieku 61-70 lat – 9 (1%), osoby powy żej 71 lat – 26 (3%). Niepokój mo że budzi ć du ża grupa beneficjentów pomocy społecznej w wieku produkcyjnym, którzy posiadaj ąc ku temu warunki powinni samodzielnie pracowa ć i osi ąga ć dochody umo żliwiaj ące utrzymanie siebie i swoich rodzin. Uwag ę zwraca równie ż znaczna liczba dzieci wspieranych przez system pomocy społecznej, głównie poprzez do żywianie w szkołach, co dowodzi istnieniu powa żnych niedoborów materialnych w śród znacznej liczby rodzin.

Strategia Rozwi ązywania Problemów Społecznych Gminy R ąbino na lata 2007-2015 27

Świadczenia rodzinne przyznawane przez Gminny O środek Pomocy Społecznej w Rąbinie w 2005 roku

0,70% 1,50% 0,20% 1,50% 0,20% 5,70% 4,10% 4,50%

10,40%

8,50% 62,70%

zasiłki rodzinne dodatki do zasiłku z tytułu samotnego wychowania dziecka dodatki do zasiłku z tytułu podj ęcie przez dziecko nauki w szkole poza miejscem zamieszkania zasiłki piel ęgnacyjne dodatki do zasiłku z tytułu rozpocz ęcia roku szkolnego doatki do zasiłku z tytułu wychowania dziecka w rodzinie wielodzietnej dodatki z tytułu opieki nad dzieckiem w okresie korzystania z urlopu wychowawczego dodatki do zasiłku z tytułu kształcenia i rehabilitacji dziecka świadczenia piel ęgnacyjne dodatki do zasiłku z tutułu samotnego wychowania dziecka i utraty prawa do zasiłku dla bezrobotnego dodatki do zasiłku z tytułu urodzenia dziecka

Źródło: dane Gminnego O środka Pomocy Społecznej w R ąbinie. Zgodnie z ustaw ą, świadczeniami rodzinnymi s ą: zasiłek rodzinny i dodatki do tego zasiłku oraz świadczenia opieku ńcze w postaci zasiłku i świadczenia piel ęgnacyjnego. W roku 2005 Gminny O środek Pomocy Społecznej w R ąbino wypłacił ogółem: °°° 8.049 zasiłków rodzinnych, °°° 1.096 dodatków do zasiłku z tytułu samotnego wychowywania dziecka, °°° 1.329 dodatków do zasiłku z tytułu podj ęcia przez dziecko nauki w szkole poza miejscem zamieszkania, °°° 526 zasiłków piel ęgnacyjnych, °°° 572 dodatki do zasiłku z tytułu rozpocz ęcia roku szkolnego, °°° 726 dodatków do zasiłku z tytułu wychowywania dziecka w rodzinie wielodzietnej,

Strategia Rozwi ązywania Problemów Społecznych Gminy R ąbino na lata 2007-2015 28 °°° 196 dodatków z tytułu opieki nad dzieckiem w okresie korzystania z urlopu wychowawczego, °°° 198 dodatków do zasiłku z tytułu kształcenia i rehabilitacji dziecka, °°° 95 świadczeń piel ęgnacyjnych, °°° 25 dodatków do zasiłku z tytułu samotnego wychowywania dziecka i utraty prawa do zasiłku dla bezrobotnych, °°° 24 dodatki do zasiłku z tytułu urodzenia dziecka.

Świadczenia rodzinne przyznawane przez Gminny O środek Pomocy Społecznej w R ąbinie w 2006 roku

W roku 2006 Gminny O środek Pomocy Społecznej w R ąbino wypłacił ogółem: °°° 9.815 zasiłków rodzinnych, °°° 36 dodatków do zasiłku z tytułu samotnego wychowywania dziecka,

Strategia Rozwi ązywania Problemów Społecznych Gminy R ąbino na lata 2007-2015 29 °°° 1.882 dodatków do zasiłku z tytułu podj ęcia przez dziecko nauki w szkole poza miejscem zamieszkania, °°° 1.154 zasiłków piel ęgnacyjnych, °°° 618 dodatki do zasiłku z tytułu rozpocz ęcia roku szkolnego, °°° 2.206 dodatków do zasiłku z tytułu wychowywania dziecka w rodzinie wielodzietnej, °°° 114 dodatków z tytułu opieki nad dzieckiem w okresie korzystania z urlopu wychowawczego, °°° 270 dodatków do zasiłku z tytułu kształcenia i rehabilitacji dziecka, °°° 93 świadczeń piel ęgnacyjnych, °°° 36 dodatków do zasiłku z tytułu samotnego wychowywania dziecka i utraty prawa do zasiłku dla bezrobotnych, °°° 30 dodatki do zasiłku z tytułu urodzenia dziecka.

Świadczenia rodzinne przyznawane przez Gminny O środek Pomocy Społecznej w R ąbinie w 2007 roku

Strategia Rozwi ązywania Problemów Społecznych Gminy R ąbino na lata 2007-2015 30 W roku 2007 Gminny O środek Pomocy Społecznej w R ąbino wypłacił ogółem: °°° 9.775 zasiłków rodzinnych, °°° 301 dodatków do zasiłku z tytułu samotnego wychowywania dziecka, °°° 1.775 dodatków do zasiłku z tytułu podj ęcia przez dziecko nauki w szkole poza miejscem zamieszkania, °°° 1.319 zasiłków piel ęgnacyjnych, °°° 613 dodatki do zasiłku z tytułu rozpocz ęcia roku szkolnego, °°° 2.082 dodatków do zasiłku z tytułu wychowywania dziecka w rodzinie wielodzietnej, °°° 83 dodatków z tytułu opieki nad dzieckiem w okresie korzystania z urlopu wychowawczego, °°° 280 dodatków do zasiłku z tytułu kształcenia i rehabilitacji dziecka, °°° 118 świadczeń piel ęgnacyjnych, °°° 28 dodatków do zasiłku z tytułu samotnego wychowywania dziecka i utraty prawa do zasiłku dla bezrobotnych, °°° 26 dodatki do zasiłku z tytułu urodzenia dziecka.

Kwoty wydatkowane na świadczenia rodzinne w latach 2005 -2007

1600000

1400000

1200000

1000000

800000

600000

400000

200000

0 2005 2006 2007

Źródło: dane Gminnego O środka Pomocy Społecznej w R ąbinie.

Strategia Rozwi ązywania Problemów Społecznych Gminy R ąbino na lata 2007-2015 31

Jak wynika z wy żej przedstawionego wykresu wydatki na świadczenia rodzinne w latach 2005 - 2007 wzrastaj ą i tak: w 2006 roku wydatki wzrosły o 33% w stosunku do 2005 roku, a w 2007 roku wzrosły o 12% w stosunku do roku 2006.

Kwoty wypłacane na świadczenia rodzinne w latach 2005-2007

599029 2005

2006

504472 2007 461117 474499 455703

375920

201654

169740

75744 37464 49126 39900

zasiłki rodzinne dodatki do zasiłków zasiłki piel ęgnacyjne świadczenia piel ęgnacyjne rodzinnych

Źródło: dane Gminnego O środka Pomocy Społecznej w R ąbinie.

Z powy ższego wykresu wynika, że w analizowanym okresie zwi ększyła si ę liczba wypłaconych zasiłków rodzinnych, dodatków do zasiłków rodzinnych oraz zasiłków piel ęgnacyjnych. W 2006 roku zmniejszyła si ę kwota wypłaconych świadcze ń piel ęgnacyjnych w stosunku do roku 2005 ale ju ż w roku 2007 zwi ększyła si ę ilo ść tych świadcze ń w stosunku do lat ubiegłych. Na świadczenia opieku ńcze wydatkowano w latach 2005-2007 ł ącznie kwot ę 573 628,00 zł , w tym 77,95 % kwoty dotyczyło zasiłków piel ęgnacyjnych , za ś 22,05 % - świadcze ń piel ęgnacyjnych .

Strategia Rozwi ązywania Problemów Społecznych Gminy R ąbino na lata 2007-2015 32 Liczba wypłaconych zasiłków piel ęgnacyjnych z ka żdym rokiem znacznie si ę zwi ększa, co wskazuje na rosn ący problem niepełnosprawno ści w śród mieszka ńców Gminy.

Rodzaje oraz liczb ę wypłaconych dodatków do zasiłków rodzinnych w latach 2005 – 2007

250000

2005 200000 2006 2007

150000

100000

50000

0 dodatek z tyt. dodatek z tyt. dodatek z tyt. dodatek z tyt. dodatek z tyt. dodatek z tyt. dodatek z tyt. dodatek z tyt. sam. wych. pod. przez rozp. roku wych. dziec. op. nad dziec. kształ. i samot. wych. ur. dziec. dziecka dziec. nauki w szkolnego w rodz. w okr. rehab. dziec. dziec. i utraty szkole poza wielodz korzyst. z ur. prawa do zas. miej. zam. wych. dla bezr.

Źródło: dane Gminnego O środka Pomocy Społecznej w R ąbinie.

Z wykresu wynika, że najwi ększa liczba dodatków do zasiłku rodzinnego dotyczy: − dodatków z tytułu wychowywania dziecka w rodzinie wielodzietnej (w latach 2005-2007 roku stanowiły 24,00% ogółu dodatków do zasiłku rodzinnego, na ich wypłat ę poniesiono wydatki w kwocie 333 709 zł), − dodatków z tytułu samotnego wychowywania dziecka (w latach 2005-2007 stanowiły one 22,00% ogółu dodatków, na ich wypłat ę poniesiono wydatki w kwocie 308 988 zł), − dodatków z tytułu podj ęcia przez dziecko nauki w szkole poza miejscem zamieszkania (w analizowanych latach stanowi 18,00% ogółu dodatków do zasiłku rodzinnego, na ich wypłat ę poniesiono wydatki w kwocie 257 320 zł), − dodatków z tytułu rozpocz ęcia roku szkolnego (w okresie 2005-2007 stanowiły one 13,00% ogółu dodatków, na ich wypłat ę poniesiono wydatki w kwocie 174 570 zł),

Strategia Rozwi ązywania Problemów Społecznych Gminy R ąbino na lata 2007-2015 33 − dodatków z tytułu opieki nad dzieckiem w okresie korzystania z urlopu wychowawczego (stanowiły one 11,00% ogółu dodatków w latach 2005-2007, na ich wypłat ę poniesiono wydatki w kwocie 159 866 zł), − dodatków z tytułu urodzenia dziecka (w analizowanych latach stanowi 5,00% ogółu dodatków do zasiłku rodzinnego, na ich wypłat ę poniesiono wydatki w kwocie 67 000 zł), − dodatków z tytułu kształcenia i rehabilitacji dziecka niepełnosprawnego (stanowiły one w/w latach 4,00 % ogółu dodatków, na ich wypłat ę poniesiono wydatki w kwocie 53 680 zł), − dodatków z tytułu samotnego wychowania dziecka i utraty prawa do zasiłku dla bezrobotnych (w analizowanych latach stanowi 3,00 % ogółu dodatków do zasiłku rodzinnego, na ich wypłat ę poniesiono wydatki w kwocie 36 186 zł).

Kwoty wydatkowane na zaliczk ę alimentacyjn ą w latach 2005-2007

120000

102 590

100000

88 128

80000

60000

40000

23 072

20000

0 2005 2006 2007

rok

Źródło: dane Gminnego O środka Pomocy Społecznej w R ąbinie.

Strategia Rozwi ązywania Problemów Społecznych Gminy R ąbino na lata 2007-2015 34 W latach 2005 – 2007 zaliczki alimentacyjnej wypłacono na ł ączn ą kwot ę 213 790 zł . Nie mo żemy analizowa ć roku 2005, a to dlatego, że przez cały rok nie była wypłacana zaliczka alimentacyjna, poniewa ż z dniem 1 wrze śnia 2005r. weszła w życie nowa ustawa, i od tej daty przyznawana została zaliczka. Analizuj ąc pozostałe dwa lata, widzimy że wypłata zaliczki w 2007 roku wzrosła o 16% w porównaniu do 2006 roku.

Nale ży pami ęta ć, że rodziny korzystaj ące z pomocy społecznej borykaj ą si ę najcz ęś ciej z kilkoma problemami jednocze śnie. Wyeliminowanie jednego z problemów nie zawsze jest równoznaczne z wyeliminowaniem rodziny z kr ęgu świadczeniobiorców pomocy społecznej, bowiem pozostaj ą inne problemy, w rozwi ązywaniu których rodziny potrzebuj ą wsparcia ze strony profesjonalistów, w tym pracowników socjalnych.

2.4. DOTYCHCZASOWE FORMY POMOCY I ŚWIADCZE Ń.

Od 2000 roku funkcjonuje Gminny O środek Pomocy Społecznej w R ąbinie, który realizuje cele i zadania okre ślone w ustawie o pomocy społecznej, świadczeniach rodzinnych i innych aktach prawnych. W ramach zada ń pomocy społecznej O środek wykonuje zadania własne gminy, zadania własne gminy o charakterze obowi ązkowym, zadania zlecone gminie z zakresu administracji rz ądowej. S ą to zadania o charakterze profilaktycznym, rozwojowym, uzupełniaj ącym i opieku ńczym zmierzaj ące do zaspokojenia niezb ędnych potrzeb życiowych osób i rodzin oraz umo żliwienie im bytowania w warunkach odpowiadaj ących godno ści człowieka. Celem O środka jest umo żliwienie osobom i rodzinom przezwyci ęż enia trudnych sytuacji życiowych, których nie s ą w stanie pokona ć, wykorzystuj ąc własne środki, mo żliwo ści i uprawnienia. Pomoc społeczna powinna w miar ę mo żliwo ści doprowadzi ć do życiowego usamodzielnienia si ę osób i rodzin oraz do ich integracji ze środowiskiem. Zadania z zakresu pomocy społecznej O środek realizuje we współpracy z instytucjami, sądami, organizacjami społecznymi, ko ściołami i zwi ązkami wyznaniowymi, fundacjami, stowarzyszeniami, pracodawcami oraz osobami fizycznymi i prawnymi. O środek przy realizacji zada ń współpracuje tak że z jednostkami organizacyjnymi pomocy społecznej i innymi instytucjami w zakresie pomocy społecznej. Gminny. O środek Pomocy Społecznej zatrudnia 9 osób, w tym 3 pracowników socjalnych. Zasadniczym aktem prawnym okre ślaj ącym zadania OPS z zakresu pomocy społecznej i sposób ich realizacji jest ustawa

Strategia Rozwi ązywania Problemów Społecznych Gminy R ąbino na lata 2007-2015 35 z dnia 12.03.2004 roku o pomocy społecznej oraz akty wykonawcze do tej ustawy. Ustawa zawiera nowy uproszczony katalog świadcze ń pieni ęż nych: Zasiłek stały dla osób całkowicie niezdolnych do pracy z powodu wieku lub niepełnosprawno ści, który stanowi uzupełnienie dochodu tych osób do kryterium ustawowego, jest to świadczenie zró żnicowane pod wzgl ędem wysoko ści zale żnie od dochodu tych osób oraz dochodu na osob ę w rodzinie. W przypadku osób samotnych zasiłek stanowi ró żnic ę mi ędzy posiadanym dochodem a kryterium 477 złotych, przy czym jego warto ść nie mo że by ć wy ższa ni ż 444 zł i ni ższa ni ż 30 zł. W przypadku osób żyj ących w rodzinach jest to ró żnica mi ędzy dochodem na osob ę w rodzinie a kryterium 351 złotych, przy czym jego najni ższa warto ść jest taka sama jak w przypadku osób samotnych. Świadczenie to jest zadaniem zleconym gminie finansowanym z bud żetu pa ństwa. Zasiłek okresowy jest adresowany do osób i rodzin bez dochodów lub o dochodach ni ższych ni ż ustawowe kryterium oraz zasobach pieni ęż nych nie wystarczaj ących na zaspokojenie niezb ędnych potrzeb życiowych. W pierwszej kolejno ści przysługuje on ze wzgl ędu na długotrwał ą chorob ę, niepełnosprawno ść , bezrobocie, mo żliwo ść utrzymania lub nabycia uprawnie ń do świadcze ń z innych systemów zabezpieczenia społecznego. Świadczenie to stanowi ró żnic ę mi ędzy przyj ętym kryterium a posiadanym dochodem, uprawniaj ącym do świadcze ń z pomocy społecznej, przy czym ustalona została minimalna gwarantowana wysoko ść tego świadczenia, docelowo na poziomie: o dla osób samotnych w wysoko ści nie ni ższej ni ż 50% kwoty ró żnicy pomi ędzy kryterium osoby samotnie gospodaruj ącej a posiadanym dochodem, o dla rodziny w wysoko ści nie ni ższej ni ż 50% ró żnicy pomi ędzy kryterium dochodowym rodziny a posiadanym dochodem. Okres, na jaki b ędzie przyznane to świadczenie oraz podwy ższenie jego minimalnej wysoko ści zale żeć b ędzie od decyzji gminy. Gmina mo że w drodze uchwały podwy ższy ć równie ż kryterium dochodowe uprawniaj ące do pomocy pieni ęż nej.. Zasiłek celowy i specjalny celowy jako świadczenia o charakterze jednorazowym dla osób i rodzin, maj ące na celu zaspokojenie konkretnej potrzeby bytowej. Kryterium uprawniaj ące do zasiłku celowego jest takie samo jak w przypadku zasiłku stałego i okresowego. Specjalny zasiłek celowy przyznawany jest w szczególnie uzasadnionych przypadkach dla osób o dochodach przekraczaj ących kryterium dochodowe. Zasiłki te s ą zadaniem własnym gminy.

Strategia Rozwi ązywania Problemów Społecznych Gminy R ąbino na lata 2007-2015 36 Niezwykle wa żnym zadaniem O środka jest praca socjalna prowadzona na rzecz podopiecznych oraz informowanie mieszka ńców gminy o przysługuj ących im prawach i uprawnieniach, umo żliwiaj ących im wyj ście z trudnej sytuacji życiowej. W przypadku osób w wieku produkcyjnym, które zdolne s ą do wykonywania pracy, udzielenie świadczenia z pomocy społecznej b ędzie uzale żnione od zawarcia z t ą osob ą kontraktu socjalnego. Kontrakt b ędzie okre ślał prawa i obowi ązki stron, prowadz ące do wychodzenia danej osoby/rodziny z kr ęgu świadczeniobiorców pomocy społecznej. Kontrakty b ędą zawierane równie ż z osobami, które powinny podj ąć inne działania niezb ędne do poprawy ich sytuacji życiowej. Zasadniczym aktem prawnym okre ślaj ącym zadania OPS z zakresu świadcze ń rodzinnych i sposób ich realizacji jest ustawa z dnia 28.11.2003 roku o świadczeniach rodzinnych oraz akty wykonawcze do tej ustawy. S ą to zadania o charakterze zleconym. Ustawa okre śla warunki nabywania prawa do świadcze ń rodzinnych oraz zasady ustalania, przyznawania i wypłacania tych świadcze ń. Dodatkowe zadania OPS okre ślone s ą w innych ustawach. O środek obejmuje ubezpieczeniem zdrowotnym i społecznym niektóre grupy ludno ści, prowadzi post ępowanie w celu po świadczenia prawa do ubezpieczenia zdrowotnego, przeprowadza wywiady środowiskowe na zlecenie innych uprawnionych instytucji.

2.5. WSPÓŁPRACA Z INNYMI PODMIOTAMI (W TYM ZLECANIE ZADA Ń Z ZAKRESU POMOCY SPOŁECZNEJ).

Zasobami umo żliwiaj ącymi rozwi ązywanie problemów społecznych okre ślamy instytucje znajduj ące si ę na terenie gminy lub obejmuj ące swym zasi ęgiem działania jej mieszka ńców. Są to zarówno jednostki samorz ądowe, jak i niepubliczne, na przykład organizacje pozarz ądowe. Instytucje te współpracuj ą ze sob ą w obszarze polityki społecznej i rozwi ązuj ą dane problemy.

INSTYTUCJE SAMORZ ĄDOWE ZNAJDUJ ĄCE SI Ę NA TERENIE GMINY 1) Gminny O środek Pomocy Społecznej w R ąbinie . Podmiot prowadz ący: Gmina R ąbino Zakres usług:

Strategia Rozwi ązywania Problemów Społecznych Gminy R ąbino na lata 2007-2015 37 Ośrodek realizuje zadania wynikaj ące z ustaw: o pomocy społecznej, świadczeniach rodzinnych, wychowaniu w trze źwo ści i przeciwdziałaniu alkoholizmowi oraz koordynuje rozwi ązywanie problemów społecznych w gminie. Kadr ę jednostki stanowi kierownik, pracownicy socjalni, konsultant rodzinny, pracownicy administracyjno-biurowi i pracownik gospodarczy. Do kogo skierowana jest oferta jednostki (kategorie i ilo ść klientów): Oferta jednostki skierowana jest do mieszka ńców gminy znajduj ących si ę w trudnej sytuacji materialno-bytowej, a tak że zdrowotnej. Udział w szkoleniach kadry zatrudnionej w Gminnym Ośrodku Pomocy Społecznej: Kadra zatrudniona w GOPS uczestniczy w licznych formach dokształcania i podnoszenia swoich kwalifikacji, w śród których na uwag ę zasługuj ą nast ępuj ące szkolenia: „Rodzina jako podstawowe dobro człowieka – grupa społeczna realizuj ąca nasze człowiecze ństwo, zadania, cele, zagro żenia i wyzwania”, „Zmiany do ustawy o pomocy społecznej”, „Przyznawanie i wypłacanie świadcze ń rodzinnych”, „Praca z trudnym klientem”, „Drogi wsparcia współczesnych rodzin”, „Pozyskiwanie funduszy zewn ętrznych i zarz ądzanie projektem w pomocy społecznej”, „Aktualne problemy i wyzwania pomocy społecznej – strategie lokalne”, „Przyznawanie pomocy społecznej w praktyce”, „Zmiany w ubezpieczeniach społecznych, zdrowotnych, emerytury, renty i zasiłki, podatek dochodowy od osób fizycznych”, „Nowy system pomocy społecznej”, „Post ępowanie z dokumentami archiwalnymi”, i „Profilaktyka uzale żnie ń – problem alkoholowy i przemoc wobec dziecka”. 2) Dom Pomocy Społecznej w Modrzewcu (dla upo śledzonych umysłowo m ęż czyzn, liczba miejsc - 95). Podmiot prowadz ący: Starostwo Powiatowe w Świdwinie Zakres oferowanych usług: 1) zapewnianie potrzeb socjalno-bytowych i specjalistycznych usług piel ęgnacyjnych, 2) usługi opieku ńcze i wspomagaj ące (terapia zaj ęciowa, praca socjalna), 3) umo żliwienie zaspokojenia potrzeb religijnych i kulturalnych, 4) podnoszenie sprawno ści psychofizycznej, 5) aktywizowanie pensjonariuszy do wypełniania ról społecznych, 6) utrzymywanie kontaktów z rodzin ą i środowiskiem.

Strategia Rozwi ązywania Problemów Społecznych Gminy R ąbino na lata 2007-2015 38 Jedn ą z form rehabilitacji prowadzonej w Domu Pomocy Społecznej s ą warsztaty zaj ęciowe. Warsztaty zaj ęciowe przy DPS Modrzewiec słu żą dla pensjonariuszy oraz dla osób niepełnosprawnych z terenu gminy R ąbino w ich codziennym funkcjonowaniu. Rehabilitacja prowadzona w warsztatach terapii zaj ęciowej polega na stabilnym uczestniczeniu w codziennym, indywidualnym programie zaj ęć , który obejmuje: terapi ę zaj ęciow ą w grupie, rozmowy indywidualne, konsultacje, spotkania rodzinne podtrzymuj ące wi ęzi oraz integracj ę ze środowiskiem lokalnym. 3) Jednostka Bud żetowy – specjalizuj ący si ę w zakresie obsługi szkół, świetlic wiejskich, bibliotek i o środka kultury. Jednostka Bud żetowa w R ąbinie jest jednostk ą organizacyjn ą gminy powołan ą do obsługi ekonomiczno-administracyjnej i finansowo-ksi ęgowej Zespołu Szkół w R ąbinie i Szkoły Podstawowej w Nielepie, organizacji dowozu dzieci do szkół. Jednostka Bud żetowa zajmuje si ę tak że zapewnieniem pomocy socjalnej dla uczniów, w tym stypendiami szkolnymi, zasiłkami losowymi, dofinansowaniem klas I-III oraz zaopatrzeniem oddziałów przedszkolnych w podr ęczniki. Jednostka prowadzi współprac ę z dyrektorami szkół oraz z GOPS w zakresie organizacji wypoczynku dzieci i młodzie ży w okresie ferii zimowych i letnich oraz zabiega o fundusze na ten cel. Prowadzi działalno ść kulturaln ą i nadzór nad świetlicami wiejskimi.

DO INSTYTUCJI PUBLICZNYCH ZALICZAMY: 1) Zespół Szkół w R ąbinie, 2) Szkoł ę Podstawow ą w Nielepie,

ORGANIZACJE POZARZ ĄDOWE DZIAŁAJ ĄCE NA TERENIE GMINY TO: 1) Stowarzyszenie Wspierania Samorz ądowego „Nasza Gmina”, Pasz ęcin 1/6, 2) Gminne Stowarzyszenie Gospodarcze, R ąbino 27, 3) „Caritas Parafii” R ąbino, 78-331 R ąbino, 4) Ochotnicza Stra ż Po żarna w R ąbinie 22, 5) Ochotnicza Stra ż Po żarna w Białej Górze, 6) Ochotnicza Stra ż Po żarna w Batyniu, 7) Stowarzyszenie Przyrodniczo - Kulturowe „Niebórz”, Niebórz 1, 8) Wspólnota Dzieci Łaski Bo żej w Lipiu 4 9) Szkolny Klub Sportowy „Wicher” ZS, 10) Koło Towarzystwa Przyjaciół Dzieci R ąbinie.

Strategia Rozwi ązywania Problemów Społecznych Gminy R ąbino na lata 2007-2015 39

Stowarzyszenie Wspierania Samorz ądowego „Nasza Gmina” Pasz ęcin zajmuje si ę: - prowadzeniem Niepublicznej Szkoły Podstawowej we wsi Rzecino oraz Niepublicznej Świetlicy „Karolinka” we wsi Pasz ęcin, - popieraniem rozwoju społeczno ści lokalnej, a zwłaszcza kulturalnej i o światowej, - prowadzeniem działa ń łagodz ących skutki bezrobocia w śród byłych pracowników pa ństwowych gospodarstw rolnych, - wyrównywaniem szans edukacyjnych dzieci i młodzie ży, - działalno ści ą wychowawcz ą i edukacyjn ą w śród dzieci i młodzie ży. Gminne Stowarzyszenie Gospodarcze R ąbino , podejmuje działania na rzecz rozwoju społeczno-gospodarczego gminy i powiatu. Działalno ść stowarzyszenia ukierunkowana jest przede wszystkim na wspieranie rozwoju aktywno ści społecznej, pomocy społecznej oraz inicjatyw w organizacji i wdra żaniu ró żnych kierunków działalno ści gospodarczej. Towarzystwo Przyjaciół Dzieci w Połczynie Zdroju prowadzi Rodzinny Punkt Konsultacyjny w R ąbinie, w którym udzielana jest pomoc społeczno-prawna, organizowane są ró żne imprezy okoliczno ściowe wspólnie z GOPS dla dzieci i młodzie ży z rodzin o niskim bud żecie domowym oraz z rodzin dysfunkcyjnych, które nie radz ą sobie z realiami życia codziennego w społecze ństwie. „Caritas Parafii” R ąbino działa na terenie parafii R ąbino. Prowadzi działalno ść charytatywn ą, wspiera rodziny ubogie w formie stypendiów socjalnych, jak równie ż rodziny, w których s ą osoby dotkni ęte długotrwał ą chorob ą, niepełnosprawno ści ą oraz pomaga w ró żnym zakresie rodzinom niewydolnym finansowo. Ochotnicza Stra ż Po żarna w R ąbinie poza działalno ści ą słu żą cą przede wszystkim propagowaniu i szerzeniu wiedzy w dziedzinie profilaktyki i ochrony przeciwpo żarowej na terenie gminy, prowadzi działalno ść wychowawcz ą z elementami rozwoju sportu w śród młodzie ży gminnej zrzeszonej w młodzie żowej dru żynie po żarniczej dziewcz ąt i chłopców. Wspólnota Dzieci Łaski Bo żej w Lipiu 4 – stowarzyszenie prowadzi działalno ść ewangelizacyjn ą i formacyjn ą. Stowarzyszenie pomaga osobom uzale żnionym od alkoholu i innym potrzebuj ącym, którzy chc ą rozwi ąza ć swoje problemy lub wzmacnia ć wiar ę. Stowarzyszenie „Niebórz”, Niebórz 1, gmina R ąbino prowadzi działalno ść w zakresie rozwijania świadomo ści ekologicznej w śród mieszka ńców gminy R ąbino oraz powiatu świdwi ńskiego. Stowarzyszenie prowadzi działania skierowane do środowisk twórczych województwa zachodniopomorskiego. W kilku świetlicach wiejskich prowadzone

Strategia Rozwi ązywania Problemów Społecznych Gminy R ąbino na lata 2007-2015 40 są działania poszerzaj ące horyzonty artystyczne w śród dzieci i młodzie ży, wdra żane nowe formy edukacyjne. Szkolny Klub Sportowy Wicher w R ąbinie prowadzi sekcj ę piłki no żnej dla dzieci, młodzie ży i dorosłych. Poprzez swoj ą działalno ść Szkolny Klub Sportowy d ąż y do poprawy ogólnej sprawno ści fizycznej, kształtuje nawyki sportowe, rozwija nawyk aktywnego sp ędzania czasu jak równie ż rozwija zainteresowania uczniów. Celem głównym pracy z uczniami jest ogólne usprawnianie uczniów oraz przygotowanie ich do zawodów sportowych na szczeblu powiatowym i wojewódzkim, takich jak: - Szkolna Liga Lekkoatletyczna, - Sztafetowe Biegi Przełajowe, - Mistrzostwa Powiatu w piłce r ęcznej oraz siatkowej, - Zawody lekkoatletyki indywidualnej: skoku w dal, biegu na 100m, 300m, 600m, 800m, 1000m, pchni ęcia kul ą.

2.4. BEZROBOCIE I RYNEK PRACY

Przemiany społeczno – gospodarcze zachodz ące w kraju wpłyn ęły niekorzystnie na sytuacj ę mieszka ńców gminy Rąbino poprzez m.in. nasilenie si ę wielu dra żliwych kwestii społecznych. Na uwag ę zasługuje tu rosn ące z roku na rok bezrobocie i niekorzystne zmiany na rynku pracy. Bezrobocie jest rozumiane jako zjawisko towarzysz ące gospodarce rynkowej i oznacza brak pracy zarobkowej dla osób zdolnych do jej wykonywania i deklaruj ących ch ęć jej podj ęcia. Okres bezrobocia członka rodziny jest dla wielu gospodarstw domowych szczególnie trudny. W szybkim czasie pojawiaj ą si ę kłopoty finansowe, rodzi si ę konieczno ść szukania dora źnych metod poprawy sytuacji ekonomicznej rodziny. Brak zatrudnienia negatywnie wpływa nie tylko na ekonomiczn ą kondycj ę rodzin, ale tak że na pozamaterialne kwestie życia rodzinnego. Przymusowe pozostawanie bez pracy oraz niemo żno ść znalezienia ponownego zatrudnienia powoli i systematycznie pozbawiaj ą bezrobotnego poczucia własnej warto ści. Stres i utrata stabilizacji powoduj ą cz ęsto niemo żno ść podejmowania racjonalnych decyzji. Pojawia si ę apatia i zniech ęcenie. Okres bezrobocia oznacza radykaln ą zmian ę rozkładu czasu w ci ągu dnia. Bezrobotni m ęż czy źni cz ęsto si ęgaj ą po u żywki, głównie w celu rozładowania stresu. Osoby o niewielkich szansach na rynku pracy (brak kwalifikacji,

Strategia Rozwi ązywania Problemów Społecznych Gminy R ąbino na lata 2007-2015 41 zaawansowany wiek) dostrzegaj ą raczej nadmiar wolnego czasu i rodz ące si ę przygn ębienie, a rozczarowanie lub stres próbuj ą zagłuszy ć alkoholem lub nikotyn ą. Złe warunki materialne są jednym z głównych czynników wywołuj ących stany depresyjne zwi ązane z poczuciem braku stabilizacji bezpiecze ństwa społecznego. Dominuj ącą grup ę w śród osób bezrobotnych z terenu gminy R ąbino stanowi ą osoby długotrwale bezrobotne i bez prawa do zasiłku. Wynikiem długotrwałego bezrobocia s ą bardzo powa żne zmiany w psychice bezrobotnych oraz ich izolacja społeczna. Dla cz ęś ci z tych osób, bezrobocie staje si ę w coraz wi ększym stopniu sposobem życia, w zwi ązku z czym ich aktywizacja społeczno – zawodowa jest bardzo trudna. Wymaga ona zastosowania zupełnie innych metod pracy oraz po świ ęcenia znacznie dłu ższego czasu, ni ż dzieje si ę to w przypadku osób pozostaj ących bez zatrudnienia do 12 miesi ęcy. Długotrwałe bezrobocie stwarza tak że zagro żenie dysfunkcjami społecznymi, zmniejsza szanse na znalezienie pracy, a tym samym powoduje degradacj ę materialn ą i społeczn ą jednostek dotkni ętych tym problemem oraz ich rodzin, co z kolei cz ęsto prowadzi do społecznego wykluczenia. Szczególnie dotkliwe jest bezrobocie w przypadku osób powy żej 45 roku życia. Długotrwałe bezrobocie tej grupy staje si ę coraz powa żniejsz ą kwesti ą społeczn ą. Brak pracy odbiera tym ludziom szanse na godne życie. Nale ży zwróci ć uwag ę na fakt, że osoby bezrobotne powy żej 45 roku życia maj ą cz ęsto za sob ą długoletni sta ż pracy. Dla pracodawców s ą jednak zbyt zaawansowani wiekowo, by ich zatrudni ć, a posiadaj ą zbyt krótki sta ż pracy lub s ą za młodzi, by przysługiwały im świadczenia przedemerytalne lub emerytalne. Najbardziej nara żone na długotrwałe pozostawanie bez pracy s ą osoby w wieku powy żej 40 roku życia, legitymuj ące si ę niskim poziomem wykształcenia i brakiem kwalifikacji. Równie ż niepokoj ącym zjawiskiem jest bezrobocie w śród ludzi młodych do 24 roku życia. Według prognozy, w najbli ższych latach wejd ą na rynek pracy kolejne roczniki wy żu demograficznego lat osiemdziesi ątych, pozostaj ące jeszcze w systemie edukacji. Jednocze śnie przyrost zasobów pracy nie jest równowa żony przyrostem nowych miejsc pracy w gospodarce, co mo że skutkowa ć wzrostem bezrobocia w tej grupie wiekowej. Nale ży pami ęta ć, że podj ęcie pracy tu ż po zako ńczeniu edukacji sprzyja wykształceniu w młodych ludziach zdolno ści adaptacyjnych i wzrostowi ich warto ści na rynku pracy. Brak takich mo żliwo ści wyzwala natomiast negatywne skutki. Wzmacnia poczucie bezsilno ści i spycha w bierno ść młodego człowieka, który nie d ąż y do kontynuacji edukacji i zwi ększania swej atrakcyjno ści na rynku pracy.

Strategia Rozwi ązywania Problemów Społecznych Gminy R ąbino na lata 2007-2015 42 Cech ą charakterystyczn ą osób bezrobotnych jest tak że niskie wykształcenie oraz brak kwalifikacji, które utrudniaj ą znalezienie pracy. Poziom wykształcenia wpływa równie ż na czas pozostawania bez pracy. Najszybciej znajduj ą prac ę osoby z wy ższym wykształceniem. Niskie lub nieadekwatne do potrzeb lokalnego rynku pracy wykształcenie powa żnie zmniejsza szanse na zatrudnienie. Osoby bezrobotne z uwagi na brak wystarczaj ących środków finansów, bariery przestrzenne i instytucjonalne maj ą trudno ści ze zmian ą lub uzupełnieniem swoich kwalifikacji. Praca „na czarno” jest dla bezrobotnych cz ęsto jedyn ą mo żliwo ści ą znalezienia zatrudnienia. Nielegalne zatrudnienie podejmuj ą najcz ęś ciej osoby o niskich b ądź średnich kwalifikacjach, które wyst ępuje w śród wszystkich kategorii wiekowych. Bezrobotni podejmuj ą najcz ęś ciej nielegaln ą prac ę w sektorze rolnym, budownictwie, przemy śle lekkim, drobnych usługach i w stolarstwie. Główn ą przyczyn ą podj ęcia tego typu zatrudnienia jest ze strony pracownika ch ęć poprawy sytuacji materialnej, brak mo żliwo ści znalezienia pracy legalnej, a ze strony pracodawcy obni żenie kosztów pracy. Praca w szarej strefie mo że wi ąza ć si ę z trudnymi warunkami, niezgodnymi z normami bezpiecze ństwa. Ze wzgl ędu na obawy pracowników o utrat ę nawet takiej formy zatrudnienia, trwaj ą oni cz ęsto w sytuacji uwłaczaj ącej godno ści, bez ubezpieczenia, bez przyszło ści. Sprawami bezrobocia i przeciwdziałaniem temu zjawisku na terenie gminy Rąbino zajmuje si ę Powiatowy Urz ąd Pracy w Świdwinie. Działania tej instytucji nie s ą jednak do ko ńca skuteczne, ze wzgl ędu na niewielki przyrost nowych miejsc pracy oraz brak firm realizuj ących form ę zatrudniania socjalnego, która jest szczególnie korzystna w przypadku osób wykluczonych społecznie lub zagro żonych tym zjawiskiem. Według danych PUP w Świdwinie stan bezrobocia na dzień 31.12.2005r. przedstawia si ę nast ępuj ąco:

Bezrobotni w gminie R ąbino /wg stanu na 31.XII.2005r./

Kategorie Liczba bezrobotnych wg okresu pozostawania bezrobotnym bezrobotnych wg za rok 2004 okresu pozostawania Kobiety Męż czy źni w tym Ogółem bezrobotnym niepełnosprawni bezrobotni z prawem do 37 89 0 126 zasiłku bezrobotni bez prawa do 310 211 7 521 zasiłku SUMA 347 300 7 647

Strategia Rozwi ązywania Problemów Społecznych Gminy R ąbino na lata 2007-2015 43 Źródło: dane PUP w Świdwinie

Według danych Powiatowego Urz ędu Pracy w Świdwinie w gminie Rąbino pozostawało zarejestrowanych 647 bezrobotnych. W śród bezrobotnych wi ększ ą liczebnie grup ę stanowiły kobiety (310) pozostaj ące bez prawa do zasiłku, nie zarejestrowano natomiast bezrobotnych z prawem do zasiłku w śród osób niepełnosprawnych.

Bezrobotni wg wieku i płci w gminie R ąbino / wg stanu na dzie ń 31.XII.2005r./ Wiek Liczba osób % w tym kobiety % 18-24 143 22,1 84 24,2 25-34 180 27,8 102 29,4 35-44 150 23,2 81 23,3 45-54 151 23,3 69 19, 9 55-59 21 3,3 11 3,2 60 i wi ęcej 2 0,3 0 0 Razem 647 100 347 10

Źródło: dane PUP w Świdwinie

Najliczniejsz ą grup ę pozostaj ących bez pracy stanowi ą osoby w wieku od 25 do 34 lat. W rejestrach figuruje ogółem 180 takich osób. Kolejn ą liczn ą grup ą s ą osoby w wieku od 45 do 54 lat – ogółem 151 osób. W grupie wiekowej od 18 do 24 lat zarejestrowanych bezrobotnych jest 143 osób. W przedziale wiekowym od 35 do 44 lat zewidencjonowano 150 bezrobotnych, natomiast w grupie od 55 do 59 lat – 21 osób. Najmniej liczn ą grup ę stanowi ą osoby w przedziale wiekowym od 60 lat i wi ęcej – 2 osoby. Dane te świadcz ą o trudno ściach w znalezieniu pracy przez osoby w wieku od 25 do 34 lat i zarazem oddaj ą pozytywny obraz osób starszych, które, jak mo żna przypuszcza ć, albo s ą w dalszym ci ągu czynne zawodowo, albo zostały ju ż obj ęte świadczeniami przedemerytalnymi.

Bezrobotni wg wykształcenia w gminie R ąbino wg stanu na 31.XII.2005r. Wykształcenie Liczba % w tym % w tym % osób kobiety niepełnosprawni wy ższe 6 0,9 3 0,9 - - średnie 79 12,2 56 16,1 1 33,3 zawodowe średnie 31 4,8 24 6,9 - - ogólnokształc ące zasadnicze 182 278,1 70 20,2 0 0 gimnazjalne i 349 54,0 194 55,9 0 0 podstawowe

Strategia Rozwi ązywania Problemów Społecznych Gminy R ąbino na lata 2007-2015 44 Razem 680 100 341 100 3 100

Źródło: dane PUP w Świdwinie

Poziom wykształcenia ma istotny wpływ na sytuacj ę osoby na rynku pracy. Jak wskazuj ą dane z powy ższej tabeli, najwy ższe bezrobocie dosi ęga osoby z wykształceniem gimnazjalnym i ni ższym. W tym przedziale a ż 349 osób posiada status bezrobotnego. Kolejn ą liczn ą grup ą bezrobotnych w liczbie 182 są osoby z wykształceniem zasadniczym zawodowym. Znaczn ą grup ę stanowi ą równie ż osoby z wykształceniem średnim zawodowym – 79 osób. Problem braku zatrudnienia w najmniejszym stopniu dotyczy osób z wykształceniem wy ższym (6 osób) i średnim ogólnokształc ącym (31 osób). Wynika z tego, że trzeba zwraca ć szczególn ą uwag ę na kształcenie dzieci i młodzie ży oraz dokształcanie dorosłych.

Bezrobotni wg czasu pozostawania bez pracy w gminie R ąbino wg stanu na dzie ń 31. XII.2005r. Okres pozostawania Liczba osób % w tym kobiety % bez pracy do 1 miesi ąca 35 5,4 14 4,0 od 1 do 3 miesi ęcy 56 8,7 25 7,2 od 3 do 6 miesi ęcy 97 15,0 61 17,6 od 6 do 12 miesi ęcy 114 17,6 44 12,7 od 12 do 24 miesi ęcy 138 21,3 61 17,6 powy żej 24 miesi ęcy 207 32,0 142 40,9 Razem 647 100 347 100

Źródło: dane PUP w Świdwinie

Z analizy danych wynika, i ż najliczniejsz ą grup ę w śród bezrobotnych stanowi ą osoby bezskutecznie poszukuj ące zatrudnienia od ponad 2 lat – ogółem 207 osób, w tym 142 osoby to kobiety. Bezrobotni pozostaj ący bez pracy krócej ni ż jeden miesi ąc to 35 osób spo śród wszystkich zarejestrowanych. Grup ę pozostaj ących bez zatrudnienia do 3 miesi ęcy stanowi 56 osób. Do 6 miesi ęcy nie posiada żadnego zatrudnienia 97 osób. Bezrobotni poszukuj ący pracy przez okres od 6 do 12 miesi ęcy stanowi ą ogółem 114osób, a bezrobotni pozostaj ący bez zatrudnienia przez okres 12 – 24 miesi ęcy to ogółem 138 osób. Na podstawie danych statystycznych mo żna stwierdzi ć, i ż liczba osób bezrobotnych wzrasta proporcjonalnie do czasu pozostawania bez zatrudnienia.

Strategia Rozwi ązywania Problemów Społecznych Gminy R ąbino na lata 2007-2015 45 Nale ży podkreśli ć, że ponad 45% wszystkich wnioskodawców GOPS w R ąbinie to osoby niepracuj ące. Trzeba zatem monitorowa ć rozwój tego niepokoj ącego zjawiska, adresuj ąc do wytypowanych zbiorowo ści okre ślone projekty socjalne realizowane zarówno przez Powiatowy Urz ąd Pracy w Świdwinie, jak i przez inne podmioty i organizacje. Wzrost liczby bezrobotnych świadczeniobiorców powoduje przyrost ilo ści zada ń z zakresu pomocy społecznej oraz zwi ększenie puli wydatków na udzielanie pomocy. Sytuacja taka wymusza tak że konieczno ść dostosowania dotychczasowych form działania do pojawiaj ących si ę nowych potrzeb. Ze wzgl ędu na to, że mo żliwo ści bud żetu pa ństwa i samorz ądu lokalnego są ograniczone, podstawowego znaczenia w pomocy w wychodzeniu z bezrobocia nabiera praca socjalna, która przyjmuje zró żnicowane formy. Praca socjalna prowadzona przez pracowników socjalnych GOPS w R ąbinie to mi ędzy innymi pomoc w planowaniu nowych koncepcji życia zawodowego, rozbudzanie motywacji do działania ukierunkowanego na zatrudnienie oraz technika kontaktu socjalnego, która pozwala na uzale żnienie pomocy – formy, wysoko ści i okresu wypłacania świadczenia – od aktywno ści bezrobotnego i jego rodziny.

2.5. SYTUACJA I TENDENCJE GOSPODARCZE WYST ĘPUJ ĄCE W GMINIE

Gmina R ąbino sprzyja rozwojowi działalno ści gospodarczej. Działalno ść gospodarcz ą na terenie Gminy R ąbino prowadzi około 76 podmiotów, zatrudniaj ących około 130 osób. Bran że, w których podmioty gospodarcze prowadz ą działalno ść : a) produkcyjna - drewna i wyrobów z drewna, b) handel hurtowy i detaliczny – sprzeda ż artykułów spo żywczych i przemysłowych, sprzeda ż paliw do pojazdów samochodowych, c) pozostała działalno ść usługowa – transportowa, budowlana, zwi ązana z rolnictwem, zdrowotna . W gminie R ąbino najwyższy poziom zatrudnienia jest w le śnictwie, handlu i naprawach. Jest to zjawisko pozytywne, poniewa ż zatrudnienie powinno d ąż yć do zwi ększenia zatrudnienia w sektorze handlu i usług. W krajach wysoko rozwiniętych poziom zatrudnienia w tych działach gospodarki si ęga 70%. W gminie R ąbino przewa ża działalno ść rodzima, tj. około 90% osób prowadz ących działalno ść gospodarcz ą jest mieszka ńcami gminy, za ś 10% jest przedsi ębiorcami z zewn ątrz.

Strategia Rozwi ązywania Problemów Społecznych Gminy R ąbino na lata 2007-2015 46

2.6. KWESTIA DOTYCZ ĄCA MIESZKALNICTWA

Zasoby mieszkaniowe na terenie gminy głównie stanowi ą własno ść prywatn ą pozostaj ą w zarz ądzie Eksploatacyjnej Spółdzielni Mieszkaniowych lub Wspólnot Mieszkaniowych. Gmina R ąbino jest wła ścicielem 37 lokali mieszkalnych, w tym 4 lokale socjalne. Lokale, które znajduj ą si ę w zasobach mieszkaniowych Gminy zostały przejęte od Agencji Nieruchomo ści Rolnej. S ą to lokale mieszkalne zamieszkałe przez dotychczasowych najemców. Zaspokajanie potrzeb mieszkaniowych mieszka ńców Gminy nast ępuje przez zasiedlanie mieszka ń ( znajduj ących si ę w zasobach gminy) zwalnianych poprzez dotychczasowych mieszka ńców lub wykup lokali w obrocie prywatnym. Dla poszerzenia oferty w zakresie rozwoju mieszkalnictwa Gmina przygotowała i uzbroiła teren pod budownictwo jednorodzinne ( 14 działek, w tym 4 stanowi ą własno ść gminy). Przydział lokali mieszkalnych odbywa si ę według zasad wynajmowania lokali mieszkalnych wchodz ących w skład mieszkaniowego zasobu Gminy R ąbino przyj ętych uchwał ą Nr VI/29/07 Rady Gminy R ąbino z dnia 1 marca 2007 r. (Dz.Urz.WZ Nr 50, poz. 755).

2.7. KWESTIA DOTYCZ ĄCA UZALE ŻNIE Ń I ROZWI ĄZYWANIA PROBLEMÓW ALKOHOLOWYCH

Alkoholizm oraz inne uzale żnienia, takie jak narkomania i nikotynizm, to zauważalne zjawiska w obszarze pomocy społecznej. S ą one trudne do rozwi ązania, gdy ż zarówno ich źródłem, jak i ich skutkiem s ą inne problemy. Nadu żywanie alkoholu i środków psychoaktywnych powoduje szkody we wszystkich sferach życia człowieka. Nast ępstwa te dotycz ą nie tylko zdrowia fizycznego i psychicznego. Problemami współwyst ępuj ącymi wraz z uzale żnieniami s ą: bezdomno ść , bezrobocie, ubóstwo, dysfunkcje rodziny, długotrwała choroba, przest ępczo ść , jak równie ż przemoc w rodzinie. W śród przyczyn popadania w alkoholizm mo żna wymieni ć uwarunkowania społeczne, nieprawidłowe wzorce rodzinne, brak celów życiowych, utrat ę zatrudnienia. Zjawisko narkomanii wzrasta z kolei z powodu zwi ększaj ącej si ę dost ępno ści do środków

Strategia Rozwi ązywania Problemów Społecznych Gminy R ąbino na lata 2007-2015 47 psychoaktywnych, pewnego rodzaju mody na za żywanie narkotyków w śród młodzie ży, braku autorytetów i celów życiowych. Alkohol jest nieujawnioną patologi ą życia społecznego. Z ponad 234 rodzin ubiegaj ących si ę o pomoc w Gminnym Ośrodku Pomocy Społecznej w R ąbinie w roku 2007 tylko 11 rodzin sw ą trudn ą sytuacj ę życiow ą tłumaczyło problemem alkoholowym. Natomiast według danych Punktu Konsultacyjnego w 2007 roku udzielono porad 26 osobom uzale żnionym od alkoholu (w tym 6 członkom rodzin ). Ponadto do Punktu Konsultacyjnego zgłosiło si ę 37 osób oraz 1 ofiara przemocy w rodzinie. Ogółem udzielono pomocy i wsparcia psychologicznego 17 osobom dotkni ętym problemem alkoholowym. W roku 2007 Gminna Komisja do spraw Rozwi ązywania Problemów Alkoholowych w R ąbinie przyj ęła 14 wniosków w sprawie podj ęcia działa ń dotycz ących skierowania na leczenie uzale żnienia alkoholowego. Na leczenie w systemie stacjonarnym skierowano 10 osób. Gminna Komisja przeprowadziła tak że 2 kontrole punktów sprzeda ży napojów alkoholowych. Prowadzonych było 6 post ępowa ń karnych za nielegaln ą sprzeda ż napojów alkoholowych. Na terenie gminy zatrzymano 22 kierowców w stanie nietrze źwym, 6 osób w stanie po spo życiu alkoholu, zatrzymano w policyjnej izbie wytrze źwie ń ………………… .osób nietrze źwych do wytrze źwienia.

Środki finansowe słu żą ce rozwi ązywaniu problemów uzale żnie ń w latach 2003-2007

Strategia Rozwi ązywania Problemów Społecznych Gminy R ąbino na lata 2007-2015 48

zł 50000 48 512 44 600 45000 43 945 39 458 40000 35000 30000 25000 20 087 20000 15000 10000 5000 0 2003 2004 2005 2006 2007

rok

Źródło: dane Gminnego O środka Pomocy Społecznej w R ąbinie

Wielko ść środków przeznaczonych na profilaktyk ę i rozwi ązywanie problemów alkoholowych w gminie w okresie dwóch lat znacznie wzrosła o kwot ę 23 858 zł , natomiast w roku 2006 i 2007 ulega zwi ększeniu minimalnym stopniu (w roku 2003 – 20 087 zł, roku 2004 – 39 458 zł, w roku 2005 – 43 945 zł, w roku 2006 - 44 600zł., w roku 2007 - 48512zł.). Osoby dotkni ęte problemem uzale żnie ń korzystaj ą z Poradni Terapii Uzale żnienia od Alkoholu i Współuzale żnie ń w Białogardzie lub w Świdwinie. Placówki o takim profilu nie ma na terenie gminy Rąbino– jest to zakres działania powiatów. Pacjenci kierowani s ą na leczenie uzale żnienia w systemie zamkni ętym do Wojewódzkiego Ośrodka Terapii Uzale żnienia od Alkoholu i Współuzale żnienia w Stanominie lub O środka Terapii Uzale żnie ń od Alkoholu w Gryficach. Ponadto w Przychodni Terapii Uzale żnienia od Alkoholu i Współuzale żnienia w Świdwinie i Białogardzie udzielono pacjentom porad, łącznie 103, w tym: w 2003 roku - 42, w 2004 roku -31, a w 2005 roku – 30. Problemy alkoholowe na terenie gminy s ą rozwi ązywane w ramach uchwalanego corocznie Gminnego Programu Profilaktyki Rozwi ązywania Problemów Alkoholowych. W realizacj ę programu, która wymaga kompleksowego i zintegrowanego sposobu działania ró żnych instytucji, anga żuj ą si ę m.in.: Gminna Komisja do spraw Rozwi ązywania Problemów Alkoholowych, Niepubliczny Zakład Opieki Zdrowotnej „AL-MED”, Gminny O środek

Strategia Rozwi ązywania Problemów Społecznych Gminy R ąbino na lata 2007-2015 49 Pomocy Społecznej, Stowarzyszenie Wspólnota Dzieci Łaski Bo żej, CARITAS, Towarzystwo Przyjaciół Dzieci, dyrekcje szkół, policja i ko ściół. W gminie prowadzi si ę szkolne i środowiskowe programy profilaktyczne. Ł ącznie w 2005 roku w programach wzi ęło udział: 180 uczniów, 11 rodziców oraz 8 nauczycieli.

2.8. KWESTIA DOTYCZ ĄCA PRZEST ĘPCZO ŚCI

Przest ępczo ść jest jednym z tych zjawisk społecznych, które odciskaj ą dotkliwe pi ętno na funkcjonowaniu lokalnej społeczno ści. Intensywno ść zdarze ń oraz cz ęstotliwość z jak ą wyst ępuj ą mog ą mie ć wpływ na formowanie si ę postaw i zachowa ń ludzi tworz ących społeczno ść gminy R ąbino. W 2003 roku Komisariat Policji w Połczynie Zdroju odnotował 36 czynów karalnych popełnionych w sumie przez 28 sprawców nieletnich, w roku 2005 stwierdzono ogółem 334 czyny przest ępcze, z tego 50 na terenie gminy R ąbino. Natomiast w roku 2007 Komisariat Policji w Połczynie Zdroju wszcz ął na terenie gminy 86 post ępowa ń przygotowawczych, w wyniku których stwierdzono 88 czynów przest ępczych, z czego 5 czynów karanych popełnionych było przez osoby nieletnie. Liczba przest ępstw w 2003r. z udziałem nieletnich była podobna jak w roku 2002, przy czym odnotowano spadek liczby nieletnich przest ępców z 39 w 2002 roku do 28 w roku 2003 i 5 w 2007 roku (brak statystyki dla gminy R ąbino). Nieletnimi sprawcami czynów karalnych byli chłopcy w wieku od 13 do 17 lat – 25 osób oraz dziewczyny w wieku od 15 do 17 lat – 3 osoby. Niepokoj ąca jest ilo ść przest ępstw przeciwko rodzinie, w 2003 roku Komisariat Policji w Połczynie Zdroju odnotował a ż 32 takie przypadki. Przemoc w rodzinie jest dysfunkcj ą maj ącą swe źródło w uzale żnieniach. Jej ofiarami s ą kobiety, dzieci, osoby starsze, chore lub niepełnosprawne, rzadziej m ęż czy źni. Nie jest to zjawisko nowe, lecz dopiero od pewnego czasu przestało by ć kwesti ą prywatn ą rodziny. Zjawisko przemocy w rodzinach istnieje niezale żnie od kultury, poziomu wykształcenia, statusu materialnego. Przemoc mo że przybiera ć formy fizycznego, psychicznego b ądź emocjonalnego zn ęcania si ę, a tak że zaniedbywania b ądź przemocy seksualnej. Przeszkod ą w rozwi ązywaniu problemu przemocy rodzinnej jest z jednej strony brak wiarygodno ści informacji na temat wyst ępuj ących problemów, bowiem ofiary rzadko zgłaszaj ą policji fakt np. pobicia, a z drugiej obawa ofiar przed reakcj ą opinii publicznej.

Strategia Rozwi ązywania Problemów Społecznych Gminy R ąbino na lata 2007-2015 50 Dane liczbowe wskazuj ą na spadek przest ępczo ści w śród osób nieletnich natomiast znaczny wzrost czynów karalnych w śród osób maj ących pełn ą zdolno ść do czynno ści prawnej, co mo że wskazywa ć na demoralizacj ę społecze ństwa.

2.9. KWESTIA DOTYCZ ĄCA NIEPEŁNOSPRAWNO ŚCI

W rozumieniu ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych niepełnosprawno ść oznacza to trwał ą lub okresow ą niezdolno ść do wypełniania ról społecznych z powodu stałego lub długotrwałego naruszenia sprawno ści organizmu, w szczególno ści powoduj ącą niezdolno ść do pracy. Współcze śnie niepełnosprawno ść jest równie ż rozumiana jako wynik barier społecznych, ekonomicznych oraz fizycznych jakie jednostka napotyka w środowisku zamieszkania. Bior ąc powy ższe pod uwag ę polityka społeczna powinna prowadzi ć aktywne działania na wszystkich szczeblach życia społecznego oraz aktywnie pracowa ć na rzecz równouprawnienia osób niepełnosprawnych, tworzy ć mechanizmy wyrównuj ące szanse i warunki korzystania z przysługuj ących im praw, jak równie ż przeciwdziała ć ich dyskryminacji. Według danych pochodz ących ze spisu ludno ści w 2002 roku w województwie zachodniopomorskim 13,7 % ogółu mieszka ńców stanowiły osoby niepełnosprawne. Wynika z tego, i ż udział osób niepełnosprawnych w ogólnej liczbie mieszka ńców województwa jest znacznie mniejszy od średniej krajowej (ponad 15 %). W celu zdiagnozowania problemu niepełnosprawno ści w 2005 roku pracownicy socjalni GOPS w R ąbinie przeprowadzili wśród mieszka ńców gminy ankiet ę na temat niepełnosprawno ści. W wyniku bada ń ustalono, i ż liczba osób niepełnosprawnych wynosi 419 osób (w tym: 165 m ęż czyzn, 123 kobiety i 31 dzieci), co stanowi 9,91 % ogółu mieszka ńców. Na podstawie danych z Powiatowego Zespołu do Spraw Orzekania o Niepełnosprawno ści w Świdwinie ustalono, że w roku 2007 zostało zaliczonych do osób niepełnosprawnych do 16 roku życia 6 dzieci, natomiast do osób niepełnosprawnych powy żej 16 roku życia zaliczono 39 osób, w tym:

Strategia Rozwi ązywania Problemów Społecznych Gminy R ąbino na lata 2007-2015 51 - z lekkim stopniem niepełnosprawno ści – 7, - z umiarkowanym stopniem niepełnosprawno ści – 22, - ze znacznym stopniem niepełnosprawno ści – 10. W gminie w 2007 roku z uwagi na niepełnosprawno ść z pomocy społecznej korzystało 62 rodzin. Niepełnosprawno ść jest znacz ącym czynnikiem udzielania wsparcia beneficjentom pomocy społecznej.

2.10. KWESTIA DOTYCZ ĄCA RODZINY W KRYZYSIE I DZIECKA

Rodzina jest podstawow ą komórk ą społeczn ą, instytucj ą ogólnoludzk ą spotykan ą we wszystkich epokach i kulturach, jest środowiskiem życiowym niemal ka żdego człowieka. Rodzina stanowi integraln ą cz ęść każdego społecze ństwa tzw. grup ę odniesienia. Dzisiejsza rodzina boryka si ę z wieloma trudno ściami, które zakłócaj ą jej prawidłowe funkcjonowanie. Znacznym problemem społecznym jest bezrobocie, a tak że utrudniony dost ęp do świadcze ń zdrowotnych. Kryzys rodziny przejawia si ę w zaniedbaniach rodziców. Dysfunkcje społeczne: alkoholizm, przest ępczo ść i narkomania negatywnie wpływaj ą na rozwój rodziny. Pomoc rodzinom w kryzysie ma na celu cało ściowe obj ęcie pomoc ą rodziny i doprowadzi ć do odzyskania lub wzmocnienia samodzielno ści życiowej, na miar ę mo żliwo ści środowiska. System wsparcia dla tych rodzin stanowi ą zarówno świadczenia pieni ęż ne, jak równie ż pomoc w formie pracy socjalnej. Jednym z wielu powodów udzielania wsparcia dla rodzin wielodzietnych i niepełnych jest bezradno ść w sprawach opieku ńczo -wychowawczych. W roku 2007 z pomocy GOPS w R ąbinie korzystało 70 rodzin wielodzietnych oraz 24 rodziny niepełne. Znacz ący wpływ na warunki życia i sposób funkcjonowania rodziny ma wysoko ść dochodów, która jest jedn ą z przyczyn prowadz ących do dysfunkcji. Nale ży podkre śli ć, że rodzina dysfunkcyjna to taka, która nie spełnia podstawowych zada ń, które nale żą do jej istoty: nie zapewnia odpowiedniego klimatu emocjonalnego, nie zaspokaja potrzeb materialnych i duchowych, nie daje zaplecza dla zaspokojenia potrzeb psychicznych. Niski poziom wynagrodze ń w naszym rejonie stwarza nowy typ rodziny - niewydolnej finansowo. Pomimo, i ż osoby w wieku produkcyjnym, s ą aktywne zawodowo to osi ągane dochody nie zabezpieczaj ą podstawowych potrzeb egzystencji. Na pozór poprawnie

Strategia Rozwi ązywania Problemów Społecznych Gminy R ąbino na lata 2007-2015 52 funkcjonuj ąca rodzina, według ustawy o pomocy społecznej, okazuje si ę dysfunkcyjna do prawidłowego życia społecznego. Zgodnie z normami prawnymi powy ższy typ grupy społecznej jest pozbawiony wsparcia finansowego ze strony jednostek pomocy społecznej. Zaistniała sytuacja jest przyczyn ą wzrostu migracji i emigracji zarobkowej ludno ści dotkni ętej tym problemem. Nale ży podkre śli ć, że polityka społeczna zajmuje si ę dzie ćmi jako grup ą wymagaj ącą szczególnej troski i ochrony. Działalno ść na rzecz dzieci polega przede wszystkim na ochronie ich praw, wyrównywaniu szans życiowych poprzez ułatwienie dost ępu do o światy, słu żby zdrowia, wypoczynku oraz asekurowaniu w obliczu ryzyka życiowego. System opieki nad dzie ćmi potrzebuj ącymi wsparcia organizuj ą instytucje pa ństwowe, samorz ądy, organizacje pozarz ądowe. Na system ten składaj ą si ę: 1) domy pomocy społecznej dla dzieci specjalnej troski, 2) pogotowia opieku ńcze, 3) domy dziecka, 4) ośrodki szkolno-wychowawcze dla dzieci i młodzie ży, 5) ogniska wychowawcze – placówki środowiskowe zapobiegaj ące niedostosowaniu społecznemu i osamotnieniu dzieci i młodzie ży oraz zapewniaj ące pomoc rodzicom maj ącym trudno ści w wychowaniu dzieci, 6) wioski dzieci ęce, 7) ośrodki adopcyjno-opieku ńcze, 8) rodziny zast ępcze, 9) rodzinne domy dziecka, 10) młodzie żowe o środki wychowawcze. Wszystkie te placówki wyrównuj ą szanse dzieci i młodzie ży, niemniej dziecko, dla pełnego i harmonijnego rozwoju swojej osobowo ści, powinno wychowywa ć si ę w środowisku rodzinnym, w atmosferze szcz ęś cia, miło ści i zrozumienia. Informacje o problemach dzieci i młodzie ży w lokalnym systemie kształcenia i wychowania, zostały oparte na ankietach przeprowadzonych z uczniami w zakresie rodzajów zagro żeń bezpiecze ństwa wyst ępuj ącego na terenie szkoły. Pozwalaj ą one zdiagnozowa ć środowisko szkolne pod k ątem wyst ępowania zachowa ń o cechach patologii społecznej w śród uczniów oraz przekazuj ą informacje o realizacji działa ń opieku ńczo- wychowawczych, profilaktycznych i leczniczych prowadzonych w śród dzieci i młodzieży. W

Strategia Rozwi ązywania Problemów Społecznych Gminy R ąbino na lata 2007-2015 53 materiale badawczym respondenci oceniali głównie pozycj ę dzieci i młodzie ży w środowisku lokalnym.

Problemy wyst ępuj ące w środowisku dzieci i młodzie ży szkolnej

Obecno ść poszczególnych cech Lp. Cechy dysfunkcji społecznej wyst ępuje (liczba wskaza ń i nie wyst ępuje ujawnionych przypadków) Konflikty z rodzicami 1. (opiekunami) 2. Konflikty z rodze ństwem 4 (4) 3. Konflikty z nauczycielami 4 (3) Konflikty z kolegami 4. 15 (10) szkolnymi 5. Kłamstwa 20 (ok. 10) 6. Wagary 8 (4) 7. Alkoholizowanie si ę 10 (2) 8. Narkotyzowanie si ę 1 (1) 9. Palenie papierosów 40 (30) 10. Ucieczki z domu 1 (2) 1 11. Kradzie że 3 (3) Obecno ść poszczególnych cech Lp. Cechy dysfunkcji społecznej wyst ępuje (liczba wskaza ń i nie wyst ępuje ujawnionych przypadków) Agresja i przemoc, w tym: 33(22) - poni żanie 15 (10) - zastraszanie 10 (5) - zn ęcanie si ę 1(1) 12. - bicie 8(6) - wymuszanie pieni ędzy 1 - zmuszanie do palenia 1 papierosów 13. Autoagresja 1 14. Przest ępczo ść ujawniona 2(2) 15. Niszczenie mienia szkolnego 6 (6)

Strategia Rozwi ązywania Problemów Społecznych Gminy R ąbino na lata 2007-2015 54

16. Drugoroczno ść 12 Udział w grupach 17. 1 negatywnych 18. Opieka kuratora s ądowego 4 19. Przemoc w rodzinie 4 (3) 20. Zaniedbanie przez dom 40 (22) 21. Wykorzystywanie seksualne 1

Wskazuj ąc najistotniejsze kwestie, pedagodzy korzystali z zamkni ętego zestawu kategorii, maj ąc do wyboru 18 zmiennych. Stwierdzaj ąc obecno ść lub brak poszczególnych cech, podawano jednocze śnie liczb ę wyst ępuj ących przypadków. Okre ślaj ąc problemy uczniów i szkoły w pytaniach otwartych, wskazywano głównie na zjawisko bezrobocia rodziców i zwi ązane z tym obni żanie si ę statusu materialnego rodziny, niewydolno ść wychowawcz ą rodziców (zaniedbanie, zaspakajanie tylko podstawowych potrzeb życiowych dziecka, niezaradno ść życiowa), agresj ę i przemoc fizyczn ą i psychiczn ą (prowadz ące do konfliktów w grupie rówie śniczej), przypadki opuszczania zaj ęć i si ęgania przez uczniów po środki uzale żniaj ące oraz drugoroczno ść . Z analizy wynika, że szkoły s ą miejscami bezpiecznymi dla dzieci i młodzie ży, cho ć zdarzaj ą si ę incydentalnie niepoprawne zachowania. We wszystkich placówkach przeprowadzane s ą badania słu żą ce diagnozowaniu środowiska szkolnego, a powszechnie realizowane programy profilaktyczne skutecznie łagodz ą zjawiska patologiczne i zapobiegaj ą ich wyst ępowaniu. Nauczyciele ze szkół kształtuj ą w śród młodzie ży postawy prawidłowych wzorców zachowa ń i propaguj ą ide ę wolontariatu poprzez uczestnictwo w ró żnych akcjach charytatywnych, m.in. „Wielka Orkiestra Świ ątecznej Pomocy”, „Zbiórka żywno ści „Gwiazdka” i „Wielkopostna jałmu żna” oraz w innych zbiórkach pieni ęż no - rzeczowych. Zespół Szkół w R ąbinie posiada np. dost ęp do Internetu, Szkoła Podstawowa w Nielepie takiego dost ępu nie posiada. Prowadzone jest do żywianie uczniów. Zespół Szkół w R ąbinie umo żliwia korzystanie z sali gimnastycznej dla innych szkół i mieszka ńców gminy. W ka żdej ze szkół, prowadzone s ą zaj ęcia świetlicowe. We wszystkich placówkach pracuje logopeda, natomiast w Zespole Szkół w R ąbinie psycholog i pedagog. W żadnej ze szkół nie funkcjonuj ą klasy integracyjne. Wszystkie szkoły współpracuj ą z Poradni ą Psychologiczno-Pedagogiczn ą, kuratorami s ądowymi, policj ą, organizacjami pozarz ądowymi, lekarzami, pomoc ą społeczn ą. Szkoły oferuj ą swoim

Strategia Rozwi ązywania Problemów Społecznych Gminy R ąbino na lata 2007-2015 55 wychowankom zaj ęcia dodatkowe (m.in. ró żnorodne tematycznie koła zainteresowa ń i zaj ęcia sportowe), a dla uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi zaj ęcia wyrównawcze, korekcyjno - kompensacyjne, logopedyczne. Wśród ró żnych form pomocy szkoły proponuj ą uczniom i rodzicom m.in. dodatkowe zaj ęcia wyrównawcze, organizowanie konsultacji w placówkach specjalistycznych (w Poradni Psychologiczno-Pedagogicznej), pedagogizacj ę, pomoc logopedy, psychologa, wychowawcy, wsparcie finansowe (stypendia socjalne) oraz w formie do żywiania. Analizuj ąc potrzeby dzieci i młodzie ży, wskazano na konieczno ść zapewnienia alternatywnych form sp ędzania czasu wolnego, organizowania zaj ęć dodatkowych, wyrównawczych, terapeutycznych, zintensyfikowania działa ń profilaktycznych w obszarze uzale żnie ń (narkotyki) oraz na potrzeb ę stworzenia efektywnego systemu pomocy rodzinie (przy współpracy szkoły z wła ściwymi instytucjami). Nale ży jednak podkre śli ć, że zapotrzebowanie w tym zakresie wykracza poza obecne finansowe i organizacyjne mo żliwo ści placówek działaj ących na terenie gminy R ąbino.

2.11. SYTUACJA EDUKACYJNA

W skład Zespołu Szkół w R ąbinie wchodz ą: Publiczne Gimnazjum, Szkoła Podstawowa im. Adama Mickiewicza oraz od 1 wrze śnia 2005r. Gminne Przedszkole. Zespół Szkół w R ąbinie liczy 383 uczniów w 18 oddziałach. Gminne Przedszkole składa si ę z dwóch oddziałów licz ących w sumie 30 dzieci, w tym siedmioro 5-latków. Szkoła Podstawowa liczy 10 oddziałów, w których uczy si ę 196 uczniów, Publiczne Gimnazjum liczy 6 oddziałów i 156 uczniów. Zaj ęcia pozalekcyjne prowadz ą: - Szkoła Podstawowa: - SKS – 1 godzina tygodniowo, - kółko informatyczne – 3 godziny tygodniowo, - zaj ęcia wyrównawcze – 10 godzin tygodniowo, - gimnastyka korekcyjna – 4 godziny tygodniowo, - logopedia – 4 godziny tygodniowo, - Gimnazjum: - SKS – 2 godziny tygodniowo, - kółko informatyczne – 1,5 godziny tygodniowo.

Strategia Rozwi ązywania Problemów Społecznych Gminy R ąbino na lata 2007-2015 56 Baza lokalowa. W skład Zespołu Szkół w R ąbinie wchodz ą: °°° Nowy budynek gimnazjum, na który składaj ą si ę: 12 pracowni w tym 2 komputerowe, 2 świetlice szkolne, stołówka, biblioteka z czytelni ą i aula. Cały budynek został wyposa żony w nowy sprz ęt szkolny oraz pomoce dydaktyczne. Pomoce dydaktyczne zakupiono do pracowni fizyki, chemii, biologii, geografii, matematyki, j. polskiego, historii oraz j. angielskiego. Dodatkowo gimnazjum zostało wyposa żone w sprz ęt audio-wizualny: 8 telewizorów, 3 odtwarzacze DVD, 5 radiomagnetofonów CD oraz 1 projektor multimedialny. °°° „Stara” cz ęść szkoły ,w skład której wchodzi 9 pracowni: 2 klasy zajmuje wychowanie przedszkolne, 2 klasy przeznaczone s ą dla kl. I i II SP, 2 pracownie j. angielskiego, technika, historia i religia. Wymaga ona remontu. °°° Hala sportowa z zapleczem, tj. szatnie dla dziewczynek i chłopców, prysznice, pomieszczenia na sprz ęt sportowy, zaplecze socjalne. Szkoła Podstawowa w Nielepie prowadzi zaj ęcia dodatkowe, takie jak: koło informatyczne, koło matematyczne, koło historyczne, zaj ęcia dydaktyczno – wyrównawcze, wychowanie do życia w rodzinie, koło taneczne. Do szkoły w roku 2007/2008 ucz ęszcza 66 dzieci. Obecnie baza szkoły wymaga remontu elewacji budynku, boisk szkolnych, sanitariatów, a tak że wymiany stolarki okiennej .

2.12. CHARAKTERYSTYKA ŻYCIA KULTURALNEGO

W Gminie R ąbino funkcjonuje Dom Kultury oraz świetlice wiejskie w sołectach: Biała Góra, Świerznica, Baty ń, Nielep, Lipie i R ąbinko. We wszystkich placówkach w ci ągu roku odbywa si ę wiele imprez przeznaczonych głównie dla dzieci i młodzie ży. S ą te ż imprezy, w których udział bior ą równie ż osoby dorosłe. Dom Kultury w R ąbinie przy współpracy Szkół w R ąbinie i Nielepie, Gminnego O środka Pomocy Społecznej w R ąbinie, Ochotniczej Stra ży Po żarnej, organizuje szereg cyklicznych ju ż imprez, w tym: - Wystaw ę i jednocze śnie konkurs kartek i stroików zwi ązanych z tradycjami Wielkanocnymi, - „Powitanie lata” – impreza plenerowa (gry i zabawy dla dzieci i młodzie ży, mecze piłki no żnej i siatkówka dla dorosłych)

Strategia Rozwi ązywania Problemów Społecznych Gminy R ąbino na lata 2007-2015 57 - „Dni R ąbina” – impreza plenerowa polegaj ąca na zaanga żowaniu całych rodzin – zawody dru żynowe mi ędzy sołectwami, - Akcje „Ferie zimowe” i „Wakacje w miejscu zamieszkania” – gry, konkursy i zabawy dla dzieci i młodzie ży, ogl ądanie bajek, wyjazdy na wycieczki i basen czy te ż nad morze lub jezioro, - „Do żynki gminne oraz po żegnanie lata” – impreza plenerowa zwi ązana ze świ ętem plonów i przeznaczona dla wszystkich mieszka ńców Gminy, a także osób spoza Gminy – gry i zabawy dla najmłodszych, wyst ępy artystyczne uczniów ze Szkół w R ąbinie i Nielepie, konkurs wie ńców do żynkowych, wystawa sprz ętu rolniczego, - turniej bilardowy, - spotkania z nauczycielami i pracownikami administracji i obsługi szkół z okazji Dnia Edukacji Narodowej, - konkursy plastyczne i wykonywania ozdób zwi ązanych ze świ ętami Bo żego Narodzenia. Przez cały rok we wszystkich placówkach kultury odbywaj ą si ę zaj ęcia dla dzieci i młodzie ży, a tak że dla osób starszych. Świetlice wiejskie działaj ące na terenie gminy R ąbino oprócz wspólnych imprez organizuj ą równie ż imprezy w swoich miejscowo ściach: „Bal Karnawałowy dla dzieci”, mecze piłki no żnej mi ędzy sołectwami, „Dzie ń Dziecka”, „Sylwester”.

2.13. STAN OPIEKI ZDROWOTNEJ

Zadania słu żby zdrowia w dziedzinie lecznictwa na terenie gminy realizuje Niepubliczny Zakład Opieki Zdrowotnej AL.-MED poło żony w miejscowo ści R ąbino, który zatrudnia 7 osób w tym 3 lekarzy (ginekologa, stomatologa, lekarza rodzinnego), 3 piel ęgniarki (szkolna, środowiskowa, środowiskowo-poło żna). W R ąbinie funkcjonuje gabinet stomatologiczny, w Redle gabinet ginekologiczny. Usługi świadczone s ą dla 2600 osób. Raz w tygodniu świadczone s ą usługi w zakresie pobierania materiału do bada ń: mocz, krew. Wyniki wykonuje laboratorium w Połczynie Zdroju. Niepubliczny Zakład Opieki Zdrowotnej AL.-MED organizuje usługi lekarzy specjalistów, którzy przeprowadzaj ą i wykonują badania w przychodni w R ąbinie w zakresie; badanie wzroku, słuchu, USG piersi, USG jamy brzusznej. Ponadto mieszka ńcy gminy korzystaj ą z porad lekarzy specjalistów głównie w s ąsiaduj ących gminach – Połczyn Zdrój, Świdwin, Białogard oraz maj ą dost ęp do zamkni ętej opieki zdrowotnej w Powiatowym Szpitalu w Połczynie Zdroju. W gminie działa równie ż punkt apteczny.

Strategia Rozwi ązywania Problemów Społecznych Gminy R ąbino na lata 2007-2015 58 2.14. ANALIZA SWOT

Analiza SWOT stanowi narz ędzie do okre ślenia priorytetów rozwojowych w pracach nad strategi ą. Ocenia zarówno wewn ętrzne, jak i zewn ętrzne czynniki wpływaj ące na działania zwi ązane z programowaniem strategicznym. Wnikliwe opracowanie SWOT jest istotnym etapem procesu planowania strategicznego. Przy wła ściwym opracowaniu stanowi punkt wyj ściowy dla okre ślania celów strategicznych oraz projektów socjalnych. Analiza SWOT została przygotowana przez Komisj ę ds. opracowania strategii powołan ą przez Rad ę Gminy w R ąbinie. Przedstawione poni żej czynniki obejmuj ą: • siły – wewn ętrzne uwarunkowania o pozytywnym wpływie na sytuację społeczn ą, • słabo ści – wewn ętrzne uwarunkowania o negatywnym wpływie na sytuację społeczn ą, • szanse – zewn ętrzne uwarunkowania o pozytywnym wpływie na realizacj ę celów, • zagro żenia – zewn ętrzne uwarunkowania o negatywnym wpływie na realizacj ę celów. Wynik prac obrazuj ą prezentowane poni żej zestawienia:

KWESTIE DOTYCZ ĄCE OSÓB BEZROBOTNYCH

Bezrobotni 1. Mocne strony: - pobudzenie aktywno ści bezrobotnych w działaniach słu żą cych do ich usamodzielnienia si ę, - niwelowanie psychospołecznych skutków bezrobocia dla osób pozostaj ących bez pracy i ich rodzin, - wspieranie bezrobotnego w czasie poszukiwania pracy, - dowarto ściowanie osób bezrobotnych i ukazanie ich mocnych stron, - dobra współpraca z Powiatowym Urz ędem Pracy w Świdwinie. - funkcjonowanie Klubów Wsparcia Kole żeńskiego i Integracji Społecznej,

2. Słabe strony: - brak dojazdu do miejsca pracy, - małe zainteresowanie osób bezrobotnych szkoleniami i podj ęciem pracy, - brak odpowiednich kwalifikacji zawodowych, - zbyt niskie wynagrodzenie oraz brak umowy o prac ę jako główny czynnik bierno ści osób bezrobotnych. - brak przedsi ębiorstw produkcyjnych na terenie gminy.

Strategia Rozwi ązywania Problemów Społecznych Gminy R ąbino na lata 2007-2015 59 3. Zagro żenia: - rosn ący poziom przest ępczo ści, w tym przest ępczo ści nieletnich, - rosn ące potrzeby w zakresie pomocy społecznej przy ograniczonych mo żliwo ściach finansowych władz samorz ądowych, - postawa roszczeniowa społecze ństwa wobec samorz ądu terytorialnego, - utrwalanie nieprawidłowych postaw życiowych osób bezrobotnych wobec otoczenia i wobec samego siebie, - wyst ępowanie zjawiska nielegalnego zatrudnienia, - wyst ępowanie zjawiska alkoholizmu i wykluczenia społecznego,

4. Szanse: - nawi ązywanie współpracy mi ędzy instytucjami, - dostosowanie szkole ń i ofert pracy do wykształcenia ludno ści lokalnej, - mo żliwo ść dofinansowania działa ń w zakresie pomocy społecznej ze źródeł zewn ętrznych, w tym z Europejskiego Funduszu Społecznego, - intensyfikacja działa ń maj ących na celu reintegracj ę społeczn ą i zawodow ą kobiet.

KWESTIE DOTYCZ ĄCE UZALE ŻNIE Ń Uzale żnienia

1. Mocne strony: - udzielanie rodzinom, w których wyst ępuj ą problemy alkoholowe, pomocy psychologicznej i prawnej, a w szczególno ści ochrona przed przemoc ą w rodzinie, - zwi ększanie dost ępno ści pomocy terapeutycznej i rehabilitacyjnej dla osób uzale żnionych i współuzale żnionych, - prowadzenie profilaktycznej działalno ści informacyjnej i edukacyjnej, - współpraca z punktami informacyjno- konsultacyjnymi w zakresie uzale żnie ń. - prowadzenie w świetlicach środowiskowych dla dzieci programów socjoterapeutycznych, - współpraca z organizacjami pozarz ądowymi, w celu wspólnego prowadzenia działa ń promuj ących trze źwo ść .

2. Słabe strony: - małe zaanga żowanie i brak pełnej współpracy osób dotkni ętych uzale żnieniem, - brak ofert pracy umo żliwiaj ących popraw ę warunków życia społeczno ści lokalnej, a tym samym odwrócenie uwagi od środków uzale żnienia,

Strategia Rozwi ązywania Problemów Społecznych Gminy R ąbino na lata 2007-2015 60 - niewystarczaj ąca liczba specjalistów ds. uzale żnie ń.

3. Zagro żenia; - upadek warto ści moralnych i autorytetu osób bez uzale żnie ń, - pogorszenie sytuacji materialnej rodzin, wzrost zasi ęgu ubóstwa powodem do załamania si ę sfery psychicznej społecze ństwa i podatno ści ą na u żywki, - pogarszanie jako ści relacji interpersonalnych w rodzinach, - wzrost przypadków separacji i rozwodów, - coraz młodsza cz ęść społeczno ści lokalnej si ęga po u żywki, gdy ż nie radz ą sobie z własnymi problemami.

4. Szanse: - traktowanie uzale żnienia jako problemu społecznego, - organizacja szkole ń z zakresu rozwi ązywania i przeciwdziałania przemocy w rodzinie o podło żu alkoholowym dla klientów stykaj ących si ę z takimi problemami oraz dla specjalistów, - podejmowanie rozwi ąza ń pozwalaj ących na obj ęcie kompleksow ą pomoc ą całej rodziny dotkni ętej problemem uzale żnie ń, - kampanie medialne propaguj ące zdrowy styl życia, - wspólna praca fachowców reprezentuj ących ró żne dziedziny na rzecz przeciwdziałania uzale żnieniom.

KWESTIE DOTYCZ ĄCE OCHRONA RODZINY

Ochrona rodziny

1. Mocne strony: - pomoc psychologiczna dla rodzin, - rozwój innowacyjnych form aktywizacji społecznej poprzez prowadzenie Klubów Wsparcia Kole żeńskiego, - działalno ść wychowawcza świetlic środowiskowych, - zaj ęcia ucz ące sposobów rozwi ązywania problemów opieku ńczo- wychowawczych, - warsztaty socjoterapeutyczne prowadzone w Klubie Integracji Społecznej.

Strategia Rozwi ązywania Problemów Społecznych Gminy R ąbino na lata 2007-2015 61 2. Słabe strony: - brak dziennych placówek opieku ńczo- wychowawczych, - brak placówki socjoterapeutycznej, - słabo rozwini ęty system informacji i poradnictwa dla osób borykających si ę z przemoc ą, - niewystarczaj ąca liczba specjalistów zajmuj ących si ę w sposób profesjonalny szeroko rozumianymi problemami dotycz ącymi współczesnej rodziny, - brak stałych kontaktów z sektorem pozarz ądowym.

3. Zagro żenia: - stereotypy w wizerunku pomocy społecznej, - bezradno ść i bierno ść rodzin w rozwi ązywaniu własnych problemów, - niewydolno ść wychowawcza rodzin, - brak poczucia bezpiecze ństwa, - brak reakcji społeczno ści lokalnej w przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie, - wzrost przypadków, w których niezb ędne jest ograniczenie b ądź pozbawienie praw rodzicielskich nad dzie ćmi, - wzrost liczby osób młodocianych wymagaj ących opieki kuratorskiej, - przejawy demoralizacji i przest ępczo ści w śród nieletnich.

4. Szanse: - podnoszenie poziomu wł ączenia rodziców do współpracy z placówkami o światowymi i wychowawczymi w procesach edukacyjnych i wychowawczych, - rozwijanie form pracy świetlic szkolnych, - wspomaganie i wspieranie wszechstronnego rozwoju dzieci i młodzie ży, podnoszenie efektywno ści uczenia si ę, - rozwijanie umiej ętno ści negocjacyjnego rozwi ązywania konfliktów i problemów, a tak że umiej ętno ści komunikacji społecznej, - rozwój specjalistycznego poradnictwa rodzinnego, w tym terapii rodzinnej, - upowszechnianie działa ń maj ących na celu podnoszenie kompetencji opieku ńczo- wychowawczych rodziców i opiekunów, - zapobieganie uzale żnieniom i innym patologiom, - wspomaganie wychowawczej funkcji rodziny, - tworzenie lokalnych klubów wsparcia, - tworzenie i wdra żanie specjalnych programów pomocowych,

Strategia Rozwi ązywania Problemów Społecznych Gminy R ąbino na lata 2007-2015 62 - wzrost znaczenia wolontariatu i upowszechnienie tej formy działalno ści, - mo żliwo ść pozyskiwania środków z Europejskiego Funduszu Społecznego.

KWESTIE DOTYCZ ĄCE OSÓB NIEPEŁNOSPRAWNYCH

Niepełnosprawni

1. Mocne strony: - warsztaty terapii zaj ęciowej dla osób niepełnosprawnych działaj ące przy Domu Pomocy Społecznej w Modrzewcu, które zapewniaj ą transport z miejsca zamieszkania osoby niepełnosprawnej, - pracownicy socjalni przygotowani do udzielania pomocy i wsparcia dla osób niepełnosprawnych, - zapewnienie osobom starszym i niepełnosprawnym dogodnego dost ępu do usług opieku ńczych, - pomoc w pozyskaniu środków finansowych na likwidacj ę barier architektonicznych, urbanistycznych, transportowych, technicznych w komunikowaniu si ę oraz ułatwienie dost ępu do tych informacji, - pomoc prawna, psychologiczna, terapeutyczna, prawnicza dla rodzin dotkni ętych problemem niepełnosprawno ści.

2. Słabe strony: - brak kadry pracowniczej i samodzielnego stanowiska pracy zajmuj ącego si ę problemem osób niepełnosprawnych. - szkoła publiczna oraz budynek urz ędu nie przystosowany jest technicznie do przyjmowania niepełnosprawnych interesantów (bariery architektoniczne, transportowe), - trudny dost ęp do rehabilitacji leczniczej, - brak miejsc pracy dla osób niepełnosprawnych, - brak działa ń integracyjnych dla osób dotkni ętych niepełnosprawno ści ą, - brak aktualnej bazy danych o ilo ści osób niepełnosprawnych.

3. Zagro żenia: - dalsza, pogł ębiaj ąca si ę izolacja społeczno- psychiczna osób niepełnosprawnych,

Strategia Rozwi ązywania Problemów Społecznych Gminy R ąbino na lata 2007-2015 63 - pogarszaj ący si ę stan zdrowia fizycznego i psychicznego społecze ństwa, - niewystarczaj ące upowszechnienie problematyki niepełnosprawno ści w mediach celem kształtowania pozytywnych postaw społecznych - sytuacja ekonomiczno-gospodarcza kraju niesprzyjaj ąca udzielaniu skutecznej i szybkiej pomocy dla osób niepełnosprawnych, - niewystarczaj ące środki finansowe na szybk ą likwidacj ę barier architektonicznych,

4. Szanse: - wzrost społecznej akceptacji osób niepełnosprawnych, - współpraca sektora pozarz ądowego z sektorem publicznym w dziedzinie pomocy osobom niepełnosprawnym, - aktywizacja zawodowa osób niepełnosprawnych, w tym mo żliwo ść uzyskania dofinansowania działa ń realizowanych na rzecz osób niepełnosprawnych z Europejskiego Funduszu Społecznego,

KWESTIE DOTYCZ ĄCE SENIORÓW

Seniorzy

1. Mocne strony: - dost ęp do usług opieku ńczych maj ących na celu pomoc osobom starszym w zaspokajaniu codziennych potrzeb życiowych, higienicznych, piel ęgnacyjnych, - wsparcie psychologiczne, 2. Słabe strony: - brak wolontariuszy przygotowanych do pracy z samotnymi i ubogimi seniorami, - dyskryminacja osób starszych na rynku pracy oraz w obszarze ochrony zdrowia, - zła sytuacja finansowa seniorów, - ograniczony zakres usług w publicznych zakładach opieki zdrowotnej na rzecz osób starszych, - niedostateczna oferta aktywizacji osób starszych.

3. Zagro żenia: - wzrost oboj ętno ści społecze ństwa na problemy osób starszych, - marginalizacja osób starszych, - niedocenianie przez społecze ństwo do świadczenia i umiej ętno ści osób starszych,

Strategia Rozwi ązywania Problemów Społecznych Gminy R ąbino na lata 2007-2015 64 - brak koordynacji działa ń podejmowanych przez ró żne instytucje i organizacje na rzecz osób starszych.

4. Szanse: - łamanie stereotypów na temat niedoł ęż no ści seniorów - zdobywanie środków na popraw ę życia seniorów, w tym z funduszy unijnych, - wspieranie działa ń maj ących na celu aktywne uczestnictwo w życiu społecznym osób starszych, - upowszechnienie idei wolontariatu dla osób starszych, - współpraca ró żnych podmiotów w zakresie budowy programów promuj ących zdrowy styl życia w śród osób starszych.

2.15. NAJWA ŻNIEJSZE PROBLEMY SPOŁECZNE WYST ĘPUJ ĄCE W GMINIE

Po gruntownym przeanalizowaniu tendencji wyst ępuj ących w gminie R ąbino, dominuj ącym problemem w gminie jawi si ę brak miejsc pracy, ubo żenie mieszka ńców oraz uzale żnienie od alkoholu. Wyst ępuj ące problemy s ą bardzo powi ązane ze sob ą i obejmuj ą coraz wi ększ ą liczb ę mieszka ńców. Długotrwałe pozostawanie bez pracy doprowadziło do pojawienia si ę zjawiska wykluczenia społecznego. Według statystyk problem uzale żnienia alkoholowego jest niski. Jednak w ocenie społecze ństwa jest wiod ący i ci ągle narastaj ący. Pojawiło si ę tak że niekorzystne zjawisko cechuj ące si ę tym, i ż społeczno ść lokalna zamiast pot ęgowa ć wysiłki do zaradzenia negatywnym zjawiskom społecznym w łatwy sposób wykorzystuje mo żliwo ść otrzymania wszelkiego rodzaju wsparcia od ró żnych instytucji. Z tego te ż wzgl ędu zarówno samorz ąd lokalny, jak i wszystkie instytucje działaj ące na terenie gminy będą podejmowa ć działania niweluj ące marginalizacj ę społeczn ą.

Strategia Rozwi ązywania Problemów Społecznych Gminy R ąbino na lata 2007-2015 65

3. CZ ĘŚĆ PROGRAMOWA

3.1. MISJA

Misja Strategii Rozwi ązywania Problemów Społecznych Gminy R ąbino na lata 2007-2015. Gmina R ąbino wykorzystuj ąc mo żliwo ści prawne, finansowe oraz lokalny potencjał społeczny d ąż y do poprawy standardu życia swoich mieszka ńców oraz eliminuje negatywne zjawiska poprzez budow ę nowoczesnego i profesjonalnego systemu wsparcia społecznego.

3.2. POMOC OSOBOM I RODZINOM OBARCZONYM PROBLEMEM UZALE ŻNIENIA

Cel strategiczny: Wzmacnianie i rozbudowa zintegrowanego systemu zapobiegania i rozwi ązywania problemów uzale żnie ń.

Cele szczegółowe:

Strategia Rozwi ązywania Problemów Społecznych Gminy R ąbino na lata 2007-2015 66 1. Udzielanie rodzinom, w których wyst ępuj ą problemy alkoholowe, pomocy psychologicznej i prawnej, a w szczególno ści ochrona przed przemoc ą w rodzinie. 2. Zwi ększanie dost ępu do pomocy terapeutycznej i rehabilitacyjnej dla osób uzale żnionych i współuzale żnionych od alkoholu. 3. Prowadzenie profilaktycznej działalno ści informacyjnej i edukacyjnej.

Kierunki działania: 1. Organizowanie grup wsparcia dla osób uzale żnionych oraz ich rodzin. 2. Współpraca z punktami informacyjno - konsultacyjnymi z zakresu problemów alkoholowych oraz stowarzyszeniami abstynenckimi i trze źwo ściowymi. 3. Szkolenia z zakresu rozwi ązywania i przeciwdziałania przemocy w rodzinie o podło żu alkoholowym dla klientów stykaj ących si ę z takimi problemami. 4. Prowadzenie w świetlicach środowiskowych programów socjoterapeutycznych dla dzieci. 5. Organizacja szkole ń i konferencji dotycz ących przeciwdziałania przemocy w rodzinie. 6. Realizacja środowiskowych programów profilaktycznych wg nast ępuj ących zało żeń merytorycznych: a) prowadzone w formie zaj ęć pozalekcyjnych z wykorzystaniem ró żnych form oddziaływa ń o charakterze psychologiczno-pedagogicznym i edukacyjno- informacyjnym z zakresu profilaktyki uzale żnie ń, b) adresowanie w pierwszej kolejno ści do dzieci zaniedbanych wychowawczo i zmierzaj ące do nawi ązania ścisłej współpracy z rodzicami. 7. Organizowanie i prowadzenie programów profilaktycznych dla dzieci, młodzie ży i rodziców w zakresie u żywania substancji psychoaktywnych, a zwłaszcza alkoholu. 8. Wspieranie i prowadzenie działa ń promuj ących trze źwo ść . 9. Zaopatrywanie przedstawicieli ró żnych grup społeczno-zawodowych w materiały szkoleniowe dotycz ące problematyki u żywania substancji psychoaktywnych (a zwłaszcza alkoholu) oraz przemocy domowej oraz propagowanie tej tematyki w śród mieszka ńców gminy poprzez plakaty, ulotki, informatory. 10. Zaspokajanie socjalnych potrzeb dzieci z rodzin dotkni ętych problemem alkoholowym poprzez opłacenie wy żywienia w szkole, wyposa żenie w niezb ędne artykuły szkolne, odzie ż, opłacenie wypoczynku w okresie letnim i zimowym. 11. Nawi ązywanie ścisłej współpracy z organizacjami pozarz ądowymi, ko ścielnymi w zakresie działa ń profilaktycznych ukierunkowanych na dzieci i młodzie ż.

Strategia Rozwi ązywania Problemów Społecznych Gminy R ąbino na lata 2007-2015 67 3.3. SYSTEM POMOCY OSOBOM BEZDOMNYM

Cel strategiczny: Zapobieganie utrwalaniu si ę i poszerzaniu zjawiska bezdomno ści na terenie gminy R ąbino.

Cele szczegółowe: 1. Rozwi ązywanie indywidualnych problemów, które stały si ę przyczyn ą powstania bezdomno ści. 2. Nabycie przez osoby bezdomne umiej ętno ści społecznych niezb ędnych do samodzielnego funkcjonowania w środowisku. 3. Wspieranie działa ń w zakresie pozyskania lokali mieszkalnych przez osoby bezdomne. 4. Prowadzenie pracy socjalnej w obszarze odtwarzania zerwanych wi ęzi rodzinnych. 5. Zapobieganie degradacji biologicznej i społecznej osób bezdomnych.

Kierunki działa ń: 1. Praca z indywidualnym przypadkiem (praca z konkretną rodzin ą poprzez podpisywanie kontraktu, wytyczenie krótkoterminowych zada ń i długofalowych działa ń oraz bie żą cy monitoring do czasu usamodzielnienia si ę rodziny). 2. Realizacja programu psychologiczno-pedagogicznego wychodzenia z bezdomności (zapewnienie wsparcia psychicznego rodzinom dotkni ętym problemem bezdomno ści, wskazanie dróg wyj ścia z trudnej sytuacji, nauka racjonalnego wydatkowania środków pozostaj ących w dyspozycji rodziny, itp.) 3. Rozszerzenie zakresu usług świadczonych dla bezdomnych. 4. Pomoc w uzyskaniu lokalu socjalnego dla osób dotkniętych zdarzeniem losowym.

3.4. SYSTEM POMOCY OSOBOM NIEPEŁNOSPRAWNYM

Cel strategiczny: Tworzenie zintegrowanego systemu wsparcia i aktywizacji zawodowej osób niepełnosprawnych.

Cele szczegółowe:

Strategia Rozwi ązywania Problemów Społecznych Gminy R ąbino na lata 2007-2015 68 1. Zapewnienie osobom niepełnosprawnym łatwego dost ępu do usług opieku ńczych i rehabilitacyjnych. 2. Rozwój pracy socjalnej na rzecz integracji osób niepełnosprawnych ze środowiskiem lokalnym. 3. Wspieranie działa ń zmierzaj ących do ograniczenia skutków niepełnosprawno ści polegaj ących na: a) wczesnej interwencji u dzieci do 7 roku życia; b) kompleksowej rehabilitacji dzieci i młodzie ży z ró żnego rodzaju niepełnosprawno ściami. 4. Wyrabianie zaradno ści osobowej i pobudzenie aktywno ści społecznej osób niepełnosprawnych. 5. Wspi eranie rodzin, u których wyst ępuj ą problemy niepełnosprawno ści, w szczególno ści rodzin z dzieckiem niepełnosprawnym. 6. Zapewnienie zwi ększonego dost ępu osób niepełnosprawnych do usług opieku ńczych, rehabilitacyjnych i zatrudnienia. 7. Wyrównywanie szans edukacyjnych dzieci i młodzie ży niepełnosprawnej. Kierunki działania: 1. Rozwój poradnictwa specjalistycznego psychologicznego, socjalnego, wychowawczego, rodzinnego i zawodowego w tym: a) inspirowanie i tworzenie grup samopomocowych integruj ących osoby niepełnosprawne, b) zapewnienie usług opieku ńczych i specjalistycznych. 2. Dalsze rozwijanie współpracy z organizacjami pozarządowymi w celu zlecenia usług na rzecz osób niepełnosprawnych. 3. Dofinansowanie uczestnictwa niepełnosprawnych i ich opiekunów w turnusach rehabilitacyjnych. 4. Pomoc w pozyskaniu środków finansowych na likwidacj ę barier, w szczególno ści architektonicznych, urbanistycznych, transportowych, technicznych w komunikowaniu si ę i dost ępie do informacji. 5. Pomoc w otrzymaniu dofinansowania na zaopatrzenie w sprz ęt rehabilitacyjny, przedmioty ortopedyczne i środki pomocnicze. 6. Wspieranie w tworzeniu nowych miejsc pracy dla osób niepełnosprawnych. 7. Tworzenie dostosowanych (bez barier) przedszkoli i klas integracyjnych w szkołach. 8. Utworzenie Bazy Danych dotycz ących osób niepełnosprawnych.

Strategia Rozwi ązywania Problemów Społecznych Gminy R ąbino na lata 2007-2015 69 3.5. POMOC RODZINIE W KRYZYSIE I PRZECIWDZIAŁANIE PRZEMOCY W RODZINIE

Cel strategiczny: Budowa kompleksowego i skutecznego systemu wsparcia zapobiegaj ącego kryzysom w rodzinie oraz wzmacniaj ącego dobre funkcjonowanie rodziny.

Cele szczegółowe: 1. Przeciwdziałanie zjawisku przemocy w rodzinie. 2. Wspieranie osób i rodzin w rozwi ązywaniu sytuacji kryzysowych oraz zapobieganie przechodzenia kryzysu w stan chroniczny. 3. Wzmocnienie rodziny i dziecka w środowisku lokalnym.

Kierunki działania: 1. Świadczenie poradnictwa psychologicznego, pedagogicznego, prawnego, socjalnego. 2. Prowadzenie terapii indywidualnej, grupowej, rodzinnej, mediacji. 3. Prowadzenie grupy wsparcia dla dorosłych. 4. Prowadzenie grupy socjoterapeutycznej dla dorosłych i dzieci. 5. Po średnictwo w kontakcie z instytucjami. 6. Organizowanie pomocy w uzyskaniu schronienia dla ofiar domowej przemocy. 7. Diagnoza potrzeb środowiska w zakresie rozpoznawania sytuacji kryzysowych oraz oczekiwa ń klientów pomocy społecznej. 8. Działalno ść edukacyjna w zakresie pogł ębiania wiedzy merytorycznej i umiej ętno ści interpersonalnych w celu zapewnienia klientom profesjonalnej pomocy zgodnie z aktualnie obowi ązuj ącymi standardami.

3.6. SYSTEM WSPARCIA DLA RODZIN DYSFUNKCYJNYCH

Cel strategiczny: Wzmocnienie trwało ści rodziny i przeciwdziałanie niekorzystnym zjawiskom dezorganizuj ącym życie rodziny.

Cele szczegółowe:

Strategia Rozwi ązywania Problemów Społecznych Gminy R ąbino na lata 2007-2015 70 1. Zapewnienie opieki i wychowania poza rodzin ą naturaln ą, z zachowaniem preferencji form prorodzinnych. 2. Zapewnienie bezpiecze ństwa socjalnego ze szczególnym uwzgl ędnieniem potrzeb dzieci i młodzie ży. 3. Stworzenie warunków wyrównywania szans dzieci i młodzie ży z rodzin niewydolnych opieku ńczo-wychowawczych.

Kierunki działa ń: 1. Praca terapeutyczna z rodzin ą dysfunkcyjn ą w kierunku zapewnienia pobytu dziecka w rodzinie naturalnej. 2. Zabezpieczenie potrzeb bytowych dzieci i młodzie ży poprzez: a) organizacj ę i finansowanie do żywiania (w trakcie nauki w szkole) dla dzieci, b) zapewnienie odzie ży, wyposa żenie w artykuły szkolne, c) organizacja i finansowanie wypoczynku letniego i zimowego, 9. Podejmowanie działa ń profilaktycznych: a) tworzenie warunków do organizacji nowych świetlic środowiskowych; b) dofinansowanie programów socjoterapeutycznych realizowanych w świetlicach, c) utworzenie interdyscyplinarnego zespołu specjalistów do spraw interwencji w sytuacjach zagra żaj ących dzieciom i młodzie ży.

3.7. SYSTEM WSPARCIA OSÓB BEZROBOTNYCH I ICH RODZIN

Cel strategiczny: Tworzenie kompleksowego systemu wsparcia aktywizuj ącego osoby bezrobotne.

Cele szczegółowe: 1. Zwi ększenie szans na podj ęcie pracy zarobkowej i przeciwdziałanie negatywnym skutkom społecznym wynikaj ących z bezrobocia w rodzinie. 2. Niwelowanie psychospołecznych skutków bezrobocia osób pozostaj ących bez pracy i ich rodzin. 3. Pobudzenie aktywno ści bezrobotnych w działaniach słu żą cych ich usamodzielnieniu. 4. Readaptacja do środowiska pracy w przypadku długotrwałego bezrobocia.

Kierunki działa ń:

Strategia Rozwi ązywania Problemów Społecznych Gminy R ąbino na lata 2007-2015 71 1. Praca socjalna rozumiana jako aktywna działalno ść zawodowa pracowników socjalnych na rzecz osób i rodzin zagro żonych lub dotkni ętych bezrobociem, w tym m.in.: a. aktywizowanie do poszukiwania pracy, b. udzielenie pomocy w poszukiwaniu ofert pracy, c. wskazywanie mo żliwo ści i źródeł pozyskania dodatkowych środków finansowych wzmacniaj ących bud żety domowe, d. kształtowanie prawidłowego wzorca funkcjonowania społecznego, e. niwelowanie postawy biernego uczestnika w systemie pomocy społecznej. 2. Udzielanie poradnictwa specjalistycznego wspomagaj ącego nabywanie umiej ętno ści poruszania si ę na rynku pracy oraz prowadzenia rozmów z pracodawcami. 3. Udzielanie osobom i rodzinom dotkni ętym bezrobociem pomocy finansowej, rzeczowej i usługowej. 4. Inicjowanie powstawania grup samopomocowych, których celem jest wzajemna pomoc w aktywizacji zawodowej osób bezrobotnych. 5. Po średniczenie w kontaktach z pracodawcami. 6. Ścisła współpraca z Powiatowym Urz ędem Pracy, w zakresie udziału pracowników PUP (doradcy zawodowego, po średnika pracy) w cyklicznych spotkaniach roboczych pracowników socjalnych i podejmowanie wspólnych działa ń na rzecz klientów GOPS. 7. Współudział w programach realizowanych z EFS.

3.8. WSPÓŁPRACA ZE SPOŁECZNO ŚCI Ą LOKALN Ą

Cel strategiczny: Integracja społeczno ści lokalnej.

Cele szczegółowe: 1. Wspomaganie inicjatyw społecznych i inspirowanie rozwoju idei samopomocy. 2. Inicjowanie współdziałania pomi ędzy grupami społecznymi i organizacjami pozarz ądowymi a instytucjami rz ądowymi i samorz ądowymi.

Kierunki działa ń: 1. Realizacja zada ń dotycz ących rozwi ązywania problemów społecznych w gminie przez: organizacje społeczne, ko ścielne, zwi ązki wyznaniowe, pracodawców, osoby prywatne.

Strategia Rozwi ązywania Problemów Społecznych Gminy R ąbino na lata 2007-2015 72 2. Wspieranie organizacyjne, prawne i lokalowe powstających i istniej ących organizacji pozarz ądowych oraz świadczenie poradnictwa dla organizacji w zakresie pozyskania środków finansowych z innych źródeł ni ż samorz ądowe. 3. Promowanie idei wolontariatu i pozyskiwania wolontariuszy do współpracy w realizowaniu zada ń dotycz ących rozwi ązywania problemów społecznych.

3.9. SYSTEM KSZTAŁCENIA I DOSKONALENIA SŁU ŻB SPOŁECZNYCH

Cel strategiczny : Wzmacnianie oraz podnoszenie sprawno ści i skuteczno ści działa ń podejmowanych przez słu żby społeczne.

Cele szczegółowe: 1. Przeciwdziałanie zjawisku chorób zawodowych i wypalaniu zawodowemu. 2. Promocja kształcenia ustawicznego i podnoszenia kwalifikacji zawodowych słu żb społecznych gminy. Kierunki działa ń: 1. Dokonywanie szczegółowej analizy sytuacji i potrzeb słu żb społecznych w zakresie kształcenia profesjonalnego i podnoszenia kwalifikacji zawodowych i specjalistycznych. 2. Udział pracowników pomocy społecznej w R ąbinie w kursach, szkoleniach, konferencjach podnosz ących wiedz ę, umiej ętno ści i kwalifikacje.

Strategia Rozwi ązywania Problemów Społecznych Gminy R ąbino na lata 2007-2015 73

3.10. KIERUNKI DZIAŁA Ń ODNOSZ ĄCE SI Ę DO CELÓW SZCZEGÓŁOWYCH Kwestie problemu Cele szczegółowe Kierunki działa ń Uzale żnienia Udzielanie rodzinom, w których Zaspokajanie socjalnych potrzeb wyst ępuj ą problemy alkoholowe, dzieci z rodzin dotkni ętych pomocy psychologicznej i prawnej, a w problemem alkoholowym poprzez szczególno ści ochrona przed przemoc ą opłacenie wy żywienia w szkole, w rodzinie. wyposa żenie w niezb ędne artykuły szkolne, odzie ż, opłacenie wypoczynku w okresie letnim i zimowym. Prowadzenie w świetlicach środowiskowych programów socjoterapeutycznych dla dzieci. Organizowanie grup wsparcia dla osób uzale żnionych oraz ich rodzin. Zwi ększanie dost ępu do pomocy Organizowanie grup wsparcia dla terapeutycznej i rehabilitacyjnej dla osób uzale żnionych oraz ich rodzin. osób uzale żnionych Współpraca z punktami informacyjno i współuzale żnionych od alkoholu. - konsultacyjnymi z zakresu problemów alkoholowych oraz stowarzyszeniami abstynenckimi i trze źwo ściowymi Prowadzenie w świetlicach środowiskowych programów socjoterapeutycznych dla dzieci. Prowadzenie profilaktycznej - Organizacja szkole ń i konferencji działalno ści informacyjnej dotycz ących przeciwdziałania i edukacyjnej przemocy w rodzinie. - Zaopatrywanie przedstawicieli ró żnych grup społeczno-zawodowych w materiały szkoleniowe dotycz ące

Strategia Rozwi ązywania Problemów Społecznych Gminy R ąbino na lata 2007-2015 74 problematyki u żywania substancji psychoaktywnych (a zwłaszcza alkoholu) oraz przemocy domowej oraz propagowanie tej tematyki w śród mieszka ńców gminy poprzez plakaty, ulotki, informatory. Realizacja środowiskowych programów profilaktycznych wg nast ępuj ących zało żeń merytorycznych: - prowadzone w formie zaj ęć pozalekcyjnych z wykorzystaniem ró żnych form oddziaływa ń o charakterze psychologiczno- pedagogicznym i edukacyjno- informacyjnym z zakresu profilaktyki uzale żnie ń, - adresowane w pierwszej kolejno ści do dzieci zaniedbanych wychowawczo i zmierzaj ące do nawi ązania ścisłej współpracy z rodzicami. Organizowanie i prowadzenie programów profilaktycznych dla dziec i, młodzie ży i rodziców w zakresie u żywania substancji psychoaktywnych, a zwłaszcza alkoholu. Kwestie problemu Cele szczegółowe Kierunki działa ń Wspieranie i prowadzenie działa ń promuj ących trze źwo ść Zaopatrywanie przedstawicieli ró żnych grup społeczno-zawodowych w materiały szkoleniowe dotycz ące problematyki u żywania substancji psychoaktywnych (a zwłaszcza alkoholu) oraz przemocy domowej oraz propagowanie tej tematyki w śród mieszka ńców gminy poprzez plakaty, ulotki, informatory.

Nawi ązywanie ścisłej współpracy z organizacjami pozarz ądowymi, ko ścielnymi w zakresie działa ń profilaktycznych ukierunkowanych na dzieci i młodzie ż.

Szkolenia z zakresu rozwi ązywania i przeciwdziałania przemocy w rodzinie o podło żu alkoholowym dla klientów stykaj ących si ę z takimi problemami.

Strategia Rozwi ązywania Problemów Społecznych Gminy R ąbino na lata 2007-2015 75

Kwestie problemu Cele szczegółowe Kierunki działa ń Bezdomno ść Rozwi ązywanie indywidualnych Praca z indywidualnym przypadkiem problemów, które stały si ę przyczyn ą (praca z konkretn ą rodzin ą poprzez powstania bezdomno ści. podpisywanie kontraktu, wytyczenie krótkoterminowych zada ń i długofalowych działa ń oraz bie żą cy monitoring do czasu usamodzielnienia si ę rodziny). Nabycie przez osoby bezdomne Realizacja programu psychologiczno- umiej ętno ści społecznych niezb ędnych pedagogicznego wychodzenia z do samodzielnego funkcjonowania bezdomno ści (zapewnienie wsparcia w środowisku. psychicznego rodzinom dotkni ętym problemem bezdomno ści, wskazanie dróg wyj ścia z trudnej sytuacji, nauka racjonalnego wydatkowania środków pozostaj ących w dyspozycji rodziny, itp.) Wspieranie działa ń w zakresie Pomoc w uzyskaniu lokalu socjalnego pozyskania lokali mieszkalnych przez dla osób dotkni ętych zdarzeniem osoby bezdomne. losowym. Prowadzenie pracy socjalnej Rozszerzenie zakresu usług w obszarze odtwarzania zerwanych świadczonych dla bezdomnych wi ęzi rodzinnych. Zapobieganie degradacji biologicznej Realizacja programu psychologiczno- i społecznej osób bezdomnych. pedagogicznego wychodzenia z bezdomno ści (zapewnienie wsparcia psychicznego rodzinom dotkni ętym problemem bezdomno ści, wskazanie dróg wyj ścia z trudnej sytuacji, nauka racjonalnego wydatkowania środków pozostaj ących w dyspozycji rodziny, itp.).

Strategia Rozwi ązywania Problemów Społecznych Gminy R ąbino na lata 2007-2015 76

Kwestie problemu Cele szczegółowe Kierunki działa ń Niepełnosprawno ść Zapewnienie osobom Rozwój poradnictwa niepełnosprawnym łatwego dost ępu do specjalistycznego psychologicznego, usług opieku ńczych socjalnego, wychowawczego, i rehabilitacyjnych. rodzinnego i zawodowego w tym: - inspirowanie i tworzenie grup samopomocowych integruj ących osoby niepełnosprawne, - zapewnienie usług opieku ńczych i specjalistycznych.

Dalsze rozwijanie współpracy z organizacjami pozarz ądowymi w celu zlecenia usług na rzecz osób niepełnosprawnych Dofinansowanie uczestnictwa niepełnosprawnych i ich opiekunów w turnusach rehabilitacyjnych Rozwój pracy socjalnej na rzecz Wspieranie w tworzeniu nowych integracji osób niepełnosprawnych ze miejsc pracy dla osób środowiskiem lokalnym. niepełnosprawnych. Pomoc w otrzymaniu dofinansowania na zaopatrzenie w sprz ęt rehabilitacyjny, przedmioty ortopedyczne i środki pomocnicze. Wspieranie działa ń zmierzaj ących do Tworzenie dostosowanych (bez ograniczenia skutków barier) przedszkoli i klas niepełnosprawno ści polegaj ących na: integracyjnych w szkołach. - wczesnej interwencji u dzieci do 7 Dofinansowanie uczestnictwa roku życia; niepełnosprawnych i ich opiekunów - kompleksowej rehabilitacji dzieci w turnusach rehabilitacyjnych. i młodzie ży z ró żnego rodzaju Pomoc w otrzymaniu dofinansowania niepełnosprawno ściami. na zaopatrzenie w sprz ęt

Strategia Rozwi ązywania Problemów Społecznych Gminy R ąbino na lata 2007-2015 77 rehabilitacyjny, przedmioty ortopedyczne i środki pomocnicze. Wyrabianie zaradno ści osobowej i Utworzenie Bazy Danych pobudzenie aktywno ści społecznej dotycz ących osób niepełnosprawnych. osób niepełnosprawnych. Rozwój poradnictwa specjalistycznego psychologicznego, socjalnego, wychowawczego, rodzinnego i zawodowego w tym: - inspirowanie i tworzenie grup samopomocowych integruj ących osoby niepełnosprawne, - zapewnienie usług opieku ńczych i specjalistycznych. Wspieranie rodzin, u których Tworzenie dostosowanych (bez wyst ępuj ą problemy barier) przedszkoli i klas niepełnosprawno ści, integracyjnych w szkołach. w szczególno ści rodzin z dzieckiem Dofinansowanie uczestnictwa niepełnosprawnym. niepełnosprawnych i ich opiekunów w turnusach rehabilitacyjnych.

Zapewnienie zwi ększonego dost ępu Pomoc w otrzymaniu dofinansowania osób niepełnosprawnych do usług na zaopatrzenie w sprz ęt opieku ńczych, rehabilitacyjnych i rehabilitacyjny, przedmioty zatrudnienia. ortopedyczne i środki pomocnicze.

Kwestie problemu Cele szczegółowe Kierunki działa ń Pomoc w pozyskaniu środków finansowych na likwidacj ę barier, w szczególno ści architektonicznych, urbanistycznych, transportowych, technicznych w komunikowaniu si ę i dost ępie do informacji. Wspieranie w tworzeniu nowych miejsc pracy dla osób niepełnosprawnych. Wyrównywanie szans edukacyjnych Tworzenie dostosowanych (bez dzieci i młodzie ży niepełnosprawnej. barier) przedszkoli i klas integracyjnych w szkołach. Dalsze rozwijanie współpracy z organizacjami pozarz ądowymi w celu zlecenia usług na rzecz osób niepełnosprawnych. Dofinansowanie uczestnictwa niepełnosprawnych i ich opiekunów w turnusach rehabilitacyjnych.

Strategia Rozwi ązywania Problemów Społecznych Gminy R ąbino na lata 2007-2015 78

Kwestie problemu Cele szczegółowe Kierunki działa ń Rodzina w kryzysie Przeciwdziałanie zjawisku przemocy Świadczenie poradnictwa w rodzinie. psychologicznego, pedagogicznego, prawnego, socjalnego. Po średnictwo w kontakcie z instytucjami. Organizowanie pomocy w uzyskaniu schronienia dla ofiar domowej przemocy. Wspieranie osób i rodzin w Prowadzenie terapii indywidualnej, rozwi ązywaniu sytuacji kryzysowych grupowej, rodzinnej, mediacji. oraz zapobieganie przechodzenia kryzysu w stan chroniczny. Prowadzenie grupy wsparcia dla dorosłych. Prowadzenie grupy socjoterapeutycznej dla dorosłych i dzieci. Diagnoza potrzeb środowiska w zakresie rozpoznawania sytuacji kryzysowych oraz oczekiwa ń klientów pomocy społecznej. Po średnictwo w kontakcie z instytucjami. Wzmocnienie rodziny i dziecka w Diagnoza potrzeb środowiska środowisku lokalnym. w zakresie rozpoznawania sytuacji kryzysowych oraz oczekiwa ń klientów pomocy społecznej. Działalno ść edukacyjna w zakresie pogł ębiania wiedzy merytorycznej i umiej ętno ści interpersonalnych w celu zapewnienia klientom profesjonalnej pomocy zgodnie z aktualnie obowi ązuj ącymi

Strategia Rozwi ązywania Problemów Społecznych Gminy R ąbino na lata 2007-2015 79 standardami.

Po średnictwo w kontakcie z instytucjami.

Kwestie problemu Cele szczegółowe Kierunki działa ń Rodzina dysfunkcyjna Zapewnienie opieki i wychowania poza Podejmowanie działa ń rodzin ą naturaln ą, z zachowaniem profilaktycznych: preferencji form prorodzinnych. - tworzenie warunków do organizacji nowych świetlic środowiskowych; - dofinansowanie programów socjoterapeutycznych realizowanych w świetlicach, - utworzenie interdyscyplinarnego zespołu specjalistów do spraw interwencji w sytuacjach zagra żaj ących dzieciom i młodzie ży.

Zabezpieczenie potrzeb bytowych dzieci i młodzie ży poprzez: - organizacj ę i finansowanie do żywiania (w trakcie nauki w szkole) dla dzieci, - zapewnienie odzie ży, wyposa żenie w artykuły szkolne, - organizacja i finansowanie wypoczynku letniego i zimowego, Zapewnienie bezpieczeństwa Zabezpieczenie potrzeb bytowych socjalnego ze szczególnym dzieci i młodzie ży poprzez: uwzgl ędnieniem potrzeb dzieci - organizacj ę i finansowanie i młodzie ży. do żywiania (w trakcie nauki w szkole) dla dzieci, - zapewnienie odzie ży, wyposa żenie w artykuły szkolne, - organizacja i finansowanie wypoczynku letniego i zimowego, Stworzenie warunków wyrównywania Praca terapeutyczna z rodzin ą szans dzieci i młodzie ży z rodzin dysfunkcyjn ą w kierunku zapewnienia niewydolnych opieku ńczo- pobytu dziecka w rodzinie naturalnej.

Strategia Rozwi ązywania Problemów Społecznych Gminy R ąbino na lata 2007-2015 80 wychowawczych. Podejmowanie działa ń profilaktycznych: - tworzenie warunków do organizacji nowych świetlic środowiskowych; - dofinansowanie programów socjoterapeutycznych realizowanych w świetlicach, - utworzenie interdyscyplinarnego zespołu specjalistów do spraw interwencji w sytuacjach zagra żaj ących dzieciom i młodzie ży.

Zabezpieczenie potrzeb bytowych dzieci i młodzie ży poprzez: - organizacj ę i finansowanie do żywiania (w trakcie nauki w szkole) dla dzieci, - zapewnienie odzie ży, wyposa żenie w artykuły szkolne, - organizacja i finansowanie wypoczynku letniego i zimowego,

Kwestie problemu Cele szczegółowe Kierunki działa ń Bezrobocie Zwi ększenie szans na podj ęcie pracy Praca socjalna rozumiana jako zarobkowej i przeciwdziałanie aktywna działalno ść zawodowa negatywnym skutkom społecznym pracowników socjalnych na rzecz wynikaj ących z bezrobocia w rodzinie. osób i rodzin zagro żonych lub dotkni ętych bezrobociem, w tym m.in.: - aktywizowanie do poszukiwania pracy, - udzielenie pomocy w poszukiwaniu ofert pracy, - wskazywanie mo żliwo ści i źródeł pozyskania dodatkowych środków finansowych wzmacniaj ących bud żety domowe, - kształtowanie prawidłowego wzorca funkcjonowania społecznego, - niwelowanie postawy biernego uczestnika w systemie pomocy społecznej.

Udzielanie poradnictwa specjalistycznego wspomagaj ącego nabywanie umiej ętno ści poruszania si ę na rynku pracy oraz prowadzenia rozmów z pracodawcami. Udzielanie osobom i rodzinom dotkni ętym bezrobociem pomocy finansowej, rzeczowej i usługowej. Inicjowanie powstawania grup samopomocowych, których celem jest

Strategia Rozwi ązywania Problemów Społecznych Gminy R ąbino na lata 2007-2015 81 wzajemna pomoc w aktywizacji zawodowej osób bezrobotnych. Po średniczenie w kontaktach z pracodawcami. Ścisła współpraca z Powiatowym Urz ędem Pracy, w zakresie udziału pracowników PUP (doradcy zawodowego, po średnika pracy) w cyklicznych spotkaniach roboczych pracowników socjalnych i podejmowanie wspólnych działa ń na rzecz klientów GOPS. Współudział w programach realizowanych z EFS.

Niwelowanie psychospołecznych Inicjowanie powstawania grup skutków bezrobocia osób samopomocowych, których celem jest pozostaj ących bez pracy wzajemna pomoc w aktywizacji i ich rodzin. zawodowej osób bezrobotnych.

Udzielanie poradnictwa specjalistycznego wspomagaj ącego nabywanie umiej ętno ści poruszania si ę na rynku pracy oraz prowadzenia rozmów z pracodawcami.

Kwestie problemu Cele szczegółowe Kierunki działa ń Pobudzenie aktywno ści bezrobotnych Inicjowanie powstawania grup w działaniach słu żą cych ich samopomocowych, których celem jest usamodzielnieniu. wzajemna pomoc w aktywizacji zawodowej osób bezrobotnych.

Praca socjalna rozumiana jako aktywna działalno ść zawodowa pracowników socjalnych na rzecz osób i rodzin zagro żonych lub dotkni ętych bezrobociem, w tym m.in.: - aktywizowanie do poszukiwania pracy, - udzielenie pomocy w poszukiwaniu ofert pracy, - wskazywanie mo żliwo ści i źródeł pozyskania dodatkowych środków finansowych wzmacniaj ących bud żety domowe, - kształtowanie prawidłowego wzorca funkcjonowania społecznego, - niwelowanie postawy biernego uczestnika w systemie pomocy społecznej.

Readaptacja do środowiska pracy Udzielanie poradnictwa w przypadku długotrwałego specjalistycznego wspomagaj ącego bezrobocia. nabywanie umiej ętno ści poruszania si ę na rynku pracy oraz prowadzenia rozmów z pracodawcami. Po średniczenie w kontaktach z pracodawcami.

Strategia Rozwi ązywania Problemów Społecznych Gminy R ąbino na lata 2007-2015 82

Kwestie problemu Cele szczegółowe Kierunki działa ń Współpraca ze Wspomaganie inicjatyw społecznych Promowanie idei wolontariatu społeczno ści ą lokaln ą i inspirowanie rozwoju idei i pozyskiwania wolontariuszy do samopomocy. współpracy w realizowaniu zada ń dotycz ących rozwi ązywania problemów społecznych.

Wspieranie organizacyjne, prawne i lokalowe powstaj ących i istniej ących organizacji pozarz ądowych oraz świadczenie poradnictwa dla organizacji w zakresie pozyskania środków finansowych z innych źródeł ni ż samorz ądowe. Inicjowanie współdziałania pomi ędzy Wspieranie organizacyjne, prawne grupami społecznymi i organizacjami i lokalowe powstaj ących i istniej ących pozarz ądowymi a instytucjami organizacji pozarz ądowych oraz rz ądowymi i samorz ądowymi. świadczenie poradnictwa dla organizacji w zakresie pozyskania środków finansowych z innych źródeł ni ż samorz ądowe. Realizacja zada ń dotycz ących rozwi ązywania problemów społecznych w gminie przez: organizacje społeczne, ko ścielne, zwi ązki wyznaniowe, pracodawców, osoby prywatne.

Strategia Rozwi ązywania Problemów Społecznych Gminy R ąbino na lata 2007-2015 83

Kwestie problemu Cele szczegółowe Kierunki działa ń Kształcenie Przeciwdziałanie zjawisku chorób Dokonywanie szczegółowej analizy i doskonalenie słu żb zawodowych i wypalaniu sytuacji i potrzeb słu żb społecznych zawodowemu. w zakresie kształcenia społecznych profesjonalnego i podnoszenia kwalifikacji zawodowych i specjalistycznych.

Udział pracowników pomocy społecznej w R ąbinie w kursach, szkoleniach, konferencjach podnosz ących wiedz ę, umiej ętno ści i kwalifikacje.

Promocja kształcenia ustawicznego Udział pracowników pomocy i podnoszenia kwalifikacji społecznej w Rąbinie w kursach, zawodowych słu żb społecznych gminy. szkoleniach, konferencjach podnosz ących wiedz ę, umiej ętno ści i kwalifikacje

Strategia Rozwi ązywania Problemów Społecznych Gminy R ąbino na lata 2007-2015 84

3.11.HARMONOGRAM REALIZACJI CELÓW

Wzmacnianie i rozbudowa zintegrowanego systemu zapobiegania i rozwi ązywania problemów uzale żnie ń

Lp. Cele szczegółowe 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 1. Udzielanie rodzinom, w których wyst ępuj ą X X X X X X X X X problemy alkoholowe, pomocy psychologicznej i prawnej, a w szczególno ści ochrona przed przemoc ą w rodzinie. 2. Zwi ększanie dost ępu do pomocy terapeutycznej X X X X X X X X X i rehabilitacyjnej dla osób uzale żnionych i współuzale żnionych od alkoholu. 3. Prowadzenie profilaktycznej X X X X X X X X X działalno ści informacyjnej i edukacyjnej.

Zapobieganie utrwalaniu si ę i poszerzaniu zjawiska bezdomno ści na terenie gminy Rąbino

Strategia Rozwi ązywania Problemów Społecznych Gminy R ąbino na lata 2007-2015 85

Lp. Cele szczegółowe 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 1. Rozwi ązywanie indywidualnych X X X X X X X X X problemów, które stały si ę przyczyn ą powstania bezdomno ści. 2. Nabycie przez osoby bezdomne umiej ętno ści X X X X X X X społecznych niezb ędnych do samodzielnego funkcjonowania w środowisku. 3. Wspieranie działa ń w zakresie pozyskania X X X X X X X X X lokali mieszkalnych przez osoby bezdomne. 4. Prowadzenie pracy socjalnej w obszarze X X X X X X X X X odtwarzania zerwanych wi ęzi rodzinnych. 5. Zapobieganie degradacji biologicznej i społecznej X X X X X X X X osób bezdomnych.

Tworzenie zintegrowanego systemu wsparcia i aktywizacji zawodowej osób niepełnosprawnych

Lp. Cele szczegółowe 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 1. Zapewnienie osobom niepełnosprawnym łatwego X X X X X X X X X dost ępu do usług opieku ńczych i rehabilitacyjnych. 2. Rozwój pracy socjalnej na rzecz integracji osób X X X X X X X X X niepełnosprawnych ze środowiskiem lokalnym. 3. Wspieranie działa ń zmierzaj ących do ograniczenia skutków niepełnosprawno ści polegaj ących na: - wczesnej interwencji u dzieci do 7 roku życia; X X X X X X X X X - kompleksowej rehabilitacji dzieci i młodzie ży z ró żnego rodzaju niepełnosprawno ściami. 4. Wyrabianie zaradno ści osobowej i pobudzenie X X X X X X X X aktywno ści społecznej osób niepełnosprawnych. 5. Wspieranie rodzin, u

Strategia Rozwi ązywania Problemów Społecznych Gminy R ąbino na lata 2007-2015 86 których wyst ępuj ą problemy X X X X X X X X X niepełnosprawno ści, w szczególno ści rodzin z dzieckiem niepełnosprawnym. 6. Zapewnienie zwi ększonego dost ępu osób niepełnosprawnych do usług opieku ńczych, X X X X X X X rehabilitacyjnych i zatrudnienia. 7. Wyrównywanie szans edukacyjnych dzieci X X X X X X X X X i młodzie ży niepełnosprawnej.

Budowa kompleksowego i skutecznego systemu wsparcia zapobiegaj ącego kryzysom w rodzinie oraz wzmacniaj ącego dobre funkcjonowanie rodziny

Lp. Cele szczegółowe 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 1. Przeciwdziałanie zjawisku przemocy w X X X X X X X X X rodzinie. 2. Wspieranie osób i rodzin w rozwi ązywaniu sytuacji X X X X X X X X X kryzysowych oraz zapobieganie przechodzenia kryzysu w stan chroniczny. 3. Wzmocnienie rodziny i dziecka w środowisku X X X X X X X X X lokalnym.

Wzmocnienie trwało ści rodziny i przeciwdziałanie niekorzystnym zjawiskom

Strategia Rozwi ązywania Problemów Społecznych Gminy R ąbino na lata 2007-2015 87 dezorganizuj ącym życie rodziny

Lp. Cele szczegółowe 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 1. Zapewnienie opieki i wychowania poza rodzin ą X X X X X X X X X naturaln ą, z zachowaniem preferencji form prorodzinnych. 2. Zapewnienie bezpiecze ństwa X X X X X X X X X socjalnego ze szczególnym uwzgl ędnieniem potrzeb dzieci i młodzie ży. 3. Stworzenie warunków wyrównywania szans X X X X X X X X X dzieci i młodzie ży z rodzin niewydolnych opieku ńczo- wychowawczych.

Tworzenie kompleksowego systemu wsparcia aktywizującego osoby bezrobotne

Lp. Cele szczegółowe 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 1. Zwi ększenie szans na podj ęcie pracy zarobkowej i przeciwdziałanie X X X X X X X X X negatywnym skutkom społecznym wynikaj ących z bezrobocia w rodzinie. 2. Niwelowanie psychospołecznych X X X X X X X X X skutków bezrobocia osób pozostaj ących bez pracy i ich rodzin. 3. Pobudzenie aktywno ści bezrobotnych w X X X X X X X X X działaniach słu żą cych ich usamodzielnieniu. 4. Readaptacja do środowiska pracy w

Strategia Rozwi ązywania Problemów Społecznych Gminy R ąbino na lata 2007-2015 88 przypadku długotrwałego X X X X X X X X X bezrobocia.

Integracja społeczno ści lokalnej

Lp. Cele szczegółowe 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 1. Wspomaganie inicjatyw społecznych i X X X X X X X X X inspirowanie rozwoju idei samopomocy. 4. Inicjowanie współdziałania pomi ędzy X X X X X X X X X grupami społecznymi i organizacjami pozarz ądowymi a instytucjami rz ądowymi i samorz ądowymi.

Wzmacnianie oraz podnoszenie sprawno ści i skuteczno ści działa ń podejmowanych przez słu żby społeczne

Lp. Cele szczegółowe 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 1. Przeciwdziałanie zjawisku chorób X X X X zawodowych i wypalaniu zawodowemu. 2. Promocja kształcenia ustawicznego i X X X X X X X X X podnoszenia kwalifikacji zawodowych słu żb społecznych gminy.

4. ZASOBY UMO ŻLIWIAJ ĄCE ROZWI ĄZYWANIE PROBLEMÓW SPOŁECZNYCH.

Zasobami umo żliwiaj ącymi rozwi ązywanie problemów społecznych okre ślamy instytucje znajduj ące si ę na terenie gminy lub obejmuj ące swym zasi ęgiem działania jej mieszka ńców, które funkcjonuj ą w obszarze polityki społecznej i rozwi ązuj ą dane problemy. S ą to zarówno jednostki samorz ądowe, jak i niepubliczne, na przykład organizacje pozarz ądowe.

4.1. INSTYTUCJE SAMORZ ĄDOWE ZNAJDUJ ĄCE SI Ę NA TERENIE GMINY 1. Gminny O środek Pomocy Społecznej w R ąbinie

Strategia Rozwi ązywania Problemów Społecznych Gminy R ąbino na lata 2007-2015 89 Podmiot prowadz ący: Gmina R ąbino Zakres usług: Ośrodek realizuje zadania wynikaj ące z ustaw: o pomocy społecznej, świadczeniach rodzinnych, wychowaniu w trze źwo ści i przeciwdziałaniu alkoholizmowi oraz koordynuje rozwi ązywanie problemów społecznych w gminie. Kadr ę jednostki stanowi kierownik, pracownicy socjalni, konsultant rodzinny, pracownicy administracyjno-biurowi i pracownik gospodarczy. Do kogo skierowana jest oferta jednostki (kategorie i ilo ść klientów): Oferta jednostki skierowana jest do mieszka ńców gminy znajduj ących si ę w trudnej sytuacji materialno-bytowej, a tak że zdrowotnej. Udział w szkoleniach kadry zatrudnionej w Gminnym Ośrodku Pomocy Społecznej: Kadra zatrudniona w GOPS uczestniczy w licznych formach dokształcania i podnoszenia swoich kwalifikacji, w śród których na uwag ę zasługuj ą nast ępuj ące szkolenia: „Rodzina jako podstawowe dobro człowieka – grupa społeczna realizuj ąca nasze człowiecze ństwo, zadania, cele, zagro żenia i wyzwania”, „Zmiany do ustawy o pomocy społecznej”, „Przyznawanie i wypłacanie świadcz eń rodzinnych”, „Praca z trudnym klientem”, „Drogi wsparcia współczesnych rodzin”, „Pozyskiwanie funduszy zewn ętrznych i zarz ądzanie projektem w pomocy społecznej”, „Aktualne problemy i wyzwania pomocy społecznej – strategie lokalne”, „Przyznawanie pomocy społecznej w praktyce”, „Zmiany w ubezpieczeniach społecznych, zdrowotnych, emerytury, renty i zasiłki, podatek dochodowy od osób fizycznych”, „Nowy system pomocy społecznej”, „Post ępowanie z dokumentami archiwalnymi”, i „Profilaktyka uzale żnie ń – problem alkoholowy i przemoc wobec dziecka”. 2. Dom Pomocy Społecznej w Modrzewcu (dla upo śledzonych umysłowo m ęż czyzn, liczba miejsc - 95). Podmiot prowadz ący: Starostwo Powiatowe w Świdwinie Zakres oferowanych usług: 1) zapewnianie potrzeb socjalno-bytowych i specjalistycznych usług piel ęgnacyjnych, 2) usługi opieku ńcze i wspomagaj ące (terapia zaj ęciowa, praca socjalna), 3) umo żliwienie zaspokojenia potrzeb religijnych i kulturalnych, 4) podnoszenie sprawno ści psychofizycznej,

Strategia Rozwi ązywania Problemów Społecznych Gminy R ąbino na lata 2007-2015 90 5) aktywizowanie pensjonariuszy do wypełniania ról społecznych, 6) utrzymywanie kontaktów z rodzin ą i środowiskiem.

Jedn ą z form rehabilitacji prowadzonej w Domu Pomocy Społecznej s ą warsztaty zaj ęciowe. Warsztaty zaj ęciowe przy DPS Modrzewiec słu żą dla pensjonariuszy oraz dla osób niepełnosprawnych z terenu gminy R ąbino w ich codziennym funkcjonowaniu. Rehabilitacja prowadzona w warsztatach terapii zaj ęciowej polega na stabilnym uczestniczeniu w codziennym, indywidualnym programie zaj ęć , który obejmuje: terapi ę zaj ęciow ą w grupie, rozmowy indywidualne, konsultacje, spotkania rodzinne podtrzymuj ące wi ęzi oraz integracj ę ze środowiskiem lokalnym. 3. Zakład Bud żetowy – specjalizuj ący si ę w zakresie obsługi szkół, świetlic wiejskich, bibliotek i o środka kultury. Zakład Bud żetowy w R ąbinie jest jednostk ą organizacyjn ą gminy powołan ą do obsługi ekonomiczno-administracyjnej i finansowo-ksi ęgowej Zespołu Szkół w R ąbinie i Szkoły Podstawowej w Nielepie, organizacji dowozu dzieci do szkół. Zakład Bud żetowy zajmuje si ę tak że zapewnieniem pomocy socjalnej dla uczniów, w tym stypendiami szkolnymi, zasiłkami losowymi, dofinansowaniem klas I-III oraz zaopatrzeniem oddziałów przedszkolnych w podr ęczniki. Zakład prowadzi współprac ę z dyrektorami szkół oraz z GOPS w zakresie organizacji wypoczynku dzieci i młodzie ży w okresie ferii zimowych i letnich oraz zabiega o fundusze na ten cel. Prowadzi działalno ść kulturaln ą i nadzór nad świetlicami wiejskimi.

4.2. DO INSTYTUCJI PUBLICZNYCH ZALICZAMY: 3) Zespół Szkół w R ąbinie, 4) Szkoł ę Podstawow ą w Nielepie,

4.3. ORGANIZACJE POZARZ ĄDOWE DZIAŁAJ ĄCE NA TERENIE GMINY TO: 11) Stowarzyszenie Wspierania Samorz ądowego „Nasza Gmina”, Pasz ęcin 1/6, 12) Gminne Stowarzyszenie Gospodarcze, Rąbino 27, 13) „Caritas Parafii” R ąbino, 78-331 R ąbino, 14) Ochotnicza Stra ż Po żarna w R ąbinie 22, 15) Ochotnicza Stra ż Po żarna w Białej Górze, 16) Ochotnicza Stra ż Po żarna w Batyniu, 17) Stowarzyszenie Przyrodniczo - Kulturowe „Niebórz”, Niebórz 1,

Strategia Rozwi ązywania Problemów Społecznych Gminy R ąbino na lata 2007-2015 91 18) Wspólnota Dzieci Łaski Bo żej w Lipiu 4 19) Szkolny Klub Sportowy „Wicher” ZS, 20) Koło Towarzystwa Przyjaciół Dzieci R ąbinie.

Stowarzyszenie Wspierania Samorz ądowego „Nasza Gmina” Pasz ęcin zajmuje si ę: - prowadzeniem Niepublicznej Szkoły Podstawowej we wsi Rzecino oraz Niepublicznej Świetlicy „Karolinka” we wsi Pasz ęcin, - popieraniem rozwoju społeczno ści lokalnej, a zwłaszcza kulturalnej i o światowej, - prowadzeniem działa ń łagodz ących skutki bezrobocia w śród byłych pracowników pa ństwowych gospodarstw rolnych, - wyrównywaniem szans edukacyjnych dzieci i młodzie ży, - działalno ści ą wychowawcz ą i edukacyjn ą wśród dzieci i młodzie ży. Gminne Stowarzyszenie Gospodarcze R ąbino , podejmuje działania na rzecz rozwoju społeczno-gospodarczego gminy i powiatu. Działalno ść stowarzyszenia ukierunkowana jest przede wszystkim na wspieranie rozwoju aktywno ści społecznej, pomocy społecznej oraz inicjatyw w organizacji i wdra żaniu ró żnych kierunków działalno ści gospodarczej. Towarzystwo Przyjaciół Dzieci w Połczynie Zdroju prowadzi Rodzinny Punkt Konsultacyjny w R ąbinie, w którym udzielana jest pomoc społeczno-prawna, organizowane są ró żne imprezy okoliczno ściowe wspólnie z GOPS dla dzieci i młodzie ży z rodzin o niskim bud żecie domowym oraz z rodzin dysfunkcyjnych, które nie radzą sobie z realiami życia codziennego w społeczeństwie. „Caritas Parafii” R ąbino działa na terenie parafii R ąbino. Prowadzi działalno ść charytatywn ą, wspiera rodziny ubogie w formie stypendiów socjalnych, jak równie ż rodziny, w których s ą osoby dotkni ęte długotrwał ą chorob ą, niepełnosprawno ści ą oraz pomaga w ró żnym zakresie rodzinom niewydolnym finansowo. Ochotnicza Stra ż Po żarna w R ąbinie poza działalno ści ą słu żą cą przede wszystkim propagowaniu i szerzeniu wiedzy w dziedzinie profilaktyki i ochrony przeciwpo żarowej na terenie gminy, prowadzi działalno ść wychowawcz ą z elementami rozwoju sportu w śród młodzie ży gminnej zrzeszonej w młodzie żowej dru żynie po żarniczej dziewcz ąt i chłopców. Wspólnota Dzieci Łaski Bo żej w Lipiu 4 – stowarzyszenie prowadzi działalno ść ewangelizacyjn ą i formacyjn ą. Stowarzyszenie pomaga osobom uzale żnionym od alkoholu i innym potrzebuj ącym, którzy chc ą rozwi ąza ć swoje problemy lub wzmacnia ć wiar ę. Stowarzyszenie „Niebórz”, Niebórz 1, gmina Rąbino prowadzi działalno ść w zakresie rozwijania świadomo ści ekologicznej w śród mieszka ńców gminy R ąbino oraz

Strategia Rozwi ązywania Problemów Społecznych Gminy R ąbino na lata 2007-2015 92 powiatu świdwi ńskiego. Stowarzyszenie prowadzi działania skierowane do środowisk twórczych województwa zachodniopomorskiego. W kilku świetlicach wiejskich prowadzone są działania poszerzaj ące horyzonty artystyczne w śród dzieci i młodzie ży, wdra żane nowe formy edukacyjne. Szkolny Klub Sportowy Wicher w R ąbinie prowadzi sekcj ę piłki no żnej dla dzieci, młodzie ży i dorosłych. Poprzez swoj ą działalno ść Szkolny Klub Sportowy d ąż y do poprawy ogólnej sprawno ści fizycznej, kształtuje nawyki sportowe, rozwija nawyk aktywnego sp ędzania czasu jak równie ż rozwija zainteresowania uczniów. Celem głównym pracy z uczniami jest ogólne usprawnianie uczniów oraz przygotowanie ich do zawodów sportowych na szczeblu powiatowym i wojewódzkim, takich jak: - Szkolna Liga Lekkoatletyczna, - Sztafetowe Biegi Przełajowe, - Mistrzostwa Powiatu w piłce r ęcznej oraz siatkowej, - Zawody lekkoatletyki indywidualnej: skoku w dal, biegu na 100m, 300m, 600m, 800m, 1000m, pchni ęcia kul ą.

5. REALIZATORZY: 1. Urz ąd Gminy w R ąbinie, 2. Gminny O środek Pomocy Społecznej w R ąbinie, 3. Dom Pomocy Społecznej w Modrzewcu, 4. Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Połczynie Zdroju, 5. Gminna Komisja ds. Rozwi ązywania Problemów Alkoholowych w R ąbinie, 6. Powiatowy Urz ąd Pracy w Świdwinie, 7. Zespół Szkół w R ąbinie, 8. Szkoła Podstawowa w Nielepie, 9. Organizacje ko ścielne, 10. Stowarzyszenie „ Promyk”, 11. Gminny O środek Kultury, 12. Niepubliczny Zakład Opieki Zdrowotnej „AL-MED” 13. Policja, 14. Organizacje pozarz ądowe, 15. Sponsorzy i inni.

Strategia Rozwi ązywania Problemów Społecznych Gminy R ąbino na lata 2007-2015 93 6. ŹRÓDŁA FINANSOWANIA

Podstawowymi źródłami finansowania działa ń maj ących na celu rozwi ązywanie problemów społecznych wyst ępuj ących na terenie gminy R ąbino będą: - środki własne gminy, - środki z bud żetu pa ństwa, - środki własne podmiotów zaanga żowanych w rozwi ązywanie problemów społecznych, - środki pomocowe z UE (mi ędzy innymi w ramach programu „Poakcesyjny Program Wsparcia Obszarów Wiejskich” oraz Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki, - środki z Powiatowego Urz ędu Pracy, - sponsorzy, - inne.

Strategia Rozwi ązywania Problemów Społecznych Gminy R ąbino na lata 2007-2015 94 7. MONITORING I WDRA ŻANIE STRATEGII

Istotnym instrumentem wdra żania niniejszej Strategii pozostawa ć b ędzie monitoring polegaj ący na systematycznej ocenie realizowanych działa ń i modyfikacji kierunków działań w przypadkach istotnych zmian społecznych, które b ędą pojawi ć si ę wraz ze zmianami regulacji prawnych lub w przypadku narastania poszczególnych problemów społecznych. Cało ściowa ocena wymaga ć b ędzie odpowiedzi na pytania o zgodno ść ocenianej polityki z przyj ętymi warto ściami i zasadami. Ewaluacja jest działalno ści ą z natury normatywn ą, gdy ż z jednej strony wykorzystuje si ę w niej istniej ące normy, z drugiej za ś w jej wyniku mog ą pojawi ć si ę propozycje wprowadzenia nowych norm i procedur. Jest tak że działalno ści ą instrumentaln ą, poniewa ż jej podstawowym celem jest dostarczenie podmiotom polityki społecznej praktycznej wiedzy potrzebnej przy podejmowaniu decyzji. Jako ść procesu wdra żania strategii będzie zale żna od sytuacji finansowej Gminy, środków pozyskanych ze źródeł zewn ętrznych, w tym środków unijnych oraz wielko ści środków finansowych niezb ędnych do realizacji poszczególnych projektów.

Elementy skutecznego monitoringu i wdra żania: 1. Zespół wdra żaj ący Strategi ę W skład zespołu wchodz ą członkowie Komisji Opieki Społecznej, Zdrowia i Ochrony Środowiska Rady Gminy i kierownik Gminnego O środka Pomocy Społecznej. 2. Roczna ocena wdra żania Strategii Zespół wdra żaj ący Strategi ę powinien zebra ć si ę przynajmniej raz w roku i oceni ć poziom wdra żania poszczególnych celów i kierunków działa ń. Zespół swoj ą ocen ę powinien przekaza ć wójtowi i radzie, sugeruj ąc przyj ęcie proponowanych rozwi ąza ń, np. programów celowych.

Strategia Rozwi ązywania Problemów Społecznych Gminy R ąbino na lata 2007-2015 95 PODSUMOWANIE

Zapisy zawarte w Strategii b ędą realizowane w ramach kierunków poszczególnych działa ń, w zale żno ści od posiadanych przez samorz ąd i pozyskanych z zewn ątrz środków finansowych. Inne dokumenty programowe w zakresie lokalnej polityki społecznej, powinny by ć zgodne z wytyczonymi w niniejszym dokumencie celami strategicznymi i kierunkami działa ń. Powinny je równie ż rozwija ć i uszczegóławia ć. Odnosi si ę to zarówno do programów przyjmowanych przez organy samorz ądu corocznie, jak i dokumentów wieloletnich, m.in. do: 1. Programu Profilaktyki i Rozwi ązywania Problemów Alkoholowych. 2. Programu Profilaktyki i Opieki nad Dzieckiem i Rodzin ą w Gminie R ąbino na lata 2007 -2015. 3. Programu Współpracy z Organizacjami Pozarz ądowymi. 4. Gminnego System Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie dla Gminy R ąbino na lata 2007- 2015. 5. Programu Przeciwdziałania Narkomanii. Strategia Rozwi ązywania Problemów Społecznych Gminy R ąbino na lata 2007-2015 ukierunkowana jest na konkretne działania w ramach przyj ętych priorytetów. Problematyka społeczna jest dziedzin ą zło żon ą i ró żnorodn ą i dlatego nale ży bra ć pod uwag ę oraz uwzgl ędnia ć uwarunkowania i potrzeby lokalne, które z reguły powinny stanowi ć o realizacji projektów. Nale ży podkre śli ć, że Strategia ma przede wszystkim wskazywa ć na pewne kierunki działania w sferze polityki społecznej, które maj ą słu żyć realizacji wspólnej misji jak ą jest podnoszenie jako ści życia w śród tych mieszka ńców regionu, którzy ze wzgl ędu na trudn ą sytuacj ę życiow ą, nie s ą w stanie samodzielnie zaspokoi ć podstawowych potrzeb bytowych, a przez to nie mog ą uczestniczy ć lub maj ą ograniczony udział w życiu rodzinnym, zawodowym i społecznym. Strategia wskazuje równie ż na to, jak wykorzystuj ąc posiadane zasoby materialne i personalne, poszczególne podmioty życia społecznego mog ą wspólnie zrealizowa ć cel nadrz ędny Strategii. W takim rozumieniu nale ży postrzega ć Strategi ę jako centraln ą o ś, wokół której obracaj ą si ę inne działania podstawowego organu samorz ądu terytorialnego. Istotne znaczenie ma tu szerokie spektrum działa ń, w którym b ędą uczestniczy ć partnerzy społeczni wszystkich szczebli organizacji życia społecznego. Bior ąc powy ższe pod uwag ę niezb ędny jest długofalowy czas realizacji Strategii przewidziany do 2015 roku, nie tylko po to by zrealizowa ć zało żone cele, ale równie ż po to by wyzwoli ć znaczn ą- wzmo żon ą aktywno ść środowisk lokalnych na rzecz rozwi ązywania niezmiernie

Strategia Rozwi ązywania Problemów Społecznych Gminy R ąbino na lata 2007-2015 96 istotnych i wa żkich dla gminy problemów społecznych. Przyj ęty kształt Strategii otwiera dla podmiotów niepublicznych wiele mo żliwo ści nie tylko uczestnictwa w ogólnym systemie pomocy mieszka ńcom gminy znajduj ących si ę w trudnej sytuacji życiowej, ale tak że daje mo żliwo ści pozyskiwania środków finansowych z funduszy strukturalnych Unii Europejskiej. Zapewne niniejsza Strategia nie wyczerpuje wszystkich działa ń, które mo żna byłoby jeszcze uwzgl ędni ć w dokumencie. Wybrano tylko te, które zdaj ą si ę by ć według zespołu opracowuj ącego najpilniejsze i najwa żniejsze. Kryterium wyboru stanowiły praktyczne mo żliwo ści realizacji działa ń, zorientowanych przede wszystkim na przeciwdziałanie i łagodzenie negatywnych skutków problemów społecznych oraz aktywizacj ę zaniedbanych środowisk, ze wskazaniem wybranych instrumentów realizacji i niektórych partnerów społecznych. Takie spojrzenie na polityk ę społeczn ą wynika z długoletnich do świadcze ń ze współpracy z jednostkami organizacyjnymi pomocy społecznej, organizacjami pozarz ądowymi oraz z innymi partnerami społecznymi. Rzeczywisto ść społeczna poka że w przyszło ści, które zało żenia nale ży zmodyfikowa ć i jak usprawnić cały proces wdra żania i monitorowania Strategii. Przyj ęte zasady realizacji Strategii i ewaluacji programów operacyjnych, powinny w przyszło ści zweryfikowa ć kształt Strategii na korzy ść mieszka ńców naszej gminy.

Strategia Rozwi ązywania Problemów Społecznych Gminy R ąbino na lata 2007-2015