www.duyschot.nl Secretariaat: Van Polanenstraat 6, 3341GP Hendrik‐Ido‐Ambacht, Tel. 078—681 9031, [email protected]
april 2014 Nieuwsbrief Nummer 60
Kamerkoor Basiliuscollege laat muzikale Zaterdag 25 april 2014 16.00 uur veelzijdigheid van de familie Bach horen Herv. Dorpskerk, Kerkplein 13, Hendrik-Ido-Ambacht € 10,00 CJP en 65+: € 9,00. Tot 18 jaar: gratis toegang.
Abonnementen Tijdens het concert van 25 april wordt het programma voor het nieuwe seizoen bekend ge‐ maakt. Dat seizoen telt één con‐ cert meer dan dit jaar, nl. acht. Bij die gelegenheid kunt u al een seizoenkaart bestellen voor € 50,00 . 65+‐ers betalen €45,00. 1. Er ligt een intekenlijst bij de Stond op 21 maart 2015 Johann Inhoud kassa. Het geld kunt u overma‐ Sebas an Bach in het middelpunt ken naar rekeningnummer van de belangstelling, jdens het 2. Programma Bank: NL25RABO0161074022 komende concert wordt de kring 3. Informa e over de uitvoeren- U krijgt dan uw seizoenkaart van Bach‐componisten ruimer ge‐ den thuisbezorgd. trokken. De familie telde meer ta‐ 5. Familiestamboom van de 2. Telefonisch kunt u de sei‐ lent op muzikaal gebied. familie Bach zoenkaart bestellen bij ons se‐ In deze uitgave is te zien hoe een 6. Foto-impressie van het con- cretariaat. Uw kaart ligt dan ge‐ deel van de familie in elkaar stak. cert van Linker en reed bij de kassa op 3 oktober. Hierdoor wordt duidelijk hoe de Boermistrova 3. Tijdens de eerste twee con‐ verschillende Bach‐familieleden van 8. Bach-familieleden van wie certen bestaat de mogelijkheid wie een muziekstuk wordt uitge‐ werk wordt uitgevoerd de kaart bij de kassa aan te voerd, zich tot elkaar verhouden. 10. Volgend concert: 3 oktober schaffen. Deze nieuwsbrief gee informa e 2015 over het concert
Pagina 2 2 Nieuwsbrief Stichting DuyschotNieuwsbrief Concerten Stichting Duyschot Concerten
Basiliuscollege o.l.v. Bas Ramselaar Henk van Zonneveld, orgel Jan Hollestelle op violone
Programma
Johann Bach (1604‐1673) Unser leben ist ein Scha en Johann Michael Bach (1648‐1694) Das Blut Jesu Chris Johann Michael Bach Fürchtet euch nicht
Orgel: Christ lag in Todesbanden (BWV 718)
Johann Christoph Bach (1642‐ 1703) – De Gerechte, ob er gleich rechtzei g s rbt Johann Christoph Bach – Fürchte dich nicht, denn ich hab dich erlöst Johann Christoph Bach – Herr, nun lässet du deiner Diener
Orgel: Erbarm dich mein, o Herre Go (BWV 721)
Johann Seb. Bach (1685‐1750) Lobet den Herrn Johann Ludwig Bach (1648‐1694) Unsere Trübsal Johann Ludwig Bach Das ist meine Freude
Orgel: Prelude in c (BWV 546)
Johann Seb. Bach – Ich lasse dich nicht Nummer 60 Pagina 3
Informa e over de uitvoerenden
Het Basilius College is een Nederlands kamerkoor voor beroepsmusici on‐ der leiding van Bas Ramselaar. Het repertoire bestaat voornamelijk uit Re‐ naissance en Roman ek aangevuld met muziek uit de tussenliggende peri‐ ode en Moderne werken. Professionele koordirigenten en klassiek opgelei‐ de zangers maken deel uit van dit kamerkoor.
Bas Ramselaar, is ar s ek leider/dirigent van het Basilius College uit Zeist. Hij werd in 1961 geboren te Amersfoort. Onder leiding van zijn vader Wim Ramselaar zong hij al op zesjarige leef‐ jd mee in verschillende koren. Tussen 1985 en 2001 was hij vast lid van het vermaarde Nederlands Ka‐ merkoor. Hij maakte jarenlang deel uit van het solistenensemble van de Nederlandse Bachvereniging. Meer recentelijk was hij als ensemblezanger betrokken bij de opnames en concerten rond de Leidse Koorboeken met het Egidius College en de Madrigaalboeken van Claudio Monteverdi met het solistenensemble Le Nuove Musiche. Als concertzanger zong hij meer dan twin g jaar op de grote Nederlandse en buitenlandse podia. Talrijk zijn zijn radio‐, tv‐ en cd‐opnamen met wer‐ ken uit verschillende s jl‐perioden. Hij nam alle bas‐solo’s op uit de com‐ plete serie geestelijke cantates van Johann Sebas an Bach en diens Ma häus en Johannes Passion en twee solo‐cd’s op met werken van Bach en Mozart. Vanaf 1995 is hij als dirigent verbonden aan het St. Joris Kamerkoor. Tus‐ sen 2001 en 2012 was hij dirigent van Toonkunst Amersfoort. Verder is Bas Ramselaar sinds 2001 de vaste dirigent van de Bach Cantorij Baarn en Or‐ kest, waarmee hij alle grote werken, meer dan tach g geestelijke cantates en de mote en van Bach mocht uitvoeren. Tenslo e is hij sinds 2010 diri‐ gent van het koor en orkest van de S ch ng Rondom de Kantates in Amersfoort. Naast al deze ac viteiten is hij regelma g werkzaam als zangpedagoog, co‐ repe tor en docent stem‐ en koorvorming.
Henk van Zonneveld behaalde voor zowel orgel als clavecimbel het Diplo‐ ma Uitvoerend Musicus aan het Utrechts Conservatorium bij resp. Jan Welmers en Leni van der Lee. Daarna specialiseerde hij zich in de uitvoe‐ ringsprak jk van de barokmuziek en volgde masterclasses bij James David Chris e, Jos van Immerseel, Ton Koopman, Gustav Leonhardt, en Harald Vogel. Hij maakte opnamen voor radio en televisie, trad op in Duitsland, België, Frankrijk en Zwitserland en gee concerten als solist en als con ‐ nuospeler met koren, orkesten en kamermuziekensembles. In 1985 verscheen een plaatopname met Engels en Nederlands repertoire uit de 17e eeuw op claviorganum. Hij was van 1994 tot 2000 een van de ini ators en programmamakers van de Hilversumse Raadhuisconcerten, daarnaast was hij geruime jd be‐ Pagina 4 Nieuwsbrief Stichting Duyschot Concerten
Informa e over de uitvoerenden– vervolg
stuurslid van het Nederlands Clavecimbelgenootschap en schreef hij diverse ar kelen voor het magazine Het Clavecim‐ bel. Als docent voor klavecimbel en orgel was hij ruim 25 jaar ver‐ bonden aan het Centrum voor Kunst en Cultuur te Hilversum. Hij gee lezingen over o.a. de grote oratoria van Bach, diri‐ geert verschillende koren en is sinds 2000 ac ef als orkestlei‐ der van zijn barokorkest Cappella Maria Barbara, waarmee hij o.a. van J.S. Bach alle solocantates, clavecimbelconcerten en passionen uitvoerde. In Hilversum hee Henk van Zonneveld een privélesprak jk voor piano, orgel en clavecimbel. Daar‐ naast produceerde hij inmiddels zes CD’s.
Jan Hollestelle (1947) had als kind vioolles en leerde vanaf zijn 13e jaar zichzelf basgitaar spelen. Op zijn 17e kreeg hij zijn eer‐ ste contrabasles en studeerde vervolgens aan het Hilversums Muziek Lyceum, waar hij op zijn 21e eindexamen deed. Eind jaren 60 speelde hij in de Nederlandse produc e van de musical Hair. Hij werkte vanaf 1968 als sessie musicus mee aan vele grammofoonplaten en CD produc es en was lid van ver‐ schillende pop‐, fusion‐ en jazzgroepen. Van 1980 tot 2013 is hij als docent basgitaar verbonden ge‐ weest aan het Hilversums Conservatorium, later aan het Con‐ servatorium van Amsterdam. Van 1984 tot 2001 was hij lid van het Metropole orkest. Gedu‐ rende die periode legde hij zich ook weer meer toe op de con‐ trabas. In het begin van de jaren 90 is hij zich gaan specialise‐ ren in authen eke uitvoeringsprak jk, o.a. door lessen te vol‐ gen bij Nicholas Pap, en speelde met diverse barokorkesten zoals Concerto d’Amsterdam, The Northern Consort, Furor Musicus, La Sfera Armoniosa , Cappella di san Pietro, O e o Amsterdam, Das Kleine Konzert, en het Utrechts Barok Con‐ sort. Pagina 5 Nummer 60
Een fragment van de stamboom van de familie Bach De namen van de componisten van wie in dit concert werken worden uitgevoerd, zijn vet gedrukt. De vol‐ ledige stamboom bevat ca. 150 familieleden van wie bekend is dat ze geheel of gedeeltelijk beroepsma g in de muziek ac ef waren. Pagina 6 Nieuwsbrief Stichting Duyschot Concerten
Foto-impressie Henk Linker en Valeria Boermistrova
21 maart 2015: Het is 330 jaar geleden dat Jo‐ hann Sebas an Bach in Eisenach werd geboren. Henk Linker en Valeria Boermistrova konden die gelegenheid niet zomaar voorbij laten gaan. Het hele programma stond in het teken van deze componist. Daarbij speelde ook het Duyschotorgel een grote rol. Terecht, immers dit orgel stamt uit dezelfde jd als Bach. Toen hij een jongetje van elf jaar was, werd dit orgel gebouwd. Pagina 7 Nummer 60
De Duyschot Concerten worden mede mogelijk gemaakt door
Heren- en dameskapsalon Pons Dorpsstraat 152a, 3342 BE H.I. Ambacht 078‐6813131 [email protected] www.kapsalonpons.nl
Rijwielhandel W. Oosthoek B.V. Dorpsstraat 55, 3342 BB Hendrik‐Ido‐ Ambacht 078 – 6812239
Uilhoorn & Fritse Advocaten Toulonselaan 1, 3311 LT Dordrecht Tel.: 078‐6392060 info@uilhoorn‐fritse.nl www.uilhoorn‐fritse.nl
Wisse Makelaardij B.V. De Schoof 82, 3341 EB Hendrik‐Ido‐ Ambacht Tel. 078‐6840292 [email protected] www.wisse.nl
Notariskantoor mr E.J. van Leusden Burgemeester de Bruïnelaan 5 3331 AB Zwijndrecht Tel: +31(0)78 6121355 Fax: +31(0)78 6121991 Email: [email protected] Web: www.vanleusden.nl
“Christelijke Boek- en Muziekhandel de Kandelaar” Sint Jorisstraat 10, 2981 GA Ridderkerk. 0180‐423698 winkel@de‐kandelaar.nl www.de‐kandelaar.nl
Señor Herenkapsalon Kerkstraat 50, 2951 GK Alblasserdam 078 – 6913700
Wij brengen deze sponsoren graag onder uw aandacht! Pagina 8 Nieuwsbrief Stichting Duyschot Concerten Toelich ng Johann Bach (1604 – 1673), zoon van Hans Bach (ca. 1580 – 1626) en kleinzoon van stamvader Veit Bach (ca. 1550 – 1619) is het oudste lid van de beroemde Bach‐familie dat zich bezighield met muziek. Hij was een oudoom van Johann Sebas an. Johann Bach werd geboren te Wechmar, Thüringen. Hij was een broer van Christoph Bach (1613 – 1661) en Heinrich Bach (1615 – 1692). In 1635 werd hij organist te Schweinfurt. Vervolgens ves gde hij zich als organist te Erfurt. Johann Bach huwde in 1636 met de oudste doch‐ ter van zijn leraar; zij s erf echter binnen een jaar. In 1637 trouwde hij opnieuw, ditmaal met Hedwig Lämmerhirt. Hun kinderen volgden allemaal een carrière in de muziek, als stadsmuzi‐ kant, dirigent of kerkorganist. De familie Bach beheerste gedurende honderd jaar het muzikale leven van Erfurt. Johann Bach overleed daar op 68‐jarige lee ijd. Van hem zijn slechts weinig werken bewaard ge‐ bleven. Zijn achterneef Johann Sebas an bracht ze bijeen in het ‘Altbachischen Archiv’, waaronder het dubbelkorige Motet Unser Le‐ ben ist ein Scha en.
Johann Michael Bach (1648 – 1694), zoon van Heinrich Bach, was com‐ ponist en organist. Hij was de vader van Maria Barbara Bach (1684 – 1724) en een achteroom van Johann Sebas an. Hij was al jaren dood, toen deze twee in 1707 in het huwelijk traden. Johann Michael werd, evenals zijn broer Johann Christoph Bach (1642 – 1703), in de familie Bach zeer gerespecteerd om zijn mu‐ zikale kwaliteiten. In Gehren was hij instrumentenbouwer en bekleedde hij de posi e van stadsorganist en ambtenaar. Uit zijn composi es blijkt dat hij een voor‐ keur had voor koorwerken en in het bijzonder mote en die soms van hoge kwaliteit zijn. Dat zien we onder andere in het vijfstemmige mo‐ tet Das Blut Jesu Chris en in het dubbelkorige motet Fürchtet euch nicht: de Hemelse Heerscharen verkondigen aan de herders in het veld dat Christus is geboren.
Johann Ludwig Bach (1677 – 1731) was componist en violist. Als oud‐ ste zoon van Johann Jacob Bach (1655 – 1718) was hij een afstamme‐ ling van Lips (Philippus) Bach, de tweede zoon van Veit Bach. De naza‐ ten van Lips vormen de Meininger tak van de familie. Over de opleiding van Johann Ludwig is vrijwel niets bekend, maar waarschijnlijk werd hij door zijn vader in de muziek ingewijd. Hij door‐ liep het Gymnasium van Gotha. Hij verbleef het grootste deel van zijn leven in Meiningen waar hij ach‐ tereenvolgens hofmusicus (1699), cantor (1703) en kapelmeester (1711) was. Dit levert hem tegenwoordig de bij‐ naam Meininger Bach op. Hij ondernam tevens een poging om een aanstelling als cantor in Eisenach te verkrijgen, maar deze was niet suc‐ cesvol. Johann Ludwig schreef een vrij groot aantal vocale werken, waaronder het dubbelkorige motet Das ist meine Freude en het zes‐ stemmige motet Unsere Trübsal, naast een aanzienlijk deel orkestmu‐ ziek dat bijna volledig verloren is gegaan. Dat zijn vocale muziek overleefde is grotendeels te danken aan Johann Sebas an Bach, die in 1726 te Leipzig, naast twee missen, ook 18 van zijn cantates uitvoerde. De cantate Denn du wirst meine Seele werd Nummer 60 Pagina 9 lang beschouwd als een werk van Johann Sebas an (BWV 15).
Johann Christoph Bach (1642 – 1703) was de zoon van Heinrich Bach en de broer van Johann Michael Bach en was een volle neef van Johann Sebas an Bachs vader Johann Ambrosius. Hij was organist in Arnstadt, Eisenach en Ohrdruf. Een van zijn bekendste werken is de cantate Meine Freundin, du bist schön, gebaseerd op het Hooglied. Dit werk en diverse andere werken van de Bach‐ familie zijn opgenomen in het ‘Altbachischen Archiv’, een verzameling die Johann Sebas an Bach samengesteld hee . Dit archief is in 1999 heront‐ dekt, nadat het jarenlang achter het IJzeren Gordijn verloren was gewaand. In zijn belangrijk werk over de genealogie van de familie noemt Carl Philipp Emanuel Bach (1714 – 1788) hem een "groß und ausdrückend Komponist". Vooral Es erhub sich ein Streit, voor twee vijfstemmige koren en orkest, ge‐ dirigeerd door zijn achterneef Johann Sebas an te Leipzig, maakte hem in zijn jd beroemd. Tijdens dit concert hoort u drie werken van zijn hand: het dubbelkorige Herr, nun lässest du deinen Diener in Frieden fahren en verder twee vijfstemmige mote en: Der Gerechte, ob er gleich en Fürchte dich nicht. Johann Christoph (‘der große’) s erf te Eisenach op 31 maart 1703. Hij is met Johann Sebas an Bach, Johann Chris an Bach en Carl Philipp Emanuel Bach een van de beroemdste componisten uit de componistenfamilie Bach.
Johann Sebas an Bach (1685 – 1750). Het is een onmogelijke opdracht om Johann Sebas an Bach hier op deze plaats recht te doen aan zijn belang als componist. Omdat we erop vertrouwen dat de bezoeker van dit concert al meerdere van Bachs werken hee leren kennen en daarbij ook iets te weten is gekomen over zijn leven en werken, volstaan we hierna alleen met een ui reksel van het bovenstaande en een korte beschrijving van Johann Se‐ bas ans directe familieleden (ouders, broers en kinderen). Het geslacht Bach, dat verschillende genera es lang als vanzelfsprekend hoogbegaafde musici voortbracht, is inderdaad een unieke kluif voor de erfelijkheidsleer. De stamvader van deze oude muzikantenfamilie uit Thürin‐ gen is een zekere Hans Bach, zoon van Veit Bach. Van de drie muzikaal ac e‐ ve zonen van Hans was Christoph Bach de grootvader van Johann Sebas an. Bachs vader Johann Ambrosius (1645 – 1695), zoon van Christoph, was stadsmusicus te Erfurt en later in Eisenach. De familie had het niet erg breed met de povere inkomsten. Toen Johann Sebas an negen jaar was, s erf zijn moeder Maria Elisabeth Lämmerhirt (1644 – 1694) en een jaar nadien ook zijn vader. De jonge Johann Sebas an (geboren op 21 maart 1685) werd samen met zijn muzikale broer Johann Jacob (1681 – 1722) opgenomen in het gezin van hun oudste broer Johann Christoph (1671 – 1721), die hen het gymnasium deed doorlopen in het Michaeli internaat in Lüneburg en zelf muziekles aan hen gaf. Johann Christoph was organist te Ohrdruf en een leerling van Jo‐ hann Pachelbel (1653 – 1706). Johann Sebas an trouwde twee keer. Uit zijn eerste huwelijk met zijn ach‐ ternicht Maria Barbara Bach (1684 – 1724) werden Wilhelm Friedemann en Carl Philip Emanuel geboren, en uit zijn tweede huwelijk met Anna Magdale‐ na Wilcken (1701 – 1760) kwamen onder anderen de musici Johann Go ried, Johann Christoph Friederich en Johann Chris an voort. Met de zoon van Johann Christoph Friederich, Wilhelm Friedrich Ernst, s erf de laat‐ ste musicus Bach in 1845. Pagina 10 Nieuwsbrief Stichting Duyschot Concerten
Volgend Duyschot Concert
Zaterdag 3 oktober 2015 16.00 uur
Giardino Musicale
Eva Harmuthová, blokfluit/hobo
Elske Tinbergen, cello
Sponsoring Wilt u of uw bedrijf onze concerten sponso‐ ren? Degene die u daar alles over kan vertel‐
len is: Peter Taams Bestuur van de [email protected] Stichting Duyschot Concer- 06‐2350 3795 ten
Peter Taams, algemeen adjunct, sponsoring
Els van der Vlies, secretaris
Jan Visser, pr en publiciteit, redacteur van de nieuwsbrief
Kees Bax, penningmeester
Anne Margriet ten Hoor, lid Op Facebook te volgen
Duyschot Concerten Meld u aan als vriend