REGIONALNA IZBA OBRACHUNKOWA W ŁODZI
Numer egzemplarza: 1
PROTOKÓŁ KONTROLI GOSPODARKI FINANSOWEJ I ZAMÓWIE Ń PUBLICZNYCH
Jednostka kontrolowana: Urz ąd Gminy w Zadzimiu
3 grudnia 2009 roku – 28 Termin kontroli: stycznia 2010 roku
Kontroluj ący Dominik Gołacki – inspektor (imi ę, nazwisko, Łukasz Szczepanik – inspektor stanowisko słu Ŝbowe ):
Okres obj ęty kontrol ą 2008 - 2009 rok
WK 601-2/55/2009 z dnia 12 Numer i data upowa Ŝnienia: listopada 2009 roku
Uwaga! Protokół niniejszy podlega udost ępnieniu na zasadach okre ślonych w ustawie z dnia 6 wrze śnia 2001 roku o dost ępie do informacji publicznej (Dz. U. nr 112, poz.1198), z ograniczeniami wynikaj ącymi z art.5 tej ustawy. PROTOKÓŁ Z KONTROLI KOMPLEKSOWEJ PRZEPROWADZONEJ W GMINIE ZADZIM Regionalna Izba Obrachunkowa w Łodzi, ul. Zamenhofa 10 90-431 Łód ź, tel. (0-42) 6366896, fax (0-42) 6367424
I. INFORMACJE WST ĘPNE
DANE O JEDNOSTCE
Gmina Zadzim obejmuje obszar o powierzchni 144,36 km 2. PołoŜona jest w Województwie Łódzkim, w Powiecie Poddębickim. Siedziba Urzędu Gminy mieści się w Zadzimiu, pod adresem Zadzim 44 k. 99 232. Liczba mieszkańców Gminy Zadzim na dzień 4 grudnia 2009 roku wynosiła ogółem 5.363 osoby, w tym kobiet 2.640 i męŜczyzn 2.723. Stan bezrobocia na październik 2009 roku szacował się na poziomie 201 osób bezrobotnych w tym 83 kobiet i 118 męŜczyzn. Gmina Zadzim posiada nadane numery: − NIP 828 13 56 281, − REGON 730934341. Urząd Gminy w Zadzimiu posiada nadane numery: − NIP 828 11 06 963, − REGON 000547856. Kontrola ma charakter kontroli kompleksowej, obejmującej prawidłowość prowadzenia gospodarki finansowej i udzielania zamówień publicznych.
II. USTALENIA OGÓLNE
1. KIEROWNICTWO JEDNOSTKI
Przewodniczący rady gminy Funkcję Przewodniczącego Rady Gminy Zadzim od dnia 27 listopada 2006 roku pełni WIESŁAW TWARDOWSKI (uchwała nr I/1/06 Rady Gminy Zadzim z dnia 27 listopada 2006 roku). W kadencji Rady Gminy 2002 2006 Przewodniczącym Rady Gminy Zadzim był równieŜ Wiesław Twardowski (uchwała nr I/1/2002 Rady Gminy Zadzim z dnia 18 listopada 2002 roku).
Wójt Wójtem Gminy Zadzim jest WŁODZIMIERZ OWCZAREK wybrany w wyborach bezpośrednich w dniu 12 listopada 2006 roku (zaświadczenie Gminnej Komisji Wyborczej z dnia 13 listopada 2006 roku), który złoŜył ślubowanie w dniu 6 grudnia 2006 roku. W poprzedniej kadencji Włodzimierz Owczarek równieŜ został wybrany na Wójta Gminy Zadzim (zaświadczenie Gminnej Komisji Wyborczej z dnia 8 listopada 2002 roku).
Skarbnik gminy Skarbnikiem Gminy Zadzim jest KAZIMIERA WODZIŃSKA powołana na to stanowisko uchwałą Rady Gminy Zadzim nr XLII/234/06 z dnia 25 lipca 2006 roku. W okresie wcześniejszym stanowisko to zajmowała Maria Herman (uchwała nr XVI/80/91 Rady Gminy Zadzim z dnia 4 listopada 1991 roku).
______2 PROTOKÓŁ Z KONTROLI KOMPLEKSOWEJ PRZEPROWADZONEJ W GMINIE ZADZIM Regionalna Izba Obrachunkowa w Łodzi, ul. Zamenhofa 10 90-431 Łód ź, tel. (0-42) 6366896, fax (0-42) 6367424
Sekretarz gminy Sekretarzem Gminy Zadzim jest CZESŁAW PĘDZIK, powołany na to stanowisko uchwałą nr V/19/07 Rady Gminy Zadzim z dnia 15 marca 2007 roku. Z dniem 1 stycznia 2009 roku stosunek pracy na podstawie powołania został przekształcony w stosunek pracy na podstawie umowy o pracę na czas nieokreślony. W okresie wcześniejszym funkcje Sekretarza pełniła Danuta Ziętarska (uchwała nr IV/17/90 Rady Gminy Zadzim z dnia 10 lipca 1990 roku).
2. GMINNE (POWIATOWE ) JEDNOSTKI ORGANIZACYJNE I PRAWNOORGANIZACYJNE FORMY ICH DZIAŁALNO ŚCI
Jednostkami organizacyjnymi Gminy Zadzim są:
− Zespół Szkół w Zadzimiu – jednostka budŜetowa,
− Zespół Szkół w Zygrach – jednostka budŜetowa,
− Szkoła Podstawowa im. Krystyny Wituskiej w Małyniu – jednostka budŜetowa,
− Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Zadzimiu – jednostka budŜetowa,
− Gminna Biblioteka Publiczna w Zadzimiu – jednostka budŜetowa, natomiast nadzór Gmina sprawuje nad:
− Samodzielny Publiczny Zakład Opieki Zdrowotnej w Zadzimiu – zakład opieki zdrowotnej. W załączniku do Statutu Gminy Zadzim zostały wyszczególnione ww. jednostki oraz Szkoła Podstawowa im. Marszałka Polski Józefa Piłsudskiego w Iwoniu, która została zlikwidowana z dniem 31 sierpnia 2005 roku na podstawie uchwały nr XXIX/156/05 Rady Gminy Zadzim z dnia 19 kwietnia 2005 roku. PowyŜsze wskazuje na nieaktualizowanie Statutu. Gminna Biblioteka Publiczna w Zadzimiu, jako jednostka organizacyjna była prowadzona w formie jednostek budŜetowych. Taka forma organizacyjna była niezgodna z art. 2 w związku z art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 25 października 1991 roku o organizowaniu i prowadzeniu działalności kulturalnej (tekst jednolity z 2001 r., Dz. U. nr 13, poz. 123 ze zm.). Jednostki te powinny być prowadzone w formie samorządowych instytucji kultury.
3. UNORMOWANIA WEWN ĘTRZNE
Statut gminy Uchwałą nr XII/60/03 Rady Gminy Zadzim z dnia 27 listopada 2003 roku przyjęło Statut Gminy Zadzim.
Regulamin organizacyjny urz ędu W okresie objętym kontrolą obowiązywał Regulamin organizacyjny Urzędu Gminy w Zadzimiu wprowadzony zarządzeniem nr 58/V/08 Wójta Gminy Zadzim z dnia 28 marca 2008 roku.
______3 PROTOKÓŁ Z KONTROLI KOMPLEKSOWEJ PRZEPROWADZONEJ W GMINIE ZADZIM Regionalna Izba Obrachunkowa w Łodzi, ul. Zamenhofa 10 90-431 Łód ź, tel. (0-42) 6366896, fax (0-42) 6367424
Ustalone zasady gospodarowania mieniem komunalnym Uchwałą nr IV/23/03 Rady Gminy Zadzim z dnia 18 lutego 2003 roku zostały określone zasady zbycia, obciąŜania nieruchomości gruntowych, wydzierŜawiania lub najmu na okres dłuŜszy niŜ 3 lata oraz przyznania pierwszeństwa w nabyciu lokali mieszkalnych i określenia warunków sprzedaŜy lokali. Uchwała ta została zmieniona uchwałami Rady Gminy Zadzim: nr XVIII/88/04 z dnia 29 marca 2004 roku i nr XL/222/06 z dnia 1 czerwca 2006 roku.
Instrukcja w sprawie przeciwdziałania wprowadzaniu do obrotu finansowego warto ści maj ątkowych pochodz ących z nielegalnych lub nieujawnionych źródeł Zarządzeniem nr 74/V/08 Wójta Gminy Zadzim z dnia 1 sierpnia 2008 roku została wprowadzona w Urzędzie Gminy w Zadzimiu instrukcja postępowania w sprawach przeciwdziałania wprowadzaniu do obrotu finansowego wartości majątkowych pochodzących z nielegalnych lub nieujawnionych źródeł oraz przeciwdziałania finansowemu terroryzmowi.
4. UNORMOWANIA W ZAKRESIE KONTROLI WEWN ĘTRZNEJ (FINANSOWEJ ).
Unormowania w zakresie kontroli finansowej. Osoby odpowiedzialne. Zagadnienia z zakresu kontroli finansowej zostały wprowadzone w Urzędzie Gminy w Zadzimiu następującymi zarządzeniami Wójta Gminy Zadzim: − nr 155/IV/06 z dnia 2 stycznia 2006 roku – załącznik nr 3 – Instrukcja obiegu i kontroli dokumentów księgowych w Urzędzie Gminy w Zadzimiu, − nr 160/IV/06 z dnia 3 lutego 2006 roku – Regulamin kontroli wewnętrznej. Zgodnie z tymi aktami zakres kontroli finansowej w badanej jednostce obejmuje całość procesów związanych z pobieraniem i gromadzeniem dochodów, dokonywaniem wydatków, zaciąganiem zobowiązań finansowych oraz gospodarowaniem majątkiem gminy. Kontrola wewnętrzna pracowników i poszczególnych komórek organizacyjnych Urzędu stanowi ogół działań realizowanych pod względem: zgodności z prawem, gospodarności, rzetelności, celowości, legalności, przejrzystości, zgodności dokumentacji ze stanem faktycznym, która powinna być dokonywana na etapie wstępnym, bieŜącym i następnym. Unormowania ujęte w ww. aktach obejmują wszystkie zagadnienia określone w art. 47 ust. 2 ustawy z dnia 30 czerwca 2005 roku o finansach publicznych (Dz. U. nr 249, poz. 2104 ze zm.). Wszyscy pracownicy potwierdzili otrzymanie ww. instrukcji i regulaminu. Zgodnie z Regulaminem organizacyjnym Urzędu Gminy w Zadzimiu, w skład Referatu finansowo podatkowego wchodziły następujące stanowiska do spraw: − inspektor ds. księgowości budŜetowej szkół i Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej, − inspektor ds. księgowości budŜetowej Urzędu Gminy i Gminnej Biblioteki Publicznej, − inspektor ds. wymiaru zobowiązań pienięŜnych, − inspektor ds. księgowości podatkowej, − inspektor ds. opłat i obsługi kasowej, − inspektor ds. płac. Nadzór nad Referatem powierzony został Kierownikowi tego Referatu.
______4 PROTOKÓŁ Z KONTROLI KOMPLEKSOWEJ PRZEPROWADZONEJ W GMINIE ZADZIM Regionalna Izba Obrachunkowa w Łodzi, ul. Zamenhofa 10 90-431 Łód ź, tel. (0-42) 6366896, fax (0-42) 6367424
Kontroli zgodności wykonywanych faktycznie czynności z zapisami zawartymi w Regulaminie organizacyjnym Urzędu Gminy Zadzim oraz zakresami czynności poddano czterech pracowników Referatu finansowo podatkowego. Stwierdzono na podstawie sporządzonych przez Skarbnika Gminy informacji dotyczących wykonywanych czynności pracowników Referatu finansowo podatkowego, Ŝe jeden z pracowników nie wykonywał wszystkich czynności wynikających z jego zakresu czynności, tj.: osoba zajmująca stanowisko podinspektora ds. opłat i obsługi kasowej, natomiast podinspektor ds. księgowości budŜetowej szkół i GOPS oraz podinspektor ds. księgowości budŜetowej Urzędu Gminy i Gminnej Biblioteki Publicznej wykonywali więcej czynności niŜ wynikało to z ich zakresów czynności toŜsamych z zapisami zwartymi w Regulaminie organizacyjnym. Zwrócono równieŜ uwagę, Ŝe zakres czynności jednego z pracowników odbiegał od postanowień obowiązującego na dzień przeprowadzenia kontroli Regulaminu organizacyjnego Urzędu Gminy w Zadzimiu, tj.: podinspektor ds. opłat i obsługi kasowej. W zakresach czynności zostały ustalone zastępstwa w przypadku nieobecności osób zajmujących ww. stanowiska pracy. Na podstawie zakresu czynności pracowników, Regulaminu organizacyjnego Urzędu Gminy w Zadzimiu i ewidencji księgowej stwierdzono, Ŝe w badanej jednostce prowadzono wspólnie księgi rachunkowe Urzędu Gminy w Zadzimiu i Gminnej Biblioteki Publicznej w Zadzimiu, jak równieŜ Urząd prowadził ewidencję księgową Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w Zadzimiu i szkół z terenu gminy, natomiast sprawozdania finansowe dla wymienionych jednostek były sporządzane wspólnie. PowyŜsze było niezgodne z art. 4 ust. 1, 2 i 3 w związku z art. 2 ust. 1 pkt 5 ustawy z dnia 29 września 1994 roku o rachunkowości (tekst jednolity z 2009 r., Dz. U. nr 152, poz. 1223 ze zm.), z których wynika obowiązek prowadzenia przez jednostki organizacyjne odrębnych ksiąg rachunkowych celem zapewnienia ujmowania w księgach wyłącznie zdarzeń gospodarczych związanych z danymi jednostkami, a w konsekwencji rzetelnego i jasnego przedstawienia sytuacji majątkowej i finansowej oraz wyniku finansowego kaŜdej z nich, a takŜe w celu umoŜliwienia sporządzenia obowiązujących te jednostki sprawozdań finansowych. Odpowiedzialność za wykonywanie obowiązków w zakresie rachunkowości ponoszą kierownicy jednostek organizacyjnych, stosownie do art. 4 ust. 5 ustawy o rachunkowości. Przejęcie wykonania obsługi finansowo księgowej jednostek organizacyjnych przez słuŜby pracownicze Urzędu Gminy nie uchyla obowiązku odrębnego prowadzenia ksiąg rachunkowych dla jednostek organizacyjnych, tj. takiego prowadzenia ksiąg, które umoŜliwi wyodrębnienie ewidencji zdarzeń gospodarczych dotyczących danych jednostek i sporządzanie sprawozdań finansowych. Zgodnie ze zmianą ustawy o rachunkowości obowiązującą do 1 stycznia 2009 roku, dokonaną ustawą z dnia 18 marca 2008 roku o zmianie ustawy o rachunkowości (Dz. U. nr 63, poz. 393), księgi rachunkowe prowadzi się w siedzibie jednostki, przy czym mogą być one prowadzone na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej poza siedzibą jednostki albo oddziału, w przypadku określonym w art. 13 ust. 2 i 3 oraz w razie powierzenia ich prowadzenia podmiotowi prowadzącemu działalność w zakresie usługowego prowadzenia ksiąg rachunkach art. 11 ust. 1 i 3. W myśl art. 76a ust. 1 ustawy o rachunkowości, w brzmieniu nadanym od dnia 1 stycznia 2009 roku usługowe prowadzenie ksiąg rachunkowych jest działalnością gospodarczą, w rozumieniu przepisów o swobodzie działalności gospodarczej, polegają na świadczeniu usług w zakresie czynności, o których mowa w art. 4 ust. 3 pkt 2 5. Urząd Gminy nie jest podmiotem prowadzącym działalność w zakresie usługowego prowadzenia ksiąg rachunkowych, tak więc od 1 stycznia 2009 roku nie moŜe prowadzić ksiąg rachunkowych swoich jednostek (wyjątek stanowią szkoły zgodnie z postanowieniami ustawy z dnia 7 września 1991 roku o systemie oświaty (tekst
______5 PROTOKÓŁ Z KONTROLI KOMPLEKSOWEJ PRZEPROWADZONEJ W GMINIE ZADZIM Regionalna Izba Obrachunkowa w Łodzi, ul. Zamenhofa 10 90-431 Łód ź, tel. (0-42) 6366896, fax (0-42) 6367424
jednolity z 2004 r., Dz. U. nr 256, poz. 2572 ze zm.). Jednostki te mogą prowadzić księgi rachunkowe w swojej siedzibie, albo mogą zlecić to prowadzenie odpowiednim podmiotom. Ewidencja księgowa szkół była prowadzona odrębnie, natomiast SP ZOZ u w ogóle nie była prowadzona w Urzędzie Gminy w Zadzimiu. Kierownik jednostki powierzył na piśmie Skarbnikowi Gminy obowiązki i odpowiedzialność w zakresie określonym w art. 45 ust. 1 ustawy o finansach publicznych. Na podstawie dokumentacji znajdującej się w aktach osobowych Skarbnika Gminy ustalono, Ŝe spełnia on wymagania wynikające w art. 45 ust. 2 ww. ustawy. Kontroli przestrzegania unormowań kontroli wewnętrznej dokonano na podstawie tych samych dokumentów źródłowych, co w teście dotyczącym konta 201 – rozrachunki z dostawcami i odbiorcami, w dalszej części protokołu. W wyniku kontroli stwierdzono: − wszystkie dokumenty zostały opisane oraz sprawdzone pod względem merytorycznym, formalnym i rachunkowym, − zatwierdzenia do wypłaty dokonywał Wójt, przy kontrasygnacie Skarbnika Gminy lub jego Zastępca, − dla kaŜdego ze sprawdzonych dokumentów finansowo księgowych zostały określone procedury obiegu i kontroli.
Kontrola finansowa wobec jednostek organizacyjnych Ogólne zagadnienia z zakresu kontroli finansowej wobec jednostek organizacyjnych Gminy Zadzim zostały zawarte w: − Instrukcji obiegu i kontroli dowodów księgowych w Urzędzie Gminy w Zadzimiu – stanowiącej załącznik nr 1 do zarządzenia nr 155/IV/06 Wójta Gminy Zadzim z dnia 2 stycznia 2006 roku, − Regulaminie kontroli wewnętrznej wprowadzonej zarządzeniem nr 160/IV/06 Wójta Gminy Zadzim z dnia 3 lutego 2006 roku. W związku z faktem prowadzenia ewidencji księgowej jednostek podległych wspólnie z ewidencją Gminy lub przez pracowników Urzędu Gminy, faktury wystawione zarówno na Gminę Zadzim, jak i na jej jednostki podległe były sprawdzone pod względem merytorycznym, formalnym i rachunkowym przez pracowników Urzędu Gminy lub jednostek podległych. Zatwierdzenia dokumentów do wypłaty, w tym faktur wystawionych na jednostki organizacyjne Gminy, dokonywał Wójt Gminy Zadzim. Biorąc pod uwagę postanowienia obowiązującego w badanym okresie art. 44 ust. 1 ustawy o finansach publicznych, to kierownik jednostki sektora finansów publicznych jest odpowiedzialny za całość gospodarki finansowej, w tym za wykonywanie określonych ustawą obowiązków w zakresie kontroli finansowej. PowyŜsze wskazuje, iŜ kierownicy: jednostek oświatowych, GOPS u i Gminnej Biblioteki Publicznej, nie wykonywali obowiązków w zakresie kontroli finansowej. W myśl postanowień art. 67 ust. 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 1991 roku o zakładach opieki zdrowotnej (tekst jednolity z 2007 r., Dz. U. nr 14, poz. 89 ze zm.) nadzór nad zakładami opieki zdrowotnej sprawuje podmiot, który utworzył zakład, natomiast zgodnie z § 7 ust. 2 w zw. z § 7 ust. 1 rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 18 listopada 1999 roku w sprawie szczegółowych zasad sprawowania nadzoru nad samodzielnymi publicznymi zakładami opieki zdrowotnej i nad jednostkami transportu sanitarnego (Dz. U. nr 94, poz. 1097) – podmiot sprawujący nadzór przeprowadza kontrole okresowe, które są
______6 PROTOKÓŁ Z KONTROLI KOMPLEKSOWEJ PRZEPROWADZONEJ W GMINIE ZADZIM Regionalna Izba Obrachunkowa w Łodzi, ul. Zamenhofa 10 90-431 Łód ź, tel. (0-42) 6366896, fax (0-42) 6367424
podejmowane co najmniej raz w roku. Kontrolujący ustalili, Ŝe Gmina Zadzim nie przeprowadziła Ŝadnej kontroli w latach 2007 2009 w jednostce nadzorowanej Samodzielny Publiczny Zakład Opieki Zdrowotnej w Zadzimiu – czym naruszyła ww. przepisy. W 2009 roku zostało przeprowadzonych 6 kontroli wewnętrznych (dotyczących 5 stanowisk pracy w Urzędzie Gminy i 1 stanowiska pracy GOPS u) w zakresie wykonywania czynności słuŜbowych pod względem merytorycznym i formalnym. Kontrole te nie były przeprowadzane pod względem finansowym. Osoby przeprowadzające czynności kontrolne zostały upowaŜnione do przeprowadzenia kontroli na podstawie zarządzenia nr 106/V/09 Wójta Gminy Zadzim z dnia 1 kwietnia 2009 roku. Załącznikiem do zarządzenia był plan przedmiotowych kontroli na 2009 rok, który został wykonany w całości. Z przeprowadzonych czynności kontrolnych sporządzono protokoły. W latach 2007 i 2008 kontrole wewnętrzne nie były przeprowadzane w badanej jednostce. Testy do kontroli dotyczące wewnętrznych procedur kontroli i realizacji obowiązków organu jst wynikających z ustawy o finansach publicznych stanowią załącznik nr 2 do protokołu kontroli.
5. KONTROLE ZEWN ĘTRZNE
Kontrole przeprowadzone przez RIO Ostatnia kompleksowa kontrola gospodarki finansowej i zamówień publicznych przeprowadzona została w okresie od 28 sierpnia do 28 października 2005 roku przez starszych inspektorów Regionalnej Izby Obrachunkowej w Łodzi: Jerzego Turbińskiego i Andrzeja Kowalczyka.
Kontrole przeprowadzone w zakresie gospodarki finansowej przez inne podmioty - lata 2008 - 2009 W ww. okresie w Urzędzie Gminy w Zadzimiu zostały przeprowadzone następujące kontrole gospodarki finansowej, przez: − Łódzki Urząd Wojewódzki w Łodzi w dniach 27 października – 4 listopada 2008 roku w zakresie prawidłowości wykorzystania dotacji celowych w kwocie 250.000,00 zł pochodzących z rezerwy celowej utworzonej w ustawie budŜetowej na rok 2007 (cz. 84, poz. 4), przekazanych Gminie Zadzim z przeznaczeniem na realizację zadań związanych z usuwaniem skutków klęsk Ŝywiołowych, − Łódzki Urząd Wojewódzki w Łodzi w dniu 23 lutego 2009 roku w zakresie realizacji zadania inwestycyjnego pn.: „Przebudowa i rozbudowa budynku SP ZOZ w Zadzimiu”, − Łódzki Urząd Wojewódzki w Łodzi w dniach 11 marca – 24 marca 2009 roku w zakresie prawidłowości wykorzystania dotacji celowych w kwocie 286.200,00 zł pochodzących z rezerwy celowej utworzonej w ustawie budŜetowej na rok 2008, przekazanych Gminie Zadzim z przeznaczeniem na realizację zadań związanych z usuwaniem skutków klęsk Ŝywiołowych, − NajwyŜszą Izbę Kontroli Delegatura w Łodzi w dniach 20 luty 20 marca 2009 roku w zakresie prawidłowości zwrotu podatku akcyzowego zawartego w cenie oleju napędowego wykorzystywanego do produkcji rolnej, − Łódzki Urząd Wojewódzki w Łodzi w zakresie prawidłowości realizacji zadania inwestycyjnego w ramach Narodowego Programu Przebudowy Dróg Lokalnych (nie określono okresu przeprowadzenia kontroli).
______7 PROTOKÓŁ Z KONTROLI KOMPLEKSOWEJ PRZEPROWADZONEJ W GMINIE ZADZIM Regionalna Izba Obrachunkowa w Łodzi, ul. Zamenhofa 10 90-431 Łód ź, tel. (0-42) 6366896, fax (0-42) 6367424
6. KREDYTY , PO śYCZKI , OBLIGACJE , POR ĘCZENIA , AKCJE I UDZIAŁY
Zaci ągni ęte kredyty i po Ŝyczki - 2008 rok i I półrocze 2009 roku
Na sfinansowanie planowanego deficytu budŜetu jednostki samorządu terytorialnego (art.82 ust.1 pkt 2 ustawy z dnia 30 czerwca 2005 roku o finansach publicznych) Nazwa podmiotu lub Kwota Wysoko ść raty banku Nr umowy z po Ŝyczki lub kredytu i data Przeznaczenie Okres spłaty Uchwała organu udzielaj ącego dnia kredytu jej stanowi ącego kredytu lub (w zł) uruchomienia po Ŝyczki 1 2 3 4 5 6 7 BO Ś S.A. 1905/07/200 2.000.000 Sfinansowanie Ostatni dzie ń 500.000 zł - Uchwała Nr Oddział w Łodzi 8/1245/F/OB deficytu kwartału od marca 04.08.2008 r., XX/112/08 Rady R z dnia bud Ŝetowego w 2009 r. do 500.000 zł - Gminy Zadzim z 01.08.2008 r. 2008 r. i spłat ę 31.12.2016 r. po 08.10.2008 r., dnia 3 lipca wcze śniej 62.500,00 zł 600.000 zł - 2008 r. zaci ągni ętych 27.11.2008 r., zobowi ąza ń 400.000 zł - 29.12.2008 r. Rejonowy Bank 169/2009/M z 2.600.000 Sfinansowanie Ostatni dzie ń Do wysoko ści Uchwała Nr Spółdzielczy w dnia deficytu bud Ŝet. kwartału od marca 1.000.000 zł - XXXII/165/09 Malanowie 25.06.2009 r. w 2009 r. i 2010 r. do 26.06.2009 r. Rady Gminy spłat ę 31.12.2019 r. po Do wysoko ści Zadzim z dnia 6 wcze śniej 65.000,00 zł 1.800.000 zł - maja 2009 r. zaci ągni ętych 30.09.2009 r. zobowi ąza ń Do wysoko ści 2.600.000 zł - 15.12.2009 r. Umowy zostały podpisane ze strony Gminy Zadzim przez Wójta Gminy – Włodzimierza Owczarka oraz kontrasygnowane przez Skarbnika Gminy – Kazimierę Wodzińską. Wymienione uchwały w tabeli w sprawie zaciągnięcia kredytów zostały pozytywnie zaopiniowane przez Regionalną Izbę Obrachunkową w Łodzi. Wpływy rat kredytów zostały zaewidencjonowane po stronie Wn konta 133 i Ma konta 134 – Kredyty bankowe. Syntetyka i analityka konta 134 prowadzona była w systemie komputerowym. Zgodnie z uchwałą budŜetową Gminy Zadzim na rok 2008 nr XV/80/08 Rady Gminy Zadzim z dnia 25 stycznia 2008 roku, deficyt budŜetu gminy został ustalony w wysokości 991.409,00 zł, natomiast w uchwale budŜetowej na 2009 rok nr XXVII/137/08 Rady Gminy Zadzim z dnia 30 grudnia 2008 roku, w wysokości 1.642.483,00 zł. W piśmie z dnia 18 stycznia 2010 roku Kazimiera Wodzińska – Skarbnik Gminy oświadczyła, Ŝe planowany deficyt budŜetu Gminy Zadzim na dzień podjęcia uchwał i zawarcia umów wyszczególnionych w ww. tabeli przedstawiał się następująco: − 3 lipca 2008 roku 991.409,00 zł, − 1 sierpnia 2008 roku 991.409,00 zł, − 6 maja 2009 roku 1.544.599,00 zł, − 25 czerwca 2009 roku 1.544.599,00 zł.
______8 PROTOKÓŁ Z KONTROLI KOMPLEKSOWEJ PRZEPROWADZONEJ W GMINIE ZADZIM Regionalna Izba Obrachunkowa w Łodzi, ul. Zamenhofa 10 90-431 Łód ź, tel. (0-42) 6366896, fax (0-42) 6367424
Kredyty udzielone Gminie Zadzim w 2008 i I połowie 2009 roku, zostały przez nią zaciągnięte na finansowanie deficytu budŜetowego na dany rok i równocześnie na spłatę wcześniej zaciągniętych zobowiązań, bez określenia (w umowach oraz uchwałach) jaka część kredytu została przeznaczona na dany cel, w związku z czym kontrolujący nie mogli się odnieść czy wartość zaciągniętych kredytów była niŜsza czy wyŜsza od planowanego deficytu. Oświadczenie Skarbnika Gminy – Kazimiery Wodzińskiej z dnia 18 stycznia 2010 roku dotyczące wysokości planowanego deficytu, określonego na dzień podjęcia uchwał i zawarcia umów w sprawie zaciągnięcia kredytu i poŜyczki na pokrycie planowanego deficytu budŜetowego i spłaty wcześniej zaciągniętych zobowiązań stanowi załącznik nr 3 do protokołu kontroli. Na spłatę wcześniej zaciągniętych zobowiązań z tytułu emisji papierów wartościowych oraz zaciągniętych poŜyczek i kredytów (art.82 ust.1 pkt 3 ustawy z dnia 30 czerwca 2005 roku o finansach publicznych) W badanym okresie Gmina Zadzim nie zaciągnęła kredytów i poŜyczek na spłatę wcześniej zaciągniętych zobowiązań z tytułu emisji papierów wartościowych, natomiast zaciągnęła kredyty na spłatę wcześniej zaciągniętych zobowiązań łącznie z kredytami na sfinansowanie planowanego deficytu budŜetowego – co zostało opisane wcześniej. Skarbnik Gminy – Kazimiera Wodzińska w piśmie z dnia 18 stycznia 2010 roku potwierdziła niezaciąganie przez Gminę kredytów i poŜyczek na spłatę wcześniej zaciągniętych zobowiązań z tytułu emisji papierów wartościowych w 2008 roku i I połowie 2009 roku. Oświadczenie Skarbnika Gminy – Kazimiery Wodzińskiej w sprawie niezaciągania w 2008 roku i I półroczu 2009 roku kredytów i poŜyczek na spłatę wcześniej zaciągniętych zobowiązań z tytułu emisji papierów wartościowych stanowi załącznik nr 4 do protokołu kontroli.
Na pokrycie występującego w ciągu roku przejściowego deficytu budŜetu jednostki samorządu terytorialnego (art.82 ust.1 pkt 1 ustawy o finansach publicznych) Na podstawie uchwał budŜetowych na 2008 i 2009 rok, Wójt Gminy został upowaŜniony do zaciągania kredytów i poŜyczek krótkoterminowych na pokrycie występującego w ciągu roku deficytu budŜetu do wysokości odpowiednio: 1.000.000,00 zł i 1.700.000,00 zł. W 2008 roku i w I połowie 2009 roku Gmina Zadzim nie zaciągnęła kredytów i poŜyczek na pokrycie występującego w ciągu roku przejściowego deficytu budŜetu jednostki samorządu terytorialnego. PowyŜsze potwierdził Skarbnik Gminy – Kazimiera Wodzińska w piśmie z dnia 18 stycznia 2010 roku. Oświadczenie Skarbnika Gminy – Kazimiery Wodzińskiej w sprawie nie zaciągania w 2008 roku i I półroczu 2009 roku kredytów i poŜyczek na pokrycie występującego w ciągu roku przejściowego deficytu budŜetowego jednostki samorządu terytorialnego stanowi załącznik nr 5 do protokołu kontroli.
Udzielone gwarancje i por ęczenia – 2006 – I półrocze 2009 rok W okresie od 2006 roku do końca I połowy 2009 roku Gmina Zadzim nie udzieliła Ŝadnych gwarancji ani poręczeń, co zostało potwierdzone przez Skarbnika Gminy – Kazimierę Wodzińską w piśmie z dnia 18 stycznia 2010 roku. Oświadczenie Skarbnika Gminy – Kazimiery Wodzińskiej w sprawie nie udzielania Ŝadnych gwarancji ani poręczeń w 2008 roku i I półroczu 2009 roku stanowi załącznik nr 6 do protokołu kontroli.
Wyemitowane papiery warto ściowe W badanym okresie Gmina Zadzim nie emitowała papierów wartościowych. W piśmie z dnia 18 stycznia 2010 roku Skarbnik Gminy – Kazimiera Wodzińska potwierdziła powyŜsze
______9 PROTOKÓŁ Z KONTROLI KOMPLEKSOWEJ PRZEPROWADZONEJ W GMINIE ZADZIM Regionalna Izba Obrachunkowa w Łodzi, ul. Zamenhofa 10 90-431 Łód ź, tel. (0-42) 6366896, fax (0-42) 6367424
Oświadczenie Skarbnika Gminy – Kazimiery Wodzińskiej w sprawie nie wyemitowania papierów wartościowych przez Gminę Zadzim w 2008 roku i I połowie 2009 roku stanowi załącznik nr 7 do protokołu kontroli.
Posiadane akcje i udziały w spółkach prawa handlowego. Wnoszenie i wycena aportów rzeczowych Na dzień 31 grudnia 2008 roku oraz 30 czerwca 2009 roku saldo konta 030 – Długoterminowe aktywa finansowe, stanowiło kwotę 10.000,00 zł, na którą składało się 10 akcji o wartości nominalnej 1.000,00 zł kaŜda Spółki Akcyjnej Łódzkiego Centrum Handlowego „Zjazdowa” w Łodzi. Kontrolującym okazano akt notarialny Rep. A nr 535/2000 z dnia 26 stycznia 2000 roku dotyczący oświadczenia o objęciu ww. akcji. Zarząd Gminy Zadzim został upowaŜniony do nabycia przedmiotowych akcji uchwałą nr X/52/99 Rady Gminy Zadzim z dnia 25 czerwca 1999 roku.
Stan zadłu Ŝenia jednostki samorz ądu terytorialnego – 2008 rok i I połowa 2009 roku Stan zadłuŜenia przedstawiał się następująco: Wyszczególnienie wg tytułów Kwota zadłu Ŝenia na dzie ń Kwota zadłu Ŝenia na dzie ń Lp. dłu Ŝnych 31.12.2008 roku 30.06.2009 roku 1. Kredyty 5.805.089,00 6.297.419,00 2. Po Ŝyczki 114.803,00 75.336,33 3. Przyj ęte depozyty - - 4. Emisja papierów warto ściowych - - 5. Emisja obligacji samorz ądowych - - 6. Zobowi ązania wymagalne - - 7. Zobowi ązania wymagalne z tytułu - - gwarancji i por ęcze ń RAZEM 5.919.892,00 6.372.755,33
PowyŜsze zadłuŜenie wynikało z wcześniej opisanych przy punkcie „Na sfinansowanie planowanego deficytu budŜetu jednostki samorządu terytorialnego” zaciągniętych przez Gminę Zadzim w 2008 i I półroczu 2009 roku kredytów oraz z zaciągniętych kredytów i poŜyczek przed rokiem 2008, które zostały wyszczególnione w załączniku do protokołu. Wykaz zaciągniętych kredytów i poŜyczek przez Gminę Zadzim przed 2008 rokiem stanowi załącznik nr 8 do protokołu kontroli. Rada Gminy do wszystkich zaciągniętych kredytów i poŜyczek przed 2008 rokiem podjęła stosowne uchwały, w których upowaŜniła Wójta Gminy Zadzim do zaciągnięcia tych zobowiązań, zgodnie z art. 60 ust. 2 pkt 1 ustawy z dnia 8 marca 2000 roku o samorządzie gminnym (tekst jednolity z 2001 r., Dz. U. nr 142, poz. 1591 ze zm.). Odnośnie jednego kredytu i dwóch poŜyczek tj.: − kredyt udzielony przez Bank Spółdzielczy w Szadku na kwotę 735.752,00 zł – umowa nr 2/2005 z dnia 04 października 2005 roku, − poŜyczka udzielona przez WFOŚiGW w Łodzi na kwotę 132.797,00 zł – umowa nr 60/OW/P/2006 z dnia 16 sierpnia 2006 roku, − poŜyczka udzielona przez WFOŚiGW w Łodzi na kwotę 120.000,00 zł – umowa nr 121/OA/2006 z dnia 10 października 2006 roku,
______10 PROTOKÓŁ Z KONTROLI KOMPLEKSOWEJ PRZEPROWADZONEJ W GMINIE ZADZIM Regionalna Izba Obrachunkowa w Łodzi, ul. Zamenhofa 10 90-431 Łód ź, tel. (0-42) 6366896, fax (0-42) 6367424
kontrolującym nie okazano opinii regionalnej izby obrachunkowej o moŜliwości spłaty tych zobowiązań, co świadczy o nieprzestrzeganiu postanowień art. 83 ust. 2 ustawy z dnia 30 czerwca 2005 roku o finansach publicznych. Zgodnie z tym przepisem w przypadku ubiegania się przez jednostkę samorządu terytorialnego o udzielenie kredytu lub poŜyczki, organ wykonawczy tej jednostki jest obowiązany uzyskać opinię regionalnej izby obrachunkowej o moŜliwości spłaty kredytu lub poŜyczki. Analogiczne unormowania zostały zawarte w ustawie dnia 26 listopada 1998 roku o finansach publicznych (tekst jednolity z 2003 r., Dz. U. nr 15, poz. 148 ze zm.), gdzie w art. 49 ust. 2 zawarto, iŜ w przypadku ubiegania się przez jednostkę samorządu terytorialnego o udzielenie kredytu lub poŜyczki, regionalna izba obrachunkowa, na wniosek jednostki samorządu terytorialnego, wydaje opinię o moŜliwości spłaty kredytu lub poŜyczki. Organ wykonawczy nie wystąpił w ogóle o wydanie ww. opinii odnośnie tych poŜyczek. Stan zadłuŜenia przedstawiony w powyŜszym zestawieniu był zgodny z danymi zawartymi w sprawozdaniu Rb Z sporządzonym za okres od początku roku do 31 grudnia 2008 roku, jak równieŜ z per saldami kont 134 i 260, na których to kontach prowadzona była ewidencja odpowiednio kredytów i poŜyczek, w rozbiciu na poszczególnych kredyto i poŜyczkodawców. Podczas analizy ewidencji księgowej oraz przeliczania wysokości spłat rat wszystkich kredytów kontrolujący stwierdzili, Ŝe na dzień 31 grudnia 2008 roku i 30 czerwca 2009 roku, w trakcie spłat rat kredytu udzielonego przez Bank Millennium w Warszawie o/Łódź na podstawie umowy z dnia 11 października 2004 roku nr 01/EFRWP/04 zawartej na kwotę 459.198,00 zł, wystąpiła na koncie 134 nadwyŜka spłacanego zobowiązania w wysokości 1.836,00 zł. Kontrolujący nie ustalali momentu i przyczyny powstania tej nadwyŜki. W sprawozdaniach Rb Z za ww. okresy uwzględniono per salda konta 134 pomimo tego, Ŝe w obu tych okresach kwota 1.836,00 zł stanowiła naleŜność, a nie zobowiązanie. Tak więc przedmiotowe sprawozdania nie wykazywały faktycznej kwoty zobowiązań Gminy Zadzim w tych okresach o tą kwotę, co naruszyło postanowienia § 9 ust. 1 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 27 czerwca 2006 roku w sprawie sprawozdawczości budŜetowej (Dz. U. nr 115, poz. 781 ze zm.). W dniu 17 listopada 2009 roku Bank przekazał kwotę 1.836,00 zł na rachunek Urzędu. W piśmie z dnia 14 stycznia 2010 roku Kazimiera Wodzińska – Skarbnik Gminy wyjaśniła, Ŝe w rozmowie telefonicznej w październiku 2009 roku z pracownikiem Banku została poinformowana o pozostałości środków pienięŜnych na rachunku bankowym, który został utworzony do spłaty przedmiotowego kredytu. W dniu 19 października 2009 roku został wypełniony wniosek o zwrot środków i zamknięcie rachunku. Wyjaśnienie Skarbnika Gminy – Kazimiery Wodzińskiej w sprawie zwrotu środków w kwocie 1.836,00 zł przez Bank Millenium Łódź stanowi załącznik nr 9 do protokołu kontroli. Na koncie analitycznym 260 2 na koniec badanych okresów widnieją salda w wysokości 38.003,00 zł po stronie Ma. Kwota ta dotyczyła umowy poŜyczki zawartej z WFOŚiGW nr 174/OA/P/2004 w dniu 22 września 2004 roku. Kontrolującym okazano pismo nr WF 4735/OA/137 04/06 z dnia 28 lipca 2006 roku, w którym Zastępca Prezesa WFOŚiGW w Łodzi poinformował Wójta Gminy Zadzim o umorzeniu w wysokości 38.003,00 zł poŜyczki udzielonej Gminie na podstawie ww. umowy. Warunkiem umorzenia było: przeznaczenie całości umorzonej kwoty poŜyczki na zadanie: „Budowa kolektora sanitarnego wraz z przyłączeniami w miejscowości Zadzim” oraz zawarcie z WFOŚiGW umowy umorzeniowej, a następnie złoŜenie w WFOŚiGW w Łodzi faktur potwierdzających uruchomianie środków z umorzenia na ww. cel nie później niŜ w terminie do dnia 31 października 2006 roku.
______11 PROTOKÓŁ Z KONTROLI KOMPLEKSOWEJ PRZEPROWADZONEJ W GMINIE ZADZIM Regionalna Izba Obrachunkowa w Łodzi, ul. Zamenhofa 10 90-431 Łód ź, tel. (0-42) 6366896, fax (0-42) 6367424
Kontrolującym okazano dokumenty potwierdzające spełnienie ww. warunków w tym, umowę nr U06046/04174 o umorzenie z dnia 8 sierpnia 2006 roku zawartą pomiędzy Gminą Zadzim a WFOŚiGW w Łodzi, w sprawie umorzenia poŜyczki – umowa nr 174/OA/P/2004 – w kwocie 38.003,00 zł. Kwota ta zastała wyksięgowana z konta 260 2 dopiero w dniu 1 października 2009 roku, czyli ponad 3 lata później niŜ powinna. Tak późne wyksięgowanie umorzonej poŜyczki świadczy o prowadzeniu ewidencji księgowej w sposób nierzetelny i błędny, tj. niezgodnie z art. 24 ust. 2 i 3 w związku z art. 24 ust. 1 ustawy o rachunkowości. Jednocześnie spowodowało to zawyŜenie wysokości wykazanych zobowiązań w ww. sprawozdaniach, co świadczy sporządzeniu ww. sprawozdań Rb Z nieprawidłowo pod względem merytorycznym czym naruszono postanowienia § 9 ust. 1 rozporządzenia Ministra Finansów w sprawie sprawozdawczości budŜetowej. Akta kontroli strony nr 1 13.
Stan zadłuŜenia na dzień 31 grudnia 2008 roku. Na stan zadłuŜenia na dzień 31 grudnia 2008 roku złoŜyły się kwoty poŜyczki i kredytów pozostające do spłaty w wysokości 5.919.892,00 zł, (z czego poŜyczka w wysokości 114.803,00 zł i kredyty w wysokości 5.805.089,00 zł) – zgodnie ze sprawozdaniem Rb Z. Zestawienia przedstawiające stany zadłuŜenia na: 31 grudnia 2008 roku oraz 30 czerwca 2009 roku stanowią załącznik nr 10 do protokołu kontroli. Biorąc pod uwagę kwotę wykonanych dochodów w 2008 roku – 13.116.522,46 zł (sprawozdanie Rb 27S od początku roku do 31 grudnia 2008 roku) oraz wysokość zobowiązań na koniec 2008 roku – 5.919.892,00 zł, wskaźnik zadłuŜenia na dzień 31 grudnia 2008 roku kształtował się na poziomie 45,13 % a więc relacja, o której mowa w art. 170 ust. 1 ustawy o finansach publicznych została zachowana. Zgodnie z uchwałą budŜetową łączna kwota planowanych do spłaty w 2008 roku rat kredytów i poŜyczek oraz odsetek od tych kredytów i poŜyczki, ustalona została w łącznej wysokości 1.419.153,00 zł (w tym odsetki – 243.200,00 zł). Biorąc pod uwagę relację kwoty planowanej do spłaty do planowanych dochodów (10.303.114,00 zł) wskaźnik zadłuŜenia wyniósł 13,77%, w związku, z czym wskaźnik zadłuŜenia wynikający z art. 169 ust. 1 ustawy o finansach publicznych nie przekroczył 15% planowanych na dany rok budŜetowy dochodów jednostki samorządu terytorialnego.
Stan zadłuŜenia na dzień 30 czerwca 2009 roku Na stan zadłuŜenia na dzień 30 czerwca 2009 roku złoŜyły się kwoty poŜyczki i kredytów pozostające do spłaty w wysokości 6.372.755,33 zł, (z czego poŜyczka w wysokości 75.336,33 zł i kredyty w wysokości 6.297.419,00 zł) – zgodnie ze sprawozdaniem Rb Z. Biorąc pod uwagę kwotę planowanych dochodów na 2009 rok – 11.840.218,00 zł oraz wysokość zobowiązań wykazanych w Rb Z na koniec I półrocza 2009 roku – 6.372.755,33 zł, wskaźnik zadłuŜenia na dzień 30 czerwca 2009 roku kształtował się na poziomie 53,82%, a więc relacja, o której mowa w art. 170 ust. 2 ustawy o finansach publicznych została zachowana. Zgodnie z uchwałą budŜetową łączna kwota planowanych do spłaty w 2009 roku rat kredytów i poŜyczek oraz odsetek od tych kredytów i poŜyczki, ustalona została w łącznej wysokości 1.477.560,00 zł (w tym odsetki – 442.820,00 zł). Biorąc pod uwagę relację kwoty planowanej do spłaty do planowanych dochodów (11.840.218,00 zł) wskaźnik zadłuŜenia wyniósł 12,48%, w związku, z czym wskaźnik zadłuŜenia wynikający z art. 169 ust. 1 ustawy o finansach publicznych nie przekroczył 15% planowanych na dany rok budŜetowy dochodów jednostki samorządu terytorialnego.
______12 PROTOKÓŁ Z KONTROLI KOMPLEKSOWEJ PRZEPROWADZONEJ W GMINIE ZADZIM Regionalna Izba Obrachunkowa w Łodzi, ul. Zamenhofa 10 90-431 Łód ź, tel. (0-42) 6366896, fax (0-42) 6367424
Gmina Zadzim nie zaciągnęła kredytów i poŜyczek, które nie podlegałyby wliczeniu do limitu zadłuŜenia.
Spłata zaci ągni ętych zobowi ąza ń - w szczególno ści z tytułu kredytów i po Ŝyczek Kontroli poddano spłatę rat oraz odsetek od zaciągniętych zobowiązań z tytułu kredytów i poŜyczki przypadających do spłaty w 2008 roku i w I połowie 2009 roku – nie stwierdzono aby badana jednostka poniosła wydatki związane z nieterminowym regulowaniem rat i odsetek od zaciągniętych kredytów i poŜyczek. Zestawienie przedstawiające terminowość spłacania w 2008 roku i I w połowie 2009 roku rat i odsetek od zaciągniętych kredytów i poŜyczki przez Gminę Zadzim stanowi załącznik nr 11 do protokołu kontroli. W uchwale budŜetowej na 2008 rok limit spłat rat poŜyczek i kredytów został ustalony w wysokości 1.175.953,00 zł, a odsetek od tych zobowiązań w wysokości 231.200,00 zł. Wysokość zabezpieczonych środków na spłatę odsetek w 2008 roku została zwiększona o kwotę 56.000,00 zł (do kwoty 287.200,00 zł) na podstawie uchwały nr XXVII/141/08 Rady Gminy Zadzim z dnia 30 grudnia 2008 roku. Na 2009 rok zostały określone limity w uchwale budŜetowej w wysokościach odpowiednio: 1.034.740,00 zł i 442.820,00 zł. Łącznie w 2008 roku Gmina Zadzim dokonała spłat rat zaciągniętych kredytów i poŜyczki w wysokości 1.175.953,00 zł, a odsetek w wysokości 287.131,82 zł (razem 1.463.084,82 zł). Natomiast w I połowie 2009 roku dokonała spłat rat od kredytów i poŜyczek w wysokości 547.136,67 zł, a odsetki w wysokości 163.926,18 zł (razem 711.062,85 zł). Zgodnie z kartą wydatków prowadzoną dla działu 757 – Obsługa długu publicznego, rozdziału 75702 Obsługa papierów wartościowych, kredytów i poŜyczek jednostek samorządu terytorialnego, § 8070 Odsetki i dyskonto od skarbowych papierów wartościowych, kredytów i poŜyczek oraz innych instrumentów finansowych, związanych z obsługą długu krajowego, w 2008 roku jednostka wydatkowała łącznie kwotę 287.131,82 zł, a w I połowie 2009 roku kwotę 163.926,18 zł. Gmina Zadzim nie przekroczyła wysokości zabezpieczonych środków na spłatę odsetek od zaciągniętych kredytów i poŜyczek w 2008 roku. Ewidencja księgowa spłaty zaciągniętych kredytów i poŜyczki była prowadzona na kontach, odpowiednio 134 – Kredyty bankowe i 260 – Zobowiązania finansowe, w korespondencji z kontem 133, natomiast spłata odsetek od tych zobowiązań ewidencjonowana była na kontach Wn 400 – Koszty według rodzaju i Ma 130 – Rachunki bieŜące jednostek budŜetowych. Dokonywanie ewidencji spłaty odsetek od kredytów i poŜyczek na koncie 400 było niezgodne z postanowieniami rozporządzenia Ministra Finansów w sprawie szczególnych zasad rachunkowości oraz planów kont dla budŜetu państwa, budŜetów jednostek samorządu terytorialnego oraz niektórych jednostek sektora finansów publicznych (Dz. U. nr 142, poz. 1020 ze zm.). Prawidłowo ewidencja ta prowadzona powinna być na kontach Wn 750 – Przychody i koszty finansowe i Ma 130.
______13 PROTOKÓŁ Z KONTROLI KOMPLEKSOWEJ PRZEPROWADZONEJ W GMINIE ZADZIM Regionalna Izba Obrachunkowa w Łodzi, ul. Zamenhofa 10 90-431 Łód ź, tel. (0-42) 6366896, fax (0-42) 6367424
III. EWIDENCJA KSI ĘGOWA. SPRAWOZDAWCZO ŚĆ .
1. OPIS PRZYJ ĘTYCH ZASAD RACHUNKOWO ŚCI . ZABEZPIECZENIE DANYCH PRZETWARZANYCH W SYSTEMACH INFORMATYCZNYCH .
Zasady rachunkowości dla Urzędu Gminy w Zadzimiu zostały wprowadzone następującymi zarządzeniami Wójta Gminy Zadzim: a) nr 154/IV/06 z dnia 2 stycznia 2006 roku: − załącznik nr 1 – Zakładowy plan kont dla budŜetu Gminy Zadzim, − załącznik nr 2 – Zakładowy plan kont dla jednostki budŜetowej w Urzędzie Gminy w Zadzimiu, b) nr 155/IV/06 z dnia 2 stycznia 2006 roku: − załącznik nr 1 – Instrukcja obiegu i kontroli dowodów księgowych w Urzędzie Gminy w Zadzimiu, − załącznik nr 2 – Instrukcja w sprawie ewidencji i poborów podatków i opłat w Urzędzie Gminy w Zadzimiu, − załącznik nr 3 – Instrukcja w sprawie gospodarki kasowej w Urzędzie Gminy w Zadzimiu, c) nr 159/IV/06 z dnia 3 lutego 2006 roku – Instrukcja dotycząca sposobu prowadzenia ksiąg rachunkowych oraz systemu słuŜącego ochronie danych osobowych i ich zbiorów, d) nr 73/V/08 z dnia 1 sierpnia 2008 roku w sprawie zmian zarządzenia w sprawie przyjęcia zasad (polityki) rachunkowości w Urzędzie Gminy w Zadzimiu. W powyŜszych regulacjach zawarte zostały zasady rachunkowości, które odpowiadają wymogom określonym w art. 10 ust. 1 pkt 3 lit b i c oraz w art. 10 ust.1 pkt 4 ustawy o rachunkowości. Nie określono natomiast: roku obrotowego i wchodzących w jego skład okresów sprawozdawczych, metod wyceny aktywów i pasywów oraz ustalania wyniku finansowego, jak równieŜ przyjętych zasad klasyfikacji zdarzeń odnośnie zakładowego planu kont Urzędu, co było niezgodne z art. 10 ust. 1 pkt 1 i 2 oraz art. 10 ust. 1 pkt 3 lit. a ww. ustawy. W zakładowym planie kont dla jednostek i zakładów budŜetowych oraz funduszy celowych Urzędu Gminy w Zadzimiu w zakresie przyjętych zasad klasyfikacji zdarzeń na poszczególnych kontach polityka rachunkowości odnosi się do załącznika nr 2 do rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 18 grudnia 2001 roku w sprawie szczególnych zasad rachunkowości oraz planów kont dla budŜetu państwa, budŜetu jednostek samorządu terytorialnego oraz niektórych jednostek sektora finansów publicznych (Dz. U. nr 153, poz. 1752, Dz. U. nr 128, poz. 1069). Art. 10 ust. 1 pkt 3 lit a ustawy o rachunkowości wymaga posiadanie przez jednostkę dokumentacji opisującej przyjęte przez nią zasady rachunkowości, w tym zasady klasyfikacji zdarzeń na poszczególnych kontach. Tak więc naleŜy stwierdzić, Ŝe w Urzędzie Gminy w Zadzimiu nie zostały określone sposoby prowadzenia ksiąg rachunkowych w zakresie zasad klasyfikacji zdarzeń na poszczególnych kontach, czym naruszono postanowienia art. 10 ust. 1 pkt 3 lit a ww. ustawy. NaleŜy zauwaŜyć, Ŝe wyŜej przytoczone rozporządzenie przestało obowiązywać z dniem 30 czerwca 2006 roku, jak równieŜ nie zawiera takich kont jak 021, 022, 130 1 i innych, które
______14 PROTOKÓŁ Z KONTROLI KOMPLEKSOWEJ PRZEPROWADZONEJ W GMINIE ZADZIM Regionalna Izba Obrachunkowa w Łodzi, ul. Zamenhofa 10 90-431 Łód ź, tel. (0-42) 6366896, fax (0-42) 6367424
zostały wskazane w zakładowym planie kont jako konta syntetyczne – co dodatkowo wskazuje na niedostosowanie się do art. 10 ust. 1 pkt 3 lit a ww. ustawy. W zakładowym planie kont dla Urzędu Gminy w Zadzimiu jako konta syntetyczne wykazano m.in. konta: 020 – Wartości niematerialne i prawne, 021 – Podstawowe wartości niematerialne i prawne, 022 Pozostałe wartości niematerialne i prawne, 130 1, 130 2, 130 3, 135 1, 135 2, 135 3 i wiele tego typu innych kont – z podaniem tylko ich nazwy. W dalszej części zakładowego planu kont zawarto „wykaz kont syntetycznych, do których naleŜy prowadzić ewidencję analityczną”, gdzie krótko opisano przy niektórych kontach zasady prowadzenia ich analityki. Opisy te pokrywały się w stosunku do niektórych kont wskazanych jako konta syntetyczne w pierwszej części zakładowego planu kont, natomiast do niektórych kont np.: z zespołu 1, nie wskazano aby w ogóle prowadzona była do nich analityka. PowyŜsze wskazuje na nierzetelne sporządzenie zakładowego planu kont dla Urzędu Gminy w Zadzimiu, w tym na nieścisłości w określeniu, które konta są syntetyczne, a które analityczne. Zgodnie z danymi zawartymi w Instrukcji dotyczącej sposobu prowadzenia ksiąg rachunkowych oraz systemu przetwarzania danych i ich zbiorów, ewidencja księgowa w Urzędzie Gminy prowadzona jest w oparciu o następujące programy komputerowe: − BudŜet WIN – księgowość budŜetowa z planowaniem – od 1 stycznia 2003 roku, − Podatki WIN – system wymiaru podatków lokalnych od osób fizycznych – od 1 stycznia 2006 roku, − KSGZOB WIN – system księgowości podatków i opłat – od 1 stycznia 2006 roku, − JGU WIN – system wymiaru podatku od nieruchomości dla osób prawnych wraz z księgowością podatkową – od 1 stycznia 2006 roku, − AUTA WIN – system wymiaru podatków od środków transportowych wraz z księgowością podatkową – od 1 stycznia 2006 roku, − PŁACE WIN – system kadrowo płacowy – od 1 stycznia 2006 roku, − KASA WIN – system księgowości kasy Urzędu – od 1 stycznia 2006 roku, − PRZELEWY – program drukujący przelewy bankowe oraz prowadzący ich rejestrację – od 1 kwietnia 2001 roku, − ŚRODKI TRWAŁE WIN – od 1 stycznia 2006 roku – faktycznie ewidencja księgowa środków trwałych nie była prowadzona przy uŜyciu tego programu, tylko ręcznie. Zgodnie z art. 9 ustawy o rachunkowości, księgi rachunkowe były prowadzone w języku polskim i w walucie polskiej.
2. URZ ĄDZENIA KSI ĘGOWE
W Urzędzie Gminy w Zadzimiu księgi rachunkowe prowadzone w większości w systemie komputerowym składały się z: − dziennika, − księgi głównej, − ksiąg pomocniczych – analityka do konta 011 i 071 była prowadzona ręcznie, − zestawień: obrotów i sald kont księgi głównej oraz sald kont ksiąg pomocniczych, − wykazu składników aktywów i pasywów oraz zestawienia zmian w funduszu jednostki,
______15 PROTOKÓŁ Z KONTROLI KOMPLEKSOWEJ PRZEPROWADZONEJ W GMINIE ZADZIM Regionalna Izba Obrachunkowa w Łodzi, ul. Zamenhofa 10 90-431 Łód ź, tel. (0-42) 6366896, fax (0-42) 6367424
co było zgodne z art. 13 ust. 1 ustawy o rachunkowości. Kontroli poddano prawidłowość dokonywania zapisów księgowych w księdze głównej i dzienniku na próbie dokumentów źródłowych i ewidencji księgowej ujętych pod wyciągiem bankowym z dnia 21 maja 2009 roku nr 103 (nr księgowy wyciągu 278) od nr pozycji 4220 do nr 4240. W wyniku analizy tych dokumentów stwierdzono następujące nieprawidłowości: − wszystkie poddane kontroli zapisy księgowe nie zawierały daty dowodu, jeŜeli róŜniła się ona od daty dokonania operacji, co było niezgodne z art. 23 ust. 2 pkt 2 ustawy o rachunkowości, − ewidencji księgowej dokumentów źródłowych dokonywano pod datą wykonania przelewu, mimo iŜ data wpływu do Urzędu dokumentów była wcześniejsza, co świadczy o niesystematycznym prowadzeniu ewidencji księgowej, o czym mowa w art. 24 ust. 4 pkt 2 i art. 15 ust. 1 ustawy o rachunkowości, − Ŝadna z operacji, która tego wymagała nie została ewidencjonowana na koncie 201, co było niezgodne z zakładowym planem kont oraz rozporządzeniem Ministra Finansów w sprawie szczególnych zasad rachunkowości oraz planów kont dla budŜetu państwa, budŜetów jednostek samorządu terytorialnego oraz niektórych jednostek sektora finansów publicznych. Ewidencji dokonywano bezpośrednio w koszty – konto 400, − zapisy w dzienniku i na kontach księgi głównej nie były powiązane ze sobą w sposób umoŜliwiający ich sprawdzenie, natomiast udokumentowanie zapisów nie pozwalało na identyfikację dowodów i sposobu ich zapisania w księgach rachunkowych na wszystkich etapach przetwarzania danych, czym naruszono art. 23 ust. 4 i art. 24 ust. 4 pkt 1 ww. ustawy. Wszystkie dowody księgowe posiadały nadane numery ewidencyjne, które nie były w jakikolwiek sposób wykorzystane w ewidencji księgowej. Odrębne numery ewidencyjne były nadawane na wyciągach bankowych i tylko po nich była moŜliwość powiązania dziennika z księgą główną, jednak poszczególne operacje naleŜało wyszukiwać po ich wartościach. Zestawienie dotyczące prawidłowości stosowania urządzeń księgowych sporządzone na podstawie próby dokumentów poddanych szczegółowej kontroli stanowi załącznik nr 12 do protokołu kontroli. Kontroli poddano pojedyncze, losowo wybrane operacje finansowe, pod kątem prawidłowości ich ewidencjonowania, tj.: a) wpłata podatku od nieruchomości na rachunek bankowy Urzędu ewidencja podatku prowadzona była w sposób następujący: Wn 130 Rachunek bieŜący jednostek budŜetowych w korespondencji z kontem 221 – NaleŜności z tytułu dochodów budŜetowych po stronie Ma, b) wpływ dotacji celowej w dniu 18 lutego 2009 roku na rachunek bankowy Gminy Zadzim wpłynęła dotacja celowa z Łódzkiego Urzędu Wojewódzkiego w Łodzi w wysokości 5.206,00 zł. Dotację zaewidencjonowano na kontach: Wn 133 – Rachunek budŜetu i Ma 901 – Dochody budŜetu. Przekazanie dotacji do Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej nastąpiło w dniu 19 lutego 2009 roku, co zostało zaewidencjonowane na kontach: Wn 223 – Rozliczenie wydatków budŜetowych i Ma 133, c) wpływ w grudniu subwencji oświatowej na styczeń roku następnego w dniu 22 grudnia 2008 roku wpłynęła na rachunek bankowy Gminy subwencja oświatowa z Ministerstwa Finansów w wysokości 283.281,00 zł. Ewidencji dokonano na kontach: Wn 133 i Ma 909 Rozliczenia międzyokresowe. Przeksięgowania subwencji dokonano na
______16 PROTOKÓŁ Z KONTROLI KOMPLEKSOWEJ PRZEPROWADZONEJ W GMINIE ZADZIM Regionalna Izba Obrachunkowa w Łodzi, ul. Zamenhofa 10 90-431 Łód ź, tel. (0-42) 6366896, fax (0-42) 6367424
dochody budŜetu Gminy w roku następnym po stronie Wn konta 909 Rozliczenia międzyokresowe i po stronie Ma konta 901, d) zapłata faktury za roboty związane z realizacją inwestycji – w dniu 26 sierpnia 2008 roku została wystawiona faktura nr 132/D/2008 przez firmę Włodan Andrzej Włodarczyk, Cecylia Włodarczyk S.J., na kwotę 193.379,67 zł brutto, za modernizację drogi dojazdowej do gruntów rolnych w miejscowości Bratków. Ewidencji dokonano na kontach: Wn 080 Inwestycje (środki trwałe w budowie) i Ma 130. Przeniesienie wartości zrealizowanego zadania ujęto na kontach Wn 011 Środki trwałe i Ma 080. Inwestycja ta nie została ujęta na kontach 810 – Dotacje budŜetowe oraz środki z budŜetu na inwestycje i Ma 800 – Fundusz jednostki, co było niezgodne z rozporządzeniem Ministra Finansów w sprawie szczególnych zasad rachunkowości oraz planów kont dla budŜetu państwa, budŜetów jednostek samorządu terytorialnego oraz niektórych jednostek sektora finansów publicznych. Zgodnie z protokołem odbioru z dnia 27 sierpnia 2008 roku droga w tym dniu została przekazania do eksploatacji, a pomimo tego ujęcia na koncie 011, na podstawie dokumentu OT, dokonano w dniu 31 grudnia 2008 roku, co spowodowało naruszenie postanowień art. 16d ust. 2 ustawy z dnia 15 lutego 1992 roku o podatku dochodowym od osób prawnych (tekst jednolity z 2000 r., Dz. U. nr 54, poz. 654 ze zm.), w myśl którego składniki majątku, o których mowa w art. 16a 16c, wprowadza się do ewidencji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych zgodnie z art. 9 ust. 1, najpóźniej w miesiącu przekazania ich do uŜywania. Późniejszy termin wprowadzenia uznaje się za ujawnienie środka trwałego lub wartości niematerialnej i prawnej, o których mowa w art. 16h ust. 1 pkt 4. Ewidencja na koncie 080 odnośnie wszystkich inwestycji dróg gminy była prowadzona na jednym koncie analitycznym, co było niezgodne zarówno z zakładowym planem kont, jak i z ww. rozporządzeniem. We wspomnianych regulacjach zawarto wymóg prowadzenia ewidencji analitycznej konta 080 wg poszczególnych zadań inwestycyjnych wykazując ponoszone koszty w celu skalkulowania ceny nabycia lub wytworzenia poszczególnych środków trwałych. Do wartości środka trwałego nie zostały wliczone koszty poniesione na wykonanie dokumentacji technicznej przebudowy drogi – 6.100,00 zł brutto i koszty związane z usługą pełnienia funkcji inspektora nadzoru budowlanego – 3.170,16 zł (razem: 9.270,16 zł), co było niezgodne z art. 16g ust. 3 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, w myśl którego za cenę nabycia uwaŜa się kwotę naleŜną zbywcy, powiększoną o koszty związane z zakupem naliczone do dnia przekazania środka trwałego lub wartości niematerialnej i prawnej do uŜywania, a w szczególności o koszty transportu, załadunku i wyładunku, ubezpieczenia w drodze, montaŜu, instalacji i uruchomienia programów oraz systemów komputerowych, opłat notarialnych, skarbowych i innych, odsetek, prowizji (…).
3. SPRAWOZDAWCZO ŚĆ I BILANS JEDNOSTKI . ZGODNO ŚĆ DANYCH WYKAZYWANYCH W SPRAWOZDANIACH BUD śETOWYCH Z EWIDENCJ Ą KSI ĘGOW Ą
Sprawdzono prawidłowość sporządzenia niŜej wymienionych sprawozdań: 1. Rb 27S – sprawozdanie z wykonania planu dochodów budŜetowych jednostki samorządu terytorialnego za okres od początku roku do dnia 31 grudnia 2007 roku i 31 grudnia 2008 roku,
______17 PROTOKÓŁ Z KONTROLI KOMPLEKSOWEJ PRZEPROWADZONEJ W GMINIE ZADZIM Regionalna Izba Obrachunkowa w Łodzi, ul. Zamenhofa 10 90-431 Łód ź, tel. (0-42) 6366896, fax (0-42) 6367424
2. Rb 28S – sprawozdanie z wykonania planu wydatków budŜetowych jednostki samorządu terytorialnego za okres od początku roku do dnia 31 grudnia 2008 roku, 3. Rb Z – sprawozdanie o stanie zobowiązań jednostki samorządu terytorialnego za okres od początku roku do dnia 31 grudnia 2008 roku, 4. Rb NDS – sprawozdanie o nadwyŜce/deficycie jednostki samorządu terytorialnego za okres od początku roku do dnia 31 grudnia 2008 roku, 5. Rb ST – sprawozdanie o stanie środków na rachunkach bankowych jednostki samorządu terytorialnego na koniec 2008 roku. Sprawozdania zostały podpisane przez Skarbnika Gminy oraz Wójta Gminy lub Sekretarza Gminy. Sekretarz Gminy posiadał stosowne upowaŜnienie do zatwierdzania sprawozdań budŜetowych. Rb 27S Dochody wykazane w sprawozdaniach Rb 27S za 2007 i 2008 rok odpowiadały sumie sald kont: 901 – Dochody budŜetu i 907 – Dochody z funduszy pomocowych. W zakresie rocznych sprawozdań: skutki obniŜenia górnych stawek podatków, skutki udzielonych ulg i zwolnień wynikające z uchwał gminy oraz skutki finansowe decyzji wydanych przez Wójta na podstawie Ordynacji podatkowej dla poszczególnych podatków wykazane zostały odrębnie, zarówno w 2007, jak i w 2008 roku. Ustalono, iŜ w przypadku finansowych skutków decyzji wydanych przez Wójta Gminy w oparciu o Ordynację podatkową, równieŜ dla poszczególnych podatków, wyodrębniono oddzielnie kwoty powstałe z tytułu umorzenia zaległości podatkowych oraz kwoty rozłoŜenia na raty i odroczenia terminu płatności. PowyŜsze było zgodne z zapisem zawartym w § 3 ust. 1 pkt 10 i 11 załącznika nr 34 – Instrukcja sporządzania sprawozdań budŜetowych w zakresie budŜetów jednostek samorządu terytorialnego do rozporządzenia Ministra Finansów w sprawie sprawozdawczości budŜetowej. Wpływy z podatku rolnego i podatku od nieruchomości od osób fizycznych, pobierane w formie łącznego zobowiązania pienięŜnego, wykazane zostały w Rb 27S za 2007 i 2008 rok w kwotach odrębnych dla poszczególnych podatków, co było zgodne z § 3 ust. 1 pkt 6 załącznika nr 34 ww. Instrukcji. Kontrolujący ustalili, Ŝe wpłaty dokonywane w formie łącznego zobowiązania podatkowego były rozksięgowywane na poszczególne podatki. Rb 28S Wydatki wykazane w sprawozdaniu Rb 28S za 2008 rok odpowiadały kwotom wykazanym w ewidencji księgowej kont: 902 – Wydatki budŜetu + 908 – Wydatki z funduszy pomocowych. Na dzień 31 grudnia 2008 roku Gmina posiadała zobowiązania ogółem w wysokości 89.121,54 zł. Nie zostały wykazane Ŝadne zobowiązania wymagalne oraz wydatki niewygasające. Na podstawie kart wydatków niŜej wymienionych działów, rozdziałów i paragrafów klasyfikacji budŜetowej dokonano porównania kwot wydatkowanych, wykazanych w ewidencji księgowej z danymi wykazanymi w sprawozdaniu Rb 28S: 010/01009/2630, 010/01095/4440, 750/75011/4300, 750/75011/4410, 750/75023/4440, 750/75023/4740 754/75405/6170, 754/75414/4210, 852/85219/4440 i 921/92116/4740. W wyniku kontroli nie stwierdzono nieprawidłowości. Rb Z Zgodnie ze sprawozdaniem Rb Z za okres od początku roku do dnia 31 grudnia 2008 roku kontrolowana jednostka posiadała zobowiązania, wg tytułów dłuŜnych wynikających z zaciągniętych kredytów i poŜyczki, w łącznej wysokości 5.919.892,00 zł. Kwota ta była zgodna z sumą sald wykazanych po stronie Ma na kontach: 134 – Kredyty bankowe – 5.805.089,00 zł i 260 – Zobowiązania finansowe – 114.803,00 zł.
______18 PROTOKÓŁ Z KONTROLI KOMPLEKSOWEJ PRZEPROWADZONEJ W GMINIE ZADZIM Regionalna Izba Obrachunkowa w Łodzi, ul. Zamenhofa 10 90-431 Łód ź, tel. (0-42) 6366896, fax (0-42) 6367424
W sprawozdaniu nie zostały wykazane Ŝadne zobowiązania wymagalne oraz zobowiązania wynikające z zawartych umów o terminie płatności za okres dłuŜszy niŜ 6 miesięcy przypadających w latach następnych. Prawidłowość zawartych danych w sprawozdaniu Rb Z za 2008 rok została szczegółowo opisana przy temacie „Kredyty, poŜyczki, obligacje, poręczenia, akcje i udziały”. Rb NDS W wyniku porównania danych zawartych w sprawozdaniu Rb NDS ze sprawozdaniami Rb 28S i Rb 27S za 2008 rok stwierdzono:
- kwoty dochodów wykazane w sprawozdaniu Rb NDS w kolumnach „Plan (po zmianach)” i „Wykonanie” odpowiadały kwotom wykazanym w kolumnach „Plan (po zmianach)” i „Dochody wykonane (wpływy minus zwroty)” w sprawozdaniu Rb 27S, co było zgodne z § 10 ust. 1 pkt 1 ppkt a załącznika nr 34 ww. Instrukcji, − kwoty wydatków wykazane w sprawozdaniu Rb NDS w kolumnie „Plan (po zmianach)” i „Wykonanie” odpowiadały kwotom wykazanym w kolumnie „Plan (po zmianach)” i „Wydatki wykonane” w sprawozdaniu Rb 28S, co było zgodne z § 10 ust. 1 pkt 2 załącznika nr 34 ww. Instrukcji. Ustalono równieŜ, iŜ: − wykazana nadwyŜka stanowiła róŜnicę pomiędzy dochodami a wydatkami, co było zgodne z § 10 ust. 1 pkt 3 załącznika nr 34 ww. Instrukcji. Wartość ta była zgodna z wartością wykazaną w bilansie organu za 2008 rok w pozycji II.1 NadwyŜka (+) lub niedobór ( ) wykonania budŜetu, − kwota wykazana w pkt D „Finansowanie” w kolumnie „Wykonanie” sprawozdania Rb NDS stanowiła róŜnicę pomiędzy przychodami ogółem a rozchodami ogółem, co było zgodne z § 10 ust. 1 pkt 4 załącznika nr 34 ww. Instrukcji, − kwota wykazana w pkt D21 – spłaty kredytów i poŜyczek, odpowiadała sumie kwot z przelewów spłaconych rat poŜyczek i kredytów. Rb ST Stan środków na rachunku budŜetu jednostki samorządu terytorialnego (wiersz I sprawozdania) wykazany w rocznym sprawozdaniu Rb ST na koniec 2008 roku wyniósł kwotę 438.495,21 zł. Wykazany stan środków finansowych był zgodny z danymi i wykazanymi w bilansie organu za 2008 rok w pozycji „Środki pienięŜne” oraz saldem kont 133. Stan dotacji i subwencji przekazanych w grudniu na styczeń następnego roku wynikał z salda konta 909 – Rozliczenia okresowe, tj.: 283.281,00 zł, natomiast stan środków niewykorzystanych dotacji stanowił wartość 63.546,08 zł, co było zgodne z saldem konta 224. Nie wykazano Ŝadnych kwot w pozycjach: stan środków na rachunkach wydatków budŜetowych i stan środków funduszy pomocowych, co było zgodne z danymi wykazanymi w zestawieniu obrotów i sald za 2008 rok.
Bilans z wykonania budŜetu za 2008 rok Prawidłowość wykazania danych w bilansie sprawdzono na podstawie bilansu sporządzonego na dzień 31 grudnia 2008 roku, który został podpisany przez Skarbnika Gminy – Kazimierę Wodzińską i Sekretarza Gminy – Czesława Pędzik (który posiadał stosowne upowaŜnienie), oraz na podstawie ewidencji księgowej (zestawienia obrotów i sald kont budŜetu) za rok 2008.
______19 PROTOKÓŁ Z KONTROLI KOMPLEKSOWEJ PRZEPROWADZONEJ W GMINIE ZADZIM Regionalna Izba Obrachunkowa w Łodzi, ul. Zamenhofa 10 90-431 Łód ź, tel. (0-42) 6366896, fax (0-42) 6367424
Porównanie danych zawartych w bilansie z wykonania budŜetu za 2008 rok Gminy Zadzim z zestawieniem obrotów i sald stanowi załącznik nr 13 do protokołu kontroli. W wyniku analizy ww. dokumentów stwierdzono m.in.: − na koncie 140 – Inne środki pienięŜne ewidencjonowano środki pienięŜne, które faktycznie były naleŜnościami. Środki takie powinny być ujmowane na kontach rozrachunkowych – zespołu drugiego, − w pozycji bilansu „Fundusze pomocowe (bez poz. 1.4)” oraz w pozycji „Skumulowana nadwyŜka lub niedobór na zasobach budŜetu (+, )” wykazano w częściach saldo konta 960 Skumulowana nadwyŜka lub niedobór na zasobach budŜetu. Prawidłowo w pozycji „Fundusze pomocowe (bez poz. 14)” powinno zostać wykazane saldo Ma konta 967, a w pozycji „Skumulowana nadwyŜka lub niedobór na zasadach budŜetu (+, )” saldo konta 960. Wartość wykazanych środków pienięŜnych w bilansie była zgodna z potwierdzeniami sald na dzień 31 grudnia 2008 roku. Akta Kontroli strony nr 14 17
Bilans Urzędu Gminy za 2008 rok Według „Bilansu jednostki budŜetowej” sporządzonego dla Urzędu Gminy w Zadzimiu jako jednostki na dzień 31 grudnia 2008 roku, który został podpisany przez Skarbnika Gminy – Kazimierę Wodzińską i Sekretarza Gminy – Czesława Pędzik (który posiadał stosowne upowaŜnienie), stan aktywów i pasywów stanowił kwotę 15.408.507,37 zł. Prawidłowość sporządzenia bilansu jednostki sprawdzono na podstawie tego bilansu oraz zestawienia obrotów i sald. Porównanie danych zawartych w bilansie jednostki za 2008 rok Urzędu Gminy w Zadzimiu z zestawieniem obrotów i sald stanowi załącznik nr 14 do protokółu kontroli. Wartość Fundusz jednostki wykazana w ww. bilansie była zgodna z Zestawieniem zmian w funduszu jednostki sporządzonym na koniec 2008 roku. Stwierdzono równieŜ zgodność wykazanego zysku w bilansie z Rachunkiem zysków i strat na dzień 31 grudnia 2008 roku. Sprawdzenia prawidłowości wykazania w bilansie wartości niematerialnych i prawnych oraz środków trwałych dokonano na podstawie zestawienia zbiorczego umorzenia środków trwałych na dzień 31 grudnia 2008 roku i zestawienia umorzenia wartości niematerialnych i prawnych. Wspomniana tabela umorzeniowa do konta 011 prowadzona była w rozbiciu na poszczególne działy klasyfikacji budŜetowej, a kaŜdy dział składał się z grup klasyfikacji środków trwałych (łącznie z grupą 0, od której nie było liczone umorzenie). W związku z faktem prowadzenia analityki konta 011 tylko w ksiąŜkach środków trwałych (bez rozbicia na poszczególne grupy w ewidencji komputerowej), z naruszeniem art. 24 ustawy o rachunkowości, tj. nierzetelnie, błędnie, niesprawdzalnie i niebieŜąco, kontrolujący sprawdzenia prawidłowości wykazania danych w bilansie dokonali na podstawie tabel umorzeniowych. Nieprawidłowości i uchybienia dotyczące prowadzenia ewidencji na koncie 011 zostały opisane w dalszej części protokołu przy temacie „Ewidencja majątku gminy. Inwentaryzacja”. Łączna wartość umorzenia środków trwałych wykazana w zbiorczej tabeli umorzeniowej była zgodna z ewidencją księgową kont 071 prowadzoną odrębnie dla Urzędu, Oświaty i GOPS u. Brak było natomiast zgodności pomiędzy zbiorczą tabelą umorzeniową a szczegółowymi tabelami umorzeniowymi w odniesieniu do ustalenia posiadanych środków trwałych – co zostało opisane poniŜej podczas szczegółowej analizy posiadanych środków transportowych przez Urząd Gminy oraz jednostki podległe. W szczegółowych tabelach umorzeniowych występowały błędy rachunkowe, jak
______20 PROTOKÓŁ Z KONTROLI KOMPLEKSOWEJ PRZEPROWADZONEJ W GMINIE ZADZIM Regionalna Izba Obrachunkowa w Łodzi, ul. Zamenhofa 10 90-431 Łód ź, tel. (0-42) 6366896, fax (0-42) 6367424
na przykład: błędnie podsumowano umorzenia działu 801, czy nieprawidłowo zsumowano wartości grupy 7 w tabeli dotyczącej działu 754. Wartość środków trwałych w cenie nabycia lub zakupu wykazana w zbiorczej tabeli umorzeniowej tj. 28.555.968,39 zł, na podstawie której wykazano środki trwałe w bilansie, była niezgodna z sumą sald po stronie Ma kont 011 wykazanych w zestawieniach obrotów i sald poszczególnych jednostek na koniec 2008 roku tj. łącznie 28.491.866,12 zł. RóŜnica stanowi wartość 64.102,27 zł. Tak więc naleŜy stwierdzić, Ŝe wartości ujęte w bilansie odnośnie środków trwałych zostały wykazane niezgodnie z ewidencją księgową. Wskazane nieprawidłowości, chociaŜby błędy rachunkowe, sugerują iŜ suma aktywów i pasywów nie powinny być ze sobą zgodne, a pomimo tego wskazują tą samą wartość 15.408.507,37 zł. śaneta Kujawa – podinspektor ds. księgowości budŜetowej szkół i GOPS w piśmie z dnia 14 stycznia 2010 roku wyjaśniła, Ŝe tabele umorzeniowe za 2008 rok sporządzone zostały na podstawie tabel umorzeniowych za rok 2007. Dane zawarte w tabelach umorzeniowych za 2008 rok nie zostały uprzednio uzgodnione i zaktualizowane według danych zawartych ewidencji księgowej. Wyjaśnienie śanety Kujawy – podinspektora ds. księgowości budŜetowej szkół i GOPS z dnia 14 stycznia 2010 roku w sprawie sposobu sporządzenia tabel umorzeniowych za 2008 rok stanowi załącznik nr 15 do protokołu kontroli. Grunty Łączna wartość gruntów wykazana w zbiorczej tabeli umorzeniowej oraz w ewidencji analitycznej środków trwałych wynosiła wartość 95.517,00 zł, tj. zgodnie z danymi wykazanymi w bilansie. Z ksiąg środków trwałych nie jest moŜliwe ustalenie, jakie grunty posiadała Gmina, z uwagi iŜ zapisy w niej prowadzone zawierały tylko określenia np.: „grunty”, „grunty pod OSP”, „grunty pozostałe”, „grunty wysypisko”, z podaniem wartości początkowej i w kilku przypadkach wskazaniem zmian tej wartości. W ewidencji nie wyszczególniono poszczególnych działek z określeniem ich wartości, powierzchni, daty nabycia lub zbycia, tak więc nie było moŜliwe na podstawie tej ewidencji ustalenie wartości początkowej poszczególnych działek, czym naruszono postanowienia rozporządzenia Ministra Finansów w sprawie szczególnych zasad rachunkowości oraz planów kont dla budŜetu państwa, budŜetów jednostek samorządu terytorialnego oraz niektórych jednostek sektora finansów publicznych. Zgodnie z informacją o stanie mienia komunalnego, stanowiącego załącznik do projektu budŜetu na 2009 roku, Gmina posiadała na dzień 31 października 2008 roku 97 działek o powierzchni łącznej 46,9382 ha. W związku z nierzetelnym prowadzeniem analitycznej ewidencji księgowej gruntów, kontrolujący nie mieli moŜliwości porównania danych zawartych w informacji o stanie mienia komunalnego z ewidencja księgową. Na prośbę kontrolujących BoŜena Krajewska – podinspektor ds. planowania przestrzennego, wydawania zezwoleń i mienia komunalnego sporządziła zestawienia zbytych gruntów przez Gminę Zadzim w 2008 i 2009 roku. Z zestawień tych wynika, Ŝe w 2008 roku sprzedano następujące działki o nr: − 319/1 w Iwonie