Printo Buletini
Total Page:16
File Type:pdf, Size:1020Kb
BULETINI SHKENCOR REALD AKADEMIA E STUDIMEVE TË Numër 5, Vëllimi 1, 2017, ISSN 2411-5592 APLIKUARA “REALD” BULETINI SHKENCOR “REALD” 1 ISSN 2310-6719 Numër 2 Volumi 2, 2014 BULETINI SHKENCOR REALD AKADEMIA E STUDIMEVE TË Numër 5, Vëllimi 1, 2017, ISSN 2411-5592 APLIKUARA “REALD” 2 BULETINI SHKENCOR REALD AKADEMIA E STUDIMEVE TË Numër 5, Vëllimi 1, 2017, ISSN 2411-5592 APLIKUARA “REALD” AKADEMIA E STUDIMEVE TË APLIKUARA “REALD” BULETINI SHKENCOR “REALD” Numër 5, Vëllimi 1, 2017 ISSN 2411-5592 3 Dr. Niazi XHAFERAJ MSc. Suela KORETA ISSN 2310-6719 Numër 2 Volumi 2, 2014 BULETINI SHKENCOR REALD AKADEMIA E STUDIMEVE TË Numër 5, Vëllimi 1, 2017, ISSN 2411-5592 APLIKUARA “REALD” Buletini Shkencor REALD AKADEMIA E STUDIMEVE TË APLIKUARA “REALD” Numër 5 Vëllimi 1, 2017 ISSN 2411-5592 Kryeredaktor Dr. Përparim FAKAJ Redaktor letrar Dr. Niazi XHAFERAJ MSc. Suela KORETA Redaktore e gjuhës angleze: PHD. Ledina MERKAJ Editor: MSc. Kleodora SULEJMANI MSc. Erinda SHAHAJ Bordi shkencor Prof. Dr. Petrit Kotori (Kryetar) Prof. Dr. Sabit Brokaj (Anëtar) Prof. Dr. Spiro Caushi (Anëtar) Prof. Dr. Yllka Stramarko (Bilushi) (Anëtare) Prof. Dr. Bilal Shkurtaj (Anëtar) Prof. As. Dr. Sotiraq Vangjeli (Anëtar) Prof. As. Dr. Ёngjëll Liçaj (Anëtar) Prof. As. Dr. Vitori Hasani (Anëtare) Prof. As. Dr. Dudi Suli (Anëtare) Dr. Mirko Perano (Itali) (Anëtar) Dr. Rafaelo Ferrato (Itali) (Anëtar) Dr. Dafina Nazaj (Anëtare) Dr. Përparim Fakaj (Anëtar) Dr. Niazi Xhaferi (Anëtar) Dr. Emin Kuzumi (Anëtar) Dr. Adelina Skënderi (Anëtare) Dr. Artan Xhaferaj (Anëtar) Buletini shkencor / Akademia e Studimeve të Aplikuara “Reald” 4 BULETINI SHKENCOR REALD AKADEMIA E STUDIMEVE TË Numër 5, Vëllimi 1, 2017, ISSN 2411-5592 APLIKUARA “REALD” INFORMACION Buletini Shkencor “Reald” boton punime shkencore të stafit akademik të Kolegjit Universitar “Reald” dhe punime origjinale të studiuesve të tjerë, brenda dhe jashtë vendit. Punimet pranohen nga të gjitha fushat. Ato duhen të jenë të redaktuara mirë, pa gabime drejtshkrimore e pikësimi dhe me abstrakt në shqip e anglisht. 1 Cdo punim duhet të përmbajë gjetje e përvoja të reja në fushën përkatëse, përfundimet ose rekomandimet dhe literaturën e përdorur. Autorët mbajnë përgjegjësi të plotë për cdo lloj plagjiature dhe për gabimet gramatikore në shqip e anglisht. Ata duhet t’i ruajnë të dhënat eksperimentale dhe t’ia paraqesin Bordit botues, nëse u kërkohen. Shkrimi duhet të jetë i qartë, i kuptueshëm, konciz dhe korrekt nga ana gjuhësore. Rëndësia e botimit të buletinit 2 herë në vit qëndron në dhënien e mundësisë për të gjithë kërkuesit akademikë që jo vetëm të bëjnë të njohura gjetjet më të reja në fushat përkatëse të tyre, por edhe në përditësimin në kohë të gjetjeve të mëparshme. Të gjithë autorët e interesuar për të botuar në Buletinin Shkencor të Akademisë së Studimeve të Aplikuara “Reald”, Vlorë mund të na kontaktojnë në adresën email: universitetireald@yahoo. com 1 Figurat, tabelat dhe diçiturat duhet të jenë brenda formatit 23x16 me përmasat më të vogla të mundshme për t’u lexuar. 5 ISSN 2310-6719 Numër 2 Volumi 2, 2014 BULETINI SHKENCOR REALD AKADEMIA E STUDIMEVE TË Numër 5, Vëllimi 1, 2017, ISSN 2411-5592 APLIKUARA “REALD” 6 BULETINI SHKENCOR REALD AKADEMIA E STUDIMEVE TË Numër 5, Vëllimi 1, 2017, ISSN 2411-5592 APLIKUARA “REALD” PËrmbajtja KORRELACIONI KLINIK DHE RADIOLOGJIK I MOLAREVE TE TRETE MANDIBULARE TE IMPAKTUAR 11 Erion SHEHU DMD, DDS, H. C, Prof. Asoc. Gafur SHTINO, Prof. Asoc. Merita BARDHOSHI, Estela HALIMI DMD, DDS, Ilir SHEHU DMD, DDS, Tenie SHEHU DMD, DDS Vlera E TESTIMIT TË aviditetit TË toxoplaZMËS DHE citomegalovirusit TEK gratË shtatZËNA KUR antitrupat respektiv ANTI-IGG DHE ANTI-IGM REZultojnË POZITIVË 18 MSc. Seljana Lekaj KortikotomitË ortodontike: protokollet KLINIKE DHE SHQyrtimi I literatures 24 Erion SHEHU DMD, DDS, H. C, Olja TANELLARI DMD, DDS, Prof. Asoc. Celjana TOTI, Prof. Dr. Spiro CAUSHI, Dr. Sci. Edlira DEDJA Strategjia DHE BAZat farmakologjike TË trajtimit TË Diabeti Mellitus 34 Msc. Lejdi Fetahu PASQyrimi I EMËrtimeve TË pathjeshta NË fjalorË TË SHQipes 41 Dr. Përparim Fakaj ROLI I TURIZMIT NË rritjen ekonomike DHE sfidat E ZHVILLIMIT 47 Dr. Dafina Nazaj VËSHTRIM historik MBI TË drejtat DHE LIRITË themelore TË NJERIUT 52 Msc. Lorela Shatri, MSc. Orgent Nazaj, MSc. Juliana Çupa ANALIZA PUSHOVER NË NDËrtesa 60 Msc. Eng Bledar Shatri STRESI PRINDËror TEK NËnat E FËMIJËVE ME VONESË mendore 68 Msc. Klodjana Memeti MBI krijimtarinË E MITRUSH KUTELIT DHE DISA veçori TË saj 76 Msc. Suela Koretaj Agroindustria DHE roli I saj NË rritjen ekonomike NË GJIRIN E VlorËs 80 Dr. Dafina Nazaj Arritje DHE VËSHTIRËSI NË PUNËN ME KLASA kolektive NË ARSIMIN 9-vjeçar 86 Msc. Saimir Xhaferaj, Msc. Morena Breshanaj SISTEMI I RI ARSIMOR DHE rikthimi I rolit TË matematikËS E shkencave TË natyrËS NË ZGJIDHJEN E problemeve SOCIAL-ekonomike 89 Msc. Alma Golemaj, Msc. Aurora Shehaj 7 ISSN 2310-6719 Numër 2 Volumi 2, 2014 BULETINI SHKENCOR REALD AKADEMIA E STUDIMEVE TË Numër 5, Vëllimi 1, 2017, ISSN 2411-5592 APLIKUARA “REALD” Vijat DHE SIPËrfaQet 92 Msc. Brikena Sika Kardinaliteti I grupoideve DHE fraksionet egjiptiane 98 Msc. Morena Breshanaj, Universiteti “Ismail Qemali”, Vlore Msc . Elda Lamce, Universiteti “Ismail Qemali”, Vlore Msc . Brikena Sika, Universiteti “Ismail Qemali”, Vlore Raporti MIDIS ELEMENTËVE dialektorË DHE NORMËS standarde TË SHQIPES NË GJUHËN E veprave TË Petro Markos 103 MSc. Julian Fakaj ROLI I drejtuesit PËR KRIJIMIN E NJË KLIME TË SHËNDOSHË pedagogjike NË shkollË 108 MSc. Valentina Fakaj, MSc. Suela Koreta, MSc. Julian Fakaj Martin Camaj DHE letËRSIA BASHËkohore SHQIPE 113 Msc. Sonila Nazëri MËSIMI I GJUHËS amtare DHE TË folurit NË moshat E vogla 121 Msc. Ana Boçi, Msc. Kozeta Sinjari PUNA E MËSUESES PËR PËrvetËSIMIN E LEKSIKUT NGA parashkollorËt 125 Msc. Valentina Fakaj GJUHA SHQIPE RRËNJA E FORMIMIT GJUHËSOR evropian. (Alfabeti fonetik EGJIPTIAN & STELA E LEMNOS) 130 Çlirim Hoxha, studiues, shkrimtar dhe gazetar Specifikat E metodËS SË PUNËS ME grupe 138 Msc. Elena Fyraj ELEMENTË TË etnografisË SË TË folurit NË POEMËN “Hanko HALLA”TË ALI Asllanit 145 Msc. Sonila Caushi 8 BULETINI SHKENCOR REALD AKADEMIA E STUDIMEVE TË Numër 5, Vëllimi 1, 2017, ISSN 2411-5592 APLIKUARA “REALD” 9 ISSN 2310-6719 Numër 2 Volumi 2, 2014 BULETINI SHKENCOR REALD AKADEMIA E STUDIMEVE TË Numër 5, Vëllimi 1, 2017, ISSN 2411-5592 APLIKUARA “REALD” 10 BULETINI SHKENCOR REALD AKADEMIA E STUDIMEVE TË Numër 5, Vëllimi 1, 2017, ISSN 2411-5592 APLIKUARA “REALD” SEKSIONI I SHKENCAVE MJEKËSORE Korrelacioni klinik dhe radiologjik i molareve te trete mandibulare te impaktuar Erion SHEHU DMD, DDS, H. C, Prof. Asoc. Gafur SHTINO, Prof. Asoc. Merita BARDHOSHI, Estela HALIMI DMD, DDS, Ilir SHEHU DMD, DDS, Tenie SHEHU DMD, DDS Abstract Abstrakt Introduction: tooth extraction is one of the most Hyrje: Ekstraktimi i dhëmbëve është një nga praktikat common procedures in dentistry. Careful analysis of the më të zakonshme në stomatologji. Ashtu si të gjitha situation and a correct preoperative planning, evaluating procedurat kirurgjike, edhe më e thjeshta kërkon analiza indications and contraindications, is needed in all the të kujdeseshme të rasteve dhe planifikim preoperativ të cases. saktë. The aim: of this study is to evaluate the role of radiographic Qellimi i studimit: eshte qe te vleresoje rolin e examinations in diagnosis and surgery planning of lower ekzaminimit radiografik ne diagnozen dhe planifikimin third molar extraction. operator te ekstraksionit te molarit te trete mandibular. Materials and methods: review of literature. Materiale dhe metoda: rishikim i literatures. Results: in our daily clinical practice it is quite common Rezultate: Ekstraksioni dentar është një nga praktikat to find impacted lower third molars, a condition that më të zakonshme në stomatologji dhe si të gjitha can lead to an intimate relation with noble anatomical procedurat kirurgjikale kërkon analizë të kujdeseshme structures. Radiographic examinations are useful in the të rastit dhe një planifikim të duhur pre-operator, diagnosis and subsequently in the surgery planning and vlerësimin e indikacioneve dhe kunderindikacioneve. Në must submit to principle of justification and optimization. praktikën e përditshme klinike është mjaft e zakonshme Intraoral radiography and orthopantomography hardly hasja e disodontiazis (impaktimi)të molarëve të tretë permit to evaluate the buccal or lingual position of të poshtëm, një kondicion klinik që mund të çojë në the inferior alveolar nerve so to better predict the risk marrëdhënie me struktura anatomike te rendesishme. of complications. There are some radiographic signs Ekzaminimet me rreze X, te cilat ndihmojne për that suggest the necessity to perform a more accurate diagnostikimin dhe planifikimin pasues të kirurgjisë, radiographic examination that provides a three- duhet të ndjekin gjithmonë parimin e justifikimit dhe dimensional view of the images. The three-dimensional optimizimit. Radiografia intraorale dhe panoramografia radiographic techniques, by means of sagittal, frontal and vështirë të mundësojne vlerësimin e sakte te pozitës axial views, are used to determine anatomical location, bukale apo linguale të NAI(nervit alveolar inferior ) dhe proximity, and possible contact of the third molar with the për të parashikuar me siguri rrezikun e komplikimeve mandibular canal. The advent of Cone Beam Computed të mundshme. Ekzistojnë elemente radiografikë që Tomography (CBCT) has reduced the equipment cost sugjerojnë nevojën për të kryer një ekzaminim me rreze but above all the radiation exposure for the