9 non-fictie l nd Gulliver vrijdag 1 februari 2019

In vijftig jaar veranderen de ideeën over landinrichting en bosaanleg behoorlijk. non-fictie • Roel Sikkema beeld de jong luchtfotografie

Het Horsterwold in de Flevopolder doet Zweeds aan. Zweedse bossen in de Flevopolder

‘Als je in Zweden vanaf de bergen meer rendabel om kleine akkers goed te be- Een van de boeiendste verhalen is die over bos- gegaan. Als dat wel was gebeurd, zouden de naar beneden kijkt, zie je precies werken. Terwijl in de Wieringermeer de stan- bouw in de polders. In de eerste polders, de herten via een natuurlijk terrein gemakkelijk daardkavel een formaat van 250 bij 800 meter Wieringermeer en de Noordoostpolder werden van de Oostvaardersplassen naar de Veluwe en hetzelfde als wat hier is aangelegd. had, werd dat in Zuidelijk Flevoland 500 bij de bossen alleen aangelegd op schrale zand- omgekeerd kunnen gaan. Het Horsterwold doet niet onder 1700 meter. Dat bleek vaak een maatje te grond. Ook in Oostelijk Flevoland gebeurde dat. Interessant zijn de nieuwste ontwikkelingen. In groot, in veel gevallen zijn van twee kavels drie Maar in Zuidelijk Flevoland werd het Horster- de buurt van Almere wordt de strikte functie- voor dat soort oerbossen.’ kavels gemaakt. wold – het grootste loofbos van West-Europa! scheiding tussen landbouw, natuur en woning- Dit alles heeft natuurlijk ook zijn invloed op – op kostbare landbouwgrond aangelegd. Om bouw losgelaten. In het stadsdeel Oosterwold het landschap. Zuidelijk Flevoland oogt veel kritiek daarop te voorkomen werd eerst een worden huizen en bedrijven in een parkland- Als je dit leest, wrijf je je ogen even uit. Zou soort ‘ring’ ingepland. Daardoor kon min of schap neergezet. Door het gebied komt een het? Dat rechttoe rechtaan bos vol hoge popu- meer ongezien later het binnenste deel van het slingerende natuurzone, op de plek waar vroe- lieren net zo mooi als een Zweeds bos? Toch bos worden aangelegd. Een daarvan, de zoge- ger het riviertje de Eem stroomde waarvan de heeft de man van dit citaat recht van spreken. Het Horsterwold naamde Stille Kern, zou een ondoordringbaar resten in de ondergrond nog zichtbaar zijn. Hij heeft een Nederlandse vader en een Zweed- oerbos moeten worden, maar is nu wel toegan- De groene horizon laat zo zien dat vijftig jaar se moeder en was jarenlang boswachter van was lange tijd een kelijk geworden voor wandelaars en fietsers. menselijk ingrijpen kan leiden tot een boeiend het Horsterwold: Jan-Erik Kuypers. En ja, het In Oostelijk Flevoland werden vooral langwer- landschap waarvan vooral buitenlandse bezoe- Horsterwold was lange tijd een saai productie- saai productiebos. pige bossen langs de oostrand van de polder kers terecht onder de indruk zijn. ■ bos. Maar intussen is er veel veranderd. Op een aangelegd. Dat zorgde voor die ‘groene horizon’ luchtfoto lijkt de Stille Vallei in het Horster- in de titel van het boek. In Zuidelijk Flevoland wold inderdaad een beetje Zweden in het klein. opener dan de Noordoostpolder. Ten minste in kwamen grotere bossen, naast het Horsterwold Het citaat is afkomstig uit De groene horizon, het centrale, agrarische gedeelte. Want juist dit vooral in de buurt van Almere. een mooi uitgevoerd boek over het landschap deel van de polder is aan de noordwest- en van de Flevopolder. Voor de duidelijkheid, het zuidoostkant afgesloten door grote natuurge- gaat alleen om Oostelijk en Zuidelijk Flevoland. bieden. functiescheiding De andere IJsselmeerpolders – de Wieringer- De nieuwe benadering, waarbij minder van bo- meer en de Noordoostpolder – worden zijde- venaf wordt geregeld, leidt zo nu en dan tot lings wel vermeld, maar daar gaat het boek niet bosbouw flinke botsingen rond belanghebbenden. Dat is echt over. De ondertitel spreekt niet voor niets Het boek is geschreven door diverse deskundi- vooral te zien bij de ontwikkeling van de Oost- over ‘vijftig jaar’, in 1968 werd begonnen met gen die ieder een deel van het verhaal vertel- vaardersplassen. Denk maar aan de discussies de aanleg van bossen en de verdere inrichting len. Daaruit blijkt dat de ontwerpprincipes over het afschieten van honderden edelherten. van het landschap in Oostelijk Flevoland dat in steeds veranderden. Soms was er ook sprake Wat als min of meer vrije natuur was bedoeld 1957 was drooggevallen. van rijksdiensten die tegen elkaar in werkten: is in werkelijkheid een natuurpark geworden naar aanleiding van enerzijds van ambtenaren die alles zo precies waar het wild zich te sterk kan voortplanten. De groene horizon. Vijftig mogelijk wilden plannen tegenover mensen Een hek verhindert dat de herten ook naar an- jaar bouwen aan het land- ondoordringbaar oerbos die juist een voorzichtige aanpak voorstonden dere delen van het land kunnen gaan. Het is schap van de Flevopolder In vijftig jaar veranderen ideeën over landin- waarbij in de loop van de tijd nog veel kon ver- jammer dat het plan voor het Oosterwold – een Harma Horlings en Anita Blom richting en bosaanleg. In de loop van de jaren anderen. Uiteindelijk kreeg de laatste benade- water – en bosrijke zone tussen de Oostvaar- (red.). Uitg. Thoth, Bussum was het door mechanisatie in de landbouw niet ring de overhand. dersplassen en het Horsterwold – niet is door- 2018. 192 blz. € 29,95