Ulvik herad

TRAFIKKSIKRINGSPLAN

Kommunedelplan 2003-2012

FØREORD

Det er lagt opp til at alle kommunar i Deltakarar i arbeidsgruppa for Hordaland skal utarbeida ein eigen trafikksikringsplanane har vore: trafikksikringsplan innan 2001, jf vedtak i Hordaland fylkesting 17.2.1998. Ein Elin Øystese Kjerland, Granvin herad, godkjent trafikksikringsplan vil vera repr. for born og unge føresetnad for løyvingar til ”Aksjon Lars Kvamme, rektor Granvin herad skulevegmidlar”. Hilde Gunn Stenseth, Granvin herad Asbjørn Helleve, Granvin herad, Planutvalet i Ulvik vedtok å setja i gang Jorunn Nestås/Knut Endre Folkedal, arbeid med trafikksikringsplan i møte Granvin herad, leiar i hovudutvalet 30.8.2000 etter nye retningsliner og signal Jon Olav Heggseth, lensmann i Ulvik og frå sentrale styresmakter. Det er arbeidd Granvin / ordførar i Ulvik herad med planen hausten 2000 og våren 2001 i (Audun Høyland lensmann i siste del av nært samarbeid med Granvin herad. Dette Ulvik sitt planarbeid) for å få ei brei og god tilnærming til Gunnlaug Lekve, Ulvik herad, repr. for trafikksikring i distriktet vårt, men og av born og unge omsyn til effektiv ressursbruk og sparte Paul Amundsen, Ulvik herad kostnader for begge herada. Ein har Kåre Aldal, Statens vegvesen samarbeidd om felles møteverksemd, Nils Torbjørn Sperrevik, Statens vegvesen konsulentbruk, synfaringar med meir . Voss og Hardanger distrikt Kvart herad har utarbeidd sin eigen plan Arne Aase, Trygg Trafikk der føreliggjande rapport er Ulvik herad Olav Lofthus, Norconsult, Vestnorsk sin trafikksikringsplan med status som Plangruppe. kommunedelplan jf.. Plan- og bygningsloven. Torbjørg Austrud, Ulvik herad, har arbeidd med ferdigstilling av planen for Det viktigaste med trafikksikringsplanen, politisk handsaming frå mai 2003. er at han skal samanfatte og oppsummera problema med ulukker og utryggleik i Ulvik og vera eit handlingsretta verktøy Trafikksikringsplanen for Ulvik er med prioriterte tiltak for korleis ein vil vedteken i Ulvik heradstyre 5.nov.2003, satse på trafikktryggleik i gjeldande sak 71/03. planperiode.

Vestnorsk plangruppe, Norconsult Bergen, Ulvik, 14.11.2003 har vore konsulent for prosjektet. Torbjørg Austrud – plan-og miljørettleiar Arbeidet vart for Ulvik herad sin del lagt på is ein periode, men starta opp att våren 2003..

INNHALD

Føreord Innhald 1. Innleiing 1.1 Lokale problem og samfunnsproblem 1.2 Kvifor trafikksikringsplan 1.3 Planstatus og oppfølging 1.4 Om innhaldet i planen 2. Visjon, mål og satsingsområde 2.1 Visjon 2.2 Hovudmål 2.3 Satsingsområde 2.4 Fysiske tiltak 2.5 Opplæring og informasjon 2.6 Planlegging, opplæring og kontroll 3. Kort om Ulvik herad 3.1 Ålment 3.2 Busetting og folketal 3.3 Næringsliv 3.4 Vegnett og vegstandard 3.5 Trafikkmønster 3.6 Køyrety i Ulvik pr 1.1.2000 3.7 Skule, skuleskyss, barnehage 3.8 Trafikksikringsarbeidet i dag 4. Utryggleik 5. Ikkje-fysisk trafikksikring 5.1 Ålment 5.2 Opplæring og informasjon 5.3 Planlegging, forvaltning og kontroll 6. Oppsummering og tiltak 6.1 Kvar er det skoen trykkjer? 6.2 Tiltak 6.3 Prioriteringskriteria 6.4 Ikkje-fysiske tiltak 6.5 Fysiske tiltak riks- og fylkesvegar 6.6 Fysiske tiltak kommunale vegar 6.7 Strakstiltak riks- og fylkesvegar 6.8 Strakstiltak kommunale vegar

VEDLEGG 7. Grunnlag og problemanalyse 8. Kart over personskadeulukker 1995-1999 9. Trafikkopplæring i Ulvik barnehage

11.. IINNLEIING

”Det gode liv” i Ulvik med fjord, fjell og vakker natur… Me må også arbeida for at fråvær av trafikkulykker og utryggleik i ennå større grad skal verta ein av kvalitetane ved å bu i Ulvik!

1.1 Lokalt problem og samfunnsproblem

Ei og ei vert mange… Årleg vert godt over 11.000 menneske skadde eller drepne i trafikken her i landet. Me høyrer nesten kvar dag i nyheitene om enkeltulukker som har kravd menneskeliv. Nyleg kom det fram at den positive utviklinga med færre dødsulukker i 1999, no har snudd og at ein i år 2000 hadde i alt 339 trafikkdrepne i Noreg. 18 av desse omkom i Hordaland. Dette er enkeltulukker med store, tragiske følgjer for dei det gjeld og deira næraste.

Slike statistikkar har dei fleste likevel vanskeleg for å ta inn over seg. Tala får ikkje same merksemd som store ulukker med mange omkomne. Her i Ulvik går det heldigvis i regelen ei stund mellom kvar trafikkulukke der nokon vert alvorleg skadde eller drepne. Men, me må likevel minna oss om at ei einaste alvorleg ulukke er ei for mykje! Me har ikkje lov å gøyma oss bak haldningar om at "dette gjeld ikkje oss" eller "ein må berre akseptera at trafikkulukker skjer".

Det nyttar… Det kan virka motlaust å ta fatt på eit problem der det kjennest som om det som skjer er heilt tilfeldig. Etter at ulukka har skjedd, er det ofte lett å gjera seg tankar om korleis ho kunne ha vore unngått. Neste ulukke har likevel ein tendens til å skje der ein minst kunne venta det… Ein må likevel berre akseptera at trafikksikring er å famla litt i blinde, der ein kanskje ikkje kan sjå målbare resultat med det same, og der ein til og med kan rekna med å sjå enkelte tilbakesteg. For ikkje å svartmale for mykje, er det likevel viktig å hugsa at historia dei siste

19.11.03 21:14 1-11

tretti åra har vist at ulukkes- og skaderisikoen i trafikken gradvis er senka. Dette kan knytast både til faktorar som sikrare køyrety, vegutforming, og til anna systematisk arbeid med trafikksikring. Som på mange andre felt viser utviklinga at tolmodig, langsiktig arbeid kastar av seg. Det er difor ingen grunn til å la apati og stille aksept hindra oss i å ta aktivt tak i problema. Det er dei enkelte ulukkene lokalt som vert summert opp til eit stort problem for landet. Det er ”våre” ulukker i Ulvik me fyrst og fremst kan gjera noko med. Om enn litt i blinde, må me sørgja for å famla i rett retning.

Nasjonalt satsingsområde Trafikksikring må skje lokalt, der ulukkene er, der folk bur og ferdast og kjenner seg utrygge. Under føresetnad av lokalt engasjement kan mange gode trafikksikringstiltak gjerast med forholdsvis enkle midlar. Det er likevel heilt klart at me også er svært avhengige av sentral satsing og støtte med tilrettelegging og finansiering. I arbeidet med Nasjonal Transportplan 2002-2011 har trafikksikring vore fokusert på som ein av dei absolutt viktigaste utfordringane i norsk transport. Signala som er gitt her, både i transportplanen og i ein eigen strategiplan, ”Trafikksikkerhet på veg 2002-2011”, gir von om at me framover vil få ei brei satsing på ulike trafikksikringstiltak frå sentralt hald. Det står att å sjå i kva grad desse uttalte, politiske prioriteringane gjer seg utslag i konkrete tiltak og løyvingar.

Ikkje berre fysiske tiltak… Ei vanleg oppfatting hjå folk flest er gjerne at trafikksikring er noko vegvesenet eller teknisk etat har ansvaret for, og at dette handlar om å ”byggja noko ...”. Dette er eit utgangspunkt som ikkje er heilt dekkjande. Det vil nemleg vera feil å berre fokusera på trafikksystemet. Fysiske tiltak som vegutviding, gangvegar, fartshumpar eller rassikring er viktige nok, men trafikksikringsarbeid må også handla om brukarane, haldningar og åtferd i trafikken, og

Oppskrift trafikksikring…

God blanding av: - fysiske og ikkje-fysiske tiltak - tiltak med kort og langt perspektiv - tiltak retta mot faktisk og følt risiko - offentleg og privat ansvar og innsats.

Spe på med gode lokale idear og innspel undervegs.

ikkje-fysiske tiltak. Dei fleste ulukker skuldast eit samspel av fleire uheldige omstende, der

Ikkje alltid reell stor ulukkesrisiko… Folk kjenner seg ofte utrygge i trafikken i nærmiljøet i og nær bustadområda. Dette må vera ein viktig del av trafikksikringsarbeidet den fysiske utforminga på staden ofte kan vera medverkande årsak. Likevel viser forsking at

19.11.03 21:14 1-12

feilhandlingar og trafikantåtferd åleine er hovudårsaka i rundt 70 prosent av tilfella. Teknisk svikt ved køyrety finn vi svært sjeldan. I tillegg til fysiske tiltak, må satsing på trafikksikring i kommunane også innebera at ein arbeider meir med opplæring, informasjon, haldningar, åtferd og andre ikkje-fysiske tiltak.

Ikkje berre reell risiko… Kjensla av utryggleik er ei side ved trafikksikring som kan vera vanskeleg å handtere. Mange stader er det ikkje alltid samsvar mellom stadene folk kjenner seg utrygge og der det faktisk skjer ulukker. Dei reelle ulukkespunkta og –strekningane er viktige for å få redusert talet på ulukker og graden av alvor i dei ulukkene som skjer. Tryggleik og trivnad i folk sine nærområde, må likevel tilleggjast vesentleg vekt. Andre tilhøve… Også mange andre forhold spelar inn. I tid handlar trafikksikring både om mindre strakstiltak, og om større tiltak som ofte kan ta lengre tid å få gjennomført. Det er viktig å arbeida etter langsiktige planar på tiltak som opplæring og haldningsskaping der effekten ikkje kan målast med ein gong. Vidare er det og truleg ein del å henta på lang sikt ved at trafikksikring i større grad vert premissgjevar og del av tankegangen i kommunal arealplanlegging og utbyggingspolitikk. Ressurstilgang eller oftare mangel på ressursar er eit anna opplagt moment som diverre ofte vert ein styrande faktor. Både i heradet, fylket og staten (vegvesenet) konkurrerer trafikksikringstiltak med ei rekkje andre gode tiltaksområde innanfor stramme budsjett. Dette er sjølvsagt også eit spørsmål om politiske prioriteringar.

19.11.03 21:14 1-13

1.2 Kvifor trafikksikringsplan?

Det føregår alt mykje bra trafikksikringsarbeid i Ulvik, både i privat og offentleg regi. Det er heller ikkje meininga at ein no ved å utarbeida trafikksikringsplan skal kasta om på alt som vert gjort, eller setje i gang ein flaum av heilt nye tiltak. Siktemålet med ein eigen trafikksikringsplan er å skaffa oversikt over problema, setja eksisterande og nye tiltak meir i system, og gjera det lettare å måla resultat av arbeidet.

Utgangspunktet for planen er ei kartlegging av trafikksikringsproblema i Ulvik, både dei reelle og dei som meir gjeld følt utryggleik. Sjølv om sentrale føringar og retningsliner ligg bak ynsket om kommunale trafikksikringsplanar, er det likevel den lokale nytten i Ulvik som er det viktigaste. Planen skal vera eit aktivt verkty for å betra dei problema me har i vårt herad. Samstundes er planen ei brikke i eit landsomfattande nett av lokale planar for å gjera noko med samfunnsproblemet trafikksikring.

1.3 Planstatus og oppfølgjing

Kommunedelplan Trafikksikringsplanen er ein kommunedelplan etter §20-1 i Plan- og bygningslova. Planperioden vert sett til fire år. Visjon og målsettingar må likevel sjåast i eit noko lenger perspektiv, og ein har valt å knyte desse til kommuneplanperioden. Oppfølging og evaluering av ulukkesutvikling og måloppnåing skal ein gong i året rapporterast til planutvalet. Hovudrullering av planen og dei prioriterte tiltakslistene skal skje kvart fjerde år i samband med rullering av kommuneplanen.

1.4 Om innhaldet i planen

Oppbygginga av planen Planen tek utgangspunkt i utviklinga av ulukkes- og uhellssituasjonen dei siste åra, innspel frå skulen, lag og enkeltpersonar, og elles det trafikksikringsarbeidet som blir drive i dag. Planen er bygd opp slik:

• Visjon og mål • Kort presentasjon av Ulvik: utvikling, særtrekk og statistikk, trafikksikringsarbeid i dag • Utryggleik • Ikkje-fysisk trafikksikring i Ulvik: målgrupper og moglege tiltak. • Konklusjonar og tiltak: oppsummering og tiltakslister for ikkje-fysiske tiltak, større fysiske tiltak og mindre strakstiltak. • Grunnlag og problemanalyse: om utvikling og tilstand for ulukker, uhell og utryggleik • Kart og vedlegg

19.11.03 21:14 1-14

22.. VVISJON,, MÅL OG SATSINGSOMRÅDE

2.1 Visjon

”Ulvik skal ikkje ha skadde eller drepne i trafikken. Alle som ferdast på vegane i Ulvik skal kjenna seg trygge..”

Ulvik herad ynskjer å leggja ”nullvisjonen” frå nasjonalt hald som grunnlag for vår visjon, men sidan me har få ulukker i dag, bør me ha ein høgare ambisjon i trafikksikringsplanen. Meininga med ein visjon er å formulera ein idealtilstand, ha noko å retta kursen inn etter. ”Nullvisjonen” som me alle har når det gjeld oss sjølve og vår eigen familie, vert utvida til å gjelda heile Ulvik. For å nærma oss visjonen må innsatsen rettast både mot talet på trafikkulukker, og alvorsgraden for dei ulukkene som skjer.

2.2 Hovudmål

I komande 10-års periode (2003-2012) skal talet på skadde i trafikkulukker i Ulvik halverast.

Hovudmålet inneber eit steg på vegen mot ”null-visjonen”. Ved at talet på ulukker ålment vert redusert, vona ein å unngå dei mest alvorlege ulukkene. Graden av utryggleik er vanskelegare å måla, og utryggleik i høve til trafikk vil nok aldri kunne forsvinna heilt. Hovudmålet bør difor knytast opp til ein dekningsauke av gang- og sykkelvegar/fortau eller strekningar med fartsregulerande tiltak utifrå at svært mange peika på at grunnen til utryggleik var at bilane køyrde for fort.

2.3 Satsingsområde

Utifrå arbeidet med planen, problema som er kartlagde og prosessen som har vore, har ein vidare sett opp delmål sortert innanfor tre satsingsområde:

19.11.03 21:14 2-15

• Fysiske tiltak, vegutforming og sideareal • Opplæring og informasjon • Planlegging, forvalting og kontroll

Sjølv om Ulvik har få ulukker på vegnettet innanfor heradsgrensene, er det ikkje dermed sagt at ulvikjer ikkje er innblanda i trafikkulukker annan stad i landet. Mange pendlar dagleg ut av kommunen anten på eller i jobb, på handel eller på fritidsaktivitetar. Det er derfor ekstra viktig at ein tek med dette når ein skal driva haldningsskapande opplæring. Særleg gjeld dette innanfor satsingsområdet Opplæring og informasjon.

2.4 Fysiske tiltak

Mål Gjennom fysiske tiltak freista å oppnå gode og trygge trafikkløysingar for alle trafikantar i Ulvik herad.

Delmål • Redusera tal skadde på vegnettet • Gjera skulevegane sikre

2.5 Opplæring og informasjon

Mål Skapa ei best mogleg felles forståing for trafikk og trafikkbiletet for å bevisstgjera oss til betre trafikantar

Delmål • Utvikla rutinar for opplæring og haldningsskapande arbeid i alle aldrar

2.6 Planlegging, forvaltning og kontroll

Mål I all kommunal planlegging og forvaltning skal trafikktryggleik verta vurdert i dei ulike prosessane samt den faktiske trafikkavviklinga

Delmål • Utvikla rutinar for kontroll av detaljplanprosessane. • Utvikla kontrollrutinar i samarbeid med lensmannen

19.11.03 21:14 2-16

33.. KKORT OM UULVIK HERAD

3.1 Ålment

Ulvik ligg inst i Hardangerfjorden. Bygda strekkjer seg frå fjordnivå til

1800 m.o.h. (Hardangerjøkulen). Samla areal er 720 km2. Ulvik grensar til kommunane Granvin, Voss, Aurland, Hol, Eidfjord og Ullensvang. Med bil er et det ca. to timar til Bergen og 45 min. til Voss. Voss er næraste regionsenter med jernbanestasjon, vidaregåande skuletilbod og fylkessjukehus. Næraste flyplass er Flesland/Bergen.

3.2 Busetting og folketal

Konsentrert busetting Dei fleste i Ulvik bur konsentrert nær kommunesenteret og bygdesenteret Ulvik. Elles har ein grendene Finse, Osa, Bagnstrond og Vangsbygda.

Stabilt folketal Folketalet i heradet per 1. januar 2000 var 1.222. Talet på innbyggjarar har halde seg forholdsvis stabilt dei siste ti åra. Prognosane frå Statistisk sentralbyrå spår at dette vil halda fram.

19.11.03 21:14 3-17

Fleire eldre enn gjennomsnittet I høve til fylkesgjennomsnittet har Ulvik ein tilnærma ”normal” del av folketalet i aldersgruppa 0-17 år (23,5 prosent). 18,9 prosent er eldre enn 67 år, noko som ligg ein god del over fylkesgjennomsnittet. Aldersgruppa 20-24 år er i dag forholdsvis lita i Ulvik.

3.3 Næringsliv

Kraft og allsidig næringsliv Ulvik herad er ein ressurskommune og er medlem av Landssamanslutninga av Vasskraftkommunar. Nær 2/3 av skatteinntektene kjem frå vasskraftutbygginga. Næringslivet er allsidig. I heradet er det pr desember 2000 registrert 213 verksemder med i alt 511 tilsette (offentleg og privat sektor). Om lag 190 av desse er mindre verksemder med færre enn fem tilsette. Vel sytti er i kategorien ”jordbruk, jakt og viltstell”, altså gardsdrift i hovudsak utan tilsette.

Dei fleste er sysselsette i offentleg og privat tenesteyting (36 prosent), med Ulvik herad og Hjeltnes gartnarskule som dei største verksemdene. Landbruk er den nest største næringa, med 20 prosent av sysselsetjinga. Frukt og husdyrhald er omlag like store innan landbruket. I tillegg er Ulvik kjent for skogsdrift og har òg viktige veksthus -bedrifter. Varehandel/hotell/restaurantar har 18 prosent av sysselsetjinga, som illustrerar at Ulvik er ei turistbygd. Nokre av dei viktigaste verksemdene er innan handverk og industri.

3.4 Vegnett og vegstandard

Det offentlege vegnettet i Ulvik er samansett av i alt 26,7 km riksveg, 19,6 km fylkesveg, og 24,1 km

19.11.03 21:14 3-18

160

150

680

450

1200

920

100

Totalt sett ”tilfredsstillande”, men framleis mange oppgåver knytt til utbetring av vegnettet… Riksvegane i Ulvik har variabel standard. Rv7 er bra, Rv572 Bruravik-Ulvik brukbar, medan Rv572 over Ulvikhøgda har låg standard. Av fylkesvegane er det Fv300 som utgjer hovudåra i bygda, og som samstundes har ein del trafikk. Standarden på fylkesvegnettet er heller låg. kommunal veg (etter at tidlegare Fv299 over Hakestad , 2275 meter, no nyleg er overført til kommunal veg) I tilleg kjem om lag 58 km private vegar. Det er om lag 3km gang- og sykkelveg i Ulvik, og i alt 27 km veg med gateljos.

Hovudvegane i Ulvik er: • Rv7/13 (7,6 km), Bruravik – Granvin grense. • Rv572 (19,1 km), Bruravik – Granvin grense • Fv300: 9138 meter, frå Ulvik til Osa • Fv301: 4224 meter, ut på Hjeltnes • Fv302: 2872 meter, mot Djønno • Fv303: 3345 meter, opp til Ljono

19.11.03 21:14 3-19

Brukbar standard på riksvegnettet… Frå Bruravik i retning Vallavik-tunnelen er standarden på hovudåra riksveg 7/13 bra. I høve til trafikk og funksjon er også strekninga Bruravik-Ulvik på Rv572, også brukbar med enkelte unntak. Denne vegen er likevel svært rasutsett på enkelte plasser. Frå Brakanes (Ulvik sentrum) og vidare opp over Ulvik-høgda, har Rv572 låg standard. Trafikken her er nokså liten, men nær Ulvik sentrum er det nok behov for større merksemd kring tilhøva for gåande og syklande.

Fylkesvegane er viktige i bygda - manglande tilrettelegging for mjuke trafikantar… Fylkesvegnettet har varierande standard. Hovudåra i Bygda er Fv300 som går frå Brakanes (sentrum) og heilt inn til Osa. Eit problem langs denne og også fleire av dei andre fylkesvegane, er manglande tilrettelegging for mjuke trafikantar.

Sentrum – godkjend plan men ikkje pengar… Vegnettet i Ulvik sentrum har dels vorte opprusta og omlagt dei siste åra. Dette gjeld fyrst og fremst riksvegen og kommunale vegar lengst sør i det ”nye” sentrum. Likevel står viktige oppgåver att lenger nord på Fv300 gjennom det ”gamle” senteret. Løysinga til mange av dei påpeika trafikksikringsproblema ligg her i ei ombygging og opprusting med vekt på tilhøva for gåande og syklande. Det finst godkjend reguleringsplan for området.

3.5 Trafikkmønster

Mest lokaltrafikk Bortsett frå strekninga Bruravik-Vallavik-tunnelen, er trafikken i heradet mest lokal, gjerne i eller til og frå bygdesenteret Ulvik. Med mindre gjennomfart og større grad av lokalkjende trafikantar, unngår ein nokre av problema som til dømes Granvin har. Ulvik har likevel noko lokal arbeidspendling til Voss, Granvin og Kvam. Sommarhalvåret har ein dessutan ein del turisttrafikk over Ulvik-høgda.

Sesongvariasjon, helge- og ettermiddagstrafikk Ferietrafikk og turisme gir ein del meir trafikk i sommarhalvåret. På Rv572 mellom Bruravik og Vallavik-tunnelen tyder målingar på at døgntrafikken er omlag dobbelt så stor i juli som midtvinters. Målingar viser og at den største døgntrafikken er på sundag og fredag, i alle fall i vinterhalvåret.

Ferjetrafikken er spesiell Som i Granvin er trafikkmønsteret i Ulvik prega av ferjetrafikken. Ferjestrekninga Bruravik- Brimnes, har ein årsdøgntrafikk (ÅDT) på vel 900 (1999). Særleg gjeld dette Rv7 frå

19.11.03 21:14 3-20

Bruravik og sørover mot Vallavik-tunnelen. I høve til trafikksikring er trafikken til og frå Bruravik viktig å sjå nærare på: • til ferja: fart og stygg køyring for å nå avgang • frå ferja: opphoping/køkøyring og dermed ofte stygge forbikøyringar • på/ved ferja: kan representera ein sjanse til å påverka trafikantane med informasjon

3.6 Køyrety i Ulvik, 1/1-2000

3.7 Skule, skuleskyss, barnehage

Berre ein skule gjer situasjonen meir oversiktleg… Ulvik herad har berre ein skule, Brakanes barne- og ungdomsskule, plassert i sentrum. Denne er heilt klart eit viktig målpunkt med tanke på gang- og sykkeltrafikk. Sjølve skulen ligg godt til i god avstand frå trafikkert veg. Ein har noko utryggleik knytt til køyring (bringing og henting) inne på skuleområdet, men elles er det stort sett problem i høve til skulevegen som må sjåast på.

Mange (??) går til skulen… Skuleskyssordninga i heradet følgjer i hovudsak sentrale reglar. Unntak er likevel at Ulvik herad fram til no har gitt skyss til born i 2.-4. klasse som bur meir enn 2 km frå skulen og der det elles går skulerute. Skulesjefen kan dessutan innvilga skyss i spesielle tilfelle.

19.11.03 21:14 3-21

Barnehagen, mest basert på bilskyss… Barnehagen i Ulvik ligg plassert utanfor dei mest tettbygde områda, på Lekve mellom sentrum og Hjeltnes. Fv300 går like forbi, og skapar ein del utryggleik. Bringing og henting med bil er vanleg. Det er gjort nokre trafikksikringstiltak på P-plassen.

3.8 Trafikksikringsarbeidet i dag

I skulen og barnehagen Det vert gitt opplæring til born i skulen og i barnehagen i lag med ulike andre etatar som lensmann og trafikkselskap. Kvar haust deler lensmannen ut refleksvestar til 1.klasse betalt av næringsverksemder i bygda. Dei går samstundes tur i nærområdet og ser på skilt og trenar på å gå over riksvegen i gangfelt m m Vidare vert det arrangert sykkelkontrollar og noko sykkelopplæring. Det er ikkje laga noko systematisk opplegg.

Ulvik herad Trafikksikringsarbeidet i heradet er styrt gjennom hovudutval for teknisk og miljø. Dei viktigaste oppgåvene er å fylgja opp trafikksikringsplanen og -arbeidet. Utvalet tek og avgjerd gjennom å prioritera prosjekt ved årleg søknad om trafikksikringsmidlar. Driftsavdelinga har den administrative oppfylginga.

Det har dei siste åra vore prioritert lite midlar til reine trafikksikringstiltak i heradet Utover vegutbetringar som primært har vore initierte av andre årsaker enn trafikksikring, har det ikkje vore løyvd midlar til reine trafikksikringsprosjekt.

Statens vegvesen Vegvesenet har ansvar for at ferdsla på riks- og fylkesvegar er tryggast mogeleg for alle trafikantgrupper. Dei planlegg, byggjer og har ansvar for vedlikehald av vegane. Tilknyting av avkøyrsler til desse vert også regulert av Statens vegvesen. Vegvesenet har ansvaret for planlegging, bygging og vedlikehald av gang- og sykkelvegar langs riks- og fylkesvegane, samt ansvar for kontroll av køyrety. Voss og Hardanger distriktsvegkontor har den næraste oppfylginga med dei prosjekta som gjeld Ulvik

Lensmannen i Ulvik og Granvin Lensmannskontoret har ansvaret for kontrolltiltak ovanfor bilførarar, særleg når det gjeld fart og promille. Tal kontrollar kan vera med på å redusera tal ulukker. I tillegg har etaten eit ansvar for førebyggjande tiltak ovanfor trafikantane, med hovudvekt på dei yngste. Slike tiltak vert utført i samarbeid med skulane, og har mellom anna resultert i ulike tiltak spesielt i samband med skulestart om haustane.

Trygg Trafikk Trygg Trafikk har eit særskilt ansvar for å formidla ynskje frå publikum, skular og frivillige organisasjonar når det gjeld gjennomføring av trafikksikringstiltak. I Hordaland er det ein fylkessekretær og fleire distriktssekretærar frå lensmannsetaten som tek seg av dette arbeidet. Dei driv også oppsøkjande verksemd ovanfor skulane med hovudvekt på haldningsskapande

19.11.03 21:14 3-22

opplæringstiltak. Trygg Trafikk har utvikla mykje undervisingsmateriell retta mot skuleverket og frivillige lag og organisasjonar.

Andre HSD har sporadisk hatt opplæring i samband med skulestart og busstransport til og frå skulen.

19.11.03 21:14 3-23

44.. UUTRYGGLEIK

Utryggleik vesentleg i Ulvik... Sidan det heldigvis er nokså få personskadeulukker på vegane i Ulvik, er følt utryggleik eit vesentleg moment i trafikksikringsarbeidet. Ulvik har eit smalt og svingete vegnett med lite tilrettelegging for gåande og syklande.

Kjeldene har vore... Ei viktig kjelde til kunnskap om trafikktryggleikstilhøva i Ulvik, har vore innspel frå skulen (inkludert klassane), barnehagen og andre. I tillegg er sjølvsagt kunnskap og opplysingar som er samla ved teknisk etat, vegvesen og lensmann nyttig. Nokre hovudtrekk... Oversikt over innkomne merknader er sett Kartet viser godt at det er på strekkja Ulvik hotell – opp i tabellen og kartet under, der nr. på kartet samsvarer med nummer i tabellen barnehagen og barnehagen – Holmen at ein har flest merknader. Vidare er det fleire stader peika på at busstopp for av- og påstiging ikkje kjennest trygge. Utryggleiken er generelt uttrykt gjennom følgjande

utsegner: • manglar fortau • uoversiktleg/dårleg sikt • bilane køyrer for fort I tillegg er det peika på at det manglar vegljos frå barnehagen til Holmen.

19.11.03 21:14 4-24

Utryggleik – i større grad der born og vaksne bur og ferdast til fots eller på sykkel…. Følt utryggleik i Ulvik gjeld naturleg nok i større grad der folk bur og ferdast som mjuke trafikantar. Frå skuleelevar, foreldreutval og barnehage er det kome inn mange merknader som gjeld Brakanes sentrum med tilliggande vegar til sentrum, skule og barnehage. I bustadfeltet på Hjeltnes, langs Fv300frå Holmen til sentrum, Hakestadvegen og Ljonovegen til Prestegardsfeltet. Bruer som er smale og tronge for bil og fotgjengar samstundes. Likeeins er det ved fleire høve peika på utryggleik ved på og avstiging av buss. I Osa er det også frå fleire peika på vegkryss med dårleg sikt. (Nummer på kartet viser til merknadsnummer i tabellen under)

19.11.03 21:14 25

Nr Stad/strekning Frå Påpeikt problem Innsendars framlegg tiltak 01 Fv299 (Kv?) 1-4kl. -manglar fortau, glatt svingen vinterstid v/speidarhuset -manglar vegljos -bilane har for stor fart 02 Fv300 1-4kl. -skulebussen stoppar på -fartsreduksjon området nedsida, elevane må kryssa -siktrydding v/avkøyrsle til vegen Lasse Syse -hekk ved bustadhus dekkjer sikt 03 Fv303 1-4kl. -uoversiktleg -fortau Prinsehaugen -stor fart -fartsreduksjon 04 Fv300 1-4kl. -endar rett ut i vegen -fartsreduksjon Trappeutløp frå -fortau Prestegardsfeltet -opplæring 05 Fv300 1-4kl., 5kl. -manglar gangfelt over til -merka opp att v/kyrkjegarden Bjotveit tidlegare gangfelt -ulovleg køyring på gangveg -skilt og bom 06 Fv300 1-4kl. -ungane må kryssa vegen til -punktljos Håheimskrysset Øydvin -fortau/gangveg -manglar vegljos -senka fartsgrense -bakketopp, fartsgrense 80 07 Kv, Hjeltnes 1-4kl. 6-10.kl. -dårleg sikt og vegutforming -fartsreduksjon, kryss v/leikeplass -farleg av- og påstiging humpar -siktrydding -spegel 08 Rv572 1-4kl. 6-10.kl. -strekninga manglar gangveg -fartsreduksjon frå Brakanes til -manglar vegljos -siktrydding Hydle -farleg av- og påstiging buss -mykje vegetasjon gir dårleg sikt -dårleg brøyting vinterstid 09 Fv300 1-4kl., 6-10.kl. -manglar gangfelt -gangfelt Handelslaget- -for høg fart -fartsreduksjon Dalastova -fortauet frå Bjotveit til Dalastova er uoversiktleg 10 Kv, Likvegen v/ 1-4kl. -lastebilar og truckar køyrer Ulvik og ryggar Snikkarverkstad 11 Fv300 1-4kl. -manglar fortau -siktrydding Strand Hotel – -dårleg sikt, parkerte bilar -fartsreduksjon Ulvik Hotel -stor fart 12 Kv, ved skulen 1-4kl. -bilar køyrer frå parkeringsplass til skulen 13 x Rv572/Fv303 1-4kl., 5kl, 6- -uoversiktleg kryss -fartsreduksjon ved 10.kl. -stor fart bensinstasjonen

19.11.03 21:14 26

14 x Fv301/Kv, 1-4kl. -manglar fortau -siktrydding Hjeltnes (Dokkkje) -stor fart -fartsreduksjon -dårleg sikt 15 Kv, skulebrua 1-4kl. -for smal -utvida brua 16 Fv300, Osa 1-4kl., 5kl. -vegane ned til -vegljos busshaldeplass manglar vegljos -vegkryss med dårleg sikt 17 Pv, Gartnarskulen- 1-4kl., 5.kl. -manglar autovern -autovern Tymberneset -smal veg -vegutviding (Jammerdalen) 18 Fv300, busstopp 1-4kl., 5kl. -farleg av- og påstiging -fartsreduksjon ved barnehagen -manglar gangveg -stor fart 19 Fv300, Ulvik 1-4kl., 5.kl. -stor fart -fartsreduksjon Hotel-Holmen -manglar gangveg -gangveg -farleg av- og påstiging 20 Rv572, 1-4kl., 5kl. 6- -manglar fortau -fartsreduksjon Hjelmavoll- 10.kl. -manglar vegljos -skilt ”barn leikar” Sponheim -smalt og uoversiktleg -mange tunge køyrety

21 Fv301, 1-4kl., 5kl, 6- -manglar vegljos -vegljos barnehagen- 10kl. Holmen 22 Rv572, gjennom 1-4kl. - for høg fart -fartsreduksjon Hydle 23 Fv303, 1-4kl., 6-10kl. -uoversiktleg -spegel Mørkesvingen 24 Fv303, 1-4kl., 5.kl., 6- -manglar fortau/gangveg -fortau/gangveg bensinstasjonen- 10kl. Prestegarden 25 Fv300, 5.kl. 6-10.kl. -manglar vegljos -vegljos barnehagen-Øydvin -manglar gangveg -senka fartsgrensa (sjå og 06) -bilane køyrer for fort -”skummelt” å gå, masse skog 26 Kv, Hakestad- 5.kl. -manglar vegljos -vegljos Lekve 27 Rv572/Kv, v/ny 5.kl., 6-10.kl. -manglar gangfelt to stader til -gangfelt haldeplass, sentrum P-plass sentrumsbygget/lensmann 28 Kv v/Fruktlageret 6-10.kl. -uoversiktleg, hekken er for -siktrydding høg 29 Rv572, 6-10.kl. -for mange møtande vegar -fartsreduksjon Prestebrekka -dårleg sikt -siktrydding -bilane køyrer for fort 30 Kv, sving Hakestad 6-10.kl. -skarp sving, dårleg sikt -spegel 31 Fv300, tunnel Osa 6-10.kl. -refleksstenger stikk for langt

19.11.03 21:14 27

inn i vegbana 32 Kv, bustadfelt 6-10.kl. -bilane køyrer for fort Hjeltnes (sjå 07) 33 Rv572, 6-10.kl. -rekkverk mellom fortau og Vambheimsbrua veg er fjerna 34 Fv301, 6-10.kl. -manglar vegljos Hjeltneskrysset- -strøsand i vegen vert ikkje Rondestveit fjerna 35 Osa-Bruravik 6-10.kl. -rasfare 36 Fv300/301 Foreldreutvalet i -for høg fart -nedsett fartsgrense Sentrum-Holmen Ulvik barnehage -manglar fortau til 50 -skilt som markerer barnehage -fortau/gangveg 37 Fv300 Ulvik barnehage -manglar gangfelt -nedsett fartsgrense v/barnehagen -for høg fart til 50 -manglar fortau -to gangfelt nær barnehagen -gangfelt Fv301 v/ idrettsanlegget Holmen 38 Fv301 bru v/Gauro Ulvik barnehage -Gauro er ikkje sikra, berre -nettinggjerde eller låg støypekant på brua anna sikring

19.11.03 21:14 28

55.. ""IIKKJE--FYSISK"" TRAFIKKSIKRING

5.1 Ålment Innanfor mange område... Skuleverket og opplæring i skule/barnehage Stort potensiale... bør ha ei sentral rolle, men det er og ei Mange oppfattar trafikksikringsarbeid som rekkje andre aktørar som bør med i ulike fysiske tiltak på vegnettet, og at ansvaret for tiltak. Heradet bør sjølv gå føre med eit trafikksikring eine og åleine ligg hjå godt eksempel ved å innarbeida vegvesenet eller heradet. Tilrettelegging for trafikksikring i eiga planlegging og mjuke trafikantar, og tiltak ved aktivitet. Eit viktig mål må vera at ikkje- vegutforming og sideareal er viktig både for fysisk trafikksikring vert knytt opp mot å redusera ulukkestalla og å redusera budsjett på linje med fysiske tiltak. Ein bør alvorsgrad når ulukker likevel skjer. Verken og konsentrera innsatsen mot målgrupper heradet eller vegvesenet kan fråskriva seg der effekten av tiltaka er størst. Sjølv om eit stort ansvar for trafikksikringa i Ulvik. ungdomsulukker dei siste åra ikkje har vore særskilt dominerande i Ulvik, veit ein til Dette er likevel ikkje heile sanninga. dømes at tiltak mot ungdom bør ha høg Forsking viser at det største potensialet for prioritet. å gjera noko med ulukkestala og talet på drepne og skadde i trafikken, truleg ligg i Ligg tilrette for samarbeid med andre tiltak retta mot haldningar og åtferd til Innanfor feltet ”ikkje-fysisk trafikksikring” trafikantane eller i andre ikkje-fysiske ligg alt vel tilrette for å samarbeida med tiltak. Ansvaret for trafikksikring ligg både andre kommunar, etatar og organisasjonar. hjå det offentlege og hjå kvar enkelt av oss. Slik kan ein både hausta av andre sine Eit særskilt ansvar gjeld omsynet til born i erfaringar, og truleg også redusera trafikken. kostnader. For Ulvik sin del kan det virka naturleg å samarbeida med Granvin herad Ulvik herad ynskjer at denne om mange oppgåver som til dømes: trafikksikringsplanen skal leggja føringar • Trafikkundervising/-opplegg i skulen. for auka satsing på ikkje-fysiske tiltak • Samordna kontakt mot lensmann, framover. Heradet vil i komande vegvesen, trygg trafikk, presse mv. planperiode særleg fokusera på utvikling av • Samarbeid om rutinar og ressursar til ikkje-fysiske tiltak innan: utrykking, redningsteneste

• Trafikantopplæring og informasjon • Planlegging, forvalting og kontroll

19.11.03 21:14 17

5.2 Opplæring og informasjon

Kva skal ein satsa på? Dette kapittelet siktar mot å visa kva som kan vera aktuelt å utvikla og gjennomføra i Ulvik. Eit overordna ikkje-fysisk tiltak i fyrste del av planperioden er difor at heradet vurder, vel og utviklar konkrete ordningar og tiltak på feltet. Strategien bør vera ei offensiv satsing innanfor utvalde område.

Ikkje berre born og unge… At haldningar og åtferd i trafikken kan Opplæring i skulen påverkast er det liten tvil om. Gjennom heile oppveksten vert born ”sosialisert” til For opplæring i trafikksikker åtferd og bilkøyring og åtferd i ulike trafikantrollar. trafikksikre haldningar må grunnarbeidet, Me vaksne tenkjer dessverre ikkje alltid som i dag, gjerast i barnehagen og over at me er rollemodellar for borna. Det grunnskulen. Opplæringa må ta hjelper ikkje om skulen formidlar gode utgangspunkt i dei aktuelle trafikantrollene trafikkunnskapar og haldningar om me som ein etterkvart møter (fotgjengar, syklist, foreldre ikkje fylgjer opp med tilsvarande mopedist, bilist og passasjer). Heradet, fornuftig åtferd i trafikken. Opplæring og barnehagen og skulen må saman finna eit informasjon må difor rettast mot alle passande opplegg for Ulvik, gjerne i aldersgrupper. Dette må skje ved: samarbeid med Granvin. Det kan vera verdt å trekkja fram erfaringar frå • Langsiktige, kontinuerlege grunnskulen i andre kommunar i opplærings- og informasjonstiltak Hordaland. To vellukka opplegg er • Kampanjar gjennomført på Osterøy og på Askøy:

Det er viktig med ei offensiv satsing, men at • På Osterøy har ein bestemt at trafikk- ein kanskje ikkje gaper over alt med ein undervisinga skal leggjast til 1., 5., og gong. Tiltaka må i alle høve setjast inn i eit 8. klassetrinn for å trena og førebu langsiktig perspektiv. Med dette er også elevane på nye trafikantrollar. Alle meint at ein set i system deltaking i og lærarane på desse klassetrinna vert gjennomføring av ulike kortsiktige kalla inn til kurs der læreplan vert kampanjar/ aksjonar. Det vil her vera viktig laga. Gjennomføringa vert evaluert at ikkje-fysisk trafikksikring vert knytt opp etter eitt år og etter to år vert nye mot budsjett på linje med fysiske tiltak. Ein lærarar sendt på kurs. Såleis vert det føresetnad for gjennomføring er sjølvsagt mange lærarar som har spesiell og at dei valde tiltaka vert innarbeidd i opplæring i trafikkundervising og planar som gjeld skulen, barnehagen, undervisninga vert heile tida evaluert lensmann osb. og oppdatert. Ein har og gode Tiltaka må og rettast mot å styrkja det erfaringar med å arrangera individuelle ansvaret. Til sjuande og sist er "trafikkdag". det kvar enkelt som må følgja trafikkreglane (fart, rus mv.), rydda sikt på • På Askøy har ein utvikla eit praktisk eigen eigedom osb. verkty som let seg bruka i klasserommet med ein gong. Skulane

19.11.03 21:14 18

på Askøy har frå før god erfaring med ulike aksjonar ein kan hekta seg på. Nokre såkalla temakassar – kassar om døme kan vera: spesielle emne, t.d. vikingtida, • "Aksjon skulestart" - lensmann/politi religionar mv. Med støttemidlar frå deltek aktivt i årleg aksjonsveke for å Fylkets trafikksikringsråd (FTR) har sikra merksemd om 6-åringane som ein no utvikla tre temakassar på emnet skal ut på skuleveg. trafikk: til småskuletrinnet, til mellom- • Informasjon i lokalavis - kanskje ein trinnet og til ungdomstrinnet. Det vert kunne få til eit samarbeid med Ulvik lagt vekt på at kassane skal vera herad, Statens vegvesen og praktiske i bruk i ulike fag, og dei lensmannen om lokal inneheld emnemapper, trafikksikringsinformasjon i trafikkforteljingar og dramaopplegg, Hordaland (aktuelle trafikkreglar, rekneoppgåver, forslag til problemstader, ulukkesstatistikk siste trafikkløype, musikk- og månad e.l.) videokassettar. • Informasjon gjennom internblad/på Fleire andre kommunar har også etter kvart internettsidene til heradet laga opplegg for skular som td Kvinnherad, • Kortversjon av trafikksikringsplan og Vaksdal og Kvam. -arbeid til folk i heradet. • "Sei ifrå" - døme på fylkeskampanje Trygg trafikk sitt opplegg ”Barnas retta mot ungdom og passasjerar til trafikklubb” utarbeidd for born i 1.- uvettuge bilførarar (sei nei til fart og 3.klasse, er eit opplegg som kan nyttast alkohol). Gjennomført med hell fleire både heime og på skulen. år i Sogn og Fjordane, no også aktuell i Hordaland. I tillegg til i barnehage/skule, er opplæring • For Ulvik og Granvin kan ei oppgåve også aktuelt i andre fora og for andre og vera utvida samarbeid med HSD og grupper. Døme er: Statens vegvesen om auka • køyretrening med foreldre, informasjons- og kampanjetiltak retta køyreskuleopplæring mot ”ferjetrafikken”, ulukker på Rv7 • trafikksikring og (køyre)opplæring og i Vallavik-tunnelen. Tradisjonelle som del av HMS-arbeid internt i påminningsskilt om ulukker er i dag heradet eller i større verksemder. (Her plassert på kaien i Bruravik, men ein har Trygg Trafikk utarbeidd eit eige bør til dømes vurdera bruk av meir opplegg) aktive/digitale informasjonstavler ved • trafikk-kurs retta mot vaksne og eldre ilandkøyring. (vedlikehald og oppdatering av kunnskap), førstehjelpskurs o.l. Aktuelle tiltak for Ulvik Informasjon, kampanjar Oversikta som her vert gitt, er ikkje I tillegg til den kontinuerlege påverkinga utfyllande. Framstillinga tek utgangspunkt ved opplæring, trengs også meir i ei liste utvikla av Kvam herad, der ein har kampanjeretta tiltak for merksemd kring valt å gruppera tiltaka etter målgrupper der trafikksikring, både ålment og retta mot alder gjerne inneber viktige milepælar for spesielle problem. Lokale initiativ utifrå ulike trafikantrollar og samspel med andre i lokale hendingar og akutte behov, har fleire trafikken. Nokre slike stader vist seg svært effektive. målgrupper/milepælar er:

Statens vegvesen, Trygg Trafikk og andre • Spedborn: foreldre med spedborn i dreg også med jamne mellomrom i gang trafikken

19.11.03 21:14 19

• Barnehage: mellom heim og • 18-25 år: ferske MC/bilførarar med barnehage passasjerar, viktig gruppe. • 6-åringar/1. klasse: nye på skulevegen • Vaksne og eldre: foreldrerolle, • 10- åringar/5. klasse: sykkel på førebilete, vedlikehald og oppdatering skuleveg av kunnskap • 16-åringar/10. klasse: moped/motorsykkel, start øvingskøyring med bil Målgruppe Døme på tiltak som kan vera aktuelle: Ansvar Spedborn Helsesyster informerer om: Helsesyster • sikring av born i bil • barnevogn i trafikken

Barnehage • Trafikksikring som tema i årsplanen Eigar av barnehage (born, tilsette, • Aksjonar/opplæring: refleks, buss, Styrar foreldre) skilt, gangfelt, gå-trening, til dømes med "5-års-klubb". Materiell frå Trygg Trafikk Styrar • Sikring av born i bil Styrar • Refleksvestar for uteleik og Styrar mørkegåing • Introduksjon av "Barnas Trafikklubb"

1.-4. klasse • Trafikksikring som tema i årsplanen Skuleadm. (born, foreldre) • Aksjonar/opplæring: korleis gå til Rektor skulen, "følgjesvenn/fadder", refleks, sikring i bil Rektor • Lærar med på skulebuss fyrste veka Rektor • Refleksvestar til alle nye elevar Rektor • Trafikksikring som tema på foreldresamlingar Skuleadm. • Temakassar for trafikk (som på Askøy)

5.-7. klasse • Trafikksikring som tema i årsplanen Skuleadm. (born, foreldre) • Aksjon i 5.klasse: sykling til skulen, Rektor sykkelhjelm, stell av sykkel. osb. • Prosjektarbeid i trafikksikring Rektor • ”Positivt gruppepress” for Rektor korrigering av åtferd (t.d. bruk av teater/drama) Rektor/Trygg • ”Rusmidlar og trafikk”, tema i 7. Trafikk/lensmann klasse

8.-10. klasse • Trafikksikring som tema i årsplanen Skuleadm. (foreldre, born) • ”Sei frå” - aksjon (born/ungdom Vegvesenet seier frå til foreldre og andre sjåførar om farleg åtferd) Rektor/Røde Kors

19.11.03 21:14 20

Målgruppe Døme på tiltak som kan vera aktuelle: Ansvar • Førstehjelpskurs Rektor • Prosjektarbeid om trafikk / rollespel Lensmann • 10. kl. med lensmannen på trafikk- Rektor kontroll Trafikkskule • Vitjing av trafikkskadd i 10.klasse Rektor/foreldreutval/lensm • Mopedopplæring for 10. klasse ann/ trafikkskule/vegvesen • Siste halvår av 10. klasse: informasjonskveld for foreldre og Skuleadm./trafikkskule 16-åringar om privat øvingskøyring. • Herad og trafikkskule sponsar gratis køyreopplæring med trafikkskule for foreldre og 16-åring.

Vidaregåande skular • Støtta opp om tiltak i vidaregåande Heradet skular om t.d. russebil/rus

18 - 25 åringar • Kampanjar gjennom lokalpressa, t.d Heradet/samarbeid med om festkøyring og "militærkøyring", nabokommunar/lensmann/a retta mot bilførarar, motorsyklistar vis og passasjerar ("sei ifrå") • Ulukkesoversikter, risiko og artiklar om lokale trafikkproblem, drepne, Heradet/samarbeid med skadde og pårørande. nabokommunar/lensmann/a vis

Vaksne og eldre • Påverking av foreldre til å bli gode Barnehagar/skular/avis mv førebilete Trafikkskular/ vegvesenet • "Korleis øvekøyra med dei Skulen/vegvesenet håpefulle?" Trafikkskule • Tilbod om "trafikkoppfriskingskurs" Røde Kors • Førstehjelpskurs Lensmann/avis mv • Kampanjar retta mot råkøyring og sikring av born i bil.

Heradet, • Trafikksikringsopplæring for lærarar Heradet/Skuleadm./ verksemder, og barnehagetilsette – tilskot frå FTR kurssekretær i regionen næringsdrivande og • Køyreopplæring og trafikksikring yrkessjåførar som del av internt HMS-arbeid. Heradet Heradet bør sjølv gå framfor med eit godt eksempel. HSD/Heradet • Betra rutinar for av - og påstiging ved skuleskyss.

19.11.03 21:14 21

5.3 Planlegging, forvalting, kontroll element å sjå på her kan vera prioritering av mjuke trafikantar i bustadfelt, skilje av harde og mjuke trafikantar, fartssoning og ”Som man reder…” fartsdempande tiltak, gjennomgangstrafikk, Den langsiktige utviklinga og bruk av areal krav til avkøyrslar/ sikt/vegetasjon o a. , legg store føringar også på trafikksikring. tilrettelegging av busslommer osb. Det finst mange døme rundt om der kommunar ukritisk har lagt ut nye Budsjett bustadområde langt frå eksisterande busetnad, og der ein i neste omgang får på For å sikra gjennomføring av tiltak og bordet kostbare krav om gang- og grunnlag for tilskot om statlege sykkelvegar eller andre sikringstiltak. trafikksikringsmidlar, bør trafikksikring vera ein eigen post i heradet sitt budsjett. For Ulvik er det sjølvsagt svært mange Statlege tilskot til trafikksikringstiltak er andre tilhøve og avvegingar som må danna basert på årlege søknader for tiltak som er grunnlaget for heradet si planlegging og prioriterte i trafikksikringsplanen. Ein ide i areal- og utbyggingspolitikk. For høve til aktivisering og engasjement, kan og utviklinga på lang sikt er det likevel viktig vera å øyremerka midlar til ein eigen at trafikksikring får ein meir formell status ”dugnadspott” der grendalag o a. kan søkja som eitt av elementa nye arealplanar og midlar til gjennomføring av tiltak i eige vedtak skal sjekkast mot. Eit tiltak i nærområde. trafikksikringsplanen er difor å utvikla kriterium og sjekklister i høve til Overvaking/kontroll arealplanar på ulike plannivå. Det vil i første rekkje vera lensmann/politi og vegvesen som har ansvar for slike tiltak Overordna planar og vedtak ute på vegen. Heradet bør vera med og be På overordna nivå er ”Rikspolitiske om prioriteringar i høve til spesielle retningsliner for samordna areal- og problem, strekningar og grupper. Døme på transportplanlegging” sentral. Samla aktuelle tiltak er: trafikkvolum er ein viktig faktor som påverkar talet på ulukker. Lokalisering av • Fartskontroll og fartsmålingar bustader, skule, arbeidsplassar og • Promillekontroll fritidstilbod, vil kvar for seg og i høve til • Bilbeltekontroll kvarandre påverka dette. Bruk av § 20-4 i plan- og bygningslova er sentral med omsyn til lokalisering, rekkefylgje av tiltak osb. I tillegg til samla trafikkvolum bør ein også sjå på andre element som bør inn i sjekklister for overordna planar, til dømes tilknyting til eksisterande infrastruktur, at næringsområde ikkje skapar trafikkpress i bustadområde og liknande.

Regulerings- og utbyggingsplanar, byggjesaker legg korta…. Her bør heradet utvikla sjekklister med eit sett av kriterium som sikrar at planane tilfredsstiller omsynet til trafikksikring i nærmiljøet og bustadområda. Viktige

19.11.03 21:14 1

66.. OOPPSUMMERING OG TILTAK

6.1 Kvar er det skoen trykkjer? • Vurdering av dagens fartsgrenser kan vera eit tiltak saman med hyppige Ulvik har behov for trafikksikring ! kontrollar • Køyrebane og sideareal må utformast Gjennomgangen av grunnlagsmaterialet har slik at bilførarane ”automatisk” får vist at risikoen for å verta innblanda i signal om kva fartsnivå og køyremåte ulukker eller uhell ikkje er spesielt høg i som er forventa. Ulvik. Likevel ser ain at ulukkesrisikoen • Det må sikrast gode gang- og på strekkja Ulvik – Bruravik, meir sykkelvegar og spesifisert til områda rundt Røvaneset og kryssingsmoglegheiter, spesielt retta strekkja Hetlenes – Staursnes, er høgare enn mot skulen som det viktigaste gjennomsnittet for slike vegar på målpunktet. landsbasis.! • Sikring av område rundt Følt utryggleik er eit større problem. Det busshaldeplassar der ungar ventar på krevst difor at heradet, vegvesenet, skulebussen, vil auka lensmannen, skulen og folk elles må tryggleikskjensla samarbeida om eit målretta vidare arbeid for at me i Ulvik skal kunna nå hovudmålet om null skadde i trafikken innan år 2012. Satsing på tunnelsikring, Me må ha trua på at auka innsats på kort og Vallavik-tunnelen har hatt fleire lang sikt gradvis vil føra til at me framover dødsulukker og tunnelsikring vert eit skal sleppa å oppleva at nokon vert skadde prioritert felt også framover. eller drepne i trafikken i Ulvik. Det er viktig at Ulvik og Granvin samarbeider om dette feltet som for Ukjende og gjennomgangstrafikken har Granvin vil auka med nye lange tunnelar frå Granvinsvatnet opp Skjervet. skulda.. Det bør både satsast på tiltak som skal Materialet tyder på at om lag tre firedelar av førebyggja, og tiltak som meir går på ulukkene med personskade råkar folk som handtering av ulukker og krisesituasjonar, ikkje er frå distriktet. Ukjende folk som som overvaking av tunnel, organisering av held stor fart, kombinert med eit vegnett brann- og redningsteneste o a. som inneheld mange ”overraskingar”, gir stygge tal på ulukkesstatistikken. Fleirtal av ulukker med personskade er utforkøyringar.

19.11.03 21:14 2

6.2 Tiltak Strakstiltak Føreslåtte tiltak i planen byggjer på ei Dette er tiltak på vegnettet som krev samla vurdering av materialet om ulukker, forholdsvis små midlar og som kan uhell, utryggleik, og trafikksikringsarbeidet gjennomførast rimeleg raskt. som alt skjer. Tiltaksdelen i planen er delt i • Separate lister for riks/-fylkesveg og tre: kommunal vegar. • Strakstiltaka er ikkje prioritert Ikkje-fysiske Større fysiske Strakstiltak innbyrdes, men det er sett frist for tiltak tiltak gjennomføring innan år 2004. Gjennomføring må her skje fortløpande, og kan vera litt avhengig Ikkje-fysiske tiltak av praktiske omsyn, om ein kan kopla Dette er generelle tiltak som ikkje direkte er tiltaket til anna arbeid i eit område, knytt til stader eller strekningar på eller eller liknande. langs vegnettet i Ulvik, så som opplæring, informasjon, overvaking, planlegging og forvalting. Det skjer alt ei rekkje slike tiltak 6.3 Prioriteringskriteria i heradet, men det manglar ein del når det gjeld samordning. I arbeidet med planen har det ikkje vore rom for å ferdigutvikla Ulvik herad skulle i nær framtid svært nye konkrete opplegg for opplæring i gjerne gjennomført alle dei gode framlegga skulen eller liknande, men barnehagen har og tiltaka som folk i heradet har kome med. laga sin eigen plan Trafikkopplæring i Alle skjønar likevel at dette er heilt barnehage. Utvikling og samordning av urealistisk innanfor dei økonomiske ikkje-fysiske tiltak vert difor viktig i første rammene og ressursane me rår over. Det er del av planperioden. for det fyrste ikkje lett å setja av midlar til trafikksikring opp mot midlar til alle andre • Tiltaka er ikkje innbyrdes prioritert gode og naudsynte formål i heradet. • Det er sett frist for gjennomføring/ Vanskeleg om ikkje umogeleg vert det når igangsetjing. ein så skal setja konkrete

trafikksikringstiltak opp mot kvarandre.

Men, ein kjem altså ikkje utanom å måtta Større fysiske tiltak prioritera nokre svært gode tiltak framfor Slike tiltak på vegnettet krev rimeleg store andre gode tiltak. ressursar, planar og tid for å gjennomførast. Dei innbyrdes prioriteringane som er gitt Ansvarlege for slike tiltak vil i regelen vera for høvesvis større fysiske tiltak og Statens vegvesen og/eller Ulvik herad. strakstiltak, er gjort på basis av ei • Separate lister for riks/-fylkesveg og totalvurdering med bakgrunn i desse det kommunale vegnettet. punkta: • For kvar av desse er nokre av tiltaka trekt fram og prioritert innbyrdes. • Er staden/strekninga spesielt • Resten av tiltaka er også viktige, men ulukkesutsett, og er dette underbygd førebels likestilte som påfyll til dei av uhell? prioriterte tiltaka. • Er det stor følt utryggleik på staden, • Tidsfrist for gjennomføring er ikkje og verkar denne spesielt velgrunna? sett, då dette i stor grad også kan vera • Er tiltaket knytt til skuleveg/ område avhengig av ytre rammer. der born ferdast i trafikken? Prioriteringsrekkefølgja skal likevel • Har tiltaket spesiell effekt for spesielle følgjast så langt råd er. ulukkestypar eller viktige målgrupper?

19.11.03 21:14 3

• Er tiltaket kostbart? • Er plangrunnlag og andre ikkje- økonomiske føresetnader for gjennomføring på plass? • Geografisk fordeling av tiltak i heradet • Fordeling på ansvarleg instans/kostnadsberar

19.11.03 21:14 4 IKKJE-FYSISKE TILTAK

Tiltak Tiltak Kommentar: Ansvar: Frist for igang- nr. setjing UH Sv Lensm IF01 Eit hovudtiltak i planen er at heradet i fyrste del av Det vert her vist til kapittel 5 for omtale av tiltak som kan vera aktuelle for Ulvik. UH+ 2003 planperioden (innan år 2004) må vurdera, velja og Samarbeid med Granvin og/eller andre nabokommunar bør prøvast. skulen utvikla konkrete rutinar og tiltak på området opplæring og haldningsskapande arbeid.

IF02 Ulvik herad må utvikla rutinar og tiltak på området Utarbeide sjekklister UH 2003 planlegging og forvalting.

IF03 Fleire fartskontrollar. Ulvik sentrum-Lekve: Tidlegare fartskontrollar og -målingar har vist høgt fartsnivå på Lensm. 2003 Prioriterte strekningar: Fv300 Ulvik sentrum - Lekve, denne strekninga der det i dag ikkje er gangveg. Også i Vallavik-tunnelen viser Rv7 Vallaviktunnelen, tidlegare målingar at fartsnivået er høgt. IF04 Tunnelsikring. Brann, redningsteneste; ressursar og TUNSAFE Sv rutinar UH + GH

IF05 Årleg møte mellom vegkontoret og heradet UH

IF06

IF07

IF08

RIKS- OG FYLKESVEGAR FYSISKE TILTAK 5 er prioritert innbyrdes Prio Tiltak Stad / strekning Lengd Forslag til tiltak Prioriteringsårsak(er): Kommentar: Ansvar: Frist for Mogleg å ritet nr. (ca.) UL = Ulukker igang- søkja UH = Uhell UH setjing “Aksjon UT = Utryggleik Sv skuleveg SK = Skule/skuleveg Lensm midlar” A = Anna 1 RF-F01 Fv300, Ulvik sentrum – 2 km Gang- og sykkelveg, høgst prioritet UT+A Det finst godkjend reguleringsplan for gangveg UH Ja barnehagen på Lekve nærast sentrum på strekkja frå Ulvik hotell til krysset ved Alt. fartsdumpar oppkøyringa til Hakestad/Syse (ca. 5-600 meter) Detaljplanlegging og grunnerverv vantar. 2 RF-F02 Rv572, Bruravik-Ulvik 10 km Rassikring UH+UT+A Det finst vurderingar på dei mest rasutsette Sv Steganeset, Eddegjelet, strekkjene Torgilsberget, ved ferjekaien

3 RF-F03 Fv301, kryss Lekve - Gauro 300 m Vegljos UT+A Forholdsvis kort stykke som manglar ljos, med UH ein del gang- og sykkeltrafikk til og frå Hjeltnes. Vegljos (strekningar og punkt) skal prioriterast på eiga vegljosliste (sjå strakstiltak RF-S02) Lekve-Gauro vert foreslått øvst på denne. 4 RF-F04 Fv303 Ljono-vegen, 300 m Gangveg/fortau UT+SK+A UH Ja bensinstasjonen-Prestegarden Alt. fartsdumpar ?

RF-F05 Rv572, bru over 30 m ? Heva fortau for skilje mellom gangareal UT+SK+A Tidlegare rekkverk er fjerna, noko dei gåande UH Vambheimselva og køyrebane føler er utrygt. SvH RF-F06 Rv572, bru over Tysso (like 20 m Utvida bru UT+A Større bilar/vogntog har problem med å passera, SvH ovanfor bensinstasjonen) dårlege tilhøve for gåande og syklande RF-F07 x Rv572/Fv303 Ljonovegen Ombygging av kryss UT+SK+A Uoversiktleg kryss både for gåande og køyrande. SvH

RF-F08 Rv572, Brakanes-Hydle 2,5 km Vegljos UT+A I dag er det punktljos ved nokre kryss. Vegljos UH (strekningar og punkt) skal prioriterast på eiga vegljosliste (sjå strakstiltak RF-S02) RF-F09 Fv300, sentrum, mellom 70 m Utvida fortau UT+A Heng saman med omlegging av hovudkryss og UH Bjotveit og Husflidsnove reguleringsplan for sentrum. Fortauet er i dag SvH også for smalt til skikkeleg vintervedlikehald. RF-F10 Fv300, kryss Lekve – Øydvin 1,3 km Vegljos UT+A Spesielt ynskje i Håheimskrysset. Til dels stolpar UH frå før langs vegen. Vegljos (strekningar og punkt) skal prioriterast på eiga vegljosliste (sjå

Ikkje prioritert innbyrdes innbyrdes prioritert Ikkje strakstiltak RF-S02) RF-F11 Fv300, v/ barnehagen på Lekve Busslomme, siktutbetring ved avkøyrsle UT Uoversiktleg ved dagens busstopp og innkøyring SvH til barnehagen til barnehagen. RF-F12 Fv300/Kv, Osa Vegljos UT Mørke vegar ned til busshaldeplass UH

KOMMUNALE VEGAR FYSISKE TILTAK 3 er prioritert innbyrdes Prio Tiltak Stad / strekning Lengd Forslag til tiltak Prioriteringsårsak(er): Kommentar: Ansvar: Frist for Mogleg å ritet nr. (ca.) UL = Ulukker igang- søkja UH = Uhell UH setjing “Aksjon UT = Utryggleik Sv skuleveg SK = Skule/skuleveg Lensm midlar” A = Anna 1 K-F01 Bru mellom ny haldeplass og 10 m Utvida brua med gangbane UT+SK Brua er smal, og gangtrafikken må få betre og UH Brakanes skule sikrare forhold. Reguleringsplan godkjent. Kostnadsspørsmål 2 K-F02 Byggjefelt Hjeltnes, kommunal 1,2 km Vurdera fysisk fartsdemping., heile UT+A Vegen har ljos og er skilta 30 km/t, men er UH samleveg eller delar av strekninga nær samtidig utforma slik at han innbyr til større uoversiktlege kryss/leikeplass fart. Ulempa med fysisk fartsdemping er knytt til brøyting, men må vegast opp mot tryggleik 3 K-F03 Hakestadvegen, sving Lekve 0,5 km Vurdera autovern mot Gauro UT+A Vegen er bratt og vinterstid ofte glatt. Lett å UH fara ut av vegen og ned i Gauro.

K-F04

K-F05

K-F06

K-F07

K-F08

K-F09

K-F10

K-F11

K-F12

K-F13 Ikkje prioritert innbyrdes innbyrdes prioritert Ikkje K-F14

K-F15

K-F16

K-F16

RIKS- OG FYLKESVEGAR STRAKSTILTAK

Prio Tiltak Stad / strekning Lengd Framlegg til tiltak Prioriteringsårsak(er): Kommentar: Ansvar: Frist ritet nr. (ca.) UL = Ulukker igangsetjing: UH = Uhell UH UT = Utryggleik Sv SK = Skule/skuleveg Lensm A = Anna RF-S01 Riks- og fylkesvegnettet i Kartlegging av farlege sidehinder UL+UH+A Prioritet langs strekningar der farten er høgast Sv Ulvik herad (Rv572)

RF-S02 Riks- og fylkesvegnettet i Vegljosliste. Laga ei prioriteringsliste etter UT+A Statens vegvesen ynskjer normalt ikkje UH Ulvik herad gjennomgang av alle strekningar og enkeltpunktljos langs riks- og fylkesvegnettet, men Sv enkeltpunkt der det er ynskje om vegljos. kan vera med å vurdera alle desse stadene på ei synfaring for heradet under eitt. RF-S03 Rv572, Bruravik – 28,8 Vurdera innføring av forkjørsveg UT+A Vikepliktsreglane vert mange stader ikkje overhelde. Sv Granvinsvatnet (Granvin) km Lensmannen ynskjer forkjørsveg vurdert. Lensm

RF-S04 Rv572, Bruravik-Ulvik Sikringsnett mot steinsprang/is UT+UH+A Snø og jordras i tillegg til stein og is gjer vegen Sv Steganeset, Eddegjelet, Andre rassikringstiltak utrygg å køyra, særleg vinterstid, men og i større Torgilsberget, ved nedbørsperiodar ferjeleiet i Bruravik RF-S05 Rv572, svingane ved Skilting “glatt veg” og retningsmarkering UL+UH+A Alltid første staden med is i vegbanen haust og vinter Sv Vombevika(1,8 km sør for Ulvik sentrum) RF-S06 Rv572, sentrum v/ bru og Trafikkteljing og vurdering av grunnlag for to UT+SK+A Nyanlegg med nedseinka fortauskantar markerer Sv ny haldeplass fotgjengarfelt over riksvegen. overgangsstader, men det er ikkje merka fotgjengarfelt. Dårleg sikt for små barn ved den eine overgangen (grunna brurekkverk). RF-S07 Rv572, Brakanes-Hydle 3,5 km Siktrydding, vegetasjon. UT+A Fleire stader med vegetasjon som stikk inn i Sv vegbanen og som hindrar sikt. RF-S08 Rv572, Sponheim-Hydle Vurdera å forlenga 50-sona slik at ho startar UT+A Sv ovanfor Hydle. Lensm RF-S09 Rv572, Hydle 50 m Setja opp autovern på nedsida ved 180 graders A Stygt utfor, bustadhus på nedsida Sv sving Ikkje prioritert innbyrdes innbyrdes prioritert Ikkje RF-S10 Fv300, v/Strand hotell Sikring av trapp/sti ned frå Prestegardsfeltet UT+SK+A Gangvegen/trappa endar rett ut i fylkesvegen. UH Parkerte bilar tvingar ofte dei gåande ut i vegen Sv RF-S11 Fv300, Ulvik sentrum – 2,0 km Siktrydding, vegetasjon. UT+SK+A Fleire stader med vegetasjon (gran etc.), hekkar osb. Sv Lekve som stikk inn i vegbanen og som hindrar sikt. RF-S12 Fv300, Prestabrekka – 2,0 km Vurdera å setja ned fartsgrensa frå 60 km/t til UT+SK+A Sv Lekve 50 km/t Lensm RF-S13 Fv300, Lekve v/barnehage Skilt om barnehage/barn i vegen UT+A Sv RF-S14 Fv300, Lekve – 1,9 km Vurdera å setja ned fartsgrensa til 60 km/t, UT+SK+A Sv Øydvinstod eventuelt til 50 km/t. Lensm RF-S15 Fv300, Ulvik sentrum - 8,8 km Vurdera innføring av forkjørsveg UT+A Vikepliktsreglane vert fleire stader ikkje overhelde, til Sv Osa dømes i kryss 800 meter frå sentrum opp til Hakestad. Lensm RF-S16 Fv301, bru over Gauro 10 m Sikra rekkverk med nettinggjerde e.l. UT Berre låg støypekant i dag Sv

RF-S17 Fv303, Mørkesvingen Vurdera oppsetjing av spegle UT+A Sv

KOMMUNALE VEGAR STRAKSTILTAK

Prio Tiltak Stad / strekning Lengd Framlegg til tiltak Prioriteringsårsak(er): Kommentar: Ansvar: Frist ritet nr. (ca.) UL = Ulukker igangsetjing: UH = Uhell UH UT = Utryggleik SvH SK = Skule/skuleveg Lensm A = Anna K-S01 Byggefelt Hjeltnes, Fartsmåling UT+A Vurdering av fartsnivå UH kommunal samleveg Lensm

K-S02 Kommunal veg over 360 m Sikra med autovern mot elva UT+UH+A Spesielt glatt vinterstid i svingen ved Speidarhuset. UH Hakestad, ved Lekve

K-S03 Ved Brakanes skule Omskilting som reduserer køyring heilt inn til UT+SK Eksisterande “innkøyring forbode”-skilt er UH skulen. Betre markering av kvar bilfri sone feilplassert og må fjernast. Problem med køyring Lensm startar. gjeld i første rekkje i samband med SFO og ved aktivitetar på kveldstid. K-S04 Bustadfeltet på Hjeltnes Setja opp autovern på nedsida av vegen for å UT+SK+A Vegen sig i ytterkant. Svært bratt utfor. Kryss med UH Busstopp inne i feltet hindre utforkøyring busstopp

K-S05 Ved Brakanes skule- Kan ein finna andre løysingar på t d Ut+SK+A Uoversiktleg og smalt med mykje ungar i aktivitet på UH mjølkelevering på skulen? begge sider av vegen. Større bilar må rygga inn eller (skulen) ut då det ikkje er råd å snu på skuleplassen

Ikkje prioritert innbyrdes innbyrdes prioritert Ikkje K-S06

K-S07

K-S08

Vedlegg 1

77.. GGRUNNLAG OG PROBLEMANALYSE

7.1 Ålment personskadeulukker for perioden er vist på kartvedlegg med koding for ulukkestype Føreslåtte trafikksikringstiltak i Ulvik må og alvorsgrad. Dei fleste figurar vist i dette byggja på det som er reelle og opplevde delkapittelet er gjort med dette trafikksikringsproblem i heradet. I femårsutvalet. hovudsak kan ein henta informasjon om trafikktryggleiken frå data om: Underrapportering er eit problem Ein må vera klar over at det vanlegvis er ei • Politirapporterte personskadeulukker vesentleg underrapportering av • Uhell utan personskade trafikkulukker. I snitt reknar ein med at (forsikringskadar) rapporteringsgraden ligg heilt ned mot 30 • Utryggleik i trafikken prosent for alle ulukker totalt. Ein reknar med spesielt stor underrapportering for For førstnemnde har ein henta data frå eineulukker med moped og sykkel, noko Statens vegvesen sitt ulukkesregister som også truleg gjeld Ulvik. (STRAKS) og lensmannen sine ulukkes- rapportar. For Ulvik sin del har ein ikkje Lite statistikkgrunnlag…heldigvis… gjort detaljstudiar av forsikringsskadar, I tillegg til underrapportering, må ein også men skademeldingar som let seg kartfeste hugsa at det statistiske utvalet for Ulvik sin har vore med i grunnlaget for del heldigvis er så lite at ein ikkje kan tiltaksframlegg og prioriteringar. For trekkja bastante konklusjonar ved tolking utryggleik er det gjennomført ei av ulukkesdata. Det er difor ikkje gjort kartlegging av stader og strekningar der prosentvise samanlikningar med resten av skuleelevar og folk elles kjenner seg fylket, men berre kommentert tendensar i utrygge i trafikken. I tillegg vil ein materialet. sjølvsagt dra nytte av lokal kunnskap om problem frå teknisk etat, vegvesen og Nokså stabilt, moderat ulukkesnivå… lensmann.

7.2 Personskadeulukker

Femårsutval Data frå femårsperioden 1995-1999 er brukt for å få oversikt over ulukkesbiletet på vegnettet i Ulvik. Politirapporterte Ulukkesnivå - Ulvik ikkje blant dei verste… framlegg til tiltak. Døme på delstrekningar Ein skal som nemnt vera svært så varsam der det ikkje har vore ulukker er Rv572 med bruk av statistikk for slike små Bruravik - Staursnes, og Rv572 over talmateriale som dette. For å gjera ei grov Ulvikhøgda. vurdering av ulukkesnivået i Ulvik, er det likevel gjort ei samanlikning med gjennomsnittstala for fylket (eks. Bergen) og landet i høve til folketal og kilometer offentleg veg (eks. kommunal veg). Tendensen i desse samanlikningane er relativt klar på at Ulvik her ligg noko over ”normalt” ulukkesnivå i høve til folketal og i høve til veglengde.

For perioden 1995-99 er talet 14 ulukker To dødsulukker på 90-talet, men nokså stabilt ulukkesnivå… med til saman 1 drepen og 13 skadde. I snitt tyder dette at ein i Ulvik kan rekna med tre politirapporterte ulukker i året. Dette er sjølvsagt tre for mange.

Ulukkene fordelt på vegtype Av dei 14 ulukkene i perioden er ni skjedd på riksveg, herav åtte på Rv572 mellom Staursnes og Ulvik sentrum. Vidare er fire skjedd på fylkesveg (alle på Fv300), og ei på privat veg. Det er altså ikkje registrert personskadeulukker på det kommunale vegnettet. Utifrå fordeling og bruk av vegnettet i heradet, verkar dette å vera ei Reell ulukkesrisiko er i Ulvik knytt til Rv572 og Fv300… fordeling som forventa. Reell ulukkesrisiko For resten av fylkesvegane og det kommunale vegnettet er det meir riktig å snakka om følt utryggleik. i Ulvik er i hovudsak knytt til Rv572 og Fv300. For resten av fylkesvegane og det kommunale vegnettet er det meir rett å snakka om følt utryggleik.

Nokre få markerte ulukkesstrekningar Ein syner her til vedlegg der ulukkene for ! perioden 1995-99 er kartfesta. I høve til kvar ulukkene skjer, kan ein snakke om ulukkespunkt og –strekningar. Kartet viser at dei 14 ulukkene for Ulvik sitt vedkomande fordeler seg slik:

• Rv572 ved og utanfor Ryvanes (5 ulukker) • Rv572 Hetlenes-Staursnes (3 ulukker)

• Fv300 Ulvik sentrum (2 ulukker) Fortetting av ulukker (strekningar/ - område) Dei mest ulukkesutsette strekningane vert Vedleggskart viser dei 14 ulukkene i detalj. og kommentert i kapittel 6 med omtale og Bruravik-Brakanes - ein del over ”normalen” Langs Ulvikfjorden frå Bruravik til Brakanes, ei strekning på 13,6 km, er det skjedd i alt 8 politirapporterte personskadeulukker i femårsperioden. Med atterhald om lite statistikkgrunnlag og litt usikre trafikktal (ÅDT), er det her gjort ei utrekning for å sjå tendens av ulukkesfrekvens (Uf):

Bruravik-Brakanes Bruravik-Brakanes 13,6 km, ÅDT≈500, 8 ulukker på 5 år: Uf= 0,65

Ein ”normal” tofeltsveg i spreidtbygd strøk med fartsgrense 80 km/t, har ein ulukkesfrekvens på omlag 0,17 (Kjelde: Trafikksikkerhetshåndboka, TØI). Det vil seia at strekninga Bruravik - Brakanes har hatt ein del fleire ulukker enn det ein ”normalt” kunne forventa. Ryvanes Utforkøyring...

Som i fylket elles er dei fleste ulukkene i Rv572 Bruravik-Brakanes (Ulvik sentrum).... Ulvik registrert med uhellskode som I alt åtte personskadeulukker i femårspereioden, noko som er ein utforkøyring. 8 av dei 14 ulukkene i god del høgare enn det ein ”normalt” skulle forventa på ein perioden er utforkøyring, derav også den tofeltsveg. Fem av ulukkene har skjedd på og nær Ryvanes. eine dødsulukka som har vore. To av personskadeulukkene i femårsperioden har Stort sett lettare skade, men... vore møteulukke, men ei av desse skuldast Når det gjeld alvorsgrad på ulukkene i nok som det står i politirapporten at femårsperioden, er tendensen i Ulvik at ein …”førar køyrde på venstre side, var noko større del av dei skadde har fått meir heimehøyrande i England…”. enn lettare skade. Ein død og tre alvorleg skadde er sjølvsagt fire for mykje, og me Sjansen for skade aukar vesentleg med fart over 70 km/t: må arbeida for at dette talet skal bli 0. For motorkøyretyulukker viser undersøkingar at det opp til eit fartsnivå på omlag 70 km/t er meir sannsynleg at ein unngår alvorleg skade enn at ein faktisk vert alvorleg skadd. Om farten vert over 100 km/t er det umogleg å unngå alvorleg skade, uavhengig av bilbeltebruk.

Utforkøyring... Som elles i fylket er dei fleste ulukkene i Ulvik utforkøyring.

Statistikkgrunnlaget er likevel lite til å sikkert fleire, men noko kan nok liggje i at hevde at Ulvik har vesentleg fleire kvinner kanskje har betre haldningar og alvorlege ulukker enn det som er vanleg i tilpassar åtferd etter forholda. fylket elles.

Årstid, dag, klokkeslett, ljos- og føreforhold... Med eit så lite statistikkgrunnlag, skal ein ikkje leggja for mykje vekt på å tolke variasjonar i forhold til årstid, vekedag, tidspunkt på dagen, og ljos- og føreforhold

mv. Til informasjon er det likevel vist fordelinga for dei 15 ulukkene på neste side.

Ikkje trygt å vera ”verdsmeister”... Ein 18-åring som akkurat har fått ”lappen” har ålment 40 gonger Tohjulingar... større risiko for å verta innblanda i ei ulukke enn ein erfaren bilist.

Mange tohjulingar... Eit trekk ved personskadeulukkene i Ulvik er at relativt mange av dei skadde er "tohjulingar" (sykkel/moped/motorsykkel). Dette er noko ein bør ha i mente, særleg i høve til haldningsskapande tiltak. På to hjul er ein sårbar i trafikken, og god trafikantåtferd og bruk av sikringsutstyr er særs viktig.

Flest heimehøyrande i distriktet... Ein fordel å vere lokalkjend...-vegnettet i Ulvik er smalt... Ulvik er ikkje ein typisk gjennomfartskommune, og tendensen er då også at dei fleste skadde kjem frå distriktet. Definisjonar på alvorsgrad: Fem av dei skadde med registrert Lettare skadd: skade krev berre kortare medisinsk behandling, og postadresse er likevel frå gjev ingen varige mein. Bergensområdet/Noreg elles. Alvorleg skadd: ikkje livstrugande, men gjev varige mein, 0-30 prosent invaliditet. Svært alvorleg skadd: skade som trugar liv eller gjev meir enn 30 Dei unge er ei viktig målgruppe... prosent varig invaliditet Trass i manglande data for å seie noko om Drepne: død innan 30 dagar etter ulukkestidspunkt som følgje av tendens for alder på dei skadde/drepne, kan trafikkulukka. ein trygt slå fast også for Ulvik at dei unge mellom 16-25 år er ei viktig målgruppe for tiltak. Denne aldersgruppa dominerer statistikken i stort sett alle kommunar, noko som har samanheng både med manglande erfaring og truleg også haldningar. Ein annan tendens som går att, er at menn normalt utgjer 65-80% av dei skadde/drepne. Årsakene til dette er Dei fleste er nok lokalkjende, men... Av dei 12 skadde/drepne som er registrert med adresse, er det fem som ikkje er heimehøyrande i distriktet

4.1

Flest ulukker i sommarhalvåret (berr veg) og i dagsljos...

7.3 Trafikkuhell - materielle i Bruravik. Ein del fartsoverskridingar, skadar uvettig køyring og dermed ulukker kan nok ha samanheng med dette. Frå Bruravik (ferja) mot Vallavik-tunnelen og Voss har Materielle uhell/skadar (forsikringsskadar) ein i tillegg eit vesentleg innslag av er ei anna kjelde til kunnskap om ”puljekøyring”, noko som gjerne fører med trafikksikringssituasjonen i heradet. Desse seg ein del stygge forbikøyringar. kan underbyggja vurderingane av Det er likevel ikkje registrert ulukker med trafikkfarlege punkt og strekningar, og ein drepne eller varig skadde på denne strekkja fangar truleg opp ein del av ulukkene som i femårsperioden. kanskje skulle vore registrerte med lettare personskade. I tillegg vil ein kunna få ei Mellom Ulvik og Bruravik er det i første brukbar oversikt over mange uhell som rekkje det å nå ferja som kan tenkjast å gje kanskje med litt uflaks kunne ha vorte til slike utslag. Strekninga har hatt ein del alvorlege ulukker. Materialet inneheld og ulukker. ei mengd med ”parkeringsbulking” og andre småuhell som ikkje er så interessante i trafikksikringssamanheng. Langt betre enn i Kvanndal... Kvanndal (Granvin herad) er truleg den Kvar er uhella skjedd? ferjekaien i fylket med størst ulukkesrisiko på tilførselsvegane. Bruravik er heldigvis Nøyaktig kartfesting av uhella er svært ofte ikkje så utsett, men ein bør likevel sjå på umogleg utifrå dei knappe opplysingane tiltak som kan gje betre trafikantåtferd., folk gir. Omtrentleg lokalisering, med tal særleg: på uhell av ulike kategoriar er likevel godt nok som supplement til meir nøyaktige • Haldningsskaping og informasjon ulukkesdata. Uhella er difor her (ferjeturen representerer her faktisk eit oppsummert i høve til stad/stadnamn som høve til å ”møte” trafikantane) er notert. Stadene med flest uhell er: • Kontrollar (fart, bilbelte, promille mv.)

• Sentrum Brakanes • Rv572 Vallavik-tunnelen – Vambheimselva (mange småulukker på ferja og ferjekaien) 7.5 Rassikring • Hjeltnes Statistisk sett eit utryggleiksproblem... Møteuhell og påkøyring/rygging av Statistisk sett er det heldigvis også i Ulvik parkerte bilar, dominerer stort. sjeldan at folk og bilar vert råka av stein- eller isras. Om ein skal sjå svært kynisk på det, er det difor langt meir å tena på å 7.4 Ferjetrafikk og ulukker bruka midlar til tiltak som reduserer talet på andre trafikkulukker. ” - Skulle berre nå ferja”.... Likevel er det ikkje så enkelt. Sjølv om Ulvik har eit relativt lågt det som regel går bra, har dei fleste i ulukkesnivå og lite distriktet opplevd mange ”nesten”- gjennomgangstrafikk om situasjonar med stein og is som har ramla i ein ser vekk frå strekninga vegen. Strekninga Ulvik – Bruravik har Bruravik –Vallavik- dessutan fleire faste skredlaup vinterstid, tunnelen. Dette siste rører likevel ved eit og utryggleik kring dette må takast på tema som bør vere med i diskusjonen om alvor. Eit moment med rasulukker er at når trafikksikring i Ulvik: trafikken til/frå ferja dei først skjer, har utfallet ein tendens til å vera alvorleg. Det er heller ikkje slik at brannvesenet i Granvin/Ulvik i dag. midlar til rassikring alltid berre går til Nyvinningar er likevel på gang. Statens dette. Rassikring kan ofte vera ”innbakt” i vegvesen har no under utprøving det andre fysiske tiltak ved vegen. nyutvikla sikringssystemet TUNSAFE i dei undersjøiske vegtunnelane Oslofjordtunnelen og Bømlafjordtunnelen (kjelde: www.vegvesen.no). Køyretya vert her registrererte ved inngang og utgang av tunnelen, noko som mellom anna gjev informasjon om det er køyrety med farleg last i tunnelen ved brann eller ulukker. Etter utprøvinga skal ein vurdera om systemet skal installerast i andre tunnelar. Vallaviktunnelen bør i så fall vera blant dei som får systemet installert.

Treng avklaring kring ansvar og ressursar.... Det er ei kjend sak at det i lang tid har vore usemje mellom staten og kommunane 7.6 Tunnelsikring omkring ansvar og ressursar til sikring av lange tunnelar. Med fleire tunnelar i sikte, Vallavik-tunnelen – felles utfordringar er det difor viktig både for Granvin og Den 7,5 km lange Vallavik-tunnelen har Ulvik at dette vert avklara og at ein får på lenge vore ein viktig del av vegsystemet i plass dei ressursane som krevst for at Ulvik og Granvin. Mange ulike spørsmål Vallavik-tunnelen skal ha eit godt og om trafikksikring er knytt til denne. Ein akseptabelt sikringsnivå. kan nemna fart, forbikøyring, ljostilhøve, brann, evakuering, redningsteneste osb. Noko gjeld altså tilhøve for å hindra at ulukker skjer, anna gjeld rutinar og ressursar for å redusera skadeomfang når ulukker har skjedd. I femårsperioden 1995-1999 har det skjedd ei dødsulukke i tunnelen, ei møteulukke mellom personbil og eit stort køyrety nær tunnelmunningen i Granvin. Ålment er ulukkesrisikoen litt mindre i tunnel enn for veg i dagen, men flest tunnelulukker skjer i sonene nær munningane (TØI).

Marerittet er brann... Brannen i Seljestadtunnelen i Odda i 2000, viste til fulle at slike tunnelbrannar ikkje er til å spøkje med. Ein effektiv Notis i ”Hordaland”… redningsaksjon ved eventuell brann eller Til dels store fartsoverskridingar er dessverre med på å auka trafikkulukke i tunnel krev at risikoen for stygge ulukker i Vallaviktunnelen. redningsmannskapa får ei rask oversikt over køyretya som er inne i tunnelen. Ei slik oversikt har ikkje vegvesenet eller vjon—hei—ne

vjono ·5WWX22elvF2sk—ddF22„unnelGunderg—ngD2 ys—tunnelen22E22pører2kom2utenfor2 yppheim —sf—ltk—nt2eventuelt2truffet2 †estrheim WIX22vettere2sk—ddF22†egstrekning2 tunnelm—rkeringenF222 utenfor2vegkryssG—vkjørselD2vekve22E22 „idX2IUFHTFWS22klFIWQH r—k—st—d inheten2kjørte2—v2vegen2og2tr—ff2gjerdet2ved2 lvik2f—rneh—geF222„idX2PVFHWFWT22klFIPHvekve fergo ƒ5 „or˜lå IWX22vettere2sk—ddF22†egstrekning2utenfor2vegkryssG—vkjørselD2 lvik2sentrum22E22wg2nrF2ID2PD2Q2velt—r2i2kjøre˜—n—D2nrF2R2og2ein2 ƒ5ƒ5 tr—ktor2er2og2inn˜l—nd—F222„idX2HQFHVFWW22klFIQQH WX22vettere2sk—ddF22QE—rmet2vegkryss2@„EkryssD2‰EkryssAD2 lvik2sentrum22E22ƒyklister2på2fort—uet2svinger2plutselig2ut2i2 g—ten2og2rett2på2˜ilenF222„idX2HRFHWFWU22klFIRQH ƒpånheim uvåle vinde˜rekke †—m˜heim rjeltnes råheim

WRX22vettere2sk—ddF22†egstrekning2utenfor2vegkryssG—vkjørselD2‚yv—nes22E22u—nskje2v—r2det2˜lending2—v2sol—2som2 gjorde2—t2enheten2sk—r2ut2—v2vegenc222„idX2HSFHVFWT22klFIVSH ƒ5 ƒ5 WQX22vettere2sk—ddF22ennetD2mot2frur—vik22E22inheten2kom2utfor2—sf—ltk—nten2og2kjørte2i2fjellveggenF222„idX2HUFHSFWV22klFWIH

ƒ5 PIX22vettere2sk—ddF22†egstrekning2utenfor2vegkryssG—vkjørselD2fr—2 lvik2mot2frur—vikF22E22pør—r2kjørte2på2 venstre2sideD2v—r2hjemmehørende2i2ingl—ndF222„idX2IQFHTFWV22klFIISH ƒ5 WPX22vettere2sk—ddF22†egstrekning2utenfor2vegkryssG—vkjørselD2fr—2 lvik22E22222„idX2PPFHWFWV22klFIWPS ƒ5 WSX22vettere2sk—ddF22†egstrekning2utenfor2vegkryssG—vkjørselD2prysteneset22E22pør—r2sovn—2ved2r—ttet2og2 køyrde2utfor2vegenF222„idX2PUFIHFWT22klFSSH

H5 WWX22hreptF22†egstrekning2utenfor2vegkryssG—vkjørselD2vGretlenes22E22ev2ukjent2års—k2h—r2˜ilen2kjørt2gjennom2 åpningen2i2—utovernet2og2i2sjøenF222„idX2IUFHTFWU22klFIWHH

ƒ5 WQX22vettere2sk—ddF22†egstrekning2utenfor2vegkryssG—vkjørselD2retlenes22E22222„idX2HIFHQFWV22klFIRHH

·5 IX22elvF2sk—ddF22†egstrekning2utenfor2vegkryssG—vkjørselD2ƒt—ursnesF22E22†—rt2˜lend—2—v2sol—2og2køyrde2på2 stein˜lokk2og2deretter2i2fjellveggenF222„idX2HRFIHFWT22klFIHRH ƒt—ursnes

ƒtoreliE qrønd—len fletene

„eiknforkl—ring

lukkestype22@f—rgekodeAƒkor tforkøyringD2einsleg2køyrety wøteulukke uryssEG—vsvingingsulukke €åkøyring2˜—kfrå potgjeng—r2påkøyrtGinvolvert frur—viki enn—2ulukkestype elvorsgr—d22@sym˜olA xesheim H5 hød ƒ5 PQX22vettere2sk—ddF22†egstrekning2utenfor2vegkryssG—vkjørselD222E22222„idX2PIFIHFWU22klFPIRH ird—l‰5 ƒvært2—lvorleg2sk—dd ·5 elvorleg2sk—dd lvik2her—d lvik2her—d ƒ5 vett—re2sk—dd p—rtsgrense2TH2kmGt2eller2låg—re €ersonsk—deulukkerfrimnes p—rtsgrense2høg—re2enn2TH2kmGt

x IWWSEIWWW H SHH IHHH ISHH weters Vedlegg2. TRAFIKKOPPLÆRING I ULVIK BARNEHAGE

Tema bør knytast til historie, lokalhistorie, ulukker, reglar og normer, kommunikasjon og transport. Trafikkopplæring høyrer inn i daglegdagse situasjonar og opplevingar for borna.

Til og frå barnehagen - Skriv heim til alle foreldra om dei tillet at personalet eller andre foreldre tek barnet deira med i sin bil. - Tema om trafikksikring på foreldremøte, t.d. bruk av bilbelte, vaksenmodellen, varsemd på parkeringsplassen og aking - Plakat på porten om at han alltid må vera stengt.

Trafikksikring på barnehageområdet - Jamleg kontroll med portar og gjerder rundt barnehagen. Porten må sikrast med ei lås som borna ikkje får opp. - Borna får berre forlate barnehagen i fylgje med dei som hentar barnet. - Ljos på parkeringsplassen for å hindre ulukker ved rygging - Ikkje sende borna heim med rusa sjåførar

Me reiser på tur - Me øver oss på å ta buss

- Turreglar - Hovudregel er 2 vaksne med på tur. Alliere seg med andre avdelingar om nødvendig. - Dersom 1 vaksen: maks 4 born avhengig av kvar ein går, kven ein har med, alder på borna, om ein har med vogn / bil osb. - Ein vaksen først og sist i rekka - Halda venstresida godt og stoppe når det kjem bil - Leia kvarandre to og to så lenge ein ferdast i trafikken - Halda saman som gruppe dersom ikkje tal bemanning tillet noko anna. - Stadig kontroll og oppteljing undervegs og når ein er framme ved målet. - Har ein ansvar for bestemte barn, er det vanskelegare å gløyme / miste nokon av syne - Det kan vera lurt å ha med bytekle - Ta opp turreglane med borna før ein legg ut på tur - Ta med barnehagen sin mobiltelefon. Det er dei som skal til skogs eller langt frå folk som har fyrsterett på denne. Om nødvendig – bruk eigen mobil. - NB: Hugs å ta med fyrstehjelpsputa. Den skal alltid vera med i sekken.

Trafikkopplevingar som utgangspunkt for foreldrekontakt og samarbeid Resultata av opplæringa er avhengig av samarbeid og informasjon mellom heim/barnehage

Trafikkopplæring kan knytast til leik, samvær og omsorg i barnehagen - Trafikkleik ute – spel – billeik – rolleleik – sykling/avpasse fart/vise omsyn - snakke om trafikktema som er aktuelle for borna der og då. T.d. trygg aking om vinteren, refleks på hausten, skulebuss med 5-åringane på våren, bruk av gangfelt og andre reglar når me skal på tur. Praktisk trening. - Opne opp for samtaler rundt temaet og opplevingar som borna har hatt i trafikken.