DOCSLIB.ORG

Materiały Do Poznania Różnorodności Grzybów Wielkoowocnikowych Ustronia W Województwie Śląskim

Total Page：16

File Type：pdf, Size：1020Kb

Download full-text PDF Read full-text
Materiały Do Poznania Różnorodności Grzybów Wielkoowocnikowych Ustronia W Województwie Śląskim Przegląd Przyrodniczy XXXII, 1 (2021): 3-32 Piotr Chachuła, Marek Fiedor, Ryszard Rutkowski, Aleksander Dorda MATERIAŁY DO POZNANIA RÓŻNORODNOŚCI GRZYBÓW WIELKOOWOCNIKOWYCH USTRONIA W WOJEWÓDZTWIE ŚLĄSKIM New data on the diversity of macroscopic fungi of the Ustroń community, Silesian voivodship ABSTRAKT: W pracy przedstawiono wyniki badań mykologicznych prowadzonych w latach 2014-2020 na terenie Ustronia w województwie śląskim. Łącznie stwierdzono występowanie 383 gatunków grzybów wielkoowocnikowych, należących do grzybów podstawkowych Basidiomycota (310 gatunków) i worko- wych Ascomycota (73 gatunki). Wśród odnotowanych taksonów 113 to grzyby uznane za cenne, w tym dwa nienotowane dotychczas w Polsce Hiemsia pseudoampezzana (Svrček) Svrček i Lamprospora wrightii (Berk. & M.A. Curtis) Seaver. Wśród grzybów stwierdzonych na terenie Ustronia 26 to gatunki bardzo rzadkie, podawane z nielicznych stanowisk w Polsce – m.in. Bryoscyphus dicrani (Ade & Höhn.) Spooner, Hydnotrya bailii Soehner i Psilopezia nummularialis Pfister & Cand. Wybrane taksony scharakteryzo- wano również pod kątem ich siedlisk i rodzaju substratu, w obrębie którego rozwijały się i wytwarzały owocniki lub podkładki. SŁOWA KLUCZOWE: makromycetes, grzyby workowe, grzyby podstawkowe, gatunki rzadkie i objęte ochroną, polskie Karpaty, Pogórze Śląskie, Beskid Śląski ABSTRACT: The paper presents the results of observations and field studies carried out in 2014-2020 in Ustroń in Silesian Voivodeship. During these studies, 383 species of macromycetes belonging to Basid- iomycota (310 species) and Ascomycota (73 species) were found. Among the taxa recorded, 113 are two valuable species, including Hiemsia pseudoampezzana (Svrček) Svrček and Lamprospora wrightii (Berk. & M.A. Curtis) Seaver, which have not been recorded in Poland so far. Among the fungi found in Ustroń 26 are very rare species, so far reported only from a few sites in Poland, including Bryoscyphus dicrani (Ade & Höhn.) Spooner, Hydnotrya bailii Soehner and Psilopezia nummularialis Pfister & Cand. Selected taxa were also characterized for their habitats and the kind of substrates which they developed within and produced fruiting bodies or stromata. KEY WORDS: macromycetes, Ascomycota, Basidiomycota, rare and protected species, Polish Carpathi- ans, Silesian Foothills, Silesian Beskids WSTĘP i mają charakter przyczynkowy. Na podsta- wie publikacji, jakie ukazały się do roku 2020 Dotychczasowe dane na temat mykobio- można zestawić listę zaledwie 11 gatunków ty Ustronia – gminy miejskiej położonej na grzybów wielkoowocnikowych podawanych zachodnim krańcu polskiej części Zewnętrz- z tego terenu. Pierwsze doniesienia dotyczą nych Karpat Zachodnich – są rozproszone obserwacji z lat siedemdziesiątych XX w. 3 Przegląd Przyrodniczy XXXII, 1 (2021) i obejmują informacje o czterech gatunkach ca pomiędzy Pogórzem Śląskim a Beskidem grzybów tremelloidalnych (Wojewoda 1979). Śląskim w rejonie Ustronia ma odmienny W latach 80. Szczepka (1983), Skirgiełło przebieg i w zachodniej części miasta prowa- (1984) oraz Szczepka i Sokół (1986) wzmian- dzona była zdecydowanie bardziej na połu- kują o pojedynczych stanowiskach grzybów dnie, bliżej masywu Małej Czantorii (866 m podstawkowych Basidiomycota. Natomiast n.p.m.) i Ostrego (709 m n.p.m.). Zmiana w XXI w. sporadyczne doniesienia o gatun- przebiegu granicy pomiędzy powyższymi kach grzybów zaobserwowanych na tym mezoregionami zaproponowana przez Solo- obszarze zawarto w czterech następujących na et al. (2018) sprawia, iż w zależności od publikacjach: Szczepka i Sokół (2000), He- przyjętego podziału fizycznogeograficznego nel (2007), Kujawa i Gierczyk (2011) oraz część stanowisk grzybów wielkoowocniko- Szczepkowski et al. (2013). wych wspomnianych w niniejszej pracy może Ze względu na dotychczasowy słaby stan być identyfikowana z Pogórzem Śląskim bądź poznania mykobioty analizowanego tere- z Beskidem Śląskim. nu, przy jednoczesnym dużym zróżnicowa- Rzeźba terenu na całym obszarze Ustro- niu siedlisk w nim występujących, wysokim nia jest urozmaicona, najniżej położony stopniu naturalności części fitocenoz leśnych, punkt znajduje się w północnym krańcu mia- istnieniu dogodnych dla rozwoju mykobioty sta na wysokości ok. 315 m n.p.m. (w dolinie warunków klimatycznych, a także interesują- Wisły), natomiast najwyższym punktem jest cych wynikach badań przeprowadzonych na szczyt Czantorii Wielkiej – 995 m n.p.m. terenach sąsiednich (Rutkowski et al. 2014, Istotny wpływ na kształtowanie bioróż- Chachuła et al. 2015, 2020) postanowiono norodności obszaru Ustronia ma położenie objąć obszar Ustronia szerzej zakrojonymi tego terenu w pobliżu północnego krańca badaniami mykologicznymi. Bramy Morawskiej – wąskiego obniżenia terenu pomiędzy Karpatami Zachodnimi a Sudetami. TEREN BADAŃ Obszar Ustronia charakteryzuje się wy- raźnym zróżnicowaniem warunków meteo- Gmina miejska Ustroń położona jest rologicznych. Średnia roczna temperatura w południowo-zachodniej części wojewódz- powietrza wynosi od 8°C w części podgór- twa śląskiego, w powiecie cieszyńskim i zaj- skiej (północna i północno-zachodnia część muje powierzchnię 59,03 km2. Miejscowość miasta) do 6°C w części górskiej. Stosunko- zamieszkuje nieco ponad 16 tys. mieszkań- wo wysoka jest średnia roczna suma opadów, ców (BDL 2019). wynosząca od około 1000 mm w części pod- Zgodnie z aktualnym podziałem fizycz- górskiej do ponad 1200 mm w części górskiej nogeograficznym Polski (Solon et al. 2018), (przy czym na Równicy przekracza nawet miasto położone jest w prowincji Karpa- wartość 1250 mm). Wyraźnie przesunięte są ty Zachodnie z Podkarpaciem Zachodnim również termiczne pory roku – na przykład i Północnym (51), podprowincji Zewnętrz- w części podgórskiej wiosna i lato zaczynają ne Karpaty Zachodnie (513). Północna część się zdecydowanie wcześniej, a jesień i zima gminy, obejmująca ok. 25% jej powierzchni, później niż w obrębie wyżej położonych ob- usytuowana jest w obrębie makroregionu Po- szarów miasta, a różnice sięgają przeciętnie górze Zachodniobeskidzkie (513.3) i mezo- nawet 2-3 tygodni (Kruczała 2000). regionu Pogórze Śląskie (513.32), natomiast Podłoże geologiczne regionu budują pozostały obszar Ustronia wchodzi w skład skały osadowe tzw. fliszu karpackiego, który makroregionu Beskidy Zachodnie (513.4-5) tworzą naprzemianległe warstwy piaskow- i mezoregionu Beskid Śląski (513.45). ców i łupków oraz zlepieńców, mułowców Warto zauważyć, że według powszechnie i iłowców (utwory kredowe). Karpaty fliszo- stosowanego dotychczas podziału fizyczno- we tworzy płaszczowina podśląska, na którą geograficznego Kondrackiego (2011), grani- nasunięta jest płaszczowina śląska. W płasz- 4 Chachuła P. , Fiedor M., Rutkowski R., Dorda A. – Materiały do poznania różnorodności grzybów ... czowinie śląskiej wyróżnia się dwie płaszczo- zowe tego obszaru zostały objęte różnymi winy cząstkowe: leżącą niżej płaszczowinę formami ochrony. Cały obszar Ustronia jest cieszyńską (głównie łupki cieszyńskie dolne położony w granicach Parku Krajobrazowe- i górne oraz wapienie cieszyńskie) oraz nasu- go Beskidu Śląskiego lub jego otuliny. Masyw niętą na nią płaszczowinę godulską (grubo- Czantorii oraz północny fragment masywu ławicowe piaskowce glaukonitowe, przewar- Równicy i Lipowskiego Gronia znajdują się stwione czarnymi i zielonymi łupkami, bądź w obrębie dwóch (z czterech) enklaw siedli- seriami zlepieńców i łupków) (Białas 2002). skowego obszaru Natura 2000 Beskid Śląski W krajobrazie Ustronia zdecydowa- (PLH240005). Przyszczytowy fragment pół- nie przeważają tereny leśne, zajmujące po- nocno-wschodniego zbocza Wielkiej Czan- wierzchnię ok. 27,6 km2, co stanowi ponad torii jest objęty ochroną, jako rezerwat przy- 45,4% ogólnej powierzchni miasta (BDL rody „Czantoria”. Fragment doliny rzeki Wi- 2019). Zwarte kompleksy leśne porastają sły (ze stanowiskiem pióropusznika strusiego przede wszystkim stoki masywów Czantorii Matteucia struthiopteris) został objęty ochro- oraz Równicy (884 m n.p.m.) i Lipowskie- ną, jako użytek ekologiczny „Pióropuszniki go Gronia (743 m n.p.m), a także niewiel- nad Wisłą”. Dawne wyrobiska piaskowców kie wzniesienia położone u podnóża Małej zostały uznane za stanowiska dokumenta- Czantorii; natomiast w północnej, podgór- cyjne – „Kamieniołom Skalica” oraz „Kamie- skiej części Ustronia większe kompleksy leśne niołom Czantoria”. Ponadto na terenie miasta występują jedynie w dolinie Wisły. znajduje się 15 pomników przyrody (głównie Pod względem fitosocjologicznym domi- buków pospolitych Fagus sylvatica i dębów nującymi zbiorowiskami leśnymi na obszarze szypułkowych Quercus robur). objętym badaniami są: żyzna buczyna karpac- ka Dentario glandulosae-Fagetum (głównie na zboczach Wielkiej Czantorii i Równicy), METODY kwaśna buczyna górska Luzulo luzuloides- -Fagetum, (m.in. w rezerwacie „Czantoria”), Obserwacje prowadzono w latach 2014- grąd subkontynentalny Tilio-Carpinetum 2020 metodą marszrutową, koncentrując się – forma podgórska, (m.in. wzniesienia Ko- przede wszystkim na terenach leśnych, poło- pieniec i Jelenica), dolnoreglowy bór świer- żonych głównie w południowej i zachodniej kowo-jodłowy Abieti-Piceetum montanum części Ustronia. Obszar badań obejmował: z dominującą jodłą i świerkiem w drzewosta- dolinę rzeki Wisły oraz doliny jej prawo- nie, występujący na sporych powierzchniach brzeżnych dopływów – potoków Jaszowiec Lipowskiego Gronia, Małej Czantorii i Paleni- i Dobka położonych w obrębie osiedla Pola- cy (672 m n.p.m.), nadrzeczna olszyna górska na, południowe i wschodnie stoki Równicy, Alnetum incanae w dolinie Wisły oraz
Load more

Recommended publications
  • Novosti Sist. Nizsh. Rast. 43
    ISSN 0568-5435 ÐÎÑÑÈÉÑÊÀß ÀÊÀÄÅÌÈß ÍÀÓÊ ÁÎÒÀÍÈ×ÅÑÊÈÉ ÈÍÑÒÈÒÓÒ èì. Â. Ë. ÊÎÌÀÐÎÂÀ ACADEMIA SCIENTIARUM ROSSICA INSTITUTUM BOTANICUM NOMINE V. L. KOMAROVII ÍÎÂÎÑÒÈ ÑÈÑÒÅÌÀÒÈÊÈ ÍÈÇØÈÕ ÐÀÑÒÅÍÈÉ ÒÎÌ 43 NOVITATES SYSTEMATICAE PLANTARUM NON VASCULARIUM TOMUS XLIII Òîâàðèùåñòâî íàó÷íûõ èçäàíèé KMK Ñàíêò-Ïåòåðáóðã Ìîñêâà v 2009 À. Ã. Øèðÿåâ A. G. Shiryaev ÊËÀÂÀÐÈÎÈÄÍÛÅ ÃÐÈÁÛ ÒÓÍÄÐÎÂÎÉ È ËÅÑÎÒÓÍÄÐÎÂÎÉ ÇÎÍ ÊÎËÜÑÊÎÃÎ ÏÎËÓÎÑÒÐÎÂÀ (ÌÓÐÌÀÍÑÊÀß ÎÁËÀÑÒÜ) CLAVARIOID FUNGI OF THE TUNDRA AND FOREST-TUNDRA ZONES OF KOLA PENINSULA (MURMANSK REGION) Èíñòèòóò ýêîëîãèè ðàñòåíèé è æèâîòíûõ ÓðÎ ÐÀÍ Ëàáîðàòîðèÿ ôèòîìîíèòîðèíãà è îõðàíû ðàñòèòåëüíîãî ìèðà 620144, Åêàòåðèíáóðã, óë. 8 Ìàðòà, ä. 202 [email protected] Ïÿòüäåñÿò øåñòü âèäîâ êëàâàðèîèäíûõ ãðèáîâ èç 14 ðîäîâ îòìå÷åíû â âû- ñîêîøèðîòíûõ ðàéîíàõ Êîëüñêîãî ïîëóîñòðîâà, èç íèõ 55 âûÿâëåíû â ëåñîòóí- äðå è 30 â þæíûõ òóíäðàõ. Äâà âèäà (Mucronella flava è Ramaria testaceoflava) âïåðâûå îòìå÷åíû â ëåñîòóíäðîâîé çîíå Ðîññèè. Íàèáîëüøåå âèäîâîå áîãàòñòâî îòìå÷åíî äëÿ ðîäà Typhula (19 âèäîâ), à òðè êðóïíåéøèõ ðîäà Typhula, Ramaria è Clavaria âêëþ÷àþò â ñóììå 53.6% âñåõ âûÿâëåííûõ âèäîâ. Êîýôôèöèåíò âè- äîâîé íàñûùåííîñòè ðîäà â ëåñîòóíäðå ðàâåí 4.0, à â þæíûõ òóíäðàõ 3.7. Óðîâåíü âèäîâîãî áîãàòñòâà, ðàçíîîáðàçèÿ (èíäåêñ Øåííîíà) è äîìèíèðîâàíèÿ (èíäåêñ Ñèìïñîíà) ñõîäíû ñ òàêîâûìè äëÿ äðóãèõ âûñîêîøèðîòíûõ ðåãèîíîâ Åâðîïû, îäíàêî íåñêîëüêî îòëè÷àþòñÿ îò àíàëîãè÷íûõ ïîêàçàòåëåé äëÿ Ïîëÿð- íîãî Óðàëà è ßìàëà. Íàèáîëåå îáèëüíûìè âèäàìè ÿâëÿþòñÿ ñàïðîòðîôû, ðàç- âèâàþùèåñÿ íà òðàâÿíèñòîì îïàäå Typhula variabilis, T. lutescens è T. sclero- tioides. Ïî ñðàâíåíèþ ñ àíàëîãè÷íûìè êîìïëåêñàìè Ïîëÿðíîãî Óðàëà è ßìàëà íà Êîëüñêîì ïîëóîñòðîâå çíà÷èòåëüíà ðîëü ãóìóñîâûõ ñàïðîòðîôîâ (Clavulina cinerea, Clavaria argillacea, C. falcata). Êñèëîòðîôíûå âèäû îòìå÷åíû ëèøü â ëåñîòóíäðå.
    [Show full text]
  • A Preliminary Checklist of Arizona Macrofungi
    A PRELIMINARY CHECKLIST OF ARIZONA MACROFUNGI Scott T. Bates School of Life Sciences Arizona State University PO Box 874601 Tempe, AZ 85287-4601 ABSTRACT A checklist of 1290 species of nonlichenized ascomycetaceous, basidiomycetaceous, and zygomycetaceous macrofungi is presented for the state of Arizona. The checklist was compiled from records of Arizona fungi in scientific publications or herbarium databases. Additional records were obtained from a physical search of herbarium specimens in the University of Arizona’s Robert L. Gilbertson Mycological Herbarium and of the author’s personal herbarium. This publication represents the first comprehensive checklist of macrofungi for Arizona. In all probability, the checklist is far from complete as new species await discovery and some of the species listed are in need of taxonomic revision. The data presented here serve as a baseline for future studies related to fungal biodiversity in Arizona and can contribute to state or national inventories of biota. INTRODUCTION Arizona is a state noted for the diversity of its biotic communities (Brown 1994). Boreal forests found at high altitudes, the ‘Sky Islands’ prevalent in the southern parts of the state, and ponderosa pine (Pinus ponderosa P.& C. Lawson) forests that are widespread in Arizona, all provide rich habitats that sustain numerous species of macrofungi. Even xeric biomes, such as desertscrub and semidesert- grasslands, support a unique mycota, which include rare species such as Itajahya galericulata A. Møller (Long & Stouffer 1943b, Fig. 2c). Although checklists for some groups of fungi present in the state have been published previously (e.g., Gilbertson & Budington 1970, Gilbertson et al. 1974, Gilbertson & Bigelow 1998, Fogel & States 2002), this checklist represents the first comprehensive listing of all macrofungi in the kingdom Eumycota (Fungi) that are known from Arizona.
    [Show full text]
  • Zadyszana, Grapowa Droga Na Istebnę
    A w górę na południe - lasy, łany zgrzebne - zadyszana, grapowa droga na Istebnę - Bielsko - Skoczów - i wyżej - aż tam do Cieszyna Zielna, kwietna, radością pachnąca kraina ów odblaskiem cienistym górnie wymodrzony wstęży się i spagórza zwinnie Śląsk Zielony... Emil Zegadłowicz - „Pieśń o Śląsku” spis treści | obsah | contents 04 - Agroturystyka i turystyka miejska | Agroturistika a městská turistika | Agritourism and urban tourism 10 - Turystyka krajoznawcza | Vlastivědná turistika | Sightseeing tourism 16 - Turystyka przyrodnicza i poznawcza | Turistika v přírodě a poznávací turistika | Wildlife and educational tourism 22 - Turystyka wypoczynkowa i aktywna | Rekreační a aktivní turistika | Leisure and active tourism 28 - Turystyka uzdrowiskowa i kulturowa | Lázeňská a kulturní turistika | Spa and cultural tourism 34 - Turystyka na Szlaku Kraków - Morawy - Wiedeń Greenways | Turistická stezka Kraków - Morava - Wien Greenways | Tourism on the trail Cracow - Moravia - Vienna Greenways – 3 – Agroturystyka i turystyka miejska | Agroturistika a městská turistika | Agritourism and urban tourism Agroturystyka i turystyka miejska to produkt turystyczny, który Agroturistika a městská turistika je turistický produkt, který je The tourist product called Agritourism and urban tourism is skierowany jest do klienta indywidualnego i umożliwia poznanie adresován individuálnímu klientovi a umožňuje poznat nejzajímavější directed to an individual tourist. It gives an opportunity to visit najciekawszych miejsc związanych z bogactwem tradycji, kultury, místa spojená s kulturním a přírodním bohatstvím, tradicemi interesting historical places of great scenic beauty which are famous zabytków i przyrody znajdujących się na terenie Cieszyna, Skoczowa a památkami nacházejícími se na území Cieszyna, Skoczowa a obcí for their monuments, culture, tradition as well as amazing nature. oraz gmin: Goleszów i Dębowiec. Został on podzielony na dwie Goleszów a Dębowiec.
    [Show full text]
  • Clavarioid Fungi of the Urals. II. the Nemoral Zone
    Karstenia 47: 5–16, 2007 Clavarioid fungi of the Urals. II. The nemoral zone ANTON G. SHIRYAEV SHIRYAEV, A. 2007: Clavarioid fungi of the Urals. II. The nemoral zone. – Karstenia 47: 5–16. 2007. Helsinki. ISSN 0453-3402. One hundred and eighteen clavarioid species are reported from the nemoral zone of the Ural Mts.. Eight of them, Ceratellopsis aculeata, C. terrigena, Lentaria corticola, Pistillaria quercicola, Ramaria broomei, R. lutea, R. subtilis and Typhula hyalina, are reported for the fi rst time from Russia. The material consists of 1300 collections and observations, and according to these, the most frequent species are Clavulina cinerea, Macrotyphula. juncea, Typhula erythropus, T. sclerotioides, T. uncialis and T. variabilis. These contain ca. 23 % of all observations, but only 5 % of all the species. In comparison with the boreal zone of the Urals, the nemoral zone consists less abundant species (1.7% / 14.6%) and an more rare species (47.8% / 38.2%). Species like Clavulinopsis aurantio- cinnabarina, Pistillaria quercicola, Ramaria broomei, R. lutea and Sparassis brevipes are considered to be relicts of Pliocen and Holocen periods. The most favorable habitats for the rare and relict species are discussed. The collecting sites are briefl y described and descriptions of the new and rare species for Russia are given. Key words: Aphyllophorales, Basidiomycetes, clavarioid fungi, distribution, nemoral, relicts, Ural Anton Shiryaev, Institute of Plant and Animal Ecology RAS, 8 March str. 202, 620144, Ekaterinburg, Russia Introduction The Northern subzone of the nemoral zone, like fungi associated mainly with the nemoral zone. also the hemiboreal zone, are widely distributed The delimitation between the southern parts of in Central Europe but in easternmost Europe hemiboreal zone and northern parts of nemoral represented just as narrow strips on the west- zone is often extremely diffi cult, and in the area ern slopes of the South Ural Mountains (Sjörs somewhat vague.
    [Show full text]
  • Diversity and Distribution of Clavarioid Fungi in Estonia
    Folia Cryptog. Estonica, Fasc. 45: 65–80 (2009) Diversity and distribution of clavarioid fungi in Estonia Anton Shiryaev Institute of Plant and Animal Ecology, Ural Division of the Russian Academy of Sciences, 202 8-March St. , RUS-620144 Ekaterinburg, Russia E-mail: [email protected] Abstract: This paper attempts to compile available data on Estonian clavarioid fungi (Basidiomycota) published between 1856 and 2006 (78 publications) and 986 herbarium specimens studied and observations. 103 species have been reported including 46 species new for Estonia. The most frequent species is Typhula erythropus, followed by Macrotyphula juncea, Typhula setipes, Clavulina cinerea, Clavariadelphus ligula, Ramaria gracilis and Typhula phacorrhiza. These constitute around 28% of all observations, but only 6.8% of all species. Twenty one species (20.6%) were collected only once, fifteen species (14.7%) twice and ten species three times (9.8%). Some species rare for whole Europe, but also for its hemiboreal zone, are also infrequently collected, like Clavaria zollingeri, Clavulina amethystina, Lentaria subcaulescens, Multiclavula mucida, Ra- maria botrytis, Ramariopsis crocea, Ramariopsis pulchella and Sparassis crispa. Rare and threatened are the old-growth habitats species like, e.g., Clavaria amoenoides, Clavaria rosea, Clavulinopsis rufipes, Clavulinopsis umbrinella, Multiclavula corynoides, Ramaria broomei and Typhula sphaeroidea. Kokkuvõte: Harikulaadsete kandseente mitmekesisus ja levik Eestis Kirjutises on kokku võetud Eesti harikuliselaadsete kandseente kohta käivad 78 trükises avaldatud andmed (1856–2006), 986 herbaareksemplari uurimise tulemused ja autori vaatlused. Eestist on leitud 103 liiki, neist 46 märgitakse siin esmakordselt. Sagedaim liik on Typhula erythropus, järgnevad Macrotyphula juncea, Typhula setipes, Clavulina cinerea, Clavariadelphus ligula, Ramaria gracilis ja Typhula phacorrhiza.
    [Show full text]
  • Diplomová Práce
    PŘÍRODOVĚDECKÁ FAKULTA Diplomová práce Monika Kolényová Brno 2020 PŘÍRODOVĚDECKÁ FAKULTA Diverzita lignikolních hub na tlejících kmenech v NPR Žákova hora Diplomová práce Monika Kolényová Vedoucí práce: Petr Hrouda Ústav botaniky a zoologie Brno 2020 Bibliografický záznam Autor: Bc. Monika Kolényová Přírodovědecká fakulta, Masarykova univerzita Ústav botaniky a zoologie Diverzita lignikolních hub na tlejících kmenech v Název práce: NPR Žákova hora Studijní program: PřF N-BOT Botanika Studijní obor: PřF FYMY Fykologie a mykologie Vedoucí práce: Mgr. Petr Hrouda Ph.D. Konzultant: Mgr. Daniel Dvořák Akademický rok: 2019/2020 Počet stran: 97+38 Klíčová slova: Mŕtve drevo; lignikolné makromycéty; Fagus sylvatica; Picea abies; prirodzený les; morfológia plodníc Bibliographic Entry Author: Bc. Monika Kolényová Faculty of Science, Masaryk University Department of Botany and Zoology Diversity of lignicolous fungi on decaying logs in Title of Thesis: Žákova hora N.N.R. Degree programme: PřF N-BOT Botany Field of Study: PřF FYMY Phycology and Mycology Supervisor: Mgr. Petr Hrouda Ph.D. Consultant: Mgr. Daniel Dvořák Academic Year: 2019/2020 Number of Pages: 97+38 Keywords: Deadwood; lignicolous fungi; microhabitats; Fagus sylvatica; Picea abies; natural forest; fruitbody morphology Abstrakt Tato diplomová práca sa venuje diverzite a ekológii makromycét na rôzne zotletých bukových a smrekových kmeňoch v pralesovitých rezerváciách. Na popis ekologických a mikrohabitatových preferencií jednotlivých druhov bol použitý dataset z roku 2015 zahrňujúci štyri pralesovité lokality (PR Polom, NPR Kohoutov, NPR Žofínský prales, NPR Žákova hora). Preferencie pre konkrétne mikrohabitaty (rozklad dreva, vertikálna/horizontálna pozícia, pokryvnosť machorastov/borky v mieste rastu plodnice a rast na špeciálnych stanovištiach – drevný opad, lomová plocha, dutina) je hodnotený ako z pohľadu jednotlivých druhov, tak z pohľadu morfologických skupín.
    [Show full text]
  • Polypore Assemblages in Boreal Old-Growth Forests, and Associated Coleoptera
    Polypore assemblages in boreal old-growth forests, and associated Coleoptera Dmitry S. Schigel Plant Biology Department of Biological and Environmental Sciences Faculty of Biosciences University of Helsinki Finland Botanical Museum Finnish Museum of Natural History University of Helsinki Finland ACADEMIC DISSERTATION To be presented for public examination with the permission of the Faculty of Biosciences of the University of Helsinki in the auditorium of Arppeanum (Helsinki University Museum, Snellmaninkatu 3), on November 6th 2009 at 12 noon. Helsinki 2009 Author’s address Metapopulation Research Group Department of Biological and Environmental Sciences PO Box 65 (Viikinkaari 1) FI-00014 University of Helsinki FINLAND e-mail: [email protected] Supervised by Docent Tuomo Niemelä University of Helsinki Finland Reviewed by Professor Leif Ryvarden University of Oslo Norway and Assistant Professor Atte Komonen Swedish University of Agricultural Sciences Sweden Examined by Professor Jari Kouki University of Joensuu Finland Custos Professor Jouko Rikkinen University of Helsinki Finland ISSN 1238–4577 ISBN 978-952-10-5824-0 (paperback) ISBN 978-952-10-5825-7 (PDF) http://ethesis.helsinki.fi Yliopistopaino Helsinki 2009 Copyrights Dmitry Schigel (summary & V) Societas Mycologica Fennica (I, III, & IV) Societas pro Fauna et Flora Fennica (II) Papers are reproduced by kind permissions from the journal publishers. Contents Abstract 6 Introduction 7 Aims of the study 9 2. Review of the literature 10 3. Material and methods 17 3.1 Study areas 17 3.2 Study system 18 3.3 Sampling and classification of data 19 4. Results 22 5. Discussion 24 5.1 Polypore assemblages and prevalence patterns in boreal old-growth forests in Finland 24 5.2 Wood-decaying fungi and associated beetles in Finland 26 Conclusions 29 Future prospects 30 Acknowledgements 31 References 32 Appendix 45 List of original publications Schigel, D.S.
    [Show full text]
  • Diverzita a Ekologie Hub – Makromycetů V Horských Porostech
    Diverzita a ekologie hub – makromycetů v horských porostech na Šumavě a v České republice (literární přehled) Anna Lepšová Výzkum v oborech mykologie, fytopatologie a ekologie lesa, Pěčín 16, 37401 Trhové Sviny Úvod Houby jsou nedílnou složkou horských lesních porostů. Tvoří součást mykorhizních systémů dřevin (Lepšová 2001, 2002, 2003) a významnou měrou se podílejí na dekompozici dřevní hmoty i ostatního lesního opadu. Napadají přestárlé nebo potlačené jedince stromů a tak urychlují jejich uhynutí. Svou činností se podílejí na půdotvorných procesech a mají i vliv na obnovu lesa. Metody pravidelného terénního šetření na trvalých plochách dovolují získat údaje o houbách, které lze v přírodě vyhledat, vzorkovat a pak determinovat, aniž by byla potřebná mikrobiologická laboratoř. Jedná se o skupinu hub z oddělení Ascomycota a Basidiomycota, které tvoří plodnice s výtrusy. Těmto houbám se obvykle říká makromycety, či velké houby a dle definice produkují (nadzemní) plodnice, které jsou větší než 2 mm a jsou proto pozorovatelné v přírodě. Plodnice menší než 2 mm jsou obtížně zaznamenatelé a podzemní plodnice vyžadují jinou techniku sběru. Mykologická část projektu je zaměřena na výzkum výskytu a ekologie makromycetů na vybraných trvalých plochách horských smrčin a smíšených lesů na Šumavě. Cílem je vylišit ty druhy makromycetů, které • jsou specifické pro určité typy lesních porostů • podílejí se na klíčových procesech v lesním ekosystému, a které • vypovídají o stupni narušení porostů činností člověka. Předmětem předložené rešerše je • Přehled výzkumu diversity makromycetů v horských smrkových a smíšených porostech, především na Šumavě a v Krkonoších. • Vymezení oblasti výzkumu ekologie lesa, kde může výzkum plodnic makromycetů přispět a upřesnit poznatky o procesech v lesních porostech.
    [Show full text]
  • Basidiomycota): New Species and Range Extensions
    Mycosphere 9(3): 519–564 (2018) www.mycosphere.org ISSN 2077 7019 Article Doi 10.5943/mycosphere/9/3/7 Copyright © Guizhou Academy of Agricultural Sciences Updates to Finnish aphyllophoroid funga (Basidiomycota): new species and range extensions Kunttu P1*, Juutilainen K2, Helo T3, Kulju M4, Kekki T5 and Kotiranta H6 1 World Wide Fund for Nature, Lintulahdenkatu 10, FI-00500 Helsinki. 2 Department of Biological and Environmental Science, P.O. Box 35, FI-40014 University of Jyväskylä. 3 Erätie 13 C 19, FI-87200 Kajaani, Finland. 4 Biodiversity Unit P.O. Box 3000, FI-90014 University of Oulu, Finland. 5 Jyväskylä University Museum, Natural History Section, P.O. BOX 35, FI-40014 University of Jyväskylä, Finland. 6 Finnish Environment Institute, P.O. Box 140, FI-00251 Helsinki, Finland. Kunttu P, Juutilainen K, Helo T, Kulju M, Kekki T, Kotiranta H 2018 – Updates to Finnish aphyllophoroid funga (Basidiomycota): new species and range extensions. Mycosphere 9(3), 519– 564, Doi 10.5943/mycosphere/9/3/7 Abstract The knowledge of Finnish aphyllophoroid funga has increased substantially in recent years. In this article we present six species new to Finland: Cristinia (cf.) rhenana Grosse-Brauckm., Hyphodontiella hauerslevii K.H. Larss. & Hjortstam, Leptosporomyces montanus (Jülich) Ginns & M.N.L Lefebvre, Osteina obducta (Berk.) Donk, Sebacina helvelloides (Schwein.) Burt, and Tulasnella brinkmannii sensu lato Bres. The finding of Osteina obducta is the first record in Northern Europe. The article also contributes new records of 56 nationally rare species (maximum ten previous records in Finland). Additionally, we list 110 regionally new species, found for the first time from a certain subzone of the boreal vegetation zones in Finland.
    [Show full text]
  • Geographical Characteristics of Silesia
    Gerard Kosmala Academy of Physical Education in Katowice Geographical characteristics of Silesia Abstract: This article contains basic geographical information about Silesia, useful as a starting point for further historical analysis. Silesia is a region of central Europe located within the borders of several nations. At different times in its history it has been part of Austria, the Czech Republic, Germany and Poland. The rough outline of the relief of Silesia was formed in the Paleozoic Era, finally reaching its ultimate form in the Cenozoic Era. The same holds true for both the Sudetes as well as the entire tectonic fore- land, which was shaped by a glacier. Silesian land has always been rich in mineral resources such as building rocks, coal and copper, although only few of these can be found in abundance. The terrain’s shape results from the general structure of the hydrographical network which, with the exception of the eastern frontiers, is symmetrical, with the Odra river, flowing from the south-east to the north- west, as the axis of symmetry. Reservoirs have been built along many rivers for both energy-related and retention purposes. Due to the total absence of lakes, these reservoirs are the largest bodies of water in Silesia. The temperate, transitory climate with an annual average rainfall of 600–700 mm and average annual temperature of 8 °C results in conditions which are favourable for vegetation. Considering the abun- dance of fertile land one can easily understand why the agricultural scenery dominates the landscape. This, along with the development of industry at the base of the Sudetes and in the south-eastern part of Upper Silesia, is the reason for the relatively small amount of woodland areas.
    [Show full text]
  • Novosti Sist. Nizsh. Rast. 42
    ISSN 0568-5435 РОССИЙСКАЯ АКАДЕМИЯ НАУК БОТАНИЧЕСКИЙ ИНСТИТУТ им. В. Л. КОМАРОВА ACADEMIA SCIENTIARUM ROSSICA INSTITUTUM BOTANICUM NOMINE V. L. KOMAROVII НОВОСТИ СИСТЕМАТИКИ НИЗШИХ РАСТЕНИЙ ТОМ 42 NOVITATES SYSTEMATICAE PLANTARUM NON VASCULARIUM TOMUS XLII САНКТ-ПЕТЕРБУРГ 2008 А. Г. Ширяев A. G. Shiryaev КЛАВАРИОДНЫЕ ГРИБЫ ПОЛУОСТРОВА ЯМАЛ THE CLAVARIOID FUNGI OF THE YAMAL PENINSULA Институт экологии растений и животных УрО РАН Лаборатория фитомониторинга и охраны растительного мира 620144, Екатеринбург, ул. 8 Марта, д. 202 [email protected] В арктических районах полуострова Ямал отмечен 51 вид клавариоидных грибов (Basidiomycetes) из 14 родов, 7 семейств и 4 порядков. Наивысший уро- вень таксономического разнообразия и богатства клавариоидных грибов (51 вид) отмечен в лесотундре, в противоположность чему наивысший уровень домини- рования — в арктических тундрах, характеризующихся самым низким уровнем видового разнообразия. Доля семейства Typhulaceae уменьшается по направле- нию с севера на юг, а доля семейства Gomphaceae, наоборот, увеличивается к лесотундре. Все выявленные виды клавариоидных грибов широко распростране- ны в мире (космополитные, евро-азиатские, голарктические). Лишь 14% всех видов являются обычными (встречены более 8 раз), при этом редких видов зна- чительно больше — 54%. Доминируют сапротрофные виды, образующие плодо- вые тела на почве, отмерших листьях и травах, и лишь один вид является обли- гатным паразитом на живых травах. Ключевые слова: Арктика, клавариоидные грибы, Gomphaceae, Typhulaceae, Ямал. 51 species of clavarioid fungi (Basidiomycota) belonging to 14 genera, 7 families Рис. 1. Район исследования и пункты сбора материала and 4 orders are reported from arctic and subarctic areas of the Yamal Рeninsula. The на полуострове Ямал. highest level of taxonomic diversity and richness (51 species) is recorded in the forest- Арабскими цифрами отмечены места работ на Ямале: 1 — Октябрьский; tundra, but highest level of dominance is characteristic of the arctic tundras having the 2 — Яр-Сале, 3 — Каменный, 4 — Сеях, 5 — Тамбей.
    [Show full text]
  • KNOWN and UNKNOWN EUROPE the Students’ Voice
    KNOWN AND UNKNOWN EUROPE The students’ voice I love to travel and I am glad that I was a part of this great project. It was really amazing how just for 5 days we all got used to each other and became so close. It was pleasure to meet all those adorable people. I enjoyed every single moment and I won’t forget it ! Thanks to Comenius ! I miss you all ! I hope we will see again some day! Irina Evstatiewa I learnt a lots of countries cultures,histories. I love BULGARIA speaking english i learnt something from diffent languages. Now i want to know all of the european countries life styles,cultures. Thanks comenious i hope we will meet again. Fatih Karakaş Comenius Project.!! I think its legen.....dary! We had a week in Portugal. Now i can say this is the best weeks I lived We had the opportunity to develop our English and learned some words from other languages.I miss Portugal and i think my friends miss to. i Özay Cultural Highlights in Sofia Region Czechs) created unique masterpieces of icons, frescoes, murals and chandeliers. The interior design made of Italian marble, Egyptian alabaster, Brazilian onyx, gold, Venetian mosaics and Sofia Valley, the biggest one in Bulgaria, is situated in the west stained glass windows embodies the spirit of the finest Orthodox part of the country. It is divided in two regions – Sofia district traditions. (the area around Sofia) and Sofia city. The Crypt below the church houses a superb collection of Sofia, Bulgaria’s fourth capital after Pliska, Preslav and Veliko BULGARIA old icons, frescoes, BULGARIA Turnovo, one of the oldest cities in Europe, has a history that miniatures, service goes back thousands of years.
    [Show full text]