ANT139 – PALEOANTROPOLOJİ’YE GİRİŞ
Prof. Dr. Ayla SEVİM EROL
İlk hominanlarPaleoantropoloji'ye (Homo) kimlerdir? Homo cinsinin Giri ve türlerininş özellikleri nelerdir? Ders Yans ıları
7. Ders, Prof. Dr. Ayla SEVİM EROL Paleoantropoloji'yeGEÇEN HAFTALAR Giriş Ders Yansıları
KALAN DERSLER Homolar
Australopith Öncesi
Prof. Dr. Ayla SEVİM EROL Paleoantropoloji'ye Giriş Ders Yansıları Homo
Prof. Dr. Ayla SEVİM EROL Paleoantropoloji'ye Giriş Ders Yansıları
1972’de Pioneer 10 ve 1973’te Pioneer 11 uzay gemilerine iliştirilmiş plaka Bilinen en erken Homo
Prof. Dr. Ayla SEVİM EROL Paleoantropoloji'ye Giriş Ders Yansıları
LD 350-1 En erken Homo
Prof. Dr. Ayla SEVİM EROLX • BilinenPaleoantropoloji'ye en eski Homo örneği Giriş • Chalacew SeyoumDers tarafından Yans 2013’te ıları Ledi-Geraru, Etiyopya’da bulunuyor
• 2,80 – 2,75 milyon yaşında
•k İl Homo olması durumu tartışmalı da
olsa genel kabul görüyor
Prof. Dr. Ayla SEVİM EROL Paleoantropoloji'ye Giriş Ders Yansıları A.L. 666-1 Homo habilis
OH 13 “Cindy”
Prof. Dr. Ayla SEVİM EROL KNM-ER 1813 Paleoantropoloji'ye Giriş Ders Yansıları OH 8 OH 62
OH 7 OH 24 “Twiggy” Homo habilis
Prof. Dr. Ayla SEVİM EROLX • Tür bazındaPaleoantropoloji'ye tanımlanmış en eski Homo GiriXş cinsinden biri, 2,5/2,3 – 1,6 milyon yıl yaşında X • Louis ve Mary LeakeyDers tarafından Yans ilk kez 60ı’lılar ı yıllarda Doğu Afrika’daki Olduvai Boğazı’nda (Tanzanya) bulunuyor X • şTa alet kullanan ilk Homo olduğu düşünülüyor • Beyin hacmi yaklaşık 550 – 690 cm³
(800 cm³’e kadar çıkarılıyor)
•ş Ka kemerleri çıkık, burun kenarları keskin ve dışa dönük • ZigomatiklerinProf. Dr. ön yüzü Ayladikey SEVİM EROL KNM-ER 1813 • UzuvlarıPaleoantropoloji'ye ape benzeri, fakat ellerinde Giriş insan benzeri mozaikDers özellikler varYans ıları • Femur Australopithecus benzeri • Homo durumu tartışmalı
• H. rudolfensis ile benzer
OH 8 • Bazı Homo habilis fosilleri, kimi Paranthropus boisei fosilleri ile birlikte bulunuyor ve aynı bölgede Oldowan taş aletleri de mevcut
• Australopithecus garhi’nin de taş alet kullanan ilk tür olabileceği fikri de mevcut
Prof. Dr. Ayla SEVİM EROL Paleoantropoloji'ye Giriş Ders Yansıları Homo rudolfensis
KNM-ER 1481a KNM-ER 1472
Prof. Dr. Ayla SEVİM EROLKNM-ER 62000 Paleoantropoloji'ye Giriş Ders Yansıları
KNM-ER 1481b-d KNM-ER 1802 KNM-ER 1470 Homo rudolfensis
Prof. Dr. Ayla SEVİM EROL X • BernardPaleoantropoloji'ye Ngeneo tarafından 1972’de Doğu Giriş
Afrika’daki Koobi DersFora’da Yans(Kenya) ıları
bulunuyor
• Yaklaşık 2,4 – 1,8 milyon yıl yaşında • Beyin hacmi yaklaşık 750 cm³
•ş Ka kemerleri narindir
• Yüzü daha düz ve uzundur
• Maxillası büyüktür • BeyProf.in kutusu dahaDr. daireseldir Ayla SEVİM EROL • DişleriPaleoantropoloji'ye büyük ve kalın minelidir Giriş
Ders YansılarıKNM-ER 1470
• Homo habilis ile benzer
• Ayrı bir Homo sayıldığı gibi H.
habilis’e de dâhil edilir KNM-ER 62000 Özellik Homo habilis Homo rudolfensis Ortalama endocranial 610 751 hacim (cm3) Genel kraniyal kubbe Sagittal ark’a doğru genişlemiş oksipital dağılım İlkel durum formu Frontal kemik Başlangıç aşamasında supraorbital torus Torus mevcut değil Parietal kemik Koronal > sagittal kord İlkel durum Yüz - genel Üst yüz > orta yüz Orta yüz > üst yüz
Burun Kenarlar keskin ve dışa dönük; belirgin nasal sil Kenarlar daha az dışa dönük; nasal sil yok
Malar yüzey (zigomatik Dikey ya da dikeye yakın Öne doğru aşağı eğimli kemiğin anterior yüzü) Prof.Palat Dr. AylaKısalmış SEVİM EROLBüyük Üst dişler Büyük ihtimalle iki köklü premolarlar Premolarlar üç köklü; tümü görece büyük ön dişler MandibularPaleoantropoloji'ye fossa Görece derin GiriSığ ş Mandibular korpus Dış yüzeyde ortalama kabartı; yuvarlak taban Dış yüzeyde belirgin kabartı; dışa dönük taban
Bukkalinguale doğru daralmış post-kanin tacı; P4’teDers küçülmüş talonid; M3’teYans küçülme; ılarGeniş post-kaninı tacı; görece büyük P4 talonid’i; Alt dişler çoğunlukla tek köklü alt premolarlar bifid ya da M3’te küçülme yok; çift tabak şekilli P4 kökleri tabak şekilli P3 kökleri Uzuv oranları Australopithecus benzeri belirsiz Ön ayak (kol) Australopithecus benzeri belirsiz robustisitesi Ape benzeri ve modern insan benzeri mozaik El belirsiz özellikler Arka ayak (ayak) Tırmanma adaptasyonu devam ediyor Sonraki Homolar gibi Femur Australopithecus benzeri Sonraki Homolar gibi Homo ergaster
Prof. Dr.KNM- AylaER 42700 SEVİM EROL Paleoantropoloji'ye GiriKNM-ş ER 3733 Ders Yansıları
KNM-ER 922
BSN49/P27 Homo ergaster
Prof. Dr. Ayla SEVİM EROLX X • 1,9 – 1,4Paleoantropoloji'ye milyon yılları arasında yaşamıştır GiriXş • Doğu Afrika’da KenyaDers ve Etiyopya’da Yans ıları bulunmuştur
• Afrikalı Homo erectus olarak da kabul STW 53 edilirler ?Homo gautengensis • Beyin hacmi yaklaşık 860 - 900 cm³
• Önceki Homo türlerine nazaran daha düz bir yüz • Kimi araştırmacılar bu türü
• BurunProf. ilk kez ileri Dr. doğru Aylaçıkık SEVHomo erectusİM olarak EROL kabul eder
• Azı dişlerPaleoantropoloji'ye görece küçük • Başka türler Girikimi zamanş bu türe • Pelvis günümüzDers insanınkine Yans dâhilılar edilir ı oldukça benziyor
• Kollardan daha uzun bacaklar ?
• Varil şekilli göğüs kafesi ? OH 9
Prof. Dr. Ayla SEVİM EROL Paleoantropoloji'ye Giriş
Ders Yans• Buı ilarki buluntuı gibi daha nicesi
H. erectus olarak kabul edilir
• Yine de H. ergaster türü KNM-WT 15000 (Nariokotome Boy) literatürde yerini almıştır • kİl Acheulean aletler Homo ergaster / erectus döneminde ortaya çıkar
Prof. Dr. Ayla SEVİM EROL Paleoantropoloji'ye Giriş Ders Yansıları • Ateşin kullanımına dair en eski izler Doğu Afrika’da, yaklaşık 1,4 myö
• Ateşin kontrollü kullanımına dair ilk izler yine H. ergaster / erectus dönemine ait, Güney Afrika’daki Wonderwerk Mağarası’nda ve 1 milyon yıla tarihli • İsrail’deProf. birkaç Dr.alanda ateşinAyla kullanıldığına SEV dairİ kanıtlarM EROL (H. erectus) • EndonezyaPaleoantropoloji'ye ve Çin’de de aynı şekilde kanıtlar (H. erectus Giri) ş Ders Yansıları • Doğu Afrika’daki Ileret,
Kenya’da 1,5 milyon yıllık H. ergaster / erectus ayak izleri
Prof. Dr. Ayla SEVİM EROL Paleoantropoloji'ye Giriş Ders Yansıları 1,5 myö 3,75 myö
Ileret, Kenya Laetoli, Tanzanya
Prof. Dr. Ayla SEVİM EROL Paleoantropoloji'ye Giriş Ders Yansıları Homo erectus
Ngandong (Solo Man) Prof. Dr. Ayla SEVİM EROLSangiran 2 Paleoantropoloji'ye GiriZhoukoudianş III SangiranDers 4 Yansıları
Trinil 2 Sangiran 17 Peking Man Homo erectus
Homo heidelbergensis? Homo cepranensis? Homo georgicus? X X X X XX X X XX Prof. Dr. Ayla SEVİMX EROL X Paleoantropoloji'yeXX Homo ergaster? Giriş X X XHomo Ders rhodesiensis Yans? ıları X
• kİl kez Eugène Dubois tarafından 1891’de Java adasında keşfediliyor
• Daha sonra Endonzeya ve Çin’den birçok buluntu ele geçiyor • Beyin hacmi yaklaşık 800 – 1250 cm³
• Yaklaşık 55 kg ve 160 cm
• Dar, yuvarlak hatlı dental eğri
• Çenesiz mandibula • PrognatikProf. yüz Dr. Ayla SEVİM EROL • GelişkinPaleoantropoloji'ye nasal kemikler Giriş • şKa kemerleri çıkık veDers belirgin YansılarSangiranı 17 • Occipital’de nuchal torus denen
çıkıntı belirgin • Java buluntuları: Pithecanthropus erectus • Arka dişler görece büyük •n Çi buluntuları: Sinanthropus pekinensis • Acheulean alet kültürü
Prof. Dr. Ayla SEVİM EROL Paleoantropoloji'ye Giriş Ders Yansıları • Doğal gözlem
• Ateşin kullanımı
• Ateşin sönebildiğini öğrenip ona bir canlıymışProf. gibi davranma Dr. Ayla SEVİM EROL •u On söndürmemeye çalışma, bir nevi hayatta Paleoantropoloji'yetutma Giriş
• Dolayısıyla diğer Dershayvanlardakinin Yans ıları aksine ondan korkmama
• Ateşi üretmekten evvel sönmemesini
öğrenme • Yaklaşık 1,6 – 1,2 milyon yıl yaşında
• Tüberküloz hastalığı olması muhtemel
Kocabaş • Anadolu’da bulunan en eski hominin
Prof. Dr. Aylave ilkSEV Homo erectusİM EROL Paleoantropoloji'ye Giriş Ders Yansıları
X Homo georgicus D211 (Homo ergaster / erectus)
D3901
Prof. Dr. Ayla SEVİM EROLD2600 – D4500
D2280 Paleoantropoloji'ye Giriş Ders Yansıları D2715 D2680 D4507
D2700 – D2735 D3444 – D3900 D2282 Homo georgicus
• Yaklaşık 1,77 milyon yıl yaşında
• Afrika dışında olması ve önemli bir göç yolunda bulunması açısından önemli • MorfolojikProf. özelliklerinin Dr. benzerliğindenAyla SEV dolayı H.İ ergasterM EROL / erectus sayılıyor • 8000’denPaleoantropoloji'ye fazla Oldowan alet buluntusu var Giriş Ders Yansıları X Homo gautengensis (Homo habilis / ergaster)
Prof. Dr. Ayla SEVİM EROL Paleoantropoloji'ye Giriş Ders Yansıları
Gondolin Mağarası’ndan bir Kafa İskeleti Homo cepranensis (Homo erectus / heidelbergensis)
Prof. Dr. Ayla SEVİM EROL Paleoantropoloji'ye Giriş Ders Yansıları
Ceprano kafatası Homo rhodesiensis (Homo heidelbergensis)
Prof. Dr. Ayla SEVİM EROL Paleoantropoloji'ye Giriş Ders Yansıları
Broken Hill 1 (Kabwe Cranium) Homo antecessor (Homo heidelbergensis)
ATE9-1 ATD6-5 Prof. Dr. Ayla SEVAtapuercaİM 5 KafatasıEROL Paleoantropoloji'ye Giriş Ders Yansıları
ATD6-58 ATD6-69 TD-6 Seviyesi Buluntuları Homo antecessor
• Yaklaşık 1,2 – 0,8 milyon yıl arasında
• İspanya’daki Atapuerca bölgesindeki Gran Doline ve Sima
del Elefante alanlarında bulunuyor
Prof.• HDr.omo heidelbergensis, Ayla HomoSEV erectusİM ve Neanderthal EROL insanı Paleoantropoloji'yeözellikleri paylaşır Giriş • mTü Dersbu melez özellikleri Yans sonucuılar yeniı bir tür olduğu kabul X edilebilir • Alanlarda bulunan hayvan ve insan kemikleri üzerinde benzer kesik izleri var, bundan dolayı yamyamlık pratiği uygulanmış olabilir fikri mevcut
Prof. Dr. Ayla SEVİM EROL Paleoantropoloji'ye Giriş Ders Yansıları Pleyistosen
• Buzul dönemleri
• DenizlerinProf. donması Dr. ile Ayla SEVİM EROL seviyelerde 150 metreye varan düşmePaleoantropoloji'ye Giriş Ders Yansıları • Buz ve kara köprülerinin oluşup yokolması Arkaik Homo sapiens Grupları
Prof. Dr. Ayla SEVİM EROL Paleoantropoloji'ye Giriş Ders Yansıları Homo heidelbergensis
Mauer 1
Saldanha
Prof. Dr. Ayla SEVİM EROLMiguelón Paleoantropoloji'ye Giriş Ders Yansıları
Dali
Swanscombe Tautavel Steinheim Homo heidelbergensis
X X XX Homo cepranensis? XX X X Petralona X Prof. Dr. AylaX SEVİMX EROL Paleoantropoloji'yeXX Giriş XHomo Ders rhodesiensis Yans? ıları XX • kİl kez Mauer, Almanya’da, 1907’de keşfedilip isimlendiriliyor
• Sonrasında Avrupa ve Afrika’da da birçok buluntu çıkıyor • Yaklaşık 700,000 – 200,000 yıl
önce yaşıyor
• Beyin hacmi yaklaşık 1200 cm³
• Genel olarak yuvarlak kafa
• AlProf.ın geriye eğimli Dr. Ayla SEVİM EROL
• Çene vePaleoantropoloji'ye molarlar görece küçük Giriş Jinniushan • Yamyamlık Dersyapılmış Yans ıları olabileceğine dair izler var Boxgrove
• Homo rhodesiensis, H. cepranensis ve H. antecessor bazen bu türe dâhil edilir • Ateş kullanımı var
• Aralıklarla barınak kullanımına dair tartışmalı izler var (~400,000 yıl önce)
Prof. Dr. Ayla SEVİM EROL Paleoantropoloji'ye Giriş Ders Yansıları
Terra Amata, Fransa – 400,000 yıla tarihlendirilen barınak modeli Prof. Dr. Ayla SEVİM EROL Paleoantropoloji'ye Giriş Ders Yansıları
Terra Amata, Fransa – 400,000 yıla tarihlendirilen barınak tasviri • HomoProf. heidelbergensis Dr.’in günümüzAyla SEVİM EROL insanı Paleoantropoloji'yeve Neanderthaller ile Giriş Denisovalılar’ın atasıDers olduğu Yans ıları kabul edilir Homo neanderthalensis
Prof. Dr. Ayla SEVİM EROL
Forbes Paleoantropoloji'yeNeanderthal 1 Giriş Ders Yansıları
Le Moustier La Ferrassie Shanidar 1 •1800 ’lü yıllarda Belçika’da, sonra Cebelitarık ve Almanya’da bulunur
• Adını Almanya’daki Neander Vadisi’nden alır
Prof. Dr. Ayla SEVİM EROL Paleoantropoloji'ye Giriş Ders Yansıları • «Mağara Adamı» kavramı, yine 1800’lü yıllardaki buluntuların yanlış yorumlanması ile doğar
Prof. Dr. Ayla SEVİM EROL Paleoantropoloji'ye Giriş Ders Yansıları • Aslında çok da farklı değiliz
Prof. Dr. Ayla SEVİM EROL Paleoantropoloji'ye Giriş Ders Yansıları • Yaklaşık 400,000 – 28,000 yıl
önceki dönemde yaşamışlardır
• Beyin hacmi yaklaşık 1500 cm³
• KafadaProf. occipital Dr. kısım çıkıntılı Ayla SEVİM EROL
• şKa kemerleriPaleoantropoloji'ye belirgin Giriş • Zigomatikler belirginDers ve çıkık Yansıları • Burun boşluğu oldukça geniş
• Mandibula güçlü • Üçüncü molar ile ramus arasında retromolar boşluk var
• Molarlarda taurodontizm görülebilir
• GProf.erçek çene yokDr. Ayla SEVİM EROL Paleoantropoloji'ye Giriş Ders Yansıları
Homo sapiens mandibulası ve gerçek çene • Uzuvlarda kas yapışma izleri belli
• Kemikler kütlevi ve kalın
• El Prof.ve parmak kemikleriDr. güçlüAyla ve SEVİM EROL kalın Paleoantropoloji'ye Giriş • Göğüs kafesi geniş Ders Yansıları • Pelvis daha geniş ve dışa açık
• Boy ortalaması 152 – 164 cm Prof. Dr. Ayla SEVİM EROL Levallois yonga Delici Kazıyıcı Paleoantropoloji'ye Giriş • Orta Paleolitik DönemDers Yansıları • Önceki dönemden kalma Acheulean aletlere rastlanabilir
• Baskın Mousterian alet kültürü (Neanderthaller’e özgü)
• Bıçak, kenar kazıyıcı, ön kazıyıcı, dişlemeli veya çentikli alet, delici, uç Prof. Dr. Ayla SEVİM EROL Paleoantropoloji'ye Giriş Ders Yansıları Prof. Dr. Ayla SEVİM EROL Paleoantropoloji'ye Giriş Ders Yansıları • Levallois tekniği ile önceden
hazırlanan çekirdekten hazır yonga Prof. Dr. Ayla üretimiSEV İM EROL Paleoantropoloji'ye Giriş Ders Yansıları • Levallois tekniği ile önceden hazırlanan çekirdekten hazır uç
üretimi Prof. Dr. Ayla SEVİM EROL Paleoantropoloji'ye Giriş Ders Yansıları Prof. Dr. Ayla SEVİM EROL Paleoantropoloji'ye Giriş Ders Yansıları
Levallois yonga ve çekirdeği • Üst Paleolitik dönemde Châtelperronian alet endüstrisi
•k Te sırtlı ve hafif eğimli bıçakla karakterizedir
• Neanderthaller’e ait olmadığı da söylenir Prof. Dr. Ayla SEVİM EROL Paleoantropoloji'ye Giriş Ders Yansıları • üÖl gömme geleneği: mezar hediyeleri (?), toprak boyası, polen vs.
Prof. Dr. Ayla SEVİM EROL Paleoantropoloji'ye Giriş Ders Yansıları
Le Chapelle-aux-Saints, Frans Kebara, İsrail • üÖl gömme geleneği: mezar hediyeleri (?), toprak boyası, polen vs.
Prof. Dr. Ayla SEVİM EROL Paleoantropoloji'ye Giriş Ders Yansıları
Shanidar, Irak Qafzeh, İsrail • Yaşlı bakımı ve yardımlaşma
• Travmalarda iyileşme izleri ve ölüm yaşı ileri
Prof. Dr. Ayla SEVİM EROL Paleoantropoloji'ye Giriş Ders Yansıları
Shanidar 1 • Muhtemelen basit konuşma, süslenme ve öncül sanat (müzik?)
• FOXP2 geni konuşma, kontrollü nefes ve mimikler
Prof. Dr. Ayla SEVİM EROL Paleoantropoloji'ye Giriş
Ders Yansıları Hyoid kemiği • Muhtemelen basit konuşma, süslenme ve öncül sanat (müzik?)
Divje Babe Flütü Prof. Dr. Ayla SEVİM EROL Paleoantropoloji'ye Giriş Ders Yansıları
Toprak Boyası •Denisovalılar %0,5 Neanderthal geni taşıyorlarProf. Dr. Ayla SEVİM EROL • DünyaPaleoantropoloji'ye üzerinde Afrika hariç herkeste Giriş %1-4 oranında Neanderthal geni mevcut
• MC1R geni kızıl saçlılıkDers Yansıları Neden yok oldular?
• Biyolojik asimilasyon? (H. sapiens ile çiftleşerek gen kaybı)
• KProf.ültürel asimilasyon? Dr. (AylaH. sapiens’in gelişmişSEV kültürüyleİM EROL başa çıkamama
• ÇevreselPaleoantropoloji'ye şartların zorluğu? Giriş • Konuşamama ve dahaDers ilksel sosyal Yans organizasyon?ılar ı • Morfolojik olarak H. sapiens’ler ile başa çıkamama? • Son Neanderthal izi günümüzden 30,000 - 28,000 yıl önce,
Cebelitarık’taki Gorham Mağarası’nda bulunur
Prof. Dr. Ayla SEVİM EROL Paleoantropoloji'ye Giriş Ders Yansıları Denisova İnsanı
Denisova 3
Denisova 8 Prof. Dr. Ayla SEVİM EROL Paleoantropoloji'ye Giriş Denisova 4 Ders Yansıları • Sibirya’daki Altay Dağları’nda bulunur ve 110,000 – 50,000 yıla tarihlenir
• Neandertaller ile insana olduklarından daha yakın akrabalardır
Prof. Dr. Ayla SEVİM EROL Paleoantropoloji'ye Giriş X Denisova X Ders Yansıları
Sima de los Huesos Prof. Dr. Ayla SEVİM EROL Paleoantropoloji'ye Giriş Ders Yansıları Prof. Dr. Ayla SEVİM EROL Paleoantropoloji'ye Giriş Ders Yansıları • aSim de los Huesos mağarasında bulunan homininler 430,000 yıl ile bugüne kadar antik DNA’sı çıkarılabilen en eski homininlerdir.
Prof. Dr. Ayla SEVİM EROL Paleoantropoloji'ye Giriş Ders Yansıları Prof. Dr. Ayla SEVİM EROL Paleoantropoloji'ye Giriş Ders Yansıları Prof. Dr. Ayla SEVİM EROL Paleoantropoloji'ye Giriş Ders Yansıları Homo floresiensis
Prof. Dr. Ayla SEVİM EROL Paleoantropoloji'ye Giriş Ders Yansıları
LB1 (Flo) Homo floresiensis
Prof. Dr. Ayla SEVİM EROL Paleoantropoloji'ye Giriş Ders YansılarıX
• Endonzeya’nın Flores adasındaki Liang Bua mağarasında 2003 senesinde bulunuyor
•, 93 000 – 18,000 yılları arasına tarihlendiriliyor (Katmanlara göre 195 – 50,000 bin) • Yaklaşık 1,1 metro boyunda
• Cüce olduğu için «Hobbit» lâkaplı
• Hastalıktan dolayı küçük kaldığı tartışılıyor;Prof. fakat Dr. böyle Aylabir tür olduğu SEV İM EROL artık kabulPaleoantropoloji'ye görür Giriş • Yaklaşık 15 bireyeDers ait birçok Yansbuluntu ıları var
• Ada Cüceliği denilen fenomen sonunda bu hâlini aldığı da düşünülür Prof. Dr. Ayla SEVİM EROL Paleoantropoloji'ye Giriş Ders Yansıları
Liang Bua, Flores, Endonezya Homo naledi
Prof. Dr. Ayla SEVİM EROL Paleoantropoloji'ye Giriş Ders Yansıları Homo naledi
• 2013Prof. senesinde Dr. Lee BergerAyla ve ekibi SEV İM EROL tarafındanPaleoantropoloji'ye Güney Afrika’da bulunuyor Giriş • 2015 senesinde açıklanıyorDers ve Yans2017’de ıları güncelleniyor
•n 15’te fazla bireye ait yaklaşık 1550 buluntu mevcut X • Kemiklerin korunma durumu çok iyi • Hem H. sapiens’e benzerliği, hem de ilksel bazı özellikleri var
• Beyin hacmi yaklaşık 450 – 550 cm³ arasıProf. Dr. Ayla SEVİM EROL • ElleriPaleoantropoloji'ye kavrama özelliğine sahip olsa Giriş da H. sapiens eline çok benziyor
• Ayakları neredeyseDers H. sapiens Yans ile ıları aynı
• Dişler küçük Prof. Dr. Ayla SEVİM EROL Paleoantropoloji'ye Giriş Ders Yansıları Rising Star Mağara Sistemi Dinaledi Odası Prof. Dr. Ayla SEVİM EROL Paleoantropoloji'ye Giriş Ders Yansıları Rising Star Mağara Sistemi Lesedi Odası
Prof. Dr. Ayla SEVİM EROL Paleoantropoloji'ye Giriş Ders Yansıları Prof. Dr. Ayla SEVİM EROL Paleoantropoloji'ye Giriş Ders Yansıları Prof. Dr. Ayla SEVİM EROL Paleoantropoloji'ye Giriş Ders Yansıları
Lucy Turkana Çocuğu Rising Star Hominini Australopithecus afarensis Homo erectus Homo naledi 3,2 milyon yıl 1,6 milyon yıl Yaşı bilinmiyor Yetişkin kadın Genç erkek Erişkin erkek Boy: 1.15 m | Ağırlık: 27 – 30 kg Boy: 1.50 m | Ağırlık: 52 – 55 kg Boy: 1.25 m | Ağırlık: 45 – 50 kg Prof. Dr. Ayla SEVİM EROL Paleoantropoloji'ye Giriş Ders Yansıları Prof. Dr. Ayla SEVİM EROL Paleoantropoloji'ye Giriş Ders Yansıları Prof. Dr. Ayla SEVİM EROL Paleoantropoloji'ye Giriş Ders Yansıları 335 – 235 bin yıl Uranyum-Toryum Paleomanyetizma
Prof. Dr. Ayla SEVİM EROL Paleoantropoloji'ye Giriş Ders Yansıları Ritüel? Prof. Dr. Ayla SEVİM EROL Paleoantropoloji'ye Giriş Ders Yansıları Prof. Dr. Ayla SEVİM EROL Paleoantropoloji'ye Giriş Ders Yansıları Prof. Dr. Ayla SEVİM EROL Paleoantropoloji'yeTEŞEKKÜRLER! Giriş HaftayaDers görüşmek Yansılar üzere!ı