ANT139 – PALEOANTROPOLOJİ’YE GİRİŞ Prof. Dr. Ayla SEVİM EROL İlk hominanlarPaleoantropoloji'ye (Homo) kimlerdir? Homo cinsinin Giri ve türlerininş özellikleri nelerdir? Ders Yans ıları 7. Ders, Prof. Dr. Ayla SEVİM EROL Paleoantropoloji'yeGEÇEN HAFTALAR Giriş Ders Yansıları KALAN DERSLER Homolar Australopith Öncesi Prof. Dr. Ayla SEVİM EROL Paleoantropoloji'ye Giriş Ders Yansıları Homo Prof. Dr. Ayla SEVİM EROL Paleoantropoloji'ye Giriş Ders Yansıları 1972’de Pioneer 10 ve 1973’te Pioneer 11 uzay gemilerine iliştirilmiş plaka Bilinen en erken Homo Prof. Dr. Ayla SEVİM EROL Paleoantropoloji'ye Giriş Ders Yansıları LD 350-1 En erken Homo Prof. Dr. Ayla SEVİM EROLX • BilinenPaleoantropoloji'ye en eski Homo örneği Giriş • Chalacew SeyoumDers tarafından Yans 2013’te ıları Ledi-Geraru, Etiyopya’da bulunuyor • 2,80 – 2,75 milyon yaşında •k İl Homo olması durumu tartışmalı da olsa genel kabul görüyor Prof. Dr. Ayla SEVİM EROL Paleoantropoloji'ye Giriş Ders Yansıları A.L. 666-1 Homo habilis OH 13 “Cindy” Prof. Dr. Ayla SEVİM EROL KNM-ER 1813 Paleoantropoloji'ye Giriş Ders Yansıları OH 8 OH 62 OH 7 OH 24 “Twiggy” Homo habilis Prof. Dr. Ayla SEVİM EROLX • Tür bazındaPaleoantropoloji'ye tanımlanmış en eski Homo GiriXş cinsinden biri, 2,5/2,3 – 1,6 milyon yıl yaşında X • Louis ve Mary LeakeyDers tarafından Yans ilk kez 60ı’lılar ı yıllarda Doğu Afrika’daki Olduvai Boğazı’nda (Tanzanya) bulunuyor X • şTa alet kullanan ilk Homo olduğu düşünülüyor • Beyin hacmi yaklaşık 550 – 690 cm³ (800 cm³’e kadar çıkarılıyor) •ş Ka kemerleri çıkık, burun kenarları keskin ve dışa dönük • ZigomatiklerinProf. Dr. ön yüzü Ayladikey SEVİM EROL KNM-ER 1813 • UzuvlarıPaleoantropoloji'ye ape benzeri, fakat ellerinde Giriş insan benzeri mozaikDers özellikler varYans ıları • Femur Australopithecus benzeri • Homo durumu tartışmalı • H. rudolfensis ile benzer OH 8 • Bazı Homo habilis fosilleri, kimi Paranthropus boisei fosilleri ile birlikte bulunuyor ve aynı bölgede Oldowan taş aletleri de mevcut • Australopithecus garhi’nin de taş alet kullanan ilk tür olabileceği fikri de mevcut Prof. Dr. Ayla SEVİM EROL Paleoantropoloji'ye Giriş Ders Yansıları Homo rudolfensis KNM-ER 1481a KNM-ER 1472 Prof. Dr. Ayla SEVİM EROLKNM-ER 62000 Paleoantropoloji'ye Giriş Ders Yansıları KNM-ER 1481b-d KNM-ER 1802 KNM-ER 1470 Homo rudolfensis Prof. Dr. Ayla SEVİM EROL X • BernardPaleoantropoloji'ye Ngeneo tarafından 1972’de Doğu Giriş Afrika’daki Koobi DersFora’da Yans(Kenya) ıları bulunuyor • Yaklaşık 2,4 – 1,8 milyon yıl yaşında • Beyin hacmi yaklaşık 750 cm³ •ş Ka kemerleri narindir • Yüzü daha düz ve uzundur • Maxillası büyüktür • BeyProf.in kutusu dahaDr. daireseldir Ayla SEVİM EROL • DişleriPaleoantropoloji'ye büyük ve kalın minelidir Giriş Ders YansılarıKNM-ER 1470 • Homo habilis ile benzer • Ayrı bir Homo sayıldığı gibi H. habilis’e de dâhil edilir KNM-ER 62000 Özellik Homo habilis Homo rudolfensis Ortalama endocranial 610 751 hacim (cm3) Genel kraniyal kubbe Sagittal ark’a doğru genişlemiş oksipital dağılım İlkel durum formu Frontal kemik Başlangıç aşamasında supraorbital torus Torus mevcut değil Parietal kemik Koronal > sagittal kord İlkel durum Yüz - genel Üst yüz > orta yüz Orta yüz > üst yüz Burun Kenarlar keskin ve dışa dönük; belirgin nasal sil Kenarlar daha az dışa dönük; nasal sil yok Malar yüzey (zigomatik Dikey ya da dikeye yakın Öne doğru aşağı eğimli kemiğin anterior yüzü) Prof.Palat Dr. AylaKısalmış SEVİM EROLBüyük Üst dişler Büyük ihtimalle iki köklü premolarlar Premolarlar üç köklü; tümü görece büyük ön dişler MandibularPaleoantropoloji'ye fossa Görece derin GiriSığ ş Mandibular korpus Dış yüzeyde ortalama kabartı; yuvarlak taban Dış yüzeyde belirgin kabartı; dışa dönük taban Bukkalinguale doğru daralmış post-kanin tacı; P4’teDers küçülmüş talonid; M3’teYans küçülme; ılarGeniş post-kaninı tacı; görece büyük P4 talonid’i; Alt dişler çoğunlukla tek köklü alt premolarlar bifid ya da M3’te küçülme yok; çift tabak şekilli P4 kökleri tabak şekilli P3 kökleri Uzuv oranları Australopithecus benzeri belirsiz Ön ayak (kol) Australopithecus benzeri belirsiz robustisitesi Ape benzeri ve modern insan benzeri mozaik El belirsiz özellikler Arka ayak (ayak) Tırmanma adaptasyonu devam ediyor Sonraki Homolar gibi Femur Australopithecus benzeri Sonraki Homolar gibi Homo ergaster Prof. Dr.KNM- AylaER 42700 SEVİM EROL Paleoantropoloji'ye GiriKNM-ş ER 3733 Ders Yansıları KNM-ER 922 BSN49/P27 Homo ergaster Prof. Dr. Ayla SEVİM EROLX X • 1,9 – 1,4Paleoantropoloji'ye milyon yılları arasında yaşamıştır GiriXş • Doğu Afrika’da KenyaDers ve Etiyopya’da Yans ıları bulunmuştur • Afrikalı Homo erectus olarak da kabul STW 53 edilirler ?Homo gautengensis • Beyin hacmi yaklaşık 860 - 900 cm³ • Önceki Homo türlerine nazaran daha düz bir yüz • Kimi araştırmacılar bu türü • BurunProf. ilk kez ileri Dr. doğru Aylaçıkık SEVHomo erectusİM olarak EROL kabul eder • Azı dişlerPaleoantropoloji'ye görece küçük • Başka türler Girikimi zamanş bu türe • Pelvis günümüzDers insanınkine Yans dâhilılar edilir ı oldukça benziyor • Kollardan daha uzun bacaklar ? • Varil şekilli göğüs kafesi ? OH 9 Prof. Dr. Ayla SEVİM EROL Paleoantropoloji'ye Giriş Ders Yans• Buı ilarki buluntuı gibi daha nicesi H. erectus olarak kabul edilir • Yine de H. ergaster türü KNM-WT 15000 (Nariokotome Boy) literatürde yerini almıştır • kİl Acheulean aletler Homo ergaster / erectus döneminde ortaya çıkar Prof. Dr. Ayla SEVİM EROL Paleoantropoloji'ye Giriş Ders Yansıları • Ateşin kullanımına dair en eski izler Doğu Afrika’da, yaklaşık 1,4 myö • Ateşin kontrollü kullanımına dair ilk izler yine H. ergaster / erectus dönemine ait, Güney Afrika’daki Wonderwerk Mağarası’nda ve 1 milyon yıla tarihli • İsrail’deProf. birkaç Dr.alanda ateşinAyla kullanıldığına SEV dairİ kanıtlarM EROL (H. erectus) • EndonezyaPaleoantropoloji'ye ve Çin’de de aynı şekilde kanıtlar (H. erectus Giri) ş Ders Yansıları • Doğu Afrika’daki Ileret, Kenya’da 1,5 milyon yıllık H. ergaster / erectus ayak izleri Prof. Dr. Ayla SEVİM EROL Paleoantropoloji'ye Giriş Ders Yansıları 1,5 myö 3,75 myö Ileret, Kenya Laetoli, Tanzanya Prof. Dr. Ayla SEVİM EROL Paleoantropoloji'ye Giriş Ders Yansıları Homo erectus Ngandong (Solo Man) Prof. Dr. Ayla SEVİM EROLSangiran 2 Paleoantropoloji'ye GiriZhoukoudianş III SangiranDers 4 Yansıları Trinil 2 Sangiran 17 Peking Man Homo erectus Homo heidelbergensis? Homo cepranensis? Homo georgicus? X X X X XX X X XX Prof. Dr. Ayla SEVİMX EROL X Paleoantropoloji'yeXX Homo ergaster? Giriş X X XHomo Ders rhodesiensis Yans? ıları X • kİl kez Eugène Dubois tarafından 1891’de Java adasında keşfediliyor • Daha sonra Endonzeya ve Çin’den birçok buluntu ele geçiyor • Beyin hacmi yaklaşık 800 – 1250 cm³ • Yaklaşık 55 kg ve 160 cm • Dar, yuvarlak hatlı dental eğri • Çenesiz mandibula • PrognatikProf. yüz Dr. Ayla SEVİM EROL • GelişkinPaleoantropoloji'ye nasal kemikler Giriş •ş Ka kemerleri çıkık veDers belirgin YansılarSangiranı 17 • Occipital’de nuchal torus denen çıkıntı belirgin • Java buluntuları: Pithecanthropus erectus • Arka dişler görece büyük •n Çi buluntuları: Sinanthropus pekinensis • Acheulean alet kültürü Prof. Dr. Ayla SEVİM EROL Paleoantropoloji'ye Giriş Ders Yansıları • Doğal gözlem • Ateşin kullanımı • Ateşin sönebildiğini öğrenip ona bir canlıymışProf. gibi davranma Dr. Ayla SEVİM EROL •u On söndürmemeye çalışma, bir nevi hayatta Paleoantropoloji'yetutma Giriş • Dolayısıyla diğer Dershayvanlardakinin Yans ıları aksine ondan korkmama • Ateşi üretmekten evvel sönmemesini öğrenme • Yaklaşık 1,6 – 1,2 milyon yıl yaşında • Tüberküloz hastalığı olması muhtemel Kocabaş • Anadolu’da bulunan en eski hominin Prof. Dr. Aylave ilkSEV Homo erectusİM EROL Paleoantropoloji'ye Giriş Ders Yansıları X Homo georgicus D211 (Homo ergaster / erectus) D3901 Prof. Dr. Ayla SEVİM EROLD2600 – D4500 D2280 Paleoantropoloji'ye Giriş Ders Yansıları D2715 D2680 D4507 D2700 – D2735 D3444 – D3900 D2282 Homo georgicus • Yaklaşık 1,77 milyon yıl yaşında • Afrika dışında olması ve önemli bir göç yolunda bulunması açısından önemli • MorfolojikProf. özelliklerinin Dr. benzerliğindenAyla SEV dolayı H.İ ergasterM EROL / erectus sayılıyor • 8000’denPaleoantropoloji'ye fazla Oldowan alet buluntusu var Giriş Ders Yansıları X Homo gautengensis (Homo habilis / ergaster) Prof. Dr. Ayla SEVİM EROL Paleoantropoloji'ye Giriş Ders Yansıları Gondolin Mağarası’ndan bir Kafa İskeleti Homo cepranensis (Homo erectus / heidelbergensis) Prof. Dr. Ayla SEVİM EROL Paleoantropoloji'ye Giriş Ders Yansıları Ceprano kafatası Homo rhodesiensis (Homo heidelbergensis) Prof. Dr. Ayla SEVİM EROL Paleoantropoloji'ye Giriş Ders Yansıları Broken Hill 1 (Kabwe Cranium) Homo antecessor (Homo heidelbergensis) ATE9-1 ATD6-5 Prof. Dr. Ayla SEVAtapuercaİM 5 KafatasıEROL Paleoantropoloji'ye Giriş Ders Yansıları ATD6-58 ATD6-69 TD-6 Seviyesi Buluntuları Homo antecessor • Yaklaşık 1,2 – 0,8 milyon yıl arasında • İspanya’daki Atapuerca bölgesindeki Gran Doline ve Sima del Elefante alanlarında bulunuyor Prof.• HDr.omo heidelbergensis, Ayla HomoSEV erectusİM ve Neanderthal EROL insanı Paleoantropoloji'yeözellikleri paylaşır Giriş •m Tü Dersbu melez özellikleri Yans sonucuılar yeniı bir tür olduğu kabul X edilebilir • Alanlarda bulunan hayvan ve insan kemikleri üzerinde benzer kesik izleri var, bundan dolayı yamyamlık pratiği uygulanmış olabilir fikri mevcut Prof. Dr. Ayla SEVİM EROL Paleoantropoloji'ye Giriş Ders Yansıları Pleyistosen • Buzul dönemleri • DenizlerinProf. donması Dr. ile Ayla SEVİM EROL seviyelerde 150 metreye varan düşmePaleoantropoloji'ye Giriş Ders Yansıları • Buz ve kara köprülerinin oluşup yokolması Arkaik