Statische Beschrijving Beheersgebied Schipbeek Juli 2015
Total Page:16
File Type:pdf, Size:1020Kb
Statische beschrijving beheersgebied Schipbeek juli 2015 Statische beschrijving beheersgebied Schipbeek Inhoud Introductie in de systeembeschrijvingen ................................................................................................ 3 1 Samenvatting Beheersgebied Schipbeek ........................................................................................ 5 2 Algemene informatie ..................................................................................................................... 10 2.1 Gebiedsbegrenzing en indeling ............................................................................................. 10 2.2 Bodem en ondergrond .......................................................................................................... 11 2.3 Historie .................................................................................................................................. 14 2.4 Landschap en landgebruik ..................................................................................................... 17 2.5 Natuur.................................................................................................................................... 19 3 Watersysteem ............................................................................................................................... 20 3.1 Algemeen: Beheersgebied Schipbeek ................................................................................... 21 3.2 Buurserbeek- Schipbeek ........................................................................................................ 24 3.3 Zuidelijk afwateringskanaal ................................................................................................... 28 3.4 Dortherbeek .......................................................................................................................... 29 4 Waterkwantiteit ............................................................................................................................ 33 4.1 Peilbeheer.............................................................................................................................. 33 4.2 Waterbalans .......................................................................................................................... 37 4.3 Afvoerkarakteristieken .......................................................................................................... 41 5 Waterveiligheid en -overlast ......................................................................................................... 44 6 Waterkwaliteit ............................................................................................................................... 48 6.1 Algemene waterkwaliteit ...................................................................................................... 48 6.2 Chemische kwaliteit .............................................................................................................. 50 6.3 Ecologie ................................................................................................................................. 52 6.4 Stedelijke waterkwaliteit ....................................................................................................... 55 6.5 Zwemwater. ........................................................................................................................... 56 7 Grondwater ................................................................................................................................... 57 7.1 Ondiep (freatisch) grondwater .............................................................................................. 57 7.2 Kwel en wegzijging ................................................................................................................ 58 7.3 Grondwateronttrekking & -stroming .................................................................................... 59 7.4 Grondwaterkwaliteit ............................................................................................................. 60 1 Statische beschrijving beheersgebied Schipbeek juli 2015 8 Maatschappelijke functies ............................................................................................................. 61 8.1 Cultuurhistorie en watererfgoed ........................................................................................... 61 8.2 Beroepsscheepvaart .............................................................................................................. 61 8.3 Recreatie ................................................................................................................................ 62 9 Beheer en onderhoud ................................................................................................................... 64 2 Statische beschrijving beheersgebied Schipbeek juli 2015 Introductie in de systeembeschrijvingen De systeembeschrijvingen zijn opgesteld onder verantwoording van de systeemkenners van de Unit Waterbeheer. Zij hebben ook de taak om gegevens waar nodig te corrigeren, te actualiseren en aan te vullen. Op- of aanmerkingen kan je mailen naar [email protected] of direct aangeven bij de systeemkenners Rutger Engelbertink, Anne- Reurink-Vuurens of Arie Koster. Voor elk van de 5 beheersgebieden ( zie kaart A: Schipbeek, Berkel, Baakse Beek, Oude IJssel en Liemers Veluwe) is een statische en een dynamische systeembeschrijving opgesteld, die via deze link digitaal worden ontsloten. Het onderliggende rapport is een kopie van de statische beschrijving van beheersgebied Schipbeek. Statische beschrijvingen Doel : Snel een algemene indruk krijgen van het functioneren van een watersysteem en/of een thema binnen het beheersgebied. In de statische beschrijvingen zijn per beheersgebied relevante gebiedskenmerken beschreven die niet (snel) veranderen, zoals: de (hoogte)ligging, historie, bodem en ondergrond en algemene aspecten t.a.v. afvoerkarakteristieken, watersysteem, peilbeheer, wateroverlast, veiligheid, waterkwaliteit, B&O, ecologie, etc. Via de teksten wordt dus vrij algemene (gebieds)kennis ontsloten. Voor meer of gedetailleerdere informatie wordt vervolgens verwezen naar documenten, informatiesystemen (GEOWEB, H2GO), andere bronnen of specialisten. Aanvullingen en verbeteringen zijn altijd welkom. Dynamische Beschrijvingen Doel : Overzicht in beleids- en beheeropgaven en de vertaling ervan naar programmeerbare uitvoeringopgaven. In de dynamische beschrijvingen worden per beheersgebied de actuele (WRIJ-)opgaven in beeld gebracht. Het gaat hier om concrete beleidsopgaven en 'beheer' opgaven die voortkomen uit knelpunten of wensen vanuit beheer en onderhoud. In tegenstelling tot het statische deel bestaat het dynamische deel niet uit teksten. Het betreft een interactieve opgavenkaart met achterliggende gegevens per opgave. De opgaven worden doorlopend door de systeemkenners verzameld en bijgehouden. Zij zijn echter lang niet altijd 'trekker' van een opgave. Deze rol ligt regelmatig bij andere collega's. Wel hebben ze een bewakende rol t.a.v. de procesvoortgang en een coördinerende rol t.a.v. de prioritering. 3 Statische beschrijving beheersgebied Schipbeek juli 2015 Kaart A: 5 Beheersgebieden van WRIJ 4 Statische beschrijving beheersgebied Schipbeek juli 2015 1 Samenvatting Beheersgebied Schipbeek Historie en landgebruik (Hoofdstuk 2) Het oosten van het beheersgebied behoort tot het Oost-Nederlands plateau. Het is een hoger gelegen gebied ontstaan door verschuivingen in de aardkorst. Hier komen nu duidelijke beekdalen voor. De (meer) oppervlakkige ondergrond in het lager gelegen westen is grotendeels ontstaan tijdens en tussen de laatste ijstijden. Vooral de vorming van de stuwwallen (Holterberg, Needse Berg) tijdens de voorlaatste ijstijd en het ontstaan van dekzanden door (wind) erosie tijdens de laatste ijstijd waren van belang. In algemene zin is het een goed doorlatend zandgebied met droge en natte zandgronden. De huidige Buurserbeek was vroeger (net als de Berkel) een bovenloop van de Regge. In de late middeleeuwen zijn diverse beken via graafwerkzaamheden aan elkaar gekoppeld ten behoeve van wateraanvoer voor watermolens en een scheepvaartverbinding tussen Deventer en het (Duitse) achterland. Zo ontstond de Schipbeek. In de loop van de tweede helft van de 19e werd de waterhuishouding steeds belangrijker. Er zijn dan ook diverse verbeteringswerken uitgevoerd, zowel in de hoofdloop als de detailontwatering van het agrarische gebied. De aanleg van het Twentekanaal begin vorige eeuw was van grote invloed, op zowel goederentransport, water aan- en afvoer als het regionale watersysteem. Ondanks en door de veranderingen komen diverse landschapstypes voor, variërend van hoogveenontginningslandschap tot uiterwaarden. Het beheersgebied wordt gekenmerkt door een dekzandlandschap, dat vooral bestaat uit: natte heide- en broekontginnningslandschap, kampenlandschap en jong ontginningslandschap. Dit laatste komt vooral veel voor in het oosten bij de Buurserbeek. Helemaal in het westen ligt het rivierenlandschap. Het landgebruik bestaat vooral uit veeteelt en weidebouw. Er zijn diverse natuurgebieden, 4 hiervan vallen onder Natura- 2000. Diverse wateren hebben hoge ecologische doelstellingen. Opvallend is het lage aandeel stedelijk gebied. De belangrijkste stedelijke kernen zijn Neede, Holten, Markelo en Bathmen. Watersysteem (Hoofdstuk 3) Het stroomgebied van de Schipbeek is 396 km2 groot en langgerekt van vorm. Een derde hiervan ligt