Temmuz 2009 >> SAYI:14

Orta Anadolu Makine ve Aksamlar› ‹hracatç›lar› Birli¤i Ayl›k Makine ‹hracat› ve Ticareti Dergisi

HANG‹ ÜLKEYE HANG‹

Temmuz 2009 >> SAYI: 14 HED‹YEYLE G‹TMEK LAZIM? Ç‹N’‹N SONU NE OLACAK? ELMAS ÜLKES‹NE MAK‹NE ‹HRACATI Orta Anadolu Makine ve Aksamlar› ‹hracatç›lar› Birli¤i Ayl›k ‹hracat› Ticareti Dergisi

MAK‹NEYE GÜCÜ AKTARANLAR

KÜNYE

ORTA ANADOLU MAK‹NE VE AKSAMLARI ‹HRACATÇILARI B‹RL‹⁄‹ ADINA SAH‹B‹ Mahmut AKILLI

YAYIN KURULU BAfiKANI Adnan DALGAKIRAN

YAYIN KURULU Adnan DALGAKIRAN, Merih ESK‹N Mustafa BOZKURT, Kutlu KARAVEL‹O⁄LU Güç aktarma Sevda Kayhan YILMAZ, Mahmut AKILLI, Serol ACARKAN, Nam›k Kemal MEM‹fi, Ali R›za OKTAY, Dr. ‹smet YALÇIN S. Tansel KÜNB‹, Mehtap ÖNAL, Ebru ATAMER organlar›n›n kaderi YAYINA HAZIRLAYANLAR Free Birds Yay›n Çözümleri Üretti¤i ürünlerin çok büyük k›sm› yine makinelerde ara mal› olarak kullan›lan güç aktar›m YAYIN D‹REKTÖRÜ organlar› sektörünün büyümesi, ihracata ve türk makine sektörünün geliflimine ba¤l›. Can ERÇAKICA

SORUMLU YAZI ‹fiLER‹ MÜDÜRÜ Türk makine sektörünün at›l›m gösterdi¤i dönemlerde güç aktarma sektörü ürün- Tugay SOYKAN ([email protected]) leri imal eden firmalar ürün baz›nda ihtisaslaflmaya giderek, bu flekilde KOB‹ öl- MUHAB‹R çe¤ini aflabilen firmalar olmufllard›r. 2008 y›l›na bak›ld›¤›nda ülkemizde, 1 milyon Handan Kazanc› ([email protected]) dolar düzeyinde ihracat yapabilen sektör firmalar›n›n say›s›n›n 35’i aflt›¤› görülü- Bora Erdin ([email protected]) yor. KATKIDA BULUNANLAR Bugün yine büyük ço¤unlu¤u KOB‹ niteli¤inde olan firmalar, makine sektörünün Victor Barreira, taleplerini ithalata gerek olmayacak flekilde karfl›lamaya gayret ederek otomotiv Kemal Cenk SARIO⁄LU sanayisine de ürün sa¤layacak düzeye ulaflm›fl durumdalar. Tugay SOYKAN SANAT YÖNETMEN‹ Sektörün baz› ürünleri, standartlaflt›r›lm›fl ve seri imalata uygun, baz›lar› ise her Ersin KARATA⁄ ([email protected]) ürün için ayr› tasar›m ve üretim teknikleri gerektirebilmektedir. Bu nedenle, reka- FOTO⁄RAF bet gücü de¤erlendirmesi 2 Candan YAfiARTAfi ancak alt mal gruplar› ba- z›nda do¤ru yap›labilmek- “ 2007 y›l›nda 175,1 milyon dolar YAYIN ADRES‹ Sanayi Mahallesi Turan Caddesi No: 14 tedir. Ucuz iflgücü ve ihracat gerçeklefltiren güç aktarma Kat.1 Daire.1 4.Levent / ‹STANBUL hammaddenin önemli ol- moment expo Tel: 0212 269 25 23 – 24 du¤u düflük katma de¤erli organlar› sektörü, 2008 y›l›nda genel Faks: 0212 269 25 27 standart ürünlere nispetle, YAYIN TÜRÜ mühendislik ve tasar›m makine ve aksamlar› ihracat art›fl Süreli Yerel Dergi gerektiren ürünlerde ülke- oran›n›n (yüzde 18,2) üzerinde bir REKLAM VE PAZARLAMA mizin rekabet gücü daha Freebirds Yay›n Çözümleri yüksektir. performans sergileyerek ihracat›n› yüzde REKLAM YÖNETMEN‹ Teknolojiyi yak›ndan takip Adem TAVUKCU eden sektör, bilgisayar 31,8 oran›nda art›rm›fl ve 230,7 milyon ([email protected]) teknolojisinin geldi¤i nok- dolar seviyesine yükseltmifltir. ADRES ta ve bunun üretim süreç- ” Sanayi Mahallesi Turan Caddesi No: 14 lerine olan etkisi ile daha h›zl› geliflme kaydetmektedir. Kullan›lan tezgâhlar ile Kat.1 Daire.1 4.Levent / ‹STANBUL ölçme tekniklerinin geliflmesi ve bunlar›n bilgisayarlar ile kontrol edilebilmesi Tel: 0212 269 25 23 – 24 Faks: 0212 269 25 27 sektörün özellikle standart d›fl› ürünlerinde esnekli¤ini art›rm›flt›r. CAD ve CAM sistemlerinin deste¤i neticesinde minimum maliyet ile ilk seferde hatas›z ürünler BASKI VE C‹LT imal edilebilmektedir. Gizben Matbaac›l›k Ltd. fiti. Yeflilce Mah. Diken Sok. No: 3 2007 y›l›nda 175,1 milyon dolar ihracat gerçeklefltiren sektör, 2008 y›l›nda genel Seyrantepe / ‹STANBUL makine ve aksamlar› ihracat art›fl oran›n›n (yüzde 18,2) üzerinde bir performans Tel: 0212 270 40 78 sergileyerek ihracat›n› yüzde 31,8 oran›nda art›rm›fl ve 230,7 milyon dolar seviye- Faks: 0212 270 40 89 sine yükseltmifltir. OA‹B GENEL SEKRETERL‹⁄‹ 2008 y›l›nda Türkiye’nin güç aktarma organlar› sektör ihracat› yüzde 31,8, ithalat› Mahatma Gandhi Cad. No:103 G.O.P 06700 Çankaya Ankara ise yüzde 33,1 oran›nda art›fl göstermifltir. Ayn› y›l Türkiye’nin makine ve aksam- Tel: 0312 447 27 40 lar› sektörünün tamam›n›n gerçeklefltirdi¤i ihracat içinde yaklafl›k olarak yüzde Faks: 0312 446 96 05 2,3, ithalat içinde ise yüzde 2,4 pay alan sektörün söz konusu dönemde d›fl ticaret OA‹B MOMENT EXPO Dergisi, Freebirds a盤› yüzde 34 artm›fl ve 310,4 milyon dolar olarak gerçekleflmifltir. Yay›n Çözümleri taraf›ndan T.C. yasalar›na uygun olarak yay›nlanmaktad›r. “Moment Expo Dergisi” ibaresi kullan›larak al›nt› yap›lmas› izne ba¤l›d›r.

OA‹B Moment Expo Dergisi Orta Anadolu Makine ve Aksamlar› ‹hracatç›lar› Birli¤i’nin 7.500 adet bas›lan ücretsiz süreli yay›n›d›r.

‹Ç‹NDEK‹LER 28 6 Baflkandan

7 Genel Sekreterden

8 K›sa k›sa

12 ODAGEM lazer teknolojilerini tan›tt›

‹fiBAP Projeleri, teknolojiyi “ Makineye gücü aktaranlar 14 ifl birli¤iyle gelifltiriyor ”

18 Toz metalürjisinin kalbi Toz Metal

20 Çimsatafl dünya devlerinin aras›na girme yolunda

Kaliteyi önde tutmak de¤er katar 4 24

28 Kapak: Makineye gücü aktaranlar moment expo

36 “Birinci önceli¤imiz merkezi ›s›nmay› yayg›nlaflt›rmak”

40 Türk gemileri dünyan›n yükünü tafl›yor

44 Elmas ülkesine makine ihracat›

50 Tafl›ma belgeleri

52 Hangi ülkeye hangi hediyeyle gitmek laz›m? (1)

62 Çin’in sonu ne olacak?

66 “Katma de¤er at›fl› için Ar-Ge yat›r›m› flart” 40 44

“ Türk gemileri dünyan›n yükünü tafl›yor” “ Elmas ülkesine makine ihracat›”

Göstergeler 71

‹hracat rakamlar› 82 5 Ürünler 86 moment expo 52 Bilgi hatt› 88

Ali Ulvi ‹z, gelece¤e ‘iz’ini b›rakt› 90 Makinelerin gururu, 92 Türkiye fieker Fabrikalar› Fuarlar 94

‹letiflim 96 BAfiKANDAN

>>ADNAN DALGAKIRAN Orta Anadolu Makine ve Aksamlar› ‹hracatç›lar› Birli¤i Yönetim Kurulu Baflkan› “T›k›r T›k›r”›n devam›nda neler olacak?

TANITIM KAMPANYAMIZ ‹K‹NC‹ ETAPTA YURT DIfiINDAK‹ ALICILARI HEDEF ALACAK. BUNU YAPARKEN UZUN SÜRED‹R ÜZER‹NDE ÇALIfiTI⁄IMIZ TURQUM© PROJEM‹Z‹ DE DEVREYE SOKACA⁄IZ. 6

“T›k›r T›k›r” olarak bafllad›¤›m›z tan›t›m kampanyam›z kamu- ö¤renme e¤rimiz bizim yarar›m›za çal›flacak, ölçek ekonomisi moment expo oyunda olumlu geribildirimler ald›. Reklam›n anlatmak istedi¤i nedeniyle maliyetlerimiz düflecek, artan imalat hacmi ve ciro mesaj; “Türk makineciler 11 milyar dolarl›k ihracata imza at›- nedeniyle Devletimize ödedi¤imiz vergimiz artacak. Sonuçta yor ama ayn› ürünler için yurtd›fl›na gidenler bizim kalitemizi ülkemizin bireylerinin hepsinin yarar›na olan bir süreç gelifl- bilmiyor. Türkiye’ye ithal edilen makinelerin 15 milyar dolarl›k meye bafllayacak. k›sm›n› yurtiçinde üretebiliriz” idi. Makine sektörü olarak bu Tan›t›m kampanyam›z ikinci etapta yurt d›fl›ndaki al›c›lar› he- kampanyadan çok memnunuz. fiimdiye kadar üyelerimiz olan def alacak. Bunu yaparken uzun süredir üzerinde çal›flt›¤›m›z ihracatç› flirketler hiç ulaflamad›klar› al›c›larla iletiflim kurmaya TURQUM© projemizi de devreye sokaca¤›z. Bir ürün belge- bafllam›fllard›r. Bundan sonra sanayicimizin ülkemizde üretilen lendirme sistemi olan TURQUM© ‘un amac›, bizim tan›mlad›- makinelere daha fazla yer verece¤ini tahmin ediyoruz. E¤er ¤›m›z yüksek standartlarda üretim yapan makine üreticilerimi- makine ithalat›m›z›n 15 milyar dolarl›k k›sm› yerli imalat olarak zin kalitelerinin arkas›nda durmak ve bunu baflta yabanc› al›c›- gerçeklefltirsek Türkiye bu alanda dünyan›n önemli ülkeleri lara anlatmak. Bu kalite belgesi ile iyi ile kötüyü birbirinden aras›nda yerini kolayl›kla alabilecektir. Bu durumda belki 1 ay›raca¤›z. Kaliteli olan üretici bunun karfl›l›¤›n› yurt d›fl› pa- milyon kalifiye personele istihdam imkân› ortaya ç›kacakt›r. zarlarda yak›ndan görecek. TURQUM© belgesi olan üreticiler Bunun ne anlama geldi¤ini hepimiz idrak edebiliyoruz. O ne- bir çok bak›mdan desteklenecekler ve bu belge her anlamda denle büyük f›rsatlar› asl›nda kendi elimizde tuttu¤umuzu bil- makine üreticileri için bir prestij belgesi haline gelecek. Bu mek zorunday›z. marka, ülkemizde makine sektöründe yaratt›¤›m›z ilk ürün bel- Bu kampanya bafllad›¤›nda bazen “madem ihracatç›s›n›z ne- gelendirme sistemidir. den kendinizi yurtiçinde tan›t›yorsunuz?” elefltirileri ile de kar- Bundan sonra orta vadede TURQUM© ‘un hak etti¤i konuma fl› karfl›ya kald›k. Bunun neden yurtiçinden bafllad›¤›n› yukar›- gelmesi ile makinelerimizin pasaportu haline gelece¤ine inan›- da aç›klad›m. Bizler yurtiçinde ne kadar üretim yapabilirsek yor ve ihracatç›lar›m›za kolayl›klar diliyorum. GENEL SEKRETERDEN

>> MAHMUT AKILLI Orta Anadolu ‹hracatç› Birlikleri Genel Sekreteri Makineciler için internetin yeni adresi MAYS‹M olacak

MAYS‹M PROJES‹, SADECE B‹R F‹RMANIN, SANAY‹ BÖLGES‹N‹N VEYA B‹R ‹L‹N MAK‹NE ÜRET‹M KAPAS‹TES‹N‹ DE⁄‹L, TÜM TÜRK‹YE’N‹N MAK‹NE ÜRET‹M KAPAS‹TES‹N‹ GÜVENL‹ B‹R fiEK‹LDE ‹NTERNET ORTAMINA AKTARARAK BÜYÜK B‹R H‹ZMET GERÇEKLEfiT‹RECEK. 7

De¤erli Makine ‹malatç›lar›, Makine ‹malat sanayimizin gelifli- ren firmalar› arayabilecektir. Arama kriterlerine uygun bulu- moment expo mini h›zland›rmak, Türkiye’nin sahip oldu¤u kapasiteyi etkin nan firmalar›n sahip olduklar› kalite belgeleri, personel say›s› kullanmak ve teknolojik birikimden azami yarar› sa¤lamak için ve kalifikasyonlar›, referanslar› ve di¤er benzeri bilgileri de fir- Makine Ana ve Yan Sanayi ‹letiflim Merkezi, k›saca MAYS‹M ma izin verdi¤i müddetçe incelenebilecektir. Son olarak, proje projesini hayata geçirmek için çal›flmalar›m›z› sürdürüyoruz. için derlenen verilerin tamam› yetkili kifliler taraf›ndan do¤ru- MAYS‹M için geri say›ma bafllad›k ve hatta pilot çal›flmalara land›ktan sonra sisteme aktar›ld›¤› için, veritaban› güvenilir ve bafllad›k. Peki, MAYS‹M’i Türk Makine ‹malat Sanayisi aç›s›n- güncel kalmaktad›r. dan önemli k›lan unsurlar nelerdir? Bu sistem sayesinde bilgisayar ve internet teknolojisinin sa¤- Öncelikle MAYS‹M’in internet üzerinden nas›l iflleyece¤ine lad›¤› iletiflim imkânlar› nedeniyle ana sanayi ihtiyaç duydu¤u bakmal›y›z. ‹lk olarak, firmalar›n sahip olduklar› tezgahlar ve anda yan sanayi ile h›zl› bir flekilde irtibata geçebilecektir. Ön- ürettikleri ürünler, bir kodlama sistemi çerçevesinde özellikle- ceden ana sanayi taraf›ndan kapasitesi bilinmeyen firmalar ile rine göre çok detayl› bir flekilde s›n›fland›r›larak bilgisayar or- proje sayesinde iletiflime geçilebilecek, bu flekilde rekabet ve tam›nda saklanan veritaban›na aktar›lmaktad›r. Ancak, firma- verimlilik artacakt›r. lar hangi tezgâhlar›n› veya parçalar›n› sisteme tan›tacaklar›na Kendi tezgâh park› ile üretemeyece¤i parça için firmalar yeni karar vermekte serbesttir. tezgâh almak yerine öncelikle proje sayesinde veritaban›n› Daha sonra, belirli bir prosesi veya birden fazla ard›fl›k prosesi araflt›racak, bu flekilde gereksiz tezgâh ithalat› azalacak, k›s›tl› bir arada yapabilecek kapasiteye sahip olan firmalara ulaflarak kaynaklar daha önemli ihtiyaçlar için kullan›lacakt›r. tezgâhlar›ndan ve kapasitelerinden faydalanmak isteyen kulla- Projenin yurtd›fl›na da aç›k olmas› nedeniyle yabanc› ülkeler- n›c›lar, veritaban›nda araflt›rma yaparak h›zl› ve do¤ru bir fle- den müflteriler h›zl› ve do¤ru bir flekilde kay›tl› firmalar ile irti- kilde istedikleri vas›fta firmalara hemen ulaflabileceklerdir. bata geçebilecek, bu imkân, ihracat› art›r›c› bir etki yapacakt›r. Ancak, tezgâh sahibi firma istemedi¤i takdirde bilgilerini ara- Görüldü¤ü üzere MAYS‹M projesi ile say›s›z faydas› ile maki- ma yapan kullan›c›dan gizli tutabilmektedir. ne sektörümüz aç›s›ndan interneti çok daha faydal› bir hale Ard›ndan, kullan›c›, belirli bir ilde veya bölgede faaliyet göste- getirerek ça¤›n imkanlar›ndan yararlan›lmas› sa¤lanacak. KISA KISA Makine TOBB ETÜ’lü teknikerleri ö¤renciden gaz Adapazar›’nda tasarruf sistemi TOBB ETÜ 4. SINIF Ö⁄RENC‹S‹ SEDAT KILIÇ, yar›flt› KAYNAK MAK‹NELER‹NDE KULLANILAMADI⁄I KOMATSU-TEMSA GLOBAL TARAFINDAN ‹Ç‹N HAVAYA KARIfiAN ATIK GAZI KULLANILIR DÜZENLENEN 3. ORTADO⁄U ‹LER‹ HALE GET‹REN GAZ TASARRUF S‹STEM‹’N‹ TEKNOLOJ‹LER‹ YARIfiMASI ADAPAZARI'NDA GEL‹fiT‹RD‹. YAPILDI. YARIfiMAYA TÜRK‹YE, JAPONYA, KATAR, KENYA, MISIR, SUDAN, ARAB‹STAN, Kaynak makinelerinde gazda, ‹RAN VE B‹RLEfi‹K ARAP EM‹RL‹KLER‹'NDEN kullan›ma göre yüzde 40 ile 90 MAK‹NE TEKN‹KERLER‹ KATILDI. aras›nda tasarruf sa¤layan bir sistem gelifltiren TOBB-ETÜ Ma- kine Mühendisli¤i 4. s›n›f ö¤ren- cisi Sedat K›l›ç, Ankara’da arala- r›nda ünlü firmalar›nda bulundu- ¤u yaklafl›k 100 fabrikada bu sis- temin kullan›lmaya baflland›¤›n› duyurdu. Ö¤retmen bir baba ile ev han›m› bir annenin çocu¤u olan K›l›ç, 8 TOBB-ETÜ Makina Mühendisli¤i Bölümüne fen ham puan birinci- si olarak 2004'de girdi ve burada- ki e¤itimi boyunca da burslu okuyor. moment expo Kaynak makinalar›nda gaz tasarruf sistemi gelifltirme fikrinin 30 y›ld›r kaynakç›l›k yapan ve aile dostlar› olan Recep Kabran'›n kaynak makinalar›ndaki gaz›n çabuk tükenmesinden flikayet et- mesi üzerine do¤du¤unu belirten K›l›ç, daha sonra Kabran'la bir- likte bir gaz tasarruf sistemi üzerinde çal›flmaya bafllad›klar›n› an- Komatsu-Temsa Global Sakarya Temsilcisi Sezerler Grup (SZR) latt›. tesislerinde gerçeklefltirilen yar›flma hakk›nda bilgi veren Temsa Birçok denemeden sonra ürettikleri ürünü bugünkü flekline ge- Global Sat›fl Sonras› Hizmetler Müdürü Hüseyin Gümüfltekin, ya- tirdiklerini belirten K›l›ç, gelifltirdikleri ''Gaz Alt› Kaynak Makina- r›flman›n Japonya kökenli bir organizasyon oldu¤unu söyledi. lar›nda Gaz Tasarruf Sistemi''miyle, kaynak makinalar›nda kulla- Bu organizasyonu Sakarya'da yapmalar›ndaki amac›n Sakar- n›lamad›¤› için havaya kar›flan at›k gaz› kullan›l›r hale getirdikle- ya'daki modern tesisleri yabanc›lara göstermek ve ilin tan›t›m›na rini bildirdi. Gelifltirdikleri sistemin, kaynak makinalar›nda regü- katk› sa¤lamak oldu¤unu anlatan Gümüfltekin, flöyle konufltu: latörlerin d›fl›na tak›lan ara bir parçadan olufltu¤unu kaydeden “Japonya'da mesleki de¤erlere çok önem verdikleri için her y›l K›l›ç, bu özelli¤i nedeniyle ürünün gaz tüketiminde tasarruf sa¤- teknolojik olarak meslek sahipleri aras›nda yar›flmalar düzenleni- laman›n yan› s›ra çevre dostu oldu¤unu da kaydetti. yor. Buraya firmalar kendi birincilerini yolluyor.” Gelifltirdi¤i Gaz Tasarruf Sisteminin Türk Patent Enstitüsünden Dokuz ülkenin birincilerinin Adapazar›'nda yar›flt›¤›n› belirten (TPE) marka tescili bulunmas›n›n yan› s›ra faydal› model belgesi Gümüfltekin, sözlerine flöyle devam etti: "fiu an arkadafllar›m›z ald›¤›na da dikkati çeken K›l›ç, Turkish Quality ve Marka Tescil mekanik dalda yar›fl›yorlar sonra da imtihan olacaklar. Yaz›l› imti- Belgesi almak için de çal›flmalar›n sür- hanlar›n› yapacaklar. Asl›nda hepsi birinci, hepsi çok kaliteli de- dü¤ünü, bu belgeyi almalar›n›n ürünün ¤er. Yar›flmac›lar, makinedeki ar›zay› en k›sa sürede bulmaya ça- yurt d›fl›nda tan›t›m›n› ve sat›fl›n› kolay- l›flacaklar. Ayr›ca ar›zay› nas›l buldu¤unu da anlatacaklar. Tesa- laflt›raca¤›n› söyledi. düfen bulmak de¤il, bunu raporlamas› da önemli. Ortado¤u'nun Gelifltirdi¤i gaz da¤›t›m sistemini Avus- en iyi teknisyenini seçece¤iz." Ankara Delta ‹fl Makineleri Servi- tralya'ya pazarlayan K›l›ç, bu ülkeyle ih- si'nde teknisyen olarak çal›flan Olgun Pehlivan, yar›flmada birinci racat ba¤lant›s› yapt›¤›n› kaydederken, olarak bin dolar ödülün sahibi oldu. Pehlivan, Japonya'da yap›la- ihracata yönelik görüflmelerin sürdü¤ü cak yar›flmada dünya birincili¤i için Türkiye'yi temsil edecek. bir di¤er ülkenin ise ‹ran Yerli spor otomobil Etox Kaliteyi ucuza mal etti, AB’li üreticileri geçti

Ürettikleri “Elmego-X” adl› makineleri ile rakiplerine yüzde 50 fi- yat fark› atan Elteksmak, Suriye Özbekistan Kolombiya ve Bang- ladefl’e mal satmaya bafllad›. TUB‹TAK destekli kontini tumblerin dokuma veya örgü kumafllar› kurutulmas›, toz ve elyaf temizli¤i tufle ve soft efekt için tasarlanan makine farkl› ülkelerden talep al›yor. 1995 y›l›nda kurulmas›na ra¤men h›zl› büyüme profili çi- zen firman›n geliflimini k›sa sürede tamamlamas›n› araflt›rma ya- t›r›mlar›na ba¤layan Elteksmak Genel Müdürü Eyüp Poslu, “El- mego ve Poslu markalar› ile makine üretiyoruz. Üretimimizin yüzde 40’›n› ise ihraç ediyoruz” dedi. Son olarak Elmego-X isimli makinelerimiz ile rakiplerimiz olan ‹spanya ve ‹talya’ya yüzde 50’lik bir fiyat fark› açarak yeni pazarlarda yerlerimizi ald›k” flek- linde konufltu. TÜRK‹YE’N‹N ‹LK YERL‹ SPOR ARABASI 9 OLARAK LANSE ED‹LEN ETOX'UN TANITIMI 30 A⁄USTOS ZAFER BAYRAMI’NDA ‹STANBUL’DA YAPILACAK. Rusya’ya moment expo Yurt d›fl›ndaki otomobil fuarlar›nda herkesin lüks spor otomobil- leri incelemesine izin verilirken, Türkiye'deki otomobil fuarlar›n- sandwich panel da belirli kifliler d›fl›nda kimsenin bu otomobillere yaklaflt›r›lma- mas›n› içerleyen bir giriflimci yerli spor otomobil üretti. Ertex üretim hatt› kurdu, Oto Dekorasyon Genel Müdürü Ercan Malkoç, yapt›¤› aç›klama- da, ifli gere¤i s›k s›k yurt d›fl›ndaki otomobil fuarlar›na kat›ld›¤›n›, buralarda her isteyenin rahatl›kla lüks spor otomobilleri inceleye- flimdi gözü AB’de bildi¤ini anlatt›. Türkiye'de düzenlenen otomobil fuarlar›nda ise bu otomobillerin çevresine bant çekildi¤ini, ünlü ve zenginlerin d›fl›nda kimsenin otomobilleri incelemesine izin verilmedi¤ini be- Adana’da inflaat, çat›-cephe ve metal sektörüne yönelik makine lirten Malkoç, “Bu duruma çok içerledi¤ini ve bunun üzerine yer- imalat› gerçeklefltiren ve özellikle Rusya pazar›nda her geçen gün li bir spor otomobil gelifltirmeye karar verdi¤ini” söyledi. Malkoç, büyüyen Duranlar Makine, son olarak bu ülkeye sandwich panel ilk otomobilin icad›n›n üzerinden yaklafl›k 100 y›l, ilk Türk otomo- üretim hatt› kurdu. Duranlar Makine Sanayi’ni orta¤› fiükrü Oral bili olan Devrim'in yap›lmas›n›n üzerinden de 46 y›l geçti¤ini ifa- Duran, Rusya pazar› için imal ettikleri EPS ve taflyünü dolgulu de ederek, flöyle konufltu: “Ülkemizde 1966 y›l›ndan bu yana oto- sandwich panel üretim hatt› ile ilgili çal›flmalar›n› tamamlad›kla- mobil üretimi yap›lmaktad›r. Ça¤›m›z›n ve özellikle de otomobil r›n› ifade eden Duran, “Rusya’da yapt›klar› panel üretimini baflar› sektörünün geliflimi göz önüne al›nd›¤›nda, dünya otomotiv sek- ile tamamlad›k. 50-200 mm kal›nl›¤›nda, taflyünü ve polistren dol- törüne bir marka kazand›rmam›fl olmam›z bizleri çok üzüyordu. gulu duvar paneli üretim tipinde de çal›flmalar›m›z var. Ay›rca Oysa daha 1938 y›l›nda Türkiye, 140 tane avc› bombard›man uça- Moskova’ya da benzer bir tesis için görüflmelerimiz devam edi- ¤› üreterek flu an teknolojilerine imrendi¤imiz AB ülkelerine sat- yor” dedi. Duran, hedeflerinin Avrupa ülkelerine ulaflmak oldu- m›flt›r. 2007 y›l›nday›z ve uçak yapan bir milletin torunlar› olarak ¤unu da sözlerine ekledi. bir otomobil yapam›yoruz. Cesaretimizin temelinde bu çok önemli bir etken oldu. Art›k bu konuda bir fleyler yapmam›z ge- rekti¤ini düflündük ve Etox'u gelifltirdik.” KISA KISA Yat›r›m inad› Pakistan’›n ödül getirdi F-16’lar› TUSAfi’a

CEVHER GRUP YÖNET‹M KURULU BAfiKANI emanet ÖZYAVUZ, KR‹Z DÖNEM‹NDE TÜM ZORLUKLARA KARfiIN YAKLAfiIK 10 M‹LYON EUROLUK TÜRK F-16’LARININ YANI SIRA, D‹⁄ER YATIRIM YAPARAK BAfiARIYI ÜLKELER‹N F-16 MODERN‹ZASYON YAKALADIKLARINI SÖYLÜYOR. ÇALIfiMALARINDA YER ALAN TUSAfi, ULUSLARARASI ARENADAK‹ BAfiARILARINA PAK‹STAN’IN F-16 MODERN‹ZASYON PROJES‹’N‹ DE EKLED‹. BÖYLECE TUSAfi, F-16 UÇAKLARININ MODERN‹ZASYONU KONUSUNDA ÖNEML‹, GÜVEN‹L‹R VE TERC‹H ED‹LEN B‹R MERKEZ KONUMUNA GELD‹.

Türkiye’nin havac›l›k ve uzay merkezi Türk Havac›l›k ve Uzay Sa- nayii A.fi. (TUSAfi), Pakistan F-16'lar›n›n modernizasyonuna ilifl- kin projeye imza atarak uluslararas› bir baflar› daha kazand›. Mali boyutu 75 Milyon Dolar civar›nda olan proje kapsam›nda toplam 42 adet F-16 uça¤›n›n modernizasyonu Ekim 2010'dan iti- baren 46 ay süresince TUSAfi tesislerinde gerçeklefltirilecek. Pakistan F-16'lar›n›n modernizasyonu konusunda teklif çal›flma- lar›n›n bafllat›lmas›na iliflkin ön protokol, Eylül 2006'da Pakis- 10 tan'›n Karaçi kentinde düzenlenen IDEAS Savunma Fuar› s›ras›n- Cevher Grup Yönetim Kurulu Baflkan› Haluk Özyavuz, "Tüm da TUSAfi ile Pakistan Hava Kuvvetleri aras›nda imzalanm›flt›. bankalar›n geri çekildi¤i, kredilerin kesildi¤i bir anda, bu 10 mily- Bu geliflmenin ard›ndan Pakistan Hava Kuvvetleri taraf›ndan F- on Euro’ya yak›n yat›r›ma giden parayla yola devam etme inad› 16'lar›n modernizasyonu için aç›lan uluslararas› ihaleye davet moment expo ve iste¤i bizi böyle bir ödüle götürdü" diyor. edilen TUSAfi’›n, Pakistan makamlar› taraf›ndan yap›lan nihai de- Özyavuz, Haziran ay›nda Almanya'n›n Wolfsburg kentinde ¤erlendirme sonucunda Temmuz 2008'de, Avrupa’dan kat›lan di- yap›lan törenle Volkswagen Grubu'nun 18 tedarikçisine büyük ¤er yüklenici adaylar› geride b›rakarak, projede ana yüklenici ödül da¤›tt›¤›n›, bu firmalardan birinin de Cevher Grup olarak seçildi¤i aç›klanm›flt›. oldu¤unu söyledi. Volkswagen grubuna hafif metal jant› ve 2009 y›l›nda TUSAfi ile Pakistan makamlar› aras›nda sözleflme alüminyum döküm komponentlerinin yan› s›ra 1.4 litre hacimli görüflmelerine bafllanm›fl ve var›lan mutabakat›n ard›ndan 29 motorlara silindir kafas› ürettiklerini kaydeden Özyavuz, Haziran 2009 tarihinde Pakistan'›n Rawalpindi flehrinde düzenle- ekonomik kriz nedeniyle finansörlerinin Volkswagen ile nen bir törenle TUSAfi ile Pakistan Savunma Üretimi Bakanl›¤› gelifltirdikleri projeye inanmad›¤›n›, bu yüzden likidite problemi aras›nda sözleflme imzalanm›flt›r. yaflad›klar›n› ifade etti. Özyavuz, yaflanan krizin tüm etkilerinin görünmedi¤ini belirterek, sözlerini flöyle sürdürdü: "2007 sonu rakamlar›na ancak ve ancak 2012'den önce var›lamay- aca¤› kesin flekilde öngörülmektedir. Biz de Cevher Grubu olarak kriz belirtileri öncesi silindir kafas› projeleriyle ilgili 9 milyon Euro civar›nda bir yat›r›m yapt›k. Meyvelerini ancak bugün toplamaya bafllad›k. Tüm bankalar›n geri çekildi¤i, kredilerin kesildi¤i bir anda, bu 10 milyon Euro’ya yak›n yat›r›ma giden parayla yola devam etme inad› ve iste¤i bizi böyle bir ödüle götürdü. Yaflad›¤›m›z bu krizden büyüyerek ç›kaca¤›m›z› art›k çok net bir flekilde görebiliyoruz. Türkiye'ye ilk defa bu ödülü getirdi¤imiz için ‹zmir ve ülkemiz ad›na gururluyuz." Özyavuz, ayn› firmayla 1.2 litre hacimli motorlara da silindir kafas› üreteceklerini belirterek, 2009'da bir sene önceki ihracat rakamlar›n› yakalayacaklar›n› ya da yüzde 5'lik bir art›fl gerçek- lefltireceklerini sözlerine ekledi. Makine ihracat›n›n önünü açmak için Endonezya ç›karmas› DIfi T‹CARET MÜSTEfiARLI⁄I KOORD‹NATÖRLÜ⁄Ü, OA‹B GENEL SEKRETERL‹⁄‹ ORGAN‹ZASYONUNDA VE DEVLET BAKANI ZAFER ÇA⁄LAYAN BAfiKANLI⁄INDA ENDONEZYA’NIN CAKARTA fiEHR‹NDE 26 HAZ‹RAN-1 TEMMUZ 2009 TAR‹HLER‹ ARASINDA B‹R T‹CARET HEYET‹ PROGRAMI GERÇEKLEfiT‹R‹LD‹.

Resmi ve özel sektör temsilcilerinin kat›l›m›yla düzenlenen “Tica- ret Heyeti Program›”na, baflta bu¤day unu olmak üzere g›da, ma- kine ve aksamlar›, demir-çelik, mobilya, kimyasal maddeler, pet- rokimya, maden, mermer ve do¤altafl, inflaat malzemeleri gibi muhtelif sektörlerde faaliyet gösteren Türk firmalar› ifltirak etti. Devlet Bakan› Zafer Ça¤layan baflkanl›¤›ndaki Heyete Bal›kesir Milletvekili Ali Osman Sali, Tokat Milletvekili Hüseyin Gülsün, Yozgat Milletvekili Mehmet Ekici de ifltirak etti. Ayr›ca, DTM, DE‹K, T‹M, Ege Maden ‹hracatç›lar› Birli¤i, Orta Anadolu Maki- gi vererek dünya ve Türkiye’deki konumlar›n›n önemine de¤indi, ne ve Aksamlar› ‹hracatç›lar› Birli¤i ile ‹stanbul, Karadeniz, Gü- ayr›ca ülkemiz d›fl ticareti hakk›nda k›saca bilgi verdi. Daha son- neydo¤u Anadolu ve Orta Anadolu Hububat, Bakliyat, Ya¤l› To- ra, Endonezya-Türkiye ‹fl Konseyi Endonezya Eflbaflkan› Çetin 11 humlar ve Mamulleri ‹hracatç› Birlikleri’ni temsilen de Heyete Candan bir konuflma yapt› ve onu takiben Türkiye Yat›r›m, Des- kat›l›m sa¤land›. OA‹B Genel Sekreterli¤i Birliklerini temsilen tek ve Tan›t›m Ajans› K›demli Proje Direktörü ‹smail Bitirim yap- Orta Anadolu Hububat, Bakliyat, Ya¤l› Tohumlar ve Mamulleri t›¤› sunumda ülkemizdeki yat›r›m ortam›n› anlatarak Türkiye hak- ‹hracatç›lar› Birli¤i Yönetim Kurulu Baflkan› Turgay Ünlü ile Orta k›nda bilgi verdi. Daha sonra söz olan ve özetle iki ülke aras›ndaki moment expo Anadolu Makine ve Aksamlar› ‹hracatç›lar› Birli¤i Yönetim Kuru- iflbirli¤inin gelifltirilmesi gerekti¤ine de¤inen Endonezya’da Hal- lu Üyesi Mustafa Bozkurt’un kat›ld›¤› heyete, Genel Sekreter k›n Refah›ndan Sorumlu Koordinatör Bakan Aburizal Bakrie’nin Mahmut Ak›ll› ile ‹stanbul ‹hracatç› Birlikleri Genel Sekreter Yar- ard›ndan son konuflma Devlet Bakan› Zafer Ça¤layan taraf›ndan d›mc›s› Hasan Par›lt› da kat›ld›. OA‹B’den görevli 3 personel, 7 yap›ld›. Ça¤layan konuflmas›nda; Endonezya ve Türkiye’nin birbi- bas›n mensubu ve 30 firmadan 35 kiflinin yer ald›¤› Heyet toplam rini yeterince tan›mayan iki ülke oldu¤unu bu nedenle potansiye- 69 kifliden olufltu. Ticaret Heyeti Program› kapsam›nda, 27 Hazi- lin alt›nda ticaret hacmi sergilediklerine de¤inerek, e¤er istenirse ran 2009 tarihinde Cakarta Grand Hyatt Otel’de ifladamlar› için önümüzdeki üç y›lda d›fl ticaret hacminin 5 milyar dolara, befl y›l- Endonezya pazar› hakk›nda bir bilgilendirme toplant›s› yap›larak, da da 10 milyar dolara ç›kar›labilece¤ini vurgulad›. Gerek Türki- Cakarta Ticaret Müflaviri Gökhan Bayar ve Endonezya-Türkiye ‹fl ye’nin gerekse Endonezya’n›n bulunduklar› bölgelerde önemli Konseyi Endonezya Eflbaflkan› Çetin Candan taraf›ndan söz ko- konumlar› oldu¤una iflaret eden Say›n Ça¤layan, bir sonraki KEK nusu pazara iliflkin bilgiler verildi. 28 Haziran 2009 tarihinde ise Toplant›s›’n›n 2010 y›l›nda Endonezya’da yap›lmas›n›n planland›- Heyet, Cakarta 2009 Fuar›’n› ziyaret etti. ¤›n› ve an›lan y›l Endonezya’da yap›lacak ‹hraç Ürünleri Fuar›’na da kat›lmak istedi¤ini belirtti. TÜRK‹YE ENDONEZYA ‹fi FORUMU YAPILDI Zafer Ça¤layan’›n konuflmas›n›n ard›ndan, ülkemizin önde gelen 29 Haziran 2009 tarihinde Grand Hyatt Otel’de Devlet Bakan› Za- demir-çelik ihracatç›s› firmalar›ndan biri olan Promeks D›fl Tica- fer Ça¤layan ve Endonezya’da Halk›n Refah›ndan Sorumlu Koor- ret A.fi.’nin Endonezya Devlet Kuruluflu PT. KRAKATAU WAJA- dinatör Bakan Aburizal Bakrie baflkanl›¤›nda “Türkiye-Endonez- TAMA, özel sektör firmalar› PT. GUNUNG GARUDA ve PT. HA- ya ‹fl Forumu” gerçeklefltirildi. ‹fl Forumu’nda ilk konuflmay› En- MASA STEEL CENTER ile yapaca¤› toplam 17,5 milyon dolar tu- donezya Ticaret ve Sanayi Odas› Baflkan› Mohammad Hidayat tar›nda 40 bin metrik tonluk Türk demir ve çelik ürünlerinin En- yapt› ve konuflmas›nda co¤rafi uzakl›¤a ra¤men iki ülke aras›n- donezya’ya ihracat›n› kapsayan üç ayr› kontrat›n imza töreni ger- daki ticaretin iyi bir geliflme gösterdi¤ini, 1996 y›l›nda ticaret hac- çeklefltirildi. Forumun ard›ndan Türk firmalar› ile 250 civar›nda mini 2 milyar dolara yükseltmeyi hedefleyen bir anlaflma imza- Endonezyal› firman›n kat›ld›¤› ikili ifl görüflmeleri gerçeklefltirildi. lanm›fl oldu¤unu ve bu sayede d›fl ticaret hacminin bugünkü dü- 30 Haziran 2009 tarihinde Heyete ifltirak eden bir grup Türk fir- zeyine ulaflt›¤›n› vurgulad›. Mohammad Hidayat’›n ard›ndan Orta mas› Grand Hyatt Otel’de ASPIPIN (Endonezya G›da Üreticileri Anadolu Hububat, Bakliyat, Ya¤l› Tohumlar ve Mamulleri ‹hra- Birli¤i) ile düzenlenen toplant›ya ifltirak etti. Heyete kat›lan baz› catç›lar› Birli¤i Yönetim Kurulu Baflkan› Turgay Ünlü bir konufl- firma/kurulufl temsilcileri ise Endonezya Ticaret ve Sanayi Oda- ma yapt› ve konuflmas›nda ülkemiz çeflitli sektörleri hakk›nda bil- s›’n› ziyaret ederek Oda yetkilileri ile temasta bulundular. GÜNDEM

12 ODAGEM lazer momentteknolojilerini expo tan›tt› OST‹M ORTAK ARAfiTIRMA VE GEL‹fiT‹RME MERKEZ‹ ANON‹M fi‹RKET‹ (ODAGEM) VE KOCAEL‹ ÜN‹VERS‹TES‹ LAZER TEKNOLOJ‹LER‹ ARAfiTIRMA VE UYGULAMA MERKEZ‹ (LATARUM) ‹fiB‹RL‹⁄‹YLE “LAZER TEKNOLOJ‹LER‹ VE UYGULAMA ALANLARI” KONULU TOPLANTI ÇOK SAYIDA F‹RMA YETK‹L‹S‹N‹N DE KATILIMIYLA DÜZENLEND‹.

stim Ortak Araflt›rma ve Ge- fazla talebi oldu¤unu, düzenlenen bu bu çerçevede ortak ulusal projelerin ge- lifltirme Merkezi Anonim fiir- Çal›fltayla da tematik proje fikirleriyle lifltirilmesi olarak s›ralayan K›l›ç konufl- keti (ODAGEM) yöneticisi ortaya ç›kan bu potansiyeli ve Çal›fl- mas›nda flunlar› kaydetti: “2007 y›l›nda Prof. Dr. Engin K›l›ç, toplant›- tay’da yer alamayan ilgili taraflar› bir flirketleflirken ‹fiBAP Projesi oluflturduk. n›n aç›l›fl›nda yapt›¤› konufl- araya getirerek bir çal›flma grubu ve Bunun amac› çeflitli kurulufllar› bir ara- Omada, Tübitak ‹fiBAP “‹leri ‹malat Sis- program› oluflturmay› düflündüklerini ya getirmek. Bunlarla birlikte o sektör- temleri ve Teknolojileri Ar-Ge ‹flbirli¤i söyledi. Çal›fltay’›n amac›n›, toplant› s›- de o konuda çeflitli fikirler oluflturmak, A¤› ve Platformu (ISTARGIAP)” projesi ras›nda al›nacak kararlar ve oluflturula- projeler oluflturmak ve bu projeleri de kapsam›nda 22 May›s 2009 tarihinde cak çal›flma grubunun toplant› sonras› hayata geçirmek gibi yüklendi¤i bir gö- ODTÜ, Makine Mühendisli¤i Bölümün- dönemdeki çal›flmalar›yla ülke çap›nda rev var. 2007 y›l›ndan beri belli bir süre de genifl kat›l›ml› bir Çal›fltay düzenle- ilgili üniversite, sanayi, Ar-Ge ve devlet geçti biz ortaklar›m›za çeflitli projeler diklerini an›msatt›. K›l›ç, düzenlenen kurulufllar›n›n kat›l›mlar› ile lazer tekno- yapt›k. Gördük ki Türkiye bir flekilde Çal›fltay’da lazer teknolojileri konusun- lojileri konusunda bir küme oluflturul- platform yerine ortakl›k yap›lmas›na bir da özellikle makine imalatç›lar›n›n çok mas›, yol haritalar›n›n belirlenmesi ve tak›m ortak projelerin rekabet etmesine do¤ru h›zla yaklafl›yoruz. Bunu da yap- mak zorunday›z aksi halde treni kaç›r- ma durumuna gelebiliriz. “MAK‹NE VE TEKNOLOJ‹ ‹THALATINI KIRMALIYIZ ” “‹malat› düflündü¤ünüz zaman bütün teknolojileri kendisine çeken ve bütün araflt›rmalar› tetikleyen yer faaliyettir. Sizin bir ürünüz yoksa e¤er bir ürün yapmay› düflünmüyorsan›z bir teknolo- jiye de ihtiyac›n›z yoktur” diyen K›l›ç sözlerine flöyle devam etti: “Bir teknolo- jiye ihtiyac›n›z yoksa bilgiye de ihtiyac›- n›z yoktur. ‹malat taraf›ndaki eksiklikler do¤rudan do¤ruya teknoloji için bir ta- lep yaratacakt›r. Bu talebi de karfl›laya- cak olan teknoloji firmalar›. Dolay›s›yla bu eksen üzerindeki bütün araflt›rma fa- aliyetlerini biz muhakkak suretle bütün- lefltirmeliyiz. Bu eksen üzerinde ortak- l›klar› bir flekilde gerçeklefltirebiliriz. Bunun için bu grubun belki lazer tekno- lojilerinin makine sektörüne aktar›lmas› konusunda kafa yormas› bunun için proje fikirleri oluflturmas› laz›m. Bunlar› 13 bir flemsiye alt›nda toplayabiliriz. Küçük küçük uygulama projeleri ortaya koya- biliriz. Bunlar› yaparsa belki, TÜB‹TAK ve DPT gibi kurulufllardan yeni prog- moment expo ramlar isteyebiliriz. Fakat gerek üniver- kültür noksanl›klar› var. Teknisyen alt Mustafa Ifl›k, Fiberlast Fiber Lazer Sis- site gerek sanayii k›sm›nda çok fazla za- yap› sorunlar›m›z var.” K›l›ç’›n konufl- temleri ve Teknolojileri SAN. T‹C. LTD. fiyetimiz var. mas›n›n ard›ndan, Kocaeli Üniversite- fiT‹. Dr. Ali Nihat Dilek, Koray Eken, Sanayi k›sm›nda makine gelifltiren arafl- si Lazer Teknolojileri Araflt›rma ve Uy- Fokus Mühendislik Müflavirlik LTD. t›rma yapan firmalar çok iyi bilecekler. gulama Merkezi’nden (LATARUM) fiT‹. Tunç Nahi, Ford Otomotiv SAN. Siz belli bir makine gelifltirirken çok faz- Prof. Dr. Arif Demir merkezleri ve ça- A.fi Güner Demirural, Form Mühendis- la teknolojiye ihtiyac›n›z var. Ama bu l›flmalar› hakk›nda bir sunum yapt›. lik fievket Özcan, Hacettepe Üniversitesi teknolojileri siz en haz›r nerde varsa Prof.Dr. Recai Ellialt›o¤lu, Hofmann oradan almak zorundas›n›z. Çünkü siz SEKTÖRÜN YO⁄UN Türk Cenk Sinirlio¤lu, Kenar belki alt› ay belki bir y›l sonra ürününü- KATILIMI VARDI MÜH.MÜfi.PROJE H‹Z. ML.PA- zü ortaya koymak zorundas›n›z. O za- Lazer teknolojisi kullanan makine üre- ZAR.SAN.T‹C.LTD.fiT‹. Necmettin Ke- man yurt d›fl›ndan alman›z laz›m. Yurt ticilerinin, lazer teknolojisi gelifltiren nar, Kompozitek Ümit fiimflek, Latarum d›fl›ndan haz›r teknolojilere devaml› ola- teknopark firmalar›n›n, üniversitedeki Prof. Dr. Arif Demir, Doç. Dr. Elif Ka- rak para ödememiz ve de oradaki tek- araflt›rmac›lar›n yo¤un ilgi gösterdi¤i çar, Belgin Genç, Lazermikron Markala- noloji ne kadarsa onu kullanmak zorun- toplant›ya flu firmalar ve temsilcileri ma Kaynak SAN. T‹C. LTD. fiT‹. Birhan day›z. Bunu bizim k›rmam›z laz›m. Bu- kat›ld›: Aselsan Elektronik SAN. T‹C. Ufku Güzel, Marel Makina ‹brahim De- nun içinde firmalar›n bir araya gelmesi A.fi. Birol Erentürk, Best Bilgisayar mirtafl, OA‹B Yusuf Cansu Baran, Ab- laz›m. Birbirlerini tamamlayan firmalara Elektronik SAN. T‹C. LTD. fiT‹. Bülent dullah Özbafl, ODAGEM Prof. Dr. En- üniversiteleri araflt›rma kurulufllar›n›, Selek, CT Kesme Teknolojileri ve Ma- gin K›l›ç, Gazi Mustafa Zorlu, Çi¤dem üniversiteleri dahil edebiliriz. Bununla kine SAN. LTD. fiT‹. Mehmet Ata Yal- Y›lmaz, Fulya Ertu¤, ODTÜ Ostim Tek- istenilen teknolojiyi sa¤layacak yap›y› k›lday, Durmazlar Makina SAN. T‹C. nokent Necip Özbey, Servonom Kanber sa¤lam›fl oluruz. Bu hem ülkenin eko- A.fi. Oktay Çelenk, Levent Udgu, Sev- Sedef, Cabir Abao¤lu, Selçuk Mutlu, nomisine hem de kendi firmalar›m›z di Kaya, Emge Koll. fiT‹. Mithat Ertu¤, TAI Ayhan K›l›ç, Telmek A.fi. Nihat aç›s›ndan önemli olacak. Üniversite ta- Ermaksan Makine SAN. T‹C. LTD. Özönder, TLS Lazer Mustafa Aran Er- raf›nda da laboratuar eksiklikleri ve fiT‹. Ahmet Özel, Mustafa Ifl›k, Femto- sin, TÜB‹TAK Hasan Gönenç, Yalab›k bunlar›n bir biriyle çal›flma konusunda teknik LTD. fiT‹. Dr. Demiral Akbar, Mühendislik Atefl Yalab›k. TEKNOLOJ‹

14 moment expo

‹fiBAP Projeleri, teknolojiyi ifl birli¤iyle gelifltiriyor TÜRK‹YE’Y‹ ÖZELL‹KLE ‹LER‹ ‹MALAT VE TEKNOLOJ‹LER‹ KONUSUNDA ÖNCÜ DURUMA GET‹RMEY‹ HEDEFLEYEN ‹fiBAP PROJELER‹, ÜN‹VERS‹TE ARAfiTIRMACILARINI VE SANAY‹C‹LER‹ B‹R ARAYA GET‹REREK AR-GE PROJELER‹ OLUfiTURUYOR. ODAGEM’DEN MAK‹NE YÜKSEK MÜHEND‹S‹ VE AR – GE DANIfiMANI GAZ‹ MUSTAFA ZORLU, A⁄ YAPISINA VE PLATFORM OLUfiUMUNA KATKIDA BULUNAB‹LECEK KURULUfiLARIN HENÜZ BU TÜR YAPILARIN YARARINA GÖNÜLDEN ‹NANMADIKLARINI SÖYLÜYOR. emmuz 2007’de TÜB‹TAK ta- raf›ndan kabul edilen ‹fiBAP (‹fl Birli¤i A¤› Platformu) Pro- jesini haz›rlayan ODAGEM, ayn› zamanda bu a¤ yap›n›n kurulmas›T ve yönetimi görevini üstleni- yor. Projenin ana hedefi, a¤ yap› ortak- lar› ve oluflturulacak çal›flma gruplar› yard›m›yla ileri imalat sistemleri ve tek- nolojileri konusunda Türkiye’yi öncü duruma getirebilecek yol haritalar›n›n ve tematik araflt›rma projelerini olufltur- mak. Bu hedefler do¤rultusunda çok di- siplinli ve çok ortakl› ulusal ve uluslara- ras› projelerin oluflturulmas›, ayr›ca ürün gelifltirme için Ar-Ge yapan sana- yicilerin ortak teknoloji gereksinimleri- nin (TEYDEB- Teknoloji ve Yenilik Des- tek Programlar› Baflkanl›¤›) belirlenerek bu teknolojileri gelifltirme potansiyeline sahip üniversitelerdeki araflt›rmac›lar›n çal›flma toplant›lar› çerçevesinde bir araya getirilerek olas› tematik proje ko- nular›n›n ve çal›flma gruplar›n›n olufltu- rulmas› amaçlan›yor. Konuyla ilgili Mo- ment Expo’nun sorular›n› yan›tlayan ODAGEM’den Makine Yüksek Mühen- 15 disi ve Ar – Ge Dan›flman› Gazi Mustafa Zorlu, birbirleriyle bir proje etraf›nda çal›flabilecek üniversite araflt›rmac›lar›n› moment expo ve sanayicileri bir araya getirerek Ar-Ge projeleri oluflturmak, toplu ulafl›m, enerji verimlili¤i ve savunma sanayii konular›nda Türkiye’nin acil ihtiyaçla- r›ndan hareketle, araflt›rmac›lar›, tekno- loji firmalar›n› ve üretici firmalar› bir araya getirerek, ulusal ve uluslararas› projeler oluflturmak istediklerini söylü- yor. Zorlu’ya karfl›laflt›klar› güçlükleri ise flöyle s›ral›yor: “A¤ yap›ya ve plat- form oluflumuna katk›da bulunabilecek kurulufllar›n henüz bu tür yap›lar›n ya- rar›na gönülden inanmam›fl olmalar›, rekabet öncesi ortak çal›flma fikrinden uzak olmalar›, üniversitelerde de ortak kapasite kullan›m› ve ortak çal›flma ör- neklerinin çok az olmas›.”

ODAGEM A.fi.’den bahsedebilir misiniz? ODAGEM 2004 y›l›nda ODTÜ, OST‹M ve TÜB‹TAK iflbirli¤inde, Ostim Sanayi Bölgesinde ODTÜ Teknopark bünyesin- de bir Üniversite-Sanayi Ortak Araflt›r- ma Merkezi fleklinde TÜB‹TAK-ÜSAM program› kapsam›nda kurulan ilk tek- TEKNOLOJ‹

Türkiye’de araflt›rma faaliyetleri kesinti- siz bir flekilde yürütülemiyor. Bir uçta üniversitelerin akademik araflt›rma ça- l›flmalar›, di¤er uçta ise sanayiden ürü- ne giden TEYDEB var. TÜB‹TAK’a ba¤l› kurumlar, araflt›rma mer- kezleri ve mükemmeliyet mer- kezleri var. Bütün bu kurulufllar- daki potansiyeli harekete geçire- rek akademik ve sanayi Ar-Ge projeleri aras›nda köprü vazifesi görmeyi amaçl›yoruz. Hedefimiz; platforma daha fazla sanayici ve üniversitenin üye ya- p›larak yurt d›fl›ndaki benzer yap›- lar taraf›ndan tan›nan ulusal bir plat- form haline getirilmesi. Oluflturulacak nokent kuruluflu olup, 2007 y›l›ndan bu- çal›flma gruplar› yard›m›yla ileri imalat Gazi Mustafa Zorlu güne kadar Üniversite-Sanayi iliflkilerini sistemleri ve teknolojileri konusunda ül- Makine Yüksek Mühendisi gelifltirmeyi hedefleyen bir arayüz flirke- kemizi öncü duruma getirebilecek yol ODAGEM A.fi. Ar–Ge Dan›flman› ti olarak faaliyetlerini sürdürmektedir. haritalar›n›n ve tematik araflt›rma proje- Türk firmalar› ulusal ya da uluslar aras› Ar-Ge çal›flmalar›n› ODAGEM’in arafl- lerinin oluflturulmas›, yurt d›fl›ndaki desteklerden do¤ru ve verimli t›rmac› kadrosunun yan› s›ra, üniversi- benzer a¤ yap›lara üye olunmas› ve on- yararlanam›yor. tedeki araflt›rmac›lar ve sanayiciler ile larla iflbirli¤i yap›lmas›, tematik proje beraber yürütüyor, Ar-Ge projelerini konular›nda ça¤r›ya ç›k›larak çok disip- lararas› projeler üretebilen ve alan›nda oluflturup, takip ediyor ve sonuçland›r›- linli ve çok ortakl› ulusal ve uluslararas› dünya çap›nda örnek bir araflt›rma ve 16 yoruz. Tamamlanm›fl 54 ulusal ölçekli projelerin oluflturulmas›d›r. Kümelenme gelifltirme merkezi haline gelmek. Ar-Ge projesi ve devam etmekte olan, çal›flmalar› sayesinde yine bu platformu 15 ulusal ölçekli Ar-Ge projemiz var. güçlendirmek, üye say›lar›n› art›rmak ‹fiBAP projesinden Ostim OSB ve TOBB Ekonomi ve Tek- ve çal›flma gruplar›n› oluflturmay› he- bahsedebilir misiniz? moment expo noloji Üniversitesi orta¤›m›z ayr›ca 14 defliyoruz. Bunlar›n yan›nda kurulufl ODAGEM 2007 y›l› bafl›nda haz›rlad›¤› sanayici ve 9 da flah›s orta¤›m›z bulunu- hedeflerimizi de flu flekilde s›ralayabili- ‹fiBAP projesinin Temmuz 2007’de TÜ- yor. Misyonumuz, üniversitelerdeki riz: Üniversitedeki bilgi birikimi ve arafl- B‹TAK taraf›ndan kabul edilmesiyle bu araflt›rma potansiyelini harekete geçirip t›rma potansiyelini sanayicinin teknolo- a¤ yap›n›n kurulmas› ve yönetimi göre- Ostim ve Türk Sanayisini yukar› çekerek jik ve yönetim alan›ndaki sorunlar›na k›- vini üstlenmifltir. Hedefimiz a¤ yap› or- yurt d›fl›nda yar›flabilir hale getirmektir. sa, orta ve uzun vadede çözümü yönün- taklar› ve oluflturulacak çal›flma gruplar› 2007 Temmuz’undan sonra ‹fiBAP (‹fl de harekete geçirerek üniversite-sanayi yard›m›yla ileri imalat sistemleri ve tek- Birli¤i A¤› Platformu) çerçevesinde ‹leri iflbirli¤ini oluflturmak. Sanayicinin e¤i- nolojileri konusunda ülkemizi öncü du- ‹malat Sistemleri ve Teknolojileri ‹flbirli- tim düzeyini uluslararas› piyasalardaki ruma getirebilecek yol haritalar›n›n ve ¤i A¤› ve Platformunu oluflturmak üzere benzerleriyle yar›flacak düzeye getirmek tematik araflt›rma projelerinin oluflturul- bir proje bafllatt›k, bu zamana kadar da üzere e¤itim programlar› oluflturmak ve mas›d›r. Bu hedefler do¤rultusunda çok alt yap› çal›flmalar›n› yapt›k ve bir far- yürütmek. Sanayicilere uygun dan›fl- disiplinli ve çok ortakl› ulusal ve ulusla- k›ndal›k yaratt›k. Bunun sonucunda 22 manl›k hizmetleri sa¤layarak, küçük fa- raras› projelerin oluflturulmas›n› ayr›ca May›s 2009 tarihinde Orta Do¤u Teknik kat önemli say›lacak problemleri aflma- ürün gelifltirme için Ar-Ge yapan sanayi- Üniversitesinde ‹leri ‹malat Sistemleri lar›na yard›mc› olmak. Sanayicilere ek- cilerin ortak teknoloji gereksinimlerinin ve Teknolojileri ‹flbirli¤i A¤› Platform sikli¤ini hissettikleri alanlarda teknolojik Toplant›s› düzenledik. Bu toplant›da hizmet vermek. Sanayicilerin teknolojik imalat teknolojileri, makine teknolojileri aç›dan geliflmelerini sa¤lamak ve onlar› GAZ‹ MUSTAFA ZORLU K‹MD‹R? ve savunma konular›nda üç çal›flma yönlendirmek üzere, k›sa, orta ve uzun grubu oluflturuldu ve ilgi alanlar›na gö- dönemli araflt›rma ve gelifltirme projele- 1979 K›r›kkale do¤umlu olan Mak. Yük. Müh. Gazi Musta- re kat›l›mc›lar bu gruplara kat›ld›lar, bu ri oluflturmak. Sanayicinin problemleri- fa Zorlu, K›r›kkale Üniversitesi Makine Mühendisli¤i bölü- gruplar ile yeni teknoloji fikirleri ve Ar- ni çözmeye yönelik yüksek lisans ve münde lisans ve yüksek lisans e¤itimimi tamamlad›ktan Ge projeleri ortaya ç›karmay› amaçlad›k doktora araflt›rma konular› oluflturmak. sonra savunma sanayi ve enerji sektörlerinde imalat mü- dürlü¤ü ve yöneticilik görevlerinde bulundu. Zorlu, bir sü- bunun sonucunda çok say›da ürüne dö- Sanayiciler için nitelikli uzman yetifltiril- redir de ODAGEM A.fi. bünyesinde Ar–Ge Dan›flman› ola- nüfltürülebilecek proje fikirleri ortaya ç›- mesine katk›da bulunmak, üniversitenin rak görev yap›yor. kar›ld›. araflt›rma potansiyelini art›rmak. Ulus- (TEYDEB) belirlenerek bu teknolojileri gelifltirme potansiyeline sahip üniversite- lerdeki araflt›rmac›lar›n çal›flma toplant›- lar› çerçevesinde bir araya getirilerek olas› tematik proje konular›n›n ve çal›fl- ma gruplar›n›n oluflturulmas›n› amaçl›- yoruz. Bunlara ek olarak birbirleriyle he- men bir proje etraf›nda mevcut koflullar alt›nda çal›flabilecek üniversite araflt›r- mac›lar›n› ve sanayicileri bir araya geti- rerek Ar-Ge projeleri oluflturmak, toplu ulafl›m, enerji verimlili¤i ve savunma sa- nayii konular›nda ülkemizin acil ihtiyaç- lar›ndan hareketle, araflt›rmac›lar›, tek- noloji firmalar›n› ve üretici firmalar› bir araya getirerek, ulusal ve uluslararas› projeler oluflturmak istiyoruz. A¤ yap›ya ve platform oluflumuna katk›da buluna- bilecek kurulufllar›n henüz bu tür yap›la- r›n yarar›na gönülden inanmam›fl olma- lar›, rekabet öncesi ortak çal›flma fikrin- den uzak olmalar›, üniversitelerde de or- tak kapasite kullan›m› ve ortak çal›flma örneklerinin çok az olmas›n› da karfl›lafl- t›¤›m›z güçlükler olarak s›ralayabiliriz.

17 Türkiye’deki firmalar ulusal ve uluslararas› desteklerden do¤ru ve verimli yararlanabiliyor mu? Maalesef yararlanam›yorlar. Yararlan- moment expo mak için Proje fikirlerinin gelifltirilmesi gerekir ancak bunun içinde ilk olarak çal›flma ve proje gruplar› oluflturulmal›- d›r. Bu amaçla Teknopark firmalar›n›, üniversiteleri ve flirketleri bir araya geti- rerek oluflturaca¤›m›z çal›flma gruplar›- n›n TÜB‹TAK, Sanayi Bakanl›¤›, DPT gibi ulusal ve EUREKA, 7. Çerçeve gibi AB kapsaml› desteklerden faydalanma- s›n› sa¤l›yoruz. ‹fl Birli¤i A¤› Platformu- muza üye olmak isteyen kurulufllar ile ard›ndan LATARUM (Kocaeli Üniversi- yece¤imiz bu ulusal kongrenin altyap› aram›zda bir protokol imzal›yoruz. Ar- tesi Lazer Teknolojileri Araflt›rma ve çal›flmalar› ve faaliyetleri üzerinde de d›ndan Türkiye’deki benzer sektörlerde Uygulama Merkezi) ile bir çal›flma gru- duraca¤›z. yer alan firmalar› yapt›¤›m›z çal›fltay ve bu oluflturduk. Eylül ay›nda Platform toplant›lar ile bir çat› alt›nda topluyor Genel Kurul Toplant›s› yaparak çal›flma Eklemek istedikleriniz? ve bir fark›ndal›k yarat›yoruz. Böylece gruplar›m›z› bir araya getirip yürütme ‹leri ‹malat Sistemleri ve Teknolojileri ‹fl- çal›flma grubunun ilk ad›mlar›n› at›yor, ve dan›flma kurullar›m›z› oluflturaca¤›z. birli¤i A¤› ve Platformunun kat›l›mc› fir- firmalar›n birbirlerini ve ürünlerini tan›- 2008 y›l›nda Çukurova Üniversitesi’nde, ma say›s›n› artt›rarak daha da güçlenme- mas›n› sa¤l›yor, proje fikirleri gelifltir- geçti¤imiz may›s ay›nda ise Eskiflehir sini amaçl›yoruz. Teknoloji sat›n alan de- melerini ve bu fikirleri ürüne dönüfltür- Anadolu Üniversitesi’nde gerçeklefltiri- ¤il, kendi teknolojisini üreten bir Türkiye melerini hedefliyoruz. Son olarak 24 len Ulusal Üniversite sanayi iflbirli¤i için çal›flma gruplar›n›n oluflturulmas›na, Haziran 2009 tarihinde merkezimizde merkezleri Platformu (ÜS‹MP) Kongre- rekabet öncesi ortak araflt›rmalar›n ya- yapm›fl oldu¤umuz ve Türkiye’nin bafll›- sine 2010 y›l›nda ODAGEM A.fi. olarak p›lmas›na, Teknokent firmalar›, üniversi- ca Lazer Firmalar›n›n kat›l›m› ile ger- Ostim’de ev sahipli¤i yapaca¤›z. Eylül teler ve azimle, y›lmadan mücadele ede- çeklefltirdi¤imiz Lazer Teknolojileri ve ay›nda gerçeklefltirece¤imiz çal›flma cek sanayicilerin de¤erli giriflimlerine ve Uygulama Alanlar› konulu toplant›n›n gruplar› toplant›m›zda 2010’da düzenle- birlikte hareket etmelerine ihtiyaç var. TEKNOLOJ‹

18

momentToz expo metalürjisinin kalbi Toz Metal DÜNYA GENEL‹NDE OLDUKÇA BÜYÜK B‹R PAZAR PAYI OLAN, ÜRET‹M‹N‹N YÜZDE 75’‹ OTOMOT‹V ENDÜSTR‹S‹ TARAFINDAN KULLANILAN TOZ METALÜRJ‹S‹ PARÇALARINI TÜRK‹YE’DE ÜRETEN TOZ METAL A.fi. ÜRET‹M‹N‹N YÜZDE 85’‹N‹ ‹HRAÇ ED‹YOR.

eflitli metal iflleme teknolojileri ¤ine sahip metal tozlar›n› sa¤lam, has- n›lan sistem, ekonomik aç›dan da ol- aras›nda en farkl› üretim tek- sas ve yüksek performansl› parçalara dukça faydal›. Sahip olunan bu özellik- ni¤i olarak bilinen toz meta- dönüfltüren toz metalürjisi, flekillendir- ler ile toz metalürjisi, verimlilik, enerji lürjisi genifl kullan›m alan› ile me veya presleme ve daha sonra parça- ve hammadde gibi günümüz kayg›lar›n› makine sektörü için oldukça c›klar›n sinterleme yolu ile ›s›l ba¤lan- ortadan kald›r›yor. Bunlar›n sonucu ola- Çönemli bir teknik. Yüksek kaliteli ve kar- mas› basamaklar›n› içeriyor. Nispeten rak, toz metalürjisi sürekli gelifliyor ve mafl›k parçalar›n ekonomik olarak üreti- düflük enerji tüketimine, yüksek malze- geleneksel metal flekillendirme operas- lebilmesi, toz metalürjisini cazip k›l›yor. me kullan›m›na ve düflük maliyete sahip yonlar›n›n yerini al›yor. Türkiye’de de Farkl› boyut, flekil ve paketlenme özelli- otomatikleflmifl ifllemleri verimlice kulla- bu sistemle çal›flan birçok firma mev- cut. Toz metal üretimi yapan Toz Metal Ticaret ve Sanayi A.fi birçok sektörün ihtiyac› olan parçalar› bu sistem ile üre- tiyor.

DÜNYA ÜRET‹M‹N‹N YÜZDE 75’‹ OTOMOT‹V SEKTÖRÜNDE KULLANILIYOR Toz metalürjisinin uygulamalar› oldukça genifl. Tungsten lamba filamentleri, difl- çilik, diflli çarklar, ya¤lamas›z yataklar, elektrik kontaklar›, nükleer güç yak›t elemanlar›, ortopedik gereçler, ofis ma- kineleri parçalar›, yüksek s›cakl›k filtre- leri, uçak fren balatalar›, akü elemanlar› ve jet motor parçalar› metal tozlar›ndan üretilen parçalara örnek olarak verilebi- lir. Ayr›ca, metal tozlar› boyalar, göze- nekli betonlar, bas›lm›fl devre levhalar›, zenginlefltirilmifl un, patlay›c›lar, kaynak elektrotlar›, roket yak›tlar›, bask› mürek- kepleri, lehimleme aletleri ve katalizör- lerin üretilmesinde de kullan›l›yor. Toz “ÜRET‹M‹N YÜZDE 85’‹N‹ “KR‹ZE RA⁄MEN metalürjisi parçalar›n dünya genelinde DÜNYA DEVLER‹ ALIYOR” HEDEFLER‹M‹Z‹ KÜÇÜLTMED‹K” oldukça büyük bir pazar pay› var. Bu Toz Metal olarak sadece ara parça üreti- Türkiye’nin makine ihrac›nda uluslara- 19 pazar›n yüzde 75’i otomotiv endüstrisi mi yapt›klar›n› anlatan Ali Daflç›, “Bafll›ca ras› pazardan yüzde 0,4 pay almas›n›n taraf›ndan kullan›l›yor. Avrupa yap›m› üretti¤imiz parçalar, kendinden ya¤la- çok düflük bir oran oldu¤unun alt›n› arabalar 7 kilogram, Japon yap›m› ara- mal› burçlar, ya¤ pompa rotor ve difllile- çizen Ali Daflç›, “Yurtd›fl›na satm›fl ol- balar ise 5 kilogram toz metalürjisi par- ri, amortisör parçalar›, diflli ve buna ben- du¤umuz parçalarda, 2008’de baflla- moment expo çaya sahip oldu¤u halde, Amerikan ara- zer parçalard›r. Üretti¤imiz ya¤ pompa, yan ekonomik krize kadar sürekli ar- balar› 16 kilogramdan daha fazla toz diflli ve rotorlar› araçlar›n ya¤ pompas›n- tan bir trend devam ediyordu. Global metalürjisi parça içeriyor. Toz Metal Ti- da kullan›lmaktad›r” fleklinde konufltu. krizin etkilerinin ortadan kalkmas› ile caret ve Sanayi A.fi Muhasebe Müdürü Makine ihracat› yapmad›klar›n› ancak tekrar o ç›k›fl e¤iliminin devam edece- Ali Daflç›, toz metalürjisi tekni¤i ile üretti¤imiz parçalar›n yüzde 85’lik k›sm›- ¤ini düflünüyoruz. Makine ihrac›n›n muhtelif metal tozlar›ndan parça üret- n› yurtd›fl›na ihraç ettiklerini aktaran art›r›lmas› için devletin özel sanayi tiklerini söyledi. Daflç›, “Bu yöntemde, Daflç›, “‹hracat yapt›¤›m›z ülkeler ise Al- bölgeleri oluflturmas› gerekiyor. Üni- belirlenen oranlarda kar›flt›r›lan metal manya, ABD, ‹ngiltere, Fransa, Polonya, versiteleri de bu iflin içine katarak, ye- tozlar›, oda s›cakl›¤›nda hassas kal›plar- ‹talya, ‹sviçre ve Çin” dedi. ni ve teknolojik makine üretimine yö- da s›k›flt›r›l›r. Elde edilen mühendislik Üretim prosesinde kulland›klar› makine nelik çal›flmalar ve üretimlerin yap›l- ürünü, toz tanecikleri aras›ndaki meta- teçhizatlar›, günün teknolojisine uygun mas›, bu bölgelere vergisel ve benzeri lürjik ba¤lar›n sa¤lanabilmesi için kon- hale getirmek için bu alandaki yenilikleri indirim ve istisnalar getirerek üreticin trol edilen s›cakl›klarda koruyucu bir at- takip ettiklerini ve gerekli ekipman ve desteklenmesi gerekir” dedi. Son ola- mosferde f›r›nlan›rlar. Sinterlenmifl par- makine yat›r›mlar›n› yapt›klar›n› anlatan rak firman›n ihracat hedeflerini akta- çalar, parçadan istenilen mekanik özel- Daflç›, “Ortakl›k yapt›¤›m›z yabanc› bir ran Daflç› flunlar› kaydetti: “Yaflanan liklere ve yüzey kalitesine sahipler. Da- firma yok. Ya¤ pompa difllisi ve rotoru ekonomik durgunluk. Girdi maliyetle- ha fazla hassasiyet veya mukavemet ar- vermifl oldu¤umuz SHW firmas› (Alman- rinin yüksekli¤i ve benzeri sorunlar. zu ediliyor ise parçalara daha sonra ›s›l ya) AUDI ve Ford, PIERBURG firmas› Girdi maliyetleri üzerindeki yüklerin ifllem ve kalibrasyon ifllemleri tatbik Peugeot ve Renault, GLOBAL firmas› azalt›lmas› ve yat›r›mc›n›n desteklen- edilebilir. Firmam›z bu yöntemle, ken- ABD Ford firmas› tedarikçisidir. Birlikte mesi. 2008 ‹hracat›m›z 14 milyon 290 dinden ya¤lamal› burçlar, ya¤ pompa çal›flm›fl oldu¤umuz firmalar üretti¤imiz bin dolar seviyelerindeydi. 2009 y›l› rotor ve difllileri, amortisör parçalar›, parça kalitesinden memnunlar. Firmam›z beklentimiz ise kriz ortam› nedeniyle diflli ve buna benzer parçalar üretmek- 25 y›l› aflk›n bir süredir ihracat yapmakta biraz düflük. San›r›m 2009 y›l›nda 11 tedir. Hitap etti¤i sektörler olarak oto- ve kaliteye önem vermektedir. “Önce ka- milyon dolar civar›nda bir ihracat ger- motiv, beyaz eflya, makine sanayini söy- lite” slogan›m›z› üretim saham›z›n her çeklefltirece¤iz. Krize ra¤men hedefle- leyebiliriz” dedi. yerinde görürüsünüz” fleklinde konufltu. rimizi küçültmedik.” SEKTÖRDEN Çimsatafl dünya devlerinin aras›na girme yolunda

20 moment expo

KEND‹ ‹HRACATININ DIfiINDA ‹HRACATA KONU OLAN ÜRÜNLER‹N ISIL ‹fiLEMDEN GEÇ‹R‹LME ‹fi‹ DE YAPAN Ç‹MSATAfi EN SON OLARAK ALMAN DEM‹RYOLLARI "DEUTSCHE BAHN" ‹LE ÇALIfiAN B‹R F‹RMA ‹Ç‹N SER‹ ÜRET‹ME GEÇT‹. F‹RMA DÜNYA DEVLER‹N‹N ARASINA G‹RME YOLUNDA EM‹N ADIMLARLA ‹LERL‹YOR. ürkiye'nin en büyük 3 gru- met tipi fren sistemleri üretimini de sür- bundan biri olan Çukurova dürüyor. Firman›n üretim ile bilgiler ve- Holding'e ba¤l› Mersin’de ren Çukurova ‹nflaat Makinalar› San. ve Kurulu bir sanayi flirketi olan Tic. A.fi. (Çimsatafl) Sat›fl Müdürü Do- Çukurova ‹nflaat Makineleri ¤an Bozada, “En son olarak Alman De- San.T ve Tic. A.fi. (Çimsatafl), inflaat ma- miryollar› "Deutsche Bahn" ile çal›flan kineleri ve çeflitli marka ve modelde in- bir Firma için seri üretime geçildi. ‹leri- flaat makinelerinin yürüyüfl tak›mlar›, ki y›llarda bu sektörde de geliflece¤imizi kaz›c› ve delici uçlar›, delici uç yedekle- umuyoruz” dedi. Toplam üretiminin rinin üretimi konusunda kendi pazar›n- yüzde 40'›n›, döküm üretiminin ise yüz- da lider konumda bulunuyor. Çimsatafl de 75'ini Avrupa'da 6 ülkede 32 ayr› s›cak dövme, çelik ve sfero döküm oto- noktaya ihraç eden Çimsatafl, yurt için- motiv yan sanayi parçalar›n›n üretimi de de BMC, Oyak Renault, Mercedes ile otomotiv sektöründe de yan sanayi Benz Türk, Hema, Akkardansa, Otoyol, olarak önemli bir yere sahip. 1972 y›l›n- T›rsan, Uzel, Ege Endüstri gibi önemli da kurulan ve günümüze dek gerçeklefl- otomotiv firmalar›na yan sanayi olarak tirdi¤i yat›r›mlarla devreye ald›¤› top- hizmet vermeye de devam ediyor. lam 84 bin metrekare alan üzerine kuru- lu 26 bin 500 metrekare kapal› alana sa- 84 B‹N METREKARE ALAN hip tesislerde dövme üretim, döküm ÜZER‹NE KURULU BÜYÜK TES‹S üretim, makine üretim, mekanik ifllem, Is›l ifllem konusunda uzmanlaflan ve in- ›s›l ifllem, fren üretim tesisleri ile ülke- flaat makineleri de üreten firman›n Sat›fl mizde ve dünyada say›l› entegre tesis- Müdürü Bozada, Çimsatafl’›n, dövme ve lerden bir olarak faaliyetlerine eden fir- döküm parçalar› konusunda sektörde “ Çimsatafl Sat›fl Müdürü Do¤an Bozada, “Bakir 21 dünya pazarlar›nda etkinliklerin artt›r›lmas›, piyasa araflt›rmalar›n›n yayg›nlaflt›r›lmas›, özellikle ifl moment expo adamlar›na tüm vizelerin mutlaka kald›r›lmas› gerekiyor” dedi. ” ma, kendi ihracat›n›n d›fl›nda ihracata öncü bir firma olup, ifl makineleri ve konu olan birçok ürünün ›s›l ifllemden otomotiv sektöründe dünyan›n önde geçirilme ifli ile de dolayl› olarak ihraca- gelen firmalar›na yedek parça üretme- ta katk›da bulunuyor. nin yan›nda ifl makinesi üretimi de ger- çeklefltirdi¤ini belirtiyor. Bozada, firma- “ALMAN DEM‹RYOLLARI ‹LE n›n uzun y›llard›r hayat› geçirdi¤i yat›- ÇALIfiAN B‹R F‹RMA ‹Ç‹N SER‹ r›mlarla devasa bir üretim alan› olufltu- ÜRET‹ME GEÇ‹LD‹” ruldu¤unu ve yat›r›mlar›n h›zla devam Çimsatafl, 1981–1994 y›llar› aras›nda etti¤inin de alt›n› çiziyor. Firma, toplam CATERPILLAR INC.-USA lisans› ile çe- 84 bin metrekare alan üzerine kurulu 26 flitli modellerde lastik tekerlekli ve pa- bin 500 metrekare kapal› alana sahip letli loder üretmifl, 1994 y›l›nda LIEB- dövme üretim, döküm üretim, makine HERR AG ile Teknoloji Transferi Anlafl- üretim, mekanik ifllem, ›s›l ifllem, fren mas› imzalam›fl ve 1995 y›l›ndan bu ya- üretim tesisleri ile ülkemizde ve dünya- na çeflitli modellerde LIEBHERR lastik da say›l› entegre tesislerden bir olarak tekerlekli, paletli ekskavatör ve loder faaliyetlerini sürdürmeye devam ediyor. üretiyor. Çimsatafl ayr›ca, 1992 y›l›nda LUCAS HDBS ile bafllayan, daha sonra BAfiARI MEMNUN‹YETLE ARVIN MERITOR UK ile devam eden DO⁄RU ORANTILI lisans anlaflmas› çerçevesinde a¤›r hiz- Üretimde, üründe, düflünce ve karar SEKTÖRDEN

olan QS 9000 Kalite Sistem Belgesi'nin de sahibidir” dedi. Bozada üretim yap- t›klar› firmalar›n kendilerin memnun ol- duklar›n› ve sürekli olarak bu konuda her y›l müflteri de¤erlendirmesi ald›kla- r›n› söyledi. Ayr›ca firman›n 20 y›l› afl- k›n süredir çal›flt›¤› sad›k müflterileri de oldu¤unu aktaran Bozada baflar›n›n memnuniyetle do¤ru orant›l› oldu¤unu ifade etti. ULUSLARARASI ALANDA TERC‹H ED‹LEN B‹R MARKA OLMA YOLUNDA 2000 y›l›nda Otomobil Sanayicileri Der- ne¤i'nce (OSD) En Baflar›l› Yan Sanayi Firmas› seçilen Çimsatafl, BVQI Göze- tim Kuruluflunca gerçeklefltirilen dene- timlerinden ise baflar› ile geçti. 2003 y›l› Ekim ay› itibar›yla TS 16949:2002 Kalite Sistem Belgesi için önerilmifl ve belge- lendirilmifltir olan firman›n kaliteyi ha- yat›n her alan›na yaymay› misyon edin- di¤ini söyleyen Bozada, “Çimsatafl, bu düflünceden hareketle çal›flma ortam›- n›n kalitesini daha da yukar›lara tafl›- 22 mak ve en de¤erli varl›¤› olan çal›flanla- r›n›n karfl›laflabilecekleri sa¤l›k ve gü- venlik risklerini en alt düzeye indirebil- mek amac›yla yapt›¤› çal›flmalar›n›n bir moment expo sonucu olarak, 2005 y›l› Haziran ay›nda OHSAS 18001 ‹fl Sa¤l›¤› ve Güvenli¤i Yönetim Sistemi sertifikas› ile belgelen- dirilmifltir” fleklinde konufltu. Firman›n k›sa vadeli hedefleri aras›nda ISO 14001 Çevre Yönetim Sistemi ve SA 8000 Sos- yal Sorumluluk Yönetim Sistemi belge- lerini de portföyüne katmak oldu¤unu dile getiren Bozada, ortalama 690 nite- likli çal›flan› ile sektörde lider konuma ulaflma ve uluslararas› alanda tercih sisteminde, müflteri iliflkileri ve memnu- laflma ve normlarla belirlenmifl tüm ge- edilen bir marka olma yolunda h›zla niyetinde, kirlenmenin önlenmesi, at›k- reklilikleri yerine getirerek eksiksiz uy- ilerlediklerini aktard›. lar›n azalt›lmas› baflta olmak üzere çev- gulamay›, bu konudaki denetimlere ve re ile ilgili konularda, ifl sa¤l›¤› ve gü- kamuoyuna aç›k ve fleffaf olmay› çal›- “REKABET ORTAMI venli¤i faaliyetlerinde, iç ve d›fl iletiflim- flanlar› ile birlikte en temel görev ve sa- OLUfiTU⁄UNDA ÜSTÜNLÜK de, bilgi güvenli¤inde, çal›flanlar› ile ilifl- mimi taahhüt edinmifl bir firma oldukla- KAZANMA fiANSIMIZ DA VAR” kilerde, çal›flanlar›n kararlara ve sistem- r›n› anlatan Do¤an Bozada, “Çimsatafl, A¤›rl›kl› olarak Almanya, Fransa, Avus- lerin iflletimine kat›l›m›nda, sosyal so- bu temel politikadan hareketle 1993 y›- turya, Çek Cumhuriyeti’ne ihracat ya- rumluluk uygulamalar›nda ve di¤er tüm l›nda T.S.E. ve 1994 y›l›nda Bureau Veri- pan firman›n birçok konuda önce oldu- aktivitelerinde kaliteyi temin etmeyi, bu tas Quality International'dan ISO 9002 ¤unu belirten Bozada, “Üretmekte oldu- hususlarda ana ifl hedefleri ve bireysel Kalite Güvence Sistem Belgesi almaya ¤umuz ürünlerde tamamen müflteri is- hedefler oluflturarak ölçülebilir katma hak kazanm›fl, 1999 y›l›nda sistemine ta- teklerine ve Kalite beklentilerine en de¤er yaratmay›, uygulamalar› sürekli sar›m boyutunu da ekleyerek belgeleri yüksek seviyede cevap verme hedeflen- gelifltirerek devaml›l›¤›n› sa¤lamay›, etik ISO 9001'e çevirmifltir. Çimsatafl, bir mektedir. Bu amaçla müflterilerimizin de¤erler, yerel yasalar, uluslararas› an- otomotiv sanayi entegrasyon modeli Prototip seviyesindeki çal›flmalar›na tek- nik destek verilmektedir. Ancak gele- cekte kendi ad› ve patenti ile bitmifl ürün yap›lmas› da hedefler aras›ndad›r” dedi. Dünya firmalar›n› üretim yapma- lar›n›n yan› s›ra dünyadaki birçok firma ile rekabet edebileceklerinin alt›n› çizen Bozada, “Alan›m›zda üretim yapan fir- malar aras›nda yo¤un bir rekabet orta- m› var. Bu ortam içerisinde öne ç›kmak için kaliteli üretimden kesinlikle taviz vermiyoruz. Rekabet sadece fiyat bazl› de¤il, de¤iflen dünya pazar› nedeniyle kalite bazl› rekabet ortam› olufltu. Bu durumda bizde dünyadaki birçok firma- dan daha güçlü bir yap›ya sahibiz. Re- kabet ortam› olufltu¤unda üstünlük ka- zanma flans›m›z da var” dedi. “STOK NEDEN‹YLE ‹fi MAK‹NES‹ ‹MALATINA ARA VERD‹K” Küresel ekonomik kriz ile birlikte birçok firman›n s›k›nt›l› bir döneme girmesi ile Çimsatafl da elindeki stoku eritebilmek için makine üretimini durdurdu. Konu ile ilgili aç›klamada bulunan Do¤an Bo- zada, “Makine üretimine ara verdik. Ma- 23 kine üretimi sadece bu y›l için durmufl olup elimizde makine stoku bulunmakta- d›r. Y›lsonuna kadar bu makinelerin ih- racat› planlanmaktad›r” dedi. Öte yan- moment expo dan firman›n ihracat rakamlar› ile ilgili bilgileri paylaflan Bozada, “2008 y›l›nda ihracat›m›z 32 milyon 500 bin Euro ola- rak gerçekleflti. 2009'da ihracat rakamla- r›m›zda biraz gerileme bekliyoruz. Geri- leme tahmini ile birlikte içinde bulundu- ¤umuz y›lsonuna kadar 12 milyon 500 bin Euro’luk bir ihracat rakam›na ulafl›la- ca¤›n› tahmin ediyorum” fleklinde ko- nufltu. Bozada, dünyada oldu¤u gibi Tür- kiye’de de oldukça kötü bir y›l geçirildi- ¤ini ve 2010 ilk çeyre¤inden önce art›fl ya da iyileflme beklendi¤ini dile getirdi. ¤unu ancak teknoloji üretmek içinse Ar- kir dünya pazarlar›nda etkinliklerin art- Ge çal›flmalar›n› desteklenmesi gerekti- t›r›lmas›, piyasa araflt›rmalar›n›n yay- “ENERJ‹ MAL‹YETLER‹ ¤ini söyledi. Bozada, “Mutlaka enerji gi- g›nlaflt›r›lmas›, özellikle ifl adamlar›na ÜRET‹C‹N‹N BEL‹N‹ BÜKÜYOR” derlerinin düflürülmesi, d›fl piyasalarda tüm vizelerin mutlaka kald›r›lmas›, di- Sektörün genel olarak içinde bulundu- ihracatç›lar›n etkinlilerini destekleyecek ¤er Avrupa ülkeleri ifl adamlar›nda ol- ¤u s›k›nt›l› süreci atlatmas› için çözüm ve teflvik edecek politika ve mali destek- du¤u gibi, Türk ifl adamlar›n›n da dün- üretmek gerekti¤ini aktaran Bozada, lerin sa¤lanmas› fuarlarda mutlaka kat›- yada gereken sayg›nl›¤›n›n da, dolafl›m enerji maliyetlerinin üreticinin belini l›m›n teflvik edilmesi gerekiyor. Bunun özgürlü¤ünün sa¤lanmas› çok önemli. büktü¤ünü öte yandan rekabetin güç- yan›nda yeni ürün gelifltirmeye yönelik D›fl piyasadan önce iç piyasada yerli lendirilmesi için art›k mutlaka teknoloji Ar-Ge çal›flmalar›n›n desteklenmeli” de- makine üretimi, kullan›m› ve gelifltiril- de üretmek gerekti¤ini vurgulad›. Boza- di. Çözüm için bakir pazarlar›n bulun- mesinin hedeflenmesi, bu sayede yerli da sadece imalat ile dünya firmalar›yla mas› ve etkin bir flekilde bu pazarlara ana sanayinin güçlendirilmesi ve dünya yar›flman›n mümkün olamayaca¤›n› ar- yönelmesi gerekti¤ini ifade eden Boza- ile rekabet edebilecek olgunlu¤a ulaflt›- t›k teknoloji sat›n alman›n yersiz oldu- da çözüm önerilerini flöyle s›ralad›: “Ba- r›lmas› gerekiyor.” SEKTÖRDEN

24 moment expo

Kaliteyi önde tutmak de¤er katar DOKUZ YIL ÖNCE B‹R ALMAN F‹RMASI ‹LE ORTAKLIK KURAN SPINNER TÜRK‹YE TAKIM TEZGÂHLARI F‹RMASI KAL‹TEY‹ M‹SYON ED‹NEREK, YURTDIfiINDA HATRI SAYILIR B‹R ÜNE KAVUfiMUfiTU. F‹RMANIN 2008 YILI ‹HRACATI YAKLAfiIK OLARAK 20 M‹LYON EURO. binam›zla DESBAfi Tuzla Deri ve Endüstri Serbest Bölgesi’nde CNC Tak›m Tezgâh› projelendirmek, üretmek ve satmak amac› ile kurulmufltur. Türkiye’de uzun y›llard›r eksikli¤i hissedilen uluslararas› normlarda CNC Tak›m Tezgâh› imalat›n› ve sat›fl sonras› hizmetini Alman orta¤›m›z ve Türkiye’deki teknik kadromuzla gerçek- lefltirmekteyiz” dedi. Koç, Türkiye’ye sa¤lad›klar› katma de¤er ve istihdamla sadece kar odakl› bir firma olmad›klar›n› belirtti. “Ürünlerimiz, ülkemiz sanayisinin lokomotifi olan ve bu sektörlere liderlik eden firmalar taraf›ndan tercih edilmektedir. Ayr›ca birçok Üniversitede ve Meslek Yüksek Okullar›nda tezgâhlar›m›z mevcuttur. Elimizden geldi¤ince e¤itime destek vermeye çal›fl›yoruz ve bu do¤rultuda her geçen gün desteklerimiz artarak Cenk Koç devam ediyor. Kuruldu¤umuz günden Spinner Tak›m Tezgâhlar› Sat›fl ve Pazarlama Müdürü bu yana ülkemiz sanayisine daima Hedefimiz 2014 y›l›nda dünyan›n 30’uncu Büyük Tak›m Tezgah› üreticisi destek olduk, bundan sonra da destek olmak. Bu hedefi gerçeklefltirmek için olmaya devam edece¤iz” fleklinde tüm çal›flanlar ve yan sanayi ile konuflan Koç, baflar›n›n anahtar›n›n çal›flmalar›m›za devam ediyoruz. güvende yatt›¤›n› ifade etti. 25 AR-GE ‹Ç‹N 500 B‹N EURO KAL‹TEY‹ ÖNDE BÜTÇE Teknolojik geliflmeleri yak›ndan takip

TUTMAK DE⁄ER KATAR moment expo fiirketlerin ço¤unun slogan› içinde etmenin yan› s›ra teknolojide üretmek “kalite” kelimesini görmek mümkün gerekti¤ini bilen firmalar özellikle Ar- ancak baz› firmalar› bunu misyon Ge yat›r›mlar› ile göz dolduruyor. Ar- edinmifllerdir. Kaliteyi misyon Ge’nin önemini kavrayan Spinner edindikten sonra bunun müflteri Tak›m Tezgahlar› da bu alanda kayda taraf›ndan mutlaka ödüllendirildi¤ini de¤er bir bütçe ay›rm›fl. Üretim ifade eden Cenk Koç, baflar›n›n yapt›klar› ürünlerden ve Ar-Ge’nin anahtar›n›n önce sektör içerisinde iyi kendileri için ne kadar önemli tan›nmak oldu¤unu söyledi. Koç, oldu¤undan bahseden Cenk Koç, “Üretim politikam›z›n odak alan› “Üretimimiz dört ana bafll›k alt›nda 000’li y›llar›n ortas›nda dünya “Kalitedir”. Bu do¤rultuda toplanmaktad›r. TC300,TC400, TC600 ve milenyuma girmiflken ticari kulland›¤›m›z kompanentleri Dünya TC800 ana modellerimiz olup; bunlar›n alanda yeni at›l›mlar için çap›nda kabul görmüfl firmalardan alt k›r›l›mlar› olan C eksenli, Y eksenli ad›m atan Spinner Tak›m tedarik ediyoruz” dedi. Dünyan›n önde ve çift ifl milli olabilme özelliklerine göre Tezgâhlar› Alman ‘Spinner gelen üreticileri ile ticaret yapman›n çeflitlilik göstermektedir. 400mm’den 2Werzeugmachinenfabrik GmbH’ a¤›r bir sorumluluk getirdi¤inin alt›n› 800mm’e kadar çevirme çap›na sahip, ortakl›¤›nda bir giriflim ile 12bin 500 bin çizen Koç, yeni ürünler ile de öne 280mm’den 600mm’e kadar tornalama metre karelik kapal› alan› üretime ç›kmak gerekti¤ini aktard›. Koç, yapabilme özellikli olup 400mm’den bafllad›. Firman›n dününü ve bugününü “Firmam›z daima son teknoloji ürünleri 1500mm’ye kadar tornalama boyu olan anlatan SPINNER Tak›m Tezgâhlar› takip ederek, bunlar› en k›sa zamanda servo puntal›, built-in motorlu, ara Sat›fl ve Pazarlama Müdürü Cenk Koç üretime entegre eder. Son teknoloji yatakl› ve daha birçok üretim çözümü firma olarak ulaflt›klar› baflar›da ihra- kontrol üniteleri, servo motorlar ve ile müflterilerimize hizmet vermekteyiz” cat›n yan› s›ra destek verdikleri sosyal servo sistemler ve son teknoloji dedi. sorumluluk projelerinin de önemli bir sürücüler gibi birçok ürünü Koç, araflt›rma çal›flmalar› için de 500 katk›s› oldu¤unu söyledi. Koç, “12 bin yeniliklerimize örnek olarak verebiliriz” bin Euro gibi kayda de¤er bir bütçe metrekarelik kapal› olan fabrika fleklinde konufltu. oluflturduklar›n› dile getirdi. Koç SEKTÖRDEN

konuyla ilgili flunlar› söyledi: yap›yoruz. Ülkemizde üretti¤imiz “Firmam›z›n y›ll›k AR-GE bütçesi ürünlerimizi dünyan›n 35 ülkesine ihraç yaklafl›k olarak 500 bin Euro ediyoruz” fleklinde konufltu. Öte yandan civar›ndad›r. Günümüz rekabet yeni pazarlar içinde çal›flt›klar›n› 26 koflullar›nda tasar›m›n önemini bilen ve aktaran Koç, “Firmam›z kuruldu¤u daima takip edilen bir firma olma günden bu yana geliflim ivmesini özelli¤imize paralel olarak firmam›z AR- sürekli artt›rarak ve teknolojik BU KEZ RAK‹P JAPONYA GE faaliyetlerine tam destek vermekte yat›r›mlara öncelik vererek az zamanda Uzakdo¤u’dan gelen ürünlerle hemen moment expo ve Spinner Türkiye olarak her sene çok ifller baflarm›flt›r. “Kaizen” hemen her sektörün bafl› belada. Ancak minimum yeni bir ürün ç›kartmaktad›r.” mantalitesi ile her gün daha da geliflen flu var ki, kalite arayan öncü firmalar firmam›z, ö¤renme ve geliflme olay›n› asla kalitesiz ürünlere yönelmiyor. Bu “TAK‹P EDEN DE⁄‹L, TAK‹P bir ilke olarak benimsemifltir. Bu nedenle baz› firmalar Çin’in ucuz ED‹LEN B‹R F‹RMA” do¤rultuda pazardaki büyük ürünleri ile rekabetten de¤il Üretti¤imiz ürünlerin yüzde 85’ini ihraç firmalardan eksik kalan bir yan›m›z›n Japonya’n›n yüksek teknolojisinden ettiklerini ifade eden Koç, büyük bir oldu¤unu düflünmüyorum” dedi. Koç, dert yan›yorlar. Spinner Sat›fl ve bölümünü ise Bat› Avrupa’ya Spinner Almanya ve Spinner Pazarlama Müdürü Cenk Koç, sektörün gönderdiklerini belirtti. Bu pazara Türkiye’nin referanslar› aras›nda içerisinde genellikle rekabet halinde girmenin oldukça zor oldu¤unu aktaran dünyan›n önde gelen tan›nm›fl firmalar› olduklar› firmalar›n Bat› Avrupa Koç, büyük firmalar ile rekabet edecek yer almad›¤›n›, Ford, VW, BMW, Ülkerleri özellikle Almanya ile birlikte güçte olduklar›n› ve “Takip eden de¤il, Mercedes, Daimler, Federal Mogul, Uzak Do¤u’nun teknoloji üssü Japonya takip edilen bir firma” olduklar›n› Bosch, Bosch Rexroth gibi büyük oldu¤unu söyledi. Sektördeki en önemli söyledi. Koç,“‹hracat›m›z›n yüzde 70’lik firmalar›n kendi ürünlerini kulland›¤›n› kriterin tekrarlanan siparifller oldu¤unu k›sm›n› Bat› Avrupa ülkelerine aktard›. ifade eden Koç, “Bu konuda bizim sad›k müflteri diye tabir etti¤imiz müflteri grubumuz sat›fl›m›z›n yüzde 50’ sini “ Dünyan›n önde gelen üreticileri ile ticaret yapman›n oluflturur. Geri kalan› da her sene yeni tezgâh alan a¤›r bir sorumluluk oldu¤unun fark›nda olan Spinner müflteri grubumuzdur. Ve bu müflteri Tak›m Tezgâhlar›, yeni ürünler ile de öne ç›k›yor. grubu da bir dahaki tezgâh seçimlerinde bizleri tercih etmektedir. Firma daima son teknoloji ürünleri takip ederek, Firmalar taraf›ndan tercih edilmemizin esas nedeni de kalitemiz ve bunlar› en k›sa zamanda üretime entegre ediyor. güvenilirli¤imizdir. Firmam›zda müflteri ” memnuniyeti esast›r ve bu konuda be¤enisine sunaca¤›z.” Hedeflerinin di¤eri sorunun ise yan sanayinin 2014 y›l›nda dünyan›n 30’uncu Büyük geliflmemifl olmas›n›n oldu¤unu Tak›m Tezgâh› üreticisi olmak oldu¤unu aktard›. Koç, “Ülkemizde CNC Tak›m söyleyen Koç, “Bu hedefi Tezgâh› üretimi yapan firmalar›n gerçeklefltirmek için tüm çal›flanlar ve say›s›n›n azl›¤› bu etmenleri tetikleyen yan sanayi ile çal›flmalar›m›za devam unsurlard›r. Bu unsurlar baflta ediyoruz” fleklinde konufltu. maliyetlerin artmas›, zaman›nda ve yeterli kalitede komponentler YET‹fiM‹fi ELEMAN BÜYÜK bulamama gibi s›k›nt›lar› SORUN do¤urmaktad›r. Bu sorunlar Sektörün Türkiye’deki en büyük afl›lmad›kça geliflim sürecinin kabul sorunlar›ndan birisinin yetiflmifl eleman görmüfl ülkelere nazaran yavafl bulma zorlu¤u oldu¤unu belirten Koç, kalaca¤›n› düflmekteyiz” dedi.

27 müflterilerimizden daima olumlu geri dönüfller gelmektedir.” diye konufltu. moment expo “20 M‹LYON EUROLUK ‹HRACATA ‹MZA ATTIK” Firman›n 2008 y›l› ihracat›n›n yaklafl›k olarak 20 milyon Euro oldu¤unu söyleyen Koç, 2009 senesinin ekonomik kriz neticesinde biraz durgun geçmesini beklediklerini aktard›. Ancak Spinner’in kriz var diye asla durma¤›n› belirten Koç sözlerine flöyle devam etti: “Hedeflerimiz do¤rultusunda var gücümüzle çal›flmaya devam edece¤iz. Biz bu ekonomik krizin daha fazla ve daha özverili çal›flarak afl›laca¤›na inan›yoruz. Bu dönemde en çok organizasyonel yap›m›z›n daha da sa¤lamlaflt›r›lmas› yönüne ad›mlar atmaktay›z. AR-GE departman›m›za genç mühendisler ald›k. Ayr›ca baz› komponentleri kendi bünyemizde üretmenin çal›flmalar›n› yap›yoruz. Bunda da öncelikli olarak Türkiye’de bir ilki gerçeklefltirerek kendi “Taretimizi” üretmeye bafllad›k. Ekim ay›nda Milano’da yap›lacak olan EMO fuar›nda yeni ürünlerimizi müflterilerimizin KAPAK Makineye gücü aktaranlar GÜÇ AKTARIM ORGANLARI KULLANIM ALANLARINA BAKILDI⁄INDA; B‹R ELEKTR‹K MOTORUNDAN ALINAN HAREKET‹ SU POMPASINA ‹LETEN KAPL‹NLERE, B‹R HADDE TES‹S‹NDE YÜKSEK TORK ‹Ç‹N ÇOK BÜYÜK BOYUTLARDA REDÜKTÖRLERE, ‹NSAN VE YÜK TAfiINMASINDA KULLANILAN ASANSÖRLERE, D‹fiL‹ S‹STEMLERE VE YÜZLERCE ÇEfi‹T MAK‹NEYE GÜÇ VER‹YORLAR.

28 moment expo 29 moment expo KAPAK

retti¤i ürünlerin çok büyük k›sm› yine makinelerde ara mal› olarak kullan›lan güç ak- tar›m organlar› sektörünün büyümesi, ihracata ve Türk Ümakine sektörünün geliflimine ba¤l›. Türk makine sektörünün at›l›m göster- di¤i dönemlerde güç aktarma sektörü ürünleri imal eden firmalar, ürün baz›n- da ihtisaslaflmaya giderek, KOB‹ ölçe¤i- ni aflabilmifllerdir. 2008 y›l›na bak›ld›- ¤›nda ülkemizde, 1 milyon dolar düze- yinde ihracat yapabilen sektör firmalar›- n›n say›s›n›n 35’i aflt›¤› görülüyor. Bugün yine büyük ço¤unlu¤u KOB‹ ni- teli¤inde olan firmalar, makine sektörü- nün taleplerini ithalata gerek olmayacak flekilde karfl›lamaya gayret ederek oto- motiv sanayisine de ürün sa¤layacak düzeye ulaflm›fl durumdalar. Güç akta- r›m organlar› sektörüyle ilgili Hema En- düstri Genel Müdürü Çetin Ç›tako¤lu, Sinter Metal Sat›n Alma Müdürü Ersin Bolu ve Akmetal Metalürji Endüstrisi A.fi. Proje Mühendisi Tolga Kaya Mo- 30 ment Expo’nun sorular›n› yan›tlad›.

SU POMPASINDAN ASANSÖRE tarma organlar› ile di¤er aksamlar›na iletilir. Kullan›m alanlar›na bak›ld›¤›nda; iletirler. Güç aktarma organlar› ile hare- bir elektrik motorundan al›nan hareke-

momentKADAR expo HER YERDE Bir tahrik sisteminden sa¤lanan hareket ket bazen, kaplin ve kavramalarda görü- tin su pompas›na iletilmesinde kaplinler, ile parçalar› veya k›s›mlar›n›n en az biri lebilece¤i üzere, tahrik sisteminden al›n- bir hadde tesisinde yüksek tork için çok hareket eden ve belli bir uygulama ama- d›¤› gibi bazen de redüktörler vas›tas›yla büyük boyutlarda redüktörler, insan ve c›yla bir araya getirilmifl olan parçalar h›z›, yönü, torku vb. di¤er özellikleri iste- yük tafl›nmas›nda kullan›lan asansör toplulu¤u makine olarak tan›mlan›r. Bu nilen flekilde de¤ifltirilerek sisteme akta- makinelerinde sonsuz diflli sistemleri, ta- tan›mda güç aktarma organlar›n›n yeri, r›l›r. Bu kritik parçalar ile tahrik siste- fl›tlarda veya iste¤e ba¤l› hareket iletimi- tahrik sisteminden hemen sonra gelir. minden al›nan hareket, transmisyon nin gerekti¤i uygulamalarda kavramalar Makinelerin tamam›na yak›n k›sm› tah- milleri, kaplinler, kavramalar, redüktör- görülebilmektedir. rik sisteminin sa¤lad›¤› hareketi güç ak- ler vas›tas›yla ihtiyaç duyulan noktaya TEKNOLOJ‹Y‹ YAKINDAN TAK‹P EDEN SEKTÖR Sektörün baz› ürünleri, standartlaflt›r›l- “ Hema Endüstri Genel Müdürü Çetin Ç›tako¤lu: m›fl ve seri imalata uygun, baz›lar› ise “Sektördeki öne ç›kan sorunlar›n bafl›nda; Dünya her ürün için ayr› tasar›m ve üretim tek- nikleri gerektirebilmektedir. Bu neden- çap›ndaki büyük markalar›n piyasay› ellerinde tutmas› le, rekabet gücü de¤erlendirmesi ancak özellikle yerli giriflimcilerin bunlarla rekabet etmesini alt mal gruplar› baz›nda do¤ru yap›la- bilmektedir. Ucuz iflgücü ve hammad- olumsuz etkilemektedir. Yurt içindeki araç üreticilerinin denin önemli oldu¤u düflük katma de- ¤erli standart ürünlere nispetle, mühen- hemen hemen tamam›n›n bu üniteleri komple olarak dislik ve tasar›m gerektiren ürünlerde yurt d›fl›ndan -özellikle lisansör firmalar›ndan- temin ülkemizin rekabet gücü daha yüksektir. Teknolojiyi yak›ndan takip eden sektör, ediyor olmalar› giriflimcileri pazar aç›s›ndan olumsuz bilgisayar teknolojisinin geldi¤i nokta bir flekilde etkilemektedir.” ve bunun üretim süreçlerine olan etkisi ” ile daha h›zl› geliflme kaydetmektedir. GÜÇ AKTARMA ORGANLARI ‹HRACATINDA BAfiLICA ÜLKELER (1.000 $) 2006-2007 Ülke Ad› 2005 2006 2007 % De¤iflim 1 ALMANYA 7.383.975 8.555.624 10.606.441 24,0 2 JAPONYA 3.969.762 4.037.288 4.301.129 6,5 3 ‹TALYA 2.094.156 2.470.316 3.219.755 30,3 4 A.B.D. 2.420.669 2.791.211 3.092.921 10,8 5 Ç.H.C. 1.145.180 1.450.776 1.974.242 36,1 6 FRANSA 1.273.069 1.426.044 1.770.296 24,1 7 BELÇ‹KA 1.148.582 1.300.269 1.542.019 18,6 8 KANADA 832.662 923.539 1.034.160 12,0 9 ‹NG‹LTERE 835.817 753.112 909.044 20,7 10 ‹SPANYA 515.091 554.167 759.781 37,1 11 AVUSTURYA 514.170 557.400 706.705 26,8 12 ÇEK CUMHUR‹YET‹ 423.399 518.289 693.612 33,8 13 MEKS‹KA 584.646 701.186 670.283 -4,4 14 POLONYA 267.970 378.960 531.934 40,4 15 SLOVAKYA 298.450 390.248 529.001 35,6 16 ‹SV‹ÇRE 427.459 456.753 516.791 13,1 17 G.KORE 287.853 395.210 512.378 29,6 18 BREZ‹LYA 413.211 442.763 511.232 15,5 31 19 TAYVAN 322.800 370.969 442.766 19,4 20 ‹SVEÇ 261.475 312.376 435.703 39,5 Kullan›lan tezgâhlar ile ölçme teknikle- rinin geliflmesi ve bunlar›n bilgisayarlar D‹⁄ER 2.682.717 3.116.119 3.801.383 22,0 moment expo ile kontrol edilebilmesi sektörün özellik- TOPLAM 28.103.113 31.902.619 38.561.576 20,9 le standart d›fl› ürünlerinde esnekli¤ini Kaynak: BM ‹statistik Bölümü art›rm›flt›r. CAD ve CAM sistemlerinin deste¤i neticesinde minimum maliyet gerçeklefltiren sektör, 2008 y›l›nda genel nemde ihracat›nda düflüfl kaydedilen ile ilk seferde hatas›z ürünler imal edile- makine ve aksamlar› ihracat art›fl oran›- tek kalem ise “transmisyon aksamlar› bilmektedir. n›n (yüzde 18,2) üzerinde bir perfor- ve parçalar›”(yüzde 12,1) olmufltur. Bu sektör notunda 8483 pozisyonunda mans sergileyerek ihracat›n› yüzde 31,8 Güç aktarma organlar› sektörü 2008 y›l› tan›ml› olan; “diflliler, diflli sistemleri, oran›nda art›rm›fl ve 230,7 milyon dolar ihracat›m›zda Almanya’n›n 64,7 milyon bilyeli vidalar, transmisyon milleri, seviyesine yükseltmifltir. dolar ile birinci konumda yer ald›¤›, bu kranklar, volanlar, kasnaklar, yatak ko- Türkiye’nin 2008 y›l›ndaki sektör ihraca- ülkeyi 28,8 milyon dolar ile ‹ngiltere ve vanlar›, mil yataklar›, kavramalar ve t› ürün baz›nda incelendi¤inde, 90,8 kaplinler” de¤erlendirilmifltir. Afla¤›da milyon dolar ile birinci s›rada “diflliler, 2007 YILINDA DÜNYA ‹HRACATI belirtilen ve esas itibar›yla otomotiv sa- diflli sistemleri, bilyeli vidalar, diflli kutu- 38,6 M‹LYAR DOLAR nayisi ile ilgili olan; 8708.40 Vites kutula- lar›” kaleminin yer ald›¤›, bu ürünü 76,1 r› ve bunlar›n aksam ve parçalar›, milyon dolar ile “transmisyon milleri, Birleflmifl Milletler (BM) ‹statistik Bölümü verilerine göre, 8708.50 Diferansiyelli hareket ettirici kranklar” ve 24,8 milyon dolar ile 2006 y›l›nda 31,9 milyar dolar olan sektör ihracat› yüzde akslar (di¤er transmisyon unsurlar› ile “transmisyon aksamlar› ve parçalar›” 20,9 oran›nda art›fl göstererek 2007 y›l›nda 38,6 milyar do- birlikte olsun olmas›n) ve tafl›y›c› akslar; grubunun izledi¤i görülmektedir. lar de¤erine ulaflt›. 2006 y›l›nda tüm ülkelere yap›lan ihra- bunlar›n aksam ve parçalar›: 8708.93 2007-2008 y›llar› Ocak-Aral›k dönemin- cat de¤eri baz›nda, en yak›n rakibinin iki kat›ndan fazla pa- Debriyajlar ve bunlar›n aksam ve parça- de ihracat art›fl oran› aç›s›ndan, ilk s›ra- ya sahip olan Almanya, 2007 y›l›nda ihracat›n› yüzde 24 lar›: no’lu G.T.‹.P.’ler ise bu incelemenin da yüzde 68 ile “rulmanl› yatak kovanla- art›rarak 10,6 milyar dolar seviyesine yükselterek, ilk s›ra- d›fl›nda b›rak›lm›flt›r. r›” kalemi yer alm›fl, bu kalemi yüzde daki konumunu korudu. Bu ülkeyi 4,3 milyar dolar ile Ja- 56,3 ile “diflliler, diflli sistemleri, bilyeli ponya ve 3,2 milyar dolar ile ‹talya takip etti. Güç aktarma organlar› ihraç eden ilk 20 ülke aras›nda en fazla ihracat vidalar, diflli kutular›” ve yüzde 37,6 ar- 2008 ‹HRACATI art›fl›n› yüzde 40,4 ile Polonya gösterdi, düflüfl yaflayan tek 230,7 M‹LYON DOLAR t›fl oran› ile “rulmans›z yatak kovanlar›, ülke ise Meksika (yüzde 4,4) oldu. 2007 y›l›nda 175,1 milyon dolar ihracat mil yataklar›” takip etmifltir. Ayn› dö- KAPAK

2007 DÜNYA ‹HRACATINDA TÜRK‹YE’N‹N PAYI YÜZDE 0,45

Türkiye 2007 y›l›nda gerçeklefltirdi¤i 175,1 milyon dolar ih- racat ile sektörün dünya ihracat›ndan yüzde 0,45 pay alm›fl ve s›ralamada 28. konuma yerleflmifltir. 2006 ve 2007 y›llar›nda, G.T.‹.P baz›nda dünya ihracat›nda, 8483.40 pozisyonunda tan›ml› “Diflliler, diflli sistemleri, bil- yeli vidalar, diflli kutular›” grubunun ilk s›rada yer ald›¤› gö- rülmektedir..

yeli vidalar, diflli kutular›” kaleminin yer ald›¤›, bu ürünü 156,8 milyon dolar ile “transmisyon milleri, kranklar” ve 63 milyon dolar ile “rulmans›z yatak ko- vanlar›, mil yataklar›” grubunun izledi¤i görülmektedir. 2008 y›l› Ocak-Aral›k döneminde ithalat art›fl oran› aç›s›ndan, ilk s›rada yüzde 49 ile “volanlar, kasnaklar” kalemi yer al- m›fl, bu kalemi yüzde 44 ile “kavramalar, kaplinler” ve yüzde 36,1 art›fl oran› ile “diflliler, diflli sistemleri, bilyeli vidalar, diflli kutular›” takip etmifltir. Ayn› dö- nemde 6’l› G.T.‹.P. baz›nda ithalat›nda düflüfl yaflanan kalem olmam›flt›r. 32 2008 y›l›nda sektör ürünleri ithalat›m›z- da önemli yer tutan ülkeler aras›nda ilk üç s›ray› Almanya (131,2 milyon dolar), Fransa (98,8 milyon dolar) ve ‹talya(68,2 moment expo milyon dolar) alm›flt›r. 2008 y›l› ithalat›- 15 milyon dolar ile ‹ran’›n takip etti¤i bu de¤eri 541,1 milyon dolar seviyesine m›zda art›fl oranlar› esas al›nd›¤›nda; görülmektedir. Sektörde en büyük itha- yükseltmifl ve art›fl oran› yüzde 33,1 ola- yüzde 412,4 ile Polonya’n›n ilk s›rada latç› konumunda olan A.B.D. ise Türki- rak kaydedilmifltir. yer ald›¤› görülmektedir. Polonya’y› ye’nin sektör ihracat›nda 4. s›rada yer Türkiye’nin 2008 y›l›nda ithal etti¤i güç yüzde 138,8 art›fl oran› ile Çek Cumhuri- alm›flt›r. Her geçen y›l ihracat de¤erini aktarma organlar›, G.T.‹.P. baz›nda in- yeti ve yüzde 124,6 ile ‹sveç takip etmifl- art›ran sektör, 2008 y›l›nda (serbest böl- celendi¤inde; 180,9 milyon dolar ile bi- tir. En büyük düflüfl ise yüzde 50,9 ile geler dahil olmak üzere) 151 ülkeye rinci s›rada “diflliler, diflli sistemleri, bil- Finlandiya’da kaydedilmifltir. ürün ihraç etmifltir. 2008 y›l›nda sektör ihracat›m›zda en bü- 2008’DE ‹HRACAT yük pay› alan ilk 20 ülke aras›nda ihra- YÜZDE 31,8 ARTTI cat art›fl› esas al›nd›¤›nda; yaklafl›k 5 kat 2008 y›l›nda Türkiye’nin güç aktarma art›fl ile Brezilya’n›n ilk s›rada yer ald›¤› görülmektedir. Bu ülkeyi yüzde 194 ar- t›fl oran› ile Meksika ve yüzde 119 art›fl oran› ile Rusya takip etmifltir. Söz konu- su dönemde ihracat›m›zda en büyük düflüfl ise ‹ngiltere’de (yüzde 21,8 ) ger- çekleflmifltir. EN FAZLA ‹THALAT ALMANYA’DAN 2007 y›l›nda 406,4 milyon dolar de¤erin- de sektör ürünü ithal eden ülkemiz, 2008 y›l›nda genel makine ve aksamlar› ithalat art›fl oran›n› (yüzde 0,2) aflarak organlar› sektör ihracat› yüzde 31,8, it- halat› ise yüzde 33,1 oran›nda art›fl gös- termifltir. Ayn› y›l Türkiye’nin makine ve aksamlar› sektörünün tamam›n›n gerçeklefltirdi¤i ihracat içinde yaklafl›k olarak yüzde 2,3, ithalat içinde ise yüzde 2,4 pay alan sektörün söz konusu dö- nemde d›fl ticaret a盤› yüzde 34 artm›fl ve 310,4 milyon dolar olarak gerçeklefl- mifltir. Üretti¤i ürünlerin çok büyük k›sm› yine Bugün yine büyük ço¤unlu¤u KOB‹ ni- makinelerde ara mal› olarak kullan›lan teli¤inde olan firmalar, makine sektörü- sektörün büyümesi, ihracata ve Türk nün taleplerini ithalata gerek olmayacak “BÜYÜK MARKALAR P‹YASAYI makine sektörünün geliflimine ba¤l›d›r. flekilde karfl›lamaya gayret ederek oto- EL‹NDE TUTUYOR” Türk makine sektörünün at›l›m göster- motiv sanayisine de ürün sa¤layacak Hema Endüstri Genel Müdürü Çetin Ç›- di¤i dönemlerde güç aktarma sektörü düzeye ulaflm›fllard›r. Elektrik ve elek- tako¤lu, güç aktar›m organlar›n sektö- ürünleri imal eden firmalar ürün baz›n- tronik kontrol tekniklerinin geliflmesi ve rünün öne ç›kan sorunlar›n› flöyle s›ral›- da ihtisaslaflmaya gidebilmifl ve bu fle- ucuzlamas› neticesinde baz› alanlarda yor: “Sektördeki öne ç›kan sorunlar›n kilde KOB‹ ölçe¤ini aflabilen firmalar ol- redüktör vb. güç aktarma organlar›n›n bafl›nda; Dünya çap›ndaki büyük mar- mufltur. 2008 y›l›na bak›ld›¤›nda ülke- yerini h›z kontrol cihazlar›na b›rakmas›- kalar›n piyasay› ellerinde tutmas› özel- mizde, 1 milyon dolar düzeyinde ihracat n›n, özellikle diflli sistemleri üreticilerini likle yerli giriflimcilerin bunlarla rekabet yapabilen sektör firmalar›n›n say›s›n›n ilerleyen dönemlerde olumsuz etkileye- etmesini olumsuz etkilemektedir. Yurt 35’i aflt›¤› görülmektedir. bilece¤i düflünülmektedir. içindeki araç üreticilerinin hemen he- men tamam›n›n bu üniteleri komple GÜÇ AKTARMA ORGANLARI ‹THALATINDA olarak yurt d›fl›ndan -özellikle lisansör firmalar›ndan- temin ediyor olmalar› gi- BAfiLICA ÜLKELER (1.000 $) 33 riflimcileri pazar aç›s›ndan olumsuz bir 2006-2007 flekilde etkilemektedir. Düflük kaliteli Ülke Ad› 2005 2006 2007 % De¤iflim uzak do¤u ürünlerinin piyasaya girmesi 1 A.B.D. 4.966.296 5.421.747 5.983.120 10,4 de olumsuz etkiler aras›nda yer almak- moment expo 2 ALMANYA 2.471.666 2.930.347 3.808.039 30,0 tad›r. ‹leri teknolojinin sonucu olarak 3 Ç.H.C. 1.862.792 2.310.707 3.133.662 35,6 bunun gereklerine cevap verebilecek donan›m/yaz›l›m ve kalifiye eleman ihti- 4 FRANSA 1.453.191 1.592.572 1.995.092 25,3 yac›. Kullan›m alan›n›n çok genifl olmas› 5 KANADA 10,0 1.362.944 1.438.980 1.582.503 ve farkl› müflteri istekleri nedeniyle 6 ‹TALYA 922.372 1.063.484 1.513.973 42,4 standardizasyonun oluflturulamamas› 7 ‹NG‹LTERE 1.011.779 1.087.266 1.513.156 39,2 ve buna ba¤l› olarak ortaya ç›kan yük- 8 MEKS‹KA 1.289.266 1.438.487 1.450.930 0,9 sek yat›r›m maliyetleri. Yerli alt kompo- 9 JAPONYA 934.298 1.134.946 1.278.044 12,6 nent üreticilerinin istenen kalitede ve yeterli olmamas› da baz› kritik öneme 10 BELÇ‹KA 900.373 841.289 1.059.466 25,9 sahip alt parçalar›n ithal edilmesine yol 11 ‹SPANYA 38,5 637.531 760.122 1.052.662 açarak maliyetleri art›rmakta ve üretici- 12 G.KORE 717.780 853.593 1.041.223 22,0 leri k›s›tlamaktad›r. Üretici firmalar›n 13 BREZ‹LYA 703.716 746.196 983.563 31,8 birço¤unun test imkanlar›ndan yoksun 14 AVUSTURYA 708.790 761.943 935.068 22,7 olmas› da ürün gelifltirme aç›s›ndan bir 15 MACAR‹STAN 625.829 838.924 836.575 -0,3 handikap oluflturmaktad›r. Test sistem- lerini kurmak büyük bir mali külfet ge- 16 POLONYA 504.316 664.841 822.176 23,7 tirmektedir. Bütün bunlar üreticilerin 17 ‹SVEÇ 594.687 624.889 814.882 30,4 öncelikle düflünecekleri konu olarak or- 18 ÇEK CUMHUR‹YET‹ 539.039 640.346 804.129 25,6 taya ç›kmaktad›r.” 19 H‹ND‹STAN 400.151 562.078 740.372 31,7 20 HOLLANDA 385.188 464.737 600.435 29,2 “G‹R‹fi‹MC‹LERE TEfiV‹KLER D‹⁄ER 6.467.956 6.996.615 9.045.645 29,3 GET‹R‹LMEL‹” Ç›tako¤lu bu sorunlar için çözüm öneri- TOPLAM 29.459.960 33.174.109 40.994.715 23,6 lerini ise flöyle s›ral›yor: “Teknoloji ve Kaynak: BM ‹statistik Bölümü kalifiye iflçilik gerektiren bu tip alt KAPAK

2007 YILINDA TOPLAM SEKTÖR ‹THALATI 41 M‹LYAR DOLAR

2006 y›l›nda 33,2 milyar dolar olan toplam sektör ithalat› yüzde 23,6 oran›nda art›fl göstererek 2007 y›l›nda 41 milyar dolar de¤erine ulaflt›. 2007 y›l›nda sektör ithalat› yüzde 10,4 artarak 6 milyar dolara yaklaflan A.B.D. dünya s›ralamas›nda lider konumunu korudu. A.B.D.’yi 3,8 milyar dolar ile Almanya ve 3,1 milyar dolar ile Çin Halk Cum- huriyeti izledi. 2007 y›l›nda, dünya ithalat›nda önemli ülkelerde yaflanan de¤iflimler incelendi¤inde; yüzde 42,4 art›fl ile ‹talya’n›n en fazla art›fl kaydeden ülkeler aras›nda ilk s›rada yer al- d›¤› ve bu ülkeyi ‹ngiltere (yüzde 39,2) ile ‹spanya’n›n (yüzde 38,5) takip etti¤i görülmektedir. Bu ülkeler aras›n- da ithalat›nda düflüfl kaydedilen tek ülke ise Macaristan komplelerin üretilmesi konusunda dev- nerek, d›fla ba¤›ml›l›¤› minimize edilme- (yüzde 0,3) olmufltur. 2007 y›l› sektör ithalat›nda önemli letin giriflimcilere teflvikler getirmesi li ve yerli alt komple üreticilerinin de bu ülkeler s›ralamas›nda 26. konumda bulunan Türkiye, gerekir. Özellikle girdi maliyetlerinde pazara girebilmesinin yollar› kolaylaflt›- 406,4 milyon dolar de¤erinde ithalat gerçeklefltirerek, önemli yer tutan enerji maliyetleri ve r›lmal›d›r. Zira, “araç ihraç ettik” diyo- dünya geneli ithalattan yüzde 1 pay alm›flt›r. Görüldü¤ü vergiler konusunda giriflimcilere çö- ruz ancak bunun yüzde 85 ithal etti¤i- üzere Türkiye, sektörün global ithalat›nda ihracata k›yasla zümler gelifltirmelidir. Ülkenin sadece miz parçalardan olufluyorsa buna dense daha fazla paya sahiptir. montaj üssü haline gelmemesi için, dev- dense “araç›n yüzde 15’ini ihraç ettik” 2006 ve 2007 y›llar›nda G.T.‹.P baz›nda dünya ithalat›nda letin özellikle çok dikkatli ve detayl› bir denir. Teknik altyap›y› gelifltirmek için 8483.40 pozisyonunda tan›ml› “Diflliler, diflli sistemleri, flekilde neyin ithal edildi¤ini ve de buna üniversitelerin ilgili bölümlerinin sanayi bilyeli vidalar, diflli kutular›” grubunun ilk s›rada yer ald›¤› karfl›l›k neyin ihraç edildi¤ini kontrol al- ile daha yak›n çal›flmas› her iki taraf›n görülmektedir. 2007 y›l›nda, ithalat de¤eri yüzde 28,4 ar- t›na al›nmal›d›r. Böylelikle, bu ünitelerin da geliflmesi aç›s›ndan son derece tarak 4,5 milyar dolara ulaflan 8483.50 pozisyonunda ta- 34 n›ml› “Volanlar, kasnaklar” grubu, dünya geneli ithalat›nda kolay bir flekilde yurda sokulmas› önle- önemlidir. Yeni bir ürün tasarlayan mü- art›fl baz›nda ilk s›rada yer alm›flt›r.

hendislerin teorik bilgilerini pekifltirme- moment expo leri ve daha teknolojik ürünler sunabil- meleri için üniversitenin deste¤ini al- mas› önem tafl›maktad›r. Ayn› flekilde akademik personelin de yeni ürün tasa- r›m›ndan elde ettikleri tecrübeyi daha sonra bayra¤› devralacak genç mühen- dis adaylar›na aktarmas› da son derece önemlidir. Aktarma organlar›n›n tasar›- m›nda kullan›lan baz› bilgisayar simü- lasyon programlar› (diflli grubu tasar›m programlar› gibi) yeni ürünlerin tasar- lanmas› ve devreye al›nmas›nda son de- rece önemli paya sahiptir. Bu program- lar son derece s›n›rl› ve pahal› olmakla beraber sektörde kullan›m›n›n yayg›n- laflmas› bir ad›m daha öteye gitmemiz için gerek flartlardan bir tanesidir. Test cihazlar›n›n yat›r›m maliyeti önemli bir mebla¤ tutmaktad›r. Özellikle yurtd›fl›n- da bu sektörde faaliyet gösteren firma- lar›n sistem kurmak için verdi¤i fiyatlar astronomik seviyededir. Ülkemizde test cihaz› üreten birçok kabiliyetli firma bu- lunmaktad›r ancak bu firmalar bu alan- da yeni olduklar›ndan yönlendirilmeye ihtiyaç duymaktalar. Üretici firmalarla tako¤lu son olarak, Hema Endüstri ola- TÜRK‹YE’N‹N G.T.‹.P. BAZINDA GÜÇ AKTARMA ORGANLARI rak Traktör Güç aktarma sistemleri üre- ‹THALATI $ (2008 YILINA GÖRE DE⁄ER SIRALI) timinde ve montaj›nda ileri teknoloji 2007-2008 kullanmakta ve bu konuda müflteri bek- G.T.‹.P. ÜRÜN TANIMI 2006 2007 2008 De¤iflim (%) lenti ve tatminini sa¤lam›fl durumda ol- duklar›n› söyleyerek, “Özellikle Avrupa 848340 Diflliler, diflli sistemleri, 111.432.979 132.921.425 180.897.522 36,1 ve Amerika’ya ihracat›m›z artarak de- bilyeli vidalar, diflli kutular› vam etmektedir. Ayr›ca kendi tasar›m›- 848310 Transmisyon milleri, kranklar 86.360.513 117.268.643 156.767.886 33,7 m›z yeni tip modern Güç Aktarma Sis- 848330 Rulmans›z yatak kovanlar›, 40.061.833 53.556.975 63.031.831 17,7 temimizin tasar›m süreci devam etmek- te olup çok k›sa süre üretime bafllayaca- mil yataklar› ¤›z” diye konufluyor. 848350 Volanlar, kasnaklar 28.568.938 40.294.998 60.029.556 49,0 848390 Transmisyon aksamlar› ve 25.384.200 31.004.730 38.516.078 24,2 “AfiINAN PARÇALARIN parçalar› KONTROL ED‹LMES‹ ZOR” 848360 Kavramalar, kaplinler 16.600.779 20.631.211 29.711.291 44,0 Sinter Metal Sat›n Alma Müdürü Ersin 848320 Rulmanl› yatak kovanlar› 11.209.466 10.738.865 12.138.481 13,0 Bolu ise güç aktarma organlar›nda öne ç›kan en büyük problemin afl›nan par- TOPLAM 319.618.708 406.416.847 541.092.645 33,1 çalar›n kontrol edilmesinin zorlu¤u ol- Kaynak: TÜ‹K Verileri du¤unu söylüyor. Bolu, bu sorun için en önemli çözümün de bu konuda yap›- lacak olan bak›m periyotlar›n›n zaman G.T.‹.P. BAZINDA DÜNYA GÜÇ AKTARMA dilimi olarak do¤ru tespit edilmesi oldu- ORGANLARI ‹HRACATI (1.000 $) ¤unu aktar›yor. Sinter Metal Sat›n Alma Müdürü Ersin 2007-2008 Bolu sektörün geliflimi için yap›lmas› G.T.‹.P. ÜRÜN TANIMI 2006 2007 2008 De¤iflim (%) 35 gerekenleri flöyle özetliyor: “Sektör Ar- 848340 Diflliler, diflli sistemleri, 44.471.715 58.071.342 90.776.891 56,3 Ge konusunda çok ciddi yat›r›mlar ge- bilyeli vidalar, diflli kutular› rektirmektedir. Gelece¤in teknolojisi olacak olan plastik malzeme gruplar›n- 848310 Transmisyon milleri, kranklar 46.983.376 59.398.050 76.076.669 28,1 moment expo da araflt›rmalara önem verilmelidir. Bu 848390 Transmisyon aksamlar› 13.879.197 28.240.240 24.838.319 -12,1 konu ise devlet deste¤i olmadan geliflti- ve parçalar› rilecek bir konu de¤ildir. Devlet Ar-Ge 848350 Volanlar, kasnaklar 8.078.586 13.025.868 16.155.389 24,0 yat›r›mlar›n› desteklemelidir.” 848330 Rulmans›z yatak kovanlar›, mil 12.151.136 10.091.996 13.890.308 37,6 Akmetal Metalürji Endüstrisi A.fi. Proje yataklar› Mühendisi Tolga Kaya ise sektörün ge- 848360 Kavramalar, kaplinler 2.674.214 5.050.144 6.907.289 36,8 liflimi için d›fl al›mlar›n azalt›lmas›n›n yararl› oldu¤unu düflündü¤ünü aktara- 848320 Rulmanl› yatak kovanlar› 922.091 1.232.869 2.071.358 68,0 rak, “Yurtiçinde de nas›l yurtd›fl›na kali- TOPLAM 129.160.315 175.110.509 230.716.223 31,8 teli ürünler gönderiliyorsa, ayn› flekilde Kaynak: TÜ‹K yurtiçine de verilmelidir” diye konuflu- yor. Kaya ayr›ca ek olarak flirketlerin elele vermeleri sa¤lanabilirse yurtd›fl›na manlaflmaya gitme hususu teflvik edil- kendilerini gelifltirmeleri gerekti¤ini siparifl edilen bir test sistemi yar› fiyat›- melidir. Bu parçalar› üretme kabiliyeti- söyleyerek, “Baba yadigâr› bir yaz›ha- na yapt›r›labilir. Ayn› zamanda Tübitak- ne sahip firmalar ile ana üreticiler bir- neden çok flirket mant›¤›yla çal›flarak üniversite iflbirli¤i ile üniversiteler bün- likte teknoloji platformlar› oluflturarak kendilerini gelifltirmelidirler” diyor. yesinde test merkezleri kurularak firma- güç birli¤ine gitmelidirler. Aktarma or- lar›n test ihtiyaçlar› daha düflük maliyet- ganlar› araçlar›n en temel yap›s›n› olufl- lerle giderilebilir.” turdu¤undan araç tasar›m evresinin ilk Kaynaklar: aflamalar›ndan bafllayarak tasar›m süre- -Türkiye ‹statistik Kurumu -International Trade Center(ITC) “TEKNOLOJ‹ PLATFORMLARI cine yerli üreticiler de dahil edilmelidir. www.trademap.org Bu sayede bir sinerji oluflturarak yerli OLUfiTURULMALI” -The European Power Transmission Hema Endüstri Genel Müdürü Çetin Ç›- üreticilerin firma ihtiyaçlar›na uygun bir Distributors Association (EPTDA) tako¤lu sektörün geliflimi için yap›lmas› flekilde geliflmeleri ve daha ileriye git- www.eptda.org gerekenleri ise flöyle aç›kl›yor: “Ülke meleri desteklenmifl olur.” -The Power Transmission Distributors içinde alt komponent üreticilerinin uz- Hema Endüstri Genel Müdürü Çetin Ç›- Association (PTDA) www.ptda.org PLATFORMDAN

36 moment expo

“Birinci önceli¤imiz merkezi ›s›tmay› yayg›nlaflt›rmak” TÜRK‹YE GENEL‹NDE 60 ADET KAZAN BRÜLÖR VE BASINÇLI KAP ‹MALATÇISINI TEMS‹L EDEN KBSB BAfiKANI AL‹ EREN ÖNÜMÜZDEK‹ DÖNEMDE ÖNCEL‹KL‹ OLARAK MERKEZ‹ ISITMANIN TÜRK‹YE GENEL‹NDE YAYGINLAfiMASI ‹Ç‹N ÇALIfiACAKLARINI SÖYLÜYOR. KBSB BAfiKANI EREN ‹K‹NC‹ HEDEFLER‹N‹N ‹SE MAK‹NE TANITIM GRUBU ‹LE ORTAKLAfiA ÇALIfiARAK TÜRK‹YE’DEK‹ YERL‹ KAZAN VE MAK‹NELER‹N KAL‹TE STANDARTLARININ KAMU KURUMLARI, SANAY‹C‹ VE TÜKET‹C‹LER NEZD‹NDE TANITILMASI OLDU⁄UNU BEL‹RT‹YOR. üksek katma de¤eri ile yüzde narak imalat yapar. Nitelikli ve yüksek 95 oran›nda yerli girdiler kul- de¤erlikli iflgücü kullan›r. ‹nsan kayna- lanarak imalat yapan, know- ¤›na ba¤l› baflar› a¤›rl›¤› yüksektir. how ve teknoloji esasl› bir Know-how ve teknoloji esasl› bir altya- altyap›ya sahip olan kazan ve p›ya sahiptir. Birim yat›r›m bafl›na en Ybas›nçl› kaplar sektörü, birim yat›r›m yüksek istihdam sa¤layan sektörlerden- bafl›na en yüksek istihdam sa¤layan ya- dir. ‹hracat potansiyeli yüksek bir ifl ko- t›r›m alanlar›ndan biri. Türkiye genelin- ludur. Ülkemizde ve Avrupa’da talebi de 60 adet kazan brülör ve bas›nçl› kap yüksek bir üretim paleti sunmaktad›r.” imalatç›s›n› temsil eden Kazan ve Ba- s›nçl› Kaplar Sanayicileri Birli¤i Derne¤i “ENERJ‹N‹N TEM‹N‹ KADAR (KBSB) Baflkan› Ali Eren, Türkiye de TÜKET‹M‹ DE ÖNEML‹” mevcut çal›flan 5 milyon 300 bin adet KBSB Baflkan› Eren ayr›ca, ›s›tma ve Kombi oldu¤unu ve bu cihazlar›n fazla- endüstri kazanlar›n›n, di¤er makineler- dan harcad›¤› gaz›n tüketiciye faturas›- den farkl› olarak yüksek enerji tüketimi n›n y›lda 4 milyar dolar civar›nda oldu- olan makineler oldu¤unu söyleyerek, ¤unu söylüyor. KBSB Baflkan› Eren, “Ülkenin toplam enerji tüketiminin yüz- önümüzdeki dönemde KBSB olarak fa- de 40’›n›n ›s›nma ve proses ›s›s› ihtiyaç- aliyetlerinin ana oda¤›n›n merkezi ›s›n- lar› için harcand›¤›n› düflündü¤ümüzde ma konusu olaca¤›n› söylüyor ve ekli- bu makinelerin ekonomimiz için ne yor: “Ayr›ca buna paralel olarak yürüte- denli önemli oldu¤unu daha iyi kavra- ce¤imiz ikinci faaliyetimiz de Makine mam›z mümkündür. Ülkenin enerji Tan›t›m Grubu ile ortak konumuz olan stratejisinde enerjinin temini kadar tü- ülkemizdeki yerli kazan ve makinelerin ketiminin üzerinde de a¤›rl›kl› olarak kalite standartlar›n›n gerek kamu ku- durmak elzemdir” diye konufluyor. rumlar›, gerekse sanayici ve tüketicimiz KBSB’nin, enerji politikalar›n›n bu yönü 37 nezdinde tan›t›lmas›n›n sa¤lanmas› için üzerinde a¤›rl›kl› olarak durmakta oldu- yapaca¤›m›z çal›flmalar olacakt›r.” ¤unu aktaran KBSB Baflkan› Eren, son Ali Eren y›llardaki faaliyetlerinin önemli bir k›s- Kazan ve Bas›nçl› Kaplar Sanayicileri Birli¤i Derne¤i m›n› bu konulara odaklad›klar›n› ifade (KBSB) Baflkan›

“TÜRK‹YE GENEL‹NDE 60 moment expo ‹MALATÇIYI TEMS‹L ED‹YORUZ” ediyor. KBSB Baflkan› Eren flöyle de- Kamu al›mlar›nda bile ithal kazan ve Kazan ve Bas›nçl› Kaplar Sanayicileri vam ediyor: “Enerjinin tüketimi ve özel- brülörlerin tercih edildi¤ini üzülerek Birli¤i Derne¤i (KBSB) Baflkan› Ali likle ›s› tüketimindeki sistem seçiminin görmekteyiz. Eren, Türkiye genelinde 60 adet kazan önemini vurgulayarak bu konuda ülke brülör ve bas›nçl› kap imalatç›s›n› tem- menfaatleri do¤rultusunda a¤›rl›m›z› nin kald›r›larak yerine ‘merkezi ›s›t- sil ettiklerini söylüyor. KBSB Baflkan› koymaktay›z. Bay›nd›rl›k ve Enerji Ba- ma’n›n getirilmesidir.” Eren, Türkiye makine grubunun alt gru- kanl›klar›m›z da konuya e¤ilerek zaman bu olarak kazan ve bas›nçl› kap imalat›- içerisinde gerekli düzenlemeleri yap- “FAZLADAN HARCANAN GAZIN n›n durumunu flöyle aç›kl›yor: “Yüksek maktad›rlar. Bu faaliyetler içerisinde ta- FATURASI 4 M‹LYAR DOLAR” katma de¤er yarat›r. Yat›r›m mal› üretir, sarrufun boyutu ile en önemli olan ko- KBSB Baflkan› Eren, Türkiye’nin flartla- yüzde 95 nispetinde yerli girdiler kulla- nu, kombi ile bireysel ›s›nma sistemleri- r›nda özellikle gaz konusunda büyük is- rafa sebep olan kombi ›s›tma sistemleri- nin kald›r›lmas› konusunda Bay›nd›rl›k “ Enerjinin tüketimi ve özellikle ›s› tüketimindeki Bakanl›¤› ve Enerji Bakanl›¤›n›n görüfl- lerinin de ayn› noktada uzlaflarak yeni sistem seçiminin önemini vurgulayarak bu konuda ülke ç›kan BEP (Binalarda Enerji Performan- menfaatleri do¤rultusunda a¤›rl›m›z› koymaktay›z. s› Yönetmeli¤i ) kapsam›nda “1000 met- rekareden büyük kullan›m alan› olan bi- Bay›nd›rl›k ve Enerji Bakanl›klar›m›z da konuya e¤ilerek nalarda merkezi sistem ile ›s›tma mec- zaman içerisinde gerekli düzenlemeleri yapmaktad›rlar. buriyeti”nin getirildi¤ini söylüyor. BEP yönetmeli¤i ile getirilen düzenlemenin, Bu faaliyetler içerisinde tasarrufun boyutu ile en önemli kat mülkiyeti kanununda ve payölçer yönetmeli¤inde desteklenerek merkezi olan konu, kombi ile bireysel ›s›nma sistemlerinin ›s›tma sistemlerinde bireysel harcama kald›r›larak yerine ‘merkezi ›s›tma’ n›n getirilmesidir. ve ödeme sistemlerinin zorunlu hale ge- ” tirildi¤ini sözlerine ekleyen KBSB Bafl- PLATFORMDAN

38

gaz›n tüketiciye faturas›n›n ise y›lda 4 milyar dolar civar›nda oldu¤unu söylü- moment expo yor. KBSB Baflkan› Eren flöyle devam ediyor: “Yani bu kadar kombi cihaz› ye- rine merkezi sistem ›s›tma sistemi olsa idi ayn› konforda ›s›nma ile d›flar›ya 4 milyar dolar daha düflük gaz faturas› ödeyecektik. Dolay›s› ile flimdi görevimiz, hiç olmaz- sa çal›flan kombi cihazlar› ekonomik ömrünü tamamlad›kça buralarda da merkezi sisteme geçilmesini sa¤lamak olmal›d›r.” “MAK‹NE TANITIM GRUBU ‹LE PARALEL ÇALIfiACA⁄IZ” KBSB Baflkan› Eren, önümüzdeki dö- nemde KBSB olarak faaliyetlerinin ana oda¤›n›n merkezi ›s›nma konusu olaca- ¤›n› söylüyor ve ekliyor: “Ayr›ca buna paralel olarak yürütece¤imiz ikinci faali- yetimiz de Makine Tan›t›m Grubu ile or- tak konumuz olan ülkemizdeki yerli ka- kan› Eren, “Bu konudaki teknolojinin cak daha gidilmesi gereken uzun bir yol zan ve makinelerin kalite standartlar›n›n yeterli oldu¤u ve kullan›m›n›n zorunlu vard›r” diye konufluyor. Türkiye de gerek kamu kurumlar›, gerekse sanayici oldu¤u yönetmeliklerde yay›nlanm›fl ve mevcut çal›flan 5 milyon 300 bin adet ve tüketicimiz nezdinde tan›t›lmas›n›n yürürlü¤e girmifltir. Bu düzenlemeler kombi oldu¤unu aktaran KBSB Baflkan› sa¤lanmas› için yapaca¤›m›z çal›flmalar do¤ru yönde at›lm›fl ilk ad›mlard›r. An- Eren, bu cihazlar›n fazladan harcad›¤› olacakt›r.” mu fonlar› ile de¤il, öncelikle makine teçhizat konusunda do¤ru tercihleri ya- parak ifade etmeleri uygun olurdu gö- rüflündeyiz. Zira makine sektörümüz devletimizden bu yönde gereken ilgi ve deste¤i görmüfl olsayd›, bu krizde bile teflvik ve sübvansiyona ihtiyaç duymak- s›z›n kendi ayaklar› üzerinde duracak güçte olurdu.” KBSB 1985’TE KURULDU Kazan ve Bas›nçl› Kap Sanayicileri Birli- ¤i Derne¤i (KBSB) 1985 y›l›nda ‹stan- bul’da kuruldu. Derne¤in kurulufl amac› ise, tek çat› alt›nda toplanarak ortak 39 standartlar çerçevesinde ulusal kazan ve bas›nçl› kap sanayisini geliflmifl ülke- ler seviyesine getirmek. Türkiye’nin ihti- yac› olan kazan ve bas›nçl› kaplar›n yurt moment expo içinde üretilmesini sa¤lamak, bu konu- larda üyelerine destek olmak ve kamu- oyunu bilgilendirmek de KBSB’nin he- ‹THAL MAL YILDA 2 M‹LYAR teknik eleman yetifltiren e¤itim kurum- defleri aras›nda yer al›yor. KBSB Der- DOLAR DÖV‹Z ÇIKIfiINA NEDEN lar›m›z›n da kampuslar›n› yabanc› kazan ne¤i’nin kurucular› ise flöyle; Sungurlar OLUYOR ve brülörlerle ›s›tmay› tercih etmifl ol- Is› Sanayi A. fi. Sabahattin Sunguro¤lu, Türkiye’ye girifli yap›lan ithal mal› ka- malar›n›n rasyonel bir nedeni yoktur. Is› Sanayi A.fi. Mesut Eren, Alamsafl zanlar ve aksamlar›n›n, y›lda 2 milyar Say›n hocalar›m›z›n kurumlar›na al›m›n› Alarko A¤›r Makine San. A.fi. Celal dolar civar›nda döviz ç›k›fl›na sebep ol- yapt›klar› kazan ve brülörlerin üretimin- Erol, Universal Is› Cihazlar› San. Tic. du¤unu ifade eden KBSB Baflkan› Eren, de kendi yetifltirdikleri mühendislere ve A.fi. Metin Bilgiç, Y›ld›z Kazan San. ?Oysa bunlar›n tamam›na yak›n› ithal teknik elemanlara güvenleri olmad›¤›n› A.fi.Basri Genel, Türk Demirdöküm olanlarla ayn› kalitede yerli olarak temin düflünmek istemiyoruz.” KBSB Baflkan› Fab. A.fi. Nurhan Tanyeli, Desa Demir, edilebilen ürünlerdir. Ancak kamu al›m- Eren, “Ülkemizdeki kazan ve makine sa- Kazan ve Makine San. A.fi. Can Büke, lar›nda bile ithal kazan ve brülörlerin nayi ve bu sektörde çal›flan ve üreten Emel Kazan ve Makine San. Ltd. fiti. tercih edildi¤ini üzülerek görmekteyiz” mühendislerle gurur duymalar› için ye- Osman Metin, ECT Enerji Cihazlar› ve diye konufluyor. KBSB Baflkan› Eren, terli sebep oldu¤unu hat›rlatmak için Teknoloji Turgut A¤ar, ISSY Kazan San. ayr›ca özellikle Adalet Bakanl›¤›, ‹stan- haz›r oldu¤umuzu belirtmek istiyoruz” Ltd. fiti. Cevdet Özaltay, Is›lsan Is› Ci- bul Belediyesi, hatta Türkiye Büyük Mil- diye konufluyor. hazlar› Ltd. fiti. Hadi Eren, Ar-Tek Is› let Meclisi gibi kurumlar›n kazan ve KBSB Baflkan› Eren, flöyle devam edi- San. Koll. fiti. Ziya Ülkücü, As Kazan brülör konusunda yersiz ithal tercihleri yor: “Öncelikle say›n milletvekillerimiz San. Saffet K›lk›l, Teknik Is› Tic. Ve San. ile kamu fonlar›n› verimsiz harcamalar›- ve Meclis Baflkan›m›z ekonomimizin Önder A¤vaz, Aktafl Is› San. Koll. fiti. n›n anlafl›l›r taraf› olmad›¤›n› söylüyor. esas gücü olan özel sektör kazan ve ma- Nesim Aktafl, Hasköy Kazan Fabrikas› KBSB Baflkan› Eren flöyle devam edi- kine sanayimize güvenmelidirler. Türki- ‹hsan Cemal Helvac›lar, Is› Cihazlar› yor: “Daha düflündürücü bir örnek ola- ye?mizin Yüce Meclisi, Teflvik kanunla- San. Ve Tic. A.fi. Orhan Kurtulufl, Petniz rak ‹stanbul Teknik Üniversitesi, Rize r›n› ve bütçe yard›mlar›n› ç›kart›rken, Is› San. A.fi. Sevgen Ya¤l›, Kutup Kazan Üniversitesi gibi ülkemize mühendis ve sanayimize olan güvenlerini sözle ve ka- San. Koll. fiti. Vedat Oskay. RÖPORTAJ

Türk gemileri 40 dünyan›n yükünü tafl›yor moment expo TÜRK‹YE’DE SON YILLARDA HIZLA BÜYÜYEN GEM‹ SANAY‹ YEN‹ YATIRIMLAR ‹LE ‹LERLERKEN GEM‹ MÜHEND‹SLER‹ ODASI BAfiKAN YARDIMCISI ‹NC‹ GÜNDÜZ BALDO⁄AN, SEKTÖRÜN GEL‹fi‹M SÜREC‹N‹ BU SÜREÇ ‹ÇER‹S‹NDE GEL‹fiEN TEKNOLOJ‹ VE SEKTÖRÜN SORUNLARI HAKKINDA ÖNEML‹ ANAL‹ZLER YAPTI. BALDO⁄AN, GEM‹ SANAY‹N‹N EVR‹M SÜREC‹YLE ‹LG‹L‹ D‹KKAT ED‹LMES‹ GEREKEN ÖNEML‹ B‹LG‹LER PAYLAfiTI.

ürkiye gemi üretiminden ner gemileri, bal›kç› gemileri, araflt›rma art›fl göstermifltir. 1995’te sadece 17 ge- son 20 y›l›n de¤erlendirme- gemileri, römorkörler, mega yatlar, ge- mi infla edilmiflken, bu rakam 2000 y›l›n- sini yapabilir misiniz? zinti tekneleri, botlar üretilmekte; yan› da 21, 2001’de 39, 2002’de 38, 2003’te Özel sektör tersanelerinin yüz- s›ra bak›m, onar›m yap›lmaktad›r. Tuzla 44’e, 2004’te ise 113’e yükseldi. Bu ge- de 90’› (1969 y›l›nda devlet ta- tersaneler bölgesinde 30 bin ton kapasi- miler baflta Hollanda, Norveç, Almanya, raf›ndanT haz›rlanan bir kararname ile) teye kadar olan tankerlerin inflas› ger- ‹ngiltere, ‹sveç, ‹spanya, Fransa, ‹talya 1980’lerde Tuzla-Ayd›nl› Koyu’na tafl›n- çeklefltirilebiliyor. Gemi infla sanayisin- gibi Avrupa ülkeleri olmak üzere Polon- m›flt›r. Devlet tersanelerinden Taflk›zak de 1990 bafllar›nda bafllayan geliflme ya, ABD, Rusya, Ukrayna ve Roman- ve Camialt› tasfiye edilirken; en büyük 1994 y›l›nda yaflanan ekonomik kriz ile ya‘ya sat›lm›flt›r. 2002 y›l›ndan beri de- ve modern tersane olan Pendik ise, De- 2000 ve 2001 y›llar›nda yaflanan ekono- nizcilikte çok büyük at›l›mlar gerçeklefl- niz Kuvvetleri Komutanl›¤›’na devredil- mik krizlerde ortalama % 10 kapasite ile tirilmifltir. Tonaj ve siparifl edilen gemi mifltir. Tersanelerde, petrol ve ürün tan- faaliyetlerini sürdürerek ayakta kalmay› adedine göre de¤erlendirme yap›l›nca kerleri, yük gemileri, çok amaçl› kontey- baflarm›fl ve 2002’den itibaren giderek gemi infla ve yat sanayinde 2002 y›l›nda ay› itibariyle ise 2 milyar 190 milyon do- lara yükselmifltir. Dünya tersaneleri bu dönemler içerisinde yüzde 89'luk bir yükselme gösterirken Ülkemiz tersane- leri yüzde 360 büyüme göstermifltir.

Gemi üretiminde kullan›lan tekno- loji nereden sa¤lan›yor? Yüzde ola- rak kullan›lan makinelerin da¤›l›m› nedir? Gemi inflaat›nda yan sanayi katk›s›n›n yani tersane d›fl›ndaki üretim, toplam maliyetin yüzde 60-70’i kadard›r. Yan sanayi ürünlerinin yaklafl›k yüzde 50'si- ni yurt içinden karfl›lamaktad›r. Ülke- mizde gemi yan sanayi, gemi infla sana- yimizin geliflmesine paralel bir geliflme gösterse de, baz› ürünlerin ülkemizde üretiminin yetersizli¤i sebebiyle tersa- nelerimiz, yan sanayi ürünlerinin bir k›sm›n› yurt d›fl›ndan ithal etmektedir. ‹nci Gündüz Baldo¤an Ülkemizde üretimi yap›labilen gemi yan Gemi Mühendisleri Odas› Baflkan Yard›mc›s› sanayi ürünlerinin hemen hemen hepsi Gemi infla sanayi krizden etkilenmesey- küçük iflletmelerde üretilmektedir. Bu di yan sanayimiz de daha fazla gelifle- durum iflletmelerin, yan sanayi ürünle- cekti. rini h›zla temin etmek zorunda olan ter- sanelerin taleplerini, miktar ve teslim yüzde 80 mertebelerine ulaflmas› hedef- 41 süreleri yönünden karfl›layamamalar›na lenmektedir. Donanmam›z›n, önümüz- neden olabilmektedir. Ayr›ca, bu tip ifl- deki 15-20 y›ll›k süreçteki yeni platform letmelerde üretimin standardize edile- ihtiyaçlar› ile sanayimizin son dönemde moment expo miyor olmas›, üretilen ürünlerin tip askeri projelere artan ilgisi ve kat›l›m›, onay› alamamas›na ve böylece tersane bu hedefin gerçeklefltirilmesi için büyük taleplerinin onayl› ithal ürünlere kayma- f›rsat sa¤lamaktad›r. s›na yol açmaktad›r. Ülkemizde gemi yan sanayinin teflvik edilmesiyle üretim, 2008 y›l› gemi sektörü küçük iflletmeler yerine, seri üretimin için nas›l geçti? yap›labildi¤i fabrikalarda yap›labilir ve Amerika Birleflik Devletlerinde patlak yukar›da bahsedilen sorunlar çözümle- veren, ancak finansal etkileri tüm dün- nerek ürünlerin yurtiçi taleplerini karfl›- yaya yay›lan krizden ülkemizdeki ve lay›p, yurtd›fl›na ihraç edilmesi de sa¤- dünyadaki bütün tersaneler olumsuz lanabilir. Uluslararas› düzeyde malze- yönde etkilenmifltir. 2008 y›l› bafl›ndan meler üreten firmalar var. Kalite yüksek itibaren petrol fiyatlar›ndaki art›fllar, it- ama fiyatlarda sorun olabiliyor. Gemi hal edilen gemi yan sanayi ürünlerinde- Dünya s›ralamas›nda 23. s›rada iken infla sanayi krizden etkilenmeseydi yan ki fiyat art›fllar›, navlun fiyatlar›ndaki 2007 y›l› sonlar›nda Güney Kore, Japon- sanayimiz de daha fazla geliflecekti. Ay- düflüfller, gerek yerli gerekse yabanc› ya ve Çin'in ard›ndan adet olarak dör- r›ca tan›t›m›n da iyi yapt›¤›m›z söylene- bas›nda tersanelerimizdeki kaza olaylar› düncü s›raya, tonaj baz›nda ise 6. s›raya mez. ‹nsanlar, nerede daha ucuz ve kali- ile bu nedenle uygulanan tersane kapa- yükselmifltir. Mega yat sanayinde de teli ürün var aray›fl›nda olmalar›na ra¤- t›lma ifllemlerinin yabanc› ülkelerdeki dünya üçüncülü¤üne kadar yükselerek men ürünlerimizden haberdar olmaya- armatörlük kurulufllar›nda yank› bulma- önemli bir ülke olmufltur. Ekim 2008 iti- biliyorlar. Yan sanayinin gemi inflaat s› vb. nedenlerden ötürü tersanelerimi- bariyle adet baz›nda beflinci s›radaki ye- sektörünün yüzde 20 sini kapsad›¤› dü- zin yeni siparifl alamamas›na ve/veya rini korumaktad›r. Ülkemiz tersaneleri flünülürse bu sanayinin geliflmesinin al›nan siparifllerin de önemli bir mikta- 2002–2008 y›llar› aras›nda infla etti¤i ge- gemi inflaat sektöründeki rolü daha iyi r›n›n iptal edilmesine yol açm›flt›r. Bu milerin ço¤unu ihraç amaçl› infla etmifl anlafl›l›r. Özellikle askeri gemi inflas› kapsamda; baz› tersaneler kapanm›fl, ve 2002 y›l›nda 488 milyon USD deniz projelerinde yerli katk› oran› yüzde baz›lar› kapanma noktas›na gelmifl ve arac› ihraç edilmiflken, 2008 y›l› Ekim 50’leri aflm›flt›r, bu oran›n orta vadede yeni tersane yat›r›mlar› ise tamamen RÖPORTAJ

araflt›rmalar›n, çok uzak olmayan bir ge- lecekte gemi infla sektörünün yaflad›¤› yo¤unlu¤un sona erece¤i, dünya ve Tür- kiye’de yaflanan patlaman›n bir dura¤an- l›¤a, hatta bir krize girebilece¤i yönünde ciddi tahminler oldu¤unu söylemifltik. Ya- z›k ki yine de sektör böyle bir ortama ha- z›rl›ks›z yakaland›. Art›k gemi infla sektö- rü, durumu iyi de¤erlendirilerek önümüz- deki y›llar› buna göre planlamal›, gereki- yorsa kendisini buna göre yap›land›rmal›- d›r. Yaflad›¤›m›z sürecin her yönü ile ele al›n›p, ayr›nt›l› olarak analiz edilmesi ge- rekiyor. Örne¤in, denizcilik sektöründe yürürlü¤e giren veya girecek olan yeni kurallar do¤rultusunda yeni gemi taleple- rinde e¤ilim hangi yönde olacak? Ülke- miz tersanelerinin uzmanlaflm›fl oldu¤u kimyasal tankerler aç›s›ndan durum ne- dir? Tersanelerimiz hangi tip ve tonajlara yönelmeli? Toplam maliyetleri nas›l düflü- rebiliriz? Tersanelerimizde etkinlik, ve- rimlilik ve üretilebilirlik kabiliyetini iyilefl- tirerek nas›l üst düzeylere ç›karabiliriz” Müflteri memnuniyetini nas›l ve ne kadar sürede art›rabilir ve standart müflteri pro- 42 durmufltur. 15.000-20.000 çal›flan›n iflten s› teflvik edilmeli, yabanc› gemi yan sa- fili oluflturabiliriz” Bu ve benzeri sorular›n ç›kar›laca¤›, en önemlisi de, sektörün nayi girdilerine karfl› yerli gemi yan sa- yan›tlar›na göre stratejiler gelifltirilmesi uzun y›llar içerisinde verilen emeklerle nayi ürünlerine KDV muafiyeti getiril- laz›m. Tersanelerimiz belli bir kaliteyi ma- elde etmifl oldu¤u birikimin ve kalifiye meli. Gemi yan sanayicileri merdiven kul fiyata pazarlamak zorunda. Bu da an- moment expo insan gücünün kaybedilebilece¤i bir sü- altlar›ndaki imalat yerlerinden kurtar›la- cak bilim ve tekni¤i daha çok ve etkin rece girilmifltir. Sadece iflçiler de¤il rak, sanayi sitelerine kavuflturulmal›, kullanmakla olur. Gemi yan sanayi geliflti- meslektafllar›m›z da iflsiz kalm›flt›r. AR-GE merkezleri kurulmal›, teflvik uy- rilmesi gerek. Özellikle AR-GE çal›flmala- gulama bölgelerinde oldu¤u gibi ucuz r›n›n ve bunlar›n ulaflaca¤› düzeyin, müfl- Siparifllerin 2009 için yeterli oldu¤u enerji kullan›m ve sigorta muafiyetleri teri taraf›ndan do¤ru ve net olarak alg›- ancak sektörün 2010’a endifle ile uygulanmal›, bir kaç y›l önce gündeme lanmas›n›n yarataca¤› imaj, bir at›l›m bakt›¤› söyleniyor bununla ilgili gelmifl olan “Türk Koster Filosu Projesi” noktas› olabilecektir. Bu noktada sektö- de¤erlendirmelerde bulunur h›zla ele al›nmal› ve haz›r hale getiril- rün önemli ihtiyaçlar›ndan biri de, daha musunuz? meli. Bu proje belki de tersanelerimiz fazla ve yetkin teknik insan gücü, ara tek- Dünyada yaflanan finansal kriz gemi in- için bu krizden en iyi ç›k›fl yolu olacak. nik elemand›r. Emek yo¤un bir sektör fla sektöründe yeni gemi infla sipariflle- ‹DO bünyesindeki flehir hatlar› iflletme- olan gemi infla sektöründe yetiflmifl ele- rinin iptal edilmesine veya durdurulma- sine ait yolcu ve araba vapurlar›n›n ter- man kayb› kolay kolay giderilemeyecek s›na sebep olmufltur. 2009-2010 y›llar› sanelerimizde yenilenmesi için finansal çok önemli bir konudur; bu nedenle ya- gemi infla sanayicileri aç›s›ndan çok zor destek sa¤lanmal›, gemilerin hurdaya flanmakta olan kriz için devletin öncelikle geçecektir. Yat›r›m› durdurulan, kapat›- ayr›lmas›nda teflvik uygulanarak, tersa- gemi infla sektöründe önlem almas› ge- lan, çal›flanlar›n› iflten ç›karan tersaneler nelerimizde yeni gemi inflas› sa¤lanma- rekmektedir. Kurulufl yasam›z›n bize yük- var. S›k›nt› gemi infla edecek ve sat›n l›, krizlere karfl› acil müdahale komis- lemifl oldu¤u görevlerden biri olarak, ül- alacak firman›n finansman bulamama- yonlar› kurulmal›, al›nacak tedbirlerin ke kaynaklar›n›n etkin ve verimli kullan›- s›ndan kaynaklan›yor. 2013 y›l›ndan iti- hayata geçirilmesi için çal›fl›lmal›. m› ile kamu yarar›n›n gözetilmesi aç›la- baren gemi infla siparifllerinde artmalar r›ndan, bu konulara iliflkin görüfllerimizi bafllayaca¤› tahmin edilmektedir. Yafla- Sektörün genel sorunlar› nelerdir? ilgililere, yetkililere ve gerekti¤inde ka- nan küresel ekonomik krize karfl› acilen Gemi Mühendisleri Odas› olarak bu muoyuna aktar›yoruz ve aktaraca¤›z. Ge- tedbirler al›nmal›d›r, Al›nmas› gereken s›k›nt›lar›n çözülmesi ile ilgili ne gi- mi Mühendisleri Odas› olarak biz de sek- baz› tedbirler flunlar olabilir: Yeni gemi bi çal›flmalar›n›z var? töre yard›mc› ve destek olmak üzere ko- siparifllerinde, bak›m-onar›mda yerli Bundan bir y›l önce Gemi Mühendisleri misyonlar›m›z›n çal›flmalar›n› ve e¤itimle- gemi yan sanayi ürünlerinin kullan›lma- Odas› yönetimi olarak yap›lan çeflitli rimizi sürdürüyoruz. Gemi üretimi için aç›lan yeni Kdz. Geliflen makine teknolojisi ifllerini- ye’de tersanelerin yüz ölçümü uzak do- Ere¤li gibi bölgelerin geliflimi hak- zi ne yönde etkiliyor? Yeni tekno- ¤udaki tersanelere göre çok küçük kal- k›nda bilgi verir misiniz? loji ile yeni kalifiye eleman ihtiya- maktad›r. Bir geminin inflas›nda çelik Baflta Karadeniz k›y›lar› olmak üzere c›n›z art›yor mu? Art›yorsa bu ih- iflleme, donat›m ve boya olmak üzere üç Anadolu sahillerinde 20 yeni tersane tiyac› nas›l karfl›l›yorsunuz? ana aflama vard›r, kaba iflçilikten ince 43 kurma çal›flmalar› devam ediyor. Kara- Gemi infla sanayi de¤iflik endüstri iflçili¤e geçildi¤inde personelin bilgi ve deniz'de Sürmene, Yeniçam, Ünye, Gül- ürünlerinin birleflimini içeren bir ima- becerisine paralel olarak hatalar artar, yal›, Fatsa, Terme, Tekçeköy, Cide, ‹ne- lat sanayidir. Çelik sanayi, makine sa- gecikmeler ortaya ç›kar. Hatalar› en aza bolu, Karadeniz Ere¤li'de tersaneler var. nayi, elektrik - elektronik sanayi, boya indirebilmek için yetiflmifl insan gücüne moment expo Bal›kç› gemisi yap›lan yerleri modernize sanayi ve lastik-plastik sanayi kolu ma- ihtiyaç duyulmaktad›r. Gemi infla sanayi edip geniflleten Zonguldak`›n Ere¤li'deki mullerinin bir araya gelmesi sonucu ifl gücü yo¤un bir sektör. tersanelerde, Tuzla tersanesinin üçte biri gemi infla sanayisinin ürünü “gemi” Sektörde konusunda uzman, en az›ndan kadar kapasite var. Ordu`nun Ünye ilçe- ortaya ç›kar. Gemi infla sektörünün yapaca¤› ifli, ifl güvenli¤ini, kanuni hak sinde bir tersane aç›ld›. Samsun, Kasta- dünya üzerindeki da¤›l›m›na bakt›¤›- ve sorumluluklar›n› bilen kiflilere ihtiya- monu Cide ve Sakarya Karasu`da birer m›z zaman yüzde 95 ine yak›n bir ora- c›m›z var. En büyük sorunlardan biri tersane var. Geçen y›l temeli at›lan Trab- n›n uzak do¤u ülkeleri aras›nda payla- e¤itimsiz iflçidir. Tersanelerin dolu, iflle- zon Yeniçam Tersanesi`nde 2 bin 500 is- fl›ld›¤›n› görmekteyiz. Bu paylafl›m ise; rin yo¤un oldu¤u zamanda çal›flt›r›lan tihdam sa¤lanacak. Karasu, Kocaeli Ser- Kore yüzde 31.8, Japonya yüzde 31.5, insanlar›n ifl tecrübesini sorgulanma best Bölgesi var. Kocaeli Serbest Bölge- Çin 31.1 oranlar› fleklinde s›ralanmak- flans› yoktu. si`ndeki tekne imali ve gemi infla tersa- tad›r. Sektörün dünya çap›ndaki di¤er Hep krizleri f›rsata dönüfltürmekte bah- nelerinin kapasitesi de art›r›ld›. Bedelsiz yüzde 5’lik diliminde ise Türkiye’nin de sediliyorsa iflte bu büyük bir f›rsatt›r. arsa temini ve di¤er teflvik unsurlar›n›n içinde bulundu¤u di¤er dünya ülkeleri Ara eleman yetifltirmek üzere e¤itime yararlanmas›na imkan sa¤layan 5084 ve yer almaktad›r. Uzak do¤u ülkelerinde a¤›rl›k vermeli, meslek yüksek okullar›, 5350 say›l› kanunlar da Karadeniz`de ya- geliflmifl teknoloji ve büyük ifl alanlar›- gemi yap›m meslek liseleri, meslek t›r›mlar›n artmas›nda etkili oldu. Tersane n› da kulland›klar› için seri üretim ya- kurslar› aç›lmal› ve bu e¤itimlerin kay›t- yapmak için yer bulamayan baz› giriflim- p›yorlar. lar› de¤erlendirilmelidir. Biz, Gemi Mü- ciler çaresizlikten Gebze Organize Sanayi Dünya üzerinde bir çok armatörde hendisleri Odas› olarak öncelikle mes- Bölgesi`nde geminin ana bölümlerini ucuza gemi sahibi olmak için uzak do- lektafllar›m›z›n e¤itim gereksinimlerini üretmek için tesis kurdu. Yalova, Gelibo- ¤u piyasalar›nda yat›r›m yap›yorlar. Fi- karfl›lamay› amaçlamaktay›z. Bu amaçla lu, Ege ve Akdeniz, Karadeniz gibi de¤il. ziksel bir k›yaslama yapacak olursak kurulmufl olan Gemi Mühendisleri Oda- Akdeniz ve Ege k›y›lar›nda S‹T alanlar› mesela; Güney Kore’de Hyundai fir- s› Meslek ‹çi Sürekli E¤itim Merkezi çok. Kaplumba¤a üreme alanlar› var. O mas›n›n bir tersanesi 500 dönüm yer (GEM‹SEM)’nde yetkinlik ve uzmanl›k yüzden Ege ve Akdeniz'de tersane proje- üzerine kurulmufl, büyük ölçüde fabri- konular› ile ilgili meslek içi e¤itimler ve- si az. ‹skenderun ve Ceyhan'da var, Ma- kasyon üretim yapmakta ve içinde yüz- rilmekte, s›navlar ve belgelendirme ya- navgat'ta olacak. lerce iflçiyi bar›nd›rmaktad›r. Türki- p›lmaktad›r. ÜLKELERDEN Elmas ülkesine makine ihracat›

44 moment expo AFR‹KA KITASI’NIN EN ZENG‹N ÜLKES‹ OLAN ELMAS VE ALTIN ZENG‹N‹ GÜNEY AFR‹KA CUMHUR‹YET‹ SON YILLARDA MAK‹NE ‹THALATINI ARTTIRIYOR. TÜRK‹YE ‹Ç‹N BAK‹R B‹R PAZAR OLAN BU ZENG‹N ÜLKEYE MAK‹NE ÜRET‹C‹LER‹M‹Z‹N VE ‹HRACATÇILARIMIZIN DAHA FAZLA ÖNEM VERMES‹ GEREK‹YOR.

45 moment expo ÜLKELERDEN

frika k›tas›n›n en güney ucunda bulunan, bat›s›, gü- neyi ve do¤usu okyanusla çevrili olan Güney Afrika, sahip oldu¤u stratejik konu- Amu ile Afrika k›tas›nda önemli ülkeler aras›nda yer al›yor. Yeralt› kaynaklar› aç›s›ndan çok zengin olan Güney Afri- ka birçok de¤erli madene sahiptir. Pla- tin, elmas ve alt›n gibi madenlerde dünyada en fazla rezervlere sahip olan ülke birçok büyük devletin egemenli¤i- ne sahne olmufltur. Güney Afrika’n›n Türkiye ile iliflkileri, Güney Afrika’n›n 1991 y›l›nda ba¤›ms›zl›¤›n› kazand›ktan sonra her iki ülkenin karfl›l›kl› konso- losluk açarak birbirini tan›malar› ile so- nuçland›. ‹ki ülke aras›nda 3 milyar do- larl›k ticaret hacmi bulunuyor. Türkiye ile Güney Afrika aras›nda her geçen gün artan flekilde ticari iliflkiler devam ediyor. Türkiye, Güney Afrika’ya daha çok otomotiv yedek parça ihraç eder- ken, Güney Afrika ise daha çok alt›n, elmas, platin gibi de¤erli madenleri Türkiye’ye ihraç ediyor. lüyor. 1960’larda birincil sektörler olan milyar dolar ihracata karfl›l›k, 87,6 mil- 46 tar›m, hayvanc›l›k, ormanc›l›k, bal›kç›l›k yar dolar ithalat› bulunan ülkenin d›fl ti- AFR‹KA KITASININ EN BÜYÜK ve madencilik sektörü ülkenin GSY‹H’si- caret hacmi son y›llarda kararl› bir flekil- EKONOM‹S‹ GÜNEY AFR‹KA nin yaklafl›k yüzde 25’ini teflkil ederken, de art›fl sergiliyor. Ekonomik güç ve geliflmifllik düzeyi ba- bugün itibariyle birincil sektörlerin moment expo k›m›ndan Afrika k›tas›n›n en büyük eko- GSY‹H’ye yüzde 10 civar›nda katk› yap›- GÜNEY AFR‹KA PAZARININ nomisi olan Güney Afrika’da büyük öl- yor. Y›llar itibariyle alt›n üretiminin azal- L‹DER‹ ‹NG‹LTERE çüde sanayi ve madencili¤e dayanan pi- mas› ekonomide yaflanan bu köklü de¤i- Güney Afrika ekonomisinde son y›llar- yasa ekonomisi yürürlükte. Sahra alt› flimin önemli nedenlerinden biri. ‹kincil da kaydedilen istikrarl› büyümeye ra¤- Afrika bölgesinin toplam GSY‹H’sinin sektörleri oluflturan imalat sanayi, inflaat men cari kalemler dengesindeki a盤›n yaklafl›k yüzde 50’sini gerçeklefltiren Gü- ve elektrik, gaz, su sektörleri, uygulanan y›llar itibariyle artt›¤› görülüyor. 2004 ney Afrika, zengin maden kaynaklar› ve uluslararas› ekonomik yapt›r›mlar nede- y›l›nda 6,9 milyar dolar olan cari aç›k, tar›ma elveriflli topraklar›yla, geleneksel niyle izlenen ithal ikameci politikalar›n 2005 y›l›nda 9,7 milyar dolar, 2006 y›l›n- olarak madencilik ve tar›m sektörünün da bir sonucu olarak, ekonomide daha da 16,6 milyar dolar, 2007 y›l›nda ise hakim oldu¤u Güney Afrika ekonomisi- önemli hale gelmeye bafllad›. D›fl ticare- 20,5 milyar dolar olarak gerçekleflti. Li- nin son k›rk y›lda önemli bir de¤iflime tin GSY‹H içindeki pay› yüzde 60 civa- manlar, Güney Afrika sosyo-ekonomik u¤rad›¤› ve ikincil sektörlerin ekonomi- r›nda olan Güney Afrika, nispeten aç›k kalk›nmas›nda ve tafl›mac›l›kta çok de daha a¤›rl›kl› olmaya bafllad›¤› görü- bir ekonomiye sahip. 2008 y›l›nda 73,9 önemli bir konumda bulunuyor. Ülke- deki toplam ihracat›n yüzde 98’i deniz yolu ile yap›l›yor. Toplam 2 bin 954 ki- “ Türkiye’nin Güney Afrika’ya 2008 y›l›nda ihraç lometre deniz k›y›s›na sahip. Sekiz önemli ticari liman Richards Bay, Dur- etti¤i makine ve aksamlar›, bir önceki seneye k›yasla ban, East London, Port Elizabeth, Mos- yüzde 13,2 azalarak 39,8 milyon dolar olarak sel Bay, Cape Town, Saldanha ve Ngquara da bulunuyor. Afrika k›tas›n›n gerçeklefltirdi. 13,7 milyar dolarl›k makine ve en güçlü ekonomisine sahip olan Gü- aksamlar› ithalat› pazar›na sahip Güney Afrika ney Afrika ayn› zamanda Afrika’da en çok yabanc› sermaye çeken ülkelerden Cumhuriyeti ile bu sektördeki ihracat pay›n›n birisi. 2006 y›l› itibariyle Güney Afri- artt›r›lmas› hedefleniyor. ka’daki do¤rudan yabanc› yat›r›mlar›n ” ülkelere göre da¤›l›m› incelendi¤inde, itibariyle iki ülke aras›ndaki d›fl ticaret liflmeler nedeniyle daralan d›fl ticaret hacmi 2,7 milyar dolar olarak gerçekleflti. hacmi, do¤rudan makine ve aksamlar› Özellikle 2007 y›l›na kadar ihracat 500 sektörünü de etkiledi. Güney Afrika ile milyon dolarlar seviyesinde iken 2008 y›l› Türkiye aras›nda gerçekleflen, düflük Afrika y›l› kapsam›nda gelifltirilen iliflki- de¤erlere sahip makine ve aksamlar› lerin yans›mas› olarak 1 milyar dolar›n d›fl ticaretinin önümüzdeki y›llarda iv- üzerine ç›kt›. TÜ‹K verilerine göre; 2008 me kazanarak daha yüksek de¤erlere y›l›nda, 2007 y›l›na k›yasla yüzde 89.5 ar- sahip olaca¤› düflünülüyor. Birleflmifl t›flla bin 1 milyar 238 milyon dolar sevi- Milletler verilerine göre; Güney Afri- yesinde gerçekleflen Türkiye’nin Güney ka’n›n 2008 y›l› itibariyle makine ihraca- Afrika’ya yapt›¤› toplam ihracat içinde t› yüzde 8 art›flla 6,3 milyar dolar sevi- en büyük paya sahip olan ürün grubu- yesinde gerçekleflti. Güney Afrika’n›n nun 640 milyon dolar ile “K›ymetli Tafl ve makine ihracat›nda en önemli al›c› ise Metal Mamulleri” oldu¤u görülüyor. Bu Almanya. TÜ‹K verilerine göre Türkiye ürün grubunu, “Mineral Yak›tlar ve Ya¤- 2008 y›l›nda Güney Afrika’dan 116,7 lar” ile “Motorlu Kara Tafl›tlar›” izlemifl- milyon dolar makine ve aksam› ithal et- tir. 2008 y›l›nda Güney Afrika’ya ihracat- mifl görünürken, BM verilerine göre bu ta 84’üncü fas›lda bulunan “Makine ve rakam 66 milyon dolar seviyelerinde Aksamlar›” dördüncü s›rada yer ald›. olarak görülüyor. BM verileri esas al›n- 2008 y›l›nda Türkiye’nin Güney Afri- d›¤›nda Türkiye, 2008 y›l›nda Güney ka’dan gerçeklefltirdi¤i ithalat yüzde 30 Afrika’n›n makine ihraç etti¤i ülkeler azalarak 1.5 milyar dolara geriledi. Türki- aras›nda 21’inci s›rada bulunuyor. Gü- ye’nin Güney Afrika’dan yapt›¤› toplam ney Afrika’n›n makine ve aksamlar› ih- ithalat içinde en büyük paya sahip olan racat›nda ilk s›ray› yüzde 50 pay ve 3,1 ürün grubu yüzde 54,1 ile “‹nciler, K›y- milyar dolar ile “'santrifüjle çal›flan ku- ‹ngiltere yüzde 72’lik bir oranla aç›k ara metli Tafl ve Metal Mamülleri” oldu. Bu rutma, filtre, ar›tma cihazlar›” kalemi 47 ilk s›rada yer al›yor. ‹ngiltere’yi s›ras›y- ürün grubunu, yüzde 13,1 pay ile “Mine- al›yor. Dörtlü GT‹P baz›nda ilk on befl la ABD, Almanya, Hollanda, Japonya, ral Yak›tlar ve Mineral Ya¤lar” ve yüzde kalem incelendi¤inde Güney Afrika’n›n ‹sviçre ve Fransa izliyor. 11,2’lik pay ile “Motorlu Kara Tafl›tlar›” makine ihracat›n›n ilk kalem hariç de¤i- izledi. 84’üncü fas›lda bulunan “Makine flik kalemlerde yak›n oranlara sahip ol- moment expo TÜRK‹YE-GÜNEY AFR‹KA DIfi ve Aksamlar›” ithalat› ise Güney Afri- du¤u görülüyor. Güney Afrika’n›n ma- T‹CARET‹ 2007’DEN SONRA ka’dan dördüncü s›rada bulunuyor. kine ve aksamlar› ihracat›nda dörtlü YÜKSELMEYE BAfiLADI GT‹P baz›nda ilk 15 kalem aras›nda en Güney Afrika ile Türkiye’nin d›fl ticareti TÜRK‹YE, GÜNEY AFR‹KA fazla art›fl kaydedilen ürün grubu “içten 2007 y›l›na kadar Türkiye lehine olmak PAZARINDA ETK‹N OLMALI yanmal›, pistonlu motorlar›n aksam- üzere sürekli geliflim gösterdi. 2008 sonu 2008 y›l›nda gerçekleflen ekonomik ge- parçalar›” ile “kendine özgü fonksiyon-

TÜRK‹YE'N‹N GÜNEY AFR‹KA'YA ‹HRAÇ ETT‹⁄‹ BAfiLICA MALLAR ($)

FASIL FASIL TANIMI 2007 2008 % De¤iflim 2008/2007 (%) 71 ‹NC‹LER,KIYMETL‹ TAfi VE METAL MAMULLER‹, MADEN‹ PARALAR 3.368.636 640.455.100 - 27 M‹NERAL YAKITLAR, M‹NERAL YA⁄LAR VE MÜSTAHSALLARI, MUMLAR 337.863.963 298.670.837 -11,6 87 MOTORLU KARA TAfiITLARI, TRAKTÖR, B‹S‹KLET, MOTOS‹KLET VE D‹⁄ERLER‹ 90.654.520 48.030.748 -47,0 84 NÜKLEER REAKTÖRLER, KAZAN;MAK‹NA VE C‹HAZLAR, ALETLER, PARÇALARI 45.845.823 39.793.673 -13,2 48 KA⁄IT VE KARTON; KA⁄IT HAMURUNDAN KA⁄IT VE KARTONDAN EfiYA 18.494.730 26.506.634 43,3 85 ELEKTR‹KL‹ MAK‹NA VE C‹HAZLAR, AKSAM VE PARÇALARI 20.723.707 22.210.855 7,2 72 DEM‹R VE ÇEL‹K 1.554.358 19.457.854 - 94 MOB‹LYALAR, AYDINLATMA, REKLAM LAMBALARI, PREFABR‹K YAPILAR 7.029.498 15.198.356 116,2 68 TAfi, ALÇI, Ç‹MENTO, AMYANT, M‹KA VB. MADDELERDEN EfiYA 13.957.827 12.981.588 -7,0 40 KAUÇUK VE KAUÇUKTAN EfiYA 10.922.637 12.665.043 16,0 D‹⁄ERLER‹ 103.369.524 102.660.891 -0,7 TOPLAM 653.785.223 1.238.631.579 89,5 Kaynak: TÜ‹K verileri ÜLKELERDEN

GÜNEY AFR‹KA’NIN ÜLKELERE GÖRE MAK‹NE ise Almanya, Çin, ABD, Japonya ve ‹THALATI (B‹N $) - 84. FASIL ‹ngiltere olarak s›ralan›yor. TÜ‹K veri- lerine göre Türkiye 2008 y›l›nda Gü- ÜLKE 2004 2005 2006 2007 2008 2008/2007 ney Afrika’ya 39,8 milyon dolar maki- %De¤iflim ne ve aksam› ihraç etmifl görünürken, 1 Almanya 1.144.389 1.263.914 1.777.229 1.726.436 2.160.849 25,2 BM verilerine göre bu rakam 49,4 mil- 2 Çin 702.298 1.009.406 1.454.188 1.979.752 2.152.335 8,7 yon dolar olarak kaydedilmifl. Türkiye 3 ABD 1.012.776 1.089.356 1.480.056 1.654.037 1.903.714 15,1 2008 y›l›nda, BM verilerine göre, Gü- 4 Japonya 660.093 641.807 852.410 1.007.127 1.078.574 7,1 ney Afrika’n›n makine ithal etti¤i ül- 5 ‹ngiltere 705.778 682.687 930.139 894.452 802.114 -10,3 keler aras›nda 33’üncü s›rada bulunu- 6 ‹talya 470.489 504.562 594.042 748.452 724.882 -3,1 yor. Güney Afrika’n›n makine ve ak- samlar› ithalat›ndaki bafll›ca kalemler 7 Fransa 355.128 424.253 445.617 588.649 669.241 13,7 aras›nda ilk s›ray› 8471 nolu GT‹P’de 8 ‹rlanda 255.263 269.252 334.887 396.510 437.703 10,4 bulunan “otomatik bilgi ifllem makine- 9 ‹sveç 189.180 165.965 218.574 316.878 368.563 16,3 leri” al›yor. 10 G. Kore 198.922 249.504 261.342 299.307 284.434 -5,0 Ülkenin di¤er önemli makine sektörü 11 Belçika 101.766 120.298 153.224 237.613 227.081 -4,4 ithal kalemleri aras›nda ise; “dozerler, 12 Tayvan 290.763 267.917 291.182 254.135 214.018 -15,8 greyder, skreyper, ekskavatör, küreyi- ci, yükleyici vb.”, “matbaac›l›¤a mah- 13 Hollanda 134.172 191.346 200.364 203.013 202.479 -0,3 sus bask› makineleri”, “turbojetler, 14 Finlandiya 94.847 89.402 189.348 206.639 184.498 -10,7 turbo-propeller, di¤er gaz tribünleri” 15 Brezilya 120.836 145.523 133.260 162.021 178.638 10,3 gibi alt ürün gruplar› yer al›yor. Dört- Di¤er 1.310.636 1.566.169 1.750.372 2.116.722 2.168.723 2,5 lü GT‹P baz›nda makine ithalat›ndaki TOPLAM 7.747.336 8.681.361 11.066.234 12.791.743 13.757.846 7,6 ilk befl kalem Güney Afrika’n›n top- lam makine ithalat›n›n yüzde 37’sini Kaynak: BM ‹statistik Bölümü oluflturuyor. 48 lu makine ve cihazlar” var. Güney Afri- yüzde 7,6 oran›nda art›fl göstererek 13,7 Bu haliyle Türkiye’nin Güney Afrika ka’n›n 84. fas›l baz›nda makine ithalat› milyar dolara yükseldi. Güney Afri- pazar›nda oldukça gerilerde oldu¤u 2008 y›l›nda bir önceki seneye göre ka’n›n makine ithal etti¤i bafll›ca ülkeler görülüyor. moment expo GÜNEY AFR‹KA’NIN MAK‹NE VE AKSAMLARI ‹THALATINDAK‹ BAfiLICA KALEMLER (B‹N $)

GT‹P GT‹P TANIMI 2007 2008 % De¤iflim 2008/2007 (%) 8471 OTOMATIK BILGI ISLEM MAKINELERI, ÜN‹TELER‹ 1.491.861 1.470.817 -1,4 8429 DOZERLER, GREYDER, SKREYPER, EKSKAVATÖR, KÜREY‹C‹, YÜKLEY‹C‹ VB. 1.216.963 1.196.073 -1,7 8443 MATBAACILI⁄A MAHSUS BASKI MAK‹NELER‹, YARDIMCI MAK‹NELER 905.705 991.522 9,5 8411 TURBOJETLER, TURBO-PROPELLER, DIGER GAZ TÜRBINLERI 562.249 890.204 58,3 8431 AGIR IS MAKINE VE C‹HAZLARININ AKSAMI, PARÇALARI 421.466 578.299 37,2 8473 YAZI, HESAP, MUHASEBE, BILGI ISLEM, BÜRO IÇIN DIGER MAKINE VE CIHAZLARIN 632.073 513.773 -18,7 AKSAMI 8479 KENDINE ÖZGÜ FONKSIYONLU MAKINE VE CIHAZLAR 393.791 459.601 16,7 8483 TRANSMISYON MILLERI, KRANKLAR, YATAK KOVANLARI, DISLILER, ÇARKLAR 313.578 390.444 24,5 8426 GEMI VINÇLERI, MAÇUNALAR, HALATLI VINÇLER, DÖNER KÖPRÜLER 269.274 377.778 40,3 8414 HAVA-VAKUM POMPASI, HAVA/GAZ KOMPRESÖRÜ, VANTILATÖR, ASPIRATÖR 358.485 374.672 4,5 8474 TOPRAK, TAS, METAL CEVHERI VB. AYIKLAMA, ELEME VB. IÇIN MAKINELER 323.256 355.296 9,9 8481 MUSLUKÇU, BORUCU ESYASI-BASINÇ DÜSÜRÜCÜ, TERMOSTATIK VALF DAHIL 362.570 349.249 -3,7 8421 SANTRIFÜJLE ÇALISAN KURUTMA, FILTRE, ARITMA CIHAZLARI 279.060 337.949 21,1 8413 SIVILAR IÇIN POMPALAR, SIVI ELEVATÖRLERI 312.330 337.239 8,0 8430 TOPRAK, MADEN, CEVHERI TASIMA, AYIRMA, SEÇME VB. IS MAKINELERI 221.455 337.108 52,2 D‹⁄ER 4.727.627 4.797.822 1,5 TOPLAM 12.791.743 13.757.846 7,6

Kaynak: BM ‹statistik Bölümü MAK‹NE ‹HRACATI, ‹THALATTAN GER‹DE Güney Afrika, 2008 y›l›nda Türkiye’nin 84’üncü fas›l itibariyle makine ve ak- samlar› sektörü ihracat›nda 48’inci s›ra- da bulunuyor. 2008 y›l›nda Güney Afri- ka’ya sektör ihracat› 2007 y›l›na oranla yüzde 13, ithalat ise yüzde 10 azalm›fl durumda. 2002-2008 y›llar› aras›nda ise; Güney Afrika ile Türkiye aras›ndaki makine ve aksamlar› d›fl ticaret hacmi 2003 ve 2008 y›llar› hariç artm›fl. Ayn› zamanda d›fl ticaret fazlas›, 2008 y›l› içe- risinde büyük oranda bir azalma gös- terdi. 2002-2008 döneminde, Güney Af- rika’ya makine ihracat› yaklafl›k 4,7 kat›- na ç›karken, Güney Afrika’dan makine lam 161,6 milyar dolarl›k d›fl ticaret hac- ithalat› 2,3 kat art›fl gösterdi. Yine bu mine sahip Güney Afrika, Afrika K›tas›- dönemde, Güney Afrika’ya en fazla ma- n›n en büyük ekonomileri aras›nda yer kine ihracat art›fl› 2007 y›l›nda, en fazla s›rada oldu¤u görülüyor. Türkiye’nin al›yor. Kifli bafl›na milli geliri 10 bin dolar makine ithalat art›fl› ise 2004 y›l›nda Güney Afrika’dan makine ithalat› ise civar›nda olan Güney Afrika’n›n d›fl tica- kaydedildi. 2008 y›l› hariç, 2002-2008 2008 y›l›nda düflüfl gösterdi. Makine ret hacmi h›zla büyüyor. D›fl ticarete da- y›llar› aras›nda bu ülkeye yönelik maki- sektör toplam› itibariyle Türkiye’nin yal› bir ekonomiye sahip Güney Afrika, ne ihracat›n›n artmas›na karfl›l›k maki- Güney Afrika’dan ithalat›, 2008 y›l›nda tarihinden kaynaklanan sebeplerle baflta ne ithalat›, ihracattan daha yüksek sevi- bir önceki y›la göre yüzde 10 azalarak ‹ngiltere ve Hollanda olmak üzere Avru- yede seyretti. 2002 y›l›nda Güney Afri- 116,7 milyon dolar olarak gerçekleflti. pa ülkeleri ile çok yak›n ekonomik ve si- 49 ka’ya makine ihracat›, bu ülkeye maki- Güney Afrika’dan en fazla ithal edilen yasi ba¤lant›lara sahip. ne ithalat›m›z›n de¤er baz›nda yüzde mal grubu, 112,6 milyon dolar ile 8421 Bu avantaj ile ‹ngiltere bu ülkenin paza- 16,4’i kadar iken, 2008 y›l›na gelindi¤in- nolu GT‹P’de yer alan “santrifüjle çal›- r›nda en etkin oyuncu olarak görülüyor. de bu oran yüzde 34’e yaklaflt›. Makine flan kurutma, filtre, ar›tma cihazla- 2008 y›l›nda makine ve aksamlar› sektörü moment expo sektörü olarak incelendi¤inde Türki- r›”d›r. Bu ürün grubu Güney Afri- ithalat›nda yüzde 7,6’l›k art›fl gerçekleflen ye’nin ihracat› 2008 y›l›nda, 2007 y›l›na ka’dan toplam makine ithalat›nda yüz- Güney Afrika pazar›nda, Almanya, Çin göre yüzde 13,2 azalarak 39,8 milyon de 96 paya sahip. “S›v›lar için pompa- Halk Cumhuriyeti ve ABD lider ülkeler dolar seviyesine geriledi¤i görülüyor. lar, s›v› elevatörleri” ile “içten yanmal›, durumunda. Di¤er taraftan, Türkiye’nin 84’üncü fas›l itibariyle sektör ihracat›n- pistonlu motorlar›n aksam ve parçala- ise Güney Afrika’ya 2008 y›l›nda ihraç et- da önemli yer tutan kalemler ise dörtlü r›” di¤er önemli ithal kalemleri aras›n- ti¤i makine ve aksamlar›, bir önceki se- GT‹P baz›nda incelendi¤inde; 8422 nolu da yer al›yor. neye k›yasla yüzde 13,2 azalarak 39,8 mil- GT‹P’de yer alan “y›kama, temizleme, yon dolar olarak gerçeklefltirdi. 13,7 mil- kurutma, doldurma vb. ifller için maki- TÜRK‹YE GÜNEY AFR‹KA yar dolarl›k makine ve aksamlar› ithalat› neler” ile 8450 nolu GT‹P’de yer alan PAZARINDA KAN KAYBED‹YOR pazar›na sahip Güney Afrika Cumhuri- “çamafl›r y›kama makineleri” kalemleri- 2008 y›l›nda 74 milyar dolarl›k ihracat› yeti ile bu sektördeki ihracat pay›n›n art- nin bu ülkeye makine ihracat›nda ilk iki ve 87,6 milyar dolarl›k ithalat ile top- t›r›lmas› hedefleniyor.

TÜRK‹YE ‹LE GÜNEY AFR‹KA ARASINDAK‹ MAK‹NE VE AKSAMLARI DIfi T‹CARET‹ ($ - 84. FASIL)

2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 ‹hracat›m›z 8.360.533 11.589.991 17.238.159 21.074.451 29.324.974 45.845.823 39.793.673 ‹thalat›m›z 50.880.835 16.639.320 35.805.437 40.684.887 79.734.435 129.708.765 116.714.193 D›fl Ticaret Hacmi 59.241.368 28.229.311 53.043.596 61.759.338 109.059.409 175.554.588 156.507.866 D›fl Ticaret Dengesi -42.520.302 -5.049.329 -18.567.278 -19.610.436 -50.409.461 -83.862.942 -76.920.520 ‹hracat De¤iflim(%) 38,6 48,7 22,3 39,1 56,3 -13,2 ‹thalat De¤iflim(%) -67,3 115,2 13,6 96,0 62,7 -10,0

Kaynak: TU‹K verileri

* Bu haberde kullan›lan veriler ‹hracat› Gelifltirme Etüd Merkezi’nden (‹GEME) al›nm›flt›r BELGELER TAfiIMA BELGELER‹

Tafl›ma belgelerinin özellik t›nda bir k›ymetli evrak niteli¤i içinde bankaya ibraz edilip edil- leri nelerdir? tafl›r. medi¤ini, yani ”bayat” (stale) olup Tafl›ma belgeleri tafl›tan ile tafl›y›c› ara- Yukar›da say›lan özellikler tafl›ma olmad›¤›n› göstermesi aç›s›ndan s›nda yap›lan tafl›ma sözleflmesine da- belgelerinin genel özellikleridir. önemlidir. Ayr›ca yüklemenin yan›r ve iki taraf›n hak ve yükümlülük- Hepsi makbuz niteli¤inde olmakla hangi tarihte yap›ld›¤›n›n bilinme- lerini gösterir. Gönderen (shipper), tafl›- birlikte baz›lar› sözleflme veya k›y- si sigortan›n hangi tarihten itiba- ma sözleflmesi yap›ld›ktan sonra, bu metli evrak niteli¤i tafl›mayabilir. ren bafllamas› gerekti¤ini göster- sözleflmeye istinaden mal› tafl›y›c›ya Bu konu ileriki bölümlerde neden- mesi aç›s›ndan da önem tafl›r. Ta- teslim eder. Tafl›ma sözleflmesinde al›c› leriyle birlikte ayr›ca aç›klanacakt›r. fl›ma belgesi ”bayat” (stale) olma- da (consignee) belirtilir. Gönderenin Unutulmamas› gereken bir baflka mal›d›r. Akreditifte, tafl›ma belge- mutlaka tafl›nacak eflyan›n sahibi olma- konu da, tafl›ma belgelerinde bu- lerinin düzenlendi¤i tarihten itiba- s›na gerek yoktur. Sözleflmeyi yapan›n lunmas› gereken bilgilerin neler ren bankaya ibraz edilecekleri sü- eflya sahibinden baflka biri olarak gö- olaca¤› hususudur. Tafl›ma belge- renin belirtilmesi gerekir. E¤er zükmesi, ortada bir komisyonculuk ilifl- leri en az›ndan afla¤›daki bilgileri böyle bir süre belirtilmemiflse tafl›- kisi bulundu¤unu gösterir. Böyle du- ihtiva etmelidir. ma belgesinin düzenlendi¤i tarihi rumlarda tafl›ma komisyoncusu sözlefl- takip eden 21 günlük süreden son- mede gönderen olarak gözükür, eflya Tafl›ma belgeleri hangi ra kendilerine ibraz edilen belge- 50 sahibi ise sözleflmeye yabanc› üçüncü bilgileri içermeli? leri bankalar, bayat vesaik rezervi flah›s durumundad›r. Akreditifli ifllem- koyup reddederler. Çünkü tafl›ma lerde aksi öngörülmedikçe bankalar, 1- Bir tafl›ma belgesi d›fl görünüfl belgesinin, en geç mallar›n gide- akreditif lehtar› d›fl›ndaki bir taraf› mal- itibariyle, tafl›yan›n ismini göster- ce¤i yere var›fl›nda al›c›n›n eline moment expo lar›n göndericisi olarak gösteren tafl›ma meli; tafl›y›c› veya tafl›y›c› ad›na ha- geçmesini sa¤lamak üzere yeterli belgelerini kabul ederler. Gönderi- reket eden bir acente taraf›ndan ya süre önce bankalara ibraz edilmesi len/Al›c› (consignee) ise, eflyan›n tafl›ma da gemi kaptan› veya kaptan ad›na gerekir. Bu nedenle akreditif va- sonunda teslim edilece¤i taraft›r. Bu- hareket eden bir acente taraf›ndan desi içinde bile olsa, tafl›ma belge- nun kim olaca¤› tafl›ma sözleflmesinde imzalanm›fl, onaylanm›fl olmal›d›r. sinin düzenlenme tarihinden itiba- belirtilmemiflse, gönderen ayn› zaman- Tafl›y›c› veya kaptana ait herhangi ren 21 günü geçtikten sonra ban- da al›c› say›l›r. Gönderen tasarruf hak- bir imza veya tasdik, duruma göre kaya ibraz edilen belgeler veya ak- k›n› kullanarak al›c›y› de¤ifltirebilir ya tafl›y›c› veya kaptan olarak tan›m- reditifte süre belirtilmiflse, gösteri- da bafllang›çta belirtmedi¤i hallerde lanmal›d›r. E¤er tafl›y›c› veya kap- len süreden sonra bankaya ibraz onu bu yolla tayin edebilir. Gönderi- tan ad›na bir acente imza at›p edilen belgeler bayat say›l›r ve ka- len/Al›c› ise tafl›ma sözleflmesinin taraf› onayl›yorsa ad›na hareket etti¤i ta- bul edilmezler. olmasa bile üçüncü kifli lehine sözleflme raf›n ad›n› ve yetkisini belirtmeli- kabul edilmesinin sonucu olarak bir ta- dir. Burada flunu da belirtmek ge- 3- Bir tafl›ma belgesi ”temiz” ol- k›m haklara sahiptir. Gönderilen/Al›c› rekir ki tafl›ma acentesi ile tafl›ma mal›d›r. Bir baflka ifadeyle, belge tafl›y›c›ya emir ve talimatlar verebilir, komisyoncusu aras›ndaki en belir- üzerinde mallar›n ya da ambalajla- yükün teslimini isteyebilir ve tafl›ma gin fark, tafl›ma acentesinin eflyay› r›n bozuk oldu¤una iliflkin bir ka- sözleflmesinden do¤an di¤er haklar› tafl›ma, tafl›ma komisyoncusunun y›t bulunmamal›d›r. kullanabilir. Al›c› bu haklar›n› eflyan›n ise tafl›tma taahhüdünde bulunma- var›fl yerine varmas›ndan itibaren kulla- s›d›r. 4- Tafl›ma belgesi ihbar kayd› tafl›- nabilir. mal›d›r. Yani tafl›y›c›n›n, tafl›ma Tafl›ma belgelerinin bafll›ca üç özelli¤i 2- Tafl›ma belgelerinde mutlaka belgelerinde ihbar taraf› (notify vard›r. Birincisi, mallar›n teslim al›nd›- sevk tarihi belirtilmelidir. Bu birkaç party) olarak al›c›n›n ad› ve adresi- ¤›n› gösteren bir makbuz, ikincisi tafl›- aç›dan önem tafl›r. Örne¤in arada nin yaz›l› olmas› halinde, bu al›c›y› yan ile tafl›tan aras›nda akdedilen bir bir akreditif varsa tafl›ma belgesin- mallar›n geldi¤inden haberdar et- sözleflme ve son olarak baz› flartlar al- deki tarih, belgelerin yasal süre mesi gerekir. 5- Mallar›n deniz yoluyla tafl›n›yor olmas› halinde akreditifte baflka bir aç›klama yoksa mallar›n ambarda A- DEN‹Z KONfi‹MENTOSU yüklendi¤ini gösteren, yani “on bo- ard” ibaresini ihtiva eden tafl›ma bel- (Marine Bill Of Lading) geleri bankalarca kabul edilir. Akre- ditifte aç›kça izin verilmedikçe, malla- 1- Nama Yaz›l› Konflimento r›n güverteye yüklendi¤ini veya yük- 2- Emre Yaz›l› Konflimento lenece¤ini gösteren “on deck” ifade- 3- Hamiline Yaz›l› Konflimento ler ihtiva eden tafl›ma belgeleri ban- kalarca reddedilir. Ancak mallar›n Konflimentolar iki flekilde düzenlenebilir: aç›kça güverteye yüklendi¤ini veya yüklenece¤ini ifade etmemesi kayd›y- a- Tesellüm Konflimentosu la, metninde mallar›n güvertede tafl›- b- Yükleme Konflimentosu nabilece¤i belirtilen tafl›ma belgeleri- ni de bankalar reddetmezler. B- ÖZELL‹KL‹ KONfi‹MENTOLAR

6- Bir tafl›ma belgesi özellikle de 1- K›sa Konflimento: (Short Form/Blank Back B/L) konflimentolar, mutlaka yüklemeyi 2- Düzgün Hat Konflimentosu: (Liner Bill Of Lading) veya sevki göstermelidir. Çünkü tafl›- 3- Konteyner Konflimentosu: (Container B/L) ma komisyoncular› taraf›ndan düzen- Çok Amaçl› Tafl›ma Belgesi: (Multimodal / Combined lenen tafl›ma belgeleri mal›n yüklen- 4- di¤ini de¤il, yüklenmek üzere teslim Transport Document) al›nd›¤›n› gösterir. Tafl›y›c› taraf›ndan 5- Bafltan Bafla Konflimento: (Through Bill Of Loading) 51 mallar yükletildi¤inde hemen “yükle- 6- Navlun Sözleflmesine Dayal› Konflimento: me konflimentosu” düzenlenir. E¤er (Charter Party B/L) yükleme hemen gerçekleflmeyecek

7- Ciro Edilemez Denizyolu Tafl›ma Senetleri: (Non moment expo veya zaman alacak ya da daha sonra Negotiable Sea Waybill) yap›lacaksa, o takdirde “tesellüm 8- Kaptan Makbuzu: (Mate’s Receipt) (sundurma) konflimentosu” düzenle- 9- Ordino: (Delivery Order) nir. ‹ki konflimento aras›ndaki en 10-Manifesto: (Manifest) önemli fark, yükleme konflimentola- r›nda yükleme yap›ld›¤›na dair bir ifadenin ve yükleme tarihinin bulun- C- D‹⁄ER TAfiIMA BELGELER‹ (Waybill) mas›d›r. Belgelerin bankalar taraf›n- dan kabul edilebilir olmas› için yükle- 1- Havayolu Tafl›ma Senedi: (Air Waybill) me konflimentosunun ibraz edilmesi 2- Demiryolu Hamule Senedi /CIM: (Rail Consignment gerekir. Tesellüm konflimentolar›n›n Note) üzerine yükleme yap›ld›¤›na dair ifa- 3- Karayolu Tafl›ma Senedi /CMR: (Road Waybill) de ile yüklemenin yap›ld›¤› araç ad› 4- Nakliyeci Makbuzlar› ve F›ata Belgeleri ve yükleme tarihi eklendi¤inde yükle- me konflimentosu haline gelir ve yük- a- FCR Tafl›mac›n›n Teslim Al›nd› Belgesi : leme konflimentosu gibi kabul edilir. (Forwarder’s Certificate Of Receipt) Ayr›ca bankalar taraf›ndan son y›llar- b- FCT Nakliyeci Tafl›ma Belgesi : ( Forwarder’s da deniz konflimentolar› d›fl›ndaki ta- Certificate Of Transport) fl›ma belgeleri üzerinde de mallar›n c- FBL FIATA Kombine Konflimentosu :(FIATA araca yüklendi¤ine ve hatta arac›n Combined Bill Of Lading) yola ç›kar›lm›fl oldu¤una iliflkin ifade- 5- Posta Belgeleri :( Post Receipt) ler konulmas›n›n istendi¤i durumlar olmakta, tafl›y›c› veya onun yetkili acentesi taraf›ndan bu ifadeler tafl›ma belgelerine konulmaktad›r. ARAfiTIRMA

52 moment expo Hangi ülkeye hangi hediyeyle

gitmek laz›m? (1) 53

BU HABER D‹Z‹M‹ZDE, T‹CAR‹ B‹R ‹L‹fiK‹ moment expo ‹Ç‹N B‹R ÜLKEYE G‹DERKEN NASIL B‹R HED‹YE GÖTÜRMEN‹Z GEREKT‹⁄‹ KONUSUNDA S‹ZLERE ÇOK ÖNEML‹ ÖNER‹LERDE BULUNACA⁄IZ. ‹fiTE S‹ZLERE ÜLKELERE GÖRE HED‹YE SEÇENEKLER‹ VE B‹R ÜLKEYE ASLA GÖTÜRMEMEM‹Z GEREKEN HED‹YELER. ARAfiTIRMA

ediye verme sosyal bir davra- n›fl biçimi olup, baz› ülkeler- de çok fazla önem verilirken, baz› ülkelerde ise yanl›fl anla- fl›lmalara neden olabiliyor ve Hrüflvet olarak alg›lanabiliyor. Dünyada birkaç istisna d›fl›nda hediye de¤iflimi- nin ifl iliflkileri üzerinde çok olumlu etki- lerinin oldu¤u çok aç›k. Örne¤in Asya ve Latin ülkelerinde kiflisel iliflkilerin ifl baflar›s›ndaki rolü çok büyük. Bu yüz- den kiflisel iliflkileri sosyal olaylarla bes- leyerek gelifltirebilirsiniz. Yani birlikte yemek yemek, hediye vermek ve sosyal aktivitelere kat›lmak kiflisel iliflkileri ge- lifltirmeyi destekleyecek önemli faaliyet- ler aras›nda yer al›yor. Ayr›ca hediye vermeye ciddi bir flekilde yerine getirilmesi gereken bir olgu ola- rak bakmak gerekiyor. Özellikle ulusla- raras› piyasada bu ifl gerçeklefltiriliyorsa daha uyan›k ve dikkatli olunmas› tavsi- ye ediliyor. Do¤ru ve yerinde yap›ld›- ¤›nda iliflkilerinizin gelifltirilmesi için önemli bir etki yarat›rken, uygun yap›l- mad›¤›nda iflinizi kaybetmenize neden 54 olacak bir uygulama. Buradaki önemli husus hediyenin hem uygun olmas› hem de karfl› taraftan takdir görmesinin sa¤lanmak olarak özetlenebilir. moment expo HED‹YE PAZARLAMA STRATEJ‹N‹Z‹N B‹R PARÇASI OLMALI Ülkelerin birbirlerine daha ba¤›ml› oldu- ¤u ve küreselleflmenin h›zla yay›ld›¤› 21. yüzy›lda kültürel farkl›l›klara yaklafl›m daha da önemli bir hale geldi. Karfl› kül- türü anlama konusundaki eksikliklerimiz daha fazla anlaflmazl›klara neden olmak- ta ve ifl giriflimlerimizin baflar›s›zl›kla so- nuçlanmas›na neden olabilmekte. Karfl› kültürün farkl›l›¤›n›n ortaya ç›kt›¤› önemli alanlardan birisi de hediye ver- me konusundaki davran›fl biçimleri. He- “ Sürekli olarak ayn› dönemde benzer hediyeler diye verme konusunu kavrama ve ifl eti- ¤i konusundaki çabalar›n›z müflterileri- al›nd›¤›n› düflünün. Hediyenin sizin için art›k pek fazla niz ve yabanc› meslektafllar›n›zla ger- esprisi ve önemi kalmayabilir. Ancak farkl› çeklefltirece¤iniz ifl iliflkilerinizde önem arz ediyor. zamanlarda, farkl› hediye beklentisi içine girilmesi Dikkatlice seçilmifl, kifliye özel hediyeler bir seferlik sat›fl stratejinizi uzun dö- flirketiniz hakk›nda daha olumlu düflüncelerin nemli müflteri iliflkisine dönüfltürebilir. Günümüzde birçok flirket düzenli hedi- geliflmesine yard›m edebilir. ye verme iflini pazarlama stratejilerinin ” bir parças› olarak düflünüyor. uygun bir zaman dilimi olarak kabul HED‹YE VER‹RKEN EN ÇOK görmektedir. Ancak hediyelerin beklen- HED‹YE BEKLENEN VE NELERE D‹KKAT ED‹LMEL‹ medik dönemlerde verilmesinin de kifli- BEKLENMEYEN ÜLKELER ler üzerinde olumlu etkileri olabilmekte- >> Karfl› cins ile ilgili bir hediye seçecekseniz dir. Sürekli olarak ayn› dönemde benzer >> Hediye de¤iflimine en fazla önem verilen iki kez düflününüz: hediyeler al›nd›¤›n› düflünün. Hediye- ülkeler: Bu tür durumlarda daha özenli ve dikkatli olunmas›nda Japonya, Çek Cumhuriyeti, Polonya, Rusya, Ukrayna, Boliv- nin sizin için art›k pek fazla esprisi ve fayda vard›r. Karfl› cinsteki kiflilere verilen hediyeler yanl›fl ya, Kolombiya, Kosta Rika, Çin, Hong Kong, Endonezya, Ja- anlafl›lmalara neden olabilir. E¤er müflteriniz çok büyük bir önemi kalmayabilir. Ancak farkl› za- ponya, Kore, Tayvan, Malezya, Filipinler ve Tayland. firma ve bu firmada say›s›z kifli çal›fl›yorsa, grup hediyesi manlarda, farkl› hediye beklentisi içine * ‹lk ziyarette hediye beklenmeyen ancak daha almak tek tek kiflilere hediye almaktan daha mant›kl› ola- girilmesi flirketiniz hakk›nda daha olum- sonraki ziyaretlerde hediye beklenen ülkeler: cakt›r. lu düflüncelerin geliflmesine yard›m Portekiz, ‹spanya, Brezilya, fiili, Guatemala, Nikaragua, Pa- >> Kiflisel hediye götürüldü¤ünde yanl›fl yap- edebilir. nama, Peru, Venezüella, Malezya,Singapur, Finlandiya, Nor- mamak için dikkatli olunuz: Kültür farkl›l›klar›n›n bilincinde olarak veç Kiflisel hediye götürülüyorsa kiflilerin her birinin isimlerini karfl› taraf› rencide edecek mesajlar * Hediye beklenmeyen ülkeler veya daha az he- çok iyi bildi¤inizden ve telaffuz etti¤inizden emin olunuz. göndermekten kaç›n›n›z. Herkes y›lbafl› diye de¤iflimi yap›lan ülkeler: ‹sminin hat›rlanmamas› veya yanl›fl telaffuz edilmesi kadar veya Azizler gününü kutlamayabilir. Bu Afrika, Avustralya, ‹ngiltere, Fransa, Macaristan, ‹talya, Uru- bir insan›n grup içerisinde kendisini kötü hissedebilece¤i guay, ‹skandinavya, Danimarka, Pakistan, yüzden hediye verilen ülkenin görgü durum yok gibidir. protokollerinin takip edilmesinde fayda >> Hediye de¤ifliminde otomatik olarak kar- fl›l›k vermeyiniz: vard›r. tedir. Baz› toplumlarda güzel bir lokan- Birisi size bir hediye verdi¤inde kendisine hemen hediye Büyük Al›flverifl Merkezlerinden yap›lan tada yemek yemek iyi bir hediye olarak ile cevap vermeyin. Ancak hediye ald›¤›n›z› ve düflünceli hediye seçimlerinde karfl› taraf›n da ay- kabul görmektedir. Bu yemek esnas›n- davran›fl› için kendilerine teflekkür edebilirsiniz. Uygun za- n› yerlere gidebilece¤i hesaba kat›lmal› da karfl› taraf› tan›mak, kendinizi tan›t- man› kollay›n›z ve daha sonraki bir zamanda karfl›l›k veri- ve hediyelerin fiyatlar› ile ilgili bilgi sa- mak ve aran›zdaki so¤uklu¤u ve çekin- niz. hibi olunmas› neticesinde al›nan hedi- genli¤i ortadan kald›rma imkan›n› yaka- >> Uluslararas› kurallar› ihmal etmeyiniz: yenin de¤erinin düflmesine neden ola- layabilirsiniz. E¤er hediye denizafl›r› ülkelere gönderilecekse al›c›n›n bilecek uygun olmayan bir seçim ger- Brezilya, ‹ngiltere, Panama ve Peru’daki gümrük vergisi ve di¤er vergilerden muaf olarak hediyeye çeklefltirilebilece¤i düflünülmelidir. insanlar konuklar›na yemek ziyafeti ver- 55 sahip olmas›n› sa¤lay›n›z. Aksi takdirde hediyenin yerel bir mekten çok hofllanmaktad›rlar. Yuna- ma¤azadan ulaflt›r›lmas›n› sa¤layabilirsiniz. nistan’da akflam yeme¤i sab›rs›zl›kla >> Diyete yönelik s›n›rlamalardan haberdar BAZI ÜLKELERDE B‹R YEMEK beklenmektedir. Çin kültüründe de olunuz: DAVET‹ HED‹YEDEN SAYILIR moment expo Hediye göndermeden önce müflterinizle ilgili ufak bir arafl- Kuzey Amerika veya ‹ngiltere gibi bir- onur konuklar›na ziyafet verilmesi çok t›rma yap›lmas› önerilmektedir. “Özel bir hastal›¤› var m›? çok ülkede ifl iliflkilerinde hediye verme yayg›n bir uygulamad›r. Diyet yap›yor mu? Dini ve etik aç›dan baz› k›s›tlamalar› nadiren gerçekleflmektedir. Aksine rüfl- var m›?” gibi araflt›rmalar karfl› tarafa sizin çok dikkatli bir vet veriliyor imaj› ile yanl›fl anlafl›lmala- HED‹YE GÖNDERECE⁄‹Z K‹fi‹ ifladam› oldu¤unuz imaj›n› verir. ra bile neden olunmaktad›r. Baz› ülke- ÜST DÜZEY YÖNET‹C‹YSE >> Yard›mc›lar› asla unutmay›n›z: lerde ise hediye de¤iflimi ifl iliflkilerinin HOB‹LER‹N‹ Ö⁄REN‹N ‹fl ile ilgili olarak yard›mc› olan kiflileri de memnun etme- temelinde yer almaktad›r. ‹fl iliflkilerinde hediye genellikle iyi bir ifl niz çok ifle yarayacakt›r. Ayn› zamanda bu hareketinizle Hediye verme ile ilgili yap›lmas› ve ya- iliflkisini teflvik etmek ve karfl›l›kl› olarak patronu da etkilemifl olacaks›n›z. p›lmamas› gereken kurallar ülkeden ül- kiflilerin ve kurumlar›n itibarlar›n› gelifl- >> Farkl› hediyeler gönderin: keye de¤ifliklik göstermektedir. Her ül- tirmek amac› ile verilmektedir. E¤er istikrarl› bir müflteri grubunuz varsa, her y›l farkl› bir hediye göndermeye çabalay›n. Her y›l ayn› hediyeyi alan kede ayn› kurallar›n uygulanmas› müm- ‹kinci önemli konu da al›c› kiflinin bu kifliler, bu y›l da “A” firmas›ndan yine ayn› hediye gelmifl kün olamamaktad›r. Ayn› ülkede yafla- hediyeden dolay› size karfl› minnettar gibi rutin cümleler kurmaya bafllarlar. yan kifliler bile farkl› davran›fl biçimleri- olabilece¤i veya çok memnun olabilece- ne sahip olabilmektedirler. ¤i bir hediyenin seçimidir. Bu yüzden Bir hediye ald›¤›n›zda ne düflündü¤ü- önceden çok k›sa bir araflt›rma yap›lma- SÜREKL‹ AYNI HED‹YEY‹ nüzün önemi olmadan sadece teflekkür s›nda fayda vard›r. Hediye alan kiflinin GÖNDERMEK EN BÜYÜK HATA ediniz. Herhangi bir hediyeyi nazikçe hobileri ve ilgilendi¤i konular›n tespit Hediye sadece hat›rlanmak için de¤il, kabul edin ve sizin için mutlaka gerekli edilmesinde fayda vard›r. Onlar›n hofl- ayn› zamanda bir zevki, bir tarz› ifade olmayan sadece bir hediye olaca¤›n› land›klar› fleyleri sizlerin keflfetmesi ve etmek ve iyi bir ifl iliflkisi bafllatmak düflünün. bu konuda zaman harcanmas›ndan çok amac› için düflünülmelidir. Ayr›ca dik- Hediyeler genellikle ifl görüflmelerini ve etkileneceklerdir. Böylece verilen hedi- katsizce seçilmifl uygun olmayan bir he- toplant›lar›n› sonland›r›rken iyi niyeti yenin s›radan bir hediye olmad›¤›n› dü- diyenin iyi bir ifl iliflkisi kurulmas› yeri- göstermek ve görüflmelerin olumlu bir flünecekler ve kendilerini daha rahat ne, iliflkilerinizi zedeleyebilece¤ini hiçbir flekilde yürüdü¤ünü ve sonland›¤›n›, hissedeceklerdir. zaman akl›n›zdan ç›karmay›n›z. ayr›ca bu durumdan da mutluluk duyul- Mükemmel bir hediye iyi bir araflt›rma Y›lbafl›, dünyada hediye vermek için en du¤unu ifade etmek amac› ile verilmek- ve düflüncenin ürünüdür. E¤er birisi bir ARAfiTIRMA

koleksiyon yap›yorsa, ilgi duydu¤u ala- hiçbir önemi kalmayabilir. Çikolata için leri götürmeyiniz. Müslüman ülkelerde na yönelik bir ürünü temin edebilirse- ise iki farkl› alg›lama de¤eri ortaya ç›- dikkat edilmesi gereken bir önemli hu- 56 niz. ‹yi bir hediye al›c›n›n bir özelli¤ini karmaktad›r. Örne¤in s›radan bir al›flve- sus da alkollü içeceklerin hediye olarak yans›tmal›d›r. Örne¤in müflteriniz size rifl merkezinden sat›n al›nan bir çikolata seçilmemesidir. daha önce fliir ile ilgili bir tutkusundan karfl› taraf için ucuz bir hediye alg›lama- Ak›lda tutulmas›nda fayda olan di¤er söz etmiflse, iyi bir fliir kitab› onu çok s› ortaya ç›kar›rken, sadece çikolata üre- önemli bir konu da hediye seçiminde moment expo mutlu edecektir. ten ithal bir Frans›z firmas›n›n özel bir daima kalitenin ön planda tutulmas›d›r. çikolatas› ise daha anlaml› olabilir. An- Gösteriflli olmayan ancak kaliteli hedi- B‹R‹S‹NE EN GÜVENL‹ fiEK‹LDE cak tabii ki hepsi hediye verilen kifliye yelerin seçilmesine özen gösterilmelidir. HED‹YEY‹ NASIL ALAB‹L‹R‹Z? göre de¤ifliklik göstermektedir. Hediye E¤er flirketinize ait logolu hediyelere sa- Espri ve flaka niteli¤i tafl›yan hediyeler verilen kiflinin özellikleri bilinerek kifliye hipseniz, logonuzun fazla ön planda ol- ifl amac›na uygun düflmemektedir. özel hale getirilmelidir. Hediyenin de¤e- mayaca¤› düzenlemelerin yap›lmas›nda Özellikle olay›n seksle ilgili bir yönü ri ise verilen kiflinin flirket hiyerarflisin- fayda vard›r. varsa çok itici bir hal alabilir. ‹ç çamafl›- deki konumuna ba¤l› olarak de¤iflmek- Ayr›ca Yunanistan, ‹spanya ve Porte- r› hiçbir zaman hediye olarak verilme- tedir. Ayr›ca herkese benzer hediyelerin kiz’e de logolu hediyeleri asla götürme- melidir. götürülmemesine özen gösterilmelidir. yiniz. Hediye seçiminde yap›lan en bü- O zaman birisine en güvenli bir flekilde yük hatalardan birisi de insanlar›n ken- hediyeyi nas›l alabiliriz? Ak›lda tutulma- BAZI ÜLKELERE LOGOLU dilerine verilmesinden hofllanaca¤› he- s› gereken önemli konulardan bir tanesi HED‹YELER‹ ASLA diyeleri karfl› taraf için düflünmesidir. de hediye verilen kiflinin içinde bulun- GÖNDERMEY‹N Asl›nda karfl›daki kiflilerin zevkleri ve du¤u kültürün alg›lama de¤erinin orta- Uygun bir hediyenin seçimi bilgi ve arzular› ön planda tutulmal›d›r. ya ç›kar›lmas›d›r. Yani o ürün için sizin hassasiyet gerektirir. Hediye verme sa- ‹nsanlar art›k genel, herkese uygun ve alg›laman›z ve karfl› taraf›n alg›lamas› nat› tüm dünyada çok uzun zamandan kitleler için üretilmifl ürünleri hediye her zaman için çak›flmayabilir. Örne¤in beri uygulanan bir gelenek ve al›flkan- olarak arzulamamaktad›rlar. Bu tekno- Beypazar›l› birisi gümüflten yap›lm›fl bir l›kt›r. Hediye seçerken gidilen ülkenin lojik ça¤da, el yap›m›, yarat›c› ve orijinal hediyenin kendi bölgelerinde üretildi¤i dini ile ilgili bilgilerin de edinilmesinde olan ürünler çok daha fazla ilgi çekmek- ve kolay bulundu¤u ve ucuz oldu¤u için fayda vard›r. Örne¤in domuz eti Yahudi tedir. Hediyenin büyüklü¤ü de önemli- uygun karfl› taraf için uygun bir hediye ve Müslüman bölgelerinde kesinlikle di- dir. ‹yi bir hediye çok büyük olmamal› oldu¤unu düflünebilir. Ancak gönderi- ni aç›dan yasaklanm›flt›r. Ayn› zamanda tafl›nmas› sorun yaratmamal›d›r. Bunu len ülkede gümüfl ve benzeri ürünlerin domuz derisinden yap›lm›fl hediyelerin genel bir prensip olarak kabul edebilir- üretimi yayg›n bir flekilde gerçeklefltiri- de seçilmemesi gerekmektedir. Hindis- siniz. Önemli misafirler için hediye seçi- liyorsa, alan kifli için gelen hediyenin tan’da inek derisinden yap›lm›fl hediye- minde daha fazla dikkatli olunmal›d›r. UYGUN OLMAYAN HED‹YE “ Eski müflterilerinize asla hediye göndermeyin. TÜRLER‹ HANG‹LER‹ Bu tür hareketiniz tekrar ifli almak için giriflimde >> ‹fl iliflkilerinde her türlü iç giyim eflyas› uygun bir hedi- ye olarak kabul görmemektedir. Kad›nlar toplum içerisinde bulundu¤unuz ve sizin mutlaka ona ihtiyac›n›z oldu¤u bu tür hediyeleri kabul etmekten hofllanmazlar. Al›c› kifli bu durumda çok rahats›z olabilir. Hem hediye verip hem de anlam›na gelir. ‹llaki bir fley gönderilecekse, iliflkiniz karfl›daki kiflinin utanmas›na neden olabilecek bir hareket- ten uzak durulmas›nda fayda vard›r. bittikten bir y›l sonra bir kart gönderebilirsiniz. >> ‹kinci olarak ifl yerlerinde flaka niteli¤i tafl›yabilecek ” türde hediye al›nmamas›nda fayda vard›r. >> Y›lbafl›nda insanlar g›da ürünleri veya içecek türü he- Bu yüzden kiflinin varsa hobileri, ilgi- Promosyon hediyeleri için ise çok dik- diyeleri almaktan çok hofllanmaktad›rlar. Ancak karfl› taraf›n lendi¤i sporlar, hoflland›¤› müzik gibi katli olunmal›d›r. Bu hediyeler her za- bu tür yiyeceklere karfl› alerjisinin olup olmad›¤›n›n kontrol konular›n da önceden araflt›r›lmas›nda man karfl› taraf için uygun olmayabilir. edilmesi gerekmektedir. fayda vard›r. Promosyon hediyeleri flirket reklam›n› >> Hediye olarak alkollü içki götürülecekse, karfl› taraf›n içkiye karfl› bir tabusu var m› diye dikkatli olunmal›d›r. yapmak için kullan›lmal›d›r. Al›c›n›n ba- >> Kendine özgü ve sanatsal de¤eri olan ve nadir bulu- flar›lar›n› takdir edebilece¤i bir de¤eri HED‹YELERDE H‹YERARfi‹ nabilecek ürünler en iyi seçenekler olarak kabul edilmekte- MUTLAKA D‹KKATE yoktur. Bu hediyeleri uygun olan du- dir. Burada karfl› taraf›n alg›lama de¤erinin çok iyi tespit ALINMALIDIR rumlarda ve uygun kiflilere vermeye ça- edilmesinde fayda vard›r. Hiyerarflinin en tepesindeki kifliye en l›fl›n. fiunu hiçbir zaman unutmay›n kar- >> Kendi memleketinizde bol ve ucuz olan bir hediyeyi de¤erli hediyenin al›nmas› elbette çok fl› taraf› utand›racak davran›fllardan dai- götürmemeye çal›fl›n çünkü daha sonra Türkiye’ye gelecek do¤al bir davran›fl biçimi olacakt›r. ma uzak durun ve karfl› taraf›n “alg›la- olan bir ifladam› al›nan hediyenin çok ucuz oldu¤unu ö¤re- E¤er hediyeyi bir gruba verecekseniz, ma de¤erini” ortaya ç›kar›n. Araflt›rma nebilir ve bu durum kendisinde bir hayal k›r›kl›¤› yaratabilir. herkese ayn› görünüflte ve de¤erde he- yap›n ve genel olmayan özel bir hediye Bu tür hediyelerin Türkiye’ye gelme olas›l›¤› olmayan ofis diye vermemeye özen gösterin. Grup göndermeye çabalay›n. ‹fl stratejinizde çal›flanlar›na verilmesinde fayda vard›r. 57 içerisinde Genel Müdür pozisyonundaki hediye verme konusuna özel bir öncelik >> E¤er gitti¤iniz yere çikolata götürmeyi düflünüyorsan›z, öncelikle karfl› taraf›n alerjik olup olmad›¤›n› veya diyet ya- kifliye en özel hediyenizi ay›r›n ve grup verin. Ayr›ca flunu da hiçbir zaman p›p yapmad›¤›n›n bilinmesinde fayda vard›r. Çikolata konu- içerisinde bu hediyeyi vermek zorunda unutmay›n›z. En üstteki kiflilere verilen sunda karfl› taraf›n “Alg›lama De¤eri”nin ne oldu¤u da kal›rsan›z, utanmas›na veya yüzünün k›- hediyeler kadar s›radan çal›flanlara veri- önemlidir. Bu hediyeden al›c› nas›l bir mesaj alabilir? Aca- moment expo zarmas›na neden olabilecek bir hediye len hediyeler ifllerinizin daha kolay yü- ba son anda al›nan bir kararla m› hediye olarak çikolata olmamas›na özen gösterilmelidir. rütülmesine yard›mc› olacakt›r. düflünüldü? Böylece karfl› taraf için önceden bir hediye pla- n›n›z›n olmad›¤› düflüncesi ortaya ç›kabilir. KARfiI TARAFI UTANDIRACAK PERSONEL‹N‹Z‹ HED‹YE >> Hediyeler çok basit olarak seçilebilir. Kiflinin hobilerini HED‹YELERDEN SAKININ KONUSUNDA E⁄‹T‹N biliyorsan›z ifliniz çok daha da kolaylaflabilir. Karfl› taraf›n Hediyeler ifl iliflkilerinize uygun bir fle- Hediye seçiminde önce kendi kültürü- flarap koleksiyoncusu oldu¤unu biliyorsan›z, de¤iflik bir tir- kilde seçilmelidir. Fiyatlar› ise birkaç nüz, bölgeniz, ülkeniz ve flirketinizi tem- buflon hediye etmeniz takdirle karfl›lanabilir. dolardan birkaç yüz dolara kadar de¤i- sil eden konular› belirleyiniz ve daha flik aral›klarda olabilir. Ayr›ca hediye sonra karfl› kültür analizini yap›n. Uyu- Hediye seçimi konusunda sorumlu olan alan kiflinin hediye ald›¤›nda kendisini flan noktalar› ve farkl›l›klar› tespit edin. personelinizin hediye seçimi ile ilgili rahats›z hissetmemesini sa¤lamak çok E¤er farkl›l›klar çoksa hediye de¤ifli- kültürel bir e¤itimden geçirilmesini önemlidir. Çok pahal› hediyeler yanl›fl minde çok daha dikkatli olunmas› ge- sa¤lay›n›z veya uluslararas› piyasalarda yorumlamalara neden olabilmekte, hat- rekti¤i ortaya ç›kacakt›r. deneyimli bir personelinizi bu ifl için ta rüflvet olarak da alg›lanmaktad›r. Ye- Daha önceden flirketiniz taraf›ndan veri- görevlendiriniz. Bu flekilde flirketinizin mek, içki ve hediye sepetleri tüm y›l bo- len hediyelerle ilgili detayl› bir liste hediye verme konusundaki görüflleri ve yunca gönderilebilecek hediyeler ara- oluflturun. Burada al›c›lar›n isimleri ve politikas› ortaya ç›karabilirsiniz. fiirketi- s›nda yer almaktad›r. hediyelerin cinsini belirten bilgi bulun- nizde bu konuda ne tür yanl›fllar yap›l- Her durum için tasarlanm›fl esnek türde sun. Bu flekilde ayn› kiflilere ayn› tür he- maktad›r ve hediye vermekten azami ne hediyeler seçilmesinde fayda vard›r. Ya- diyelerin gönderilmesi önlenebilir. Ge- ölçüde fayda sa¤lanabilir gibi konular› n›n›zda fazladan hediye bulundurman›z çen sene Mr Scott’a ne hediye alm›flt›k ölçme imkan› yakalayabilirsiniz. hiç beklenmedik anda karfl›laflaca¤›n›z gibi sorular›n düflünülmesi ve yanl›fll›k- E¤er gidilen ülke ile ilgili hediye verme zor durumlar› çok ucuz maliyetlerle at- lar›n yap›lmas› önlenecektir. gelenekleri hakk›nda bilgi sahibi de¤il- latman›z› sa¤layabilir. fiirketinizin ismi- Teflekkür notu haz›rlarken de çok fayda- seniz, meslektafllar›n›zdan tavsiye alabi- nin ifllendi¤i çok fl›k bir kurdele ile am- l› bir bilgi birikimi olacakt›r. Ayr›ca ilifl- lirsiniz. Ülkedeki Büyükelçili¤imizden balajlanm›fl bir hediye de çok fazla ilgi kilerinizi de¤erlendirmek için de harika veya orada yaflayan tan›d›k bir iflada- çekecektir. bir yoldur. m›ndan da yard›m isteyebilirsiniz. ARAfiTIRMA

ALMANYA

>> ‹lk siz hediye al›ncaya kadar hediye ver- memeye özen gösteriniz. Hediye verme Alman ifl kültürünün bir parças› de¤ildir. Hediye sa- dece gerekti¤i zaman verilmeli ve yanl›fl yo- rumlamalara neden olmamal›d›r. >> ‹yi ve kaliteli ürünler takdir görmesine ra¤men, götürece¤iniz hediyeler çok fazla pa- hal› olmamal›d›r. >> Uygun hediyeler içerisinde kalem seti, he- sap makinesi veya ithal içkiler bulunabilir. >> Bir Alman evine davet ald›ysan›z, ambalaj- lanmam›fl bir buket çiçek götürebilirsiniz. >> Hediye olarak kabul edilebilecek en önemli giyim eflyas› eflarp olabilir.

58

ABD moment expo >> Hediyeler birçok durumda verilmektedir. Kontrat imzalama, kiflisel kariyer ile ilgili dö- nüm noktalar›nda, baflar›l› bir projenin sonlan- d›r›lmas› aflamas›nda. >> Bir evi ziyaret ederken her zaman hediye götürülmesi gerekmemektedir. Ancak götürü- lürse memnuniyetle karfl›lanacakt›r. >> Çiçek veya flarap daima hofl karfl›lanan hediye türleridir. >> En iyi hediye verme zaman› eve ilk var›fl›- n›z veya evden ayr›l›fl zaman›d›r. >> Kiflisel hediyeler içerisinde say›lan parfüm ve mücevher pek uygun hediye türleri de¤ildir. >> Size bir hediye verildi¤i zaman hemen ce- vap vermeniz beklenmemektedir. Uygun bir zaman› bekleyebilirsiniz. FRANSA

>> Fransa’da ifl dünyas›nda hiyerarflinin bü- yük etkisi vard›r. Bu yüzden mümkünse en üstteki kifli ile görüflmek konusunda çaba sarf edilmelidir. >> Hediye verirken el yaz›s› notunuzu da he- diye içine koyunuz. >> ‹lk toplant›larda hediye beklenmemekte- dir. Bu konuda ne çok bonkör ne de alçak gö- nüllü olunmal›d›r. >> Farkl› bir hediye al›c› için kompliman ola- rak kabul edilmektedir. >> Bir eve davet ald›¤›n›zda çiçek (k›rm›z› gül veya kas›mpat› d›fl›nda) kaliteli çikolata veya alkollü içecek götürülebilir. >> Ertesi gün ev sahibine çiçek veya bir meyve sepeti ile birlikte hediye notu gönder- meniz takdirle karfl›lanacakt›r.

59

‹NG‹LTERE moment expo >> Bir hediye vermektense ifl orta¤›n›z› güzel bir yeme¤e davet etmek veya bir gösteriye bi- let almak daha uygun bir hediye olarak kabul görmektedir. >> Çiçek, (beyaz leylak d›fl›nda) kaliteli alkol- lü içecek veya çikolata götürebilirsiniz. Çiçek götürecekseniz, çiçekçi ile konuflup en uygun çiçeklerin hangisi oldu¤unu ö¤renebilirsiniz. >> Bir ‹ngiliz evine davet ald›ysan›z, daha sonra bir teflekkür notu göndermeniz gerek- mektedir. ‹RAN

>> Hediye verme ifl protokolünün ötesinde sosyal bir olay olarak kabul edilmektedir. >> Hediye verirken çok pahal› ve savurgan hediyeler seçilmemesinde fayda vard›r. >> Güzellik malzemeleri, ülkenizle ilgili yiye- cek, kalem, sanat çal›flmalar› ve dekoratif ürünler iyi seçenekler olabilir. >> E¤er bir ‹ran evini ziyaret ediyorsan›z, el- lerinizin bofl olmas› hofl karfl›lanmamaktad›r. Giderken çiçek, pasta, tatl› veya çikolata gibi hediyeler götürülebilir. >> Alkol içeren maddeler ile içinde domuz etinin türevleri olan maddelerin götürülmeme- si gerekmektedir.

60

‹TALYA moment expo >> Stil ve zevk ‹talyanlar›n en fazla önem ver- dikleri konular›n bafl›nda gelmektedir. Bu yüz- den hediyelerinizin çok zevkli seçilmesi tavsiye edilmektedir. >> Hediyeler üst düzeydeki kiflilere verilir. >> Hediyeler ufak, afl›r› pahal› olmayan ancak kaliteyi yans›tmal›d›r. >> E¤er flarap hediye ediyorsan›z, en kaliteli üzümden imal edildi¤inden emin olunuz. >> Markal› saat, kalem, gümüfl anahtarl›k ve- ya yönetici günlü¤ü gibi hediyeler size yard›mc› olan personel için uygun hediyeler olarak kabul edilebilir. >> Çift say›da çiçek götürmeyiniz. >> fiirket logosu olan hediyeleri götürmeyiniz. >> Mor ambalaj ka¤›d›na sar›lm›fl hediye gö- türmeyiniz. >> Kas›mpat›, brofl, mendil veya b›çak götü- rülmemelidir. RUSYA

>> Rusya’da Bat›ya has olan ürünler takdir görmektedir. >> Hediyelerin çok iyi ambalajlanmas› gerek- memektedir. >> Hediyeler özel olarak aç›lmaktad›r. Her ne kadar pratik olan ürünler iyi karfl›lansa da ba- zen bu hediyeler kalem veya dolmakalem gibi flirket taraf›ndan herkese da¤›t›lan ba¤›fl ve promosyon niteli¤indeki hediyeler olarak da al- g›lanabilmektedir. >> Bir eve davet al›rsan›z çikolata, tatl›, iyi bir flarap ve votka d›fl›ndaki alkollü bir içecek gö- türebilirsiniz. >> Gitti¤iniz evde hamile birisi varsa bebek do¤du¤u zaman kullan›lmak üzere bir bebek hediyesi de götürebilirsiniz.

61

MISIR moment expo >> ‹yi bir ev sahibi olmak M›s›r’da çok önem- lidir. Bu ülkede ifl yaparken M›s›r evlerine da- vet edilmeyi bekleyiniz. >> Bir eve davet ald›ysan›z, piflmifl g›da ürün- leri veya çikolata götürebilirsiniz. >> Hediye alma ve verme ifllemini sa¤ elle yapt›¤›n›zdan emin olunuz. >> Çiçek genellikle cenaze törenleri ile iliflki- lendirilmektedir. Bu yüzden sadece Bat› tarz› olan M›s›rl›lara çiçek götürülebilir. >> Küçük elektronik aletler popüler hediyeler- dir. >> Pratik hediye olarak Müslümanlar›n namaz k›larken Mekke’yi bulmalar›n› sa¤lamaya yara- yacak kaliteli bir pusulay› düflünebilirsiniz. >> E¤er ev sahibiniz Müslümanl›¤› takip eden bir M›s›rl›ysa alkollü içecek götürülmemelidir.

KAYNAK: ‹GEME -FARKLI KÜLTÜRLERDE HED‹YE VERME, Haz›rlayan: Vural ÇEK‹NMEZ ARAfiTIRMA

62 moment expo

Çin’in sonu ne olacak? in ve Hindistan gibi Asya ül- lam›nda farkl› avantajlar› var. Bu durum ÜRET‹LEN ÜRÜNLERDEK‹ kelerindeki üretim art›fllar› ayn› flekilde di¤er aday Balkan ülkeleri B‹L‹MSEL MÜHEND‹SL‹K Avrupa ülkelerini kendileri ve Türkiye için de geçerli. Geniflleme için yeni ç›k›fl yollar› arama- daha büyük bir lokal AB pazar›n›n yan› B‹LG‹ ‹ÇER‹⁄‹ 1945 ya yöneltiyor. Özellikle ucuz s›ra ayr›ca kapsam› ve derecesi aç›s›n- iflÇ gücü nedeniyle üretim noktalar›n› As- dan ekonomilerin özelleflmesi anlam›na YILINDA YÜZDE 5 ya’ya kapt›ran Avrupa Birli¤i ülkeleri geliyor. ‹kinci olarak ise derecesi ve h›z› OLARAK TAHM‹N gelifltirdikleri yeni teknolojilerle bu de- kestirilemeyen yeni bir küreselleflme zavantajlar› ekarte etmeye çal›fl›yor. Av- dalgas› da AB için olumsuz sonuçlar ED‹L‹YORDU. fi‹MD‹ ‹SE rupa Birli¤i ülkelerinin oluflturdu¤u do¤urabilir. Bu nedenle AB ülkeleri sa- Manufuture Platformu bu amaçla çal›fl›- nayii inovatif fikirlerle dünyada daha BU RAKAM YAKLAfiIK yor ve araflt›rmalar yap›yor. Bugün tüm fazla söz sahibi olmak istiyor. YÜZDE 16’YA dünyada üretilen telefonlar›n yüzde 50’sini Çin üretiyor. Yine tüm dünyada- ASYA ÖZELL‹KLE DE ÇIKTI. ki klima ve TV’lerin de yüzde 30’u Çin Ç‹N HIZLA ‹LERL‹YOR teknolojisi ile üretiliyor. Ancak bütün Asya özellikle de Çin, dünya piyasala- bunlara ra¤men yak›n gelecekte Çin’in r›nda etkili bir güç olma yolunda h›zla “ Üretim maliyetlerine ba¤l› rekabetçilikten kaç›nmak için Avrupa endüstrisi yüksek katma de¤erli ürünlerin kapasitesini artt›rmaya ve dünya çap›ndaki müflterilerinin isteklerini karfl›layabilecek servis a¤lar›

teknolojilerine yo¤unlaflmal›d›r. Bunu yaparken de 63 sadece üretim memnuniyeti de¤il ayn› zamanda 2020 ‹Ç‹N ‹SE EN çevresel ve sosyal beklentilerle buluflmak önemlidir. ” moment expo AZINDAN YÜZDE 20 OLACA⁄I dünya üretimini kontrol edece¤i konu- ilerliyor. Ancak yine de daha az nitelikli sunda tart›flanlar belki de çok önemli üretim mesleklerinin ucuz ifl gücünün HESAPLANIYOR. bir noktay› kaç›r›yorlar. Burada en oldu¤u ülkelere kaymas› kaç›n›lmaz. önemli noktay› asl›nda bir flekilde ihmal Birçok uzman bu durumun bütün dün- BU RAKAMLARDA edilen Çin’in ithalat rakamlar› oluflturu- ya ekonomisi için pozitif yönlerini görü- GÖSTER‹YOR K‹ yor. Ki bu rakam neredeyse Çin’in ihra- yor. cat› kadar büyük ve 2000 y›l›nda 180 Amerika’daki Hoover Enstitüsü’nden GÜNÜMÜZDE Ç‹N’‹ milyar dolara ulaflm›flt›. ‹hraç edilecek k›demli akademi üyesi Henry S. Ro- ürünleri üretebilmek için makine ithalat› wen’a göre International Economy Der- ÜRET‹M DEV‹ YAPAN AZ da çok önemli. 2000 y›l›nda Çin, yakla- gisi 2003 k›fl say›s›nda yazd›¤› “Çin dün- N‹TEL‹KL‹ ÜRET‹M HIZLA fl›k 40 milyar dolar olan makine ticaret ya üretimini ele mi geçirecek?? bafll›kl› hacmiyle olumlu bir dönemdeydi. yaz›s›nda belirtti¤i gibi Çin’in ihracat› AZALIYOR. BU DA 1990’larda yüzde 15’lik bir orandan TEKNOLOJ‹ ÜRETEB‹LEN ‹fi GÜCÜNDE TÜRK‹YE AB’YE 2000’li y›llara gelindi¤inde y›ll›k 220 mil- GÖRE AVANTAJLI yar dolara yükseldi. ÜLKELER‹N HER ZAMAN De¤iflen dünya flartlar› Avrupa’daki Bir görüfle göre ise Çin flu anda dünya- üretim flekillerini de de¤ifltirdi. ‹lk ola- daki telefonlar›n yüzde 50’sini, buzdo- KARLI ÇIKACA⁄INI Ç‹N rak 2004 y›l›nda 10 ülkenin Avrupa Bir- laplar›n›n yüzde 17’sini, video ekranlar›- li¤i’ne kat›lmas›, ard›ndan da bunu 2007 n›n yüzde 41’ini, çamafl›r makinelerinin G‹B‹ ÜLKELER‹NSE GER‹ y›l›nda Bulgaristan ve Romanya’n›n iz- yüzde 23’ünü, klimalar›n yüzde 30’unu DE KALACA⁄INI ORTAYA lemesi farkl› sonuçlar do¤urdu. Birli¤e ve televizyonlar›n yine yüzde 30’unu yeni kat›lan üyelerin pek ço¤u farkl› üretiyor. ABD, Japonya, Tayvan ve pek KOYUYOR. ekonomik yap›lara ve di¤er eski üyeler çok di¤er ülkeden firmalar operasyonla- olan 15 ülkeye göre özellikle ifl gücü an- r›n› Çin’e kayd›r›yor. ‹fllerin Çin’e kay- ARAfiTIRMA

r›l›yor. Belki de en önemli dikkatsizlik- leri ihmal edilmifl ithalatlar›. Ki bu ra- kam neredeyse Çin’in ihracat› kadar büyük ve 2000 y›l›nda 180 milyar dola- ra ulaflm›flt›. ‹hraç edilecek ürünleri üretebilmek için makine ithalat› da çok önemli. 2000 y›l›ndaki sonuçlara göre Çin’in yaklafl›k 40 milyar dolarl›k makine ihracat› bulunuyor. Bu faktörler, geliflen yerel pazar›yla birlik- te Çin’in büyük bir 64 üretim fazlas› ver- mekten koruyacak. Bu da d›fl al›mlar için olan arz› kontrol alt›nda moment expo tutacak ve teknik yeterlilik gecikmesinin çözümü için ge- reken zaman› verecekti. Ayr›ca Hindistan, küresel ortakl› üre- tim paylar›n›n kavranma olas›l›¤›n› göze al›yor. Bunun da flu anda 149 milyar dolara yaklaflt›¤› tahmin edili- yor ve 10 y›l›n sonuna do¤ru 500 mil- yar dolara ç›kmas› bekleniyor. AVRUPA TEKNOLOJ‹DE GER‹ KALMAMALI Hem kapsam hem de ölçek olarak üretimde beklenen dramatik de¤iflim- lerin bir karfl›l›¤› olarak Manufutre bir dizi araflt›rma stratejisini destekliyor. Katma de¤eri yüksek istihdam, sürdü- rülebilir kalk›nma ve küresel rekabet- çili¤in geliflimi için Avrupa üretim en- düstrisini desteklemek için bilim ve mas› ise Meksika fabrikalar›ndaki üreti- Ç‹N DÜNYA ÜRET‹M‹N‹ teknoloji merkezli bir büyüme gereki- mi daralt›yor. KONTROL MÜ EDECEK? yor. Bilim ve teknoloji anlam›nda geri- Yabanc› ortakl› üreticilerin bina alanlar› Bununla birlikte Rowen’›n da gözlemle- de kalmak Avrupa’n›n zarar görme- 1999 Haziran’›nda 1,6 milyon kare fe- di¤i gibi, “Yak›n gelecekte Çin’in dünya den karfl›layabilece¤i bir fley de¤il. et’ken bundan iki y›l sonra bu rakam 5 üretimini kontrol edece¤i konusunda Yat›r›mc›lar›n kontrol etti¤i boyutlar milyon kare feet’e yükseldi. tart›flanlar da çok önemli bir nokta kaç›- da ayr›ca önemli de¤iflikliklerin ana luflmak önemlidir. Üretimdeki bilgi içe- ri¤inin artmas› materyallerin ve enerji- nin daha ekonomik kullan›lmas›na da li- derlik edecek. Bu durum ayr›ca kullan›c›lar›n gerçek ihtiyaçlar›na uygun “ak›ll›” ürünler üre- tilmesine neden olacakt›r. Gelece¤in müflterileri bir araba sat›n almaktan zi- yade hareketlili¤i; su ›s›t›c›s›ndan ziyade ise yuva rahatl›¤›n› sat›n alacaklar. 65 Üretilen ürünlerdeki bilimsel mühendis- lik bilgi içeri¤i 1945 y›l›nda yüzde 5 ola- rak tahmin ediliyordu. fiimdi ise bu ra- nedenleri aras›nda. Küresel arzdaki de- lecek adaylara kayd›r›lmal›. E¤er Avru- kam yaklafl›k yüzde 16’ya ç›kt›. 2020 için moment expo ¤iflkenli¤in nedeni olarak üretim ayn› pa Birli¤i imalat sektörü önümüzdeki 20 hedefin ise en az›ndan yüzde 20 olmas› zamanda yerel ihtiyaçlar› yine yerel üre- y›l içinde Çin ve Hindistan gibi ülkele- hesaplan›yor. timle karfl›layabilmeli. Bu trende paralel rin üretimine bir alternatif gelifltirebilir Tek bafl›na olan ve izole olarak çal›flan olarak, ürünlerin üretim geliflimi ve ve baflar›l› olabilirse, organizasyonlar firmalar, bafl gösteren temel de¤iflimle- konseptinin zaman› uzun dönemden k›- yeni senaryolara adapte olmak zorunda rin büyüklüklerinin zorluklar›yla bafl sa döneme do¤ru kay›yor. kal›r. Bu süreç ise kurulan uygulamalar edemeyecekler. Ayr›ca neredeyse bü- Bütün bunlara ek olarak, üreticilik h›zla için y›k›c› ve dramatik de¤ifliklikler tün ülkeler gerekli olan insan gücünü servis yo¤un bir hal al›yor. Bu servis içerir. ve finansal kayna¤› bulmada problem- yönelimi ve müflteri beklentilerindeki ‹malat sektörünün geleneksel yap›s›, ler yaflayacaklar. art›fllar, servisin kendi elementleri ka- anapara, ifl gücü ve toprak gibi 3 önemli Bu nedenle de ortaklafla çal›flma çok dar, müflteri iliflkileri, de¤er zinciri yö- destekten oluflur. ‘Üretim yenili¤i’ ola- önemli: Uzun dönemli araflt›rmalar›n netimi ve üretim organizasyonlar›ndaki rak da adland›r›labilecek yeni bir yap›ya meyvelerini almak için tek bafl›na çal›- rekabetçilikte bir ortak payda sa¤laya- do¤ru gitmenin zorlu¤u, bilgi ve anapa- flan elemanlar›n birbirleriyle rekabet et- cakt›r. rada kuruludur. meleri uygun de¤ildir. Bilgi paylafl›m› ve bütün üretim sisteminin birbirine ‹NOVASYONA ODAKLANILMALI KATMA DE⁄ERL‹ ÜRÜNLERE ba¤l› olmas› rekabetçi bir dönemde tüm 25 üyeli Avrupa Birli¤i gibi da¤›n›k bir YO⁄UNLAfiILMALI Avrupa için çok önemlidir. bölgede, tek bafl›na olan ülkeler kaç›n›l- Üretim maliyetlerine ba¤l› rekabetçilik- Gelece¤in baflar›l› firmalar› flunlara ihti- maz olarak farkl› bafllang›ç noktalar›n- ten kaç›nmak için Avrupa endüstrisi yaç duyacak: Çok ölçekli networklerin- dan yola koyulacaklar. Orta vadede on- yüksek katma de¤erli ürünlerin kapasi- de kendi Ar-Ge çal›flmalar›na odaklan- lar›n farkl› isteklerine al›flabilmek için tesini artt›rmaya ve dünya çap›ndaki mal›d›rlar. Küresel teknoloji, kalite ve inovasyonda 盤›r açan bulufllara odak- müflterilerinin isteklerini karfl›layabile- sürdürülebilirlik standartlar›n› ayn› hi- lanmak ve araflt›rma aktivitelerini he- cek servis a¤lar› teknolojilerine yo¤un- zaya getirmelidirler. deflemek çok önemli. Bununla beraber laflmal›d›r. Bunu yaparken de sadece Standart ICT arabirimlerini adapte et- uzun dönemde, birlikte çal›fl›lan araflt›r- üretim memnuniyeti de¤il ayn› zaman- meliler. Aç›k fiili mühendislik network- malar›n a¤›rl›¤› büyük bulufllar yapabi- da çevresel ve sosyal beklentilerle bu- lerinin parças› olmal›d›r. ÜN‹VERS‹TELERDEN

66 moment expo “Katma de¤er art›fl› için Ar-Ge yat›r›m› flart” ODTÜ MAK‹NE MÜHEND‹SL‹⁄‹ BÖLÜMÜ BAfiKANI PROF. DR. SÜHA ORAL, MAK‹NE SEKTÖRÜNDEK‹ F‹RMALARIN REKABET ÖNCES‹ TEKNOLOJ‹ GEL‹fiT‹RMEK ‹Ç‹N ARALARINA TEKNOLOJ‹ F‹RMALARINI, ARAfiTIRMA MERKEZLER‹N‹ VE ÜN‹VERS‹TELER‹ ALARAK AR-GE PROJELER‹ OLUfiTURMA VE YÜRÜTME E⁄‹L‹MLER‹N‹N HALEN OLUfiMADI⁄INI SÖYLÜYOR VE EKL‹YOR: “BU YAPILMADIKÇA MAK‹NE SEKTÖRÜNDE KATMA DE⁄ER ARTIfiI BEKLENEMEZ.”

¤rencileri daha mezun olma- seviyelere ç›kamad›¤› görülmektedir. dan ifl dünyas›na ad›m atan Makine sektöründeki firmalar›n rekabet bu nedenle de firmalar tara- öncesi teknoloji gelifltirme için aralar›na f›ndan her zaman aran›lan teknoloji firmalar›n›, araflt›rma merkez- 67 mühendisler aras›nda yer lerini ve üniversiteleri alarak Ar-Ge pro- alanÖ ODTÜ Makine Mühendisli¤i Bölü- jeleri oluflturma ve yürütme e¤ilimleri mü Baflkan› Prof. Dr. Süha Oral, Mo- halen oluflmam›flt›r. Bu yap›lmad›kça ment Expo’nun sorular›n› yan›tlad›. makine sektöründe katma de¤er art›fl› moment expo Prof. Dr. Süha Oral, Türkiye makine beklenemez.” sektörünün özellikle TUBITAK, TIDEB (Teknoloji ‹zleme ve De¤erlendirme “YEN‹ TEKNOLOJ‹LER Baflkanl›¤›), yeni ad›yla TEYDEB’in ÜN‹VERS‹TELERLE (Teknoloji ve Yenilik De¤erlendirme GEL‹fiT‹R‹LEB‹L‹R” Baflkanl›¤›) 1997 y›l›nda oluflturulmas› ABD, AB ve di¤er geliflmifl ülkelerde ve endüstriyel Ar-Ge projelerinin des- makine sektörünün yeni teknolojilerin teklenmeye bafllanmas›ndan sonra bü- oluflturulmas› için motor görevini üst- yük aflama kaydetti¤inin bir gerçek ol- lendi¤ini aktaran Prof. Dr. Oral, “Daha du¤unu söylüyor. 21. yüzy›la girildi¤in- yüksek performansl› ve pazarda rakipsiz de Türk makine sektörünün, geliflmifl yeni makineler üretebilmek, günümüz- ülke makinelerinden esinlenmifl de olsa, de mevcut teknolojilerin benzer ürün- tersine mühendislik yöntemleriyle kop- lerdekilere göre de¤iflik flekilde enteg- yac›l›¤›n ötesinde kendi makinelerini ta- Prof. Dr. Süha Oral rasyonuyla de¤il, hiçbirinde olmayan ODTÜ Makine Mühendisli¤i Bölümü Baflkan› sarlay›p üretebilir olma yetene¤ini gide- yeni teknolojilerin kullan›m›yla müm- rek kazanmaya bafllad›¤›na de¤inen Bölümümüz ülkemizin en nitelikli kün olabilmektedir” diyor. Yeni teknolo- Prof. Dr. Oral, flöyle devam ediyor: “Ha- makine mühendislerini yetifltirmektedir. jilerin, ancak üniversite ve araflt›rma ku- reket sa¤lay›c› ve denetleyici teknoloji- rulufllar›nda gelifltirilece¤ini de ifade leri d›fl ülkelerden sat›n alarak, baz› ge- p›larak istenen özgün ve güvenli maki- eden Prof. Dr. Oral, “Sonras›nda da tek- rekli yaz›l›mlar› da yurt içi ve/veya yurt nelerin gelifltirilmesi günümüzde müm- noloji firmalar›nda makine sektöründeki d›fl›ndan hizmet al›m› fleklinde temin kün hale gelmifltir. Bu makinelerin ma- firma isteklerine göre flekillendirilebilir” ederek, çeflitli otomasyon seviyelerinde liyetlerinde önemli yer tutan teknolojik diye konufluyor. Yeni teknolojilerin ge- neredeyse her türlü makinenin gövdesi- komponentlerin ve yaz›l›mlar›n ülke- lifltirilebilmesinin ise; temel bilimlerdeki nin ve çeflitli yap›sal elemanlar›n›n ta- mizde gelifltirilmesi yerine haz›r halde birikimler ve araflt›rmalarla mümkün sarlanarak imal edilmesi, sat›n al›narak yurt d›fl›ndan temini nedeniyle bu sek- olabilece¤ini sözlerine ekleyen Prof. Dr. edinilen teknolojilerle entegrasyonu ya- törde edinilen katma de¤erin istenilen Oral flöyle devam ediyor: “Teknoloji ko- ÜN‹VERS‹TELERDEN

Ar-Ge projeleri yürütecek bilimsel çal›fl- “ Firmalar eskiye oranla ürüne yönelik araflt›rma ma gruplar› oluflturulmal›d›r.” “ARAfiTIRMA LABORATUARLARI projelerinde daha fazla akademisyen dan›flman B‹RB‹RLER‹NDEN HABERDAR çal›flt›rmaktad›rlar. Akademisyenler, TEYDEB projeleri OLMALI” Prof. Dr. Oral, makine sektörü için tek- sayesinde sanayi kurulufllar›ndaki durumdan daha noloji gelifltirme konusunda üniversite- lere ve sektöre düflenleri ise flöyle aç›kl›- fazla haberdar olmufllar, buralarda yap›lan çal›flmalara yor: “Öncelikle üniversitelerdeki temel araflt›rma laboratuarlar›n›n ve birimleri- nas›l katk› sa¤layabilecekleri konusunda daha do¤ru nin tan›ml›, birbirlerinden haberdar ve ve birinci elden fikir sahibi olmufllard›r. Bu iflbirli¤i içinde, altyap› ve insan kayna¤› aç›s›ndan sürdürülebilir ve birbirini ta- iflbirliklerinin dan›flmanl›k düzeyinden teknoloji mamlar bir yap›da olmas› gerekir. Bu sayede araflt›rma laboratuarlar›nda ve gelifltirmeye yönelik daha derin araflt›rma projelerinde birimlerinde de¤iflik bilimsel konularda uzmanl›klar ve yetenekler oluflturulabi- iflbirli¤ine dönüfltürülmesi gerekir. lecek, ulusal ve uluslararas› kurumlar ” aras›nda e¤itim ve araflt›rma amaçl› nusundaki gereksinimler bu nedenle oluflturmak ve ça¤r›ya ç›kmak üzere, araflt›rmac› de¤iflimleri yap›labilecektir. üniversite ve temel bilimler alan›ndaki içinde üniversite, Ar-Ge merkezleri ve Bu laboratuarlardaki ve araflt›rma bi- araflt›rma faaliyetlerini tetikler. Türkiye teknoloji firmalar›n›n da yer alaca¤› a¤ rimlerinde sürdürülen araflt›rmalar›n makine sektörünün izlemesi gereken yap› ve teknoloji platformlar› oluflturul- önemli bir k›sm› istenilen teknolojileri yol haritas›n›n oluflturulmas›nda temel mal›d›r. gelifltirmek için gerekli bilgi üretmeye bilimlerdeki araflt›rmalardan teknoloji Üniversitelerde da¤›n›k olarak mevcut yönelik olarak planlanmal›d›r.” Üniver- 68 gelifltirmeye, teknoloji uygulamalar›n- birikimlerin bir araya getirilerek sinerji sitedeki temel araflt›rma birimlerinde dan ürüne yönelik araflt›rmalara giden yarat›labilmesi için mükemmeliyet mer- oluflturulan bilginin yeni ürünlerin ge- Ar-Ge yap›s›n›n pürüzsüz, kopuksuz, kezleri ve teknokentler etraf›nda Ar-Ge reksinim duyaca¤› teknolojileri gelifltir- tüm ö¤eleri ve aktörleriyle birlikte güçlü alt yap›lar› oluflturularak ça¤r›ya ç›k›lan mede kullan›labilmesi için de üniversi- moment expo bir flekilde oluflturulmas› hedef al›nma- konularda projeler yürütülmelidir. Tek- telerde, mükemmeliyet merkezlerinde, l›d›r. Makine sektörünün ortak teknoloji nolojilerin alt yap›s›n› ve bilimsel teme- teknoparklarda teknoloji gelifltirmeye ve gereksinimlerini belirlemek ve çok or- lini oluflturmak üzere temel bilimlerdeki uyarlamaya yönelik Ar-Ge yap›lanmas›- takl› rekabet öncesi Ar-Ge projeleri araflt›rma konular› da belirlenerek ortak na gereksinim oldu¤unu aktaran Prof. Dr. Oral, “Bu yap›lanma içinde sanayici- sanayici-üniversite-üniversite araflt›r- mac›lar› birbirlerinin fikri mülkiyet hak- lar›n› koruyarak birlikte çal›flmal›d›r” di- yor. Yine bu yap›da yürütülecek projele- rin finansman› ve risk paylafl›m›n›n tek- nolojiyi kullanacak firma ve kurulufllar- ca sa¤lanmas› gerekti¤inin alt›n› çizen Prof. Dr. Oral, “Devlet de projelerin büt- çesine eflde¤er katk› sa¤lamal›d›r. Tek- noloji ve temel araflt›rma çal›flmalar› ve e¤itim faaliyetleri gerekti¤inde ayn› alt- yap›lar ve kaynaklar kullan›larak yürü- tülebilir” diye konufluyor. Prof. Dr. Oral, ulusal proje olarak nitelenebilecek ve Türkiye için önemli olan teknoloji gelifl- tirme ve temel araflt›rma faaliyetleri ile insan kayna¤› yetifltirmeye yönelik faali- yetlerin ise; bu yap› içinde oluflturula- cak projeler kapsam›nda tamamen dev- letçe desteklenmesi gerekti¤ini aktar›- yor. Prof. Dr. Oral flöyle devam ediyor: hendisli¤i Bölümünde 1983 y›l›nda Ma- kine sektör firmalar›yla üniversiteleri bir araya getirmeyi amaçlayan MAT‹M (Makina Tasar›m ve ‹malat) Derne¤i’nin kuruldu¤unu aktaran Prof. Dr. Oral, “MAT‹M düzenli olarak y›lda iki say› olarak Türkçe bilimsel ve teknolojik ma- kalelerin yay›mland›¤› MATIM dergisini ç›karmaktad›r. Üniversite- sanayi iflbirli- ¤ini oluflturmak üzere Makina Mühen- disli¤i, Endüstri Mühendisli¤i ve En- düstriyel Tasar›m Bölümlerinin katk›la- r›yla, ODTÜ-OST‹M ortakl›¤›nda TÜB‹- TAK Üniversite-Sanayi Ortak Araflt›rma Merkezleri Program› (ÜSAMP) çerçeve- sinde 2004 y›l›nda OSTIM’de ODAGEM (OST‹M Ortak Araflt›rma Merkezi) bir OSTIM ODTÜ Teknopark kuruluflu ola- rak kuruldu” diyor. Tüzel kiflilik sorunla- r› nedeniyle ODAGEM’in, 2007 y›l›ndan itibaren 25 ortakl› bir Anonim fiirket olarak yeniden yap›land›¤›n› aktaran Prof. Dr. Oral flöyle devam ediyor: “fiir- ket ortaklar› aras›nda OST‹M Organize Sanayi Bölge Müdürlü¤ü ve TOBB Eko- nomi ve Ticaret Üniversitesinin yan› s›- ra flirketler ve flah›slar yer almaktad›r. 69 ODTÜ ise; flirketin do¤al orta¤›d›r. ODAGEM 2007 y›l›ndan itibaren “‹leri ‹malat Sistemleri ve Teknolojileri Ar-Ge moment expo ‹flbirli¤i A¤› ve Platformu” projesinin de yürütücülü¤ünü yapmaktad›r. Bu proje çerçevesinde ülke çap›nda bir platfor- mun oluflturulmas›, bu platform faali- “Makine sektörüne ve üniversiteye dü- lufllar› için de çok say›da baflar›l› proje- yetleri olarak da, imalat konusunda ül- flen görevler, temel araflt›rmadan ürüne ler yapt›klar›n› aktar›yor. Prof. Dr. Oral kemiz aç›s›ndan önceliklerin belirlen- kadar tüm araflt›rma faaliyetlerini kap- flöyle devam ediyor: “YÖK sonras› uy- mesi, faaliyetlerin planlanmas›, tematik sayan kesintisiz yap›n›n oluflturulabil- gulamal› araflt›rmalar için döner serma- proje önerilerinin oluflturularak plat- mesi için vakit geçirmeden teknoloji a¤ ye mevzuat›nda yaflanan zorluklar nede- form ad›na ça¤r›ya ç›k›lmas›, uluslara- yap› ve platformlar› kurarak yo¤un ça- niyle MAT‹MAREN projeleri giderek ras› iflbirliklerinin oluflturulmas›, v.b. l›flmalara bafllamas›, yol haritalar›n› ve dan›flmanl›k projeleri haline gelmifltir. hedeflenmektedir. Sektörün bu platfor- somut proje ça¤r›lar›n› oluflturma flek- ODTÜ Teknokentin kurulmas›ndan son- ma gösterece¤i ilgi, platformun baflar›- linde özetlenebilir.” ra makine sektörü ad›na yürütülen Ar- s›n› sa¤layacak ve ülkemizde temel Ge projeleri Teknokent firmalar›nda yü- araflt›rmadan ürüne kadar olan Ar-Ge “1979’DA MAT‹MAREN’‹ rütülmeye bafllanm›flt›r. MAT‹MAREN süreçlerindeki zafiyetin giderilmesi aç›- KURDUK” ülkemizde makine sektöründe bilgi pay- s›ndan baflar›l› olma flans›n› art›racakt›r. Türk makine sektörü firmalar›na hizmet lafl›m›n›n sa¤lanmas› amac›yla ilkini ODTÜ B‹LT‹R Araflt›rma Merkezi 1992 vermek üzere 1979 y›l›nda bir grup OD- 1984 y›l›nda ulusal kongre olarak dü- y›l›nda Türkiye’nin ilk CAD-Cam Robot TÜ Makina Mühendisli¤i Bölümü ö¤re- zenledi¤i Makina Tasar›m ve ‹malat Araflt›rma Merkezi olarak Makina Mü- tim üyesi taraf›ndan Makina Tasar›m Kongrelerini (UMTIK) bafllatm›flt›r. Her hendisli¤i Bölümünde Rektörlü¤e ba¤l› ‹malat Araflt›rma Enstitüsü (MAT‹MA- iki y›lda bir ODTÜ Makina Mühendisli- bir Araflt›rma Merkezi olarak kuruldu. REN) kuruldu. Prof. Dr. Oral, 1983 y›l›na ¤i Bölümünde düzenlenen UMTIK 1994 Merkez flimdiki yap›s›yla pek çok disip- kadar özellikle Kamu ‹ktisadi Kuruluflla- y›l›nda uluslararas› kongre niteli¤ini al- linler aras› endüstriyel araflt›rma proje- r› ad›na pek çok uygulamal› araflt›rma m›fl, 2002 y›l›ndan itibaren de iki y›lda sini yürütmektedir. Makine sektörünün projesini baflar›yla tamamlayan MAT‹- bir Türkiye’nin bir baflka kentinde dü- yan› s›ra üniversite içinde de¤iflik ko- MAREN’in daha sonra özel sektör kuru- zenlenmeye bafllam›flt›r.” Makina Mü- numlardaki laboratuarlar›yla otomotiv ÜN‹VERS‹TELERDEN

ne de¤inen Prof. Dr. Oral, “Firmalar es- kiye oranla ürüne yönelik araflt›rma projelerinde daha fazla akademisyen dan›flman çal›flt›rmaktad›rlar. Akade- misyenler, TEYDEB projeleri sayesinde sanayi kurulufllar›ndaki durumdan daha fazla haberdar olmufllar, buralarda ya- p›lan çal›flmalara nas›l katk› sa¤layabile- cekleri konusunda daha do¤ru ve birin- ci elden fikir sahibi olmufllard›r. Bu ifl- birliklerinin dan›flmanl›k düzeyinden teknoloji gelifltirmeye yönelik daha de- rin araflt›rma projelerinde iflbirli¤ine dönüfltürülmesi gerekir. Sanayici maki- na mühendisli¤i e¤itimi konusunda da- ha fazla çal›flarak fikir oluflturmal›d›r” diyor. Prof. Dr. Oral, “ODTÜ Makina Mühen- ve savunma sanayiine de hizmet ver- misyon-vizyon eksiklikleri nedeniyle disli¤i Bölümü olarak günümüz koflulla- mektedir.” çok az›n›n istenen niteliklerde mühen- r›na ve imkânlar›na uygun en iyi maki- dis yetifltirebildi¤ini belirten Prof. Dr. na mühendislerini yetifltirmek için ken- “MEZUNLARIMIZ Oral, “Ayr›ca sanayi ve üniversiteler ta- di e¤itim program›m›z› sürekli olarak L‹DER VASIFLI” raf›ndan staj programlar›na gerekli öne- sorgulamakta ve düzeltmekteyiz” diyor. Prof. Dr. Oral, “Bölümümüz ülkemizin min verilmemesi de, mezuniyet sonra- Prof. Dr. Oral flöyle devam ediyor: en nitelikli makina mühendislerini yetifl- s›nda genç mühendislerin çal›flma or- “Güçlü bir lisans e¤itiminin yan› s›ra, tirmektedir. Mezunlar›m›z daha mezun 70 olmadan firmalar taraf›ndan kap›fl›l- maktad›r. Mezunlar›m›z lider vas›fl›, analitik düflünce yap›s›na, deneysel ça- l›flma yapabilme becerisine ve problem moment expo çözme yetene¤ine sahip olacak flekilde e¤itilmekte, mühendislik yaflamlar›nda her türlü koflula kendilerini uyarlayabil- mektedirler” diyor. Prof. Dr. Oral bölüm olarak sektörden beklentilerini ise flöyle s›ral›yor: “Ar-Ge, lisans ve lisans üstü, doktora e¤itimi konusunda yak›n iflbirli- ¤i oluflturmalar›, bize mezunlar›m›z hak- k›nda ve araflt›rma konular›n›n belirlen- mesinde geri beslemede bulunmalar›- d›r. Altyap›m›z›n sektör ihtiyaçlar›na göre güçlendirilmesi ve yenilefltirilmesi gerekmektedir. Bu konuda sektörün ifl- birli¤ine ve sponsorlu¤una ihtiyaç var- tamlar›na kolayca uyum sa¤layamama- sanayicilerin isteklerini en iyi flekilde d›r. Ayr›ca bölümümüzde kurulu MA- lar›na yol açmaktad›r” diyor. Sektörün karfl›lamay› hedefleyen güçlü bir yüksek T‹M derne¤inin güç kazanmas›, MA- bu nedenle nitelikli mühendis yetifltiri- lisans ve doktora program› yürütmeye T‹M dergisinin güçlenmesi ve UMTIK lebilmesi için üniversitelerle s›k› iflbirli- çal›flmaktay›z. Ö¤retim üyelerimizin ta- kongrelerine daha fazla sanayici kat›l›m› ¤ine girmesi gerekti¤ine vurgu yapan mam›na yak›n› sanayicilerimiz için Ar- için de sektörün deste¤ine gereksinim Prof. Dr. Oral, “Özellikle ö¤renci staj Ge projeleri yürütmekte ve bu projeler- vard›r.” programlar›n›n oluflturulmas›nda yap›c› de mümkün oldu¤unca çok yüksek li- katk›da bulunmal›d›r” diye konufluyor. sans ve doktora ö¤rencisi çal›flt›r›lmas›- “STAJ PROGRAMLARINA na çaba gösterilmektedir. ODAGEM, GEREKL‹ ÖNEM VER‹LM‹YOR” “ÜN‹VERS‹TE SANAY‹ B‹LT‹R ve MAT‹M vas›tas›yla üniversi- Türkiye’de çok fazla makine mühendis- ‹fiB‹RL‹⁄‹NDE GEL‹fiMELER VAR” te-sanayi iflbirlikleri pekifltirilmeye, bu li¤i program› olmas›na karfl›n, bu prog- Üniversite-sanayi iflbirli¤inde eskiye amaçla güçlü Ar-Ge ekiplerinin olufltu- ramlardaki ö¤retim kadrosu, altyap› ve oranla önemli ilerlemeler kaydedildi¤i- rulmas›na çal›fl›lmaktad›r.” göstergeler göstergelergöstergelergöstergeler GÖSTERGELER

Orta Do¤u pazarlar›ndaki hâkimiyetimiz geniflliyor

ÜLKEM‹Z‹N GELENEKSEL MAK‹NE ‹HRACAT PAZARLARINDA YAfiANAN DARALMAYA KARfiI MAK‹NE ÜRET‹C‹LER‹M‹Z YEN‹ ‹HRACAT PAZARLARINA AÇILIYOR. BUNLARIN EN SON ÖRNEKLER‹NDEN B‹R‹ OLAN SUUD‹ ARAB‹STAN’A GEÇT‹⁄‹M‹Z YILIN ‹LK 6 AYINA GÖRE 2009’UN AYNI DÖNEM‹NDE MAK‹NE ‹HRACATIMIZ YÜZDE 43 DÜZEY‹NDE YÜKSELD‹.

72 rta Anadolu Makine ve Ak- Motorlar, ‹nflaat ve Madencilik Maki- SUUD‹ ARAB‹STAN PAZARININ samlar› ‹hracatç›lar› Birli¤i neleri, Büro Makineleri olarak s›rala- YÜKSEL‹fi‹ SÜRÜYOR ifltigal alan›na giren n›yor. OA‹B ifltigal alan›na giren Ülkeler itibariyle ihracat kay›t rakamlar› GT‹P’ler kapsam›nda belir- ürünler itibariyle, mal gruplar›n›n incelendi¤inde; 2009 y›l› Ocak-Haziran moment expo lenen Türkiye geneli ihra- sektör ihracat›ndan ald›klar› paylar döneminde en fazla ihracat yap›lan ilk üç catO kay›tlar›na göre; 2008 y›l› Ocak- incelendi¤inde ise; 2009 y›l› Ocak-Ha- ülke Almanya, ABD ve Irak olarak s›rala- Haziran dönemi ihracat kay›t rakam› ziran döneminde; yüzde 12,6 pay ile n›yor. Söz konusu dönemde ilk on ülke 3 milyar 643 milyon dolar iken, bu ra- Endüstriyel Klimalar ve So¤utma Ma- aras›nda en büyük ihracat art›fl›n›n yüzde kam 2009 y›l›n›n efl zaman diliminde kineleri birinci, yüzde 11,3 pay ile ‹n- 80 ile Gürcistan’a yönelik oldu¤u görülü- yüzde 25,9 oran›nda azalarak 2 milyar flaat ve Madencilikte Kullan›lan Maki- yor. An›lan ülkeye makine ihracat›m›z 103 700 milyon dolar olarak gerçekleflti. neler ikinci ve 8,4 pay ile Tak›m Tez- milyon dolar olarak gerçekleflmifl. Makine sektörü toplam›, 84. fasl›n ta- gâhlar› üçüncü s›rada yer al›yor. Makine ihracat›m›z›n yükselifl kaydetti¤i mam› ve 84. fas›l d›fl› Orta Anadolu Makine ve Aksamlar› ‹hracatç›lar› ORTA ANADOLU MAK‹NE VE AKSAMLARI ‹HRACATÇILARI B‹RL‹⁄‹ ‹fiT‹GAL ALANI ‹T‹BAR‹YLE Birli¤i ifltigal alan› itibariyle 2009 y›l›- ‹HRACAT GERÇEKLEfiT‹R‹LEN ‹LK ON ÜLKE (2008-2009 YILLARI OCAK-HAZ‹RAN DÖNEM‹) n›n ilk 6 ay›nda önceki y›l›n ayn› dö- ÜLKE 2008 YILI 2009 YILI (%) DE⁄‹fi‹M nemine k›yasla yüzde 28,7 azalarak 4 Miktar De¤er Miktar De¤er Miktar De¤er milyar 110 milyon dolar olarak kayde- ALMANYA 50,162,248 342,511,873 34,697,644 229,688,565 -31 -33 dildi. ABD 22,413,285 217,121,122 14,736,509 174,092,753 -34 -20 Mal gruplar› baz›nda incelendi¤inde IRAK 17,382,068 85,256,662 27,265,073 130,438,101 57 53 ise; 2008 y›l› Ocak-Haziran dönemin- ‹RAN 21,831,990 123,762,690 20,757,323 130,243,988 -5 5 de, ihracat›nda en yüksek art›fl ger- ‹NG‹LTERE 43,937,210 179,585,346 24,482,814 104,854,387 -44 -42 çekleflen kalemler ise yüzde 31,3 ile GÜRC‹STAN 7,927,077 56,863,325 6,011,756 102,608,070 -24 80 Savunma Sanayi için Silah ve Mü- RUSYA FED. 33,538,059 241,844,538 13,907,203 98,869,824 -59 -59 himmat, yüzde 11,1 ile Hadde ve Dö- ‹TALYA 33,142,779 160,664,322 18,160,416 97,807,874 -45 -39 küm Makineleri, yüzde 10,3 ile Yük FRANSA 23,022,186 147,097,275 15,383,573 87,758,979 -33 -40 Kald›rma, Tafl›ma ve ‹stifleme Maki- SUUDI ARABISTAN 10,642,046 54,944,867 13,451,655 78,736,767 26 43 neleri olmufl. 2009 y›l› Ocak-Haziran D‹⁄ER 316,012,526 2,033,585,520 247,501,851 1,465,619,785 -22 -28 dönemi ihracat›nda en fazla gerileme T O P L A M 580,011,471 3,643,237,539 436,355,818 2,700,719,094 -24.8 -25.9 görülen mal gruplar› ise; , Rulmanlar, Kaynak: Tüm ‹hracatç› Birlikleri Kay›tlar› MAK‹NE VE AKSAMLARI SEKTÖRÜNÜN TAMAMINA ‹L‹fiK‹N ‹HRACAT KAYIT RAKAMLARI

OCAK-HAZ‹RAN 2008 OCAK-HAZ‹RAN 2009 (%) De¤iflim Miktar Kg De¤er ($) Miktar Kg De¤er ($) Miktar kg De¤er ($) REAKTÖRLER VE KAZANLAR 18,856,453 132,894,049 19,406,211 114,909,955 2.9 -13.5 TÜRB‹N-TURBOJET, 4,692,905 110,284,566 6,150,829 109,125,372 31.1 -1.1 TURBOPROPELLERLER.AKS., PARÇ. POMPA VE KOMPRESÖRLER 36,493,322 311,207,525 27,429,077 209,489,944 -24.8 -32.7 MOTORLAR 44,400,454 910,789,118 27,203,566 480,742,410 -38.7 -47.2 VANALAR 19,136,038 164,132,563 14,393,521 116,764,491 -24.8 -28.9 KL‹MALAR, SO⁄UTUCU 204,627,316 1,070,812,019 171,770,433 784,298,926 -16.1 -26.8 VE DONDURUCULAR ISITICILAR VE FIRINLAR 116,260,695 124,896,790 14,126,260 107,399,022 -13.1 -14.0 HADDE VE DÖKÜM MAK., 18,080,999 134,537,324 21,050,817 149,445,618 16.4 11.1 KALIPLAR, AKS. VE PARÇ. GIDA SAN. MAK‹NELER‹, AKS. 28,479,551 182,138,448 26,528,566 173,236,918 -6.9 -4.9 VE PARÇ. TARIM VE ORMANCILIKTA 42,853,707 214,640,679 36,734,737 154,990,891 -14.3 -27.8 KULLANILAN MAK., AKS., PARÇ. YÜK KALDIRMA,TAfiIMA VE 14,443,906 81,692,115 16,103,375 90,085,092 11.5 10.3 ‹ST‹FLEME MAK., AKS., PARÇ. ‹NfiAAT VE MADENC‹L‹K 144,929,949 557,153,230 78,324,016 304,250,952 -46.0 -45.4 MAK. AKS. PARÇ. 73 önemli pazarlardan biri olan Suudi Ara- KA⁄IT ‹MAL‹ VE 2,770,295 30,226,348 2,482,637 21,182,665 -10.4 -29.9 bistan’a yönelik olarak 2008 y›l›n›n MATBAACILIK MAK. Ocak-Haziran aylar› aras›nda 54 milyon D‹⁄ER YIKAMA, KURUTMA 130,175,078 502,967,499 122,956,279 401,916,894 -5.5 -20.1 944 bin dolarl›k ihracat söz konusu iken MAK., AKS. PARÇ. moment expo 2009 y›l›n›n ayn› zaman dilimine gelindi- AMBALAJ MAK‹NELER‹ 1,790,464 38,334,875 1,580,956 31,924,038 -11.7 -16.7 ¤inde bu de¤er yüzde 43 oran›nda yük- TEKST‹L VE KONFEKS‹YON 20,378,508 147,348,045 21,953,023 107,461,558 7.7 -27.1 selifl kaydederek 78 milyon 736 bin do- MAK‹NELER‹ lar olmufl. Irak pazar›nda geçti¤imiz ay- DER‹ ‹fiLEME VE ‹MALAT 643,446 3,475,449 618,056 2,428,660 -3.9 -30.1 larda oldu¤u gibi makine ihracat›m›z MAK‹NELER‹ yükseliflini sürdürmüfltür. Irak’a yönelik KAUÇUK, PLAST‹K, LAST‹K 4,929,038 53,709,126 3,509,017 33,351,478 -28.8 -37.9 makine ihracat›m›z 2008 y›l›n›n Ocak- ‹fiL. VE ‹MAL‹ MAK. Haziran döneminde 85 milyon 256 bin TAKIM TEZGAHLARI 61,925,556 400,153,334 36,509,525 227,502,709 -41.0 -43.1 dolar iken 2009 y›l›n›n ayn› dönemine BÜRO MAK‹NELER‹ 1,609,758 66,972,956 1,564,210 41,473,793 -2.8 -38.1 gelindi¤inde ise yüzde 53 art›flla 130 RULMANLAR 5,207,920 50,099,377 3,094,635 26,179,545 -40.6 -47.7 milyon 438 bin dolarl›k ihracat yap›l- SAVUNMA SAN.‹Ç‹N S‹LAH 6,445,019 138,983,531 7,003,480 182,474,064 8.7 31.3 m›flt›r. VE MÜH‹MMAT D‹⁄ER MAK‹NELER, AKSAM 48,433,425 332,526,394 33,777,736 239,011,342 -30.3 -28.1 MAK‹NE ‹HRACATINDA VE PARÇALAR GER‹LEMELER DEVAM ED‹YOR TOPLAM 877,563,803 5,759,975,360 694,270,963 4,109,646,335 -20.9 -28.7 Türkiye makine ihracat›n›n gerileme Kaynak: Tüm ‹hracatç› Birlikleri Kay›tlar› kaydetti¤i önemli pazarlar›n aras›nda ise Not: 12'li GT‹P baz›nda ihracat kay›t rakamlar›na "www.makinebirlik.com" web sitesinin "‹statistik" bölümünden ulaflabilirsiniz. Rusya Federasyonu yer al›yor. Söz ko- nusu ülkeye 2008 y›l›n›n Ocak- Haziran ay›nda 179 milyon 585 bin dolar maki- makine ihracat›m›z 2008 y›l›n›n Ocak- döneminde 241 milyon 844 bin dolarl›k ne ihracat›m›z varken 2009 y›l›n›n Haziran döneminde 160 milyon 664 bin makine ihracat› yap›lm›flken 2009 y›l›n›n Ocak-Haziran dönemiyle karfl›laflt›r›ld›- dolar iken 2009 y›l›na gelindi¤inde yüz- ayn› dönemine gelindi¤inde bu de¤er ¤›nda yüzde 42 oran›nda gerileme ile de 39 de¤er düflüflü yaflanarak ihracat›- yüzde 59 oran›nda azalarak 98 milyon ihracat rakam› 104 milyon 854 bin do- m›z 97 milyon 807 bin dolara inmifltir. 869 bin dolar olmufltur. Makine ihracat›- lara düflmüfltür. ‹talya’da Avrupa paza- Fransa’da ‹talya gibi de¤er düflüflü ya- m›z›n gerileme gösterdi¤i bir di¤er ülke r›nda ihracat›m›z›n geriledi¤i ülkeler flanan ülkeler aras›nda yer al›yor. Fran- ise ‹ngiltere. Bu ülkeye 2008 y›l›n›n ilk 6 aras›nda yer al›yor. ‹talya’ya yönelik sa’ya 2008 y›l›n›n ilk 6 ay›nda 147 mil- GÖSTERGELER

ORTA ANADOLU MAK‹NE VE AKSAMLARI ‹HRACATÇILARI B‹RL‹⁄‹ ‹fiT‹GAL ALANI ‹T‹BAR‹YLE Hidrolik Silindirlerde; ABD, Avusturya ‹HRACAT KAYIT RAKAMLARI ve Fransa, Yük Kald›rma, Tafl›ma ve ‹s- tifleme Makinelerinde; Suudi Arabistan, OCAK-HAZ‹RAN 2008 OCAK-HAZ‹RAN 2009 (%) De¤iflim Almanya ve Fas, Kauçuk, Plastik, Lastik MAL GRUBU ADI Miktar (Kg) De¤er ($) $/KG Miktar (Kg) De¤er ($) $/KG Miktar De¤er ‹flleme Makinelerinde; ‹ran, Kazakistan REAKTÖRLER VE KAZANLAR 18,856,453 132,894,049 7.0 19,406,211 114,909,955 5.9 2.9 -13.5 ve Rusya Federasyonu, Rulmanlarda; TÜRB‹NLER, TURBOJETLER, AKS. VE 4,692,905 110,284,566 23.5 6,150,829 109,125,372 17.7 31.1 -1.1 Almanya, ‹talya ve Fransa, Ambalaj Ma- PRÇ. kinelerinde ise; ‹talya, Irak ve Güney Af- POMPALAR VE KOMPRESÖRLER 36,493,322 311,207,525 8.5 27,429,077 209,489,944 7.6 -24.8 -32.7 rika Cumhuriyeti olmufltur. VANALAR 19,136,038 164,132,563 8.6 14,393,521 116,764,491 8.1 -24.8 -28.9 ENDÜSTR‹YEL KL‹MALAR VE SO⁄UTMA 90,664,719 483,121,741 5.3 71,884,164 339,822,432 4.7 -20.7 -29.7 MAK. ENDÜSTR‹YEL ISITICILAR VE FIRINLAR 13,405,940 106,015,049 7.9 11,762,206 94,528,310 8.0 -12.3 -10.8 HADDE VE DÖKÜM MAK., KALIPLAR,AKS. 18,080,999 134,537,324 7.4 21,050,817 149,445,618 7.1 16.4 11.1 VE PRÇ. GIDA SANAY‹‹ MAK‹NELER‹, AKS. VE 28,479,551 182,138,448 6.4 26,528,566 173,236,918 6.5 -6.9 -4.9 PARÇ. TARIM VE ORMANCILIK MAK‹NELER‹ 42,853,707 214,640,679 5.0 36,734,737 154,990,891 4.2 -14.3 -27.8 YÜK KALDIRMA, TAfiIMA VE ‹ST‹FLEME 14,443,906 81,692,115 5.7 16,103,375 90,085,092 5.6 11.5 10.3 MAK. ‹NfiAAT VE MADENC‹L‹K MAK‹NELER‹ 144,929,949 557,153,230 3.8 78,324,016 304,250,952 3.9 -46.0 -45.4 KA⁄IT ‹MAL‹NE VE MATBAACILI⁄A 2,770,295 30,226,348 10.9 2,482,637 21,182,665 8.5 -10.4 -29.9 MAHSUS MAK. D‹⁄ER ENDÜSTR‹YEL YIKAMA, 526,586 6,948,057 13.2 325,117 4,310,301 13.3 -38.3 -38.0 KURUTMA MAK. AMBALAJ MAK‹NELER‹, AKSAM VE 1,790,464 38,334,875 21.4 1,580,956 31,924,038 20.2 -11.7 -16.7 74 PARÇALARI TEKST‹L VE KONFEKS‹YON MAK‹NELER‹ 20,378,508 147,348,045 7.2 21,953,023 107,461,558 4.9 7.7 -27.1 DER‹ ‹fiLEME VE ‹MALAT MAK‹NELER‹ 643,446 3,475,449 5.4 618,056 2,428,660 3.9 -3.9 -30.1 KAUÇUK, PLAST‹K, LAST‹K ‹fiLEME 4,929,038 53,709,126 10.9 3,509,017 33,351,478 9.5 -28.8 -37.9

moment expo MAK‹NELER‹ TAKIM TEZGAHLARI 61,925,556 400,153,334 6.5 36,509,525 227,502,709 6.2 -41.0 -43.1 MOTORLAR 28,160 370,340 13.2 86,744 167,838 1.9 208.0 -54.7 BÜRO MAK‹NELER‹ 377,689 3,656,973 9.7 170,318 2,007,202 11.8 -54.9 -45.1 RULMANLAR 5,207,920 50,099,377 9.6 3,094,635 26,179,545 8.5 -40.6 -47.7 SAVUNMA SAN.‹Ç‹N S‹LAH VE 6,445,019 138,983,531 21.6 7,003,480 182,474,064 26.1 8.7 31.3 MÜH‹MMAT D‹⁄ER MAK‹NELER, AKSAM VE 42,951,299 292,114,794 6.8 29,254,790 205,079,063 7.0 -31.9 -29.8 PARÇALAR TOPLAM 580,011,471 3,643,237,539 6.3 436,355,818 2,700,719,094 6.2 -24.8 -25.9

Kaynak: Tüm ‹hracatç› Birlikleri Kay›tlar›

yon 97 bin dolarl›k makine ihracat›m›z ‹ngiltere, Irak ve Fransa, Tak›m Tez- söz konusu iken 2009 y›l›n›n ilk 6 ay›na gâhlar›nda; Irak, Almanya ve ‹ran, gelindi¤inde ise yüzde 40 oran›nda geri- Pompa ve Kompresörlerde; Almanya, leme ile 87 milyon 758 bin dolarl›k ihra- ‹talya ve Romanya, Tar›m ve Orman- cat kaydedilmifl. c›l›k Makinelerinde; ABD, Fas ve Irak, G›da ‹flleme Makinelerinde; Suriye, MAL GRUPLARINA GÖRE EN Kazakistan ve Irak, Vanalarda; Al- FAZLA ‹HRACAT YAPILAN manya, Irak ve Libya, Tekstil ve Kon- ÜLKELER feksiyon Makinelerinde; M›s›r, Hin- 2009 y›l› Ocak-Haziran döneminde mal distan ve Etiyopya, Hadde ve Döküm gruplar› baz›nda en fazla ihracat yap›lan Makinelerinde; ‹ran, ‹talya ve Rusya ülkeler ise, ‹nflaat ve Madencilik Maki- Federasyonu, Reaktör ve Kazanlarda; nelerinde; Almanya, Cezayir ve Libya; ‹stanbul Deri Serbest Bölgesi, ‹ngilte- Endüstriyel Klimalar ve So¤utucularda; re ve Almanya, Türbin, Turbojet ve AMBALAJ MAK‹NELER‹

Ülkemiz ambalaj makineleri ih- racat› 2008 y›l›n›n Ocak-Hazi- ran dönemine göre 2009 y›l›n›n ayn› zaman dilimi ile karfl›laflt›- r›ld›¤›ndan yüzde 16,7 oran›n- da düflüfl gösterdi. 2008 y›l›n›n Ocak-Haziran aylar› aras›ndan 38 milyon 334 bin dolar olan ambalaj makineleri ihracat›m›z 2009 y›l›n›n ayn› dönemine ge- lindi¤inde 31 milyon 924 bin dolara geriledi. Ambalaj makineleri ihracat›m›z ülkeler baz›nda incelendi¤inde ise ilk s›rada ‹talya’n›n yer ald›- ¤› görülüyor. ‹talya’ya 2009 y›- l›n›n ilk 6 ay›nda 5 milyon 32 bin dolarl›k ambalaj makineleri olarak kaydedildi. Ambalaj ma- m›z›n yüksek oldu¤u pazarlar- ruz. Ancak bizim de yaflad›¤›m›z ihracat› yap›lm›fl. ‹talya’n›n ar- kineleri ihracat›m›z ülkeler ba- dan biri konumuna yükseldi. sorunlar var. Özellikle nakit ak›fl› d›ndan en fazla ambalaj maki- z›nda ihracat art›fl h›z› oranlar›- Almanya’ya 2008 y›l›n›n Ocak- s›k›nt›l› oluyor ve paran›n dönü- 75 neleri ihracat› gerçeklefltirdi¤i- na göre de¤erlendirildi¤inde Haziran döneminde 756 bin flünde s›k›nt›lar yafl›yoruz. Bu ne- miz ikinci ülke ise Irak olmufl. ise Güney Afrika Cumhuriyeti dolarl›k ambalaj makineleri ih- denle de bir flekilde müflterilerimi- Söz konusu ülkeye 2009 y›l›n›n ve Irak’›n ard›ndan Suudi Ara- racat› gerçeklefltiren firmalar›- zi desteklemeye çal›fl›yoruz. Rus- Ocak-Haziran döneminde 2 bistan’›n yüzde 108 oran›nda m›z 2009 y›l›n›n Ocak-Haziran ya, Ukrayna, ‹ran, Özbekistan, moment expo milyon 548 bin dolarl›k amba- art›fl h›z› oran›yla üçüncü s›ra- döneminde ise yüzde 95,9 ora- Kazakistan, Lübnan ve Ürdün gi- laj makineleri ihracat› gerçek- da yer ald›¤› görülüyor. Söz n›nda de¤er art›fl› ile 1 milyon bi ülkelere ürün sat›yoruz. Aç›k- lefltirildi. Güney Afrika Cum- konusu ülkeye 2008 y›l›n›n 482 bin dolar seviyesini yakala- ças› kendimi Türkiye’deki sanayi- huriyeti ise ambalaj makineleri Ocak-Haziran döneminde 453 d›lar. ciyle bir tutmuyorum. Almanya, ihracat›m›z›n üçüncü en büyük bin dolarl›k ambalaj makineleri ‹talya gibi ülkelerdeki sanayiciler- pazar› olmufl. Güney Afrika ihracat› varken 2009 y›l›n›n ay- le yar›fl›yoruz. Türkiye’de kalite Cumhuriyeti’ne yönelik olan n› dönemine gelindi¤inde ise sorunu var. Özellikle ambalaj ambalaj makineleri ihracat›m›z 942 bin dolarl›k ihracat rakam› makineleri sektörü olarak bakar- 2009 y›l›n›n ilk 6 ayl›k döne- yakaland›. Almanya’da ambalaj sak biz o kaliteyi yakalayam›yo- minde 2 milyon 247 bin dolar makineleri ihracat art›fl oran›- ruz. Avrupa’y› yakalayam›yoruz bir türlü. Sonuçta Avrupa AMBALAJ MAK‹NELER‹ TÜRK‹YE GENEL‹ ‹HRACATINDAK‹ ‹LK 5 ÜLKE 1900’lerin bafl›nda makineleflme- (2008 ve 2009 Y›llar› Ocak-Haziran Dönemi) ye bafllam›fl ancak Türkiye’de sek- tör çok daha yeni. Aram›zdan en ÜLKE 2008 YILI 2009 YILI (%) DE⁄‹fi‹M Ahmet Engin K›saç Makrev Makine Genel Müdür az›ndan bir 60 sene var. Teknolo- Miktar (Kg) De¤er ($) $/kg Miktar (Kg) De¤er ($) $/kg Miktar De¤er jinin gerisinde kalm›fl›z. Marka ‹TALYA 304.953 6.092.909 19,98 231.652 5.032.249 21,72 -24,0 -17,4 “Teknoloji olarak Avrupa’n›n olmada, toplam kalite anlay›fl› gi- IRAK 29.157 534.981 18,35 177.364 2.548.555 14,37 - - gerisindeyiz.” bi konularda Avrupa’n›n çok ge- G. AFR. CUM. 1.279 19.730 15,43 19.380 2.247.413 115,96 - - risindeyiz. Sektör olarak Ocak- SURIYE 88.349 1.392.969 15,77 171.046 1.711.535 10,01 93,6 22,9 Bütün dünyada bir kriz yaflan›- Haziran 2009 dönemi ihracat›- AZERBAYCAN 141.833 2.249.834 15,86 82.583 1.692.164 20,49 -41,8 -24,8 yor ve Türkiye de bu krizin orta- m›z 31 milyon 924 bin dolara s›nda yer al›yor. Ancak bizim ulaflt›. Bu rakam geçti¤imiz y›l›n OA‹B ‹fiT‹GAL ALANI ‹T‹BAR‹YLE AMBALAJ MAK‹NELER‹ ‹HRACATI (2008 ve 2009 Y›llar› Ocak-Haziran) yapt›¤›m›z ifl Türkiye’de yap›lma- ayn› döneminde ise 38 milyon d›¤› için kendimizi biraz daha 334 bin dolard›. Bu da sektör ola- OCAK-HAZ‹RAN 2008 OCAK-HAZ‹RAN 2009 DE⁄‹fi‹M (%) krizin d›fl›nda görüyoruz. Çok rak yüzde 16,7’lik bir düflüfl oldu- M‹KTAR (kg) DE⁄ER (dolar) M‹KTAR (kg) DE⁄ER (dolar) M‹KTAR (kg) DE⁄ER (dolar) özel paketleme makineleri yap›yo- ¤u anlam›na geliyor. 1.790.464 38.334.875 1.580.956 31.924.038 -11,7 -16,7 GÖSTERGELER

ENDÜSTR‹YEL KL‹MALAR VE SO⁄UTMA MAK‹NELER‹

Orta Anadolu Makine ve Ak- samlar› ‹hracatç›lar› Birli¤i iflti- gal alan›na giren ihracat kay›t rakamlar›na göre endüstriyel klimalar ve so¤utma makinele- ri ihracat›m›z 2008 y›l›n›n Ocak-Haziran döneminde 483 milyon 121 bin dolar iken 2009 y›l›n›n ayn› zaman dilimine ge- lindi¤inde bu de¤er yüzde 29,7 oran›nda gerileyerek 339 mil- yon 822 bin dolar oldu. Endüstriyel klimalar ve so¤ut- ma makineleri ihracat›m›z ül- keler baz›nda incelendi¤inde ise ‹ngiltere’nin en fazla ihracat gerçeklefltirdi¤imiz pazar oldu- ¤u görülüyor. Söz konusu ül- keye 2009 y›l›n›n Ocak-Haziran döneminde 45 milyon 854 bin 76 dolar endüstriyel klimalar ve so¤utma makineleri ihracat› yap›ld›¤› görülüyor. ‹ngilte- re’nin ard›ndan endüstriyel kli- moment expo malar ve so¤utma makineleri ihracat›m›z›n en fazla oldu¤u ikinci ülkenin ise Irak. Irak’a 2009 y›l›n›n ilk 6 ayl›k döne- minde 33 milyon 480 bin dolar- l›k endüstriyel klimalar ve so- ¤utma makineleri ihracat› söz yon 743 bin dolar seviyesi ya- cü en büyük pazar› ise Fransa 2009 y›l›n›n ilk 6 ayl›k döne- konusu iken 2009 y›l›n›n ayn› kalanm›fl. Irak’›n ard›ndan en- olmufl. Bu ülkeye 2009 y›l›n›n minde 13 milyon 438 bin dolar- dönemine gelindi¤inde ise düstriyel klimalar ve so¤utma ilk 6 ayl›k döneminde 25 mil- l›k endüstriyel klimalar ve so- yüzde 3,8 art›fl oran› ile 34 mil- makineleri ihracat›m›z›n üçün- yon 612 bin dolarl›k endüstri- ¤utma makineleri ihracat› ger- yel klimalar ve so¤utma maki- çeklefltirildi. ENDÜSTR‹YEL KL‹MALAR VE SO⁄UTMA MAK‹NELER‹ TÜRK‹YE GENEL‹ ‹HRACATINDAK‹ ‹LK 5 ÜLKE neleri ihracat› yap›lm›fl. Fran- Endüstriyel klimalar ve so¤ut- (2008 ve 2009 Y›llar› Ocak-Haziran Dönemi) sa’n›n ard›ndan endüstriyel ma makineleri ihracat›m›z, ih- klimalar ve so¤utma makine- racat art›fl oran› h›zlar›na göre ÜLKE 2008 YILI 2009 YILI (%) DE⁄‹fi‹M leri ihracat›m›z›n en fazla ol- de¤erlendirildi¤inde ise M›- Miktar (Kg) De¤er ($) $/kg Miktar (Kg) De¤er ($) $/kg Miktar De¤er du¤u dördüncü pazar›n ise s›r’›n ilk s›rada yer ald›¤› görü- ‹NG‹LTERE 10.670.378 59.306.585 5,56 11.892.058 45.854.715 3,86 11,4 -22,7 Almanya oldu¤u görülüyor. lüyor. M›s›r’a geçti¤imiz y›l›n IRAK 8.638.331 33.480.672 3,88 8.771.840 34.743.378 3,96 1,5 3,8 Söz konusu ülkeye 2009 y›l›- Ocak-Haziran aylar› aras›nda 2 FRANSA 5.653.525 28.689.075 5,07 5.915.453 25.612.345 4,33 4,6 -10,7 n›n Ocak-Haziran döneminde milyon 168 bin dolarl›k endüs- ALMANYA 2.998.689 23.075.416 7,70 2.206.085 14.583.078 6,61 -26,4 -36,8 14 milyon 583 bin dolarl›k en- triyel klimalar ve so¤utma ma- ROMANYA 5.501.871 29.498.064 5,36 2.881.756 13.438.724 4,66 -47,6 -54,4 düstriyel klimalar ve so¤utma kineleri ihracat› yapan firmala- makineleri ihracat› yap›ld›. r›m›z 2009 y›l›n›n ayn› zaman OA‹B ‹fiT‹GAL ALANI ‹T‹BAR‹YLE ENDÜSTR‹YEL KL‹MALAR VE SO⁄UTMA MAK‹NELER‹ ‹HRACATI Romanya ise endüstriyel kli- dilimine gelindi¤inde ise yüzde (2008 ve 2009 Y›llar› Ocak-Haziran) malar ve so¤utma makineleri 324 oran›nda de¤er art›fl› ile 9 OCAK-HAZ‹RAN 2008 OCAK-HAZ‹RAN 2009 DE⁄‹fi‹M (%) ihracat›m›z›n en büyük beflin- milyon 196 bin dolarl›k ihracat M‹KTAR (kg) DE⁄ER (dolar) M‹KTAR (kg) DE⁄ER (dolar) M‹KTAR (kg) DE⁄ER (dolar) ci pazar› oldu. Romanya’ya gerçeklefltirmifller. 90.664.719 483.121.741 71.884.164 339.822.432 -20,7 -29,7 ENDÜSTR‹YEL ISITICILAR VE FIRINLAR

Orta Anadolu Makine ve Ak- samlar› ‹hracatç›lar› Birli¤i iflti- gal alan›na giren ürünlerin ih- racat kay›t rakamlar›na göre endüstriyel ›s›t›c›lar ve f›r›nlar ihracat›m›z 2008 y›l›n›n Ocak- Haziran döneminde 106 mil- yon 15 bin dolar iken 2009 y›l›- n›n ayn› zaman dilimine gelin- di¤inde bu de¤er yüzde 10,8 oran›nda gerileme göstererek 94 milyon 528 bin dolar oldu. Ülkemiz endüstriyel ›s›t›c›lar ve f›r›nlar ihracat› ülkeler ba- z›nda incelendi¤inde ise bu mal grubunda Almanya’n›n en fazla ihracat gerçeklefltirdi¤i- yükselen pazar› konumunda. 134,2 de¤er art›fl› ile 4 milyon Gülflah Soyusinmez miz ülke oldu¤u görülüyor. Söz konusu ülkeye geçti¤imiz 26 bin dolarl›k ihracat yap›ld›. Termokar A.fi. ‹hracat ve Lojistik Sorumlusu Söz konusu ülkeye 2009 y›l›n›n y›l›n ilk 6 ayl›k döneminde 3 Irak’›n ard›ndan en fazla en- ilk 6 ayl›k döneminde 13 mil- milyon 572 bin dolarl›k ihra- düstriyel ›s›t›c›lar ve f›r›nlar “Gümrükler yavafl 77 yon 798 bin dolarl›k endüstri- cat yapan endüstriyel ›s›t›c›lar ihracat› gerçeklefltirdi¤imiz ve masrafl›.” yel ›s›t›c›lar ve f›r›nlar ihracat› ve f›r›nlar üreten firmalar›m›z beflinci pazar›n ise Ürdün ol- yap›lm›fl durumda. Alman- 2009 y›l›n›n ilk 6 ayl›k döne- du¤u görülüyor. 2008 y›l›n›n Haziran ay› ihracat›m›z 329 bin ya’n›n ard›ndan en fazla en- minde bu rakam› 5 milyon 455 Ocak-Haziran döneminde Ür- 735 Euro. Önemli bir düflüfl var, moment expo düstriyel ›s›t›c›lar ve f›r›nlar ih- bin dolara ç›karm›fllar. En faz- dün’e 159 bin dolar endüstri- yaklafl›k yüzde 5’lik. Bunun nedeni racat› yapt›¤›m›z ikinci ülke ise la endüstriyel ›s›t›c›lar ve f›- yel ›s›t›c›lar ve f›r›nlar ihracat› de herkesi etkileyen küresel ekono- Fransa. Bu ülkeye 2009 y›l›n›n r›nlar ihracat› yapt›¤›m›z dör- yapan firmalar›m›z 2009 y›l›n›n mik kriz. Üretim durumumuz azal- Ocak-Haziran döneminde Tür- düncü ülke olan Irak’a ise Ocak-Haziran dönemine ge- m›flken kaliteye daha fazla önem kiye’den 8 milyon 115 bin do- 2008 y›l›n›n Ocak-Haziran dö- lindi¤inde ise bu de¤eri 3 mil- vermeye bafllad›k. ‹hracat yapt›¤›- larl›k endüstriyel ›s›t›c›lar ve f›- neminde 1 milyon 719 bin do- yon 929 bin dolar düzeyine ta- m›z ülkeler aras›nda bütün Arap r›nlar ihracat› gerçeklefltiril- larl›k endüstriyel ›s›t›c›lar ve fl›d›lar. ülkelerini, ‹ngiltere, Almanya, mifl. ‹ran ise endüstriyel ›s›t›c›- f›r›nlar ihracat›m›z söz konusu Irak ve M›s›r’da endüstriyel Fransa, Macaristan, ispanya, Fin- lar ve f›r›nlar ihracat›m›z›n h›z- iken 2009 y›l›n›n ayn› zaman ›s›t›c›lar ve f›r›nlar ihracat›m›- landiya ve S›rbistan gibi ülkeleri sa- l› geliflen ve üçüncü s›raya dilimine gelindi¤inde yüzde z›n ciddi oranda yükselifl gös- yabilirim. Türkiye’de ihracat yap- terdi¤i pazarlar aras›nda yer mak için çok fazla prosedür var ve ENDÜSTR‹YEL ISITICILAR VE FIRINLAR TÜRK‹YE GENEL‹ ‹HRACATINDAK‹ ‹LK 5 ÜLKE al›yor. Irak’a 2008 y›l›n›n ilk 6 çok masrafl›. TIR’lar›m›z sürekli (2008 ve 2009 Y›llar› Ocak-Haziran Dönemi) ay›nda 1 milyon 719 bin dolar- bekletiliyor ve bu yüzden sürekli l›k endüstriyel ›s›t›c›lar ve f›- ekstra mesai ödemek zorunda kal›- ÜLKE 2008 YILI 2009 YILI (%) DE⁄‹fi‹M r›nlar ihracat› söz konusu iken yoruz. Gümrükte ifller çok a¤›r ve Miktar (Kg) De¤er ($) $/kg Miktar (Kg) De¤er ($) $/kg Miktar De¤er 2009 y›l›n›n ayn› döneminde 4 yavafl ilerliyor. Ayr›ca da neredeyse ALMANYA 2.198.069 20.898.321 9,51 1.546.633 13.783.204 8,91 -29,6 -34,0 milyon 26 bin dolarl›k endüs- yapt›¤›m›z ihracat kadar masraf FRANSA 662.340 9.814.760 14,82 647.347 8.115.440 12,54 -2,3 -17,3 triyel ›s›t›c›lar ve f›r›nlar ihra- ödemek zorunda kal›yoruz. Genel ‹RAN 387.302 3.572.726 9,22 632.448 5.455.049 8,63 63,3 52,7 cat› yap›lm›fl. M›s›r’a ise geçti- olarak ise sektöre bak›ld›¤›nda Ha- IRAK 238.203 1.719.337 7,22 460.898 4.026.626 8,74 93,5 134,2 ¤imiz y›l›n yine ilk 6 ayl›k dö- ziran ay›nda 107 milyon 399 bin URDUN 12.649 159.655 12,62 670.339 3.929.913 5,86 - - neminde 1 milyon 687 bin do- dolarl›k ihracat gerçeklefltirildi. Bu larl›k endüstriyel ›s›t›c›lar ve rakam geçti¤imiz y›l›n ayn› döne- OA‹B ‹fiT‹GAL ALANI ‹T‹BAR‹YLE ENDÜSTR‹YEL ISITICILAR VE FIRINLAR ‹HRACATI f›r›nlar ihracat› varken 2009 y›- (2008 ve 2009 Y›llar› Ocak-Haziran) minde 124 milyon 896 bin dolard›. l›n›n efl zaman diliminde 3 mil- Bu da sektörde yaklafl›k olarak yüz- OCAK-HAZ‹RAN 2008 OCAK-HAZ‹RAN 2009 DE⁄‹fi‹M (%) yon 774 bin dolarl›k ihracat de 14’lük bir düflüfl yafland›¤›n› M‹KTAR (kg) DE⁄ER (dolar) M‹KTAR (kg) DE⁄ER (dolar) M‹KTAR (kg) DE⁄ER (dolar) gerçeklefltirilmifl. gösteriyor. 13.405.940 106.015.049 11.762.206 94.528.310 -12,3 -10,8 GÖSTERGELER

HADDE VE DÖKÜM MAK‹NELER‹

Ülkemiz hadde ve döküm ma- kineleri ihracat› Ocak-Haziran 2009 döneminde art›fl gösterdi. Geçti¤imiz y›l›n ilk 6 ayl›k dö- neminde 134 milyon 537 bin dolar olan hadde ve döküm makineleri ihracat›m›z 2009 y›l›- n›n ayn› zaman dilimine gelin- di¤inde yüzde 11,1 oran›nda yükselifl kaydederek 149 milyon 445 bin dolar oldu. Hadde ve döküm makineleri ihracat›m›z ülkeler baz›nda in- celendi¤inde ise ‹ran’›n en fazla ihracat gerçeklefltirdi¤imiz pa- zar oldu¤u görülüyor. Söz ko- nusu ülkeye 2008 y›l›n›n Ocak- 471 bin dolar olmufl. Hadde ve lefltirdi¤imiz hadde ve döküm ay›nda yaflanan krize önlem Haziran döneminde 7 milyon döküm makineleri ihracat›m›- makineleri ihracat›m›z 2008 y›l›- olarak 14 personelimizi ç›kar- 77 bin dolarl›k hadde ve döküm z›n en fazla oldu¤u üçüncü pa- n›n Ocak-Haziran döneminde 4 mak zorunda kald›k. Ayr›ca makineleri ihracat› yap›lm›flken zar ise Rusya Federasyonu ol- milyon 113 bin dolar iken 2009 ücretlerin yüzde 25’ini kestik. 78 2009 y›l›n›n Ocak-Haziran ayla- mufl. Bu ülkeye 2009 y›l›n›n y›l›n›n ayn› zaman dilimine ge- Yani yüzde 75’lik maaflla çal›- r›na gelindi¤inde ise yüzde 289 Ocak-Haziran döneminde 13 lindi¤inde yüzde 187,7 oran›n- fl›yor elemanlar›m›z. 2 gün ça- oran›nda art›fl yakalanarak 27 milyon 674 bin dolar hadde ve da de¤er art›fl› ile 11 milyon l›fl›p 3 gün izin yapmaya bafl- milyon 540 bin dolar seviyesine döküm makineleri ihracat› ger- 833 bin dolar seviyesine ulafl›l- lad›k. Bütün bunlar›n d›fl›nda moment expo ulafl›lm›fl. ‹ran’›n ard›ndan en çeklefltirilmifl. m›fl. Suriye’ye yap›lan hadde ve baflta EximBank kredileri ol- fazla hadde ve döküm makine- Türkiye’nin hadde ve döküm döküm makineleri ihracat›m›z mak üzere ‘can suyu’ kredile- leri ihracat› gerçeklefltirdi¤imiz makineleri ihracat›n›n en h›zl› ise 2008 y›l›n›n ilk 6 ay› ile 2009 rinden yararlanmaya çal›fl›yo- ikinci ülke ise ‹talya olmufl. ‹tal- flekilde art›fl gösterdi¤i pazarlar y›l›n›n ilk 6 ay› karfl›laflt›r›ld›- ruz. ‹spanya, ‹talya, Fransa ve ya’ya 2008 y›l›n›n ilk 6 ay›nda incelendi¤inde ise Slovenya ve ¤›nda yüzde 137,4 oran›nda ar- Almanya gibi ülkelere ihracat 11 milyon 763 bin dolarl›k had- ‹ran’›n ard›ndan M›s›r ve Suri- t›fl gösterdi. gerçeklefltiriyoruz. Biz otomotiv de ve döküm makineleri ihra- ye’ye yönelik hadde ve döküm yan sanayinin yan sanayisi cat› varken 2009 y›l›n›n efl za- makineleri ihracat›m›z›n önemli olarak hizmet veriyoruz. Kriz- man diliminde bu rakam yüzde ölçüde yükseldi¤i görülüyor. de temel neden ABD’de yafla- 57 oran›nda artarak 18 milyon M›s›r’a yönelik olarak gerçek- nan s›k›nt›lar. ABD düzelme- den krizin ortadan kalkaca¤›- HADDE VE DÖKÜM MAK‹NELER‹ TÜRK‹YE GENEL‹ ‹HRACATINDAK‹ ‹LK 5 ÜLKE n› düflünmüyorum. fiu anda (2008 ve 2009 Y›llar› Ocak-Haziran Dönemi) yüzde 50 performansla çal›flan bir firmay›z. Özellikle Hollan- ÜLKE 2008 YILI 2009 YILI (%) DE⁄‹fi‹M da’ya yapt›¤›m›z ifller durmufl Miktar (Kg) De¤er ($) $/kg Miktar (Kg) De¤er ($) $/kg Miktar De¤er durumda. Teflviklere büyük ‹RAN 995.235 7.077.094 7,11 2.959.787 27.540.357 9,30 197,4 289,1 Önder ‹fllek SMF Sert Metal ve Kal›p A.fi. Muhasebe Müdürü önem verilmesinden yanay›z. ‹TALYA 1.513.776 11.763.493 7,77 3.311.509 18.471.309 5,58 118,8 57,0 Ayr›ca gümrüklerdeki biraz RUSYA FED. 574.562 13.674.520 23,80 1.299.190 13.699.849 10,54 126,1 0,2 “ABD düzelmeden kriz daha zorlaflt›r›lmas› gerekiyor ALMANYA 1.485.400 12.214.508 8,22 1.486.658 13.308.114 8,95 0,1 9,0 bitmez.” ithal mallar için. Türkiye’ye MISIR 644.108 4.113.314 6,39 1.484.365 11.833.430 7,97 130,5 187,7 Çin mal› ürünler bu kadar ko- 19 bin 667 Euro ve 69 bin 415 lay girememeli. Dövizin artt›- OA‹B ‹fiT‹GAL ALANI ‹T‹BAR‹YLE HADDE VE DÖKÜM MAK‹NELER‹ ‹HRACATI (2008 ve 2009 Y›llar› Ocak-Haziran) dolarl›k ihracat gerçeklefltirdik. r›lmas› önemliydi. ÖTV indiri- Çok düflük rakamlar bunlar. Ta- mi yap›ld› ancak neden Türki- OCAK-HAZ‹RAN 2008 OCAK-HAZ‹RAN 2009 DE⁄‹fi‹M (%) mamen krize ba¤l›yoruz yafla- ye’de üretim yapan firmalar›n M‹KTAR (kg) DE⁄ER (dolar) M‹KTAR (kg) DE⁄ER (dolar) M‹KTAR (kg) DE⁄ER (dolar) nan düflüflleri. Geçti¤imiz May›s ÖTV’si indirilmedi” 18.080.999 134.537.324 21.050.817 149.445.618 16,4 11,1 Libya ise inflaat ve madencilik ‹NfiAAT VE MADENC‹L‹K makineleri ihracat›m›z›n en fazla oldu¤u üçüncü pazar ko- MAK‹NELER‹ numunda. Libya’ya geçti¤imiz y›l›n ilk 6 ayl›k döneminde 23 milyon 178 bin dolarl›k inflaat Türkiye inflaat ve madencilik ve madencilik makineleri ihra- makineleri ihracat› geçti¤imiz cat› gerçeklefltirilmiflken 2009 y›l›n Ocak-Haziran dönemine y›l›n›n ayn› dönemine gelindi- göre 2009 y›l›n›n ayn› zaman ¤inde ise yüzde 2,3 oran›nda dilimi ile k›yasland›¤›nda yüz- de¤er azal›fl› ile 22 milyon 638 de 45,4 oran›nda gerileme gös- bin dolarl›k ihracat kaydedildi. termifl durumda. 2008 y›l›n›n ‹nflaat ve madencilik makinele- ilk 6 ay›nda 557 milyon 153 bin ri ihracat›m›z, ülkeler baz›nda, dolar olan inflaat ve madencilik ihracat art›fl h›z› oranlar›na gö- makineleri ihracat›m›z 2009 y›- re de¤erlendirildi¤inde ise Ce- l›n›n ilk 6 ay›nda ise 304 milyon zayir’in yüzde 120,4 oran›nda 250 bin dolara geriledi. art›fl ile ilk s›rada yer ald›¤› gö- ‹nflaat ve madencilik makinele- rülüyor. Cezayir’in ard›ndan ri ihracat›m›z ülkeler baz›nda ise inflaat ve madencilik maki- incelendi¤inde ise Alman- neleri ihracat›m›z›n en h›zl› ar- ya’n›n en fazla ihracat gerçek- t›fl gösterdi¤i ikinci ülke Suudi lefltirdi¤imiz ülke oldu¤u görü- Arabistan olmufl. Söz konusu lüyor. Söz konusu ülkeye 2009 ülkeye 2008 y›l›n›n Ocak-Hazi- y›l›n›n Ocak-Haziran aylar› ara- ran döneminde 9 milyon 229 s›nda 42 milyon 143 bin dolar- bin dolarl›k inflaat ve madenci- 79 l›k inflaat ve madencilik maki- lik makineleri ihracat› yap›l›r- neleri ihracat› yap›ld›. Alman- ken 2009 y›l›n›n efl zaman dili- ya’n›n ard›ndan en fazla inflaat minde yüzde 55,2 de¤er art›fl› ve madencilik makineleri ihra- ile 14 milyon 326 bin dolarl›k moment expo cat›m›z olan ikinci ülke ise Ce- ihracat gerçeklefltirilmifl. zayir. Bu ülkeye geçti¤imiz y›- l›n ilk 6 ayl›k döneminde 14 Yusuf Yi¤iter Tezgüller Makine Muhasebe Müdürü milyon 445 bin dolarl›k inflaat ve madencilik makineleri ihra- ay›ndan Haziran ay›na kadar göre ciromuzu karfl›laflt›r›yo- cat› söz konusu iken 2009 y›l›- “‹hracat yapan firmalar olan dönemde 850 bin YTL’lik rum, geçen senenin cirosunun n›n ayn› dönemine gelindi¤in- daha flansl›.” ihracat gerçeklefltirdik. ‹hracat›- yüzde 60 gerisindeyiz. de yüzde 120,4 oran›nda de¤er m›zdaki düflüflün en önemli ne- Yaflanan krize karfl› son dö- art›fl› yakalanarak 31 milyon ‹hracat rakamlar›m›z›n çok da denlerinden biri herkesin bildi¤i nemde ald›¤›m›z tedbirlere ge- 834 bin dolarl›k ihracat yap›ld›. iyi oldu¤unu söyleyemem. Ocak gibi küresel kriz. Ayr›ca banka- lirsek e¤er, personelimiz çal›fl›- lar›n kredileri kapatmas› da eks- yor. Ancak herkes y›ll›k izinleri- ‹NfiAAT VE MADENC‹L‹KTE KULLANILAN MAK‹NELER TÜRK‹YE GENEL‹ ‹HRACATINDAK‹ ‹LK 5 ÜLKE tra bir sorun olarak karfl›m›zda. ni kulland›. Tabi kriz böyle de- (2008 ve 2009 Y›llar› Ocak-Haziran Dönemi) Yurt d›fl› ile ifl yapan firmalar bi- vam ederse ücretsiz izin vermek raz daha flansl›. Son dönemde zorunda kalabiliriz. ‹fiKUR’un ÜLKE 2008 YILI 2009 YILI (%) DE⁄‹fi‹M dövizde yaflanan yükselme ihra- baz› kaynaklar›ndan yararlan- Miktar (Kg) De¤er ($) $/kg Miktar (Kg) De¤er ($) $/kg Miktar De¤er cat yapan firmalara biraz nefes may› düflünüyoruz. Yeni teflvik ALMANYA 15.058.675 65.343.384 4,34 10.275.152 42.143.255 4,10 -31,8 -35,5 ald›rd› ve maliyetleri bir nebze yasas›n›n da iyi olaca¤› kana- CEZAY‹R 2.859.944 14.445.220 5,05 6.643.861 31.834.945 4,79 132,3 120,4 de olsa düflürdü. atindeyiz. Bölgelere göre bir ay- L‹BYA 6.940.355 23.178.629 3,34 5.304.046 22.638.882 4,27 -23,6 -2,3 Biz firma olarak daha çok ‹ran, r›m yap›ld›. SUUDI ARABISTAN3.526.668 9.229.967 2,62 5.523.500 14.326.205 2,59 56,6 55,2 Baklan ve Afrika ülkelerine çal›- Neyin ne oldu¤u as›l Eylül ‹RAN 4.532.087 14.988.350 3,31 3.239.882 13.026.634 4,02 -28,5 -13,1 fl›yoruz. Asl›nda bizim yapt›¤›- ay›ndan sonra belli olacak sa- m›z ifller daha çok gelecek olan n›r›m. Ben krizin bu kadar OA‹B ‹fiT‹GAL ALANI ‹T‹BAR‹YLE ‹NfiAAT VE MADENC‹L‹KTE KULLANILAN MAK‹NELER ‹HRACATI (2008 ve 2009 Y›llar› Ocak-Haziran) siparifle ba¤l›. Son dönemde yeni uzun sürmeyece¤ini düflünü- bir sat›fl ba¤lant›m›z var. Asl›n- yordum ancak iflte 2009 geçi- OCAK-HAZ‹RAN 2008 OCAK-HAZ‹RAN 2009 DE⁄‹fi‹M (%) da her fley kat›laca¤›m›z fuarla- yor. San›r›m kriz 2010’un ba- M‹KTAR (kg) DE⁄ER (dolar) M‹KTAR (kg) DE⁄ER (dolar) M‹KTAR (kg) DE⁄ER (dolar) ra ve pazarlama çal›flmalar›m›- fl›nda sona erecek ve bir düzel- 144.929.949 557.153.230 78.324.016 304.250.952 -46,0 -45,4 za ba¤l›. Ayr›ca sat›fllar›m›za me yaflanacak. GÖSTERGELER

TÜRB‹N, TURBOJET, H‹DROL‹K S‹L‹ND‹R

Türkiye türbin, turbojet, hidro- lik silindir ihracat›, Türkiye ge- nel ihracat›ndaki düflüflün alt›n- da bir seyir izliyor. 2008 y›l›n›n Ocak-Haziran döneminde 110 milyon 284 bin dolar olan tür- bin, turbojet, hidrolik silindir ihracat›m›z 2009 y›l›n›n ayn› za- man dilimine gelindi¤inde yüz- de 1,1 oran›nda gerileyerek 109 milyon 125 bin dolar oldu. Türbin, turbojet, hidrolik silin- dir ihracat›m›z ülkeler baz›nda incelendi¤inde ise ABD’nin ilk s›rada yer ald›¤› görülüyor. ABD’ye 2008 y›l›n›n Ocak-Hazi- ran döneminde 64 milyon 207 bin dolarl›k türbin, turbojet, hidrolik silindir ihracat›m›z var- ken 2009 y›l›n›n Ocak-Haziran 80 döneminde ise yüzde 1,9 ora- n›nda de¤er art›fl› ile 65 milyon 433 bin dolarl›k ihracat yap›ld›. ABD’nin ard›ndan ise en fazla moment expo türbin, turbojet, hidrolik silindir ihracat› gerçeklefltirdi¤imiz ül- ke Avusturya oldu. Avustur- ya’ya 2008 y›l›n›n ilk 6 ayl›k dö- yon 675 bin dolarl›k ihracat türbin, turbojet, hidrolik silindir çal›fl›yoruz. Polonya, ‹ngiltere, neminde 6 milyon 226 bin do- yapt›lar. Fransa ise türbin, tur- ihracat› gerçeklefltirildi. ‹talya, ayr›ca Hindistan’a da larl›k türbin, turbojet, hidrolik bojet, hidrolik silindir ihracat›- ürün gönderiyoruz. fiu anda silindir ihracat› yapan firmalar›- m›z›n en büyük üçüncü pazar› Fildifli Sahilleri’yle bir görüfl- m›z 2009 y›l›n›n Ocak-Haziran oldu. 2009 y›l› Ocak-Haziran memiz var. Onlarla irtibat döneminde ise bu de¤eri yüzde döneminde Fransa’ya yönelik halindeyiz. 7,2 oran›nda yükselterek 6 mil- olarak 4 milyon 893 bin dolarl›k Ne olaca¤› önümüzdeki dö- nemde netlik kazanacak. Ge- TÜRB‹N, TURBOJET, H‹DROL‹K S‹L‹ND‹R AKS. VE PRÇ. TÜRK‹YE GENEL‹ ‹HRACATINDAK‹ ‹LK 5 ÜLKE nel olarak Türbin-Turbojet, (2008 ve 2009 Y›llar› Ocak-Haziran Dönemi) Hidrolik Silindir Aksamlar› ve parçalar› sektörüne bakt›¤›- ÜLKE 2008 YILI 2009 YILI (%) DE⁄‹fi‹M m›zda ise 2009 y›l› Ocak-Ha- Miktar (Kg) De¤er ($) $/kg Miktar (Kg) De¤er ($) $/kg Miktar De¤er Hakan Çevik Özkanlar Makina Sat›fl ve Pazarlama Direktörü ziran döneminde 109 milyon ABD 93.944 64.207.002 683,46 90.516 65.433.567 722,90 -3,6 1,9 125 bin dolar civar›nda bir AVUSTURYA 1.070.970 6.226.686 5,81 1.229.584 6.675.712 5,43 14,8 7,2 “Müflterilerden para tahsil et- ihracat yap›ld›¤› görülmekte. FRANSA 382.794 11.124.818 29,06 71.767 4.893.452 68,18 -81,3 -56,0 mekte zorlan›yoruz.” 2008 y›l› Ocak-Haziran döne- ‹RAN 845.015 8.219.479 9,73 1.108.340 4.029.751 3,64 31,2 -51,0 minde ise bu rakam 110 mil- ‹SV‹ÇRE 9.791 162.381 16,58 300.208 3.461.034 11,53 - - 2009 Haziran ay› ihracat›m›z›n yon 284 bin dolar civar›n- parlak oldu¤unu söylemek olduk- dayd›. Bu iki rakam asl›nda OA‹B ‹fiT‹GAL ALANI ‹T‹BAR‹YLE ‹NfiAAT VE MADENC‹L‹KTE KULLANILAN MAK‹NELER ‹HRACATI (2008 ve 2009 Y›llar› Ocak-Haziran) ça zor. Müflteri bulmakta çok sektörün yaflad›¤› kayb› da zorlan›yoruz. Gelen müflteriler- gösteriyor. Sektör 2009 y›l› OCAK-HAZ‹RAN 2008 OCAK-HAZ‹RAN 2009 DE⁄‹fi‹M (%) den ise param›z› almak ayr›ca Haziran döneminde 1,1’lik M‹KTAR (kg) DE⁄ER (dolar) M‹KTAR (kg) DE⁄ER (dolar) M‹KTAR (kg) DE⁄ER (dolar) zor. Daha çok Avrupa merkezli bir düflüfl yaflad›. 4.692.905 110.284.566 6.150.829 109.125.372 31,1 -1,1 YÜK KALDIRMA, TAfiIMA VE ‹ST‹FLEME MAK‹NELER‹

Türkiye yük kald›rma, tafl›- ma ve istifleme makineleri ihracat› geçti¤imiz y›l›n Ocak-Haziran dönemine gö- re 2009 y›l›n›n ayn› zaman diliminde yüzde 10,3 oran›n- da de¤er art›fl› gösterdi. 2008 y›l›n›n ilk 6 ayl›k döne- minde 81 milyon 692 bin do- lar olan yük kald›rma, tafl›- ma ve istifleme makineleri ise Almanya oldu. Almanya’ya may› sürdürüyor. Bu ülkeye malar yap›lm›fl ve bu çal›flmalar ihracat› 2009 y›l›n›n ilk 6 ay›- 2008 y›l›n›n Ocak-Haziran ayla- 2009 y›l›n›n Ocak-Haziran ayla- meyvelerini 2008 y›l› bafl›ndan na gelindi¤inde ise 90 mil- r› aras›nda 2 milyon 248 bin r› aras›nda 5 milyon 182 bin beri vermeye bafllam›flt›r. 2004 y›- yon 85 bin dolar olarak ger- dolarl›k yük kald›rma, tafl›ma dolar yük kald›rma, tafl›ma ve l›ndan bu yana kapasitesini, pa- çekleflti. ve istifleme makineleri ihracat› istifleme makineleri ihracat› zar pay›n› ve cirolar›n› art›ran Yük kald›rma, tafl›ma ve is- gerçeklefltirilmiflken 2009 y›l›- kaydedildi. En fazla yük kald›r- Güralp, 2009 y›l›nda hedeflemifl tifleme makineleri ihracat›- n›n efl zaman dilimine gelindi- ma, tafl›ma ve istifleme maki- oldu¤u ihracat cirosunu y›l›n ilk m›z›n en fazla oldu¤u ilk 5 ¤inde bu de¤er yüzde 162 ar- neleri ihracat› yapt›¤›m›z be- 6 ayl›k döneminde 2,5 milyon ülkeye bakt›¤›m›z zaman t›flla 5 milyon 889 bin dolar ol- flinci ülkenin ise Cezayir oldu- Euroya ç›karm›flt›r, bu cironun Suudi Arabistan’›n birinci s›- du. Rusya’n›n ard›ndan en faz- ¤u görülüyor. Cezayir’e 2008 yaklafl›k 500 bin Euroluk k›sm› 81 rada yer ald›¤› görülüyor. la yük kald›rma, tafl›ma ve istif- y›l›n›n Ocak-Haziran aylar› Haziran ay›nda gerçeklefltirilmifl- Söz konusu ülkeye 2008 y›l›- leme makineleri ihracat› yapt›- aras›nda 2 milyon 495 bin do- tir. Özellikle M›s›r, Ürdün, ‹srail, n›n ilk 6 ay›nda 3 milyon 107 ¤›m›z üçüncü ülke olan Fas’a lar olan yük kald›rma, tafl›ma Suudi Arabistan, Katar, Birleflik bin dolarl›k yük kald›rma, ise 2008 y›l›n›n ilk 6 ayl›k döne- ve istifleme makineleri ihraca- Arap emirlikleri, Filistin, ‹ran, moment expo tafl›ma ve istifleme makine- minde 132 bin dolarl›k yük kal- t›m›z 2009 y›l›n›n ayn› dönemi- Irak, Rusya, Lübnan, Romanya, leri ihracat› yap›lm›flken d›rma, tafl›ma ve istifleme ma- ne gelindi¤inde yüzde 104,4 Kazakistan, Azerbaycan ve Ar- 2009 y›l›n›n ilk 6 ay›nda ise kineleri ihracat› yapan firmala- oran›nda art›fl göstererek 5 jantin baflta olmak üzere Ortado- yüzde 124,4 de¤er art›fl› ile 6 r›m›z bu de¤eri 2009 y›l›n›n ay- milyon 102 bin dolar oldu. ¤u, Arap ve Avrupa ülkelerine ih- milyon 972 bin dolarl›k yük n› dönemine gelindi¤inde 5 racat gerçeklefltirilmektedir. kald›rma, tafl›ma ve istifleme milyon 559 bin dolar seviyesi- Ne yaz›k ki her sektörde oldu¤u makineleri ihracat› kaydedil- ne tafl›d›lar. Rusya Federasyo- gibi bizim sektörümüzde de mer- di. Yük kald›rma, tafl›ma ve nu da yük kald›rma, tafl›ma ve diven alt› denilebilecek flekilde istifleme makineleri ihracat›- istifleme makineleri ihracat›m›z kurulmufl ve konvansiyonel yön- m›z›n en büyük ikinci pazar› aç›s›ndan önemli bir pazar ol- temlerle, üretim yapan firmalar›n var olmas› serbest rekabeti etkile- YÜK KALDIRMA, TAfiIMA VE ‹ST‹FLEME MAK‹NELER‹ TÜRK‹YE GENEL‹ ‹HRACATINDAK‹ ‹LK 5 ÜLKE mektedir. (2008 ve 2009 Y›llar› Ocak-Haziran Dönemi) Yat›r›mc›lar›n arad›klar›; büyük sermayeler ve emekler ile kurduk- ÜLKE 2008 YILI 2009 YILI (%) DE⁄‹fi‹M Alparslan Kurtmen Güralp Vinç ve Makine Yönetim Kurulu Baflkan› lar› iflletmelerinde düflük maliyetli Miktar (Kg) De¤er ($) $/kg Miktar (Kg) De¤er ($) $/kg Miktar De¤er ama k›sa süreli geçici çözümler SUUDI ARABISTAN 406.408 3.107.381 7,65 1.202.150 6.972.229 5,80 195,8 124,4 “Dünya pazarlar›nda marka de¤il, sürekli destek alabilecekleri- ALMANYA 405.279 2.248.016 5,55 1.009.686 5.889.605 5,83 149,1 162,0 olmak istiyoruz.” ni bildikleri bir çözüm orta¤›d›r. FAS 46.705 132.088 2,83 440.467 5.559.048 12,62 - - Bu ba¤lamda Sanayi ve Çal›flma RUSYA FED. 1.425.872 8.594.735 6,03 823.315 5.182.885 6,30 -42,3 -39,7 Güralp Vinç dünya pazar›nda Bakanl›¤› taraf›ndan ç›kar›labi- CEZAY‹R 573.098 2.495.745 4,35 843.204 5.102.423 6,05 47,1 104,4 marka olmay› hedefleyerek sat›fl lecek yeni yasalar ve yap›lacak s›- örgütlenmesini ülke d›fl›na tafl›- k› denetimler ile üretim flartlar›na OA‹B ‹fiT‹GAL ALANI ‹T‹BAR‹YLE YÜK KALDIRMA, TAfiIMA VE ‹ST‹FLEME MAK‹NELER‹ ‹HRACATI (2008 ve 2009 Y›llar› Ocak-Haziran) mak ve kald›rma makinalar›nda uygun olmayan iflyerlerinde ve bir Türk markas› olarak dünya yetkisi olmayan kiflilerce üretim OCAK-HAZ‹RAN 2008 OCAK-HAZ‹RAN 2009 DE⁄‹fi‹M (%) pazar›nda önemli bir pay elde et- yapan firmalar› irdelenerek hak- M‹KTAR (kg) DE⁄ER (dolar) M‹KTAR (kg) DE⁄ER (dolar) M‹KTAR (kg) DE⁄ER (dolar) meyi hedeflemektedir. Son y›llar- s›z rekabeti, k›smen de olsa engel- 14.443.906 81.692.115 16.103.375 90.085.092 11,5 10,3 da yurtd›fl›na çok önemli çal›fl- leyebilirler. ‹HRACAT RAKAMLARI

OA‹B ‹fiT‹GAL ALANINA G‹REN MAK‹NE ‹HR. BRL. ÜLKE DA⁄ILIMI

01 OCAK -31 TEMMUZ 2008 01 OCAK - 06 TEMMUZ 2009 ÜLKE ADI De¤er ($) De¤er ($) De¤iflim % ALMANYA 403,094,153.12 237,897,176.34 -40.98 B‹R.DEVLETLER(ABD) 254,686,310.39 176,426,374.88 -30.73 IRAK 100,633,048.20 135,488,840.72 34.64 ‹RAN (‹SLAM CUM.) 145,605,965.11 133,954,964.84 -8.00 GÜRC‹STAN 69,097,927.12 112,333,679.52 62.57 BR.KRALLIK(‹NG‹LTERE 209,335,799.52 109,010,074.71 -47.93 RUSYA FEDERASYONU 276,014,993.42 100,924,959.99 -63.43 ‹TALYA 189,449,066.15 100,480,122.25 -46.96 FRANSA 173,211,937.59 90,586,648.81 -47.70 SUUDI ARABISTAN 70,073,633.02 81,168,745.18 15.83 MISIR 74,184,214.29 78,582,023.80 5.93 CEZAY‹R 53,680,597.76 76,263,610.34 42.07 L‹BYA 72,943,879.80 69,877,360.58 -4.20 AZERBAYCAN-NAHCIVAN 116,331,009.15 68,734,145.74 -40.92 SURIYE ARAP CUM.(SUR 55,479,816.14 59,049,372.03 6.43 ROMANYA 144,410,993.61 56,031,754.30 -61.20 ‹ST.DER‹ SERB.BÖLGE 71,703,908.37 47,855,967.11 -33.26 FAS 61,076,485.44 43,820,244.22 -28.25 BULGAR‹STAN 100,594,100.52 43,692,095.22 -56.57 ‹SPANYA 83,500,092.76 41,994,083.12 -49.71 TÜRKMEN‹STAN 30,641,715.63 40,964,471.57 33.69 82 KAZAK‹STAN 63,315,788.99 36,979,581.23 -41.60 HOLLANDA 80,378,254.00 36,692,733.28 -54.35 BELÇ‹KA 67,695,100.14 34,199,539.39 -49.48 YUNAN‹STAN 71,739,197.50 31,302,455.74 -56.37

moment expo BIRLESIK ARAP EMIRLI 49,699,902.99 30,208,245.91 -39.22 ÖZBEK‹STAN 42,324,568.28 28,885,860.62 -31.75 AVUSTURYA 53,218,615.30 27,508,757.35 -48.31 POLONYA 59,956,453.69 25,994,651.14 -56.64 HINDISTAN 29,072,478.37 25,352,672.46 -12.79 SUDAN 22,370,563.81 24,769,099.56 10.72 UKRAYNA 92,641,355.87 22,018,434.06 -76.23 ISRAIL 38,295,868.38 21,145,123.78 -44.78 EGE SERBEST BÖLGE 54,066,353.30 20,721,164.07 -61.67 URDUN 21,430,544.64 17,452,693.45 -18.56 TUNUS 22,412,506.06 16,300,175.80 -27.27 K.KIBRIS TÜRK CUMH. 28,579,170.94 15,843,715.89 -44.56 MALEZYA 5,509,911.43 15,624,818.59 183.58 MACAR‹STAN 23,027,862.90 15,174,307.88 -34.10 ET‹YOPYA 20,471,828.84 14,870,061.57 -27.36 Ç‹N HALK CUMHUR‹YET‹ 26,876,436.39 14,448,538.16 -46.24 KATAR 11,629,693.30 13,397,336.76 15.20 PAKISTAN 12,620,445.44 12,927,203.06 2.43 ‹SVEÇ 19,015,171.93 12,643,365.04 -33.51 MEKS‹KA 15,186,715.61 12,605,185.38 -17.00 DAN‹MARKA 16,226,548.82 12,180,716.67 -24.93 BREZILYA 29,642,679.11 11,836,772.32 -60.07 NIJERYA 29,088,411.62 11,402,540.56 -60.80 ‹SV‹ÇRE 9,097,319.07 11,242,831.85 23.58 LÜBNAN 11,301,996.29 11,163,679.43 -1.22 AVUSTRALYA 16,907,088.12 10,695,320.96 -36.74 GUNEY AFRIKA CUMHUR‹ 22,939,043.04 10,515,004.13 -54.16 TÜRK‹YE GENEL‹ KARfiILAfiTIRMALI ÜLKE RAPORU (01 OCAK - 31 TEMMUZ 2008 / 01 OCAK - 06 TEMMUZ 2009)

ÜLKE ADI TÜRK‹YE GENEL‹ ÜLKE TÜRK‹YE GENEL‹ ÜLKE TÜRK‹YE GENEL‹ MAK‹NE SEK. TÜRK‹YE GENEL‹ MAK‹NE SEK. TÜRK‹YE MAK‹NE 01 OCAK- 31 TEMMUZ 200 01 OCAK - 06 TEMMUZ 2009 01 OCAK-31 TEMMUZ 2008 01 OCAK - 06 TEMMUZ 2009 DE⁄.% DE⁄. % ALMANYA 8,138,692,503.47 4,631,793,730.53 403,094,153.12 237,897,176.34 -43.09 -40.98 B‹R.DEVLETLER(ABD) 2,279,385,448.81 1,443,871,289.37 254,686,310.39 176,426,374.88 -36.66 -30.73 IRAK 1,934,170,466.62 2,628,311,612.41 100,633,048.20 135,488,840.72 35.89 34.64 ‹RAN (‹SLAM CUM.) 1,178,772,877.07 876,528,799.02 145,605,965.11 133,954,964.84 -25.64 -8.00 GÜRC‹STAN 577,014,523.16 388,244,716.78 69,097,927.12 112,333,679.52 -32.71 62.57 BR.KRALLIK(‹NG‹LTERE 5,071,226,705.28 2,500,725,284.44 209,335,799.52 109,010,074.71 -50.69 -47.93 RUSYA FEDERASYONU 4,156,097,803.75 1,531,784,437.35 276,014,993.42 100,924,959.99 -63.14 -63.43 ‹TALYA 5,363,239,274.57 2,750,248,626.35 189,449,066.15 100,480,122.25 -48.72 -46.96 FRANSA 4,371,590,433.92 2,906,632,291.45 173,211,937.59 90,586,648.81 -33.51 -47.70 SUUDI ARABISTAN 1,245,754,689.47 884,780,280.10 70,073,633.02 81,168,745.18 -28.98 15.83 MISIR 764,300,749.36 1,651,075,847.70 74,184,214.29 78,582,023.80 116.02 5.93 CEZAY‹R 847,661,074.63 1,036,963,913.78 53,680,597.76 76,263,610.34 22.33 42.07 L‹BYA 639,081,333.53 861,560,663.30 72,943,879.80 69,877,360.58 34.81 -4.20 AZERBAYCAN-NAHCIVAN 956,146,794.78 650,407,894.51 116,331,009.15 68,734,145.74 -31.98 -40.92 SURIYE ARAP CUM.(SUR 620,752,432.79 617,016,453.70 55,479,816.14 59,049,372.03 -0.60 6.43 ROMANYA 2,621,069,899.52 1,038,200,831.75 144,410,993.61 56,031,754.30 -60.39 -61.20 ‹ST.DER‹ SERB.BÖLGE 235,717,144.75 121,807,363.31 71,703,908.37 47,855,967.11 -48.32 -33.26 FAS 690,534,407.07 292,378,521.36 61,076,485.44 43,820,244.22 -57.66 -28.25 BULGAR‹STAN 1,359,567,220.45 678,688,894.95 100,594,100.52 43,692,095.22 -50.08 -56.57 ‹SPANYA 2,800,895,424.70 1,258,727,124.65 83,500,092.76 41,994,083.12 -55.06 -49.71 TÜRKMEN‹STAN 330,680,255.73 417,817,328.42 30,641,715.63 40,964,471.57 26.35 33.69 KAZAK‹STAN 546,613,785.32 317,916,918.21 63,315,788.99 36,979,581.23 -41.84 -41.60 83 HOLLANDA 2,037,300,174.24 1,021,664,600.66 80,378,254.00 36,692,733.28 -49.85 -54.35 BELÇ‹KA 1,303,616,736.41 864,597,550.26 67,695,100.14 34,199,539.39 -33.68 -49.48 YUNAN‹STAN 1,557,215,200.82 831,199,420.11 71,739,197.50 31,302,455.74 -46.62 -56.37

BIRLESIK ARAP EMIRLI 4,556,383,445.03 1,054,606,992.90 49,699,902.99 30,208,245.91 -76.85 -39.22 moment expo ÖZBEK‹STAN 190,165,321.00 123,489,979.45 42,324,568.28 28,885,860.62 -35.06 -31.75 AVUSTURYA 615,538,042.91 374,730,166.10 53,218,615.30 27,508,757.35 -39.12 -48.31 POLONYA 1,046,456,382.10 576,430,904.20 59,956,453.69 25,994,651.14 -44.92 -56.64 HINDISTAN 330,652,239.11 197,149,254.62 29,072,478.37 25,352,672.46 -40.38 -12.79 SUDAN 148,947,714.41 143,822,384.10 22,370,563.81 24,769,099.56 -3.44 10.72 UKRAYNA 1,347,427,096.81 425,423,637.11 92,641,355.87 22,018,434.06 -68.43 -76.23 ISRAIL 1,217,145,348.58 712,295,954.16 38,295,868.38 21,145,123.78 -41.48 -44.78 EGE SERBEST BÖLGE 264,118,645.22 133,949,858.06 54,066,353.30 20,721,164.07 -49.28 -61.67 URDUN 282,421,190.18 184,702,818.98 21,430,544.64 17,452,693.45 -34.60 -18.56 TUNUS 439,078,572.02 250,992,740.38 22,412,506.06 16,300,175.80 -42.84 -27.27 K.KIBRIS TÜRK CUMH. 689,412,285.22 345,323,602.45 28,579,170.94 15,843,715.89 -49.91 -44.56 MALEZYA 60,629,433.16 41,609,924.82 5,509,911.43 15,624,818.59 -31.37 183.58 MACAR‹STAN 449,772,773.99 194,808,176.05 23,027,862.90 15,174,307.88 -56.69 -34.10 ET‹YOPYA 114,093,823.04 110,101,547.58 20,471,828.84 14,870,061.57 -3.50 -27.36 Ç‹N HALK CUMHUR‹YET‹ 879,670,687.94 556,691,523.44 26,876,436.39 14,448,538.16 -36.72 -46.24 KATAR 770,884,321.25 198,242,314.76 11,629,693.30 13,397,336.76 -74.28 15.20 PAKISTAN 99,890,926.08 73,775,773.11 12,620,445.44 12,927,203.06 -26.14 2.43 ‹SVEÇ 561,995,427.10 326,201,571.08 19,015,171.93 12,643,365.04 -41.96 -33.51 MEKS‹KA 92,539,261.69 41,416,606.17 15,186,715.61 12,605,185.38 -55.24 -17.00 DAN‹MARKA 628,856,158.44 318,102,518.33 16,226,548.82 12,180,716.67 -49.42 -24.93 BREZILYA 190,207,030.34 145,505,124.11 29,642,679.11 11,836,772.32 -23.50 -60.07 NIJERYA 136,936,157.99 112,347,779.15 29,088,411.62 11,402,540.56 -17.96 -60.80 ‹SV‹ÇRE 384,214,883.85 249,248,371.13 9,097,319.07 11,242,831.85 -35.13 23.58 LÜBNAN 377,982,315.25 359,297,422.31 11,301,996.29 11,163,679.43 -4.94 -1.22 AVUSTRALYA 222,155,693.57 139,577,425.82 16,907,088.12 10,695,320.96 -37.17 -36.74 GUNEY AFRIKA CUMHUR‹ 495,252,648.03 109,153,370.30 22,939,043.04 10,515,004.13 -77.96 -54.16 ‹HRACAT RAKAMLARI

SEKTÖREL BAZDA ‹HRACAT RAKAMLARI -1000 $ HAZ‹RAN OCAK-HAZ‹RAN S E K T Ö R 2008 2009 De¤iflim (09/08) Pay(09) (%) 2008 2009 De¤iflim (09/08) Pay(09) (%)

I. TARIM 1,011,002 944,751 -6.55 11.64 6,287,746 5,961,626 -5.19 13.59 A. B‹TK‹SEL ÜRÜNLER 737,497 687,933 -6.72 8.48 4,620,983 4,462,175 -3.44 10.17 Hububat,Bakliyat,Ya¤l› Tohumlar ve Mamulleri 291,190 276,351 -5.10 3.41 1,772,193 1,758,288 -0.78 4.01 Yafl Meyve ve Sebze 165,367 138,546 -16.22 1.71 895,814 953,863 6.48 2.17 Meyve Sebze Mamulleri 77,695 81,154 4.45 1.00 460,964 450,295 -2.31 1.03 Kuru Meyve ve Mamulleri 50,466 74,261 47.15 0.91 428,428 467,737 9.18 1.07 F›nd›k ve Mamulleri 99,539 70,973 -28.70 0.87 659,595 392,473 -40.50 0.89 Zeytin ve Zeytinya¤› 15,357 12,413 -19.17 0.15 96,379 99,319 3.05 0.23 Tütün 36,140 31,875 -11.80 0.39 281,162 312,704 11.22 0.71 Kesme Çiçek 1,743 2,360 35.40 0.03 26,451 27,495 3.95 0.06 B. HAYVANSAL ÜRÜNLER 56,033 64,607 15.30 0.80 386,988 402,279 3.95 0.92 Canl› Hayvan,Su Ürünleri ve Mamulleri 56,033 64,607 15.30 0.80 386,988 402,279 3.95 0.92 C. A⁄AÇ VE ORMAN ÜRÜNLER‹ 217,472 192,211 -11.62 2.37 1,279,773 1,097,172 -14.27 2.50 A¤aç Mamulleri ve Orman Ürünleri 217,472 192,211 -11.62 2.37 1,279,773 1,097,172 -14.27 2.50 II. SANAY‹ 10,748,800 6,948,300 -35.36 85.61 59,121,523 36,917,303 -37.56 84.14 A. TARIMA DAYALI ‹fiLENM‹fi ÜRÜNLER 763,061 618,306 -18.97 7.62 4,833,790 3,423,189 -29.18 7.80 Tekstil ve Hammaddeleri 566,206 444,805 -21.44 5.48 3,691,534 2,510,446 -31.99 5.72 Deri ve Deri Mamulleri 106,611 86,250 -19.10 1.06 600,675 450,083 -25.07 1.03 Hal› 90,243 87,251 -3.32 1.08 541,580 462,659 -14.57 1.05 B. K‹MYEV‹ MADDELER VE MAMULLER‹ 1,338,788 870,809 -34.96 10.73 7,269,018 4,105,583 -43.52 9.36 Kimyevi maddeler ve Mamulleri 1,338,788 870,809 -34.96 10.73 7,269,018 4,105,583 -43.52 9.36 84 C. SANAY‹ MAMULLER‹ 8,646,952 5,459,185 -36.87 67.26 47,018,717 29,388,532 -37.50 66.98 Haz›rgiyim ve Konfeksiyon 1,327,627 1,106,696 -16.64 13.64 8,306,518 6,175,724 -25.65 14.08 Tafl›t Araçlar› ve Yan Sanayi 2,470,066 1,558,499 -36.90 19.20 14,652,966 7,486,744 -48.91 17.06 Elektrik-Elektronik 867,203 690,728 -20.35 8.51 4,931,722 3,623,171 -26.53 8.26

moment expo Makine ve Aksamlar› 645,371 487,731 -24.43 6.01 3,643,238 2,700,719 -25.87 6.16 Demir ve Demir D›fl› Metaller 564,249 379,452 -32.75 4.68 3,300,218 1,964,595 -40.47 4.48 Demir Çelik Ürünleri 2,292,079 867,075 -62.17 10.68 9,553,743 5,508,569 -42.34 12.56 Çimento ve Toprak Ürünleri 353,782 293,119 -17.15 3.61 1,823,160 1,450,934 -20.42 3.31 De¤erli Maden ve Mücevherat 120,275 72,601 -39.64 0.89 760,185 455,193 -40.12 1.04 Di¤er Sanayi Ürünleri 6,301 3,285 -47.87 0.04 46,966 22,882 -51.28 0.05 III. MADENC‹L‹K 313,523 222,925 -28.90 2.75 1,604,858 994,517 -38.03 2.27 Madencilik Ürünleri 313,523 222,925 -28.90 2.75 1,604,858 994,517 -38.03 2.27 TOPLAM 12,073,326 8,115,976 -32.78 100 67,014,127 43,873,446 -34.53 100 TÜRK‹YE GENEL‹ ÜLKE RAPORU

01 Ocak - 31 Temmuz 2008 01 Ocak - 06 Temmuz 2009 ÜLKE ADI De¤er ($) De¤er ($) De¤iflim % ALMANYA 8,138,692,503.47 4,631,793,730.53 -43.09 FRANSA 4,371,590,433.92 2,906,632,291.45 -33.51 ‹TALYA 5,363,239,274.57 2,750,248,626.35 -48.72 IRAK 1,934,170,466.62 2,628,311,612.41 35.89 BR.KRALLIK(‹NG‹LTERE 5,071,226,705.28 2,500,725,284.44 -50.69 MISIR 764,300,749.36 1,651,075,847.70 116.02 RUSYA FEDERASYONU 4,156,097,803.75 1,531,784,437.35 -63.14 B‹R.DEVLETLER(ABD) 2,279,385,448.81 1,443,871,289.37 -36.66 ‹SPANYA 2,800,895,424.70 1,258,727,124.65 -55.06 BIRLESIK ARAP EMIRLI 4,556,383,445.03 1,054,606,992.90 -76.85 ROMANYA 2,621,069,899.52 1,038,200,831.75 -60.39 CEZAY‹R 847,661,074.63 1,036,963,913.78 22.33 HOLLANDA 2,037,300,174.24 1,021,664,600.66 -49.85 SUUDI ARABISTAN 1,245,754,689.47 884,780,280.10 -28.98 ‹RAN (‹SLAM CUM.) 1,178,772,877.07 876,528,799.02 -25.64 BELÇ‹KA 1,303,616,736.41 864,597,550.26 -33.68 L‹BYA 639,081,333.53 861,560,663.30 34.81 YUNAN‹STAN 1,557,215,200.82 831,199,420.11 -46.62 ISRAIL 1,217,145,348.58 712,295,954.16 -41.48 BULGAR‹STAN 1,359,567,220.45 678,688,894.95 -50.08 AZERBAYCAN-NAHCIVAN 956,146,794.78 650,407,894.51 -31.98 SURIYE ARAP CUM.(SUR 620,752,432.79 617,016,453.70 -0.60 85 POLONYA 1,046,456,382.10 576,430,904.20 -44.92 Ç‹N HALK CUMHUR‹YET‹ 879,670,687.94 556,691,523.44 -36.72 UKRAYNA 1,347,427,096.81 425,423,637.11 -68.43

TÜRKMEN‹STAN 330,680,255.73 417,817,328.42 26.35 moment expo GÜRC‹STAN 577,014,523.16 388,244,716.78 -32.71 AVUSTURYA 615,538,042.91 374,730,166.10 -39.12 LÜBNAN 377,982,315.25 359,297,422.31 -4.94 K.KIBRIS TÜRK CUMH. 689,412,285.22 345,323,602.45 -49.91 ‹SVEÇ 561,995,427.10 326,201,571.08 -41.96 DAN‹MARKA 628,856,158.44 318,102,518.33 -49.42 KAZAK‹STAN 546,613,785.32 317,916,918.21 -41.84 FAS 690,534,407.07 292,378,521.36 -57.66 SLOVENYA 451,123,523.27 285,949,340.41 -36.61 MALTA 590,712,907.75 263,759,088.12 -55.35 TUNUS 439,078,572.02 250,992,740.38 -42.84 ‹SV‹ÇRE 384,214,883.85 249,248,371.13 -35.13 YEMEN 197,518,044.12 246,182,339.97 24.64 ÇEK CUMHUR‹YET‹ 450,848,552.44 219,811,059.79 -51.25 KATAR 770,884,321.25 198,242,314.76 -74.28 HINDISTAN 330,652,239.11 197,149,254.62 -40.38 MACAR‹STAN 449,772,773.99 194,808,176.05 -56.69 URDUN 282,421,190.18 184,702,818.98 -34.60 NORVEÇ 223,244,291.06 170,513,281.99 -23.62 PORTEK‹Z 367,261,487.09 164,601,198.13 -55.18 KANADA 206,891,677.12 155,469,350.84 -24.85 BREZILYA 190,207,030.34 145,505,124.11 -23.50 SUDAN 148,947,714.41 143,822,384.10 -3.44 AVUSTRALYA 222,155,693.57 139,577,425.82 -37.17 SIRB‹STAN 289,563,881.96 139,370,916.13 -51.87 AHL SERBEST BÖLGE 252,050,021.19 136,704,572.49 -45.76 ÜRÜNLER ‹MBAT invertörlü merkezi so¤uk depo sistemi gelifltirdi

BAT, y›lsonunda tamamlayaca¤› ilave makine yat›- r›m› ile sektöründe kapasite ve pazar pay›n› artt›r›c› yat›r›mlar›na h›zla devam ediyor. Standart ürünle- rinin yan› s›ra h›zl› ön so¤utma cihazlar›, hassas s›- cakl›k ve nem kontrollü klima cihazlar›, vinç kabini klima cihazlar›, floklama üniteleri, paket tohum çimlendirme odalar›, sarartma sistemleri, vidal› kompresörlü merkezi sistem so¤uk depo sistemleri gibi ürünlerine flimdi yüksek enerji tasarrufu ile ifl- letme maliyetlerini minimum düzeylere düflüren invertörlü merkezi so¤uk depo sistemlerini de ilave ederek pazara sundu. ‹MBAT, gelifltirdi¤i invertör- lü merkezi so¤uk depo sistemi ile split ya da paket tipi so¤uk oda sistemlerine göre yüzde 20’lere va- ran enerji tasarrufunu merkezi sistemlerden daha ileriye giderek split ya da paket sistemlerden yüzde 25-30, klasik geleneksel dizayna sahip merkezi sis- ‹zmir Kemalpafla Organize Sanayi Bölgesinde 3500 metrekaresi temlerden ise yüzde 5 ile yüzde 10 daha yüksek enerji tasarruf kapal› olmak üzere toplam 6500 metre alanda MBT marka so¤ut- sa¤layan invertör kontrollü merkezi so¤utma cihazlar›n› tüketici- expo ma ve klima cihaz ve sistemleri imalat›n› sürdürmekte olan ‹M- nin be¤enisine sundu. 86

moment Alpler Traktör’den Alpin M49

Alpler Traktör Makine A.fi. taraf›ndan üretilen M49 çok amaçl› yükleyici tüketici ile bulufltu. M49 dört te- kerden çekifl özelli¤ine sahip. Ön k›sm›nda standart olarak kepçesi bulunan M49’un ataflmanlar›n›n de¤iflti- rilmesi pratik ve h›zl›. Ataflmanlar›n›n de¤iflmesi sebe- biyle, farkl› iflleri yapan birçok makine almak yerine sa- dece M49 kullan›lmas› yeterli olaca¤›n› belirten yetkili- ler, M49 küçük ve h›zl› manevra kabiliyeti oldu¤undan dar alanlarda süratli çal›flt›¤›n› belirtti. Ürün bu neden- le her yerde ve her iflte kullan›labiliyor. Depolarda, in- flaatlarda, madenlerde, fabrikalarda, dökümhanelerde, limanlarda, çiftliklerde, bahçelerde, yollarda, parklarda kullan›labilen araç oldukça yenilikçi bir tasar›ma sahip. Yürüyüfl tak›m›nda, hidrolik pompa, iki adet zincir ile tahrikli 4 tekerlekten çekiflli sistemi bulunan arac›n hid- rolik sisteminde; boom beya kova kontrollü iki adet ayak pedal› ile veya opsiyonel elle sa¤lan›yor. Dilmenler’den yeni HT Levent boyama makinesi

Sektörün öncü kurumlar› aras›nda yer alan Dil- menler Makine’nin yeni boyama makinesi görücü- ye ç›kt›. HT Levent Boyama makinesi aç›k kumafl- lar›n ›slak prosesinde ekonomik ve dünyaca kabul görmüfl bir boyama makinesi. Regülasyon ünitesi ile, boya banyosunun bas›nç ve miktar›, proses ha- lindeki kumafla göre ayarlanabiliyor. Pompa, de- vaml› olarak ayarlanabilen ve kontrol edilebilen statik bas›nc› oluflturuyor ve bu bas›nç s›cakl›ktan ba¤›ms›z olarak tüm proses boyunca sabit kal›yor. Yüksek bas›nçl› dozaj pompas› vas›tas›yla boyar madde ve yard›mc› maddeler istendi¤i zaman ma- kineye gönderilebiliyor. Kumafl çeflidine göre fark- l› çaplarda aparatlar› da mevcut.

87

NA-CE Makine’den moment expo yeni “Konik K›r›c›”

Yar›m asr› aflk›n süredir makine sektörü içerisinde yer alan ve infla- at, yol ve madencilik sektörlerini ilgilendiren makine ve tesisleri üreten NA-CE Makine yeni Kronik K›r›c›s›’n› müflterilerin be¤enisi- ne sundu. NA-CE Konik K›r›c›lar, “sonsuz say›da k›r›c› çenesi olan çeneli k›r›c›” prensibine göre tasarlan›yor. Dere malzemesi, andezit, bazalt, granit gibi Mohs sertli¤i 6’dan büyük, SiO2 oran› yüzde 40’dan fazla olan malzemelerde “Sekonder K›r›c›” olarak kullan›l›- yor. Tersiyer k›r›c› olarak da dik milli k›r›c›lar kullan›l›yor. Yüksek k›rma performans› ve güvenilirlik sunan bu yeni üründe sistemde tam kontrol ve kolay iflletim ve bak›m gibi özelikler dikkat çekiyor. Düzgün flekilli malzeme üretimi sa¤layan NA-CE Makine’nin yeni kronik k›r›c›s›; bazalt, granit, andezit, ve dere malzemesi gibi sert ve afl›nd›r›c› olan malzemelerin k›r›lmas› için tasarlanm›fl bir makine. Makine sa¤lam tasar›m›yla çok sert malzemelerin bile k›r›lmas› için gerekli güce sahip. Konik k›r›c›, malzemeleri s›k›flt›rma, kesme ve bükme etkisiyle k›rarak yüksek kaliteli ürünler sunmak için dizayn edilmifl ve müflterilerin be¤enisine sunulmufl. B‹LG‹ HATTI

4- Yerinde pazar araflt›rmas› için çeflitli araçlar se- çilebilir: * Da¤›t›m kanallar›yla bire bir görüflmeler yap›labi- lir (‹thalatç›lar/toptanc›lar), * Tüketiciler aras›nda yüz yüze incelemelerde bulu- nulabilir ya da uzaktan onlar›n davran›fl› gözlemle- nebilir, * Potansiyel al›c›larla görüflülebilir, * Rakiplerin ma¤azalar›na giderek gözlemde bulu- nulabilir, * Fuar, sergi ve benzeri yerler ziyaret edilebilir, * Ma¤aza, market yada ürünün benzerlerinin sat›l- d›¤› perakende ma¤azalar› ziyaret edilebilir. * Meslek kurulufllar› ile görüflülebilir, * Ürünü girdi olarak kullanan sanayicilerle görüflü- lebilir, * Ürünün yerli üreticileri, fabrikalar ile görüflülebi- lir, * Showroomlar gezilebilir, * Üretici/ithalatç› dernekleri ile görüflülebilir, * D›fl ticareti gelifltirme kurulufllar› ile görüflülebilir, * ‹lgili kamu kurulufllar› (bakanl›klar, kalite, standart, mevzuat konular›nda yetkili kurumlar) ile görüflülebi- YER‹NDE PAZAR ARAfiTIRMASI NED‹R, NASIL lir. YAPILIR VE NEDEN GEREKL‹D‹R? 5- Yerinde pazar araflt›rmas› s›ras›nda ürününüzün 88 1- Yerinde pazar araflt›rmas› pazar›n do¤rudan ziyaret edil- bulundu¤u sektördeki uzmanlaflm›fl fuar veya sergileri mesidir. Firma pazar yerinde yapaca¤› do¤rudan görüflme ziyaret edebilirsiniz. Uluslararas› fuarlarda ürününüzü ve incelemelerle, potansiyel al›c›lar ve firma temsilcileriyle rakip ihracatç›lar›n mallar›yla k›yaslayabilir, pazar hak- yapaca¤› birebir görüflme ve ziyaretlerle veri toplamaktad›r. k›nda çok çabuk bilgi sahibi olabilirsiniz. Pazar araflt›r- moment expo Yerinde pazar araflt›rmas›n›n firman›n ihtiyaçlar›na göre mas› deste¤i kapsam›nda araflt›rman›z›n birkaç günü- planlanmas›, özel sorulara cevap al›nmas› aç›s›ndan üstünlü- nüzü fuar ziyaretlerine ay›rabilirsiniz. Perakendeciler, ¤ü vard›r. ‹hracat yapmay› düflündü¤ünüz ülkede yapaca¤›- ihtisas ma¤azalar›, büyük ma¤azalar, indirimli sat›fl n›z araflt›rma, pazarla ilgili genel görünüm hakk›nda çok da- ma¤azalar› ziyaret edilebilir. Yerinde pazar araflt›rmas› ha kolay fikir edinmenizi sa¤layacakt›r. s›ras›nda ürününüze benzer ürünlerin sat›ld›¤› ma¤a- zalar› ziyaret ederek ayn› kalitedeki ürünler ile rakip 2- Yerinde pazar araflt›rmas› s›ras›nda yurt d›fl›ndaki potan- ürünleri tasar›m, kalite ve fiyat yönünden k›yaslayabi- siyel müflteriler, arac›lar, meslek kurulufllar›n›n ziyaret edil- lirsiniz. mesi ve yetkilileri ile tan›flarak görüflmek, pazar› ziyaret et- meden önce toplanan bilgilerin ne ölçüde do¤ru oldu¤unu Asl›nda yerinde pazar araflt›rmas› ile firmalar gelece¤e da gösterecektir. Yerinde pazar araflt›rmas› s›ras›nda müflte- yat›r›m yapmaktad›r. Pazar araflt›rmas› s›ras›nda ba¤- rilerle yüz yüze görüflme yap›l›rken, örnek mallar gösterile- lant› kuramam›fl olunsa bile, firma kart›n›, broflürünü rek müflterilerin veya tüketicilerin bunlar karfl›s›ndaki tepki- veya CD'sini b›rakarak, gelecek zaman diliminde al›c›- leri ölçülebilir veya belirli bir süre o ülkenin belirli bir yöre- n›n ilgisini çekme flans› yaratmaktad›r. sinde yo¤un bir pazarlama gayreti sarf ederek, buradan elde edilecek bilgilere göre, di¤er pazar bölümleri için tahminler Yerinde Pazar Araflt›rmas›n›n yap›labilir. Maliyeti Nedir? Yerinde pazar araflt›rmas›nda veri toplama, zaman ve 3- Yerinde pazar araflt›rmas› tüketici ve pazar yerini gözlem- para gerektirir. Yerinde pazar araflt›rmas›n›n maliyeti lemenin en iyi yolu olmas› ve ürünün test edilmesi aç›s›ndan firman›n özel ihtiyaçlar›na ba¤l› olarak de¤iflmekle bir- tercih edilen bir yöntemdir. Kültürel nüanslar›n ve tüketici likte ço¤u zaman pahal›d›r. Her ülkede ihtiyaç duydu- davran›fllar›n›n anlam› en iyi flekilde uygulamaya konulduk- ¤umuz bilgiyi bulmam›za yard›mc› olacak, pazar arafl- lar› çevrede saptan›r. Bu nedenle firman›n en az birkaç haf- t›rmas›nda uzmanlaflm›fl firmalar vard›r. Bu tür bir pa- tas›n› yerinde pazar araflt›rmas› yaparak ürününü test etme- zar araflt›rmas›n›n maliyeti asgari 10 000 ABD Dolar› ye ay›rmas› gerekmektedir. civar›ndad›r. ULUSLARARASI PAZARLAMA STRATEJ‹S‹ GEL‹fiT‹RMEN‹N ADIMLARI

>> Bafll›ca pazarlarda yer almak Yaln›zca kendi bölgesinde uluslararas› ticaret yap›yor olmak, ulus- lararas› bir flirket olmak anlam›na gelmemektedir. Örne¤in yaln›z- ca Türk Cumhuriyetleri’nde faaliyet gösteren bir Türk flirketinin baflar›l› bir uluslararas› flirket olabilmesi için ABD, Avrupa, Uzak- do¤u gibi pazarlarda da faaliyet gösterebiliyor olmas› gerekir.

>> Ana üründe standardizasyon Baflar›l› uluslararas› markalara bak›ld›¤›nda, en az bir temel ürü- nün, dünyan›n her yan›nda ayn› kalitede pazarland›¤› görülür. On- lar, yerel ihtiyaçlara göre de farkl› ürün ve markalar yaratabilir. Ancak temelde de¤iflmeyen, ana markay› tafl›yan üründür. Örne¤in g›da sektöründeki uluslararas› bir firman›n, dünyan›n her yerinde ayn› lezzette ve kalitede ürünlerine ulafl›labilir. Bu firma ana ürünü ya da ürünleri d›fl›nda, bardak, tiflört gibi farkl› ürünleri de pazarla- yarak gelir sa¤layabilir ve markan›n tan›n›rl›¤›n› art›rabilir.

>> De¤eri yüksek faaliyetlerin az say›da ülkede yo¤unlaflt›r›lmas› 89 Üretim süreçlerinde yap›lan baz› yat›r›mlar, yüksek maliyetleri be- raberinde getirir. Günümüz dünyas›nda, maddi de¤eri yüksek fa- aliyetlerin, her ülkede de¤il, birkaç uygun ülkede yürütülmesi, önemli stratejilerden biri olarak kabul edilmektedir. Örne¤in, faali- moment expo yet gösterilen her ülkede fabrika kurmak yerine, bölgelere fabrika kurmak, do¤ru bir strateji olarak kabul edilir. Büyük uluslararas› flirketler, Avrupa, Afrika, Ortado¤u, Uzakdo¤u gibi grupland›rma- lar yaparak, ana üretim merkezlerini her bölgede bir ülkeye tafl›- maktad›r.

>> Bütünleflik pazarlama uygulanmas› Baflar›l› uluslararas› markalar›n ortak bir noktas›, dünyan›n her ye- rinde uygulayabildikleri temel bir pazarlama sistemlerinin olmas›- d›r. Da¤›t›mdan iletiflime, üretimden paketlemeye kadar, standart- lar› belirleyen bir ana flablon bulunur ve bu flablon, faaliyet gösteri- len her noktada uygulan›r. Ayn› yöntem, iletiflimde de kullan›l›r. Farkl› kültürlere göre, farkl› reklam filmleri çekilebilir, farkl› iletiflim araçlar› kullan›labilir, ancak ana mesaj her zaman ayn›d›r.

>> Rekabet stratejilerinin ülkeler aras›nda bütünlefltirilmesi Uluslararas› flirketlerin rekabet stratejileri, ülkeden ülkeye taktiksel farkl›l›klar gösterse de, yaklafl›m olarak bütünlük gösterir. ‹Z BIRAKANLAR

Ali Ulvi ‹z, gelece¤e ‘iz’ini b›rakt› 1946 BALIKES‹R DO⁄UMLU OLAN AL‹ ULV‹ ‹Z, ODTÜ MAK‹NE MÜHEND‹SL‹⁄‹NDEN MEZUN OLDUKTAN SONRA TÜRK‹YE fiEKER FABR‹KALARI A.fi. GENEL 90 MÜDÜRLÜ⁄Ü’NE BA⁄LI ESK‹fiEH‹R MAK‹NE

moment expo FABR‹KASI VE TAKSAN MAK‹NE G‹B‹ F‹RMALARDA ÇALIfiMIfi VE ÖZELL‹KLE CNC TAKIM TEZGÂHLARININ ÜRET‹M‹NE, GEL‹fiMES‹NE ÖNDERL‹K ETM‹fi ÖNEML‹ B‹R MÜHEND‹ST‹.

aksan A.fi. Genel Müdürü Mehmet Karaca, Moment Ex- po’nun ‹z B›rakanlar sayfas› için makine sektörünün önem- li isimlerinden biri olan ve Tözellefltirilmeden önce Taksan A.fi’de görev yapan Ali Ulvi ‹z’le ilgili an›lar›n› kaleme ald›. “Taksan Tak›m Tezgâhlar› Sanayi ve Ticaret A.fi.’nin Genel Müdür gulamak üzere yap›lan araflt›rma-gelifl- Teknik Yard›mc›l›¤›n› yapan Ali Ulvi tirme ve dizayn çal›flmalar›, sermaye ve AL‹ ULV‹ ‹Z K‹MD‹? ‹z’in an›s›na bu sat›rlar› yaz›yorum. Öz üst düzeyde bilgi birikimi gerektirmek- geçmifli ile ilgili ailevi v.s. bilgelerini çok tedir. iyi bilmedi¤imden çok fazla bir fley bah- Tak›m tezgâhlar› sanayi, otomotiv ve sa- 1949 y›l›nda Bal›kesir’de do¤an Ali Ulvi ‹z, Orta Do¤u Tek- sedemeyece¤im. Elimizde var olan bil- vunma sanayilerinin itici gücüdür. Bu- nik Üniversitesi Makine Mühendisli¤i bölümünden mezun oldu. ‹z daha sonra bir süre, Türkiye fieker Fabrikalar› A.fi. gilere göre 1949 y›l› Bal›kesir do¤umlu gün dünyada otomotiv ve/veya savun- Genel Müdürlü¤ü’ne ba¤l› Eskiflehir Makina fabrikas›nda olup, evli ve biri k›z biri erkek 2 çocuk ma sanayi ürünlerinde önemli pazar pa- ‹malat Müdürlü¤ü görevini yürüttü. Bu görevinin ard›ndan babas›yd›. ‹yi derecede ‹ngilizce bilirdi. y› olan hiçbir ülke yoktur ki, arkas›nda ise Taksan Makine’ye Genel Müdür Teknik Yard›mc›s› ola- Orta Do¤u Teknik Üniversitesi Makina tak›m tezgâh› sanayisini olmas›n. Ja- rak tayin edildi. Baflar›l›, yumuflak kalpli ve disiplinli bir yö- Mühendisli¤i Bölümü mezunudur. Tür- ponya, Amerika Birleflik Devletleri, Fe- netici olan Ali Ulvi ‹z, Taksan Makine’den emeklili¤i nede- kiye fieker Fabrikalar› A.fi. Genel Mü- deral Almanya, ‹talya, Rusya Federas- niyle ayr›lana kadar çal›flmalar›n› sürdürdü. Ali Ulvi ‹z özel- dürlü¤ü’ne ba¤l› Eskiflehir Makina fab- yonu, Fransa, Güney Kore, ‹spanya ve likle tak›m tezgâhlar›n›n belirli noktalara gelmesi için müca- rikas›nda ‹malat Müdürlü¤ü görevini Çin bu konuda önemli örneklerdir. Di- dele eden önemli bir isimdi. yürütürken flirketimize Genel Müdür ¤er ilginç bir gözlemde, flimdilerde sa- Teknik Yard›mc›s› olarak tayin edilmifl- vunma sanayi sektöründe faaliyet gös- y›labilecek firma kalmam›fl gibidir. Tez- tir. Çok baflar›l›, yumuflak kalpli ve di- teren pek çok firman›n bafllang›çta ta- san firmas› da faaliyetlerinde ekonomik siplinli bir yöneticiydi. Bir görev dönü- k›m tezgâh› üreticisi olmalar›d›r. verimlili¤i sa¤layabilmek aç›s›ndan, fab- flü Ankara-K›rflehir karayolunda a¤›r bir 1990 y›l›nda ana teflekkülümüz MKEK rikada istihdam etti¤i personel say›s›n› trafik kazas› geçirmifl ve uzun bir dö- taraf›ndan Türkiye S›nai Kalk›nma Ban- 750’lerden 40-50 kifliye düflürmüfl bu- nem hastanede kalm›flt›r. Kaza sonras› kas›-Priva iflbirli¤ine yapt›r›lan çal›flma- lunmakta ve üretim için gerekli görülen mesle¤ine olan sadakati ve Taksan’a n›n sonucunda elde edilen yurt içi üre- tezgâh parçalar›n›n nerede ise tamam›- 91 olan gönül ba¤› nedeniyle hastaneden tim ve tablolar›na iliflkin veriler yer al›- na yak›n›n› yurt d›fl›ndan k›smi aksam ç›kar ç›kmaz koltuk de¤nekleriyle ifle yor. Buna göre otomotiv sektörünün kompleleri fleklinde ithal ederek çal›fl- gelmifl ve görevinin bafl›nda bulunmufl, ata¤a katl›¤› 1990 y›l›nda yurt içi talep malar›n› montaj faaliyeti olarak sürdür- moment expo fedakâr bir insand›r. ‹z, Taksan’dan ancak y›llara göre çok büyük art›fl gös- mektedir. emeklilik nedeniyle ayr›lm›flt›r.” termifl, yurt içi imalat›n talebi karfl›lama 5 Nisan 1994 ekonomik kararlar paketi- Karaca, Ali Ulvi ‹z’in makine sektörüne oran› yüzde 58’den yüzde 26’lara düfl- nin uygulamaya girmesi sonucunda, kazand›rd›klar›n› ise flöyle anlat›yor: müfltür. döviz kurlar›n›n art›fl› ile birlikte, al›nan “Ali Ulvi ‹z tak›m tezgâhlar›n›n belirli Tak›m tezgâhlar› sektörü yurt içi talep tasarruf önlemleri, özellikle makine ima- noktalara gelmesi için mücadele eden art›fl›na paralel olarak, geliflme göstere- lat sektöründe de önemli ölçüde talep ve soy ismine yak›fl›r bir flekilde iz b›ra- memesinin en önemli nedeni 1989 y›l›- daralmas›na neden olmufltur. Bu daral- kan bir meslek afl›¤› idi. Taksan’da çal›fl- n›n Kas›m ay›nda ithalat rejiminde yap›- maya paralel olarak 1994 y›l›n›n Ocak- t›¤› dönemlerde mesai saati kavram› lan de¤ifliklikler olmufltur. Bu de¤iflik- Kas›m aylar›nda toplam 793 tak›m tez- yok idi. Yani gerekirse gece gündüz ifli- likler ile tak›m tezgâhlar›n›n ithalat›na gâh› ithal edilmifltir. Ayn› y›lda Tak- nin bafl›nda olurdu. fiirketimizde CNC son derece büyük kolayl›klar sa¤lanm›fl, san’›n üretimi 272 adet gerçeklefltirile- tak›m tezgâhlar›n›n üretimine, geliflme- hatta çok düflük fiyatlar ile kullan›lm›fl; rek, 184 tezgâh yurt içine 9 tezgâh›n da sine önderlik etmifl güzide bir mühen- yani ikinci el tezgâhlar›n yurda sokul- yurt d›fl›na sat›fl› sa¤lanm›flt›r. Üretimin disti. Taksan’da Universal tak›m tezgâh- mas› teflvik edilmifltir. Son 4-5 y›l içinde, yurt içi talebi karfl›lama oran› yüzde lar›n›n üretiminin yan›nda CNC tezgâh- Hong Kong, Çin, Tayvan ve Do¤u Blo- 25’lere yükselmifltir. Ülkemizdeki istih- lara a¤›rl›k verilmesi Ali Ulvi ‹z Bey’in ku ülkelerinden ithal edilen tak›m tez- dam›n yüzde 95’ini, üretimin ise yüzde katk›lar›yla yayg›nlaflm›fl ve h›z kazan- gâhlar› ile fiyat aç›s›ndan rekabet ede- 50’sinini karfl›layan küçük iflletmeler, m›flt›r.” meyen yerli üreticilerin önemli bir bölü- Gümrük Birli¤i’ne giriflimiz ile birlikte, mü faaliyetlerini durdurarak pazardan ellerindeki talafll› imalat tezgâhlar›n›n AL‹ ULV‹ ‹Z’‹N KALEM‹NDEN çekilmifllerdir. sektördeki geliflmeye ayak uydurmak- TAKIM TEZGÂHLARI fiu anda tak›m tezgâhlar› sektöründe tan çok uzakta oluflu nedeniyle teknolo- Tak›m tezgahlar› gerek imalatlar›, ge- Taksan ile Tezsan’›n d›fl›nda üretim mik- jik düzeyi yüksek tak›m tezgâhlar› yat›r›- rekse yeni teknolojileri yaratmak ve uy- tarlar› ve istihdam aç›s›ndan önemli sa- m›na gitmek zorunda kalacaklar›d›r.” NOSTALJ‹ Türk fieker Makine Fabrikalar› KURULUfiU fiEKER SANAY‹N‹N KURULUfiU ‹LE BAfiLAYAN MAK‹NE FABR‹KALARI YILLARIN B‹LG‹ B‹R‹K‹M‹, PROJE B‹R‹K‹M‹, TECRÜBE B‹R‹K‹M‹, ‹fi GÜCÜ MÜHEND‹SL‹K H‹ZMETLER‹, MAK‹NE TES‹S, MODEL, ALET EDEVAT, LABORATUAR ‹MKÂNLARI ‹LE TÜRK‹YE’N‹N VE KAMUNUN EN ÖNEML‹ ‹MALAT GRUPLARI ARASINDA YER ALIYOR.

ürkiye fieker Fabrikalar› A.fi., yeni kurulacak fleker fabrikalar› ve tevsii edilecek fabrikalar›n mümkün mertebe yerli yap›l- mas›n› teminen, makine imalat- lar›n›nT yerli ikamesine giderek 1958 y›l›n- da Eskiflehir, 1961 y›l›nda Turhal ve Er- zincan, 1968 y›l›nda Ankara ve 1977 y›l›n- 92 da da Afyon Makine Fabrikalar›n› kurdu. fieker fabrikalar›ndaki ölçü kumanda ve endüstriyel denetim ayg›tlar›n›n onar›m›- n› yapmak ve bu ayg›tlar› gelifltirmek için moment expo 1965 y›l›nda bünyesindeki fieker Enstitü- sü’nde elektromekanik flubesini hayata geçirdi. Bu flubenin çal›flmalar› sonucun- da 1979 y›l›nda elektromekanik ayg›tlar fabrikas› kuruldu. Makine fabrikalar› bugünkü teknik gücü- lad›. Hatta baz› zamanlar gerek politik Bugün fieker Fabrikalar›n›n parasal ola- ne ve bilgi düzeyine ulafl›ncaya kadar pek yönden gerekse savafl flartlar›ndan bir k›- rak makine ihtiyac›n›n yüzde 95’i bu fab- çok aflamalardan geçmifltir. Her fleker s›m ihtiyaçlar getirilemez oldu. Bu za- rikalar›m›zda imal edilmektedir. fieker, çi- fabrikas› kurulurken o fabrikan›n onar›m› manlarda fabrikalardaki atölyeler, ihtiyaç mento, demir- çelik, hidrolik santrallar, için gerekli küçük üretim ihtiyaçlar›n› duyulup da getirilemeyen hemen her petrokimya sanayi, termik santralar, bor karfl›lamak üzere çarkhane (4-5 adet çe- parçay› yapmaya u¤raflt›. madeni iflleme makineleri vb. ile ilgili her flitli boyda üniversal torna tezgah›, freze, Bu u¤rafllar atölyelerin ifl gücünü ve ma- türlü makine, yedek parça üretimi, tamir planya, demir testere, matkap vb. tezgah- kine say›s›n› art›rd›. Savafl esnas›nda ve ve bak›m› bu fabrikalar›m›zda 30 – 40 se- lar) demirhane, marangozhane, boruha- sonras›nda bu atölyeler birer küçük ima- neyi aflk›n bir süredir baflar› ile yap›lmak- ne, tenekehane gibi bölümlerden oluflan lathane haline dönüfltü. Zorluk bir imkân› tad›r. bir atölyede beraber kurulurdu. ortaya ç›karm›fl, Türk fiekerin Makine Fabrikalar› birer birer ortaya ç›km›flt›. B‹R BÜTÜNÜN BÜTÜN 2. DÜNYA SAVAfiI ‹LE Önce Eskiflehir, sonra Turhal sonra Er- PARÇALARI KEND‹ ÇAPINDA FABR‹KALAR GEL‹fiMEYE zincan sonra Ankara, Afyon ve EMAF ÖNEML‹D‹R BAfiLADI Fabrikalar› kuruldu. Kuruluflu fleker sanayinin kuruluflu ile ‹lk devreye giren Uflak, Alpullu, Eskifle- Tesisler bugünkü haliyle Türkiye’nin ve bafllayan makine fabrikalar› y›llar›n bilgi hir, Turhal fieker fabrikalar›n›n normal Kamunun en büyük makine imalat grup- birikimi, proje birikimi, tecrübe birikimi, bak›m ve tamir iflleri için kendi atölyeleri lar›ndan biridir. Savafl y›lar›nda ve sonra- ifl gücü mühendislik hizmetleri, makine vard›. 2. Dünya Savafl›n›n bafllamas› ile s›nda hem fleker fabrikalar›n›n hem de tesis, model, alet edevat, laboratuar im- Avrupa’dan ithal edilen makine ve yedek Sümerbank’›n ve Etibank’›n ihtiyaçlar›n› kânlar› ile Türkiye’nin ve kamunun en parçalar›n temininde ciddi zorluklar bafl- büyük ölçüde karfl›lam›fllard›r. önemli imalat grubudur. Tarihinde bir- çok faaliyeti Türkiye de ilk defa gerçek- y›l›ndan beri fleker sanayimize ve yurtiçi lefltirmifltir. Yurtd›fl›ndan anahtar teslimi taleplerine en yüksek mertebede cevap MAK‹NA FABR‹KALARINDA YAPILAN al›nan fieker Fabrikalar› yüzde 95 yerli vermektedir. Yap›lan üretim çeflitlili¤i aç›- ÖNEML‹ ‹MALATLAR üretimle kurulmufl, Çimento Fabrikalar›- s›ndan bu derece büyük Makine Fabrika- Komple fleker fabrikas› imalat› (yüzde 95 yerli imalat, na katk›s› 80’li y›llarda yüzde 70 yerli üre- s› Türkiye’de bulunmuyor. fiöyle ki, pom- >> 1800 / 3600/ 6000 ton/gün pancar iflleme Kapasitesi) tim mertebesine ulaflm›flt›r. palar, diflli kutular›, vantilatörler, seyyar >> Yurt d›fl›nda anahtar teslimi komple fleker fabrikas› Makine fabrikalar› bu faaliyetleri yerine pancar boflaltma makineleri, lastik kon- kurulmas› ( Özbekistan’a 3000 ton/gün pancar iflleme ka- getirirken bir bütün olarak düflünülmüfl- veyör bantlar, fleker santrifüjleri, pancar pasiteli fleker fabrikas› 1998 y›l›n da iflletmeye al›nm›flt›r.) tür. Her fabrikan›n imalat kapasitesi, uz- kesme makineleri vb. gibi 100’ün üzerin- >> 1983 y›l›nda Türk Elektrik Kurumu iflbirli¤i ile Hirfanl› Hidrolik Santral›na 32 MW gücünde hidrolik jeneratör ve manl›¤›, bilgi birikimi farkl› uzmanl›k de çok çeflitli makine ve tesisin üretimi türbin imalat›. (25 seneyi aflk›n süredir çal›flmas› baflar› ile alanlar›nda gelifltirilmifl, birbirlerini ta- bu fabrikada yap›l›yor. Ayr›ca yapt›¤› sürmektedir.) mamlayan, destekleyen, birbirinden isti- üretimlerin deneme ve ölçü kontrolleri- >> 1975’li y›llarda kurulan ve tevsi edilen bütün çimento fade eden bir yap› ortaya ç›kar›lm›flt›r. nin yap›ld›¤› istisna laboratuarlara ve de- fabrikalar›n›n de¤irmen, f›r›n ve difllileri, diflli kutular›, ringle- “Bir bütünün bütün parçalar› kendi ça- neme istasyonlar›na sahiptir. Gerek diflli ri, ring altlar›, döner f›r›nlar, döner f›r›n kafalar›. p›nda önemlidir.”düflüncesiyle her fabri- kutusu üretiminde gerekse pompa üreti- >> ‹zmit, Alia¤a, Petkim rafinerilerinin nemli tanklar› ve kolonlar›. ka kendi uzmanl›k alan›nda en ileri duru- minde kullan›lan çok özel NC, CNC tez- >> Çoruh nehri üzerindeki Muratl› Baraj›na ait hidrolik ma gitmeyi hedef edinmifl, di¤er fabrika- gâhlar› bulunuyor. türbinlerin salyangoz imalatlar›. lar›n makine teçhizat ve uzmanl›k alanla- Turhal Makine Fabrikas›nda pik döküm >> 50 ve 100 ton/saat buhar kapasiteli su borulu buhar r›ndan azami istifade ederek, imalat ka- atölyesi, demir d›fl› metal dökümü, çelik kazanlar›. pasite ve kalitesini en üst seviyeye getir- konstrüksiyon atölyesi, tezgahlar atölyesi >> Demir ve Çelik ‹flletmelerinin muhtelif potalar›, tandifl arabalar›, konverterler. mek yar›fl›nda bulunmufllard›r. ve model atölyesi mevcuttur. Uzmanl›k >> Petrol pompalar›, alanlar› kazan ekonomizer pik döküm bo- >> Tekelin alkol üretim tesisleri. FABR‹KA YAPAN MAK‹NE rular›, filtreler, helezonlar, ›s›t›c›lar, 350 >> Bor madenleri iflleme fabrikalar› makineleri. FABR‹KALARI mm ve daha üzeri (1000 mm kadar) yass› Ankara Makine Fabrikas› hacim ve a¤›r- ve oval vanalar, duble ventiller ve orta l›kça büyük parçalar›n imalat›n› gerçek- büyüklükteki pek çok parçan›n döküm ve trüksiyon atölyesi, tezgahlar atölyesi 93 mevcuttur. Uzmanl›k alan› konveyör bantlar›n ruleleri, sabit ve seyyar pan- car boflaltma makineleri, ziraat aletleri- dir. Her türlü orta büyüklükteki kay- moment expo nakl› imalatlar ve tezgah iflleri yap›l- maktad›r.EMAF Fabrikas›nda elektrik ve elektronikle ilgili teçhizat›n üretimi, bak›m›, projelendirilmesi yap›lmakta- d›r. Uzmanl›k alanlar› laboratuar ölçü ve test ayg›tlar› üretimi, elektrik pano- lar› üretimi, her türlü elektrik motoru bak›m ve onar›m›, bilgisayar destekli fabrika otomasyon iflleri, montaj ve devreye alma çal›flmalar›, elektronik ve elektromekanik kantar üretimi yap›l- maktad›r. Bütün bu çal›flmalarda plan- lefltirmek için dizayn edilmifl; büyük ebat- tezgah iflleri yap›lmaktad›r. Bölgesindeki lama, projelendirme, imalat, montaj, l› makina tesisler, çelik konstrüksiyon, en büyük makine imalat Fabrikas›d›r. devreye alma, sat›fl sonras› hizmet fa- bas›nçl› kaplar, buhar kazanlar›, çimento Erzincan Makine Fabrikas›nda pik ve çe- aliyetleri yürütülmektedir. Gerek kam- fabrikalar› tesisleri, petro-kimya tesisleri, lik döküm atölyesi, demir d›fl› metal dö- panya içerisinde gerekse kampanya d›- su türbinleri vb. tesisleri üretmek için bü- kümü, çelik konstrüksiyon atölyesi, tez- fl›nda fieker Fabrikalar›n›n ihtiyac›na yük tezgahlarla donat›lm›flt›r. gahlar atölyesi ve model atölyesi mevcut- süratle cevap veren bir fabrikad›r. Eskiflehir Makine Fabrikas› pik, çelik, de- tur. Uzmanl›k alanlar› 300 mm’ye kadar EMAF Fabrikam›zda fieker Fabrikalar›- mir d›fl› dökümhaneleri, genifl tezgah ka- her türlü oval, yass› kelebek ventillerin na ilaveten Çimento Fabrikalar›, K⤛t pasitelerine sahip tezgah atölyeleri, çelik imalat›, her türlü rulman ve kaymal› ya- Fabrikalar›, Demir Çelik Fabrikalar›, konstrüksiyon atölyeleri, lastik bant üreti- tak gövdesi, orta büyüklükteki muhtelif Tekstil Fabrikalar›, DS‹, ASK‹, ‹SK‹, mi yap›lan kauçuk atölyeleri, model atöl- çelik konstrüksiyon ve tezgah iflleridir. Elektrik Santralleri (Afflin Elbistan, Ke- yeleri, tesviye montaj atölyeleri, çeflitli la- Bu fabrika da bölgesindeki en büyük ma- merköy, Yeniköy, Yata¤an) Gübre Fab- boratuarlar›, deneme istasyonlar›, proje kine imalat fabrikas›d›r. rikalar›, Savunma Sanayine çeflitli dal- üreten proje bürolar› ile donat›lm›fl, 1934 Afyon Makine Fabrikas›nda çelik kons- larda hizmet vermeye devam ediyor.

Düzenleyen: Necati TEPE - Makine ‹malat Dairesi Baflkan› FUARLARDAN

MAK‹NE SEKTÖRÜNDE BEL‹RLENEN BAZI FUARLAR (2009 YILI TEMMUZ - EYLÜL VE EK‹M DÖNEM‹) AYLAR FUAR ADI TAR‹H‹ YER‹ KONUSU WEB ORGAN‹ZATÖR

AGRICULTURAL MACHINERY EXHIBITION 10-13 Temmuz 2009 Tarmstedt, Almanya TARIM MAK‹NELER‹ VE EK‹PMANLARI www.tarmstedterausstellung.de Ausstellungs-GmbH Tarmstedt

TEMMUZ SAHARA International Agricultural Exhibition for Africa 26-29 Temmuz 2009 Kahire, M›s›r TARIM, TARIM MAK‹NELER‹ VS. www.saharaexpo.com ANCOM GROUP / EXPO and Middle East

WATERTECH CENTRAL ASIA- Central Asian International Sep-09 Almat›, Kazakistan SU S‹STEMLER‹ www.iteca.kz ITECA LLP Water Technology Exhibition and Conference

EXPOFIL Textile Yarns and Fibres Exhibition 15-18 Eylül 2009 Moskova, Rusya GIDA SANAY‹‹ www.world-food.ru/eng GiMA International Exhibition Group GmbH World Food Moscow www.akib.org.tr & Co. KG ITE Moscow, Akdeniz ‹hracatç› Birlikleri

World Food Moscow 15-18 Eylül 2009 Moskova, Rusya GIDA SANAY‹‹ www.world-food.ru/eng GiMA International Exhibition Group GmbH www.akib.org.tr & Co. KG ITE Moscow, Akdeniz ‹hracatç› Birlikleri

EYLÜL A⁄AÇ ‹fiLEME MAK‹NES‹ FUARI-Uluslararas› A¤aç iflleme 25-29 Eylül 2009 ‹stanbul, Türkiye A⁄AÇ ‹fiLEME TEKN., ORMAN ÜRÜNLER‹ www.tuyap.com.tr TÜYAP Tüm Fuarc›l›k Yap›m A.fi. Makineleri, Kesici Tak›mlar, El Aletleri Fuar›

AQUATECH AMSTERDAM - International Trade Fair for 28 Eylül-01 Ekim 2009 Amsterdam, H›ollanda SU TEKNOLOJ‹S‹ VE SU YÖNET‹M‹ www.rai.nl RAI Group / Amsterdam RAI International Process, Drinking and Waste Water Exhibition and Congress Centre

AQUATECH International Exhibition for Water Management 28 Eylül-03 Ekim 2009 Plovdiv, Bulgaristan SU TEKNOLOJ‹S‹ VE SU YÖNET‹M‹ www.fair.bg International Fair Plovdiv and Technologies

ITM INTERNATIONAL TECHNICAL FAIR 28 Eylül-3 Ekim 2009 Plovdiv, Bulgaristan MAK‹NE VE AKSAMLARI www.fair.bg International Fair Plovdiv www.oaib.gov.tr Orta Anadolu ‹hracatç› Birlikleri Genel Sekreterli¤i Milli Kat›l›m›

PPMA SHOW-Processing and Packaging Machinery 29 Eylül-01 Ekim 2009 Birmingham, ‹ngiltere AMBALAJLAMA MAK‹NELER‹ www.reedexpo.co.uk Reed Exhibitions Exhibition

PROCESS EXPO International Exposition for Food 05-07 Ekim 2009 Las Vegas, ABD GIDA ‹fiLEME VE PAKETLEME MAK‹NELER‹ www.fpsa.org FPSA-Food Proces. Suppliers association Processors

EMO Milan The World of Machine Tools 05-10 Ekim 2009 Milano, ‹talya TAKIM TEZGAHLARI www.emo-milan.com Ucimu (Associazione Costruttori Italiani 94 Macchine, Utensili, Robot e Automazione), Fiera Milano International S.p.A.

T.I.I.E. Tehran International Industry Exhibition 06-09 Ekim 2009 Tahran, ‹ran SANAY‹ ÜRÜNLER‹ VE MAK‹NE www.forumfuar.com Iran International Exhibitions Co. (I.I.E.C.), Orient Exhibitions, IDRO International Trading Co. FORUM FUARCILIK moment expo IRAN HVAC 2009 Oct-09 Tahran, ‹RAN ISITMA, SO⁄UTMA, HAVALANDIRMA www.forumfuar.com Forum Fuarc›l›k Gelifltirme Afi

SUDAN ZIRAI 2009 8-12 Ekim 2009 Hartum, SUDAN TARIM VE HAYVANCILIK www.forumfuar.com.tr Forum Fuarc›l›k Gelifltirme Afi

EF Endüstri Fuar› 21-25 Ekim 2009 ‹stanbul, Türkiye MAK‹NE, OTOMASYON, ENDÜSTR‹ FUARI www.endustrifuari.com Sine Fuarc›l›k A.fi.

SAIE International Building Exhibition 28-31 Ekim 2009 Bologna, ‹talya YAPI ELEMANLARI ÜRETEN MAK‹NE VE www.bolognafiere.it BolognaFiere EK‹PMANLAR, ÖZEL ‹NfiAAT MAK‹NELER‹, KONTROL VE ÖLÇÜM C‹HAZLARI, KL‹MALAR, ISITMA S‹STEMLER‹, SO⁄UTUCLAR, SU EK‹M ARTITMA EK‹PMANLARI

CANTON FAIR Çin Uluslar aras› ‹thal ve ‹hraç Ürünleri Oct-09 Guangzhou, Çin GENEL T‹CARET,‹HT‹SAS FUARI www.forumfuar.com FORUM Fuarc›l›k Gelifltirme A.fi. Fuar› www.icecf.com

Sudan Build 21-25 Ekim 2009 Hartum, Sudan ‹NfiAAT, ‹NfiAAT MAK‹NELER‹ www.forumfuar.com IMAG - Internationaler Messe- und International Construction Technologies, Building Ausstellungsdienst GmbH Materials and machinery Fair FORUM FUARCILIK

‹STANBUL AMBALAJ FUARI-Uluslar aras› Ambalaj 22-25 Ekim 2009 ‹stanbul, Türkiye GIDA ‹fiLEME TEKN., AMBALAJ, PLAST‹K VE www.tuyap.com.tr TÜYAP Tüm Fuarc›l›k Yap›m A.fi. Endüstrisi Fuar› KAUCUK TEKN.

MACTECH International Exhibition for Machine Tools, 22-25 Ekim 2009 Kahire, M›s›r MONTAJ,OTOMOT‹V,YAPI, TES‹SAT CAD/CAM, [email protected] International Fairs Group Industrial Tools, Welding and Cutting Equipment CIM VS. www.forumfuar.com Forum Fuarc›l›k Gelifltirme Afi

ACLIMA 27-29 Ekim 2009 Tel-Aviv, ‹srail ISITMA, SO⁄UTMA, HAVALANDIRMA VS. www.stier.co.il Stier Group International International Exhibition for Air-Conditioning, Heating, Refrigerating and Ventilation

BIG 4 SHOW 2009 28-31 Ekim 2009 fiam, SUR‹YE ÜRET‹M TEKNOLOJ‹LER‹, PLAST‹K, KAUÇUK, www.forumfuar.com FORUM Fuarc›l›k Gelifltirme A.fi. ENERJ‹ VE MATBAA TEKNOLOJ‹LER‹

IPACK Uluslar aras› Ambalaj, Paketleme ve G›da ‹flleme 28-31 Ekim 2009 ‹stanbul, Türkiye GIDA ‹fiLEME TEKN., GIDA, Y‹YECEK ‹ÇECEK, www.itf-ipack.com ITF ‹STANBUL FUARCILIK A.fi. Sistemleri Fuar› AMBALAJ, PLAST‹K VE KAUCUK TEKN www.itf-gida.com MAK‹NE SEKTÖRÜNDE BEL‹RLENEN BAZI FUARLAR (2009 YILI KASIM - ARALIK - OCAK VE fiUBAT AYLARI) AYLAR FUAR ADI TAR‹H‹ YER‹ KONUSU WEB ORGAN‹ZATÖR

SODEX Antalya International Sanitary, Heating, Ventilation 5-8 Kas›m 2009 Antalya, Türkiye ISITMA, SO⁄UTMA, HAVALANDIRMA [email protected] Hannover Messe SODEX Bileflim and Air Conditioning Exhibition and Bathroom Equipment Fuarc›l›k Afi

Bursa Metal ‹flleme Teknolojileri Fuar› 5-8 Kas›m 2009 Bursa, Türkiye FABR‹KA OTOM., KAL‹TE KONT. VE TEST www.tuyap.com.tr TÜYAP BURSA Fuarc›l›k A.fi. ENS., YÜZEY ‹fiLEME, METALÜRJ‹, DÖKÜMCÜLÜK, DEM‹R DIfiI MADENLER, METAL ‹fiLEME, KAYNAK, ÜRET‹M TEKN.,

AGRO+FOOD+DRINK+TECH Uluslararas› Ambalaj, G›da, 11-14 Kas›m 2009 Tiflis, Gürcistan AMBALAJ, GIDA, ‹ÇECEK, GIDA ‹fiLEME VE www.tuyap.com.tr TÜYAP BURSA Fuarc›l›k A.fi. ‹çecek, G›da ‹flleme Fuar› EK‹PMANLARI KASIM The BIG "5" Show-Trade Fair for the Construction Industry 14-18 Kas›m 2009 Dubai, BAE ‹NfiAAT SANAY‹ VE MAK‹NE-EK‹PMANLARI www.dmgdubai.com dmg world media Dubai Ltd. in the Middle East

MACHINERY CENTRAL ASIA 18-20 Kas›m 2009 Almat›, Kazakistan METAL ‹fiL., KAYNAK, ÜRET‹M TEKNOLOJ‹S‹ www.expocentralasia.com CENTRAL ASIA INTERN. EXB. LTD.- International Machinery and Automation Exhibition www.ipekyolu.info ‹PEKYOLU ULUSLAR ARASI FUARCILIK A.fi.

MIDEST International Industrial Subcontracting Exhibition 17-20 Kas›m 2009 Paris, Fransa METAL ‹fiLEME, PLAST‹K VE KAUÇUK, www.midest.com Reed Expositions France ELEKTR‹K-ELEKTRON‹K

TIME International Production Technologies Exhibition 19-22 Kas›m 2009 ‹stanbul, Türkiye METAL ‹fiLEME, KAYNAK, ÜRET‹M TEKN., www.itf-exhibitions.com ‹TF ‹STANBUL FUARCILIK A.fi. FABR‹KA OTOM., KAL‹TE KONT, VE TEST www.itf-time.com ENST., MODAHAZIR G‹Y‹M

PLAST EURASIA ‹stanbul 19-22 Kas›m 2009 ‹stanbul, Türkiye AMBALAJ, PLAST‹K VE KAUCUK TEKN., www.tuyap.com.tr TÜYAP Tüm Fuarc›l›k Yap›m A.fi. K‹MYA, PETRO K‹MYA

LABELEXPO ASIA Labelling and Supplies Equipment 1-4 Aral›k 2009 fiangay, Çin KA⁄IT, ET‹KETLEME VE ÜRET‹M [email protected] Tarsus Exhibitions & Publishing Ltd. Exhibition TEKNOLOJ‹LER‹ ARALIK Bursa Tekstil Makineleri Fuar› 2-6 Aral›k 2009 Bursa, Türkiye TEKST‹L MAK‹NELER‹ VE AKSAMLARI www.tuyap.com.tr TÜYAP Tüm Fuarc›l›k Yap›m A.fi. EuroMold World Fair for Moldmaking and Tooling, Design and 2-5 Aral›k 2009 Frankfurt/Main, KALIP, KALIP TEKNOLOJ‹LER‹, TAKIM [email protected] Demat GmbH Application Development Almanya TEZGAHLARI

HEIMTEXTIL International Trade Fair for Home Textiles and 13-16 Ocak 2010 Frankfurt/Main, Almanya TEKST‹L, HALI VB. VE MAK‹NELER‹ www.heimtextil.de Messe Frankfurt Exhibition GmbH 95 Commercially Used Textiles www.expotim.com Expotim

MACHITECH Machinery and Equipment Jan-10 fiam, Suriye MAK‹NE VE MAK‹NE EK‹PMANLARI www.expotim.com EXPOT‹M

LAMMA-Agricultural Machinery Exhibition 20-21 Ocak 2010 Nework, ‹ngiltere TARIM MAK‹NELER‹ www.lammashow.co.uk Lincolnshire Agricultural Machinery

Manufacturing Association Ltd. moment expo

OCAK AHR EXPO 25-27 Ocak 2010 Orlando, ABD ISITMA, SO⁄UTMA, HAVALANDIRMA, www.ahrexpo.com International Exposition Co. TES‹SAT

INTERPLASTICA International Trade Fair Plastics and 26-29 Ocak 2010 Moskova, Rusya Fed. KAUÇUK, PLAST‹K VE MAK‹NE- www.interplastica.de Messe Düsseldorf GmbH Rubber EK‹PMANLARI

STROYTECH Exhibition for Construction Technologies, 2-5 fiubat 2010 Moskova, Rusya ‹NfiAAT MAK‹NELER‹, TEKNOLOJ‹LER‹, www.stroytekh.ru MVK International Exhibition Company Equipment, Road-Building Machinery and Materials EK‹PMANLARI

FIERAGRICOLA 4-7 fiubat 2010 Verona, ‹talya TARIM MAK‹NELER‹ www.veronafiere.it E.A. Fiere di Verona International Exhibition of Machinery, Services and Products for Agriculture and Animal Farming

INTERCLIMA + ELEC HOME & BUILDING - HVAC-R 9-12 fiubat 2010 Paris, Fransa ‹NfiAAT VE M‹MAR‹, ELEKTR‹K VE www.interclima.com Reed Expositions France, Reed Exibition International Exhibition ELEKTRON‹K Companies

EXPOFIL Textile Yarns and Fibres Exhibition 9-12 fiubat 2010 Paris, Fransa TEKST‹L, HAMMADDELER‹, MAK‹NELER‹ www.expofil.com PVE S.A. / EXPOFIL

FIMA Agricola-International Agricultural Machinery Fair 9-13 fiubat 2010 Zaragoza, ‹spanya TARIM MAK‹NELER‹ www.fima-agricola.com FERIA DE ZARAGOZA

BAUTEC 16-20 fiubat 2010 Berlin, Almanya ‹NfiAAT MAK‹NELER‹, ISITMA VE HAVA- www.bautec.com Messe Berlin GmbH International Trade Fair for Building and Construction LANDIRMA S‹STEMLER‹, KL‹MALALAR Technology fiUBAT ITCE - International African Arabian Exhibition for Textile, 17-20 fiubat 2010 Kahire, M›s›r TEKST‹L, HAZIR G‹Y‹M MAK‹NE VE www.acg-itefairs.com ACG & ITE Trade Fairs S.A.E. Embroidery and Sewing Machinery and Accessories AKSESUARLARI www.masterfuar.com.tr MASTER FUARCILIK

BI-MU Mediterranea 18-21 fiubat 2010 Bari, ‹talya TAKIM TEZGAHLARI, TAKIM TEZGAHLARI www.fieradellevante.it Fiera del Levante, CEU - Centro Machine Tools, Robots, Automation ‹Ç‹N ELEKTR‹KL‹ VE ELEKTRON‹K YEDEK www.ucimu.it Esposizioni UCIMU S.p.A. PARÇALAR

METAV International Fair for Manufacturing Technology 23-27 fiubat 2010 Dusseldorf, Almanya ÜRET‹M TEKNOLOJ‹LER‹, OTOMASYON www.metav.messe-duesseldorf.de Verein Deutscher and Automation

WIN - World of Industry 25-28 fiubat 2010 ‹stanbul, Türkiye METAL ‹fiLEME,KAYNAK, ÜRET‹M TEKN., www.tuyap.com.tr Werkzeugmaschinenfabriken e.V. (VDW) International Trade Fair for the Manufacturing Industry - METALÜRJ‹, DÖKÜMCÜLÜK, DEM‹R DIfiI Hannover Messe Bileflim Fuarc›l›k Afi Machinery, Welding, Surface Treatment, Materials MADENLER, YAN SANAY‹, YÜZEY ‹fiLEME Handling

ANPIC International Fair of Suppliers, Machinery and fiubat, 2010 Leon, Meksika DER‹, DER‹ ‹fiLEME MAK‹NELER‹ www.anpic.com.mx ANPIC A.C. Fashion Preview for the Leather and Footwear Industries

Detayl› fuar aramas› için www.expodatabase.com ve www.fuarplus.com web siteleri ziyaret edilebilir. ‹LET‹fi‹M

Orta Anadolu Makine ve Aksamlar› Türkiye ‹statistik Kurumu Makine ‹malatç›lar› Birli¤i ‹hracatç›lar› Birli¤i 0312 410 04 10 0312 468 37 49 0312 447 27 40 www.tuik.gov.tr www.mib.org.tr www.makinebirlik.com Hazine Müsteflarl›¤› Ostim Organize Sanayi Bölgesi Makine Sanayii Sektör Platformu 0312 204 60 00 0312 385 50 90 www.makinesektorplatformu.org www.hazine.gov.tr www.ostim.org.tr

TURQUM TÜB‹TAK Öncü Sanayici ve ‹fladamlar› Derne¤i 0312 468 53 00 312 447 27 40 0312 395 73 90 www.tubitak.gov.tr www.turqum.com www.kilavuz.biz RESM‹ KURUMLAR DERNEKLER Plastik Sanayicileri Derne¤i Maliye Bakanl›¤› Ak›flkan Gücü Derne¤i 0212 425 13 13 0312 425 78 16 0212 222 19 71 www.pagev.org.tr/pagder/main.asp www.maliye.gov.tr www.akder.org.tr Sa¤l›k Gereçleri Üreticileri ve Sanayi ve Ticaret Bakanl›¤› Ambalaj Makinecileri Derne¤i Temsilcileri Derne¤i 0312 231 95 46 0216 545 49 48 0 312 433 77 88 www.sanayi.gov.tr www.ambalaj.org.tr www.sader.org.tr

D›fl Ticaret Müsteflarl›¤› Anadolu Un Sanayicileri Derne¤i Tekstil Makine ve Aksesuarlar› 0312 204 75 00 0312 281 04 68-69 Sanayicileri Derne¤i www.dtm.gov.tr www.ausd.org.tr 0212 552 76 60 Anadolu Asansörcüler Derne¤i www.temsad.com Baflbakanl›k Gümrük Müsteflarl›¤› 0312 232 06 40 96 0312 306 80 00 www.anasder.org.tr Tüm Asansör Sanayici ve ‹fladamlar› www.gumruk.gov.tr Derne¤i Araç Üstü Ekipman ‹malatç›lar› 0216 383 09 22 Devlet Planlama Teflkilat› Derne¤i www.tasiad.org.tr moment expo Müsteflarl›¤› 0212-771 44 88 0312 294 50 00 www.arusder.org.tr Türk Tar›m Alet ve Makineleri www.dpt.gov.tr ‹malatç›lar› Birli¤i Ba¤lant› Elemanlar› Sanayici ve 0312 419 37 94 ‹hracat› Gelifltirme Etüd Merkezi ‹fladamlar› Derne¤i www.tarmakbir.org 0312 417 22 23 0212 613 79 00 www.igeme.org.tr www.besiadturkey.com Türkiye Mermer Do¤altafl ve Makinalar› Üreticileri Birli¤i Makina Mühendisleri Odas› Endüstriyel Otomasyon Sanayicileri 0312 440 83 63 (TMMOB) Derne¤i www.tummer.org.tr 0312 231 31 59 0216 469 46 96 www.mmo.org.tr www.enosad.org.tr Türkiye ‹fl Makineleri Distribütörleri ve ‹malatç›lar› Birli¤i Makine Sektör Meclisi Baflkanl›¤› ‹klimlendirme, So¤utma, Klima 0216 477 70 77 (TOBB) ‹malatç›lar› Derne¤i www.imder.org.tr 0312 413 83 81 0216 469 44 96 www.tobb.org.tr www.iskid.org.tr Türk Pompa ve Vana Sanayicileri Derne¤i D›fl Ekonomik ‹liflkiler Kurulu ‹fl Makineleri Mühendisleri Birli¤i 0312 255 10 73 0212 339 50 00 0312 385 78 94 www.pomsad.org.tr www.deik.org.tr www.ismakinalari.org

Türk ‹flbirli¤i ve Kalk›nma Dairesi Kazan ve Bas›nçl› Kap Sanayicileri Tüm T›bbi Cihaz Üretici ve Tedarikçi Baflkanl›¤› Birli¤i Dernekleri Federasyonu 0312 508 10 00 0212 222 81 93 0312 468 69 84 www.tika.gov.tr www.kbsb.org www.tumdef.org