2 | Verbeterplan Mathenesse aan de Maas 2020 INHOUDSOPGAVE

Voorwoord 5 01 Aanleiding 9 02 Beeld vande wijk 13 03 Proces en organisatie 21 04 Hoofdthema’s 27 1. Leefbare wijk 29 2. Ondernemende wijk 30 3. Veerkrachtige en vitale wijk 31 4. Een aantrekkelijke wijk voor iedereen 32 05 Programma’s 2020-2023 34 06 Toekomstperspectief 57 07 Financiën en organisatie 61 08 Dankwoord 65 09 Bijlagen 67 Legenda 67 Manifest 69 Colofon 72

Verbeterplan Mathenesse aan de Maas 2020 | 3 Stance Dasar Bewoner en vrijwilliger van de Meidenvilla

“Tussen oud en jong is een grote kloof. Als ze samenwerken en over hun vooroordelen heen stappen is de wijk een stuk hechter en leren ze van elkaar. Het begin is een schone wijk. Dat kinderen en ouderen zich thuis op straat voelen. Dat het schoon, veilig en aantrekkelijk is.”

4 | Verbeterplan Mathenesse aan de Maas 2020 VOORWOORD

Het Verbeterplan Mathenesse aan de Maas is een combinatie van het tegengaan van de achteruitgang van Oud Mathenesse en Het Witte Dorp aan de ene kant en tegelijkertijd werken aan het opbouwen van de community en het toekomstperspectief van Mathenesse aan de Maas. Die combinatie zorgt ervoor dat steeds meer mensen betrokkenheid tonen, initiatieven nemen en er nieuwe verbindingen tussen mensen ontstaan. Deze nieuwe dynamiek resulteert in projecten die de wijk aantrekkelijker maken om er te wonen en te verblijven.

Tijdens het bezoek van het college aan de Fruitvis in februari 2019, gaf het college richting bewoners van Oud Mathenesse aan dat het niet zo kan zijn dat er veel geïnvesteerd wordt in het gebied aan de andere kant van de dijk en de bewoners van Oud Mathenesse niet of onvoldoende hiervan kunnen meeprofiteren. Bij deze bijeenkomst is de naam en de beweging Mathenesse aan de Maas gestart. Met open gesprekken, kregen bekende en onbekende werelden een stem en gezicht. En middels observaties, (groeps)interviews, wandelingen, werkateliers en wijkbijeenkomsten met bewoners, ondernemers en deskundigen, is veel informatie opgehaald, kennis gedeeld en heeft geresulteerd in dit plan.

Bewoners voelen zich vergeten en zien hun wijk achteruitgaan: overbewoning, uitbuiting, achteruitgang van de kwaliteit van de woningen, sluiten van voorzieningen, teruggang van de winkelstraat Franselaan, armoede, anonimiteit en onveiligheidsgevoelens, kwamen als meest urgente thema’s op tafel.

Verbeterplan Mathenesse aan de Maas 2020 | 5 Ondersteunt door de uitkomsten van het wijkprofiel 2020 heeft Oud Mathenesse/het Witte Dorp nu een score van een van de zwakste wijken van .

Met dit Verbeterplan Mathenesse aan de Maas willen we met bewoners, ondernemers en professionals samen werken aan het versterken en verbeteren van de wijk. Met in ons achterhoofd de uitspraak van het college van wederzijds profijt: t.a.v. de ontwikkelingen in M4H.

Belangrijke onderwerpen over kernkwaliteiten, urgente thema’s, verschillen tussen buurten en toekomstperspectieven zijn verzameld en vertaald in concrete projecten met trekkers en samenwerkingspartners. Het is een voorbeeld van niet klagen, maar samen dingen doen. Werken aan een gezamenlijke stip aan de horizon met ondersteuning van ondernemers en professionals. Dat kunnen we niet alleen, maar daar hebben we uw bestuurlijke steun in kennis, geld, mankracht en enthousiasme voor nodig.

We hebben ons nieuwe wijkverhaal Mathenesse aan de Maas aangevuld met beelden van de fotograaf Laisa Maria met de opdracht de trekkers uit de wijk en hun omgeving in beeld te brengen. In samenwerking met de architect Michiel Versteegh zijn diverse schetskaarten van het gebied gemaakt, die in een blik laten zien hoe de stand van zaken is qua ligging, ov, verkeerswegen en type woningen.

Dit samenhangend pakket van projecten en maatregelen geeft een mooi beeld wat er nodig is in de ogen van mensen die er leven, wonen en werken.

In de bijlage een overzicht met de lijst van afkortingen.

Namens alle betrokken partijen bij Mathenesse aan de Maas, bieden wij u het Verbeterplan aan.

Het wijkcomité van Mathenesse

6 | Verbeterplan Mathenesse aan de Maas 2020 Verbeterplan Mathenesse aan de Maas 2020 | 7 01

Dilip de Gruijter Bewoner en ondernemer

“Mijn kinderen wil ik laten opgroeien in een groene omgeving waar ze naar buiten kunnen om te spelen en het voor de volwassenen een groene oase is waar ze andere bewoners kunnen ontmoeten. Een plek die zo fijn is dat het stimuleert om beter voor de buurt te zorgen”

8 | Verbeterplan Mathenesse aan de Maas 2020 01

AANLEIDING

Tussen Oud en Nieuw Mathenesse ligt een grote barrière: de dijk en een ijzeren hek. Van oudsher, bijna honderd jaar nu, zijn deze wijken gescheiden werelden gebleven. De ene wereld was van havens, schepen, industrie en denderend verkeer afgesloten door sporen, groen ondoordringbaar struikgewas en metalen hekken. En aan de andere kant van de dijk, zes meter lager, de wereld van het wonen aan de uiterste rand van Rotterdam West in de Mathenessepolder. Ver weg van de Coolsingel, verstopt achter het Marconiplein en de drukke verkeersader Tjalklaan. Hooguit in een flits zichtbaar vanuit de metro als stenige klomp.

Urgentie Een vergeten wijk waar de bewoners nooit hard op de trom hebben geslagen, maar een wijk die steeds verder door de hoeven zakt. Nu maatschappelijke voorzieningen als het Huis van de Wijk moet verhuizen, gemeentelijk vastgoed dreigt te worden verkocht begint het besef te komen dat er nu iets moet gebeuren. Ook het opkopen van panden door investeerders om de portiek- etagewoningen en beneden-bovenwoningen in de Landenbuurt te verkameren is de wijk een doorn in het oog: overlast, verpaupering en snelle doorstroming is het gevolg. Het algemeen voelen van bewoners en ondernemers op de Franselaan: de wijk zakt nog verder weg. Bewoner Joke Vosbergen: “Wij doen er voor de gemeente niet toe. Ze denken dat we bij Schiedam horen!”

Verbeterplan Mathenesse aan de Maas 2020 | 9 Missie Het maatschappelijk initiatief Mathenesse aan de Maas1 wil het tij keren en gebruik maken van de (investering)kracht van de gebiedsontwikkeling aan de andere kant van de dijk. Ze ziet het als een kans om een wijk te maken waar oud en nieuw samenkomen. Door vroeg in de ontwikkeling van de twee werelden te investeren is het mogelijk om vanaf het allereerste begin de verbinding te maken en ontmoeting, betrokkenheid en binding op een natuurlijke wijze te laten groeien en te versterken. Met als doel dat het oude- en nieuwe stadsdeel Mathenesse aan de Maas onlosmakelijk met elkaar te verbinden.

Het concept dat van Oud- en Nieuw Mathenesse een nieuwe wijk maakt, is gebaseerd op wederzijds profijt. Het kernidee van de transformatie van Nieuw Mathenesse is dat deze is verbonden met het toekomstperspectief voor Oud Mathenesse en andersom dat de verandering in Nieuwe Mathenesse voordeel zal hebben bij de aanwezige maatschappelijke infrastructuur van Oud Mathenesse.

Schuifruimte2 De gebiedsontwikkeling biedt voor Oud Mathenesse diverse kansen. Zo kan in Oud Mathenesse schuifruimte ontstaan waardoor op vrij gekomen plekken in de wijk nieuwe initiatieven kunnen groeien, maar ook dat bewoners het perspectief krijgen om naar de andere kant van de dijk te kunnen verhuizen. Omgekeerd is het van belang dat de nieuwe bewoners van Nieuw Mathenesse een reden hebben om regelmatig in Oud Mathenesse te willen zijn vanwege maatschappelijke- en winkelvoorzieningen en bijvoorbeeld aantrekkelijke wandelroutes.

1 Mathenesse aan de Maas is de naam van het proces van de gebiedsontwikkeling die Oud en Nieuw Mathenesse verbindt en tot één wijk maakt 2 Ruimte maken zowel fysiek als mentaal in de wijk en over de dijk heen

10 | Verbeterplan Mathenesse aan de Maas 2020 Bezoek college als kantelmoment Het afgelopen jaar is veel gebeurd. Het bezoek van het college in februari 2019 was een keerpunt. De bewoners van Oud Mathenesse en het Witte Dorp gaven aan dat ze zich door de gemeente ‘vergeten’ voelden en in de steek gelaten. En aantal bewoners en ondernemers merkten op dat het gevaar dreigt dat alleen Nieuw Mathenesse profiteert van de gebiedsontwikkeling en Oud Mathenesse verder wegzakt. Het perspectief dat er twee wijken ontstaan op verschillende snelheden waarbij een van de twee wijken steeds meer onderuit gaat was een nieuw geluid dat voor beginnende bewustwording zorgt. Het idee van één verbonden wijk onder de noemer Mathenesse aan de Maas lijkt een alternatief met perspectief. Het bezoek van de wethouder Wijken en Economie, Barbara Kathmann in de zomer van 2019 en de uitspraak ook op zoek te willen gaan naar een positief toekomstperspectief voor de bewoners van Oud Mathenesse en het Witte Dorp werkt stimulerend. Het initiatief Mathenesse aan de Maas (MaMa) neemt de uitdaging aan en zet vol in op het werken aan de verbinding Mathenesse aan de Maas.

Verbeterplan Mathenesse aan de Maas 2020 | 11 02

Laisa Maria Bewoner en initiatiefnemer van het Verhaallokaal

“Kansen creëren voor kansarme mensen in zwakke wijken is de belangrijkste opgave. Met aandacht voor een update van maatschappelijke voorzieningen in de buurt, die aansluiten bij hun behoeften. Mijn talenten wil ik delen en kansen circulair maken voor mensen die minder toegang hebben tot kennis, cultuur en netwerken.”

12 | Verbeterplan Mathenesse aan de Maas 2020 02

BEELD VAN DE WIJK

Oud Mathenesse / Witte Dorp De wijk staat onder drukhttps://wijkprofiel.rotterdam.nl/nl/2018/rotterdam/ en zakt verder weg in de beleving van bewoners en ondernemers in Oud Mathnesse en het Witte Dorp. Dit beeld wordt ondersteund door de cijfers van het wijkprofiel Mathenesse2020 van 2020. De belangrijkste aandachtspunten op een rijtje. Voor een betere vergelijking de wijkprofielen 2020 en 2016 naast elkaar.

Wijkprofiel Het Wijkprofiel (2020) laat zien dat de wijk laag scoort op vastgoed, overlast, binding en capaciteit. Oud Mathenesse / Witte Dorp https://wijkprofiel.rotterdam.nl/nl/2018/rotterdam/charlois 2020 2016

2020 2016

2016 Wijkprofiel 2020

Verbeterplan Mathenesse aan de Maas 2020 | 13 Ligging van Mathenesse binnen de snelwegen van Rotterdam

Vastgoed Het vastgoed in Oud Mathenesse is kwetsbaar: er is veel particulier bezit met vierlaags portiekwoningen zonder lift en vaak met niet-functionerende VvE met achterstallig onderhoud.

• De WOZ-waarde in Oud Mathenesse behoort tot de laagste van Nederland • Bewoners beoordelen het wonen en de woonomgeving op veel vlakken onder het Rotterdamse gemiddelde • De wijk is mede door de woningvoorraad in het goedkopere, particuliere segment populair onder investeerders en starters • Mede door de gunstige ligging ten opzichte van het Westland en de daarmee samenhangende werkgelegenheid in de glastuinbouw, is de wijk de afgelopen 10 jaar ook een aantrekkelijke vestigingsplaats voor veel arbeidsmigranten uit het Oost-Europa.

14 | Verbeterplan Mathenesse aan de Maas 2020 Overlast Bewoners ervaren overlast op diverse vlakken en hebben klachten over:

• Vuil op straat • Verzakkingen in de straat • Zien een toename van agressief rijgedrag en hardrijden • De objectieve veiligheidsindex komt overeen met het Rotterdamse gemiddelde of beter (inbraak) en de subjectieve veiligheidsbeleving is t.o.v. 2016 gestegen

Binding In de sociale omgeving vallen een aantal zaken op, zoals de lage score van de ervaren binding met de wijk, die ver onder het Rotterdamse gemiddelde ligt.

• Bij mee willen doen met activiteiten in de wijk is de score eveneens laag en ligt veel lager dan het Rotterdamse gemiddelde • Opvallend is het grote aantal verhuisbewegingen dat ver boven het Rotterdamse gemiddelde ligt • Dat komt overeen met de lage objectieve score op leefomgeving • Een ander aspect dat eruit springt, is de capaciteit dat mensen zelfredzaam zijn. Dit ligt lager dan het Rotterdamse gemiddeld en sluit aan bij het beeld van de huisartsen uit de wijk, die aangeven dat bewoners worstelen met problematische schulden.

Verbeterplan Mathenesse aan de Maas 2020 | 15 Oud Mathenesse in Cijfers3 Inwoners 7100 Woningen 3808 Oppervlakte 0.84 km² Verhard oppervlakte (60 straten) 74% Mannen 53,3% Vrouwen 46,7% Inwoners jonger dan 45 jaar 58% Gemiddelde inkomen 18.700 (16.200 in Witte Dorp en 22.800 in Rotterdam) Bewoners in de AOW 700 Migrant van westerse afkomst 25% uit Oost-Europa Woningen is voor 1950 gebouwd 84% Dichtheid per km² (2963 Rotterdam) 8488 Gemiddelde WOZ-waarden (2018) 89.000 Corporatiewoningen 20% Woningen eigendom van beleggers, particulieren 41% Koopwoningen als eigen woning of als 2e woning 40% Langdurig ziek en jonger dan 65 jaar 33% Langdurig ziek en ouder dan 65 jaar 60% Inwoners heeft overgewicht 50%

3 Bron www.allecijfers.nl/buurt/Oud Mathenesse-Rotterdam

16 | Verbeterplan Mathenesse aan de Maas 2020 , Q il··-·• .,, I l

•' ,,

* haltes openbaar vervoer Metro

buslijn

tramlijn 21, 24

- '· Watertaxi -- / /

/ 1 1 OV-routes in en rond de wijk

Kernwaarden Oud Mathenesse • Centrale liggen in de nabijheid van de A13, A4 bi en A20 • OV-hub Marconiplein en station Schiedam Centrum (voor mensen die goed ter been zijn) • Rustig wonen in de luwte van de stad • Rivier de Maas op loopafstand • Ligging wijk in de laaggelegen Mathenesse Polder onderaan de dijk (-6 meter) • Bijzondere voorzieningen als kinderboerderij De Bokkesprong, zwembad West en sportcomplex Vreelust. De Tjalklaan, toegangsweg naar de A13 werkt als barrière • Historische binnenstad Schiedam te bereiken met 1 metrostop en met 3 stops

Verbeterplan Mathenesse aan de Maas 2020 | 17 Identiteit: stenige woonwijk in de luwte van Rotterdam • Oud- en Nieuw Mathenesse vormden in de 19e eeuw een zelfstandige gemeente • De wijk werd tegelijkertijd aangelegd met het graven van de Merwehaven (jaren dertig) • De wijk ligt 6 meter lager achter de dijk (tov M4H) en heeft De Put als bijnaam • De wijk ligt geïsoleerd door autoweg Tjalklaan, de dijk en Marconiplein • De winkelstraat Franselaan verdeelt de wijk in twee buurten: a. Het noordelijk deel van Oud Mathenesse met straatnamen ontleend aan scheepstypen b. Het zuidelijk deel van Oud Mathenesse is vernoemd naar landen • Het overgrote deel van Oud Mathenesse bestaat uit portiekflats zonder lift envooroorlogse beneden-bovenwoningen • 74% van Oud Mathenesse bestaat uit verhard oppervlak • Het weinige openbare groen is eentonig van karakter en van weinig kwaliteit • In de bouwblokken bevinden zich (soms stenige) en verwaarloosde binnentuinen • Het winkelaanbod op de Franselaan loopt terug en verandert van karakter • Het Witte Dorp, bekend van de witte woningen van architect Oud zijn gesloopt en er zijn eengezinswoningen in de jaren tachtig voor teruggekomen • Weinig OV-opstappunten maken de geïsoleerde ligging van de wijk nog groter • De Rijksseruminrichting, een ontwerp van architect Van der Steur (jaren dertig) is verbouwd tot een complex met ouderenwoningen.

18 | Verbeterplan Mathenesse aan de Maas 2020 - 1. ■�� 3. ■ Oost •• A Oucl-Mà! Franse é'.-tan

7.

1. Pinasplein met speciaal onderwijs, huisartsen en ■ supermarkt. 2. Finlandiaschool met huis vd wijk 15. 3. Sportvelden en zwembad West 4. Wellantcollege, obs Margriet­ school en pr. Amalia kinderopvang 5. Kinderboerderij -- . 6. Moskee - 7. Speciaal onderwijs Bride 8. Pameijer --. 9. Ferrodome 10. AVL Joep v Lieshout 11. Fruitveiling 12. Weelde/ Fruitvis 13. Ateliers 14. Bierfabriek/ restaurant 15. Kentucky Friedchicken 16. Buurtwinkels Schiedam Oost 17. Winkelcentrum Schiedam 18. Volkstuinen Vreelust 19 Lentiz- en Techniek college � 20 Floating farm

Bestaande voorzieningen in de wijk

Vooral veel 4 laags-woningen zonder lift

Verbeterplan Mathenesse aan de Maas 2020 | 19 03

Romy Rockx Martine Muller Bewoner en theatermaker Ondernemer Franselaan

“Een fijne “Een wijk maken waar ontmoetingsplek het prettig is: die groen maken aan de is en verzorgd en met Franselaan voor betrokken mensen. Dan mensen uit de wijk ontstaat vanzelf het en de stad.” gevoel van een veilige en aantrekkelijke wijk.“

20 | Verbeterplan Mathenesse aan de Maas 2020 03

PROCES EN ORGANISATIE

Het begin De geschiedenis van het gebied: Mathenesse was in de 19e eeuw een zelfstandige gemeente, was een interessant gegeven. De geboorte van het initiatief Mathenesse aan de Maas (MaMa) was een feit nadat het wijkcomité tijdens een bijeenkomst met bewoners begin 2019 deze naam passend te vinden voor de ontwikkeling van het hele gebied Oud en Nieuw Mathenesse, inclusief M4H..

Tijdens het bezoek van het gemeentebestuur aan de Fruitvis in februari 2019 werd de naam Mathenesse aan de Maas (MaMa) gelanceerd en gebruikmakend van de belofte van de gemeente dat bewoners en ondernemers in het gebied met eigen initiatieven kunnen komen ontstaat het maatschappelijke initiatief Mathenesse aan de Maas: een samenwerking met bewoners, ondernemers en marktpartij, gefaciliteerd door de wijkmanager Mieke de Leeuw. De eerste inzet voor de zomer is gericht op een brede interviewronde en bijeenkomsten. Waarbij wethouder Wijken en Economie, Barbara Kathmann, expliciet aangaf in de zomer van 2019 te willen langskomen voor een nadere kennismaking met het gebied.

Wederzijds profijt Het afgelopen jaar zijn tal van gesprekken gevoerd (120) met bewoners, instellingen, ondernemers, experts en ambtenaren om informatie op te halen.

Medio juli kwam wethouder Kathmann met haar gevolg op bezoek, maakte een fietsronde langs bewoners, ondernemers en instellingen in het gebied en kon met eigen ogen de kwetsbaarheid van bijvoorbeeld de Franselaan en de Landenbuurt zien, maar zag ook krachtige initiatieven, zoals Weelde, het Verhaallokaal en de plannen van MaMa om Oud Mathenesse en het Witte Dorp (OMWD) van de gebiedsontwikkeling in M4H te willen laten profiteren. Het begrip wederzijds profijt werd omarmd en belangrijk uitgangspunt voor wethouder Kathmann van Wijken en Economie. Niet twee wijken op

Verbeterplan Mathenesse aan de Maas 2020 | 21 verschillende snelheden laten ontstaan, maar juist de ontwikkeling van M4H inzetten om Oud Mathenesse en het Witte Dorp (OMWD) te versterken waar de toekomstige wijk ook weer kan profiteren van de infrastructuur van Oud Mathenesse.

Kansen korte termijn Wethouder Kathmann informeerde tevens naar het opgehaalde ‘laaghangende fruit’ uit de gespreksronde in MaMa, die op korte termijn het verschil kunnen maken in OMWD. Vertegenwoordigers van Mathenesse aan de Maas zijn in oktober met de getoetste bevindingen in de wijk in oktober 2019 op bezoek geweest bij wethouder Kathmann. In nauwe samenwerking met de wijkmanager zijn bijeenkomsten georganiseerd om de analyses te toetsen, met elkaar de stip aan de horizon te formuleren, initiatieven uit te werken tijdens werkateliers, mensen te vinden die de kar willen trekken en het verbeterplan te toetsen. En natuurlijk ook om elkaar beter te leren kennen.

Deze aanpak leidt tot nieuwe dynamiek, verrassende samenwerkingen en een gedeelde stip aan de horizon. De kracht van het collectieve vergezicht en de nieuwe samenwerkingsverbanden helpen om de plannen op korte termijn in Oud Mathenesse en Het Witte Dorp te realiseren en tegelijkertijd de gebiedsontwikkeling aan de andere kant van de dijk aan te jagen. Nieuwe ideeën en initiatieven aan beide zijden van de dijk verkleinen de mentale én fysieke kloof. Alleen al het simpele feit dat het hek van Weelde nu open staat voor bewoners uit OMWD en deze niet meer 13 minuten hoeven om te lopen langs een verkeersweg, maar langs een tuin om bij de rivier de Maas te komen, maakt een wereld van verschil.

Samenwerken in een gebiedscoalitie Mathenesse aan de Maas werkt met interviews, werkateliers, stadsgesprekken en excursies om belangrijke thema’s verder te verkennen en te verdiepen. Dit maatschappelijk initiatief bestaat uit een beweging van bewoners, ondernemers, creatieven, instellingen, gemeente en marktpartijen, die in een vroege fase van het proces actief meedenken en meedoen. Het werkt samen met experts op de diverse deelgebieden en in samenhang met andere thema’s en werkt dit verder uit in concrete projecten, die zijn gebundeld in het Verbeterplan met een perspectief naar de middellange termijn. Dit zal het komende jaar verder worden uitgewerkt in een Gebiedsontwikkelplan (GOP).

22 | Verbeterplan Mathenesse aan de Maas 2020 De beweging is niet in beton gegoten, want in de loop van het ontwikkelproces dienen zich voortdurend nieuwe bewoners en partijen aan, zoals mbo-scholen in Mathenesse, Keilewerf, Atelier van Lieshout (AVL), Grounds, Floating Farm, Finlandia, Makkink&Bey en Weelde, die de gebiedscoalitie versterken en aangeven mee te willen investeren in buurt- en stadsinitiatieven in zowel Oud- en in Nieuw Mathenesse. Openbare basisschool Finlandia heeft ook aangegeven mee te willen denken en te ontwikkelen in combinatie met het geven van goed en uitdagend onderwijs. Het maatschappelijk initiatief MaMa krijgt daarmee steeds meer draagvlak..

Cultuurplatform opzetten Het gebied telt vele creatieve ondernemers, zowel in Oud- en in Nieuw Mathenesse met bekende en minder bekende beeldend kunstenaars en vormgevers. De meeste kennen elkaar nog niet of nauwelijks. De bijeenkomsten van M4H en de (stads)gesprekken en werkateliers in Mathenesse aan de Maas stimuleren ontmoetingen, creëren betrokkenheid en we zien de eerste vormen van samenwerking van ondernemers met elkaar en met bewoners. De volgende stap in dit proces is het versterken van ondernemende creatieven in de oost-westverbinding in M4H. Het middel hiervoor is het oprichten van het Cultureel Platform waarvan Atelier van Lieshout en MaMa de trekker zijn. Het versterken van beide verbindingen is erop gericht om een divers maatschappelijk en cultureel programma mogelijk in de Citrusveiling te laten landen in samenhang met het versterken van programma’s voor OMWD en M4H. Indien de Citrusveilig geen optie is, wordt er gekeken naar andere mogelijkheden om goede maatschappelijke en culturele programmering mogelijk te maken om beide wijken te verbinden. Cultuur blijkt in beide wijken als verbinding te kunnen fungeren.

Rol van partijen Vele marktpartijen zijn in M4H actief. MaMa is over de dijk gegaan om verbinding te maken met bewoners, ondernemers en belangrijke instellingen in het gebied zoals WMO-Radar, basisscholen, mbo-opleidingen, woningcorporaties, Pameijer, huisartsen, speciaal onderwijs en supermarkten. Dit alles in overleg en in afstemming met gemeente en het havenbedrijf Rotterdam. De samenwerking tussen bewoners, ondernemers, gemeente en marktpartij in dit maatschappelijk initiatief heeft geleid tot een concreet verbeterplan voor de korte termijn in Oud en Nieuw Mathenesse met financiële onderbouwing.

Verbeterplan Mathenesse aan de Maas 2020 | 23 24 | Verbeterplan Mathenesse aan de Maas 2020 De inzet van de marktpartij is om samen met bewoners en ondernemers de wensen die opgehaald zijn voor nieuwe voorzieningen en woontypen, vorm te geven. MaMa heeft de keuze gemaakt om intensieve co-creatie en participatie in te zetten juist voor bewoners die niet zo makkelijk toegang hebben tot de juiste kennis en netwerken

De transitie van MaMa begint direct met de uitvoerbare plannen die de leefbaarheid en aantrekkelijkheid van de wijk bevorderen en aanzet geeft om sociaal-economische en de maatschappelijke structuur op de middellange termijn te versterken. De gemeente zal waar mogelijk initiatieven die gericht zijn op de transitie van MaMa zo veel mogelijk proberen te faciliteren binnen bestaande kaders en regels.

Oprichten van een stichting/samenwerking platform De beweging Mathenesse aan de Maas onderzoekt in welke vorm zij zich het beste kunnen gaan organiseren (bijv. stichting/ andere vorm). Dit om de mogelijkheid te creëren om voor de verschillende onderdelen / acties ook externe middelen te kunnen gaan aanvragen.

Stuurgroep instellen Het toekomstperspectief met de ambities, globaal geschetst in het Verbeterplan MaMa (zie hoofdstuk 6), zal zo snel mogelijk worden vertaald in een Gebiedsvisie/ Gebiedsontwikkelplan (GOP). MaMa legt samen met de gemeente met het GOP als stip aan de horizon de basis voor een verdere samenwerking tussen bewoners, ondernemers, stadspartners, marktpartijen, de gemeente en het havenbedrijf Rotterdam. Voor het doorzetten naar projecten op de middellange termijn wordt een stuurgroep gevormd met vertegenwoordigers van de lokale gemeenschap en vertegenwoordigers van de gemeente en het havenbedrijf Rotterdam. De wethouder Wijken en Economie, Barbara Kathmann, is voorzitter van de stuurgroep voor het uitvoeren van het Verbeterplan Mathenesse aan de Maas

Verbeterplan Mathenesse aan de Maas 2020 | 25 04

Huib Velthuizen Opleidingsmanager Wellantcollege

“Als onderwijs een bijdrage kan leveren aan het vergroenen van Oud Mathenesse en Nieuw Mathenesse dan gaat mijn hart sneller kloppen. Een mooie kans om onze studenten te laten werken in een authentieke situatie in samenspraak met de buurt.”

26 | Verbeterplan Mathenesse aan de Maas 2020 04

HOOFDTHEMA’S

Het maken van een nieuwe aantrekkelijke wijk, gebaseerd op wederzijds profijt, zorgt niet alleen voor een inclusieve wijk, maar bevordert ook dat mensen zich bewust worden dat er naast de dagelijkse problemen ook zaken zijn waar ze op kunnen voortbouwen en waar ze trots op kunnen zijn.

Trots op een veelbelovende wijk met toekomstperspectief waar de huidige bewoners en hun kinderen ook deel van uitmaken. Een wijk gelegen naast de rivier De Maas, waarbij ook de wijk achter de dijk, een directe en veilige toegang heeft tot de rivier. Door zich mede-eigenaar te voelen van de ontwikkeling, zorgt dit voor positieve energie en meer betrokkenheid bij de uitvoering van de plannen met als extra meerwaarde dat er al een levendige community actief is in MaMa voor dat het eerste gebouw is opgeleverd. Een interessante bijkomstigheid is dat hierdoor een beter investeringsklimaat ontstaat en daar profiteren alle stakeholders van, inclusief de huidige bewoners.

Verbeterplan Mathenesse aan de Maas 2020 | 27 Wijk met perspectief Het Verbeterplan 2020-2022 legt de basis om te werken aan een perspectief voor de nabije toekomst en dat gaat verder dan het realiseren van activiteiten voor de korte termijn. In dit speelveld van co-creatie en co-productie, kunnen bewoners en ondernemers daadwerkelijk invloed uitoefenen op hun directe omgeving en met elkaar de plannen ook realiseren op de middellange termijn. En dit alles in samenwerking met experts, marktpartijen en onder regie van de gemeente.

De bijeenkomsten, werkateliers en uitgebreide gespreksronde hebben in 2019 en 2020 duidelijk zichtbaar gemaakt dat: • Een mix van betaalbare huur- en koopwoningen nodig is ook voor 75+ • Dringend behoefte is aan versterking van de maatschappelijke voorzieningen • Het verval van de wijk (fysiek en sociaal) moet worden aangepakt • Winkelvoorzieningen op de Franselaan minimaal overeind moeten blijven en versterkt worden • OV-voorzieningen te gering zijn en dat voor veel mensen deze op te grote loopafstand liggen • Complexe schulden bewoners in de overlevingsstand drukken • Een deel van de bewoners met een Oost-Europese achtergrond heeft te maken hebben met uitbuiting

Nieuwe dynamiek De stadsgesprekken van MaMa laten zien dat bewoners de omslag hebben gemaakt van klagen over naar meedenken en meedoen om samen te werken in het maatschappelijk initiatief Mathenesse aan de Maas met als belangrijke doelen: een nieuwe leefbare, vitale, ondernemende en aantrekkelijke groene en schone wijk te maken. Met elkaar een wijk maken vanuit de menselijke maat: een wijk in balans en die op termijn toekomstbestendig is als een aantrekkelijke en geliefde wijk om te wonen, te werken en te ontspannen. De belangrijkste programmalijnen op een rijtje in samenhang met het Wijkprofiel van de gemeente en vertaald naar de systematiek van de gemeentelijke begroting.

28 | Verbeterplan Mathenesse aan de Maas 2020 1. Leefbare wijk (programma’s: overlast, onderhoud, schoon en groen)

Opgehaald Begroting ‘Make Mathenesse clean again’ met Werken aan een schone wijk infocampagne, ruilfeest en inzet op extra ( inzet fte en middelen) schoonmaak Activering VvE’s landenbuurt door persoonlijke Buitenruimte activeren VvE’s /mjop’s1 benadering (inzet fte en middelen) MaMa maakt ruimte in de wijk om Wonen aanpak overlast, goed huren wooncarrière te kunnen maken en comfortabel en verhuren (marktmeester) oud te worden Terugdringen woonoverlast door aanpak foute Wonen intensief beheer, huisbazen en inzetten op zelfbewoning gebiedsinterventieteams/woonfraude (inzet fte en middelen) a. Parken, singels, straten , pleinen en dijk zijn Buitenruimte: oversteekplaatsen; voorzien van hoogwaardig ecologisch groen aanpak pleinen vergroenen en (insecten, vogels en diervriendelijk) verbeteren gebruik; uitvoeren b. Een groene ecologische wijk waar kinderen ecologische initiatieven; inzet kunnen spelen en mensen elkaar kunnen wijktuinman ontmoeten c. Sport, spel en bootcampzones op diverse plekken in de wijk aan beide zijden van de dijk d. Een netwerk van ontmoetingsplekken met voorzieningen op routes door het gebied van MaMa e. Dijkpark als het kloppend hart van de nieuwe wijk Mathenesse aan de Maas f. Aanleg geveltuinen, bakken met fruitbomen + workshops g. Onderzoek naar vergroenen Rozeplein h. Pilot met bewoners om samen binnentuin te cleanen en met Wellantcollege ontwerp te maken en met elkaar uit te voeren in 2021 i. Maken van veilige oversteekplaatsen om de twee wijken te verbinden

1 meerjarenonderhoudsplanning

Verbeterplan Mathenesse aan de Maas 2020 | 29 2. Ondernemende wijk (programma’s: winkelstraat, activiteiten en kunst & cultuur)

Opgehaald Begroting Samen met ondernemers, vastgoedeigenaren Winkelstraat, inzet en creatieve bewoners werken aan winkelstraatmanager een Franselaan en omgeving die (inzet fte en middelen) toekomstbestendig is a. Met initiatieven werken aan community Kunst &Cultuur, opstellen en building, talentontwikkeling, op de kaart uitvoeren PvA Cultuurplatform (inzet zetten van het gebied OM-WD-NM en fte en middelen) aansluiting bij de energie van de wijk b. Cultureel platform MaMa opzetten en cultureel podium programmeren inclusief Citrusveiling voor meer samenwerking in M4H en + Oud- Mathenesse, Placemaking totale gebied stimuleren, versterken identiteit en motor van de gebiedsontwikkeling

Met nieuwe initiatieven de wijken Ontmoetingsplekken, huren van OM-WD-NM versterken broedplaatsen voor ontmoeten/ community building (inzet middelen) Fysieke tijdelijke verbinding over Buitenruimte, fysieke verbreding over de dijk heen om beide wijken de dijk (tijdelijke brug) met elkaar te verbinden

30 | Verbeterplan Mathenesse aan de Maas 2020 3. Veerkrachtige en vitale wijk (programma’s: armoedebestrijding, zelfredzaamheid jeugd, volwassen en ouderen versterken)

Opgehaald Begroting Aandachtspunt gemeente en bewoners Armoede en schulden, aanpak: voorlichting, verhaallokaal (inzet fte en middelen) Belangrijk aandachtspunt gemeente en Jeugd en armoede, outreachende bewoners aanpak jongeren: jongerencoaches (extra inzet)

Belangrijk aandachtspunt van bewoners en Jeugd, uitvoering PvA seksueel gemeente en inzet bewoners en gemeente overschrijdend gedrag, inzet TOS bijbanen (inzet fte en middelen) Belangrijk aandachtspunt van bewoners en Ouderen, aanpak eenzaamheid (inzet inzet bewoners en gemeente fte en middelen)

Aandacht gemeente + inzet Gezondheid , uitvoeren PvA alcoholmisbruik (inzet fte en middelen)

Verbeterplan Mathenesse aan de Maas 2020 | 31 4. Een aantrekkelijke wijk voor iedereen (programma’s: toekomstige voorzieningen en -wonen)

Opgehaald Begroting a. MaMa realiseert een mix van woon- Wonen, voorzieningen, opstellen werkwoningen voor diverse doelgroepen incluis toekomstvisie (inzet fte) betaalbare sociale huurwoningen b. MaMa maakt een sfeer dat iedereen wil meedoen c. MaMa maakt een sfeer waar ook pioniers zich toe voelen aangetrokken d. Gemeente en partners maken een toekomstvisie voor Oud Mathenesse in samenhang met Nieuw Mathenesse a. Behoud tot herontwikkeling en toevoegen van Voorzieningen, uitvoeren voorzieningen: basisvoorzieningen Huis van de programma Wijk, basisschool en huisartsen. b. MaMa maakt voldoende voorzieningen die voor iedereen bereikbaar zijn: voor jong en oud en voor mensen met een kleine en een grotere beurs. MaMa realiseert een mix van woon-werkwoningen Wonen, uitvoeren voor diverse doelgroepen incluis betaalbare sociale programma huurwoningen

32 | Verbeterplan Mathenesse aan de Maas 2020 Verbeterplan Mathenesse aan de Maas 2020 | 33 PROGRAMMA’S 2020-2023

34 | Verbeterplan Mathenesse aan de Maas 2020 05

Kim & Kelly Weelde

“Twee hectare ruige grond aan de Marconistraat veranderen in een culturele plek waar je terecht kunt voor muziek, theater, films, exposities, eten en drinken met een toffe programmering waar iedereen naar toegaat.”

Verbeterplan Mathenesse aan de Maas 2020 | 35 1. Leefbare wijk Programma’s: overlast, onderhoud, schoon en groen

Missie bewoners • Een wijk waar het veilig en schoon is en aantrekkelijk is voor alle leeftijdsgroepen om te wonen • Van Oud Mathenesse en Het Witte Dorp de meest groene wijk van Rotterdam maken

Leefbaarheid Oud Mathenesse 2020-2023

Woonoverlast 1. Terugdringen van de woonoverlast door intensief beheer. inzet op controle en handhaving met aandacht voor foute huisbazen, incluis de zorg voor vangnet bewoners en te beginnen met 1 contactpersoon per blok aan te stellen. Trekker: Bouw en Woningtoezicht ism bewoners VvE-beheer Mathenesse

2. Onderzoek naar toepassen van artikel 10 Rotterdam voor een aantal straten in Oud Mathenesse gericht op tegen gaan van mensen met een dubieus verleden. Trekker: Bouw en Woningtoezicht

3. Inzet op vraagwijzer arbeidsmigranten Oost-Europa met aandacht voor informatie verstrekken, kennisdelen en coördinatie dak- en thuislozen van Oost-Europeanen. Trekker: Ewelina Michalak is samenwerking met Alsare informele taalgroepen leren van de Nederlandse taal en met het Infoplein met partners als WMO-Radar en CRG)

4. Onderzoek naar inzet van artikel 9 (Rotterdam Wet) waar mensen met een maatschappelijke meerwaarde voor de wijk voorrang krijgen om een woning te huren in Oud Mathenesse met de mogelijk voor pilot komende jaren. Denk aan leerkrachten, verpleegkundigen, artsen en politie). Trekker Moutalip Metin van Ruimte en Wonen

36 | Verbeterplan Mathenesse aan de Maas 2020 1. Leefbare wijk Programma’s: overlast, onderhoud, schoon en groen

5. Pilot VvE-activering Landenbuurt met onderzoek naar straten met niet- functionerende VvE’s waaruit er 3 worden geselecteerd. Inzet is het maken van een gratis MJOP4 samen met VvE ism VVE-beraad Mathenesse en VVE 010. Is de uitkomst van de Pilot succesvol dan verder uitrollen. Trekker: Bouw en Woningtoezicht

6. Direct persoonlijk benaderen van niet- functionerende VvE’s in 3 geselecteerde straten, die in Mathenesse het meest urgent zijn. Trekker: VvE 010 ism bewonersinitiatief VVE-beraad Mathenesse

7. Huurteam inzetten in de 3 geselecteerde straten met persoonlijke benadering van rechten en plichten van huurders (gratis info en tips) ism met infoplein en sociale raadslieden. Slaagt de pilot dan verder uitrollen naar andere urgente straten. Trekker: huurteam

8. Inzetten van huurmakelaar gericht op (internationale) verhuurders met weinig kennis van de Nederlandse verhuurdersmarkt met nadruk op goed verhuurderschap. De pilot richt zich op de drie eerder geselecteerde straten en bij een geslaagde pilot verder uitrollen in Oud Mathenesse. Trekker: huurmakelaar

9. Onderzoek naar mogelijkheid om de 150 opgeknapte panden in de Schepenbuurt van Woonbron in Oud Mathenesse te behouden voor permanente zelfbewoning c.q. de mogelijkheid voor een MGE5-constructie o.id. om verkamering in de wijk tegen te gaan. Trekker: Mieke de Leeuw (wijkmanager)

10. Onderzoek op de Franselaan en omgeving naar ondermijnende activiteiten van ondernemers en winkeliers. Trekker: directie Veilig

11. Wijziging bestemmingsplan van enkele panden in (geen) horeca. Trekker: Mieke de Leeuw

4 Meerjarig Onderhoudsplan 5 Maatschappelijk gebonden eigendom Verbeterplan Mathenesse aan de Maas 2020 | 37 1. Leefbare wijk Programma’s: overlast, onderhoud, schoon en groen

Werken aan een schone wijk Werken aan een schone wijk samen met een toegewijd team van professionals van de gemeente en bewoners uit de wijk.

1. Bewonersinitiatief “Make Mathenesse Clean Again”. Trekker: bewoner Alessandra ism de Meidenvilla en Helpende handen

2. Wijkruilfeest Mathenesse voor witgoed, bedden, banken, kasten tweemaal per jaar om ouderen te ondersteunen bij het ontzamelen en jongeren en gezinnen te helpen aan waardevolle goederen. Trekker: wijkconciërge Esther Buitendijk

3. Ludieke informatiecampagne om alle bewoners van OMWD te bereiken. Trekker: bewoner Alessandra en wijkconciërge Esther Buitendijk ism kunstenaarscollectief Tante Nettie en lokale vormgever Mathenesse

4. Theatervoorstelling Propje voor peuter en kleuters als pilot op de scholen in Oud Mathenesse. Trekker: theatergroep van Wanten

5. Pilot aantrekkelijke Deensestraat met extra ledlampen. Trekker: bewoner Dafne en Jelle van der Gaag ism met wijknetwerker Charlotte de Bruijn

6. Pilot leegtrekken vervuild binnentuin en vergroenen. Trekker: Jacqueline Hamizadeh ism bewoners Galjootstraat en klusteam Mathenesse

7. Pilot regelmatig schoonmaken singels ism bewoners. Trekker: bewoner Raphael ism wijkconciërge

8. Cleanen van het groen-grijs uitgeslagen Witte Dorp-woningen: Woonstad ism bewoners. Trekker: bewoner Erica van Engel

38 | Verbeterplan Mathenesse aan de Maas 2020 1. Leefbare wijk Programma’s: overlast, onderhoud, schoon en groen

Ecologisch vergroenen Ecologisch vergroenen en klimaatadaptatie vergroten van de wijk vergroten samen met bewoners, betrokken en communicatieve groenspecialist, Wellantcollege en landschapper.

1. Stenige verwaarloosde pleinen en park (4) aantrekkelijke maken voor diverse doelgroepen.

• Van stenig Roze Plein naar groen levendig buurtplein: bloemrijk, speelplek met houtelementen inzetten op experiment samen met bewoners, Wellantcollege en wijkmanagement. Trekker: bewoners Dilip de Gruijter en Raimond van Mastbergen

• Verbeteren groenkwaliteit Witte Dorphof. Inzetten op experiment met bewoners, samen met landschapper en Wellantcollege. Trekker: bewoner Joke Vosbergen

• Serumpark versterken: bloemrijk, kleinschalige podia, bbq voor gezinnen en ouderen. Onderzoek en experiment met proefinrichting door bewoners, vormgever Nine Perdeck, bewoners landschapper en 4e jaars Welllantcollege. In dit deel ook onderzoek naar inzet quarantainegebouw als dagopvang voor dieren voor OM/HWD ism bewoners en Koos Blom van Wellantcollege afdeling dierverzorging. Trekker: Koos Blom

• Stenig Auris schoolplein aangrenzend aan Pinasplein met onderzoek naar mogelijkheid om te vergroenen met mogelijkheid om open te stellen voor de buurt. Samen met Aurisschool, landschapper, Wellantcollege en Meidenvilla. Trekker: Madeleine Stassen (Auris)

Verbeterplan Mathenesse aan de Maas 2020 | 39 1. Leefbare wijk Programma’s: overlast, onderhoud, schoon en groen

2. Pilot vergroenen straten als ecologisch verbindingszone met Serumpark en Rozeplein.

• Zweedsestraat voorzien van Geveltuinen en plantenbakken Trekkers zijn bewoners en ondernemers ondersteund door docent groenvoorziening Wellantcollege en wijknetwerker Charlotte de Bruijn met 200 leerlingen Finlandia school. Trekker: bewoner Johan Slee en Martine Muller

• Pilot vergroenen Deensestraat met, fruitbomen in bakken en geveltuinen. Trekker: bewoner Dafne en wijknetwerker Charlotte de Bruijn

• Workshop geveltuinen voor info-uitwisselen en delen kennis bewoners ism Wellantcollege. Trekker: Bewoner Johan Slee ism Charlotte de Bruijn

• Centraal punt voor gezamenlijk gebruik tuingereedschap. Trekker: Johan Slee

3. Maken van de langste insectenzone van Rotterdam; voet van Schiedamse weg beneden (dijkzone) onderzoek en 1e pilot samen met bewoners, bureau Stadsnatuur en Wellantcollege. Trekker: studenten en docenten Wellantcollege ism bewoners en ontwerper Nina Perdeck

4. Pilot bloemrijke zone aan de andere kant van de dijk op terrein van Marconia en Weelde (2 hectare in 2020 -2021)) samen met Weelde, Marconia, Fruitvis en vrijwilligers OMWD, Wellantcollege en met steun van HBR en Voedseltuin. Trekker: Weelde en docent groen Wellantcollege

40 | Verbeterplan Mathenesse aan de Maas 2020 1. Leefbare wijk Programma’s: overlast, onderhoud, schoon en groen

5. Onderdeel Marconiatuin is hondenspeelzone. Trekker: bewoner Judith Dunsbergen ism dierverzorging Wellantcollege Koos Blom

6. Meer aandacht voor de ecologische waarde van binnentuinen in woonblokken Schepenbuurt. Trekker: Bewoner Johan Slee

7. Vergroenen stenig Damloperplein HWD. Trekker: bewoner Judith Dunsbergen

Sportplekken en bootcamps Sportplekken en bootcamps in de wijk samen met bewoners.

Verbeterplan Mathenesse aan de Maas 2020 | 41 1. Leefbare wijk Programma’s: overlast, onderhoud, schoon en groen

Perspectief 2024 Veilig en Schoon • Vervangen van de riolering in Oud Mathenesse in 2023-2024 • Goed functionerende VvE’s in 12 straten van de Landenbuurt • Minder verkamering: 25% van de woningen in Oud Mathenesse is zelfbewoning • Huurders met maatschappelijke meerwaarde hebben voorrang bij het krijgen van een woning in Oud Mathenesse en het Witte Dorp • Meer mensen die hun straat schoon houden en aantrekkelijk maken samen met dedicated wijkteam Mathenesse • Jaarlijkse Mathenesseprijs voor de schoonste straat onderzoek naar prijs: teruggaaf reinigingsbelasting voor de hele straat of andere stimulans • Leeggehaald en opgeknapt binnenterrein als voorbeeld voor andere VvE’s in de wijk met jaarlijkse stimuleringsprijs voor de meest gemotiveerde VvE voor de komende 5 jaar

Perspectief 2024 vergroenen buitenruimte en vergroten klimaatadaptatie • Creëren van een dijkpark om een aantrekkelijke verbinding te maken tussen Oud en Nieuw Mathenesse • Meest ecologische groene wijk van Rotterdam worden • Vergroenen van 2 hectare braakliggend terrein van Weelde en Marconia tot wijktuin van MaMa met ruimte voor een beeldentuin • Groene connectie en Schiedam Oost laten aanhaken op de vergroening • Aantrekkelijke speel- en ontmoetingsplekken voor verschillende leeftijdsgroepen • Vergroenen aantal (4) verwaarloosde en stenige binnenhoven • Jaarlijkse prijs voor het mooiste binnenhof

42 | Verbeterplan Mathenesse aan de Maas 2020 1. Leefbare wijk Programma’s: overlast, onderhoud, schoon en groen

Meerwaarde veilig en schoon • Schone en betrokken wijk • Activeren van bewoners die normaal gesproken niet meedoen • Bewustwording van jong tot oud • Stimuleren hergebruik • Netwerk ontwikkelen • Meerwaarde groen: • Ontmoeting stimuleren • Bouwen aan community • Klimaat-adaptieve wijk • Aantrekkelijkheid Oud een Nieuw Mathenesse vergroten

Kruisbestuiving met • Ondernemende wijk en culturele activiteiten • Vitale wijk en gezonde wijk (sport&spel, bootcamps)

Verbeterplan Mathenesse aan de Maas 2020 | 43 2. Ondernemende wijk Programma’s: winkelstraat, activiteiten en kunst & cultuur

Missie bewoners en ondernemers • Met culturele activiteiten bewoners samenbrengen • Talentontwikkeling • Community opbouwen in OMWD en met NW • Profiteren van elkaars kennis, kunde en ruimte • Nieuwe culturele wijktradities maken waar ook de rest van de stad bij wil zijn • Samen bouwen aan het cultureel hart van de wijk in wording ‘Mathenesse aan de Maas’ • Tijdelijke brug maken over de dijk voor makkelijke en veilige toegang

1. Versterken Franselaan door aanstellen winkelmanager die vraaggericht werkt voor meer en betere onderlinge communicatie, samenwerking en versterken ondernemerschap. Gericht op meer onderscheidende en diverse winkels: kleinschalig, ambachtelijk en creatief Trekker: Mieke de Leeuw

2. Caribisch festival: wijkbewoners verbinden M4H en OMHWD met Caribische optocht en festival met programma en muziek voor de wijken en om andere Rotterdammers te ontmoeten en naar het gebied te trekken. In juni, als lokale opwarmer voor het Zomercarnaval. Wordt een stedelijke traditie. Verbinding over de dijk. Trekkers: Bewoners Julien en Naomi Partner: Weelde, Stichting Zomercarnaval Nederland

3. Opvallende zebrapaden maken en feestelijk in gebruik nemen: de eerste officiële oversteek maken we met de wijkbewoners, bijvoorbeeld als onderdeel van de optocht van het Caribisch festival. Trekkers: Verkeersdeskundige en wijkmanager samen met activiteiten oversteek gebruiken

4. Huren van broedplaatsen voor creatief talent uit de wijk Trekker: Mieke de Leeuw ism Bas van den Berg Keilewerf

44 | Verbeterplan Mathenesse aan de Maas 2020 2. Ondernemende wijk Programma’s: winkelstraat, activiteiten en kunst & cultuur

5. Zomerspelen voor kinderen: Tijdens de zomerperiode zeepkisten bouwen met Buurman/Keilewerf M4H in het Serumpark en afsluiten met zeepkistenrace met publiek in M4H. Trekker: Bewoner Benjamin, ism Keilewerf en Meidenvilla

6. Pilot Cultureel landenfestival: wijkbewoners uit alle landen delen hun cultuuruitingen, met eten, (volks)dansen, liedjes wedstrijd, markt met zelfgemaakt producten, kinderspelen uit (veelal) Europese culturen. Inspiratie Eurosongfestival. In kleine vorm ook programmeerbaar op scholen om kinderen elkaars cultuur te laten ervaren. Doel stimuleren van ontmoetingen, elkaar leren kennen en opbouw van community. Is pilot succes verder uitbouwen in samenwerking met Weelde. Trekkers: Bewoners Dennis en Ewelina ism Weelde

7. Tijdelijke Brug ontwerpen en bouwen voor de komende 10-15 jaar: oversteekmogelijkheid om beide delen van de nieuwe wijk met elkaar te verbinden over het tramspoor voor langzaam verkeer. Ontwerpen en uitvoeren met ervaren creatieven uit de wijken, Xperience-college, Academie voor Bouwkunst en Keilewerf. Uitvoering met professionals uit de wijken. Adviseur: ZUS (Luchtsingel) en AVL.. Trekker: Maartje Berendsen samen met bewoner Karel Boessenkool Partner: Citylab en vormgevers uit MaMa

8. Programmering Citrusveiling: cultureel ontmoetingsprogramma voor heel Mathenesse aan de Maas met ruimte voor de bewoners uit OMWD en iedereen uit de stad. Met kookwedstrijden, films, muziek- en danstalenten, fitness, Volkstheater, theatergroep van Wanten, lezingen, taalcursussen, tentoonstellingen en ‘vide atelier’ met designers uit M4H. Trekker: programmeur Maartje Berendsen ism wijkbewoners Laisa, Francien, cultuurscout en organisatoren van activiteiten, zoals Grounds en AVL

9. Platform voor creatieven opzetten en uitbouwen tussen OMHWD en M4H Trekkers: Maartje Berendsen en wijkmanager. Partner: AVL, Makkink en Bey, Grounds, theatergroep van Wanten en wijkmanager Mieke de Leeuw

Verbeterplan Mathenesse aan de Maas 2020 | 45 2. Ondernemende wijk Programma’s: winkelstraat, activiteiten en kunst & cultuur

Perspectief 2024 • Aantrekkelijke en betrokken wijk waar community MaMa is opgebouwd (ontmoeten, samenwerken) en talent zich kan ontwikkelen • Kennisuitwisseling tussen netwerken plaatsvindt tussen (jongere) bewoners, ondernemers en experts uit OMWD en M4H • Caribisch festival voor jong en oud als opwarmer voor Zomercarnaval met vaste programmering in Weelde • Europees landenfeest als jaarlijkse traditie met muziek, dans, dichten en eten als belangrijkste ingredienten • Verbinding er is voor wandelaars, fietsers, steppers en toegankelijk voor mensen met scootmobiel • Zomerspelen Serumpark met basisscholen, Keilewerf en expo bij Weelde • Wijk waar mensen graag willen blijven wonen en naar toe willen verhuizen • Programmeren van de Citrusveiling met interessante maatschappelijke en culturele activiteiten

Meerwaarde • Wederzijds profijt: OMWD profiteert mee van de gebiedsontwikkeling in M4H en M4H kan genieten van de voorzieningen en aantrekkingskracht van OMWD • De mix van een prettige woonklimaat met zicht op wooncarrière, aantrekkelijke scholen, werk om de hoek, onderscheidende horeca, ecologisch groen, diverse culturele activiteiten en de rivier de Maas op loopafstand maken van een vergeten Mathenesse tot een wijk waar het prettig leven is • Een aantrekkelijke wijk waarin alles voor iedereen aanwezig is, de dijk geen scheiding meer is maar door aanleg van het dijkpark en (tijdelijke) brug de nu stenige dijksnelweg voor auto’s en trams kan veranderen in een plek voor ontmoeting met verbinding

Kruisbestuiving met • Leefbare en groene wijk • Veerkrachtige en vitale wijk (wijk voor iedereen en met sociale cohesie)

46 | Verbeterplan Mathenesse aan de Maas 2020 2. Ondernemende wijk Programma’s: winkelstraat, activiteiten en kunst & cultuur

Verbeterplan Mathenesse aan de Maas 2020 | 47 3. Veerkrachtige en vitale wijk Programma’s: armoedebestrijding, zelfredzaamheid jeugd, volwassen en ouderen versterken

Missie bewoners en ondernemers • De huidige maatschappelijke voorzieningen in Oud Mathenesse en Het Witte Dorp, in afwachting van meer structurele en duurzame oplossingen, minimaal in standhouden: obs Finlandia, Huis van de wijk De Put en het medische centrum

Missie lokale overheid • Armoede en eenzaamheid bestrijden, mensen meer weerbaar maken en jeugd meer betrekken en activeren.

Initiatief vanuit bewoners en ondernemers 1. Verhaal-lokaal: wijkbewoner antropoloog/fotograaf, o.a. bekend van project Vergeten Voordeuren over armoede in Rotterdamse wijken, richt zich op om samen met bewoners verhalen over de wijk te verzamelen en te documenteren. Op één locatie met cursussen fotografie, filmen, vloggen, tentoonstellingen maken (ism Weelde en Citrusveiling) en het archief opbouwen van de ontwikkeling van de wijk en haar bewoners. Trekker: Bewoner Laisa Maria ism wijkmanager en wijkbewoners

2. Skatebaan Marconistraat: In kas op het Weeldeterrein komt een skatebaan voor rolschaatsers en skateborders met de mogelijkheid van clinics voor kinderen uit de wijk Mathenesse en Het Witte Dorp begeleid door een ervaren en professioneel team. Trekkers: Kim en Kelly van Weelde

Initiatieven vanuit overheid en professionals 1. Uitvoering plan van aanpak seksueel grensoverschrijdend gedrag In samenwerking met gemeente Schiedam is de stedelijke pilot voor de aanpak seksueel grensoverschrijdend in Oud Mathenesse gestart. Na verschillende trainingen hebben professionals uit de beide wijken een PvA geschreven en zich daaraan gecommitteerd. Om tot uitvoering te komen, is extra inzet van een ‘aandachtsfunctionaris’ nodig ism vrijwilligers van de Meidenvilla. Trekker: WMO Radar ism met gemeente Rotterdam,Schiedam, CJG, wijkteam en Dock

48 | Verbeterplan Mathenesse aan de Maas 2020 3. Veerkrachtige en vitale wijk Programma’s: armoedebestrijding, zelfredzaamheid jeugd, volwassen en ouderen versterken

2. Jongeren en armoede is een opgave in de wijk, waar vanuit professionals op ingezet wordt. Daarnaast is er veel behoefte aan extra inzet voor jongeren op vlak van talentontwikkeling: sport, muziek, bij voorkeur ism met jeugd. Het wijkcomité wil graag hierover met jongeren in gesprek. In de wijk zelf is weinig voorhanden. Het reizen naar andere delen van de wijk of stad is voor veel ouders financieel en mentaal niet te organiseren. Extra inzet TOS-bijbanen nodig evenals extra inzet jongerenwerk. Trekker: TOS en WMO Radar

3. Problematisch alcoholgebruik: In de wijk zijn veel mensen die overmatig veel alcohol drinken. Extra inzet ogv onderzoek en voorlichting is nodig. Trekker: Gemeente Rotterdam

4. Eenzaamheid ouderen: vanuit huisbezoeken en bezoek van bewoners aan het infoplein blijkt dat er in de wijk veel hulpvragen zijn van ouderen ( WMO- aanvragen). Behoud van het Infoplein is belangrijk. Daarnaast koestert het wijkcomité, bewoners en professionals de bestaande vrijwillige inzet van bewoners om ontbijt en lunch te verzorgen voor ouderen in buurthuis de Put en de Poelsflat. Ook boodschappen doen voor mensen die dat zelf niet meer kunnen zorgt voor contact en aandacht. Trekker infoplein: WMO Radar , buurt- en budgetcoaches ism CJG, Albeda, wijknetwerker en wijkconciërge

Verbeterplan Mathenesse aan de Maas 2020 | 49 3. Veerkrachtige en vitale wijk Programma’s: armoedebestrijding, zelfredzaamheid jeugd, volwassen en ouderen versterken

Meerwaarde • Behoud van maatschappelijke voorzieningen in afwachting van nieuwbouw • Bieden van mogelijkheid tot ontmoeten, spelenderwijs leren en nieuwe vaardigheden op doen • Talentontwikkeling • Aandacht, erkenning en trots • Community building • Netwerken ontsluiten

Kruisbestuiving met • Leefbaarheid, groen en aantrekkelijke buitenruimte • Ondernemende wijk ( maatschappelijke en culturele activiteiten • Voorzieningen en Wonen ( winkeliers Franselaan, Weelde, Fruitvis, Citrusveiling)

50 | Verbeterplan Mathenesse aan de Maas 2020 3. Veerkrachtige en vitale wijk Programma’s: armoedebestrijding, zelfredzaamheid jeugd, volwassen en ouderen versterken

Verbeterplan Mathenesse aan de Maas 2020 | 51 4. Een aantrekkelijke wijk voor iedereen Programma’s: toekomstige voorzieningen en -wonen

Missie bewoners en ondernemers • De wijk Mathenesse aan de Maas is een betaalbare, groene wijk waar diverse doelgroepen met elkaar leven en waar een mix van betaalbare en duurdere huur- en koopwoningen te vinden is

• Nieuwe voorzieningen realiseren die van Oud- en Nieuw-Mathenesse een verbonden wijk maken waar zowel huidige en toekomstige bewoners in MaMa van profiteren

• De huidige maatschappelijke voorzieningen in Oud Mathenesse en Het Witte Dorp, afwachting van meer structurele en duurzame oplossingen, minimaal in standhouden: obs Finlandia, Huis van de wijk De Put en het medische centrum

Maken van een toekomstvisie voor Mathenesse Uitgaande van het toevoegen van extra noodzakelijke voorzieningen en wonen voor bewoners (bv. ouderenwoningen) uit Oud Mathenesse aan de overkant van de dijk (M4H) en mogelijke ‘schuifruimte’ die ontstaat in de wijk, is het belangrijk dat er ook een toekomstvisie + ontwikkelplan voor Oud Mathenesse komt. Afwegingen over verdeling van voorzieningen in het gebied, invulling van mogelijk leegkomende panden, groene routes, de dijk als verbinding i.p.v. van obstakel zijn goed om in samenhang met de visie, de ontwikkeling van Nieuw Mathenesse: Marconistrip en Merwepieren te bekijken.

Programma onderzoek Wonen Mathenesse aan de Maas a. Onderzoeken en uitwerken van het concept levensloopbestendig wonen met collectieve voorzieningen in de vorm van het (gestapelde) hofjesconcept + geschikte locaties Trekker: bewoner Eduard Faas, Michiel Versteegh (UNO), Hogeschool Rotterdam

52 | Verbeterplan Mathenesse aan de Maas 2020 4. Een aantrekkelijke wijk voor iedereen Programma’s: toekomstige voorzieningen en -wonen

b. Onderzoek naar mogelijkheden voor betaalbare casco huur- en koopwoningen voor community Mathenesse aan de Maas met aandacht voor standaard afbouwpakket en mogelijke locaties Trekker: bewoners Cisca van Bommel en Eduard Faas, UNO en Hogeschool Rotterdam c. Inzetten op onderzoek wat de woon-werk- en voorzieningen behoeften zijn van diverse doelgroepen: gezinnen, starters en ambachtelijke en creatieve ondernemers in de wijk Trekker: wijkmanager Mieke de Leeuw ism SO

Maken van schuifruimte in Oud Mathenesse en Het Witte Dorp a. Onderzoek naar niet voor toekomstig hergebruik geschikte gebouwen en die kunnen dienen als mogelijke ruimte in de bestaande wijk OMWD c.q. als nieuwbouwlocatie voor bijvoorbeeld levensloopbestendige woningen met aanvullende voorzieningen Trekker: Michiel Versteegh ism bewoners Eduard Faas en Joke Vosbergen & Bouw en Woningtoezicht

b. Inventarisatie rotte kiezen en zwakke slooprijke blokken in OM in bezit van particuliere en gemeente en als potentiële nieuwbouwlocatie Trekker Bouw en Woningtoezicht ism wijkmanager Mieke de Leeuw

Voorzieningen a. Behoud basisvoorzieningen in de wijk: Voorzieningen in de wijk staan onder druk. Behoud van basisvoorzieningen Huis van de Wijk, basisschool en huisartsen. Bij de komst van nieuwe voorzieningen kan gekeken worden welke voorzieningen in welk deel van het gebied het beste kunnen landen, waarbij een meerwaarde ontstaat voor zowel de ‘oude als de nieuwe’ bewoners.

Verbeterplan Mathenesse aan de Maas 2020 | 53 4. Een aantrekkelijke wijk voor iedereen Programma’s: toekomstige voorzieningen en -wonen

b. Ontwikkel innovatieve concepten voor vitale voorzieningen zoals: • Gezondheidscentrum nieuwe stijl • De basisschool nieuwe stijl • Het wijkcentrum nieuwe stijl • Het multifunctionele sportcentrum

Deze voorzieningsconcepten in interactie maken met wijkbewoners, andere gebruikers en experts in aanloop naar structurele oplossingen voor het tekort aan (basis)voorzieningen in Mathenesse. Met aandacht voor:

a. Onderzoek mogelijkheid van het mengen/combineren van functies in gebouwen en op goedgelegen plekken. Welke functies kunnen bewoners en andere gebruikers van de wijk delen?

b. Onderzoek combinaties maken van werk met werk: welke onderdelen kunnen we delen (combi van leren, stages en werken en verhuur van ruimten voor wijkinitiatieven) Trekker: wijkmanager in samenwerking met Stadsontwikkeling en de wijk.

Perspectief 2024 De 1e woningbouwontwikkeling ‘het zogenaamde Combi-project’ met voorzieningen en wonen komt grotendeels ten goede aan bewoners Oud Mathenesse met aandacht voor: • Comfortabele nieuwbouwwoningen met lift voor ouderen, die nu 3 tot 4 trappen moeten lopen • Woonwerkwoningen voor makers • Loftwoningen voor gezinnen • Maatschappelijke voorzieningen: gezondheidscentrum nieuwe stijl, basisschool van de toekomst met multifunctionele ruimten en buurtcentrum met espressobar • Opvolgende fase op de pier ook ruimte voor pioniers met ruimte voor initiatiefrijke bewoners uit OMWD en de stad Rotterdam die voor casco-bouw kiezen

54 | Verbeterplan Mathenesse aan de Maas 2020 4. Een aantrekkelijke wijk voor iedereen Programma’s: toekomstige voorzieningen en -wonen

• Community OMWD die onder begeleiding aan de slag gaan in M4H met concept gestapelde hofjeswoningen met gemeenschappelijke tuin en ruimten • Verzorgingstehuis voor 80+ en ouder • Stadspark Weelde als centrale ontmoetingsplek van MaMa

Meerwaarde • Actief netwerk ontwikkelen • Community building • Kennis opdoen en delen • Stimulans en spirit voor Oud Mathenesse om een vitale, aantrekkelijke te worden door wederzijds profijt van de gebiedsontwikkeling in M4H • Het maken van een nieuwe inclusieve wijk waar al een levendige community actief is die elkaar kent uit stadsgesprekken, werkateliers, wijkactiviteiten en bouwteams • Een mix van betaalbare huur- en koopwoningen naast duurdere koop- en huurwoningen door het zoeken naar alternatieve concepten, mix gebruik van functies • Door actief betrekken van samenwerkingspartners als Weelde, Grounds, ondernemers, bewoners OMWD en toekomstige bewoners is er al de aanzet gegeven voor een levendige wijk zonder dat er nieuwbouw staat

Kruisbestuiving met Leefbare en groene wijk • Ondernemende wijk • Veerkrachtige • Vitale wijk

Nabrander Communicatie Bewoners willen graag betrokken zijn en blijven en hebben behoefte aan meer (zichtbare) communicatie zodat ze beter weten wat er speelt. Flyers huis aan huis en digitaal, Facebookberichten en nieuws in de wijkkrant en Havenloods vinden ze onvoldoende. De oproep is er om de beweging Mathenesse aan de Maas beter zichtbaar te maken zowel in OM, HWD als aan de andere kant van de dijk.

Verbeterplan Mathenesse aan de Maas 2020 | 55 06

Naomi Jacobs & Julien Werleman Bewoners en initiatiefnemers Caribisch festival

“Met het Caribisch festival kunnen we mensen uit de wijk iets verrassend aanbieden en de saamhorigheid verbeteren. Voor onze ogen zien wij een festival dat zich elk jaar vernieuwt met Caribische muziek, dans, modeshows en eten. Een vet festival waar iedereen zich thuisvoelt.”

56 | Verbeterplan Mathenesse aan de Maas 2020 06

TOEKOMSTPERSPECTIEF

Het gebiedsconcept dat van Oud- en Nieuw Mathenesse een nieuwe wijk maakt - Mathenesse aan de Maas, is gebaseerd op wederzijds profijt.Door vroeg te investeren in de ontwikkeling van de twee werelden is het mogelijk om vanaf het allereerste begin de verbinding te maken en ontmoeting en betrokkenheid op een natuurlijke wijze te laten groeien en te versterken. En wel zodanig dat het oude en nieuwe stadsdeel Mathenesse aan de Maas onlosmakelijk met elkaar verbonden is, omdat ze elkaar veel te bieden hebben.

Win-win De gebiedsontwikkeling aan de andere kant van de dijk biedt Oud Mathenesse extra kansen. Zo kan in Oud Mathenesse schuifruimte ontstaan waardoor op vrij gekomen plekken in de wijk nieuwe initiatieven kunnen groeien, maar ook dat bewoners het perspectief krijgen om in de nabije toekomst naar de andere kant van de dijk te kunnen verhuizen, zoals minder mobiele oudere bewoners of gezinnen die meerdere kinderen krijgen. Zo blijft het sociale netwerk in stand, omdat ze in het gebied kunnen blijven wonen. Omgekeerd is het van belang dat nieuwe bewoners van Nieuw Mathenesse een reden hebben om regelmatig in Oud Mathenesse te willen zijn. Denk aan buurtwinkels, lokale horeca, wandelzones langs singels en maatschappelijke voorzieningen.

Verbeterplan Mathenesse aan de Maas 2020 | 57 Fysieke en mentaal verbinden Het verbinden van beide delen van Mathenesse aan de Maas, zowel ruimtelijk (samenhang), fysiek (toegankelijk), ecologisch (biodivers), economisch (ondernemerschap met accent op stedelijke maakindustrie), sociaal (dijkpark als verbinding en ontmoetingszone) en culturele uitwisseling tussen de verschillende groepen in MaMa, moet bijdragen aan het versterken van de identiteit van de nieuwe wijk Mathenesse aan de Maas.

Het resultaat ervan is dat mensen zich beter met hun wijk verbonden voelen en er zich meer mee kunnen identificeren. Een ander aspect is dat bewoners zich bewust worden dat ze mee kunnen bouwen aan een toekomst die veelbelovend is en waar ze trots op kunnen zijn.

Het realiseren van een aantal voorzieningen aan de overzijde van de dijk waaraan zowel bewoners van Oud Mathenesse als toekomstige bewoners van Nieuw Mathenesse behoefte hebben, zorgt voor een extra mentale verbinding. Fysieke verbindingen als veilige oversteekplaatsen voor kinderen en ouderen als zebra’s en een (tijdelijke) fiets-loopbrug over de dijk van bijvoorbeeld hergebruikt materiaal en samen met de wijk gerealiseerd, verminderen de kloof naar de andere kant en mensen zullen stap voor stap ervaren dat hun wijk aan de Maas ligt.

Het perspectief en de ambitie van één gebied zorgt er ook voor dat de positionering van de wijk aan de rivier de Maas versterkt en daarmee de identiteit van het gebied.

Samenhangende aanpak Door met concrete maatregelen in Oud Mathenesse direct in te grijpen, zoals het tegengaan van overlast, het versterken VvE’s en de verhuizing van een nieuwe (tijdelijke) plek voor het Huis van de Wijk, kan Oud Mathenesse weer de weg omhoog vinden. Zeker in combinatie met het hoogwaardig vergroenen van de wijk en ook over de dijk heen, het versterken van de culturele activiteiten aan beide zijden van de dijk.

58 | Verbeterplan Mathenesse aan de Maas 2020 De versnelde ontwikkeling tegelijkertijd aan de andere kant van de dijk met maatschappelijke voorzieningen, woningen en de tijdelijke brug over de dijk, fungeert daarbij als aanjager voor de gebiedsontwikkeling in Nieuw Mathenesse en het fysiek en mentaal verbinden van beide delen.

Aanjagen transformatie Nieuw Mathenesse vanuit Oud Mathenesse Om een aantal nieuwe kansen te creëren voor Oud Mathenesse wil MaMa dat er aan de andere kant van de dijk (vanuit OM gezien), een of meerdere projecten worden gerealiseerd, die er tegelijkertijd voor zorgt dat voor oude en toekomstige bewoners er al een sociale-maatschappelijke infrastructuur aanwezig is.

Door het bouwen van een wezenlijk aantal woningen, die o.a. geschikt en betaalbaar zijn voor bewoners uit Oud Mathenesse, en aanvullende maatschappelijke voorzieningen kan zo de doorstroom naar Nieuw Mathenesse worden bevorderd. Het project met collectief opdrachtgeverschap (community) vanuit de Oud-Mathenesse-gemeenschap is het onderzoeken waard om andere doelgroepen uit de wijk te faciliteren. De woningen, een mix van huur en koop, zullen ook voor andere bewoners uit de stad beschikbaar zijn.

Opbouw van de community Verbindingen zijn meer dan alleen routes, maar juist ook een netwerk van culturele programma’s, voorzieningen en ontmoetingsplekken door Oud- en Nieuw Mathenesse.

Het kleinschalig en begeleid starten met bewoners en het uittesten zijn van belang om de groene, sportieve en culturele programmering de komende jaren verder te kunnen ontwikkelen. Groeninitiatieven verbinden met sport en cultuur in een samenhangend programma is een lijn die helpt om de wijk op korte termijn aantrekkelijker te maken. Behalve de initiatieven van bewoners en gemeente is samenwerking met partners als Weelde, Grounds, Voedseltuin, Volkstheater en AVL belangrijk om initiatieven te versterken. Het inzetten van de Citrusveiling is daarbij de kers op de taart en kan als hét cultureel- maatschappelijk podium voor M4H, Mathenesse en de stad dienen.

Verbeterplan Mathenesse aan de Maas 2020 | 59 07

Cisca van Bommel John Lookermans Bewoner en lid werkgroep Bewoner, voorzitter Buurt toekomstig wonen MaMa Bestuurt en coördinator Buurtpreventie “Slecht toegankelijke woningen vervangen “Ik droom niet, ik voor woningen waar je doe daadwerkelijk tot het einde van je leven iets voor de wijk.” kan blijven wonen.”

60 | Verbeterplan Mathenesse aan de Maas 2020 07

FINANCIËN EN ORGANISATIE

Voor uitvoering van het verbeterplan Mathenesse aan de Maas is een begroting opgesteld door de gemeente. Het gaat om door de gemeente beschikbaar gestelde budgetten en formatieplaatsen. Investeringen en bijdragen van derden - in geld, natura of in uren - zijn hierin niet opgenomen. Wel zijn bij de activiteiten waarvoor de gemeente budget beschikbaar stelt, initiatiefnemers aangetrokken, die als vrijwilliger of als sociaal ondernemer de activiteiten willen gaan uitvoeren.

Instellingen, zoals het Wellantcollege en de Finlandiaschool, hebben eveneens toegezegd een deel van hun activiteiten specifiek op de wijk te richten. De gemeentelijke bijdrage is opgesplitst in een deel met beschikbaar gestelde formatieplaatsen en een deel met uitvoeringsbudgetten. Bij de formatieplaatsen gaat het deels om nieuw plaatsen en deels om plaatsen uit herschikking. Zowel de budgetbijdrage als de bijdrage in formatieplaatsen is voor een periode van drie jaar: 2020-2023.

Stuurgroep instellen De wijkmanager OMWD is verantwoordelijk voor de juiste besteding van de budgetten en de juiste inzet van formatie. De wijkmanager evalueert na een jaar de uitvoering van het Verbeterplan Mathenesse aan de Maas en rapporteert daarover aan de wethouder Wijken en Economie en de nog te formeren stuurgroep. De invulling van deze stuurgroep zal voor de zomer van 2020 zijn ingevuld.

Verbeterplan Mathenesse aan de Maas 2020 | 61 De projecten die direct kunnen worden uitgevoerd gaan over de programma’s:

• Leefbare wijk (activering VvE, interventieteams, goed huren en verhuren, diverse projecten buitenruimte, vergroenen van plekken, groenadoptie en schone wijk. • Ondernemende wijk (winkelmanager Franselaan, community building, talentontwikkeling, broedplaatsen en PvA Cultuurplatform. • Veerkrachtige en Vitale Wijk (armoede- en schuldenaanpak, Infoplein, verhaallokaal, jongerencoaches, bewonersinitiatief, TOS-banen PvA seksueel overschrijdend gedrag, aanpak eenzaamheid). • Aantrekkelijke wijk voor iedereen inclusief opstellen toekomstvisie.

Voor de uitvoering van deze projecten is door de gemeente:

• Een uitvoeringsbudget aan de wijk ter beschikking gesteld van 1,5 miljoen euro voor de periode 2020—2023 (middelen en fte’s).

62 | Verbeterplan Mathenesse aan de Maas 2020 Toekomstige gewenste ruimtelijke verbindingen tussen Oud- en Nieuw Mathenesse?

Toekomstige gewenste maatschappelijke voorzieningen

Verbeterplan Mathenesse aan de Maas 2020 | 63 08

Joke Vosbergen Bewoner Oud Mathenesse en 75 jaar verbonden met de wijk

“Mijn droom is dat we de mensen uit de wijk met elkaar verbinden tot één geheel met muziek, theater en samen eten.”

64 | Verbeterplan Mathenesse aan de Maas 2020 08

DANKWOORD

Het afgelopen jaar hebben we met veel plezier gewerkt aan het verhaal van Mathenesse aan de Maas, een wijk in het verre westen van Rotterdam. De open gesprekken met bewoners, ondernemers en professionals waren boeiend en bijzonder. Zonder hun verhalen, inzichten en kennis hadden wij het Verbeterplan van Mathenesse aan de Maas nooit kunnen maken. De verschillende bijeenkomsten met bewoners en ondernemers, de werkateliers waarin thema’s werden uitgediept en de aanvullende kennis van bewoners- professionals en deskundigen hebben het plan sterker gemaakt.

De toetsingsbijeenkomst met bewoners en ondernemers hebben gezorgd voor extra draagvlak. Bewoner en fotograaf Laisa Maria bedanken we voor haar prachtige foto’s, Michiel Versteegh, ondernemer in Nieuw Mathenesse voor het vertalen van onze woorden in interessante sfeerkaarten en bewoner en vormgever Naomi Jacobs voor haar fraaie vormgeving. Het eindredactieteam met bewoners, ondernemers en deskundigen: Joke Vosbergen, Karel Sant, Martine Muller, Mieke de Leeuw en Miebeth de Horn voor hun aanvullende en constructieve opmerkingen.

Ook danken we wethouder Barbara Kathmann voor haar enthousiasme en vertrouwen.

Alle betrokkenen bij de beweging Mathenesse aan de Maas.

Het wijkcomité van Mathenesse

April 2020

Verbeterplan Mathenesse aan de Maas 2020 | 65 09

66 | Verbeterplan Mathenesse aan de Maas 2020 09

BIJLAGEN

Legenda

CJG Centrum voor Jeugd en Gezin fte fulltime-equivalent: 1 fte staat voor een volledige werkweek GOP Gebiedsontwikkelplan Laaghangend Fruit Projecten en activiteiten op korte termijn (1-2 jaar) MaMa Mathenesse aan de Maas Mjop Meerjarig onderhoudsplan MGE Maatschappelijk Gebonden Eigendom M4H Merwe-Vierhavens NM Nieuw Mathenesse OM Oud Mathenesse OMWD Oud Mathenesse en Het Witte Dorp OM-WD-NM Oud Mathenesse, Het Witte Dorp en Nieuw Mathenesse

Verbeterplan Mathenesse aan de Maas 2020 | 67 OV Openbaar vervoer PvA Plan van Aanpak Schuifruimte Ruimte maken in de wijk en over de dijk: fysiek en mentaal SO Stadsontwikkeling TOS Thuis op Straat VvE Vereniging van Eigenaren Wederzijds profijt In een vroege fase investeren in de ontwikkeling van OM en NM zodat ze op een natuurlijke wijze elkaar kunnen versterken en groeien zodat het oude en nieuwe stadsdeel MaMa onlosmakelijk met elkaar verbonden is WOZ-waarde Wet waardering onroerende zaken (waardebepaling van woningen)

68 | Verbeterplan Mathenesse aan de Maas 2020 Manifest

Mathenesse aan de Maas vertelt het verhaal van de transitie van Oud Mathenesse en Witte Dorp naar de nieuwe Rotterdamse wijk vanuit de visie van het initiatief Mathenesse aan de Maas.

De transitie begint met direct uitvoerbare projecten, die de leefbaarheid in de wijk bevorderen en die de aanzet zijn voor verbeteringen in de sociale, maatschappelijke en economische structuur van de wijk voor de middellange termijn. Die er vervolgens voor zorgen dat Mathenesse aan de Maas op de langere termijn een aantrekkelijke en geliefde Rotterdamse wijk zal worden en zal blijven.

Een aantal projecten zullen landen in Nieuw Mathenesse. Het initiatief Mathenesse aan de Maas heeft vanuit de lokale gemeenschap hiervoor ook initiatiefnemers geselecteerd, die de projecten aanjagen en verder vormgeven.

De gewenste transitie wordt gedragen door (toekomstgerichte) bewoners en -ondernemers, instellingen en gemeente die dit manifest hebben ondertekend.

De meeste projecten kunnen direct worden opgestart: • Leefbare wijk (activering VvE’s, goed huren en verhuren, gebiedsinterventieteams, diverse projecten buitenruimte zoals vergroenen van plekken, binnentuinen en groenadoptie) • Ondernemende wijk (winkelmanager, PvA Cultuurplatform, ontmoetingsplekken/huren van broedplaatsen) • Veerkrachtige Wijk (armoede en schuldenaanpak, jongerencoaches, PvA seksueel overschrijdend gedrag, aanpak eenzaamheid ouderen, bewonersinitiatief, TOS-bijbanen, PvA alcoholmisbruik) • Aantrekkelijke wijk voor iedereen: Inclusief (opstellen toekomstvisie)

Verbeterplan Mathenesse aan de Maas 2020 | 69 Voor de uitvoering van het verbeterplan is door de gemeente, een extra uitvoeringsbudget aan de wijk ter beschikking gesteld van 1,5 miljoen euro voor de periode 2020-2021-2022-2023 naast de reguliere inzet.

De gemeente zal bij de uitvoering ervan de initiatieven zoveel mogelijk faciliteren.

Continuïteit verankeren Voor de doorzetting naar projecten van middellange termijn wordt een stuurgroep gevormd met vertegenwoordigers van de lokale gemeenschap en vertegenwoordigers vanuit de gemeente en het Havenbedrijf Rotterdam. De wethouder Wijken en Economie is voorzitter van deze stuurgroep. Het secretariaat zal worden gevoerd door een nader aan te wijzen organisatie uit Mathenesse aan de Maas.

Ondertekening door:

Wethouder Wijken en Economie, bewoners, ondernemers en instellingen

70 | Verbeterplan Mathenesse aan de Maas 2020 Verbeterplan Mathenesse aan de Maas 2020 | 71 Colofon

Coördinatie Mieke de Leeuw

Onderzoek en tekst Annemarie Sour

Fotografie Laisa Maria

Ontwerp Naomi Jacobs

Plattegronden Michiel Versteegh

Eindredactie Joke Vosbergen, Martine Muller, Karel Sant, Miebeth de Horn, Mieke de Leeuw

Rotterdam, juni 2020