4 Rue Tiflet Hassan Rabat/MAROC Tel: 00 212 537 76 76 01 Fax: 00 212 537 76 76 42 E-Posta: [email protected]
Total Page:16
File Type:pdf, Size:1020Kb
Hazırlayan: RABAT TĠCARET MÜġAVĠRLĠĞĠ Adres: 4 Rue Tiflet Hassan Rabat/MAROC Tel: 00 212 537 76 76 01 Fax: 00 212 537 76 76 42 E-posta: [email protected] UYARI: Aşağıda yer verilen bilgiler ilgili kişi ve kurumlardan ve/veya internet sitelerinden temin edilmektedir. Söz konusu bilgiler düzenli olarak güncellenmektedir. Kaynağının 3 ncü kişi, kurum ve kuruluşlar olması sebebiyle aşağıda yer verilen bilgi, rakam, istatistik vb her türlü veriden doğabilecek sorunlar konusunda Ticaret Müşavirliği olarak sorumluluk kabul edilmemektedir. Kullanıcılar tarafından muhatap oldukları kurum, kuruluş, firma veya şahıslardan ilgili konuların sorularak yetkili kişilerden resmi bilgi edinilmesinde fayda vardır. FAS KRALLIĞI MÜTEAHHĠTLĠK ve TEKNĠK MÜġAVĠRLĠK RAPORU (2016 YILI) 1) Temel Bilgiler Yüzölçümü: 710,850 km2 (252,120 km2 lik bir alan kaplayan Batı Sahara dahil) Nüfus: 34,4 milyon Başlıca Şehirler: Kazablanka: 3,5 milyon Rabat (capital) & Sale: 1,9 milyon Fes: 1,17 milyon Marakeş: 1.13 milyon Kénitra: 1,061,435 Tanca: 982 bin Agadir: 600,599 Nüfus Yoğunluğu: 46 kişi / km2 Nüfus Artış Hızı: % 1,3 Ortalama yaşam: 76 yıl Şehirleşme Oranı: % 2.26 (% 60-http://www.hcp.ma/Taux-d-urbanisation-en-par-annee-1960- 2050_a682.html) İklim: Kıyı şeridinde ılıman iklim, iç kısımlarda sıcak Diller: Arapça (resmi); Berber Dilleri (resmi), Fransızca ve İspanyolca yaygın kullanılan diğer diller Metrik Sistem kullanılmaktadır. Para Birimi: Dirham (Dhm) Zaman dilimi: GMT Mali Yıl: 1 Ocak - 31 Aralık Resmi ismi: Fas Krallığı Yönetim şekli: Anayasal Monarşi 2) Genel Bilgi Afrikanın kuzey batısında yer alan Fas’ın uzun sahil şeridi batısında Atlas Okyanusundan başlayıp, Cebelitarık boğazını da içine alarak kuzeyde Akdenizde ___________________________________________________________________________ 4, Rue Tiflet Hassan Tel : +212 537 76 76 01 Rabat/Maroc Faks : +212 537 76 76 42 E-mail : [email protected] sonlanmaktadır. Doğusunda Cezayir, güneyinde ise Moritanya ile komşudur. Atlas Okyanusuna 2.934 km, kuzeyde Akdenize 512 km kıyısı olan Fas, Batı Sahara dahil 710.850 km2 yüzölçümüne sahiptir. (Batı Sahara 330.000 km2) Kara sınırının; 1.350 km’si Cezayir, 650 km’si ise güneyde Moritanya ile çizilmiştir. Fas topraklarının kuzeyinde, Akdeniz kıyısında, İspanya’ya ait olan iki küçük şehir Ceuta (6 km2) ve Melilla (10 km2) yer almaktadır. Rif bölgesinde yer alan dağlar ve Atlas dağları gözönünde bulundurulduğunda, Magreb diye tabir edilen bölgenin en yüksek dağlarına sahip ülkesidir. Fas’ın coğrafi konumunu 4 ana bölge ile tanımlanamak mümkündür. Atlas Okyanusu boyunca geniş bir daire çizen Rif dağları: Akdeniz kıyısına paralel uzanan Rifler kıyıda yüksek kayalıklar oluştururken, güneye doğru gidildikçe alçalarak tepelere dönüşmektedir. Çok yüksek olmayan, Rif Dağlarının en yüksek noktası 2.465 m’dir. Atlas Dağları: Güneybatı ve kuzeydoğu doğrultusunda yer alan bir çizgi üzerinde Atlas Okyanusu ile Rif Dağları arasında bulunmaktadır. 3 ana kısımdan oluşmaktadır; Yüksek Atlas Dağları, Orta Atlas Dağları ve Anti Atlas Dağları. Yüksek Atlas Dağları arasında yer alan Toubkal Dağı 4.165 m ile, Kuzey Afrika bölgesinin en yüksek dağı konumundadır. Bu bölgede Fas’a pek çok kayak merkezi kurma şansı veren ve geniş orman arazilerinin bulunduğu ortalama 4.000 m yükseklikte 10 ayrı zirve bulunmaktadır. Diğer taraftan, dik ve derin vadiler hayatı ve haberleşme imkanlarını çok zor hale getirmektedir. Ancak; özellikle Yüksek Atlaslar üzerinde yer alan dağlar; su kaynakları açısından çok büyük önem taşımaktadırlar. Dağlar içerisinde en büyükler sırasıyla; Toubkal, Ayachi (3.757 m), Ouaougoulzat (3.770 m), Oukaimeden (3.200 m) olarak sayılabilmektedir. Kıyı Bölgeleri: Nüfusun büyük bölümü kıyı bölgesindeki ovalara yerleşmiştir. Ülkenin güney ve doğu bölümünde yer alan özellikle Sahara sınırındaki çöl toprakları: Vahalar, palmiyelikler, taşlı vadiler ve kumul bölgeleri bulunmaktadır. Fas’ta bulunan nehirler sıralandığı zaman; Atlas Okyanusuna ulaşan en önemli nehirlerin; Orta Atlaslardan doğan ve 600 km uzunluğundaki Oum Errabia ve 458 km uzunluğundaki Sebou ırmakları olduğu görülmektedir. Bunun dışında Sale ve Rabat şehirleri arasında yer alan Bouregreg nehri, Ouragha ve Ourika nehirleri diğer önemli akarsuları oluşturmaktadır. Bir tek Moulouya nehri Akdenize dökülmektedir. Bu nehir üzerinde yer alan en büyük baraj Bin El Ouidane olup, önemli bir tarım arazisi olan Tadla ve Doukkala bölgesi tarımsal kalkınmasına önemli katkı sağlamaktadır. Halihazırda; 19 ayrı havzada yer alan barajlar içme suyu kullanımı, sulama ve elektrik üretimi amaçlı kullanılmaktadır. Şehirlerde, içme suyu temininin %70’e yakını barajlardan sağlanmaktadır. Kuzeyinde Akdenize kıyısı olan bölgelerde Akdeniz mevsimi yaşanırken, okyanusa kıyısı olan bölümlerde ılıman, güneyinde ise kuru çöl iklimi hüküm süren Fas, Mayıs ve Eylül ayları arasında kuru ve sıcak, Ekim ve Nisan ayları arasında ise soğuk ve nemli olmak üzere iki temel mevsimsel sıcaklığa maruz kalmaktadır. Batı’da okyanus kıyısında sıcaklık tüm yıl boyunca deniz etkisiyle ılıman (10-26 C arası) devam etmektedir. Yağmur mevsimi genellikle Ekim ayı olan ülkenin, kıyı şeridinde ___________________________________________________________________________ 4, Rue Tiflet Hassan Tel : +212 537 76 76 01 Rabat/Maroc Faks : +212 537 76 76 42 E-mail : [email protected] 400-800 mm yağış kaydedilmektedir. Orta bölgelerde, özellikle Sahara’dan gelen Chergui (Sirocco) rüzgarının da etkisiyle, yazlar sıcak ve kuru geçmektedir. Kışlar ise tam tersine çok soğuk olmakta dağlık alanlar ve ülkenin iç bölgelerinde sıcaklıklar, geceleri 0 C’nin altına dahi düşmektedir. Sahara bölgesinde ise, kuru çöl iklimi yaşanmaktadır. Başkenti Rabat olan ülkenin diğer önemli şehirleri Kazablanka, Agadir, Fes, Marakeş, Meknes, Tanca ve Oujda olarak sayılabilir. 3) Sektöre ĠliĢkin 2015 Yılı Bilgileri Fasta inşaat sektörü 2009-2013 yılları arasında yaklaşık % 4.27 lik bir büyüme gerçekleştirmiş olmasına rağmen 2016 yılı ilk dönem büyümesi yaklaşık % 1.1 civarında gerçekleşmiştir. Özellikle 2009 yılında başlayan büyüme trendinin temelinde, daha önce kamu eliyle yürütülen hizmetlerin özelleştirilmesi, modernize edilmesi ve liberalleştirilmesinin etkisi olmuştur. Finansal krize ve Arap Baharının etkisine rağmen hükümet yollar, havaalanları ve limanların yapımına ve yenilenmesine ayırdığı kaynakları artırmıştır. İnşaat sektöründe barajlar/enerji santralleri, yollar, sosyal konut projeleri, turizm yatırımları, limanlar gibi büyük ölçekli alt yapı projelerinin olumlu etkisi ile önemli bir gelişme kaydetmiştir. Çimento fabrikalarındaki kapasiteler dahil olmak üzere ülkede yapı inşaat malzemeleri üretiminde yaşanan artış da gelişmede etkin bir rol oynamıştır. 2015 yılında inşaat sektörü GSYİH’nın % 6.3 ünü oluşturacak katma değer yaratmış ve sektörde 1 milyon kişinin istihdamının sağlanmasının yanısıra % 1.2 artış kaydedilmiştir. Yine bu dönemde, 206.973 adet konut yapılmış ve bu konutların önemli bir kısmını oluşturan yaklaşık 178.301 adet konut ise ekonomik konut şeklinde alt ve orta sınıfa yönelik olarak gerçekleştirilmiştir. Geçmiş dönem istatistiklerine bakıldığında ise 2012 yılında sektörün GSYİH’ya katkısı % 6.11 civarında olmuş bu rakam 2013 yılında % 6.44 olarak gerçekleşmiştir. Fas ülkesine gerçekleştirilen ve müteahhitlik sektörü üzerinde önemli etkisi olan doğrudan yabancı yatırımlara ilişkin genel bilgilere ise aşağıdaki Tablo’larda yer verilmektedir. Doğrudan Yabancı Yatırım 2012 2013 2014 Doğrudan Yabancı Yatırım (DYY) (milyon USD) 2,728 3,298 3,582 DYY Stok (milyon USD) 45,246 51,816 51,664 Çevreci Yatırımların Sayısı 65 45 67 DYY Stok/GSYİH (%) 47.2 49.9 47.3 Kaynak: UNCTAD, 2015 Öte yandan söz konusu doğrudan yatırımları gerçekleştiren ülkelerin dağılımına bakıldığında ise aşağıdaki yüzdesel dağılımlara ulaşılmaktadır. Yatırımcı Ülkeler 2014 (%) Fransa 21.0 Birleşik Arap Emirlikleri 13.3 ___________________________________________________________________________ 4, Rue Tiflet Hassan Tel : +212 537 76 76 01 Rabat/Maroc Faks : +212 537 76 76 42 E-mail : [email protected] Yatırımcı Ülkeler 2014 (%) Suudi Arabistan 12.8 ABD 11.9 Kuveyt 5.3 İsviçre 5.1 İspanya 4.3 İtalya 3.6 Türkiye 2.7 İngiltere 2.6 Kaynak: Fas Yatırım ve Kalkınma Ajansı-2014 Söz konusu doğrudan yabancı yatırımlara sektörel bazda bakıldığında ise inşaat sektörünü etkileyen sektörlere ilişkin yüzdesel dağılımlar aşağıdaki gibidir. Yatırım Sektörleri 2014 (%) Gayrimenkul 38.6 Turizm 14.7 Endüstri 11.9 Holding 7.2 Ticaret 5.8 Büyük Ölçekli Projeler 5.6 Enerji ve Madencilik 5.2 Bankacılık 2.8 Kaynak: Fas Yatırım ve Kalkınma Ajansı-2014 Müteahhitlik sektörüne gerçekleştirilen doğrudan yabancı yatırım miktarlarına ise 2014 ve 2015 yılı için aşağıda yer verilmektedir. 2014: 10,76 milyar dhm. 2015: 11 Milyar dhm (2014 yılına göre % 7 lik bir artış gerçekleşmiştir.) Konut inşaatı özellikle şehirlerdeki “ekonomik konut” ihtiyacına paralel olarak son dönemde büyük gelişme kaydetmiştir. Bununla birlikte finansman temini konusu toplu konut inşaatlarını yavaşlatan en önemli sorundur. Bu nedenle Fas devleti artan bir şekilde özel sektöre destek olmaktadır. Özel sektöre sağlanan finansal destekler yanında kamuda yapısal bir takım tedbirler de hayata geçirilmiş ve yedi ayrı kamu inşaat firması Al Omrane Holding çatısı altında sosyal toplu konut projelerinin daha etkin yürütülmesi hedefi doğrultusunda birleştirilmiştir. Ayrıca, 2003 yılından sonra hızlandırılan gecekondu dönüşüm programları ve kamu-özel sektör işbirliği yaklaşımı dahilinde kamu arazileri indirimli bedelle özel inşaat firmalarına tahsis edilerek ekonomik