Plan Odnowy Miejscowo ści Radzymin na lata 2010-2018
Zał ącznik Nr 1 do Uchwały Nr 1/2010 Zebrania Wiejskiego Mieszka ńców wsi Radzymin z dnia 23 lutego 2010 roku
PLAN ODNOWY MIEJSCOWOŚCI RADZYMIN NA LATA 2010 – 2018
„Chcemy by ć gmin ą o zrównowa Ŝonym rozwoju, z nowoczesnym rolnictwem oraz dobrym i średnim przemysłem, głównie przetwórczym, o czystym środowisku naturalnym, dobr ą infrastruktur ą techniczn ą, kultywuj ącą tradycje i dziedzictwo kulturowe, z mo Ŝliwo ści ą uprawiania ró Ŝnych form turystyki i aktywacji wypoczynku, oferuj ącą obiekty i tereny do zagospodarowania przez inwestorów” – oto strategiczne, długofalowe cele, które przy świecaj ą całej społeczno ści i władzom Gminy Naruszewo.
Naruszewo, 2010
1 Plan Odnowy Miejscowo ści Radzymin na lata 2010-2018
1. WST ĘP
Plan Odnowy Miejscowo ści obejmuje wykaz priorytetów i celów rozwoju miejscowo ści Radzymin na lata 2010 - 2018 zgodnie z dokonan ą przez społeczno ść lokaln ą analiz ą zasobów i ustaloną hierarchi ą potrzeb. Podstawowym celem przygotowania Planu w oparciu o konsultacje społeczne jest pobudzenie aktywno ści lokalnych środowisk i stymulowanie współpracy mieszka ńców na rzecz rozwoju oraz promocji warto ści zwi ązanych z miejscow ą specyfik ą społeczn ą, kulturow ą i przyrodnicz ą. Plan Odnowy Miejscowo ści wskazuje zadanie inwestycyjne przewidziane do realizacji w ramach Działania Osi 4 – Leader, Działanie 4.1/413 „Wdra Ŝanie Lokalnych Strategii Rozwoju” dla operacji, które odpowiadaj ą warunkom przyznania pomocy w ramach działania „Odnowa i rozwój wsi” Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013 . Wskazana w Planie Odnowy Miejscowo ści Radzymin inwestycja stanowi podstaw ę do konstruowania monta Ŝu finansowego i przygotowania aplikacji o wsparcie finansowe ze środków funduszy strukturalnych Unii Europejskiej. Dokument Plan Odnowy Miejscowo ści został przygotowany zgodnie z wytycznymi Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013 oraz jest spójny z Lokaln ą Strategi ą Rozwoju dla obszaru Lokalnej Grupy Działania Przyjazne Mazowsze, Planem Rozwoju Lokalnego Gminy Naruszewo, Strategi ą Rozwoju Powiatu Pło ńskiego, Strategi ą Rozwoju Województwa Mazowieckiego oraz Strategi ą Rozwoju Obszarów Wiejskich i Rolnictwa na lata 2007-2013.
Opracowanie programu oraz jego realizacja w najbli Ŝszych latach ma na celu:
popraw ę warunków Ŝycia mieszka ńców, podniesienie atrakcyjno ści turystycznej miejscowo ści, zaspokojenie potrzeb społecznych i kulturowych mieszka ńców, zagospodarowanie i upi ększenie terenu wsi, zwi ększenie aktywno ści mieszka ńców oraz ich zaanga Ŝowania w sprawy rozwoju wsi, wzrost atrakcyjno ści inwestycyjnej miejscowo ści, stworzenie szansy uzyskania środków finansowych w ramach funduszy strukturalnych Unii Europejskiej.
2 Plan Odnowy Miejscowo ści Radzymin na lata 2010-2018
2. GMINA NARUSZEWO 2.1 Charakterystyka Gminy
Gmina Naruszewo to gmina wiejska, typowo rolnicza, poło Ŝona w południowo – zachodniej cz ęś ci powiatu pło ńskiego (powiat usytuowany jest w północno – zachodniej cz ęś ci województwa mazowieckiego). Le Ŝy w odległo ści około 65 km od Warszawy i około 11 km od Pło ńska. Od północy gmina graniczy z gminami Pło ńsk i Dzierz ąŜ nia, od wschodu z gmin ą Załuski, od południa z gmin ą Czerwi ńsk nad Wisł ą, od południowego zachodu z miastem – gmin ą Wyszogród i bardzo małym odcinkiem gminy Bulkowo i powiatu płockiego. Gmina Naruszewo zajmuje powierzchni ę 160 km 2 tj. 16 000 ha, co stanowi ok. 11,56% ogólnej powierzchni powiatu. Gmin ę zamieszkuje 6 762 osób (dane z dnia 31.12.2009r.). W granicach gminy znajduj ą si ę 42 miejscowo ści. Najwi ększymi pod wzgl ędem zaludnienia miejscowo ściami s ą: Nacpolsk, Zaborowo oraz Radzymin.
Źródło: Materiały własne Urz ędu Gminy w Naruszewie
2.2 Warunki przyrodnicze
Walory środowiskowe i turystyczne gminy Naruszewo zach ęcaj ą do wypoczynku, z dala od hała śliwych i zatłoczonych miejskich aglomeracji. Środowisko naturalne gminy
3 Plan Odnowy Miejscowo ści Radzymin na lata 2010-2018 stanowi atrakcj ę dla go ści z kraju i zagranicy. Bogactwo przyrody tego obszaru niepowtarzalnie komponuje si ę z pi ęknem tutejszych krajobrazów. Gmina Naruszewo poło Ŝona jest w obr ębie Niziny Środkowomazowieckiej, na Wysoczy źnie Pło ńskiej. Tereny przecinaj ą liczne doliny oraz dolinki erozyjne. Rze źba jest bardziej urozmaicona w cz ęś ci południowej i na znacznej cz ęś ci zaj ęta przez siedliska le śne. W cz ęś ci północnej, bardziej monotonnej, istniej ą korzystne warunki dla rozwoju rolnictwa. Na terenie gminy nie wyst ępuj ą wi ększe ograniczenia dla lokalizacji osadnictwa z wyj ątkiem dolin rzecznych, terenów zastoiskowych, których grunty s ą z reguły nawodnione, małospoiste i niekorzystne dla budownictwa. Teren gminy rozcinaj ą doliny Naruszewki i śurawianki – w północnej cz ęś ci oraz dolina Strugi na południu. Naruszewka jest prawobrze Ŝnym dopływem Wkry, którego obszar źródłowy le Ŝy w rejonie Radzymina. W 98% swojej długo ści jest nieuregulowana. Powierzchnia jej dorzecza wynosi 120 km² za ś całkowita długo ść rzeki to 23 km. śurawianka, za ś jest prawobrze Ŝnym dopływem Płonki, długo ści około 20,3 km. Jej źródło mie ści si ę w okolicy miejscowo ści Srebrna, na południe od Naruszewa. Struga, o długo ści około 14 km, swój pocz ątek ma w pobli Ŝu miejscowo ści Strzembowo, a uj ście w Wi śle.
2.3 Poło Ŝenie komunikacyjne
Oś komunikacyjn ą gminy stanowi droga krajowa Nr 50 Pło ńsk – Wyszogród. Przez teren gminy przebiegaj ą dwie drogi wojewódzkie Nr 570 Wróblewo – Naruszewo – Czerwi ńsk i Nr 571 Naruszewo – Nasielsk. Sie ć drogowa obejmuje ł ącznie – 384,8 km, z czego droga krajowa – 12,4 km, drogi wojewódzkie – 18 km, powiatowe – 71 km. 64% ogólnej długo ści dróg na terenie gminy stanowi ą drogi gminne – 247 km, w tym drogi o nawierzchni bitumicznej 42,53 km, Ŝwirowej 104,31 km, gruntowej ulepszonej 2,16 km, gruntowej naturalnej 97,10 km. Drogi gminne stanowią uzupełnienie układu
4 Plan Odnowy Miejscowo ści Radzymin na lata 2010-2018 komunikacyjnego gminy. Obsługuj ą przede wszystkim zabudow ę rozproszon ą, stanowi ą komunikacj ę wewn ątrz wsi, tworz ą powi ązania mi ędzy wsiami i ułatwiaj ą dojazdy do uŜytków rolnych. Na terenie gminy Naruszewo nie wyst ępuje transport kolejowy, natomiast komunikacj ę zbiorow ą zapewnia przedsi ębiorstwo PKS Ciechanów, oddział w Pło ńsku.
2.4 Gospodarka
Według bazy danych ewidencji działalno ści gospodarczej na terenie gminy Naruszewo zarejestrowanych jest 216 podmiotów gospodarczych (stan na 31.12.2009r.). Nie znajdziemy tu du Ŝych zakładów przemysłowych. Nieliczne z nich zatrudniaj ą wi ęcej ni Ŝ kilkana ście osób. Wi ększo ść to zazwyczaj podmioty kilku osobowe lub tzw. rodzinne. Na terenie gminy dominuj ą przedsi ębiorcy zajmuj ący si ę usługami transportowymi oraz szeroko rozumianym handlem. Stanowi ą wi ększo ść liczby przedsi ębiorców, zarejestrowanych w rejestrze działalno ści gospodarczej. Pozostałe podmioty prowadz ą działalno ść w zakresie usług fryzjerskich, hydraulicznych, malarskich, stolarskich, mechaniki pojazdowej oraz usług weterynaryjnych.
2.5 Rolnictwo
Wi ększo ść terenu gminy Naruszewo u Ŝywana jest rolniczo. Najlepsze gleby usytuowane s ą w północno – zachodniej i południowo – wschodniej cz ęś ci gminy.
Najwi ększy procentowy udział maj ą gleby klasy IIIa i IIIb. W północno – wschodnim regionie gminy wyst ępuj ą głównie gleby zaliczane w klasyfikacji do klasy IVa i IVb. S ą to obszary gleb średnio korzystne dla produkcji rolnej. Na obszar prawie 15934,3 ha u Ŝytki rolne wynosz ą 12119,63 ha, z tego:
5 Plan Odnowy Miejscowo ści Radzymin na lata 2010-2018
Grunty orne 10632,29 ha w tym: klasa I 0,00 ha klasa II 61,78 ha klasa III a 1142,54 ha klasa III b 2522,44 ha klasa IV a 3314,51 ha klasa IV b 1876,73 ha klasa V 1363,43 ha klasa VI 347,50 ha klasa VI z 3,37 ha Łąki 567,81 ha Pastwiska 919,53 ha
Wśród upraw tradycyjnych mo Ŝna wyró Ŝni ć upraw ę zbó Ŝ (pszenica, Ŝyto, owies, jęczmie ń i ich mieszanki), rzepaku, buraków cukrowych oraz ziemniaków. Dominuj ącym za ś kierunkiem hodowli zwierz ęcej jest głównie hodowla Ŝywca wieprzowego oraz wołowego a tak Ŝe produkcja mleka.
2.6 Ludno ść
WIEK MĘś CZY śNI KOBIETY OGÓŁEM 0 – 2 121 120 241 3 43 43 86 4 – 5 76 46 122 6 40 37 77 7 31 33 64 8 – 12 195 195 390 13 – 15 124 136 260 16 – 17 95 89 184 18 51 48 99 19 – 65 2275 - 2275 19 – 60 - 1817 1817 >65 366 - 366 >60 - 781 781 Ogółem 3417 3345 6762
Źródło: dane Urz ędu Gminy Naruszewo; stan na 31.12.2009r.
Gmin ę Naruszewo zamieszkuje 6762 osób (stan na 31.12.2009r.), w tym 3417 męŜ czyzn i 3345 kobiet. Ludno ść w wieku produkcyjnym (tj. m ęŜ czy źni w wieku od 18 do 64, kobiety w wieku od 18 do 59 ) stanowi ą 60,52%.
6 Plan Odnowy Miejscowo ści Radzymin na lata 2010-2018
Podczas ostatniego spisu ludno ści wykazano, Ŝe w 2002 roku 137 mieszka ńców gminy miało wykształcenie wy Ŝsze, 95 policealne, 702 średnie, 1469 zasadnicze zawodowe, 2849 podstawowe i 428 nieuko ńczone podstawowe. Bior ąc pod uwag ę zale Ŝno ść wykształcenia od płci mo Ŝna stwierdzi ć, Ŝe kobiety posiadaj ą lepsze wykształcenie, np. stanowi ą one 60% osób z wykształcenie wy Ŝszym, 73% z policealnym i 56% średnim. 74% ludno ści mieszka w gminie Naruszewo od urodzenia. W śród przybyłych 70% osiedliło si ę na tym terenie jeszcze przed rokiem 1988. Według danych z 2002 roku ludno ść zamieszkała na terenie gminy utrzymuje si ę przede wszystkim z pracy we własnym gospodarstwie rolnym (34%). Z pracy poza rolnictwem oraz w sektorze publicznym i prywatnym utrzymuje si ę ok. 32%. Pozostałe źródła utrzymania to miedzy innymi renty, emerytury oraz zasiłki, z których korzysta 34% mieszka ńców. 99,7% ludno ści gminy mieszka z samodzielnych mieszkaniach. W blokach (Nacpolsk, Wróblewo) mieszka około 500 osób. Przeciętna powierzchnia u Ŝytkowa mieszkania w gminie wynosi 61,7 m 2.
2.7 Szkolnictwo
Na terenie gminy Naruszewo funkcjonuje 6 szkół podstawowych (w Naruszewie, Krysku, Sobanicach, Nacpolsku, Zaborowie, Radzyminku) oraz dwa gimnazja (w Naruszewie i Nacpolsku). 1 wrze śnia 2009 roku nauk ę rozpocz ęło ł ącznie 487 uczniów w sze ściu szkołach podstawowych oraz 276 uczniów w dwóch gimnazjach. Poni Ŝsze tabele przedstawiają liczb ę uczniów w rozbiciu na poszczególne szkoły w gminie Naruszewo, w roku szkolnym 2009 – 2010:
Rok szkolny 2009 – 2010 Szkoły podstawowe Liczba Liczba uczniów oddziałów Naruszewo 148 6 Nacpolsk 101 6 Radzyminek 65 6 Krysk 66 6 Sobanice 54 6 Zaborowo 53 6 Razem 487 36
Źródło: dane Urz ędu Gminy Naruszewo; stan na 31.12.2009r.
7 Plan Odnowy Miejscowo ści Radzymin na lata 2010-2018
Rok szkolny 2009 – 2010 Gimnazja Liczba Liczna uczniów oddziałów Gimnazjum w Naruszewie 168 6 Gimnazjum w Nacpolsku 108 6 Razem 276 12
Źródło: dane Urz ędu Gminy Naruszewo; stan na 31.12.2009r.
W placówkach o światowych w roku szkolnym 2009 – 2010, proces edukacyjno – wychowawczy realizowało 97 nauczycieli, w tym 73 – w szkołach podstawowych i 24 w gimnazjach. Placówki o światowe funkcjonuj ą w 6 budynkach komunalnych.
2.8 Turystyka i kultura
Na terenie gminy Naruszewo znajduje si ę wiele znacz ących obiektów kultury materialnej. Mo Ŝna do nich zaliczy ć mi ędzy innymi: zespoły dworskie, parkowe, obiekty sakralne i cmentarze, dzwonnice ko ścielne a tak Ŝe stanowiska archeologiczne.
Do głównych obiektów zabytkowych Gminy Naruszewo nale Ŝą pi ękne kościoły.
Jednym z najstarszych ko ściołów jest kościół pw. św. Floriana w Krysku . Parafia powstała prawdopodobnie w połowie XIII wieku, choć nie ma na to potwierdzenia w dokumentach pisanych. Kamie ń wmurowany w najstarsz ą cz ęść ko ścioła z wyryt ą dat ą 1262 pozwala sądzi ć, Ŝe ju Ŝ wówczas istniał tu jaki ś ko ściół, a by ć mo Ŝe była tu jaka ś parafia. Pierwsza udokumentowana wiadomo ść o ko ściele pochodzi z 1426 roku. Murowany ko ściół wzniesiono w 1481 roku pod wezwaniem Wniebowzi ęcia NMP i św. Floriana. W latach 1906 – 1907 staraniem ks. Franciszka Jarmi ńskiego, ko ściół powi ększono przedłu Ŝaj ąc naw ę, dobudowuj ąc zakrysti ę i powi ększaj ąc wn ętrze. Ołtarz główny jest neobarokowy
8 Plan Odnowy Miejscowo ści Radzymin na lata 2010-2018 z połowy XIX wieku z barokowymi rzeźbami, z obrazem Matki Boskiej z Dzieci ątkiem, na zasuwie obraz św. Józefa. Boczne ołtarze po świ ęcone s ą św. Annie i św. Stanisławowi Kostce. Kolejnym ko ściołem, którym mo Ŝe si ę poszczyci ć gmina jest kościół pw. św. Trójcy w Naruszewie. Parafia powstała prawdopodobnie w XIII wieku. pierwsza wzmianka o ko ściele pochodzi z 1425 roku, istniał tam wówczas drewniany ko ściół św. Tomasza. Wie ś Naruszewo była własno ści ą płockich norbertanek. Po po Ŝarze ko ścioła w 1629 roku zbudowano nowy, drewniany pod wezwaniem Świ ętej Trójcy, który konsekrowano w 1645 roku. Na głównym ołtarzu znajdował si ę obraz Świ ętej Trójcy, w górze obraz św. Józefa. Ołtarze boczne były po świ ęcone Matce Boskiej Cz ęstochowskiej oraz drugi św. Annie i św. Tekli. Budowy obecnego drewnianego ko ścioła z 1786 roku dokonał ks. Konstanty Wolicki, prałat kapituły płockiej. Ko ściół wyposa Ŝony jest w ołtarz główny manierystyczny z XVII wieku z figur ą Matki Bo Ŝej, by ć mo Ŝe pochodz ący z ko ścioła norbertanek w Płocku. Ko ściół pw. św. Zygmunta w śukowie . Parafia powstała prawdopodobnie w pierwszej połowie XIII wieku. Obecna drewniana świ ątynia została wzniesiona w 1785 roku. Restaurowana była w latach 1870 – 1908. ostatni gruntowny remont przeprowadzono w 1974 roku. W ko ściele umieszczone są trzy ołtarze: jeden główny i dwa boczne pochodz ące z drugiej połowy XIX wieku. Wykonane s ą w stylu barokowym. W ołtarzu głównym umieszczony jest krucyfiks z I połowy XVIII wieku. W bocznym prawym ołtarzu znajduje si ę obraz św. Zygmunta z 1874 roku, namalowany przez Antoniego Murzynowskiego. Kolejnym dziełem tego malarza jest obraz św. Wawrzy ńca, patrona parafii. W ko ściele znajduje si ę drewniana chrzcielnica z drugiej połowy XVIII wieku.
9 Plan Odnowy Miejscowo ści Radzymin na lata 2010-2018
Kolejnym zabytkiem, który mie ści si ę na terenie gminy Naruszewo jest kościół Starokatolicki Mariawitów . Powstał w 1906 roku w wyniku rozłamu w polskim kościele rzymskokatolickim, który nie zaakceptował „objawie ń o Bo Ŝym Miłosierdziu” Marii Franciszki Kozłowskiej opartej na tych objawieniach działalno ści Zgromadzenia Kapłanów Mariawitów. W 1935 roku w kościele tym doszło do rozłamu wywołanego licznymi reformami arcybiskupa Jana Kowalskiego. Reformy te nie zostały uznane przez wi ększo ść wspólnoty, a arcybiskup stworzył własn ą wspólnot ę – Ko ściół Katolicki Mariawitów.
Oprócz pi ęknych, zabytkowych ko ściołów w gminie Naruszewo znajdziemy Rezerwat Przyrody Noskowo . Znajduje si ę na południe od Pło ńska, na terenie le śnictwa Tusta ń. Został utworzony w 1977 roku, na mocy Zarz ądzenia Ministra Le śnictwa i Przemysłu Drzewnego z dnia 4 kwietnia 1977 roku. Spotka ć tu mo Ŝna rzadko spotykane zbiorowisko łęgów i gr ądów wilgotnych z wielogatunkowym drzewostanem. Głównymi gatunkami buduj ącymi drzewostan s ą olsza czarna, jesion z domieszk ą grabu i wi ązu oraz jaworu klon pospolity, d ąb szypułkowy. Warstwa runa równie Ŝ jest bogato wykształcona, dominuj ą tu mi ędzy innymi miodunka ćmawa, zawilec gajowy, zawilec Ŝółty, zło ć Ŝółta, fiołek le śny i kokorycz pełna. Najwi ększym okazem Rezerwatu Noskowo jest jesion wyniosły o średnicy 166 cm i wysoko ści 39 m. Jest to jeden z najgrubszych jesionów w Polsce. W obr ębie gminy Naruszewo wyró Ŝniaj ą si ę krajobrazowo tereny nale Ŝą ce do Obszarów Chronionego Krajobrazu. Obszary te zajmuj ą 6874,76 ha, co stanowi 43% ogólnej powierzchni gminy. Wyró Ŝnia si ę dwa fragmenty takich obszarów: Naruszewski i Krysko – Joniecki. Naruszewski Obszar Chronionego Krajobrazu obejmuje atrakcyjny krajobrazowo fragment Wysoczyzny Ciechanowskiej od Nasielska do Pułtuska. W skład tego obszaru wchodzi 2574,47 ha powierzchni Nadle śnictwa Pło ńsk, lasy le śnictwa: Nacpolsk (1153 ha), Tusta ń (1142 ha) oraz uroczysko Złotopolice (279,47 ha). O powierzchni ogólnej 7030,20 ha, w tym 2348,60 ha lasu.
10 Plan Odnowy Miejscowo ści Radzymin na lata 2010-2018
Krysko – Joniecki Obszar Chronionego Krajobrazu o powierzchni ogólnej 9203,40 ha, w tym 889,80 ha lasów. W skład tego obszaru wchodzi 164,14 ha powierzchni Nadle śnictwa Pło ńsk oraz lasy le śnictwa Bol ęcin i Joniec.
Elementami podlegaj ącymi ochronie s ą równie Ŝ pomniki przyrody oŜywionej i nieo Ŝywionej. Nale Ŝą do nich: jesion wyniosły, d ąb szypułkowy oraz jesion wyniosły zwany „Mocarzem”, które znajduj ą si ę na terenie Kryska dąb szypułkowy na terenie parku w Radzyminie 3 topole na terenie parku w Drochowie lipa drobnolistna na terenie Naruszewa 3 d ęby szypułkowe na terenie Le śnictwa Tusta ń 5 lip drobnolistnych na terenie Le śnictwa Nacpolsk głaz narzutowy (granitognejs) na terenie gruntów wsi Wróblewo.
Na terenie gminy Naruszewo istnieje równie Ŝ siedem parków podworskich, m. in. w Zaborowie, Wróblewie, Strzembowie, Radzyminie, Pie ścidłach, Nacpolsku oraz Krysku.
3. Inwentaryzacja zasobów słu Ŝą ca uj ęciu stanu rzeczywistego 3.1 Charakterystyka miejscowo ści Radzymin
Wie ś Radzymin poło Ŝona jest w województwie mazowieckim w powiecie pło ńskim, gmina Naruszewo. W latach 1975 – 1998 nale Ŝała administracyjnie do województwa ciechanowskiego. Wie ś graniczy z Wichorowem, Naruszewem, Radzyminkiem i Je Ŝewem. Jeszcze do niedawna funkcjonował w Radzyminie Bank Spółdzielczy, Poczta oraz GS Radzymin.
3.2 Społecze ństwo
Obecnie Radzymin liczy 441 mieszka ńców (stan na 31.12.2009r.). Struktura wiekowa jest zró Ŝnicowana, co obrazuje poni Ŝsza tabela:
11 Plan Odnowy Miejscowo ści Radzymin na lata 2010-2018
WIEK MĘś CZY ŹNI KOBIETY OGÓŁEM 0 – 2 - 8 8 3 2 3 5 4 – 5 6 2 8 6 11 3 14 7 14 4 18 8 – 12 14 14 28 13 – 15 8 9 17 16 – 17 7 7 14 18 2 1 3 19 – 65 134 - 134 19 – 60 - 119 119 >65 27 - 27 >60 - 46 46 Ogółem 225 216 441
Źródło: dane Urz ędu Gminy Naruszewo; stan na 31.12.2009r.
3.3 Przedsi ębiorczo ść
Na terenie Radzymina zarejestrowanych jest 15 przedsi ębiorców. Działalno ść produkcyjn ą na potrzeby ludno ści prowadzi piekarnia w Radzyminie, która zatrudnia ok. 10 osób. Jest to najwi ększe przedsi ębiorstwo prowadzone na terenie tej wsi.
3.4 Rolnictwo
Wi ększo ść terenu Radzymina u Ŝytkowana jest rolniczo. Na obszar 772,33 ha grunty rolne wynosz ą 537,96 ha, z tego: • klasa II – 1,04 ha • klasa III a – 49,91 ha • klasa III b – 160,85 ha • klasa IV a – 216,30 ha • klasa IV b – 86,46 ha • klasa V – 22,90 ha • klasa VI – 0,51 ha
Łąki na terenie Radzymina zajmuj ą 49,98 ha, a pastwiska 44,78 ha.
12 Plan Odnowy Miejscowo ści Radzymin na lata 2010-2018
W Radzyminie przewa Ŝaj ą gospodarstwa rolne o powierzchni od 1 ha do 5 ha, (40 gospodarstw). Gospodarstw o powierzchni od 5 ha do 10 ha jest około dziewi ętnastu. Znajduj ą si ę równie Ŝ wi ększe gospodarstwa, których powierzchnia si ęga od 10 ha do 50 ha. Takich gospodarstw jest osiem. Na terenie Radzymina nie ma gospodarstw o powierzchni wi ększej ni Ŝ 50 ha.
3.5 Rys historyczny
Fot. Ko ściół pw. Apostołów Piotra i Pawła w Radzyminie
Radzymin zasługuje na uwag ę ze wzgl ędu na niezwykł ą histori ę ko ścioła parafialnego pod wezwaniem Apostołów Piotra i Pawła. Parafia powstała w drugiej połowie XIV wieku (około 1390 roku), erygowana przez bpa Ścibora z Radzymina. Na miejscu dotychczasowego
13 Plan Odnowy Miejscowo ści Radzymin na lata 2010-2018 ko ścioła drewnianego wzniesiono w latach 1381 – 1390, z fundacji tego Ŝ bpa Ścibora, ko ściół murowany z cegły pod wezwaniem św. Piotra i Pawła. Obecny ko ściół został zbudowany w pierwszej połowie XVI wieku, za ś w latach 1763 – 1767 – jako bardzo zniszczony uległ przebudowie, której dokonał wła ściciel Radzymina, Grzegorz Smole ński, kanonik płocki. Jest to budowla orientowana, murowana z cegły, z naw ą na planie prostok ąta z w ęŜ szym prezbiterium. Ołtarz główny jest neobarokowy z obrazem Matki Boskiej z Dzieci ątkiem, podobnie ołtarze boczne tak Ŝe neobarokowe z rze źbami i obrazami. Po śród kilku grobów znajduj ących si ę w ko ściele pw. Apostołów Piotra i Pawła, odnale źć mo Ŝna tablic ę pami ątkow ą ku czci Artura Jaworowskiego. Artur Jaworowski był wła ścicielem dóbr Radzymina oraz prezesem Towarzystwa Rolniczego w Pło ńsku. Zasłyn ął równie Ŝ jako długoletni s ędzia gminy Naruszewo. Mieszka ńcy tutejszej parafii opowiadaj ą, Ŝe podczas słu Ŝby proboszcza ks. Telesfora Boguckiego rodzina zmarłego Artura Jaworskiego chciała wmurowa ć tablic ę na jego grobie. Gdy podczas prac wykuto odpowiedzi otwór w ścianie zauwa Ŝono wmurowan ą tam stara trumn ę. Po odkryciu wieka okazało si ę, Ŝe mieszcz ą si ę tam zwłoki jakiego ś kapłana. Do dzisiejszego dnia nie ustalono kogo zwłoki zostały tam pochowane i gdzie tak naprawd ę znajduje si ę grób Artura Jaworskiego. Świ ątynia kryje w sobie równie Ŝ inne skarby, takie jak kocioł muzyczny. Przypomina on nam o dawnych rytuałach ko ścielnych. Jest to wielki b ęben miedziany z naci ągni ętą na niego zwierz ęcą skór ą. Instrument ten jest jednym z niewielu zachowanych do dzi ś, tego typu sprz ętów. Podobny kocioł znajduje si ę w jednej z kaplic bocznych w ko ściele św. Piotra i Pawła na Antokolu w Wilnie. Historia pozostawiła równie Ŝ swój ślad na cmentarzu parafialnym. Jest tam mogiła powsta ńców.
Fot. Mogiła powsta ńców polskich
14 Plan Odnowy Miejscowo ści Radzymin na lata 2010-2018
Jeden z grobów to mogiła majora wojsk polskich Maurycego Dobrzelewskiego. Druga niestety nie posiada napisu. Nie jeste śmy w stanie oceni ć kto jest tam pochowany, ale przypuszczamy, Ŝe mo Ŝe by ć to mogiła powsta ńców pochodz ących z parafii Radzymin. Obie mogiły zwi ązane s ą z okresem powstania listopadowego. Kiedy w połowie 1831 roku walki powsta ńcze przeniosły si ę bezpo średnio na rejon Pło ńska, przyniosły ze sob ą epidemie cholery azjatyckiej. Mogiły pozostałe do dnia dzisiejszego nie pozwalaj ą nam zapomnie ć o tych, który zmarli w wyniku epidemii, a przede wszystkim o tych, którzy zgin ęli na polu wali. Parafialny cmentarz w Radzyminie by ć mo Ŝe kryje równie Ŝ grób artysty Adama Kazimierza Feliksa Cierniewskiego. Nieznane jest dokładnie miejsce spoczynku malarza, mo Ŝemy przypuszcza ć, Ŝe pochowano go w grobie jego rodziców. Artysta urodził si ę 11 maja 1866 roku w Warszawie. Nauk ę rysunku rozpocz ął u Wojciecha Gersona (znany malarz i pedagog). Ju Ŝ od pocz ątku nauki malarstwo Adama cechowała staranno ść i dbało ść o szczegóły. W jego twórczo ści dominowały obrazy niewielkich formatów, które przedstawiały przede wszystkim mazowieckie pejza Ŝe: ł ąki, lasy, rzeki, pola, ale równie Ŝ pracuj ących chłopów. Jego arcydzieła mo Ŝna podziwia ć w muzeum w Ciechanowie. W miejscowo ści Radzymin znajduje si ę, wpisany do rejestru zabytków, budynek gorzelni wraz z murem z pocz. XX wieku, a tak Ŝe, usytuowane 600 m na wschód od ko ścioła parafialnego i na południe od Strugi, sto Ŝkowate grodzisko zwane Kopcem z XII-XIV wieku.
Fot. Budynek gorzelni w Radzyminie
15 Plan Odnowy Miejscowo ści Radzymin na lata 2010-2018
W zasi ęgu terytorium Radzymina istnieje równie Ŝ pozostało ść po parku dworskim, który figuruje w Rejestrze Ogrodów Polskich (zeszyt nr 6/69 poz. 134 str. 67). Powstał w 1903 roku z projektu S. Celichowskiego. Powierzchnia parku zajmuje ok. 4,2 ha. Drzewostan składa si ę głównie z gatunków rodzimych, ciekawostk ą jednak jest klon tatarski i klon srebrzysty. Park dworski wpisany od 1 czerwca 1980 roku do Rejestru Zabytków, nr 222/80.
3.6 Aktualna sytuacja społeczno – gospodarcza wsi
Plan Odnowy Miejscowo ści Radzymin powstał przy aktywnej współpracy mieszka ńców wsi. Została powołana grupa inicjatywna w celu okre ślenia potrzeb mieszka ńców oraz w celu zdiagnozowania stanu obecnego i planów na przyszło ść .
Poni Ŝej zostało przedstawione zestawienie pyta ń, na które odpowiadali mieszka ńcy wsi.
Stan obecny Stan planowany Pytanie (jak jest?) (jak by ć powinno?)
Co wie ś wyró Ŝnia? Korzystne poło Ŝenie Wie ś bezpieczna, geograficzne i przyrodnicze: uporz ądkowana, czysta, • stawy hodowlane, estetyczna i atrakcyjna dla • duŜa lesisto ść terenu, mieszka ńców Blisko ść aglomeracji miejskiej Wykorzystanie terenów – Pło ńsk, Wyszogród le śnych i zabytkowych do Zwarta zabudowa wsi podniesienia atrakcyjno ści Dobre, utwardzone drogi rekreacyjnej i turystycznej dojazdowe Radzymina Wodoci ągi Atrakcyjne warunki do mieszkania
Jakie pełni funkcje? Nowoczesna infrastruktura Mieszkalna drogowa i techniczna Rolnicza zaspokajaj ąca potrzeby Centrum kulturowe (Ko ściół) sp ędzania wolnego czasu
16 Plan Odnowy Miejscowo ści Radzymin na lata 2010-2018
Kim s ą mieszka ńcy? Aktywny udział Rolnicy i ich rodziny mieszka ńców w Ŝyciu Osoby utrzymuj ące si ę z pracy społecznym i kulturowym poza rolnictwem, doje ŜdŜaj ące wsi. do pracy poza miejscem Mieszka ńcy b ędą docenia ć i zamieszkania wykorzystywa ć bogactwo Drobni przedsi ębiorcy otaczaj ącej przyrody, inwestuj ąc w rozwój dotychczasowych upraw oraz agroturystyki
Co daje mieszka ńcom Rolnictwo Uaktywnianie terenu do usług utrzymanie? Praca w firmach prywatnych, turystycznych, letniskowych i urz ędach administracji rekreacyjnych samorz ądowej i pa ństwowej Uaktywnianie usług w gospodarstwach agroturystycznych.
Jak wie ś jest Działa jednostka Ochotniczej Społecze ństwo zaanga Ŝowane zorganizowana? Stra Ŝy Po Ŝarnej w w rozwi ązywanie problemów Radzyminie. W tej chwili nie społecznych wsi posiada bazy. Doposa Ŝona jednostka Stra Ŝy Działa Uczniowski Klub Po Ŝarnej Sportowy Wzrost zainteresowania Działa Rada Parafialna społecze ństwa udziałem w imprezach kulturowych i sportowych oraz szukaniem sposobów uzyskania środków finansowych.
W jaki sposób We wsi jest sołtys i Rada Wi ększy udział mieszka ńców rozwi ązywane s ą Sołecka, wszelkie problemy s ą w rozwi ązywaniu problemów problemy społeczne? rozwi ązywane na spotkaniach wsi, współdziałanie z gmin ą z na poziomie sołectwa lub sprawach dotycz ących wsi gminy Demokratycznie, z poszanowaniem godno ści człowieka.
17 Plan Odnowy Miejscowo ści Radzymin na lata 2010-2018
Jakie obyczaje Obchodzone s ą wszystkie Organizowanie imprez, piel ęgnuje i rozwija świ ęta ko ścielne, np. festynów kulturowych i wie ś? uroczysty odpust św. Piotra i sportowych, które zintegruj ą Pawła dla parafian i go ści mieszka ńców i bardziej Parafialne do Ŝynki zaanga Ŝuj ą ich w sprawy Parafialne palmy i pisanki publiczne. wielkanocne Młodzie Ŝ organizuje przedstawienie jasełkowe w okresie Bo Ŝonarodzeniowym
Jaki wie ś ma wygl ąd? Wie ś o do ść zwartej Wyznaczenie i zabudowie zagospodarowanie obszaru Przez wie ś przebiega przestrzeni publicznej asfaltowa droga, wie ś jest Zorganizowanie miejsca cz ęś ciowo o świetlona rekreacyjno- Budynki s ą zadbane i wypoczynkowego dla dzieci i utrzymane estetycznie mieszka ńców dorosłych Budowa nowych dróg i ci ągów pieszych Wie ś czysta, zadbana, z du Ŝą ilo ści ą naturalnej zieleni.
Jakie jest rolnictwo? Rolnictwo w znacznej cz ęś ci Rolnictwo spełniaj ące na do ść dobrym poziomie, standardy Unii Europejskiej: specjalizuj ące si ę w produkcji efektywne, ekonomiczne, ro ślinnej i zwierz ęcej nowoczesne i ekologiczne
Jaka jest infrastruktura Niedostateczna infrastruktura Zadawalaj ąca infrastruktura techniczna? drogowa – drogi drogowa nieutwardzone Utwardzona wi ększo ść dróg Brak kanalizacji Wie ś wyposa Ŝona w Wie ś w pełni zwodociągowana urz ądzenia kanalizacyjne Niedostateczne o świetlenie (oczyszczalnie przydomowe) Wie ś w pełni o świetlona
Jaki jest stan otoczenia Warunki przyrodnicze Wykorzystywanie warunków środowiska? sprzyjaj ące turystyce i przyrodniczych w celach agroturystyce rekreacyjnych
18 Plan Odnowy Miejscowo ści Radzymin na lata 2010-2018
4. Ocena mocnych i słabych stron miejscowo ści Radzymin - Analiza SWOT
Analiza SWOT jest jedn ą z prostszych i najcz ęś ciej stosowanych technik analitycznych. Skrót SWOT pochodzi od czterech angielskich słów: Strenghts (silne strony), Weaknesses (słabe strony), Opportunities (szanse), Threats (zagro Ŝenia). Powy Ŝsze poj ęcia nale Ŝy rozumie ć nast ępuj ąco: - SZANSE – to zewn ętrzne zjawiska i tendencje wyst ępuj ące w otoczeniu, które odpowiednio wykorzystane b ędą impulsem rozwoju oraz osłabi ą wyst ępuj ące negatywne zjawiska. - ZAGRO śENIA – to wszystkie zewn ętrzne zjawiska postrzegane jako bariery dla rozwoju gminy, utrudnienia, dodatkowe koszty działania. Istnienie zagro Ŝeń musi by ć brane pod uwag ę przy planowaniu podejmowanych działa ń. - MOCNE STRONY – to walory wynikaj ące z uwarunkowa ń wewn ętrznych wsi, które w pozytywny sposób wyró Ŝniaj ą j ą spo śród innych. Mocne strony mog ą by ć zarówno obiektywnie dane przez natur ę (np. liczba osób w wieku produkcyjnym) jak i by ć zasług ą lokalna społeczno ści (np. wysoki poziom mobilno ści i przedsi ębiorczo ści). - SŁABE STRONY – to konsekwencja ogranicze ń zasobów i niedostatecznego ukształtowania uwarunkowa ń wewn ętrznych. Mog ą one dotyczy ć całej wsi, jak i jej cz ęś ci. Mog ą dotyczy ć wszystkich aspektów funkcjonowania wsi, b ądź jej poszczególnych elementów. Wła ściwe zdiagnozowanie poszczególnych czynników na osiągniecie celów, którym słu Ŝy analiza SWOT. Celem tym jest: unikanie zagro Ŝeń, wykorzystywanie szans, wzmacnianie słabych stron, opieranie si ę na mocnych stronach.
Podczas konsultacji społecznych została przeprowadzona analiza wewn ętrzna i zewn ętrzna uwarunkowa ń rozwojowych uwzgl ędniaj ąc silne i słabe strony wsi Radzymin oraz szanse i zagro Ŝenia. W wyniku przeprowadzonej analizy SWOT ustalono mocne strony, na których nale Ŝy oprze ć dalszy rozwój wsi, a tak Ŝe słabe strony, których oddziaływanie nale Ŝy zminimalizowa ć.
Mocne strony Dobry stan środowiska naturalnego Dogodne poło Ŝenie komunikacyjne Aktywna młodzie Ŝ
19 Plan Odnowy Miejscowo ści Radzymin na lata 2010-2018
Mo Ŝliwo ść wyodrębnienie terenów pod inwestycje Akceptacja potencjalnych inwestorów Elastyczne, dostosowuj ące si ę do rynku indywidualne rolnictwo Potencjał dla rozwoju agroturystyki i produkcji zdrowej Ŝywno ści – walory krajoznawczo-turystyczne
Słabe strony Niewystarczająca infrastruktura drogowa Niski stan zasobno ści gospodarstw Brak remizy stra Ŝackiej Brak świetlicy, w której młodzie Ŝ i dzieci mogliby aktywnie sp ędza ć czas wolny Ograniczony rozwój działalno ści pozarolniczej Niewystarczaj ąca infrastruktura sportowa
Szanse Mo Ŝliwo ść uzyskania dofinansowania inwestycji ze środków Unii Europejskiej Aktywno ść mieszka ńców Rozwój bazy sportowo-rekreacyjnej Budowa świetlicy wiejskiej jako centrum, kulturalnego wsi
Zagro Ŝenia Niski przyrost naturalny, starzenie si ę społecze ństwa Spadek opłacalno ści produkcji rolniczej Perspektywa odpływu wykształconej młodzie Ŝy, emigracja zarobkowa Brak zaplecza kulturalnego i rozrywkowego
5. Planowane kierunki rozwoju wsi
Strategia rozwoju Gminy Naruszewo wytycza cel najwaŜniejszy, jakim jest zrównowa Ŝony rozwój gminy. Jednocze śnie wskazuje obszary, które musz ą sta ć si ę miejscem niezb ędnych inwestycji i działa ń, które musz ą zosta ć wykonane, aby cel strategiczny został zrealizowany.
20 Plan Odnowy Miejscowo ści Radzymin na lata 2010-2018
Lokalny Plan Rozwoju Radzymina wytycza trzy kierunki rozwoju:
1. Rozwój rolnictwa i alternatywnych źródeł dochodów dla mieszka ńców gminy. 2. Rozwój infrastruktury technicznej. 3. Rozwój infrastruktury społecznej.
W ramach pierwszego kierunku wytyczono trzy zakresy działa ń: • Rozwój nowoczesnego rolnictwa i le śnictwa. • Rozwój agroturystyki i turystyki weekendowej. • Rozwój drobnej przedsi ębiorczo ści i otoczenia rolnictwa.
Wytyczone zakresy działa ń w ramach kierunku drugiego to: • Uzupełnienie sieci wodoci ągowej, rozbudowa sieci kanalizacji sanitarnej oraz regulacja stosunków wodnych. • Budowa i modernizacja infrastruktury drogowej. • Rozwój infrastruktury telekomunikacyjnej. • Stworzenie systemu zbierania i likwidacji odpadów.
Kierunek trzeci jest zwi ązany z zapewnieniem szeroko rozumianego bezpiecze ństwa, likwidacj ą bezrobocia, ograniczeniem niedostosowania społecznego, dost ępem mieszka ńców do edukacji oraz usług zdrowotnych.
Wytyczono nast ępuj ące zakresy działa ń dla kierunku trzeciego: • Zapewnienie bezpiecze ństwa publicznego. • Zapewnienie mo Ŝliwo ści nowoczesnego kształcenia. • Ograniczenie niedostosowania społecznego. • Rozwój amatorskiego ruchu artystycznego i zapewnienie dost ępno ści do dóbr kultury.
Wszelkie podejmowane przez społeczno ść miejscowo ści Radzymin inicjatywy maj ą na celu taki rozwój wsi, aby w 2018 roku była ona miejscem współpracy społeczno ści lokalnej, godnego Ŝycia, odpoczynku i rekreacji, atrakcyjnym dla turystów, przy wykorzystaniu wszystkich swoich walorów i potencjału.
21 Plan Odnowy Miejscowo ści Radzymin na lata 2010-2018
Aby wizja osi ągni ęcia takiego stanu była mo Ŝliwa do zrealizowania okre ślono ogólne cele strategiczne.
Są to: • poprawa jako ści Ŝycia oraz bezpiecze ństwa na wsi • poprawa stanu infrastruktury drogowej • zwi ększenie stopnia zaanga Ŝowania mieszka ńców w sprawy wsi • wzrost integracji społecznej • wzrost zainteresowania turystyk ą na wsi, rozwój agroturystyki • poprawa atrakcyjno ści wsi pod wzgl ędem turystycznym • poprawa wizerunku i estetyki Radzymina
6. Planowana inwestycja – opis 6.1 Opis planowanego przedsi ęwzi ęcia realizowanego w ramach Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013 O ś 4 Leader Działanie 4.1/413 Wdra Ŝanie Lokalnych Strategii Rozwoju
1 Nazwa zadania Odnowa wsi poprzez budow ę świetlicy wiejskiej w Radzyminie 2 Cel Budowa świetlicy wiejskiej w Radzyminie
Świetlica wiejska w Radzyminie to wa Ŝne miejsce dla mieszka ńców wsi. 3 Przeznaczenie Radzymin nie dysponuje świetlic ą, bibliotek ą ani Ŝadnym innym miejscem, w którym mogliby spotyka ć si ę mieszka ńcy aby czynnie uczestniczy ć w Ŝyciu swojej małej społeczno ści. Równie Ŝ młodzie Ŝ, która mogłaby rozwija ć zainteresowania oraz aktywnie sp ędza ć czas, przez brak wyposa Ŝonej i ogólnodost ępnej świetlicy wiejskiej jest skazana na sp ędzanie czasu przed telewizorem lub komputerem. Dlatego tak wa Ŝna jest budowa świetlicy wiejskiej, dzi ęki której rozwinie si ę aktywno ść społeczno ści lokalnej. Realizacja zadania uaktywni Ŝycie kulturalne i towarzyskie mieszka ńców Radzymina, jak równie Ŝ mieszka ńców okolicznych wsi. Będzie mo Ŝna w niej przeprowadza ć zebrania mieszka ńców, ró Ŝne szkolenia, kursy, spotkania informacyjne z zakresu rolnictwa, działalno ści pozarolniczej, agroturystyki oraz wszelkie imprezy. Zrealizowanie zadania przyczyni si ę do zadowolenia mieszka ńców sołectwa, zwi ększy atrakcyjno ść wsi, umo Ŝliwi mieszka ńcom rozwijanie zainteresowa ń oraz stworzy im mo Ŝliwo ść spotka ń. Dzi ęki niej rozpocznie si ę proces przeciwdziałania wykluczeniu społecznemu. W uzasadnieniu powy Ŝszego przedsi ęwzi ęcia nale Ŝy zauwa Ŝyć, Ŝe rozwój kulturalny, cho ć nie przynosi bezpo średnich korzy ści materialnych, wpływa na ka Ŝdą dziedzin ę Ŝycia. Jest katalizatorem przemian społecznych. B ędzie to miało bezpo średnie przeło Ŝenie na inne dziedziny Ŝycia mieszka ńców wsi.
22 Plan Odnowy Miejscowo ści Radzymin na lata 2010-2018
6.2 Zgodno ść projektu z Lokaln ą Strategi ą Rozwoju dla obszaru LGD Przyjazne Mazowsze
Projekt „Odnowa wsi poprzez budow ę świetlicy wiejskiej w Radzyminie” wpisuje si ę w cele ogólne i szczegółowe Lokalnej Strategii Rozwoju dla obszaru LGD Przyjazne Mazowsze:
I. Poprawa jako ści Ŝycia na wsi, w tym warunków zatrudnienia Cel 1. Poprawa oferty sp ędzania wolnego czasu dla mieszka ńców
Cel zostanie osi ągni ęty poprzez realizacj ę nast ępuj ących zada ń:
twórcze sp ędzanie czasu poprzez organizowanie stałych spotka ń, umo Ŝliwiaj ących rozwój zainteresowa ń, poł ączonych np. z prezentacj ą i degustacj ą potraw regionalnych, kursy kulinarne dla młodych gospody ń, nauka haftu, robienia na drutach, nauka ta ńca, organizowanie zebra ń mieszka ńców wsi, ochotniczej stra Ŝy po Ŝarnej, rady sołeckiej m.in. w celu omawiania i rozwi ązywania problemów w sołectwie, reaktywowanie Koła Gospody ń Wiejskich (planowane pomieszczenia kuchenne z wyposa Ŝeniem umo Ŝliwi ą kobietom, przy współpracy z O środkiem Doradztwa Rolniczego, organizacj ę szkole ń z zakresu racjonalnego Ŝywienia rodziny wiejskiej. Panie równie Ŝ ch ętnie si ęgn ą po przepisy tradycyjnej kuchni regionalnej), integracja lokalnej społeczno ści ze szczególnym uwzgl ędnieniem dzieci i młodzieŜy (np. edukacja informatyczna pokole ń, gry, zabawy, zaj ęcia techniczne, muzyczne, sportowe itp.), integracja osób starszych ze społeczno ści ą lokaln ą poprzez cykliczne spotkania Seniorów – propagowanie zdrowego i aktywnego stylu Ŝycia poprzez zaj ęcia sportowo-zdrowotne oraz okoliczno ściowe spotkania wielopokoleniowe i kulturalne, organizowanie przedsi ęwzi ęć b ędących wynikiem kreatywnych pomysłów mieszka ńców (np. mini festyny, imprezy okoliczno ściowe, spotkania opłatkowe, obchody Dnia Matki, Dnia Kobiet, Dnia Babci itp.), organizowanie spotka ń artystyczno-kulturalnych (np. wystawy obrazów, rzeźb i rysunków lokalnych twórców oraz wieczory liryczne), zapewnienie dost ępu do komputera oraz Internetu,
23 Plan Odnowy Miejscowo ści Radzymin na lata 2010-2018
aktywne sp ędzanie wolnego czasu poprzez popraw ę kultury fizycznej (np. zaj ęcia na siłowni, bilard, „piłkarzyki”, tenis stołowy), rozwijanie nowych zainteresowa ń (np. poprzez spotkania i uczestnictwo na kółku astronomicznym prowadzonym przez Pło ńskie Koło Miło śników Astronomii im. Jana Walerego J ędrzejewicza na zasadzie wolontariatu przez osoby z gminy Naruszewo, które od wielu lat profesjonalnie zajmuj ą si ę astronomi ą.
Działalno ść kółka astronomicznego to działalno ść o charakterze popularyzacyjno- naukowym, wychowawczym i edukacyjnym, maj ąca na celu uzupełnianie zaj ęć lekcyjnych o wiedz ę ponadprogramow ą z zakresu astronomii i fizyki, a tak Ŝe maj ąca na celu umo Ŝliwianie rozwoju indywidualnego młodzie Ŝy oraz innych osób, interesuj ących si ę nauk ą hobbystycznie. Jest to działalno ść polegaj ąca na organizowaniu wykładów, pogadanek, prelekcji, wyjazdów o charakterze edukacyjnym do o środków naukowych, a tak Ŝe obserwacji astronomicznych o charakterze popularyzacyjnym oraz naukowym).
Do tej pory spotkania mieszka ńców wsi Radzymin odbywały si ę w domu u sołtysa oraz w Szkole Podstawowej w s ąsiedniej miejscowo ści Radzyminek.
Cel 2. Rozwój przedsi ębiorczo ści, w tym przetwórstwa rolno-spo Ŝywczego
Cel zostanie osi ągni ęty poprzez realizacj ę nast ępuj ących zada ń:
organizowanie szkole ń, które przyczyni ą si ę do wzrostu zainteresowania pozyskiwaniem środków finansowych przez sołectwa, organizacje pozarz ądowe i prywatnych
24 Plan Odnowy Miejscowo ści Radzymin na lata 2010-2018
usługodawców (szkolenia w zakresie prowadzenia działalno ści gospodarczej, tworzenia małej gastronomii itp.). Udost ępnione pomieszczenia pozwol ą na organizacj ę szkole ń: • dla rolników w zakresie podnoszenia ich kwalifikacji zawodowych, • dla mieszka ńców w zakresie wykorzystania zdolności i umiej ętno ści (rzemiosła, rękodzieła artystycznego itp.), organizowanie poradnictwa dla dorosłych (np. spotkania z psychologiem, lekarzem, policjantem), szkolenia i działania promocyjne dla podniesienia innowacyjno ści przedsi ębiorstw z terenu sołectwa i całej gminy Naruszewo .
Organizacja szkole ń zaowocuje dla lokalnego środowiska wzrostem aktywno ści zawodowej. Przyczyni si ę do powstania nowych podmiotów gospodarczych oraz do spadku bezrobocia.
II. Waloryzacja zasobów przyrodniczych i kulturalnych Cel 3. Rozwój turystyki, szczególnie weekendowej
Cel zostanie osi ągni ęty poprzez realizacj ę nast ępuj ących zada ń:
Radzymin to wie ś ze szczególnymi walorami krajobrazowymi, atrakcyjnie poło Ŝona turystycznie, otoczona lasami. Wie ś przemierzaj ą przez cały rok tury ści zmotoryzowani, pieszo lub rowerami nie maj ąc si ę gdzie zatrzyma ć. Powstaje coraz wi ęcej miejsc noclegowych w gminie Naruszewo, letnicy z terenu Woj. Mazowieckiego (głównie z Warszawy) coraz ch ętniej buduj ą sezonowe domki sp ędzaj ąc tu weekendy. W Radzyminie takie wła śnie osoby znajd ą mo Ŝliwo ść odpoczynku podczas w ędrówek po pi ęknych lasach, spo Ŝycia prowiantu, skorzystania z Internetu oraz z wyposa Ŝenia pozwalaj ącego na atrakcyjne zorganizowanie pobytu w naszej gminie.
25 Plan Odnowy Miejscowo ści Radzymin na lata 2010-2018
turystyka piesza, konna - wędrówki, spacery le śnymi duktami – bardzo korzystne warunki termiczne i bioklimatyczne dla rekreacji wytwarzaj ą bory sosnowe. Z uwagi na wytwarzane fitoncydy i jonizacj ę powietrza, wykazuj ą działania lecznicze na drogi oddechowe i układ krwiono śny (normalizuj ąc ci śnienie t ętnicze) oraz na układ nerwowy (działaj ąc uspokajaj ąco). Bogactwo fauny i flory zainteresuje niejednego grzybiarza i my śliwego, za ś przepi ękne krajobrazy b ędą natchnieniem dla malarzy i poetów. turystyka rowerowa: • w bliskim s ąsiedztwie Radzymina przebiega szlak rowerowy Powiatu Pło ńskiego „Szlak Niebieski Północ-Południe”, dł. 85 km,
• ście Ŝki i dukty le śne s ą doskonałe do uprawiania kolarstwa wyczynowego oraz górskiego typu MTB, wernisa Ŝe malarskie, rze źby, fotografii lokalnych twórców, wycieczki turystyczno – krajobrazowe poł ączone ze zwiedzaniem obiektów zabytkowych (Ko ściół pw. św. Apostołów Piotra i Pawła w Radzyminie, budynek gorzelni, park
26 Plan Odnowy Miejscowo ści Radzymin na lata 2010-2018
podworski, na terenie parku pomnik przyrody – 4 lipy) oraz charakterystycznych miejsc dla Radzymina (m.in. grodzisko zwane Kopcem, mogiła powsta ńców polskich na cmentarzu, figurki przydro Ŝne). Przewodnikiem turystów po regionie byłby sołtys wsi Radzymin, proboszcz parafii pw. św. Apostołów Piotra i Pawła.
Cel 4. Wykreowanie produktów lokalnych
Cel zostanie osi ągni ęty poprzez realizacj ę nast ępuj ących zada ń:
ogólnodost ępna ksi ąŜ ka pt.”Niezwykła historia zwykłej parafii. Historia Ko ścioła Parafialnego pod wezwaniem Św. Apostołów Piotra i Pawła w Radzyminie” autorstwa Pani Katarzyny M ączewskiej i Pani Anny Kwiatkowskiej-Pisarskiej, ręcznie wykonywane przez mieszka ńców Radzymina i okolicznych miejscowo ści palmy i pisanki Wielkanocne, • palmy i pisanki bior ą udział w konkursie parafialnym oraz ogólnopolskim, wystawiane s ą w ko ściele, • dzi ęki wybudowaniu świetlicy wiejskiej mieszka ńcy b ędą mogli wspólnie pracowa ć nad palmami i pisankami, sp ędzaj ąc aktywnie czas, • świetlica posłu Ŝy za miejsce, w którym b ędzie mo Ŝna ogl ąda ć i podziwia ć wykonane palmy, wie ńce do Ŝynkowe, chleb do Ŝynkowy, smalec, ogórki, słodkie ciasto przygotowywane przez mieszka ńców parafii Radzymin z okazji do Ŝynek parafialnych,
27 Plan Odnowy Miejscowo ści Radzymin na lata 2010-2018
prezentacja, wystawy i wernisa Ŝe amatorskiej twórczo ści lokalnej (m.in. serwety koronkowe, obrazy, rysunki, rze źba).
Cel 5. Zachowanie dziedzictwa kulturowego i przyrodniczego
Cel zostanie osi ągni ęty poprzez realizacj ę nast ępuj ących zada ń:
zaj ęcia z r ękodzieła i dawnego rzemiosła (wiele kobiet potrafi jeszcze prz ąść , malowa ć pisanki, piec chleb i robi ć pyszne, tradycyjne potrawy oraz przetwory),
28 Plan Odnowy Miejscowo ści Radzymin na lata 2010-2018
organizowanie spotka ń (m.in. do Radzymina zapraszani s ą uczniowie z miejscowo ści o tej samej nazwie - z Radzymina k/Warszawy) umo Ŝliwiaj ących poznawanie lokalnej historii, tradycji oraz dziedzictwa kulturowego i przyrodniczego poł ączonych: • z prezentacj ą i degustacj ą potraw regionalnych, • ze zwiedzaniem obiektów zabytkowych (m.in. Ko ściół pw. św. Apostołów Piotra i Pawła, budynek gorzelni, park podworski, na terenie parku pomnik przyrody – 4 lipy) oraz unikalnych miejsc (m.in. grodzisko zwane Kopcem, mogiła powsta ńców polskich na cmentarzu, figurki przydro Ŝne), do Ŝynki parafialne poł ączone z odpustem ku czci Matki Boskiej Cz ęstochowskie w ko ściele pw. św. Apostołów Piotra i Pawła w Radzyminie
• na do Ŝynki przybywaj ą rolnicy i mieszka ńcy z terenu całej gminy Naruszewo oraz sąsiednich gmin, • ka Ŝda wioska parafii Radzymin przygotowuje swój wieniec do Ŝynkowy, • starostowie do Ŝynek składaj ą na ołtarzu chleb w darze za pomy ślnie zebrane plony, • po mszy św. odbywa si ę uroczysta procesja z wie ńcami do Ŝynkowymi oraz degustacja przygotowywanych przez parafian wyrobów (chleb ze smalcem i ogórkiem kiszonym, słodkie ciasto), badania chiropterologiczne czyli spis nietoperzy w Radzyminie oraz w sąsiednich miejscowo ściach – świetlica wiejska słu Ŝyłaby za baz ę, w której opracowywane byłyby wyniki bada ń a zdj ęcia nietoperzy w świetlicy doskonałym przykładem zachowanego dziedzictwa przyrodniczego.
29 Plan Odnowy Miejscowo ści Radzymin na lata 2010-2018
• badaniami prowadzonymi latem 2004r. kierował reprezentuj ący Szkoł ę Główn ą Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie i Ogólnopolskie Towarzystwo Ochrony Nietoperzy Pan Grzegorz Lesi ński. Organizatorem projektu było równie Ŝ Towarzystwo Przyrodnicze „Bocian” z siedzib ą w Siedlcach, w pomoc wł ączyło si ę Nadle śnictwo Pło ńsk, • w trakcie trwania bada ń udało si ę złowi ć 401 osobników nale Ŝą cych do 12 gatunków, w grupie gatunków dominuj ących znalazł si ę mopek, • kontynuacja tego typu prac w radzymi ńskich i naruszewskich lasach, b ędzie doskonałym poligonem badawczych i szans ą na poznanie specyfiki Ŝycia nietoperzy.
Zasi ęg oddziaływania projektu
Projekt „Odnowa wsi poprzez budow ę świetlicy wiejskiej w Radzyminie” swoim zasi ęgiem obejmowa ć b ędzie cały obszar gminy Naruszewo jak równie Ŝ obszar Lokalnej Grupy Działania Przyjazne Mazowsze. Wynika to z zaplanowanych zada ń, które zostan ą zrealizowane po wybudowaniu świetlicy. Dodatkowo projekt swoim zasi ęgiem obejmie takie miejscowo ści jak: • Radzymin k/Warszawy, pow. wołomi ński (wymiana uczniów z miejscowo ści o tych samych nazwach), • Warszawa, Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego – naukowcy, • Olsztyn, Uniwersytet Warmi ńsko-Mazurski – naukowcy.
30 Plan Odnowy Miejscowo ści Radzymin na lata 2010-2018
Udział partnerów w realizacji projektu
1) Ochotnicza Stra Ŝ Po Ŝarna w Radzyminie, 2) Stowarzyszenie Przyjaciół Gminy Naruszewo, 3) GKS Naruszewo (Gminny Klub Sportowy Naruszewo), 4) Płońskie Kolo Miło śników Astronomii im. Jana Walerego J ędrzejewicza.
8. Podsumowanie
Plan Odnowy Miejscowo ści jest jednym z najwa Ŝniejszych elementów odnowy wsi, jej rozwoju oraz poprawy warunków pracy i Ŝycia mieszka ńców. Sporz ądzenie i uchwalenie takiego dokumentu stanowi niezb ędny warunek przy aplikowaniu o środki finansowe w ramach Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich 2007-2013 działanie „Odnowa i rozwój wsi”, jak równie Ŝ stanowi ć b ędzie wytyczne dla władz Gminy Naruszewo przy opracowaniu kierunków rozwoju poszczególnych miejscowo ści. Plan Odnowy Miejscowo ści Radzymin został skonsultowany z mieszka ńcami, którzy na priorytetow ą inwestycj ę wybrali budow ę świetlicy, która ma na celu stworzenie mieszka ńcom dogodnych warunków do integracji społecznej oraz wykorzystanie potencjału ludzkiego do piel ęgnowania i kultywowania tradycji wiejskiej, a tak Ŝe stworzenie miejsca do bezpiecznego rozwoju psychofizycznego dorosłych i młodzie Ŝy. Ponadto sprzyja ć b ędzie rozwojowi zdolno ści twórczych lokalnej społeczno ści. Świetlica w Radzyminie b ędzie równie Ŝ centrum skupiaj ącym inne s ąsiednie miejscowo ści wiejskie oraz mieszka ńców całej gminy na imprezach lokalnych i organizowanych warsztatach. Stanie si ę obszarem o szczególnym znaczeniu dla zaspakajania potrzeb kulturalnych i społecznych mieszka ńców.
31