SoftwareBus 2008 1

 PC-BSD en DesktopBSD als alternatieven  Jan Stedehouder

Het blijft toch verbazingwekkend hoe Het lijkt er op, maar het is het niet weinig de meest computergebruikers BSD is geen variant van Linux. Het is weten over alternatieve besturingssys- goed om dat gelijk even te beseffen. Er temen. De meerderheid is zo gewend zijn heel wat overeenkomsten en dege- aan Windows. Linux is natuurlijk een nen met ruimere ervaring met Linux ‘nieuwigheidje’. Nou ja, nieuw? Open kunnen zonder al te veel problemen met source-besturingssystemen bestaan min- BSD beginnen. BSD en Linux zijn - stens net zo lang als Windows. Sterker achtige systemen, waarbij we kunnen nog, ze vormen de rug- stellen dat de Unix-wor- gengraat van menige De open source-wereld tels van BSD wat steviger serverruimte. Toegege- omvat meer dan Linux zijn. Er zijn zo wat meer ven, voor de meeste verschillen, maar de be- thuisgebruikers is dat minder relevant, langrijkste zijn: maar het betekent wel dat die ‘nieuwe’ - bij de ontwikkeling van BSD is stabili- besturingssystemen geworteld zijn in teit belangrijker dan het toevoegen van een goede traditie met veel ervaring en het nieuwste van het nieuwste, bij Linux ontwikkelingskennis. ligt de nadruk in veel gevallen bij het laatste; Het is wel waar dat het niet zo eenvou- – BSD wordt ontwikkeld als een compleet dig is om een goede open source-desktop besturingssysteem, terwijl bij Linux de in de markt te zetten. De meerderheid talloze onderdelen (kernel, programma’s van de gebruikers is toch wel erg ge- etc) afzonderlijk worden ontwikkeld en wend aan een functionele grafische wer- door de distributeurs worden samenge- komgeving, aan het o-zo-handige plug- voegd. en-play van de randapparatuur en het dubbelklikken op een pictogram om het Qua beschikbare software -zeker voor programma op te starten. Die ervaring eindgebruikers- zijn de verschillen niet moet het uitgangspunt zijn bij de ont- zo heel groot. De FreeBSD software- wikkeling van een open source-desktop. bronnen bevatten ruim 17.000 pakket- ten. Dat is iets minder dan de Debian- Linux, en dan in het bijzonder Ubuntu, softwarebronnen, maar nog steeds veel krijgt de meeste aandacht als het gaat meer dan de bronnen van de meeste om open source. Ubuntu is in 2005 op de andere Linux-distributies. markt gekomen en blijft maar groeien. We zien dat Ubuntu echt in staat is om BSD voor de eindgebruiker nieuwe groepen gebruikers aan te trek- In 2004 ontstonden de basisgedachten ken. Maar Linux is niet het enige open achter PC-BSD en DesktopBSD. In feite source-besturingssysteem en in dit ar- was (en is) de centrale vraag: “Wat is tikel zullen we stil staan bij twee al- er nodig om een goede open source ternatieven die hun wortels hebben in desktop te maken?”. Beide teams kozen FreeBSD: PC-BSD en DesktopBSD. Free BSD als fundament en zijn toen

 11  2008 1 SoftwareBus

twee verschillende wegen opgegaan. een gebruikersaccount. DesktopBSD ontwikkelde een collectie grafische programma's om taken als soft- De meest lastige stap is het indelen van warebeheer, het koppelen/ontkoppelen de harde schijf voor PC-BSD. FreeBSD van apparaten en netwerkbeheer voor gaat op een andere manier met partities FreeBSD gebruikers te vereenvoudigen. om dan bijvoorbeeld Windows of Linux. Het PC-BSD team koos er voor om een Gelukkig neemt het installatieprogram- heel nieuw systeem voor het installeren ma veel uit handen. De harde schijven en beheren van software op FreeBSD sys- worden herkend en het is een kwestie temen te ontwerpen, het zogenoemde van aanklikken op welke schijf PC- PBI-systeem. Beide BSD’s voegden een BSD geïnstalleerd mag worden. Daarna grafisch installatieprogramma toe en worden de beschikbare partities zicht- leverden direct de KDE-desktop mee. De baar. Als het om uitproberen ga, raad iso’s voor de hier onder beschreven in- ik eigenlijk aan om PC-BSD (en straks stallatie staan op de DVD. DesktopBSD) in een virtuele PC te instal- leren, bijvoorbeeld in VMware Server of VirtualBox. In dat geval kunnen we sim- pelweg de hele (virtuele) harde schijf gebruiken.

In de zesde stap krijgen we de mogelijk- Het installeren van PC-BSD heid om verschillende PBI’s te installe- De installatie van PC-BSD verloopt langs ren. Deze staan op de tweede CD. Het zes stappen. In de eerste stap kunnen is wel makkelijk om hier direct OpenOf- we de taal, het toetsenbord en de tijds- fice.org, Firefox, K3b, Opera en Koffice zone instellen. De BSD licen- tie komt in de volgende stap voorbij, gevolgd door de vraag of het hier om een nieuwe in- stallatie gaat dan wel om een opwaardering van het sys- teem. De vierde stap bevat het invoeren van het wachtwoord voor de be- heerder en het aanmaken van

 12  SoftwareBus 2008 1

mee te nemen. Voor de FreeBSD-speci- We krijgen nu de keuze voor de live om- fieke functies moeten twee andere PBI’s geving of voor de volgende fase van de ook worden geïnstalleerd, namelijk de installatie. Het is geen gek idee om dat Ports Collection en System Source. op te splitsen. De opstart van een live omgeving duurt altijd even en die tijd De installatie duurt niet zo heel lang en kunnen we beter direct aan de installa- na een herstart worden we door de Dis- tie besteden. play Setup Wizard geleid. Hiermee stel- len we de schermresolutie en de video- De verschillende stappen die nu voorbij driver in. Deze wizard blijft beschikbaar komen zijn grotendeels vergelijkbaar via de bootloader. met die van PC-BSD of de meeste Linux distributies. De schijvenindeler is wel Het installeren van DesktopBSD wat minder flexibel als bij PC-BSD maar bij een experimentele installatie in een virtuele PC is dat niet zo erg. Na het ko- piëren van alle bestanden naar de harde schijf is het mogelijk om extra talen te De laatste stap van de PC-BSD-installatie installeren. Deze staan op de tweede is juist weer de eerste stap in de Desk- cd. Na deze stap worden het beheer- topBSD-installatie, namelijk het instel- derswachtwoord ingevoerd en wordt een len van de grafische omgeving. Na een eerste gebruikersaccount aangemaakt. verkenning van de hardware komt het installatieprogramma met een suggestie In vergelijking met PC-BSD is de instal- voor de schermresolutie, gevolgd door latie nog niet volledig afgerond. De Ports de keuze voor het toetsenbord. Collection is namelijk nog niet beschik- baar op de nieuwe instal- latie.

Even een zij- stapje: het installeren van software onder FreeBSD Er zijn – nor- maliter - twee manieren om software te installeren op een FreeBSD systeem. De eerste methode is via zoge-

 13  2008 1 SoftwareBus

noemde ‘packages’. We openen hiervoor een console met beheerdersrechten. De Een kijkje naar de grafische werkom- installatie verloopt dan via de instruc- geving tie #pkg_add -r pakketnaam. Na ENTER Zowel PC-BSD als DesktopBSD leveren wordt het pakket dan gedownload en een strakke en zakelijke KDE desktop geïnstalleerd. mee. Op het bureaublad staan snelkop- De tweede methode verloopt via de pelingen naar het beheer van de softwa- ports collection. De ports collection is re of naar relevante informatiebronnen. een collectie configuratiebestanden met de nodige instructies om het programma vanuit de broncode te installeren. Dat DesktopBSD levert Firefox, Thunder- betekent dus dat het geheel op de lokale bird en Pidgin mee, terwijl PC-BSD bij pc wordt gecompileerd. De ports collec- de standaard installatie dichter bij KDE tion is ondergebracht in een eigen direc- blijft met Konquerer, Kontact en Ko- tory: /usr/ports. De collectie is online pete. PC-BSD heeft iets meer mogelijk- te bekijken op http://www.freebsd.org/ heden voor ‘eye candy’ door het toe- ports/. De installatie verloopt opnieuw voegen van Compiz-Fusion waarmee via de commandoregel. We gaan naar prachtige effecten zijn te realiseren. /usr/ports en daarna naar de betreffende onderliggende map. DesktopBSD PC-BSD Een programma als Abiword is Internet Firefox Konquerer bijvoorbeeld ondergebracht in de map ‘editors’ en daaronder in de Thunderbird Kontact map ‘Abiword’. In de laatste map Pdigin Kopete wordt de instructie # && make Multimedia Amarok Amarok install clean uitgevoerd. K3b K3b (via PBI) Het voordeel is dat installatie VLC KMplayer via de ports collection meestal recentere software oplevert. In Noatun Kaffeine sommige gevallen is het zelfs Eye candy Compiz Fusion de enige methode die voor een programma beschikbaar is. Mocht Superkaramba een installatie via de package niet lukken dan is het zinvol een bezoekje aan http://www.freshports.org Het is geen probleem om direct muziek- te brengen. Bij het pakket staat dan of en videobestanden af te spelen. Amarok het wel of niet via een package te in- is bij beide BSD’s te vinden met VLC als stalleren is. videospeler op DesktopBSD en Kmplayer op PC-BSD. Er zijn een aantal grafische program- ma’s om dit eenvoudiger te maken, Softwarebeheer waaronder de van Het is wel prettig als het beheer van DesktopBSD tools. software makkelijk verloopt en dat

 14  SoftwareBus 2008 1

troleert het of de ports collection al is geïnstalleerd. Het duurt even voordat deze fase is afge- rond, maar wacht even ge- duldig tot het signaal gereed wordt gege- ven. Daarna doet Package Manager een controle op bekende vei- ligheidsrisico's en geeft het de suggestie om daarbij niet direct de commandoregel hier wat aan te doen. noodzakelijk is. Bij PC-BSD is de optie beschikbaar via Settings àSoftware & Het opwaarderen van alle pakketten Updates àOnline Update Manager. De gaat via het tabblad ‘Installed packages’ Online Update Manager (OUM) staat een klik op ‘Upgrade all’. Dit verplaatst standaard uit, maar met een druk op de alle pakketten waarvoor recentere ver- knop wordt direct een controle uitge- sies beschikbaar zijn naar het paneel voerd. Als een update voor PC-BSD be- ‘Pending Operations’. Voordat we ver- schikbaar is, kan deze direct worden der gaan, gaan we eerst naar Packages binnengehaald. à Settings à tabblad ‘Advanced’ en PC-BSD heeft een apart programma voor zet-ten we een vinkje bij de optie ‘For- het opwaarderen van de PBI’s, de PBI ce processing of further packages even Update Manager (PUM). PUM kijkt of if prerequisite packages have failed to recentere versie van de geïnstalleerde up-grade’. Hierdoor loopt het installa- PBI's beschikbaar zijn. Een klik op ‘Get tie-proces soepel door. De eerste update Update’ brengt ons naar de PBI-website, is vrij stevig en het duurt even. Tip: zet waar het pakket handmatig binnenge- het proces voor het slapen gaan in wer- haald kan worden. king. DesktopBSD gebruikers vinden het picto- De DesktopBSD tools nader bekeken gram ‘Software’ op het bureaublad. Dit De DesktopBSD tools omvatten verschil- start het programma ‘Package Manager’ lende programma's die gericht zijn op op. Package Manager is een grafische het vereenvoudigen van taken. Som- schil rond verschillende softwarebe- migen zijn zo klein en vanzelfsprekend heerstaken. Bij de eerste opstart con-

 15  2008 1 SoftwareBus

een externe schijf te kop- pelen.

Package Ma- nager hebben we hiervoor al even bekeken. Het mooie van Package Ma- nager is dat we zowel het installeren van de packages als de ports hier- mee kunnen afhandelen. Het is even een kwestie van de instellingen dat ze bijna niet opvallen als iets bijzon- aanpassen zodat ook gekeken wordt naar ders. Zoals het programma dat de bat- recente ports. Houd er dan wel rekening terij van de laptop in de gaten houdt. mee dat de installatie een heel stuk lan- Of het programma waarmee we de net- ger kan duren. werkverbin- dingen kunnen beheren, zowel draadloos als met een draad- je.

Het koppelen en ontkoppelen van externe schijven en stick wordt afgehandeld door Mount Control. Het zit rechtsonder in het paneel. Via Mount Control is het slechts een kwestie van klikken om

 16  SoftwareBus 2008 1

De meerwaarde van de PBI's wordt gewerkt aan een autobuild sys- De PBI’s zijn uniek voor BSD, maar het teem. De bestaande PBI’s zijn in een principe is ook al bekend onder Linux. aantal gevallen niet gemaakt om met de Denk maar aan autopackage of klik. De huidige versie van PC-BSD te draaien, PBI’s zijn als het ware containers waarin maar dat is niet goed aangegeven op de het programma en alle pakketafhanke- website. Houd er ook rekening mee dat lijkheden zijn opgeslagen. De installatie de installatie van grote PBI’s (100+ MB) is een kwestie van dubbelklikken. Het de tijd vraagt. Het lijkt alsof de installa- mooie van de PBI’s is dat ze volledig los tie is vastgelopen, maar geduld is ook worden opgeslagen en beheerd van het hier een schone zaak. onderliggende besturingssysteem. In principe kunnen er dan geen conflicten Conclusies ontstaan met afhankelijkheden. Zowel PC-BSD als DesktopBSD simpelweg goede open source-desktops. Hier en De PBI’s hebben een eigen website daar moet nog wat gewerkt worden aan (http://www.pbidir.com). Er bestaat onderdelen, maar in grote lijnen wer- een kleine collectie minder officiële ken ze prima. Eén van die onderdelen PBI’s op http://www.pbis.in. Nee, het is de ‘kieskeurigheid’ van FreeBSD voor gaat niet om illegale software, maar om wat betreft harde schijven. Een schijf installatiepakketten voor gratis gesloten die iets te oud is en wat storingen heeft software en codecs of voor commerciële wordt simpelweg geweigerd. Een grafi- software zoals Dreamweaver and Photo- sche kaart met meer geheugen dan 128 shop. De PBI functioneert dan als een in- MB levert ook problemen op. Het is dan stallatieprogramma gebaseerd op Wine, een kwestie om dit in de BIOS even aan waarvoor we dan wel de originele ver- te passen. sies van de programma's nodig hebben. PC-BSD lijkt wel een systeem waarmee Het principe is heel eenvoudig en het Windows-gebruikers iets sneller uit de sluit prima aan bij de ervaring van Win- voeten kunnen. Het PBI-systeem komt dows gebruikers. Tegelijkertijd levert sterk overeen met het bekende dubbel- het een enorme flexibiliteit op. Zo be- klikken na het downloaden van pro- staat er nog geen BSD-versie van Flash 9 gramma’s. DesktopBSD moet weinig pro- en dat levert soms problemen op. De PBI blemen opleveren voor Linux-gebruikers. website heeft een programma waarbij Package Manager heeft genoeg overeen- een Windows-versie van Firefox is ge- komsten met Synaptic. bundeld met Wine en Flash 9. Het werkt prima. Beide BSD’s geven een prima toegang tot FreeBSD en dat levert ons een goede ge- Het PC-BSD is nog volop bezig met de legenheid om weer iets nieuws te leren. ontwikkeling van de PBI’s. De huidige En daar gaat het toch om bij de DOSgg. collectie is nog niet zo groot, maar er Nietwaar? š

 17 