GMINY LIBIĄŻ NA LATA 2014–2020 OPRACOWANIE Urząd Miejski W Libiążu

STRATEGIA ROZWOJU GMINY LIBIĄŻ NA LATA 2014–2020 OPRACOWANIE Urząd Miejski w Libiążu

WSPÓŁPRACA Grupa Ergo Sp. z o.o., ul. Strzegomska 3B/3C l. 91, 53-611 Wrocław

URZĄD MIEJSKI W LIBIĄŻU | UL. DZIAŁKOWA 1, 32-590 LIBIĄŻ tel. 32 624 92 01, fax 32 624 92 92, email: [email protected] Z przyjemnością oddaję w Państwa ręce Strategię Rozwoju Gminy Libiąż na lata 2014–2020. To najważniejszy dokument strategiczny Naszej Gminy, który wyznacza kierunki jej rozwoju. Określa jaką gminą powinna być Gmina Libiąż w niedalekiej przyszłości. Wskazuje misję gminy, defi niuje cele, jakie stawia sobie samorząd gminny w perspektywie najbliższych lat, wyznacza katalog zadań, za pomocą których poszczególne cele będą realizowane. Od wielu lat Gmina Libiąż konsekwentnie realizuje politykę rozwoju w oparciu o wiele dokumentów strategicznych, ze Strategią Rozwoju Gminy Libiąż na czele. Perspektywa fi nansowa Unii Europejskiej na lata 2014–2020 stawia przed nami szanse, w zakresie aplikowania o środki fi nansowe, w celu realizacji nowych projektów. Opracowana strategia ma charakter integracyjny. W proces jej tworzenia licznie zaangażowali się Mieszkańcy naszej gminy, jak również jednostki administracji publicznej, organizacje pozarządowe, stowarzyszenia, koła, przedsiębiorcy i instytucje działające na jej terenie. Miarą tego zaangażowania był liczny udział wielu osób w badaniach ankietowych, wydarzeniu pod nazwą: „Strategiczny Piątek” oraz w trzech warsztatach służących budowaniu Strategii. Dziękuję za wszystkie zgłoszone sugesti e i uwagi, gdyż uważam, że władze samorządowe są jednym z wielu aktorów, których działania wpływają na pozytywne zmiany na obszarze naszej gminy. Wierzę, że wspólnie realizując założenia tej strategii uda się nam zbudować nowoczesną i przyjazną dla nas wszystkich Gminę Libiąż.

Burmistrz Libiąża STRATEGIA ROZWOJU GMINY LIBIĄŻ NA LATA 2014–2020 LATA LIBIĄŻ NA ROZWOJU GMINY STRATEGIA

1. WPROWADZENIE

STRATEGIA ROZWOJU GMINY LIBIĄŻ NA LATA 2014–2020 jest najważniejszym dokumentem planistycznym i strategicznym, w oparciu o który samorząd realizuje obowiązek prowadzenia polityki rozwoju lokalnego. Od- dajemy w Państwa ręce dokument strategii, której głównym celem jest stworzenie realnych podstaw planu rozwoju gminy Libiąż w okresie 2014–2020. Strategia została opracowana w oparciu o perspektywę wizji gminy Libiąż w 2020 roku, podkreślając jej specy- fikę i wskazując na indywidualne rozwiązania, odpowiednie dla jej charakterystyki, wyzwań i potrzeb. Przedło- żona strategia wyznacza główne kierunki rozwoju gminy oraz przedstawia określone cele do osiągnięcia. Jest narzędziem do efektywnego zarządzania gminą z perspektywy wielopoziomowego rozwoju. Niemniej jednak jest to dokument programowy, który nie wskazuje precyzyjnie, co i z jakich środków zostanie zrealizowane. Takie podejście zgodne jest z zasadami przygotowywania dokumentów strategicznych, w których wskazuje się kluczowe obszary interwencji i budowania przewag konkurencyjnych. Natomiast w celu wskazania szczegóło- wych zadań do realizacji z uwzględnieniem podmiotów odpowiedzialnych za ich wykonanie oraz właściwych źródeł finansowania należy stworzyć odpowiednie dokumenty wykonawcze. Kluczowe w planowaniu strategicznym jest umożliwienie udziału w pracach nad założeniami strategicznymi jak najszerszej grupie osób. Włączenie społeczności w prace nad dokumentem strategicznym pozwalają na skuteczne jego wdrażanie. Prezentowana strategia była tworzona przy zaangażowaniu mieszkańców, przed- siębiorców i organizacji pozarządowych. Przeprowadzone zostały badania ankietowe, których rezultaty były ważnym elementem w dyskusji na temat przyszłości gminy Libiąż. Odbyły się także trzy konwenty strategiczne, które miały na celu zbudowanie wizji, celów, a także projektowania rozwiązań. Zorganizowano także w dniu 01.08.2014 r. wydarzenie pn.: „Strategiczny Piątek” na targowisku miejskim przy ul. Rouvroy w Libiążu, podczas którego mieszkańcy mogli wskazać konkretne zadania do realizacji w okresie 2014–2020. Proces tworzenia zapisów strategicznych wsparty był również rzetelnymi analizami oraz wnioskami i sugestiami napływającymi od partnerów społecznych, przedstawicieli władz, a także przedstawicieli różnych dziedzin społeczno-gospodarczych. Dzięki zaangażowaniu w proces budowy Strategii Rozwoju Gminy Libiąż na lata 2014–2020 społeczności lokalnej i funkcjonujących w jej granicach podmiotów, dokument ten wyraża interes publiczny, a także jest ważnym elementem dla rozwoju społeczeństwa obywatelskiego zainteresowanego lokalnymi sprawami. Strategia Rozwoju Gminy Libiąż na lata 2014–2020 podkreśla wymiar zrównoważonego zarządzania rozwojem gminy w oparciu o politykę gospodarczą, przestrzenną, edukacyjną, społeczną, a także ochrony środowiska. Efektem wdrażania zadań zaplanowanych do realizacji w ramach strategii powinien być wzrost jakości życia mieszkańców, a także tworzenie trwałych przewag konkurencyjnych. Prezentowany dokument koresponduje ze strategicznymi dokumentami ogólnymi wyższego rzędu takimi jak: Strategia Europa 2020, Strategia Rozwoju Kraju 2020. Aktywne społeczeństwo, konkurencyjna gospodarka, sprawne państwo; Krajowa Strategia Rozwoju Regionalnego 2010–2020: regiony, miasta, obszary wiejskie; Strategia Rozwoju Województwa Małopolskiego na lata 2011–2020; Strategia dla Rozwoju Polski Południowej w Obszarze Województw Małopolskiego i Śląskiego do roku 2020; Strategia rozwoju Powiatu Chrzanowskiego na lata 2006–2015. Ponadto wpisuje się w założenia Europejskiej strategii regionalnych działań wobec zmian demograficznych, która stanowi część projektu ADAPT2DC – Adaptacja do zmian demograficznych realizowanego w ramach Programu dla Europy Środkowej. Jednym z partnerów tego projektu jest Województwo Małopolskie. Strategia Rozwoju Gminy Libiąż powstała z inicjatywy Burmistrza Libiąża. Jej obecny kształt to wynik wielo- miesięcznej pracy interdyscyplinarnej grupy złożonej z przedstawicieli samorządu terytorialnego oraz firmy Grupa Ergo Sp. z o.o. STRATEGIA ROZWOJU GMINY LIBIĄŻ NA LATA 2014–2020 LATA LIBIĄŻ NA ROZWOJU GMINY STRATEGIA

5 Niniejszy dokument zawiera w szczególności część operacyjną tj. wizję, misję, cele strategiczne i operacyjne oraz otwarty katalog kierunków działań projektowanych dla gminy Libiąż. Wytyczone kierunki znajdują swoje odzwierciedlenie w przeprowadzonej szerokiej analizie społeczno-gospodarczej Libiąża oraz zasobów, jakimi dysponuje jej samorząd. Diagnoza ta została przeprowadzona w oparciu o weryfikację danych zastanych (ang. desk research), na podstawie których prowadzone było dalsze wnioskowanie na potrzeby strategii. Analiza zależności pomiędzy silnymi i słabymi stronami oraz szansami na rozwój gminy i zagrożeniami zidentyfikowa- nymi w otoczeniu stanowiły punkt wyjścia dla sformułowania wyzwań rozwojowych. Budując Strategię Rozwoju Gminy Libiąż na lata 2014–2020 przyjęto zasadę, że zidentyfikowane kierunki powinny odnosić się głównie do kompetencji samorządu gminnego. Problematyka wymagająca włączenia się innych grup społecznych, tj. mieszkańców, przedsiębiorców oraz organizacji pozarządowych z obszaru gminy Libiąż, zasygnalizowana poprzez konsultacje społeczne i badanie ankietowe została uwzględniona w niektórych celach operacyjnych oraz kierunkach działań, które wykraczają poza sferę kompetencji samorządu gminnego. Tym samym należy mieć na uwadze, że realizacja niektórych celów tylko w ograniczonym stopniu zależna jest od działań samorządu. STRATEGIA ROZWOJU GMINY LIBIĄŻ NA LATA 2014–2020 LATA LIBIĄŻ NA ROZWOJU GMINY STRATEGIA

6 Proces budowy Strategii Rozwoju Gminy Libiąż na lata 2014–2020 przebiegał wieloetapowo: 1. Opracowanie diagnozy społeczno-gospodarczej. Celem było stworzenie obrazu obecnej sytuacji gminy w aspektach społecznych i gospodarczych, a także ocena potencjału rozwoju gminy Libiąż. Efektem prac zespołu było powstanie diagnozy, opisującej podstawowe uwarunkowania rozwojowe gminy Libiąż. Dokument został opracowany w oparciu o dane zastane, pozyskane m.in. z Banku Danych Lokalnych Głównego Urzędu Statystycznego, Gminy Libiąż czy innych jednostek Powiatu Chrzanowskiego.

2. Badanie ankietowe mieszkańców, przedsiębiorców oraz organizacji pozarządowych z terenu gminy Libiąż. Celem było uzyskanie jak najszerszych informacji od mieszkańców, przedsiębiorców, przedstawicieli organizacji pozarządowych dotyczących poziomu jakości życia, warunków rozwoju działalności, identyfikacji problemów oraz kluczowych kierunków rozwoju gminy Libiąż. Każdy ankietowany miał także możliwość wskazania konkret- nego rozwiązania, propozycji zadania do realizacji w okresie 2014–2020 na terenie gminy Libiąż.

3. Analiza mocnych i słabych stron gminy, a także szans i zagrożeń jej rozwoju (analiza SWOT). Celem było przeanalizowanie obecnych mocnych i słabych stron gminy Libiąż, a także szans i zagrożeń istotnych z punktu widzenia jej dalszego rozwoju społeczno-gospodarczego. Analiza SWOT została podzielona na szereg obszarów tematycznych takich jak: położenie, zasoby naturalne, demografia, infrastruktura społeczna, gospodarka, infrastruktura techniczna, powiązania zewnętrzne.

4. Przygotowanie projektu planu strategicznego. Celem była identyfikacja kierunków rozwoju gminy Libiąż na lata 2014–2020 w podziale na cele strategiczne, operacyjne oraz kierunki działania. Plan strategiczny powstał w oparciu o wcześniejsze analizy, opracowania, a także materiały wypracowane na trzech konwentach strategicznych, podczas „Strategicznego piątku”, w wyniku badania ankietowego mieszkańców, przedsiębiorców oraz organizacji pozarządowych. Projekt strategii został opracowany także w oparciu o założenia w dokumentach strategicznych wyższego szczebla tj. powiatowego, wojewódzkiego, krajowego oraz europejskiego.

5. Organizacja trzech konwentów strategicznych z udziałem wszystkich zainteresowanych mieszkańców, przedstawicieli instytucji, podmiotów społecznych, gospodarczych, jednostek samorządu terytorialnego. Celem organizacji konwentów strategicznych było: ▪▪ zaprezentowanie efektów pracy nad poszczególnymi etapami strategii; ▪▪ wspólne zidentyfikowanie oraz zweryfikowanie mocnych i słabych stron gminy Libiąż oraz jej szans i za- grożeń rozwoju; ▪▪ wspólne zidentyfikowanie planu strategicznego – w tym konkretnych zadań i kierunków działania; ▪▪ podsumowanie całości prac nad strategią oraz dyskusja nad jego wynikami. 6. Organizacja wydarzenia pn. „Strategiczny piątek” dla mieszkańców gminy Libiąż. Celem tego wydarzenia było umożliwienie jak najszerszego udziału społeczności lokalnej w wypracowaniu dokumentu, jakim jest Strategia Rozwoju Gminy Libiąż na lata 2014–2020. Wszyscy mieszkańcy mieli możliwość wzięcia udziału w wydarzeniu zorganizowanym na targowisku miejskim przy ul. Rouvroy w Libiążu, podczas którego mogli zgłaszać propozycje działań i zadań, które ich zdaniem powinny zostać umieszczone w opracowywanej Strategii. Podczas „Strategicznego Piątku” wypełniono 122 ankiety.

7. Opracowanie procesu monitorowania, ewaluacji i aktualizacji strategii. Celem było opracowanie zasad monitorowania i ewaluacji celów i realizacji poszczególnych kierunków działań oraz aktualizowania dokumentu. STRATEGIA ROZWOJU GMINY LIBIĄŻ NA LATA 2014–2020 LATA LIBIĄŻ NA ROZWOJU GMINY STRATEGIA

7 2. SPÓJNOŚĆ STRATEGII Z INNYMI DOKUMENTAMI STRATEGICZNYMI

Potrzeba stworzenia Strategii Rozwoju Gminy Libiąż na lata 2014–2020 opiera się na wielu istotnych przesłan- kach. Wśród nich na pierwszy plan wysuwa się wymóg dostosowania zapisów dokumentu do nowej sytuacji społeczno-gospodarczej oraz do nowego okresu programowania UE. Czas, który upłynął od uchwalenia po- przedniej Strategii Rozwoju Gminy Libiąż na lata 2005–2015, charakteryzuje się zmianą sposobu prowadzenia polityki rozwoju regionalnego na szczeblu centralnym. Strategia Rozwoju Gminy Libiąż na lata 2014–2020 uwzględnia zapisy zawarte w dokumentach strategicznych wyższego szczebla, a także przywiązuje ogromną uwagę do spójności z istniejącymi strategiami rozwoju takimi jak: Strategia Europa 2020, Strategia Rozwoju Kraju 2020. Aktywne społeczeństwo, konkurencyjna gospodarka, sprawne państwo; Krajowa Strategia Rozwoju Regionalnego 2010–2020: regiony, miasta, obszary wiejskie; Strategia Rozwoju Województwa Małopolskiego na lata 2011–2020; Strategia dla Rozwoju Polski Południowej w obszarze województw małopolskiego i śląskiego do roku 2020; Strategia Rozwoju Powiatu Chrzanowskiego na lata 2006–2015. Ponadto wpisuje się w założenia Europejskiej strategii regionalnych działań wobec zmian demograficznych. Najważniejsze wytyczne dotyczące polityki rozwoju pochodzą z nadrzędnych dokumentów europejskich okre- ślających zasady Europejskiej Polityki Spójności. Ważny jest nowy sposób finansowania ze środków europejskich. Celem funduszy unijnych nie jest wyrównywanie szans, ale wzmacnianie konkurencyjności mocnych stron oraz lepsze wykorzystanie istniejących potencjałów rozwojowych. Podstawą Europejskiej Polityki Spójno- ści jest Strategia Europa 2020, która została oparta na trzech priorytetach: 1. rozwoju gospodarki opartej na wiedzy i innowacjach, 2. promocji gospodarki zrównoważonej, konkurencyjnej, racjonalnie wykorzystującej zasoby, 3. wspieraniu gospodarki o wysokim zatrudnieniu, sprzyjającej spójności społecznej i terytorialnej. Głównym dokumentem szczebla krajowego, wskazującym strategiczne zadania Polski w horyzoncie czasowym spójnym z dokumentami europejskimi, jest średniookresowa Strategia Rozwoju Kraju 2020. Aktywne społe- czeństwo, konkurencyjna gospodarka, sprawne państwo. Dokument tworzy nowy model strategicznego zarzą- dzania rozwojem państwa. Uwzględnia wytyczne głównych kierunków rozwoju Polski z długookresowej strategii rozwoju kraju Polska 2030. Trzecia fala nowoczesności.

Podstawowe priorytety Strategii Rozwoju Kraju 2020 to: 1. sprawne i efektywne państwo, 2. konkurencyjna gospodarka, 3. spójność społeczna i terytorialna. Strategia Rozwoju Kraju 2020 stanowi odniesienie dla programów operacyjnych, tworzonych na potrzeby programowania funduszy Unii Europejskiej na lata 2014–2020. Dokumenty, które uszczegóławiają priorytety określone w Strategii Rozwoju Kraju 2020, to dziewięć strategii zintegrowanych. Przy projektowaniu lokalnej polityki rozwoju kluczowy jest dokument Krajowej Strategii Roz- woju Regionalnego 2010–2020. Regiony, miasta, obszary wiejskie. Prezentuje on wytyczne do planowania strategicznego. Najważniejsze z nich to: 1. wykorzystanie wewnętrznych potencjałów regionu; 2. tworzenie wieloletnich i zdecentralizowanych polityk rozwoju – w przeciwieństwie do dotychczasowego przyznawania dotacji na inwestycje punktowe, jednorazowe, krótkoterminowe; 3. finansowanie inwestycji wyselekcjonowanych jako tych działań, które w największym stopniu przyczyniają się do rozwoju społeczno-gospodarczego regionu; 4. wieloszczeblowe zarządzanie polityką regionalną – zaangażowanie wielu partnerów przez władze regionalne; 5. wykorzystywanie specjalizacji regionalnych i subregionalnych oraz reagowanie na specyficzne bariery rozwojowe. Krajowa Strategia Rozwoju Regionalnego 2010–2020 podkreśla tworzenie partnerstw między sektorem publicznym i społeczeństwem w zakresie tworzenia wielopoziomowego systemu zarządzania polityką rozwoju. STRATEGIA ROZWOJU GMINY LIBIĄŻ NA LATA 2014–2020 LATA LIBIĄŻ NA ROZWOJU GMINY STRATEGIA

8 SUBREGIONALNY PROGRAM ROZWOJU 2014–2020

Wśród kluczowych kierunków rozwoju dominują zagadnienia rozwoju infrastruktury drogowej i kolejowej, a także podnoszenia jakości usług publicznych (w tym szczególnie opieki zdrowotnej, oferty dla osób starszych) oraz rozwój turystyki i oferty spędzania czasu wolnego. Do problemów zaliczono przede wszystkim przeciw- działanie problemom wynikającym ze zmian demograficznych, w tym depopulacji subregionu, a także margi- nalizację roli Małopolski Zachodniej (jako sypialni dla Krakowa i aglomeracji śląskiej).

STRATEGIA DLA ROZWOJU POLSKI POŁUDNIOWEJ W OBSZARZE WOJEWÓDZTW MAŁOPOLSKIEGO I ŚLĄSKIEGO DO ROKU 2020

Dokument wskazuje główne obszary rozwoju Polski Południowej w obszarze województw małopolskiego i ślą- skiego w oparciu o prowadzenie polityki proinwestycyjnej, zapewniającej zrównoważony rozwój gospodarczy. Strategia podkreśla także pobudzanie aktywności społecznej, budowanie zaangażowanego społeczeństwa. Na- cisk polityki rozwoju skoncentrowany jest na wzmacnianiu pozycji, relacji i integracji Europolu śląsko-krakow- skiego, łączenie potencjałów wewnętrznych regionu oraz rozwój współpracy i realizowania projektów rozwojowych w Polsce Południowej. W ramach dokumentu przyjęto trzy cele strategiczne: 1. Europol śląsko-krakowski obszarem koncentracji innowacji i kreatywności, wyznaczającym trendy rozwojowe i wpisującym się w sieć najdynamiczniej rozwijających się metropolii europejskich. 2. Polska Południowa przestrzenią partnerskiej współpracy na rzecz efektywnego wykorzystywania możliwo- ści rozwojowych. 3. Polska Południowa miejscem przyciągającym ludzi, podmioty i inicjatywy wzmacniające potencjały makro- regionu.

STRATEGIA ROZWOJU POWIATU CHRZANOWSKIEGO NA LATA 2006–2015

Jako główne kierunki rozwoju w niniejszej strategii zostały określone: tereny inwestycyjne i infrastruktura techniczna, gospodarka lokalna, gospodarka, sport i rekreacja oraz usługi społeczne dla mieszkańców. Wytypowane obszary są spójne z polityką rozwoju gminy Libiąż. Poza podniesieniem standardów i dostępnością infrastruktury technicznej, drogowej, mieszkalnej, usług publicznych, istotna jest dla Powiatu Chrzanowskiego problematyka rewitalizacji obszarów zdegradowanych, poprzemysłowych, a także przestrzeni publicznej na terenach miejskich i wiejskich.

STRATEGIA ROZWOJU WOJEWÓDZTWA MAŁOPOLSKIEGO NA LATA 2011–2020

Strategia Rozwoju Gminy Libiąż na lata 2014–2020 koresponduje z logiką interwencji Strategii Rozwoju Woje- wództwa Małopolskiego na lata 2011–2020 (SRWM). Struktura dokumentu obejmuje 7 głównych obszarów polityki rozwoju województwa małopolskiego: 1. Gospodarka wiedzy i aktywności, 2. Dziedzictwo i przemysły czasu wolnego, 3. Infrastruktura dla dostępności komunikacyjnej, 4. Krakowski obszar metropolitalny i inne subregiony, 5. Rozwój miast i terenów wiejskich, 6. Bezpieczeństwo ekologiczne, zdrowotne i społeczne, 7. Zarządzanie rozwojem województwa. W zakresie planowania strategicznego dla gminy Libiąż szczególne znaczenia ma obszar: Rozwój miast i tere- nów wiejskich, który przedstawia konieczność wzmocnienia pozycji małych i średnich obszarów miejskich jako lokalnych centrów gospodarczych, a także ośrodków usług publicznych. Podkreślony został aspekt spójności terytorialnej, potrzeba integracji przestrzennej na poziomie lokalnym, a także zapewnienie powiązań komunikacyjnych w obrębie obszarów wiejskich. Jako kluczowy kierunek rozwoju została określona poprawa dostęp- ności do usług publicznych w zakresie edukacji, kultury, rekreacji, sportu, a także opieki zdrowotnej i pomocy społecznej. STRATEGIA ROZWOJU GMINY LIBIĄŻ NA LATA 2014–2020 LATA LIBIĄŻ NA ROZWOJU GMINY STRATEGIA

9 Główne zasady przedstawione w planie strategicznym to przede wszystkim nacisk na tworzenie konkurencyjnej oferty, budowanie trwałych przewag konkurencyjnych. Wskazano, że nie należy ograniczać się wyłącznie do wzmacniania infrastruktury drogowej, technicznej, społecznej, ale przede wszystkim dążyć do wykorzystania potencjału wewnętrznego gminy, a także budowania partnerstw mających na celu trwały wzrost gospodarczy. W zakresie rozwoju lokalnej gospodarki główny nacisk powinien zostać określony na zdobywanie nowych in- westorów, wspieranie lokalnych przedsiębiorstw, realizowanie działań na rzecz przeciwdziałania bezrobociu. Priorytetem dla rozwoju rolnictwa jest promowanie gospodarstw ekologicznych, a także wspieranie działalno- ści pozarolniczej, szczególnie na terenach atrakcyjnych turystycznie. W zakresie zarządzania przestrzenią na poziomie lokalnym zwraca się uwagę na podejmowanie działań z uwzględnieniem powiązań funkcjonalnych pomiędzy ośrodkami miejskimi i wiejskimi, a także rewitalizację obszarów zdegradowanych, ochronę krajobrazu i ładu przestrzennego oraz planowanie przestrzeni zwartych, zgodnie z zasadami zrównoważonego rozwoju. Gmina Libiąż znajduje się w obszarze subregionu Małopolski Zachodniej, który charakteryzuje się brakiem do- minującego ośrodka miejskiego, posiadającym trzy silne centra: Oświęcim, Chrzanów i Olkusz. Jako główny atut subregionu wskazano dobry stopień skomunikowania z Krakowem i obszarem konurbacji górnośląskiej. Planuje się, że subregion Małopolski Zachodniej powinien rozwijać inne funkcje gospodarcze niż przemysłowe, w tym związane z obsługą ruchu turystycznego. Planowanie strategiczne rozwoju gminy Libiąż jest spójne przede wszystkim w zakresie kierunków rozwoju gospodarki (tworzenia i rozwoju stref aktywności gospodarczej), rewitalizacji terenów poprzemysłowych, zdegradowanych, a także rozwoju oferty usług spędzania czasu wolnego (w tym poprzez rozwój tras turystycznych i zagospodarowanie terenów zielonych). Szczególnie istotne jest efektywne wykorzystanie potencjałów gminy Libiąż, na bazie których może ona budować swoją trwałą przewagę konkurencyjną oraz ograniczać bariery rozwojowe. STRATEGIA ROZWOJU GMINY LIBIĄŻ NA LATA 2014–2020 LATA LIBIĄŻ NA ROZWOJU GMINY STRATEGIA

10 SPÓJNOŚĆ STRATEGII ROZWOJU GMINY LIBIĄŻ ZE STRATEGIĄ ROZWOJU WOJEWÓDZTWA MAŁOPOLSKIEGO DO 2020 ROKU

STRATEGIA ROZWOJU GMINY STRATEGIA ROZWOJU LIBIĄŻ NA LATA 2014–2020 WOJEWÓDZTWA MAŁOPOLSKIEGO 2020

1.4. Rozwój kształcenia zawodowego i wspieranie zatrudnienia

Cel strategiczny: 1.5. Wzmacnianie i promocja przedsiębiorczości ROZWINIĘTA PRZEDSIĘBIORCZOŚĆ I GOSPODARKA LOKALNA 4.5. Rozwój Małopolski Zachodniej

5.2. Rozwój gospodarczy małych i średnich miast oraz terenów wiejskich

5.1. Rozwój funkcji lokalnych centrów usług publicznych

Cel strategiczny: 6.2. Poprawa bezpieczeństwa zdrowotnego: profilaktyka i ochrona zdrowia WYSOKI POZIOM BEZPIECZEŃSTWA SOCJALNEGO, ZDROWOTNEGO 6.3. Poprawa bezpieczeństwa społecznego: integrująca polityka I PUBLICZNEGO społeczna

6.4. Wsparcie systemu zarządzania bezpieczeństwem publicznym

Cel strategiczny: 1.1. Rozwój kapitału intelektualnego WYSOKI POZIOM EDUKACJI I WYCHOWANIA 5.1. Rozwój funkcji lokalnych centrów usług publicznych

1.3. Kompleksowe wsparcie nowoczesnych technologii

Cel strategiczny: 3.2. Wykreowanie subregionalnych węzłów transportowych BARDZO DOBRA DOSTĘPNOŚĆ KOMUNIKACYJNA GMINY 3.3. Zwiększenie dostępności transportowej obszarów o najniższej dostępności w regionie

3.5. Rozwój infrastruktury dla społeczeństwa informacyjnego

5.2. Rozwój gospodarczy małych i średnich miast oraz terenów wiejskich Cel strategiczny: WZMACNIANIE FUNKCJONALNOŚCI 5.3. Funkcjonalne zarządzanie przestrzenią na poziomie lokalnym GMINY 6.1. Poprawa bezpieczeństwa ekologicznego oraz wykorzystanie ekologii dla rozwoju Małopolski STRATEGIA ROZWOJU GMINY LIBIĄŻ NA LATA 2014–2020 LATA LIBIĄŻ NA ROZWOJU GMINY STRATEGIA

11 2.1. Ochrona małopolskiej przestrzeni kulturowej

2.2. Zrównoważony rozwój infrastruktury oraz komercjalizacja usług czasu wolnego

2.3. Kształcenie kadr dla rozwoju i obsługi przemysłów czasu wolnego

2.4. Wzmocnienie promocji dziedzictwa regionalnego oraz oferty Cel strategiczny: przemysłów czasu wolnego WYSOKA AKTYWNOŚĆ LOKALNA I INTEGRACJA SPOŁECZNA 4.5. Rozwój Małopolski Zachodniej

5.1. Rozwój funkcji lokalnych centrów usług publicznych

7.2. Kształtowanie i rozwój aktywności obywatelskiej oraz wzmacnianie kapitału społecznego

7.3. Rozwój współpracy terytorialnej

3. WIZJA I MISJA ROZWOJU GMINY LIBIĄŻ

Wizja stanowi obraz stanu, który pragnie osiągnąć wspólnota mieszkańców Gminy Libiąż do 2020 roku, dążąc do realizacji celów strategicznych oraz wyznaczonych kierunków działań. Podstawą budowania wizji jest skuteczne wykorzystanie mocnych stron Gminy oraz szans jej rozwoju, by zwiększyć jego atrakcyjność i poziom życia lokalnej społeczności. Rozwój Gminy Libiąż powinien być zatem podporządkowany następującej WIZJI:

GMINA LIBIĄŻ TO NOWOCZESNA PRZESTRZEŃ PRZYJAZNA DLA MIESZKAŃCÓW, INWESTORÓW I GOŚCI, KTÓRA WYKORZYSTUJE SWOJE ATUTY ZWIĄZANE Z KULTURĄ, TRADYCJĄ I POŁOŻENIEM DLA ZRÓWNOWAŻONEGO ROZWOJU.

Misja wyznacza cele nadrzędne dla rozwoju Gminy Libiąż, które będą przedmiotem dążeń na najbliższe lata. W realizację misji są zaangażowane nie tylko władze gminy oraz przedstawiciele samorządu. Efektywność i sku- teczność działania zależy od szerokiego udziału społeczności, partnerów społecznych i gospodarczych. Cele realizowane przez Gminę Libiąż powinny wpisać się zatem w poniższą MISJĘ:

CELEM JEST STWORZENIE MIEJSCA BEZPIECZNEGO I PRZYJAZNEGO MIESZKAŃCOM, INWESTOROM I GOŚCIOM, A TAKŻE MIEJSCA, W KTÓRYM SKUTECZNIE REALIZUJE SIĘ NOWOCZESNE INWESTYCJE I PRZEDSIĘWZIĘCIA. STRATEGIA ROZWOJU GMINY LIBIĄŻ NA LATA 2014–2020 LATA LIBIĄŻ NA ROZWOJU GMINY STRATEGIA

12 4. CELE STRATEGICZNE I OPERACYJNE

Cele określone w Strategii Rozwoju Gminy Libiąż na lata 2014–2020 ukazują pełne spojrzenie na problemy gminy. Cele te wynikają z przyjętej wizji i zdefiniowanej misji rozwoju. Dla urzeczywistnienia celów strategicznych zostały sformułowane cele operacyjne. Należy je traktować jako ogólne ramy koncentracji aktywności progra- mowej, finansowej i organizacyjnej całej wspólnoty Gminy Libiąż w perspektywie lat 2014–2020. Poniższe schematy prezentują strukturę celów Strategii Rozwoju Gminy Libiąż na lata 2014–2020, a w dalszej części dokumentu są one poszerzone o proponowane kierunki działań dla poszczególnych celów operacyjnych:

CELE STRATEGICZNE CELE OPERACYJNE

I.1. Wspieranie zasobów ludzkich i rozwój kompetencji I. ROZWINIĘTA PRZEDSIĘBIORCZOŚĆ I GOSPODARKA LOKALNA I.2. Wspieranie atrakcyjności inwestycyjnej gminy Libiąż

II.1. Poprawa jakości i dostępności usług zdrowotnych oraz opiekuńczych II. WYSOKIPOZIOM BEZPIECZEŃSTWA II.2. Przeciwdziałanie wykluczeniu społecznemu SOCJALNEGO, ZDROWOTNEGO i ubóstwu I PUBLICZNEGO II.3. Poprawa bezpieczeństwa mieszkańców w miejscach publicznych

III.1. Poprawa warunków i jakości kształcenia oraz wychowania III. WYSOKI POZIOM EDUKACJI I WYCHOWANIA III.2. Rozwój opieki żłobkowej i przedszkolnej

IV.1. Poprawa infrastruktury komunikacyjnej

IV. BARDZO DOBRA DOSTĘPNOŚĆ IV.2. Optymalizacja rozwiązań komunikacyjnych KOMUNIKACYJNA GMINY IV.3. Rozwój społeczeństwa informacyjnego

V.1. Poprawa ładu przestrzennego i rewitalizacja przestrzeni publicznej V.2. Zrównoważone wykorzystanie zasobów V. WZMACNIANIE FUNKCJONALNOŚCI GMINY naturalnych oraz ochrona środowiska

V.3. Wspieranie rozwoju mieszkalnictwa

VI.1. Rozwój kultury, sportu i rekreacji na terenie gminy

VI.2. Wspieranie rozwoju społeczeństwa VI. WYSOKA AKTYWNOŚĆ LOKALNA obywatelskiego I INTEGRACJA SPOŁECZNA VI.3. Wzmacnianie potencjału i skuteczności administracji publicznej STRATEGIA ROZWOJU GMINY LIBIĄŻ NA LATA 2014–2020 LATA LIBIĄŻ NA ROZWOJU GMINY STRATEGIA

13 Strategia rozwoju gminy Libiąż na lata 2014-2020

CEL STRATEGICZNY:

I. ROZWINIĘTA PRZEDSIĘBIORCZOŚĆ I GOSPODARKA LOKALNCEL STRATEGICZNY:A I. ROZWINIĘTA PRZEDSIĘBIORCZOŚĆ I GOSPODARKA LOKALNA

I.Rozwinięta przedsiebiorczość cel strategiczny i gospodarka lokalna

I.1. Wspieranie zasobów ludzkich cel operacyjny i rozwój kompetencji

kierunki działania:

1. Wspieranie zasobów ludzkich i rozwój kompetencji 1. Wspieranie zasobów ludzkich i rozwój kompetencji Uzasadnienie: CelemUZASADNIENIE: jest rozwój umiejętności adaptacyjnych pracowników i przedsiębiorców do zmian, a także podwyższanie ichCelem kompetencji jest rozwój zawodowych. umiejętności Niezbędne adaptacyjnych jest podjęcie pracowników działań i przedsiębiorcówzmierzających do do podnoszenia zmian, a także poziomu wiedzy i umiejętności zawodowych osób młodych, starszych oraz zagrożonych wykluczeniem społecznym. podwyższanie ich kompetencji zawodowych. Niezbędne jest podjęcie działań zmierzających do Kierunek ten realizują m.in. instytucje otoczenia biznesu, placówki edukacyjne, szkoleniowe i doradcze, Po- wiatowypodnoszenia Urząd poziomu Pracy wwiedzy Chrzanowie. i umiejętności zawodowych osób młodych, starszych oraz zagrożonych Finansowaniewykluczeniem społecznym.m.in.: Program Operacyjny Wiedza Edukacja Rozwój na lata 2014–2020, Program Rozwoju Ob- szarówKierunek Wiejskich ten realizują na lata m.in2014–2020,. instytucje programy otoczenia branżowe. biznesu, placówki edukacyjne, szkoleniowe i doradcze, Powiatowy Urząd Pracy w Chrzanowie. 2. Integracja lokalnych przedsiębiorców w celu wymiany doświadczeń i dobrych praktyk Finansowanie m.in.: Program Operacyjny Wiedza Edukacja Rozwój na lata 2014–2020, Uzasadnienie: Program Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014–2020, programy branżowe. Celem jest wspieranie oddolnych inicjatyw w zakresie zrzeszania się podmiotów społecznych i gospodarczych, współpracy,2. Integracja wymiany lokalnych doświadczeń przedsiębiorców oraz dobrych w celu praktyk. wymian Roląy doświadczeń samorządu gminnegoi dobrych praktykpowinno być inicjowanie, umacnianieUZASADNIENIE: tych procesów, zachęcanie do współpracy. KierunekCelem jest ten wspieranie realizują m.inoddolnych. przedsiębiorcy, inicjatyw instytucje w zakresie otoczenia zrzeszania biznesu, się podmiotów organizacje społecznychpozarządowe. Finansowaniei gospodarczych, m.in. współpracy,: Program Operacyjnywymiany doświadczeń Wiedza Edukacja oraz Rozwój dobrych na praktyk.lata 2014–2020, Rolą samorządu Program Rozwoju Ob- szarów Wiejskich na lata 2014–2020.

3. Wspieranie aktywności społecznej i zawodowej osób niepełnosprawnych Uzasadnienie: Celem jest wspieranie aktywizacji społecznej i zawodowej osób niepełnosprawnych. Ważne jest inicjowanie działań na rzecz zatrudnienia, edukacji czy uczestnictwa w życiu społecznym osób niepełnosprawnych. Kierunek ten realizują m.in. Ośrodek Pomocy Społecznej, Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie, Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych, organizacje pozarządowe, placówki oświatowe i kulturalne. Finansowanie m.in.: PEFRON, Program Operacyjny Wiedza Edukacja Rozwój na lata 2014–2020, Program Roz- woju Obszarów Wiejskich na lata 2014–2020, granty branżowe. STRATEGIA ROZWOJU GMINY LIBIĄŻ NA LATA 2014–2020 LATA LIBIĄŻ NA ROZWOJU GMINY STRATEGIA

14 4. Rozwój instytucji otoczenia biznesu Uzasadnienie: W celu podniesienia poziomu aktywności zawodowej kadr i przedsiębiorczości niezbędne jest wpieranie i dalsza współpraca z instytucjami otoczenia biznesu m.in. takimi jak: Chrzanowska Izba Gospodarcza, Krakowski Park Technologiczny, Małopolska Agencja Rozwoju Regionalnego S.A. oraz Agencja Rozwoju Małopolski Za- chodniej S.A. Kluczowa jest także współpraca z Lokalną Grupą Działania „Partnerstwo na Jurze”, która wspiera lokalnych przedsiębiorców oraz promuje produkty lokalne. Kierunek ten realizują m.in. Powiatowy Urząd Pracy w Chrzanowie, Wojewódzki Urząd Pracy w Krakowie, Chrzanowska Izba Gospodarcza, Urząd Marszałkowski Województwa Małopolskiego, organizacje pozarządo- we, Małopolska Agencja Rozwoju Regionalnego, Agencja Rozwoju Małopolski Zachodniej. Finansowanie m.in.: Program Operacyjny Wiedza Edukacja Rozwój na lata 2014–2020, Program Rozwoju Ob- szarów Wiejskich na lata 2014–2020, Regionalny Program Operacyjny Województwa Małopolskiego na lata 2014–2020.

I.2. Wspieranie atrakcyjności inwestycyjnej cel operacyjny gminy Libiąż

kierunki działania:

1. Promowanie oferty gospodarczej Gminy Libiąż 1. Promowanie oferty gospodarczej Gminy Libiąż Uzasadnienie: UZASADNIENIE:Celem jest wzmocnienie promowania oferty gospodarczej Gminy Libiąż w tym poprzez organizację seminariów dla przedsiębiorstw, targów, spotkań, a także rozpowszechnianie oferty terenów inwestycyjnych dla dalszego Celem jest wzmocnienie promowania oferty gospodarczej Gminy Libiąż w tym poprzez organizację zagospodarowania terenów inwestycyjnych gminy Libiąż np.: terenów po Ruchu II, Wałgasza, os. Flagówka. seminariów dla przedsiębiorstw, targów, spotkań, a także rozpowszechnianie oferty terenów Kierunek ten realizują m.in.: Gmina Libiąż, Urząd Marszałkowski Województwa Małopolskiego, Starostwo Po- inwestycyjnychwiatowe w Chrzanowie, dla dalszego Małopolska zagospodarowania Agencja Rozwoju terenów Regionalnego, inwestycyjnych Krakowski gminy LibiążPark Technologiczny, np.: terenów Chrza- nowska Izba Gospodarcza, przedsiębiorcy, inne instytucje otoczenia biznesu oraz organizacje pozarządowe. po Ruchu II, Wałgasza, os. Flagówka. Finansowanie m.in.: Program Operacyjny Wiedza Edukacja Rozwój na lata 2014–2020, Program Rozwoju Ob- Kierunekszarów Wiejskich ten realizują na lata m.in.: 2014–2020,Gmina LibiążRegionalny, Urząd Program Marszałkowski Operacyjny Województwa Województwa Małopolskiego, Małopolskiego na lata Starostwo2014–2020. Powiatowe w Chrzanowie, Małopolska Agencja Rozwoju Regionalnego, Krakowski Park Technologiczny, Chrzanowska Izba Gospodarcza, przedsiębiorcy, inne instytucje otoczenia biznesu 2. Podniesienie konkurencyjności oferty terenów inwestycyjnych oraz organizacje pozarządowe. Uzasadnienie: FinansowanieCelem jest podnoszenie m.in.: Program konkurencyjności Operacyjny oferty Wiedza terenów Edukacja inwestycyjnych Rozwój na z terenu lata 2014 gminy–2020, Libiąż Program w szczególności Rozwojupoprzez Obszarówpozyskanie Wiejskichi przygotowanie na lata terenów, 2014–2020, wybudowanie Regionalny infrastruktury Program Operacyjny technicznej Województwa oraz drogowej na wyznaczonych obszarach, promowanie oferty inwestycyjnej, pakiet pomocy publicznej dla przyszłych inwestorów. MałopolskiegIstotna jest skutecznośćo na lata 2014 konkurowania–2020. o inwestorów z innymi samorządami oraz podnoszenie własnej atrak- cyjności inwestycyjnej. 2. Podniesienie konkurencyjności oferty terenów inwestycyjnych Kluczowe znaczenie ma tu planowana Chrzanowsko-Libiąska Strefa Przemysłowo-Usługowa. Zakłada się UZASADNIENIE:także utworzenie i rozwój libiąskiej strefy aktywności gospodarczej na terenach po byłym Ruchu II i przy ul. Wilczej. Celem jest podnoszenie konkurencyjności oferty terenów inwestycyjnych z terenu gminy Libiąż Kierunek ten realizują m.in.: Gmina Libiąż, Urząd Marszałkowski Województwa Małopolskiego, Urząd Miejski ww Chrzanowie, szczególności Starostwo poprzez Powiatowe pozyskanie w Chrzanowie, i przygotowanie Krakowski terenów, Park Technologiczny, wybudowanie instytucje infrastruktury otoczenia biznesu. technicznejFinansowanie oraz m.in.: drogowej Regionalny na wyznaczonych Program Operacyjny obszarach, Województwa promowanie Małopolskiego oferty inwestycyjnej na lata 2014–2020., pakiet pomocy publicznej dla przyszłych inwestorów. Istotna jest skuteczność konkurowania o inwestorów z innymi samorządami oraz sposoby podnoszenie własnej atrakcyjności inwestycyjnej. 2014–2020 LATA LIBIĄŻ NA ROZWOJU GMINY STRATEGIA Kluczowe znaczenie ma tu planowanaChrzanowsko-Libiąska Strefa Przemysłowo-Usługowa. 15 Zakłada się także utworzenie i rozwój libiąskiej strefy aktywności gospodarczej na terenach po byłym Ruchu II i przy ul. Wilczej. Kierunek ten realizują m.in.: Gmina Libiąż, Urząd Marszałkowski Województwa Małopolskiego, Urząd Miejski w Chrzanowie, Starostwo Powiatowe w Chrzanowie, Krakowski Park Technologiczny, instytucje otoczenia biznesu. Finansowanie m.in.: Regionalny Program Operacyjny Województwa Małopolskiego na lata 2014–2020. 3. Pozyskiwanie nowych inwestorów oraz tworzenie nowych miejsc pracy

Uzasadnienie: Celem jest pozyskanie nowych inwestorów, dalsze zagospodarowanie wolnych terenów inwestycyjnych gminy Libiąż oraz wspieranie już istniejących przedsiębiorstw – w tym w zakresie tworzenia nowych miejsc pracy, wykorzystując dotychczasowe doświadczenia oraz analizując aktualne trendy. Wspierana będzie aktywizacja zawodowa osób bezrobotnych – szczególnie kobiet i młodych ludzi – poprzez działania m.in. Powiatowego Urzędu Pracy, a także klubów aktywności (np. Sołecki Klub Aktywności w Żarkach). Projektem rekomendowanym będzie otworzenie na terenie gminy punktu pomocy dla przedsiębiorców w zakresie pozyskiwania środków unijnych. Kierunek ten realizują m.in.: Gmina Libiąż, Urząd Marszałkowski Województwa Małopolskiego, Starostwo Po- wiatowe w Chrzanowie, Powiatowy Urząd Pracy w Chrzanowie, instytucje otoczenia biznesu, przedsiębiorcy. Finansowanie m.in.: Regionalny Program Operacyjny Województwa Małopolskiego na lata 2014–2020, programy branżowe.

4. Wspieranie rozwoju wysokiej jakości usług

Uzasadnienie: Celem jest wspieranie rozwoju wysokiej jakości usług świadczonych w ramach wzmocnienia atrakcyjności tere- nów inwestycyjnych na terenie gminy Libiąż, przygotowania terenów pod usługi. Niezbędne w tym zakresie są stosowne zmiany w studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Libiąż oraz przygotowanie nowego planu miejscowego zagospodarowania przestrzennego dla całej gminy. Należy promo- wać i zachęcać do inwestowania przedsiębiorstwa stawiające na innowacje i wysokiej jakości usługi. Należy również dążyć do podniesienia konkurencyjności libiąskiego targowiska. Kierunek ten realizują m.in.: Gmina Libiąż, Urząd Marszałkowski Województwa Małopolskiego, Starostwo Po- wiatowe w Chrzanowie, Powiatowy Urząd Pracy w Chrzanowie, instytucje otoczenia biznesu, przedsiębiorcy, Kompania Węglowa S.A. oraz Tauron Wydobycie S.A., Krakowski Park Technologiczny. Finansowanie m.in.: Regionalny Program Operacyjny Województwa Małopolskiego na lata 2014–2020, Pro- gram Operacyjny Wiedza, Edukacja, Rozwój na lata 2014–2020.

5. Aktywizacja gospodarcza terenów zdegradowanych i poprzemysłowych

Uzasadnienie: Utworzenie i rozwój nowej strefy aktywności gospodarczej w rejonie ul. Wilczej oraz na obszarze poprzemysło- wym – terenie „RUCH II” ZG Janina. Kierunek ten realizują m.in.: Gmina Libiąż, Urząd Marszałkowski Województwa Małopolskiego, Starostwo Po- wiatowe w Chrzanowie, Powiatowy Urząd Pracy w Chrzanowie, instytucje otoczenia biznesu, przedsiębiorcy, Kompania Węglowa S.A. oraz Tauron Wydobycie S.A., Krakowski Park Technologiczny, Thermoplast Sp. z o.o. Finansowanie m.in.: Regionalny Program Operacyjny Województwa Małopolskiego na lata 2014–2020. STRATEGIA ROZWOJU GMINY LIBIĄŻ NA LATA 2014–2020 LATA LIBIĄŻ NA ROZWOJU GMINY STRATEGIA

16 CEL STRATEGICZNY:

II. WYSOKI POZIOM BEZPIECZEŃSTWA SOCJALNEGO, ZDROWOTNEGO CEL STRATEGICZNY: I PUBLICZNEGO II. WYSOKI POZIOM BEZPIECZEŃSTWA SOCJALNEGO, ZDROWOTNEGO I PUBLICZNEGO

II.Wysoki poziom bezpieczeństwa cel strategiczny socjalnego, zdrowotnego i publicznego

II.1. Poprawa jakości i dostępności cel operacyjny usług zdrowotnych oraz opiekuńczych

kierunki działania:

1. Promowanie zdrowego stylu życia oraz upowszechnianie profi laktyki zdrowia 1. Promowanie zdrowego stylu życia oraz upowszechnianie profilaktyki zdrowia Uzasadnienie: UZASADNIENIE:Celem jest promowanie aktywnego i zdrowego stylu życia oraz korzystanie z profi laktycznej oferty ochrony Celemzdrowia. jest Jakość promowanie życia mieszkańców aktywnego izależy zdrowego w dużej stylu mierze życia orazod świadomości korzystanie zi profiprofilaktycznej laktyki zdrowotnej. oferty ochronyPlanowane zdrowia. są cykliczne Jakość życiadziałania mieszkańców z zakresu zależy profi wlaktyki dużej (w mierze szczególności: od świadom wczesnegoości i profilaktyki wykrywania chorób nowotworowych, cywilizacyjnych oraz ochrony zdrowia psychicznego), badania i konsultacje medyczne dla zdrowotnej.mieszkańców oraz akcje informacyjne, promujące dbanie o zdrowie i kondycję fi zyczną. PlanowaneKierunek ten są realizującykliczne m.in.:działania Gmina z zakresu Libiąż, profilaktyki Starostwo (wPowiatowe szczególności: w Chrzanowie, wczesnego organizacjewykrywania pozarządowe, choróbplacówki nowotwochronyorowych zdrowia,, placówki cywilizacyjnych oświatowe oraz i kulturalne. ochrony zdrowia psychicznego), badania iFinansowanie konsultacje medyczne m.in.: Program dla mieszkańców Operacyjny orazWiedza akcje Edukacja informacyjne, Rozwój promującena lata 2014–2020, dbanie o Norweski zdrowie Mechanizm Finansowy i Mechanizm Europejskiego Obszaru Gospodarczego, Narodowy Fundusz Zdrowia. i kondycję fizyczną.

Kierunek2. Wspieranie ten realizująrozwoju usług m.in.: opiekiGmina zdrowotnej Libiąż, Starostwo na terenie Powiatowe gminyw Libiąż Chrzanowie, organizacje pozarządowe, placówki ochrony zdrowia, placówki oświatowe i kulturalne. Uzasadnienie: FinansowanieCelem jest rozwój m.in.: dostępu Program do usług Operacyjny opieki Wiedzazdrowotnej, Edukacja zapewnienie Rozwój na całodobowej lata 2014–2020, opieki Norweski lekarskiej, w tym specjalistycznej opieki ambulatoryjnej. Należy wspierać rozwój i doposażenie pogotowia ratunkowego w Libiążu, Mechanizm Finansowy i Mechanizm Europejskiego Obszaru Gospodarczego, Narodowy w tym zakup ambulansu medycznego. FunduszZdrowia. Kierunek ten realizują m.in.: Gmina Libiąż, Starostwo Powiatowe w Chrzanowie, organizacje pozarządowe, placówki ochrony zdrowia.

Finansowanie m.in.: Program Operacyjny Wiedza Edukacja Rozwój na lata 2014–2020, Norweski Mechanizm Finansowy i Mechanizm Europejskiego Obszaru Gospodarczego, Narodowy Fundusz Zdrowia.

3. Wspieranie rozwoju usług opiekuńczych nad osobami starszymi, niepełnosprawnymi, przewlekle chorymi oraz zależnymi Uzasadnienie: Celem jest zwiększenie oferty w zakresie opieki skierowanej do osób starszych, a także niesamodzielnych czy też przewlekle chorych. Zmiany w strukturze demografi cznej gminy Libiąż wymuszają dostosowanie prioryte- tów ochrony zdrowia do warunków funkcjonowania społeczeństw starzejących się. Niezbędny staje się rozwój pomocy społecznej, a także dostępność do opieki paliatywnej czy geriatrii. Ważnym elementem jest zwiększe- STRATEGIA ROZWOJU GMINY LIBIĄŻ NA LATA 2014–2020 LATA LIBIĄŻ NA ROZWOJU GMINY STRATEGIA

17 nie dostępności do usług rehabilitacyjnych i opiekuńczych dla osób starszych i niepełnosprawnych. Potrzebne jest utworzenie wypożyczalni sprzętu rehabilitacyjnego, ułatwiającego opiekę i pielęgnację, a także wspieranie powstania domu opieki dla osób starszych. Planowane jest utworzenie Centrum Usług Socjalnych, którego celem będzie zapobieganie wykluczeniu spo- łecznemu wynikającemu z ograniczeń wiekowych i zdrowotnych osób starszych, chorych, niepełnospraw- nych. W ramach centrum planowane jest powołanie Domu Dziennego Pobytu zapewniającego m.in. usługi opiekuńcze, pielęgnacyjne, wspierającego integrację społeczną. Wskazane jest powołanie także podmiotu ekonomii społecznej, który wspierałby funkcjonowanie Domu Dziennego Pobytu dla osób starszych i niepeł- nosprawnych np. tworząc zaplecze gastronomiczne. Planowane jest utworzenie Karty Seniora. Kierunek ten realizują m.in. Ośrodek Pomocy Społecznej, Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie, Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych, organizacje pozarządowe. Finansowanie m.in.: Program Operacyjny Wiedza Edukacja Rozwój na lata 2014–2020, Norweski Mechanizm Finansowy i Mechanizm Europejskiego Obszaru Gospodarczego, Narodowy Fundusz Zdrowia.

II.2. Przeciwdziałanie wykluczeniu cel operacyjny społecznemu i ubóstwu

kierunki działania:

1. Wspieranie rodziny jako podstawowej komórki społecznej 1. Wspieranie rodziny jako podstawowej komórki społecznej UZASADNIENIE: Uzasadnienie: CelemCelem jest wspieranie wspieranie działań działań na narzecz rzecz tworzenia tworzenia warunków warunków rodzinom rodzinom z dysfunkcjami z dysfunkcjami do wychodzenia do z sy- wychodzeniatuacji kryzysowej. z sytuacji Zła sytuacja kryzysowej. materialno-ekonomiczna Zła sytuacja materialno czy -brakekonomiczna lub niewielkie czy brak wsparcie lub niewielkie wśród społeczności lokalnej, instytucji publicznych mogą prowadzić do powstawania problemów i dysfunkcji w funkcjonowaniu wsparcierodzin. Potrzebne wśród społeczności są także przedsięwzięcia lokalnej, instytucji na rzecz publicznych wspierania rodzinmogą wielodzietnych prowadzić do –powstawania Karta Dużej Rodziny. problemówSzczególnie iistotny dysfunkcji jest rozwój w funkcjonowaniu współpracy i wymiany rodzin. Potrzebne informacji sąpomiędzy także przedsięwzięciaprzedstawicielami na pomocy rzecz społecz- nej, edukacji, służb bezpieczeństwa, urzędów pracy i innych podmiotów wspierających rodziny. wspierania rodzin wielodzietnych – Karta Dużej Rodziny. Planowane jest powstanie Punktu Wsparcia Dziecka i Rodziny, którego celem będzie udzielanie pomocy ro- Szczególnie istotny jest rozwój współpracy i wymiany informacji pomiędzy przedstawicielami dzinom, a także osobom doświadczających przemocy. Ważnym elementem będzie m.in. utworzenie miesz- pomocykania chronionego, społecznej, ew. edukacji, hostelu służbdla osób bezpieczeństwa, znajdujących się urzędów w sytuacji pracy kryzysowej, i innych ofi podmiotów ar zdarzeń losowych, zagrożonych przemocą fi zyczną i psychiczną. wspierających rodziny. Kierunek ten realizują m.in. Ośrodek Pomocy Społecznej w Libiążu, Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie, PlanowanePaństwowy jest Fundusz powstanie Rehabilitacji Punktu Osób Wsparcia Niepełnosprawnych, Dziecka i Rodzin organizacjey, którego pozarządowe. celem będzie udzielanie pomocyFinansowanie rodzinom, m.in.: a także Program oso bOperacyjnyom doświadczają Wiedzacych Edukacja przemocy. Rozwój Ważnym na lata elementem2014–2020. będzie m.in. utworzenie mieszkania chronionego, ew. hostelu dla osób znajdujących się w sytuacji kryzysowej, ofiar2. Wspieranie zdarzeń losowych, działań zagrożonychmających na przemocą celu wyrównanie fizyczną i szanspsychiczną. edukacyjnych dzieci i młodzieży ze środo- wisk zagrożonych wykluczeniem społecznym i ubóstwem Kierunek ten realizują m.in. Ośrodek Pomocy Społecznej w Libiążu, Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie,Uzasadnienie: Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych, organizacje pozarządowe. Celem jest przeciwdziałanie marginalizacji dzieci i młodzieży ze środowisk zagrożonych wykluczeniem społecz- Finansowanienych i ubóstwem. m.in.: Niezbędne Program Operacyjny jest wzmocnienie Wiedza Edukacjafunkcji socjalnych Rozwój na szkół lata 2014oraz –wspieranie2020. inicjatyw lokalnych w zakresie2. Wspieranie poprawy działań sytuacji mających dzieci i młodzieży. na celu wyrównanie szans edukacyjnych dzieci i młodzieży ze Kierunekśrodowisk ten realizują zagrożonych m.in. Ośrodek wykluczeniem Pomocy społecznym Społecznej i wubóstwem Libiążu, Świetlica Środowiskowa w Libiążu, Po- wiatowe Centrum Pomocy Rodzinie, Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych, organizacje UZASADNIENIE:pozarządowe, placówki oświatowe oraz kulturalne.

STRATEGIA ROZWOJU GMINY LIBIĄŻ NA LATA 2014–2020 LATA LIBIĄŻ NA ROZWOJU GMINY STRATEGIA CelemFinansowanie jest przeciwdziałanie m.in.: Program Operacyjny marginalizacji Wiedza dzieci Edukacja i młodzieży Rozwój na zelata środowisk2014–2020. zagrożonych wykluczeniem społecznych i ubóstwem. Niezbędne jest wzmocnienie funkcji socjalnych szkół oraz 18 wspieranie inicjatyw lokalnych w zakresie poprawy sytuacji dzieci i młodzieży.

Kierunek ten realizują m.in. Ośrodek Pomocy Społecznej w Libiążu, Świetlica Środowiskowa w Libiążu,Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie, Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych, organizacje pozarządowe, placówki oświatowe oraz kulturalne. Finansowanie m.in.: Program Operacyjny Wiedza Edukacja Rozwój na lata 2014–2020. 3. Wspieranie inicjatyw na rzecz profilaktyki społecznej UZASADNIENIE: Celem jest wzmocnienie profilaktyki społecznej oraz wsparcie osób wykluczonych lub zagrożonych wykluczeniem (m.in. niepełnosprawni, osoby starsze, bezrobotni, osoby niesamodzielne). Należy wspierać powstawanie i rozwój podmiotów ekonomii społecznej, które mają na celu integrację3. Wspieranie społeczną, inicjatyw zatrudnianie na rzecz profi osóblaktyki z społecznej grup szczególnie zagrożonych wykluczeniem społecznym, wspomaganie ich przez system konsultacji i doradztwa, opiekę medyczną czy Uzasadnienie: psychologiczną.Celem jest wzmocnienie profi laktyki społecznej oraz wsparcie osób wykluczonych lub zagrożonych wykluczeniem (m.in. niepełnosprawni, osoby starsze, bezrobotni, osoby niesamodzielne). Realizowane zadania powinny dążyć do realizacji celów określonych w „Strategii Integracji Należy wspierać powstawanie i rozwój podmiotów ekonomii społecznej, które mają na celu integrację spo- i Rozwiązywania Problemów Społecznych w Gminie Libiąż na lata 2014–2020”, w „Gminnym łeczną, zatrudnianie osób z grup szczególnie zagrożonych wykluczeniem społecznym, wspomaganie ich przez programiesystem konsultacji przeciwdziałaniu i doradztwa, narkomanii opiekę medyczną Gminy Libiąż” czy psychologiczną. oraz w „Gminnym programie profilaktyki i Realizowanerozwiązywania zadania problemów powinny alkoholowych dążyć do realizacji Gminy celówLibiąż” określonych w Strategii Integracji i Rozwiązywania Problemów Społecznych w Gminie Libiąż na lata 2014–2020, w Gminnym Programie Przeciwdziałaniu Nar- Kierunekkomanii Gminyten realizują Libiąż orazm.in. w Gmina Gminnym Libiąż Programie, Ośrodek ProfiPomocy laktyki Społecznej i Rozwiązywania w Libiążu , ProblemówGminna Komisja Alkoholowych RozwiązywaniaGminy Libiąż. Problemów Alkoholowych, Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie, Państwowy FunduszKierunek Rehabilitacji ten realizują Osób m.in. Niepełnosprawnych, Gmina Libiąż, Ośrodek organizacje Pomocy pozarządowe, Społecznej w placówkiLibiążu, Gminna oświatowe Komisja oraz Rozwią- zywania Problemów Alkoholowych, Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie, Państwowy Fundusz Rehabilitacji kulturalne.Osób Niepełnosprawnych, organizacje pozarządowe, placówki oświatowe oraz kulturalne. FinansowanieFinansowanie m.in.: m.in.: Program Program Operacyjny Operacyjny WiedzaWiedza Edukacja Rozwój na lata 2014–2020.2014–2020.

II.3. Poprawa bezpieczeństwa cel operacyjny mieszkańców w miejscach publicznych

kierunki działania:

1. Rozwój wyposażenia służb bezpieczeństwa publicznego 1. Rozwój wyposażenia służb bezpieczeństwa publicznego UZASADNIENIE: Uzasadnienie: CelemCelem jest zapewnienie zapewnienie odpowiedniego odpowiedniego poziomu poziomu bezpieczeństwa bezpieczeństwa publicznego, publicznego, które wymaga które wymaga ciągłego dosko- ciągłegonalenia wiedzy doskonalenia i umiejętności wiedzy właściwych i umiejętności służb właściwych oraz zakupu, służb modernizacji oraz zakupu, sprzętu modernizacji i urządzeń, który sprzętu jest wykorzystywany w ich pracy, doposażenie służb ratowniczych. i urządzeń, który jest wykorzystywany w ich pracy, doposażenie służb ratowniczych. Kierunek ten realizują m.in. Gmina Libiąż, Starostwo Powiatowe w Chrzanowie, OSP, Policja, organizacje poza- Kierunekrządowe, tenplacówki realizują oświatowe m.in. Gminai kulturalne. Libiąż, Starostwo Powiatowe w Chrzanowie, OSP, Policja, organizacjeFinansowanie pozarządowe m.in.: Program, placówki Operacyjny oświatowe Wiedza i kulturalne. Edukacja Rozwój na lata 2014–2020, Regionalny Program Operacyjny Województwa Małopolskiego na lata 2014–2020. Finansowanie m.in.: Program Operacyjny Wiedza Edukacja Rozwój na lata 2014–2020, Regionalny

Program2. Wspieranie Operacyjny rozwiązań Województwa w zakresie Małopolskiego poprawy bezpieczeństwa na lata 2014–2020. mieszkańców w miejscach publicznych Uzasadnienie: Celem tego działania jest rozwój systemu monitoringu miejsc potencjalnie niebezpiecznych na terenie gminy, który będzie działał prewencyjnie, a także będzie pomocny przy wykrywaniu sprawców wykroczeń. Wskazane jest m.in. zainstalowanie monitoringu na rondzie przy stacji paliw „Na Rozdrożu”, a także w Żar- kach na skrzyżowaniu ul. Kościuszki i ul. Astronautów, na obszarach w rejonie budynków komunalnych (Le- śna, Jaworowa), przy placówkach publicznych. Rekomenduje się również dalsze dofi nansowanie przez gmi- nę Libiąż płatnych patroli Policji. Kierunek ten realizuje m.in. Gmina Libiąż, Policja, placówki oświatowe i kulturalne, organizacje pozarządowe. Finansowanie m.in.: Regionalny Program Operacyjny Województwa Małopolskiego na lata 2014–2020. STRATEGIA ROZWOJU GMINY LIBIĄŻ NA LATA 2014–2020 LATA LIBIĄŻ NA ROZWOJU GMINY STRATEGIA

19 3. Tworzenie warunków do poprawy bezpieczeństwa przeciwpożarowego m.in. poprzez poprawę systemu monitoringu i alarmowania, polepszenia zaopatrzenia wodnego do celów przeciwpożarowych

Uzasadnienie: Celem jest zwiększenie poziomu bezpieczeństwa przeciwpożarowego. Zagrożenia pożarowe są związane przede wszystkim z istniejącym przemysłem, infrastrukturą techniczną, a także występowaniem sporych ob- szarów kompleksów leśnych. Szczególnie ważne jest doposażenie w sprzęt ratowniczy i wyposażenie osobiste strażaków, a także wsparcie działalności szkoleniowej czynnych strażaków, prewencyjnej i edukacyjnej skierowanej do społeczności, prowadzonej przez służby straży pożarnej. Kierunek ten realizuje m.in. jednostki straży pożarnej, organizacje pozarządowe. Finansowanie m.in.: Regionalny Program Operacyjny Województwa Małopolskiego na lata 2014–2020, budżet Gminy Libiąż.

4. Tworzenie warunków do poprawy bezpieczeństwa w ruchu drogowym Uzasadnienie: Celem jest poprawa bezpieczeństwa w ruchu drogowym m.in. poprzez budowę i rozwój odpowiedniej infrastruktury, budowę sygnalizacji świetlnej, budowę urządzeń bezpieczeństwa ruchu drogowego. Istotne jest wspieranie działań w zakresie poprawy stanu bezpieczeństwa nie tylko na drogach gminnych, ale także m.in. na drogach wojewódzkich nr 780 i 933 oraz powiatowych. Kierunek ten realizuje m.in. Gmina Libiąż, jednostki straży pożarnej, Policja, organizacje pozarządowe, Zarząd Dróg Wojewódzkich w Krakowie, Powiatowy Zarząd Dróg w Chrzanowie. Finansowanie m.in.: Regionalny Program Operacyjny Województwa Małopolskiego na lata 2014–2020, budżet Gminy Libiąż, Powiatu Chrzanowskiego i Województwa Małopolskiego.

5. Tworzenie warunków do poprawy bezpieczeństwa przeciwpowodziowego Uzasadnienie: Celem jest poprawa bezpieczeństwa przeciwpowodziowego na terenie gminy Libiąż m.in. poprzez rozwój jednostek straży pożarnej, a także modernizację systemu odprowadzania wody gruntowej i deszczowej w obiek- tach na terenie gminy. Należy wspierać wdrażanie Programu ochrony przed powodzią w dorzeczu górnej Wisły, a także szczegółowo zinwentaryzować tereny zalewowe na terenie gminy Libiąż. Konieczna jest przebudowa i modernizacja kanalizacji deszczowej, rowów odwadniających i melioracyjnych, zbiorników retencyjnych, wałów przeciwpowodziowych na rzekach i ciekach na terenie gminy, szczególnie w sołectwach (w tym cieku Struga). Wymagana jest modernizacja przepompowni zlokalizowanych wzdłuż rzeki górnej Wisły, w tym podniesienie stanowisk pomp w stosunku do poziomu zlewni oraz zapewnienie alternatywnych źródeł zasilania w energię. Wskazane jest doposażenie służb ratowniczych w sprzęt do skutecznego działania podczas powodzi i podto- pień, a także rozwój wyposażenia Gminnego Magazynu Przeciwpowodziowego. Istotny jest rozwój współpracy z innymi samorządami i podmiotami w zakresie identyfikacji zagrożeń, budowy i modernizacji odpowiedniej infrastruktury, a także w ramach systemów informowania oraz koordynacji działań antykryzysowych. Kierunek ten realizuje m.in. Gmina Libiąż, Starostwo Powiatowe w Chrzanowie, Regionalny Zarząd Gospodarki Wodnej w Krakowie, Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska w Krakowie, Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Krakowie, Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska, organizacje pozarządowe, Bank Ochrony Środowiska. Finansowanie m.in.: Regionalny Program Operacyjny Województwa Małopolskiego na lata 2014–2020, Naro- dowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej. STRATEGIA ROZWOJU GMINY LIBIĄŻ NA LATA 2014–2020 LATA LIBIĄŻ NA ROZWOJU GMINY STRATEGIA

20 CEL STRATEGICZNY:

III.CEL WYSOKI STRATEGICZNY: POZIOM EDUKACJI I WYCHOWANIA III. WYSOKI POZIOM EDUKACJI I WYCHOWANIA

III. Wysoki poziom edukacji cel strategiczny i wychowania

III.1. Poprawa warunków i jakości cel operacyjny kształcenia oraz wychowania

kierunki działania:

1. Rozwój placówek edukacyjnych w zakresie poprawy ich stanu technicznego oraz wyposażenia w1. pomoceRozwój dydaktyczne placówek edukacyjnychi nowoczesne technologiew zakresiepoprawy ich stanu technicznego oraz Uzasadnienie:wyposażenia w pomoce dydaktyczne i nowoczesne technologie UZASADNIENIE:Celem jest dalszy rozwój standardu wyposażenia szkół i przedszkoli, zwłaszcza w zakresie technologii informatycznych, które obecnie odgrywają istotną rolę w procesie kształcenia. O jakości kształcenia, poza programem Celemedukacyjnym jest dalszy czy rozwójkompetencjami standardu kadry wyposa pedagogicznej,żenia szkół i decydująprzedszkoli, warunki, zwłaszcza w jakich w zakresie ma miejsce technologii proces nauczania. informatycznych,Zgodnie z tym zakłada które obecnie się ciągłe odgrywają doskonalenie istotną rolęstanu w technicznegoprocesie kształcenia. infrastruktury O jakości placówek kształcenia, edukacyjnych pozaoraz ichprogramem doposażenie edukacyjnym w nowoczesne czy kompetencjami pomoce dydaktyczne kadry pedagogicznej na terenie, gminydecydują Libiąż. warunki, Planowana w jakich jest poprawa efektywności energetycznej budynków publicznych w gminie Libiąż poprzez zakończenie procesu termomo- madernizacji miejsce oraz proces wymianę nauczania. punktów świetlnych na mniej energochłonne w szkołach, zapewnienie szybkiego internetu, wyposażenie pracowni komputerowych. Zgodnie z tym zakłada się ciągłe doskonalenie stanu technicznego infrastruktury placówek Kierunek ten realizują m.in. Gmina Libiąż, placówki edukacyjne istniejące na terenie Gminy Libiąż, Starostwo edukacyjnych oraz ich doposażenie w nowoczesne pomoce dydaktyczne na terenie Gminy Libiąż. Powiatowe w Chrzanowie, organizacje pozarządowe, fundusze ochrony środowiska. Planowana jest poprawa efektywności energetycznej budynków publicznych w Gminie Libiąż Finansowanie m.in.: Regionalny Program Operacyjny Województwa Małopolskiego na lata 2014–2020. poprzez zakończenie procesu termomodernizacji oraz wymianę punktów świetlnych na mniej energochłonne2. Rozszerzenie ofertyw szkołach zajęć, pozalekcyjnych zapewnienie dostosowanychszybkiego internetu, do potrzeb wyposażenie uczniów pracowni komputerowychUzasadnienie: . KierunekCelem jest ten dalszy realizują rozwój m.in. ofertyGmina zajęć Libiąż, pozalekcyjnych placówki edukacyjn skierowanyche istniejące do uczniów na terenie ze specjalnymi Gminy Libiąż potrzebami, edukacyjnymi – zarówno tych z problemami w nauce, jak i szczególnie uzdolnionych. Starostwo Powiatowe w Chrzanowie, organizacje pozarządowe, fundusze ochrony środowiska. Kierunek ten realizują m.in. Gmina Libiąż, placówki edukacyjne istniejące na terenie Gminy Libiąż, Starostwo FinansowaniePowiatowe w Chrzanowie,m.in.:Regionalny organizacje Program pozarządowe. Operacyjny Województwa Małopolskiego naFinansowanie lata 2014–2020. m.in.: Program Operacyjny Wiedza Edukacja Rozwój na lata 2014–2020, Program Rozwoju Ob- szarów Wiejskich na lata 2014–2020.

3. Rozwój poradnictwa edukacyjno-zawodowego skierowanego do uczniów szkół na terenie gminy Libiąż Uzasadnienie: Celem jest wspieranie w wyborze ścieżki edukacyjnej młodzieży już na etapie szkół gimnazjalnych. Należy wzmocnić poradnictwo edukacyjno-zawodowe świadczone na terenie gminy Libiąż. Konieczny jest rozwój współpracy szkół i placówek edukacyjnych ze szkołami wyższymi, a także pracodawcami w postaci m.in. wizyt studyjnych, zawodoznawczych, które przyczynią się do pogłębienia znajomości rynku lokalnego, a także ułatwią wybór ścieżki edukacyjnej i zawodowej. STRATEGIA ROZWOJU GMINY LIBIĄŻ NA LATA 2014–2020 LATA LIBIĄŻ NA ROZWOJU GMINY STRATEGIA

21 Kierunek ten realizują m.in.: Gmina Libiąż, placówki edukacyjne istniejące na terenie gminy Libiąż, Starostwo Powiatowe w Chrzanowie, Powiatowy Urząd Pracy w Chrzanowie, Powiatowe Centrum Kształcenia Ustawicz- nego w Chrzanowie, organizacje pozarządowe. Finansowanie m.in.: Program Operacyjny Wiedza Edukacja Rozwój na lata 2014–2020, Program Rozwoju Ob- szarów Wiejskich na lata 2014–2020.

4. Rozwój kompetencji kluczowych wśród dzieci i młodzieży w zakresie kształcenia ogólnego Uzasadnienie: Celem jest rozwój kompetencji kluczowych, w szczególności w zakresie nauk matematycznych, przyrodniczych, biologicznych m.in. poprzez wyposażenie pracowni, stosowanie metod aktywnych i doświadczalnych w na- uczaniu, a także organizację kół zainteresowań. Istotnym zagadnieniem jest także rozwijanie u dzieci i młodzieży edukacji kulturalnej. Planowane są działania w zakresie poszerzenia wiedzy i umiejętności w zakresie kultury i sztuki w tym poprzez organizację kół zain- teresowań, warsztatów, wycieczek. W procesie kształcenia należy także kontynuować działania w zakresie rozwoju kompetencji informatycznych. Szczególnie istotne jest wykorzystywanie nowoczesnych narzędzi i technologii informacyjnych i komunikacyjnych w edukacji, w tym w ramach standardów wypracowanych przez program Cyfrowa Szkoła (e-szkoła, e-nauczyciel). Planowane są także zadania takie jak: informatyzacja zasobów szkolnych (m.in. bibliotek), organizacja kół zainteresowań z zakresu informatyki, języków np.: dodatkowe lekcje języków obcych w przedszkolach. Planowane jest także wsparcie w zakresie przybliżania tradycji, poszanowania człowieka jako jednostki, wsparcie w zakresie edukacji i wychowania przez Libiąskie Centrum Kultury i Miejską Biblio- tekę Publiczną w Libiążu. W procesie kształcenia należy poświęcić szczególną uwagę na rozwój umiejętności społecznych uczniów szkół, które są istotne w zakresie dojrzałego uczestnictwa w życiu społecznym i zawodowym. Istotne jest stosowanie metod aktywnych w edukacji w tym wspierających zdolność do współpracy, kreatywnego rozwiązywania problemów, odpowiedzialności, samodzielności myślenia i wnioskowania. Niezbędny jest rozwój współpracy pomiędzy podmiotami samorządowymi, placówkami edukacyjnymi oraz przedstawicielami podmiotów gospodarczych i społecznych w zakresie treści i metod kształcenia, a także doskonalenia umiejętności niezbędnych na rynku pracy. Kierunek ten realizują m.in. Gmina Libiąż, placówki edukacyjne istniejące na terenie gminy Libiąż, Starostwo Powiatowe w Chrzanowie, organizacje pozarządowe. Finansowanie m.in.: Program Operacyjny Wiedza Edukacja Rozwój na lata 2014–2020, Program Rozwoju Ob- szarów Wiejskich na lata 2014–2020.

5. Ograniczenie przedwczesnego kończenia edukacji szkolnej Uzasadnienie: Celem jest ograniczenie i zapobieganie przedwczesnemu kończeniu nauki szkolnej oraz zapewnienie równego dostępu do kształcenia z uwzględnieniem formalnych oraz pozaformalnych form edukacji zachęcających do uczenia się przez całe życie. Kierunek ten realizują m.in. placówki edukacyjne, kulturalne, sportowe, OPS, PCPR, organizacje pozarządowe. Finansowanie m.in.: Program Operacyjny Wiedza Edukacja Rozwój na lata 2014–2020.

6. Wspieranie rozwoju uczniów zdolnych z terenu gminy Libiąż

Uzasadnienie: Celem jest rozwój form wsparcia dla uczniów uzdolnionych z terenu gminy Libiąż w tym w zakresie kształcenia zindywidualizowanego w oparciu o współpracę z nauczycielem, trenerem, a także kontynuacja programu stypendialnego – stypendiów Burmistrza Libiąża oraz stypendiów sportowych. Wsparcie najzdolniejszych uczniów będzie realizowane przy współpracy Gminy Libiąż, przedsiębiorców, dy- rektorów szkół oraz rodziców. Finansowanie m.in.: Program Operacyjny Wiedza Edukacja Rozwój na lata 2014–2020, budżet Gminy Libiąż,

STRATEGIA ROZWOJU GMINY LIBIĄŻ NA LATA 2014–2020 LATA LIBIĄŻ NA ROZWOJU GMINY STRATEGIA inne fundusze krajowe, sponsorzy prywatni (przedsiębiorstwa, organizacje pozarządowe).

22 6. Wspieranie rozwoju uczniów zdolnych z terenu Gminy Libiąż

UZASADNIENIE: Celem jest rozwój form wsparcia dla uczniów uzdolnionych z terenu gminy Libiąż w tym w zakresie kształcenia zindywidualizowanego w oparciu o współpracę z nauczycielem, trenerem, a także kontynuacja programu stypendialnego – stypendiów Burmistrza Libiąża oraz stypendiów sportowych. Wsparcie najzdolniejszych uczniów będzie realizowane przy współpracy Gminy Libiąż, przedsiębiorców, dyrektorów szkół oraz rodziców. Finansowanie m.in.: Program Operacyjny Wiedza Edukacja Rozwój na lata 2014–2020, budżet Gminy Libiąż, inne fundusze krajowe, sponsorzy prywatni (przedsiębiorstwa, organizacje pozarządowe).

III.2. Rozwój opieki żłobkowej cel operacyjny i przedszkolnej

kierunki działania:

1.1. WspieranieWspieranie działalności działalności w wzakresie zakresie opieki opieki nad nad dziećmi dziećmi do do lat lat3 i przedszkolnej 3 i przedszkolnej oraz oraz poprawa dostęp- nościpoprawa tych usługdostępności tych usług UZASADNIENIE:Uzasadnienie: Celem jest zwiększenie dostępu do usług edukacyjnych w tym edukacji przedszkolnej oraz opieki nad dziećmi Celem jest zwiększenie dostępu do usług edukacyjnych w tym edukacji przedszkolnej oraz opieki nad do 3 lat. Celem jest zapewnienie adekwatnej do potrzeb liczby miejsc w przedszkolach. Planowane są dzia- dziećmiłania dowspierające 3 lat. Celem działalność jest zapewnienie istniejących adekwatnej przedszkoli do ipotrzeb innych formliczby wychowania miejsc w przedszkolach. przedszkolnego w zakresie wyposażenia przedszkoli w niezbędny sprzęt, zabawki, pomoce edukacyjne. Wskazane jest także utworzenie Planowane są działania wspierające działalność istniejących przedszkoli żłobka na terenie gminy Libiąż. i innychIstotne form jest organizowanie wychowania przedszkolnego zajęć dodatkowych, w zakresie wykraczających wyposażenia poza przedszkoli podstawę w programową niezbędny wychowania sprzęt,przedszkolnego zabawki, pomoce takich edukacyjne.jak np. nauka Wskazan językówe obcych,jest także zajęcia utworzenie sportowe, żłobka kulturalne, na terenie rytmika, Gminy gimnastyka korekcyjna czy logopedia. Libiąż. W celu zwiększenia szans na godzenie życia zawodowego i rodzinnego wskazane jest wydłużenie godzin pracy Istotneplacówek jest publicznych organizowanie, aby zajęć były one dodatkowych, bardziej dostępne wykraczających dla rodziców/opiekunów poza podstawę dzieci. programową wychowaniaKierunek ten przedszkolnego realizują m.in takich. placówki jak np. edukacyjne nauka języków istniejące obcych, na terenie zajęcia gminy sportowe, Libiąż, kulturalne, opiekuńcze, przedsiębior- stwa, Gmina Libiąż, organizacje pozarządowe. rytmika, gimnastyka korekcyjna czy logopedia. Finansowanie m.in.: Program Operacyjny Wiedza Edukacja Rozwój na lata 2014–2020, Program Rozwoju Ob- W szarów celu zwiększenia Wiejskich szansna lata na 2014–2020, godzenie życia Regionalny zawodowego Program i rodzinnego Operacyjny wskazane Województwa jest wydłużenie Małopolskiego na lata godzin2014–2020. pracy placówek publicznych, aby były one bardziej dostępne dla rodziców/opiekunów dzieci. Kierunek ten realizują m.in. placówki edukacyjne istniejące na terenie Gminy Libiąż, opiekuńcze, 2. Wspieranie alternatywnych form wychowania przedszkolnego i opieki żłobkowej przedsiębiorstwa, Gmina Libiąż, organizacje pozarządowe. Uzasadnienie: FinansowanieCelem jest rozwój m.in.: Programalternatywnych Operacyjny form wychowania Wiedza Edukacja przedszkolnego Rozwój na i opieki lata 2014 nad– dzieckiem2020, Program do 3 lat. Jest to szansa na wyrównanie dostępu do opieki żłobkowej i przedszkolnej. Różne formy opieki są odpowiedzią na potrzeby i oczekiwania rodziców/opiekunów. Planowane jest utworzenie na terenie gminy żłobka lub uruchomienie systemu dotacji dla podmiotów prywatnych zainteresowanych utworzeniem żłobka albo klubu dziecięcego. Kierunek ten realizują m.in. placówki edukacyjne istniejące na terenie gminy Libiąż, przedsiębiorstwa, Gmina Libiąż, organizacje pozarządowe. Finansowanie m.in.: Program Operacyjny Wiedza Edukacja Rozwój na lata 2014–2020, Program Rozwoju Ob- szarów Wiejskich na lata 2014–2020, Regionalny Program Operacyjny Województwa Małopolskiego na lata 2014–2020, branżowe programy rządowe.

3. Dostosowanie oferty edukacji przedszkolnej do dzieci ze szczególnymi potrzebami, w tym dzieci niepełnosprawnych Uzasadnienie: Celem jest poszerzenie oferty w zakresie udziału dzieci ze szczególnymi potrzebami w tym dla dzieci niepełno- sprawnych. Potrzebny jest m.in. sprzęt rehabilitacyjny, a także zakup sprzętu komputerowego z oprogramo- waniem dla dzieci niedowidzących i niedosłyszących. Wskazane są szkolenia dla kadry pedagogicznej oraz rodzin dzieci niepełnosprawnych, likwidacja barier architektonicznych. Kierunek ten realizują m.in. placówki edukacyjne istniejące na terenie gminy Libiąż, Gmina Libiąż, organizacje pozarządowe. Finansowanie m.in.: Program Operacyjny Wiedza Edukacja Rozwój na lata 2014–2020, Program Rozwoju Ob- szarów Wiejskich na lata 2014–2020, Regionalny Program Operacyjny Województwa Małopolskiego na lata 2014–2020, Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych. STRATEGIA ROZWOJU GMINY LIBIĄŻ NA LATA 2014–2020 LATA LIBIĄŻ NA ROZWOJU GMINY STRATEGIA

23 CEL STRATEGICZNY:

IV.CEL BARDZO STRATEGICZNY: DOBRA DOSTĘPNOŚĆ KOMUNIKACYJNA GMINY IV. BARDZO DOBRA DOSTĘPNOŚĆ KOMUNIKACYJNA GMINY

IV. Bardzo dobra dostępność cel strategiczny komunikacyjna gminy

IV.1. Poprawa infrastruktury cel operacyjny komunikacyjnej

kierunki działania:

1. Budowa nowej i modernizacja istniejącej infrastruktury drogowej na terenie gminy

Uzasadnienie:1. Budowa nowej i modernizacja istniejącej infrastruktury drogowej na terenie gminy W celu bardziej efektywnego wykorzystania potencjału położenia geografi cznego i komunikacyjnego gminy UZASADNIENIE: Libiąż, kluczowy będzie dalszy rozwój infrastruktury drogowej. Istotne jest zapewnienie dobrego standardu drógW celu dojazdowych bardziej efektywnego do terenów wykorzystania mieszkalnych potencjału oraz inwestycyjnych położenia geograficznego. i komunikacyjnego NowoczesnąGminy Libiąż, infrastrukturę kluczowy będzie drogową dalszy należyrozwój dostosowaćinfrastruktury do drogowej. obowiązujących Istotne warunkówjest zapewnienie technicznych, para- metrów funkcjonalno-użytkowych oraz poprawy bezpieczeństwa uczestników ruchu drogowego. Konieczne jestdobrego także standardu wspieranie dróg modernizacji dojazdowych obiektów do terenów inżynieryjnych mieszkalnych w oraz tym in m.in.westycyjnych mostów,. przepustów drogowych, zlokalizowanychNowoczesną infrastrukturę w ciągach dróg drogową wraz z infrastrukturą należy dostosować towarzyszącą. do obowiązujących Zakresem modernizacji warunków zostaną objęte wszystkie kategorie dróg przebiegających przez gminę Libiąż: drogi wojewódzkie, powiatowe i gminne. technicznych, parametrów funkcjonalno-użytkowych oraz poprawy bezpieczeństwa uczestników Będą to ciągi dróg wojewódzkich nr 933: ul. Beskidzka, Oświęcimska, Chrzanowska oraz nr 780: Krakowska iruchu Kościuszki, drogowego. drogi powiatowe Konieczne między jest także innymi: wspieranie Powstańców modernizacji Styczniowych, obiektów Jaworowa, inżynieryjnych Sikorskiego, Gromiec- ka, Broniewskiego, Nadwiślańska, Astronautów, Waryńskiego, Dąbrowskiego. w tym m.in. mostów, przepustów drogowych, zlokalizowanych w ciągach dróg wraz z Kierunek ten realizują m.in. Gmina Libiąż, Powiatowy Zarząd Dróg w Chrzanowie, Zarząd Dróg Wojewódzkich winfrastrukturą Krakowie, partnerzy towarzyszącą.Zakresem prywatni. modernizacji zostaną objęte wszystkie kategorie dróg Finansowanieprzebiegających m.in.: przez Regionalny gminę Libiąż: Program drogi wojewódzkie, Operacyjny Województwa powiatowe i gminne Małopolskiego. na lata 2014–2020, bran- żoweBędą programyto ciągi dróg rządowe wojewódzkich np.: Narodowy nr 933: Program ul. Beskidzka, Budowy Oświęcimska, Dróg. Chrzanowska oraz nr 780:

2.Krakowska Budowa ii Kościuszki,modernizacja drogi infrastruktury powiatowe między towarzyszącej innymi: Powstańców m.in. chodników, Styczniowych, ścieżek Jaworowa,pieszo-rowerowych, Sikorskiego,zatok autobusowych, Gromiecka, parkingów, Broniewskiego, światłowodów Nadwiślańska, Astronautów, Waryńskiego, Uzasadnienie:Dąbrowskiego. CelemKierunek jest ten rozwój realizują infrastruktury m.in. Gmina towarzyszącej Libiąż, Powiatowy obejmującej Zarząd m.in. Dróg chodniki, w Chrzanowie, zatoki autobusowe, Zarząd Dróg parkingi. Ist- nieje wyraźna potrzeba rozwoju ścieżek pieszo-rowerowych oraz wytyczania nowych tras rowerowych. Wojewódzkich w Krakowie, partnerzy prywatni. Niezbędny jest rozwój infrastruktury w zakresie urządzeń bezpieczeństwa ruchu drogowego (sygnalizacji świetlnej, barier ochronnych, ogrodzeń), a także innych rozwiązań infrastrukturalnych pozwalających zwięk- szyć bezpieczeństwo pieszych, rowerzystów. Ważne jest dalsze zapewnienie wiat przystankowych. Rekomenduje się wykonanie dodatkowych miejsc parkingowych w rejonie ul. Oświęcimskiej (przy cmentarzu), na os. Flagówka, przy ul. Traugutt a w Gromcu, w centrum Żarek. Należy także zadbać o rozwój infrastruktury drogowej przyczyniającej się do ochrony środowiska jak np. kanalizacji deszczowej, zbiorników odseparowujących, przepustów. Kierunek ten realizują m.in. Gmina Libiąż, Powiatowy Zarząd Dróg w Chrzanowie, Zarząd Dróg Wojewódzkich w Krakowie, ZK Komunikacja Międzygminna, Starostwo Powiatowe, partnerzy prywatni. Finansowanie m.in.: Regionalny Program Operacyjny Województwa Małopolskiego na lata 2014–2020, rządo- we programy branżowe. STRATEGIA ROZWOJU GMINY LIBIĄŻ NA LATA 2014–2020 LATA LIBIĄŻ NA ROZWOJU GMINY STRATEGIA

24 3. Wspieranie rozwoju drogi wodnej Górnej Wisły Oświęcim – Kraków Uzasadnienie: Celem jest rozwój współpracy pomiędzy jednostkami samorządu terytorialnego w ramach wdrożenia koncepcji ujęcia obszaru drogi wodnej Górnej Wisły Oświęcim – Kraków. Wspierane powinny działania w zakresie przebudowy kładki na Wiśle. Kierunek ten realizują m.in. Gmina Libiąż, Regionalny Zarząd Gospodarki Wodnej, Starostwo Powiatowe w Chrzanowie, organizacje pozarządowe. Finansowanie m.in.: Regionalny Program Operacyjny Województwa Małopolskiego na lata 2014–2020. i realizacji inwestycji drogowych i dotyczących infrastruktury towarzyszącej (w tym ciągów pieszych, 4. Współpraca z zarządcami dróg powiatowych i wojewódzkich przy budowie, modernizacji infrastruk- rowerowychtury drogowej i pieszo i- rowerowych).towarzyszącej NależyUzasadnienie: wspierać budowę Drogi Współpracy Regionalnej. WażnaCelem jest współpraca modernizacja z zarządcami dróg powiatowych dróg powiatowych m.in. ul. i Jaworowej,wojewódzkich Sikorskiego, w zakresie Astronautów, planowania i realizacji inwestycji drogowych i dotyczących infrastruktury towarzyszącej (w tym ciągów pieszych, rowerowych i pieszo- Gromieckiej,-rowerowych). Broniewskiego, Nadwiślańskiej oraz ciągów dróg wojewódzkich nr 780 i 933. KierunekNależy wspierać ten realizują budowę m.in. DrogiGmina Współpracy Libiąż, PowiatowyRegionalnej. Zarząd Dróg w Chrzanowie, Starostwo Powiatowe,Ważna jest Zarząd modernizacja Dróg Wojewódzkich dróg powiatowych w Krakowie, m.in. Urząd ul. Marszałkowski.Jaworowej, Sikorskiego, Astronautów, Gromieckiej, Broniewskiego, Nadwiślańskiej oraz ciągów dróg wojewódzkich nr 780 i 933. Finansowanie m.in.:Regionalny Program Operacyjny Województwa Małopolskiego Kierunek ten realizują m.in. Gmina Libiąż, Powiatowy Zarząd Dróg w Chrzanowie, Starostwo Powiatowe, Za- narząd lata Dróg 2014 Wojewódzkich–2020. w Krakowie, Urząd Marszałkowski. Finansowanie m.in.: Regionalny Program Operacyjny Województwa Małopolskiego na lata 2014–2020.

IV.2. Optymalizacja rozwiązań cel operacyjny komunikacyjnych

kierunki działania:

1. Rozwój1. Rozwój sieci sieci tras tras rowerowych rowerowych i trasi tras nordic nordic walking walking UZASADNIENIE:Uzasadnienie: CelemCelem jest jest rozwójrozwój ii promocja szlaków rowerowych rowerowych na na terenie terenie gminy. gminy. We We współpracy współpracy z gminami z gminami sąsiednimi na- leży planować wytyczenie nowych tras, aby stworzyć spójną sieć ścieżek w szczególności w kierunku Oświęcim sąsiednimi należy planować wytyczenie nowych tras, aby stworzyć spójną sieć ścieżek w – Libiąż – Chrzanów, rozwój trasy Greenway, włączenie się w działania na rzecz tworzenia szlaku rowerowego szczególnościpo wałach. Konieczne w kierunku jest Oświ tworzenieęcim – stojakówLibiąż – Chrzanów i parkingów, rozwój dla rowerów. trasy Greenway, Efektem realizacji włączenie działań się w powinno być także zwiększenie bezpieczeństwa na drogach dla wszystkich uczestników ruchu drogowego. działania na rzecz tworzenia szlaku rowerowego po wałach. Konieczne jest tworzenie stojaków i Kierunek ten realizują m.in. Gmina Libiąż, Powiatowy Zarząd Dróg w Chrzanowie, Starostwo Powiatowe parkingóww Chrzanowie, dla rowerów. Zarząd Dróg Efektem Wojewódzkich realizacji działań w Krakowie. powinno być także zwiększenie bezpieczeństwa na drogach dla wszystkich uczestników ruchu drogowego. Finansowanie m.in.: Regionalny Program Operacyjny Województwa Małopolskiego na lata 2014–2020. Kierunek ten realizują m.in.Gmina Libiąż, Powiatowy Zarząd Dróg w Chrzanowie, Starostwo Powiatowe2. Rozwój w i usprawnienieChrzanowie, Zarząd przyjaznych Dróg Wojewódzkich środowisku w oraz Krak owieniskoemisyjnych. systemów transportu FinansowanieUzasadnienie: m.in.:Regionalny Program Operacyjny Województwa Małopolskiego naCelem lata 2014 jest –zwiększenie2020. działań na rzecz zmniejszania emisji spalin i hałasu transportu publicznego. Potrzebne są działania w zakresie zakupu i modernizacji taboru autobusowego, który będzie przystosowany do prze- wozu osób niepełnosprawnych oraz przyjazny środowisku. Komunikacja publiczna powinna być dostępna w równym stopniu dla mieszkańców gminy, co zagwarantuje lepszy rozwój gospodarczy oraz poprawi sytuację na rynku pracy. Należy podjąć działania w zakresie optyma- lizacji komunikacji w szczególności na trasie Libiąż – Kraków, Libiąż – Katowice, Libiąż – Oświęcim. STRATEGIA ROZWOJU GMINY LIBIĄŻ NA LATA 2014–2020 LATA LIBIĄŻ NA ROZWOJU GMINY STRATEGIA

25 Należy wspierać działania mające na celu zakup nowego taboru przez Związek Komunalny „Komunikacja Międzygminna” w Chrzanowie, którego Gmina Libiąż jest członkiem. Konieczne jest wspieranie rozwoju instalacji do dystrybucji ekologicznych nośników energii, w tym na potrzeby pojazdów o napędzie elektrycznym, gazowym, wodorowym. Kierunek ten realizują m.in. Gmina Libiąż, partnerzy gospodarczy. Finansowanie m.in.: Regionalny Program Operacyjny Województwa Małopolskiego na lata 2014–2020.

3. Wspieranie modernizacji infrastruktury kolejowej w szczególności na trasie Oświęcim – Kraków Celem jest zwiększenie dostępu w aspekcie komunikacyjnym na terenie gminy i subregionu. Zadaniem Gminy Libiąż jest wspieranie procesów modernizacji infrastruktury kolejowej – w tym na trasie Oświęcim – Kraków w ramach projektu pilotowanego przez Urząd Marszałkowski. Ważne jest także rozwijanie infrastruktury służącej obsłudze klientów, w tym parkingów, a także upowszechnianie parkingów typu Park&Ride (parkuj i jedź). Planowane są także działania w zakresie rewitalizacji budynku PKP oraz jego otoczenia. Wskazane jest wspieranie rozwoju i modernizacji infrastruktury drogowo-kolejowej w ramach istniejącej bocznicy kolejowej Zakładu Górniczego „Janina”, co pozwoli na rozwój zdolności wydobywczych kopalni. Kierunek ten realizują m.in. Gmina Libiąż, Urząd Marszałkowski Województwa Małopolskiego, sąsiednie gminy, PKP, Tauron Wydobycie S.A, partnerzy gospodarczy. Finansowanie m.in.: Regionalny Program Operacyjny Województwa Małopolskiego na lata 2014–2020.

IV.3. Rozwój społeczeństwa cel operacyjny informacyjnego

kierunki działania:

1. Rozwój1. Rozwój szerokopasmowego szerokopasmowego internetu internetu oraz oraz sieci sieci teleinformatycznej teleinformatycznej (światłowodu) (światłowodu) na naterenie gminy Libiążterenie gminy Libiąż UZASADNIENIE:Uzasadnienie: CelemCelem jest jest rozwój rozwój infrastruktury infrastruktury teleinformatycznej teleinformatycznej na na terenie terenie G gminyminy Libiąż. Libiąż. Istotne Istotne jest jest wsparcie wsparcie i intensywny rozwój społeczeństwa informacyjnego poprzez zwiększanie standardów dostępu do sieci internetowej. i intensywny rozwój społeczeństwa informacyjnego poprzez zwiększanie standardów dostępu do Kierunek ten realizują m.in. Gmina Libiąż, przedsiębiorstwa telekomunikacyjne m.in. Orange Polska i inni ope- sieciratorzy internet sieciowej teleinformatycznych,. w tym komórkowych. KierunekFinansowanie ten realizują m.in.: Regionalnym.in. Gmina Program Libiąż, pr Operacyjnyzedsiębiorstwa Województwa telekomunikacyjne Małopolskiego m.in. Orange na lata Polska 2014–2020. i inni operatorzy sieci teleinformatycznych, w tym komórkowych. Finansowanie2. Rozwój i udostępnianie m.in.:Regionalny informacji Program sektora publicznego Operacyjny oraz Województwa zasobów kultury, Małopolskiego edukacji, gospodarki i dziedzictwa gminy na lata 2014–2020. Uzasadnienie:2. Rozwój i udostępnianie informacji sektora publicznego oraz zasobów kultury, edukacji, Celem jest usprawnienie komunikacji i przekazywania informacji pomiędzy poszczególnymi podmiotami oraz ułatwieniegospodarki dostępu i dziedzictwado usług publicznych gminy poprzez wdrażanie nowoczesnych technologii. UZASADNIENIE:Gmina Libiąż planuje realizację działań w zakresie e-administracji. Rozwijana będzie m.in. elektroniczna ko- Celemmunikacja jest z usprawnienieklientami, upowszechnienie komunikacji i e-usług. przekazywania Przydatny informacji będzie także pomiędzy infokiosk poszczególnymi na terenie Urzędu Miej- skiego w Libiążu, innych obiektów użyteczności publicznej oraz w przestrzeni publicznej. Planowana jest podmiotamitakże multi orazmedialna ułatwienie ewidencja dostępu miejsc do pamięci, usług publicznychszlaków i ścieżek poprzez rowerowych, wdrażanie która nowo czesnychbędzie szeroko dostęp- technologii.na i promowana. Wspierane będzie także powstanie regionalnego systemu informacji medycznej. Kluczowe

STRATEGIA ROZWOJU GMINY LIBIĄŻ NA LATA 2014–2020 LATA LIBIĄŻ NA ROZWOJU GMINY STRATEGIA jest zapewnienie bezpieczeństwa teleinformatycznego, która wzmocni funkcjonalność i sprawność nowo- Gminaczesnych Libiąż rozwiązań. planuje realizację działań w zakresie e-administracji. Rozwijana będzie m.in. elektroniczna komunikacja z klientami, upowszechnienie e-usług. Przydatny będzie także infokiosk 26 na terenie Urzędu Miejskiego w Libiążu, innych obiektów użyteczności publicznej oraz w przestrzeni publicznej.Planowana jest także multimedialna ewidencja miejsc pamięci, szlaków i ścieżek rowerowych, która będzie szeroko dostępna i promowana.Wspierane będzie także powstanie regionalnego systemu informacji medycznej.Kluczowe jest zapewnienie bezpieczeństwa teleinformatycznego, która wzmocni funkcjonalność i sprawność nowoczesnych rozwiązań. Kierunek ten realizują m.in.Gmina Libiąż, Starostwo Powiatowe w Chrzanowie, Urząd Marszałkowski Województwa Małopolskiego, placówki edukacyjne, kulturalne, organizacje pozarządowe, przedsiębiorstwa. Finansowanie m.in.: Regionalny Program Operacyjny Województwa Małopolskiego na lata 2014–2020. Kierunek ten realizują m.in. Gmina Libiąż, Starostwo Powiatowe w Chrzanowie, Urząd Marszałkowski Woje- wództwa Małopolskiego, placówki edukacyjne, kulturalne, organizacje pozarządowe, przedsiębiorstwa. Finansowanie m.in.: Regionalny Program Operacyjny Województwa Małopolskiego na lata 2014–2020.

3. Podnoszenie umiejętności w zakresie wykorzystywania nowoczesnych technologii Uzasadnienie: Celem jest wspieranie rozwoju kompetencji cyfrowych wśród mieszkańców. Rozwój e-usług jest powiązany bezpośrednio z podnoszeniem umiejętności w zakresie wykorzystywania nowoczesnych technologii do komunikacji z mieszkańcami. Planowane są działania szkoleniowe w zakresie stosowania technologii informacyjno-komunikacyjnych. Planowane jest stworzenie aplikacji na urządzenie mobilne, wykorzystanie komunikatorów, systemów po- wiadamiania mieszkańców. Kierunek ten realizują m.in. Gmina Libiąż, Powiatowy Urząd Pracy w Chrzanowie, organizacje pozarządowe, placówki edukacyjne, kulturalne, przedsiębiorstwa. Finansowanie m.in.: Program Operacyjny Wiedza Edukacja Rozwój na lata 2014–2020, Program Rozwoju Ob- CELszarów STRATEGICZNY: Wiejskich na lata 2014–2020.

V.CEL WZMACNIANIE STRATEGICZNY: FUNKCJONALNOŚCI GMINY V. WZMACNIANIE FUNKCJONALNOŚCI GMINY

cel strategiczny V. Wzmacnianie funcjonalności gminy

V.1. Poprawa ładu przestrzennego cel operacyjny i rewitalizacja przestrzeni publicznej

kierunki działania:

1. Opracowanie1. Opracowanie Studium Studium uwarunkowań uwarunkowań oraz oraz Miejscowego Miejscowego planu planu zagospodarowania zagospodarowania przestrzennego prze- dla całegostrzennego terenu dla gminy całego Libiążterenu Gminy Libiąż Uzasadnienie: UZASADNIENIE: Celem jest rozwój polityki przestrzennej Gminy Libiąż w oparciu o racjonalne przekształcenia i zagospodaro- Celemwanie z jest uwzględnieniem rozwój polityki uwarunkowań przestrzennej przyrodniczych, Gminy Libiąż wspołecznych, oparciu o gospodarczych racjonalne przekształcenia i kulturowych oraz zasad iorganizowania zagospodarowanie ładu zprzestrzennego. uwzględnieniem Niezbędna uwarunkowań jest przyrodniczych,zmiana Studium społecznych uwarunkowań, gospodarczych oraz wykonanie Miej- scowego planu zagospodarowania przestrzennego dla gminy Libiąż. Planowanie rozwoju przestrzeni urbani- istycznej kulturowych oraz ruralistycznej oraz zasad organizowania powinno mieć ładu na uwadze przestrzennego. przede wszystkim Niezbędna tworzenie jest zmiana warunków Studium dla rozwoju go- uwarunkowańspodarczego, wzrostu oraz wykonanie poziomu Mi jakościiejscowego życia planu oraz atrakcyjnościzagospodarowania terenu, przestrzennego zgodnie z zasadami dla Gminy zrównoważonego rozwoju. Libiąż.Kierunek Planowanie ten realizują rozwoju m.in. przestrzeni Gmina Libiąż, urbanistycznej partnerzy orazspołeczni ruralistycznej i gospodarczy. powinno mieć na uwadze przedeFinansowanie wszystkim m.in.: tworzenie budżet warunków Gminy Libiąż dla rozwojuz wyłączeniem gospodarczego, przypadków, wzrostu o których poziomu mówi i jakości ustawa życia o planowaniu

orazi zagospodarowaniu atrakcyjności terenu, przestrzennym zgodnie z zasadami zrównoważonego rozwoju. 2014–2020 LATA LIBIĄŻ NA ROZWOJU GMINY STRATEGIA Kierunek ten realizują m.in.Gmina Libiąż, partnerzy społeczni i gospodarczy. Finansowanie m.in.:budżet Gminy Libiąż z wyłączeniem przypadków, o których mówi ustawa o 27 planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym 2. Kontynuacja rewitalizacji fizycznej, społecznej i gospodarczej przestrzeni publicznej na terenie gminy 2. Kontynuacja rewitalizacji fi zycznej, społecznej i gospodarczej przestrzeni publicznej na terenie gminy Uzasadnienie: Celem jest rozwój procesów rewitalizacji przestrzeni publicznej w mieście oraz na terenach wiejskich, a także terenach poprzemysłowych, pogórniczych. Planowane inwestycje w zakresie rewitalizacji fi zycznej powinny angażować mieszkańców w zakresie projektowania społecznych i gospodarczych funkcji przestrzeni. Działania w zakresie rewitalizacji będą aktualizowane w oparciu o Lokalny Program Rewitalizacji miasta Libiąża oraz o Plany odnowy miejscowości sołectw: Gromca i Żarek. Istotnym jest także zagospodarowanie terenów zdegradowanych działalnością górniczą oraz nieużytków z wykorzystaniem kruszyw pozyskanych w Zakładzie Górniczym Janina, w zakresie rozwoju rekreacji, sportu, edukacji, czy też w kierunku parkowo-leśnym. REKOMENDOWANE DZIAŁANIA: a) Kontynuacja działań rewitalizacyjnych w rejonie ul. Piłsudskiego, 1 Maja i Górniczej wraz z ul. Leśną i Jawo- rową, b) Aktywizacja społeczna ul. Obiegowej i Leśnej, c) Wsparcieprzedsiębiorstw oraz instytucji włączających się w proces rewitalizacji. Ważnym elementem jest dostosowanie infrastruktury do potrzeb osób niepełnosprawnych, likwidacja barier architektonicznych. Kierunek ten realizują m.in. Gmina Libiąż, Starostwo Powiatowe, Urząd Marszałkowski Województwa Mało- polskiego, Tauron Wydobycie S.A., ZG Janina, Finansowanie m.in.: Regionalny Program Operacyjny Województwa Małopolskiego na lata 2014–2020.

V.2. Zrównoważone wykorzystanie zasobów cel operacyjny naturalnych oraz ochrona środowiska

kierunki działania:

1. Rekultywacja terenów poprzemysłowych, składowisk odpadów pogórniczych i terenów zapadlisko- 1. Rekultywacja terenów poprzemysłowych, składowisk odpadów pogórniczych i terenów wych na terenie gminy zapadliskowych na terenie gminy Uzasadnienie: UZASADNIENIE:W celu ochrony środowiska naturalnego oraz zwiększenia poziomu jakości życia mieszkańców niezbędne jest Wpodjęcie celu ochronyszeroko zakrojonych środowiska działań naturalnego w zakresie oraz zwiększeniarekultywacji poziomuskładowisk jakości odpadów życia pogórniczych mieszkańców i terenów zapadliskowych na terenie gminy. Szkody górnicze ograniczają bezpieczeństwo mieszkańców. niezbędne jest podjęcie szeroko zakrojonych działań w zakresie rekultywacji składowisk odpadów Potrzebne są m.in. prace związane z niwelacją terenów, ich odwodnieniem w celu przeciwdziałania zagroże- pniomogórniczych powodziowym. i terenów zapadliskowych na terenie gminy. Szkody górnicze ograniczają bezpieczeństwoNależy dążyć do mieszkańców. zagospodarowania obszaru odpadów wydobywczych ZG Janina znajdującego się pomiędzy Potrzebneulicami Dąbrowskiego są m.in. a prace Gromiecką, związan we kierunkach: z niwelacją sportowo terenów, – rekreacyjnym, ich odwodnieniem edukacyjnym, w celu parkowo – le- śnym. Należy także dążyć do zabezpieczenia oraz zagospodarowania odcieków z tego obszaru. przeciwdziałania zagrożeniom powodziowym. Niezbędna jest efektywna współpraca partnerów tj. właścicieli terenów poprodukcyjnych, władz samorzą- Należydowych, dążyć Kompanii do zagospo Węglowejdarowania S.A., obszarukierownictwa odpadów Tauron wydobywczych Wydobycie ZGS.A., Janina ZG „Janina” znajdującego wraz sięz instytucjami wspierającymi restrukturyzację przemysłu w zakresie planowania zagospodarowania terenów poprzemy- pomiędzy ulicami Dąbrowskiego a Gromiecką, w kierunkach: sportowo – rekreacyjnym, słowych RUCH II Kopalni Węgla Kamiennego „Janina” – rekultywacja terenu i ochrona zasobów wodnych. edukacyjnym, parkowo – leśnym. Należy także dążyć do zabezpieczenia oraz zagospodarowania Kierunek ten realizują m.in. Gmina Libiąż, Kompania Węglowa S.A., Tauron Wydobycie S.A., właściciele te- odciekówrenów poprodukcyjnych, z tego obszaru. Starostwo Powiatowe w Chrzanowie, inne instytucje wspierające restrukturyzację przemysłu. Niezbędna jest efektywna współpraca partnerów tj. właścicieli terenów poprodukcyjnych, władz Finansowanie m.in.: Regionalny Program Operacyjny Województwa Małopolskiego na lata 2014–2020, Na-

STRATEGIA ROZWOJU GMINY LIBIĄŻ NA LATA 2014–2020 LATA LIBIĄŻ NA ROZWOJU GMINY STRATEGIA samorządowych, Kompanii Węglowej S.A., kierownictwa Tauron Wydobycie S.A. ZG „Janina” wraz rodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, Kompania Węglowa S.A., Tauron Wydobycie S.A., z instytucjami wspierającymi restrukturyzację przemysłu w zakresie planowania zagospodarowania terenów poprzemysłowych RUCH II Kopalni Węgla Kamiennego „Janina” – 28 rekultywacja terenu i ochrona zasobów wodnych. Kierunek ten realizują m.in.Gmina Libiąż, Kompania Węglowa S.A., Tauron Wydobycie S.A., właściciele terenów poprodukcyjnych, Starostwo Powiatowe w Chrzanowie, inne instytucje wspierające restrukturyzację przemysłu. Finansowanie m.in.:Regionalny Program Operacyjny Województwa Małopolskiego na lata 2014–2020, Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, Kompania Węglowa S.A., Tauron Wydobycie S.A., 2. Ochrona zasobów wodnych na terenie gminy i rozwój nowoczesnej gospodarki ściekowej UZASADNIENIE: W celu zrównoważonego rozwoju gminy należy kontynuować działania dotyczące ochrony zasobów 2. Ochrona zasobów wodnych na terenie gminy i rozwój nowoczesnej gospodarki ściekowej Uzasadnienie: W celu zrównoważonego rozwoju gminy należy kontynuować działania dotyczące ochrony zasobów naturalnych, w szczególności wód powierzchniowych i podziemnych. Konieczne są działania ograniczające zanieczyszczenia przedostające się do wód podziemnych, powierzchniowych, gleb, a także na rzecz poprawy jakości wód. Niezbędne są dalsze prace w zakresie rozwoju sieci kanalizacyjnej, budowy i modernizacji infrastruktury wodociągowej, uregulowanie cieków wodnych i melioracji oraz wspierania budowy przydomowych oczyszczalni ścieków. Działania te powinny być realizowane w oparciu kompleksowo przygotowane plany: np. odwodnienia całego sołectwa. Celem jest rozwój gospodarki ściekowej na terenie gminy Libiąż. Planowana jest budowa, rozbudowa, przebudowa i modernizacja urządzeń do odprowadzania i oczyszczania ścieków w tym: sieci kanalizacji sanitarnej, kanalizacji deszczowej, oczyszczalni ścieków, innych urządzeń do oczyszczania, gromadzenia, odprowadzania i oczyszczania ścieków. Kierunek ten realizują m.in. Gmina Libiąż, Związek Międzygminny „Gospodarka Komunalna”, Rejonowe Przed- siębiorstwo Wodociągów i Kanalizacji spółka z o.o. w Chrzanowie, Starostwo Powiatowe w Chrzanowie, partnerzy społeczni i gospodarczy, inne podmioty Finansowanie m.in.: Regionalny Program Operacyjny Wojewódz- twa Małopolskiego na lata 2014–2020, Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej.

3. Wspieranie efektywności energetycznej obiektów mieszkalnych, zakładów przemysłowych i usługo- wych, rozwój niskoemisyjnych źródeł energii. Uzasadnienie: Celem jest poprawa efektywności energetycznej budynków mieszkalnych, zakładów przemysłowych oraz usłu- gowych. Należy promować podejmowanie działań termomodernizacyjnych lub wspierać finansowo poprzez system dopłat do wymiany węglowych urządzeń grzewczych na instalacje o niskiej emisji (np. na gaz ziemny, olej opałowy, czy pompy ciepła). Planowane są działania w zakresie termomodernizacji wybranych budynków komunalnych wraz z wymianą źródeł ciepła, w tym przy zastosowaniu odnawialnych źródeł energii. Ważnym elementem przy rozwoju efektywności energetycznej budynków jest przebudowa systemów grzewczych, wentylacji, oświetlenia oraz klimatyzacji. Celem jest ograniczenie wykorzystania energii pochodzącej ze źródeł konwencjonalnych, które przyczyni się do redukcji emisji gazów cieplarnianych, zmniejszenia stopnia degradacji środowiska naturalnego. Należy wzmoc- nić promowanie wykorzystania technologii niskoemisyjnych oraz produkcji i dystrybucji odnawialnych źró- deł energii w gminie Libiąż w tym także poprzez stworzenie zachęt w postaci dopłat. Kierunek ten realizują m.in. Gmina Libiąż, właściciele obiektów mieszkalnych, zakłady przemysłowe, usługo- we, spółdzielnie mieszkaniowe, inni partnerzy społeczni i gospodarczy. Finansowanie m.in.: Regionalny Program Operacyjny Województwa Małopolskiego na lata 2014–2020.

4. Wspieranie rozwoju energooszczędnego systemu oświetleniowego na terenie gminy Uzasadnienie: Celem jest zwiększenie energooszczędności oświetlenia drogowego zgodnie z jego normami. Ponadto będą realizowane inwestycje w zakresie wymiany punktów oświetleniowych w budynkach publicznych na energo- oszczędne. Kierunek ten realizują m.in. Gmina Libiąż, partnerzy społeczni i gospodarczy. Finansowanie m.in.: Regionalny Program Operacyjny Województwa Małopolskiego na lata 2014–2020.

5. Wspieranie rozwoju systemu gospodarki odpadami Uzasadnienie: W celu poprawy ochrony środowiska niezbędne jest wspieranie inwestycji w zakresie rozwoju gospodarki odpadami. 2014–2020 LATA LIBIĄŻ NA ROZWOJU GMINY STRATEGIA

29 Konieczne są m.in. działania związane z rekultywacją składowiska odpadów komunalnych. Ponadto należy wzmocnić efektywność działań w zakresie są usuwania azbestu (w tym z pokryć dacho- wych), a także likwidowania dzikich wysypisk. Kierunek ten realizują m.in. Gmina Libiąż, Związek Międzygminny „Gospodarka Komunalna”, inne podmioty społeczne i gospodarcze. Finansowanie m.in.: Regionalny Program Operacyjny Województwa Małopolskiego na lata 2014–2020, Naro- dowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej.

6. Kształtowanie postawy proekologicznej mieszkańców gminy Uzasadnienie: Celem jest podniesienie poziomu świadomości ekologicznej wśród mieszkańców gminy Libiąż. Stanowi to pod- stawę racjonalnego wykorzystania zasobów naturalnych oraz ochrony środowiska. Gmina będzie wspierała inicjatywy proekologiczne, w tym edukację ekologiczną lub tworzenie ścieżek dydaktycznych. Kierunek ten realizują m.in. Gmina Libiąż, placówki edukacyjne, kulturalne, organizacje pozarządowe. 7. Ochrona dziedzictwa przyrodniczego Finansowanie m.in.: Program Operacyjny Wiedza Edukacja Rozwój na lata 2014–2020, Program Rozwoju Ob- UZASADNIENIE: szarów Wiejskich na lata 2014–2020, Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej. Celem jest zachowania i ochrona bioróżnorodności przyrodniczej oraz zapobiegania degradacji środowiska7. Ochrona naturalnego,dziedzictwa przyprzyrodniczego zachowaniu zasad zrównoważonego rozwoju i gospodarowania zasobamiUzasadnienie: dla rozwoju społeczno-gospodarczego gminy. KontynuowaneCelem jest zachowania będą przedsię i ochronawzięcia bioróżnorodności na terenach przyrodniczej objętych ochroną oraz zapobiegania przyrody mające degradacji na celu środowiska naturalnego, przy zachowaniu zasad zrównoważonego rozwoju i gospodarowania zasobami dla rozwoju społecz- ochronęno-gospodarczego ekosystemów, gminy. siedlisk i gatunków roślin, zwierząt i grzybów. KierunekKontynuowane ten realizują będą przedsięwzięcia m.in.Gmina Libiąż na terenach, Starostwo objętych Powiatowe ochroną w przyrody Chrzanowie mające, organizacje na celu ochronę eko- pozarządowe,systemów, siedlisk partnerzy i gatunków gospodarczy. roślin, zwierząt i grzybów. FKierunekinansowanie ten realizująm.in.:Regionalny m.in. Gmina ProgramLibiąż, Starostwo Operacyjny Powiatowe Województwa w Chrzanowie, Małopolskiegoorganizacje pozarządowe, partnerzy gospodarczy. na lata 2014–2020, Program Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014–2020, Narodowy Fundusz Finansowanie m.in.: Regionalny Program Operacyjny Województwa Małopolskiego na lata 2014–2020, Pro- Ochronygram Rozwoju Środowiska Obszarów i Gospodarki Wiejskich Wodnej. na lata 2014–2020, Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej.

cel operacyjny V.3. Wspieranie rozwoju mieszkalnictwa

kierunki działania:

1. Wzrost dostępności mieszkań socjalnych, chronionych i komunalnych na terenie gminy 1. Wzrost dostępności mieszkań socjalnych, chronionych i komunalnych na terenie gminy UZASADNIENIE: Uzasadnienie: CelemCelem jest jest zapewnienie zapewnienie odpowiedniego odpowiedniego zasobu zasobu mieszkań mieszkań socjalnych, socjalnych, tymczasowych tymczasowych oraz chronionych oraz dla osób chronionychzagrożonych dlawykluczeniem. osób zagrożonych Gmina powinna wykluczeniem. zadbać oGmina standard powinna już istniejących zadbać ozasobów standard mieszkaniowych już – socjalnych, tymczasowych, chronionych – zgodnie z przyjętym Wieloletnim programem gospodarowania istniejącychmieszkaniowym zasobów zasobem mieszkaniowych Gminy Libiąż na– socjalnych,lata 2014–2018. tymczasowych, Projektem rekomendowanym chronionych – zgodnie jest adaptacja bu- zdynku przyjętym przy Wieloletnimul. Leśnej na programem cele mieszkań gospodarowania socjalnych. mieszkaniowym zasobem Gminy Libiąż na lataKierunek 2014– ten2018. realizują Projektem m.in. rekomendowanymGmina Libiąż, partnerzy jest adaptacjaspołeczni i budynkugospodarczy. przy ul. Leśnej na cele mieszkańFinansowanie socjaln m.in.:ych. Regionalny Program Operacyjny Województwa Małopolskiego na lata 2014–2020, budżet STRATEGIA ROZWOJU GMINY LIBIĄŻ NA LATA 2014–2020 LATA LIBIĄŻ NA ROZWOJU GMINY STRATEGIA gminy Libiąż, fundusze krajowe, Bank Gospodarstwa Krajowego. Kierunek ten realizują m.in. Gmina Libiąż, partnerzy społeczni i gospodarczy. Finansowanie m.in.: Regionalny Program Operacyjny Województwa Małopolskiego 30 na lata 2014–2020, budżet gminy Libiąż, fundusze krajowe, Bank Gospodarstwa Krajowego.

2. Promowanie terenów pod budownictwo mieszkaniowe Uzasadnienie: Celem jest rozwój budownictwa mieszkaniowego poprzez szeroką promocję i rozwijanie infrastruktury do te- renów przeznaczonych pod budownictwo mieszkaniowe na terenie gminy Libiąż. Gmina posiada bardzo dobre warunki dla osób zainteresowanych budownictwem jednorodzinnym oraz wielorodzinnym, życiem w społecz- ności miejskiej, z dobrą infrastrukturą i atrakcyjnym otoczeniem. Niezbędny jest rozwój infrastruktury drogowej do terenów przeznaczonych pod budownictwo mieszkaniowe, w tym jednorodzinne w oparciu o miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego lub decyzje o wa- runkach zabudowy. Kierunek ten realizują m.in. Gmina Libiąż, Starostwo Powiatowe w Chrzanowie. Finansowanie m.in.: Regionalny Program Operacyjny Województwa Małopolskiego na lata 2014–2020.

3. Rozwój infrastruktury technicznej na terenie gminy Celem jest rozwój infrastruktury technicznej na terenie gminy Libiąż. W szczególności kluczowa jest rozbudowa infrastruktury kanalizacyjnej, gazowej, wodociągowej i innej. Planowana jest budowa kanalizacji sanitarnej m.in. w sołectwie Żarki w ramach projektu: „Gospodarka wodna w Chrzanowie – etap II”. Konieczne jest tworzenie infrastruktury technicznej pod zabudowę mieszkalną m.in. w obrębie ul. Kaliskiej, Poległych, Kadetów w Żarkach oraz innych miejscach na terenie gminy Libiąż – zgodnie z miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego lub w drodze decyzji o ustaleniu lokalizacji inwestycji celu publicznego. Zaleca się ustalenie ew. lokalizacji cmentarza w Gromcu. Kierunek ten realizują m.in. Gmina Libiąż, Związek Międzygminny „Gospodarka Komunalna”, w Chrzanowie, Rejonowe Przedsiębiorstwo Wodociągów i Kanalizacji spółka z o.o. w Chrzanowie. Finansowanie m.in.: Fundusz Spójności, Regionalny Program Operacyjny Województwa Małopolskiego na lata 2014–2020. STRATEGIA ROZWOJU GMINY LIBIĄŻ NA LATA 2014–2020 LATA LIBIĄŻ NA ROZWOJU GMINY STRATEGIA

31 CEL STRATEGICZNY:

CELVI. STRATEGICZNY: WYSOKA AKTYWNOŚĆLOKALNA I INTEGRACJA VI. WYSOKASPOŁECZNA AKTYWNOŚĆ LOKALNA I INTEGRACJA SPOŁECZNA

VI. Wysoka aktywność lokalna cel strategiczny i integracja społeczna

VI.1. Rozwój kultury, sportu i rekreacji cel operacyjny na terenie gminy

kierunki działania:

1. Bogata1. Bogata oferta ofert obiektówa obiektów sportowych sportowych i rekreacyjnych i rekreacyjnych na na terenie terenie gminy gminy Uzasadnienie:UZASADNIENIE: Wspieranie rozwoju talentów oraz zainteresowań mieszkańców ma duże znaczenie dla standardów życia na terenieWspieranie gminy rozwoju Libiąż. talentówPodejmowane oraz zainteresowań zadania powinny mieszkańców być ukierunkowane ma duże znaczenie na wypracowanie dla standardów przemyślanej kon- cepcjiżycia na zagospodarowania terenie Gminy Libiąż. czasu Podejmowane wolnego mieszkańców, zadania powinny a także być naukierunkowane rozwój miejsc na integrującychwypracowanie społeczność lokalną. przemyślanej koncepcji zagospodarowania czasu wolnego mieszkańców, a także na rozwój miejsc Rekomendowane projekty: budowa boiskana os. Flagówka, budowa boisk o sztucznej nawierzchni na obsza- rzeintegrujący gminy Libiąż,ch społeczność budowa lokalną.bieżni lekkoatletycznych przy każdej szkole. KierunekRekomendowane ten realizują projekty: m.in. budowaGmina Libiąż, boiska placówkina os. Flagówka, sportowebudowa i rekreacyjne, boisk o organizacje sztucznej nawierzchni pozarządowe, placów- kina edukacyjne. obszarze gminy Libiąż, budowa bieżni lekkoatletycznych przy każdej szkole. FinansowanieKierunek ten m.in.: realizują Program m.in. Operacyjny Gmina Libiąż Wiedza, placówki Edukacja sportoweRozwój na ilata rekreacyjne, 2014–2020, organizacjeProgram Rozwoju Ob- szarów Wiejskich na lata 2014–2020. pozarządowe, placówki edukacyjne. 2.Finansowanie Budowa, rozbudowa m.in.:Program i modernizacja Operacyjny infrastruktury Wiedza Edukacja rekreacyjnej Rozwój na na lata terenie 2014 –gminy2020, Program Uzasadnienie:Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014–2020. Celem jest rozwój infrastruktury rekreacyjnej dostępnej na terenie gminy Libiąż. 2. Budowa, rozbudowa i modernizacja infrastruktury rekreacyjnej na terenie gminy Planowana budowa nowych i modernizacja już istniejących obiektów rekreacyjnych i sportowych (np. place UZASADNIENIE: zabaw, siłownie na powietrzu, skatepark, plac wodny). Celem jest rozwój infrastruktury rekreacyjnej dostępnej na terenie Gminy Libiąż. Należy wdrażać działania wskazane w Planie odnowy miejscowości Żarki na lata 2009–2016 oraz Planie od- nowyPlanowana miejscowości budowa Gromcanowych nai modernizacja lata 2010–2017 już istniejącychw tym m.in.: obiektów rekreacyjnych i sportowych ▪ budowa centrum kulturalno-społecznego w Żarkach, ▪ wspieranie i doposażenie LKS „Nadwiślanin”, LKS Żarki, ▪ budowa szatni sportowej LKS Nadwiślanin, ▪ zakończenie modernizacji Domu Kultury w Żarkach, ▪ zakończenie budowy budowa placów zabaw w gminie, budowa ścieżek pieszych i małej architektury. Korzystne dla gminy Libiąż będzie wytyczanie szlaków turystycznych w partnerstwie z innymi gminami są- siednimi. Jest to szansa na wykorzystanie i promowanie atrakcyjnych miejsc rekreacyjnych na terenie gminy oraz poza jej granicami. Wskazana jest modernizacja i promocja zabytków i atrakcji kulturowych znajdujących się na terenie gminy STRATEGIA ROZWOJU GMINY LIBIĄŻ NA LATA 2014–2020 LATA LIBIĄŻ NA ROZWOJU GMINY STRATEGIA Libiąż, w tym szlaku kapliczek.

32 Wskazana jest dalsza modernizacja obiektów z zapleczem rekreacyjnym i sportowym np. ośrodka rekreacyj- nego „Szyjki” czy powstanie Placu Wodnego na Miejskim Ośrodku Rekreacyjno-Sportowym w Libiążu. Ważna jest budowa miasteczka rowerowego w Gromcu, które służyłoby m.in. do nauki jazdy, przygotowania do egzaminu na kartę rowerową. Kierunek ten realizują m.in. Gmina Libiąż, Libiąskie Centrum Kultury, kluby sportowe. Finansowanie m.in.: Regionalny Program Operacyjny Województwa Małopolskiego na lata 2014–2020.

3. Zagospodarowanie terenów zielonych na terenie gminy Uzasadnienie: W celu rozwoju funkcji rekreacyjnych należy kontynuować inwestycje w zakresie zagospodarowania terenów zielonych na terenie gminy w oparciu o miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego. Szansą na zróżnicowanie form spędzania czasu wolnego jest zagospodarowane terenów m.in. wokół komplek- su stawów „Szyjki”, Parku Młodości, kompleksów leśnych czy innych miejsc rekreacyjnych. Celowe jest także zagospodarowanie nieużytków roślinami miododajnymi, w tym lawendą (tworzenie pól lawendowych). Duży potencjał do rozwoju rekreacji ma także szlak wodny wzdłuż rzeki Wisły. Jest to atrakcyjne miejsce do uprawiania sportów wodnych takich jak np. kajakarstwo. Ważne jest też wyeksponowane i rozwijanie punktów widokowych m.in. na Wzgórzu Grodzisko oraz Wzgórzu Karpiówka. Kierunek ten realizują m.in. Gmina Libiąż, Lokalna Grupa Działania „Partnerstwo na Jurze” partnerzy społeczni i gospodarczy. Finansowanie m.in.: Regionalny Program Operacyjny Województwa Małopolskiego na lata 2014–2020, Pro- gram Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014–2020.

4. Rozwój działalności instytucji kultury na terenie gminy Libiąż Uzasadnienie: Gmina w 2015 r. będzie posiadała nowoczesną salę kinową oraz bibliotekę publiczną. Celem jest zakończenie modernizacji instytucji kulturalnych, w tym Libiąskiego Centrum Kultury, Miejskiej Biblioteki Publicznej oraz zakończenie budowy Świetlicy w Kosówkach. Należy dążyć do poprawy jakości oferty skierowanej do dzieci i młodzieży, a także osób starszych. Gmina Libiąż ma także potencjał do utworzenia muzeum górnictwa ze względu na dziedzictwo kulturowe i znaczącą rolę tej branży przemysłowej. Kierunek ten realizują m.in. Gmina Libiąż, placówki kulturalne, organizacje pozarządowe, ZG Janina. Finansowanie m.in.: Program Operacyjny Wiedza Edukacja Rozwój na lata 2014–2020, Program Rozwoju Ob- szarów Wiejskich na lata 2014–2020.

5. Rozwój imprez organizowanych na terenie gminy Uzasadnienie: Celem jest rozwój imprez odbywających się w Libiążu w szczególności o znaczeniu ponadlokalnym, które są atrakcyjne dla mieszkańców oraz osób przyjezdnych. Ważna jest tradycja górnicza gminy, która może stać się tematem przewodnim atrakcyjnego wydarzenia, w tym dostosowanego do oczekiwań młodego audytorium. Istotna jest współpraca z sektorem pozarządowym i podmiotami gospodarczymi na rzecz rozwoju już istnie- jących imprez cyklicznych o znaczeniu ponadlokalnym takich jak: Dni Libiąża, Libiąska Biesiada Patriotyczna, Barbórka, Impreza środowiskowa w ramach Centrum Aktywności Lokalnej, a także inicjatywy Libiąskiego Centrum Kultury lub Miejskiej Biblioteki Publicznej, Ośrodka Pomocy Społecznej w Libiążu. Innym aspektem jest promowanie imprez m.in. poprzez wpisanie ich w kalendarz imprez wojewódzkich np.: markę Zasmakuj w Małopolsce lub organizowaną przez Lokalną Grupę działania „Partnerstwo na Jurze” Chrzanolandię. STRATEGIA ROZWOJU GMINY LIBIĄŻ NA LATA 2014–2020 LATA LIBIĄŻ NA ROZWOJU GMINY STRATEGIA

33 Kierunek ten realizują m.in. Gmina Libiąż, Województwo Małopolskie, LGD „Partnerstwo na Jurze”, OPS w Li- biążu, placówki edukacyjne, kulturalne, organizacje pozarządowe, lokalni liderzy, partnerzy gospodarczy. Finansowanie m.in.: Program Operacyjny Wiedza Edukacja Rozwój na lata 2014–2020, Program Rozwoju Ob- szarów Wiejskich na lata 2014–2020.

VI.2. Wspieranie rozwoju społeczeństwa cel operacyjny obywatelskiego

kierunki działania:

1. Wspieranie rozwoju inicjatyw obywatelskich 1. Wspieranie rozwoju inicjatyw obywatelskich UZASADNIENIE: Uzasadnienie: CelemCelem jest jest wspieraniewspieranie rozwoju rozwoju inicinicjatywjatyw obywatelskich obywatelskich na na terenie terenie Ggminyminy Libiąż,Libiąż, ww tym zarówno partycypacji partycypacjispołecznej społecznejw pracach wadministracji pracach administracji i władz lokalnych i władz lokalnych jak i wzmocnienie jak i wzmocnienie roli partnerstwa roli partnerstwa pomiędzy sektorem publicznym i pozarządowym. pomiędzy sektorem publicznym i pozarządowym. Działania powinny być spójne z celami Programu Aktywności Lokalnej dla Gminy Libiąż na lata 2014–2020. Działania powinny być spójne z celami Programu Aktywności Lokalnej dla Gminy Libiąż na lata Ważnym elementem jest wspieranie działań organizacji pozarządowych funkcjonujących na terenie gminy. 2014Wskazane–2020. jest utworzenie fi lii uniwersytetu III wieku oraz uniwersytetu dziecięcego we współpracy z ośrod- Ważnymkami naukowymi. elementem jest wspieranie działań organizacji pozarządowych funkcjonujących na terenie gminy.Wspierana Wskazane będzie jest działalność utworzenie m.in. filii Punktu uniwersytetu Aktywności III wieku Obywatelskiej, oraz uniwersytetu Klub Integracji dziecięcego Społecznej, we czy też sektora pozarządowego z terenu gminy. współpracy z ośrodkami naukowymi. Potrzebne jest stworzenie i rozwój miejsc integrujących społeczność lokalną jak np. Międzypokoleniowego WspieranKlubu Środowiskowego,a będzie działalność Klubu m.in. Seniora, Punktu czy Aktywności też Centrum Obywatelskiej, Młodzieżowego. Klub Integracji Społecznej, czyNależy też sektora promować pozarządowego Gminę Libiąż z terenu jako miejscegminy. dobre do zamieszkania, pracy i edukacji, w celu złagodzenia Potrzebneniekorzystnych jest trendów stworzenie demografi i rozwój cznych. miejsc integrujących społeczność lokalną jak np. MiędzypokoleniowegoKierunek ten realizują Klub m.in.u ŚrodowiskoweGmina Libiąż, OPSgo, Klubu w Libiążu, Seniora organizacje, czy też C pozarządowe,entrum Młodzieżowego. placówki edukacyjne, kulturalne, sportowe, lokalni liderzy. Należy promować Gminę Libiąż jako miejsce dobre do zamieszkania, pracy i edukacji, w celu Finansowanie m.in.: Regionalny Program Operacyjny Województwa Małopolskiego na lata 2014–2020, Pro- złagodzenigram Operacyjnya niekorzystnych Wiedza Edukacjatrendów Rozwójdemograficznych. na lata 2014–2020, Program Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata Kierunek2014–2020, ten fundusze realizują krajowe. m.in.Gmina Libiąż, OPS w Libiążu, organizacje pozarządowe, placówki edukacyjne, kulturalne, sportowe, lokalni liderzy. 2. Rozwój wolontariatu na terenie gminy Finansowanie m.in.: Regionalny Program Operacyjny Województwa Małopolskiego Uzasadnienie: na lata 2014–2020, Program Operacyjny Wiedza Edukacja Rozwój na lata 2014–2020, Program Celem jest podniesienie świadomości mieszkańców gminy Libiąż na temat znaczenia wolontariatu, popularyzo- Rozwojwanieu wolontariatu Obszarów Wiejskich jako formy na latasamorozwoju 2014–2020, i zwiększania fundusze krajowe. kompetencji społecznych oraz zawodowych, a także jako wartościowej i atrakcyjnej formy aktywności oraz narzędzia integracji społecznej.

Gmina będzie promowała wolontariat m.in. poprzez wspieranie działalności Klubu Wolontariusza.

Kierunek ten realizują m.in. Gmina Libiąż, OPS w Libiążu, organizacje pozarządowe, placówki edukacyjne, kulturalne, sportowe. 2. Rozwój wolontariatu na terenie gminy Finansowanie m.in.: Program Operacyjny Wiedza Edukacja Rozwój na lata 2014–2020, Program Rozwoju Ob- szarów Wiejskich na lata 2014–2020, fundusze krajowe. STRATEGIA ROZWOJU GMINY LIBIĄŻ NA LATA 2014–2020 LATA LIBIĄŻ NA ROZWOJU GMINY STRATEGIA

34 UZASADNIENIE: Celem jest podniesienie świadomości mieszkańców Gminy Libiąż na temat znaczenia wolontariatu, popularyzowanie wolontariatu jako formy samorozwoju i zwiększania kompetencji społecznych oraz zawodowych, a także jako wartościowej i atrakcyjnej formy aktywności oraz narzędzia integracjispołecznej. Gmina będzie promowała wolontariat m.in. poprzez wspieranie działalności Klubu Wolontariusza. Kierunek ten realizują m.in.Gmina Libiąż, OPS w Libiążu, organizacje pozarządowe, placówki edukacyjne, kulturalne, sportowe. Finansowanie m.in.:Program Operacyjny Wiedza Edukacja Rozwój na lata 2014–2020, Program Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014–2020, fundusze krajowe.

VI.3. Wzmacnianie potencjału cel operacyjny i skuteczności administracji publicznej

kierunki działania:

1. Usprawnianie1. Usprawnianie procesów procesów zarządzania zarządzania w administracji w administracji publicznej publicznej – Projekt – Projekt Przyjazny Przyjazny Cyfrowy Urząd Uzasadnienie:Cyfrowy Urząd UZASADNIENIE:Podejmowane będą inicjatywy mające na celu zwiększenie potencjału samorządu do wypełniania swoich funkcji w nowoczesny i partnerski sposób. Działania realizowane w tym obszarze powinny dotyczyć: Podejmowane będą inicjatywy mające na celu zwiększenie potencjału samorządu do wypełniania ▪ Usprawnienia procesów oraz jakości stanowienia prawa miejscowego i aktów administracyjnych; swoich funkcji w nowoczesny i partnerski sposób. Działania realizowane w tym obszarze powinny ▪ Rozwoju e-usług publicznych oraz upowszechniania elektronicznej obsługi ludności; dotyczyć:▪ Rozwoju systemów informatycznych oraz udostępniania cyfrowych baz danych; •▪ RozwojuUsprawnienia infrastruktury procesów IT i doposażenia oraz jakości budynków stanowienia użyteczności prawa publicznej, miejscowego i aktów ▪ Wykorzystywanie nowoczesnych narzędzi celem podnoszenia jakości obsługi petenta, ▪ Organizacjaadministracyjnych; szkoleń, odczytów, warsztatów, otwartych drzwi. Kierunek• Rozwoj ten urealizują e-usług m.in.publicznych Gmina oraz Libiąż, upowszechniania partnerzy społeczni elektronicznej i gospodarczy. obsługi ludności; Finansowanie• Rozwoju m.in.: systemów Regionalny informatycznych Program orazOperacyjny udostępniania Województwa cyfrowych Małopolskiego baz danych; na lata 2014–2020, Pro- gram• OperacyjnyRozwoju infrastruktury Wiedza Edukacja IT i doposażenia Rozwój na budynkówlata 2014–2020. użyteczności publicznej, • Wykorzystywanie nowoczesnych narzędzi celem podnoszenia jakości obsługi petenta, 2. Współpraca Gminy Libiąż z podmiotami gospodarczymi, społecznymi i samorządowymi • Organizacja szkoleń, odczytów, warsztatów, otwartych drzwi. Uzasadnienie: Kierunek ten realizują m.in.Gmina Libiąż, partnerzy społeczni i gospodarczy. Celem jest rozwój współpracy samorządu gminnego z innymi jednostkami samorządu terytorialnego, sektorem Finansowanieprywatnym i społecznym.m.in.:Regionalny Kluczowy jest Program udział Gminy Operacyjny Libiąż w Stowarzyszeniu Województwa Gmin Małopo Górniczychlskiego w Polsce oraz w Stowarzyszeniu Lokalna Grupa Działania „Partnerstwa na Jurze”. na lata 2014–2020, Program Operacyjny Wiedza Edukacja Rozwój na lata 2014–2020. Kierunek ten realizują m.in. Gmina Libiąż, Stowarzyszenie Gmin Górniczych w Polsce, Stowarzyszenie Lokalna 2.Grupa WDziałaniaspółprac „Partnerstwaa Gminy na LibiążJurze”, partnerzy z podmiotami społeczni, gospodarczy, gospodarczymi, samorządowi. społecznymi i samorządowymi Finansowanie m.in.: Regionalny Program Operacyjny Województwa Małopolskiego na lata 2014–2020, Pro- gram Operacyjny Wiedza Edukacja Rozwój na lata 2014–2020, Program Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014–2020, programy międzynarodowe Komisji Europejskiej, fundusze krajowe.

3. Współpraca międzynarodowa oraz zrzeszania z innymi samorządami w kraju i zagranicą Uzasadnienie: Celem jest rozwój współpracy międzynarodowej oraz zrzeszania z innymi samorządami w kraju i zagranicą. Obecnie Gmina Libiąż współpracuje z miastem Rouvroy we Francji oraz miastem Corciano we Włoszech. Na- leży kontynuować inicjatywy w szczególności w obszarze kulturalno-sportowym oraz edukacyjnym. Ważny jest także rozwój międzynarodowych kontaktów gospodarczych gminy poprzez udział w targach, misjach i szkoleniach Kierunek ten realizują m.in. Gmina Libiąż, jednostki samorządowe, społeczne i gospodarcze miast Rouvroy, Corciano, Towarzystwo Przyjaźni Polsko-Francuskiej, Chór Canti cum Canti corum. Finansowanie m.in.: Program Operacyjny Wiedza Edukacja Rozwój na lata 2014–2020, Program Rozwoju Ob- szarów Wiejskich na lata 2014–2020, programy międzynarodowe Komisji Europejskiej, fundusze krajowe. STRATEGIA ROZWOJU GMINY LIBIĄŻ NA LATA 2014–2020 LATA LIBIĄŻ NA ROZWOJU GMINY STRATEGIA

35 5. FINANSOWANIE

Niniejsza strategia określa cele strategiczne i operacyjne oraz kierunki działania Gminy Libiąż w okresie 2014– 2020. Przed samorządem stoi perspektywa pozyskiwania i zabezpieczenia odpowiednich środków finansowych na realizację zamierzonych, zaplanowanych we wskazanym czasie działań. Budżet Gminy Libiąż – z uwagi na stale rosnącą liczbę zadań własnych – niejednokrotnie nie wystarcza na realizację wszystkich zakładanych celów i osiągnięcie zamierzonych rezultatów. W związku z tym koniecznością staje się sięgnięcie do innych, zewnętrznych źródeł finansowania. Podstawowe źródła finansowania kierunków działań przewidzianych w ramach Strategii Rozwoju Gminy Libiąż na lata 2014–2020 to: ▪▪ Środki własne budżetowe na realizację zadań własnych; ▪▪ Krajowe i zagraniczne mechanizmy finansowe: − środki pochodzące z budżetu Unii Europejskiej w ramach Perspektywy Finansowej na lata 2014–2020 (m.in. Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego, Europejski Fundusz Społeczny, Fundusz Spójności, Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich); − środki finansowe transferowane w ramach Mechanizmów Finansowych Europejskiego Obszaru Go- spodarczego i Norweskiego Mechanizmu Finansowego; − inne zagraniczne środki finansowe; − krajowe środki finansowe; − inne źródła finansowania. ▪▪ Komercyjne instrumenty finansowe: − pożyczki i kredyty bankowe; − leasing finansowy; − inne. ▪▪ Fundusze innych uczestników procesu wdrażania strategii, w tym podmiotów społecznych i gospodarczych. Jednym z najważniejszych źródeł pozyskiwania środków finansowania działań strategicznych będą środki z funduszy unijnych (Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, Europejskiego Funduszu Społecznego i Fun- duszu Spójności, Europejskiego Funduszu Rolnego na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich). STRATEGIA ROZWOJU GMINY LIBIĄŻ NA LATA 2014–2020 LATA LIBIĄŻ NA ROZWOJU GMINY STRATEGIA

36 6. MONITORING I EWALUACJA STRATEGII ROZWOJU GMINY LIBIĄŻ NA LATA 2014–2020

Podstawą skutecznego wdrażania założeń strategii rozwoju jest system informacji o zjawiskach i procesach społeczno-gospodarczych zachodzących na obejmowanym przez nią terenie. Inicjując działania mające na celu osiągnięcie wytyczonych w strategii celów, należy systematycznie gromadzić informacje o efektach ich realizacji i skuteczności zastosowanych instrumentów. Głównymi obszarami monitorowania, ewaluacji i aktualizacji strategii są zatem wyznaczone cele jej realizacji oraz przypisane im wskaźniki, a dalej zadania. Istotą prowadzenia monitoringu tychże obszarów jest wyciąganie wniosków z tego, co zostało i nie zostało zrealizowane. Jest nią również modyfikowanie dalszych poczynań w taki sposób, aby osiągnąć zakładane cele w przyszłości. Dlatego też kluczowym elementem monitorowania, ewaluacji i aktualizacji jest wypracowanie takich technik zbierania informacji, które będą jak najbardziej miarodajnie odzwierciedlały efekty prowadzonych działań. Zatem monitoring, ewaluacja i aktualizacja będzie skutecznym systemem wdrażania założeń strategicznych tylko wówczas, gdy będzie kierował się następującymi zasadami: a) zasada wiarygodności – informacja musi być wiarygodna i musi opierać się na niepodważalnych danych; niedokładne dane w systemie monitorowania oznaczają powstanie ryzyka podjęcia niewłaści- wych działań korygujących; b) zasada aktualności – informacje powinny być gromadzone, przekazywane i oceniane w sposób ciągły, który umożliwia podjęcie na czas działań korygujących oraz stosownych korekt w momencie aktualizacji strategii; c) zasada obiektywności – monitorowanie prowadzone w oparciu o analizę wskaźników porównaw- czych daje możliwość prowadzenia obiektywnej oceny niezakłóconej subiektywnością wynikającą z przywiązania do własnych pomysłów i dążeń; d) zasada koncentracji na punktach strategicznych – monitorowanie powinno skupiać się przede wszystkim na tych obszarach życia społeczno-gospodarczego, w których istnieje prawdopodobień- stwo wystąpienia największych odchyleń, mogących wywoływać zahamowania w realizacji założeń strategii lub ich zatrzymanie; e) zasada realizmu – monitorowanie musi być zgodne z realiami realizowanych zadań; dana jednostka wdrażając strategię powinna dostrzegać przede wszystkim te elementy procesu, które świadczą o wy- dajności i jakości dostarczanych produktów; f) zasada koordynacji informacji – monitorowanie musi być prowadzone w taki sposób, aby było sko- ordynowane z tokiem prowadzonych prac i jednocześnie nie wpływało na ich zahamowanie oraz nie przeszkadzało w realizacji podejmowanych działań; informacje płynące z prowadzonego monitoringu powinny docierać do wszystkich zainteresowanych tak, aby umożliwić im właściwe podejmowanie decyzji mających znaczenie strategiczne; g) zasada elastyczności – proces monitorowania musi być bardzo elastyczny i zapewniający szybkie reagowanie na zachodzące zmiany; także w przypadku zmian oraz korekt należy modyfikować system oceny w sposób dostosowany do zmieniających się oczekiwań w przyszłości. Proces weryfikacji stopnia osiągania założeń, uwzględnionych w niniejszej strategii, będzie odbywał się na podstawie wewnętrznej procedury monitoringu, ewaluacji i aktualizacji Strategii Rozwoju Gminy Libiąż na lata 2014–2020, opracowanej przez Gminę Libiąż w postaci wypracowanego osobnego dokumentu. STRATEGIA ROZWOJU GMINY LIBIĄŻ NA LATA 2014–2020 LATA LIBIĄŻ NA ROZWOJU GMINY STRATEGIA

37 7. ZAKOŃCZENIE

Strategia Rozwoju Gminy Libiąż na lata 2014–2020 jest długoplanowym dokumentem (przyjętym na okres sied- miu lat), który określa najważniejsze priorytety i cele polityki rozwoju społeczno-gospodarczego do realizacji na obszarze jednostki w okresie 2014–2020. Dokument ten stanowi także odpowiedź na ustawowy wymóg prowadzenia polityki rozwoju lokalnego w oparciu o strategię, jak również skuteczną próbę dostosowania się do standardów europejskich i krajowych, które od czasu przyjęcia dotychczasowej Strategii Rozwoju Gminy Libiąż na lata 2005–2015 uległy diametralnej zmianie. Nowo zaprojektowana strategia rozwoju prezentuje zatem określoną propozycję dla gminy Libiąż w postaci celów strategicznych i operacyjnych oraz głównych kierunków działania realizowanych na rzecz tworzenia jak najlepszych warunków dla trwałego rozwoju gospodarczego oraz wydatnego wzrostu poziomu życia mieszkań- ców, zgodnie z wymogami ochrony środowiska przyrodniczego w okresie 2014–2020. W ramach dokumentu opracowano otwarty katalog kierunków działania, do których powinna zmierzać Gmina Libiąż we wskazanym okresie czasu. Nie zamyka to oczywiście drogi do wypracowania i realizowania innych kierunków działań i roz- wiązań. Niemniej jednak podstawą zmian, korekt i modyfikacji powinny być wyłącznie względy merytoryczne, wynikające ze zmieniających się uwarunkowań zewnętrznych (szans i zagrożeń rozwojowych, tkwiących w otoczeniu gminy – prawnych, finansowych, społecznych, gospodarczych, międzynarodowych) oraz wewnętrznych (silnych i słabych stron) rozwoju gminy. Strategia, oprócz swojego zasadniczego celu, jakim jest planowanie rozwoju, jest również doskonałą płaszczy- zną integrującą władze i społeczność Gminy Libiąż wokół jej najważniejszych problemów i szans rozwojowych, które niesie współczesny świat. Dokument ten nie ogranicza się jednak w swych zapisach wyłącznie do zadań realizowanych bezpośrednio przez władze samorządowe, proponując równolegle partycypację w wyznaczonych w strategii kierunkach działania, innym podmiotom funkcjonującym w granicach gminy Libiąż, celem rozwijania sieci powiązań publiczno-prywatnych na rzecz wdrażania wspólnej polityki rozwoju lokalnego. Tak realizowana kooperacja stanowi jeden z fundamentalnych elementów polityki strukturalnej Unii Europejskiej, zwłaszcza w kontekście nadchodzącego okresu programowania 2014–2020, gdzie nacisk położony jest na realizowanie wspólnej polityki rozwoju lokalnego w kontekście terytorialnym, mającej na celu współpracę samo- rządów na rzecz maksymalnego wykorzystania wspólnych atutów i rozwiązywania problemów poszczególnych obszarów danego województwa. STRATEGIA ROZWOJU GMINY LIBIĄŻ NA LATA 2014–2020 LATA LIBIĄŻ NA ROZWOJU GMINY STRATEGIA

38 ZAŁĄCZNIK NR 1 DIAGNOZA SYTUACJI SPOŁECZNO-GOSPODARCZEJ GMINY LIBIĄŻ

1. POŁOŻENIE

1.1. Lokalizacja Gmina Libiąż położona jest w zachodniej części województwa małopolskiego, w powiecie chrzanowskim na wzgórzach Jury Krakowsko-Częstochowskiej, w połowie drogi pomiędzy Krakowem a Katowicami, w bliskim są- siedztwie Oświęcimia. Od północy gmina graniczy z miastem Chrzanów i z Jaworznem, od zachodu z miastem Chełmek i Oświęcim, a od wschodu z gminą Babice i z Chrzanowem. Południową granicę stanowi rzeka Wisła.

Mapa 1. Położenie gminy Libiąż w powiecie chrzanowskim

Źródło: www.wup-krakow.pl

Gmina Libiąż składa się z miasta Libiąża oraz dwóch sołectw: Żarki i Gromiec. Gminę Libiąż zamieszkują 22 768 osoby, na powierzchni 57,07 km², co daje gęstość zaludnienia na poziomie 399 osób/km² (dla porównania gę- stość zaludnienia dla Małopolski wynosi 221 osób/km²). Przez teren miasta przebiegają szlaki komunikacyjne łączące gminę z ważnymi ośrodkami miejskimi: z północy na południe: droga Oświęcim – Chrzanów (droga tranzytowa dla delegacji państwowych i międzynarodowych jadących w kierunku Oświęcimia) oraz trasa Tychy – Chełmek – Alwernia – Kraków. W niedalekiej odległości od gminy przebiega autostrada A4 łącząca łączącą wschód i zachód południowej Polski (odcinek: Jędrzychowice – Korczowa). Gmina Libiąż położona jest na obszarze Wyżyny Śląsko-Krakowskiej, na granicy mezoregionu Pagóry Jaworznickie i mezoregionu Doliny Górnej Wisły, co w szczególny sposób wpływa na urozmaiconą rzeźbę terenu gminy. Północ- na część obszaru gminy Libiąż charakteryzuje się sfalowaniem powierzchni oraz wyodrębniającymi się z otoczenia pagórami zwanymi Wzgórzami lub Pagórami Libiąskimi, które osiągają wysokość powyżej 300 m n.p.m.: ▪▪ Grodzisko – 313,5 m n.p.m. ▪▪ Karpiówka – 313 m n.p.m. ▪▪ Lipie – 308 m n.p.m. ▪▪ Moczydłka – 300,6 m n.p.m. ▪▪ Szybowcowa, inaczej Strzałba – 337 m n.p.m. ▪▪ Wysoka – 305 m n.p.m. Część południowa natomiast obejmuje płaskie terasy zalewowe i nadzalewowe Wisły (o minimalnej wysokości n.p.m. 223 m). STRATEGIA ROZWOJU GMINY LIBIĄŻ NA LATA 2014–2020 LATA LIBIĄŻ NA ROZWOJU GMINY STRATEGIA

39 1.2. Stan zagospodarowania Ogólna powierzchnia gminy Libiąż wynosi 5702 ha. Największy udział w powierzchni stanowią grunty leśne – 43,6% oraz użytki rolne – 42,4% (w tym grunty orne – 23%).

Tabela 1. Stan zagospodarowania gminy Libiąż (stan na rok 2014)

Użytki rolne [ha] Grunty leśne oraz Łączna Pozostałe Drogi zadrzewio- pow. grunty łąki pastwi- grunty rolne Pozostałe [ha] [ha] sady ne i zakrze- [ha] orne trwałe ska zabudowane grunty wione [ha]

1314 71 710 261 43 19 2485 645 154 5702

Źródło: Urząd Miejski w Libiążu

1.3. Własność terenów Większość gruntów gminy Libiąż należy do Skarbu Państwa (łącznie 43,1%). Drugą grupą dominującą we wła- sności gruntów są osoby fizyczne, posiadające 38,67% gruntów w gminie Libiąż.

Tabela 2. Własność gruntów w gminie Libiąż (stan na rok 2014)

Kategorie gruntów ha %

Grunty SP z wyłączeniem gruntów przekazanych w użytkowanie wieczyste 2624 45,98% Grunty SP przekazane w użytkowanie wieczyste 207 3,63% Grunty spółek SP, przedsiębiorstw państwowych i innych państwowych osób 24 0,42% prawnych Grunty gmin i zw. międzygminnych z wyłączeniem gruntów przekazanych 253 4,43% w użytkowanie wieczyste Grunty gmin i związków międzygminnych przekazane w użytkowanie wieczyste 13 0,23% Grunty, które są własnością samorządowych osób prawnych oraz grunty, 0 0,00% których właściciele są nieznani Grunty osób fizycznych 2207 38,67% Grunty spółdzielni 192 3,36% Grunty kościołów i związków wyznaniowych 16 0,28% Wspólnoty gruntowe 63 1,10% Grunty powiatów z wyłączeniem gruntów przekazanych w użytkowanie 2 0,04% Grunty powiatów przekazane w użytkowanie wieczyste 0 0,00% Grunty województw z wyłączeniem gruntów przekazanych w użytkowanie 31 0,54% Grunty województw przekazane w użytkowanie wieczyste 0 0,00% Grunty będące przedmiotem własności i władania osób niewymienionych 70 1,23% w pozostałych punktach Powierzchnia wyrównawcza 5 0,09% Łączna powierzchnia ewidencyjna 5702 99,91% Łączna powierzchnia geodezyjna 5707 100,00% STRATEGIA ROZWOJU GMINY LIBIĄŻ NA LATA 2014–2020 LATA LIBIĄŻ NA ROZWOJU GMINY STRATEGIA Źródło: Urząd Miejski w Libiążu

40 1.4. Rynek nieruchomości Gmina Libiąż dysponuje kilkoma terenami przeznaczonymi pod inwestycje: ▪▪ Nowe Centrum Miasta – obszar o łącznej powierzchni 7,13 ha, położony pomiędzy drogą wojewódzką nr 933 relacji Kraków – Oświęcim a Aleją Jana Pawła II. Obszar objęty jest planem zagospodarowania przestrzennego i jest przeznaczony pod zabudowę mieszkaniową, zabudowę usługową nieuciążliwą i tereny urządzeń komunikacyjnych. Gmina Libiąż oferuje na tym terenie pod inwestycje grunty o pow. ok. 1,65 ha. ▪▪ Wałgasz – teren położony przy drodze wojewódzkiej nr 780 (ul. Krakowska) o łącznej powierzchni ok. 2,30 ha, obejmujący 5 działek, o powierzchni od ok. 30 do 76 arów. Nie obowiązuje dla niego miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego, a zgodnie ze Studium teren położony jest na Pp – rozwoju funkcji gospodarczych wymagających dużych i wydzielonych terenów. ▪▪ Teren przy ul. Wolności – położony w bliskim sąsiedztwie skrzyżowania dróg wojewódzkich nr 933 (Oświę- cim – Chrzanów) oraz nr 780 (Chełmek – Alwernia – Kraków). Łączna powierzchnia wynosi 1,92 ha. Po- wierzchnia każdej działki wynosi ok. 0,4 ha. Zgodnie z ustaleniami Studium, trzy działki stanowią teren rozwoju funkcji gospodarczych w powiązaniu z mieszkalnictwem (PM), dwie pozostałe stanowią teren rolniczej przestrzeni produkcyjnej z możliwością wprowadzenia zabudowy siedliskowej. Na terenie tym Gmina Libiąż jest właścicielem 2 działek o łącznej powierzchni ok. 76 a i posiada udział w działkach stano- wiących drogę dojazdową.

1.5. Układ przestrzenny i plany zagospodarowania W strukturze Gminy Libiąż ze względu na dotychczasowe tendencje i założenia rozwoju gminy wydzielono cztery obszary: ▪▪ Miasto „Północ” – obszar intensyfikacji rozwoju obszaru pomiędzy drogą wojewódzką nr 780, a linią ko- lejową i lasami. Na tym obszarze występują najkorzystniejsze warunki rozwoju dla nowych funkcji gospodarczych i mieszkalnictwa. Teren ten obejmuje również nowe centrum obsługi mieszkańców. Na tym terenie znajdują się obszary należące do Rolniczej Spółdzielni Produkcyjnej w Libiążu. Swoją działalność prowadzą między innymi takie podmioty gospodarcze jak: Tauron Wydobycie S.A. ZG Janina, kopalnia dolomitu – P.P.H. „DOLOMIT” Sp. z o.o., Thermoplast Sp. z o.o., Libet S.A. ▪▪ Miasto „Południe” – obszar położony na południe od drogi wojewódzkiej nr 780. Obejmuje tereny o funkcjach nieprodukcyjnych składowanie odpadów pogórniczych oraz o funkcjach produkcyjno-usługowych, także rekreacyjnych i częściowo o funkcji rolniczej. Funkcję uzupełniającą na tym obszarze stanowi mieszkalnictwo. Przy ul. Gromieckiej w Libiążu rozpoczęły lokowanie swojej działalności gospodarczej nowe podmioty. ▪▪ Żarki (z Zagórczem) – obszar o głównych funkcjach: mieszkaniowej i gospodarczej, związanej z rozwojem przedsiębiorczości nieuciążliwej na terenach mieszkaniowych, w tym związanej z obsługą ruchu turystycznego. ▪▪ Dolina Wisły wraz z lasami –obszar o dominujących funkcjach: ekologicznej, rolniczej i turystycznej, z mieszkalnictwem jako funkcją uzupełniającą. Intensyfikacja rozwoju obszaru w północnej części miasta (Miasto „Północ”), nastąpi poprzez rozwój w strefach: ▪▪ śródmiejskiej o funkcji gospodarczej i mieszkaniowej, z wykształceniem centrum usług ogólno-miejskich, terenami usług towarzyszących i zieleni publicznej, ▪▪ aktywizacji gospodarczej poza terenami mieszkaniowymi i centrum, ▪▪ rolniczej. Modernizacja i porządkowanie struktury Miasta „Południe” (na południe od drogi nr780) polegać będzie na koordynacji zorganizowanych działań zmierzających do: ▪▪ zminimalizowania skutków składowania odpadów górniczych (rekultywacja i zagospodarowanie), ▪▪ utworzenia nowych terenów dla działalności gospodarczej mogącej pogorszyć stan środowiska – w zachodniej części obszaru – terenu „Wałgasz”, ▪▪ dopuszczenia nieuciążliwej działalności gospodarczej wśród zabudowy mieszkalnej (rodzinna działalność gospodarcza), ▪▪ powstrzymania tendencji rozpraszania zabudowy. Umiarkowany rozwój Żarek i Zagórcza (głównie o funkcjach mieszkaniowych i nieuciążliwych gospodarczych) jest możliwy poprzez doinwestowanie obszaru w sieci związane z techniczną obsługą sołectw oraz powstrzy-

manie procesu rozpraszania zabudowy. 2014–2020 LATA LIBIĄŻ NA ROZWOJU GMINY STRATEGIA

41 Ochrona Doliny Wisły (wraz z lasami) możliwa będzie poprzez działania inwestycyjne związane z ochroną i sto- sownym zagospodarowaniem obszaru. Główną funkcją jest aktywizacja ekologiczna związana z właściwie ukie- runkowanym rozwojem rolnictwa, leśnictwa i turystyki. Funkcja mieszkaniowa pozostanie jako uzupełniająca w granicach istniejącej zabudowy ze wskazaniem nowych terenów w Gromcu. Na omawianym obszarze przewiduje się powstanie i rozwój bazy turystycznej nastawionej np. na jeździectwo, itp. oraz rozwój usług związanych z obsługą miejscowej ludności. Jako miejsce koncentracji usług wskazuje się tereny w Gromcu w sąsiedztwie ul. W. Broniewskiego.

1.6. Analiza SWOT

ANALIZA SWOT – POŁOŻENIE

MOCNE STRONY SŁABE STRONY

▪▪ Bliskość Katowic i Krakowa, czyli ośrodków przemy- ▪▪ Zagrożenie powodziowe; słowych i naukowych, mogących wpływać na roz- ▪▪ Tereny zagrożone szkodami górniczymi; wój gospodarczy gminy; ▪▪ Migracje ludności. ▪▪ Bliskość Chrzanowa i Oświęcimia; ▪▪ Dostęp do szlaków komunikacyjnych, kolejowych, dwóch portów lotniczych (Balice w Krakowie i Py- rzowice w Katowicach), szlaku wodnego (Wisła); ▪▪ Szlak rowerowy – GREENWAY; ▪▪ Korzystne położenie klimatyczne; ▪▪ Uzbrojenie energetyczne.

SZANSE ZAGROŻENIA

▪▪ Wzrost dostępności terenów inwestycyjnych wpły- ▪▪ Migracje ludności (szczególnie osób młodych) do wający na rozwój przedsiębiorczości w gminie; pobliskich dużych ośrodków miejskich powodujące ▪▪ Poprawa jakości życia warunkująca utrzymanie wy- ubożenie społeczne gminy; sokiej liczby ludności w gminie; ▪▪ Położenie w dolinie Wisły i na terenach górniczych ▪▪ Korzystne dane demograficzne; (podtopienia). ▪▪ Rozbudowa ścieżek rowerowych. STRATEGIA ROZWOJU GMINY LIBIĄŻ NA LATA 2014–2020 LATA LIBIĄŻ NA ROZWOJU GMINY STRATEGIA

42 2. Zasoby naturalne

Gmina Libiąż leży na Wyżynie Śląsko-Krakowskiej w obrębie Pagórów Jaworznickich. Od zachodu pagóry te graniczą z Wyżyną Katowicką, od wschodu sąsiadują z Garbem Tenczyńskim, Rowem Krzeszowickim i Wyżyną Olkuską, od południa opadają w kierunku Kotliny Oświęcimskiej, przeciętej doliną Wisły. W obrębie zrębowych Pagórów Jaworznickich wyróżnia się m.in.: Pagóry Ciężkowickie, Chrzanowskie i Libiąskie.

2.1. Klimat Klimat gminy Libiąż nie należy do atrakcyjnych. Duży wpływ na warunki panujące na terenie gminy Libiąż mają zakłady przemysłowe zlokalizowane na jej obszarze, jak i w jej najbliższym otoczeniu. Teren gminy należy do dwóch dzielnic klimatycznych, które wpływają na warunki pogodowe: ▪▪ część północna i środkowa to strefa surowszej dzielnicy częstochowsko-kieleckiej (o średniej rocznej tem- peraturze powietrza 8°C i długości zalegania pokrywy śnieżnej nie przekraczającej 100 dni), ▪▪ część południowa to strefa łagodniejszej dzielnicy tarnowskiej (ze średnią roczną temperaturą powietrza wyższą niż 8,5°C i długością zalegania pokrywy śnieżnej trwającą ok. 60–75 dni). Cechy charakterystyczne klimatu gminy Libiąż to: ▪▪ średnia temperatura stycznia – około -2,5°C, ▪▪ średnia temperatura lipca – około 15,5°C, ▪▪ średnia temperatura roczna – około 7,5°C, ▪▪ dni z przymrozkami – od 112 do 130, ▪▪ dni mroźne – ok. 20–40, ▪▪ ostatnie przymrozki wiosenne występują najczęściej w końcu kwietnia lub na początku maja, ▪▪ czas zalegania pokrywy śnieżnej wynosi ok. 60–80 dni, ▪▪ okres wegetacyjny trwa od 200 do 210 dni, ▪▪ opady atmosferyczne znacznie zróżnicowane, do 650–750 mm/rok, ▪▪ przewaga wiatrów południowo-zachodnich i zachodnich o prędkościach średnich 3–4 m/s, ▪▪ średnie roczne sumy opadów atmosferycznych kształtują się w granicach 756 mm.

2.2. Gleby Na obszarze gminy Libiąż dominują gleby brunatne wyługowane, które wykształciły się przy głębszym zaleganiu utworów węglanowych lub przy braku utworów węglanowych w podłożu. Gleby te występują powierzchniami o różnej wielkości na obszarze całej gminy. Na terenach wyżej położonych, zbudowanych z piasków i żwirów fluwioglacjalnych, na suchym podłożu wy- kształciły się gleby bielicowe i pseudobielicowe. Występują one stosunkowo niewielkimi powierzchniami w różnych częściach gminy. W centralnej części gminy na wychodniach utworów triasowych wykształciły się rędziny – gleby charakterystyczne dla podłoża węglanowego (wapienie, margle). Dużą grupę gleb pod wzglę- dem udziału w ogólnej powierzchni gminy stanowią czarne ziemie zdegradowane. Wykształciły się one w miejscach obniżeń z płytkim poziomem wód gruntowych i na utworach piaszczysto-gliniastych. Względnie duże powierzchnie zajmują w południowo-wschodniej części gminy. Na pozostałym obszarze zwykle towarzyszą ob- niżeniom dolinnym. W bardziej wilgotnych obniżeniach wykształciły się gleby glejowe oraz gleby torfowo-mułowe. Występują one w dnach dolin i obniżeń z bardzo płytkim zaleganiem wód gruntowych. Gleby murszowo-mineralne i murszowate zajmują duże powierzchnie w południowo-zachodniej oraz północnej części gminy. Charakterystyczne jest ich występowanie wyspowo na zboczach wzgórz triasowych w położeniu wysoko ponad dnami dolin. Relatyw- nie dużą powierzchnię zajmują także mady. Są to gleby typowe dla dużych dolin rzecznych. W obrębie gminy występują powszechnie w dolinie rzeki Chechło oraz w dolinie Wisły, gdzie towarzyszą im także mady glejowe. STRATEGIA ROZWOJU GMINY LIBIĄŻ NA LATA 2014–2020 LATA LIBIĄŻ NA ROZWOJU GMINY STRATEGIA

43 Tabela 3. Struktura typów gleb w gminie Libiąż

Typ gleb Powierzchnia [ha] Powierzchnia [%]

bielicowe i pseudobielicowe 65,4 3,4%

brunatne właściwe 51,1 2,6%

brunatne wyługowane 560,7 29,4%

czarne ziemie zdegradowane 172,7 9,0%

gleby glejowe 30,0 1,5%

gleby torfowo-mułowe 5,1 0,2%

gleby murszowo-mineralne i murszowate 423,1 2,2%

mady 314,2 16,5%

mady glejowe 87,1 4,5%

rędziny o słabo wykształconym profilu 15,0 0,7%

rędziny brunatne 176,5 9,2%

rędziny deluwialne 2,3 0,1%

suma 1903,2 79,3%*

Źródło: Opracowanie ekofizjograficzne Gminy Libiąż * Suma nie stanowi 100%, gdyż struktura nie obejmuje gleb na obszarach należących do Administracji Lasów Państwowych.

W strukturze kompleksów przydatności rolniczej gleb gminy Libiąż wśród gruntów ornych dominują dwa kompleksy żytnie: żytni dobry i żytni słaby, które łącznie stanowią ponad 53% powierzchni gruntów ornych. Łącznie kompleksy żytnie stanowią ok. 65% powierzchni gruntów ornych. Są to więc gleby słabe, na których można uprawiać głównie rośliny pastewne, niektóre przemysłowe i niewiele spożywczych (żyto, gryka, ziemniaki, mar- chew pastewna, peluszka, łubin żółty na zielony nawóz, seradela, tytonie lekkie). Również wśród użytków zielonych zwraca uwagę duży udział użytków słabych i bardzo słabych (ok. 66% powierzchni użytków zielonych). Istniejąca naturalna baza glebowa stwarza więc niekorzystne warunki dla rozwijania rolnictwa. Jako przeciętne należy uznać jedynie warunki rozwoju hodowli z uwagi na to, że łąki i pastwiska trwałe stanowią znaczny udział w powierzchni gminy. Należy tu dodać, że wśród łąk i pastwisk występuje znaczny odsetek użytków zielonych zmeliorowanych, a to oznacza, iż powierzchnie te mają uregulowane stosunki wodne. Nadmierne zawilgocenie gleb występuje w rejonach osiadań górniczych, co doprowadza często do zabagniania powierzchni.

2.3. Wody Sieć hydrograficzna Libiąża stanowi jego niekwestionowany atut turystyczny. Gmina Libiąż leży w dorzeczu Wi- sły. Wschodnia część gminy odwadniana jest przez rzekę Chechło (potok II rzędu), część północną odwadnia Kanał Matylda (potok III rzędu; dopływ Przemszy – rzeka II rzędu). Natomiast część centralna i południowa odwadniana jest przez Potok Gromiecki (potok II rzędu) z dopływami Rzepką i Kopalnianką. Wody rzek nie mieszczą się w klasach czystości. Źródłem zanieczyszczeń są przede wszystkim zrzuty zasolonych wód kopalnianych (w przypadku Wisły) oraz zanieczyszczenia bytowe. Z uwagi na położenie obszaru w obrębie terenów intensywnie wykorzystywanych gospodarczo, jego cieki zo- stały uregulowane i dostosowane do bieżących potrzeb odwodnienia obszaru. Szczególnie dotyczy to terenów eksploatacji górniczej, na których dodatkowo w miejscach osiadań górniczych istniejącą sieć hydrograficzną uzupełniono rowami melioracyjnymi. Z analizy danych hydrologicznych wynika, że zagrożenie powodziowe na terenie Libiąża związane jest głównie z rzeką Wisłą, stanowiącą południową granicę gminy oraz rzeką Chechło, stanowiącą część granicy wschodniej. STRATEGIA ROZWOJU GMINY LIBIĄŻ NA LATA 2014–2020 LATA LIBIĄŻ NA ROZWOJU GMINY STRATEGIA Wisła jest obwałowana na całej długości w granicach Libiąża. Istniejące obwałowania umożliwiają przepro-

44 wadzenie międzywalem spiętrzonych wód fali powodziowej o objętości przepływu o prawdopodobieństwie wystąpienia Q = 1%. Z kolei rzeka Chechło posiada obwałowania w ujściowym odcinku (miejscowość Mętków). W odcinkach wyżej położonych rzeka przepływa przez obszary zalesione, nie stanowiąc tym samym zagrożenia dla obiektów kubaturowych w okresach podwyższonych stanów wody. Obwałowania występują także na nie- wielkim odcinku potoku Kopalnianka (wieś Gromiec), jednakże reżim stanów wody w tym potoku jest w zasa- dzie uwarunkowany ilością wód dołowych zrzucanych do tego potoku przez ZG „Janina”. Z uwagi na znaczne nachylenie dolin rzecznych i nieznaczne spodziewane zmiany w profilach podłużnych dolin spowodowane eksploatacją górniczą, nie prognozuje się wzrostu zagrożenia powodziowego spowodowanego eksploatacją górniczą. Dodatkowym aspektem jest również niewielka powierzchnia zlewni potoków źródło- wych. Pewien wzrost szybkości spływu powierzchniowego spowodowany będzie w skanalizowanych rejonach gminy, gdzie nie ma możliwości opóźnienia spływu. Wody podziemne, zgodnie z budową geologiczną, występują na terenie gminy w utworach karbońskich, triasowych, trzeciorzędowych i czwartorzędowych. Wody występujące w tych utworach określane są mianem wód zwykłych. Północna część gminy Libiąż znajduje się w obrębie triasowego Głównego Zbiornika Wód Podziemnych Chrza- nów nr 452. Natomiast cały obszar gminy znajduje się w obrębie Głównego Zbiornika Wód Podziemnych C/2 Tychy-Siersza. Z tego zbiornika poza Libiążem ujmowane są wody użytkowe przez ZG „Janina”. Główne ujęcia wody zaopatrujące systemy wodociągowe gminy Libiąż znajdują się poza jej granicami.

2.4. Lasy Powierzchnia lasów na terenie gminy Libiąż wynosi 2337,7 ha, co daje wskaźnik lesistości na poziomie 41%. W porównaniu do gmin wchodzących w skład powiatu chrzanowskiego jest to jeden z wyższych wskaźników lesistości. Wyższy poziom wskaźnika charakteryzuje jedynie gminę Trzebinia. Lesistość gminy Libiąż jest także zdecydowanie większa niż lesistość Województwa małopolskiego – 28,6% oraz Polski – 29,3%.

Tabela 4. Wskaźnik lesistości dla powiatu chrzanowskiego i gmin wchodzących w jego skład (stan na rok 2012)

Jednostka Lesistość (%)

Alwernia 31,1 Babice 37,8 Chrzanów 33,5 Libiąż 41,0 Trzebinia 42,3 Pow. chrzanowski 37,3

Źródło: Główny Urząd Statystyczny

Większa część gruntów leśnych w gminie Libiąż jest pod zarządem Lasów Państwowych – 95,7%. Pozostała część należy do osób prywatnych – 3,9% oraz Skarbu Państwa – 0,4%. Pod względem siedliskowym w lasach gminy Libiąż przeważają bory mieszane. Dominującym drzewem leśnym jest sosna zwyczajna (zajmuje 78% areału leśnego). Tworzy drzewostany jednowiekowe z domieszką dębu, buka i modrzewia. Drugim drzewem pod względem udziału jest brzoza zwisła (16%). Buk pospolity zajmuje zaledwie 3% powierzchni leśnej. Przeciętny wiek drzewostanów to 53 lata (średnia krajowa to 59 lat). Lasy Libiąża są bogate w grzyby jadalne, występuje w nich borowik szlachetny, czubajka kania, koźlarze, maślaki i podgrzybki. Z grzybów niejadalnych i trujących spotykany jest m.in. muchomór czerwony oraz różne gatunki z rodziny purchawkowatych. Na szczególną uwagę zasługuje obecność smardza stożkowatego, gatunku bardzo rzadkiego w skali całej Polski i narażonego w naszym kraju na wyginięcie. Las prócz funkcji gospodarczej i ochronnej spełnia także zadania pozaprodukcyjne, w tym rekreacyjne i turystyczne. W ostatnich latach udostępniono wiele dróg leśnych dla potrzeb tras rowerowych oraz wytyczono nowe szlaki turystyczne. STRATEGIA ROZWOJU GMINY LIBIĄŻ NA LATA 2014–2020 LATA LIBIĄŻ NA ROZWOJU GMINY STRATEGIA

45 2.5. Obszary chronione Analizowany obszar nie znajduje się w obrębie krajobrazów chronionych w jakiejkolwiek formie. Dotychczas nie zostały wytypowane miejsca do ochrony krajobrazowej. Na terenie gminy występują natomiast chronione zasoby przyrodnicze: ▪▪ na terenach sołectw powierzchnie gleb chronionych – Ustawą o ochronie gruntów rolnych i leśnych. Nale- żą do nich gleby pochodzenia organicznego (murszowe, torfowo-mułowe) oraz gleby klas II, IIIa, IIIb, IVa, IVb na gruntach mineralnych; ▪▪ triasowy Główny Zbiornik Wód Podziemnych GZWP nr 452 „Zbiornik Chrzanów”. GPWP podlegają ochronie zgodnie z Prawem wodnym; ▪▪ wody powierzchniowe na terenie Libiąża objęte są ochroną zgodnie z Prawemwodnym na zasadach ogól- nych; ▪▪ udokumentowane złoża surowców podlegają ochronie zgodnie z Prawem geologicznym i górniczym i Pra- wem ochrony środowiska. Największym zagrożeniem środowiska przyrodniczego Libiąża jest intensywnie prowadzone wydobycie węgla kamiennego (w ZG „Janina”) i dolomitu (w Kopalni Dolomitu „Libiąż” – w kamieniołomach na terenie Nadle- śnictwa Chrzanów). Działalność górnicza powoduje m.in. odkształcenia terenu (zapadliska, głębokie wyrobiska, zwałowiska), co wpływa niekorzystnie na poziom wód gruntowych i ożywione składniki środowiska. W obrębie zwierciadła wód podziemnych powstają leje depresji, wskutek czego w jednych okolicach tworzą się rozległe zawodnienia, a na innych obszarach przesuszenia terenu. W takich miejscach las zamiera, pojawiają się natomiast coraz liczniejsze stawy.

2.6. Odnawialne źródła energii Gmina Libiąż nie posiada opracowań dotyczących potencjału wykorzystywania odnawialnych źródeł energii. Obecnie na terenie gminy istnieje jedna elektrownia wodna zlokalizowana na rzece Wiśle o mocy 840 kW. Po- nadto osoby fizyczne korzystają z kolektorów solarnych oraz ogniw fotowoltaicznych. W latach 2011–2013 Gmina Libiąż zrealizowała projekt pn.: Termomodernizacja budynków użyteczności publicznej na terenie gminy Libiąż dla 13 obiektów komunalnych. W ramach projektu wykonano następujące prace: ▪▪ modernizacja kotłowni i instalacji centralnego ogrzewania, ▪▪ wymiana stolarki okiennej, ▪▪ modernizacja systemu grzewczego, polegająca na wymianie instalacji c.o. i montażu przygrzejnikowych zaworów termostatycznych, ▪▪ docieplenie ścian zewnętrznych, ▪▪ docieplenie stropodachu, ▪▪ wymiana drzwi zewnętrznych, ▪▪ wyposażenie instalacji ciepłej wody użytkowej w nowe źródło ciepła.

2.7. Surowce naturalne Na terenie gminy znajdują się bogate złoża surowcowe: węgiel kamienny (złoże węgla kamiennego „Dąb, złoże węgla kamiennego Wisła I i Wisła II-1, złoże Janina), dolomity (Libiąż, Libiąż Wielki, Lipie), a w dolinie Wisły piaski i żwiry (sołectwo Gromiec, Oświęcim Dwory). Największym zakładem przemysłowym jest Zakład Górniczy „Janina”, wchodzący w skład TAURON Wydobycie S.A. Obok niego istotną rolę w libiąskiej gospodarce odgrywają kopalnia P.P.H. Dolomit Sp. z o.o., producent kostki brukowej i innych betonowych elementów drobnowymiarowych Libet S.A. oraz producent profili okiennych, meblowych i budowlanych z PCV – Thermoplast Sp. z o.o. STRATEGIA ROZWOJU GMINY LIBIĄŻ NA LATA 2014–2020 LATA LIBIĄŻ NA ROZWOJU GMINY STRATEGIA

46 2.8. Analiza SWOT

ANALIZA SWOT – ZASOBY NATURALNE

MOCNE STRONY SŁABE STRONY

▪▪ Bogata sieć hydrograficzna i wysoki stopień lesisto- ▪▪ Mało atrakcyjny klimat dla rozwoju rolnictwa i tury- ści stanowiący o wysokich walorach przyrodniczych styki; i krajobrazowych gminy; ▪▪ Słabe jakościowo gleby niesprzyjające rozwojowi rol- ▪▪ Złoża węgla, dolomitów, piasków i żwirów stano- nictwa; wiące podstawę rozwoju przemysłu w gminie. ▪▪ Zanieczyszczenie rzek wpływające negatywnie na fau- nę i florę; ▪▪ Brak krajobrazów chronionych osłabiający walory turystyczne gminy; ▪▪ Przeobrażenie środowiska przez przemysł wydobywczy wpływające na walory środowiskowe i krajobrazowe; ▪▪ Zmniejszający się zasób gruntów w wyniku poszerza- jącego się składowiska odpadów pogórniczych.

SZANSE ZAGROŻENIA

▪▪ Wzrost świadomości ekologicznej ludności wpły- ▪▪ Szkody górnicze powodujące degradację środowiska wający na stan środowiska naturalnego; oraz zniszczenia infrastruktury; ▪▪ Podejmowanie inicjatyw mających na celu ochronę ▪▪ Podtopienia powodujące zniszczenia w infrastrukturze. środowiska naturalnego. STRATEGIA ROZWOJU GMINY LIBIĄŻ NA LATA 2014–2020 LATA LIBIĄŻ NA ROZWOJU GMINY STRATEGIA

47 3. Procesy demografi czne

3.1. Ludność W gminie Libiąż w 2013 roku zamieszkiwały 22 768 osoby, w tym 11 676 kobiet i 11 092 mężczyzn. Współczyn- nik feminizacji w gminie wynosił 105, co oznacza, że w 2013 roku na 100 mężczyzn przypadało średnio 105 kobiet.

Wykres 1. Liczba ludności w gminie Libiąż w latach 2008–2012

Źródło: Główny Urząd Statystyczny

Liczba mieszkańców gminy Libiąż od roku 2008 nie ulega znaczącym zmianom. Stosunkowo najwyższą liczbę mieszkańców w gminie zanotowano w 2010 roku (22 857 osób), najmniejszą zaś w 2008 (22 665 osób). Analizując dane na temat poszczególnych grup wieku i płci w gminie Libiąż należy wskazać, iż: ▪ w grupie wiekowej 20–34 oraz 40–49 w ogólnej liczbie ludności przeważają mężczyźni, ▪ w grupie wiekowej 0–19, 35–39 oraz 50 i więcej dominującą grupą są kobiety. Ludność gminy Libiąż charakteryzuje zjawisko wysokiego stopnia feminizacji wśród osób starszych – kobiety stanowią aż 64% ludności w grupie wiekowej 70 i więcej.

Wykres 2. Ludność wg grup wieku i płci w gminie Libiąż (stan na rok 2013) STRATEGIA ROZWOJU GMINY LIBIĄŻ NA LATA 2014–2020 LATA LIBIĄŻ NA ROZWOJU GMINY STRATEGIA Źródło: Główny Urząd Statystyczny

48 Prawie ¼ mieszkańców gminy Libiąż mieszka na terenach wiejskich. Cieszą się one coraz większą popularnością o czym świadczy wzrastająca liczba ludności na wsi (do roku 2012).

Tabela 5. Liczba ludności w podziale na miasto i wieś w gminie Libiąż w latach 2008–2013

Wyszczególnienie 2008 2009 2010 2011 2012 2013 Miasto 17 410 17 391 17 471 17 396 17 374 17 355 mężczyźni 8535 8506 8574 8508 8498 8464 kobiety 8875 8885 8897 8888 8876 8891 Wieś 5255 5286 5386 5416 5428 5413 mężczyźni 2512 2531 2610 2623 2637 2628 kobiety 2743 2755 2776 2793 2791 2785

Źródło: Główny Urząd Statystyczny

Ludność gminy Lubiąż stanowi 17,9% ludności powiatu chrzanowskiego, 0,7% ludności województwa małopol- skiego oraz 0,06% ludności Polski. W porównaniu do gmin wchodzących w skład powiatu chrzanowskiego gmina Libiąż pod względem liczby mieszkańców jest jedną z mniejszych. Więcej mieszkańców posiada gmina Chrzanów oraz gmina Trzebinia. Należy jednak zaznaczyć, iż charakteryzują się one również większą powierzchnią niż gmina Libiąż.

Tabela 6. Wskaźniki demograficzne gminy Libiąż i jednostek porównawczych (stan na rok 2013)

Powierzchnia Gęstość Przyrost Jednostka Ludność Saldo migracji (km2) zaludnienia naturalny Alwernia 76 12 739 168 -3,3 0 Babice 55 9 028 167 -3,1 57 Chrzanów 79 48 352 609 -1,7 -145 Libiąż 57 22 768 399 1,5 -116 Trzebinia 105 34 414 327 -2,7 20 Pow. chrzanowski 372 127 301 343 -1,6 -184 Woj. małopolskie 15 183 3 360 581 221 1,2 2824 Polska 312 680 38 495 659 123 -0,5 -19904 Źródło: Główny Urząd Statystyczny

Różnicę między liczbą urodzeń żywych, a liczbą zgonów w danym okresie w przeliczeniu na 1000 mieszkańców, określa wskaźnik przyrostu naturalnego. W gminie Libiąż utrzymuje się dodatni przyrost naturalny. W poziomie wskaźnika na przestrzeni lat widać nieznaczne wahania. Najwyższy przyrost naturalny odnotowano w 2013 roku. Wynosił on 1,5. Najniższy przyrost naturalny był w 2010 roku i wynosił 0,3.

Tabela 7. Liczba urodzeń, zgonów oraz przyrost naturalny w gminie Libiąż w latach 2008–2012

Wyszczególnienie 2008 2009 2010 2011 2012 2013 Liczba urodzeń 243 224 211 197 222 256 Liczba zgonów 232 207 204 185 213 221 Przyrost naturalny 0,5 0,7 0,3 0,5 0,4 1,5

Źródło: Główny Urząd Statystyczny 2014–2020 LATA LIBIĄŻ NA ROZWOJU GMINY STRATEGIA

49 Gmina jest w lepszej sytuacji biorąc pod uwagę przyrost naturalny na 1000 mieszkańców niż powiat chrzanowski oraz gminy wchodzące w jego skład. Gmina Libiąż jako jedyna w roku 2012 odnotowała dodatni poziom przyrostu naturalnego. Poziom przyrostu charkteryzujący gminę Libiąż jest także wyższy niż odpowiedni wskaź- nik dla woj. małopolskiego i Polski.

Wykres 3. Przyrost naturalny w gminie Libiąż, powiecie chrzanowskim, województwie małopolskim i Polsce w latach 2008–2013

Źródło: Główny Urząd Statystyczny

Na liczbę ludności oprócz przyrostu naturalnego wpływa saldo migracji. Gminę Libiąż charakteryzuje ujemne saldo migracji wewnętrznych (w latach 2008–2013) oraz spadek salda migracji zagranicznych (w latach 2009– 2013). Na tle gmin wchodzących w skłąd powiatu chrzanowskiego gmina Libiąż wypada bardzo niekorzystnie. Gminy uzyskują dodatni poziom salda migracji za wyjątkiem gminy Chrzanów, gdzie wskaźnik jest ujemny.

Wykres 4. Saldo migracji w latach 2008–2013 dla gminy Libiąż

Źródło: Główny Urząd Statystyczny

Analizując aktywność ekonomiczną mieszkańców gminy Libiąż na przestrzeni ostatnich lat (2008–2013) widać wyraźnie spadek liczby osób w wieku przedprodukcyjnym oraz produkcyjnym, a także wzrost liczby mieszkań- ców w wieku poprodukcyjnym. STRATEGIA ROZWOJU GMINY LIBIĄŻ NA LATA 2014–2020 LATA LIBIĄŻ NA ROZWOJU GMINY STRATEGIA

50 Wykres 5. Struktura wiekowa ludności w gminie Libiąż w latach 2008–2013

Źródło: Główny Urząd Statystyczny

W 2013 roku liczba ludności w wieku przedprodukcyjnym wynosiła 3305 (14 lat i mniej), w wieku produkcyjnym 15 502 (15–59 lat kobiety, 15–64 mężczyźni), a w wieku poprodukcyjnym 3961. Współczynnik obciążenia demografi cznego przedstawiający relację ludności w wieku nieprodukcyjnym w stosunku do osób w wieku produkcyjnym wynosił w 2013 roku 53,5. Oznacza to, że na 100 osób w wieku produkcyjnym przypadało 53,5 osoby wieku nieprodukcyjnym i poprodukcyjnym. Niepokojącym zjawiskiem jest ciągły wzrost tego wskaźnika na przestrzeni lat. Wzrasta również wskaźnik ludności w wieku poprodukcyjnym na 100 osób w wieku przedprodukcyjnym (w 2012 roku wynosił on 99,5) oraz wskaźnik ludności w wieku poprodukcyjnym na 100 osób w wieku produkcyjnym (26,7). Struktura ludności gminy Libiąż wskazuje na proces starzenia się społeczeństwa.

Wykres 6. Struktura wiekowa ludności gminy Libiąż, pow. chrzanowskiego, woj. małopolskiego i Polski (stan na rok 2013)

Źródło: Główny Urząd Statystyczny

Na powyższym wykresie przedstawiono zestawienie przedstawiające strukturę wiekową ludności gminy Libiąż, powiatu chrzanowskiego, województwa małopolskiego oraz Polski. Jak widać dane jednostek porównawczych są bardzo porównywalne z danymi gminnymi, jednakże z przedstawionych jednostek gmina Libiąż charakteryzuje się najkorzystniejszą strukturą wiekową ludności. Gminę cechuje najwyższa liczba osób w wieku produkcyjnym oraz najniższa liczba osób w wieku poprodukcyjnym. Na terenie gminy Libiąż w 2013 roku zawarto 125 małżeństw, co w przeliczeniu na 1000 mieszkańców daje wskaźnik na poziomie 5,5. Na przestrzeni lat 2008–2013 można zauważyć trend spadkowy liczby małżeństw (za wyjątkiem lat 2009 i 2012). Na tle jednostek porównawczych gmina Libiąż pod względem liczby małżeństw STRATEGIA ROZWOJU GMINY LIBIĄŻ NA LATA 2014–2020 LATA LIBIĄŻ NA ROZWOJU GMINY STRATEGIA wypada zadowalająco. Gmina osiąga najwyższy wskaźnik spośród pozostałych jednostek.

51 Tabela 8. Wskaźnik liczby małżeństw na 1000 ludności w gminie Libiąż i jednostkach porównawczych w latach 2008–2013

Wyszczególnienie 2008 2009 2010 2011 2012 2013

Libiąż 6,5 7,1 5,5 4,9 5,6 5,5 Alwernia 6,7 6,8 6,2 5,3 6,3 5,4 Babice 6,2 5,4 4,7 6,1 4,9 4,5 Chrzanów 6,9 5,9 6,5 5,6 5,2 4,7 Trzebinia 7 6,1 5,8 5,4 5,3 4,8 pow. chrzanowski 6,8 6,2 6 5,4 5,4 4,9 woj. małopolskie 6,7 6,6 6,1 5,5 5,4 4,9 Polska 6,8 6,6 5,9 5,4 5,3 4,7

Źródło: Główny Urząd Statystyczny

Wskaźnik liczby rozwodów na 1000 mieszkańców w gminie Libiąż od 2010 roku przyjmuje trend wzrostowy. W 2013 roku odnotowano 98 rozwodów, co stanowiło wzrost o 104% w stosunku do roku 2010. Sytuacja w gminie jest nieco gorsza niż w powiecie chrzanowskim. Analizując dane dla powiatu można wskazać na trend spadkowy liczby rozwodów na przestrzeni lat 2009–2012 (za wyjątkiem roku 2011).

Wykres 7. Wskaźnik liczby rozwodów na 1000 ludności dla powiatu chrzanowskiego w latach 2009–20131

Źródło: Główny Urząd Statystyczny

1 Brak danych za rok 2013 dla powiatu chrzanowskiego. STRATEGIA ROZWOJU GMINY LIBIĄŻ NA LATA 2014–2020 LATA LIBIĄŻ NA ROZWOJU GMINY STRATEGIA

52 3.2. Analiza SWOT

ANALIZA SWOT – DEMOGRAFIA

MOCNE STRONY SŁABE STRONY

▪▪ Dodatni, stały poziom przyrostu naturalnego ▪▪ Spadająca liczba ludności powodująca zubożenie wpływający na liczbę ludności. społeczne gminy; ▪▪ Ujemne saldo migracji wewnętrznych i zagranicznych powodujące spadek liczby ludności; ▪▪ Niekorzystna struktura wiekowa ludności mogąca w przyszłości doprowadzić do nieodwracalnych konsekwencji starzenia się społeczeństwa.

SZANSE ZAGROŻENIA

▪▪ Wzrost gospodarczy wpływający na wzrost liczby ▪▪ Migracje ludności, w szczególności osób młodych, co miejsc pracy i poprawę jakości życia w gminie; spowoduje ubytek wykształconej siły roboczej; ▪▪ Optymalna polityka społeczna państwa i samo- ▪▪ Spadek przyrostu naturalnego skutkujący przyspiesze- rządów lokalnych wpływająca na jakość życia lud- niem procesu starzenia się społeczeństwa i koniecz- ności i wzrost przyrostu naturalnego. nością zmian w polityce społecznej; ▪▪ Kryzys gospodarczy i wzrost bezrobocia wpływający na poziom przyrostu naturalnego i migracje ludności; ▪▪ Pogorszenie jakości życia powodujące migracje ludności. STRATEGIA ROZWOJU GMINY LIBIĄŻ NA LATA 2014–2020 LATA LIBIĄŻ NA ROZWOJU GMINY STRATEGIA

53 4. Infrastruktura społeczna

4.1. Edukacja Na terenie gminy Libiąż działa sieć placówek edukacyjnych kształcących dzieci i młodzież na poziomie przedszkolnym, podstawowym, gimnazjalnym oraz ponadgimnazjalnym. W sieci placówek brak jest żłobków. Opiekę nad dziećmi w wieku poniżej 3 lat mogą sprawować prywatne punkty opieki. Samorząd gminny prowadzi pięć przedszkoli, do których uczęszczało w 2012 roku 697 dzieci oraz pięć szkół podstawowych z liczbą 1151 uczniów i trzy gimnazja, w których naukę pobierało 534 uczniów. Przedszkola samorządowe: ▪▪ Przedszkole nr 1 z Oddziałami Integracyjnymi w Libiążu, ▪▪ Przedszkole nr 2 w Libiążu, ▪▪ Przedszkole nr 4 w Libiążu, ▪▪ Zespół Szkół w Żarkach, ▪▪ Zespół Szkolno-Przedszkolny w Gromcu, Szkoły podstawowe: ▪▪ Szkoła Podstawowa nr 2 w Libiążu, ▪▪ Szkoła Podstawowa nr 3 w Libiążu, ▪▪ Zespół Szkolno-Gimnazjalny z Oddziałami Integracyjnymi w Libiążu, ▪▪ Zespół Szkół w Żarkach, ▪▪ Zespół Szkolno-Przedszkolny w Gromcu, Gimnazja: ▪▪ Gimnazjum nr 1 w Libiążu, ▪▪ Zespół Szkolno-Gimnazjalny z Oddziałami Integracyjnymi w Libiążu Gimnazjum nr 2, ▪▪ Zespół Szkół w Żarkach, W ciągu ostatnich lat spadała liczba uczniów samorządowych szkół podstawowych (pomiędzy rokiem 2008 a 2012 o 9%) i gimnazjów (w latach 2008–2012 o ok. 25%), podkreślić jednak należy, że zwiększa się liczba dzieci uczęszczających do gminnych przedszkoli (w latach 2008–2012 wzrost o 11%).

Tabela 9. Liczba uczniów i oddziałów w placówkach oświatowych na terenie gminy Libiąż w latach 2008–2012

Placówki Placówki 2008 2009 2010 2011 2012

liczba uczniów 627 615 663 662 715 Przedszkola liczba oddziałów 27 27 28 28 30 liczba uczniów 1338 1289 1278 1285 1228 Szkoły podstawowe liczba oddziałów 68 65 63 62 60 liczba uczniów 755 725 674 635 598 Gimnazja liczba oddziałów 31 29 26 25 25

Źródło: Główny Urząd Statystyczny

Współczynnik skolaryzacji brutto w gminie Libiąż w 2012 roku wynosił dla szkół podstawowych 98,71%, natomiast dla szkół gimnazjalnych 88,86%. W porównaniu do pozostałych gmin wchodzących w skład powiatu chrzanowskiego pod względem wskaźnika skolaryzacji gmina Libiąż wypada bardzo słabo. Poziom skolaryzacji dla szkół gimnazjalnych jest na najniższym poziomie spośród analizowanych jednostek. Oznacza to, że dzieci dojeżdżają do szkół poza terenem gminy. W analizie porównawczej szkół podstawowych na terenie powiatu chrzanowskiego gmina Libiąż wypada nieco lepiej – wśród gmin jedynie gmina Babice i Chrzanów osiągnęły wyższy poziom wskaźnika. STRATEGIA ROZWOJU GMINY LIBIĄŻ NA LATA 2014–2020 LATA LIBIĄŻ NA ROZWOJU GMINY STRATEGIA

54 Tabela 10. Wskaźnik skolaryzacji dla gminy Libiąż i jednostek porównawczych (stan na rok 2012)

Wskaźnik skolaryzacji brutto [%] Jednostka szkoły podstawowe gimnazja

Alwernia 94,07 95,36 Babice 100,00 93,02 Chrzanów 102,46 106,47 Libiąż 98,71 88,86 Trzebinia 96,58 100,53 pow. chrzanowski 99,12 99,21 woj. małopolskie 98,34 97,59 Polska 99,15 99,71

Źródło: Główny Urząd Statystyczny

Analizując wskaźnik komputeryzacji szkół będących pod zarządem Gminy Libiąż należy zwrócić uwagę na wypo- sażenie wszystkich szkół podstawowych w komputery przeznaczone do użytku uczniów z dostępem do internetu. Na jeden komputer przypada średnio 15,35 osób. Gorsza sytuacja dotyczy szkół gimnazjalnych. Tylko 75% szkół posiada komputery przeznaczone do użytku uczniów z dostępem do internetu, a na 1 komputer przypada aż 22,15 uczniów.

Tabela 11. Wskaźnik komputeryzacji szkół podstawowych i gimnazjalnych w gminie Libiąż (stan na rok 2012)

Wskaźniki komputeryzacji szkół podstawowych i gimnazjalnych

udział % szkół wyposażonych w komputery przeznaczone do użytku uczniów z dostępem do internetu

szkoły podstawowe dla dzieci i młodzieży bez specjalnych % 100

gimnazja dla dzieci i młodzieży bez specjalnych % 75

uczniowie przypadający na 1 komputer z dostępem do internetu przeznaczony do użytku uczniów

szkoły podstawowe dla dzieci i młodzieży bez specjalnych osoba 15,35

gimnazja dla dzieci i młodzieży bez specjalnych osoba 22,15

uczniowie przypadający na 1 komputer z szerokopasmowym dostępem do internetu przeznaczony do użytku uczniów

szkoły podstawowe i gimnazja dla dzieci i młodzieży ogółem osoba 36,5

Źródło: Główny Urząd Statystyczny

Poza placówkami prowadzonymi przez gminę, na terenie Libiąża znajdują się również: ▪▪ Zespół Szkół w Libiążu, ▪▪ Prywatna Szkoła Muzyczna I-stopnia w Libiążu, ▪▪ Katolickie Stowarzyszenie Wychowawców Szkoła Podstawowa, Gimnazjum i Liceum. Warto podkreślić, że położenie Libiąża pozwala na kontynuację kształcenia w uczelniach wyższych i ośrodkach akademickich Krakowa i Górnego Śląska. STRATEGIA ROZWOJU GMINY LIBIĄŻ NA LATA 2014–2020 LATA LIBIĄŻ NA ROZWOJU GMINY STRATEGIA

55 4.2. Kultura i sztuka Do instytucji kulturotwórczych na terenie gminy Libiąż zaliczyć można Libiąskie Centrum Kultury (LCK) oraz Miejską Bibliotekę Publiczną. Libiąskie Centrum Kultury zajmuje się organizacją wydarzeń kulturalnych oraz propagowaniem sportu i rekreacji. Centrum pełni także rolę koordynatora działań i inicjatyw innych organizacji działających na rzecz zaspokojenia potrzeb kulturalnych, artystycznych i wypoczynkowych naszej społeczności. W skład LCK wchodzą: ▪▪ Dom Kultury w Libiążu, ▪▪ Dom Kultury w Żarkach, ▪▪ Świetlica w Gromcu, ▪▪ Świetlica w Kosówkach, ▪▪ Galeria artystyczna w Libiążu, ▪▪ „Ale! Kino” w Libiążu, ▪▪ Siłownia w Libiążu, ▪▪ Muzeum Regionalne w Libiążu, ▪▪ Klatka LCK – boisko do koszykówki w Libiążu, ▪▪ Miejski Ośrodek Rekreacyjno-Sportowy im. Solidarności ’80 w Libiążu (posiadający basen 50 m, brodzik, korty tenisowe, boiska do siatkówki plażowej, boisko asfaltowe), ▪▪ Ośrodek Rekreacyjny w Szyjkach. W Libiąskim Centrum Kultury mieszkańcy mogą rozwijać różne zainteresowania oraz doskonalić umiejętności. Do sekcji merytorycznych działających przy LCK należy: ▪▪ Studio Tańca „FLASH”, ▪▪ Sekcja Siatkówki Plażowej, ▪▪ Amatorski Ruch Artystyczny „Kanon”, ▪▪ Sekcja Teatralna „Pióro”, ▪▪ Rytmika ruchowa, ▪▪ Sekcja plastyczna „Pinokio”, ▪▪ Sekcja wokalna – Chór „Canticorianie”, ▪▪ Koło Gospodyń Wiejskich Libiąż, ▪▪ Koło Gospodyń Wiejskich Żarki, ▪▪ Koło Gospodyń Wiejskich Gromiec, ▪▪ Koło filatelistyczne, ▪▪ Warsztaty rękodzieła, ▪▪ Libiąski Klub Seniora 50+, ▪▪ Klub „Pokolenie” w Kosówkach, ▪▪ Koło śpiewacze „Wrzos”, ▪▪ Koło śpiewacze „Zorza”, ▪▪ Zespół tańca „Bęc”, ▪▪ Grupa Nordic Walking, ▪▪ Zajęcia jogi. Jak już zostało wspomniane jedną z funkcji LCK jest organizacja wydarzeń kulturalnych. W 2012 roku na terenie gminy Libiąż odbyło się 181 imprez (60% z nich stanowiły imprezy turystyczne i sportowo-rekreacyjne), w któ- rych uczestniczyło 19 106 osób. Do najważniejszych imprez organizowanych przez LCK należą: ▪▪ koncerty Wielkiej Orkiestry Świątecznej Pomocy (zasięg ponadlokalny), ▪▪ akcja „Zima w mieście” – cykl zajęć i imprez o charakterze sportowo-rekreacyjnym oraz kulturalnym dla dzieci i młodzieży (zasięg lokalny), ▪▪ „Eko-Wiosna” – Przegląd Przedstawień Ekologicznych (zasięg powiatowy), ▪▪ „Libiąska Majówka” – cykl imprez o charakterze sportowo-rekreacyjnym oraz kulturalnym dla dzieci, mło- dzieży i dorosłych (zasięg lokalny), ▪▪ akcja „Lato w mieście” – cykl zajęć i imprez o charakterze sportowo-rekreacyjnym oraz kulturalnym dla

STRATEGIA ROZWOJU GMINY LIBIĄŻ NA LATA 2014–2020 LATA LIBIĄŻ NA ROZWOJU GMINY STRATEGIA dzieci i młodzieży (zasięg lokalny),

56 ▪▪ Konkurs Fotograficzny „Libiąż w obiektywie”, ▪▪ „Libiąska Jesień” – koncerty i imprezy kulturalne (zasięg lokalny), ▪▪ Biesiada Patriotyczna z okazji Święta Niepodległości, ▪▪ „Art. Talent” – Konkurs Plastyczny i Fotograficzny Młodych Artystów Nieprofesjonalnych (zasięg ogólno- polski), ▪▪ Spotkanie opłatkowe przy Szopce Bożonarodzeniowej i Betlejemskim Świetle Pokoju (zasięg lokalny), ▪▪ „Dni Libiąża” – cykl imprez kulturalnych oraz sportowo-rekreacyjnych (zasięg ponadlokalny), ▪▪ „Dzień Dziecka” – cykl imprez kulturalno-sportowo-rekreacyjnych dla dzieci na terenie gminy Libiąż (za- sięg lokalny), ▪▪ Turniej Andrzejkowy w Akrobatyce Sportowej (zasięg ogólnopolski), ▪▪ „Dożynki Gminne” (zasięg ponadlokalny), ▪▪ Mikołajki – cykl imprez kulturalnych organizowanych na terenie gminy Libiąż (zasięg lokalny). Oprócz LCK działalność kulturotwórczą w gminie Libiąż prowadzi Miejska Biblioteka Publiczna składająca się z Biblioteki Głównej w Libiążu, Filii Biblioteki w Libiążu przy ul. Pl. Zwycięstwa 2, Filii Biblioteki w Żarkach oraz Filii Biblioteki w Gromcu. Miejska Biblioteka Publiczna w Libiążu w ramach swojej działalności kulturalno-edukacyjnej organizuje warsztaty i kursy (bezpłatny kurs języka angielskiego dla dorosłych oraz dzieci), lekcje biblioteczne (dla przedszkoli, szkół podstawowych oraz gimnazjów), spotkania autorskie oraz wystawy. Wystawy towarzyszą spotkaniom autorskim i rocznicowym, konkursom literackim i plastycznym oraz imprezom dla dzieci. Ekspozycje okolicz- nościowe biblioteka wypożycza dzięki współpracy z Wojewódzką Biblioteką Publiczną w Krakowie, Muzeum Auschwitz-Birkenau, Klubem Gaja, a także lokalnymi instytucjami. Pod względem wskaźników bibliotecznych obliczanych przez Główny Urząd Statystyczny gmina Libiąż wypada niekorzystnie na tle jednostek porównawczych. Gminne biblioteki cechuje duża liczba ludności przypadająca na jedną placówkę, niewielki księgozbiór (na 1000 mieszkańców) oraz liczba czytelników. Pozytywnie natomiast kształtują się wypożyczenia księgozbioru na 1 czytelnika.

Tabela 12. Wskaźniki biblioteczne dla powiatu chrzanowskiego i gmin wchodzących w jego skład, województwa małopolskiego i Polski (stan na rok 2012)

Czytelnicy Wypożyczenia Ludność na Księgozbiór bibliotek księgozbioru Jednostka 1 placówkę bibliotek na 1000 publicznych na na 1 czytelnika biblioteczną ludności 1000 ludności w woluminach

Alwernia 2132 6048,6 234 16,1 Babice 1801 5246,6 196 21,2 Chrzanów 6074 4498,2 275 18,3 Libiąż 5701 2556,5 147 21,5 Trzebinia 2461 5691,5 357 13,5 Pow. chrzanowski 3450 4681,6 265 16,8 Woj. małopolskie 4240 3244,5 199 16,1 Polska 4072 3415,7 168 18,9

Źródło: Główny Urząd Statystyczny

Według statystyk za lata 2008–2013 z roku na rok zwiększa się księgozbiór dostępny w bibliotekach gminnych w przeliczeniu na 1000 mieszkańców (za wyjątkiem roku 2009). Mieszkańcy mają więc duży wybór pozycji książkowych. Pozostałe wskaźniki biblioteczne wskazują na zmniejszający się poziom czytelnictwa w gminie Libiąż. W stosunku do roku 2008 liczba czytelników spadła o 9,9%, natomiast liczba wypożyczeni księgozbioru spadła o 9,3%. STRATEGIA ROZWOJU GMINY LIBIĄŻ NA LATA 2014–2020 LATA LIBIĄŻ NA ROZWOJU GMINY STRATEGIA

57 Tabela 13. Wskaźniki biblioteczne dla gminy Libiąż za lata 2008–2013

Wskaźnik Jednostka 2008 2009 2010 2011 2012 2013

ludność na 1 placówkę biblioteczną osoba 5666 5669 5714 5703 5701 5692 księgozbiór bibliotek na 1000 ludności wol. 2491 2477 2482 2540 2557 2574 czytelnicy bibliotek publicznych osoba 161 155 146 150 147 145 na 1000 ludności wypożyczenia księgozbioru wol. 24,7 23 23,1 22,4 21,5 22,6 na 1 czytelnika w woluminach

Źródło: Główny Urząd Statystyczny, http://www.mbp.libiaz.pl/index.php/o-bibliotece/statystyka

4.3. Tradycja i folklor Tradycje i folklor w gminie Libiąż podtrzymywane są przez istniejące organizacje społeczne, do których należą miedzy innymi Koła Gospodyń Wiejskich oraz działające w ich ramach zespoły śpiewacze: „Libiążanki” w Libią- żu, „Gromcaneczki” w Gromcu oraz „Macierzanki” w Żarkach. Zespoły zbierają i upowszechniają wiedzę m.in. o rodzimych tradycjach w postaci pieśni i przyśpiewek, obrzędów, przygotowywaniu i prezentowaniu rękodzie- ła i potraw regionalnych. W ramach działalności Towarzystwa Przyjaciół Libiąża założone zostało Społeczne Muzeum Regionalne im. Olgi Cygankiewicz. Ekspozycja składa się z eksponatów dotyczących historii Libiąża i rodzimego folkloru, głównie związanego z tradycjami górniczymi. Tradycje związane z górnictwem podtrzymują także mieszkańcy i samorząd. Uroczyście obchodzone są w Li- biążu takie wydarzenia, jak Barbórka, jubileusze kopalni itp. Ponadto kopalnię godnie reprezentuje Górnicza Orkiestra Dęta. Spektakularną, ponadlokalną imprezą jest „Libiąska Biesiada Patriotyczna” organizowana z okazji Święta Nie- podległości. Wydarzenie, któremu towarzyszą koncerty Górniczej Orkiestry Dętej oraz chóru Canticum Canti- corum, a także żołnierski poczęstunek, integruje mieszkańców, zaproszonych gości i przyjezdnych we wspólnym śpiewie i dobrej zabawie.

4.4. Sport Gmina Libiąż dysponuje bogatą ofertą miejsc, w których można uprawiać aktywność fizyczną. Do atrakcyjnych terenów rekreacyjnych należą malownicze szlaki rowerowe, które w większości wiodą przez tereny leśne. Trasy te wykorzystywane są również do spacerów i biegów (w tym narciarskich). Na miłośników innych form aktywno- ści czekają otwarte korty tenisowe, bieżnie lekkoatletyczne, baseny odkryte, siłownie i stoły do ping-ponga. Na potrzeby gier zespołowych przygotowano boiska piłkarskie (trawiaste) oraz boiska do piłki ręcznej i piłki nożnej pięcioosobowej (asfaltowe). W gminie są również boiska do siatkówki plażowej (piaszczyste) i piłki koszykowej (asfaltowe), przy każdej szkole na terenie gminy Libiąż znajduje się boisko wielofunkcyjne o sztucznej nawierzchni. Ponadto wybudowano rynnę do jazdy na rolkach. O dobrą formę zadbać można także w libiąskiej hali i szkolnych salach gimnastycznych. Szkółka Jeździecka Konna „Tęcza” oferuje możliwość aktywnego spędzenia czasu w siodle. Działalność sportowa koncentruje się wokół klubów sportowych, które zrzeszają różne grupy wiekowe zawod- ników. Na terenie gminy Libiąż działa 9 klubów sportowych. Działalność klubów obejmuje 7 sekcji sportowych. Wśród ważniejszych klubów działających na terenie gminy Libiąż, wyróżnić można: 1. Górniczy Klub Sportowy „Górnik” w Libiążu, 2. Ludowy Klub Sportowy „Nadwiślanin” w Gromcu, 3. Ludowy Klub Sportowy „Żarki” w Żarkach, 4. Uczniowski Klub Sportowy „Górnik” Libiąż, 5. Uczniowski Klub Sportowy „Czwórka” przy Zespole Szkolno-Gimnazjalnym w Libiążu, 6. Parafialny Klub Sportowy Św. Barbara w Libiążu, 7. Towarzystwo Wspierania Sportu „Sokrates”, 8. Uczniowski Międzyszkolny Klub Sportowy przy MOPS w Chrzanowie, STRATEGIA ROZWOJU GMINY LIBIĄŻ NA LATA 2014–2020 LATA LIBIĄŻ NA ROZWOJU GMINY STRATEGIA 9. Chrzanowski Klub Karate i Dalekowschodnich Sportów Walki

58 4.5. Bezpieczeństwo publiczne Na terenie gminy znajduje się Komisariat Policji w Libiążu, który podlega Komendzie Powiatowej Policji w Chrza- nowie. Nad bezpieczeństwem mieszkańców oprócz policjantów, czuwa pięciu dzielnicowych oraz strażacy z Ko- mendy Powiatowej Państwowej Straży Pożarnej w Chrzanowie. Ponadto na terenie gminy funkcjonują cztery Ochotnicze Straże Pożarne: ▪ Ochotnicza Straż Pożarna – Libiąż, ▪ Ochotnicza Straż Pożarna – Moczydło, ▪ Ochotnicza Straż Pożarna – Gromiec, ▪ Ochotnicza Straż Pożarna – Żarki. Policjanci w 2013 roku interweniowali 2382 razy (interwencje domowe stanowiły 16,2%, interwencje w miejscach publicznych 83,8%). W roku 2013 odnotowano na terenie gminy Libiąż 283 wykroczenia (kradzież – 38%, spożywanie napojów alkoholowych w miejscach zabronionych – 24,5%, zakłócanie porządku publicznego – 20,8%, uszkodzenia mienia – 16,7%). W tym samym okresie stwierdzono 318 przestępstw. Wśród nich dominowały przestępstwa rozbój- nicze – 32,7% (w tym 29,6% przestępstw popełnionych przez nieletnich) oraz kradzież z włamaniem – 26,4%. Policjanci Komisariatu Policji w Libiążu zatrzymali łącznie 55 osób podejrzanych o popełnienie przestępstwa (na gorącym uczynku oraz w toku prowadzonych czynności). Stan bezpieczeństwa w gminie należy uznać za zadowalający. Komenda Policji w Libiążu zanotowała w 2012 roku 17% wszystkich przestępstw stwierdzonych na terenie powiatu chrzanowskiego, których liczba wynosiła 4192. Najwięcej przestępstw na obszarze powiatu zanotowała Powiatowa Komenda Policji – 55% oraz Komen- da Policji w Trzebini – 21% przestępstw. Komenda Policji w Alwerni stwierdziła jedynie 7% przestępstw.

Wykres 8. Rozkład przestępstw stwierdzonych ogółem w powiecie chrzanowskim w 2012 roku (łącznie 4192 przestępstw)

Źródło: htt p://archiwum.chrzanow.policja.gov.pl/

Pracę Policji w Libiążu usprawnia system monitoringu miejskiego. W roku 2013 roku system składał się z 10 kamer. Ogólna liczba zdarzeń odnotowanych przez Straż Pożarną wynosiła 231 i w stosunku do roku 2012 uległa zmniejszeniu o 23%. Przyczyną tego stanu jest spadek liczby pożarów o 50,2%. W ogólnej liczbie zdarzeń pożary stanowią 48,9%, miejscowe zagrożenia 46,3%, a fałszywe alarmy 4,8%.

Tabela 14. Liczba zdarzeń w gminie Libiąż w roku 2012 i 2013

Miejscowe Kategoria Ogółem Pożary Alarmy fałszywe zagrożenia Lata 2012 2013 2012 2013 2012 2013 2012 2013 Liczba zdarzeń 300 231 225 113 66 107 9 11

Źródło: Komenda Powiatowa Państwowej Straży Pożarnej w Chrzanowie 2014–2020 LATA LIBIĄŻ NA ROZWOJU GMINY STRATEGIA

59 Najczęstszą przyczyną pożarów na terenie gminy są podpalenia –stanowiące 83,2% wszystkich pożarów. Nie- wielki odsetek przyczyn stanowią również wady urządzeń i instalacji elektrycznych – 0,4% (w szczególności niesprawne przewody, osprzęt oświetlenia, odbiorniki bez urządzeń grzewczych) oraz nieostrożność osób do- rosłych (0,4%).

4.6. Ochrona zdrowia Pierwszą pomoc i opiekę szpitalną mieszkańcom Libiąża zapewnia Szpital Powiatowy w Chrzanowie. Należy uznać, że sieć medyczna na terenie miasta i gminy jest dobrze rozwinięta. Usługi medyczne prowadzą wy- łącznie placówki niepubliczne: Miejskie Centrum Medyczne Sp. z o.o. z przychodniami w sołectwach Żarki i Gromiec oraz ELVITA NZOZ Górniczy Zakład Lecznictwa Ambulatoryjnego, a także prywatne praktyki lekarskie. Mieszkańcy gminy mają zapewniony również dostęp do opieki specjalistycznej. O skali lokalnych usług medycznych świadczy ich liczba – na terenie gminy udziela się rocznie ponad 19% porad lekarzy podstawowej opieki medycznej świadczonych w całym powiecie – oraz różnorodność poradni. Mieszkańcy gminy Libiąż mają dostęp do 7 aptek. Na jedną aptekę przypada 3 257 mieszkańców, co na podstawie analizy jednostek porównawczych, wskazuje na zadowalający poziom wskaźnika.

Tabela 15. Ludność na aptekę ogólnodostępną w gminie Libiąż i jednostkach porównawczych (stan na rok 2012)

Wyszczególnienie pow. pow. Libiąż Polska Babice Alwernia Trzebinia Chrzanów chrzanowski woj. małopolskie woj.

ludność na aptekę 4264 9007 2430 3257 3445 3113 3016 3211 ogólnodostępną

Źródło: Główny Urząd Statystyczny

4.7. Pomoc społeczna Jednostką budżetową gminy Libiąż świadczącą pomoc społeczną jest Ośrodek Pomocy Społecznej w Libiążu. Oprócz siedziby głównej, Ośrodek zajmuje lokale: ▪▪ w Żarkach, przy ul. Olszynka (sołtysówka) – siedziba pracownika socjalnego obsługującego rejon Żarek, Ziajek, Bębenek i Zagórcza, ▪▪ w Gromcu, w Przychodni Rejonowej. Ośrodek Pomocy Społecznej w Libiążu udziela pomocy: ▪▪ finansowej w formie zasiłków stałych, zasiłków okresowych, zasiłków celowych, dodatków mieszkaniowych i świadczeń rodzinnych; ▪▪ rzeczowej w formie opłacenia posiłków w szkołach i przedszkolach dla dzieci, talonów żywnościowych, używanej odzieży i sprzętu gospodarstwa domowego itp.; ▪▪ w formie usług opiekuńczych dla osób chorych i niepełnosprawnych; ▪▪ w formie zapewnienia miejsca w Świetlicy Środowiskowej dla dzieci z rodzin będących w trudnej sytuacji, niepełnych, z problemem alkoholowym itp.; ▪▪ w postaci pracy socjalnej prowadzonej przez pracowników socjalnych. Jest to pomoc w formie poradnictwa, konsultacji, interwencji w różnych instytucjach i innej działalności podejmowanej w celu zmiany niekorzystnej sytuacji rodziny czy osoby; ▪▪ w postaci konsultacji i poradnictwa udzielanych przez konsultantów: prawnika i psychologa; ▪▪ w formie kompletowania wniosków o umieszczenie w domach pomocy społecznej, noclegowni itp.; ▪▪ w formie udostępniania informacji o prawach, przywilejach, procedurach stosowanych przy załatwianiu różnych ważnych dla osób niepełnosprawnych spraw. Ta forma pomocy realizowana jest przez pracownika STRATEGIA ROZWOJU GMINY LIBIĄŻ NA LATA 2014–2020 LATA LIBIĄŻ NA ROZWOJU GMINY STRATEGIA

60 socjalnego ds. osób niepełnosprawnych, działalność Punktu Konsultacyjno-Informacyjnego dla Osób Star- szych, Przewlekle Chorych i Niepełnosprawnych; ▪▪ przez działalność Klubu Integracji Społecznej, którego głównym celem jest prowadzenie reintegracji zawodowej i społecznej osób podlegających lub zagrożonych wykluczeniem społecznym w formie warszta- tów terapeutycznych oraz poradnictwa indywidualnego w zakresie doradca zawodowego; ▪▪ w zakresie przeciwdziałania wykluczeniu społecznemu poprzez podniesienie kompetencji społecznych i zawodowych osób korzystających ze świadczeń pomocy społecznej; ▪▪ poprzez Centrum Aktywności Lokalnej, które umożliwia aktywizację i integrację lokalnych wspólnot, tworzenia poczucia przynależności do danego miejsca, aktywizowania lokalnych zasobów instytucjonalnych i ludzkich oraz potencjału społecznego i kulturowego tkwiących w danym środowisku lokalnym na rzecz zaspokajania potrzeb społeczności lokalnej i rozwiązywania lokalnych problemów; ▪▪ poprzez Punkt Aktywności Obywatelskiej, który służy uczestnikom projektu systemowego i społeczności lokalnej gminy Libiąż. W Punkcie odbywają się m.in.: spotkania o charakterze społecznym, edukacyjnym, prozdrowotnym oraz z ciekawymi ludźmi działającymi na rzecz społeczności lokalnej; ▪▪ Punkt Mediacyjny przeprowadzający postępowania mediacyjne w sprawach cywilnych, rodzinnych oraz karnych; ▪▪ Punkt Konsultacyjno-Informacyjny dla Osób i Rodzin z Problemem Przemocy; ▪▪ Telefon zaufania. Ośrodek Pomocy Społecznej we współpracy z różnymi podmiotami gospodarczymi organizuje imprezy okolicz- nościowe: spotkania wigilijne dla osób starszych, chorych, samotnych, zabawy karnawałowe dla dzieci. Ponadto pracownicy Ośrodka aktywnie uczestniczą w różnego rodzaju akcjach charytatywnych (np. zbieranie darów dla powodzian, pomoc w organizowaniu zbiórki środków finansowych na leczenie chorych dzieci, zbieranie i rozdysponowanie artykułów żywnościowych i środków czystości w okresie przedświątecznym). Partne- rami Ośrodka Pomocy Społecznej przy organizowaniu akcji są m.in.: stowarzyszenia, organizacje społeczne, zespoły charytatywne. Ośrodek podejmuje także działania w celu powstawania w gminie grup i stowarzyszeń samopomocowych (Stowarzyszenie Diabetyków, Stowarzyszenie Pomocy Osobom Niepełnosprawnym „Nadzieja”, Stowarzyszenie Pomocy Osobom Uzależnionym od Środków Psychoaktywnych „Przemienienie”). Na bieżąco współpracuje ze wszystkimi organizacjami i instytucjami działającymi na rzecz rodzin, dzieci, osób niepełnosprawnych i innych grup wymagających wsparcia. W gminie Libiąż najczęstszym powodem korzystania z pomocy społecznej jest ubóstwo oraz bezrobocie. Ro- dziny często zmuszone są także korzystać z pomocy z powodu długotrwałej lub ciężkiej choroby lub niepełno- sprawności. W tabeli przedstawiono porównanie wypłaconych świadczeń przez OPS w Libiążu w latach 2012 i 2013.

Tabela 16. Wypłacone świadczenia przez Libiąski Ośrodek Pomocy Społecznej w latach 2012–2013

2012 r. 2013 r. Liczba osób Liczba osób którym którym Rodzaj świadczenia Liczba Liczba decyzją Kwota decyzją Kwota rodzin rodzin przyznano przyznano świadczenie świadczenie Zasiłki stałe 70 70 285 352,92 79 79 337 312,74 Zasiłki okresowe 141 147 203 482,89 146 149 256 145,00 Zasiłki celowe (w tym celowe 408 483 250 512,03 483 646 307 865,31 specjalne) Posiłki 111 175 109 030,75 131 210 154 935,69 Usługi opiekuńcze 47 47 432 003,79 62 63 475 288,72 Sprawienie pogrzebu 3 3 8 550,00 – – – STRATEGIA ROZWOJU GMINY LIBIĄŻ NA LATA 2014–2020 LATA LIBIĄŻ NA ROZWOJU GMINY STRATEGIA

61 Odpłatność za DPS 13 13 255 946,19 14 14 266 557,08 Dodatki 200 200 346 653,98 192 192 409 509,87 mieszkaniowe Zasiłki rodzinne 468 844 1 128 582,07 494 869 1 340 989,11 i dodatki Składki na ubezpieczenia 142 142 185 359,14 128 128 177 383,35 społeczne

Zasiłki pielęgnacyjne 403 424 680 391, 00 413 429 714 816

Świadczenia 154 159 795 982,00 143 146 583 424,00 pielęgnacyjne Pomoc finansowadla osób pobierających 56 56 53 700,00 49 49 83 800,00 świadczenie pielęgnacyjne Specjalny zasiłek 0 0 0 2 2 4420,00 opiekuńczy Jednorazowa zapomoga 209 211 211 000,00 188 194 194 000,00 z tytułu urodzenia dziecka Fundusz 111 129 549 535,00 118 143 603 675,00 alimentacyjny Rodziny zastępcze 10 10 7 834,57 11 11 17 147,01 Składki na ubezpieczenie 119 119 47 171,06 120 120 44 051,15 Zdrowotne Świadczenia opieki zdrowotnej 4 4 249,2 11 12 507,12 finansowanej ze środków publicznych

Źródło: Ośrodek Pomocy Społecznej w Libiążu

Kwota wypłacanych świadczeń wzrosła w roku 2013, w stosunku do roku 2012, o 23%. Wzrasta również liczba rodzin korzystających ze wsparcia – w stosunku do roku 2012 odnotowano wzrost o 4%. Poza Ośrodkiem Pomocy Społecznej rozwiązywaniem problemów społecznych zajmuje się szereg instytucji i organizacji z terenu gminy, jak i powiatu. Wśród nich można wskazać: ▪▪ Fundację im. Brata Alberta, ▪▪ Stowarzyszenie Rodzina Kolpinga w Libiążu, ▪▪ Stowarzyszenie Osób Niepełnosprawnych „Nadzieja”, ▪▪ Towarzystwo Przyjaciół Libiąża, ▪▪ Placówki Służby Zdrowia, ▪▪ Związki Zawodowe w zakładach pracy, ▪▪ Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Chrzanowie, ▪▪ Powiatowy Ośrodek Interwencji Kryzysowej w Chrzanowie, ▪▪ Powiatowy Ośrodek Wsparcia Dziecka i Rodziny w Chrzanowie, ▪▪ Centrum Usług Socjalnych w Chrzanowie, ▪▪ Powiatowy Dom Pomocy Społecznej im. Adama Starzyńskiego w Płazie, STRATEGIA ROZWOJU GMINY LIBIĄŻ NA LATA 2014–2020 LATA LIBIĄŻ NA ROZWOJU GMINY STRATEGIA ▪▪ Inne instytucje i organizacje np.: Klub 50+, Zespoły Charytatywne przy parafiach.

62 4.8. Społeczeństwo obywatelskie Mieszkańcy gminy Libiąż aktywnie uczestniczą w życiu społecznym. Ich aktywność jest możliwa dzięki podej- mowaniu przez władze Gminy, jak i jednostki organizacyjne działań mających na celu aktywizację społeczności lokalnej. Od 2008 roku w gminie Libiąż realizowany jest projekt systemowy pod nazwą: „Rozwój aktywnych form integracji w Gminie Libiąż” w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki. Jednym z narzędzi, które OPS wykorzystuje przy realizacji projektu systemowego jest Program Aktywności Lokalnej, wzorowany na modelu Centrum Aktywności Lokalnej – od czerwca 2010 roku OPS w Libiążu posiada Certyfikat Jakości Centrum Ak- tywności Lokalnej. Głównym celem Programu Aktywności Lokalnej dla Gminy Libiąż na lata 2014–2020 jest realizacja polityki integracji społecznej poprzez aktywizowanie lokalnej społeczności gminy Libiąż ze szczególnym uwzględnieniem środowisk zagrożonych wykluczeniem społecznym. Realizacja programu ma na celu również: ▪▪ stworzenie warunków dla powstania inicjatyw i struktur funkcjonujących na rzecz społeczności lokalnej, ▪▪ wsparcie postaw obywatelskich poprzez zwiększenie kompetencji społecznych, ▪▪ promocję działań prospołecznych, edukację oraz dostęp do informacji o uprawnieniach, ▪▪ poprawę jakości życia poprzez zaspokojenie potrzeb społecznych, ▪▪ aktywną integrację osób zagrożonych wykluczeniem społecznym i ich otoczenia, ▪▪ poprawę funkcjonowania osób zagrożonych wykluczeniem społecznym. Gmina posiada ponadto Strategię Integracji i Rozwiązywania Problemów Społecznych w Gminie Libiąż na lata 2014–2020. Strategia jest dokumentem, który uświadamia społeczności lokalnej skalę zjawisk i problemów społecznych oraz wychodzi naprzeciw jej potrzebom, natomiast dla samorządu stanowi kompleksowy i upo- rządkowany zbiór celów, działań i metod ukierunkowanych na wprowadzenie skutecznych rozwiązań w obszarze problemów społecznych. Na podstawie celów strategicznych zawartych w dokumencie władze będą podej- mowały w latach 2014–2020 działania skierowane na budowanie tożsamości lokalnej, integrację mieszkańców, rozwój zasobów służących integracji mieszkańców i organizowaniu społeczności lokalnej, wspieranie i rozwój różnych form aktywności społecznej i obywatelskiej mieszkańców, budowanie współpracy pomiędzy samorzą- dem a organizacjami pozarządowymi. Ponadto określone zostały działania mające na celu wprowadzenie zintegrowanego systemu przeciwdziałania zjawisku wykluczenia społecznego zapewniającego wsparcie osobom bezrobotnym i ubogim, zapewnienie szerokiej oferty wsparcia społecznego i instytucjonalnego oraz wprowadzenie zintegrowanego systemu profilaktyki, ograniczania problemów uzależnień i zachowań aspołecznych. Przy Ośrodku Opieki Społecznej prężnie rozwija się Punkt Aktywności Obywatelskiej. Oferuje on mieszkańcom różne możliwości spędzania wolnego czasu zarówno dla dzieci, jak i dorosłych. W PAO prowadzone są zajęcia ruchowe dla seniorów, zajęcia rękodzieła artystycznego, kółko szachowe, zajęcia fitness, „Pogotowie Lekcyjne” – udzielanie bezpłatnych korepetycji z różnych przedmiotów dla dzieci, warsztaty aktywnego poszukiwania pracy, a także „Badacze świata” – czyli jak zorganizować dziecku czas wolny. Punkt Aktywności Obywatelskiej bie- rze również co roku udział w Małopolskim Dniu Uczenia się, który organizowany jest przez Wojewódzki Urząd Pracy w Krakowie. Celem organizacji przedsięwzięcia jest podejmowanie szeroko rozwiniętych działań środo- wiskowych oraz aktywowanie społeczności lokalnej. W ramach bezpłatnych spotkań mieszkańcy gminy Libiąż mogą uczestniczyć w tematycznych warsztatach np.: „Trening gospodarowania budżetem domowym”, czy też w zajęciach profilaktycznych zapobiegających różnego rodzaju chorobom. Idea Małopolskiego Dnia Uczenia się zakłada nie tylko pokazywanie korzyści związanych z inwestycjami we własny rozwój i odpowiedzialność za własną edukację na każdym etapie życia (w której kluczową rolę odgrywają efekty uczenia), ale również prezentowanie alternatywnych form zdobywania lub wzmacniania kompetencji oraz wzbudzanie pozytywnych skojarzeń z uczeniem się i pokazywanie go jako przyjemności, dobrej zabawy, ciekawej formy spędzenia czasu. Przy Ośrodku Pomocy Społecznej poza Punktem Aktywności Obywatelskiej działa Klub Integracji Społecznej. Jego celem jest reintegracja społeczna i zawodowa osób długotrwale bezrobotnych na terenie gminy Libiąż poprzez działania mające na celu podniesienie kwalifikacji zawodowych, poprawę sytuacji życiowej uczestników oraz ich rodzin. W ramach zajęć prowadzone są warsztaty terapeutyczne w oparciu o techniki aktywizujące (warsztaty aktywnego poszukiwania pracy, trening umiejętności psychospołecznych), spotkania indywidualne z uczestnikami w ramach indywidualnego poradnictwa ze specjalistami: pedagogiem resocjalizacji, psycholo- giem, doradca zawodowym, radcą prawnym, warsztaty obejmujące edukację zawodową, a także grupy wsparcia mające na celu wymianę doświadczeń wśród uczestników grupy. Mieszkańcy mogą aktywnie uczestniczyć w życiu społecznym spełniając się w roli wolontariuszy przy Ośrodku Pomocy Społecznej. Wolontariusze mają w OPS szerokie pole do działania: mogą świadczyć pomoc na rzecz dzieci, seniorów, osób bezrobotnych, osób niepełnosprawnych i innych osób wymagających wsparcia. Swoją pracę mogą wykonywać na terenie Ośrodka i Punktu Aktywności Obywatelskiej, bezpośrednio w domach pod- 2014–2020 LATA LIBIĄŻ NA ROZWOJU GMINY STRATEGIA

63 opiecznych lub podczas imprez oraz akcji charytatywnych organizowanych przez OPS. Wolontariat daje szansę wykorzystania własnych umiejętności i predyspozycji, rozwijania zainteresowań, zdobycia doświadczenia życio- wego i zawodowego. Animacją aktywności mieszkańców poza Ośrodkiem Pomocy Społecznej zajmuje się Libiąskie Centrum Kultury. LCK organizuje różnego typu imprezy, koncerty, pikniki, zawody dla dzieci, wyjazdy do teatru oraz szkolenia. Ponadto w ramach działalności Centrum funkcjonują liczne sekcje i zajęcia, w których w czasie wolnym mogą uczestniczyć mieszkańcy gminy. Zaliczyć do nich można zajęcia rekreacyjno-świetlicowe, rytmiczno-ruchowe, plastyczne, zajęcia nordic walking i jogi, a także Akademię Biegania. Wśród działających sekcji wyróżnić można zespoły wokalno-instrumentalne, folklorystyczne, studio tańca, sekcję Rękodzieła Artystycznego, sekcję pla- styczną, grupę fotograficzną.

4.9. Analiza SWOT

ANALIZA SWOT – INFRASTRUKTURA SPOŁECZNA

MOCNE STRONY SŁABE STRONY

▪▪ Wzrost liczby dzieci w przedszkolach; ▪▪ Brak żłobków skutkujący koniecznością dowozu ▪▪ Bliskość Krakowa i Katowic dająca możliwość pod- dzieci do innych miejscowości lub pozostaniem nie- jęcia studiów wyższych; pracującego członka rodziny w domu; ▪▪ Położenie Libiąża (lasy, Szyjki); ▪▪ Spadek liczby uczniów w szkołach mogący warunko- ▪▪ Aktywność kulturowa (w tym dbałość o tradycje) wać w przyszłości likwidację szkół; i sportowa mieszkańców wpływająca na rozwój ▪▪ Niski wskaźnik skolaryzacji w gimnazjach świadczący gminy; o popularności szkół spoza gminy; ▪▪ Stałe podnoszenie standardu placówek oświato- ▪▪ Brak nowoczesnych komputerów i tablic multime- wych (pomoce naukowe, stan techniczny budyn- dialnych w placówkach oświatowych; ków, doposażenie placów zabaw, parkingi przy ▪▪ Wyposażenia placów zabaw w przedszkolach; placówkach, infrastruktura sportowa np.: bieżnie, ▪▪ Słaby poziom czytelnictwa; skocznie); ▪▪ Zły stan i wyposażenie obiektów rekreacyjno-spor- ▪▪ Dodatkowa pomoc w rozwoju dzieci i młodzieży towych i kulturowych (Szyjki, MORiS); (psycholog, logopeda, świetlica środowiskowa, ▪▪ Brak cyklicznej, o szerokim zasięgu imprezy charak- LCK, OPS, biblioteka oraz wolontariusze wspierają- terystycznej dla Libiąża (np. promowanie ludzi, któ- cy rozwój w/w instytucji); rzy coś osiągnęli, libiąskie talenty); ▪▪ Korzystanie przez placówki oświatowe z progra- ▪▪ Słaba współpraca z nadleśnictwem, brak ścieżki mów Unii Europejskiej; edukacyjnej; ▪▪ Współpraca placówek oświatowych z organiza- ▪▪ Brak krytego basenu oraz centrum rekreacji; cjami pożytku publicznego i innymi organizacjami ▪▪ Wzrost liczby rodzin korzystających z pomocy spo- (sport, kultura…); łecznej wskazujący na pogorszenie się sytuacji życio- ▪▪ Wspomaganie i stwarzanie warunków uczniom wy- wej mieszkańców gminy; bitnym (stypendia, nagrody, wyróżnienia, dodatko- ▪▪ Brak Domu Dziennego Pobytu dla osób starszych wy czas nauczyciela); i osób niepełnosprawnych; ▪▪ Obiekty rekreacyjno-sportowe i kulturalne; ▪▪ Słaba baza lokalowa, wyposażenie Świetlicy Środo- ▪▪ Miejska Biblioteka Publiczna; wiskowej; ▪▪ Organizowanie przez różne instytucje imprezy na ▪▪ Brak bazy lokalowej Świetlicy Środowiskowej dla skalę lokalną, cykliczne spotkania oraz koordynacja Gromca i Żarek; współpracy organizacji pozarządowych z władzami ▪▪ Za mała liczba asystentów rodziny (forma wsparcia lokalnymi; dla rodzin); ▪▪ Prężnie działająca pomoc społeczna (współpraca ▪▪ Brak Centrum Rehabilitacji dla mieszkańców gminy; z organizacjami pozarządowymi, stowarzyszeniami ▪▪ Za mało patroli Policji; na rzecz aktywności osób starszych, edukacja spo- łeczna – spotkania mieszkańców); ▪▪ Niewystarczające oświetlenie zewnętrzne; ▪▪ Funkcjonowanie Świetlicy Środowiskowej na tere- ▪▪ Niewystarczająca liczba miejsc parkingowych. nie gminy; ▪▪ Patrole Policji finansowane ze środków Gminy; ▪▪ Spotkania Policji ze społeczeństwem; ▪▪ Bezpieczeństwo socjalne; STRATEGIA ROZWOJU GMINY LIBIĄŻ NA LATA 2014–2020 LATA LIBIĄŻ NA ROZWOJU GMINY STRATEGIA

64 ▪▪ Szeroki wachlarz ofert wsparcia i pomocy dla miesz- kańców gminy korzystających z pomocy społecznej (innowacyjne metody pracy w pomocy społecznej – trener zatrudnienia wspieranego, asystent rodzinny, Centrum Aktywności Lokalnej); ▪▪ Dobry dostęp do służby zdrowia na terenie gminy; ▪▪ Opieka całodobowa; ▪▪ Monitoring.

SZANSE ZAGROŻENIA

▪▪ Odpowiednia polityka dotycząca edukacji, zdrowia ▪▪ Spadek liczby urodzeń warunkujący liczbę uczniów i pomocy społecznej; w szkołach; ▪▪ Promocja zdrowego trybu życia wpływająca na stan ▪▪ Migracje ludności powodujące osłabienie społeczne zdrowia mieszkańców gminy; gminy; ▪▪ Poszerzenie oferty w szkołach zawodowych; ▪▪ Popularność szkół spoza gminy związana ze zmniej- ▪▪ Poszerzenie oferty edukacyjnej w gimnazjach (zaję- szeniem współczynnika skolaryzacji; cia pozalekcyjne); ▪▪ Wzrost bezrobocia i ubożenie społeczeństwa wpły- ▪▪ Poprawa sytuacji na rynku pracy wpływająca na wające na ograniczenie aktywności mieszkańców polepszenie warunków życia ludności i zwiększenie i konieczność korzystania z pomocy społecznej; aktywności społecznej; ▪▪ Proces starzenia się społeczeństwa warunkujący ko- ▪▪ Możliwość pozyskania środków finansowych z Unii nieczność zmiany polityki społecznej. Europejskiej na rozbudowę lub modernizację infrastruktury; ▪▪ Doposażenie księgozbioru MBP na bieżąco w celu poszerzenia oferty dla czytelników; ▪▪ Wzmocnienie profilaktyki dla osób uzależnionych od alkoholu; ▪▪ Rozbudowa monitoringu w szkołach oraz na terenie miasta. STRATEGIA ROZWOJU GMINY LIBIĄŻ NA LATA 2014–2020 LATA LIBIĄŻ NA ROZWOJU GMINY STRATEGIA

65 5. Sytuacja gospodarcza

5.1. Podmioty gospodarcze W 2013 roku na terenie gminy Libiąż działało 1757 podmiotów gospodarczych. Do sektora prywatnego nale- żało 79,2% podmiotów. Wśród nich dominowały osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą (81,3% sektora prywatnego). W sektorze publicznym dominującą forma działalności były państwowe i samorządowe jednostki prawa budżetowego, stanowiące 71,1% podmiotów w sektorze publicznym.

Tabela 17. Podmioty gospodarcze według sektorów własnościowych w gminie Libiąż w latach 2008–2013

Podmioty wg sektorów własnościowych 2008 2009 2010 2011 2012 2013

podmioty gospodarki narodowej ogółem 1575 1619 1729 1733 1775 1757

sektor publiczny – ogółem 43 43 44 44 45 45

sektor publiczny – państwowe i samorządowe jednostki 30 30 31 31 32 32 prawa budżetowego

sektor publiczny – spółki handlowe 2 2 2 1 1 1

sektor prywatny – ogółem 1532 1576 1685 1689 1730 1712

sektor prywatny – osoby fizyczne prowadzące działalność 1251 1286 1387 1381 1410 1392 gospodarczą

sektor prywatny – spółki handlowe 67 69 68 75 80 80

sektor prywatny – spółki handlowe z udziałem kapitału 16 15 14 15 16 15 zagranicznego

sektor prywatny – spółdzielnie 3 3 3 3 3 3

sektor prywatny – fundacje 2 2 2 2 2 2

sektor prywatny – stowarzyszenia i organizacje społeczne 27 31 34 34 36 36

Źródło: Główny Urząd Statystyczny

Od 2008 roku liczba podmiotów gospodarczych w gminie Libiąż wzrasta. Jest to trend obserwowany we wszystkich gminach należących do powiatu chrzanowskiego.

Tabela 18. Liczba podmiotów gospodarczych w powiecie chrzanowskim i gminach wchodzących w jego skład w latach 2008–2013

Gmina 2008 2009 2010 2011 2012 2013

Alwernia 927 973 1044 1030 1050 1082

Babice 696 673 715 698 720 729

Chrzanów 4672 4755 4891 4777 4809 4849

Libiąż 1575 1619 1729 1733 1775 1757

Trzebinia 3012 3054 3226 3143 3212 3295

pow. chrzanowski 10 882 11 074 11 605 11 381 11 566 11 712

Źródło: Główny Urząd Statystyczny STRATEGIA ROZWOJU GMINY LIBIĄŻ NA LATA 2014–2020 LATA LIBIĄŻ NA ROZWOJU GMINY STRATEGIA

66 Porównując przedsiębiorczość gmin mierzoną liczbą podmiotów gospodarczych, gmina Libiąż na tle jednostek porównawczych wypada dość słabo. Niższa liczba podmiotów charakteryzuje jedynie gminę Babice oraz gminę Alwernia. Biorąc pod uwagę wskaźnik podmiotów wpisanych do rejestru REGON na 10 tys. ludności gmina Libiąż wypada najsłabiej spośród gmin porównawczych. Równie niekorzystnie przedstawia się wskaźnik osób fizycznych prowadzących działalność gospodarczą na 100 osób w wieku produkcyjnym oraz liczba fundacji, stowarzyszeń i organizacji społecznych na 10 tys. mieszkańców.

Tabela 19. Wskaźniki dotyczące podmiotów gospodarczych w gminie Libiąż i jednostkach porównawczych (stan na rok 2012)

pow. Wyszczególnienie Libiąż Alwernia Babice Chrzanów Trzebinia chrzanowski

podmioty wpisane do rejestru 778 821 799 990 932 906 REGON na 10 tys. ludności jednostki nowo zarejestrowane w rejestrze REGON na 10 tys. 72 77 61 75 66 71 ludności jednostki wykreślone z rejestru 55 61 40 62 49 56 REGON na 10 tys. ludności osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą na 100 9,4 10,2 10,5 11,5 11 10,8 osób w wieku produkcyjnym fundacje, stowarzyszenia i organizacje społeczne na 10 tys. 17 20 24 23 22 21 mieszkańców podmioty nowo zarejestrowane na 10 tys. ludności w wieku 110 119 96 117 102 111 produkcyjnym podmioty na 1000 mieszkańców 118,5 127 125,3 155 145,1 140,8 w wieku produkcyjnym

Źródło: Główny Urząd Statystyczny

Wśród podmiotów dominowały mikroprzedsiębiorstwa zatrudniające do 9 pracowników (96,5%). Małe2 przed- siębiorstwa stanowiły 2,7%, a średnie3 przedsiębiorstwa 0,7%. Największym podmiotem gospodarczym na terenie Libiąża jest Zakład Górniczy „Janina”, który wchodzi w skład TAURON Wydobycie S.A. Jest to jedna z dwóch kopalni węgla kamiennego w województwie małopolskim. Złoża kopalni „Janina” szacowane są obecnie na 20% zasobów węgla kamiennego w Polsce. ZG „Janina” to kopalnia o największych zasobach operatywnych węgla kamiennego w Polsce, szacowanych na 841 009 tys. Mg. Swoją siedzibę mają w gminie także m.in.: P.P.H. Dolomit Sp. z o.o. (firma zajmuje się pozyskiwaniem oraz prze- rabianiem dolomitu triasowego „Libiąż” z własnej kopalni odkrywkowej dolomitu w Libiążu), Thermoplast Sp. z o.o. (producent profili okiennych, meblowych i budowlanych z PCV) oraz Libet S.A. (producent kostki brukowej i innych drobnowymiarowych elementów betonowych). Gmina Libiąż jest obszarem atrakcyjnym dla inwestorów o czym świadczy: ▪▪ dogodne położenie przy głównych szlakach komunikacyjnych oraz bliskość autostrady A4 i lotnisk w Bali- cach (35 km) i w Pyrzowicach (60 km); ▪▪ stosowanie ulg w podatkach lokalnych;

2 Przedsiębiorstwa zatrudniające mniej niż 50 pracowników. 3 Przedsiębiorstwa zatrudniające mniej niż 250 pracowników. STRATEGIA ROZWOJU GMINY LIBIĄŻ NA LATA 2014–2020 LATA LIBIĄŻ NA ROZWOJU GMINY STRATEGIA

67 ▪▪ partnerskie podejście władz budujące pozytywne relacje z zarządami firm, co przekłada się na warunki życia i pracy mieszkańców, wzrost kapitału przedsiębiorstw, a co się z tym wiąże – przyszłość gminy; ▪▪ profesjonalna kadra urzędnicza służąca pomocą przy realizacji przedsięwzięć. Gmina gwarantuje także budowę obiektów infrastruktury technicznej i dróg, aby zapewnić potencjalnym inwestorom dogodne warunki dla prowadzenia działalności. Dodatkowym atutem gminy są: lądowisko dla helikopterów w miejscu zrekultywowanej hałdy, przecinająca miasto linia kolejowa z bocznicą, powstała na potrzeby kopalni, oraz znajdujący się w pobliskiej Trzebini mię- dzynarodowy węzeł kolejowy. Na terenie gminy znajdują się bogate złoża surowcowe (węgiel kamienny, dolomit), a w dolinie Wisły piaski i żwiry. Za doskonałe zaplecze surowcowe i techniczne mogą służyć znajdujące się w pobliżu gminy duże za- kłady przemysłu ciężkiego, w tym: kopalnie, zakłady chemiczne i rafineria. Gmina Libiąż jest otwarta na inwe- stowanie we wszystkie dziedziny działalności gospodarczej, ze szczególnym uwzględnieniem innowacyjnych i zaawansowanych technologicznie rozwiązań w zakresie produkcji i usług. Na wsparcie mogą liczyć również firmy z zakresu sektora finansowego, ubezpieczeniowego, bankowego oraz oferujących usługi dotyczące organizowania „czasu wolnego”, charakterystyczne dla centrów miast, a także w zakresie szeroko rozumianej działalności kulturalno-rozrywkowo-rekreacyjnej.

5.2. Otoczenie biznesu Na otoczenie biznesu w gminie Libiąż składają się banki oraz Urząd Miejski. Wychodząc naprzeciw oczeki- waniom inwestorów, gmina utworzyła Strefę Aktywności Gospodarczej przy ul. Rouvroy w Libiążu. Celem utworzenia SAG było stworzenie miejsca do prowadzenia działalności gospodarczej o zasięgu ponadlokalnym, generującego nowe miejsca pracy. Celem jest wzrost liczby klientów pozwalający na zmniejszenie ryzyka inwe- stycyjnego i stabilność ekonomiczną podmiotów, które zdecydują się na prowadzenie działalności na terenie targowiska. Dzięki temu wzrosła konkurencyjność strefy, a w ślad za tym atrakcyjność gminy dla inwestorów. Na terenie SAG funkcjonuje najnowocześniejsze targowisko miejskie w Małopolsce. Gminy Libiąż i Chrzanów planują utworzenie Chrzanowsko-Libiąskiej Strefy Przemysłowo-Usługowej, która stanowić będzie zwarty obszar o łącznej powierzchni ok. 330 ha (z czego ok. 60 ha należy do gminy Libiąż). W każdej gminie Obecnie trwają prace wstępne zmierzające do zmiany studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania oraz sporządzenia miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego. Celem istnienia Strefy będzie przygotowanie odpowiednich warunków inwestycyjnych umożliwiających stworzenie nowych miejsc pracy, stymulowanie polityki gospodarczej mającej wpływ na rozwój małych, średnich i wielkich przedsiębiorstw oraz, w konsekwencji, zwiększenie dochodów bieżących samorządów. Oprócz dogodnego położenia gminy oraz oferty SAG przedsiębiorcy mogą korzystać z ulg w podatkach lokalnych. Działalność przedsiębiorców jest również wspierana przez Lokalną Grupę Działania „Partnerstwo na Jurze”, w skład którego wchodzi gmina Libiąż wraz z pozostałymi gminami z powiatu chrzanowskiego: gminą Babice, Alwernia, Chrzanów i Trzebinia. Działalność LGD opiera się na (oprócz działań na rzecz ekologii i środowiska) wzmocnieniu potencjału gospodarczego i społecznego obszaru LGD dzięki wykorzystaniu lokalnych zasobów, w tym produktów lokalnych oraz aktywności ekonomicznej i społecznej mieszkańców. Przedsiębiorcy z terenu gminy Libiąż mogą korzystać z otoczenia biznesu usytuowanego na terenie powiatu chrzanowskiego, do którego należy: Powiatowy Urząd Pracy, Chrzanowska Izba Gospodarcza, Stowarzyszenie Kupców Prywatnych, Centrum Wspierania Przedsiębiorczości oraz Cech Rzemiosł Różnych. Ich działalność prze- jawia się m.in. w: udzielaniu informacji i konsultacji gospodarczych, organizacji szkoleń i pomoc w pozyskiwaniu finansowania ze środków pomocowych. Ponadto doradztwo dla przedsiębiorców prowadzą następujące instytucje: ▪▪ Małopolskie Centrum Przedsiębiorczości w Krakowie, ▪▪ Punkt Informacyjny o Funduszach Europejskich w Małopolsce zlokalizowany w Krakowie, ▪▪ Punkt Informacyjny o Funduszach Europejskich w Chrzanowie, ▪▪ Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości w Warszawie, ▪▪ Małopolska Agencji Rozwoju Regionalnego w Krakowie, ▪▪ Agencja Rozwoju Małopolski Zachodniej S.A. w Chrzanowie, ▪▪ Małopolski Instytut Samorządu Terytorialnego i Administracji (MISTiA) w Krakowie, STRATEGIA ROZWOJU GMINY LIBIĄŻ NA LATA 2014–2020 LATA LIBIĄŻ NA ROZWOJU GMINY STRATEGIA

68 ▪▪ Regionalny Ośrodek Europejskiego Funduszu Społecznego w Oświęcimiu, ▪▪ Lokalna Grupa Działania „Partnerstwo na Jurze” w Chrzanowie, ▪▪ Chrzanowska Izba Gospodarcza w Chrzanowie. Na podstawie analizy można uznać, że przedsiębiorstwa prowadzące działalność gospodarczą na terenie gminy Li- biąż mają dobry dostęp do otoczenia biznesu nie tylko gminnego, ale również powiatowego, jak i wojewódzkiego.

5.3. Izba Gospodarcza Chrzanowska Izba Gospodarcza powstała w roku 2001 jako Stowarzyszenie Przedsiębiorców Prywatnych w Trzebini, zrzeszające podmioty gospodarcze z regionu powiatu chrzanowskiego. Izba Gospodarcza podejmuje działania zmierzające do rozwoju przedsiębiorczości w różnych formach organizacyjnych, gromadzi i upowszechnia informacje dotyczące nawiązywania kontaktów gospodarczych, udziela podmiotom gospodarczym pomocy w rozwiązywaniu problemów. Wszelkie działania podejmowane przez Chrzanowską Izbę Gospodarczą ukierunkowane są na wspieranie i promocję firm członkowskich, lecz nie tylko – w wielu organizowanych projektach uczestniczą także firmy niezrzeszone, instytucje, organizacje itp.

5.4. Innowacyjność regionu w kontekście społeczności informacyjnej/internetowej Libiąskie Centrum Kultury wydaje od 2006 roku bezpłatny informator Gminy Libiąż pt.: „Kurier Libiąski”. Infor- mator w wersji papierowej dystrybuowany jest na terenie całej gminy, a w wersji cyfrowej zostaje udostępnio- ny na stronie internetowej LCK. Dostarcza on wiadomości o istotnych wydarzeniach i informacjach dotyczących gminy Libiąż i okolicy. W ramach projektu pn.: „Rewitalizacja przestrzeni miejskiej w rejonie 1 Maja i Górniczej – głównych ulic miasta Libiąża – etap I” zrealizowano między innymi zadanie pn.: „Zagospodarowanie przestrzeni publicznej byłego placu targowego przy ul. 1 Maja”, współfinansowanego z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach Małopolskiego Regionalnego Programu Operacyjnego na lata 2007–2013, Poddziałanie 6.1.A Rozwój Miast. Zakładało ono rewitalizację placu miejskiego odzyskanego po przeniesieniu starego targowiska miejskiego przy ul. 1 Maja. Powstała nowa przestrzeń, posiadająca zarówno ciągi piesze, jak i będąca miejscem wypoczynku, jednocześnie stanowiąc nowoczesną wizytówkę miasta. Na placu umieszczono elementy małej architektury: ławki, siedziska, kosze na śmieci, latarnie oświetleniowe, kwietniki. Obszar placu jest objęty systemem monitoringu oraz zasięgiem hot-spotu – bezpłatnego dostępu do internetu. Na pozostałym terenie gminy mieszkańcy mają dostęp do szerokopasmowego dostępu do internetu.

5.5. Turystyka Ze względu na swoje geograficzne położenie na obszarze Wyżyny Śląsko-Krakowskiejrzeźba terenu gminy Libiąż jest bardzo urozmaicona. Ze szczytów wzgórz rozciągają się rozległe panoramy w stronę Rowu Krzeszowickiego, Garbu Tenczyńskiego, Kotliny Oświęcimskiej, a przy sprzyjającej pogodzie z libiąskich wzgórz (około 300 m n.p.m.) można obserwować Beskidy i ośnieżone szczyty Tatr. Południową część terenu gminy zamyka dolina Wisły. Na sieć hydrograficzną miasta składa się rzeka Chechło – malowniczo meandrujący ciek wodny, Potok Gromiecki, Rzepka oraz Kopalniówka. Zróżnicowana rzeźba terenu i warunki wodne spowodowały, że na terenie Libiąża znajdują się różnorodne typy gleb: rędziny jurajskie i triasowe, bielice, gleby brunatne, gleby hydromorficzne, a w dolinie Wisły – żyzne mady. Taka różnorodność podłoża spowodowała, że obserwować tu można bogactwo flory. Ponad 40% powierzchni gminy Libiąż pokrywają lasy, a lokalną przyrodę charakteryzuje 25 gatunków roślin chronionych (m. in. barwinek pospolity, kalina koralowa, grążel żółty) i bogaty świat zwierząt, które reprezentuje około 100 gatunków praw- nie chronionych (m. in. kumak nizinny, bóbr europejski, rzekotka drzewna). Część z nich żyje w 20 zbiornikach wodnych, które znajdują się na terenie gminy. Największe to stawy leśne w Szyjkach oraz śródleśne stawy zapa- dliskowe w Żarkach, gdzie mieszkańcy Libiąża chętnie spędzają wolny czas. Prężnie działają tu koła wędkarskie, które dbają o zarybianie stawów leśnych. Inną z form aktywności sportowej jest łowiectwo. O zasobności łowisk w tutejszym rejonie świadczy liczna obecność ambon myśliwskich, usytuowanych na obrzeżach lasów. Bogata oferta rekreacyjna gminy opiera się o następującą bazę: ▪▪ Miejski Ośrodek Rekreacyjno-Sportowy im. Solidarności ’80 przy ul. Piłsudskiego w Libiążu (basen 50 m, brodzik, stadion piłkarski, boisko rezerwowe, boiska do siatkówki plażowej, boisko asfaltowe, korty

tenisowe), 2014–2020 LATA LIBIĄŻ NA ROZWOJU GMINY STRATEGIA

69 ▪▪ Hala sportowa przy ul. Górniczej, ▪▪ Ośrodek Rekreacyjno-Sportowy w Żarkach przy ul. Klubowej, ▪▪ Ośrodek Rekreacyjno-Sportowy w Gromcu przy ul. Traugutta, ▪▪ Ośrodek Rekreacyjny „Szyjki” przy ul. Stawowej, ▪▪ Kompleks stawów w Żarkach. Przez najpiękniejsze miejsca gminy przebiega wiele kilometrów znakowanych tras rowerowych. Są to m.in. szlaki: ▪▪ zielony (Oświęcim – Babice), wiodący m.in. przez rezerwat przyrody „Góra Bukowica”, ▪▪ czerwony (Oświęcim – Babice), prowadzący przez dolinę Wisły, ▪▪ zielony, znajdujący się na zachodnim krańcu gminy. Miasto posiada kilka ciekawych obiektów zabytkowych wpisanych do rejestru zabytków. Jednym z nich jest Ko- ściół pw. Przemienienia Pańskiego, wybudowany w 1911 roku według projektu Teodora Talowskiego – zwane- go „Gaudim Północy” – prekursora neoromantyzmu w polskiej architekturze. Do pozostałych zabytków należą: ▪▪ kamienna kapliczka przydrożna w formie krzyża na cokole, ul. Oświęcimska w Libiążu, przy cmentarzu (znajduje się w rejestrze zabytków), ▪▪ kamienna kapliczka przydrożna z 1913 roku w formie obelisku z krzyżem, na zbiegu ulic Beskidzkiej i Kra- kowskiej w Libiążu (znajduje się w rejestrze zabytków), ▪▪ kapliczka przydrożna u zbiegu ulic Krakowskiej i Oświęcimskiej w Libiążu (znajduje się w rejestrze zabytków), ▪▪ młyn wodny przy ul. Kościuszki 1 w Żarkach, ▪▪ cmentarzysko kultury łużyckiej w Żarkach (znajduje się w rejestrze zabytków). Ważnymi elementami wpisanymi na stałe w krajobraz Libiąża są liczne kapliczki i krzyże przydrożne podkreśla- jące trwałość układu drogowego gminy. Zainteresowani historią górnictwa mogą zwiedzić udostępnione dla turystów sztolnię na terenie Zakładu Gór- niczego „Janina”. Gmina może także pochwalić się pięknymi, zielonymi zakątkami, wśród nich wymienić można: ▪▪ Park Młodości z pomnikiem Jana Pawła II, ▪▪ Park Janiny, ▪▪ skwer przy ul. Górniczej z rzeźbą Skarbnika, ▪▪ skwery przy ulicach: Skalników i Oświęcimskiej, ▪▪ Aleja Jana Pawła II, ▪▪ Błonia, ▪▪ Plac Słoneczny, ▪▪ zrewitalizowana przestrzeń publiczna przy ul. 1 Maja. Na terenie gminy Libiąż nie funkcjonują gospodarstwa agroturystyczne. Jednakże ze względu na dobre warunki terenowe, krajobrazowe i przyrodnicze (np. stawy Szyjki, stawy przy ul. Piechurów w Żarkach, zakola Wisły w sołectwie Gromiec i Żarki) gmina posiada potencjał do tworzenia tego typu gospodarstw. Turyści odwiedzający gminę mają do dyspozycji bogatą bazę gastronomiczną. Z noclegów mogą korzystać w pokojach gościnnych oferowanych przez restaurację „Gościniec na Rozdrożu” (ilość miejsc noclegowych: 25) oraz restaurację „Nata” (ilość miejsc noclegowych: 46). W 2013 roku w gminie Libiąż z noclegów skorzystało 912 osób (w tym 58 turystów zagranicznych). Turystom udzielono 1217 noclegów (w tym 90 turystom zagra- nicznym). W stosunku do roku 2012 liczba turystów, jak i udzielonych noclegów, uległa zwiększeniu. W porównaniu do pozostałych gmin należących do powiatu chrzanowskiego, gmina Libiąż wypada bardzo korzystnie pod względem korzystających z noclegów oraz liczby udzielonych noclegów. Jedynie gmina Trzebinia charakteryzuje się wyższym poziomem analizowanych wskaźników niż gmina Libiąż. STRATEGIA ROZWOJU GMINY LIBIĄŻ NA LATA 2014–2020 LATA LIBIĄŻ NA ROZWOJU GMINY STRATEGIA

70 Tabela 20. Korzystający z noclegów oraz udzielone noclegi w powiecie chrzanowskim i gminach wchodzących w jego skład (stan na rok 2012)

Jednostka Korzystający z noclegów Udzielone noclegi

Alwernia 158 895 Babice bd* bd Chrzanów bd* bd Libiąż 828 1039 Trzebinia 3171 4878 Pow. chrzanowski 4157 6812

Źródło: Główny Urząd Statystyczny * Brak danych w GUS – ogólną liczbę noclegów należy rozpatrywać względnie

5.6. Rolnictwo Grunty rolne w gminie Libiąż stanowią 11% jej całkowitej powierzchni. Wśród gruntów przeważają użytki rolne (90% gruntów). Lasy i grunty leśne stanowią 3%, a pozostałe grunty –6% powierzchni gruntów rolnych.

Tabela 21. Struktura użytkowania gruntów rolnych w gminie Libiąż (stan na rok 20104)

Struktura użytkowania gruntów [ha]

Użytki rolne Lasy Pozostałe i grunty pod grunty uprawy ogródki łąki pastwiska pozostałe grunty leśne zasiewami ugorowane trwałe przydomowe trwale trwałe użytki rolne

89,26 16,81 4,96 8,14 210,13 41,14 178,73 20,59 37,43

Źródło: Główny Urząd Statystyczny

Gleby urodzajne klasy I-III występują w południowej części gminy Libiąż obejmującej tereny zalewowe doliny Wisły (sołectwo Gromiec). Prawie 16% gleb w tej części gminy wykorzystywanych jest rolniczo. Na pozostałej części gminy Libiąż występują gleby słabsze, mniej urodzajne. Wynika to z rodzaju podłoża (utwo- ry często skaliste, piaszczyste bądź żwirowe) charakterystycznego dla rzeźby wyżynnej. Gleby IV klasy bonitacyj- nej stanowią 30,7% ogółu gleb, zaś gleby V i VI klasy odpowiednio 35,9 oraz 17,6%. W 2010 roku na terenie gminy Libiąż istniało 290 gospodarstw rolnych. Wśród nich przeważały gospodarstwa małe do 1 ha (57% gospodarstw), co świadczy o dużym rozdrobnieniu struktury agrarnej. Gospodarstwa o powierzchni 1–5 ha stanowiły 41% gospodarstw, pozostała część – 2% przypada w udziale gospodarstwom powy- żej 5 ha. Największą powierzchnię gruntów rolnych zajmowały gospodarstwa powyżej 5 ha – 43,2% powierzchni gruntów rolnych oraz gospodarstwa od 1 do 5 ha – 39%.

4 Dane pochodzą z ostatniego spisu rolnego przeprowadzonego w 2010 roku przez Główny Urząd Statystyczny. STRATEGIA ROZWOJU GMINY LIBIĄŻ NA LATA 2014–2020 LATA LIBIĄŻ NA ROZWOJU GMINY STRATEGIA

71 Wykres 9. Liczba gospodarstw rolnych w gminie Libiąż (stan na rok 2010)

Źródło: Główny Urząd Statystyczny

Wykres 10. Łączna powierzchnia gospodarstw rolnych wg wielkości w gminie Libiąż (stan na rok 2010)

Źródło: Główny Urząd Statystyczny

Wnioski o dopłaty obszarowe składało w 2009 roku 87 rolników, a w 2013 roku 77 rolników. Powierzchnia zgło- szona do dopłat rocznie wynosi 350 ha. W gminie Libiąż działa najmniejsza liczba gospodarstw rolnych spośród pozostałych gmin wchodzących w skład powiatu chrzanowskiego. Gospodarstwa te zajmują również najmniejszą powierzchnię gruntów rolnych.

Tabela 22. Gospodarstwa rolne na terenie powiatu chrzanowskiego i gmin wchodzących w jego skład (stan na rok 2010)

Jednostka Liczba gospodarstw Powierzchnia gospodarstw [ha]

Alwernia 1125 2296,6 Babice 469 1044,9 Chrzanów 652 1038,4 Libiąż 290 607,2 Trzebinia 831 1136,4 Pow. chrzanowski 3367 6123,5

Źródło: Główny Urząd Statystyczny STRATEGIA ROZWOJU GMINY LIBIĄŻ NA LATA 2014–2020 LATA LIBIĄŻ NA ROZWOJU GMINY STRATEGIA

72 Rolnictwo na terenie gminy ogranicza się do niewielkich gospodarstw produkujących na potrzeby własne oraz hodowli zwierząt. Wśród zasiewów dominują zboża (82% powierzchni zasiewów) oraz ziemniaki (17% powierzchni zasiewów), natomiast wśród zwierząt dominuje drób. W roku 2013 na terenie gminy Libiąż zarejestrowanych było 214 producentów rolnych. Rolnictwo w gminie Libiąż jest zmechanizowane w małym stopniu. Jedynie 43 gospodarstwa rolne posiadają ciągniki rolnie, co stanowi 14,8% wszystkich gospodarstw rolnych. W celu zwiększania wysokości i jakości plonów rolnicy wzbogacają glebę w składniki pokarmowe wykorzystując nawozy. Dominującą rolę odgrywają nawozy mineralne oraz azotowe.

Tabela 23. Gospodarstwa domowe z dochodami z różnych źródeł w gminie Libiąż i jednostkach porównawczych (stan na rok 2010)

Gospodarstwa domowe pow. Libiąż Alwernia Babice Chrzanów Trzebinia z dochodami z różnych źródeł chrzanowski

ogółem 290 1125 469 652 831 3368

z dochodem z działalności 246 913 380 306 582 2427 rolniczej z dochodem z emerytury 144 531 208 181 347 1411 i renty z dochodem z pozarolniczej 119 472 30 74 274 969 działalności gospodarczej z dochodem z pracy najemnej 107 166 225 104 253 855 z dochodem z innych niezarobkowych źródeł 6 18 26 21 14 85 poza emeryturą i rentą bez dochodów z działalności 44 212 89 346 249 940 rolniczej bez dochodów z emerytury 146 595 262 471 483 1957 i renty bez dochodów z pozarolniczej 172 653 439 578 556 2398 działalności gospodarczej bez dochodów z pracy 183 959 245 548 578 2513 najemnej bez dochodów z innych niezarobkowych źródeł 284 1107 443 631 817 3283 poza emerytura i rentą

Źródło: Główny Urząd Statystyczny

W gminie Libiąż z działalności rolniczej utrzymuje się aż 85% gospodarstw rolnych. Jest najwyższy wynik wśród jednostek porównywalnych. Najniższy odsetek gospodarstw osiągających dochody z działalności rolniczej charakteryzuje gminę Chrzanów. Wśród wszystkich gospodarstw rolnych w gminie Libiąż 41% uzyskuje dodatkowy dochód z pozarolniczej dzia- łalności gospodarczej. Wyższy wskaźnik – 42% uzyskała jedynie gmina Alwernia. Najmniej gospodarstw – 6% nie uzyskujących dochodu z pozarolniczej działalności gospodarczej funkcjonuje w gminie Babice. STRATEGIA ROZWOJU GMINY LIBIĄŻ NA LATA 2014–2020 LATA LIBIĄŻ NA ROZWOJU GMINY STRATEGIA

73 5.7. Bezrobocie Jednym z istotnych problemów społecznych występujących w gminie Libiąż jest bezrobocie. Na koniec czerwca 2013 roku w Urzędzie Pracy zarejestrowanych jako bezrobotni było 1068 mieszkańców gminy Libiąż. Istot- nym aspektem problemu bezrobocia w gminie Libiąż jest wysoki udział kobiet w grupie osób bezrobotnych – w 2013 roku kobiety stanowiły 58,2% wszystkich bezrobotnych. Osoby bezrobotne z gminy Libiąż stanowiły 15,3% wszystkich bezrobotnych w powiecie chrzanowskim.

Wykres 11. Liczba bezrobotnych w gminie Libiąż w latach 2008–2013

Źródło: Główny Urząd Statystyczny

Liczba bezrobotnych w gminie Libiąż przyjmowała trend wzrostowy na przestrzeni lat. Wyjątek stanowił rok 2011, kiedy liczba osób pozostających bez pracy uległa zmniejszeniu. Podobny trend charakteryzuje pozostałe gminy wchodzące w skład powiatu chrzanowskiego.

Tabela 24. Liczba bezrobotnych w powiecie chrzanowskim i gminach wchodzących w jego skład w latach 2008– 2013

Jednostka 2008 2009 2010 2011 2012 2013

Alwernia 320 398 446 489 583 567 Babice 281 337 360 329 411 439 Chrzanów 1916 2253 2495 2343 2751 2926 Libiąż 576 848 908 855 1041 1068 Trzebinia 1124 1507 1687 1648 1895 1994 pow. chrzanowski 4217 5343 5896 5664 6681 6994 pow. chrzanowski 9,6 12,1 13,9 13,5 15,6 bd – stopa bezrobocia

Źródło: Główny Urząd Statystyczny

Ponad 1/4 wszystkich bezrobotnych w gminie Libiąż to ludzie młodzi, do 25 roku życia. W szczególnej sytuacji są również osoby starsze po 50 roku życia, stanowiące 15,5% wszystkich bezrobotnych w gminie. STRATEGIA ROZWOJU GMINY LIBIĄŻ NA LATA 2014–2020 LATA LIBIĄŻ NA ROZWOJU GMINY STRATEGIA

74 Wykres 12. Bezrobotni do 25 roku życia i powyżej 50 roku życia w gminie Libiąż w latach 2008–2013

Źródło: Główny Urząd Statystyczny

Niemal połowa (49%) wszystkich bezrobotnych z gminy to osoby bez wykształcenia średniego. Znaczącą kate- gorię tworzą również osoby długotrwale bezrobotne, które w gminie Libiąż stanowią 41,9% wszystkich zarejestrowanych bezrobotnych. W grudniu 2013 roku wskaźnik stopy bezrobocia liczony dla powiatu chrzanowskiego osiągnął poziom 16,2%, co w porównaniu do grudnia 2012 roku oznacza wzrost o 0,6 punktu procentowego. Stopa bezrobocia dla wo- jewództwa małopolskiego wyniosła natomiast 11,6% a dla kraju 13,4%. Aktywizacją społeczną osób bezrobotnych i łagodzeniem skutków bezrobocia zajmuje się w gminie Libiąż Ośro- dek Pomocy Społecznej, przy którym funkcjonuje Klub Integracji Społecznej. Działania na rzecz osób bezrobotnych realizują też organizacje pozarządowe działające na terenie gminy Libiąż. Osoby bezrobotne mogą także otrzymać wsparcie w powiecie, czy to w Powiatowym Urzędzie Pracy w Chrzanowie, Powiatowym Centrum Pomocy Rodzinie, czy też w Agencji Rozwoju Małopolski Zachodniej. Młodzi mieszkańcy gminy Libiąż poszuku- jący pracy mogą skorzystać z Młodzieżowego Centrum Kariery działającego przy OHP w Trzebini. W roku 2013 w Powiatowym Urzędzie Pracy w Chrzanowie zgłoszono z terenu gminy Libiąż 138 wolnych miejsc pracy i 80 miejsc aktywizacji zawodowej. W porównaniu do roku 2008 liczba ofert pracy5 spadła o 8,7%. Szcze- gólny spadek (-83,6%) odnotowano w kategorii ofert dla osób w okresie do 12 miesięcy od dnia ukończenia nauki.

Tabela 25. Liczba ofert pracy w gminie Libiąż w roku 2008 i 2013

Wyszczególnienie 2008 2013

oferty pracy ogółem, w tym: 239 218

staże 61 75 miejsca przygotowania zawodowego 30 0 prace społecznie użyteczne 7 5 dla niepełnosprawnych 3 6 dla osób w okresie do 12 miesięcy od dnia ukończenia nauki 61 10

Źródło: Powiatowy Urząd Pracy w Chrzanowie

5 W sprawozdawczości od 2010 roku pojęcie oferty pracy zastąpiono pojęciem wolne miejsca pracy i aktywizacji zawodowej. STRATEGIA ROZWOJU GMINY LIBIĄŻ NA LATA 2014–2020 LATA LIBIĄŻ NA ROZWOJU GMINY STRATEGIA

75 5.8. Analiza SWOT

ANALIZA SWOT – SYTUACJA GOSPODARCZA

MOCNE STRONY SŁABE STRONY

▪▪ Wzrost przedsiębiorczości warunkujący rozwój go- ▪▪ Wysoki udział kobiet i osób młodych (do 25 roku spodarczy gminy; życia) w ogóle bezrobotnych, mogący wpływać na ▪▪ Rozwój przemysłu wydobywczego będącego pod- zwiększenie migracji ludności; stawą gospodarki gminnej; ▪▪ Malejąca liczba ofert pracy; ▪▪ Istniejąca kopalnia z dużymi zasobami; ▪▪ Brak gospodarstw agroturystycznych, uniemożliwia- ▪▪ Powiązanie ZG „Janina” z sektorem energetycznym; jący czerpanie korzyści z rozwoju tej gałęzi turystyki; ▪▪ Identyfikowalne zakłady (P.P.H. Dolomit Sp. z o.o., ▪▪ Słaba baza noclegowa ograniczająca możliwości roz- Thermoplast Sp. z o.o., Libet S.A.); woju turystyki (w tym turystyki biznesowej); ▪▪ Potencjał ludzki – dobrze wykształcona kadra, ▪▪ Nieliczne zabytki, co ogranicza atrakcyjność tury- „młodzi”, doświadczeni emeryci; styczną gminy; ▪▪ Strefa Aktywności Gospodarczej i Chrzanowsko-Li- ▪▪ Rozdrobnienie w rolnictwie ograniczające możliwo- biąska Strefa Przemysłowo-Usługowa stanowiące ści rozwoju rolnictwa i czerpania wysokich plonów o atrakcyjności inwestycyjnej gminy; będących skutkiem efektu skali; ▪▪ Dostępność nowych terenów inwestycyjnych w re- ▪▪ Brak lokalnych firm współpracujących z ZG „Janina”; jonie drogi woj. nr 780 „Wałgasz”; ▪▪ Zabieranie miejsc pracy przez emerytów (w sile wie- ▪▪ Uzbrojony teren po „Upadowej” (RUCH II); ku) odchodzących z kopalni; ▪▪ Lokalne IOB (LGD, ARMZ, PIFE); ▪▪ Niechęć młodych ludzi do zakładania własnych firm ▪▪ Umiejętność pozyskiwania funduszy ze środków ze- („Model rodziny górniczej”); wnętrznych przez przedsiębiorców; ▪▪ Zbyt krótkie godziny pracy na targowisku; ▪▪ Położenie na styku Małopolska/Śląsk – 2 lotniska, ▪▪ Infrastruktura kolejowa złej jakości; ośrodki akademickie, droga nr 933 relacji Kraków- ▪▪ Tereny objęte wpływem szkód górniczych; -Oświęcim, autostrada A4; ▪▪ Brak „atrakcji” turystycznych w gminie. ▪▪ Hotspot umożliwiający ludności bezpłatny dostęp do internetu; ▪▪ Kurier Libiąski stanowiący sposób komunikacji Gmi- ny z jej mieszkańcami.

SZANSE ZAGROŻENIA

▪▪ Wzrost popularności terenów inwestycyjnych na te- ▪▪ Konkurencyjność inwestycyjna sąsiednich gmin renie gminy; wpływająca na zmniejszenie lokowania inwestycji ▪▪ Wzrost gospodarczy skutkujący spadkiem poziomu w Libiążu; bezrobocia; ▪▪ Opuszczanie gminy Libiąż przez młodych, dobrze ▪▪ Wzrost popularności inkubatorów przedsiębiorczo- wykształconych ludzi; ści wpływający na rozszerzenie otoczenia biznesu ▪▪ Kryzys gospodarczy powodujący stagnację działal- w gminie; ności przedsiębiorstw i wzrost bezrobocia; ▪▪ Wzrost popularności branży agroturystycznej sta- ▪▪ Uwarunkowania dotyczące branży górniczej; nowiącej potencjał rozwoju obszaru; ▪▪ Duża zmienność przepisów warunkujących działal- ▪▪ Dążenie do stabilizacji energetycznej Polski; ność gospodarczą. ▪▪ Środki z Unii Europejskiej w perspektywie 2014– 2020 dla przedsiębiorców „START-UPów”; ▪▪ Zmiany w sposobie myślenia i postępowania – trend pro-przedsiębiorczy. STRATEGIA ROZWOJU GMINY LIBIĄŻ NA LATA 2014–2020 LATA LIBIĄŻ NA ROZWOJU GMINY STRATEGIA

76 6. Infrastruktura techniczna 6.1. Mieszkalnictwo

W mieszkaniowym zasobie gminy Libiąż znajdują się 24 lokale, w tym 20 komunalnych i 4 socjalne. Gmina Libiąż posiada również jedno mieszkanie w Domu Nauczyciela w Gromcu. Stan 7 lokali mieszkalnych (w tym 4 socjalne) uznaje się jako średni. Pozostałe lokale są w dobrym stanie, niewymagającym nakładów inwestycyjnych. Ze względu na zapotrzebowanie na mieszkania socjalne, planuje się w 2014 roku adaptację budynku przy ul. Leśnej nr 23 w Libiążu na cele mieszkaniowe (dodatkowo powstanie 14 mieszkań socjalnych). W roku 2014 zostanie opracowany „Wieloletni Program Gospodarowania mieszkaniowym zasobem Gminy Li- biąż na lata 2014–2019”, który dokładnie określi potrzeby w zakresie mieszkań komunalnych.

6.2. Sieć komunikacyjna Gmina Libiąż charakteryzuje się dogodnym położeniem przy szlakach komunikacyjnych: z północy na południe – droga nr 933 relacji Oświęcim – Chrzanów (droga tranzytowa dla delegacji państwowych i międzynarodo- wych jadących w kierunku Oświęcimia) oraz z zachodu na wschód – droga nr 780 relacji Tychy – Chełmek – Al- wernia –Kraków. Ponadto w niedalekiej odległości (8,5 km) od obszaru gminy przebiega autostrada A4.

Tabela 26. Główne połączenia drogowe gminy Libiąż wraz z odległościami

Kierunek Droga Odległość

Kraków droga nr A4 53 km Kraków droga nr 780 49 km Katowice droga nr A4 48 km Bielsko-Biała droga nr 933 47 km Chrzanów droga nr 933 10 km Trzebinia droga nr 933 15 km Jaworzno droga nr 933 20 km Tychy droga nr 780 29 km Oświęcim droga nr 780 11 km

Źródło: www.libiaz.pl

Mapa 2. Sieć komunikacyjna gminy Libiąż

Źródło: www.libiaz.pl 2014–2020 LATA LIBIĄŻ NA ROZWOJU GMINY STRATEGIA

77 Pod zarządem Gminy Libiąż znajduje się łącznie 113,3 km dróg gminnych (w tym 66% znajduje się na terenie miasta). Większość z nich ma nawierzchnię ulepszoną – bitumiczną (63%) oraz nieulepszoną – tłuczniową (23%). Pozostałą część stanowią drogi z gruntu rodzimego (12%) oraz drogi ulepszone – betonowe (2%). Łatwość przemieszczania się w najbliższym otoczeniu umożliwia rozbudowana sieć komunikacji miejskiej, która zapewnia połączenie Libiąża z Chrzanowem, Trzebinią, Chełmkiem, Żarkami, Gromcem, a także Krakowem. Do stolicy Małopolski kursują też autobusy PKS Oświęcim, przejeżdżające przez Libiąż, oraz busy prywatnych firm transportowych. Do Katowic dojechać można z pobliskiego Chrzanowa autobusami PKM Jaworzno. Przez miasto Libiąż przebiega linia kolejowa, która od roku 1847 była częścią linii kolejowej Kraków – Wiedeń. W odległości ok. 15 km od Libiąża, w Trzebini, znajduje się międzynarodowy węzeł kolejowy wschód – zachód (Lwów – Kraków – Trzebinia – Katowice – Berlin). Blisko Libiąża znajdują się porty lotnicze w Pyrzowicach (60 km) i Balicach (35 km). Na terenie miasta, w miejscu zrekultywowanej hałdy, znajduje się lądowisko dla helikopterów.

6.3. Sieć wodociągowa, kanalizacyjna, gazowa Całkowita długość sieci wodociągowej na terenie gminy Libiąż wynosiła w 2012 roku 121,9 km. Z sieci korzysta- ło 22 237 osób, czyli 97,5% ludności gminy. Zużycie wody na potrzeby gospodarki narodowej i ludności w roku 2012 wynosiło 1 972,3 dam3. Mniej korzystnie przedstawia się charakterystyka sieci gazowej i kanalizacyjnej: ▪▪ długość sieci gazowej wynosiła 128,4 km, z sieci korzystało 65,8% ludności gminy; ▪▪ długość sieci kanalizacyjnej wynosiła 56,7 km, z sieci korzystało 59,6% ludności gminy.

Tabela 27. Charakterystyka sieci wodociągowej, kanalizacyjnej i gazowej w gminie Libiąż w roku 2008 i 2012

Sieć Wyszczególnienie Jednostka 2008 2012

długość czynnej sieci rozdzielczej km 116,3 121,9

ludność korzystająca z sieci wodociągowej w miastach osoba 17 010 16 980

wodociągowa ludność korzystająca z sieci wodociągowej osoba 22 099 22 237

długość czynnej sieci kanalizacyjnej km 51,9 56,7

ludność korzystająca z sieci kanalizacyjnej w miastach osoba 12 491 13 595

kanalizacyjna ludność korzystająca z sieci kanalizacyjnej osoba 12 491 13 595

długość czynnej sieci ogółem km 130 128

gazowa ludność korzystająca z sieci gazowej osoba 14 760 15 001

Źródło: Główny Urząd Statystyczny

Porównując liczbę korzystających z instalacji wodociągowej, kanalizacyjnej i gazowej w gminie Libiąż z gminami należącymi do powiatu chrzanowskiego należy wskazać na średni poziom dostępu mieszkańców do infrastruktury. Jednakże odwołując się do wartości dla województwa i małopolskiego i Polski widać, iż więcej mieszkań- ców korzysta z instalacji w gminie Libiąż niż w jednostkach porównawczych. STRATEGIA ROZWOJU GMINY LIBIĄŻ NA LATA 2014–2020 LATA LIBIĄŻ NA ROZWOJU GMINY STRATEGIA

78 Tabela 28. Korzystający z instalacji w % ogółu ludności w gminie Libiąż i jednostkach porównawczych

Korzystający z instalacji w % ogółu ludności Wyszczególnienie wodociągi kanalizacja gaz Alwernia 95,8 36,6 72,4 Babice 96,4 10,7 60,5 Chrzanów 98,1 82,3 75,5 Libiąż 97,5 59,6 65,8 Trzebinia 97,6 66,1 72,2 pow. chrzanowski 97,6 66,1 72,2 woj. małopolskie 76,3 55,1 63 Polska 87,9 64,3 52,4

Źródło: Główny Urząd Statystyczny

Na terenie gminy Libiąż znajduje się jedna oczyszczalnia ścieków z podwyższonym usuwaniem biogenów o przepustowości maksymalnej 3503 m3/doba (przepustowość średnia wynosi 1171 m3/doba) oraz jedna bio- logiczna oczyszczalnia o przepustowości 1950 m3/doba w okresie bezdeszczowym oraz 2156 m3/doba w okresie deszczowym. W roku 2012 w ciągu roku odprowadzono 677,0 dam3 ścieków. Z oczyszczalni ścieków korzysta ogółem 15 147 mieszkańców gminy (66,4%), w tym większość z oczyszczalni z podwyższonym oczyszczaniem biogenów (9 194 osób). W ciągu roku wytwarzanych jest 225 t osadów. Wraz z rozwojem infrastruktury wodno-kanalizacyjnej wzrasta liczba osób korzystających z sieci. Wzrasta rów- nież zużycie wody oraz objętość odprowadzanych ścieków.

6.4. Sieć telefoniczna Gmina Libiąż posiada zautomatyzowane centrale telefoniczne zapewniające połączenia lokalne, międzymia- stowe i międzynarodowe. Zlokalizowane na tym terenie nadajniki telefonii komórkowej zapewniają łączność bezprzewodową. Standardem jest także dostęp do sieci internetowej.

6.5. Analiza SWOT

ANALIZA SWOT – INFRASTRUKTURA TECHNICZNA

MOCNE STRONY SŁABE STRONY ▪▪ Zadowalający stan mieszkań socjalnych wpływający ▪▪ Słabe zgazyfikowanie i skanalizowanie gminy wpły- na warunki i jakość życia osób je zamieszkujących; wające na jakość życia w gminie oraz stan wód i gleb; ▪▪ Sieć drogowa i kolejowa oraz bliskość portów lotni- ▪▪ Niewystarczający zasób mieszkań socjalnych skutku- czych umożliwiająca dogodne połączenie z ważny- jący dyskomfortem ludności wymagającej tego typu mi ośrodkami miejskimi w Polsce i za granicą; pomocy; ▪▪ Rozbudowana sieć wodociągowa wpływająca na ▪▪ Niewystarczająca sieć dróg i uzbrojenie terenów in- standard życia w gminie; westycyjnych; ▪▪ Nieodpłatna sieć parkingów; ▪▪ Słabo zmodernizowana sieć oświetlenia zewnętrz- ▪▪ Zmodernizowane wały na Wiśle. nego; ▪▪ Niewystarczająca wydajność istniejących przepompowni; ▪▪ Słaba sieć ciepłownicza (straty, awarie).

SZANSE ZAGROŻENIA ▪▪ Możliwość pozyskania środków z funduszy Unii Eu- ▪▪ Ubożenie społeczeństwa, warunkujące konieczność ropejskiej na rozbudowę infrastruktury; zwiększenia zasobu mieszkań socjalnych; ▪▪ Poprawa sytuacji na rynku pracy zmniejszająca po- ▪▪ Wzrost zanieczyszczenia środowiska ze względu na pyt na mieszkania socjalne. brak pełnego skanalizowania gminy. 2014–2020 LATA LIBIĄŻ NA ROZWOJU GMINY STRATEGIA

79 7. Powiązania zewnętrzne

7.1. Miasta partnerskie Libiąż od kilku lat współpracuje z partnerskim miasteczkiem Rouvroy w regionie Nord-Pas-de-Calais, położo- nym na północy Francji. Umowę reaktywującą współpracę podpisano 18 czerwca 1999 roku. Obie strony zade- klarowały się w niej do rozwijania form wymiany oraz informacji i dążenia do umacniania tradycyjnych więzów przyjaźni i wzajemnego poznania. Efektem tego porozumienia jest coroczna wymiana kolonijna dzieci i mło- dzieży, a także liczne inicjatywy kulturalne. Drugim miastem, z którym współpracuje Libiąż jest włoskie miasto Corciano. List Intencyjny o deklaracji współ- pracy został podpisany 26 czerwca 2006 roku, natomiast oficjalna ceremonia podpisania partnerstwa pomię- dzy miastami Corciano i Libiąż odbyła się 3 października 2009 roku.

7.2. Związki międzygminne W celu rozwiązywania problemów związanych z zaspokojeniem potrzeb o charakterze ponadlokalnym, powo- łane zostały Związki Międzygminne. Gmina Libiąż wchodzi w skład następujących Związków: ▪▪ Związek Komunalny „Komunikacja Międzygminna” w Chrzanowie, zrzeszający gminy: Chrzanów, Trzebinia oraz Libiąż. Związek wykonuje przekazane mu zadania własne w zakresie lokalnego transportu zbiorowego. ▪▪ Związek Międzygminny „Gospodarka Komunalna”, wykonujący zadania z zakresu gospodarki komunalnej o charakterze użyteczności publicznej, których celem jest bieżące i nieprzerwane zaspokajanie zbiorowych potrzeb mieszkańców gmin – członków Związku, związane z zaopatrzeniem w wodę, odprowadza- niem i usuwaniem ścieków oraz utrzymaniem czystości i porządku w zakresie gospodarowania odpadami komunalnymi. Członkami Związku są gminy Chrzanów, Libiąż i Trzebinia. Ponadto Gmina Libiąż należy do: ▪▪ Stowarzyszenia Gmin Górniczych w Polsce, którego celem jest ochrona interesów gmin górniczych. ▪▪ Stowarzyszenia Lokalna Grupa Działania „Partnerstwo na Jurze”, które zrzesza samorządy, organizacje, stowarzyszenia, przedsiębiorców z terenu powiatu chrzanowskiego z gmin: Alwernia, Babice, Chrzanów, Libiąż i Trzebinia. LGD prowadzi działania na rzecz waloryzacji i wykorzystania zasobów przyrodniczych i kulturowych w kierunku zrównoważonego rozwoju regionu. Stowarzyszenie podejmuje również dzia- łania z zakresu poprawy jakości życia, w tym warunków zatrudnienia. W ramach Programu Rozwoju Ob- szarów Wiejskich, Osi 4 LEADER, LGD dokonuje wyboru projektów ubiegających się o dofinansowanie z następujących działań: – Różnicowanie w kierunku działalności nierolniczej, czyli podejmowania lub rozwijania przez rolników, domowników lub małżonków rolników, działalności nierolniczej lub związanej z rolnictwem, co wpłynie na tworzenie pozarolniczych źródeł dochodów oraz promocję zatrudnienia poza rolnictwem na obszarach wiejskich; – Tworzenie i rozwój mikroprzedsiębiorstw. Celem działania jest wzrost konkurencyjności gospodarczej obszarów wiejskich, rozwój przedsiębiorczości i rynku pracy, a w konsekwencji – wzrost zatrudnienia na obszarach wiejskich; – Odnowa i rozwój wsi. Celem działania jest poprawa jakości życia na obszarach wiejskich przez zaspokojenie potrzeb społecznych i kulturalnych mieszkańców wsi, promowanie obszarów wiejskich, rozwój tożsamości społeczności wiejskiej, zachowanie dziedzictwa kulturowego i specyfiki obszarów wiejskich oraz wzrost atrakcyjności turystycznej i inwestycyjnej obszarów wiejskich; – Małe projekty. Celem działania jest umożliwienie realizacji projektów przyczyniających się do poprawy jakości życia, zachowania i wykorzystania zasobów dziedzictwa przyrody i kultury, wzmocnienia lokalnego kapitału społecznego lub zróżnicowania działalności gospodarczej na obszarze działania LGD. Celem Osi 4 jest aktywizacja mieszkańców obszarów wiejskich poprzez budowanie potencjału społecznego na wsi, zwiększenie potencjału zdobywania środków finansowych i ich wykorzystania, a także polepszenie zarządzania lokalnymi zasobami i ich waloryzacja. STRATEGIA ROZWOJU GMINY LIBIĄŻ NA LATA 2014–2020 LATA LIBIĄŻ NA ROZWOJU GMINY STRATEGIA

80 7.3. Organizacje pozarządowe Zasady współpracy gminy Libiąż z organizacjami pozarządowymi oraz innymi uprawnionymi podmiotami pro- wadzącymi działalność pożytku publicznego, określonymi w ustawie z dnia 24 kwietnia 2003 roku o działalno- ści pożytku publicznego i o wolontariacie (Dz. U. z 2014 poz 1118), określa Program współpracy. Celem współpracy gminy z organizacjami jest kształtowanie demokratycznego ładu społecznego w środowisku lokalnym, poprzez budowanie partnerstwa między gminą i organizacjami pozarządowymi. Służy temu wspieranie organizacji pozarządowych w realizacji ważnych celów społecznych. Celami szczegółowymi współpracy są: ▪▪ aktywizacja społeczności lokalnej, ▪▪ budowanie społeczeństwa obywatelskiego poprzez umacnianie w świadomości mieszkańców gminy Li- biąż poczucia odpowiedzialności za wspólnotę lokalną oraz swoje otoczenie, ▪▪ zwiększenie udziału mieszkańców w rozwiązywaniu lokalnych problemów, ▪▪ poprawa jakości życia poprzez pełniejsze zaspokojenie potrzeb społecznych, ▪▪ umacnianie lokalnych działań i stworzenie warunków sprzyjających powstawaniu struktur i realizacji inicjatyw na rzecz społeczności lokalnej.

7.4. Współpraca z sektorem prywatnym W ramach współpracy z sektorem prywatnym Gmina Libiąż w 2007 roku zrealizowała przebudowę skrzyżo- wania ulic Chrzanowskiej i Rouvroy. Związana ona była z budową sklepów sieci Bricomarche i Intermarche. W realizacji tej inwestycji udział brała także firma Krokus Sp. z o.o. Gmina współpracuje z sektorem prywatnym również przy okazji rożnych uroczystości na terenie gminy, takich jak: Dni Libiąża, Święto Niepodległości, imprezy kulturalne realizowane przez Miejską Bibliotekę Publicz- ną w Libiążu oraz Libiąskie Centrum Kultury. Najczęstszym partnerem Gminy jest największy pracodawca na terenie powiatu chrzanowskiego – kopalnia węgla kamiennego – Zakład Górniczy „Janina” w Libiążu, wcho- dzący w skład TAURON Wydobycie S.A. Przedsiębiorcy czynnie włączyli się także do prac nad dokumentem pn.: „Lokalny Program Rewitalizacji miasta Libiąża na lata 2008–2016”. Kilku z nich otrzymało dofinansowanie z funduszy Unii Europejskiej dla projektów komplementarnych do zrealizowanego przez Gminę Libiąż projektu pn.: „Rewitalizacja przestrzeni miejskiej w rejonie 1 Maja i Górniczej – głównych ulic miasta Libiąża – Etap I”. Ponadto Gmina Libiąż jest partnerem projektu „Partnerstwo na rzecz świadczenia usług dla inwestorów pozy- skujących kadry oraz usług outplacementowych”, który był realizowany przez Wojewódzki Urząd Pracy w Krako- wie. Projekt ten był współfinansowany przez Unię Europejską przy wsparciu Europejskiego Funduszu Społecz- nego w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki na lata 2007–2013. Nowatorski projekt zapoczątkował realizację wsparcia inwestorów na poziomie lokalnym w zakresie pozyskiwania kadr i outplacementu oraz jego obsługi od momentu jego zainteresowania się ofertą inwestycyjną gminy. W skład Partnerstwa wchodzą instytucje, które w zakresie swych obowiązków mają kontakty z pracodawcami (m.in. powiatowe urzędy pracy, urzędy miast i gmin). W 2012 roku zorganizowano wizytę studyjną w gminie Libiąż – jako tej, która wyróżniła się profesjonalną obsługą pracodawców. Uczestnikami wizyty byli pracownicy instytucji należących do Partner- stwa. Wizyty studyjne były okazją do promowania praktyk stosowanych przez lokalne władze we współpracy z pracodawcą. Służyły jako przykład dobrych praktyk w zakresie współpracy władz lokalnych z pracodawcami, były także okazją do wymiany doświadczeń. Podczas wizyty studyjnej w gminie Libiąż zostały odwiedzone następujące przedsiębiorstwa: Zakład Górniczy „Janina”, Thermoplast Spółka z o.o. oraz P.P.H. „DOLOMIT” Sp. z o.o. – Kopalnia Dolomitu „Libiąż”, czyli najbardziej rozpoznawalne zakłady działające na terenie gminy Libiąż. STRATEGIA ROZWOJU GMINY LIBIĄŻ NA LATA 2014–2020 LATA LIBIĄŻ NA ROZWOJU GMINY STRATEGIA

81 7.5. Analiza SWOT

ANALIZA SWOT – POWIĄZANIA ZEWNĘTRZNE

MOCNE STRONY SŁABE STRONY

▪▪ Współpraca z jednostkami partnerskimi pozwala- – jąca na wymianę doświadczeń i rozwój jednostek; ▪▪ Przynależność do związków międzygminnych i sto- warzyszeń wpływająca na możliwości rozwoju w różnych dziedzinach; ▪▪ Współpraca z organizacjami pozarządowym i sektorem prywatnym skutkująca wsparciem realizacji przedsięwzięć.

SZANSE ZAGROŻENIA

▪▪ Wzrost popularności partnerstwa publiczno-pry- ▪▪ Brak chęci współpracy jednostek z gminą Libiąż; watnego sprzyjającego realizacji inwestycji; ▪▪ Brak środków finansowych na współpracę między ▪▪ Wzrost popularności partnerstwa między jednost- jednostkami; kami polskimi i zagranicznymi skutkujący wspólny- ▪▪ Konkurencyjność innych gmin przy wyborze partne- mi przedsięwzięciami; rów; ▪▪ Rozszerzenie zakresu współpracy z jednostkami ▪▪ Kryzys gospodarczy osłabiający współpracę z przed- partnerskimi warunkujące rozwój jednostek w róż- siębiorcami. nych obszarach. STRATEGIA ROZWOJU GMINY LIBIĄŻ NA LATA 2014–2020 LATA LIBIĄŻ NA ROZWOJU GMINY STRATEGIA

82 8. Administracja gminna

Gmina Libiąż działa na podstawie ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz. U. z 2013, poz. 594 z późn. zm.) oraz na podstawie statutu Gminy. Organami Gminy Libiąż są: ▪▪ Rada Miejska w Libiążu – organ stanowiący, ▪▪ Burmistrz Libiąża – organ wykonawczy. Siedzibą organów gminy jest miasto Libiąż. Jednostkami organizacyjnymi gminy są: 1. Urząd Miejski w Libiążu, 2. Libiąskie Centrum Kultury, 3. Ośrodek Pomocy Społecznej w Libiążu, 4. Zespół Ekonomiczno-Administracyjny Szkół i Przedszkoli w Libiążu, 5. Zarząd Mienia Komunalnego w Libiążu. 6. Szkoła Podstawowa nr 2 w Libiążu, 7. Szkoła Podstawowa nr 3 w Libiążu, 8. Gimnazjum nr 1 w Libiążu, 9. Przedszkole Samorządowe nr 1 z Oddziałami Integracyjnymi w Libiążu, 10. Przedszkole Samorządowe nr 2 w Libiążu, 11. Przedszkole Samorządowe nr 4 w Libiążu, 12. Zespół Szkolno-Przedszkolny w Gromcu, 13. Zespół Szkół w Żarkach, 14. Miejska Biblioteka Publiczna, 15. Świetlica Środowiskowa, 16. Zespół Szkolno-Gimnazjalny z Oddziałami Integracyjnymi w Libiążu. Do zakresu działania gminy należą wszystkie sprawy publiczne o znaczeniu lokalnym, niezastrzeżone ustawami na rzecz innych podmiotów. Podstawowym zadaniem gminy jest zaspokajanie zbiorowych potrzeb jej mieszkańców. Gmina spełnia te obo- wiązki przez swoje organy, realizując zadania własne oraz zadania zlecone przez administrację rządową oraz ustawy. Zaspokajanie zbiorowych potrzeb wspólnoty należy do zadań własnych gminy. W szczególnościzadania własne obejmują sprawy: ▪▪ ładu przestrzennego, gospodarki nieruchomościami, ochrony środowiska i przyrody oraz gospodarki wodnej, ▪▪ gminnych dróg, ulic, mostów, placów oraz organizacji ruchu drogowego, ▪▪ wodociągów i zaopatrzenia w wodę, kanalizacji, usuwania i oczyszczania ścieków komunalnych, utrzymania czystości i porządku oraz urządzeń sanitarnych, wysypisk i unieszkodliwiania odpadów komunalnych, zaopatrzenia w energię elektryczną i cieplną oraz gaz, ▪▪ lokalnego transportu zbiorowego, ▪▪ ochrony zdrowia, ▪▪ pomocy społecznej, w tym ośrodków i zakładów opiekuńczych, ▪▪ gminnego budownictwa mieszkaniowego, ▪▪ edukacji publicznej, ▪▪ kultury, w tym bibliotek gminnych i innych instytucji kultury oraz ochrony zabytków i opieki nad zabytkami, ▪▪ kultury fizycznej i turystyki, w tym terenów rekreacyjnych i urządzeń sportowych, ▪▪ targowisk i hal targowych, ▪▪ zieleni gminnej i zadrzewień, ▪▪ cmentarzy komunalnych, ▪▪ porządku publicznego i bezpieczeństwa obywateli oraz ochrony przeciwpożarowej i przeciwpowodzio- wej, w tym wyposażenia i utrzymania gminnego magazynu przeciwpowodziowego, ▪▪ utrzymania gminnych obiektów i urządzeń użyteczności publicznej oraz obiektów administracyjnych, ▪▪ polityki prorodzinnej, w tym zapewnienia kobietom w ciąży opieki socjalnej, medycznej i prawnej, ▪▪ wspierania i upowszechniania idei samorządowej, ▪▪ promocji gminy, ▪▪ współpracy z organizacjami pozarządowymi, współpracy ze społecznościami lokalnymi i regionalnymi in- STRATEGIA ROZWOJU GMINY LIBIĄŻ NA LATA 2014–2020 LATA LIBIĄŻ NA ROZWOJU GMINY STRATEGIA nych państw.

83 9. Podsumowanie

Diagnoza społeczno-gospodarcza gminy Libiąż stanowi jeden z materiałów wyjściowych do opracowania Stra- tegii Rozwoju Gminy Libiąż na lata 2014–2020. Stanowi ona syntetyczne ujęcie warunków i trendów aktualnie panujących na terenie gminy w różnych obszarach tematycznych: ▪▪ położenie, ▪▪ zasoby naturalne, ▪▪ procesy demograficzne, ▪▪ infrastruktura społeczna, ▪▪ sytuacja gospodarcza, ▪▪ infrastruktura techniczna, ▪▪ powiązania zewnętrzne, ▪▪ administracja gminna. Przygotowanie diagnozy miało na celu zapoznanie z uwarunkowaniami i dynamikami społeczno – gospodarczymi w gminie Libiąż i porównanie danych statystycznych opisujących funkcjonowanie gminy w różnych aspektach z innymi gminami w powiecie chrzanowskim oraz danymi uśrednionymi na poziomie powiatu chrzanowskiego, województwa małopolskiego oraz Polski. Dane statystyczne niezbędne do opracowania diagnozy uzyskane zostały z Banku Danych Lokalnych Głównego Urzędu Statystycznego, Urzędu Miejskiego w Libiążu oraz jego jednostek organizacyjnych, Agencji Restruktu- ryzacji i Modernizacji Rolnictwa, Komendy Powiatowej Państwowej Straży Pożarnej w Chrzanowie, Komendy Powiatowej Policji w Chrzanowie oraz Powiatowego Urzędu Pracy w Chrzanowie. Ponadto opracowanie jest spójne z dokumentami strategicznymi i planistycznymi gminy Libiąż, w tym: Strategią Integracji i Rozwiązy- wania Problemów Społecznych w Gminie Libiąż na lata 2014–2020, Opracowaniem ekofizjograficznym Gmi- ny Libiąż, Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Libiąż oraz Lokalnym Programem Rewitalizacji miasta Libiąża na lata 2008–2016. W opracowaniu wykorzystano także informacje zawarte na stronach internetowych Gminy Libiąż, jej jednostek organizacyjnych i innych. Dane jakościowe oraz ilościowe zebrane na etapie diagnozy społeczno-gospodarczej posłużyły do opracowania analizy SWOT. Narzędzie to pozwoliło na przeanalizowanie i rozpoznanie silnych i słabych stron gminy Libiąż (Strengths i Weaknesses), a także istniejących i potencjalnych szans i zagrożeń (Opportunities i Threats) pły- nących z otoczenia zewnętrznego. Analiza SWOT stwarza szanse wykorzystania mocnych stron gminy przy jed- noczesnym unikaniu słabych w tych obszarach, w których pojawiają się możliwości oraz zabezpieczenia przed zagrożeniami. Na podstawie analizy SWOT oraz Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Małopolskiego na lata 2014–2020 wyodrębnione zostały działania, które gmina Libiąż powinna podjąć w celu eliminacji słabych stron gminy. Zostały one pogrupowane w następujące obszary tematyczne: ▪▪ ochrona środowiska, ▪▪ społeczeństwo, ▪▪ dziedzictwo regionalne, ▪▪ edukacja, ▪▪ infrastruktura, ▪▪ przedsiębiorczość.

OCHRONA ŚRODOWISKA: Gmina Libiąż nie posiada opracowań dotyczących potencjału wykorzystywania odnawialnych źródeł energii, które wytyczałby kierunek kształtowania niskoemisyjnej gospodarki energetycznej z uwzględnieniem specy- ficznych gminnych uwarunkowań. W celu zapewnienia efektywności energetycznej oraz obniżenia emisji ga- zów cieplarnianych gmina Libiąż powinna opracować stosowne wytyczne oraz wspierać i promować wytwa- rzanie, dystrybucję i wykorzystywanie energii pochodzącej z odnawialnych źródeł energii. Niezbędnym jest również racjonalne gospodarowanie ciepłem dostarczanym do zabudowań mieszkalnych. Należy więc podej- mować działania mające na celu wyeliminowanie awarii oraz strat ciepła. Ukształtowanie terenu, położenie gminy Libiąż nad rzeką Wisłą, wzrost antropopresji na ekosystemy leśne i łąkowe, a także ekstremalne zjawiska pogodowe (lata z wysokim poziomem opadów oraz lata z dotkliwą STRATEGIA ROZWOJU GMINY LIBIĄŻ NA LATA 2014–2020 LATA LIBIĄŻ NA ROZWOJU GMINY STRATEGIA

84 suszą) wskazują na zagrożenie powodziowe. Koniecznym jest więc zapewnienie w gminie Libiąż retencjonowa- nia wody dla zaspokojenia występujących zapotrzebowań, a także dla zapobiegania powodziom. Dzięki temu zapewniona zostanie stabilność ekosystemów oraz odporność na wpływ zewnętrznych zakłóceń środowiska. Problemem w gminie Libiąż jest również dostęp do sieci kanalizacyjnej, a także niewystarczająca wydajność istniejących przepompowni, co w dużym stopniu przekłada się na zanieczyszczenie wód powierzchniowych, które na terenie gminy jest znaczne. Gmina powinna w związku z tym podejmować działania mające na celu efektywne gospodarowanie zasobami oraz ochronę zasobów wodnych poprzez ograniczenie zanieczyszczeń przedostających się do wód podziemnych.

SPOŁECZEŃSTWO: W gminie Libiąż można dostrzec zjawisko starzenia się społeczeństwa. Przyrost naturalny jest dodatni, jednakże jego poziom jest na dość niskim poziomie. Znacząco na przestrzeni lat wzrasta natomiast liczba osób starszych oraz osób migrujących poza granice gminy. Zauważalne zmiany zachodzące w strukturze wiekowej powodują konieczność ułatwienia ludności dostępu do wysokiej jakości usług społecznych i zdrowotnych, podejmowania działań na rzecz rozwoju systemu opieki dziennej dla osób w podeszłym wieku oraz wsparcia rozwoju opieku- nów nieformalnych takich osób. Rosnące bezrobocie (szczególnie w grupie kobiet i osób młodych do 25 roku życia), niechęć młodych ludzi do zakładania własnych firm, brak lokalnych firm współpracujących z Zakładem Górniczym „Janina” stanowią kolejny element, nad którym Gmina Libiąż powinna pracować. W celu poprawy sytuacji na rynku pracy należy podejmować działania mające na celu pobudzanie przedsiębiorczości w regionie, w szczególności promocję i wsparcie pracy na własny rachunek, tworzenie przedsiębiorstw, w tym innowacyjnych mikro-, małych i śred- nich przedsiębiorstw. Gmina Libiąż powinna dążyć również do aktywizacji zawodowej osób pozostających bez zatrudnienia, dostosowania kompetencji kadr do potrzeb lokalnej gospodarki, podejmowania interwencji na rzecz wydłużania aktywności zawodowej, a także wspierania mobilności pracowników oraz elastycznych form zatrudnienia. Ważnym jest także podejmowanie działań mających na celu zapewnienie pracownikom aktywnego i zdrowego życia poprzez zwiększenie dostępu do usług profilaktyki, diagnostyki i rehabilitacji. Wzrost liczby rodzin korzystających z pomocy społecznej, popyt na mieszkania socjalne, za mała liczba asy- stentów rodziny oraz wzrastające bezrobocie świadczą o możliwym zagrożeniu ubóstwem oraz wykluczeniu społecznym szczególnych grup mieszkańców gminy Libiąż. W związku z tym władze Gminy powinny podejmo- wać działania na rzecz walki z ubóstwem, dyskryminacją oraz aktywności społecznej i zawodowej osób będą- cych w szczególnie trudnej sytuacji społeczno-zawodowej. W walce z ubóstwem i wykluczeniem społecznym, a także w ułatwieniu dostępu do zatrudnienia oraz zwiększenia aktywności społeczności duży wkład mogą mieć podmioty ekonomii społecznej. Dlatego też konieczne jest zapewnienie wsparcia dla tego sektora, które opierać się będzie na działaniach inicjujących i wspomagających tworzenie nowych miejsc pracy oraz profesjo- nalizacji działalności biznesowej podmiotów ekonomii społecznej.

DZIEDZICTWO REGIONALNE: Znaczącym problemem w gminie Libiąż jest przeobrażenie środowiska przez przemysł wydobywczy, zmniej- szający się zasób gruntów w wyniku poszerzającego się składowiska odpadów pogórniczych oraz zagrożenie szkodami górniczymi. Należy więc podejmować przedsięwzięcia mające na celu poprawę stanu jakości środo- wiska naturalnego, zachowanie i ochronę różnorodności biologicznej, efektywne gospodarowanie zasobami naturalnymi oraz rekultywację i dekontaminację terenów zdegradowanych. Koniecznym jest również zwięk- szenie atrakcyjności terenów zaniedbanych, odizolowanych oraz zdegradowanych poprzez odpowiednie ich zagospodarowanie i nadanie im nowych funkcji społecznych i gospodarczych. Ze względu na swój przemysłowy charakter, nieliczne zabytki, brak krajobrazów chronionych i słabą bazę noc- legową, gmina Libiąż nie jest typowym regionem turystycznym. Jednakże ze względu na dobre warunki terenowe, krajobrazowe i przyrodnicze (np.: stawy Szyjki, stawy przy ul. Piechurów w Żarkach, zakola Wisły w so- łectwie Gromiec i Żarki) gmina posiada potencjał do tworzenia gospodarstw agroturystycznych. Należy więc podejmować działania wspierające rozwój tego sektora turystyki, co w rezultacie wpłynie na tworzenie się nowych miejsc pracy oraz wzrost zatrudnienia w regionie. Gmina powinna również wykorzystać swój potencjał krajobrazowy i przyrodniczy wytyczając nowe oraz modernizując istniejące szlaki rowerowe, a także wytyczając ścieżki edukacyjne. STRATEGIA ROZWOJU GMINY LIBIĄŻ NA LATA 2014–2020 LATA LIBIĄŻ NA ROZWOJU GMINY STRATEGIA

85 EDUKACJA: Na terenie gminy można zaobserwować wzrost wskaźnika edukacji przedszkolnej. W celu zapewnienia dostę- pu do edukacji przedszkolnej szczególnie dla dzieci z biedniejszych, zagrożonych wykluczeniem społecznym rodzin, Gmina Libiąż powinna podejmować działania, których priorytetem będzie zwiększenie ilości miejsc w przedszkolach, a także innych formach wychowania przedszkolnego oraz podniesienie jakości wychowania przedszkolnego. Niezbędnym jest również zapewnienie odpowiednich warunków w przedszkolach dla dzieci m.in. poprzez odpowiednie wyposażenie placów zabaw. W gestii Gminy poza wychowaniem przedszkolnym leży szkolnictwo podstawowe oraz gimnazjalne. Dużym problemem związanym z edukacją na tym poziomie jest zmniejszająca się liczba dzieci i młodzieży, a także niski wskaźnik skolaryzacji. Gmina, aby zachęcić dzieci i młodzież do nauki w szkołach na terenie gminy Libiąż powinna podejmować działania wpływające na podniesienie jakości nauczania, doposażenie szkół w nowoczesny sprzęt, infrastrukturę sportową, wspieranie młodzieży uzdolnionej oraz wyrównywanie szans tych, którzy prze- jawiają trudności w kształceniu lub mają utrudniony dostęp do dobrej jakości usług edukacyjnych. W odpowiedzi na zmiany zachodzące na rynku pracy koniecznym jest również położenie nacisku na doradztwo zawodowe już na poziomie szkół gimnazjalnych.

INFRASTRUKTURA: Gmina Libiąż charakteryzuje się dogodnym położeniem przy znaczących szlakach komunikacyjnych, jednakże stan infrastruktury w wielu przypadkach nie jest zadowalający. Gmina powinna podejmować działania mające na celu modernizację nawierzchni dróg, a także promocję zrównoważonego transportu i usuwanie niedobo- rów przepustowości w działaniu najważniejszej infrastruktury sieciowej. Działania te wpłyną na zwiększenie dostępności mieszkańców gminy do ośrodków pracy, edukacji oraz usług społecznych.

PRZEDSIĘBIORCZOŚĆ: Rosnące bezrobocie oraz niechęć młodych ludzi do tworzenia własnych firm na terenie gminy Libiąż pocią- ga za sobą konieczność promowania przedsiębiorczości. Działania mające na celu ułatwienie gospodarczego wykorzystania nowych pomysłów, sprzyjanie tworzeniu nowych firm na terenie gminy Libiąż, wzmacnianie konkurencyjności MSP oraz zwiększenie aktywności międzynarodowej będą stanowiły jedne z najistotniejszych inicjatyw stymulujących rozwój gospodarczy gminy. Gmina Libiąż powinna podejmować również działania w obszarze społeczeństwa informacyjnego oraz zwięk- szania dostępności usług publicznych świadczonych drogą elektroniczną. W tym celu koniecznym staje się dbanie o użyteczność strony internetowej gminy, jej dostępność w kontekście osób niepełnosprawnych, otwiera- nie dostępu do danych publicznych, a także zachęcanie mieszkańców gminy do korzystania z e-administracji. Realizując wskazane cele i działania Gmina powinna wykorzystywać, oprócz środków własnych, zewnętrzne źródła finansowania, w tym Fundusze Europejskie. W realizacji przedsięwzięć należy wykorzystać potencjał gminy Libiąż, czyli jej mocne strony wskazane w analizie SWOT. Jedną z kluczowych mocnych stron gminy Libiąż jest jej położenie. Bliskość Chrzanowa, Oświęcimia, Katowic i Krakowa, czyli ośrodków przemysłowych i naukowych, dostępność dróg wojewódzkich nr 780 i 933, autostrady A4 oraz dwóch lotnisk zapewniających połączenie z ważnymi ośrodkami miejskimi w Polsce i poza granicami kraju, może w pozytywny sposób wpływać na rozwój gospodarczy gminy. Nie bez znaczenia jest również zasobność terenów w złoża węgla kamiennego, dolomitu, piasków i żwirów stanowiąca podstawę rozwoju przemysłu. Z zasobnością terenów w surowce naturalne związane jest istnienie dużych zakładów zajmujących się wydobyciem i przetwórstwem złóż. Zakłady te są największymi pracodawcami na terenie gminy. Kolejną mocną stroną są dostępne tereny inwestycyjne, Strefa Aktywności Gospodarczej, lokalne instytucje otoczenia biznesu, a także duży potencjał ludzki tkwiący w dobrze wykształconej kadrze oraz doświadczonych emerytach. Elementy te wpływają na atrakcyjność inwestycyjną gminy oraz wzrost przedsiębiorczości przejawiającej się wzrostem liczby podmiotów gospodarczych. Co prawda gmina Libiąż nie jest regionem typowo turystycznym, ale jej dużym atutem jest urozmaicona rzeźba terenu, bogata sieć hydrograficzna, duża lesistość oraz szlaki rowerowe. Elementy te wpływają na atrakcyjność turystyczną, a także stanowią potencjał, który można wykorzystać inwestując w turystykę agroturystyczną. STRATEGIA ROZWOJU GMINY LIBIĄŻ NA LATA 2014–2020 LATA LIBIĄŻ NA ROZWOJU GMINY STRATEGIA

86 Atutem gminy Libiąż jest również umożliwienie dzieciom i młodzieży prawidłowego rozwoju i równego startu w dorosłość poprzez pomoc psychologa, logopedy, zajęcia organizowanych przez świetlicę środowiskową, LCK, a także poprzez działalność OPS, biblioteki oraz wolontariuszy wspierających rozwój w/w instytucji. Placówki oświatowe stanowiące jednostki organizacyjne Gminy Libiąż w celu zapewnienia prawidłowego rozwoju oraz wysokiej jakości nauczania współpracują z organizacjami pożytku publicznego i innymi organizacjami (sport, kultura), wspomagają i stwarzają warunki uczniom wybitnym (stypendia, nagrody, wyróżnienia, dodatkowy czas nauczyciela), a także stale podnoszą standard placówek (pomoce naukowe, stan techniczny budynków, doposażenie placów zabaw, parkingi przy placówkach, infrastruktura sportowa np.: bieżnie, skocznie). Placów- ki oświatowe w celu jak najlepszego spełniania swoich celów i zadań korzystają z programów Unii Europejskiej. Kolejną mocną stroną gminy jest dodatni przyrost naturalny. Przewaga liczby urodzeń nad liczbą zgonów oraz tendencja wzrostowa wskaźnika będzie miała wpływ na zahamowanie starzenia się społeczeństwa. Dodatni wskaźnik przyrostu naturalnego świadczy również o dobrej jakości życia na terenie gminy Libiąż oraz zwiększa- jącej się liczbie dzieci w przedszkolach. Potencjał Gminy Libiąż tkwi również w jej mieszkańcach. Ludność jest aktywna kulturowo (dba o tradycje) oraz sportowo, co wpływa na rozwój społeczny gminy. Mieszkańcy mają do dyspozycji obiekty rekreacyjno-sportowe i kulturalne, Miejską Bibliotekę Publiczną oraz Świetlicę Środowiskową, gdzie mogą się aktywnie spędzać czas i rozwijać swoje zainteresowania. Na terenie gminy organizowanie są przez różne instytucje imprezy na skalę lokalną oraz cykliczne spotkania, które integrują gminną społeczność. Mieszkańcom będącym w trudnej sytuacji oferowany jest szeroki wachlarz ofert wsparcia i pomocy (innowacyjne metody pracy w pomocy spo- łecznej – trener zatrudnienia wspieranego, asystent rodzinny, Centrum Aktywności Lokalnej). Mocną stroną Gminy Libiąż jest także dobry dostęp do służby zdrowia, opieki całodobowej oraz bezpieczeń- stwo socjalne. Gmina prężnie współpracuje z jednostkami partnerskimi, co pozwala na wymianę doświadczeń i rozwój jednostek, a także z organizacjami pozarządowymi i sektorem prywatnym, co z kolei skutkuje wsparciem realizacji przedsięwzięć. Gmina Libiąż należy również do związków międzygminnych i stowarzyszeń co wpływa na możliwości rozwoju w różnych dziedzinach. Ponadto atutem jest poziom bezpieczeństwa. W Libiążu działa system monitoringu miejskiego, patrole Policji finansowane są ze środków Gminy, a Policjanci w celach prewencyjnych organizują spotkania z mieszkańcami. Do pozostałych mocnych stron gminy Libiąż można zali- czyć: dostęp ludności do sieci internetowej poprzez hotspot, wydawanie lokalnej gazety „Kurier Libiąski” stano- wiącej sposób komunikacji Gminy z jej mieszkańcami, rozbudowaną sieć wodociągową, zmodernizowane wały na Wiśle oraz nieodpłatną sieć parkingów. STRATEGIA ROZWOJU GMINY LIBIĄŻ NA LATA 2014–2020 LATA LIBIĄŻ NA ROZWOJU GMINY STRATEGIA

87 ZAŁĄCZNIK NR 2 RAPORT Z BADANIA ANKIETOWEGO

1. WSTĘP Badanie ankietowe zostało zrealizowane na zlecenie Burmistrza Libiąża w ramach opracowywanej Strategii Rozwoju Gminy Libiąż. Objęto nim reprezentatywną grupę mieszkańców, przedsiębiorców oraz organizacji po- zarządowych, pochodzących z obszaru gminy. Raport powstał w oparciu o dane z niniejszego badania ankietowego przeprowadzonego na terenie gminy Libiąż w kwietniu 2014 r., na potrzeby którego przygotowano 3 rodzaje ankiet: ▪▪ dla mieszkańców gminy Libiąż, ▪▪ dla przedsiębiorstw posiadających siedzibę lub działających na obszarze gminy Libiąż, ▪▪ dla organizacji pozarządowych posiadających siedzibę lub działających na obszarze gminy Libiąż. W tak sformułowanym kształcie badania ankietowego przyjęto możliwość wypełnienia więcej niż jednej ankiety. Dla przykładu, jeśli mieszkaniec jest równocześnie właścicielem firmy oraz członkiem stowarzyszenia, to miał możliwość wypełnienia trzech ankiet. Przyjęto, że inna jest percepcja mieszkańca, przedsiębiorcy oraz organizacji pozarządowej, gdyż podmioty te mają zupełnie inne problemy, cele, zakres działań, potrzeby, oczekiwania, a także relacje z samorządem terytorialnym. Układ przedstawionych wyników stanowi odzwierciedlenie zrealizowanych ankiet. Opracowanie składa się z uwag metodologicznych, charakterystyki badanej populacji oraz tabel zawierających wyniki udzielonych odpowiedzi na pytania zawarte w arkuszach formularzy.

1.1. CEL I METODA BADAŃ Realizacja niniejszego projektu badawczego stanowi integralną część prac nad Strategią Rozwoju Gminy Libiąż na lata 2014–2020. Zgodnie z założeniem, dokument ten ma nakreślać najważniejsze cele, do których dążyć będzie Gmina Libiąż6 w perspektywie 2014–2020. Kształt kwestionariuszy użytych do badania ankietowego i problematyka zawarta w poszczególnych formula- rzach wychodzi naprzeciw problemom istotnym z punktu rozwoju gminy Libiąż. Celem ankiety skierowanej dla mieszkańca było przede wszystkim zbadanie poziomu jakości życia w gminie Libiąż. A zatem w szczególności istotne było zebranie informacji o problemach, potrzebach i jakości życia w gminie. Było to badanie ukierunkowane na zgromadzenie danych o subiektywnych odczuciach mieszkań- ców, z tym, że nie w znaczeniu indywidualnych potrzeb, a w formie opinii społeczeństwa gminy Libiąż w ogóle. Respondenci odpowiadali także na pytania dotyczące m.in. oceny realizacji zadań i inwestycji na terenie gminy w podziale na kategorie takie, jak: edukacja, bezpieczeństwo, rekreacja, kultura. Odpowiadający ponadto mogli wskazać, który obszar rozwoju powinien stanowić ich zdaniem priorytet działań gminy w latach 2014–2020. Ankieta dedykowana przedsiębiorcom była narzędziem badawczym do zobrazowania oceny prowadzenia dzia- łalności gospodarczej pozarolniczej/rolniczej oraz możliwości jej rozwoju na obszarze gminy Libiąż. Kwestionariusz przeznaczony dla organizacji pozarządowych miał na celu przedstawienie problematyki doty- czącej prowadzenia działalności pożytku publicznego przez organizacje pozarządowe, zebranie informacji o ich sytuacji, możliwościach rozwoju, a także o współpracy z administracją publiczną w gminie Libiąż. Należy przy tym zaznaczyć, iż kategorie wyżej wskazanych ankiet nie dotyczyły tylko zadań realizowanych przez samorząd terytorialny na poziomie Gminy, ale także poruszały kwestie, za które odpowiedzialność spoczywa na poziomie Powiatu, czy innych jednostek centralnych realizujących zadania kluczowe dla miesz- kańców. Dla przykładu, zadano pytania o edukację na poziomie zarówno podstawowym, gimnazjalnym, jak i ponadgimnazjalnym, mimo, że ten ostatni leży w gestii odpowiedzialności Powiatu. Takie podejście związane jest z podstawowym założeniem badania, którego celem było kompleksowe spojrzenie na ogół życia mieszkań-

6 Termin gmina rozumiany jest w niniejszym Raporcie jako obszar terytorialny. Nie należy go mylić z organem administracji publicznej jakim jest Burmistrz oraz Urząd Miejski, który jest jednostką pomocniczą dla Burmistrza. Z wyjątkiem pytania 5 w ankiecie dla mieszkańca, w którym Gmina rozumiana jest jako organ administracji publicznej o przypisanych kompe- tencjach i obowiązkach, pozostałe terminy odnoszą się do gminy w kontekście geograficznym, wspólnoty celów. STRATEGIA ROZWOJU GMINY LIBIĄŻ NA LATA 2014–2020 LATA LIBIĄŻ NA ROZWOJU GMINY STRATEGIA

88 ców – obywateli w danym regionie zawężonym jego granicami administracyjnymi, a nie ocena stopnia wywią- zywania się Gminy z przypisanych jej zadań własnych. Każda osoba wypełniająca ankietę – niezależnie od tego czy był to mieszkaniec, przedstawiciel przedsiębior- stwa czy organizacji pozarządowej – mogła zaproponować zadanie jego/jej zdaniem priorytetowe do realizacji na obszarze objętym badaniem. Było to pytanie otwarte, w którym proszono respondenta o podanie tematu zadania wraz z krótkim jego opisem oraz wskazaniem miejsca jego realizacji. Celem tego pytania była możli- wość szerszego zaangażowania mieszkańców gminy Libiąż w proces uspołeczniania i wspólnego budowania jej strategii rozwoju. Pytanie to miało również na celu zweryfikowanie potrzeb oraz oczekiwań respondentów w zakresie przyszłości gminy, a także nakreślenie ważnych kierunków rozwojowych z poziomu operacyjnego. Kwestionariusze do przeprowadzenia badania ankietowego zostały przygotowane zarówno w formacie DOC, PDF jak i stworzono ich wersję elektroniczną udostępnioną na portalu www.ebadania.pl. Dokumenty w formacie DOC miały utworzone i włączone makra, celem ułatwienia i zautomatyzowania wyboru preferowanej przez respondenta odpowiedzi. Kwestionariusze były dystrybuowane wieloma kanałami komunikacyjnymi, w tym m.in. poprzez: ▪▪ stronę internetową Urzędu Miejskiego w Libiążu, ▪▪ wyłożenie wersji papierowych ankiet w takich miejscach, jak: − Urzędzie Miejskim w Libiążu; Libiąż, ul. Działkowa 1, − Libiąskim Centrum Kultury; Libiąż, ul. Górnicza 1, − Ośrodku Pomocy Społecznej w Libiążu; Libiąż, ul. 9 Maja 2, − Miejskiej Bibliotece Publicznej w Libiążu; Libiąż, ul. Górnicza 11, − Miejskim Centrum Medycznym; Libiąż, ul. 9 Maja 2, − ELVITA NZOZ Górniczy Zakład Lecznictwa Ambulatoryjnego w Libiążu; Libiąż, ul. Górnicza 5, − Zarząd Mienia Komunalnego; Libiąż, ul. Paderewskiego 2, − Targowisko Miejskie w Libiążu, ul. Rouvroy 10, − Domu Kultury w Żarkach; Żarki, ul. Klubowa 5 oraz u sołtysa sołectwa Żarki, − Filii nr 3 Miejskiej Biblioteki Publicznej w Libiążu; Gromiec, ul. Traugutta 1 oraz u sołtysa sołectwa Gromiec. Do ostatecznej analizy statystycznej zakwalifikowano wszystkie przesłane drogą elektroniczną, jak i w wersji papierowej ankiety. W wyniku realizacji badania uzyskano łącznie 127 ankiet, z czego: 8 ankiet od przedsię- biorstw (3 ankiety elektroniczne, 5 ankiet papierowych), 3 od organizacji pozarządowych (1 ankieta elektroniczna, 2 ankiety papierowe), 116 od mieszkańców (66 ankiet elektronicznych i 50 ankiet papierowych). Dane z kwestionariuszy zostały poddane analizie statystycznej i merytorycznej. Przy realizacji ankiet zachowano ano- nimowość osób ankietowanych. Przygotowane ankiety tj. dla mieszkańca, przedsiębiorstwa, organizacji pozarządowej, przeznaczone były do samodzielnego wypełnienia. Struktura kwestionariuszy uwzględniała zarówno pytania zamknięte, jak i otwarte, przy czym zdecydowanie przeważał typ pytania zamkniętego. W wybranych pytaniach o charakterze za- mkniętym uwzględniono odpowiedź „inne”, z możliwością wyszczególnienia odpowiedzi, która nie znalazła się w zaproponowanym przez autorów badania katalogu. Ponadto, w ankietach pojawiły się pytania ze skalą odpowiedzi od 1 do 5 (gdzie „1” oznaczało bardzo źle, a „5” – bardzo dobrze). W niżej przedstawionej analizie wypełnionych ankiet, w części pytań odpowiedzi mogą nie sumować się do 100%. Spowodowane jest to występowaniem pytań, w których respondenci mogli nie udzielić odpowiedzi. W przedstawionych tabelach są również takie, w których wynik może przekroczyć wartość 100%, co wiąże się z możliwością udzielenia więcej niż jednej odpowiedzi na pytanie. Niniejsze opracowanie stanowi raport z przeprowadzonych badań. Przy jego opracowaniu kierowano się zasa- dą precyzyjnego przedstawienia wyników i unikania ich krzyżowej, głębszej interpretacji statystycznej. Dzięki temu potencjalnie zainteresowany tą problematyką czytelnik będzie miał możliwość dokonania samodzielnej analizy w oparciu o przedstawione dane ilościowe i jakościowe. STRATEGIA ROZWOJU GMINY LIBIĄŻ NA LATA 2014–2020 LATA LIBIĄŻ NA ROZWOJU GMINY STRATEGIA

89 2. GMINA LIBIĄŻ W PERCEPCJI MIESZKAŃCÓW, PRZEDSIĘBIORSTW I ORGANIZACJI POZARZĄDOWYCH

2.1. ANALIZA NA PODSTAWIE ANKIET DLA MIESZKAŃCÓW Ankieta dla mieszkańca zawiera 8 pytań oraz metryczkę. Autorzy ankiety sformułowali 6 pytań zamkniętych oraz 2 pytania otwarte. Zakres badania ankietowego obejmował następujące obszary tematyczne: 1. Ogólna ocena życia w gminie. 2. Ocena sytuacji w gminie. 3. Ocena potrzeby posiadania Strategii Rozwoju Gminy Libiąż. 4. Ocena poczucia przynależności do gminy. 5. Ocena realizacji zadań i inwestycji na terenie gminy. 6. Propozycja 3 obszarów rozwoju, które powinny stanowić priorytet działań na terenie gminy w latach 2014– 2020. 7. Plany zmiany miejsca zamieszkania w okresie najbliższych 5–7 lat. 8. Propozycja zadania do realizacji na terenie gminy w okresie 2014–2020 z punktu widzenia respondenta. 9. Metryczka – informacje o respondentach.

METRYCZKA – INFORMACJE O RESPONDENTACH Istotne jest, aby scharakteryzować grupę docelową, która wzięła udział w badaniu ankietowym skierowanym do mieszkańców. W tej części ankiety należało odpowiedzieć na pytania o to, jaka jest struktura płci, wieku, wykształcenia oraz zatrudnienia respondentów.

Tabela 29. Struktura płci respondentów

PŁEĆ RESPONDENTÓW % WYPEŁNIONYCH ANKIET

Kobieta 52

Mężczyzna 48

Razem 100

Źródło: opracowanie własne na podstawie badań ankietowych

Większość respondentów, która wzięła udział w badaniu, stanowiły kobiety, jednak ich przewaga jest nieznacz- na, gdyż udział kobiet w badaniu wyniósł 52%, a mężczyzn 48%. Oznacza to, iż zaangażowanie mieszkańców w życie publiczne gminy Libiąż rozkłada się równomiernie z punktu widzenia struktury płci.

Tabela 30. Struktura wiekowa respondentów

WIEK % WYPEŁNIONYCH ANKIET 15–20 3 21–30 28 31–40 30 41–50 19 51–60 16 Powyżej 60 4 Razem 100

Źródło: opracowanie własne na podstawie badań ankietowych STRATEGIA ROZWOJU GMINY LIBIĄŻ NA LATA 2014–2020 LATA LIBIĄŻ NA ROZWOJU GMINY STRATEGIA

90 Wśród zrealizowanych ankiet najwięcej należało do osób w wieku między 31 a 40 rokiem życia, które stanowią 30% wszystkich respondentów badania oraz pomiędzy 21 a 30 rokiem życia, które z kolei stanowią 28% wszystkich ankietowanych. Znaczący jest także udział w badaniu osób w wieku 41–50 lat, tj. 19% respondentów oraz w wieku 51–60 lat – 16%. Odsetek procentowy dwóch skrajnych grup wiekowych, tj.: powyżej 60 lat oraz między 15 a 20 rokiem życia jest najmniejszy i wynosi odpowiednio 4 i 3%. Należałoby się zastanowić dlaczego udział mieszkańców w badaniu ankietowym był niski, w szczególności w skrajnych grupach wiekowych, mimo docierania do respondentów różnymi kanałami. Może to być związane z wieloma przyczynami np.: brakiem wiedzy na temat ważności i przydatności strategii rozwoju dla gminy Libiąż, brakiem przywiązania osób w tych grupach wiekowych do gminy lub też brakiem czasu. Niewielki udział grup wiekowych 15–20 lat oraz 60 i powyżej stanowi ważną informację z perspektywy aktywizowania osób najmłodszych oraz najstarszych do zaangażowania w życie społeczne gminy. Należałoby się zastanowić przy okazji tej informacji m.in. nad poszukaniem innych kanałów informacyjnych dla tych grup wiekowych (np.: portal gminy na Facebooku), a także nad diagnozą problemów w zakresie kapitału społeczne- go gminy. Tym bardziej, iż sytuację w tym zakresie w gminie Libiąż odzwierciedla badanie realizowane w skali ogólnopolskiej przez Instytut Spraw Publicznych dotyczące społeczeństwa obywatelskiego oraz kapitału spo- łecznego w Polsce, które wskazuje, że udział osób w wieku 15–20 oraz powyżej 60 roku w miejscowościach poza aglomeracjami miejski ma tendencje do utrzymywania się na stosunkowo niskim poziomie7.

Wykres 13. Struktura wykształcenia respondentów

Źródło: opracowanie własne na podstawie badań ankietowych

Zdecydowanie dominującą grupą w badaniu pod względem wykształcenia są osoby posiadające dyplom uczel- ni wyższej – stanowią one niemalże połowę osób, które wypełniły ankietę (49%). Reprezentatywna jest także grupa osób z wykształceniem zasadniczym zawodowym (23%) oraz średnim (17%). Niewielki udział w badaniu stanowią natomiast mieszkańcy z wykształceniem policealnym (8%), a także gimnazjalnym (2%) i podstawowym (1%).

7 Zob. szerzej, Partycypacja publiczna w praktyce, red. Anna Olech, Warszawa 2013; Przepis na uczestnictwo. Diagnoza partycypacji publicznej w Polsce, red. Anna Olech, Warszawa 2013. Raporty dostępne są: htt p://www.isp.org.pl/pub- likacje,25.html STRATEGIA ROZWOJU GMINY LIBIĄŻ NA LATA 2014–2020 LATA LIBIĄŻ NA ROZWOJU GMINY STRATEGIA

91 Wykres 14. Struktura zatrudnienia

Źródło: opracowanie własne na podstawie badań ankietowych

Najwięcej osób ankietowanych deklarowało zatrudnienie w sektorze publicznym (45%)8. Reprezentatywna była także grupa osób zatrudnionych w przedsiębiorstwach prywatnych (24%). Udział emerytów/rencistów, uczniów/studentów, osób bezrobotnych, czy posiadających własną działalność gospodarczą jest nieznaczny, gdyż kształtuje się on pomiędzy 9 a 4%. Najmniej liczną grupę pod kątem struktury zatrudnienia stanowią natomiast osoby prowadzące własne gospodarstwo rolne, gdyż ich udział w badaniu wyniósł raptem 1%. Ponadto, 8% respondentów badania stanowią osoby zatrudnione w innych niż wyszczególnione w ankiecie strukturach.

OGÓLNA OCENA ŻYCIA W GMINIE LIBIĄŻ Celem pytania była próba zaprezentowania ogólnego poziomu jakości życia w gminie Libiąż. Jest to ważna informacja w szczególności przy diagnozowaniu problemów, celów oraz kierunków rozwoju gminy, które mają na celu podwyższenie poziomu jakości życia mieszkańców w gminie Libiąż.

Wykres 15. Ogólna ocena życia w gminie

Źródło: opracowanie własne na podstawie badań ankietowych

8 Przewaga osób zatrudnionych w administracji publicznej wynika z niewielkiego udziału mieszkańców w badaniu i nie wpływa na wiarygodność wyników badania ankietowego. STRATEGIA ROZWOJU GMINY LIBIĄŻ NA LATA 2014–2020 LATA LIBIĄŻ NA ROZWOJU GMINY STRATEGIA

92 Należy zwrócić uwagę na odpowiedź respondentów w pytaniu o ogólną ocenę poziomu życia w gminie Libiąż. Większość osób, bo aż 79,8%, zadeklarowało, że jakość ich życia jest zadowalająca, w tym: 2,6% oceniło ją bardzo dobrze, 36,8% dobrze, a 40,4% raczej dobrze. Negatywnie jakość życia w gminie Libiąż oceniło około 9,7% re- spondentów, w tym: 1,8% z nich oceniło tę jakość bardzo źle, a 7,9% raczej źle. Natomiast 10,5% osób biorących udział w badaniu wskazało na trudność w zweryfi kowaniu ich jakości życia w gminie. Analizując otrzymane odpowiedzi warto podkreślić, iż zdecydowanej większości respondentów żyje się dobrze w granicach gminy Libiąż.

OCENA SYTUACJI W GMINIE LIBIĄŻ

Wykres 16. Ocena sytuacji w gminie

Źródło: opracowanie własne na podstawie badań ankietowych

Zdecydowana większość badanych twierdzi, że sytuacja w gminie Libiąż jest dobra i stabilna (46%), a 11% uwa- ża, że gmina podąża w bardzo dobrym kierunku i wyróżnia się na tle innych regionów. Z drugiej jednak strony, aż 30% ogółu badanych nie widzi, aby gmina ta rozwijała się. Jednocześnie jedynie 4% respondentów wskaza- ło, że rozwój gminy jest im obojętny. Wśród odpowiedzi pojawiły się również głosy mieszkańców negatywnie oceniających kierunki rozwoju gminy, które stanowią 10% wszystkich odpowiedzi. Oznacza to, iż zdecydowanie większy odsetek mieszkańców gminy Libiąż pozytywnie ocenia sytuację gminy.

OCENA POTRZEBY POSIADANIA STRATEGII ROZWOJU GMINY LIBIĄŻ Autorzy badania uznali za zasadne zapytanie respondentów o opinię, czy uważają oni za konieczne budowanie Strategii Rozwoju Gminy Libiąż. Ważny jest aspekt akceptacji procesu tworzenia strategii rozwoju, stąd istotnym jest zbadanie na samym wstępie jakie jest podejście do tego tematu samego społeczeństwa, a także czy występuje wśród niego i jaka jest ewentualna skala niezadowolenia.

Wykres 17. Ocena potrzeby posiadania strategii rozwoju STRATEGIA ROZWOJU GMINY LIBIĄŻ NA LATA 2014–2020 LATA LIBIĄŻ NA ROZWOJU GMINY STRATEGIA Źródło: opracowanie własne na podstawie badań ankietowych

93 Zdecydowana większość, bo aż 90% respondentów, uznała proces budowania Strategii Rozwoju Gminy Libiąż za zasadny, w tym 37% ankietowanych uważa, że taka strategia jest zdecydowanie potrzebna, 34% uważa, że jest potrzebna, a 19%, że jest raczej potrzebna. Zaledwie 2% ankietowanych nie widzi potrzeby posiadania takiego dokumenty planistycznego, a 8% respondentów stwierdziło, że „trudno powiedzieć”. Taka struktura odpowiedzi oznacza, że mieszkańcy gminy Libiąż widzą potrzebę planowania strategicznego przez Urząd Miej- ski w oparciu o dokument strategii rozwoju.

OCENA POCZUCIA PRZYNALEŻNOŚCI DO GMINY LIBIĄŻ Problematyka poruszona w pytaniu opiera się na dwóch zagadnieniach. Pierwsze to: opinia o współpracy, relacjach gminy z mieszkańcami. Drugie to poczucie przynależności do gminy. Intencją tak sformułowanego pytania było badanie krzyżowe, z jednej strony opinii o współpracy, komunikacji gminy z mieszkańcami, a z drugiej poczucia przynależności do wspólnoty, do gminy. Należy to pytanie potraktować jako otwierające dyskusję, a nie jako podsumowanie dotyczące interakcji pomiędzy mieszkańcem, a samorządem terytorialnym, władzą w gminie.

Wykres 18. Ocena poczucia przynależności do gminy

Źródło: opracowanie własne na podstawie badań ankietowych

Najwięcej respondentów zakreśliło odpowiedź: Czuję, że należę do wspólnoty (33%). Druga duża grupa ankietowanych (30%) odpowiedziała, iż jej poczucie przynależności do gminy jest bardzo silne. Z kolei trzecia co do wielkości grupa respondentów (16%) wskazała, że wyczuwa słabą więź z gminą. Oznacza to, iż 79% ankietowanych wyczuwa jakąkolwiek przynależność do gminy Libiąż, z naciskiem na pozytywny aspekt tego uczucia. Niemniej jednak, należy wziąć pod uwagę, iż wśród odpowiedzi, 5% wskazań było na stwierdzenie „nie mam zdania”, a 15% respondentów nie czuje w ogóle przynależności do gminy. STRATEGIA ROZWOJU GMINY LIBIĄŻ NA LATA 2014–2020 LATA LIBIĄŻ NA ROZWOJU GMINY STRATEGIA

94 OCENA REALIZACJI ZADAŃ I INWESTYCJI NA TERENIE GMINY LIBIĄŻ

Wykres 19. Ocena realizacji zadań i inwestycji na terenie gminy

Źródło: opracowanie własne na podstawie badań ankietowych

Wykres radarowy przedstawia linie, która odzwierciedla skalę oceny od 1 do 5 (1 – bardzo źle, 5 – bardzo dobrze) poszczególnych kategorii. Obszary zadań, które były oceniane w tym pytaniu to: 1. Edukacja przedszkolna 2. Edukacja – dostępność 3. Edukacja – jakość 4. Ochrona środowiska, ekologia 5. Transport 6. Kultura 7. Bezpieczeństwo 8. Osoby starsze i niepełnosprawne 9. Opieka zdrowotna 10. Mieszkanie 11. Rekreacja 12. Rynek pracy 13. Inwestycje w gminie Liczby 0, 20… aż do 60 oznaczają liczbę ocen wyrażonych przez mieszkańców w danej kategorii. Spośród kategorii najlepiej zostały ocenione: dostępność edukacji, kultura oraz ochrona środowiska i ekologia. Spośród kategorii najsłabiej zostały ocenione: rynek pracy, opiekę zdrowotną oraz transport. Jest to bardzo znaczący sygnał, że muszą to być kluczowe obszary w diagnozowaniu problematyki, celów, kierunków rozwojowych, a także zadań operacyjnych. STRATEGIA ROZWOJU GMINY LIBIĄŻ NA LATA 2014–2020 LATA LIBIĄŻ NA ROZWOJU GMINY STRATEGIA

95 PRIORYTETOWE OBSZARY ROZWOJU NA TERENIE GMINY LIBIĄŻ Kolejne pytanie bezpośrednio wynika z poprzedniego tj. oceny zadań oraz inwestycji na terenie gminy. Respon- denci mieli tutaj za zadanie przedstawić, które obszary są według nich priorytetowymi w okresie 2014–2020.

Tabela 31. Propozycja 3 obszarów rozwoju, które powinny stanowić priorytet działań na terenie gminy w latach 2014–2020

LP. NAZWA OBSZARU ROZWOJU LICZBA WSKAZAŃ W ANKIETACH 1. Edukacja przedszkolna 4 2. Edukacja 23 3. Ochrona środowiska, ekologia 13 4. Transport 22 5. Kultura 8 6. Bezpieczeństwo 25 7. Osoby starsze i niepełnosprawne 1 8. Opieka zdrowotna 30 9. Mieszkanie 6 10. Rekreacja 26 11. Rynek pracy 59 12. Inwestycje w gminie 19

Źródło: opracowanie własne na podstawie badań ankietowych

Wyróżnione zostały obszary, które według mieszkańców stanowią priorytet do rozwoju w okresie 2014–2020. Najwięcej wskazań w zakresie konieczności skoncentrowania się na szukaniu rozwiązań otrzymały takie obszary, jak: rynku pracy i opieka zdrowotna, a także rekreacja i bezpieczeństwo w gminie. STRATEGIA ROZWOJU GMINY LIBIĄŻ NA LATA 2014–2020 LATA LIBIĄŻ NA ROZWOJU GMINY STRATEGIA

96 PLANY RELOKACYJNE MIESZKAŃCÓW GMINY LIBIĄŻ Badani odpowiadali na pytania dotyczące planów związanych ze zmianą miejsca zamieszkania poza obszar gminy. Jest to istotne pytanie w kontekście odczuć, opinii społeczeństwa o ogólnym poziomie życia, warunków, możliwości rozwoju na terenie gminy.

Wykres 20. Plany zmiany miejsca zamieszkania w okresie najbliższych 5–7 lat

Źródło: opracowanie własne na podstawie badań ankietowych

Większość ankietowanych (po 31% udzielonych odpowiedzi) „zdecydowanie nie” lub „raczej nie” zamierza zmienić swojego miejsca zamieszkania poza obszar gminy. Warto jednak zwrócić uwagę na fakt, iż 19% osób biorących udział w badaniu rozważa możliwość przeprowadzki, a 6% zdecydowanie lub raczej chce to uczynić. Taki rozkład odpowiedzi oznacza, iż zdecydowana większość respondentów uważa, że ich życie w gminie Libiąż jest na takim poziomie, że nie zamierzają oni zmienić miejsca zamieszkania poza jej obszar. Przy wytyczaniu kolejnych kierunków rozwoju gminy Libiąż należy jednak zwrócić uwagę na głosy tej części społeczeństwa, która na chwilą obecną nie widzi szans dalszego prosperowania w jej granicach i rozważa, albo w ogóle podjęła już decyzję, o zmianie miejsca zamieszkania. Tym bardziej, iż 13% ankietowanych nie zastanawiało się jeszcze nad taką ewentualnością. Należy się więc zastanowić jaki jest powód chęci zmiany miejsca zamieszkania poza teren gminy Libiąż. Przyczyny takiej decyzji mogą być związane z brakiem miejsc pracy, stanem środowiska naturalnego, podjęciem nauki w większych ośrodkach miejskich, lepszymi perspektywami poza granicami gminy. STRATEGIA ROZWOJU GMINY LIBIĄŻ NA LATA 2014–2020 LATA LIBIĄŻ NA ROZWOJU GMINY STRATEGIA

97 2.2. ANALIZA NA PODSTAWIE ANKIET DLA PRZEDSIĘBIORSTW

Kolejną grupą docelową badania ankietowego byli przedstawiciele przedsiębiorstw. Ankietyzacji poddano nie tylko fi rmy, które mają swoje siedziby na terenie gminy Libiąż, ale także te, które prowadzą w jej granicach działalność. Ważne było wydzielenie tematu rynek pracy, prowadzenie działalności gospodarczej, gdyż już na etapie diagnozy społeczno-gospodarczej ten obszar pojawił się jako problematyczny. Ponadto przedstawiciele przedsiębiorstw mają inną perspektywę oceny gminy niż pozostałe grupy interesariuszy. Zakres badania ankietowego obejmował następujące obszary tematyczne: 1. Dane o fi rmie: rok rozpoczęcia działalności, wielkość zatrudnienia, siedziba fi rmy, miejsce wykonywania działalności, branża. 2. Ocena rozwoju prowadzonej działalności. 3. Ocena bieżącej sytuacji fi nansowej. 4. Korzystanie z zewnętrznych form wsparcia fi nansowego. 5. Warunki prowadzenia działalności. 6. Wsparcie lokalnej działalności. 7. Podejście przedstawicieli samorządu terytorialnego do przedsiębiorstwa. 8. Największa przeszkoda w prowadzeniu działalności gospodarczej. 9. Propozycja zadania do realizacji na terenie gminy w okresie 2014–2020 z punktu widzenia respondenta.

DANE O FIRMIE Na początku należy scharakteryzować grupę przedstawicieli przedsiębiorstw, które wzięły udział w badaniu ankietowym.

Tabela 32. Rok rozpoczęcia działalności

ROK ROZPOCZĘCIA DZIAŁALNOŚCI % WYPEŁNIONYCH ANKIET

Do 1989 r. 25

1990–2004 12

2005–2013 63

2014 0

Źródło: opracowanie własne na podstawie badań ankietowych

Większość fi rm (63%), która wzięła udział w badaniu ankietowym, powstała lub też prowadzi działalność na terenie gminy Libiąż w okresie między 2005 a 2013 rokiem. Z kolei 25% ankietowanych reprezentuje fi rmy powstałe do roku 1989, a 12% zostało założonych w latach 1990–2004.

Wykres 21. Struktura wielkości zatrudnienia

Źródło: opracowanie własne na podstawie badań ankietowych STRATEGIA ROZWOJU GMINY LIBIĄŻ NA LATA 2014–2020 LATA LIBIĄŻ NA ROZWOJU GMINY STRATEGIA

98 Spośród wszystkich przedstawicieli fi rm, którzy wzięli udział w badaniu ankietowym, 50% pracuje w mikro- przedsiębiorstwach (do 9 pracowników), a 50% reprezentuje fi rmy jednoosobowe.

Wykres 22. Pierwsza siedziba fi rmy/pierwsze miejsce wykonywania działalności

Źródło: opracowanie własne na podstawie badań ankietowych Z danych wynika, iż wszyscy przedstawicieli fi rm, którzy wzięli udział w badaniu ankietowym, reprezentują fi r- my, które działają lub posiadają siedzibę od początku na terenie gminy Libiąż. Należałoby w dalszym procesie uspołeczniania zastanowić się nad zagadnieniem, co przyciąga fi rmy, a co je z kolei zniechęca do działania na terenie niniejszej gminy. A zatem co jest jej słabą, a co mocną stroną w pozyskiwaniu fi rm, w konkurowaniu z gminami ościennymi o nowe miejsca pracy, nowych przedsiębiorców.

Wykres 23. Rodzaje branż

Źródło: opracowanie własne na podstawie badań ankietowych

Zdecydowana większość przedstawicieli przedsiębiorstw, która wzięła udział w badaniu ankietowym reprezentuje branże usługowe (71% ankietowanych). Natomiast pozostali respondenci związani są z handlem (29% osób biorących udział w badaniu). STRATEGIA ROZWOJU GMINY LIBIĄŻ NA LATA 2014–2020 LATA LIBIĄŻ NA ROZWOJU GMINY STRATEGIA

99 OCENA ROZWOJU PROWADZONEJ DZIAŁALNOŚCI Pytanie dotyczyło zarówno możliwości rozwoju samej działalności gospodarczej na terenie gminy Libiąż jak i elementu współpracy, relacji przedsiębiorca – samorząd terytorialny.

Wykres 24. Jak ocenia Pan/Pani możliwość rozwoju prowadzonej działalności rolniczej/pozarolniczej na obszarze gminy?

Źródło: opracowanie własne na podstawie badań ankietowych

Najwięcej respondentów (86%) uznało, że ma przeciętne możliwości rozwoju na terenie gminy Libiąż. Z kolei 14% respondentów oceniło te warunki jako dobre. Zatem ogólna ocena możliwość rozwoju prowadzonej działalności rolniczej/pozarolniczej na obszarze gminy jest pozytywna jeśli chodzi o dostrzeganie silnych stron działalności gospodarczej, jak i wzajemnego pola oddziaływania w relacjach fi rma – samorząd terytorialny. Nie należy jednak traktować tego pytania jako podsumowania analizy, a wstęp do dialogu przedsiębiorstw, samo- rządu terytorialnego oraz instytucji otoczenia biznesu.

OCENA BIEŻĄCEJ SYTUACJI FINANSOWEJ

Wykres 25. Jak oceniają Państwo bieżącą sytuację fi nansową gospodarstwa/fi rmy?

Źródło: opracowanie własne na podstawie badań ankietowych STRATEGIA ROZWOJU GMINY LIBIĄŻ NA LATA 2014–2020 LATA LIBIĄŻ NA ROZWOJU GMINY STRATEGIA

100 Ocena sytuacji finansowej firmy jest ogólnie pozytywna. Zaledwie 29% firm deklaruje, że ich sytuacja finansowa jest na złym poziomie. Najwięcej osób uznaje, że obraz ich finansów jest przeciętny (43%) oraz dobry (28%).

KORZYSTANIE Z ZEWNĘTRZNYCH FORM WSPARCIA FINANSOWEGO

Tabela 33. Czy korzystali Państwo w ramach prowadzonej działalności rolniczej/pozarolniczej z zewnętrznych źródeł finansowania?

KATEGORIA TAK NIE

Instrumenty finansowe o charakterze komercyjnym (pożyczki, kredyty, inne) 2 5 Finansowanie ze środków europejskich (np. POKL, PO IG, pożyczki Jeremie) 1 6 Dotacje z budżetu Skarbu Państwa (np. Funduszu Pracy, PFRON, inne) 3 4 Inne – jakie, wymień 0 5

Źródło: opracowanie własne na podstawie badań ankietowych

Najwięcej respondentów deklaruje, że korzystało z instrumentów finansowych budżetowych. Nieco mniejsza grupa ankietowanych wskazuje na komercyjne instrumenty finansowe. W dalszym etapie uspołeczniania strategii rozwoju należałoby poruszyć kwestie dotyczące możliwości pozyskiwania środków finansowych.

WSPARCIE LOKALNEJ DZIAŁALNOŚCI

Tabela 34. Z której z niżej przedstawionych propozycji wsparcia lokalnej działalności chcieliby Państwo skorzystać?

KATEGORIA TAK NIE

Tworzenie stref ekonomicznych 3 4 Zrzeszanie przedsiębiorców, rolników, rzemieślników 3 4 Wsparcie finansowe przedsiębiorców, rolników, rzemieślników 5 2 Poziom infrastruktury technicznej 4 3 Poziom infrastruktury logistycznej 2 5 Pomoc formalna przy zakładaniu i prowadzeniu działalności gospodarczej 2 5 Promocja przedsiębiorców, rolników, rzemieślników 4 3 Pomoc w znalezieniu lub wyszkoleniu kadry 3 4 Wsparcie w zatrudnianiu pracowników, doposażeniu stanowisk pracy 3 4 Pomoc w znalezieniu odpowiednich nieruchomości 0 7

Źródło: opracowanie własne na podstawie badań ankietowych

Respondenci stwierdzili, że nie mają wsparcia: w znalezieniu odpowiednich nieruchomości, przy zakładaniu i prowadzeniu działalności gospodarczej, w zakresie poziomu infrastruktury logistycznej. Badani pozytywnie oceniają natomiast: wsparcie finansowe, poziom infrastruktury technicznej, czy promocję. Należy jednak za- znaczyć, że nie wszystkie z wymienionych propozycji wsparcia leżą w gestii gminy (są realizowane np.: przez Powiatowy Urząd Pracy w Chrzanowie, Chrzanowską Izbę Gospodarczą). STRATEGIA ROZWOJU GMINY LIBIĄŻ NA LATA 2014–2020 LATA LIBIĄŻ NA ROZWOJU GMINY STRATEGIA

101 WARUNKI PROWADZENIA DZIAŁALNOŚCI

Wykres 26. Jak ocenia Pan/Pani warunki prowadzenia działalności rolniczej/pozarolniczej na terenie gminy?

Źródło: opracowanie własne na podstawie badań ankietowych

Większość respondentów negatywnie ocenia koszty prowadzenia działalności. Z kolei jako przeciętne są postrzegane: możliwość pozyskania pracowników z odpowiednimi kwalifi kacjami oraz współpraca z samorządem terytorialnym. Dobrze oceniane są dostępność gruntów i nieruchomości oraz poziom infrastruktury.

PODEJŚCIE PRZEDSTAWICIELI SAMORZĄDU TERYTORIALNEGO DO PRZEDSIĘBIORSTWA

Wykres 27. Jak oceniają Państwo podejście przedstawicieli samorządu terytorialnego do osób prowadzących dzia- łalność rolniczą/pozarolniczą?

Źródło: opracowanie własne na podstawie badań ankietowych

Najwięcej respondentów uznało, że podejście, relacje przedstawicieli samorządu terytorialnego do osób pro- wadzących działalność gospodarczą jest neutralne (71% wskazań). Natomiast 29% badanych twierdzi, że jest ono dobre, na właściwym poziomie. STRATEGIA ROZWOJU GMINY LIBIĄŻ NA LATA 2014–2020 LATA LIBIĄŻ NA ROZWOJU GMINY STRATEGIA

102 PRZESZKODY W PROWADZENIU DZIAŁALNOŚCI GOSPODARCZEJ Respondenci uznali, iż przeszkodami w prowadzeniu działalności na terenie gminy są: ▪▪ nadmierne obciążenie opłatami, ▪▪ wysokie podatki i koszty zatrudnienia, ▪▪ brak ulg podatkowych, ▪▪ brak wsparcia, ▪▪ mocno zaniżony rynek cenowy, ▪▪ narastająca biurokracja, ▪▪ brak specjalistów, ▪▪ opłaty związane z prowadzeniem własnej działalności gospodarczej są zbyt wysokie. Interpretując powyższe wskazania należy mieć na uwadze fakt, że nie w każdym zakresie gmina Libiąż może interweniować, gdyż są od niej niezależne (np.: wynikają z państwowych uwarunkowań – wysokie podatki i koszty zatrudnienia). STRATEGIA ROZWOJU GMINY LIBIĄŻ NA LATA 2014–2020 LATA LIBIĄŻ NA ROZWOJU GMINY STRATEGIA

103 2.3. ANALIZA NA PODSTAWIE ANKIET DLA ORGANIZACJI POZARZĄDOWYCH

Ostatnia grupa docelowa, która poddana została badaniom ankietowym to przedstawiciele organizacji poza- rządowych. Środowiska organizacji pozarządowych są ważnym źródłem informacji o funkcjonowaniu społe- czeństwa obywatelskiego, zrzeszania mieszkańców, poziomu rozwoju kapitału społecznego w gminie. Zakres badania ankietowego obejmował następujące obszary tematyczne: 1. Obszar działalności organizacji pozarządowej. 2. Ocena kondycji organizacji pozarządowej. 3. Mocne strony organizacji pozarządowej. 4. Słabe strony organizacji pozarządowej. 5. Rozwój regionu, a fundusze pozyskiwane przez organizacje pozarządowe. 6. Współpraca z samorządem terytorialnym. 7. Formy współpracy organizacji pozarządowej z samorządem terytorialnym. 8. Obszary współpracy organizacji pozarządowej z samorządem terytorialnym. 9. Potrzeby organizacji pozarządowych. 10. Propozycja zadania do realizacji na terenie gminy Libiąż w okresie 2014–2020 z punktu widzenia respondenta.

OBSZAR DZIAŁALNOŚCI ORGANIZACJI POZARZĄDOWEJ Na początku należy określić do jakich organizacji pozarządowych należą respondenci niniejszego badania ankietowego. A zatem należy odpowiedzieć na pytania dotyczące obszaru działań (tutaj można wskazać więcej niż jeden).

Tabela 35. Proszę zaznaczyć właściwy obszar działalności Państwa organizacji pozarządowej.

KATEGORIA LICZBA WSKAZAŃ

Pomoc społeczna 2 Działania na rzecz osób niepełnosprawnych 2 Upowszechnienie kultury fizycznej i sportu 1 Edukacja i wychowanie 1 Ekologia i ochrona zwierząt, ochrona dziedzictwa przyrodniczego 0 Ochrona wolności i praw człowieka oraz swobód obywatelskich 0 Kultura, sztuka, ochrona dóbr kultury i tradycji 1 Ochrona i promocja zdrowia 1 Profilaktyka uzależnień 0 Wspomaganie i/lub zrzeszanie organizacji 1 Wspomaganie rozwoju przedsiębiorczości 0 Wspomaganie rozwoju wspólnot i społeczności lokalnych 0 Inne 0

Źródło: opracowanie własne na podstawie badań ankietowych

Wskazywane działania, realizowane przez środowisko pozarządowe z gminy Libiąż to przede wszystkim: pomoc społeczna oraz działania na rzecz osób niepełnosprawnych. Osoby reprezentujące organizacje pozarządowe działają w zdecydowanej większości w tych dwóch obszarach. STRATEGIA ROZWOJU GMINY LIBIĄŻ NA LATA 2014–2020 LATA LIBIĄŻ NA ROZWOJU GMINY STRATEGIA

104 OCENA KONDYCJI ORGANIZACJI POZARZĄDOWEJ

Wykres 28. Jak ocenia Pan/Pani kondycję swojej organizacji pozarządowej?

Źródło: opracowanie własne na podstawie badań ankietowych

Przedstawiciele organizacji pozarządowych deklarują w 67%, że ich kondycja jest dobra, a w 33% przeciętna. Zatem wizerunek środowiska organizacji pozarządowych w ogóle, jego sytuacja, ogólne warunki działalności jest pozytywny.

MOCNE STRONY ORGANIZACJI POZARZĄDOWEJ

Tabela 36. Jakie są mocne strony Państwa organizacji pozarządowej?

KATEGORIA LICZBA WSKAZAŃ W ANKIETACH

Wysokie przychody 0 Duża liczba członków/pracowników 0 Rozpoznawalność organizacji w otoczeniu 1 Owocna współpraca ze społecznością lokalną 3 Wysokie kwalifi kacje pracowników 0 Zaangażowanie członków/pracowników 0 Realizacja ciekawych projektów 0

Źródło: opracowanie własne na podstawie badań ankietowych

Jako mocne strony przedstawiciele organizacji pozarządowych z terenu gminy Libiąż wskazali przede wszystkim owocną współpracę ze społecznością lokalną. Główną zaletą środowiska NGO jest zatem społeczność lokalna, jej kapitał społeczny, chęć do angażowania się w sprawy społeczne, kulturalne. STRATEGIA ROZWOJU GMINY LIBIĄŻ NA LATA 2014–2020 LATA LIBIĄŻ NA ROZWOJU GMINY STRATEGIA

105 SŁABE STRONY ORGANIZACJI POZARZĄDOWEJ

Tabela 37. Jakie są słabe strony Państwa organizacji pozarządowej?

KATEGORIA LICZBA WSKAZAŃ W ANKIETACH

Niskie przychody 1 Mała liczba członków/pracowników 1 Niska rozpoznawalność organizacji w otoczeniu 0 Słaba współpraca ze społecznością lokalną 0 Niskie kwalifi kacje pracowników 0 Niskie zaangażowanie członków/pracowników 2 Brak realizacji ciekawych projektów 1

Źródło: opracowanie własne na podstawie badań ankietowych

Ankietowani wskazali, że głównymi słabymi stronami organizacji pozarządowych funkcjonujących w granicach gminy Libiąż jest przede wszystkim niskie zaangażowanie członków/pracowników.

ROZWÓJ REGIONU, A FUNDUSZE POZYSKIWANE PRZEZ ORGANIZACJE POZARZĄDOWE

Wykres 29. Czy widzą Państwo szansę na rozwój regionu dzięki funduszom pozyskiwanym przez organizacje poza- rządowe?

Źródło: opracowanie własne na podstawie badań ankietowych

Respondenci jednogłośnie zadeklarowali, że fundusze pozyskiwane przez organizacje pozarządowe są szansą na rozwój regionu. Jest to istotne w kontekście także silnych i słabych stron organizacji pozarządowych. Ocena, że fundusze mają ważny wpływ na rozwój regionu, świadczy o tym, że należy ten proces wspierać w ramach współpracy samorządu terytorialnego oraz organizacji pozarządowych. Środki te nie są postrzegane jako pozyskiwane na własne cele organizacji, ale dla dobra ogółu społeczności lokalnej, która będzie korzystała z pro- duktów realizowanych działań. STRATEGIA ROZWOJU GMINY LIBIĄŻ NA LATA 2014–2020 LATA LIBIĄŻ NA ROZWOJU GMINY STRATEGIA

106 WSPÓŁPRACA Z SAMORZĄDEM TERYTORIALNYM

Wykres 30. Czy Państwa organizacja pozarządowa dąży do współpracy z samorządem terytorialnym?

Źródło: opracowanie własne na podstawie badań ankietowych

Pytanie dotyczyło postrzegania samorządu terytorialnego jako partnera w realizowanych działaniach, w któ- rym respondenci jednoznacznie wskazali na chęć współpracy z samorządem, nawiązanie lub też kontynuowanie współpracy. Warto by w takim razie przemyśleć w jaki sposób do tej pory była prowadzona współpraca jednostek samorządu gminnego ze środowiskiem NGO i na odwrót, a także jak poprawić te relacje, jak rozwinąć działania partnerskie.

FORMY WSPÓŁPRACY ORGANIZACJI POZARZĄDOWEJ Z SAMORZĄDEM TERYTORIALNYM

Tabela 38. Zaznacz formy współpracy dotyczące Państwa organizacji pozarządowej z samorządem terytorialnym, które są stosowane w gminie.

KATEGORIA LICZBA WSKAZAŃ

Konsultowanie z organizacjami pozarządowymi projektów aktów normatywnych 2 Tworzenie wspólnych zespołów – doradczych, opiniujących, inicjatywnych 2 Doradztwo i udzielanie organizacjom pomocy merytorycznej w przygotowywaniu 0 projektów i pisaniu wniosków

Wspieranie akcji promującej przekazywanie 1% podatku dochodowego od osób 0 fi zycznych organizacjom pożytku publicznego Prowadzenie i udostępnianie bazy danych o organizacjach pozarządowych 0 Popularyzacja działalności organizacji pozarządowych 2

Źródło: opracowanie własne na podstawie badań ankietowych

Przedstawiciele organizacji pozarządowych najczęściej wskazywali, że w gminie Libiąż istnieje współpraca w ramach konsultowania aktów prawnych, tworzenie wspólnych zespołów – doradczych, opiniujących, inicjatywnych, a także popularyzacja działalności organizacji pozarządowych. Interpretując strukturę odpowiedzi na powyższe pytanie należy mieć na uwadze, że nie wszystkie przedstawione formy leżą w gesti i gminy. STRATEGIA ROZWOJU GMINY LIBIĄŻ NA LATA 2014–2020 LATA LIBIĄŻ NA ROZWOJU GMINY STRATEGIA

107 POTRZEBY ORGANIZACJI POZARZĄDOWYCH

Tabela 39. Jakie są zgłaszane potrzeby organizacji pozarządowych z Państwa gminy?

KATEGORIE LICZBA WSKAZAŃ

Brak odpowiedniej liczby członków/pracowników/wolontariuszy 2 lub niedostateczne ich kwalifikacje Trudności we współpracy, angażowaniu społeczności lokalnej, 1 w nawiązywaniu partnerstw z innymi podmiotami z gminy/spoza gminy Trudności we współpracy z samorządem terytorialnym 0 Brak środków finansowych na działalność statutową 2 Trudności w sprostaniu wszystkim obowiązkom formalnym 1 Niewystarczająca liczba szkoleń, doradztwa dla organizacji pozarządowych 0 Braki lokalowe lub w wyposażeniu 0

Źródło: opracowanie własne na podstawie badań ankietowych

Najczęściej zgłaszane potrzeby przez organizacje pozarządowe, które deklarują respondenci, to: brak środków finansowych na działalność statutową, a także brak odpowiedniej liczby członków/pracowników/wolontariu- szu lub niedostateczne ich kwalifikacje. Analizując strukturę odpowiedzi na powyższe pytanie należy mieć na uwadze, że realizacja potrzeb organizacji pozarządowych we wskazanych obszarach często nie należy do zadań gminy. STRATEGIA ROZWOJU GMINY LIBIĄŻ NA LATA 2014–2020 LATA LIBIĄŻ NA ROZWOJU GMINY STRATEGIA

108 3. SUGEROWANE KIERUNKI ROZWOJU GMINY LIBIĄŻ

Każda ankieta – zarówno skierowana do mieszkańców, przedsiębiorstw jak i organizacji pozarządowych – za- wierała tzw. kartę zadania, w której poproszono respondentów o zaproponowanie priorytetowego zadania do realizacji na terenie gminy Libiąż w okresie programowania na lata 2014–2020. Ankietowaniu zostali poprosze- ni o wskazanie nazwy zadania, krótkiego opisu oraz miejsca jego realizacji. Zamieszczenie pytania w każdej ankiecie, do wszystkich grup docelowych badania ankietowego, miało na celu zbadanie potrzeb w zakresie zadań o charakterze inwestycyjnym lub nieinwestycyjnym (miękkim). Uwzględnio- no indywidualną perspektywę spojrzenia na potrzeby na terenie gminy Libiąż. Ponadto uwzględniono zróżnico- wanie potrzeb u różnych grup docelowych. Inne potrzeby ma przedsiębiorstwo, które działa na terenie gminy Libiąż, inne zaś mieszkaniec, a jeszcze inne organizacja pozarządowa. Jest to także ważna informacja dla władz lokalnych, powiatowych oraz wojewódzkich odnośnie potrzeb gminy. Celem karty zadań było także wytyczenie przykładowych kierunków rozwoju gminy Libiąż. Z pewnością propozycje zawarte w karcie zadania należy traktować jak pewną próbę wskazania kierunku rozwoju dla gminy Libiąż. Elementem uzupełniającym będą m.in. konsultacje społeczne, na które zaproszeni zostaną wszyscy zainteresowani. Sam sposób dotarcia do respondentów sprawia, że katalog zadań na lata 2014–2020 należy potraktować jako otwarty. Informację podawały osoby, które są aktywne, zainteresowane sprawami regionu, uczestniczą w sprawach swojego regionu, mają kontakt ze administracją publiczną.

PROPOZYCJE ZADAŃ DO REALIZACJI NA TERENIE GMINY – PROPOZYCJA Z ANKIET DLA MIESZKAŃCÓW Respondenci wskazali, że ich zdaniem priorytetowe do realizacji w okresie 2014–2020 są takie zadania, jak: ▪▪ rozbudowa infrastruktury (prąd, woda, gaz, oświetlenie) na terenie gminy, ▪▪ plan zagospodarowania przestrzennego, ▪▪ remont i modernizacja dróg i chodników, ▪▪ budowa większej liczby miejsc parkingowych, ▪▪ stworzenie strefy aktywności gospodarczej dla przedsiębiorców, aby stymulować utworzenie nowych miejsc pracy, co wpłynie korzystnie na rozwój gospodarczy gminy, ▪▪ pozyskanie inwestorów dla istniejących już terenów inwestycyjnych (Wałgasz, Upadowa), ▪▪ budowa otoczenia strefy gospodarczej na terenie Libiąża: dróg, uzbrojenia terenu itp., ▪▪ sprowadzenie do gminy podmiotów związanych z nowoczesnymi technologiami, ▪▪ wspieranie przedsiębiorców zwiększających zatrudnienie w postaci ulg, dobrego klimatu, ▪▪ realizacja miejsc pracy nie tylko w sklepach, ▪▪ liczne szkolenia dla bezrobotnych, ▪▪ budowa w Libiążu nowoczesnego centrum administracyjno-handlowego miasta wraz z infrastrukturą przylegającą, ▪▪ reforma w służbie zdrowia, ▪▪ modernizacja kina, ▪▪ uruchomienie żłobka, ▪▪ wykonanie koniecznych remontów szkół i przedszkoli, ▪▪ budowa Centrum Aktywności Młodzieży oraz zagospodarowanie nowych terenów dla dzieci, np. skatepark, ▪▪ zabudowanie zaplecza kulturalnego przy Parku Młodości, ▪▪ budowa nowego budynku policji, ▪▪ cykl szkoleń/pogadanek dla mieszkańców z zakresu ochrony środowiska, ▪▪ redukcja dzikich wysypisk, ▪▪ dbanie o istniejące zieleńce i parki, utrzymanie porządku i czystości, ▪▪ szkolenia dla osób przebywających na świadczeniach emerytalno-rentowych, ▪▪ budowa obiektów sportowych – przede wszystkim basen i siłownia wewnętrzna, ale również ogólnodo- stępny obiekt rekreacyjny – boiska/korty, ▪▪ remont ośrodka sportowego, ▪▪ ścieżki rowerowe, ▪▪ budowa/rozbudowa placów zabaw, ▪▪ wydłużenie czasu pracy targowiska miejskiego, ▪▪ szkolenie z zakresu pomocy prawnej, reklamy, promocji. 2014–2020 LATA LIBIĄŻ NA ROZWOJU GMINY STRATEGIA

109 PROPOZYCJE ZADAŃ DO REALIZACJI NA TERENIE GMINY – PROPOZYCJA Z ANKIET DLA PRZEDSIĘBIORCÓW Respondenci wskazali, że ich zdaniem priorytetowe do realizacji w okresie 2014–2020 są takie zadania, jak: ▪▪ budowa basenu krytego, ▪▪ wzmocnienie pozycji lokalnych przedsiębiorców na terenie gminy, poprzez większy ich udział w działa- niach podejmowanych przez gminę, ▪▪ prace i usługi realizowane na terenie gminy powinny dawać uprzywilejowanie dla lokalnych przedsiębiorców, ▪▪ wybudowanie obwodnicy, wpięcie do drogi ekspresowej S1 – sprzedaż/dzierżawa działek w pobliżu w/w obwodnicy miejsc pod hale magazynowe i przemysł, ▪▪ szkolenie z zakresu zagadnień prawnych związanych z działalnością, ▪▪ budowa chodników, ▪▪ promocja (nawet ogólnopolska) regionu i lokalnej przedsiębiorczości (postawienie na atrakcyjną lokaliza- cję – promocja medialna dobrych warunków prowadzenia działalności).

PROPOZYCJE ZADAŃ DO REALIZACJI NA TERENIE GMINY – PROPOZYCJA Z ANKIET DLA ORGANIZACJI POZARZĄDOWYCH Respondenci wskazali, że ich zdaniem priorytetowe do realizacji w okresie 2014–2020 są takie zadania jak: ▪▪ szkolenia dotyczące księgowości w organizacji pozarządowej. STRATEGIA ROZWOJU GMINY LIBIĄŻ NA LATA 2014–2020 LATA LIBIĄŻ NA ROZWOJU GMINY STRATEGIA

110 4. WNIOSKI

W wyniku realizacji badania ankietowego otrzymaliśmy 127 ankiet, w tym 116 od mieszkańców, 8 od przedsię- biorców i 3 od organizacji pozarządowych. W porównaniu do ogólnej liczby mieszkańców gminy Libiąż, liczby podmiotów gospodarczych i organizacji prowadzących działalność na jej terenie należy uznać, że odzew po- szczególnych grup był niewielki. W dalszym etapie prac nad kierunkami rozwoju gminy Libiąż powinno się więc rozważyć możliwe powody takiego stanu rzeczy (brak poczucia przynależności do gminy, brak wizji zmian jakie mogą zajść na jej terenie, niechęć do władz, itp.), w celu ich niwelacji oraz aktywizacji społeczeństwa.

MIESZKAŃCY Udział kobiet i mężczyzn w badaniu ankietowym był porównywalny – kobiety stanowiły 52%, a mężczyźni 48%. Struktura wiekowa respondentów była zróżnicowana. Największą reprezentację mają osoby w wieku 31–40 lat. Odsetek procentowy dwóch grup wiekowych, tj.: 15–20 oraz powyżej 60 jest najmniejszy i wynosi odpowiednio 3 i 4%. Zdecydowana większość respondentów (45%) deklaruje zatrudnienie w strefie budżetowej. Nieco mniejsza grupa to osoby zatrudnione w przedsiębiorstwach prywatnych. Najmniej liczni są uczniowie/ studenci, emeryci/renciści, bezrobotni oraz osoby prowadzące własną działalność gospodarczą lub gospodarstwo rolne. Jest to ważna informacja z perspektywy aktywizowania osób najmłodszych oraz najstarszych do zaangażowania w życie społeczne gminy. Największa grupa uczestników badania to osoby z wykształceniem wyższym. Stanowiły one prawie połowę respondentów (49%). Mieszkańcy w większości (prawie 80%) są zadowoleni z jakości życia na terenie gminy Libiąż. Z kolei niecałe 2% badanych orzekło, że poziom życia jest bardzo zły, a prawie 8%, że jest raczej zły. Pozostała grupa wskazała „trudno powiedzieć”. Większość respondentów deklaruje poczucie przynależności do gminy. Udział osób, które nie wyrażają chęci zmiany zamieszkania w okresie najbliższych 5–7 lat wynosi około 62%. Przy wytyczaniu kolejnych kierunków rozwoju gminy Libiąż należy zwrócić uwagę na głosy tej części społeczeństwa, która na chwilą obecną nie widzi szans dalszego prosperowania w jego granicach i rozważa, albo w ogóle podjęła już decyzję o zmianie miejsca zamieszkania. Na poziomie 57% jest odsetek osób pozytywnie rozpatrujących sytuację w gminie Libiąż. Uczestnicy, którzy de- klarują, że nie dostrzegają rozwoju gminy, stanowią 30% ogółu. Jest to znaczący sygnał wskazujący konieczność przemyślenia celów strategicznych, poszczególnych działań wpływających na ich realizację, a także systemu informacyjnego na temat podejmowanych działań i wyników ich realizacji. Respondenci niemal jednogłośnie orzekli, że Strategia Rozwoju Gminy Libiąż jest potrzebna. Negatywne odpowiedzi stanowią zaledwie 2% odpowiedzi. Mieszkańcy widzą dużą potrzebę w rozwoju obszaru związanego z rynkiem pracy, opieką zdrowotną, rekreacją i bezpieczeństwem. Są to kategorie, które pojawiają się zarów- no w tzw. Karcie zadań priorytetowych do realizacji w okresie 2014–2020, a także w pytaniach zamkniętych, w oparciu o skalę odpowiedzi 1–5 (1 – bardzo źle, 5 – bardzo dobrze).

PRZEDSIĘBIORSTWA Przedstawiciele przedsiębiorstw, którzy wzięli udział w badaniu ankietowym reprezentują w większości branże usługowe (71% ankietowanych). Najwięcej podmiotów powstało w latach 2005–2013 (63%). W badaniu wzięli udział przedsiębiorcy posiadający siedzibę na terenie gminy pierwotnie, od momentu założenia działalności. Spośród wszystkich przedstawicieli firm, którzy wzięli udział w badaniu ankietowym, połowa pracuje w mi- kroprzedsiębiorstwach (do 9 pracowników), a pozostali reprezentują firmy jednoosobowe, tj. zarejestrowane w Centralnej Ewidencji Działalności Gospodarczej. Najwięcej respondentów (86%) uznało, że ma przeciętne możliwości rozwoju na terenie gminy. Z kolei 14% re- spondentów oceniło te warunki jako dobre. Zatem ogólna ocena możliwość rozwoju prowadzonej działalności rolniczej/pozarolniczej na obszarze gminy jest pozytywna jeśli chodzi o dostrzeganie silnych stron działalności gospodarczej, jak i wzajemnego pola oddziaływania w relacjach firma – samorząd terytorialny. Ocena sytuacji finansowej firmy jest ogólnie pozytywna. Respondenci uznali, że obraz ich finansów jest przeciętny lub dobry (71%). Pozostała część uznała, że kondycja finansowa firmy jest zła. STRATEGIA ROZWOJU GMINY LIBIĄŻ NA LATA 2014–2020 LATA LIBIĄŻ NA ROZWOJU GMINY STRATEGIA

111 Przedsiębiorcy, którzy wzięli udział w badaniu w nieznacznym stopniu korzystają z zewnętrznych form wsparcia finansowego. Jedynie pojedyncze podmioty korzystają z instrumentów finansowych o charakterze komercyjnym (pożyczek, kredytów), dofinansowań ze środków Unii Europejskiej oraz z instrumentów finansowych bu- dżetowych. W dalszym etapie uspołeczniania Strategii Rozwoju należałoby poruszyć kwestie dotyczące możli- wości pozyskiwania środków finansowych. Większość respondentów uznała, że podejście, relacje przedstawicieli samorządu terytorialnego do osób pro- wadzących działalność gospodarczą jest neutralne.

ORGANIZACJE POZARZĄDOWE Najwięcej osób reprezentujących organizacje pozarządowe z terenu gminy Libiąż działa na rzecz osób niepeł- nosprawnych oraz w zakresie pomocy społecznej. Wszyscy respondenci oceniają kondycję organizacji pozarzą- dowej pozytywnie – na poziomie dobrym lub bardzo dobrym. Mocne strony zostały przez nich określone jako owocna współpraca ze społecznością lokalną. Kluczową słabą stroną organizacji pozarządowych funkcjonujących w granicach gminy Libiąż jest przede wszystkim niskie zaan- gażowanie członków/pracowników. Przedstawiciele organizacji pozarządowych biorący udział w badaniu jednoznacznie wskazali na chęć współpra- cy z samorządem, nawiązanie lub też kontynuowanie współpracy. Respondenci widzą szansę na rozwój regionu dzięki funduszom pozyskiwanym przez organizacje pozarządowe. Według respondentów w gminie Libiąż dąży się do popularyzacji działalności organizacji pozarządowych, współpracy w ramach konsultowania aktów prawnych oraz tworzenia wspólnych zespołów – doradczych, opiniujących, inicjatywnych. Najczęściej zgłaszane problemy przez organizacje pozarządowe, które deklarują respondenci, to: brak środków finansowych na działalność statutową oraz brak odpowiedniej liczby członków/pracowników/wolontariuszy lub niedostateczne ich kwalifikacje. STRATEGIA ROZWOJU GMINY LIBIĄŻ NA LATA 2014–2020 LATA LIBIĄŻ NA ROZWOJU GMINY STRATEGIA

112 SPIS TREŚCI

1. WPROWADZENIE ...... 5 2. SPÓJNOŚĆ STRATEGII Z INNYMI DOKUMENTAMI STRATEGICZNYMI ...... 8 3. WIZJA I MISJA ROZWOJU GMINY LIBIĄŻ ...... 12 4. CELE STRATEGICZNE I OPERACYJNE ...... 13 5. FINANSOWANIE ...... 36 6. MONITORING I EWALUACJA STRATEGII ROZWOJU GMINY LIBIĄŻ NA LATA 2014–2020 ...... 37 7. ZAKOŃCZENIE ...... 38

ZAŁĄCZNIK NR 1 DIAGNOZA SYTUACJI SPOŁECZNO-GOSPODARCZEJ GMINY LIBIĄŻ ...... 39 1. POŁOŻENIE ...... 39 1.1. Lokalizacja ...... 39 1.2. Stan zagospodarowania ...... 40 1.3. Własność terenów ...... 40 1.4. Rynek nieruchomości ...... 41 1.5. Układ przestrzenny i plany zagospodarowania ...... 41 1.6. Analiza SWOT ...... 42 2. ZASOBY NATURALNE ...... 43 2.1. Klimat ...... 43 2.2. Gleby ...... 43 2.3. Wody ...... 44 2.4. Lasy ...... 45 2.5. Obszary chronione ...... 46 2.6. Odnawialne źródła energii ...... 46 2.7. Surowce naturalne ...... 46 2.8. Analiza SWOT ...... 47 3. PROCESY DEMOGRAFICZNE ...... 48 3.1. Ludność ...... 48 3.2. Analiza SWOT ...... 53 4. INFRASTRUKTURA SPOŁECZNA ...... 54 4.1. Edukacja ...... 54 4.2. Kultura i sztuka ...... 56 4.3. Tradycja i folklor ...... 58 4.4. Sport ...... 58 4.5. Bezpieczeństwo publiczne ...... 59 4.6. Ochrona zdrowia ...... 60 4.7. Pomoc społeczna ...... 60 4.8. Społeczeństwo obywatelskie ...... 63 4.9. Analiza SWOT ...... 64 5. SYTUACJA GOSPODARCZA ...... 66 5.1. Podmioty gospodarcze ...... 66 5.2. Otoczenie biznesu ...... 68 5.3. Izba Gospodarcza ...... 69 5.4. Innowacyjność regionu w kontekście społeczności informacyjnej/internetowej ...... 69 5.5. Turystyka ...... 69 5.6. Rolnictwo ...... 71 5.7. Bezrobocie ...... 74 5.8. Analiza SWOT ...... 76 2014–2020 LATA LIBIĄŻ NA ROZWOJU GMINY STRATEGIA

113 6. INFRASTRUKTURA TECHNICZNA ...... 77 6.1. Mieszkalnictwo ...... 77 6.2. Sieć komunikacyjna ...... 77 6.3. Sieć wodociągowa, kanalizacyjna, gazowa ...... 78 6.4. Sieć telefoniczna ...... 79 6.5. Analiza SWOT ...... 79 7. POWIĄZANIA ZEWNĘTRZNE ...... 80 7.1. Miasta partnerskie ...... 80 7.2. Związki międzygminne ...... 80 7.3. Organizacje pozarządowe ...... 81 7.4. Współpraca z sektorem prywatnym ...... 81 7.5. Analiza SWOT ...... 82 8. ADMINISTRACJA GMINNA ...... 83 9. PODSUMOWANIE ...... 84

ZAŁĄCZNIK NR 2 RAPORT Z BADANIA ANKIETOWEGO ...... 88 1. WSTĘP ...... 88 1.1. Cel i metoda badań ...... 88 2. GMINA LIBIĄŻ W PERCEPCJI MIESZKAŃCÓW, PRZEDSIĘBIORSTW I ORGANIZACJI POZARZĄDOWYCH ...... 90 2.1. Analiza na podstawie ankiet dla mieszkańców ...... 90 2.2. Analiza na podstawie ankiet dla przedsiębiorstw ...... 98 2.3. Analiza na podstawie ankiet dla organizacji pozarządowych ...... 104 3. SUGEROWANE KIERUNKI ROZWOJU GMINY LIBIĄŻ ...... 109 4. WNIOSKI ...... 111 STRATEGIA ROZWOJU GMINY LIBIĄŻ NA LATA 2014–2020 LATA LIBIĄŻ NA ROZWOJU GMINY STRATEGIA

114 SPIS MAP

Mapa 1. Położenie gminy Libiąż w powiecie chrzanowskim ...... 39 Mapa 2. Sieć komunikacyjna gminy Libiąż ...... 77

SPIS TABEL

Tabela 1. Stan zagospodarowania gminy Libiąż (stan na rok 2014) ...... 40 Tabela 2. Własność gruntów w gminie Libiąż (stan na rok 2014) ...... 40 Tabela 3. Struktura typów gleb w gminie Libiąż ...... 44 Tabela 4. Wskaźnik lesistości dla powiatu chrzanowskiego i gmin wchodzących w jego skład (stan na rok 2012) ...... 45 Tabela 5. Liczba ludności w podziale na miasto i wieś w gminie Libiąż w latach 2008–2013 ...... 49 Tabela 6. Wskaźniki demograficzne gminy Libiąż i jednostek porównawczych (stan na rok 2013) ...... 49 Tabela 7. Liczba urodzeń, zgonów oraz przyrost naturalny w gminie Libiąż w latach 2008–2012 ...... 49 Tabela 8. Wskaźnik liczby małżeństw na 1000 ludności w gminie Libiąż i jednostkach porównawczych w latach 2008–2013 ...... 52 Tabela 9. Liczba uczniów i oddziałów w placówkach oświatowych na terenie gminy Libiąż w latach 2008–2012 ...... 54 Tabela 10. Wskaźnik skolaryzacji dla gminy Libiąż i jednostek porównawczych (stan na rok 2012) ...... 55 Tabela 11. Wskaźnik komputeryzacji szkół podstawowych i gimnazjalnych w gminie Libiąż (stan na rok 2012) ...... 55 Tabela 12. Wskaźniki biblioteczne dla powiatu chrzanowskiego i gmin wchodzących w jego skład, województwa małopolskiego i Polski (stan na rok 2012) ...... 57 Tabela 13. Wskaźniki biblioteczne dla gminy Libiąż za lata 2008–2013 ...... 58 Tabela 14. Liczba zdarzeń w gminie Libiąż w roku 2012 i 2013 ...... 59 Tabela 15. Ludność na aptekę ogólnodostępną w gminie Libiąż i jednostkach porównawczych (stan na rok 2012) ...... 60 Tabela 16. Wypłacone świadczenia przez Libiąski Ośrodek Pomocy Społecznej w latach 2012–2013 ...... 61 Tabela 17. Podmioty gospodarcze według sektorów własnościowych w gminie Libiąż w latach 2008–2013 ...... 66 Tabela 18. Liczba podmiotów gospodarczych w powiecie chrzanowskim i gminach wchodzących w jego skład w latach 2008–2013 ...... 66 Tabela 19. Wskaźniki dotyczące podmiotów gospodarczych w gminie Libiąż i jednostkach porównawczych (stan na rok 2012) ...... 67 Tabela 20. Korzystający z noclegów oraz udzielone noclegi w powiecie chrzanowskim i gminach wchodzących w jego skład (stan na rok 2012) ...... 71 Tabela 21. Struktura użytkowania gruntów rolnych w gminie Libiąż (stan na rok 2010) ...... 71 Tabela 22. Gospodarstwa rolne na terenie powiatu chrzanowskiego i gmin wchodzących w jego skład (stan na rok 2010) ...... 72 Tabela 23. Gospodarstwa domowe z dochodami z różnych źródeł w gminie Libiąż i jednostkach porównawczych (stan na rok 2010) ...... 73 Tabela 24. Liczba bezrobotnych w powiecie chrzanowskim i gminach wchodzących w jego skład w latach 2008–2013 ...... 74 Tabela 25. Liczba ofert pracy w gminie Libiąż w roku 2008 i 2013 ...... 75 Tabela 26. Główne połączenia drogowe gminy Libiąż wraz z odległościami ...... 77 Tabela 27. Charakterystyka sieci wodociągowej, kanalizacyjnej i gazowej w gminie Libiąż w roku 2008 i 2012 ...... 78 Tabela 28. Korzystający z instalacji w % ogółu ludności w gminie Libiąż i jednostkach porównawczych ...... 79 Tabela 29. Struktura płci respondentów ...... 90 Tabela 30. Struktura wiekowa respondentów ...... 90 Tabela 31. Propozycja 3 obszarów rozwoju, które powinny stanowić priorytet działań na terenie gminy w latach 2014–2020 ...... 96 Tabela 32. Rok rozpoczęcia działalności ...... 98 STRATEGIA ROZWOJU GMINY LIBIĄŻ NA LATA 2014–2020 LATA LIBIĄŻ NA ROZWOJU GMINY STRATEGIA

115 Tabela 33. Czy korzystali Państwo w ramach prowadzonej działalności rolniczej/pozarolniczej z zewnętrznych źródeł finansowania? ...... 101 Tabela 34. Z której z niżej przedstawionych propozycji wsparcia lokalnej działalności chcieliby Państwo skorzystać? ...... 101 Tabela 35. Proszę zaznaczyć właściwy obszar działalności Państwa organizacji pozarządowej...... 104 Tabela 36. Jakie są mocne strony Państwa organizacji pozarządowej? ...... 105 Tabela 37. Jakie są słabe strony Państwa organizacji pozarządowej? ...... 106 Tabela 38. Zaznacz formy współpracy dotyczące Państwa organizacji pozarządowej z samorządem terytorialnym, które są stosowane w gminie...... 107 Tabela 39. Jakie są zgłaszane potrzeby organizacji pozarządowych z Państwa gminy? ...... 108 STRATEGIA ROZWOJU GMINY LIBIĄŻ NA LATA 2014–2020 LATA LIBIĄŻ NA ROZWOJU GMINY STRATEGIA

116 SPIS WYKRESÓW

Wykres 1. Liczba ludności w gminie Libiąż w latach 2008–2012 ...... 48 Wykres 2. Ludność wg grup wieku i płci w gminie Libiąż (stan na rok 2013) ...... 48 Wykres 3. Przyrost naturalny w gminie Libiąż, powiecie chrzanowskim, województwie małopolskim i Polsce w latach 2008–2013 ...... 50 Wykres 4. Saldo migracji w latach 2008–2013 dla gminy Libiąż ...... 50 Wykres 5. Struktura wiekowa ludności w gminie Libiąż w latach 2008–2013 ...... 51 Wykres 6. Struktura wiekowa ludności gminy Libiąż, pow. chrzanowskiego, woj. małopolskiego i Polski (stan na rok 2013) ...... 51 Wykres 7. Wskaźnik liczby rozwodów na 1000 ludności dla powiatu chrzanowskiego w latach 2009–2013 ...... 52 Wykres 8. Rozkład przestępstw stwierdzonych ogółem w powiecie chrzanowskim w 2012 roku (łącznie 4192 przestępstw) ...... 59 Wykres 9. Liczba gospodarstw rolnych w gminie Libiąż (stan na rok 2010) ...... 72 Wykres 10. Łączna powierzchnia gospodarstw rolnych wg wielkości w gminie Libiąż (stan na rok 2010) ...... 72 Wykres 11. Liczba bezrobotnych w gminie Libiąż w latach 2008–2013 ...... 74 Wykres 12. Bezrobotni do 25 roku życia i powyżej 50 roku życia w gminie Libiąż w latach 2008–2013 ...... 75 Wykres 13. Struktura wykształcenia respondentów ...... 91 Wykres 14. Struktura zatrudnienia ...... 92 Wykres 15. Ogólna ocena życia w gminie ...... 92 Wykres 16. Ocena sytuacji w gminie ...... 93 Wykres 17. Ocena potrzeby posiadania strategii rozwoju ...... 93 Wykres 18. Ocena poczucia przynależności do gminy ...... 94 Wykres 19. Ocena realizacji zadań i inwestycji na terenie gminy ...... 95 Wykres 20. Plany zmiany miejsca zamieszkania w okresie najbliższych 5–7 lat ...... 97 Wykres 21. Struktura wielkości zatrudnienia ...... 98 Wykres 22. Pierwsza siedziba firmy/pierwsze miejsce wykonywania działalności ...... 99 Wykres 23. Rodzaje branż ...... 99 Wykres 24. Jak ocenia Pan/Pani możliwość rozwoju prowadzonej działalności rolniczej/pozarolniczej na obszarze gminy? ...... 100 Wykres 25. Jak oceniają Państwo bieżącą sytuację finansową gospodarstwa/firmy? ...... 100 Wykres 26. Jak ocenia Pan/Pani warunki prowadzenia działalności rolniczej/pozarolniczej na terenie gminy? ...... 102 Wykres 27. Jak oceniają Państwo podejście przedstawicieli samorządu terytorialnego do osób prowadzących działalność rolniczą/pozarolniczą? ...... 102 Wykres 28. Jak ocenia Pan/Pani kondycję swojej organizacji pozarządowej? ...... 105 Wykres 29. Czy widzą Państwo szansę na rozwój regionu dzięki funduszom pozyskiwanym przez organizacje pozarządowe? ...... 106 Wykres 30. Czy Państwa organizacja pozarządowa dąży do współpracy z samorządem terytorialnym? ...... 107 STRATEGIA ROZWOJU GMINY LIBIĄŻ NA LATA 2014–2020 LATA LIBIĄŻ NA ROZWOJU GMINY STRATEGIA

117