DZIENNIK URZĘDOWY WOJEWÓDZTWA LUBELSKIEGO

Lublin, dnia 12 lutego 2019 r.

Poz. 1113

UCHWAŁA NR IV/51/2019 RADY GMINY MIRCZE

z dnia 24 stycznia 2019 r.

w sprawie przyjęcia Gminnego Programu Opieki nad Zabytkami dla Gminy Mircze na lata 2019 – 2022

Na podstawie art. 7 ust. 1. pkt 9, art 18 ust. 2 pkt 15 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz. U. z 2018 r. poz. 994, 1000, 1349, 1432 i 2500) oraz art. 87 ust. 3 ustawy z dnia 23 lipca 2003 r. o ochronie zabytków i o opiece nad zabytkami (t. j. Dz. U. z 2018 r. poz. 2067) po uzyskaniu pozytywnej opinii Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków w Lublinie, Delegatura w Zamościu, uchwala się, co następuje: § 1. Przyjmuje się Gminny Program Opieki nad Zabytkami dla Gminy Mircze na lata 2019 – 2022, stanowiący załącznik do niniejszej uchwały. § 2. Wykonanie uchwały powierza się Wójtowi Gminy. § 3. Uchwała wchodzi w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia w Dzienniku Urzędowym Województwa Lubelskiego.

Przewodniczący Rady Gminy

Adam Kostrubiec Dziennik Urzędowy Województwa Lubelskiego – 2 – Poz. 1113

Załącznik do uchwały Nr IV/51/2019 Rady Gminy Mircze z dnia 24 stycznia 2019 r.

Gminny Program Opieki nad Zabytkami na lata 2019 – 2022

Gmina Mircze Dziennik Urzędowy Województwa Lubelskiego – 3 – Poz. 1113

Spis Treści

1. WSTĘP ...... 3

2. PODSTAWA PRAWNA ...... 4

3. UWARUNKOWANIA PRAWNE OCHRONY I OPIEKI NAD ZABYTKAMI W POLSCE

(Z UWZGLĘDNIENIEM ZAPISÓW USTAWY O OCHRONIE ZABYTKÓW I OPIECE NAD ZABYTKAMI

Z DNIA 23 LIPCA 2003 R.) ...... 5

4. UWARUNKOWANIA ZEWNĘTRZNE OCHRONY DZIEDZICTWA KULTUROWEGO ...... 11

5. UWARUNKOWANIA WEWNĘTRZNE OCHRONY DZIEDZICTWA KULTUROWEGO...... 29

6. OCENA STANU DZIEDZICTWA KULTUROWEGO GMINY. ANALIZA SZANS i ZAGROŻEŃ...... 94

7. ZAŁOŻENIA PROGRAMOWE ...... 99

8. INSTRUMENTARIUM REALIZACJI PROGRAMU OPIEKI NAD ZABYTKAMI ...... 102

9. ZASADY OCENY REALIZACJI PROGRAMU OPIEKI NAD ZABYTKAMI ...... 103

10. ŹRÓDŁA FINANSOWANIA PROGRAMU OPIEKI NAD ZABYTKAMI ...... 105

Dziennik Urzędowy Województwa Lubelskiego – 4 – Poz. 1113

1. WSTĘP

Ustawa z dnia 23 lipca 2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami (Dz.U 2018 poz. 2067) nakłada na gminy obowiązek sporządzenia programu opieki nad zabytkami. Mówi o tym artykuł 87 ustawy. Głównym beneficjentem realizacji programu jest społeczność lokalna, która bezpośrednio powinna odczuć efekty jego wdrażania. Dotyczy to nie tylko właścicieli oraz użytkowników obszarów i obiektów zabytkowych, ale również wszystkich mieszkańców.

Przyjęty przez Radę Gminy w formie uchwały, gminny program opieki nad zabytkami jest elementem polityki samorządowej. Będzie służyć podejmowaniu planowych działań dotyczących inicjowania, wspierania, koordynowania badań i prac z dziedziny ochrony zabytków i krajobrazu kulturowego oraz upowszechniania i promowania dziedzictwa kulturowego.

Program opieki nad zabytkami ma pomóc w aktywnym zarządzaniu zasobem stanowiącym dziedzictwo kulturowe gminy. Wskazane w programie działania są skierowane na poprawę stanu zabytków, ich rewaloryzację oraz zwiększenie dostępności do nich mieszkańców i turystów. Gminny program opieki nad zabytkami, m.in. poprzez działania edukacyjne, ma też budzić w lokalnej społeczności świadomość wspólnoty kulturowej, roli i znaczenia lokalnych wartości i wspólnych korzeni. Wspólna dbałość o zachowanie wartości kulturowych wzmacnia poczucie tożsamości, wspiera identyfikacje jednostki z tzw. małą ojczyzną.

Gminny program opieki nad zabytkami jest opracowywany na 4 lata. Z realizacji programu wójt, co dwa lata sporządza sprawozdanie, które przedstawia Radzie Gminy. Kolejne sporządzane programy opieki powinny uwzględniać pojawiające się nowe uwarunkowania prawne i administracyjne, zmieniające się warunki społeczne, gospodarcze i kulturowe, nowe kryteria oceny i aktualny stan zachowania zasobu oraz prowadzone okresowo oceny efektów wdrażania obowiązującego programu.

Dziennik Urzędowy Województwa Lubelskiego – 5 – Poz. 1113

2. PODSTAWA PRAWNA

Podstawą prawną sporządzenia Gminnego Programu Opieki nad Zabytkami gminy Mircze są przepisy wynikające z ustawy z dnia 23 lipca 2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami (Dz.U 2018 poz. 2067). Ustawa ta wprowadziła obowiązek sporządzania przez gminy gminnych programów opieki nad zabytkami.

Zgodnie z art. 87 wymienionej ustawy, prezydent, burmistrz lub wójt sporządza na okres 4 lat gminny program opieki nad zabytkami. Gminny program opieki nad zabytkami jest uchwalany przez Radę Gminy, po uzyskaniu opinii Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków. Program ogłaszany jest w Dzienniku Urzędowym Województwa.

Ustawa o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami określiła główne cele gminnych programów opieki nad zabytkami, do których należą:

 włączenie problemów ochrony zabytków do systemu zadań strategicznych, wynikających z koncepcji przestrzennego zagospodarowania kraju;  uwzględnienie uwarunkowań ochrony zabytków, w tym krajobrazu kulturowego i dziedzictwa archeologicznego, łącznie z uwarunkowaniami ochrony przyrody i równowagi ekologicznej;  zahamowanie procesów degradacji zabytków i doprowadzenie do poprawy stanu ich zachowania;  wyeksponowanie poszczególnych zabytków oraz walorów krajobrazu kulturowego;  podejmowanie działań zwiększających atrakcyjność zabytków dla potrzeb społecznych, turystycznych i edukacyjnych oraz wspieranie inicjatyw sprzyjających wzrostowi środków finansowych na opiekę nad zabytkami;  określenie warunków współpracy z właścicielami zabytków, eliminujących sytuacje konfliktowe związane z wykorzystaniem tych zabytków;  podejmowanie przedsięwzięć umożliwiających tworzenie miejsc pracy związanych z opieką nad zabytkami.

Program opieki nad zabytkami jest dokumentem uzupełniającym w systemie planowania. wyznacza cele i określa instrumentarium służące do ich osiągnięcia. Dziennik Urzędowy Województwa Lubelskiego – 6 – Poz. 1113

3. UWARUNKOWANIA PRAWNE OCHRONY I OPIEKI NAD ZABYTKAMI W POLSCE (Z UWZGLĘDNIENIEM ZAPISÓW USTAWY O OCHRONIE ZABYTKÓW I OPIECE NAD ZABYTKAMI Z DNIA 23 LIPCA 2003 R.)

3.1 Obowiązek sporządzania gminnych programów opieki nad zabytkami

Obowiązek sporządzania gminnych Programów opieki nad zabytkami określa zapis art. 87 ustawy z dnia 23 lipca 2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami (Dz.U 2018 poz. 2067).

W myśl art. 87 tej ustawy:

1) Zarząd województwa, powiatu lub wójt (burmistrz, prezydent miasta) sporządza na okres 4 lat odpowiednio wojewódzki, powiatowy lub gminny program opieki nad zabytkami. 2) Programy, o których mowa w ust. 1, mają na celu, w szczególności:  Włączenie problemów ochrony zabytków do systemu zadań strategicznych, wynikających z koncepcji przestrzennego zagospodarowania kraju;  Uwzględnianie uwarunkowań ochrony zabytków, w tym krajobrazu kulturowego i dziedzictwa archeologicznego, łącznie z uwarunkowaniami ochrony przyrody i równowagi ekologicznej;  Zahamowanie procesów degradacji zabytków i doprowadzenie do poprawy stanu ich zachowania;  Wyeksponowanie poszczególnych zabytków oraz walorów krajobrazu kulturowego;  Podejmowanie działań zwiększających atrakcyjność zabytków dla potrzeb społecznych, turystycznych i edukacyjnych oraz wspieranie inicjatyw sprzyjających wzrostowi środków finansowych na opiekę nad zabytkami;  Określenie warunków współpracy z właścicielami zabytków, eliminujących sytuacje konfliktowe związane z wykorzystaniem tych zabytków; Dziennik Urzędowy Województwa Lubelskiego – 7 – Poz. 1113

 Podejmowanie przedsięwzięć umożliwiających tworzenie miejsc pracy związanych z opieką nad zabytkami.

3) Wojewódzki, powiatowy i gminny program opieki nad zabytkami przyjmuje odpowiednio sejmik województwa, rada powiatu i rada gminy, po uzyskaniu opinii wojewódzkiego konserwatora zabytków. 4) Programy, o których mowa w ust. 3, są ogłaszane w wojewódzkim dzienniku urzędowym. 5) Z realizacji programów zarząd województwa, powiatu i wójt (burmistrz, prezydent miasta) sporządza, co 2 lata, sprawozdanie, które przedstawia się odpowiednio sejmikowi województwa, radzie powiatu lub radzie gminy.

3.2 Definicje

Z uwagi na konieczność precyzyjnego odnoszenia się w Gminnym Programie Opieki nad Zabytkami do zapisów ustawy z dnia 23 lipca 2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami (Dz.U 2018 poz. 2067), przyjęto za ustawą następujące definicje:

1) Zabytek - nieruchomość lub rzecz ruchomą, ich części lub zespoły, będące dziełem człowieka lub związane z jego działalnością i stanowiące świadectwo minionej epoki bądź zdarzenia, których zachowanie leży w interesie społecznym ze względu na posiadaną wartość historyczną, artystyczną lub naukową; 2) Zabytek nieruchomy - nieruchomość, jej część lub zespół nieruchomości, o których mowa w pkt. 1; 3) Zabytek ruchomy - rzecz ruchomą, jej część lub zespół rzeczy ruchomych, o których mowa w pkt. 1; 4) Zabytek archeologiczny - zabytek nieruchomy, będący powierzchniową, podziemną lub podwodną pozostałością egzystencji i działalności człowieka, złożoną z nawarstwień kulturowych i znajdujących się w nich wytworów bądź ich śladów albo zabytek ruchomy, będący tym wytworem; 5) Instytucja kultury wyspecjalizowana w opiece nad zabytkami – instytucję kultury w rozumieniu przepisów o organizowaniu i prowadzeniu działalności kulturalnej, której celem statutowym jest sprawowanie opieki nad zabytkami; Dziennik Urzędowy Województwa Lubelskiego – 8 – Poz. 1113

6) Prace konserwatorskie - działania mające na celu zabezpieczenie i utrwalenie substancji zabytku, zahamowanie procesów jego destrukcji oraz dokumentowanie tych działań; 7) Prace restauratorskie - działania mające na celu wyeksponowanie wartości artystycznych i estetycznych zabytku, w tym, jeżeli istnieje taka potrzeba, uzupełnienie lub odtworzenie jego części, oraz dokumentowanie tych działań; 8) Roboty budowlane - roboty budowlane w rozumieniu przepisów Prawa budowlanego, podejmowane przy zabytku lub w otoczeniu zabytku; 9) Badania konserwatorskie - działania mające na celu rozpoznanie historii i funkcji zabytku, ustalenie użytych do jego wykonania materiałów i zastosowanych technologii, określenie stanu zachowania tego zabytku oraz opracowanie diagnozy, projektu i programu prac konserwatorskich, a jeżeli istnieje taka potrzeba, również programu prac restauratorskich; 10) Badania architektoniczne - działania ingerujące w substancję zabytku, mające na celu rozpoznanie i udokumentowanie pierwotnej formy obiektu budowlanego oraz ustalenie zakresu jego kolejnych przekształceń; 11) Badania archeologiczne - działania mające na celu odkrycie, rozpoznanie, udokumentowanie i zabezpieczenie zabytku archeologicznego; 12) Historyczny układ urbanistyczny lub ruralistyczny - przestrzenne założenie miejskie lub wiejskie, zawierające zespoły budowlane, pojedyncze budynki i formy zaprojektowanej zieleni, rozmieszczone w układzie historycznych podziałów własnościowych i funkcjonalnych, w tym ulic lub sieci dróg; 13) Historyczny zespół budowlany - powiązaną przestrzennie grupę budynków wyodrębnioną ze względu na formę architektoniczną, styl, zastosowane materiały, funkcję, czas powstania lub związek z wydarzeniami historycznymi; 14) Krajobraz kulturowy - przestrzeń historycznie ukształtowaną w wyniku działalności człowieka, zawierającą wytwory cywilizacji oraz elementy przyrodnicze; 15) Otoczenie - teren wokół lub przy zabytku wyznaczony w decyzji o wpisie tego terenu do rejestru zabytków, w celu ochrony wartości widokowych zabytku oraz jego ochrony przed szkodliwym oddziaływaniem czynników zewnętrznych. Dziennik Urzędowy Województwa Lubelskiego – 9 – Poz. 1113

3.3 Sposoby opieki nad zabytkami w świetle przepisów ustawy z dnia 23 lipca 2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami

Według zapisów art. 4 ustawy z dnia 23 lipca 2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami (Dz.U 2018 poz. 2067), ochrona zabytków polega w szczególności na podejmowaniu przez organy administracji publicznej, działań mających na celu:

1) Zapewnienie warunków prawnych, organizacyjnych i finansowych umożliwiających trwałe zachowanie zabytków oraz ich zagospodarowanie i utrzymanie; 2) Zapobieganie zagrożeniom mogącym spowodować uszczerbek dla wartości zabytków; 3) Udaremnianie niszczenia i niewłaściwego korzystania z zabytków; 4) Przeciwdziałanie kradzieży, zaginięciu lub nielegalnemu wywozowi zabytków za granicę; 5) Kontrolę stanu zachowania i przeznaczenia zabytków; 6) Uwzględnianie zadań ochronnych w planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym oraz przy kształtowaniu środowiska.

Zgodnie z art. 5 ustawy opieka nad zabytkiem sprawowana przez jego właściciela lub posiadacza polega w szczególności na zapewnieniu warunków:

1) Naukowego badania i dokumentowania zabytku; 2) Prowadzenia prac konserwatorskich, restauratorskich i robót budowlanych przy zabytku; 3) Zabezpieczenia i utrzymania zabytku oraz jego otoczenia w jak najlepszym stanie; 4) Korzystania z zabytku w sposób zapewniający trwałe zachowanie jego wartości; 5) Popularyzowania i upowszechniania wiedzy o zabytku oraz jego znaczeniu dla historii i kultury.

W myśl art. 6 ustawy ochronie i opiece podlegają, bez względu na stan zachowania:

1) zabytki nieruchome będące, w szczególności:

 Krajobrazami kulturowymi;  Układami urbanistycznymi, ruralistycznymi i zespołami budowlanymi; Dziennik Urzędowy Województwa Lubelskiego – 10 – Poz. 1113

 Dziełami architektury i budownictwa, dziełami budownictwa obronnego;  Obiektami techniki, a zwłaszcza kopalniami, hutami, elektrowniami i innymi zakładami przemysłowymi;  Cmentarzami;  Parkami, ogrodami i innymi formami zaprojektowanej zieleni;  Miejscami upamiętniającymi wydarzenia historyczne bądź działalność wybitnych osobistości lub instytucji.

2) zabytki ruchome będące, w szczególności:

 Dziełami sztuk plastycznych, rzemiosła artystycznego i sztuki użytkowej;  Kolekcjami stanowiącymi zbiory przedmiotów zgromadzonych i uporządkowanych według koncepcji osób, które tworzyły te kolekcje;  Numizmatami oraz pamiątkami historycznymi, a zwłaszcza militariami, sztandarami, pieczęciami, odznakami, medalami i orderami;  Wytworami techniki, a zwłaszcza urządzeniami, środkami transportu oraz maszynami i narzędziami świadczącymi o kulturze materialnej, charakterystycznymi dla dawnych i nowych form gospodarki, dokumentującymi poziom nauki i rozwoju cywilizacyjnego;  Materiałami bibliotecznymi, o których mowa w art. 5 ustawy z dnia 27 czerwca 1997 r. o bibliotekach (Dz.U. z 2018 poz.574);  Instrumentami muzycznymi;  Wytworami sztuki ludowej i rękodzieła oraz innymi obiektami etnograficznymi;  Przedmiotami upamiętniającymi wydarzenia historyczne bądź działalność wybitnych osobistości lub instytucji.

3) zabytki archeologiczne będące, w szczególności:

 Pozostałościami terenowymi pradziejowego i historycznego osadnictwa;  Cmentarzyskami;  Kurhanami;  Reliktami działalności gospodarczej, religijnej i artystycznej. Dziennik Urzędowy Województwa Lubelskiego – 11 – Poz. 1113

Art. 6 ustawy mówi również, iż ochronie mogą podlegać nazwy geograficzne, historyczne lub tradycyjne nazwy obiektu budowlanego, placu, ulicy lub jednostki osadniczej.

W ustawie znajdują się zapisy precyzujące formy ochrony zabytków. Art. 7 ustawy stanowi, iż formami ochrony zabytków są:

1) Wpis do rejestru zabytków; 2) Uznanie za pomnik historii; 3) Utworzenie parku kulturowego; 4) Ustalenia ochrony w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego albo w decyzji o ustaleniu lokalizacji inwestycji celu publicznego, decyzji o warunkach zabudowy, decyzji o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej, decyzji o ustaleniu lokalizacji linii kolejowej lub decyzji o zezwoleniu na realizację inwestycji w zakresie lotniska użytku publicznego.

3.4 Opieka nad zabytkami, jako zadanie własne gminy

Obowiązki jednostek samorządowych określają zarówno przepisy ustawy o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami z dnia 23 lipca 2003 r. (Dz.U 2018 poz. 2067), jak również ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz. U.2018 poz.994).

Ustawa o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami określa obowiązki oraz kompetencje gminy w zakresie ochrony zabytków i opieki nad zabytkami. Obowiązki są określone m.in. w art.22, pkt.4 narzucającym obowiązek prowadzenia gminnej ewidencji zabytków, art.87 regulującym sporządzenie na okres czteroletni gminnych programów opieki nad zabytkami, oraz w art.18 i 19 nakazujących uwzględnianie zapisów tych programów przy sporządzaniu i aktualizacji strategii rozwoju, studiów uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego oraz miejscowych planów zagospodarowania.

Ponadto w nowelizacji ustawy o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami z dnia 18 marca 2010 r., która weszła w życie 5 czerwca 2010 r., do art. 19 dodano ust.1a wskazujący zabytki, których ochrona musi być bezwarunkowo uwzględniona w decyzjach o ustaleniu inwestycji celu publicznego, decyzjach o warunkach zabudowy, decyzjach o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej, decyzjach o ustaleniu lokalizacji linii kolejowej oraz decyzjach o zezwoleniu na realizację inwestycji w zakresie lotniska użytku publicznego. Są to zabytki Dziennik Urzędowy Województwa Lubelskiego – 12 – Poz. 1113

wpisane do rejestru wraz z ich otoczeniem oraz zabytki nieruchome, znajdujące się w gminnej ewidencji zabytków.

Dodatkowo w artykułach 5, 25, 26, 28, 30, 31, 36, 71 i 72 ustawy o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami zawarte są szczegółowe określenia obowiązków samorządu dla objętych ochroną zabytków, które są własnością gminy lub są w jej posiadaniu.

Dodatkowo art. 81 i 82 regulują możliwość udzielania dotacji na prace konserwatorskie, restauratorskie lub roboty budowlane przy zabytku wpisanym do rejestru przez organ stanowiący gminy, na zasadach określonych w podjętej przez ten organ uchwale.

Na podstawie art. 96 istnieje także możliwość, iż wojewoda, na wniosek wojewódzkiego konserwatora zabytków, może powierzyć, w drodze porozumienia, prowadzenie niektórych spraw z zakresu swojej właściwości, w tym wydawanie decyzji administracyjnych, gminom i powiatom, a także związkom gmin i powiatów, położonym na terenie województwa.

W ustawie o samorządzie gminnym, w rozdziale 2, określone są zadania odnoszące się wprost lub pośrednio do ochrony zabytków. Art. 6. 1. mówi, iż do zakresu działania gminy należą wszystkie sprawy publiczne o znaczeniu lokalnym, niezastrzeżone ustawami na rzecz innych podmiotów, co za tym idzie również opieka nad zabytkami. Art. 7. 1. doprecyzowuje, że zaspokajanie zbiorowych potrzeb wspólnoty należy do zadań własnych gminy, co może się przekładać na działania związane z opieką nad zabytkami w kontekście: ładu przestrzennego, gospodarki nieruchomościami, ochrony środowiska i przyrody oraz gospodarki wodnej, gminnych dróg, ulic, mostów, placów oraz organizacji ruchu drogowego, kultury, w tym bibliotek gminnych i innych placówek upowszechniania kultury, kultury fizycznej i turystyki, zieleni gminnej i zadrzewień, cmentarzy gminnych, utrzymania gminnych obiektów i urządzeń użyteczności publicznej oraz obiektów administracyjnych, promocji gminy i współpracy z organizacjami pozarządowymi.

4. UWARUNKOWANIA ZEWNĘTRZNE OCHRONY DZIEDZICTWA KULTUROWEGO

4.1 Strategiczne cele polityki państwa w zakresie ochrony zabytków i opieki nad zabytkami Dziennik Urzędowy Województwa Lubelskiego – 13 – Poz. 1113

Gminny Program Opieki nad Zabytkami Gminy Mircze jest zbieżny ze strategicznymi celami państwa w zakresie ochrony i opieki nad zabytkami. Cele te wymienione są w dokumentach:

 Tezy do Krajowego programu ochrony zabytków i opieki nad zabytkami.

W Tezach do Krajowego programu ochrony zabytków i opieki nad zabytkami znajduje się szereg zapisów mających istotny wpływ na niniejszy dokument. Należą do nich zapisy określające cele programu i zasady ochrony konserwatorskiej.

We wstępie do Tez określono główne cele programu, którymi jest wzmocnienie ochrony i opieki nad tą istotną częścią dziedzictwa kulturowego oraz poprawa stanu zabytków w Polsce. Celem jest także stworzenie wykładni porządkującej sferę ochrony poprzez wskazanie siedmiu podstawowych zasad konserwatorskich:

1) Zasady primum non nocere (po pierwsze nie szkodzić) 2) Zasady maksymalnego poszanowania oryginalnej substancji zabytku i wszystkich jego wartości (materialnych i niematerialnych) 3) Zasady minimalnej niezbędnej ingerencji (powstrzymywania się od działań niekoniecznych) 4) Zasady, zgodnie, z którą usuwać należy to (i tylko to), co na oryginał działa niszcząco 5) Zasady czytelności i odróżnialności ingerencji 6) Zasady odwracalności metod i materiałów 7) Zasady wykonywania wszelkich prac zgodnie z najlepszą wiedzą i na najwyższym poziomie.

Wymienione zasady dotyczą zarówno konserwatorów – pracowników urzędów, profesjonalnych konserwatorów - restauratorów dzieł sztuki, konserwatorów architektów, urbanistów, budowlanych, archeologów, badaczy, właścicieli i użytkowników, w tym duchownych, codziennych konserwatorów zabytkowych świątyń.

W rozdziale 2 „Uwarunkowania ochrony i opieki nad zabytkami”, zagadnienia zostały opisane w sposób określający po pierwsze cel, a następnie kierunki działania. Dotyczy to w szczególności stanu zabytków nieruchomych, ruchomych i archeologicznych, Dziennik Urzędowy Województwa Lubelskiego – 14 – Poz. 1113

stanu zabytków techniki, pomników historii, obiektów z Listy Dziedzictwa Światowego UNESCO, (dla tych tematów wspólnym jest utworzenie krajowej ewidencji w systemie cyfrowym oraz monitoring stanu i sposobów wykorzystania), stanu służb konserwatorskich, stanu opieki nad zabytkami i wreszcie stanu uregulowań prawnych.

Rozdział 3 „Działania o charakterze systemowym” mówi o powiązaniu ochrony zabytków z polityką ekologiczną, dotyczącą ochrony przyrody, architektoniczną i przestrzenną, celną i polityką bezpieczeństwa państwa oraz o wypracowaniu strategii ochrony dziedzictwa i wprowadzeniu jej do polityk sektorowych.

W rozdziale 4 „System finansowania” omówione są aspekty stworzenia sprawnego systemu finansowania ochrony i opieki konserwatorskiej.

W kolejnym, rozdziale 5 „Dokumentowanie, monitorowanie i standaryzacja metod działania” omówione jest dokumentowanie poprzez tworzenie systemu i stale aktualizowanych, elektronicznych baz informacji o zasobach oraz stanie zabytków w Polsce i ich dokumentacji; wypracowanie spójnego systemu dokumentowania badań, stanu zachowania oraz określania i certyfikacji wartości zabytkowych, wspólnego dla wszystkich typów zabytków; monitorowanie - poprzez gromadzenie stale aktualizowanej wiedzy o stanie zachowania, postępach i wynikach prac konserwatorskich i restauratorskich, zagrożeniach, prawidłowości zarządzania i bezpieczeństwie użytkowania obiektów zabytkowych oraz o innych formach ochrony dziedzictwa oraz ujednolicenie metod działań profilaktycznych, konserwatorskich, restauratorskich i ochronnych.

Rozdział 6 „Kształcenie i edukacja”, porusza fundamentalne zagadnienie stałej pracy nad wzrostem świadomości, dotyczącym wartości dziedzictwa kulturowego i jego ochrony w życiu i prawidłowym funkcjonowaniu społeczeństwa.

W rozdziale 7 „Współpraca międzynarodowa” opisane są zagadnienia mające na celu wzmocnienie obecności Polski w światowym i europejskim środowisku działającym na rzecz ochrony dziedzictwa kulturowego i promocja polskich osiągnięć w tej dziedzinie.

 Narodowa strategia rozwoju kultury na lata 2004–2013 z perspektywą do roku 2020 Dziennik Urzędowy Województwa Lubelskiego – 15 – Poz. 1113

Narodowa Strategia Rozwoju Kultury na lata 2004 – 2013 przyjęta przez Radę Ministrów 21 września 2004 r. oraz jej uzupełnienie do roku 2020 jest rządowym dokumentem stanowiącym podstawę dla nowoczesnego mecenatu państwa w sferze kultury, a przede wszystkim dla nowocześnie pojmowanej polityki kulturalnej państwa, funkcjonującej w warunkach rynkowych, a także dla wspólnoty Polski z Unią Europejską. w ramach strategii określono misję, którą jest: Zrównoważony rozwój kultury, jako najwyższej wartości przenoszonej ponad pokoleniami, określającej całokształt historycznego i cywilizacyjnego dorobku Polski, wartości warunkującej tożsamość narodową i zapewniającej ciągłość tradycji i rozwój regionów.

Na podstawie diagnozy w Strategii wyodrębniono pięć strategicznych obszarów kultury, dla których sformułowano Narodowe Programy Kultury, będące podstawowymi narzędziami wdrażania strategii. W odniesieniu do ochrony zabytków i opieki nad zabytkami określono Narodowy Program Kultury Ochrona zabytków i dziedzictwa kulturowego. w jego ramach przyjęto następujące priorytety:

1) Aktywne zarządzanie zasobem stanowiącym materialne dziedzictwo kulturowe. w ramach niniejszego priorytetu przyjęte zostały działania mające na celu materialną poprawę stanu zabytków, ich adaptację i rewitalizację oraz zwiększenie dostępności do nich mieszkańców, turystów i inwestorów. Realizacja działań pozwoli na zwiększenie atrakcyjności regionów, a także wykorzystanie przez nie potencjału związanego z posiadanym dziedzictwem kulturowym. 2) Edukacja i administracja na rzecz ochrony i zachowania dziedzictwa kulturowego.

Uzupełnienie Narodowej Strategii Rozwoju Kultury na lata 2004 – 2020 z 2005 r. wprowadza programy operacyjne służące realizacji strategii. Jednym z nich jest PO „Dziedzictwo kulturowe” (punkt 10.2.). W programie wyróżnione zostały dwa komplementarne priorytety: rewaloryzacja zabytków nieruchomych i ruchomych oraz rozwój kolekcji muzealnych.

Podstawowym celem priorytetu nr 1 jest poprawa stanu zachowania zabytków, zwiększanie narodowego zasobu dziedzictwa kulturowego, kompleksowa rewaloryzacja zabytków, zwiększenie roli zabytków w rozwoju turystyki, poprawa warunków instytucjonalnych, prawnych i organizacyjnych w zakresie ochrony Dziennik Urzędowy Województwa Lubelskiego – 16 – Poz. 1113

zabytków i ich dokumentacji, zabezpieczenie zabytków, muzealiów i archiwaliów przed skutkami klęsk żywiołowych, kradzieżami i nielegalnym wywozem za granicę.

Priorytet nr 2 dotyczy przede wszystkim zadań związanych z zakupami dzieł sztuki i kolekcji dla instytucji muzealnych, zakupami starodruków i archiwaliów, konserwacji i digitalizacji muzealiów, archiwaliów, starodruków, księgozbiorów oraz zbiorów filmowych, wspieraniu rozwoju muzealnych pracowni konserwatorskich oraz nowych technik konserwacji zabytków ruchomych

Gminny Program Opieki nad Zabytkami Gminy Mircze, jest zbieżny z głównymi zadaniami Programu Operacyjnego nr 9 „Dziedzictwo kulturowe”, do których należy intensyfikacja ochrony i upowszechniania dziedzictwa kulturowego, w tym kompleksowa poprawa stanu zabytków oraz rozwój kolekcji muzealnych, poprawa stanu zachowania zabytków, zwiększenie narodowego zasobu dziedzictwa kulturowego (w tym także dziedzictwa archeologicznego), kompleksowa rewaloryzacja zabytków i ich adaptacja na cele inne niż kulturalne, zwiększenie roli zabytków i muzealiów w rozwoju turystyki i przedsiębiorczości poprzez tworzenie zintegrowanych narodowych produktów turystycznych, poprawa warunków instytucjonalnych, prawnych i organizacyjnych w zakresie ochrony zabytków i ich dokumentacji, zabezpieczenie zabytków, muzealiów i archiwaliów przed skutkami klęsk żywiołowych, kradzieżami i nielegalnym wywozem za granicę oraz na wypadek sytuacji kryzysowej i konfliktu zbrojnego. Główne założenia Strategii dokumentu, wytyczające kierunki przy tworzeniu Gminnego Programu Opieki nad Zabytkami to m.in. działania zmierzające do aktywnego zarządzania zasobami materialnego dziedzictwa kulturowego poprzez poprawę stanu zabytków, zwiększenie ich dostępności dla turystów, inwestorów, mieszkańców, min. poprzez adaptacje, zwiększenie atrakcyjności regionów poprzez wykorzystanie przez nie wartości wynikających z lokalnego zasobu dziedzictwa kulturowego oraz edukacja i wdrażanie metod nowoczesnego administrowania związane z ochroną i zachowaniem zabytków.

Beneficjentami Programu mogą być m.in. samorządowe instytucje kultury i jednostki samorządu terytorialnego. Zadania Programu będą realizowane poprzez: Dziennik Urzędowy Województwa Lubelskiego – 17 – Poz. 1113

 Priorytet 1. Rewaloryzacja zabytków nieruchomych i ruchomych, realizowany bez udziału środków europejskich, dotyczący bezpośrednio: o Rewitalizacji historycznych obszarów miejskich; o Ochrony i zachowania krajobrazu kulturowego wsi; o Rewitalizacji, rewaloryzacji, konserwacji, renowacji, modernizacji i adaptacji na cele inne niż kulturalne historycznych obiektów i zespołów zabytkowych wraz z ich otoczeniem, w tym zespołów fortyfikacyjnych oraz budowli obronnych, parków i ogrodów; o Rewaloryzacji i konserwacji zabytków budownictwa drewnianego; o Rewaloryzacji zabytkowych cmentarzy oraz renowacji, ochronie i zachowaniu miejsc pamięci i martyrologii w kraju i za granicą; o Prowadzenia badań archeologicznych i zabezpieczenia zabytków archeologicznych; o Konserwacji zabytków ruchomych (niewchodzących w skład zasobów muzealnych), w tym w szczególności wystroju i historycznego wyposażenia kościołów w kraju i zagranicą; o Dokumentowania zabytków (w tym badania naukowe i inwentaryzacja) w kraju i za granicą; o Zabezpieczenia przed skutkami klęsk żywiołowych, zniszczeniem, kradzieżą i nielegalnym wywozem zagranicę zabytków ruchomych i nieruchomych; o Ochrony zabytków na wypadek sytuacji kryzysowych i konfliktu zbrojnego.

 Priorytet 2. Rozwój i konserwacja kolekcji muzealnych, realizowany bez udziału środków europejskich, dotyczący bezpośrednio: o Zakupu dzieł sztuki i kolekcji dla instytucji muzealnych; o Zakupu starodruków i archiwaliów; o Konserwacji i digitalizacji muzealiów, archiwaliów, starodruków, księgozbiorów oraz zbiorów filmowych w kraju i za granicą; o Wspierania muzealnych pracowni konserwatorskich oraz nowych technik konserwacji zabytków ruchomych; o Dofinansowania wykonania kopii starodruków i inkunabułów.

Dziennik Urzędowy Województwa Lubelskiego – 18 – Poz. 1113

 Narodowy Program Kultury „Ochrona Zabytków i Dziedzictwa Kulturowego” na lata 2004–2013 i Sektorowy Program Operacyjny Rozwój Kultury i Zachowanie Dziedzictwa Kulturowego.

Narodowy Program Kultury „Ochrona zabytków i dziedzictwa kulturowego” wynika z Narodowego Planu Rozwoju (uchwalonego Ustawą z dn.20.04.2004r. Dz. U. z 2004 r. nr 116, poz. 1206). Służy on do wdrażania Narodowej Strategii Rozwoju Kultury w sferze dotyczącej opieki nad zabytkami. Jako uzupełnienie tych dokumentów, funkcjonuje również Sektorowy Program Operacyjny „Rozwój kultury i zachowanie dziedzictwa kulturowego” przyjęty przez rząd we wrześniu 2005 r.

Za cel strategiczny programu operacyjnego przyjęto tworzenie warunków dla wzrostu konkurencyjności i znaczenia kultury, jako czynnika rozwoju społeczno- ekonomicznego. Cel ten będzie realizowany między innymi poprzez realizację priorytetów w zakresie ochrony i zachowanie dziedzictwa kulturowego o znaczeniu ponadregionalnym, budowę i rozbudowę infrastruktury kultury o znaczeniu ponadregionalnym, rozwój infrastruktury kultury i ochrona dziedzictwa kulturowego o znaczeniu ponadregionalnym oraz renowację i konserwację zabytków ruchomych.

W kontekście Gminnego Programu Opieki nad Zabytkami Gminy Mircze najbardziej istotne jest ostatnie z wymienionych działań. Działanie ukierunkowane jest na projekty z zakresu ochrony ruchomych obiektów dziedzictwa kulturowego o znaczeniu międzynarodowym, ogólnokrajowym i ponadregionalnym. Celem realizacji działania jest zachowanie dla przyszłych pokoleń ruchomych obiektów dziedzictwa kulturowego poprzez renowację, konserwację, a także zabezpieczenie przed zniszczeniem, kradzieżą i nielegalnym wywozem poza granice kraju. w ramach działania do realizacji przewiduje się projekty infrastrukturalne o wartości powyżej 100 tys. euro. Wśród kwalifikujących się projektów są między innymi konserwacja i digitalizacja muzealiów, archiwaliów, starodruków, księgozbiorów oraz zbiorów filmowych; konserwacja innych zabytków ruchomych (niewchodzących w skład zasobów muzealnych), w tym w szczególności wystroju i historycznego wyposażenia kościołów; wspieranie rozwoju muzealnych pracowni konserwatorskich oraz nowych technik konserwacji zabytków ruchomych; zabezpieczenie przed skutkami klęsk Dziennik Urzędowy Województwa Lubelskiego – 19 – Poz. 1113

żywiołowych, zniszczeniem, kradzieżą i nielegalnym wywozem zagranicę zabytków ruchomych i nieruchomych; tworzenie kompleksowych systemów informacji zabezpieczeń przed nielegalnym wywozem dzieł sztuki przez granice oraz zabezpieczenie zabytków ruchomych przed kradzieżą i zniszczeniem.

Beneficjentami Programu mogą być między innymi jednostki samorządu terytorialnego, ich związki i stowarzyszenia, organizacje pozarządowe działające na zasadzie non-profit, kościoły i związki wyznaniowe oraz archiwa.

4.2 Relacje gminnego programu opieki nad zabytkami z dokumentami wykonanymi na poziomie województwa i powiatu

Gminny Program Opieki nad Zabytkami Gminy Mircze wykazuje zgodność zarówno z programami o charakterze wojewódzkim jak i powiatowym, a w szczególności z następującymi programami strategicznymi i ich celami:

 Strategia Rozwoju Województwa Lubelskiego na lata 2014 – 2020 z perspektywą do roku 2030

Strategia w niewielkim stopniu odnosi się do ochrony dziedzictwa kulturowego.

W celu strategicznym 4 „ Funkcjonalna, przestrzenna, społeczna i kulturowa integracja regionu” jeden z celi operacyjnych uwzględnia kwestie ochrony dziedzictwa kulturowego i jego wpływu na rozwój tożsamości regionalnej społeczności, brzmi on następująco: „Wzmacnianie świadomości regionalnej i rozwijanie więzi współpracy wewnątrzregionalnej”. Zwrócono w nim uwagę, że przez historyczne uwarunkowania w mieszkańcach województwa nie wytworzyła Się silna więź z miejscem zamieszkania, aby przeciwdziałać temu zalecono:

 Opracowanie programów edukacyjnych nt. historii regionu, jego tradycji etnicznych i kulturowych, włączenie ich do nurtu edukacji obywatelskiej w szkołach.  Wspieranie inicjatyw odtwarzania tradycji kulturowych, gospodarczych i etnicznych regionu, wzmacnianie ich edukacyjnej i kulturotwórczej roli.  Wspieranie organizacji prowadzących działalność promującą tradycje regionu oraz jego szanse rozwojowe. Dziennik Urzędowy Województwa Lubelskiego – 20 – Poz. 1113

 Stymulowanie podejmowania i wspieranie wspólnych przedsięwzięć gospodarczych, społecznych, edukacyjnych i kulturalnych (np. odtwarzania tradycji) przez społeczności lokalne.  Kompleksowe i systemowe oznakowanie tras turystycznych i dziedzictwa kulturowego regionu  Powołanie regionalnego forum terytorialnego

 Plan Zagospodarowania Przestrzennego Województwa Lubelskiego (Uchwała Nr XI/162/2015 Sejmiku Województwa Lubelskiego z dnia 30 października 2015r.)

Plan wymienia najważniejsze walory kulturowe i czynniki wpływające na rozwój kultury województwa. Dokonano podziału na zabytki archeologiczne, odrębności etniczne, regiony architektoniczne, szlaki handlowe, sieć osadniczą (z miastami historycznymi i układami urbanistycznymi), budownictwo obronne, zabytki sakralne, zespoły rezydencjonalne, miejsca pamięci. Przedstawiono działalność kulturalną prowadzoną na terenie województwa Lubelskiego. Zdiagnozowano główne walory i zagrożenia dla kultury, są to:

Do głównych walorów środowiska kulturowego Lubelszczyzny można zaliczyć:

 Bogactwo i różnorodność występowania obiektów zabytkowych będących szansą dla rozwoju turystyki  Ośrodki pątnicze trzech wyznań  Unikatową wartość zespołu staromiejskiego miasta Zamość  Cenne wartości historyczno-architektoniczne zespołu urbanistycznego Kazimierza Dolnego i Lublina  Stanowiska archeologiczne unikalne w skali Europy i kraju  Gęstą sieć placówek muzealnych  Różnorodną ofertę imprez kulturalnych  Prężny ośrodek wydawniczy w Lublinie  Silne tradycje rękodzieła ludowego wzbogacające ofertę turystyczną

Największymi zagrożeniami są natomiast: Dziennik Urzędowy Województwa Lubelskiego – 21 – Poz. 1113

 Brak funduszy na kompleksową rewaloryzację cennych zespołów zabytkowych: Zamościa, Lublina, Chełma, Białej Podlaskiej i Kazimierza Dolnego  Postępująca dekapitalizacja obiektów zabytkowych  Brak unormowań prawnych określających gospodarowanie zasobami kulturowymi  Zbyt niskie środki finansowe przeznaczone przez władze samorządowe na utrzymanie i prowadzenie działalności kulturalnej  Niski stopień bazy materialnej instytucji kulturotwórczych w miastach (oprócz Lublina)  Brak sal koncertowych i pomieszczeń do prezentacji wydarzeń artystycznych  Bardzo duże zróżnicowanie między miastami – zwłaszcza Lublinem – a wsią w dostępie do instytucji kultury  Problem zagrożenia substancji zabytkowych miast przez trasy komunikacyjne przez nie przebiegające (układ drogowy i kolejowy przebiegający przez Puławy , Chełm i Zamość)  Słaba promocja walorów kulturowych

Za cel generalny „Strategii rozwoju województwa lubelskiego” uznano „osiąganie trwałego rozwoju społecznego i gospodarczego poprzez wykorzystanie geograficznego położenia regionu jako platformy współpracy krajów Europy Wschodniej i Zachodniej”.

Za jeden z celów priorytetowych uznano: „ochronę i pomnażanie dziedzictwa kulturowego oraz jego wykorzystanie dla harmonijnego rozwoju społecznego”.

Plan jako kluczowy cel rozwoju wybrał: poprawa jakości zagospodarowania regionu prowadząca do podnoszenia jego atrakcyjności rozwojowej i jakości warunków życia. Aby do osiągnąć zaleca się w kwestii ochronny dziedzictwa kulturowego m.in.:

 poprawa jakości środowiska kulturowego poprzez ochronę wartości regionalnych, rewaloryzację zasobów zabytkowych, kształtowanie rozwoju w ciągłości (kontynuacji) historycznej i kulturowej  porządkowanie struktury przestrzennej celem optymalizacji intensywności zabudowy i poprawy estetyki krajobrazu województwa Dziennik Urzędowy Województwa Lubelskiego – 22 – Poz. 1113

Spośród założeń polityki rozwoju wydzielono zadania komplementarne dla zadań polityki przestrzennej. Obejmują one następujące zadania:

 rewitalizację bazy ekonomicznej miast i restrukturyzację dzielnic przemysłowych  rewitalizację centrów miast historycznych i zabytkowych  wzmocnienie rozwoju małych miast i ośrodków gminnych  wspomaganie wielofunkcyjności rozwoju wsi realizację polityki przestrzennej obejmującej poprawę ładu przestrzennego i koncentrację osadnictwa wiejskiego

W kwestii kultury i dziedzictwa narodowego przyjęto:

Cele wiodące:

 tworzenie warunków ochrony i promowania dziedzictwa regionu jako platformy spotkania dwóch najważniejszych tradycji kulturowych Europy łacińskiej i bizantyjskiej  kształtowanie tożsamości mieszkańców regionu poprzez pielęgnowanie własnej historii, tradycji i kultury ludowej

Cele strategiczne:

 tworzenie warunków powszechnej dostępności dóbr kultury, niezależnie od środowiska społecznego i miejsca zamieszkania  rozwój dóbr kultury i aktywności kulturalnej w regionie

Zadania programowe samorządu województwa:  wspieranie rozwoju bazy materialnej kultury w województwie  utworzenie Lubelskiego Centrum Spotkania Kultur  realizacja programu wykorzystania dziedzictwa kulturowego dla rozwoju regionalnego  realizacja programu ochrony miast historycznych  współpraca transgraniczna w dziedzinie kultury i turystyki  realizacja programu ochrony i rozwoju kultury ludowej, lokalnej i regionalnej Dziennik Urzędowy Województwa Lubelskiego – 23 – Poz. 1113

Zadania komplementarne:

 rewaloryzacja zespołów i obiektów zabytkowych  udostępnienie dóbr kultury osobom niepełnosprawnym

W strefie kultury w podrozdziale „Ochrona dziedzictwa kulturowego” przyjęto następujące sposoby i formy ochrony:

Ochrona miast historycznych poprzez:

 ochronę, konserwację, rewaloryzację i rewitalizację historycznej substancji i struktury zabytkowej; w tym rehabilitacja starych zasobów mieszkaniowych, w szczególności: o m. Zamość wpisane na Listę Światowego Dziedzictwa i uznane za Pomnik Historii; o Kazimierz Dolny uznany za Pomnik Historii; o układy urbanistyczne: Biała Podlaska, Chełm, Czemierniki, Janowiec, Janów Podlaski, Kock, Końskowola, Krasnystaw, Kraśnik, Lubartów, Lublin, Łęczna, Międzyrzec Podlaski, Nałęczów, Opole Lubelskie, Parczew, Puławy, Radzyń Podlaski, Szczebrzeszyn, Tomaszów Lubelski, Urzędów, Wąwolnica, Włodawa i inne wpisane do rejestru zabytków;  kreowanie wizerunku zespołu zabytkowego jako żywego elementu współczesnego i rozwijającego się miasta (animacja zespołów staromiejskich miast).

Rewaloryzacja najcenniejszych założeń kompozycyjnych i krajobrazowych:

 budownictwo obronne o założenia zamkowe: Janowiec, Krupe, Biała Podlaska, Lublin, Kazimierz Dolny, Kodeń, Czemierniki, Janów Podlaski, Kryłów o twierdze: Dęblin, Zamość, pierścień umocnień Twierdzy Brzeskiej o system umocnień Linii Mołotowa  zespoły rezydencjonalne o o znaczeniu krajowym: Puławy, Klemensów, Radzyń Podlaski, Kozłówka o o znaczeniu regionalnym: Kock, Jabłoń, Łabunie, Lubartów, Dęblin, Opole Lubelskie, Różanka, Orłów Murowany, Świerże. Dziennik Urzędowy Województwa Lubelskiego – 24 – Poz. 1113

Ochrona zabytkowych założeń sakralnych świadczących o przenikaniu się kultur wschodu i zachodu:  katedry w Lublinie i Zamościu, kościoły w Piotrawinie, Kazimierzu Dolnym, Uchaniach, Turobinie, Chełmie, Włodawie, Puławach, Kodniu, Lubartowie, Leśnej Podlaskiej, Zwierzyńcu, Gołębiu, Chodlu, kaplica św. Trójcy w Lublinie i Loretańska w Gołębiu, drewniane kościoły w Tomaszowie Lubelskim, Annopolu i Borowicy; zespoły klasztorne w Lublinie, Kazimierzu Dolnym, Radecznicy, Chełmie, Leśnej Podlaskiej, Szczebrzeszynie i Janowie Lubelskim, założenie kompozycyjno-przestrzenne w Górecku Kościelnym i wiele innych  prawosławny zespół klasztorny w Jabłecznej, cerkwie w Hrubieszowie, Szczebrzeszynie, Chełmie, Włodawie i Dołhobyczowie oraz drewniane w Chłopiatynie, Korczminie, Dłużniowie, Hrebennem  cerkiew unicka w Kostomłotach  dawne bożnice w Zamościu, Włodawie, Łęcznej, Modliborzycach, Szczebrzeszynie, Kraśniku (2) i Kazimierzu Dolnym  cmentarze żydowskie, m.in. w Hrubieszowie, Szczebrzeszynie, Józefowie, Biłgoraju, Międzyrzecu Podlaskim, Lublinie i Kazimierzu Dolnym  cmentarze tatarskie w Lebiedziewie i Studziance.

Ochrona najcenniejszych obszarów archeologicznych:

 o znaczeniu europejskim: wieża sakralno-obronna w Stołpiu, grodzisko i cmentarzysko w Gródku n/Bugiem, grodzisko w Czermnie, cmentarzysko w Karmanowicach oraz sieć cmentarzysk kurhanowych: Łubcze–Hubinek–Wierszczyca  o znaczeniu regionalnym: Chodlik, Leszczyna, Wąwolnica, Górka Chełmska, Trójnia, Horodyszcze, Gęś, Guciów, Sąsiadka, Posadów, Horodło, Dobryń Duży, Niewęgłosz, Busówno.

Ochrona krajobrazu kulturowego przez:

 opracowanie planu ochrony krajobrazu kulturowego  powołanie nowych form ochrony, takich jak parki kulturowe i strefy ochrony konserwatorskiej. Dziennik Urzędowy Województwa Lubelskiego – 25 – Poz. 1113

Główne kierunki i priorytety działań w zakresie ochrony obiektów dziedzictwa kulturowego:

Prowadzenie ochrony konserwatorskiej poprzez:

 konserwację będącą działaniem zmierzającym do permanentnego utrzymania zabytków w stanie gwarantującym zachowanie ich wartości  rewaloryzację i adaptację do nowych funkcji  „kontynuację”, tj. tworzenie współczesnego otoczenia zabytków w nawiązaniu do tradycji.

Dla obiektów i zespołów objętych ścisłą ochroną konserwatorską (wpisane do rejestru zabytków) ustala się:  zachowanie zabytków w ich obecnej formie przestrzennej wraz z ich najbliższym otoczeniem  utrzymanie w miarę możliwości pierwotnych funkcji obiektów zabytkowych (dopuszcza się możliwość dokonania zmian w sposobie użytkowania, o ile zostaną zaakceptowane przez służby konserwatorskie)  użytkowanie gwarantujące zachowanie i utrzymanie zabytku  przywracanie, w miarę możliwości, utraconych wartości obiektom przy poprawie standardu funkcjonalnego i technicznego  zagospodarowanie terenów otaczających w sposób zgodny z zabytkowym charakterem obiektu  zagwarantowanie stref ochrony krajobrazowej i osi widokowych, stref ekspozycji i stref obserwacji archeologicznej  pozyskiwanie inwestorów zainteresowanych zagospodarowaniem i rewaloryzacją obiektów zabytkowych.

Dla obiektów i obszarów posiadających wartości zabytkowe, chronionych poprzez plany miejscowe, ustala się:

 zachowanie, w miarę możliwości, w celu utrzymania tożsamości kulturowej miejsca  użytkowanie gwarantujące zachowanie i utrzymanie zabytku Dziennik Urzędowy Województwa Lubelskiego – 26 – Poz. 1113

 w przypadku koniecznej rozbiórki obiektu opracowanie dokumentacji fotograficznej i skróconej inwentaryzacji architektonicznej w celu uzyskania zgody na rozbiórkę  obejmowanie ochroną na mocy miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego (prawo lokalne)  eksponowanie obiektów w krajobrazie i odpowiednie zagospodarowanie terenów otaczających  zachowanie istniejących stref ochrony krajobrazowej i osi widokowych  podnoszenie jakości funkcjonalnej i technicznej obiektów.

Wojewódzki Program Opieki nad Zabytkami w Województwie Lubelskim na lata 2015- 2018

W programie określono 2 cele strategiczne, są to: Wzmocnienie potencjału dziedzictwa kulturowego województwa lubelskiego jako elementu rozwoju społeczno -gospodarczego regionu; oraz Wykorzystanie dziedzictwa kulturowego Lubelszczyzny w działaniach promocyjnych i edukacyjnych wpływających na rozwój społeczno –ekonomiczny.

Cel strategiczny I. Wzmocnienie potencjału dziedzictwa kulturowego województwa lubelskiego jako elementu rozwoju społeczno – gospodarczego regionu.

Cel operacyjny 1. Ochrona zabytków materialnych i opieka nad zabytkami materialnymi.

Działanie 1 Działania podnoszące świadomość społeczeństwa o wartościach krajobrazu kulturowego i jego wpływie na budowę wspólnoty społecznej i tożsamości regionu. Działanie 2 Działania na rzecz powstrzymania na obszarach województwa lubelskiego degradacji krajobrazu kulturowego i jego zachowania, w szczególności poprzez wprowadzanie nowoczesnej formy ochrony krajobrazu kulturowego w postaci parku kulturowego. Działanie 3 Monitoring i aktualizacja uregulowań prawnych w zakresie ochrony zabytków i opieki nad zabytkami w dokumentach strategicznych i planistycznych jednostek samorządu terytorialnego. Działanie 4 Działania na rzecz opracowania powiatowych i gminnych programów opieki nad zabytkami. Działanie 5 Aktualizowanie gminnych ewidencji zabytków. Działanie 6 Dziennik Urzędowy Województwa Lubelskiego – 27 – Poz. 1113

Stała ochrona wartościowych układów przestrzennych: urbanistycznych i ruralistycznych na obszarze województwa lubelskiego. Działanie 7 Działania zmierzające do poprawy stanu zachowania zabytków na obszarze województwa lubelskiego, ze szczególnym uwzględnieniem budownictwa drewnianego, zabytków i obszarów poprzemysłowych, powojskowych oraz obiektów archeologicznych. Działanie 8 Upowszechnianie mechanizmu udzielania dotacji na prace konserwatorskie, restauratorskie lub roboty budowlane przy zabytku wpisanym do rejestru przez organy stanowiące jednostki samorządu terytorialnego na zasadach określonych przez te jednostki. Działanie 9 Podejmowanie planowych działań w zakresie ochrony zabytków i opieki nad zabytkami pozostającymi w posiadaniu jednostek samorządu terytorialnego. Działanie 10 Promocja instytucji muzeum jako narzędzia ochrony zabytków i miejsca wypracowywania wzorca opieki nad zabytkami. Działanie 11 Wykorzystanie nowoczesnych technologii w działalności statutowej muzeów w celu przyciągnięcia odbiorcy. Działanie 12 Podnoszenie poziomu świadomości o wartości krajobrazu kulturowego, w tym parku kulturowego, jako przestrzeni niezbędnej do rozwoju ekonomicznego, w tym przemysłów czasu wolnego. Działanie 13 Tworzenie mechanizmów włączających materialne dziedzictwo kulturowe w nowoczesny obieg gospodarczy: przemysłów czasu wolnego i przemysłów kultury.

Cel operacyjny 2. Ochrona niematerialnego dziedzictwa kulturowego.

Działanie 1 Poszerzanie form współpracy środowiska naukowego z samorządami w procesie ustalania autentycznych regionalnych wartości kulturowych, w tym określanie wyróżnika autentyczności poszczególnych grup etnograficznych Lubelszczyzny. Działanie 2 Podejmowanie starań o umieszczenie wybranych przejawów dziedzictwa niematerialnego na Krajowej Liście Niematerialnego Dziedzictwa Kulturowego. Działanie 3 Wspieranie aktywności regionalnej mającej na celu uświadomienie wagi niematerialnego dziedzictwa kultury dla zachowania tożsamości i znaczenia opieki nad tym dziedzictwem. Działanie 4 Prowadzenie planowych działań wspierających dziedzictwo niematerialne oraz włączanie jego ochrony do różnych programów edukacyjnych. Działanie 5 Tworzenie możliwości przekazywania przez twórców ludowych swej wiedzy, umiejętności i doświadczeń zawodowych młodemu pokoleniu. Działanie 6 Dziennik Urzędowy Województwa Lubelskiego – 28 – Poz. 1113

Propagowanie działań w zakresie opieki i ochrony niematerialnego dziedzictwa kulturowego. Działanie 7 Inicjowanie organizacji imprez kultywujących regionalne dziedzictwo kultury niematerialnej. Działanie 8 Stwarzanie dogodnych warunków do rozwoju przemysłów kultury jako czynnika stymulującego wzrost gospodarczy. Działanie 9 Wzmocnienie działań związanych z rozwojem usług turystycznych na terenach wiejskich nie objętych do tej pory takimi programami. Działanie 10 Upowszechnianie niematerialnego dziedzictwa kulturowego, jako niepowtarzalnej atrakcji turystycznej województwa. Działanie 11 Wspieranie publikacji regionalnych oraz wydawnictw popularyzujących dziedzictwo kulturowe Lubelszczyzny jako elementu przyczyniającego się do wzmocnienia poczucia wspólnoty regionalnej i tożsamości kulturowej.

Cel strategiczny II. Wykorzystanie dziedzictwa kulturowego Lubelszczyzny w działaniach promocyjnych i edukacyjnych wpływających na rozwój społeczno –ekonomiczny.

Cel operacyjny 1. Edukacja w zakresie dziedzictwa kulturowego Lubelszczyzny. Działanie 1 Poszerzanie wiedzy o materialnym dziedzictwie kulturowym i idei jego ochrony przy użyciu nowoczesnych technologii, mediów oraz różnorodnych form edukacji społecznej. Działanie 2 Popularyzacja akcji edukacyjnych na rzecz niematerialnego dziedzictwa kulturowego do wzmacniania społecznej świadomości (poczucia wspólnoty regionalnej) mieszkańców Lubelszczyzny. Działanie 3 Edukacja użytkowników i właścicieli obiektów zabytkowych w zakresie zasad konserwatorskich: profilaktyki, etyki, i zabezpieczeń obiektów zabytkowych przed kradzieżą, pożarami, powodzią itp. Działanie 4 Realizowanie studiów naukowych, wspieranie programów badawczych i dokumentacyjnych zmierzających do stworzenia pełnej inwentaryzacji zasobów niematerialnych dziedzictwa kulturowego, zwłaszcza zagrożonego. Działanie 5 Wspieranie organizowania praktyk studenckich i staży, mających na celu dokumentowanie zasobu dziedzictwa kulturowego województwa. Działanie 6 Edukacja na rzecz dialogu międzykulturowego w oparciu o dziedzictwo kulturowe Lubelszczyzny.

Dziennik Urzędowy Województwa Lubelskiego – 29 – Poz. 1113

Cel operacyjny 2. Promocja dziedzictwa kulturowego Lubelszczyzny.

Działanie 1 Rozwijanie nowoczesnych form promocji województwa wykorzystującej bogactwo dziedzictwa materialnego i niematerialnego jako czynnika rozwoju społeczno – ekonomicznego i budowania poczucia wspólnoty regionalnej i tożsamości kulturowej. Działanie 2 Promocja istniejących szlaków kulturowych oraz propagowanie ich tworzenia jako istotnych działań dla promocji regionu. Działanie 3 Promocja turystyki kulturalnej poprzez organizację międzynarodowych wydarzeń i przedsięwzięć kulturalnych. Działanie 4 Wzmacnianie współpracy transgranicznej województwa lubelskiego z partnerami białoruskimi i ukraińskimi w zakresie wspólnej promocji. Działanie 5 Promocja walorów niewykorzystywanych obiektów zabytkowych, jako miejsc dogodnych do nadania im istotnych funkcji społeczno – ekonomicznych. Działanie 6 Promocja wiedzy społecznej dotyczącej przemysłów kultury jako istotnego potencjału sektora społeczno – ekonomicznego. Działanie 7 Promocja krajobrazu kulturowego województwa lubelskiego jako atrakcyjnych miejsc dla aktywności filmowej.

5. UWARUNKOWANIA WEWNĘTRZNE OCHRONY DZIEDZICTWA KULTUROWEGO

5.1 Relacje gminnego programu opieki nad zabytkami z dokumentami wykonanymi na poziomie gminy

Gminny Program Opieki nad Zabytkami Gminy Mircze wykazuje zgodność z celami wszystkich gminnych dokumentów strategicznych:

 Strategia Rozwoju Lokalnego gminy Mircze na lata 2015 – 2020, Mircze – Nowoczesna Gmina

Kwestie ochrony dziedzictwa kulturowego zostały opisane w celu 7 - Ochrona zabytków

Działania w zakresie ochrony zabytków i powinny obejmować: -Wspieranie działań związanych z ochroną zabytków - Zabezpieczenie, remont obiektów zabytkowych Dziennik Urzędowy Województwa Lubelskiego – 30 – Poz. 1113

- Wspieranie inicjatyw w tym także prywatnych, lub innych instytucji związanych z pracami archeologicznymi i innymi działaniami związanymi z ochrona zabytków - Podejmowanie działań z zakresu ochrony i rewitalizacji obiektów zabytkowych, ochrony przed zniszczeniem i zapomnieniem dziedzictwa kulturowego pogranicza polsko – ukraińskiego

 Uchwała nr XI/86/2011 Rady gminy Mircze z dnia 10 listopada 2011 r. w sprawie uchwalenia zmian miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego gminy Mircze

W uchwalonym planie w kwestii ochrony dziedzictwa kulturowego przyjęto dla części zespołu pałacowo – parkowego w Szychowicach następujące postanowienia: Planowana zabudowa powinna dla terenu oznaczonego symbolem U/A/MN, nawiązywać charakterem do historycznych obiektów, ze względu iż jest to teren po dawnym zespole pałacowo – parkowym z zachowanymi elementami założenia. Ponadto w przedmiotowym obszarze występuje stanowisko archeologiczne ujęte w wojewódzkiej ewidencji zabytków. W związku z powyższym wszelkie roboty ziemne związane z realizacją inwestycji i zagospodarowaniem terenu w obszarze stanowiska archeologicznego należy wykonywać pod stałym nadzorem archeologicznym sprawowanym przez uprawnionego archeologa. Na wykonanie nadzoru należy uzyskać pozwolenie konserwatorskie.

 Uchwała nr XIV/90/03 Rady Gminy Mircze z dnia 31 października 2003 roku w sprawie uchwalenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego gminy Mircze

Kwestie dotyczące ochrony dziedzictwa kulturowego zostały poruszone w rozdziale 3 „Ustalenia dotyczące ochrony wartości kulturowych. Według planu w strefie ścisłej ochrony konserwatorskiej znajduje się 15 obiektów wpisanych do rejestru zabytków. Dla tych obiektów ustalono następujące formy ochrony:

1) W odniesieniu do obiektów wpisanych do rejestru zabytków wszelkie prace prowadzone przy zabytku lub wyznaczonej strefie konserwatorskiej, w tym podziały działek, wymagają uzyskania warunków i wytycznych konserwatorskich oraz zezwoleń WKZ Dziennik Urzędowy Województwa Lubelskiego – 31 – Poz. 1113

2) Główną zasadą obowiązującą dla tych obiektów jest ochrona i konserwacja zabytkowych obiektów, ich układu kompozycyjnego i substancji architektonicznej, utrzymanie ich funkcji i w przypadku obiektów sakralnych wyposażenia wewnętrznego 3) Obiekty i zespoły zabytkowe należy utrzymać w należytym stanie technicznym, w razie konieczności – przy zachowaniu warunków określonych w pkt 1 i 2 – dokonywać niezbędnych remontów bieżących i zabezpieczających, modernizację infrastruktury technicznej związaną z funkcją obiektu 4) W strefie obszaru zabytkowego utrzymaniu i niezbędnej konserwacji podlegają zespoły zieleni wysokiej i niskiej jak i zasada zachowania ukształtowania terenu 5) W oparciu o niezbędne badania i dokumentację, na warunkach określonych w pkt 1 i 2 zachodzi konieczność kompleksowej rewaloryzacji obiektów i zespołów zabytkowych, w tym zespołów parkowych dawnych siedzib dworskich w Kryłowie i Szychowicach. Rewaloryzacja winna dotyczyć układów kompozycji i ukształtowania zespołów zieleni i terenu 6) W sąsiedztwie obiektów o wyraźnych dominantach architektonicznych w krajobrazie, zabrania się wznoszenia budowli przesłaniających i dysharmonizujących otoczenie 7) Na obszarze zamku na wyspie w Kryłowie oraz kurhanu ziemnego w Kol. Kryłów obowiązuje zakaz zabudowy, podziału nieruchomości gruntowej i przeznaczenia na teren orny. Obowiązuje zakaz ingerencji mechanicznej w strukturze tych obiektów.

Na terenie gminy znajduje się według planu 37 obiektów objętych pośrednią ochroną konserwatorską. Ustalono następujące zalecenia:

1) W odniesieniu do dóbr kultury figurujących w ewidencji gminy ustala się, że wszelkie zamierzenia inwestycyjne i projektowe w strefie pośredniej ochrony konserwatorskiej wymagają uzyskania warunków i wytycznych konserwatorskich oraz opinii na etapie ustalania warunków realizacji inwestycji, a w przypadku zamiaru rozbiórki budynków figurujących w ewidencji dóbr kultury wymagane jest uzgodnienie z WKZ. Dziennik Urzędowy Województwa Lubelskiego – 32 – Poz. 1113

2) W przypadku obiektów wymienionych w pkt. 1 oraz innych posiadających znamiona zabytku, przed ich rozbiórką należy wykonać inwentaryzacje i przedłożyć do archiwum WKZ 3) Główną zasadą obowiązującą w strefie pośredniej ochrony konserwatorskiej jest ochrona i zachowanie elementów układu i substancji architektonicznej, a w odniesieniu do wskazanych obiektów zabytkowych, zespołów dworskich, parkowych: zachowanie uzupełnienie, rewaloryzacja i adaptacja na funkcje zgodne z charakterem obiektu. 4) Na terenach położonych w strefie, zabrania się zmian zabytkowej struktury przestrzennej, układu urbanistycznego, linii zabudowy i ukształtowania terenu 5) W sąsiedztwie obiektów oraz w obszarach objętych pośrednią ochroną konserwatorską zabrania się wznoszenia obiektów i budowli wpływających na dekompozycje układu urbanistycznego, jak również lokowania funkcji degradujących obiekty 6) Nowoprojektowane budownictwo winno nawiązywać skalą i formą do lokalnych tradycji i cech architektonicznych regionalnej, z użyciem tradycyjnych materiałów budowlanych takich jak: materiały ceramiczne, drewno, kamień lub innych stosowanych w budownictwie o zbliżonej fakturze

Dla obszarów obserwacji architektonicznej zaleca się:

1) Ochronnie konserwatorskiej podlegają zabytki archeologiczne, zewidencjonowane stanowiska archeologiczne wg rozpoznania AZP dla obszarów nr 89-93, 89-94, 89-95, 90-93, 90-94, 90-95, 90-96, 91-93, 91-94, oraz inne w miarę rozpoznania terenu gminy 2) Ustala się, że w przypadku prowadzenia inwestycji budowlanych i infrastruktury technicznej takich jak gazociągi, wodociągi, kolektory sanitarne, kablowe linie energetyczne, telefoniczne, melioracyjne, drogi, na obszarach występowania znalezisk archeologicznych, należy je uzgodnić z WKZ w celu uzyskania warunków konserwatorskich prowadzenia inwestycji 3) W czasie prowadzenia prac ziemnych w obrębie obszaru lub stanowiska archeologicznego WKZ na etapie decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania Dziennik Urzędowy Województwa Lubelskiego – 33 – Poz. 1113

terenu może określić konieczność przeprowadzenia wyprzedzających badań lub nadzoru archeologicznego w czasie prowadzenia inwestycji 4) W przypadku prowadzenia prac ziemnych w obszarach stanowisk archeologicznych oraz innych terenach zobowiązuje się wykonawców do powiadomienia o wszelkich znaleziskach służby konserwatorskie, gminne lub placówkę naukową zgodnie z obowiązującymi przepisami

Objęto następujące obiekty ochroną planistyczną:

1) Wokół terenów dawnych dworów w Kryłowie i Szychowicach strefa ochrony ekspozycyjnej 2) Układ wodny w m. Mircze 3) Obszary rustykalne 4) Architektura sakralna nie ujęta w rejestrze i ewidencji zabytków (figury, kapliczki oraz krzyże, kościół w Starej Wsi i w Górce Zabłocie, cmentarze grzebalne) 5) Miejsca kultu pamięci narodowej 6) Zieleń urządzona i nieurządzona  Studium Uwarunkowań i kierunków Zagospodarowania Przestrzennego gminy Mircze

W studium ustalono następujące zalecenia mające pomóc w ochronie dóbr kultury:

W stosunku do obiektów i zespołów objętych ścisłą ochroną konserwatorską:

o zachowanie zabytków w ich obecnej formie przestrzennej wraz z ich najbliższym otoczeniem, o utrzymanie w miarę możliwości pierwotnych funkcji obiektów zabytkowych, o użytkowanie gwarantujące zachowanie i utrzymanie zabytku, o przywracanie w miarę możliwości dawnej świetności obiektom przy jednoczesnej poprawie standardu funkcjonalnego i technicznego, o eksponowanie w krajobrazie i odpowiednie zagospodarowanie terenów otaczających, o zachowanie istniejących stref ochrony widokowej, krajobrazowej i osi widokowych, Dziennik Urzędowy Województwa Lubelskiego – 34 – Poz. 1113

o zatwierdzenie projektu wszelkich prac inwestycyjnych przez Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków, o W przypadku prowadzenia robót ziemnych istnieje możliwość dokonania odkryć zabytków i obiektów archeologicznych- obowiązuje ochrona znalezisk, ich zabezpieczenie i powiadomienie WZK o objęcie ochroną na mocy miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego (prawo lokalne), o prowadzenie bieżących prac porządkowych i pielęgnacyjnych.

Dla obiektów i terenów znajdujących się w ewidencji konserwatorskiej ustala się:

o zachowanie w miarę możliwości w celu utrzymania tożsamości kulturowej miejsca, o użytkowanie gwarantujące zachowanie i utrzymanie zabytku, o poprawa stanu funkcjonalnego i technicznego obiektów, o sprawowanie nadzoru konserwatorskiego (który określi warunki ochrony) przy pracach ziemnych, na terenach rozpoznanych stanowisk archeologicznych, o eksponowanie obiektów w krajobrazie i odpowiednie zagospodarowanie terenów otaczających, o zachowanie istniejących stref ochrony widokowej i krajobrazowej, o uzgodnienie z Wojewódzkim Konserwatorem Zabytków projektu wykonania wszelkich prac inwestycyjnych, o W przypadku prowadzenia robót ziemnych istnieje możliwość dokonania odkryć zabytków i obiektów archeologicznych- obowiązuje ochrona znalezisk, ich zabezpieczenie i powiadomienie WZK o objęcie ochroną na mocy miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego (prawo lokalne), o pozyskiwanie inwestorów zainteresowanych zagospodarowaniem i rewaloryzacją obiektów zabytkowych, o utrzymanie nieczynnych cmentarzy wyznaniowych z zachowaniem nagrobków, drzewostanu, alejek i prowadzenie bieżących prac pielęgnacyjnych, Dziennik Urzędowy Województwa Lubelskiego – 35 – Poz. 1113

o rozszerzanie prawnej ochrony obiektów i zespołów (np. kolejka wąskotorowa Tuczapy - Lipowiec itp.).

W studium zwrócono uwagę na zachowanie spójnego krajobrazu, aby ten cel osiągnąć zalecono: o kontynuowania tradycyjnych form osadnictwa, o utrzymania regionalno-historycznej skali i struktury osadnictwa, o skupiania zabudowy na zasadzie dogęszczania istniejącej struktury jednostek osadniczych, bądź lokalizowania nowej zabudowy w bezpośrednim sąsiedztwie już istniejącej, o otaczania wysoką zielenią zabudowy wiejskiej i obiektów dysharmonijnych, o preferowania zabudowy nawiązującej do regionalnej tradycji formy i materiałów elewacyjnych, o utrzymania historycznej linii zabudowy w Kryłowie, o utrzymanie istniejących kapliczek i figur przydrożnych, o powołania formy ochrony krajobrazu kulturowego w Kryłowie (rezerwat kulturowy - na wyspie i park kulturowy w osadzie).

Ostatnią kwestią poruszaną w dokumencie dotyczącą ochrony dziedzictwa kulturowego jest postulat utrzymania ciągłości tradycji i tożsamości ludności poprzez jej identyfikację z miejscem zamieszkania. W tym celu należy chronić wszelkie przejawy działalności kulturowej i kulturotwórczej, przetrwałe tradycje, obrzędy, strój ludowy oraz współczesne formy kontynuacji tradycji lokalnych poprzez: o popieranie inicjatyw istniejących instytucji kulturotwórczych, o kontynuowanie tradycji twórczości ludowej, o utrzymanie gminnej biblioteki publicznej i ośrodka kultury, o wspieranie współczesnej działalności kulturotwórczej.

5.2 Charakterystyka zasobów oraz analiza stanu dziedzictwa i krajobrazu kulturowego gminy

5.2.1 Zarys historii gminy Mircze Dziennik Urzędowy Województwa Lubelskiego – 36 – Poz. 1113

Gmina Mircze położona jest w południowo – wschodniej części województwa lubelskiego, w powiecie hrubieszowskim, tuż przy granicy z Ukrainą. W jej skład wchodzą następujące miejscowości: Ameryka, Andrzejówka, Borsuk, Dąbrowa, Górka-Zabłocie, Kryłów, Kryłów- Kolonia, Łasków, Małków, Małków-Kolonia, Małków Nowy, Marysin, Miętkie, Miętkie- Kolonia, Mircze, Modryniec (sołectwa: Modryniec Wschodni i Modryniec Zachodni), Modryń, Modryń-Kolonia, Mołożów, Mołożów-Kolonia, Prehoryłe, Radostów, Rulikówka, Smoligów, Stara Wieś, Szychowice, Szychowice Nowe, Tuczapy, Wereszyn, Wiszniów. Sąsiaduje z 6 gminami: Dołhobyczów, Hrubieszów, Łaszczów, Telatyn, Tyszowce, Werbkowice oraz z Ukrainą od wschodu. Większą część terenu gminy Mircze stanowią użytki rolne. Siedzibą władz jest miejscowość Mircze.

Wiadomo na podstawie odkryć archeologicznych, że już w okresie neolitu teren dzisiejszej gminy był zamieszkany przez ludzi. Również badania archeologiczne pozwoliły określić początki osadnictwa na wyspie na terenie Kryłowa już w X wieku. Znajdował się tam drewniany gród, będący częścią Grodów Czerwieńskich. Najstarsze wzmianki pisemne i zabytki, które przetrwały do naszych czasów, pozwalają datować początki miasta Kryłów na XV wiek. Jednym z pierwszych właścicieli miejscowości miał być już w roku 1430 książę kobryński Roman Lubartowicz. Po nim od roku 1458 obszar był pod władaniem rodziny Tęczyńskich. W 1497 roku ówczesny właściciel Kryłowa Mikołaj Tęczyński został nominowany na starostę i wojewodę ruskiego. W tym to okresie wymieniony wyżej Mikołaj Tęczyński rozpoczął budowę murowanego zamku, którego pozostałości mamy do dnia dzisiejszego. Wtedy też miejscowość została podniesiona do rangi miasta, jednak dopiero w 1523 roku wymieniana jest w dokumentach jako miasto. Następnym właścicielem był jego syn Jan, który dokończył dzieło ojca. Po nim majątek otrzymała jego córka Zofia, ożeniona z protestantem Stanisławem Ostrorogiem. Małżeństwo z kalwinem spowodowało rozwinięcie działalności o charakterze protestanckim. Założony został zbór kalwiński i słynne gimnazjum. Późniejsi właściciele to Radziejowscy od 1642 roku. O randze majątku kryłowskiego może świadczyć pobyt na zamku takich osobistości jak: król Jan Kazimierz, jeszcze hetman Jan Sobieski lub wysłannik papieski Cuzani, który wręczył Michałowi Radziejowskiemu na zamku właśnie kapelusz kardynalski. Pozostali właściciele Kryłowa to: Krzysztof Towiański, rodzina Prażmowskich, Józef Jeżewski, rodzina Chrzanowskich i Horodyscy. Po powstaniu styczniowym w roku 1869 Kryłów traci prawa miejskie na mocy Dziennik Urzędowy Województwa Lubelskiego – 37 – Poz. 1113

ukazu cara. W XIX wieku liczba ludności obszaru wynosiła ok. 1200 osób. Polacy stanowili tylko niewielką część mieszkańców miejscowości, połowa była narodowości Żydowskiej, pozostali byli Ukraińcami. Choć głównym źródłem utrzymania było rolnictwo, rybołówstwo i rzemiosło, w XIX wieku działał browar produkujący 7000 wiader piwa rocznie. Wojny światowe, zwłaszcza II wojna światowa osłabiły stanowczo miejscowość. Z 3000 mieszkańców zamieszkujących Kryłów przed I wojną światową, w roku 1944 zostało jedynie 300 osób. Do dziś teren ten zamieszkuje niewiele więcej ludzi. Tuż po zakończeniu wojny w marcu 1945 roku w Kryłowie miała miejsce krwawa zbrodnia, która polegała na mordzie m.in. Stanisława Basaja, funkcjonariuszy MO oraz cywilów przez UPA. Dziś pamięć o pomordowanych została upamiętniona pomnikiem.

Kryłów jest miejscowością wchodzącą w skład gminy Mircze, która zdecydowanie odznacza się jedną z najbogatszych historii, była siedzibą możnych i znaczących rodów, gościła największych ówczesnej Polski. Jednak warto wspomnieć, że średniowieczny rodowód mają również inne wsie. Choćby Stara Wieś o rodowodzie XV - wiecznym. Mircze jest wzmiankowane już w początkach wieku XV, kiedy to w 1413 – 1420 zostało zabrane książętom bełskim za nie złożenie hołdu królowi Władysławowi Jagielle. Miejscowość powróciła do nich w 1430 roku. Kolejni właściciele to: Wojciech z Gostomi z Ziemi Rawskiej, Gotard z Mirczewa, parafia katolicka w Nabrożu, cześnik lubelski Jan Mirecki, Franciszek Salezy Mirecki, rodzina Rulikowskich. Nacjonaliści ukraińscy prześladowali ludność polską w czasie II wojny światowej, dochodziło do wysiedleń.

Do wzajemnych antagonizmów w czasie II wojny światowej dochodziło na terenie całej dzisiejszej gminy Mircze. W miejscowości Łasków oddziały BCh „Rysia” zamordowały prawosławnego proboszcza ks. Korobuczka razem z kilkoma wiernymi. Natomiast rok później w 1944 roku żołnierze ukraińscy napadli na wieś i ją spalili.

Podobne historie rozegrały się w miejscowościach Prehoryłe, Smoligów, Stara Wieś.

Po zakończeniu działań wojennych Polska uzyskała zupełnie nowe granice. Przez co dziś gmina Mircze graniczy z Ukrainą. W latach 1975-1998 gmina położona była w województwie zamojskim. Po reformie administracyjnej aż do dnia dzisiejszego należy do województwa lubelskiego. Dziennik Urzędowy Województwa Lubelskiego – 38 – Poz. 1113

5.2.2 Zabytki nieruchome gminy – charakterystyka

Architektura sakralna

Bogata historia oraz mieszanie się kultur i religii spowodowały, że krajobraz architektury sakralnej gminy Mircze jest niezwykle bujny. Jednak wzajemne antagonizmy mieszkańców różnej narodowości na przestrzeni lat spowodowały nieczęsto olbrzymie straty dziedzictwa kulturowego. Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości w 1918 roku, Polacy starali się wyeliminować ze swojego otoczenia wszystko co kojarzyło się z zaborcą. Na terenie gminy Mircze na niszczenie zabytków wpływ miały również inne czynniki. W roku 1938 w ramach akcji polonizacyjno – rewindykacyjnej rozebrano cerkiew w miejscowości Łasków, w Małkowie dwie cerkwie. Jedną z XVII wieku i drugą XX wieczną. Identyczny los spotkał cerkiew Narodzenia Matki Bożej w miejscowości Prehoryłe i w Kryłowie. Te, które przetrwały najczęściej były dostosowane do obrządku rzymskokatolickiego.

 Kryłów, Kościół p.w Narodzenia NMP, 1859 – 60, nr rejestru A/1486

Rysunek 1. Kryłów, kościół

Obecny kościół powstał na miejscu wcześniejszych budynków sakralnych. Najwcześniejszy pochodził z XV wieku. Po ślubie z Zofią Mikołaj Ostroróg zmienia obiekt na zbór kalwiński w 1570 roku. Kolejny kościół murowany wzniósł Władysław Ostroróg w 1637 roku. Budowla Dziennik Urzędowy Województwa Lubelskiego – 39 – Poz. 1113

popadała w ruinę, więc zdecydowano się na wzniesienie nowego czwartego już kościoła z fundacji Michała Radziejowskiego, następny obiekt powstał z fundacji Józefa Jeżewskiego w latach 1754 – 1758. Budynek, który możemy dzisiaj podziwiać jest szóstym kościołem. Wybudowano go w roku 1859/60, fundatorką była Aniela z Rzewuskich Chrzanowska.

Obiekt o charakterze neogotyckim, murowany z cegły, otynkowany, na rzucie prostokąta z dostawionym niższym prezbiterium, od strony fasady potężna wieża.

 Mircze, Cerkiew greko – kat., ob. Koś. Rzym. – kat. P.w Zmartwychwstania Pańskiego, 1814, 1857, XX wiek, nr rejestru A/198, data wpisu 24.11.1956 oraz 13.02.1967

Rysunek 2. Mircze, kościół

Jest to dawna cerkiew unicka, w dalszej kolejności prawosławna. Obiekt powstał w 1814 roku z fundacji rodziny Rulikowskich. W latach późniejszych ulegał przebudowom. Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości w 1918 roku obiekt został przystosowany do obrządku rzymskokatolickiego. Dziennik Urzędowy Województwa Lubelskiego – 40 – Poz. 1113

Jest to niewielkich rozmiarów kościół salowy, z niższym prezbiterium zamkniętym koliście. Fasada XX wieczna, dwukondygnacyjna, kondygnacje płynnie przechodzące jedna w drugą, za sprawą wolut, w centrum przedstawienie Trójcy Świętej pod edikulą.

 Modryń, Cerkiew greko – kat., ob. Koś. Rzym. – kat. P.w MB Królowej Polski, 1740, nr rejestru A/549, data wpisu 09.05.1957 oraz 29.12.1971

Rysunek 3 Modryń, kościół

Obiekt, pierwotnie cerkiew unicka, następnie prawosławna, został wzniesiony z fundacji Rozalii z domu Wilgi w 1740 roku. Cerkiew została zamknięta w 1920 roku. Obecnie należy do kościoła rzymskokatolickiego.

Kościół murowany, otynkowany, halowy, na planie kwadratu, zakończony cebulastą kopułą zwieńczoną sygnaturką. Prezbiterium niższe i węższe. Od strony wejścia niewielka wieżyczka.

Dziennik Urzędowy Województwa Lubelskiego – 41 – Poz. 1113

 Wiszniów, Cerkiew greko – kat., ob. koś. Rzym. – kat. P.w św. Stanisława, II poł. XIX, nr rejestru A/1481, data wpisu 18.10.1986

Rysunek 4 Wiszniów, kościół Początkowo cerkiew grekokatolicka. Pierwsze wzmianki o obiekcie sakralnym będącym w tym miejscu sięgają XVII wieku. Obecna wzniesiona w 1850 roku, jednak po przebudowie w 1922 roku zatraciła część cech stylowych.

Kościół drewniany, prezbiterium węższe od nawy. Obiekt zwieńczony sygnaturką.

Dziennik Urzędowy Województwa Lubelskiego – 42 – Poz. 1113

5.2.3 Zabytki archeologiczne

Nr stan. Nr Rejestr Lp. Miejscowość miejsco stan. Funkcja Chronologia kultura Obszar uwagi wość obszar Kolonia 12 26 śl.osadnictwa epoka kamienia 89-93 Modryń 1 Kolonia osada KPL neolit 13 27 89-93 Modryń śl.osadnictwa EB 2 Kolonia 14 28 śl.osadnictwa pradziejowa 89-93 Modryń 3 Kolonia pradziejowa 15 29 osaa? 89-93 Modryń pradziejowa 4 Kolonia 16 30 śl.osadnictwa EB 89-93 Modryń 5 Kolonia 17 31 osada? pradziejowa 89-93 Modryń 6 Kolonia 18 32 osada? okr.średniowiecze 89-93 Modryń osada? łużycka EB 7 Kolonia 19 33 ślad osadn. pradziejowa 89-93 Modryń ślad osadn. okres nowożytny 8 Kolonia 20 34 śl.osadnictwa pradziejowa 89-93 Modryń 9 Kolonia 21 55 ślad osadn. pradziejowa 89-93 Modryń 10 Kolonia 22 56 ślad osadn. pradziejowa 89-93 Modryń 11 Kolonia 23 57 osada pradziejowa 89-93 Modryń 12 Kolonia 24 58 osada? pradziejowa 89-93 Modryń ślad osadn. Chłopice-Vesele 13 Kolonia osada? WEB łużycka 25 59 89-93 Modryń Ślad osadn. EB Ślad osadn. okr.wcz.średn. 14 Kolonia 26 60 ślad osadn. pradziejowa 89-93 Modryń ślad osadn. neolit 15 Kolonia osada k.łużycka EB 27 61 89-93 Modryń osada? k.pradziejowa Osada? okr.wcz.średn. osada 16 Kolonia neolit pradziejowa 28 62 ślad osadn. 89-93 Modryń okr.wcz.średn. osada? Dziennik Urzędowy Województwa Lubelskiego – 43 – Poz. 1113

Nr stan. Nr Rejestr Lp. Miejscowość miejsco stan. Funkcja Chronologia kultura Obszar uwagi wość obszar KPL gr.małopolska osada KCSzn. 17 grób Szychowice 1 2 KŁ? środ.laten 89-94 osada czerniachowska osada OWR-C 18 Szychowice 2 3 osada? KPL neolit 89-94

19 ślad Szychowice 1 4 epoka brązu? 89-94 osadnictwa 20 Okopaniec 2 5 osada IX-Xw. 89-94

21 Okopaniec 3 6 osada KPL neolit 89-94

22 ślad Okopaniec 4 7 ? wcz.brąz? 89-94 osadnictwa ślad osadnictwa KPL neolit 23 ślad Okopaniec 5 8 ? OWR 89-94 osadnictwa okr.wcz.średn. ślad osadnictwa 24 ślad Okopaniec 6 9 KAK? neolit? 89-94 osadnictwa ślad osadnictwa KPL neolit 25 Modryniec 1 10 ślad KŁ? EB? 89-94

osadnictwa zarubinieckaOPR osada 26 Modryniec 2 11 osada? zarubinieckaOPR 89-94

osada KAK? neolit 27 Modryniec 3 12 osada ? OWR 89-94

osada Xw. osada KAK neolit 28 osada czerniachowska Modryniec 4 13 89-94 osada OWR -C VI-VIIw. osada X-XIIw. ślad wstęgowa- 29 osadnictwa Modryniec 5 14 ryta?neolit VII- 89-94 . VIIIw. osada 30 Modryniec 6 15 osada XII-XIIIw. 89-94

31 ślad Modryniec 7 16 VII? 89-94 osadnictwa 32 cmentarzysko? zarubiniecka OPR Modryniec 8 17 89-94 osada? KPL? Neolit Dziennik Urzędowy Województwa Lubelskiego – 44 – Poz. 1113

Nr stan. Nr Rejestr Lp. Miejscowość miejsco stan. Funkcja Chronologia kultura Obszar uwagi wość obszar osada ślad KPL neolit 33 Modryniec 9 18 osadnictwa k. Przew.OWR 89-94

ślad XIIIw. osadnictwa 34 ślad Modryniec 10 19 okr.wcz.średniow. 89-94 osadnictwa ślad 35 osadnictwa KPL neolit Modryniec 11 20 89-94 ślad okr.wcz.średn. osadnictwa ślad 36 osadnictwa ? ? Modryniec 12 21 89-94 ślad OWR osadnictwa 37 grób,grobowiec Modryniec 13 22 ? 89-94 ? 38 czerniachowska Modryniec 14 23 osada 89-94 OWR-C2 39 Modryniec 15 24 osada? okr.wcz.średn. 89-94

ślad ? 40 Modryniec 16 25 osadnictwa Okres wcz. Średn. 89-94

osada XII-XIIIw. 41 okr.wcz.średn.XII- Modryniec 17 26 osada 89-94 XIIIw. 42 osada KPL neolit Modryniec 18 27 89-94 osada okr.wcz.średn. ślad KPL neolit 43 Modryniec 19 28 osadnictwa okr.wcz.średn.IX- 89-94

osada Xw. osada KPL neolit cmentarzysko K. przew. OWR- 44 osada B2/c1 Modryniec 20 29 89-94 . czerniachowska . OWR-C2 osada wcz.średn.XII-XIIIw. 45 Modryniec 21 30 osada? KPL neolit 89-94

46 Modryniec 22 31 osada KPL neolit 89-94

47 Modryniec 23 32 osada KCSz.późny neolit 89-94

48 ślad Modryniec 24 33 KŁ? 89-94 osadnictwa 49 ślad przeworska?B2 Modryniec 25 34 89-94 osadnictwa OWR Dziennik Urzędowy Województwa Lubelskiego – 45 – Poz. 1113

Nr stan. Nr Rejestr Lp. Miejscowość miejsco stan. Funkcja Chronologia kultura Obszar uwagi wość obszar 50 osada ? wcz.brąz Modryniec 26 35 89-94 osada ? OWR 51 Modryn- ślad 1 38 ? 89-94 Blacharska osadnictwa 52 Modryn- ślad 2 39 ? neolit? 89-94 Blacharska osadnictwa 53 Modryn- ślad 3 40 KPL neolit 89-94 Blacharska osadnictwa 54 Modryn- ślad 4 41 ? 89-94 Blacharska osadnictwa 55 Modryniec 26 42 osada KPL neolit 89-94

ślad 56 Modryn osadnictwa KPL neolit 2 43 89-94 Kolonia ślad KPL wcz.brąz osadnictwa ślad wstęgowa-ryta 57 osadnictwa . Modryniec 2 44 neolit 89-94 ślad okr.wcz.średn. osadnictwa 58 Modryniec 28 45 osada XII-XIIIw. 89-94

ślad 59 Modryn ?neolit 7 46 osadnictwa 89-94 Kolonia okr.średn. osada ślad 60 Modryn ? neolit 8 47 osadnictwa 89-94 Kolonia XII-XIIIw. osada 61 Modryn 9 48 osada? ? Neolit 89-94 Kolonia 62 Modryn 10 49 osada XII-XIIIw. 89-94 Kolonia 63 Modryn 11 50 osada XII-XIIIw. 89-94 Kolonia 64 Modryn 10 51 osada zarubiniecka? OPR 89-94

65 ślad Modryn 11 52 przeworska?B OWR 89-94 osadnictwa 66 Modryniec- ślad 5 53 KŁ? EB? 89-94 Blachownia osadnictwa 67 Modryniec- ślad 6 54 okr.wcz.średn. 89-94 Blachowska osadnictwa 68 Kol.Modryn ślad 1 55 KPL 89-94 (Dworska) osadnictwa 69 Kol.Modryn ślad 2 56 nieokreslona 89-94 (Dworska) osadnictwa Dziennik Urzędowy Województwa Lubelskiego – 46 – Poz. 1113

Nr stan. Nr Rejestr Lp. Miejscowość miejsco stan. Funkcja Chronologia kultura Obszar uwagi wość obszar ślad osadnictwa KPL 70 Kol.Modryn 3 57 ślad okr.rzymski,latenD 89-94 (Dworska) osadnictwa śla okr.wcz.średn. osadnictawa ślad 71 Kol.Modryn osadnictwa KPL 4 58 89-94 (Dworska) ślad wcz.średn. osadnictwa osada k.zarubiniecka 72 osada k.przeworska Kol.Modryn 5 59 89-94 . okr.rzymski osada okr.średniowiecze 73 ślad Rulikowka 1 60 KCSz.późny neolit 89-94 osadnictwa 74 ślad Kprzew.?okr.rzymsk Rulikowka 2 61 89-94 osadnictwa i 75 ślad Rulikowka 3 62 KPL neolit 89-94 osadnictwa 76 ślad Rulikowka 4 63 ? OWR 89-94 osadnictwa 77 ślad Modryn 1 64 ? Wcz.brąz lub EB? 89-94 osadnictwa osada? KPL neolit 78 Modryn 2 65 osada? KCSz. EB? 89-94

osada? ? OWR? ślad 79 osadnictwa KPL neolit Modryn 3 66 89-94 ślad okr.wcz.średn. osadnictwa 80 ślad Modryn 4 67 KCSz. EB? 89-94 osadnictwa osada? 81 łużycka? EB? Modryn 5 68 ślad 89-94 VIw. osadnictwa ślad 82 osadnictwa okr.wcz.średniow. Modryn 6 69 89-94 ślad ? osadnictwa 83 ślad przeworska Modryn 7 70 89-94 osadnictwa okr.rzymski. 84 przeworska Modryn 8 71 osada/?/ 89-94 okr.rzymski. 85 przeworska Modryn 9 72 osada 89-94 okr.rzymski 86 osada ?OWR Modryn 15 73 89-94 osada XII-XIIIw. Dziennik Urzędowy Województwa Lubelskiego – 47 – Poz. 1113

Nr stan. Nr Rejestr Lp. Miejscowość miejsco stan. Funkcja Chronologia kultura Obszar uwagi wość obszar ślad ? neolit 87 osadnictwa Modryn 14 74 Zarubiniecka?OPR 89-94 osada X-XIIw. osada 88 Modryn 13/81 75 cmentarz ? 89-94

89 Modryn 12 76 ślad osadnict. ? 89-94

90 ślad Mircze 19 77 okr.wcz.średn. 89-94 osadnictwa 91 ślad Mircze 20 78 okr.wcz.średn. 89-94 osadnictwa 92 Modryniec 36 79 89-94

93 monety rzyskie z II Modryniec 37 80 skarb 89-94 w.n.e. naczynia 94 Modryniec 16 81 nieokreślone 89-94

chronologicznie 95 toporek Modryniec 17 82 89-94 kamienny 96 grupa Modryniec 18 83 ? 89-94 kurhanów 97 Modryniec 3 84 ślad osadn. KPL neolit 89-94

98 Kryłów 3 7 ślad osdn. pradziejowa 89-95

osada? ? neolit 99 osada Kryłów 4 11 ? WEB 89 - 95 ślad osadn. strzyżowskaEB EB ślad osadn. 100 ślad osadn. ? neolit Szychowice 5 12 89-95 Ślad osadn. nowożytna 101 ślad osadn. ? OWR Szychowice 6 13 89-95 osada wcz.średniow. 102 Szychowice 7 14 ślad osadn. wcz.średniow. 89-95

103 Szychowice 8 15 śad osadn. wcz.średniow. 89-95

cmentarzysko łużycka EB 104 ślad osadn. ? MOPR Szychowice 9 17 89-95 osada? k.pradziejowa osada? okr.wcz.średniow. 105 ślad osadn. pradziejowa Szychowice 10 18 89-95 ślad osadn. nowożytna ślad osadn. KCSz neolit 106 Szychowice 11 19 osada? pradziejowa 89-95

ślad osadn. nowożytna Dziennik Urzędowy Województwa Lubelskiego – 48 – Poz. 1113

Nr stan. Nr Rejestr Lp. Miejscowość miejsco stan. Funkcja Chronologia kultura Obszar uwagi wość obszar 107 osada? pradziejowa Szychowice 12 20 89-95 osada? nowożytna osada ? neolit 108 ślad osadn. WEB Szychowice 13 21 89-95 osada? k.pradziejowa. osada? K.nowożytna osada? ? neolit II ok. EB osada? trzciniecka osada g.czerniczyńska 109 Szychowice 14 22 osada okr.lateński 89-95

. pradziejowa ślad osadn. okr.średniow. ślad osadn. k.nowożytnaw 110 osada? WEB Szychowice 15 23 89-95 osada? k.pradziejowa osada? WEB łużycka 111 Szychowice 16 24 osada? EB 89-95

osada k.pradziejowa 112 ślad osadn. pradziejowa Szychowice 17 25 89-95 osada okr.wcz.średn. 113 Szychowice 18 26 ślad osadn. okr.wcz.sredn. 89-95

114 osada? WEB Szychowice 19 27 89-95 ślad osadn. okr.wcz.średniow. 115 ślad osadn. k.pradziejowa Szychowice 20 28 89-95 osada? nowożytna osada? WEB IIokrEB osada? trzciniecka 116 osada łużycka EB Szychowice 21 29 89-95sz osada? ? OWR osada? pradziejowa osada? okr.wcz.średn. 117 Szychowice 22 30 osada ? EB 89-95

osada? ? neolit 118 Szychowice 23 37 ślad osadn. WEB 89-95

osada? pradziejowa osada KPL neolit 119 osada? Szychowice 24 38 WEB pradziejowa 89-95 osada? okr.wcz.średn. ślad osadn osada ? neolit osada? WEB 120 osada? k.łużycka EB Szychowice 25 39 89-95 osada okr.wcz.średniow. osada? okr.średniow. ślad osadn. okr.nowożytna Dziennik Urzędowy Województwa Lubelskiego – 49 – Poz. 1113

Nr stan. Nr Rejestr Lp. Miejscowość miejsco stan. Funkcja Chronologia kultura Obszar uwagi wość obszar osada neolit 121 osada WEB łużycka Szychowice 26 40 89-95 osada? EB osada pradziejowa 122 osada Szychowice 27 41 WEB pradziejowa 89-95 osada? 123 Szychowice 28 42 osada pradziejowa 89-95

124 ślad oadn. WEB Szychowice 29 43 89-95 osada? nowożytna 125 Szychowice 30 44 osada? WEB 89-95

ślad osadn. 126 OWR pradziejowa Szychowice 31 45 osada 89-95 nowożytna osada ślad osadn. 127 pradziejowa Szychowice 32 46 osada? 89-95 nowożytna XVIIIw. . osada WEB osada? g.czerniczyńska 128 Szychowice 33 47 osada pradziejowa 89-95

ślad osadn. okr.wcz.średn. osada? okr.średniow. 129 Szychowice 34 48 osada? pradziejowa 89-95

130 osada Szychowice 35 49 neolit pradziejowa 89-95 osada? osada KPLneolit 131 osada? WEB Szychowice 36 50 89-95 sada pradziejowa X- osada XII w.wcz.śred. 132 osada wcz.średn. Szychowice 37 51 89-95 osada? nowożytna łużycka EB 133 osada Szychowice 38 55 okr.nowożytna 89-95 ślad osadn. XVIIIw. osada? ? neolit WEB osada k.łużycka EB 134 osada OWR Szychowice 40 57 89-95 ślad osadn. k.pradziejowa osada nowożytna osada? XVII/XVIIIw 135 Szychowice ślad osadn. WEB 41 58 89-95 Rsp osada nowożytna Dziennik Urzędowy Województwa Lubelskiego – 50 – Poz. 1113

Nr stan. Nr Rejestr Lp. Miejscowość miejsco stan. Funkcja Chronologia kultura Obszar uwagi wość obszar osada? neolit osada? WEB łużycka 136 Szychowice 42 59 ślad osadn. EB 89-95 Rsp ślad osadn. pradziejowa osada okr.wcz.średn. osada neolit trzciniecka osada IIok.EB łużycka 137 Szychowice 43 60 osada? EB 89-95

osada pradziejowa osada? okr.późne średn. osada neolit WEB osada? strzyżowska IIo.EB 138 osada? Kryłów 11 61 łużycka EB 89-95 osada czerniachowska . OWR osada osada pradziejowa 139 Kryłów 11 61 osada? okr.wcz.średn. 89-95

osada okr.średniow. 140 osada okr.średn. Kryłów 12 62 89-95 osada? Nowożytna osada strzyżowska IIIEB 141 osada łużycka EB Kryłów 12 62 89-95 osada przeworska?OWR osada pradziejowa osada wstęgowa -ryta osada? neolit 142 . neolit Kryłów 13 63 89-95 ślad osadn. strzyżowska IIIEB osada? pradziejowa osada? nowożytna 143 osada? pradziejowa Romanów 1 64 89-95 osada? nowożytna osada? WEB pradziejowa 144 osada Romanów 2 65 okr.średn. 89-95 osada? Nowożytna ślad osadn. 145 Szychowice 44 66 cmentarzysko nowożytnaXVIIIw.

osada? mierzenowicka . III.okr.EB 146 Szychowice 45 67 osada pradziejowa 89-95

ślad osadn. okr.średn. osada? nowożytna pradziejowa 147 osada? Szychowice 46 68 nowożytna 89-95 osada XVII/XVIIIw. Dziennik Urzędowy Województwa Lubelskiego – 51 – Poz. 1113

Nr stan. Nr Rejestr Lp. Miejscowość miejsco stan. Funkcja Chronologia kultura Obszar uwagi wość obszar 148 Szychowice 1 69 ślad osadn. pradziejowa 89-95

149 Szychowice 47 70 osada nowożytna 89-95

ślad osadn. trzciniecka EB 150 Szychowice 48 71 ślad osadn. pradziejowa 89-95

osada? nowożytna 151 Małków Kol. 2 72 osada trzciniecka EB 89-95

152 ślad osadn. pradziejowa Małków Kol. 3 73 89-95 ślad osadn. nowożytnaXVIIIw. 153 Małków Kol. 4 74 ślad osadn. WEB 89-95

154 Szychowice 49 75 osada? nowożytna 89-95

osada przeworska OWR 155 Małków Kol. 50 76 slad osadn. wcz.średn. 89-95

osada nowożytnaXVIw. osada? 156 neolit strzyżowska Małków Kol. 5 77 ślad osadn. 89-95 EB pradziejowa osada? osada? neolit 157 Małków Kol. 14 84 osada? okr.średniow. 89-95

ślad osadn. nowożytna 158 Małków Kol. 15 85 ślad osadn. pradziejowa 89-95

159 Małków Kol. 16 86 osada? pradziejowa 89-95

160 Małków Kol. 1 87 osada? neolit 89-95

161 osada? Małków Kol. 2 88 neolit pradziejowa 89-95 osada? 162 ślad osadn. neolit Małków Kol. 3 89 89-95 Ślad osadn. nowożytna 163 ślad osadn. WEB Małków Kol. 4 90 89-95 ślad osadn. nowożytna 164 osada? WEB Kryłów Kol. 5 91 89-95 Ślad osadn nowożytna 165 Kryłów Kol. 6 92 ślad osadn. pradziejowa 89-95

166 ślad osadn. strzyżowska EB Kryłów Kol. 7 93 89-95 ślad osadn. pradziejowa 167 ślad osadn. neolit Kryłów Kol. 8 94 89-95 ślad osadn. pradziejowa 168 osada? Kryłów Kol. 9 95 WEB pradziejowa 89-95 ślad osadn. 169 ślad osadn. Kryłów Kol. 10 96 neolit pradziejowa 89-95 ślad osadn. Dziennik Urzędowy Województwa Lubelskiego – 52 – Poz. 1113

Nr stan. Nr Rejestr Lp. Miejscowość miejsco stan. Funkcja Chronologia kultura Obszar uwagi wość obszar 170 Kryłów Kol. 11 97 osada? neolit 89-95

171 Kryłów Kol. 12 98 osada? neolit 89-95

172 Kryłów Kol. 21 99 ślad osadn. pradziejowa 89-95

173 Kryłów Kol. 22 100 osada? EB 89-95

174 Kryłów Kol. 13 101 ślad osadn. pradziejowa 89-95

175 ślad osadn. pradziejowa Kryłów 17 102 89-95 osada? nowożytna 176 ślad osadn. pradziejowa Kryłów 18 103 89-95 osada? nowożytna 177 Kryłów 19 104 osada? WEB 89-95

178 ślad osadn. ? EB Kryłów 20 105 89-95 ślad osadn. nowożytna 179 Kryłów 21 106 osada? WEB 89-95

ślad osadn. neolit WEB 180 osada Kryłów 22 107 pradziejowa 89-95 osada? okr.wcz.średn. osada? 181 ślad osadn. pradziejowa Kryłów 23 108 89-95 osada nowożytna 182 Kryłów 24 109 ślad osadn. EB 89-95

183 Kryłów 25 110 ślad osadn. łużycka EB 89-95

osada? neolit 184 Kryłów 26 111 osada k.pradziejowa 89-95

osada okr.średniow. 185 Kryłów 3 112 osada? pradziejowa 89-95

186 ślad osadn. k.pradziejowa Kryłów 37 113 89-95 osada? nowożytna 187 ślad osadn. neolit Małków Kol. 6 120 89-95 ślad osadn. nowożytna 188 Małków Kol. 7 121 osada? neolit 89-95

189 Kryłów Kol. 15 124 ślad osadn. WEB 89-95 Konarów 190 Kryłów Kol. ślad osadn. pradziejowa 16 125 89-95 Konarów Osada? nowożytna Dziennik Urzędowy Województwa Lubelskiego – 53 – Poz. 1113

Nr stan. Nr Rejestr Lp. Miejscowość miejsco stan. Funkcja Chronologia kultura Obszar uwagi wość obszar ślad osadn. WEB 191 Kryłów Kol. ślad osadn. przeworskaOWR 17 126 89-95 Konarów osada pradziejowa ślad osadn. nowożytna ślad osadn. łużycka EB 192 Kryłów Kol. 18 127 ślad osadn. pradziejowa 89-95 Konarów osada? nowożytna 193 ślad osadn. przeworska OWR Kryłów 27 128 89-95 ślad osadn pradziejowa 194 Kryłów 28 129 osada? pradziejowa 89-95

195 osada? pradziejowa Kryłów 29 130 89-95 ślad osadn. nowożytna osada? WEB łużycka osada EB 196 Kryłów 30 131 osada? przeworskaOWR 89-95

cmentarzysko pradziejowa ślad osadn. okr.wcz.średniow. 197 Kryłów 31 132 ślad osadn. nowożytna 89-95

198 Kryłów 32 133 ślad osadn. pradziejowa 89-95

199 ślad osadn. pradziejowa Romanów 3 134 89-95 ślad osadn. nowożytna 200 ślad osadn. KPL neolit Małków Kol. 8 135 89-95 ślad osadn. łużycka EB karta wykonana na 201 podstawie Kryłów Kol. 19 136 okr .wcz.średniow. 89-95 danych archiwalnych ślad osadn. karta wykonana na 202 podstawie Kryłów Kol. 20 137 KPL neolit 89-95 danych archiwalnych osada? karta wykonana na 203 podstawie Kryłów 33 138 pradziejowa 89-95 danych archiwalnych ślad osadn. 204 Kryłów 21 139 kopiec KCSz?? 89-95

Dziennik Urzędowy Województwa Lubelskiego – 54 – Poz. 1113

Nr stan. Nr Rejestr Lp. Miejscowość miejsco stan. Funkcja Chronologia kultura Obszar uwagi wość obszar ślad osadn. KPL neolit ślad osadn. KCSz neolit EB 205 Kryłów 1 1 ślad osadn. łużycka 89-96

osada wcz.średn.XII -XIIIw zamczysko XVI-XVIIIw 206 dwa groby Kryłów 1 2 KAK neolit 89-96 skrzynkowe ślad osadn. KPL neolit 207 Prehoryłe 2 3 ślad osadn. okr.wcz.brąz 89-96

ślad osadn. okr.wcz.średniow. ślad osadn. trzcinieckaIIok.EB 208 Kryłów 3 4 osada nowożyt.XVII/XVIII 89-96

ślad osadn. pradziejowa osada przeworskaOWR osada wcz.średn. 209 Kryłów 4 5 osada okr.średniow. 89-96

osada nowożytna osada k.pradziejowa osada trzcinieckaIIok.EB osada łużycka EB osada przeworska OWR 210 osada ? wcz.średniow. Prehoryłe 3 6 89-96 osada ? WEB osada ? okr.średniow. osada ?nowożytnaXVIIw. osada pradziejowa 211 Prehoryłe 4 7 osada nowożytnaXVIIw. 89-96

212 Prehoryłe 5 8 ślad osadn. nowożytna 89-96

osada? ? neolit osada ? łużycka EB 213 osada ? ? WEB Prehoryłe 6 9 89-96 osada przeworskaOWR osada okr.wcz.średniow. osada okr.średniow. 214 osada nowożytna Prehoryłe 6 9 89-96 osada k.pradziejowa osada? ? neolit ślad osadn. trzciniecka IIok.EB 215 Prehoryłe 7 10 osada? okr.średniow. 89-96

osada nowożytna osada? pradziejowa 216 Prehoryłe 8 11 ślad osadn. trzciniecka? II.ok.EB 89-96

217 Prehoryłe 9 12 osada? okr.średniow. 89-96

Dziennik Urzędowy Województwa Lubelskiego – 55 – Poz. 1113

Nr stan. Nr Rejestr Lp. Miejscowość miejsco stan. Funkcja Chronologia kultura Obszar uwagi wość obszar 218 Prehoryłe 10 13 ślad osadn. okr.średniow. 89-96

219 ślad osadn. okr.wcz.średniow. Prehoryłe 11 14 89-96 osada? nowożytna materiał z . 220 badań w 1979r. Prehoryłe 12 15 OWR 89-96 osada? okr.średniow. osada? osada? łużycka EB osada? przeworskaOWR 221 Prehoryłe 13 16 osada okr.wcz.średniow. 89-96

osada nowożytna osada pradziejowa osada? przeworskaOWR 222 osada? wcz.średniow. Prehoryłe 14 17 89-96 osada? nowożytna osada? pradziejowa 223 ślad osadn. nowożytna Prehoryłe 15 18 89-96 osada? pradziejowa 224 osada? okr.średniow. Kryłów 5 19 89-96 osada? nowożytna 225 Kryłów 6 20 osada? pradziejowa 89-96

osada? okr.średniow. 226 Kryłów 7 21 osada? nowożytna 89-96

osada? pradziejowa 227 ślad osadn. nowożytnaXVIIw. Kryłów 16 22 89-96 ślad osadn. pradziejowa 228 Kryłów 17 23 osada? ? neolit 89-96

229 Kryłów 18 24 ślad osadn. pradziejowa 89-96

230 nowożytna Kryłów 19 25 osada? 89-96 ok.XVIIw. 231 osada? Kryłów 20 26 pradziejowa 89-96 ślad osadn. 232 osada? ?WEB Kryłów 8 27 89-96 osada? okr.średniow. 233 Miętkie 1 2 ślad osad. neolit 90-93

234 Miętkie 2 3 ślad osad. KCSz neolit 90-93

235 ślad osad. KPL? neolit Tuczapy 27 33 90-93 Osada trzcinieckaIIok.EB 236 Tuczapy 29 35 osada? trzcinieckaIIok.EB 90-93

237 osada trzcinieckaIIok.EB Tuczapy 30 36 90-93 ślad osad. nowożytna XVIII- Dziennik Urzędowy Województwa Lubelskiego – 56 – Poz. 1113

Nr stan. Nr Rejestr Lp. Miejscowość miejsco stan. Funkcja Chronologia kultura Obszar uwagi wość obszar XIXw.

osada trzcinieckaIIok.EB ślad osad. wcz.średn.X-XIIw. 238 ślad osad. Tuczapy 31 37 średniow.XIV-XVw. 90-93 ślad osad. nowożyt.XVII-XVIII . . k.pradziej. osada? trzcinieckaIIok.EB 239 osada Tuczapy 32 38 nowożytna XVII- 90-93 ślad osad. XVIIIw. 240 Tuczapy 33 39 osada? łużycka IV-Vok.EB 90-93

strzyżowska?I EB ślad osad. trzciniecka IIok.EB osada? 241 łużycka III-Vok.EB Tuczapy 34 40 ślad osad. 90-93 wcz.średn.X-XIIIw. ślad osad. nowożytna XVIII- ślad osad. XIXw. ślad osad. neolit 242 Tuczapy 35 41 ślad osad. trzcinieckaIIok.EB 90-93

ślad osad. pradziej. 243 Tuczapy 36 42 osada? trzcinieckaIIok.EB 90-93

ślad osad. KPL? neolit osada? trzcinieckaIIok.EB 244 Tuczapy 37 43 ślad osad. nowożytnaXVIII- 90-93

. XIXw. ślad osad. k.pradziej. 245 Miętkie 1 44 ślad osad. trzcinieckaIIok.EB 90-93 Kolonia ślad osad. nowożytna XVII- 246 Miętkie 2 45 . XVIIIw. 90-93 Kolonia osada? pradziej. 247 Miętkie ślad osad. trzcinieckaIIok.EB 3 46 90-93 Kolonia ślad osad. wcz. średn.X-XIIIw. 248 Miętkie 4 47 ślad osad KCSz neolit 90-93 Kolonia 249 Miętkie osada wcz.średn.X -XIIIw. 5 48 90-93 Kolonia osada pradz. 250 Miętkie 6 49 osada? pradz. 90-93 Kolonia 251 Miętkie 7 50 osada? pradz. 90-93 Kolonia 252 Miętkie osada? trzciniecka?IIokEB 8 51 90-93 Kolonia osada? łużycka? III-Vok.EB 253 Miętkie ślad osad. nowożytnaXVIIIw. 9 52 90-93 Kolonia osada? pradz. Dziennik Urzędowy Województwa Lubelskiego – 57 – Poz. 1113

Nr stan. Nr Rejestr Lp. Miejscowość miejsco stan. Funkcja Chronologia kultura Obszar uwagi wość obszar ślad osad. trzcinieckaIIok.EB osada? łużycka III-Vok.EB 254 Miętkie osada? wcz.średn.X -XIIIw. 10 53 90-93 Kolonia ślad osad. nowożytnaXVII- . XVIIIw. osada? k.pradziejowa 255 Miętkie 11 54 ślad osad. pradz. 90-93 Kolonia 256 Miętkie osada? wcz.średn.X -XIIIw. 12 55 90-93 Kolonia osada? pradz. 257 Miętkie 13 56 osada wcz.średn. X-XIIIw. 90-93 Kolonia 258 Miętkie 14 57 osada wcz.średn.X-XIIIw. 90-93 Kolonia 259 Miętkie nowożytna XVII- 15 58 osada 90-93 Kolonia XVIIIw. 260 Miętkie 16 59 ślad osad. łużycka?III-Vok.EB 90-93 Kolonia osada? KCWR? neolit 261 Miętkie osada? trzcinieckaIIok.EB 17 60 90-93 Kolonia osada łużyckaIV -Vok.EB osada pradz. 262 Miętkie 18 61 osada? łużycka III-Vok.EB 90-93 Kolonia 263 Miętkie 19 62 ślad osad. I-IIokr.EB 90-93 Kolonia ślad osad. nowożytnaXVII- 264 Miętkie 20 63 . XVIIIw. 90-93 Kolonia ślad osad. pradz. 265 Miętkie 21 64 osada? łużycka III-Vokr.EB 90-93 Kolonia 266 Miętkie 22 65 osada? pradz. 90-93 Kolonia 267 Miętkie 3 66 osada? pradz. 90-93

osada łużycka III-Vok.EB 268 osada? Miętkie 4 67 nowożytnaXVIII- 90-93 . XIXw. pradz. osada? osada? ślad osad. trzcinieckaIIok.EB ślad osad. łużycka III-Vok.EB 269 Miętkie 5 68 . wcz. średn.X-XIIIw. 90-93

ślad osad. nowożytna XVIII - . XIXw. pradz. osada Dziennik Urzędowy Województwa Lubelskiego – 58 – Poz. 1113

Nr stan. Nr Rejestr Lp. Miejscowość miejsco stan. Funkcja Chronologia kultura Obszar uwagi wość obszar ślad osad. trzcinieckaIIok.EB 270 osada? wcz. średn.X-XIIIw. Miętkie 6 69 90-93 . nowożytnaXVII - osada XVIIIw. 271 Miętkie 7 70 ślad osad. pradz. 90-93

trzcinieckaIIok.EB osada? łużycka III-Vok.EB 272 osada? Miętkie 8 71 średniow.XIII-XVw. 90-93 ślad osad. nowożytna XVIII- osada XIXw. trzcinieckaIIok.EB osada? 273 średniow.XIV-XVw. Miętkie 9 72 osada? 90-93 nowożytnaXVIII- osada XIXw. trzcinieckaIIok.EB osada? 274 średniow.XIV-XVw. Miętkie 10 73 ślad osad. 90-93 nowożytnaXVII- osada XVIIIw. ślad osad. średniow.XIV -XVw. 275 osada nowożytnaXVII - Miętkie 11 74 90-93 . XVIIIw. ślad osad. pradz. neolit ślad osad. 276 łużycka?III-Vok.EB Miętkie 12 75 ślad osad. 90-93 nowożytnaXVII- osada XVIIIw. trzciniecka?IIok.EB osada? łużycka?III-Vok.EB 277 osada? Miętkie 13 76 średniow.XIV-XVw. 90-93 osada? nowożytnaXVII- osada XVIIIw. łużycka?III-Vok.EB 278 osada ? Miętkie 14 77 nowożytnaXVII- 90-93 osada XVIIIw. osada trzcinieckaIIok.EB osada? łużycka III-Vok.EB 279 ślad osad. średniow.XIV -XVw. Miętkie 15 78 90-93 osada nowożytnaXVII - . XVIIIw. ślad osad. pradz. osada? łużyckaIII -Vok.EB 280 Miętkie 16 79 osada nowożytnaXVIIIw. 90-93

ślad osad. pradz. łużycka?III-Vok.EB 281 ślad osad. Miętkie 17 80 nowożytna XVII- 90-93 osada XVIIIw. Dziennik Urzędowy Województwa Lubelskiego – 59 – Poz. 1113

Nr stan. Nr Rejestr Lp. Miejscowość miejsco stan. Funkcja Chronologia kultura Obszar uwagi wość obszar 282 osada? trzciniecka IIok. EB Miętkie 18 81 90-93 ślad osad. średniow. XIV-XVw 283 Miętkie 19 82 osada? trzcinieckaIIok.EB 90-93

ślad osad. neolit 284 Miętkie 20 83 ślad osad. trzcinieckaIIok.EB 90-93

ślad osad. łużycka III-Vok.EB łużyckaIII-Vok.EB 285 osada? Miętkie 21 84 nowożytnaXVII- 90-93 ślad osad. XVIIIw. 286 Miętkie 22 85 ślad osad. pradz. 90-93

osada? 287 nowożytnaXVIII- Miętkie 23 86 . 90-93 XIXw. pradz. ślad osad. trzcinieckaIIok.EB osada? 288 średniow.XIV-XVw. Miętkie 24 87 osada? 90-93 nowożytnaXVIII- ślad osad. XIXw. osada? trzcinieckaIIok.EB ślad osad. 289 średniow.XIV-XVw Miętkie 25 88 osada? 90-93 nowożytnaXVIII- . XIXw. pradz. ślad osad. łużyckaIII-Vok.EB 290 ślad osad. Miętkie 26 89 nowożytnaXVIII- 90-93 ślad osad. XIXw. trzcinieckaIIokr.EB 291 ślad osad. Miętkie 27 90 nowożytna XVIII- 90-93 osada XIXw. 292 Miętkie 28 91 osada? średniow. XVw. 90-93

ślad osad. 293 nowożytna XVIII- Miętkie 29 92 . 90-93 XIXw. pradz. osada? 294 Miętkie 30 93 ślad osad. pradz. 90-93

trzciniecka?IIokEB 295 ślad osad. Miętkie 31 94 nowożytnaXVII- 90-93 osada? XVIIIw. trzcinieckaIIok.EB ślad osad. łużyckaIII-Vok.EB 296 ślad osad. Miętkie 32 95 wcz. średn.X-XIIIw 90-93 ślad osad. nowożytna XVIII- osada XIXw. ślad osad. 297 nowożytna XVIII- Miętkie 33 96 . 90-93 XIXw k.pradz. osada? Dziennik Urzędowy Województwa Lubelskiego – 60 – Poz. 1113

Nr stan. Nr Rejestr Lp. Miejscowość miejsco stan. Funkcja Chronologia kultura Obszar uwagi wość obszar trzcinieckaIIok.EB 298 osada Miętkie 34 97 nowożytnaXVII- 90-93 ślad osad. XVIIIw. neolit ślad osad. trzcinieckaIIok.EB 299 osada Miętkie 35 98 wcz. średn.X-XIIIw 90-93 ślad osad. nowożytnaXVIII- osada XIXw 300 Mołożów 14 99 osada trzciniecka IIok.EB 90-93 Kolonia trzcinieckaIIok.EB osada? 301 Mołożów przeworska?OWR 15 100 osada? 90-93 Kolonia nowożytnaXVIII- ślad osad. XIXw. osada? KPL neolit ślad osad trzcinieckaIIok.EB 302 Mołożów 16 101 osada? nowożytnaXVIII - 90-93 Kolonia . XIXw. ślad osad. k.pradziejowa. KPL? neolit ślad osad. 303 Mołożów trzcinieckaIIok.EB 17 102 ślad osad. 90-93 Kolonia nowożytnaXVIII- ślad osad. XIXw. 304 Mołożów 18 103 osada? trzcinieckaIIok.EB 90-93 Kolonia 305 Mołożów 19 104 osada? trzcinieckaIIok.EB 90-93 Kolonia 306 Mołożów osada? trzcinieckaIIok.EB 20 105 90-93 Kolonia ślad osad. łużycka? III-Vokr.EB trzcinieckaIIok.EB 307 Mołożów osada? 21 106 nowożytna XVIII- 90-93 Kolonia ślad osad. XIXw. trzcinieckaIIok.EB 308 Mołożów ślad osad. 22 107 nowożytnaXVII- 90-93 Kolonia osada? XVIIIw. trzcinieckaIIok.EB osada? 309 Mołożów średniow.XIV-XVw 24 109 ślad osad. 90-93 Kolonia nowożytna XVIII- ślad osad. XIXw. 310 Mołożów 25 110 osada trzcinieckaIIok.EB 90-93 Kolonia 311 Mołożów 26 111 osada trzcinieckaIIok.EB 90-93 Kolonia 312 Mołożów 27 112 osada? trzcinieckaIIok.EB 90-93 Kolonia osada KPL neolit 313 Mołożów 28 113 osada trzcinieckaIIok.EB 90-93 Kolonia osada? pradz. Dziennik Urzędowy Województwa Lubelskiego – 61 – Poz. 1113

Nr stan. Nr Rejestr Lp. Miejscowość miejsco stan. Funkcja Chronologia kultura Obszar uwagi wość obszar ślad osad. 314 Mołożów neolit II- 29 114 osada? 90-93 Kolonia IIIok.EB k.pradz. ślad osad. 315 Mołożów 30 115 ślad osad. pradz. 90-93 Kolonia 316 Mołożów 31 116 osada trzcinieckaIIok.EB 90-93 Kolonia 317 Mołożów 32 117 osada? pradz. 90-93 Kolonia 318 Mołożów 33 118 osada? pradz. 90-93 Kolonia 319 Mołożów 34 119 osada? trzciniecka II okr.EB 90-93 Kolonia osada? KPL? neolit 320 Andrzejówka 7 120 osada? nowożytna XIXw. 90-93

ślad osad. K.pradziejowa. 321 ślad osad. KPL? neolit Andrzejówka 8 121 90-93 ślad osad. nowożytna XIXw. osada wcz.średn.X-XIIw 322 osada? nowożytnaXVII- Andrzejówka 9 122 90-93 . XVIIIw. osada? pradz. 323 ślad osad. KPL? neolit Andrzejówka 10 123 90-93 ślad osad. trzciniecka?II okr.EB 324 Stara Wieś 46 124 cmentarzysko? trzciniecka II okr.EB 90-93

325 Mircze 2 2 ślad osad. WEB 90-94

326 Modryń 20 3 ślad osad. KCSz?neolit 90-94

327 Andrzejówka 1 4 ślad osad. pradz. 90-94

328 Andrzejówka 2 5 osada? EB 90-94

329 Andrzejówka 3 6 osada EB 90-94

330 ślad osad. WEB nowożytna Andrzejówka 4 7 90-94 osada? XVI-XVIIw. 331 Andrzejówka 5 8 ślad osad. pradz. 90-94

332 nowożytna XVI- Andrzejówka 6 9 osada? 90-94 XVIIw. 333 ślad osad. neolit Mircze 3 10 90-94 osada? WEB 334 ślad osad. Mircze 4 11 neolit pradz. 90-94 ślad osad 335 osada? nowożytnaXVI- Mircze 5 12 90-94 . XVIIw pradz. Dziennik Urzędowy Województwa Lubelskiego – 62 – Poz. 1113

Nr stan. Nr Rejestr Lp. Miejscowość miejsco stan. Funkcja Chronologia kultura Obszar uwagi wość obszar osada?

336 Mircze 6 13 osada pradz. 90-94

337 nowożytna XVI- Mircze 7 14 osada 90-94 XVIIw. osada 338 nowożytnaXVI- Mircze 8 15 . 90-94 XVIIw. pradz. osada? osada wcz.średn.IX -Xw. osada wcz.średn.XII -XIIIw 339 Mircze 9 16 ślad osad. nowożytnaXVII- 90-94

. XVIIIw. ślad osad. k.pradz. 340 Mircze 10 17 osada? neolit 90-94

341 ślad osad. późne średn.XVw Mircze 11 18 90-94 osada? pradz. 342 Mircze 12 19 ślad osad. WEB 90-94

343 osada późne średn. XVw Mircze 13 20 90-94 ślad osad. k.pradz. 344 ślad osad. późne średn.XVw. Mircze 14 21 90-94 ślad osad pradz. 345 Mircze 15 22 osada? późne średn. XVw. 90-94

osada? neolit WEB 346 osada? Mircze 16 23 wcz.średn.XII-XIIIw 90-94 ślad osad. późne średn.XVw osada 347 osada? neolit późne Mircze 17 24 90-94 ślad osad. średn.XVw. osada KLWCMneolit WEB osada? gr. czerniczyńska ślad osad. 348 O.Lat. Mircze 18 25 osada? 90-94 przeworska OWR osada wcz.średn.XII-XIIIw osada k.pradziejowa. osada 349 Mircze 21 26 ślad osad. WEB 90-94

350 osada? neolit Mircze 22 27 90-94 ślad osad. WEB 351 Mircze 23 28 ślad osad. WEB 90-94

352 Mircze 24 29 ślad osad. pradz. 90-94

Dziennik Urzędowy Województwa Lubelskiego – 63 – Poz. 1113

Nr stan. Nr Rejestr Lp. Miejscowość miejsco stan. Funkcja Chronologia kultura Obszar uwagi wość obszar osada? wcz.średn.IX-Xw. osada 353 wcz.średn.XII-XIIIw Mircze 25 30 osada 90-94 średniowieczeXIII- . XIVw. pradz. ślad osad. 354 osada późne średn.XVw. Mircze 26 31 90-94 ślad osad. pradz. ślad osad. neolit ślad osad. 355 k.mierzanowicka Mircze 27 32 . 90-94 WEB EB ślad osad. późne średn.XVw. osada? osada? 356 nowożytnaXVI- Mircze 28 33 . 90-94 XVIIw. pradz. osada? osada? 357 nowożytna XVI- Mircze 29 34 . 90-94 XVIIw. pradz. ślad osad. osada? 358 nowożytnaXVI- Mircze 30 35 . 90-94 XVIIw. pradz. ślad osad. 359 Mircze 31 36 osada? późne średn.XVw. 90-94

WEB 360 ślad osad. Mircze 32 37 nowożytnaXVI- 90-94 osada? XVIIw. 361 Mircze 33 38 osada trzciniecka WEB 90-94

osada KPL neolit osada trzciniecka? WEB osada? 362 łużycka EB Mircze 34 39 osada? 90-94 gr.czerniczyńska osada? wcz.średn.XII-XIIIw. . . pradz. osada 363 osada? neolit późne Mircze 35 40 90-94 osada? średn.XVw. 364 mierzanowicka? Mircze 36 41 ślad osad. 90-94 WEB 365 ślad osad. średniow.XIII -XIVw. Mircze 37 42 90-94 ślad osad. pradz. 366 Mircze 38 43 ślad osad. pradz. 90-94

367 Mircze 39 44 ślad osad. wcz. średn.XII-XIIIw. 90-94

368 Mircze 40 45 osada? k.pradziejowa 90-94

Dziennik Urzędowy Województwa Lubelskiego – 64 – Poz. 1113

Nr stan. Nr Rejestr Lp. Miejscowość miejsco stan. Funkcja Chronologia kultura Obszar uwagi wość obszar 369 Mircze 42 47 osada? późne średn.XVw 90-94

osada 370 nowożytna XVI- Mircze 43 48 . 90-94 XVIIw. pradz. osada? 371 Mircze 44 49 ślad osad. łużycka EB 90-94

372 osada? wcz.średn.XII -XIIIw Mircze 45 50 90-94 ślad osad. późne średn.XVw. 373 Mircze 46 51 ślad osad. pradz. 90-94

ślad osad. WEB ślad osad. średniow.XIII -XIVw 374 Mircze 47 52 osada? nowożytna XVI- 90-94

. XVIIw. osada? ppradz. 375 Mircze 48 53 ślad osad. średniow.XIII-XIVw. 90-94

osada 376 nowożytnaXVI- Mircze 49 54 . 90-94 XVIIw. pradz. ślad osad. ślad osad. wcz.średn.XII -XIIIw. 377 Mircze 50 55 . nowożytnaXVI- 90-94

ślad osad. XVIIw. ślad osad. trzciniecka WEB osada? przeworska OWR 378 ślad osad. wcz.średn.XII -XIIIw Mircze 51 56 90-94 osada? nowożytna XVII- . XVIIIw. ślad osad. k.pradziejowa. 379 Mircze 52 57 osada? wcz.średn.XII-XIIIw. 90-94

ślad osad. WEB osada? wcz.średn.XII -XIIIw 380 Mircze 53 58 osada średniow.XIII -XIVw 90-94

osada? nowożytna XVIw. osada? pradz. osada? OWR późne 381 osada? Mircze 54 59 średn.XIV-XVw. 90-94 . k.pradziejowa. ślad osad. 382 późne średn.XIV- Mircze 55 60 osada 90-94 XVw. 383 późne średn.XIV- Mircze 56 61 osada 90-94 XVw. 384 Mircze 57 62 ślad osad. KAK neolit 90-94

Dziennik Urzędowy Województwa Lubelskiego – 65 – Poz. 1113

Nr stan. Nr Rejestr Lp. Miejscowość miejsco stan. Funkcja Chronologia kultura Obszar uwagi wość obszar 385 Mircze 58 63 osada? pradz. 90-94

386 Mircze 59 64 osada? pradz. 90-94

387 Mircze 60 65 ślad osad. neolit 90-94

388 Mircze 61 66 ślad osad. neolit 90-94

389 Mircze 62 67 ślad osad. WEB 90-94

osada? nowożytna XVI- 390 Mircze 63 68 . . XVIIw. 90-94

ślad osad. pradz. 391 Mircze 64 69 ślad osad. EB 90-94

ślad osad. 392 nowożytnaXVI- Mircze 65 70 . 90-94 XVIIw. pradz. ślad osad. 393 Mircze 66 71 ślad osad. pradz. 90-94

394 osada neolit Mircze 67 72 90-94 osada? pradz.neolit 395 Mircze 68 73 osada? neolit 90-94

osada? 396 nowożytnaXVI- Mircze 69 74 . 90-94 XVIIw. pradz. ślad osad. 397 ślad osad. łużycka EB Mircze 70 75 90-94 ślad osad. pradz. 398 Mircze 71 76 osada? pradz. 90-94

399 Mircze 72 77 osada? pradz. 90-94

ślad osad. osada neolit 400 osada? WEB k.łużycka Mircze 73 78 90-94 ślad osad. EB O.Lat. ślad osad. OWR pradz. osada ślad osad. . grupa czerniczyńska 401 Mircze 74 79 . O.Lat wcz.średn. 90-94

ślad osad. k.pradz. osada? osada? neolit ślad osad. 402 OWR nowożytna Mircze 75 80 ślad osad. 90-94 XVII-XVIIIw. . pradz. ślad osad. Dziennik Urzędowy Województwa Lubelskiego – 66 – Poz. 1113

Nr stan. Nr Rejestr Lp. Miejscowość miejsco stan. Funkcja Chronologia kultura Obszar uwagi wość obszar 403 Mircze 76 81 ślad osad. KCSz neolit 90-94

404 ślad osad. Mircze 77 82 neolit pradz. 90-94 osada? 405 ślad osad. średniow.XIII -XIVw Mircze 78 83 90-94 ślad osad. pradz. 406 ślad osad. wcz.średn.XI-XIIIw Mircze 79 84 90-94 ślad osad. pradz. 407 Mircze 80 85 ślad osad. pradz. 90-94

408 Mircze 81 86 ślad osad. pradz. 90-94

osada? neolit strzyżowska 409 osada? Szychowice 3 87 WEB WEB 90-94 osada? łużycka EB osada? 410 Górka- 1 88 osada WE WEB 90-94 Zabłocie 411 Górka- 2 89 ślad osad. pradz. 90-94 Zabłocie 412 osada KPL neolit Ameryka 1 90 90-94 osada? WEB 413 Ameryka 2 91 ślad osad. pradz. 90-94

414 Ameryka 3 92 ślad osad. pradz. 90-94

415 osada? neolit Ameryka 4 93 90-94 osada? WEB 416 Ameryka 5 94 ślad osadn. WEB 90-94

417 ślad osad. O.Lat. wcz. Ameryka 6 95 90-94 osada? średn.XII-XIIIw 418 Ameryka 7 96 ślad osad. neolit 90-94

419 Ameryka 8 97 ślad osad. neolit 90-94

420 Ameryka 12 101 ślad osad. neolit 90-94

421 Ameryka 13 102 ślad osad. pradz. 90-94

ślad osad. średniow.XIII -XIVw 422 ślad osad. nowożytnaXVII- Łasków 1 103 90-94 . XVIIIw. osada? pradz. ślad osad. przeworska OWR 423 ślad osad. nowożytnaXVII- Łasków 2 104 90-94 . XVIIIw. osada pradz. Dziennik Urzędowy Województwa Lubelskiego – 67 – Poz. 1113

Nr stan. Nr Rejestr Lp. Miejscowość miejsco stan. Funkcja Chronologia kultura Obszar uwagi wość obszar 424 Łasków 3 105 ślad osad. średniow. XIII-XIVw 90-94

osada? neolit osada trzcinieckaWEB ślad osad. wcz.średn.OWR 425 Łasków 4 106 osada wcz.średn. IX-Xw 90-94

osada nowożytna XVII- osada? XVIIIwddddddddddp osada radz. ślad osad. neolit osada 426 WEB Łasków 5 107 osada? 90-94 łużyckaEB OWR osada? pradz. osada 427 Łasków 6 108 ślad osad. neolit 90-94

428 Łasków 7 109 ślad osad. WEB 90-94

429 ślad osad. WEB późne Łasków 8 110 90-94 osada? średn.XVw. osada trzciniecka WEB osada? łużycka EB 430 ślad osad. MOPR przeworska Łasków 9 111 90-94 osada? OWR ślad osad. średniow.XIII -XIVw osada pradz. ślad osad. neolit 431 Łasków 10 112 osada wcz.średn.XII -XIIIw 90-94

osada? mierzanowicka WEB 432 osada? średniow.XIII -XIVw Łasków 11 113 90-94 ślad osadn. pradz. 433 ślad osad. neolit Łasków 12 114 90-94 osada? WEB 434 Łasków 13 115 ślad osad. XIII-XIVw 90-94

neolit 435 ślad osad. Łasków 14 116 nowożytnaXVII- 90-94 osada? XVIIIw 436 Łasków 15 117 ślad osad. EB 90-94

437 Łasków 16 118 ślad osad. neolit 90-94

438 ślad osad. EB Łasków 17 119 90-94 ślad osad. wcz.średn.XII-XIIIw 439 ślad osad. WEB Łasków 18 120 90-94 osada? k.średniow.XIII-XIV 440 ślad osad. nowożytnaXVII -XVIII Łasków 19 121 90-94 . pradz. Dziennik Urzędowy Województwa Lubelskiego – 68 – Poz. 1113

Nr stan. Nr Rejestr Lp. Miejscowość miejsco stan. Funkcja Chronologia kultura Obszar uwagi wość obszar ślad osad.

ślad osad. neolit przeworska ślad osad. OWR 441 Łasków 20 122 osada średniow.XIII -XIVw 90-94

osada? nowożytnaXVI -XVII osada pradz. 442 osada? WEB Łasków 21 123 90-94 ślad osadn. średniow.XIII-XIVw 443 Łasków 22 124 osada? pradz. 90-94

444 Łasków 23 125 osada EB 90-94

ślad osad. gr.czerniczyńska . O.Lat. wcz. 445 Smoligów 1 127 osada średn.XII-XIIIw 90-94

. . nowożytnaXVII - ślad osad XVIIIw osada? WEB 446 osada? OWR Smoligów 2 128 90-94 osada? średniow.XIII -XIVw osada pradz. osada trzciniecka WEB ślad osad. 447 łużyckaEB OWR Smoligów 3 129 osada 90-94 wcz.średn.X-XIIw. ślad osad. pradz. osada 448 Smoligów 4 130 osada? pradz. 90-94

osada? trzciniecka WEB 449 osada? przeworska OWR Smoligów 5 131 90-94 osada? wcz.średn.X -XIIw. osada? pradz. 450 osada? Smoligów 6 132 WEB pradz. 90-94 osada? ślad osad. 451 WEB łużycka Smoligów 7 133 osada? 90-94 EB pradz. osada 452 Smoligów 11 134 osada? trzciniecka WEB 90-94

osada? neolit? 453 osada Smoligów 12 135 WEB przeworska 90-94 ślad osad. OWR pradz. osada ślad osad. WEB trzciniecka 454 osada? Wereszyn 33 136 WEB łużycka 90-94 ślad osad EB pradz. osada Dziennik Urzędowy Województwa Lubelskiego – 69 – Poz. 1113

Nr stan. Nr Rejestr Lp. Miejscowość miejsco stan. Funkcja Chronologia kultura Obszar uwagi wość obszar osada? neolit osada? k.mierzanow.WEB osada trzciniecka WEB 455 osada łużycka EB Wereszyn 34 137 90-94 ślad osad. przeworska?OWR osada? wcz.średn.X -XIIw ślad osad. średniow.XIII -XIVw osada pradz. osada łużycka EB 456 Wereszyn 35 138 osada? WEB 90-94

ślad osad. średniow.XIII-XIVw 457 Wereszyn 36 139 osada pradz. 90-94

458 ślad osad. neolit późne Wereszyn 37 140 90-94 osada? średniow.XVw. łużycka EB 459 osada? Wereszyn 38 141 wcz.średniow.X- 90-94 ślad osad. XIIw. 460 Wereszyn 39 142 osada? pradz. 90-94

ślad osad. neolit trzciniecka 461 osada? Wereszyn 40 143 WEB łużycka 90-94 osada? EB pradz. osada? osada? neolit trzciniecka 462 osada? WEB późne Wereszyn 41 144 90-94 ślad osad. średn.XVw osada pradz. 463 osada? WEB Wereszyn 42 145 90-94 ślad osad. nowożytnaXVIIIw. 464 Marysin 1 146 osada? łużycka EB 90-94

465 Marysin 2 147 osada? WEB 90-94

ślad osad. neolit trzciniecka? 466 Marysin 3 148 ślad osad. WEB łużycka 90-94

osada? EB 467 ślad osad. Marysin 4 149 WEB pradz. 90-94 osada? 468 osada? Marysin 5 150 neolit pradz. 90-94 ślad osad. 469 osada? średniow.XIII -XIVw Marysin 6 151 90-94 ślad osad. pradz. ślad osad. KCSz neolit 470 ślad osad. mierzanowicka? Marysin 7 152 90-94 . WEB ślad osad. WEB Dziennik Urzędowy Województwa Lubelskiego – 70 – Poz. 1113

Nr stan. Nr Rejestr Lp. Miejscowość miejsco stan. Funkcja Chronologia kultura Obszar uwagi wość obszar osada? KPL neolit 471 Marysin 8 153 osada? trzciniecka WEB 90-94

osada? pradz. 472 Marysin 9 154 ślad osad. WEB 90-94

trzciniecka WEB osada? 473 łużycka EB Marysin 10 155 ślad osad. 90-94 wcz.średniow.X- ślad osad XIIw 474 ślad osad. WEB późne Marysin 11 156 90-94 osada? średn.XVw. osada KLWCM?neolit 475 Marysin 12 157 ślad osad. trzciniecka WEB 90-94

osada? łużycka EB osada KPL neolit 476 Marysin 13 158 osada? trzciniecka WEB 90-94

osada? praz. 477 Korczunek 7 159 osada? EB 90-94

478 nowożytnaXVI- Korczunek 8 160 osada? 90-94 XVIIw. 479 Korczunek 9 161 ślad osad. pradz. 90-94

480 Korczunek 10 162 ślad osad. EB 90-94

481 osada? wcz.średn.X -XIIw. Borsuk 1 163 90-94 osada? nowożytnaXVIIIw. osada? wcz.średn.XII -XIIIw 482 Borsuk 2 164 ślad osad. nowożytnaXVIIIw 90-94

ślad osad. pradz. 483 Borsuk 3 165 osada? wcz.średn.IX-Xw. 90-94

484 Borsuk 4 166 osada? wcz.średn.IX-Xw. 90-94

485 ślad osad. KAK neolit Borsuk 5 167 90-94 osada? neolit 486 Borsuk 6 168 ślad osad. neolit 90-94

487 Borsuk 7 169 osada? WEB 90-94

488 Borsuk 8 170 ślad osad. trzciniecka WEB 90-94

489 Borsuk 9 171 osada wcz.średn.IX-Xw. 90-94

490 osada wcz.średn.XI -XIIw. Borsuk 10 172 90-94 ślad osad. średniow.XIII-XIVw. 491 Borsuk 11 173 osada? wcz.średn.X-XIIw. 90-94

Dziennik Urzędowy Województwa Lubelskiego – 71 – Poz. 1113

Nr stan. Nr Rejestr Lp. Miejscowość miejsco stan. Funkcja Chronologia kultura Obszar uwagi wość obszar 492 osada? łużycka EB Borsuk 12 174 90-94 osada nieokr. EB 493 Borsuk 13 175 ślad osad. WEB 90-94

494 Borsuk 14 176 ślad osad WEB 90-94

495 Borsuk 15 177 ślad osad. KLWCM/KPL neolit 90-94

496 Borsuk 16 178 ślad osad pradz. 90-94

497 Małków 1 1 ślad osad. OWR? 90-95

498 Małków 2 2 ślad osad. WEB 90-95

499 Małków 3 3 ślad osad. nowożytnaXVIIw. 90-95

500 Małków 4 4 ślad osad. nowożytnaXVIIw. 90-95

501 ślad osad. EB I Małków 5 5 90-95 ślad osad. okr.EB 502 Małków 6 6 ślad osad. neolit 90-95

503 mierzanowicka I Prehoryłe 41 7 ślad osad. 90-95 okr. EB ślad osadn. ? neolit 504 Górka - 3 8 ślad osadn. ? WEB 90-95 Zabłocie ślad osadn. pradziej. 505 Górka - 4 9 osada? pradziej. 90-95 Zabłocie 506 Górka - 5 10 osada? KPL neolit 90-95 Zabłocie ślad osadn. ? WEB 507 Górka - 7 12 ślad osadn. przeworskaOWR 90-95 Zabłocie ślad osadn. pradziej. Skupisko I osada OWR wcz. ślad osadn. średn.ok.Xw. OWR 508 Górka - Skupisko II wielbarskaOWR 8 13 90-95 Zabłocie ślad osadn. przeworska OWR osada? wcz.średn.okXw. ślad osadn. wcz. średn.XII-XIIIw. ślad osadn osada? EB przeworska 509 Górka - osada OWR 9 14 90-95 Zabłocie osada wcz.średn. doXw ślad osadn. pradziej. Dziennik Urzędowy Województwa Lubelskiego – 72 – Poz. 1113

Nr stan. Nr Rejestr Lp. Miejscowość miejsco stan. Funkcja Chronologia kultura Obszar uwagi wość obszar osada? OWR 510 Górka - ślad osadn. wcz.średn.doXw. 10 15 90-95 Zabłocie ślad osadn. wcz.średn.X-XIIIw osada? pradziej. 511 Górka - 11 16 ślad osadn. ? neolit 90-95 Zabłocie 512 Górka - osada? ? WEB 12 17 90-95 Zabłocie osada ? pradziej. materiał z 513 Górka - 13 18 badań dawnych 90-95 Zabłocie nieznany. 514 Górka - 14 19 ślad osadn. neolit 90-95 Zabłocie 515 Górka - ślad osadn. pradziej. 15 20 90-95 Zabłocie ślad osadn. średniow. 516 Górka - 16 21 osada KPL? neolit 90-95 Zabłocie 517 Górka - osada? wcz.średn.XII/XIIIw. 17 22 90-95 Zabłocie ślad osadn. pradziej. 518 Górka - ślad osadn. ? WEB 18 23 90-95 Zabłocie osada pradziej 519 Górka - ślad osadn. pradziej. 19 24 90-95 Zabłocie ślad osadn. okr.średniow. ślad osadn. ? neolit 520 Górka - ślad osadn. ? OWR 20 25 90-95 Zabłocie osada? pradziej. ślad osadn. nowożytna 521 Górka - ślad osadn. okr.wcz.średniow.pr 21 26 90-95 Zabłocie osada? adziej. 522 Górka - ślad osadn. pradziej. 22 27 90-95 Zabłocie ślad osadn. nowożytna 523 Górka - ślad osadn. pradziej. 23 28 90-95 Zabłocie ślad osadn. OWR 524 Górka - 24 29 osada? pradziej. 90-95 Zabłocie 525 Górka - 25 30 ślad osadn. pradziej. 90-95 Zabłocie 526 Górka - 26 31 osada? pradziej. 90-95 Zabłocie 527 Górka - osada? ? WEB 27 32 90-95 Zabłocie ślad osadn. pradziej. 528 Górka - 28 33 ślad osadn. wcz.średniow. 90-95 Zabłocie 529 Łasków 25 34 osada? pradziej. 90-95

Dziennik Urzędowy Województwa Lubelskiego – 73 – Poz. 1113

Nr stan. Nr Rejestr Lp. Miejscowość miejsco stan. Funkcja Chronologia kultura Obszar uwagi wość obszar osada? ? WEB 530 osada? trzcinieckaIIokrEB Łasków 26 35 90-95 osada pradziej. ślad osadn. k.współczesna 531 Łasków 28 37 osada? pradziej. 90-95

532 Łasków 29 38 ślad osadn. pradziej. 90-95

ślad osadn. pradziej. 533 Łasków 30 39 ślad osadn okr.laten 90-95

osada? nowożytna. 534 osada pradziej. Łasków 31 40 90-95 ślad osadn. wcz. średn. 535 ślad osadn. pradziej. Łasków 32 41 90-95 ślad osadn wcz.średniow osada? pradziej. 536 Łasków 33 42 ślad osadn. WEB pomorska? 90-95

ślad osadn. okr.laten ślad osadn. ? WEB osada? pomorska.ok.laten 537 osada pradziej. Łasków 34 43 90-95 osada? wcz. średn.IX-Xw. osada wcz. średn.X-XIIIw osada? nowożytna XIXw. osada ? okr.laten osada przeworska OWR 538 Smoligów 14 45 ślad osadn. wcz.średniow. 90-95

osada? okr.średniow. Osada nowożytna XVIw. ślad osadn. ? okr.laten. ślad osadn. ? OWR 539 Smoligów 15 46 osada ? wcz.średniow. 90-95

ślad osadn. pradziej. osada nowożytna XVIw. 540 Smoligów 16 47 kurhan ? 90-95

ślad osadn. WEB ślad osadn. pomorska.ok.laten 541 Smoligów 17 48 osada ? pradziej. 90-95

ślad osadn. wcz.średn. osada? Nowożytna 542 osada? Smoligów 18 49 WEB pradziej. 90-95 osada? 543 ślad osadn. trzciniecka Smoligów 19 50 90-95 osada pradziej. 544 osada? Smoligów 20 51 WEB pradziej. 90-95 osada? Dziennik Urzędowy Województwa Lubelskiego – 74 – Poz. 1113

Nr stan. Nr Rejestr Lp. Miejscowość miejsco stan. Funkcja Chronologia kultura Obszar uwagi wość obszar osada? ? neolit ślad osadn. 545 WEB Smoligów 21 52 ślad osadn. 90-95 OWR pradziej. ślad osadn. okr.wcz.średniow. osada osada? OWR pradziej. 546 osada? Smoligów 22 53 wcz.średniow. 90-95 osada? okr.średniow. osada? ślad osadn. OWR 547 Smoligów 23 54 osada? wcz.średniow. 90-95

osada nowożytna trzcinieckaIIokr.EB ślad osadn pradziej. osada 548 wcz.średn.IX-Xw. Smoligów 24 55 osada? 90-95 wcz.średn. XIIIw. ślad osadn. nowożytnaXVIII/XIX osada w. osada? ? neolit osada? łużycka EB 549 Smoligów 25 56 ślad osadn. ? OWR 90-95

osada pradziej. osada? nowożytna osada? WEB trzciniecka ślad osadn. IIokrEB łużycka 550 Smoligów 26 57 osada EB 90-95

osada pradziej. ślad osadn. Nowożytna 551 osada? przeworska OWR Smoligów 27 58 90-95 ślad osadn. wcz.średniow. 552 ślad osadn. Smoligów 28 59 OWR nowożytna 90-95 osada? ślad osadn. WEB pradziej. 553 Smoligów 29 60 osada ? nowożytnaXVI/XVII 90-95

osada? w. osada? WEB łużycka osada? 554 EB okr.laten Smoligów 30 61 osada? 90-95 pradziejowa osada? nowożytna ślad osadn. osada? WEB pomorska osada? okr.laten 555 . . Smoligów 31 62 przeworska OWR 90-95 osada pradziej. osada nowożytna ślad osadn. Dziennik Urzędowy Województwa Lubelskiego – 75 – Poz. 1113

Nr stan. Nr Rejestr Lp. Miejscowość miejsco stan. Funkcja Chronologia kultura Obszar uwagi wość obszar osada? ? neolit osada ? WEB 556 osada? okr.laten. Smoligów 32 63 90-95 osada? przeworska OWR osada pradziej. osada nowożytna XVIw. osada ? okr.laten 557 osada? ? OWR Smoligów 33 64 90-95 osada pradziej. osada? nowożytna ślad osadn. neolit osada? 558 WEB Smoligów 34 65 osada? 90-95 okr.laten pradziej. osada nowożytna osada 559 Smoligów 35 66 ślad osadn. pradziej. 90-95

osada? trzciniecka? IIok.EB 560 . Smoligów 36 67 łużycka ? EB 90-95 osada? pradziej. osada? 561 ślad osadn. pradziej. Smoligów 37 68 90-95 ślad osadn. nowożytna 562 Smoligów 38 69 ślad osadn. pradziej. 90-95

563 Smoligów 39 70 ślad osadn. pradziej. 90-95

564 ślad osadn. pradziej. Smoligów 40 71 90-95 osada? nowożytna 565 ślad osadn. nowożytna XVIIw. Smoligów 41 72 90-95 ślad osadn. nowożytna XIXw. łużycka EB osada? . OWR osada? 566 Małków pradziej. 9 75 osada 90-95 Kolonia nowożytna XVIw. osada? nowożytna osada XVIII)XIXw pradziej. 567 Małków osada? 10 76 nowożytna 90-95 Kolonia osada? XVIII)XIXw osada? mierzanowicka . I.okr.EB osada? ok.laten. 568 Małków 11 77 ślad osadn. przeworska OWR 90-95 Kolonia osada pradziej. ślad osadn. wcz. średn.VIII-Xw osada nowożytna XIXw. Dziennik Urzędowy Województwa Lubelskiego – 76 – Poz. 1113

Nr stan. Nr Rejestr Lp. Miejscowość miejsco stan. Funkcja Chronologia kultura Obszar uwagi wość obszar osada? . neolit osada? . WEB osada łużycka EB osada? pomorska okr.laten 569 Małków osada 12 78 pradziej. . 90-95 Kolonia osada? OWR osada wcz.średniow. X- . . XIw . nowożytna ślad osadn. ślad osadn. ? WEB osada? łużycka EB 570 Małków osada przeworska OWR 13 79 90-95 Kolonia osada? wcz.średn.IX -Xw osada wcz.średn.XII -XIIIw osada? nowożytna 571 Małków osada? łużycka EB 14 80 90-95 Kolonia osada? pradziej. osada? . WEB osada? 572 Małków pradziej. 15 81 ślad osadn. 90-95 Kolonia okr.wcz. średniow. osada? k.nowożytna . osada? trzcinieckaIIokr.EB ślad osadn. . WEB 573 Małków ślad osadn. przeworskaOWR 16 82 90-95 Kolonia cmentarzysko? . ślad osadn. pradziej. ślad osadn. Nowożytna osada? mierzanowicka 574 Małków 17 83 . I.okr.EB 90-95 Kolonia osada? nowożytna XVIIIw. 575 Małków ślad osadn. pradziej. 18 84 90-95 Kolonia ślad osadn. nowożytna pradziej. 576 Małków ślad osadn. 19 85 nowożytna 90-95 Kolonia ślad osadn. XVI)XVIIw 577 Małków 20 86 ślad osadn. pradziej. 90-95 Kolonia 578 Małków 7 87 osada? pradziej. 90-95

579 osada? . WEB Małków 9 89 90-95 osada pradziej. ślad osadn. WEB 580 Małków 10 90 osada? pradziej. 90-95

ślad osadn. okr.wcz.średniow. Dziennik Urzędowy Województwa Lubelskiego – 77 – Poz. 1113

Nr stan. Nr Rejestr Lp. Miejscowość miejsco stan. Funkcja Chronologia kultura Obszar uwagi wość obszar ślad osadn. neolit? 581 osada mierzanowic. Małków 11 91 90-95 . I.okr.EB osada pradziej. pradziej. . osada? średniow. 582 osada? Małków 12 92 nowożytna XVIw. 90-95 osada? nowożytna osada? XVIII)XIXw osada? łużycka EB osada? pradziej. . 583 Małków 13 93 osada? wcz.średniow. 90-95

osada nowożytna XVIw. osada nowożytna pomorska laten. osada przeworska OWR osada pradziej. 584 osada Małków 14 94 wcz. śred.VIII-Xw. 90-95 osada wcz. średn.XII-XIII osada nowożytna osada XVII)XVIIIw. osada przeworska OWR 585 Małków 15 95 osada ? pradziej. 90-95

osada ? nowożytna pomorska? laten. osada przeworska OWR osada 586 czerniach.? OWR Małków 16 96 ślad osadn. 90-95 pradziej. osada nowożytna osada? XVI)XVIIw. osada WEB przeworska osada OWR 587 osada czerniachowska Małków 17 97 90-95 osada pradziej. osada? okr.średniow osada? nowożytna XVIw. OWR osada? pradziej. 588 osada? Małków 18 98 okr.wcz.średniow. 90-95 osada? nowożytna osada XVI)XVIIw. 589 Małków 19 99 osada wcz.średn.X-XIIIw. 90-95

materiał z badań 590 Małków 20 100 ślad osadn. dawnych 90-95

średniowiecznych. Dziennik Urzędowy Województwa Lubelskiego – 78 – Poz. 1113

Nr stan. Nr Rejestr Lp. Miejscowość miejsco stan. Funkcja Chronologia kultura Obszar uwagi wość obszar materiał z badań 591 dawnych wcz. Małków 21 101 ślad osadn. 90-95 średniowiecznych. Okr.wcz.średniow. 592 Małków 22 102 ślad osadn. pradziej. 90-95

ślad osadn. pradziej. 593 osada nowożytna Małków 23 103 90-95 . . XVI)XVIIw osada? nowożytna XIXw. osada? WEB 594 osada łużycka EB Małków 24 104 90-95 osada pradziej. ślad osadn. nowożytna ślad osadn. neolit? 595 osada? . OWR Małków 25 105 90-95 osada? pradziej. osada? nowożytna 596 Małków 26 106 ślad osadn. pradziej. 90-95

neolit ślad osadn. 597 pradziej. Małków 27 107 osada? 90-95 nowożytna XVII- osada XVIIIw. 598 osada Małków 28 108 neolit pradziej. 90-95 osada? ślad osadn. WEB ślad osadn. łużycka EB 599 Małków 29 109 ślad osadn. wcz.średniow. 90-95

osada? pradziej. osada? nowożytna XVIw. pradziej. ślad osadn. 600 nowożytna XVIw. Małków 30 110 osada? 90-95 nowożytna osada? XVIII)XIXw 601 Małków 31 111 ślad osadn. pradziej. 90-95

602 ślad osadn. przeworska OWR Małków 32 112 90-95 ślad osadn. pradziej. 603 Małków 33 113 ślad osadn. pradziej. 90-95

604 ślad osadn. okr.średniow. Małków 34 114 90-95 ślad osadn. nowożytna 605 Małków 35 115 ślad osadn. pradziej. 90-95

606 Małków 36 116 ślad osadn. pradziej. 90-95

Dziennik Urzędowy Województwa Lubelskiego – 79 – Poz. 1113

Nr stan. Nr Rejestr Lp. Miejscowość miejsco stan. Funkcja Chronologia kultura Obszar uwagi wość obszar 607 Małków 37 117 ślad osadn. pradziej. 90-95

608 Małków 38 118 ślad osadn. pradziej. 90-95

609 Małków 39 119 ślad osadn. pradziej. 90-95

610 Małków 40 120 ślad osadn. pradziej. 90-95

611 ślad osadn. Prehoryłe 42 121 nowożytna 90-95 ślad osadn. 612 ślad osadn. OWR Prehoryłe 43 122 90-95 ślad osadn. pradziej. ślad osadn. pradziej. 613 Prehoryłe 44 123 ślad osadn. nowożytna XVIIw. 90-95

osada? nowożytna 614 osada? WEB Prehoryłe 45 124 90-95 ślad osadn. pradziej. 615 Prehoryłe 47 126 ślad osadn. nowożytna 90-95

ślad osadn. WEB 616 Prehoryłe 50 129 ślad osadn. pradziej. 90-95

osada? nowożytna ślad osadn. pradziej. 617 Prehoryłe 51 130 ślad osadn. wcz. średn. 90-95

osada? nowożytna 618 ślad osadn. pradziej. Prehoryłe 52 131 90-95 osada? nowożytna 619 Prehoryłe 53 132 ślad osadn. pradziej. 90-95

620 Prehoryłe 54 133 ślad osadn. pradziej 90-95

621 Prehoryłe 55 134 ślad osadn. pradziej. 90-95

622 Prehoryłe 56 135 osada pradziej. 90-95

623 kultura przeworska? Prehoryłe 57 136 osada 90-95 Ok. wczesnorzymski 624 osada? pradziej. Prehoryłe 58 137 90-95 ślad osadn. nowożytna XVIw. 625 osada pomorska? MOPR Prehoryłe 59 138 90-95 ślad osadn. pradziej. 626 osada pomorska? Laten. Prehoryłe 60 139 90-95 osada? przeworska OWR 627 osada łużycka EB Prehoryłe 61 140 90-95 ślad osadn. okr.laten. ślad osadn. WEB 628 Prehoryłe 62 141 ślad osadn. OWR? 90-95

osada? pradziej. Dziennik Urzędowy Województwa Lubelskiego – 80 – Poz. 1113

Nr stan. Nr Rejestr Lp. Miejscowość miejsco stan. Funkcja Chronologia kultura Obszar uwagi wość obszar osada? neolit 629 Prehoryłe 63 142 osada? OWR 90-95

osada? pradziej. 630 Prehoryłe 64 143 osada? neolit 90-95

631 osada? WEB Prehoryłe 65 144 90-95 osada OWR ślad osadn. WEB 632 Prehoryłe 66 145 osada? OWR 90-95

osada? pradziej. 633 osada? WEB Prehoryłe 67 146 90-95 osada? pradziej. 634 Prehoryłe 68 147 ślad osadn. pradziej. 90-95

635 ślad osadn. pradziej. Małków 41 149 90-95 ślad osadn. nowożytna XVIw. nowożytna XVIw. osada? 636 nowożytna XVIIw. Prehoryłe 23 4 osada? 90-96 nowożytna ślad osadn. XVIII)XIXw. 637 osada? Prehoryłe 24 5 nowożytna XVIIw 90-96 osada? pradziej. 638 ślad osadn. Prehoryłe 25 6 nowożytna 90-96 osada. XVI)XVIIw pradziej. 639 ślad osadn. Prehoryłe 26 7 nowożytna 90-96 osada? XVII)XVIIIw. ślad osadn. pradziej. 640 Prehoryłe 27 8 ślad osadn. nowożytna XVIw. 90-96

osada? nowożytna XVIIw. pradziej. ślad osadn. 641 wcz. średn. Prehoryłe 28 9 ślad osadn. 90-96 nowożytna osada? XVII)XVIIIw. KPL neolit 642 osada? Prehoryłe 29 10 nowożytna 90-96 osada? XVII)XVIIIw. pradziej. 643 ślad osadn. Prehoryłe 31 12 nowożytna 90-96 osada? XVI)XVIIw pradziej. 644 ślad osadn. Prehoryłe 30 11 nowożytna 90-96 osada? XVI)XVIIw Dziennik Urzędowy Województwa Lubelskiego – 81 – Poz. 1113

Nr stan. Nr Rejestr Lp. Miejscowość miejsco stan. Funkcja Chronologia kultura Obszar uwagi wość obszar pradziejowa osada? 645 nowożytna XVw. Prehoryłe 32 13 ślad osadn. 90-96 nowożytna ślad osadn. XVIII)XIXw. materiał z badań 646 Prehoryłe 33 14 powierzchn. w wcz. średn. 90-96

1979r. ślad osadn. osada trzciniecka IIok.EB osada łużycka EB)H 647 Prehoryłe 34 15 osada przeworska OWR 90-96

osada wcz.średn. osada pradziejowa osada czerniach.? OWR osada? wczesn.średn. . 648 VIII)IXw. Prehoryłe 35 16 osada 90-96 wczesn.średn. X- . XIIIw. pradziejowa osada nowożytna XVIIw. osada osada ? OWR ślad osadn. wcz.średn. 649 Prehoryłe 36 17 osada pradziej. 90-96

osada? nowożytna XVIw. osada nowożytna XVIIIw. osada? pradziejowa 650 Prehoryłe 37 18 ślad osadn. nowożytna XVIw 90-96

osada? nowożytna XVIIIw osada? ? neolit 651 Prehoryłe 38 19 osada? pradziejowa 90-96

ślad osadn. nowożytna XVIIIw. ślad osadn. łużycka? EB 652 Prehoryłe 39 20 osada? pradziejowa 90-96

ślad osadn. nowożytna XVIIIw. osada? ? neolit 653 osada? ? WEB Prehoryłe 40 21 90-96 osada? pradziejowa osada? nowożytna XVIIIw. 654 Tuczapy 1 1 ślad osadn. ? OWR? 91-93 "wydma" 655 Tuczapy 2 2 skarb ? 91-93

656 Stara Wieś 21 3 ślad osadn. okr.wcz.średn. 91-93

KPL neolit 657 osada? Stara Wieś 22 4 k.trzciniecka 91-93 osada IIokr.EB Dziennik Urzędowy Województwa Lubelskiego – 82 – Poz. 1113

Nr stan. Nr Rejestr Lp. Miejscowość miejsco stan. Funkcja Chronologia kultura Obszar uwagi wość obszar 658 ślad osadn. ? neolit Stara Wieś 23 5 91-93 ślad osadn. okres wcz.średn 659 ślad osadn. wcz.średn.do Xw. Stara Wieś 24 6 91-93 osada? średniowiecze 660 Stara Wieś 25 7 ślad osadn. okr.wcz.średn. 91-93

661 osada ? wcz.brąz Stara Wieś 26 8 91-93 ślad osadn. k.pradziejowa ślad osadn. ? wcz.brąz 662 Stara Wieś 27 9 ślad osadn. KPL neolit 91-93

ślad osadn. okr.wcz.średniow osada? KCSz późny neolit 663 Stara Wieś 28 10 osada k.strzyżowska EB ? 91-93

osada OWR C 664 Stara Wieś 29 11 ślad osadn. okr.wcz.średn. 91-93

665 Stara Wieś 30 12 ślad osadn. pradziejowa 91-93

666 Stara Wieś 31 13 ślad osadn. ? Okr.wcz. brąz 91-93

667 Stara Wieś 35 14 osada? okr.średn. 91-93

668 ślad osadn. ?okr.wcz.brąz Stara Wieś 36 15 91-93 ślad osadn. okr.nowożytne ślad osadn. KPL? Neolit ? I 669 Stara Wieś 37 16 osada? okr.EB 91-93

osada? okr.średniow. 670 Stara Wieś 38 17 ślad osadn. ? Okr.wcz.brąz 91-93

671 Stara Wieś 39 18 ślad osadn. ? wcz.brąz 91-93

672 Stara Wieś 40 19 osada? ? Wcz.brąz 91-93

673 Stara Wieś 41 20 ślad osadn. ? Okr.lat? 91-93

osada KPL neolit 674 Stara Wieś 42 21 osada ? ? wcz.brąz 91-93

osada okr.średniowiecze 675 ślad osadn. ? wcz.brąz Stara Wieś 43 22 91-93 ślad osadn. okr.średniowiecze 676 Stara Wieś 44 23 osada okr.wcz.średn. 91-93

677 Stara Wieś 45 24 ślad osadn. KPL? neolit 91-93

osada? KPL neolit ? 678 Kolonia 1 25 osada Wcz.brąz 91-93 Mołożów osada? k.łużycka EB Dziennik Urzędowy Województwa Lubelskiego – 83 – Poz. 1113

Nr stan. Nr Rejestr Lp. Miejscowość miejsco stan. Funkcja Chronologia kultura Obszar uwagi wość obszar 679 Kolonia 2 26 osada? ? Wcz.brąz 91-93 Mołożów 680 Kolonia 3 27 osada? ?wcz.brąz 91-93 Mołożów osada? KPL neolit osada trzciniecka IIok.EB osada k.łużycka EB 681 Kolonia 4 28 osada pomorska? O.lat. 91-93 Mołożów osada? ? OWR ? osada wcz.średn. okXw. osada pradziejowa 682 Kolonia 5 29 ślad osadn. pradziej. 91-93 Mołożów 683 Kolonia 6 30 ślad osadn. pradziej. 91-93 Mołożów ślad osad. KPL? neolit ? 684 Kolonia osada? wcz.brąz 7 31 91-93 Mołożów osada k.pomorska o.lat. osada pradziej. 685 Kolonia 8 32 ślad osadn. ? OWR D(?) 91-93 Mołożów 686 Kolonia 9 33 ślad osadn. k.łużycka EB 91-93 Mołożów ślad osadn. 687 Kolonia KPL? Neolit 10 34 ślad osadn. 91-93 Mołożów k.łużycka EB ślad osadn. osada? ? Wcz.brąz 688 Kolonia 11 35 Ślad osadn. k.łużycka EB 91-93 Mołożów Ślad osadn. okr.wcz. średn. 689 Kolonia 12 36 ślad osadn. pradziej. 91-93 Mołożów 690 Kolonia 13 37 91-93 Mołożów osada? ? Wcz.brąz osada? gr.czerniczyńska ? 691 Mołożów 1 38 osada OWR 91-93

osada okr.średniow. osada pradziej. 692 Mołożów 2 39 ślad osadn. ? wcz.brąz 91-93

? wcz.brąz 693 ślad osadn. Mołożów 3 40 okr.wcz.średn. XI- 91-93 osada XIIIw. 694 osada ? OWR Mołożów 4 41 91-93 osada? okr.średniow. Dziennik Urzędowy Województwa Lubelskiego – 84 – Poz. 1113

Nr stan. Nr Rejestr Lp. Miejscowość miejsco stan. Funkcja Chronologia kultura Obszar uwagi wość obszar KPL neolit ślad osadn. 695 osada OWR C Mołożów 5 42 osada 91-93 okr.wcz.średniow.X- osada XIIw. KPL neolit osada? ?wcz.brąz osada? 696 k.łużycka EB ? Mołożów 6 43 osada 91-93 OWR osada? okr.wcz.średniow.p osada oXw. ślad osadn. KPL neolit ? osada wcz.brąz 697 osada? Mołożów 7 44 k.pomorska? O.lat. 91-93 . okr.wcz.średniow. osada? pradziej. osada 698 osada? ? wcz.braz Mołożów 8 45 91-93 osada okr.średniow. ? neolit 699 ślad osadn. Mołożów 9 46 k.trzciniecka 91-93 ślad osadn. IIokr.EB 700 okr.wcz.średniow.XI Mołożów 10 47 ślad osadn. 91-93 IIw. 701 ślad osadn. ? wcz.brąz - Mołożów 11 48 91-93 ślad osadn. wcz.średniow. 702 Mołożów 12 49 ślad osadn. pradziej. 91-93

osada? ? wcz.brąz osada? gr.czerniczyńska 703 osada k.wielbarska OWR Mołożów 13 50 91-93 . . C2 osada okr.średniow. osada pradziej. osada? KPL neolit ? osada? wcz.brąz 704 osada? gr.czerniczyńska. Mołożów 14 51 91-93 osada gr.masłomęcka . . OWR C,D osada pradziej. 705 Mołożów 15 52 osada? ?wcz.brąz 91-93

706 osada? ? wcz.brąz ? Mołożów 16 53 91-93 osada? OWR ślad osadn. KPL neolit 707 osada k.trzciniecka II EB Mołożów 17 54 91-93 osada ? ? OWR? osada okr.średniow. Dziennik Urzędowy Województwa Lubelskiego – 85 – Poz. 1113

Nr stan. Nr Rejestr Lp. Miejscowość miejsco stan. Funkcja Chronologia kultura Obszar uwagi wość obszar 708 okr.wcz.średniow.XI Mołożów 18 55 osada 91-93 IIw. 709 ślad osadn. okr.średniowiecze Mołożów 19 56 91-93 ślad osadn. pradziej. 710 ślad osadn. ? wcz.brąz Mołożów 20 57 91-93 osada? okr.średniowiecze 711 osada? ? wcz.braz Mołożów 21 58 91-93 ślad osadn. okr.średniow. 712 Mołożów 22 59 osada? okr.wcz.brąz 91-93

osada? ? wcz.brąz ? 713 Mołożów 23 60 ślad osadn. OWR 91-93

ślad osadn. okr.średniow. 714 Mołożów 24 61 ślad osadn. KAK? późny neolit 91-93

715 ślad osadn. ? Wcz.brąz Mołożów 25 62 91-93 ślad osadn. okr.średn. 716 ślad osadn. ? neolit Mołożów 26 63 91-93 osada? wcz.brąz 717 ślad osadn. ? Wcz.brąz - Mołożów 27 64 91-93 ślad osadn. wcz.średniow. 718 Mołożów 28 65 ślad osadn. k.pomorska?o.lat 91-93

ślad osadn. ? neolit ? 719 Mołożów 29 66 ślad osadn. wcz.brąz ? 91-93

ślad osadn. OWR 720 Mołożów 30 67 91-93

721 Tuczapy 4 69 osada? ? wcz.brąz 91-93

722 Tuczapy 5 70 ślad osadn. pradziej. 91-93

723 Tuczapy 6 71 osada ? wcz.brąz 91-93

724 Tuczapy 7 72 ślad osadn. ? wcz.brąz 91-93

725 Tuczapy 8 73 osada? ? wcz.brąz 91-93

726 Tuczapy 9 74 ślad osadn. okr.średniow. 91-93

727 Tuczapy 10 75 osada? ?wcz.brąz 91-93

728 okr.wcz.średniow.X- Tuczapy 11 76 osada 91-93 XIIIw. ? wcz.brąz 729 ślad osadn. Tuczapy 12 77 k.wielbarska? OWR 91-93 osada? C Dziennik Urzędowy Województwa Lubelskiego – 86 – Poz. 1113

Nr stan. Nr Rejestr Lp. Miejscowość miejsco stan. Funkcja Chronologia kultura Obszar uwagi wość obszar 730 Tuczapy 13 78 ślad osadn. okr.wcz.średniow. 91-93

731 Tuczapy 14 79 osada? ? neolit 91-93

732 osada? ?neolit Tuczapy 15 80 91-93 ślad osadn. okr.wcz.średn.XIIIw. 733 ślad osadn. KPL neolit Tuczapy 16 81 91-93 ślad osadn. okr.wcz.średn. 734 ślad osadn. ? wcz.brąz Tuczapy 17 82 91-93 osada? średniowiecze 735 Tuczapy 18 83 osada? pradziej. 91-93

736 ślad osadn. okr.wcz.średniow. Tuczapy 19 84 91-93 ślad osadn. pradziej. osada? ?wcz.brąz 737 Tuczapy 20 85 ślad osadn. ?OWR ? 91-93

osada? okr.średniowiecze 738 osada ? Iokr.EB Tuczapy 21 86 91-93 ślad osadn. okr.wcz.średniow. 739 ślad osadn. okr.średniowiecze Tuczapy 22 87 91-93 ślad osadn. k.pradziejowa 740 Tuczapy 23 88 osada? ? OWR 91-93

741 Tuczapy 24 89 ślad osadn. okr.wcz.średn. 91-93

osada? k.łużycka EB 742 Tuczapy 25 90 osada? okr.wcz.średn. 91-93

ślad osadn. pradziej. 743 Tuczapy 26 91 osada? k.lipicka? OWR 91-93

744 Stara Wieś 1 1 ślad osadn. okr.neolit 91-94

745 cmentarzysko Stara Wieś 2 2 okr.wcz.średn. 91-94 kurhanowe 746 ślad osadn. wcz.okr.EB Wereszyn 1 3 91-94 ślad.osadn. okr.średn. 747 okr.wcz.średn.do Wereszyn 2 4 ślad osadn. 91-94 Xw. 748 osada? wcz.okr.EB Wereszyn 3 5 91-94 ślad osadn. k.łużycka EB 749 osada? wcz.okr.EB Wereszyn 4 6 91-94 osada łużycka EB ślad osadn. okr.neolit osada wcz.okr.EB 750 osada Wereszyn 5 7 k.łużycka EB 91-94 osada? okr.wcz.średn.doXw . . k.pradziej. osada Dziennik Urzędowy Województwa Lubelskiego – 87 – Poz. 1113

Nr stan. Nr Rejestr Lp. Miejscowość miejsco stan. Funkcja Chronologia kultura Obszar uwagi wość obszar 751 Wereszyn 6 8 ślad osadn. pradziej. 91-94

752 Wiszniów 1 10 osada okr.średn. 91-94

osada wcz.okr.EB 753 osada? k.łużycka EB Wereszyn 7 11 91-94 osada okr.lat. ślad osadn. okr. średn. ślad osadn. wcz.okr.EB 754 Wereszyn 8 12 osada? k.łużycka 91-94

osada okr.średn. wcz.okr.wcz.EB osada ? 755 k.łużycka? Wereszyn 9 13 ślad osadn. 91-94 wcz.okr średn.XII- osada? XIIIw. 756 Wiszniów 2 14 osada? wcz.okr.EB 91-94

757 Wiszniów 3 15 ślad osadn. KCSz 91-94

758 Wiszniów 4 16 ślad osadn. k.pradziej. 91-94

759 Wiszniów 5 19 osada VII-VIIIw. 91-94

osada KPL neolit 760 Wiszniów 6 20 osada wcz.okr.EB 91-94

ślad osadn. OWR 761 Wiszniów 7 21 ślad osadn. wcz.okr.EB 91-94

762 ślad. osadn. wcz.okr.EB Wiszniów 9 23 91-94 Ślad.osadn. OWR 763 Wiszniów 10 24 osada łużycka 91-94

764 osada łużycka Wiszniów 11 25 91-94 osada? gr.czerniszyńska osada wcz.okr.EB 765 Wiszniów 12 26 osada OWR 91-94

osada okr.Xw. 766 Wiszniów 13 27 ślad osadn. wcz.okr.EB 91-94

767 Wiszniów 14 28 osada wcz.średn.po Xw. 91-94

768 Wiszniów 15 29 ślad osadn. pradziej. 91-94

769 Wereszyn 10 30 osada wcz.średn. XII-XIIIw. 91-94

770 ślad osadn. OWR? Wereszyn 11 31 91-94 ślad.osadn. okr.średn. 771 Wereszyn 12 32 ślad osadn. KAK późny neolit 91-94

Dziennik Urzędowy Województwa Lubelskiego – 88 – Poz. 1113

Nr stan. Nr Rejestr Lp. Miejscowość miejsco stan. Funkcja Chronologia kultura Obszar uwagi wość obszar 772 ślad osadn. KCSz późny neolit Wereszyn 13 33 91-94 ślad osadn. okr.wcz. średn. 773 osada? KCSz późny neolit Wereszyn 14 34 91-94 osada? OWR? 774 Wereszyn 15 35 ślad osadn. wcz.okr.EB 91-94

osada? wcz.okr.EB 775 Wereszyn 16 36 ślad osadn. k.łużycka EB 91-94

osada? okr.wcz.średn. 776 osada wcz.okr.EB Wereszyn 17 37 91-94 osada k.łużycka EB 777 Wiszniów 1 38 osada? okr.wcz.EB 91-94 Karczunek 778 Wiszniów 2 39 ślad osadn. łużycka 91-94 Karczunek 779 Wiszniów osada? wcz.okr.EB 3 40 91-94 Karczunek osada? okr.lat. 780 Wiszniów 4 41 osada? wcz.okr.EB 91-94 Karczunek 781 Wiszniów osada wcz.okr.EB 5 42 91-94 Karczunek osada? OWR? 782 Wiszniów 6 43 ślad osadn. wcz. okr.EB 91-94 Karczunek 783 Wiszniów 16 45 osada? wcz.okr.EB 91-94

osada KPL neolit 784 osada wcz.okr.EB Wiszniów 17 46 91-94 osada środk.laten do osada? Xw. 785 Wiszniów 18 47 osada wcz.okr.EB 91-94

786 Wiszniów 19 48 osada wcz.okr.EB 91-94

787 ślad osadn. wcz.okr.EB Wiszniów 20 49 91-94 ślad osadn. wcz.okr.średn. 788 Wiszniów 21 50 ślad osadn. pradziej. 91-94

789 ślad osadn. wcz.okr.EB Wiszniów 22 51 91-94 ślad osadn. okr.średn. 790 osada? wcz.okr.EB Wiszniów 23 52 91-94 ślad osadn. okr.średn. 791 osada? wcz.okr.EB Wiszniów 24 53 91-94 osada? OWR 792 Wiszniów 25 54 osada? KPL neolit 91-94

793 osada? wcz.okr.EB Wiszniów 26 55 91-94 osada? OWR? Dziennik Urzędowy Województwa Lubelskiego – 89 – Poz. 1113

Nr stan. Nr Rejestr Lp. Miejscowość miejsco stan. Funkcja Chronologia kultura Obszar uwagi wość obszar 794 osada? doXw. Wiszniów 27 56 91-94 ślad osadn. pradziej. 795 ślad osadn. okr.VIIIw. Wiszniów 28 57 91-94 osada? okr.XII-XIIIw 796 osada? ok.VIII-Ixw. Wiszniów 29 58 91-94 osada XII-XIIIw. 797 Wiszniów 30 59 osada? okr.średniow. 91-94

798 Wiszniów 31 60 osada? XIIIw. 91-94

799 Wiszniów 32 61 ślad osadn. pradziej. 91-94

800 Wiszniów 33 62 ślad osadn. pradziej. 91-94

801 osada? wcz.okr.EB Wiszniów 34 63 91-94 ślad osadn. okr.wcz.średn. 802 Wiszniów 35 64 ślad osadn. EB 91-94

803 ślad osadn. wcz.okr.EB Wiszniów 36 65 91-94 ślad osadn. pradziej. 804 Wiszniów 37 66 kurhan? 91-94

805 osada? wcz.okr.EB Wiszniów 38 67 91-94 osada? OWR 806 Radostów 20 71 ślad osadn. wcz.okr.średn. 91-94

807 Wiszniów 40 72 ślad osadn. okr.średn. 91-94

808 Wereszyn 19 73 osada? KCSz? 91-94

809 ślad osadn. okr.wcz.średn. Wereszyn 20 74 91-94 ślad osadn. k.pradziej. 810 Wereszyn 21 75 ślad osadn. okr.wcz.średn. 91-94

811 Wereszyn 22 76 ślad osadn. wcz.okr.EB 91-94

812 Smoligów 9 77 osada? wcz.okr.EB 91-94

osada? wcz.okr.EB 813 Smoligów 10 78 osada okr.lat. 91-94

osada? XII-XIIIw. 814 Wereszyn 23 79 ślad osadn. wcz.okr.EB 91-94

KPL osada? trzciniecka 815 osada Wereszyn 24 80 OWR 91-94 osada okr.wcz.średn.do osada Xw. Dziennik Urzędowy Województwa Lubelskiego – 90 – Poz. 1113

Nr stan. Nr Rejestr Lp. Miejscowość miejsco stan. Funkcja Chronologia kultura Obszar uwagi wość obszar osada? KCSz? 816 osada trzciniecka wczEB Wereszyn 25 81 91-94 osada przeworska OWR osada IX-Xw. 817 ślad osadn. wcz.okr.EB Wereszyn 26 82 91-94 ślad osadn. okr.średn. 818 osada? wcz.okr EB Wereszyn 27 83 91-94 ślad osadn. wcz.okr.średn. 819 ślad osadn. wcz.okr.EB Wereszyn 28 84 91-94 ślad osadn. okr.wcz.średn. 820 Wereszyn 29 85 osada? OWR? 91-94

821 Wereszyn 30 86 osada KPL 91-94

822 Wereszyn 31 87 osada? wcz.okr.EB 91-94

823 ślad osadn. wcz.okr.EB Wereszyn 32 88 91-94 ślad osadn. k.pradziej. 824 Stara Wieś 3 92 ślad osadn. wcz.okr.EB 91-94

825 osada KPL? Stara Wieś 4 93 91-94 ślad osadn. wcz.średn. 826 Stara Wieś 5 94 ślad osadn. okr.średn. 91-94

827 Stara Wieś 6 95 ślad osadn. wcz.okr.średn. 91-94

828 Stara Wieś 7 96 ślad osadn. wcz.okr.średn. 91-94

829 Stara Wieś 8 97 osada XII-XIIIw. 91-94

830 osada? wcz.okr.EB Stara Wieś 9 98 91-94 osada? wcz.średn. ślad osadn. wcz.okr.EB 831 Stara Wieś 10 99 osada OWR C 91-94

ślad osadn. wcz.średn.XII-XIIIw. łużycka osada 832 wielbarska OWRC Stara Wieś 11 100 osada 91-94 wcz.okr.średn.po osada? Xw 833 Stara Wieś 12 101 ślad osadn. wcz.okr.EB 91-94

834 Wiszniów 41 102 osada? wcz.okr.EB 91-94

835 Wiszniów 42 103 osada? wcz.okr.EB 91-94

836 Wiszniów 43 104 ślad osadn. neolit 91-94

837 Stara Wieś 13 105 ślad osadn. wcz.okr.EB 91-94

Dziennik Urzędowy Województwa Lubelskiego – 91 – Poz. 1113

Nr stan. Nr Rejestr Lp. Miejscowość miejsco stan. Funkcja Chronologia kultura Obszar uwagi wość obszar 838 Stara Wieś 15 107 ślad osadn. wcz.okr.EB 91-94

ślad osadn. KPL 839 Stara Wieś 16 108 ślad osadn. wcz.okr.EB 91-94

osada? XII-XIIIw. 840 osada? wcz.okr.EB Stara Wieś 17 109 91-94 osada? OWR 841 Stara Wieś 18 110 osada? okr.lat? 91-94

842 ślad osadn. wcz okr. EB Stara Wieś 19 111 91-94 ślad osadn. wcz.okr.średn. 843 osada? wcz.okr EB Stara Wieś 20 112 91-94 ślad osadn. OWR ślad osadn. wcz.okr.EB 844 Stara Wieś 32 113 osada wielbarska OWRC 91-94

osada? okr.średn. osada? okr.lat . 845 Stara Wieś 33 114 osada? doXw. 91-94

osada? k.pradziej. KPL 846 osada? Stara Wieś 34 115 wcz.okr.średn.doXw 91-94 ślad osadn. . 847 ? Ok. wczesnego Smoligów 8 66 ślad osadn. 91-95 brązu 848 Radostów 1 91 ślad osadn. k.łużycka Ep.B. 92-94

849 Radostów 2 92 ślad osadn. ? WEB 92-94

850 Radostów 3 93 osada? ?WEB 92-94

osada? gr.czerniczyńska 851 Radostów 4 94 . o.lat. 92-94

ślad osadn. okr.wcz.średn. 852 Radostów 5 95 ślad osadn. ? WEB 92-94

853 ślad osadn. ? OWR Radostów 6 96 92-94 osada? doXw. 854 Radostów 7 97 ślad osadn. pradziej. 92-94

855 Radostów 8 98 osada? XIII_XIVw. 92-94

856 Radostów 9 99 ślad osadn. pradziej. 92-94

857 osada? WEB Radostów 10 100 92-94 osada okr.wcz.średn. Dziennik Urzędowy Województwa Lubelskiego – 92 – Poz. 1113

Nr stan. Nr Rejestr Lp. Miejscowość miejsco stan. Funkcja Chronologia kultura Obszar uwagi wość obszar osada? KPL neolit ? 858 ślad osadn. WEB Radostów 11 101 92-94 osada gr.czerniczyńska osada? XIXw 859 Radostów 12 102 ślad osadn. ?OWR? 92-94

860 ślad osadn. ? Ep.Kam. Radostów 13 103 92-94 ślad osdan. XIIIw. 861 ślad osadn. Ep.Kam. Radostów 14 104 92-94 ślad osadn. Okr.średn. 862 ślad osadn. ?WEB ? Radostów 15 105 92-94 ślad osadn. poXw. 863 ślad osadn. WEB Radostów 16 106 92-94 ślad osadn. okr.średn. 864 Radostów 17 107 osada? VII-VIIIw. 92-94

865 Radostów 18 108 osada? KPL neolit 92-94

866 Radostów 19 109 ślad osadn. trzciniecka II okr. EB 92-94

5.2.4 Dziedzictwo niematerialne

W rozumieniu Konwencji UNESCO, której tekst został przyjęty na 32 sesji w październiku 2003r., dziedzictwo niematerialne to zwyczaje, przekaz ustny, wiedza i umiejętności oraz związane z nimi przedmioty i przestrzeń kulturowa, które są uznane za część własnego dziedzictwa przez daną wspólnotę, grupę lub jednostki.

Ten rodzaj dziedzictwa jest przekazywany z pokolenia na pokolenie i ustawicznie odtwarzany przez wspólnoty i grupy w relacji z ich środowiskiem, historią i stosunkiem do przyrody. Dla danej społeczności dziedzictwo niematerialne jest źródłem poczucia tożsamości i ciągłości.

Dziedzictwo niematerialne w rozumieniu Konwencji UNESCO obejmuje:

 Tradycje i przekazy ustne, w tym język jako nośnik niematerialnego dziedzictwa kulturowego;  Sztuki widowiskowe; Dziennik Urzędowy Województwa Lubelskiego – 93 – Poz. 1113

 Zwyczaje, rytuały i obrzędy świąteczne;  Wiedzę i praktyki dotyczące przyrody i wszechświata;  Umiejętności związane z rzemiosłem tradycyjnym.

Na terenie gminy nie zachowały się istotne przykłady dziedzictwa niematerialnego. Jednak można odnaleźć liczne przykłady szacunku dla historii na terenie gminy i ciekawe inicjatywy mieszkańców. Przykłady:

 Legenda o źródełku leczącym bezpłodność (Kryłów - Kolonia)  Działalność Gminnego Ośrodka Kultury  Działalność koła gospodyń wiejskich kultywującego miejscowe zwyczaje  Działalność gminnych bibliotek

5.4 Zabytki w Gminnej Ewidencji Zabytków

5.4.1 Gminna Ewidencja Zabytków Gminy Mircze

Nowelizacja ustawy o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami z dnia 18 marca 2010 r., która weszła w życie 5 czerwca 2010 r., wzmocniła rolę gminnej ewidencji zabytków, czyniąc z niej źródło prawa miejscowego. Do art. 19 dodano ust.1a wskazujący zabytki, których ochrona musi być bezwarunkowo uwzględniona w decyzjach o ustaleniu inwestycji celu publicznego, decyzjach o warunkach zabudowy, decyzjach o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej, decyzjach o ustaleniu lokalizacji linii kolejowej oraz decyzjach o zezwoleniu na realizację inwestycji w zakresie lotniska użytku publicznego. Są to zabytki wpisane do rejestru wraz z ich otoczeniem oraz zabytki nieruchome, znajdujące się w gminnej ewidencji zabytków.

Zgodnie z ustawą o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami z dnia 23 lipca 2003 r. (Dz. U. z 2018r. poz. 2067) oraz Rozporządzeniem Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego z dnia 26 maja 2011 r., w sprawie prowadzenia rejestru zabytków krajowej, wojewódzkiej i gminnej ewidencji zabytków oraz krajowego wykazu zabytków skradzionych lub wywiezionych za granicę niezgodnie z prawem (Dz. U. 2018, poz. 1609), jest prowadzona w formie zbioru kart adresowych zabytków nieruchomych z terenu gminy.

GMINA MIRCZE Dziennik Urzędowy Województwa Lubelskiego – 94 – Poz. 1113

ZABYTKI NIERUCHOME W GMINNEJ EWIDENCJI ZABYTKÓW REJESTR MIEJSCOWOŚĆ OBIEKT ADRES DATOWANIE ZABYTKO WY 1. Kryłów Cmentarz parafialny A/1569 2. Kryłów Kaplica cmentarna A/1569 3. Kryłów Cmentarz żydowski I poł. XIX w. Dzwonnica przy kościele parafialnym p.w. 4. Kryłów 1860 r. A/1486 Narodzenia N.M.P Kościół parafialny pod wezwaniem 5. Kryłów 1855-1859 r. A/1486 narodzenia N.M.P. 6. Kryłów Cmentarz przykościelny A/1486 Parafia rzym.-kat. 7. Kryłów Ogrodzenie kościoła z kapliczką i bramą P.w. N.M.P w Lata 60. XX w. A/1486 Kuryłowie 8. Kryłów Budynek dawnej plebanii rzymskokatolickiej Pocz. XX w. Ogród klasztorny Reformatów z murem 9. Kryłów ul. Hrubieszowska Po 1763 r. A/1541 ogrodzenia 10. Kryłów Brama parkowa z mieszkaniem odźwiernego II poł. XIX w. A/374 11. Kryłów Park dworski XIX w. A/374 12. Kryłów Dawny urząd gminy i areszt XIX w. 13. Kryłów Młyn 1911 r. 14. Kryłów Kolonia Figura św. Mikołaja z wilkiem i źródełko XVIII/XIX w. 15. Kryłów Zespół zamkowy na wyspie Kon. XV w. A/370 16. Kryłów Szkoła podstawowa Kryłów 12 IV ćw. XIX w. 17. Łasków Cmentarz prawosławny XIX w. Małków 18. Cmentarz prawosławny Ok. XIX w. Kolonia Kościół parafialny p.w. Matki Bożej 19. Małków 1934 r. Nieustającej Pomocy 20. Miętkie Cmentarz prawosławny Ok. XIX w. 21. Mietkie Park Mircze, Kryłowska 22. Mircze Dawny areszt gminny IV ćw. XIX w. A/1303 32 Mircze, Kryłowska 23. Mircze Dawny urząd gminy IV ćw. XIX w. A/1303 45 24. Mircze Budynek dawnej szkoły Mircze, Ogrodowa 2 A/1303 25. Mircze Rezydencja dyrektora cukrowni Mircze, Lipowa 3C IV ćw. XIX w. 26. Mircze Stawy dworskie Poł. XIX w. 27. Mircze Dom młynarza Mircze, ul Młyńska 1925 28. Mircze Dzwonnica Mircze 1814 r. A/198 Cerkiew greckokatolicka parafialna p.w.ś.ś. Parafia rzym.-kat. W Kosmy i Damiana, obecnie kościół 29. Mircze Mirczu, 22-530 1814-1819 r. A/198 rzymskokatolicki parafialny p.w. Mircze Zmartwychwstania Pańskiego Parafia rzym.-kat. W 30. Mircze Cmentarz przykościelny Mirczu, 22-530 A/198 Mircze Parafia rzym.-kat. W 31. Mircze Cmentarz Rzymsko-katolicki Mirczu, 22-530 1919 Mircze 32. Mircze Cmentarz Prawosławny 1875 33. Mircze Krzyż kamienny 1905 r. 34. Mircze Krzyż żelazny na kamiennym postumencie XIX w. Dziennik Urzędowy Województwa Lubelskiego – 95 – Poz. 1113

Mogiła żołnierzy poległych we wrześniu 1939 35. Mircze XX w. r. Cerkiew greckokatolicka parafialna p.w. 1740 r. 1977-1993 36. Modryń opieki NMP, obecnie kościół rzymskokatolicki Modryń A/549 r. filialny p.w. Matki Boskiej Królowej Polski 37. Modryń Cmentarz przykościelny, d. cerkiewny A/549 38. Modryń Cmentarz z okresu I wojny świetowej 1916 r. ? A/1527 39. Modryń Cmentarz prawosławny XIX w. 40. Modryń Kapliczka przydrożna 1740 r. 41. Modryniec Park dworski XIX w. 42. Mołożów Bratnia mogiła XIX w. 43. Prehoryłe Cmentarz prawosławny XVIII w. Wojskowy cmentarz z okresu I wojny 44. Radostów 1916 r. ? A/1528 światowej 45. Radostów Cmentarz prawosławny XIX w. Figura przydrożna Matki Boskiej Niepokalanie 46. Radostów XVIII w. Poczętej 47. Smoligów Mogiły z okresu II wojny świtowej I poł. XX w. 48. Smoligów Ofiar walk ukraińsko – polskich z 1944 r. 49. Stara Wieś Kapliczka św. Jana Nepomucena Stara Wieś IV ćw. XIX w. 50. Stara Wieś Obora dworska Stara Wieś IV ćw. XIX w. 51. Stara Wieś Cmentarz prawosławny XIX w. 52. Stara Wieś Dzwonnica przy kościele filiarnym 1798 r. Nagrobek Franciszki Zielińskiej na dawnym 53. Stara Wieś 1852 r. cmentarzu przykościelnym 54. Szychowice Park dworski II poł. XVIII w. A/1447 55. Szychowice Cmentarz prawosławny 56. Wereszyn Cmentarz prawosławny XIX w. 57. Wereszyn Park XIX w. 58. Wiszniów Cmentarz parafialny XIX w. 59. Wiszniów Cmentarz prawosławny XIX w. Kościół parafialny pw. Św. Stanisława, dawna 60. Wiszniów 1850 A/1481 cerkiew unicka 61. Wiszniów Cmentarz przykościelny z drzewostanem XIX w. A/1481 62. Wiszniów Szkoła drewniana 1870 r.

6. OCENA STANU DZIEDZICTWA KULTUROWEGO GMINY. ANALIZA SZANS i ZAGROŻEŃ.

Analizując stan krajobrazu kulturowego gminy Mircze rozpoznano następujące czynniki determinujące jego dalszy rozwój:

Silne strony

 Ciekawe przykłady architektury sakralnej;  Duża ilość obiektów zabytkowych, niejednokrotnie o ponadregionalnym znaczeniu, Dziennik Urzędowy Województwa Lubelskiego – 96 – Poz. 1113

 Różnorodność wartości przyrodniczo-krajoznawczych;  Dobrze opracowana historia gminy i poszczególnych miejscowości;  Aktualne dokumenty strategiczne regulujące kwestię opieki nad zabytkami;  Walory przyrodniczo-krajobrazowe gminy generujące ruch turystyczny;  Włączenie zabytków gminnych do programu szlaków tematycznych;  Prezentacja dziedzictwa kulturowego przy wykorzystaniu technik informatycznych oraz ich publikacja w Internecie;  Liczne pomniki i kapliczki;  Działania Gminnego Ośrodka Kultury, mające na celu rozwijanie świadomości kulturowej mieszkańców, wzmacnianie więzi z miejscem zamieszkania;  Silna tożsamość kulturowa mieszkańców;  Stała poprawa jakości środowiska naturalnego wpływająca korzystnie na stan zabytków;  Dbałość o cmentarze.

Słabe strony

 Pozostawienie obiektów o charakterze mieszkalnym bez opieki;  Zanik architektury rezydencjonalnej;  Niewystarczajce: promocja walorów kulturowych i wykorzystanie dóbr kultury dla rozwoju turystyki;  Niewystarczajca świadomość społeczna o koniecznoci należytej opieki nad zabytkami  Niedostateczna liczba publikacji na temat dziedzictwa kulturowego gminy Mircze  Brak możliwoci zwiedzania zabytków, będcych własnocią prywatną

Szanse

 Możliwość rewaloryzacji zabytków z wykorzystaniem dotacji krajowych i unijnych;  Podejmowanie działań mających na celu rozwijanie współpracy z sąsiednimi samorządami w zakresie ochrony dziedzictwa kulturowego;  Zachowanie spójnego krajobrazu (m.in. utrzymanie historycznej linii zabudowy w Kryłowie i Mirczu;  Podtrzymanie tożsamości ludności poprzez identyfikację z miejscem (np. kultywowanie tradycyjnej twórczości ludowej). Dziennik Urzędowy Województwa Lubelskiego – 97 – Poz. 1113

 Zwiększenie ilości imprez lokalnych, o charakterze historycznym, wzmacniających więzi lokalne z gminą mieszkańców;  Tworzenie i promocja zintegrowanego kalendarza imprez kulturalnych odbywających się na terenie gminy;  Pozyskiwanie inwetorów prywatnych do inwestowania w zabytki;  Wykorzystanie potencjału jaki tkwi w ruinach zamku kryłowskiego;  Wykorzystanie dziedzictwa kulturowego dla potrzeb nauki i edukacji;  Kształtowanie współczesnych form zabudowy i zagospodarowania terenu z poszanowaniem tradycji i wykorzystaniem wzorców regionalnych;  Utworzenie szlaków tematycznych.

Zagrożenia

 Trudny dostęp do zewnętrznych źródeł finansowania opieki nad zabytkami;  Brak spójnego systemu finansowania oraz brak funduszy kierunkowych na organizację zadań opieki nad zabytkami;  Niewystarczająca edukacja młodzieży o dziedzictwie kulturowym regionu;  Silna konkurencja na rynku turystyki w regionie;  Braki w edukacji kulturowej;  Samowolne działania na zabytkach bez uzgodnień konserwatorskich;  Niedostateczna świadomość wartości zasobów kulturowych

7. ZAŁOŻENIA PROGRAMOWE

7.1 Priorytety

W toku analizy określono trzy priorytety realizacji Gminnego Programu Opieki nad Zabytkami. Są to:

 Priorytet I Dziennik Urzędowy Województwa Lubelskiego – 98 – Poz. 1113

Rewaloryzacja dziedzictwa kulturowego jako element rozwoju społeczno-gospodarczego gminy.

 Priorytet II Badanie i dokumentacja dziedzictwa kulturowego oraz promocja i edukacja służąca budowaniu tożsamości lokalnej.

 Priorytet III Ochrona i świadome kształtowanie krajobrazu kulturowego.

7.2 Kierunki działań i zadania

W ramach wymienionych priorytetów wytyczono kierunki działań i na tej podstawie wyodrębniono poszczególne zadania.

Priorytet I: Rewaloryzacja dziedzictwa kulturowego, jako element rozwoju społeczno-gospodarczego gminy

Kierunki działań Zadania Wykonawca Źródła finansowania Dziennik Urzędowy Województwa Lubelskiego – 99 – Poz. 1113

Zahamowanie procesu  Prowadzenie prac remontowo- Gmina Mircze, Budżet gminy, degradacji zabytków konserwatorskich przy obiektach Jednostki Gminne Dotacje unijne, i doprowadzenie do zabytkowych stanowiących poprawy stanu ich własność gminy (w ramach Dotacje Urzędu zachowania opracowanego planu remontów) Marszałkowskiego  Podejmowanie starań o uzyskanie Województwa środków zewnętrznych na Lubelskiego, rewaloryzację zabytków Dotacje Lubelskiego  planowe, konsekwentne Wojewódzkiego i kompetentne realizowanie zadań Konserwatora samorządowych w zakresie Zabytków, ochrony zabytków

 dbałość o zachowanie linii Dotacje Ministra Kultury zabudowy niezależnie od ochrony i Dziedzictwa pojedynczych, najcenniejszych Narodowego budynków

Dziennik Urzędowy Województwa Lubelskiego – 100 – Poz. 1113

Priorytet II: Badanie i dokumentacja dziedzictwa kulturowego oraz promocja i edukacja służąca budowaniu tożsamości lokalnej

Kierunki działań Zadania Wykonawca Źródła finansowania

Zintegrowana ochrona  Konsekwentne egzekwowanie Gmina Mircze Budżet gminy dziedzictwa zapisów dotyczących

kulturowego działalności inwestycyjnej na obszarach objętych ochroną określonych w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego  opracowywanie miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego, szczególnie obszarów o dużym nasyceniu obiektami zabytkowymi

Rozszerzenie ochrony  wnioskowanie do Gmina Mircze, Budżet gminy, dziedzictwa wojewódzkiego konserwatora jednostki gminne Dotacje unijne, kulturowego gminy zabytków o wpis do rejestru zabytków obiektów/obszarów Dotacje urzędu z gminnej ewidencji zabytków Marszałkowskiego  Podejmowanie prób i Województwa wyeksponowania turystycznego Lubelskiego, zabytków położonych na terenie Dotacje Lubelskiego gminy Wojewódzkiego  Podjęcie próby ochrony Konserwatora zachowanych zespołów Zabytków, folwarcznych

Dotacje Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego.

Dziennik Urzędowy Województwa Lubelskiego – 101 – Poz. 1113

Priorytet III: Ochrona i świadome kształtowanie krajobrazu kulturowego

Kierunki działań Zadania Wykonawca Źródła finansowania

Specjalistyczne  Prowadzenie monitoringu Gmina Mircze, Budżet gminy rozpoznanie badawcze i weryfikacji obiektów jednostki gminne poszczególnych uwzględnionych w gminnej obiektów, zespołów ewidencji zabytków oraz obszarów (z zastosowaniem komputerowej zabytkowych związane bazy danych) z przygotowywanym lub realizowanym procesem inwestycyjnym

Szeroki dostęp do  udostępnienie informacji o Gmina Mircze, informacji o dziedzictwie zabytkach gminy w Internecie jednostki gminne Budżet gminy, kulturowym gminy  Utworzenie gminnego systemu informacji i promocji (bazy danych) Dotacje unijne

środowiska kulturowego opartego o stronę internetową.  opracowanie mapy zabytków gminy, jako atrakcyjnej graficznie formy promocji ułatwiającej dotarcie do wszystkich elementów dziedzictwa kulturowego Dziennik Urzędowy Województwa Lubelskiego – 102 – Poz. 1113

Priorytet III: Ochrona i świadome kształtowanie krajobrazu kulturowego

Edukacja  organizowanie imprez plenerowych Gmina Mircze, Budżet gminy, i popularyzacja wiedzy promujących gminny zasób jednostki gminne Dotacje unijne o regionalnym zabytków

dziedzictwie  organizowanie (w siedzibie gminy, kulturowym świetlicach wiejskich, GOKu, szkołach) wystaw, spotkań na

temat historii regionu, dawnego i dzisiejszego krajobrazu kulturowego, zabytków  Rozwijanie działalności wystawienniczej  Organizowanie i wspieranie realizacji konkursów, wystaw i innych działań edukacyjnych  Wydawanie i wspieranie publikacji (w tym opracowań historycznych, folderów promocyjnych, przewodników) poświęconych problematyce dziedzictwa kulturowego gminy  bieżące uzupełnianie księgozbioru biblioteki gminnej o publikacje na temat historii i zabytków województwa Lubelskiego  wykorzystanie walorów zabytkowych, kulturowych i przyrodniczych jako czynnika wpływającego na rozwój i promocję gminy  podejmowanie działań zwiększających atrakcyjność przestrzeni gminy oraz zabytków dla potrzeb edukacyjnych, społecznych i turystycznych;  zachęcanie mieszkańców do Dziennik Urzędowy Województwa Lubelskiego – 103 – Poz. 1113

Priorytet III: Ochrona i świadome kształtowanie krajobrazu kulturowego

prowadzenia działalności agroturystycznej połączonej ze zwiedzaniem regionu;  wspieranie badań i dokumentacji dziedzictwa kulturowego gminy.  aktywna współpraca z regionalnymi mediami w celu promocji zabytków i upowszechnienia działań związanych z opieką nad zabytkami;  prowadzenie szlaków rowerowych przy odpowiednio oznakowanych obiektach niekoniecznie zabytkowych, ale istotnych ze względu na historię lub układ miejscowości;  rozpowszechnianie informacji o obiektach ujętych w Gminnej Ewidencji Zabytków  utworzenie strony internetowej poświęconej historii, tradycji i dziedzictwu kulturowemu

8. INSTRUMENTARIUM REALIZACJI PROGRAMU OPIEKI NAD ZABYTKAMI

Zadania określone w Gminnym Programie Opieki nad Zabytkami Gminy Mircze będą wykonywane przy pomocy następujących instrumentów: Dziennik Urzędowy Województwa Lubelskiego – 104 – Poz. 1113

 Instrumentów prawnych – wynikających z przepisów ustawowych, obejmujących między innymi uchwalanie miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego, stref ochrony konserwatorskiej, wykonywanie decyzji administracyjnych wojewódzkiego konserwatora zabytków;  Instrumentów finansowych obejmujących między innymi finansowanie prac konserwatorskich, remontowych i archeologicznych, udzielanie dotacji na finansowanie prac konserwatorskich i restauratorskich, korzystanie z programów uwzględniających finansowanie z funduszy europejskich oraz dotacje, subwencje, dofinansowania dla właścicieli i posiadaczy obiektów zabytkowych;  Instrumentów koordynacji obejmujących między innymi realizacje zapisów dotyczących ochrony dziedzictwa kulturowego zapisanych w dokumentach strategicznych województwa lubelskiego;  Instrumentów społecznych obejmujących między innymi działania edukacyjne promocyjne, współdziałanie z organizacjami społecznymi;  Instrumentów kontrolnych obejmujących między innymi aktualizację gminnej ewidencji zabytków, monitoring stanu zagospodarowania przestrzennego oraz stanu zachowania dziedzictwa kulturowego.

9. ZASADY OCENY REALIZACJI PROGRAMU OPIEKI NAD ZABYTKAMI

Gminna Ewidencja Zabytków na ternie gminy Mircze przygotowana została na podstawie art. 22 Ustawy z dnia 23 lipca 2003 r. o Ochronie Zabytków i Opiece nad Zabytkami. Z analizy obiektów wskazanych do wpisania do ewidencji i stanu władania nieruchomości (dane z ewidencji gruntów) wynika, że większość obiektów o wartościach zabytkowych stanowi Dziennik Urzędowy Województwa Lubelskiego – 105 – Poz. 1113

własność prywatną. Obiekty kwalifikowane są do włączenia do tworzonej ewidencji na podstawie wartości estetycznych i stanu zachowania elementów zabytkowych. Wykonana została dokumentacja fotograficzna wszystkich wartościowych pod względem wartości artystycznej obiektów.

Gminny program opieki nad zabytkami gminy Mircze, po zaopiniowaniu przez Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków, zostanie przedstawiony Radzie Gminy w celu przyjęcia go uchwałą. Program został opracowany na okres czterech lat i stanowi dokument uzupełniający w stosunku do innych dokumentów planistycznych i aktów prawa miejscowego. Co dwa lata Wójt będzie sporządzał sprawozdania z realizacji zadań Programu i przedstawiał je Radzie Gminy.

Głównym odbiorcą programu jest społeczność lokalna, która bezpośrednio powinna odczuć efekty jego wdrażania. Dotyczy to nie tylko właścicieli i użytkowników obszarów i obiektów zabytkowych, ale również wszystkich mieszkańców. Program powinien służyć podejmowaniu planowych działań dotyczących: inicjowania, wspierania, koordynowania badań i prac z dziedziny ochrony zabytków i opieki nad zabytkami oraz upowszechniania i promowania dziedzictwa kulturowego.

Dziennik Urzędowy Województwa Lubelskiego – 106 – Poz. 1113

10. ŹRÓDŁA FINANSOWANIA PROGRAMU OPIEKI NAD ZABYTKAMI

Obowiązującym wyznacznikiem sposobu finansowania opieki nad zabytkami są zasady zawarte w rozdziale 7. ustawy z dnia 23 lipca 2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami (Dz.U.2018 poz. 2067) Nakładają one obowiązek finansowania prac konserwatorskich, restauratorskich i robót budowlanych przy zabytku na osobę fizyczną, lub inną jednostkę organizacyjną w tym także na jednostki z sektora finansów publicznych, posiadające tytuł prawny do zabytku.

Zadania związane z opieką nad zabytkami mogą być finansowane m.in. z następujących źródeł:

 Z budżetu gminy Mircze;  Z budżetu Urzędu Marszałkowskiego Województwa Lubelskiego w ramach przyznanej dotacji na prace zgodne z art. 77 ustawy o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami z dnia 23 lipca 2003 r.;  Z budżetu Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków na prace, zgodne z art. 77 ustawy o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami z dnia 23 lipca 2003 r.;  Z budżetu Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego, w ramach dotacji przyznanej zgodnie z art.77 ustawy o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami z dnia 23 lipca 2003 r. w oparciu o ogłaszane corocznie przez Ministerstwo aktualne programy;  Z dotacji unijnych;  Ze środków własnych właścicieli obiektów zabytkowych;  Z darowizn na rzecz gminy;  Z innych środków przewidzianych prawem.