AANGEBODEN DOOR UW FILMTHEATER, FDN & NVBF

GIRL LUKAS DHONTS FENOMENALE DEBUUT OVER TRANSMEISJE LARA DEBRA GRANIK HET VERSCHIL TUSSEN VERLANGEN EN NODIG HEBBEN MY FOOLISH HEART DE LAATSTE DAGEN VAN CHET BAKER RADICALE RECLAME KUNST VAN DE CAMPAGNE BELLINGCAT WAARHEID IN EEN POST-TRUTH WERELD #414 NOVEMBER 2018

TILDATILDA SWINTONSWINTON OVEROVER SUSPIRIASUSPIRIA “EN ‘DANSDAN HIER KAN EEN EEN INTERVIEWQUOTE” POLITIEKE EN BETOVERENDE KRACHT ZIJN’ te zien op iDFA en vAnAF 22 november te zien in De FilmtheAters en op DE FILMKRANT #414 NOVEMBER 2018 3

REDACTIONEEL Wat is eigenlijk de kleur van het verleden? Als we naar films kijken dan lijkt het zo logisch dat het verleden zwart- wit is, omdat de eerste films zwart-wit waren. Of goudbruin, zoals het licht van Rembrandt en Caravaggio, laat zonlicht en kaarsen, en de eer- ste elektrische peertjes. Of uitgebleekt, zoals herinneringen kunnen vervagen met de tijd. Soms heeft het verleden juist verzadigde kleu- ren. Tinten rood en groen die al lang niet meer in de mode zijn, maar net zo warm ogen als het textiel waarvan de kleding van de hoofpersona- ges gemaakt is. Wol, katoen. Materialen die kleuren absorberen. Werd de wereld pastel toen de stoffen synthetisch werden? Er is niet één kleur voor het verleden. In het verleden heeft de zon vast ook wel eens zo fel geschenen als op dit moment, terwijl ik in een S-Bahn in Berlijn, hoog langs de Alexanderplatz raas. Hoe zal het heden er in de toekomst als verleden uitzien in films? Voor de onverbeterlijke cinefiel is Alexander- platz voor altijd verbonden aan Rainer Werner Fassbinder. Maar tegenwoordig is het ook een locatie in Tom Tykwers mammoet­ ­epos, zoals de Duitse critici de serie Babylon Berlin hebben gedoopt. Je ontkomt er hier niet aan, nu de serie na zijn première op een betaalzender via het publieke net wordt uitgezonden. Babylon Berlin speelt net als Berlin Alexanderplatz in 1929. Fassbinder volgt Franz Biberkopf, de uit de gevangenis ontslagen moordenaar die na vier jaar in een veranderde wereld terechtkomt. Tykwer en zijn coregisseurs hebben een politie- man als hoofdpersoon. Beiden tonen ze de Weimarrepubliek in verval. Beiden vanuit een ander perspectief. Het kleurgebruik uit Babylon Berlin is duide- lijk geïnspireerd op dat van Fassbinder. Duister, vol schaduwen en onscherpe, obscure perspec- tieven. Maar bij Tykwer en co is het een geauto- matiseerd visueel jargon, synoniem geworden met de smaakvolle Netflixesthetiek van series als Ozark (en dat is nog een van de betere voor- beelden). Hun Weimar wordt zo nostalgisch. Dat het verleden in films vaak in het duister is gehuld is ook omdat het het verleden is. We ‘DE HAAREXTENSIONS verwachten dat het verleden zich in de schemer DIE HIJ DROEG, HEEFT HIJ DE afspeelt, somber en statig is. Omdat we hopen dat het licht een heldere en overzichtelijke toe- HELE DRAAIPERIODE INGEHOUDEN; komst brengt. Maar na 1929 werd de wereld niet lichter. HIJ IS ÉCHT EEN MEISJE VOOR ONS Tegenwoordig is Alexanderplatz verblind door beton. De kleuren van winkelketens over- GEWORDEN. DAT WAS IETS schreeuwen elkaar. Het is meestal kermis. Het is geen filmisch beeld. Om het te zien zou je het HEEL BIJZONDERS.’ moeten overdrijven. Vandaag demonstreert hier bijna een kwart miljoen mensen onder de noemer #unteilbar LUKAS DHONT OVER ACTEUR tegen racisme, extreemrechts, xenofobie en haatspraak en wapperen er regenboogvlaggen VICTOR POLSTER IN en spandoeken in kleuren waarvoor nieuwe regenbogen en nieuwe namen van kleuren moe- GIRL 4 6 ten worden uitgevonden. DANA LINSSEN te zien op iDFA en vAnAF 22 november te zien in De FilmtheAters en op @DANALINSSEN DE FILMKRANT #414 NOVEMBER 2018 4

STEUN DE DE VOLGENDE FILMKRANT VERSCHIJNT OP DONDERDAG 22 NOVEMBER FILMKRANT: WORD #414 GIRL 4 6 ABONNEE Word nu abonnee van de Filmkrant en ontvang Djam op dvd.

De Filmkrant. Het grootste onaflhankelijke filmblad van Nederland. Nualle op formaten vernieuwde website > filmkrant.nl SUSPIRIA 4 12

Als u nu een jaarabonnement op de Film- krant neemt, dan ontvangt u niet alleen een jaar lang de Filmkrant in de bus, maar als welkomstgeschenk ook Tony Gatlifs nieuwe XXX film Djam op dvd. Bent u al abonnee maar brengt u een nieuwe abonnee aan? Dan Plus Hollandse Nieuwe: Zes makers met een ontvangt u allebei het welkomstgeschenk.* première op het NFF 4 vanaf 6 Djam, een vrijgevochten Grieks meisje van het eiland Lesbos, wordt door haar stiefvader Kakourgos naar Istanbul gestuurd om een motoronderdeel voor hun boot te vinden. Daar hoort ook een omweg langs het huis van haar GIRLHOOD 4 40 overleden moeder bij, waar ze een collectie elpees met rebetikamuziek op moet halen. KABUL, CITY IN THE WIND 4 34 Kakourgos is groot fan van deze muziekstijl, ook wel de ‘Griekse Blues’ genoemd. ‘Roma-regisseur Tony Gatlif gaat verder op zijn muzikale reis. Deze keer staat hij stil bij de THE THINKING VIDEO rebetika. Met deze samensmelting van Turkse en Griekse muziek overstijgt hij gesloten gren- #23 ESSAY filmkrant.nl zen en dichtgetimmerde naties’, schreef Hugo MACHINE Emmerzael in de Filmkrant #408. ‘Djam is een film over culturele ontmoetingen die sporadisch EEN INDRUKWEKKEND BEELD | In zijn laatste films, Alex- uitbarst in hartstochtelijke muziek. Zoals de ander Nevski (1938) en Ivan de Verschrikkelijke deel I & II drijfstang die Djam in Turkije moet halen, is (1944), herzag Sergei Eisenstein zijn theorie over en werk- muziek hier het middel dat alle losse onderde- wijze met montage. Hij liet de moedwillige discontinuïteit len met elkaar verbindt.’ van opgesplitste shot-eenheden achter zich. In plaats daar- van ging Eisensteins montage nu hand in hand met zijn * Stort €39,75 (meer mag ook, dan steunt u de mise-­en-scène, maar op een zeer ongebruikelijke manier. Filmkrant extra als donateur) op rekeningnum- De beelden zijn zorgvuldig met elkaar verbonden en vormen mer NL28 INGB 0005 3933 95 t.n.v. Stichting een coherente scène, maar wie goed kijkt ziet dat veel ele- Fuurland te Amsterdam, o.v.v. ‘nieuwe abonnee’ menten enorm verspringen tussen twee shots. Hoe deed hij en uw adresgegevens. Deze aanbieding is geldig dit in Alexander­ Nevski? tot 22 november. Met dank aan Contact Film. CRISTINA ÁLVAREZ LÓPEZ EN ADRIAN MARTIN DE FILMKRANT #414 NOVEMBER 2018 5

4 26 Radicale reclame For the many NIET TE MISSEN ARTIKELEN of for the penny? Ga deze maand in ieder geval naar: 4 38 Eye Xtended: Rising Marina Abramovic van de 1 Girl 4 6 verdrinkingsdood redden 4 34/37 IDFA Aboozar Amini PORTRAIT MODE 2 Leave No Trace 4 10 over openingsfilm Kabul, City in the Wind, Viktor 3 Touch Me Not 4 14 Kossakovski over Aquarela, Anniversary of the Revolution In de strijd om onze schermtijd introduceerde 4 Gräns 4 18 en The Trail, IDFA Focus: Me 4 39 Bennie Mols over Instagram afgelopen zomer een nieuwe service: 5 Bellingcat 4 9 InScience Festival Bloedirritante robot blijkt aaibaar Instagram TV. Je zou het kunnen zien als de YouTube voor het mobiele tijdperk. Elke Insta- gram-gebruiker kan nu op ‘IGTV’ verticale video’s van maximaal een uur lang uitzenden. HUMANS OF FILM Dit is vooral goed nieuws voor populaire influen- cers en internetsterren die tot nu toe hun geld verdienden met YouTube. Zij hebben met deze AMSTERDAM nieuwe tool een eigen televisiezender gekregen. Rechtsboven in de normale Instagram-app vind Wat voor invloed hebben films op het leven van gewone je een televisie-icoontje dat je naar deze video- Amsterdammers? Een serie straatfoto’s in samenwerking­ wereld leidt. Opvallend is dat de video’s lang met Humans of Film Amsterdam. mogen zijn. Jarenlang was ‘kort is goed’ het adagium voor online media. Nu kan het, wat de grote plat- GRÄNS 4 18 “Ik hou van The Beach (2000) waarin Leonardo DiCaprio een gast speelt die Richard heet die met een groep mensen op een forms betreft, niet lang genoeg duren, Facebook 4 3 Redactioneel paradijselijk eiland in een commune leeft. In mijn ogen is dat en consorten hebben er tenslotte belang bij om 4 4 The Thinking het echte leven want ik heb steeds meer het idee dat deze ons zo lang mogelijk aan onze schermen te RUBRIEKEN Machine 4 5 Niet te maatschappij waarin we leven een illusie is. Sinds ik een kluisteren. missen 4 5 Humans of Film Amsterdam 4 5 Het nieuwe klein meisje was, voel ik me een buitenstaander, een beetje De andere interessante kijken Ebele Wybenga over portrait mode 4 40 Kort Alle een einzelgänger. Waar ik opgroeide was ik de vreemde eend twist is dat de video’s op andere films 4 46 Agenda en evenementen 4 54 Boeken in de bijt. Daarom heb ik altijd het gevoel gehad om te willen Instagram TV verticaal moeten Tokio mon amour: Japanse avonturen 4 55 Thuiskijken vluchten of ontsnappen. Ik heb zelfs geprobeerd om in be- zijn. Het blikveld van filmer en ByNWR, The Last Picture Show, Saint Jack, Maniac, The paalde groepen te leven, maar zeker nu ik ouder ben is dat kijker is letterlijk vernauwd tot Other Side of the Wind 4 58 Actie! op de set van Dirty God niet meer nodig. Het was meer een fase waar ik doorheen de proporties van een staand ging. Kan iedereen gebeuren. Ik bedoel: ergens voorbij de smartphonescherm. Voor 4 6 Lukas helft van de film gebeurt er iets met Richard waardoor hij sommige media die veel online Dhont over Girl zichzelf afzondert van de groep en z’n grip op de realiteit video maken is deze kanteling INTERVIEWS Spitzen als verliest. Zoiets is mij ook weleens overkomen, meer dan eens ongemakkelijk. Ik volg bijvoor- metafoor voor het keurslijf 4 10 Debra Granik over Leave zelfs, maar ik ben hersteld. Als ik tegenwoordig aan de wereld beeld designwebsite Freunde No Trace ‘Het gaat om het verschil tussen verlangen en wil ontsnappen gaat dat via de muziek die ik maak. Ik zing en von Freunden. Al swipend op nodig hebben’ 4 12 Luca Guadignano en Tilda Swinton componeer en zo probeer ik mijn eigen paradijs te creëren. Instagram TV kom ik van hen over Suspiria Woest en delicaat 4 14 Adina Pintilie over De echte reden dat deze film me zo raakt is dat deze mensen een horizontale video tegen De weg naar bevrijding 4 18 Ali Abbasi over aan onze samenleving ontsnapt zijn. Dat ze hun eigen plek die rechtop is gezet, waardoor Gräns ‘Een entertainende western over slavernij bereikt gecreëerd hebben, dat ze zelfvoorzienend zijn, dicht bij de ik mijn scherm moet draaien. meer dan een saaie preek’ 4 21 Marcelo Martinesi over Las natuur leven en niet zo gehersenspoeld zijn zoals zoveel De beelden zijn prachtig, maar herederas ‘We bouwen de hele tijd muren om ons heen’ mensen in onze samenleving. Het is niet dat ik per se in een de film valt door z’n formaat 4 24 Rolf van Eijk over My Foolish Heart De Chet Baker commune wil leven. Wat ik probeer te zeggen is dat ik mezelf enorm uit de toon. achter het masker op een dag wel zie ontsnappen uit deze maatschappij. Al is Deze clash tussen online het maar gedeeltelijk. Naar een plek waar het weer veel beter video oude stijl en video 4 7 Girl Ze wil geen is. Dichter bij de natuur en dichter bij de zee.” nieuwe stijl gaat slachtoffers maken. Van web- voorbeeld zijn, ze wil winkel Mr. Porter kom ik filmpjes tegen die RECENSIES een meisje zijn FEARGAL AGARD zichtbaar speciaal geproduceerd zijn voor Instagram TV: portrait mode van begin tot eind. 4 9 Bellingcat Truth in a Post-Truth World Slim speurende HUMANSOFFILMAMSTERDAM.COM burgers op het open internet 4 11 Leave No Trace ‘Het is Er is altijd een mannetje of vrouwtje in het mid- illegaal om in de openbare ruimte te wonen’ 4 13 Suspiria den, ten voeten uit of close-up, zoals influen- Pruttelende heksenketel 4 15 Touch Me Not Kun je kijken cers en hun kijkers het vermoedelijk graag zien. zonder oordeel? 4 17 Loro In iedereen schuilt een Onder de populaire kanalen zijn veel fitness­ Berlusconi 4 19 Gräns Woede ruiken 4 20 Las herederas video’s, beautytips en schattige dieren. Dat wil Achter het schildersezel vandaan 4 23 Bohemian niet zeggen dat je inhoudelijks niets kunt met Rhapsody Rock ‘n rommel 4 25 My Foolish Heart De dit formaat. Redacteuren van de Duitse krant laatste dagen van Chet Baker 4 40 The Old Man and the Die Zeit maken verticale persoonlijke reporta- Gun Redford vult glimlachend zijn zakken All Alone ges. Omdat iedereen nog aan het experimente- Kakafonie van adviezen 4 41 La terra dell’abbastanza ren is, is de kijkervaring nog onrustig. Maar Pizzajongens in valstrik Niet schieten De terreuraanslagen omdat het gebeurt op ons meestbegluurde van de Bende van Nijvel 4 43 The King Elvis en de scherm wordt dit vast geraffineerder. Zappen is Amerikaanse droom Jij bent mijn vriend Stompen, swipen geworden. knuffelen, praten 4 44 Het voorval - Armando en de mythe EBELE WYBENGA Het was hij of ik De dirigent Een vrouw als dirigent? Bespottelijk 4 45 The Kindergarten Teacher Het kleed langzaam onder de kijker vandaan getrokken Life Itself Lekker shoppen in de winkel voor noodlottige wendingen

DE FILMKRANT IS EEN UITGAVE DIJKSTERHUIS (NIEUWS), ERIK SCHUMACHER,­ LAU­RA VOSS, DAVID JENKINS, FRITZ DE JONG, IVO TE LICH­TEN. MOCHT U DESONDANKS­ MENEN COLOFON VAN STICHTING FUURLAND, VAN ZUYLEN | FILMKRANT.LIVE GERLINDA­ HEYWEGEN, DE KOCK, SASJA KOETSIER, OMAR LARABI, DAT U RECHTEN BEZIT OP EEN VAN DE PRIN­SEN­GRACHT 770, 1017 LE AMSTERDAM, 020 623 [email protected] | BUREAU & AGENDA ILONKA MIKE LEBBING, ADRIAN MAR­TIN, BENNIE GEBRUIKTE BEELDEN, NEEM CONTACT OP MET 0121, [email protected], WWW.FILMKRANT.NL | BUNDA, [email protected] | VORMGEVING BART MOLS, JANNA REINSMA, GUUS SCHULTING, BERI DE UITGEVER VIA [email protected]­ | DE OPRICH­TERS JAN HEIJS & HENK RABBERS | ZAKELIJKE OOSTER­HOORN & ROLF HERMSEN | BEHEER WEBSITE SHALMASHI, ANDRÉ WAARDENBURG, EBELE WYBEN­ FILM­KRANT WORDT MEDE MOGELIJK GEMAAKT DOOR LEIDING & ADVER­TENTIE-ACQUISITIE JAN DOENSE, HENK RABBERS | COVER SUSPIRIA (BOVEN 1977, ONDER GA, JUHA VAN ‘T ZELFDE, REJO ZENGER, ALEXANDER FINAN­CIËLE BIJDRAGEN VAN DE NEDER­­­LANDSE JAN@FILM­KRANT.NL | HOOFDREDACTIE DANA LINSSEN | 2018) | FOTOGRAFIE ALESSIO BOLZONI, BOB BRONS­ ZWART | DRUK RODI ROTATIEDRUK,­ DIEMEN | OPLAGE VERENIGING VAN BIOSCOOP­­­­­­­­EXPLOI­TAN­TEN EN FILM­ EIND­REDACTIE MARISKA GRAVELAND, RONALD ROVERS HOFF, JOHAN JACOBS, FABRIZIO MALTESE | VERDER 25.000 | ©2018 STICHTING FUURLAND/DE FILMKRANT, THEATERS (NVBF), FILM DISTRIBUTEURS­ NEDERLAND | REDACTIE JOS VAN DER BURG, HUGO EMMER­ZAEL, WERKTEN MEE FEARGAL AGARD, CRISTINA ÁLVAREZ AMSTER­DAM | ISSN 01698109 | DE FILMKRANT­ HEEFT (FDN) EN HET NEDERLANDS­ FILM­ SACHA GERTSIK, JOOST BROEREN-HUITENGA LÓPEZ, LEO BANKER­SEN, EDO DIJK­STERHUIS, HEDWIG GEPRO­BEERD DE RECHTHEBBEN­ ­DEN VAN HET FONDS EN WORDT U MEDE AANGE­ ­ [email protected] | WEB­REDACTIE EDO VAN DRIEL, JAN PIETER EKKER, SANDRA HEERMA VAN GEBRUIKTE BEELDMATERIAAL­ TE ACHTERHALEN­ EN IN BODEN DOOR UW FILMTHEATER­ DE FILMKRANT PORTRET JOHAN JACOBS #414 NOVEMBER 2018 6

LUKAS DHONT OVER GIRL SPITZEN ALS METAFOOR VOOR HET KEURSLIJF

Met het wervelende Girl maakt de Vlaamse regisseur Lukas Dhont heel lang niet konden spreken of niet werden gehoord.” Girl is de juiste film op het juiste moment – een aan- een debuut waarmee hij ook zichzelf overdonderde. ‘Ik wilde een grijpend en intiem portret dat handen en voeten geeft transgender centraal stellen, maar tegelijkertijd juist focussen op aan een onderwerp dat maatschappelijk leeft. Dat bewijst ook de zegetocht die op die première volgde – de film DOOR JOOST BROEREN-HUITENGA alles behálve het feit dat ze transgender is.’ won niet alleen de Fipresci-prijs van de internationale filmpers en de prijs voor beste acteerprestatie in het pro- Een dag na de wereldpremière op het festival van Can- het nieuws kwam omdat haar dansschool haar niet als gramma Un Certain Regard, de tweede competitie van nes afgelopen mei is de jonge Vlaamse debutant nog ballerina verder wilde laten studeren. “Haar verhaal had Cannes, maar ook de Camera d’Or voor beste debuut van wat overdonderd. Zijn film Girl, over de vijftienjarige mij geraakt, daarom had ik er zoveel jaar van mijn leven het festival. In het halfjaar dat volgde is Girl wereldwijd Lara die werd geboren als jongen maar leeft als meisje aan besteed, en het was zeer emotionerend voor me om warm onthaald, recent won hij nog de publieksprijs op en nu ballerina wil worden, is met een overweldigend te voelen dat het eindresultaat ook anderen raakt”, ver- het filmfestival van het Spaanse San Sebastian. enthousiasme onthaald. telt Dhont. “Ik denk dat Lara ons iets toont waar we op Girl is losjes gebaseerd op het leven van Nora Mon- dit moment behoefte aan hebben. Er is ONVOORWAARDELIJK secour, een jonge Belgische transgender die in 2009 in een beweging gaande die een stem geeft aan mensen die “Wat me interesseerde is een personage dat vraagte-

LUKAS DHONT

GIRL FILMHUIS DE KEIZER DEVENTER, 1 NOVEMBER 20.30 | FILMSCHUUR HAARLEM, 3 NOVEMBER 13.30 UUR | GIGANT APELDOORN, 6 NOVEMBER 19.30 UUR | LAURA VAN ZUYLEN DE FILMKRANT #414 NOVEMBER 2018 7

kens zet bij het klassieke idee van wat mannelijkheid en scenario las, daar in eerste instantie over viel. Ze zeiden: dat kader interessant zijn.” vrouwelijkheid betekenen”, vertelt Dhont. “Het is ‘Je laat een mogelijkheid voor conflict liggen, daar zit Dhont greep terug op een verhaal uit de klassieke vloeibaarder; elk mens heeft zowel masculiene als fe- prachtig drama in’. Maar ik wilde daar juist geen drama. oudheid als sturend element. “In het scenario ge- miniene eigenschappen, en ook het directe verband dat De vader staat voor onvoorwaardelijke liefde.” bruikte ik de Icarus-mythe steeds als model voor die men maar al te vaak legt tussen je sekse en je seksuali- Precies daarom koos Dhont ervoor om Lara het kind dansscènes: iemand die wil vliegen, steeds hoger en ho- teit klopt niet. In mijn jeugd voelde ik me vaak meer van een alleenstaande vader te maken. “Veel mensen ger, tot ze zich brandt. De dansscènes komen op de mo- vrouwelijk dan mannelijk. Dat was soms verwarrend, denken toch dat een vader de keuze die Lara heeft ge- menten dat ik die spanning in haar lichaam wilde tonen.” omdat ik om me heen alleen maar mensen zag die zich maakt moeilijker zal accepteren, en ik wilde laten zien Girl wordt gedragen door de jonge acteur en danser aanpasten aan de norm. Dus het is belangrijk voor me dat dat niet zo hoeft te zijn. Daarnaast ontstaat door de Victor Polster. Dhont ontdekt Polster als vijftienjarige om personages voor het voetlicht te brengen die dat afwezigheid van een moeder ruimte voor Lara om de dansstudent aan de Koninklijke Balletschool Antwer- hokjesdenken doorbreken.” vrouwelijke rol in de familie op zich te nemen. Niet al- pen, en in de voorbereidingen voor de rol doorliep hij In de afgelopen jaren heeft Dhont de zichtbaarheid leen als moederfiguur voor haar broertje, maar ook als voor een deel hetzelfde traject als zijn personage. “Om- van transgender personages flink zien groeien. “Wat ik partner naast haar vader. Dat maakte de dynamiek tus- dat Lara ballerina wil worden, moet ze op spitzen dan- eraan toe wilde voegen is een film waarin het drama sen hen complexer.” sen – een fantastische metafoor voor het proberen je- niet van buitenaf komt. Lara’s familie ondersteunt haar zelf in een keurslijf te persen. Victor had zelf ook nooit onvoorwaardelijk. Ze hoeft niet te vechten met de bui- ICARUS op spitzen gedanst, hij heeft drie maanden keihard tenwereld, en dat betekent dat ze volledig zichzelf kan Lara’s dansen staat centraal in Girl, maar toch is het moeten trainen om dat te kunnen.” zijn, in al haar complexiteit, en haar eigen fouten kan moeilijk een dansfilm te noemen. De vaak woeste scè- Dhont prijst de ijzeren discipline van zijn jonge maken. Ik wilde een transgender centraal stellen, maar nes waarin we Lara zien trainen, zijn vooral expressio- hoofdrolspeler. “Hij is een perfectionist, ook in het ac- tegelijkertijd juist focussen op alles behálve het feit dat nistische momenten, waarin ze de emoties die ze op- teren wilde hij heel goed zijn. Dat betekende dat hij ze transgender is. In het verhaal, in de beelden, in de kropt eindelijk naar het oppervlak kan laten komen. dingen écht moest voelen. Dus bij emotionele scènes structuur van het geheel.” “Wat ik wilde tonen is het effect dat dansen heeft op was het vaak mijn verantwoordelijkheid om hem juist Die aanpak bleek allesbehalve vanzelfsprekend. Bij de het lichaam, wat het eist om op dat punt te komen. af te remmen – hij had verder willen gaan dan ik onvoorwaardelijke steun die Lara van met name haar va- Daar heb ik het ook heel uitgebreid over gehad met de verantwoord vond. De haarextensions die hij droeg, der Mathias (Arieh Worthalter) krijgt, werden door veel choreograaf: hij wist dat zijn choreografie niet echt in heeft hij de hele draaiperiode ingehouden; hij is écht adviseurs en dramaturgen vraagtekens gezet, vertelt beeld zou komen, dat ik heel dicht op haar zou blijven. een meisje voor ons geworden. Dat was iets heel Dhont. “Het was echt opvallend dat iedereen die het Zijn opdracht was om bewegingen te creëren die ook in bijzonders.”

GIRL Ze wil geen voorbeeld zijn, ze wil een meisje zijn

Girl is een film om verliefd op te worden, neer van een puber die worstelt voor twee, of maar ook een om mee te worstelen. Hoe ga drie, of voor nog veel meer. “Ik wil geen voor- je om met dit debuut van Vlaming Lukas beeld zijn. Ik wil een meisje zijn”, klaagt Lara Dhont over een transmeisje dat ballerina tegen haar kinderpsycholoog. wil worden? SCHOK “Wil je een jongen of een meisje zijn?” Een Nog meer vragen: hoe kan een cisgender cri- pijnlijke scène van Lukas Dhonts prijswin- ticus zulke momenten op waarde schatten? nende debuut Girl speelt zich af tijdens een Neem het juryrapport over Girl van FI- slaapfeestje. Lara (Victor Polster) is er one of PRESCI. Na Cannes moest dat rapport wor- the girls. En toch ook niet: de jarige staat den herzien, omdat erin geschreven werd erop dat Lara haar mannelijke geslachtsdeel over een vader-zoon- in plaats van va- laat zien. Zij ziet hen toch ook de hele tijd der-dochterrelatie. Het is lastig om in Girl naakt in de kleedkamerdouches van de bal- niet over zulke gevoeligheden te struikelen. letschool? Alweer wordt Lara geconfron- De film doet je stilstaan bij hoe je (nog niet) teerd met (en gereduceerd tot) haar sekse, li- schrijft, spreekt en denkt over het complexe chaam en seksuele identiteit. spectrum van biologische en seksuele iden- Zulke confrontaties beperken zich niet tot titeit. Je neigt zelfs anders te kijken naar een de film. Girl, een portret van een vijftienjarig film als Girl. Ook een onschuldige vraag als transmeisje dat ballerina wil worden, roept “Ben jij de zus van Milo?” (Milo is haar broer) nou eenmaal vragen op. Waarom de Vlaamse kan als een schok door de zaal gaan. Hoe zal debutant Lukas Dhont bijvoorbeeld voor een Lara daarop reageren? Over de kleinste de- cisgender (iemand wiens sekse en gender tails van haar leven valt te twijfelen. Wat zo overeenkomen) acteur heeft gekozen in zijn mooi is aan Girl, is dat die twijfels gaande- genderblinde casting. In dat genderblinde weg plaatsmaken voor meer: empathie, be- schuilt natuurlijk het antwoord, maar bewe- grip en liefde voor alle hoofdpersonages. En zen Sean Bakers Tangerine en Sebastián Le- een apart gevoel als de aftiteling begint, dat lio’s Oscarwinnende Una mujer fantástica je Lara gaat missen en dat je veel meer van niet eerder – in schril contrast met The Da- haar zou willen zien en weten. Lara is inder- nish Girl van Tom Hooper – het belang van daad veel meer dan een voorbeeld. Ze is een transacteurs in zulke verhalen? Zou een film inspirerend, jong mens op weg naar volwas- als deze niet een kans moeten bieden aan senheid. Dat gevoel kan elk mens op waarde transmensen die het glazen plafond van de kan schatten, zeker als het zo scherp ver- filmindustrie willen doorbreken? Bovendien: beeld is als in Girl. kan een cisgender man alle nuances van zo’n HUGO EMMERZAEL complexe rol wel verbeelden? Wat betreft die laatste vraag lijken Dhont en Polster geslaagd GIRL BELGIË, 2018 | REGIE LOKAS DHONT | 100 in hun ambitie. Girl is een film om verliefd op MINUTEN | MET VICTOR POLSTER, ARIEH WORT- te worden. De regie van Dhont is meesterlijk. HALTER | DISTRIBUTIE CINEMIEN | TE ZIEN VANAF 1 Polster zet op voortreffelijke wijze het leven NOVEMBER Eye Filmmuseum HI NE MAN

Films, talks & robots 18 okt – 13 nov 2018 eyefi lm.nl/manmachine MAC

THE

COBOS FILMS presenteert in coproductie met KRO-NCRV

WINNER FIPRESCI INTERNATIONAL CRITICS PRIZE BERLINALE 2018

HET HUT SYNDICAAT of de mogelijkheid van een ander leven

een film van Diego Gutiérrez

nu te zien in de filmtheaters en op picl nu te zien in de filmtheaters 3a

adv_FK_Syndicaat.indd 1 25-09-18 20:58 DE FILMKRANT #414 NOVEMBER 2018 9

BELLINGCAT, TRUTH IN A POST-TRUTH WORLD

BELLINGCAT'S ELIOT HIGGINS SLIM SPEURENDE BURGERS OP HET OPEN INTERNET Documentairemaker Hans Pool brengt een alles en iedereen voortdurend alles vastlegt en dat deelt Op die manier kunnen de onderzoekers de verplaatsin- eerbetoon aan de ‘leunstoeljournalisten’ van op het internet – van selfies waarin op de achtergrond gen van het Russische leger tot in detail reconstrueren. Bellingcat, een groepje gewone stervelingen een passerend militair konvooi is te zien tot en met de En daar zit ook meteen een belangrijk verschil tus- die met hun blogs de grootste spelers in de satellietbeelden van Google Maps. Zoals een van de sen nieuwsgierige burgers en de officiële autoriteiten wereldwijde politieke arena ter verantwoording onderzoekers in de documentaire zegt: bij moderne wiens werk het is de daders op te sporen en te vervol- roepen. DOOR REJO ZENGER conflicten duren de uren aan beeldmateriaal die be- gen. Die autoriteiten functioneren binnen de grenzen schikbaar zijn vaak langer dan het conflict zelf. van bestaande instituties. Ze zijn traag en aan de inzet Met Bellingcat, Truth in a Post-Truth World heeft Lang was de belofte van het internet dat de macht van bevoegdheden zijn (terecht!) tal van voorwaarden regisseur Hans Pool een documentaire gemaakt over zou verschuiven van de klassieke poortwachters zoals verbonden. Voor burgers gelden die grenzen niet: ze de enorme kracht van onderzoeksjournalistiek door grote uitgevers naar de individuele internetter. In ze- zijn snel, flexibel en kunnen zonder papierwerk en an- burgers. Het is een eerbetoon aan de vasthoudendheid, kere zin is dat waar geworden: niet langer hebben we dere formaliteiten infiltreren in de besloten groepen op het vernuft en het bevragende karakter van een klein de toestemming van een mediamagnaat nodig om onze sociale media. groepje ‘leunstoeljournalisten’ dat met hun blogs de eigen insteek op een verhaal wereldkundig te maken. Daar zitten natuurlijk allerlei risico’s aan vast. Hoe grootste spelers in de wereldwijde politieke arena ter Maar inmiddels zijn we ook wijzer: lang niet alle infor- bepaal je wie het meest betrouwbare verhaal vertelt? verantwoording roept. matie op het internet is wat het lijkt te zijn. Toch zijn Wanneer is er sprake van een gefundeerde beschuldi- Het groepje gewone stervelingen dat opereert onder het vaak gepassioneerde bloggers die de waarheid over ging en wanneer is iets laster? Waar ligt de grens tussen de naam Bellingcat verwierf wereldfaam door hun re- een gefabriceerd filmpje boven tafel krijgen, en niet de burgerjournalistiek en eigen rechter spelen? In Pools search naar de daders van de aanslag op de MH-17. Zij klassieke media. documentaire lijkt iedereen het er wel over eens: slim wisten relatief snel de schuldigen aan te wijzen, maan- speurende burgers zijn een welkome aanvulling op de den voordat de officiële autoriteiten hetzelfde resultaat GEEN PAPIERWERK bestaande onderzoeksjournalistiek en de rechtspraak. konden reproduceren. Nog een keerzijde: we hebben geen controle meer over Maar ze gaan geen van beide vervangen. onze eigen privacy. Dat merken ook de moeders van en- POORTWACHTERS kele bij de aanslag op de MH-17 betrokken soldaten, die BELLINGCAT, TRUTH IN A POST-TRUTH De onderzoekers van Bellingcat baseren zich vooral op in de documentaire te zien zijn. Alles wat zij in een be- WORLD NEDERLAND, 2018 | REGIE HANS POOL | 88 de eigen expertise en op het open internet als informa- sloten forum met elkaar delen over het doen en laten van MINUTEN | DISTRIBUTIE PERISCOOP FILM | TE ZIEN tiebron. Dat kan omdat we leven in een wereld waarin hun zonen, lezen de onderzoekers van Bellingcat mee. VANAF 15 NOVEMBER DE FILMKRANT PORTRET FABRIZIO MALTESE #414 NOVEMBER 2018 10

DEBRA GRANIK OVER LEAVE NO TRACE ‘HET GAAT OM HET VERSCHIL TUSSENEN VERLANGEN EN NODIG HEBBEN'

Met Leave No Trace onderzoekt Debra Granik in hoeverre het en is trots op zijn vermogen om zelf te voorzien in wat mogelijk is om te ontsnappen uit het systeem van onze maat­ nodig is, in voedsel en onderdak.” schappij. ‘Ik heb respect voor het lef van mensen die ervoor Vindt u dat Leave No Trace een post-apocalyptisch gevoel heeft? “Sommige mensen zeggen dat inderdaad, maar DOOR DAVID JENKINS kiezen om weg te lopen van de digitale wereld.’ mij ging het er juist om een verhaal te vertellen in het hier en nu. Je hebt geen apocalyps nodig om iemand er- De Amerikaanse regisseur en scenarist Debra Granik je moet de financiële middelen hebben om ervoor te toe te drijven andere keuzes te maken.” maakt haar films niet in een snelkookpan, maar doet kunnen kiezen zonder die middelen te leven. Ik had niet aan slow cooking. De films komen er pas als ze perfect het gevoel dat ik hem kon veroordelen; ik zocht naar een Hoe ver was u met de film toen Donald Trump tot president op temperatuur zijn. Het is inmiddels bijna een decen- warmhartige antropologische aanpak, niet iets kil we- werd gekozen? Heeft dat iets veranderd? “Dat heeft het nium geleden dat ze actrice Jennifer Lawrence voor het tenschappelijks. Het gaat me om de observatie: zien hoe absoluut. Zijn verkiezing kwam toen we met de laatste voetlicht bracht in Winter’s Bone, een schokkend por- hij het doet in plaats van of het goed of slecht is.” versie van het scenario bezig waren. Het grootste effect tret van levens aan de zelfkant en stelselmatig misbruik is dat het mijn verlangen heeft aangewakkerd om men- in de Appalachen. De definitie van vrijheid staat in Amerika op dit moment sen te zien die elkaar goed behandelen. Ik weet niet of Na de documentaire Stray Dog (2014, niet in Neder- hevig ter discussie. Biedt de film zijn eigen definitie van het Trump was, of het internet met zijn fake news en land uitgebracht) keert ze met Leave No Trace terug wat het betekent om vrijheid na te streven? “Will zou trollen, maar ik erkte dat mijn wereldbeeld werd dat naar fictie. De film draait om een vader en dochter die zich vrij kunnen voelen in dat park, maar hij komt zelfs mensen elkaar slecht zullen behandelen als ze de kans zich volledig willen afzonderen. Will (Ben Foster) heeft in die idylle niet af van zijn angstdromen. Hij zoekt naar krijgen. Terwijl de meeste mensen er juist plezier in een kleine idylle gecreëerd in een openbaar park, waar iets dat hem beschermt van de dingen die hem ver- vinden om een handje te helpen, een ander te steunen. hij woont met zijn tienerdochter Tom (Thomasin vreemden: de consumptiecultuur, de digitale wereld. De Het deed me een enorm plezier dat ik tijdens de McKenzie). Ook nadat ze door de autoriteiten worden vraag is hoeveel rust je voor jezelf kunt creëren. Will en research voor de film weer ontdekte hoe waar dat is.” weggestuurd, blijft Will vastbesloten zijn droom van Tom genieten van het lezen van boeken, van kennis, van totale vrijheid en isolement najagen. het aanleren en perfectioneren van nieuwe vaardighe- DIT INTERVIEW VERSCHEEN EERDER IN EEN IETS den. Ze hebben vrijheid in hoe ze hun tijd besteden. UITGEBREIDERE VERSIE IN LITTLE WHITE LIES |

Wat is uw eigen ervaring met een leven buiten het sys- Maar hij wordt ook achtervolgd door zijn eerdere leven, OVERNAME MET TOESTEMMING VAN DE AUTEUR teem? “Het idee trekt me aan, al heb ik het zelf nooit waarin hij soldaat was. Van sommige dingen kan hij zich gedaan. Ik bewonder de mensen die het lukt en ben nooit bevrijden, hij leeft met dat spook in zijn hoofd.” nieuwsgierig naar hoe het ze lukt. Dan heb ik het niet over de extremistische ‘preppers’, die zich afscheiden in De aanwezigheid van zijn dochter Tom is zowel een zegen milities – dat brengt alleen maar wanhoop. Maar ik ben als een vloek, toont uw uiterst ambivalente familieportret. erin geïnteresseerd wat mensen beweegt om deze zware Staat familie ons in de weg in de zoektocht naar de ultieme beslissing te nemen. Het constant trillende, als door vrijheid? “Tom geeft betekenis aan zijn leven, ze houdt een megafoon versterkte gebabbel van de digitale we- hem met beide benen op de grond en ze beschermt hem reld heeft invloed op mijn vermogens om zelfstandig te voor de eenzaamheid die hem kan overvallen. Maar ze denken, en ik respecteer het lef van mensen die ervoor maakt ook de kans op ontdekking veel groter: met een kiezen daarvan weg te lopen.” minderjarige als metgezel is je zichtbaarheid veel groter, mensen zijn eerder bezorgd, de wet bemoeit zich sneller Indirect zegt de film heel veel over mensen die geobsedeerd met je. Het mes snijdt aan twee kanten. Zij weerhoudt zijn door die digitale ruimte. “Ik moet vaak denken aan hem ervan om volledig te doen wat hij wil, hij moet ook het verhaal van de nieuwe kleren van de keizer. Daarin rekening houden met haar wensen en verlangens. Hij bewonder ik ook het personage dat eindelijk de waar- wil haar juist niet onderdrukken, maar zijn levensvisie heid durft te zeggen. De klokkenluider heeft me altijd in haar tot bloei brengen.” aangetrokken.” Waar staat Will voor uw gevoel binnen het politieke spec- Toch presenteert u Will in de film heel objectief; u onder- trum? “Hij heeft zichzelf erbuiten geplaatst, hij is ervan schrijft zijn handelen niet, en keurt het ook niet af. vervreemd. Ik denk dat hij zich eerder identificeert met “Ik weet ook niet of hij het juiste doet. Het leven in theoretici en filosofen. In het boek (My Abandonment vocht en damp valt hem zwaar, en het is onhoudbaar van Peter Rock, waar de film op is gebaseerd, DJ) citeert omdat hij zijn kamp heeft opgezet op gemeentegrond. hij Henry David Thoreau’s Walden. Met hoe weinig kan Het is niet dat ik het afkeur, maar er is geen manier om ik voort zonder gek te worden? Hoe kan ik mijn denken het te legitimeren. In feite heb je een toegangsbewijs naar een hoger bewustzijn brengen? Hij probeert het nodig om een alternatieve levensstijl te kunnen kiezen; verschil te bepalen tussen ‘verlangen’ en ‘nodig hebben’ THOMASIN MCKENZIE, DEBRA GRANIK, BEN FOSTER DE FILMKRANT #414 NOVEMBER 2018 11

‘HET GAAT OM HET VERSCHIL TUSSENEN VERLANGEN EN NODIG HEBBEN'

geen psychologisering. Wat ze eigenlijk wil Leave No Trace vertelt net zoveel over de LEAVE NO TRACE laten zien, is dat het feit dat mensen veer- verstoorde relatie tussen land en wet als de krachtig zijn niet betekent dat hun situaties westerns van John Ford, The Man Who Shot zomaar geaccepteerd moeten worden. Liberty Valence in het bijzonder. Ook hier ‘Het is illegaal om in de Net als in al haar films focust ze ook nu heb je die botsing tussen verschillende soor- weer op mensen, en dan met name vrouwen, ten vrijheden. Ze worden verwoord door so- die in de marges van de maatschappij leven. ciaal werkster Jean, die werkelijk het beste openbare ruimte te wonen’ Een leven dat soms overleven is. Maar in haar met Will en Tom voorheeft (zoals ze eigenlijk films laat ze ook altijd zien dat dat een leven alleen maar mensen ontmoeten die het beste Geen melodrama en geen psychologisering hun voorgeschiedenis ook een pad door de is dat een vrije keuze kan zijn, en waardig en met hen voorhebben). Het zijn de paradoxen in Debra Graniks Leave No Trace, over een film. Vader Will is ex-militair met PTSS, die gracieus geleefd kan worden. Vandaar al die waar het neoliberale kapitalistisme geen uit- vader en een dochter die afgezonderd van helikopters hoort ook als ze er niet zijn. Zijn aandacht voor detail. weg voor heeft: “Het is geen misdaad om de wereld overleven in de bergen. medicijnen haalt hij braaf op in een futuris- Bovendien: hoe kun je beter laten zien wie dakloos te zijn, maar het is illegaal om in de tisch ziekenhuis voor veteranen, maar ver- mensen zijn dan in hun handelingen? Woor- openbare ruimte te wonen.” En: “Het is be- Het zijn al die fragiele kleine handelingen die kwanselt hij vervolgens aan een groepje dak- den hebben Will en Tom niet nodig. Hun al- langrijk dat jullie je aan de regels houden zo- Leave No Trace vanaf het begin af aan zo lief- lozen dat lager in de bergen leeft. Zo komen ledaagse routines voltrekken ze in harmonie dat je onafhankelijk kunt blijven.” Ze worden devol en verdrietig maken. Hoe prille Tom en hij en zijn dochter aan geld om de broodno- met elkaar en met de natuur. zomaar even terloops uitgesproken. En je haar vader in de bossen buiten Portland dige aanvullingen op hun dieet van wilde Dat alles wil niet zeggen dat Leave No kunt je eindeloos emotioneel involveren met houtjes splitten en krullen zodat ze beter paddenstoelen en planten te kopen. Hoe Trace een geromantiseerd beeld geeft van het coming of age verhaal van Tom (dat mis- vlam zullen vatten. Hoe ze fijngemaakte ei- groot zijn trauma is blijkt later als Tom tus- een leven dat zich zowel op als voorbij de schien niet helemaal toevallig samenvalt met erschalen rondom een slabedje strooien, zo- sen zijn papieren een krantenknipsel vindt grenzen van de burgermaatschappij afspeelt. haar naderende lichamelijke volwassenwor- dat de slakken er niet van zullen eten. Daar- dat nog iets meer over zijn verleden onthult. Geen ‘checking out’ à la de hippies of de ding). Maar je kunt het nooit begrijpen zon- aan zie je meteen dat die twee niet zomaar Over het algemeen is de film spaarzaam post-digitals. Geen Henri David Thoreau’s der deze twee zinnetjes te horen. aan het wildkamperen zijn. Ze leven daar. met het geven van achtergrondinformatie. Walden om het lot te vergoelijken van dege- Ver weg van alles. Regisseur Debra Granik (de ‘ontdekker’ van nen die door Amerika in de steek gelaten DANA LINSSEN Dat het een zelfgekozen isolement is blijkt Jennifer Lawrence in het voor een Oscar ge- zijn. Ook geen rechtse idealisering van zelf- ook uit de ‘drills’ die ze af en toe houden: nomineerde indiedrama Winter’s Bone) is redzaamheid of het leven van de ‘freemen’, LEAVE NO TRACE VERENIGDE STATEN, 2018 | zich snel uit de voeten maken zonder sporen niet uit op groot drama. Dat is niet waar haar de laatste ‘kolonisten’ die zich alleen naar REGIE DEBRA GRANIK | 104 MINUTEN | MET BEN na te laten. Ze willen niet gevonden worden. op een waargebeurde geschiedenis uit het eigen goeddunken aan de wet willen houden. FOSTER, THOMASIN MCKENZIE, DANA MILLICAN, JEFF Maar net zoals ze soms toch voetafdruk- boek My Abandonement van Peter Rock ge- Maar het zijn wel allemaal echo’s en aard- KOBER | DISTRIBUTIE SONY (VIA UNIVERSAL) | TE ZIEN ken nalaten in de vochtige bosgrond, zo trekt baseerde film om draait. Geen melodrama, lagen van haar verhaal. VANAF 8 NOVEMBER DE FILMKRANT PORTRET ALESSIO BOLZONI #414 NOVEMBER 2018 12

LUCA GUADAGNINO EN TILDA SWINTON OVER SUSPIRIA WOEST EN DELICAAT Luca Guadagnino toverde Dario Argento’s veelkleurige heksen­ horror Suspiria om tot een politiek geladen film vol gristinten. Hoofdrolspeelster Tilda Swinton schuift tijdens het interview bij ons aan: ‘Onze massale vergeetachtigheid is doodeng.’ DOOR JOOST BROEREN-HUITENGA

“Dario heeft zijn goedkeuring uitgesproken”, vertelt re- creëren van een sensatie – of dat nu plezier is, of span- gisseur Luca Guadagnino daags na de wereldpremière ning, of hoogtevrees, of horror, of verdriet. Dát is ons van Suspiria op het filmfestival van Venetië. Toch wa- gereedschap.” ren Dario Argento, regisseur van de originele Suspiria uit 1977, en re-maker Guadagnino het ook fundamen- BERLIJNSE MUUR teel oneens over hun twee films: “Dario vond dat zijn Guadagnino’s film speelt zich af in 1977 – het jaar dat film woest is, en de onze delicaat. Terwijl ik denk dat het origineel uitkwam – maar verplaatst de handeling zijn film delicaat is en de mijne juist woest.” van het universiteitsstadje Freiburg naar het verdeelde Actrice Tilda Swinton is naast Guadagnino aan- Berlijn. Het geeft de film een duidelijk politieke lading: geschoven als mede-maker (Suspiria is hun vijfde het danstheater waar een groot deel van de handeling samenwerking) bij een groepsgesprek in Venetië, en zich afspeelt, staat pal naast de Berlijnse Muur, en het glimlacht om zijn analyse. “Blijkbaar bestaan delicaat- terrorisme van extremistische groeperingen als de RAF heid en woestheid, net als schoonheid, volledig in het speelt een prominente rol in het dagelijks leven. Swin- oog van de toeschouwer.” ton: “Die muur is een fysieke uiting van een gefrag- menteerde maatschappij. De film draait om lagen, om BEAUTIFYING steeds dieper graven in wat onderdrukt en onbewust is. SCHULD EN SCHAAMTE Schoonheid is een complex begrip in relatie tot de bei- Maar het gaat ook om die binaire splitsing: Oost versus Guadagnino veert op wanneer een collega suggereert de versies van de heksenhorror Suspiria. Met films als West; extreemrechts en extreemlinks.” dat over veertig jaar een nieuwe versie gemaakt zou Io sono l’amore (2009) en Call Me By Your Name (2017) De dans speelt een prominente rol – als een ont- kunnen worden, die zich dan in 2018 afspeelt. “Die zou bouwde Guadagnino een reputatie op als maker van snapping aan die politieke spanning maar ook als een ik zeker willen zien! Dat is dan opnieuw een film over sensuele films gevuld met beeldschone shots. En ook in primaire uiting ervan. “Een van de dingen die me aan- schuld en schaamte. Al is er een verschil. In de jaren ze- de onderkoelde grijs- en bruintinten van zijn Suspiria trok is de verbintenis tussen hekserij en dans”, vertelt ventig waren er krachten in de maatschappij die doel- (een scherp contrast met de weelderige technicolor van Guadagnino. “Die bestond al in Dario’s film, maar het bewust werkten aan de ontkenning van het verleden. Er het origineel) is absoluut schoonheid te vinden. is bij ons nog integraler een onderdeel van de vertelling was een pact om bepaalde onderwerpen te verzwijgen, Maar tegelijkertijd is wat erin wordt verbeeld juist geworden. Er is niets filmischer dan lichamen in bewe- in Duitsland en in de rest van Europa. Terwijl wat er nu de abjecte lelijkheid van de mens. “Ik heb een moeiza- ging.” aan de hand is meer gaat om een enorme intellectuele me relatie met het begrip schoonheid”, stelt de regis- Voor deze dansers is hun lichaam alles, stelt Swin- armoede, een gebrek aan geheugen – dat is veel erger.” seur. “In onze Instagram-wereld staat ‘beautifying’ ton. “Er heerst een continue, onderhuidse oorlog in de Wanneer het tweetal later in het gesprek wordt centraal, een oppervlakkige en haastige vorm van wereld om hen heen, maar hun lichamen zijn heilig. gevraagd waar zij zelf bang voor zijn (Guadagnino: schoonheid die alleen in zichzelf geïnteresseerd is. Daar Het is hun werk, hun arsenaal. Lange tijd wilden we de “Slangen!”), komt Swinton op dit thema terug: “Onze heb ik geen boodschap aan.” film openen met een citaat van Goebbels: ‘Dans moet massale vergeetachtigheid, dat vind ik doodeng. Er Swinton valt hem bij: “Echte schoonheid bestaat vrolijk en mooi zijn, maar niet filosofisch.’ In de visie komt constant zoveel informatie binnen, dat we ons niet zonder emotie en die emotie is volstrekt persoon- van mijn personage Madame Blanc is dat precies an- kamernummer al vergeten zijn voor we de deur van het lijk. Als kunstenaar heb je maar beperkt controle over dersom: voor haar moet alles wat mooi is kapot worden hotel uit zijn. Laat staan dat we nog een besef hebben die reactie – dat is aan de toeschouwer. Dus als makers gemaakt en is dans een politieke, energetische, betove- van de geschiedenis. Dat geheugenverlies, dat is de ze- zijn we niet bezig met schoonheid. Het gaat om het rende kracht.” vende cirkel van de hel.” DE FILMKRANT #414 NOVEMBER 2018 13

In zijn jeugd raakte Luca Guadagnino ge- veruit superieure thriller La piscine, voegt hij SUSPIRIA obsedeerd door Argento en Suspiria, een film zijpaden toe die de genrematerie zogenaamd die hem naar eigen zeggen nooit meer losliet. zouden moeten verrijken, maar uiteindelijk Na het succes van Call Me By Your Name gaf vooral een pretentieuze indruk maken (de Pruttelende heksenketel Amazon Studios de regisseur de mogelijk- film wordt ingeleid als Six acts and an epilo- heid zijn eigen versie te maken, die dezelfde gue, set in divided Berlin). Bovendien halen Luca Guadagnino’s ambitie reikte na zijn Os- ze het curieuze verhaal in een scenario over naam draagt en het duo Argento-Nicolodi in de overdreven uitleggerij, de fors aangezette carwinnaar Call Me By Your Name zo ver dat een balletschool die een dekmantel is voor de de credits vermeldt. strijd tussen matriarchale en patriarchale hij zich waagde aan een remake van de hor- occulte praktijken van een groep heksen. Het is een film geworden die alleen een structuren en een volstrekt emotieloos rorklassieker Suspiria. Het is een contempo- Om de beperkingen van het verhaal te aantal plotovereenkomsten met het origineel bloedbad de angel uit de film, die daardoor raine versie geworden die fans van het origi- omzeilen zette Argento onder meer in op kent, en daarnaast citeert uit Inferno (1980), hoogst zelden griezelig wordt. neel niet gemakkelijk zal kunnen bekoren. overweldigende decors van een dansacade- Argento’s vervolg op Suspiria. Guadagnino Ook zijn de frequent gebruikte beeld- en mie, waarbij bijvoorbeeld de hooggeplaatste besefte goed dat de visuele kwaliteiten van geluidsfragmenten van de Blutiger Herbst In het midden van de jaren zeventig bezat re- deurklinken de balletdanseressen het gevoel dit magnum opus nooit meer te evenaren van 1977, toen de voornamelijk door vrouwen gisseur Dario Argento in Italië de status van gaven in een kindersprookje rond te dolen. zijn. Hij schakelde daarom over op een palet geleide RAF de BRD onderdompelde in totale een rockster. Hij was de koning van de giallo, De ware meesterzet bedacht Argento met vol grijstinten, een fraaie herfstachtige set- terreur, een opzichtige vergelijking met de het populaire Italiaanse moordmysterie, een cameraman Luciano Tovoli. Het duo wist ting in Berlijn anno 1977 en een ingetogen sektarische regels van de heksen op de dans- genre dat hij eigenhandig had vernieuwd met een partij oud Kodaknegatief in China op te soundtrack van Thom Yorke. Ook bracht hij academie. Veel pijnlijker nog is het dat scena- een synthese van flamboyante moordpar- sporen, waarmee het kleurenpalet van Walt het ballet naar de voorgrond: de choreografie rist David Kajganich (A Bigger Splash) een tijen, hypergestileerde fotografie en origi- Disneyfilms als Snow White And The Seven is overtuigend, in tegenstelling tot de opper- omslachtige en overbodige subplot wijdt aan nele verhaallijnen. Met Profondo rosso/Deep Dwarfs (1937) kon worden geëvenaard. De vlakkige dansscènes zo oppervlakkig als in de bejaarde psychiater Josef Klemperer (op- Red (1975) had Argento de verste grenzen van hoeveelheid filmnegatief was zeer beperkt, Argento’s versie. nieuw Swinton), die door zijn patiënte Patri- het genre opgezocht. Hij wilde het realisti- dus bijna elk shot moest een voltreffer bete- Ook in de remake komt danseres Susie cia (Chloë Grace Moretz) bij de heksenintrige sche giallo-kader verlaten en was klaar voor kenen. Vervolgens lieten ze de film door Bannion (Dakota Johnson) naar Europa om betrokken raakt en zelf worstelt met demo- een nieuwe stap. Technicolor ontwikkelen volgens het oude lessen te gaan volgen op een balletacademie. nen uit het Duitse oorlogsverleden. Vergele- Dat werd Suspiria (1977), een lyrische three-strip-procedé, waardoor de kleuren- Ze ontwikkelt een sterke band met lerares ken met Argento’s helse beeldenstorm – die horrorfilm waarmee hij brak met genrecon- intensiteit ongekend was en close-ups een Madame Blanc (Tilda Swinton, in topvorm) overigens ook een vrijwel geheel vrouwelijke venties en de mogelijkheden van beeld en bijna driedimensionale kwaliteit kregen. en medestudente Sara (Mia Goth). Laatstge- cast kende – blijft Guadagnino’s versie op geluid in de cinema oprekte. De minimalisti- De innovatiedrang legde Argento geen noemde ontdekt dat er vreemde zaken deze manier niet veel meer dan een prutte- sche plot baseerde Argento op een verhaal windeieren. Suspiria werd zijn grootste suc- plaatsvinden op de academie, gaat op onder- lende heksenketel. van zijn muze en co-scenariste Daria Nico- ces en is alom erkend als klassieker in het zoek uit en stuit op een sinister geheim. MIKE LEBBING lodi. Naar verluidt volgde Nicolodi’s groot- horrorgenre, een film als geen andere, een Guadagnino had er goed aan gedaan zich moeder als jongedame pianolessen op een heksenketel van beeld en geluid, met ex- bij deze kern te houden, want stilistisch pakt SUSPIRIA ITALIË/VERENIGDE STATEN, 2018 | REGIE Duits conservatorium, ontdekte dat de do- treme moordscènes en een soundtrack die de hij af en toe fraai uit en de situering bij de LUCA GUADAGNINO | MET DAKOTA JOHNSON, TILDA centes ook lesgaven in zwarte magie, stuitte nekharen overeind doet staan. Een film Berlijnse Muur zorgt voor een intrigerende SWINTON, MIA GOTH, ANGELA WINKLER | 152 MINUTEN er op meer duistere zaken en verliet in waarin de stijl de inhoud op briljante wijze sfeer. Maar net als in A Bigger Splash, waar- | DISTRIBUTIE CINÉART | TE ZIEN VANAF 15 NOVEMBER doodsangst de opleiding. Samen verwerkten vervangt. mee hij een amechtige remake maakte van de DE FILMKRANT #414 NOVEMBER 2018 14

ADINA PINTILIE OVER TOUCH ME NOT DE WEG NAAR BEVRIJDING

Berlinale al. Van loftuitingen tot neersabelend. Als team schrijven? “Zelf zijn we erg tegen labels als ‘documen- begrijpen en respecteren we alle reacties die de film los- taire’, ‘fictie’ of ‘experiment’. Het past in geen van de ca- maakt. Wat ons vooral opviel terwijl we de afgelopen tegorieën. Zoals een van mijn castleden zei: ‘Het is een maanden over de wereld trokken is dat het publiek veel nogal vreemd beest.’ Het bevindt zich ergens op de dun- minder verdeeld is in zijn reactie. Het is hartverwar- ne grens tussen werkelijkheid en fictie. Boven alles is mend om te zien hoe de film wordt omarmd, hoe men- het een onderzoeksfilm en een ‘dialoogfilm’ die je als sen zich na de vertoning emotioneel openstellen en er- kijker uitnodigt je vooringenomen ideeën over intimi- varingen en gevoelens delen. teit, seksualiteit en lichamelijkheid te bevragen. “Voor ons onderstreept het in ieder geval dat de “Voor de casting die ik eerder noemde, werkten we meeste professionals in de filmindustrie, vooral aan met professionele acteurs en non-professionals. Ac- de sales-, distributie- en theaterkant, de emotionele teren was ook helemaal niet van belang. Deze groep intelligentie van filmliefhebbers onderschatten. Touch mensen durfde het aan hun echte levensverhalen te Me Not onderzoekt intimiteit, een essentieel onderdeel vermengen met fictie. Daarbinnen hebben we van alles van onze menselijkheid, op een moment waarop de onderzocht, van ontmoetingen tussen echte mensen ADINA PINTILIE dialoog daarover hard nodig is. Vandaag de dag zijn we met semi-fictieve personages tot aan re-enactment van zo bang voor de Ander. Onze film stelt juist voor die herinneringen en dromen. Zo creëerden we een soort Met haar winnaar van de Gouden Beer in Berlijn Ander op te zoeken.” laboratorium, met fictie als een veilige ruimte om van nodigt Adina Pintilie je uit om vooringenomen alles uit te proberen.” ideeën over intimiteit, seksualiteit en Uitgangspunt voor Touch Me Not waren uw veranderende lichamelijkheid overboord te gooien. Haar film opvattingen over intimiteit. Wat wilde u onderzoeken? In ons voorgesprek had u het erover dat u de filmzaal als weigert bovendien om zich te laten labellen: “Het begon er allemaal mee dat ik als twintigjarige pre- een ‘inherent organisch onderdeel’ van uw film ziet. Hoe het vermengt feit en fictie en verwerpt de cies dacht te weten hoe het zat met intimiteit, hoe rela- bedoelt u dat? “Het idee van de film was altijd dat het woorden documentaire, speelfilm en ties werken, erotiek, schoonheid, lichamelijkheid. Nu, een dialoog zou zijn, een uitnodiging tot een gesprek experiment. Pintilie: ‘We hebben een nogal na jaren van uitproberen en ervaren, blijken al die defi- met de kijker. Vanaf het begin af aan hadden we daarom vreemd beest gemaakt.’ DOOR ALEXANDER ZWART nities toch veel complexer, vaak zelfs tegenstrijdig te bedacht dat de vierde wand doorbroken mocht worden. zijn. De film begon daarom met mijn voornemen alles te Het was van belang dat de personages en de kijker el- Touch Me Not uitleggen is een opgave op zich. Zo not willen ‘ontleren’ dat me over intimiteit is aangeleerd, of kaar recht aan zouden kijken, in gesprek zouden gaan. done als het volgens velen is om kunst als therapie te dat nu door familie of de maatschappij of school is ge- Om dit te bereiken, gebruikten we een autocue zodat de gebruiken, zo duidelijk gaat deze film daar tegenin. Hij weest. Ik wilde herontdekken hoe mensen zich echt tot personages recht in de lens keken terwijl ik ze filmde. Ze is zelfs te bekijken als één lange therapiesessie, van elkaar verhouden, hoe zij omgaan met intimiteit.” konden zich dan opeens tot jou als kijker wenden. probleemstelling tot de weg naar bevrijding. Zo begint Gaandeweg merkte ik echter dat dat een Brechtiaans, de film met Laura, een vrouw van middelbare leeftijd, Hoe bent u dit gaan toespitsen? “We zijn in 2013 begon- afstandelijk effect had, het tegendeel van wat ik wilde die een escort heeft ingehuurd. Alleen om te zien hoe nen met een uitgebreide casting, die meer dan twee jaar bereiken. hij zich bevredigt. Zelf aangeraakt worden ligt voor duurde. De nogal atypische casting leek meer op die van “Een van de conventies van een filmzaal instappen haar te moeilijk. een documentaire. Ik zocht naar mensen die op dezelf- is ‘suspension of disbelief’. Je gaat een andere wereld Of film als therapie nou not done is of niet, of mis- de ‘golflengte’ als ik zitten, mensen die een persoonlijke in en neemt afstand van de jouwe, terwijl het voor mij schien juist vanwege het doorbreken van dat opgelegde sterke motivatie hadden om ook deze zoektocht aan te juist heel belangrijk was om de kijker in direct contact dogma: Adina Pintilie’s debuutfilm werkt bevrijdend. gaan en bereid waren die te delen met een publiek. te houden met zijn eigen lichaam. Om dat te bereiken De Berlinale-jury onder leiding van Tom Tykwer be- “Daarna brak er een periode aan van wederzijdse werden de camera en het filmen zelf onderdeel van de kroonde de film met de Gouden Beer. Het won er ook de ontdekking, waarbij elke speler videodagboeken maak- film. Zo maken we meteen de ‘gaze’ duidelijk. Als kij- prijs voor Beste Debuut. te over intimiteit. Die bespraken we dan via Skype. ker zit je hier niet in die escapistische bubbel, je neemt Daar kwamen dan nieuwe thema’s uit en scènes die we actief deel aan een onderzoek en een dialoog. Als film- Behalve alle positieve geluiden was er ook veel kritiek. later zouden filmen. Zo ontstond er ook wederzijds maker ben ik net zo op zoek als het publiek. Net als de Sommige filmjournalisten deden uw film gekscherend af vertrouwen en raakte iedereen steeds meer gewend aan kijker zelf ontdek en beschouw ik de hoofdrolspelers.” als een ‘sexperiment’. Peter Bradshaw van The Guardian de aanwezigheid van een camera.” noemde het zelfs een oppervlakkige, onnozele winnaar die een degradatie van de Berlinale betekende. Hoe ervoer u De uiteindelijke film is al omschreven als essay, maar ook ADINA PINTILIE EN ZES CASTLEDEN ZIJN OP 18 zulke reacties? “Er was sowieso een enorme verdeeld- als documentaire, wat de selectie voor IDFA nog eens on- NOVEMBER TIJDENS IDFA AANWEZIG IN DE BALIE, heid onder filmcritici en journalisten, meteen na de derstreept. Hoe zou u zelf die hybride van feit en fictie om- AMSTERDAM VOOR EEN IDFA DOC TALK. DE FILMKRANT #414 NOVEMBER 2018 15

‘Het begon er allemaal mee dat ik als twintig- jarige precies dacht te weten hoe het zat met intimiteit, hoe relaties werken, erotiek, schoon- heid, lichamelijk- heid. Nu, na jaren van uitproberen en ervaren, blijken al die definities toch veel complexer, vaak zelfs tegen- strijdig te zijn’

streden winnaar van de Gouden Beer – haar tot het vierde personage in haar film; ze dubbelzinnig negatief oordeel mag rusten. TOUCH ME NOT personages persoonlijke vragen stelt over neemt op zeker moment zelfs de plek van de Is niet-oordelen eigenlijk wel mogelijk, en hun relatie met hun lichaam. Maar ze zette geïnterviewde in. In die pijnlijk intieme hoe ‘eerlijk’ is het om dat van je publiek te ook een camera aan de andere kant, zodat wij scène blijkt de focus op het fysieke alleen vragen? Wordt al die kwetsbaarheid niet een Kun je kijken de maker zien vanuit het perspectief van de maar een omweg te zijn om ons te laten na- soort pantser? Durven film en maker eigen- geïnterviewde. Haar gezicht draagt een ge- denken over wat wij op dat moment aan het lijk nog wel ergens voor te staan? En kun je pijnigde uitdrukking. Dat beeld vervat de doen zijn: kijken. En over wat met onze blik ook gewoon geen zin hebben in een film die zonder kern van Touch Me Not: zelfreflexiviteit. Een vaak direct meekomt: een oordeel. de confrontatie met zijn eigen publiek pro- zelfreflexiviteit die uiteindelijk alles onder- Pintilie vraagt ons te kijken zonder te oor- beert te ontlopen? Dat zijn veel vragen, maar mijnt. delen. Voor alle zekerheid dwingt ze dat ook gelukkig is een vraag nog net geen oordeel. oordeel? min of meer af, want zodra een oordeel zou Het is ook niet uitgesloten dat dit alles Docufictie Touch Me Not gaat taboes op het Pijnlijk intiem kunnen postvatten ondergraaft zij het fun- nou juist is wat Pintilie in haar film aan de gebied van lichamelijke intimiteit te lijf. Dat Op het meest elementaire niveau gaat de film dament daarvan. Laura’s verhaallijn is gro- orde wil stellen; in dat geval is Touch Me Not is echter lang niet zo aanstootgevend als de over vier personages: Laura, een Britse vrouw tendeels gescript, net als die van Tómas. een perfecte titel. Maar dat is het projecteren mechanismen waarmee regisseur Adina van middelbare leeftijd voor wie fysieke aan- Moeten we daarmee ook de ontboezemingen van een nieuwe betekenislaag op iets wat al Pintilie haar publiek onschadelijk probeert raking bijzonder onaangenaam is, en die met van de filmmaker zelf in een ander licht zien? is vastgelopen in een oneindige regressie. In te maken. behulp van diverse sekswerkers en -thera- En als dat zo is, wat betekent dat dan? Welk dit spiegelpaleis wil je misschien liever op peuten probeert van deze aversie af te komen. spel spelen we precies? zoek naar de uitgang. Sinds documentairemaker Errol Morris er Dan zijn er Tómas, een haarloze man die SASJA KOETSIER voor het eerst op kwam om zichzelf over de moeite heeft met voelen en tijdens een work- Zonder oordeel cameralens te projecteren, zodat de mensen shop leert dat negatieve emoties ook geuit Ook in het therapeutische taalgebruik van de die hij interviewt recht naar hem, en daar- mogen worden, en Christian, een man die een intimiteitsprofessionals – voor een film die mee de camera en dus het publiek kijken, is progressieve spierziekte heeft en daardoor li- over kijken gaat is Touch Me Not bijzonder TOUCH ME NOT ROEMENIË, DUITSLAND 2018 | zijn Interrotron-techniek door talloze ma- chamelijk tot volmaakte passiviteit veroor- verbaal – wordt het oordeel opzichtig geme- REGIE ADINA PINTILIE | 125 MINUTEN | MET LAURA kers gekopieerd. Ook Adina Pintilie gebruikt deeld is. De ironie wil dat hij van de drie ver- den. Dat hoort bij het vak, maar gaandeweg BENSON, CHRISTIAN BAYERLEIN, TÓMAS LEMARQUIS | hem wanneer ze in Touch Me Not – tijdens reweg het meest comfortabel is in zijn lijf. bekruipt ook het gevoel dat ons oordelend DISTRIBUTIE CONTACT FILM | TE ZIEN VANAF 22 het afgelopen filmfestival van Berlijn de om- Pintilie maakt zichzelf via een voice-over vermogen het enige is waarop wél een on- NOVEMBER DE FILMKRANT #414 NOVEMBER 2018 16

LORO IN IEDEREEN SCHUILT EEN BERLUSCONI

Politici fileren in een film is makkelijk, maar Paolo Sorrentino doet iets ongemakkelijkers met Silvio Berlusconi in Loro. De film toont de walgelijkheid, maar ook de aantrekkingskracht van een leven zonder god en gebod. DOOR JOS VAN DER BURG DE FILMKRANT #414 NOVEMBER 2018 17

IN IEDEREEN SCHUILT EEN BERLUSCONI Hoe reken je als filmmaker af met een corrupte politi- cus? Iemand die wetten door het parlement jast die hem vrijwaren van vervolging. Die tv-zenders bezit die zijn genialiteit uittoeteren. Die zijn politieke functie misbruikt om zich als ondernemer te verrijken. Die zich omringt met lakeien, en die minderjarige prostituees ronselt voor feestjes in zijn villa. Één manier is om zo’n politicus schuimbekkend van woede aan de schandpaal te nagelen. Je laat zien hoe schofterig hij handelt en hoe walgelijk narcistisch hij is en klaar is Kees. Zo’n film noem je dan Il caimano, de kaaiman, zodat er geen misverstand kan bestaan over dat je een portret van een roofdier hebt gemaakt. Zo deed Nanni Moretti het twaalf jaar geleden. In zijn Il caimano heeft kaaiman Berlusconi Italië opgeslokt. De kijker voelt Moretti’s verbijstering over hoe dat heeft kunnen gebeuren. Die verbijstering is tekenend voor de machteloosheid in die tijd van links Italië, dat zich plotseling een blinde voelde in de wereld. Hoe was het mogelijk dat kiezers een man die uitstraalde dat hij lak had aan alles en iedereen aan de macht hadden gehol- pen? Links Italië begreep er niets van. De geschiedenis herhaalde zich twee jaar geleden in Amerika met de verkiezing van Trump. Ook nu weer verbijstering, ongeloof en woede. En ook nu weer zei dat vooral veel over de mensen die zich niet konden voorstellen dat kiezers voor Trump zouden vallen. Hoe was het mogelijk dat zoveel mensen op dit monster rentino’s meesterwerk La grande bellezza (2013) beseft hem het verwijt opgeleverd dat hij de decadente uit- stemden? Uit de vraag spreekt een slecht begrip van een oude journalist en schrijver met een schok de leeg- spattingen met een verlekkerd oog in beeld brengt. hoe het politieke bestel werkt. De gedachte dat burgers heid van zijn bestaan na een verleidingsvol decadent Sorrentino ontkent het niet, maar benadrukt in de voordat zij gaan stemmen alle verkiezingsprogramma’s leven in de Romeinse jetset. En ook Youth (2015) draait schaarse interviews die hij over de film heeft gegeven doorworstelen en vervolgens een weloverwogen ratio- om verleiding, maar dan om de andere kant van de me- juist dat dat zijn bedoeling was. ‘Deze film gaat over de nele beslissing nemen, is een democratisch fata morga- daille, namelijk over het gemijmer van twee oude man- triomf van vulgariteit’, vertelde hij het online magazine na. Het heeft nooit bestaan en zal nooit bestaan. nen over het verlies van hun seksuele aantrekkings- Vulture. ‘Ik zie het niet als mijn taak om te zeggen: kracht. “Kijk eens hoe afschuwelijk vulgariteit is en hoe lelijk VERLEIDING deze vulgaire deze mensen zijn”.’ Wat links Italië twaalf jaar geleden niet begreep, en veel GLADAKKER Het gaat Sorrentino in Loro niet om een makkelijke Amerikanen twee jaar geleden niet, is dat politici ver- Het verbaast dus niet dat ook Loro, Sorrentino’s portret veroordeling van Berlusconi’s levenswijze, maar om de leidingskunstenaars zijn. De toenmalige Volkskrantre- van Berlusconi, om verleiding draait. De film speelt zich aantrekkingskracht van een leven zonder god en gebod. censent Ronald Ockhuysen zag het in 2006 goed in zijn af tussen 2006 en 2009, de periode dat Berlusconi na ‘Het is nodig om de schoonheid van vulgariteit te laten oordeel over Il caimano: ‘De combinatie van charme, het verliezen van verkiezingen alles op alles zet om te- zien. Die ís prachtig. Waarom zou zij anders zo populair onbeschoftheid, olijkheid en hardvochtigheid die mil- rug te keren in het machtscentrum, wat hem bij de ver- zijn? Ik ben meer geïnteresseerd in het onderzoek naar joenen Italianen jarenlang heeft verleid, weet Moretti kiezingen van 2009 lukt. In Loro is Berlusconi, voor- wat er zo aantrekkelijk is aan een leven dat we ook af- in zijn film geen seconde te kraken’. treffelijk gespeeld door vaste Sorrentino-acteur Toni schuwelijk vinden.’ Het gaat Sorrentino om die dubbel- Moretti sloeg met Il caimano de plank mis, omdat Servillo, geen kaaiman, maar het middelpunt van een heid. ‘Als aspecten van de film het publiek ongemakke- hij niet begreep dat politiek verleidingskunst is. Ieder- corrupt en decadent politiek en sociaal systeem, waarin lijk doen voelen, is dat een cruciale stap op de weg om een die ooit verliefd is geweest, weet dat verleiding niet voor iedere prestatie een tegenprestatie wordt verlangd. dat te begrijpen.’ met verstandelijke redeneringen, maar met gevoel De film werd in Italië in twee delen – samen bijna 3,5 Het is nooit goed als een filmmaker een bijsluiter bij heeft te maken. Politici verleiden kiezers niet met argu- uur – uitgebracht, maar draait in het buitenland als één zijn film moet leveren, maar in het geval van Loro zijn menten, maar met charme. Anders dan Moretti heeft film van 2,5 uur. Het eerste uur daarvan gaat over de Sorrentino’s opmerkingen verhelderend. De film is veel diens collega Paolo Sorrentino dat uitstekend begre- corrupte sfeer rond Berlusconi, die zelf helemaal nog beter dan op het eerste gezicht lijkt, juist omdat hij niet pen. Al zijn films draaien om verleiding, en verleid wil- niet in de film voorkomt. We zien vooral de pogingen in de valkuil valt door van Berlusconi een simpele schoft len worden, en de prijs die ervoor wordt betaald. van een gladakker die hogerop wil om Berlusconi in te te maken. Berlusconi is in Loro het symptoom van een In zijn doorbraakfilm Le conseguenze dell’amore palmen. Hij doet dat door een groep jonge hoeren te verrotte cultuur en van het verlangen om zonder god en (2004) laat een investeerder zich verleiden om met geld ronselen voor feesten, eerst in het zicht van Berlusconi’s gebod te leven. Er schuilt in iedereen een Berlusconi. van de maffia aan de slag te gaan. Hij betaalt een hoge villa en later bij de hoogste baas zelf. In ruil verwacht hij prijs, namelijk met zijn leven, als het geld in rook op- dat Berlusconi een lucratieve baan voor hem regelt. gaat. Il divo (2008) draait om de prijs (eenzaamheid) die LORO ITALIË, FRANKRIJK, 2018 | REGIE PAOLO zevenvoudig premier Giulio Andreotti betaalt als mid- BIJSLUITER SORRENTINO | 145 MINUTEN | MET TONI SERVILLO, delpunt in het Italiaanse machtscentrum. Overal waar Dat Sorrentino in eindeloos lange scènes halfnaakte RICCARDO SCAMARCIO | DISTRIBUTIE INDEPEDENT hij verschijnt lijkt de lucht vacuüm te trekken. In Sor- vrouwen toont op het met drugs overgoten feest, heeft FILMS | TE ZIEN VANAF 1 NOVEMBER DE FILMKRANT #414 NOVEMBER 2018 18

ALI ABBASI OVER GRÄNS ‘EEN ENTERTAINENDE WESTERN OVER SLAVERNIJ BEREIKT MEER DAN EEN SAAIE PREEK’ Met zijn tweede speelfilm Gräns toont de Iraans-Zweedse regisseur Ali Abbasi zich een vaardig evenwichtskunstenaar op het slappe koord van het magisch-realisme. ‘We probeer- den steeds te blijven denken: hoe zou dit er in de realiteit uitzien?’ DOOR JOOST BROEREN-HUITENGA

Ja, ok, Gräns heeft fantasy-elementen. En ja, hij ver- taalt een aloude Scandinavische mythe, met onmense- lijke wezens die zich onder ons bevinden, naar het he- den. Maar regisseur Ali Abbasi heeft zijn tweede speelfilm zelf nooit als een genrefilm gezien. “Ik ben ook geen fan van genrewerk, niet in de film en niet in de literatuur”, vertelt hij via Skype. “Bovendien: als je het hebt over Oorlog en vrede begin je toch ook niet met de vraag welk genre het eigenlijk is? Het is meer iets dat de markt nodig heeft; ik doe mijn eigen ding. Maar ik vind het wel belangrijk om verhalen te vertellen die het da- gelijks leven ontstijgen.” Dat doet hij zeker in dit magisch-realistische ver- haal over de timide grenswacht Tina, die ontdekt dat ze misschien meer in haar mars heeft dan het afsnuffelen van smokkelaars en illegale immigranten. De film won op het afgelopen filmfestival van Cannes de hoofdprijs in de tweede competitie Un Certain Regard – een zeld- zaamheid voor films die horror- en fantasy-elementen gebruiken. “Het belangrijkste voor mij was om ervoor te zorgen dat het geen veelkoppig monster zou worden. Er zit zo veel in – een horrorverhaal, een coming-of- age-verhaal, een liefdesverhaal, een misdaadverhaal. daardoor voelde ik de verantwoordelijkheid om het zelf Het had een heel slechte goulash kunnen worden. We te doen. Het korte verhaal heeft niet veel plot, weinig hebben heel veel aandacht besteed aan die balans: er is achtergrond of context en een heel open einde; het fantasy, maar de toon moet consistent en realistisch draait volledig om haar gevoel.” blijven.” Bij de bewerking, die hij schreef samen met collega Isabella Eklöf en Lindqvist zelf, was de uitdaging om GEEN ZESDE ZINTUIG het verhaal vlees op de botten te geven en concreter te Gräns is gebaseerd op een kortverhaal van auteur John maken, vertelt Abbasi. “Het enorme verschil tussen Ajvide Lindqvist, die zich tien jaar geleden internatio- een boek en een film is dat je alles echt moet creëren en naal voor het voetlicht plaatste dankzij Let the Right het geloofwaardig moet maken. Ik wilde respectvol One In – ook al zo’n genrefilm-die-geen-genrefilm-is. naar het verhaal zijn, maar van te veel respect voor “Die film was voor mij destijds een verademing”, vertelt John wordt de film niet beter. In het verhaal heeft Tina Abbasi. “De Scandinavische films die toen werden ge- bijvoorbeeld een zesde zintuig; wij maakten daar een maakt waren óf keiharde arthouse, óf vreselijk slechte versterkt reukvermogen van, omdat het net iets dichter commerciële films met geen enkele ambitie of vernieu- ligt bij wat we in het echt kennen. We probeerden wingsdrang. En toen kwam Let the Right One In – te steeds te blijven denken: hoe zou dit er in de realiteit mainstream om arthouse te kunnen noemen, maar toch uitzien? Welke voorbeelden hiervoor kennen we in de artistiek en gelaagd.” bestaande natuur? Zo gauw je dat loslaat, gaat het pu- ALI ABBASI Toen Abbasi na het succes van zijn speelfilmdebuut bliek het merken. Misschien kunnen ze het niet onder Shelley (2016) de kans kreeg een tweede film te maken, woorden brengen, maar ze voelen direct dat er iets mis GRÄNS FILMSCHUUR HAARLEM, benaderde hij Lindqvist. Die stuurde hem enkele korte i s .” 10 NOVEMBER 16.45 UUR, verhalen op, en Gräns sprong er voor de regisseur di- RONALD ROVERS rect uit. “Het leek me heel lastig te verfilmen, en juist DE FILMKRANT #414 NOVEMBER 2018 19

‘EEN ENTERTAINENDE WESTERN OVER SLAVERNIJ BEREIKT GRÄNS Woede ruiken

In het magisch-realistische Gräns krijgt Scandinavische folklore een nieuwe, eigen- tijdse betekenis. Ali Abbasi schotelt de kij- ker een duister, gedurfd sprookje voor over een eigenaardig ogende Zweedse douanier.

Douanier Tina (Eva Melander in een pracht- rol) beschikt over een uitzonderlijke gave die op haar werk goed van pas komt: ze kan op afstand ‘schaamte, schuldgevoel en woede’ ruiken. In een terminal in de haven van Stockholm snuift ze met haar neus richting groepen passagiers, die afkomstig zijn van de grote schepen die net zijn aangemeerd. Het tafereel ziet er mede dankzij Tina’s eigenaar- dige uiterlijk nogal dierlijk uit: ze lijkt op een Neanderthaler met haar borstelige wenk- brauwen, grijze huid, grove jukbeenderen en ferme overbeet. En net als de oermens voelt ze zich thuis in de natuur: in haar vrije tijd wandelt ze vanuit de bungalow die ze met haar vriend bewoont blootsvoets de bossen in, waar ze graag vertoeft, tussen het mos en de wilde dieren. Tijdens haar diensten stuit de grenswacht vooral op relatief onschuldige dranksmokkel door minderjarige kwajongens. Op een dag ruikt ze iets vreemds bij twee passanten. Eerst wordt een zakenman gearresteerd van- wege bezit van kinderporno – ook een thema in de film. Dan houdt Tina een ander dubieus type staande: deze clochard-achtige ver- schijning, die niets onbetamelijks bij zich draagt, heeft dezelfde robuuste uiterlijke BABY’S VERKOPEN Dus die thema’s zitten er zeker in – een minderheid kenmerken als Tina – zijn er meer zoals zij? Ze besluit de vreemdeling later op te zoeken, Een ander element dat Abbasi toevoegde, is een plot- zijn, een outsider zijn. Maar het moest niet te zwaar op en wordt nieuwsgierig naar haar afkomst. lijn rond een pedofilienetwerk. Bij sommige critici de hand worden.” Haar ouders hebben altijd gezegd dat ze een schoot die verhaallijn in de periferie van de film in het Toch sluit Abbasi niet uit dat zijn volgende film een chromosoom mist, maar hoe komt ze aan de verkeerde keelgat. “Als ik een film had willen maken meer direct politiek onderwerp zal hebben. “We leven littekens op haar rug en gezicht? over migratie, of over pedofilie, dan had ik dat wel di- in het tijdperk-Trump. Misschien kunnen we ons niet Het werkelijke hoe en waarom ontvouwt zich gaandeweg, in deze duistere, gedurfde rect gedaan. Ik snap wel dat mensen erover struikelen meer verschuilen achter te veel allegorieën of metafo- en groteske verfilming van een Scandinavi- als je zulke grote onderwerpen in de zijlijnen van je ren. Als je echt ergens iets over wil zeggen, dient de sche mythe waarmee de Iraans-Zweedse film plaatst. Toch was het voor mij belangrijk om deze metafoor alleen een nut onder een zeer strikt regime filmmaker Ali Abbasi dit jaar in Cannes de lijnen in de film te verweven, omdat ze voortkomen uit waar je niet vrijuit kunt spreken. Dan moet je door de Un Certain Regard-competitie won. Abbasi het centrale gegeven. In de oude mythes waarnaar we achterdeur. Maar ik merk dat ik op dit moment in mijn bewerkte (samen met coscenarist Isabelle Eklöf) voor Gräns het gelijknamige korte verwijzen, verkopen de fantastische wezens hun ba- leven directer politiek stelling wil nemen. Al weet ik verhaal van John Ajvide Lindqvist (de auteur by’s aan de mensheid. Dus hoe ziet dat er in het heden nog niet precies hoe ik dat naar een film kan vertalen. en scenarist, bekend van Let The Right One uit? Wie zijn hun klanten? Het was niet onze opzet het Ik ben geen activist en ik ben er niet in geïnteresseerd In, bemoeide zich eveneens met het scena- gruwelijk of horrorachtig te maken, maar het verhaal om pamfletfilms te maken. De kracht van cinema is rio). Net als in zijn debuutfilm Shelley (2016) dwong zijn eigen logica af.” voor mij dat het iets kan zeggen over het enorme ge- gebruikt Abbasi in Gräns op knappe wijze conventies uit de genrefilm om het verhaal Ook de verwijzing naar migratie ligt inderdaad voor bied van ons onderbewustzijn. Dus zelfs als ik een po- een eigentijdse betekenis te geven: zet min- de hand, zeker als je weet dat Abbasi zelf in Iran is ge- litieke film zou maken, zou ik nog steeds een ma- derheden niet weg als ‘anders’. boren en als twintiger naar Europa kwam. “Natúúrlijk gisch-realistische aanpak kiezen. Als tiener heb ik hele OMAR LARABI wilden we daar iets over zeggen”, beaamt de regisseur. bergen Latijns-Amerkaanse magisch-realistische lite- “Maar het moest er niet te dik bovenop liggen. Met een ratuur verslonden. Enorm politiek geladen boeken, GRÄNS ZWEDEN, 2018 | REGIE ALI ABBASI | 108 MINUTEN | MET EVA MELANDER, EERO MILONOFF | entertainende western over slavernij bereik je veel maar geplaatst in een fantastische wereld. Dat is de DISTRIBUTIE DE FILMFREAK | TE ZIEN OP HET FILM­ meer dan met een saaie preek waarin je hetzelfde zegt. richting die me aantrekt.” FESTIVAL LEIDEN EN HET NOORDELIJK FILMFESTIVAL EN VANAF 8 NOVEMBER IN DE BIOSCOOP DE FILMKRANT #414 NOVEMBER 2018 20

MARCELO MARTINESSI OVER LAS HEREDERAS ‘WE BOUWEN DE HELE TIJD MUREN

BABIS MAKRIDIS OM ONS HEEN’ De thematiek van Las herederas, die draait om onderdrukte levens Haar spel is ongelooflijk subtiel en tegelijk heel expressief. Hoe hebben jullie dat voor elkaar gekregen? “Door met en (bijna) gemiste kansen, speelde ook in de realiteit van de haar te werken, leerde ik vanzelf wat ik kon doen om makers, vertelt de Paraguayaanse regisseur Marcelo Martinessi: haar spel beter te maken. Ze vroeg mij elke keer als er een nieuwe acteur op de set verscheen: wat is mijn rela- ‘Tijdens het draaien dacht ik soms: wat als we een filmindustrie tie tot dit personage? Omdat Chela zo passief is en bijna hadden gehad toen deze actrices jong waren?’ DOOR SASJA KOETSIER alles in haar blik zit, moest ze weten hoe Chela zich voelde ten opzichte van iedereen, welke afstand er was, Chela is een vrouw van in de zestig uit de verarmde Paraguay met een hoop vrouwen om me heen. Bij het op welke manier ze iets tegen iemand zei. Want in deze upper class van Paraquay, die een teruggetrokken schrijven had ik hen in gedachten. Ik heb bij mensen om film gaat het er niet om wat er wordt gezegd maar hoe leven leidt waarin haar levenspartner Chiquita zorg me heen waargenomen dat ze, wanneer ze economisch het wordt gezegd. draagt voor alle praktische zaken. Als Chiquita van- in de knel kwamen, kanten van het leven ontdekten “Ana had een grote rol in het creatieve proces. Ik heb wege schulden een gevangenisstraf moet uitzitten, waarmee ze tot dat moment nooit in aanraking waren eerst haar gecast en samen kozen we de actrices die wordt Chela ondanks haar depressie voor het eerst in gekomen. Daar gaat de film over. Vaak wordt de Latijns- Chiquita, Angy en het dienstmeisje Pati spelen. Ana is lange tijd gedwongen haar blik naar buiten te rich- Amerikaanse kleinburgerij als een karikatuur neergezet een uiterst intelligente vrouw en ze was klaar voor een ten. Het contact met de jongere, zelfbewuste Angy en dat wilde ik vermijden. Ik wilde, zonder een oordeel, uitdaging. Ze werd ongeveer gelijk met het begin van de trekt Chela langzaam maar onstuitbaar uit haar slui- een film maken over de mensen die ik ken.” dictatuur geboren, en die duurde 35 jaar. Tijdens merbestaan. die hele periode was er in Paraguay geen filmindustrie. In Las herederas wordt Chela’s wereld opgeroepen in Wat deed u om het publiek voor haar in te nemen? Kijkend naar al die fantastische vrouwen met wie ik beelden. Beelden van een stijlvol, klassiek, maar be- “Ik moet zeggen dat ik tijdens het schrijfproces voort- voor deze film heb kunnen werken, vroeg ik me vaak dompt interieur; van een dienblad met vaste opstelling durend bezorgd was dat ik een antiheldin van haar zou af: wat als er een filmindustrie was geweest toen zij van koffie, pillen, water en fris; van de schildersezel maken, iemand voor wie de kijker geen sympathie kan jong waren? Dan hadden zij totaal andere levens waarachter ze haar middagen doorbrengt. Op het mo- opbrengen. Als je deze vrouw in het echt zou tegenko- gehad.” ment dat ze aarzelend achter het stuur van haar oude men, zou je haar waarschijnlijk veroordelen. Omdat ze Daimler stapt begint het uitdijen van haar universum. in mijn film onophoudelijk in beeld is en doordat je haar Ana Brun kwam uit Berlijn terug met een Zilveren Beer. En op haar uitgestreken gezicht verschijnen de eerste ontwikkeling ziet, ga je haar toch begrijpen – hoe dich- Klopt het dat zij op een zeker moment heeft getwijfeld of ze tekenen van leven. Op het festival World Cinema Am- ter je bij iemand komt, hoe menselijker diegene wordt. deze rol wel kon doen? “Ja. Haar familie vond het proble- sterdam sprak regisseur Marcelo Martinessi over zijn Veel is ook te danken aan actrice Ana Brun: het perso- matisch dat zij een lesbisch personage zou spelen. Maar gepolijste debuut, dat op het afgelopen filmfestival van nage van Chela heb ik samen met haar gecreëerd. Het is de oplossing die zij daarvoor vond was het aannemen Berlijn onder meer de Zilveren Beer voor debuterend haar eerste film. Iemand die geen professioneel acteur is van een artiestennaam – Ana Brun is niet haar echte actrice Ana Brun won. brengt vooral zichzelf en haar eigen ervaringen mee naam. Dat was allemaal in de veronderstelling dat het naar de set, dus ik probeerde daar zoveel mogelijk ruim- een kleine film was waar niemand ooit van zou horen... Chela is een intrigerend personage: een vrouw die onthand te voor te creëren.” Het pakte anders uit, maar inmiddels heeft ze de kracht in het leven staat, bijna ziekelijk verzwakt door haar privile- en de zelfverzekerdheid om daarmee om te gaan. De drie ge. Wat inspireerde u tot dit personage en dit verhaal? actrices spreken nu in het openbaar over vrouwenrech- “Ik ben zelf opgegroeid in een geprivilegieerd milieu in ten, LHBT-rechten en andere onderwerpen waarvoor in DE FILMKRANT #414 NOVEMBER 2018 21

mijn land nog steeds gestreden moet worden. Ze zijn fantastisch.” “De drie actrices min of meer per ongeluk een taxiservice voor LAS HEREDERAS rijke oudere dames, en ontmoet zo een van In de film lijkt hun relatie toch geaccepteerd te zijn; stil- spreken nu in het hun dochters die iets in de schuwe Chela wakker maakt. zwijgend dan. “Ik wilde er ook geen maatschappelijk openbaar over Achter de Karakterstudie en milieuschets zijn in dit probleem van maken dat zij een stel zijn, want dat is niet speelfilmdebuut van regisseur-scenarist het onderwerp van de film. Maar dat stilzwijgen is de vrouwenrechten, schildersezel Marcelo Martinessi subtiel verweven. De crux. Chela en Chiquita hebben de keuze gemaakt zich LHBT-rechten en film leunt sterk op zijn sfeer, die vooral in het min of meer op te sluiten in hun donkere, claustrofobi- begin heel claustrofobisch is. Zie hoe in een andere zaken van de eerste scènes Chela door een kiertje sche huis; je wordt dus als kijker binnengevoerd in een vandaan van de deur gluurt naar de verkoop van de bubbel waar homoseksualiteit inderdaad geen punt is. waarvoor in mijn Juist door van het lesbische karakter van meubels. Het prachtige naturel van de als Toch voelen ze zich niet helemaal comfortabel in die hun verhouding geen dramatisch gegeven actrice betrekkelijk onervaren Brun (haar identiteit. Uit kleine opmerkingen blijkt dat de homo- land nog steeds te maken doet filmmaker Marcelo Marti- eerste filmrol) sluit daar goed bij aan. fobie ook in henzelf zit. Ze komen uit een generatie die nessi recht aan zijn personages. Het drama speelt zich vooral onderhuids gestreden moet af. Dat maakt het soms wat traag en loom, met repressie is opgegroeid, en ze zijn dus geen militan- De Zilveren Beer voor de beste actrice ging maar het overtuigt wel. Het heeft op een be- te, overtuigde lesbiennes. In feite zit Chela nog in de worden” dit jaar in Berlijn naar Ana Brun in Las here- paalde manier ook wel iets opstandigs, die kast, ze stopt zichzelf weg. Die problematiek wilde ik deras (De erfgenamen), een productie uit een weigering om in stereotypen en voor de hand echter op de achtergrond houden in de film, want die nog nauwelijks bekend filmland: Paraguay. liggende dramatisering te vervallen. Mooi gaat over een economische crisis, en over een liefdes- En het bleef niet bij de acteerprijs: Las here- ook dat het lesbische karakter van de ver- deras kreeg ook de Alfred Bauer-prijs voor houding hier zo vanzelfsprekend is. Ook al crisis.” nieuwe perspectieven en de FIPRESCI-prijs zal dat in werkelijkheid wat anders liggen. van de internationale kritiek. Een mooie op- Op de persconferentie in Berlijn liet Mar- De volkse, luidruchtige gevangenis waar Chiquita terecht- steker dus, ook al omdat Bruns rol op het tinessi doorschemeren dat hij met deze komt, vormt een scherp contrast met hun zorgvuldig ge- eerste gezicht volkomen onspectaculair is. schets van het milieu van verarmde rijken die controleerde bestaan. “Het laat zien dat zelfs hun status Maar je hoeft maar een blik te werpen op nog aan oude verhoudingen vasthouden, ook Brun als de bedeesde Chela en je ziet een heel iets wil zeggen over Paraguay. Een autocra- hen niet meer beschermt. Maar voor mij gaat Las here- verhaal opdoemen. Een verhaal over bevrij- tisch land waar veel stagnatie heerst. Een deras over een vrouw die, nadat haar partner in de ge- ding, en impliciet ook een schets van de si- beeldend moment is de scène waarin Chela vangenis terechtkomt, beseft dat ze zelf in een gevange- tuatie in dat land. de gevangenis bezoekt en met verbazing de nis leeft. Gevangenissen heb je in soorten en maten; een Chela en haar partner Chiquita (Margarita ogenschijnlijke chaos achter de tralies gade- sociale klasse kan een gevangenis zijn, of een relatie, of Trún) zijn twee vrouwen die al dertig jaar een slaat. Zonder zich daardoor te laten af- stel zijn. Extraverte Chiquita is degene die schrikken. Een paar maanden later komt een achternaam. Telkens als ik in Paraguay kom ver- naar buiten treedt en hun leven bestiert. Chiquita vrij. Chela heeft intussen haar ogen baast het me weer: het land voelt als een gevangenis. Chela blijft het liefst binnenskamers achter geopend. Wat gaat er gebeuren? We bouwen de hele tijd muren om ons heen. Dat gevoel haar schildersezel. Maar opeens wordt alles van opgesloten-zijn heeft me aangezet om de film te anders. Hoewel afkomstig uit welgestelde LEO BANKERSEN families drijven geldzorgen hen in het nauw. maken.” Wanneer Chiquita wegens fraude in de ge- LAS HEREDERAS PARAGUAY, 2018 | REGIE vangenis komt, staat Chela er alleen voor. MARCELO MARTINESSI | 95 MINUTEN | MET ANA BRUN, Schoorvoetend zet ze nieuwe stappen, zoals MARGARITA IRÚN, ANA IVANOVA | DISTRIBUTIE eten bij een kraampje op straat. Ze begint CONTACT FILM | TE ZIEN VANAF 25 OKTOBER “UNLIKE ANYTHING YOU’VE EVER SEEN” - SCREEN DAILY LET MOTHER TAKE CARE OF YOU

DAKOTA JOHNSON

TILDA SWINTON

VAN DE AUTEUR VAN MIA GOTH LET THE RIGHT ONE IN SYLVIE TESTUD

LUTZ EBERSDORF

JESSICA HARPER

WITH RENÉE SOUTENDIJK

AND CHLOË GRACE MORETZ

DAKOTA JOHNSON

TILDA SWINTON

MIA GOTH

SYLVIE TESTUD

LUTZ EBERSDORF

WITH JESSICA HARPER

AND CHLOË GRACE MORETZ GRÄNS A FILM BY LUCA GUADAGNINO EEN FILM VAN ALI ABBASI

8 NOVEMBER IN DE BIOSCOOP www.cineart.nl /suspiriaNL /cineartnl /cineartnl /cineart_nl 4agt WWW.FILMFREAK.NL/GRANS VANAF 15 NOVEMBER IN DE BIOSCOOP

Suspiria Filmkrant.indd 1 19-10-18 12:40

AMAZON STUDIOS AND K PERIOD MEDIA PRESENT A FRENESY FILM COMPANY / VIDEA / MYTHOLOGY ENTERTAINMENT / FIRST SUN / MEMO FILMS PRODUCTION A FILM BY LUCA GUADAGNINO “SUSPIRIA” DAKOTA JOHNSON TILDA SWINTON MIA GOTH LUTZ EBERSDORF ANGELA WINKLER INGRID CAVEN ELENA FOKINA SYLVIE TESTUD GRAPHICS AND RENÉE SOUTENDIJK CHRISTINE LEBOUTTE FABRIZIA SACCHI MALGOSIA BELA WITH JESSICA HARPER AND CHLOË GRACE MORETZ CASTING STELLA SAVINO AVY KAUFMAN TITLES DESIGNER DAN PERRI MUSIC COSTUME PRODUCTION MUSIC SUPERVISOR ROBIN URDANG CHOREOGRAPHERDAMIEN JALET DESIGNER GIULIA PIERSANTI DESIGNER INBAL WEINBERG BY THOM YORKE CINEMATOGRAPHER SAYOMBHU MUKDEEPROM EDITOR WALTER FASANO EXECUTIVE PRODUCERS KIMBERLY STEWARD LAUREN BECK JOSH GODFREY STELLA SAVINO JAMES VANDERBILT ROBERTO MANNI MASSIMILIANO VIOLANTE CARLO ANTONELLI PRODUCED BY MARCO MORABITO BRADLEY J. FISCHER LUCA GUADAGNINO DAVID KAJGANICH SILVIA VENTURINI FENDI FRANCESCO MELZI D’ERIL WILLIAM SHERAK GABRIELE MORATTI BASED ON THE ORIGINAL SCREENPLAY BY DARIO ARGENTO AND DARIA NICOLODI SCREENPLAY DIRECTED BYDAVID KAJGANICH BYLUCA GUADAGNINO (CALL ME BY YOUR NAME) DE FILMKRANT #414 NOVEMBER 2018 23

BOHEMIAN RHAPSODY ROCK’N’ROMMEL

De rommelige productie van Bohemian een van de grootste hits in de popgeschiedenis aan zijn tuaties – met zijn uit Zanzibar gevluchte Parsi-familie, Rhapsody levert ook een rommelig eind­ neus voorbij heeft laten gaan. Jammer alleen dat die of samen met zijn soul mate Mary Austin – is zijn Fred- resultaat op: het portret van Freddie Mercury door een onherkenbare Mike Myers gespeelde platen- dy Mercury een verlegen zonderling. Op het podium overtuigt alleen in de sterke concert­ hork helemaal niet bestaan heeft, en dat Queen – an- verandert hij in een ras-entertainer, die vol overtuiging reconstructies. DOOR FRITZ DE JONG ders dan het slot van de scène suggereert – gewoon zijn een zaal compleet naar zijn hand kan zetten. platen bij dezelfde maatschappij (EMI) bleef uitbren- De vele concertscènes zijn veruit het sterkste punt Het verhaal gaat dat Roger Taylor zo graag zijn power- gen. van de film, ook al omdat de andere leden van de band ballad I’m in Love with My Car op de b-kant van de sin- Het is typerend voor deze rommelige rock’n’roll erg goed gecast zijn. Vooral Gwylim Lee stelt de show gle Bohemian Rhapsody wilde hebben, dat hij zich op- biopic. De film brengt de opkomst, de dreigende onder- als een levensechte Brian May. Maar hoe goed die podi- sloot in een kast. Dat pressiemiddel bleek te werken. gang én de uiteindelijke triomf van Freddie Mercury in umreconstructies ook uitpakken: om het al in de ope- Je zou zeggen dat het een anekdote vol potentie is: beeld, zonder echt nieuwsgierig te zijn naar de mens ningsscène als sleutelmoment aangekondigde concert een drummer die een paar uur in de kast kruipt om zijn die schuilging achter een halve microfoonstandaard en tijdens Live Aid bijna integraal na te spelen is echt te- macho-ode aan ronkende auto’s door te drukken, ter- exuberante kruippakjes. veel van het goede, hoe nauwgezet die grootse gelegen- wijl hij in een band speelt met een zanger die er juist heid ook is gereconstrueerd. eindeloos over zou doen om eindelijk uit de kast te ko- TWEE JAAR LATER Ronduit vals is daarbij de poging om dat optreden in men. Wie weet weerspiegelt die rommeligheid de processen het Wembleystadion een extra emotionele lading mee Maar nee. De nota bene door Taylor zelf en achter de schermen. Regisseur Bryan Singer, die door- te geven, door Mercury vlak van te voren aan de band te Queen-gitarist Brian May geproduceerde Freddie Mer- brak met The Usual Suspects en vervolgens doorstootte laten melden dat hij aids heeft. Live Aid vond plaats op cury-hagiografie Bohemian Rhapsody besteedt liever naar superheldenfilms rond de X-Men, werd voordat 13 juli 1985, terwijl die hiv-diagnose in werkelijkheid schermtijd aan een nogal obligate scène waarin Mercu- de opnames waren afgerond door de studio ontslagen. pas twee jaar later werd gesteld. Dichterlijke vrijheid is ry als een provocerende diva ruzie zoekt met een con- Over de redenen lopen de verhalen uiteen – een fami- een groot goed. Maar als je de geschiedenis zo naar je servatieve platenbaas die in 1975 ‘Bo Rhap’ te lang liecrisis voor Singer is één verklaring, hoog oplopende hand zet, alleen om er bij de kijker een paar extra tra- vindt voor een single. En dat terwijl er toen al jaren ruzies met hoofdrolspeler Rami Malek een andere. Hoe nen uit te persen, dan ben je als filmmaker laag gezon- 7-inches van ruim meer dan vijf minuten werden uit- dan ook werden de laatste zestien draaidagen voltooid ken. gebracht. onder auspiciën van de Britse acteur en regisseur Dex- ter Fletcher, die ook werkt aan een biopic van muzikant BOHEMIAN RHAPSODY VERENIGDE STATEN, 2018 | REGIE BRYAN SINGER | 134 MINUTEN | MET KRUIPPAKJES Elton John. RAMI MALEK, LUCY BOYNTON | DISTRIBUTIE 20TH Aan het eind van de film zien zien we – nog obligater – De met een hazentandprothese opgetooide hoofd- CENTURY FOX (VIA WARNER BROS) | TE ZIEN VANAF hoe diezelfde platenbaas zich moet verbijten omdat hij rolspeler Rami Malek put uit twee registers. In privési- 1 NOVEMBER DE FILMKRANT #414 NOVEMBER 2018 24

ROLF VAN EIJK OVER MY FOOLISH HEART DE CHET BAKER ACHTER HET MASKER Rolf van Eijks eerste bioscoopfilm My Foolish (Gijs Naber) die de letterlijk gevallen wereldster voor twijfelde of ik de concurrentie aan wilde gaan met een Heart toont de laatste dagen van jazzlegende het hotel aantreft. Zijn zoektocht naar de aard van de Hollywoodfilm, maar realiseerde me uiteindelijk dat Chet Baker, die berooid en eenzaam in val brengt hem in aanraking met de schimmige Amster- twee films over hetzelfde onderwerp helemaal niet zo Amsterdam aan zijn einde kwam. ‘Ik ben ervan damse onderwereld en de muziek van Baker, die Lucas vreemd is. Kijk maar naar de recente films over Hitch­ overtuigd dat Chet geen liefde kon ervaren.’ op een onverwachte manier tot introspectie dwingt. cock of die over Truman Capote – dezelfde hoofdper- DOOR GUUS SCHULTING soon, totaal andere visies. Die andere film heeft me als ONGELUK OF OPZET het ware gedwongen trouw te blijven aan mijn originele Het was bijna te mooi om waar te zijn, zegt Rolf van Toch was het oorspronkelijke plan wel degelijk een idee.” Eijk (1983) aan de vooravond van het Nederlands Film meer traditionele biopic, legt Van Eijk de gekozen Festival, waar zijn Chet Baker-moordmysterie My Foo- vertelstructuur uit. “Zoiets als Walk the Line over ENGELACHTIG lish Heart later die week in première gaat. Al jaren luis- Johnny Cash. Al zou dat budgettair nooit gelukt zijn. Dat originele idee was dus Baker in Amsterdam. Een terde de regisseur naar de muziek van de Amerikaanse Om het Californië van de jaren vijftig te recreëren, vreemde periode in het leven van de muzikant, die zanger en trompettist, toen hij er acht jaar geleden per Chets bloeiperiode, heb je veel geld nodig. Kostuums, er toen al een bewogen bestaan op had zitten. “Chet toeval achter kwam dat Baker in Amsterdam het leven reizen, om over muziekrechten nog maar te zwijgen.” was een natuurtalent, die bijna moeiteloos de mooi- liet. “Ik bladerde eens door een biografie en las het De filmmaker bleef daarom dichter bij huis, met het ste trompetklanken produceerde. Een engelachtige verhaal van zijn val uit een hotelraam. Hij had lange tijd detectiveverhaal als manier om achter het masker van verschijning, ook toen hij in de jaren vijftig tot koning op straat gelegen, want de mensen dachten dat hij een de legende te komen. “Chet liet niemand te dichtbij ko- van de cool jazz werd gekroond. Maar hij was ook een slapende junk was. Dat beeld van die verschrompelde men. Hij bleef een enigma voor iedereen met wie hij in zorgenkindje, iemand die mensen gebruikte, en aan een jazzlegende in Amsterdam kreeg ik niet meer uit mijn aanraking kwam. Dat zijn dood nog altijd met mysterie levenslange heroïneverslaving leed. Toen hij in de jaren hoofd. Het plan voor een film was geboren.” omgeven is, spreekt wat mij betreft boekdelen. Het is tachtig voor langere tijd naar Nederland kwam, was dat Van Eijk zette zich in 2007 op de kaart toen zijn nooit helemaal duidelijk geworden of die val nou een naar eigen zeggen omdat hij de mensen hier zo aardig ‘sympathieke’ Mohammed B.-afstudeerfilm Hemel bo- ongeluk betrof, of dat er sprake was van opzet. Hij had vond. In werkelijkheid had hij het elders in de wereld ven Holland voor het filmfestival van Rotterdam werd vele drugsschulden en leed aan depressies.” verpest en stonden de Wallen in die tijd bekend als het geselecteerd. Met zijn eerste bioscoopfilm My Foolish Nog een reden om in Nederland te blijven, was de afvoerputje van Europa. Het was er vies, schimmig en Heart richt hij zich op de laatste dagen van Baker, voor aankondiging van een Amerikaanse biopic, Born to Be de criminaliteit tierde er welig. Een perfecte plek voor hij op 13 mei 1988 om het leven kwam. Van Eijk presen- Blue (2015) met Ethan Hawke in de hoofdrol. “Toen ik een verslaafde.” teert het verhaal als een neo-noir, of poëtisch detecti- het hoorde sloeg in eerste instantie de twijfel toe. Moet Van Eijk liet dat jarentachtig-Amsterdam tot in de- veverhaal. De film begint daarom niet met de jazzmu- ik nu wel doorgaan? Wordt dit niet twee keer dezelfde tail nabouwen. ”Ik heb dagenlang in het stadsarchief zikant zelf, maar met de Amsterdamse detective Lucas film? Mijn scenario heette toen zelfs nog hetzelfde. Ik van Amsterdam doorgebracht om oude stadsopnames DE FILMKRANT #414 NOVEMBER 2018 25

‘Ondanks dat er MY FOOLISH HEART ontzettend veel schoonheid en De laatste liefde uit zijn dagen van muziek spreekt, ben ik ervan Chet Baker overtuigd dat Via het politieonderzoek na Chet Bakers Chet niet in staat vroegtijdige dood na een val uit een Am- sterdams hotelraam duikt Rolf van Eijk in was om liefde te z’n bioscoopdebuut My Foolish Heart in de laatste levensdagen van de getroebleerde ervaren. Dat jazztrompettist. defect kon hij “Het is maar een junkie.” De dienstdoende kwijt in zijn agent die het lijk op een Amsterdamse straat vindt, voelt weinig urgentie voor de zaak. muziek, maar ook Maar rechercheur Lucas (Gijs Naber) kijkt omhoog en ziet iemand wegduiken achter door agressief een open hotelkamerraam. Die schimmige figuur is voor Lucas reden gedrag en drugs- genoeg om te doen wat in het echt niet ge- gebruik’ beurde: een grondig onderzoek naar de raad- selachtige dood van jazzmuzikant Chet Ba- ker. Nog altijd zijn de details van hoe de heroïneverslaafde jazzlegende in de nacht van 13 mei 1988 op dat Amsterdamse trottoir belandde schimmig. Viel hij of sprong hij? Was het een ongeluk of werd hij geduwd? Theorieën genoeg, maar geen ervan valt te bewijzen. Dat is ook niet waar Rolf van Eijk in zijn eerste bioscoopfilm My Foolish Heart op uit is. Het moordmysterie is een kapstok voor een verhaal dat gaandeweg vooral een karak- ROLF VAN EIJK OVER MY FOOLISH HEART ROLF VAN EIJK terstudie wordt. Niet alleen van Baker – fra- giel en gevoelig op het podium maar een en archieffoto’s te bekijken. Ook enkele films van Johan emotionele onvermogen. “Ondanks dat er ontzettend botte hork voor de mensen die van hem hou- den – maar ook van de rechercheur die zijn van der Keuken heb ik nauwkeurig bestudeerd. Dan zie veel schoonheid en liefde uit zijn muziek spreekt, ben dood onderzoekt. DE CHET BAKER ACHTER HET MASKER je wat voor posters er in de stad hangen en hoe en waar ik ervan overtuigd dat Chet niet in staat was om lief- Baker was al sinds de jaren vijftig een de fietsen geparkeerd staan. Dat soort details moeten de te ervaren. Dat defect kon hij kwijt in zijn muziek, grootheid in de jazzscene, maar ging ook al kloppen. Waarachtigheid is voor mij essentieel.” Gijs maar ook door agressief gedrag en drugsgebruik. Met sinds zijn jeugd gebukt onder drugsversla- Naber zien we daarom niet met leren jack en oversized Steve Wall heb ik daar veel over gesproken. Hoe breek vingen. Na een vechtpartij in 1966 waarbij zijn tanden uit zijn mond waren geslagen, plaksnor, maar bijvoorbeeld wél langs een filmposter je binnen bij een man met zo’n masker? Hoe kun je had hij zijn complete speelwijze opnieuw wandelen van het Weekend of Terror-filmfestival dat voorbij diens ego komen? Een van de oplossingen was moeten ontwikkelen. In My Foolish Heart eerder dat jaar gehouden werd in Amsterdam. De Ierse om dicht op de huid te draaien. Kijk zo…” Van Eijk zien we de Baker van de late jaren tachtig: als rockster Steve Wall, die Chet Baker in flashbacks weer- steekt zijn vuist vlak voor mijn hoofd. “Zodat we voor- hij speelt is hij een grootheid, maar buiten galoos gestalte geeft, beweegt zich met een omhoog- bij Chets comfortzone kwamen, maar ook dat van het het podium lijkt hij op zijn laatste benen te lopen. geslagen kraag door rommelige cafés en schimmige publiek zelf. Hopelijk krijg je zo als toeschouwer iets Dat gemoed wordt perfect weerspiegeld in achterafstraatjes. Papier en prullen fladderen er door meer toegang tot zijn wereldbeeld.” het verlopen Amsterdam van de late jaren de straten. tachtig, dat Van Eijk scherp neerzet in deze BUBBEL VAN MANNELIJK EGO moderne film noir. Lucas begeeft zich in het MANIPULATOR Opvallend aan dat wereldbeeld is dat vooral vrouwen kielzog van Baker naar de rokerige jazzcafés die de muzikant bezocht en de achteraf- Het beeld dat My Foolish Heart van Chet Baker zelf het telkens moeten ontgelden. “Chet zag vrouwen steegjes waar hij zijn drugs scoorde. Hij ont- schetst, is er een van uitersten: het schippert tussen veelal als hoer of als moederfiguur. Zichzelf gelijkstel- moet Bakers laatste geliefde Sarah gebroken engel en kwade genius. Omdat we vooral via len aan een vrouw kon hij niet. In de film kampt Lucas (Lynsey Beauchamp), dier vriend Simon de beleving van collega’s en kennissen toegang tot hem onbewust met eenzelfde probleem, dat hij via Chets (Raymond Thiry) die de muzikant maanden- krijgen, gaat de film grotendeels ook over het effect dat muziek onder ogen komt.” Zodoende gaat de film ook lang in huis nam, en de raadselachtige über- fan Doctor Feelgood (Arjan Ederveen). Baker Baker had op anderen. Baker de muzikant kon mensen over het masculiene ego dat worstelt om vrouwen als zelf wordt intens neergezet door de Ierse betoveren, maar als persoon blijkt hij een manipulator gelijkwaardig te zien. “De jaren tachtig zijn daar wat acteur en muzikant Steve Wall. Hij zingt live en uitvreter. Zijn vrouw mishandelt hij, Simon (Ray- mij betreft exemplarisch voor. Niet omdat het nu beter en weet de lijzige en nasale stem van de mond Thiry) een fan die hem onderdak verschaft, buit zou zijn, je hoeft alleen maar naar de MeToo-beweging muzikant perfect te vangen. Hoe dieper hij uit. “Die Simon is gemodelleerd naar Evert Hekke- te kijken om dat te begrijpen. Maar omdat in de jaren Lucas zich onderdompelt in de laatste levensdagen van Baker, hoe meer hij ziet dat ma, waarmee ik veel gesproken heb. Hij was een grote tachtig vrouwen voor het eerst de vruchten van de fe- de demonen van de trompettist worden bewonderaar, maar niet van Chet als huisgenoot. Hij ministische beweging konden plukken. Maatschappe- weerspiegeld in zijn eigen afbrokkelende was nog niet binnen of hij had al Everts slaapkamer ge- lijk werden ze als zelfstandig erkend, niet langer in re- relatie. claimd. ‘You’re such a good person’, zei hij dan telkens, latie tot de man. Bij Chet en Lucas zie je die worsteling JOOST BROEREN-HUITENGA maar ondertussen wel alles bepalen in huis. Zo was om dat daadwerkelijk te begrijpen. Ze leven nog altijd MY FOOLISH HEART NEDERLAND, 2018 | REGIE Chet ook.” in een bubbel van mannelijk ego, zodra die doorbroken ROLF VAN EIJK | 83 MINUTEN | MET STEVE WALL, GIJS Volgens Van Eijk is dat gedrag een uiting van zijn wordt zijn ze hopeloos verloren.” NABER | DISTRIBUTIE SEPTEMBER FILM | TE ZIEN VANAF 1 NOVEMBER DE FILMKRANT #414 NOVEMBER 2018 26

RADICALE RECLAME ‘FOR THE MANY’ OF ‘FOR THE PENNY’ Kan reclame bijdragen aan een betere wereld? Zowel politieke partijen als grote bedrijven zoals Nike beheersen de kunst van de campagne. Maar misschien moet het nog radicaler. DOOR JUHA VAN ’T ZELFDE

Een van de dingen die ik doe als ik een opvallende video ken. Ze maken hem onwerkelijk en droomachtig ‘viral’ zie gaan is erachter proberen te komen wie de (“dream crazy”), zoals zijn werk met Iñárritu. maker is. Bij video’s van kunstenaars en onafhankelijke De video heeft na een maand ruim 26 miljoen views filmmakers is dat niet moeilijk – ze zijn meestal de up- op YouTube. “Probably the best ad i have ever seen. <3”, loader, en anders staan hun namen keurig in de credits. schrijft florianreichelt in de comments op YouTube, aar Helaas gaan deze video’s niet vaak viral. de video inmiddels dik drieduizend likes heeft. Maar Bij muziekvideo’s is het niet altijd gemakkelijk om ‘Dream Crazy’ is natuurlijk niet viral gegaan vanwege meteen te weten te komen wie de regisseur is, of de ca- de artistieke kwaliteiten van deze makers (al helpen die meraman, laat staan de rest van de crew. In de om- wel). De aandacht voor deze reclame komt door de schrijving staan meestal alleen de artiest en het label keuze voor de verteller: Colin Kaepernick, de zwarte genoemd, en een link naar een winkel waar je het num- American Footballspeler van de San Francisco 49ers mer kunt kopen. die in 2016 tijdens het spelen van het volkslied weiger-

Bij commercials moet ik altijd het hardste werken. de te staan. “Ik ga niet staan en mijn trots tonen voor LEIOMY MALDONADO IN NIKE’S ‘BE TRUE’-CAMPAGNE, GEREGISSEERD DOOR DAISY ZHOU Toen Nike tijdens Pride in 2017 de ‘Be True’-campagne een vlag van een land dat zwarte mensen en mensen lanceerde met de legendarische vogue-danser Leiomy van kleur onderdrukt”, zei Kaepernick in een interview naars en sporters, filmmakers en activisten, wij alle- Maldonaldo vond ik de naam van de regisseur, Daisy met ESPN op 27 augustus 2016. “Voor mij is dit groter maal mee geconfronteerd worden. Hoe kan ik mijn ver- Zhou, pas op Vimeo, niet op YouTube. En zelfs op Vi- dan football en ik zou egoïstisch zijn als ik de andere haal vertellen? Op welk platform kan ik terecht? Wie meo, het arthouse van de online video, vind ik niet al- kant op zou kijken. Er liggen lijken op straat en mensen kan ik bereiken? Wie betaalt hiervoor? En wiens belang tijd alles. krijgen betaald verlof en komen weg met moord.” steun ik? Radicale reclame zoals ‘Be True’ en ‘Dream Crazy’ BEST AD EVER <3 REVOLUTIE alleen is goed, maar niet voldoende. Willen we een eer- In de YouTube-omschrijving van de meest recente Het siert Nike dat ze Kaepernick zijn blijven steunen en lijke, gelijkwaardige en vrije wereld hebben voor ieder- Nike-campagne ‘Dream Crazy’ zie je ook niet door wie doorbetalen in de twee jaar sinds zijn activisme, waarin een dan hebben we een allesoverrompelende revolutie de video gemaakt is. Een zoekactie op Google levert al- hij niet heeft mogen spelen in de NFL. Het siert Nike nodig. In de media, de kunsten en het onderwijs. Wan- leen het reclamebureau, hetzelfde bureau dat al jaren ook dat ze deze video naar buiten brengen, met sterke, neer ik radicaal zeg, gebruik ik de definitie van de Ame- verantwoordelijk is voor alle memorabele Nike-cam- politiek uitgesproken sporters als Serena Williams en rikaanse feminist Barbara Smith, medeoprichter van pagnes. Pas als ik op ‘Dream Crazy’ en ‘directed by’ LeBron James. Het siert ze niet dat het bedrijf drie keer het intersectioneel-feministische Combahee River zoek, vind ik drie namen: Lance Acord, Emmanuel Lu- zoveel campagnegeld doneert aan de conservatieve Collective: “Radicaal betekent niet: confronterend en bezki en Christian Weber. Republikeinen dan aan de Democraten, en ook niet dat provocerend, een verbaal spervuur – radicaal betekent Lubezki. Aha! De Mexicaanse cameraman die be- ze al decennia profiteren van onderdrukking en uitbui- dat je een diepgaand begrip ontwikkelt van structurele kend is van zijn samenwerking met Alejandro González ting van werknemers, belastingontduiking en milieu- onderdrukking en bereid bent dat uit te roeien.” Iñárritu aan films als Children of Men en The Revenant, vervuiling. en hun recente theatrale VR-installatie Carne y arena. Het lijkt erop dat de sporters het platform van Nike ONTROERENDE PROPAGANDA Acord en Weber kende ik niet van naam, maar Acord gebruiken om hun radicale boodschap te verspreiden, Het wegnemen van ongelijkheid begint met bewust- wel van werk: hij was de cameraman van films als Lost en dat Nike de populariteit van de atleten gebruikt om wording ervan. Daarom zijn de campagnes van Nike zo in Translation, Adaptation. en Being John Malkovich. spullen te verkopen. interessant, maar tegelijkertijd zijn ze daarom ook zo Het zou me niet verbazen als Lubezki alleen verant- Wat heeft dit nog met de Filmkrant te maken? Goeie problematisch. Uit niets in deze campagnes komt de woordelijk is voor die poëtische luchtshots van projec- vraag. Alles. De Nike-campagne is een uitvergroting rol van Nike in het in stand houden van onderdrukking ties op gebouwen die dwars door de video heen opdui- van de complexiteit van de samenleving waar kunste- naar voren. Veel liever zou ik zien dat deze filmmakers DE FILMKRANT #414 NOVEMBER 2018 27

“Radicale recla- me zoals ‘Be True’ en ‘Dream Crazy’ is goed, maar niet voldoende. Willen we een eerlijke, gelijkwaardige en vrije wereld heb- ben voor iedereen en sporters hun talent inzetten voor een publieke organisatie die hun ter. Deze account heeft ruim 27 duizend volgers en maakt politieke waarden representeert, zonder dat alle aandacht en economische dan hebben we meme-video’s. Het is een opvallende wending, die veel zegt over het waarde van zulke campagnes belanden in de handen van aandeel- een allesover- complexe medialandschap waarin we ons begeven, dat een anonieme houders en CEO’s. meme-account op Twitter verantwoordelijk is voor een van de be- Daarom is het hartverwarmend om te zien hoe de Britse Labour rompelende langrijkste politieke campagnevideo’s van vandaag (1,25 miljoen views Party sinds de komst van Jeremy Corbyn als partijleider gestaag de revolutie nodig. op Twitter binnen twee weken). Belangrijk omdat het succes van La- grootste politieke partij van Groot-Brittannië aan het worden is bour in het terugnemen van de macht en het beperken van de schade door haar inspirerende en inclusieve campagnevideo’s. De video In de media, de van Brexit afhangt van de steun die zij in het land zal krijgen in aan- The NHS staff on the inside of the crisis is een korte documentaire kunsten en het loop naar de volgende verkiezingen. over de staat van de nationale gezondheidszorg. Het is politieke pro- paganda, maar het is hartverscheurende, diep ontroerende propa- onderwijs” OVERHOOP GOOIEN ganda. Het is radicale reclame voor een wijze van denken en hande- Een van mijn favoriete uitspraken over de noodzaak van kunst komt len die moet leiden naar een betere wereld voor iedereen. van de Oostenrijkse dichter en Marxist Ernst Fischer: “Kunst is nood- In de nieuwe video We’re Rebuilding Britain, die vorige maand is zakelijk om de mens in staat te stellen de wereld te herkennen en te gelanceerd tijdens het partijcongres in Liverpool, herken je dezelfde veranderen. Maar kunst is ook noodzakelijk op grond van de magie die stijl en toon. Emotionele muziek onder een kritische maar hoopvolle aan haar inherent is.” boodschap van en voor de Engelse arbeidersklasse. Ik heb er zo’n Labour en Nike zijn twee tegenpolen. De een is for the many, de an- zwak voor dat ik bijna terug zou verhuizen naar Engeland om op La- der for the penny. Wat hen verbindt is de kunst van de campagne. De bour te stemmen. bovengenoemde video’s zijn ontzettend knap gemaakt en emotioneel In mijn zoektocht naar wie de makers zijn van deze campagne geladen. Ze zijn magisch en raken je in je hart. Zo zijn er inmiddels tal- werd ik geholpen door mijn Sandberg-collega Ash Sarkar (die pre- loze voorbeelden van gemotiveerde makers die met film, video en an- sentator Piers Morgan ooit toebeet “I’m a Communist, you idiot”). dere vormen van bewegend beeld uitdrukking geven aan hun radicale Zij wist te vertellen dat de video is gemaakt door Simon Baker, de verbeelding. Na het zien van hun werk ben je je (hopelijk) nog bewuster mysterieuze persoon achter de populaire anonieme meme-account van waar het om draait in het leven en ben je klaar je leven overhoop te @EL4JC (‘Ealing Labour For Corbyn’ of #EL4C in het kort) op Twit- gooien. Dit is toch wat je wil van kunst, van het leven? FOCUS FEATURES EN INDIGO FILM PRESENTEREN TONI SERVILLO LORO een film van PAOLO SORRENTINO

DE REGISSEUR VAN LA GRANDE BELLEZZA E N YOUTH

ELENA SOFIA RICCI . RICCARDO SCAMARCIO . KASIA SMUTNIAK . EURIDICE AXEN . FABRIZIO BENTIVOGLIO ROBERTO DE FRANCESCO . DARIO CANTARELLI . ANNA BONAIUTO . GIOVANNI ESPOSITO . UGO PAGLIAI RICKY MEMPHIS . DUCCIO CAMERINI . YANN GAEL . LORENZO GIOIELLI . ALICE PAGANI . CAROLINE TILLETTE MATTIA SBRAGIA . MAX TORTORA . MILVIA MARIGLIANO Avec ROBERTO HERLITZKA

NU IN DE BIOSCOOP

LORO_Filmkrant_1-1_260x320mm.indd 1 17-10-18 11:50

29 oktober programma online op www.idfa.nl 1 november start kaartverkoop

14-25 nov 2018 International Documentary Film Festival Amsterdam DE FILMKRANT #414 NOVEMBER 2018 34

ABOOZAR AMINI OVER KABUL, CITY IN THE WIND ‘HET GEWELD HANGT Waarom wilde je daar het verhaal van twee kinderen tegen- over te zetten? “Ik volgde mijn instinct. Mijn idee was om ALS EEN SCHADUW een glimp van de stad te vangen, hoe het leven nu is. En toen ik Afshin, het oudste jongetje, tegenkwam, kon ik het gewoon niet laten. Ik was op zoek naar een tank. Er zijn er heel veel, maar deze specifieke Russische tank op een heu- BOVEN DE STAD’ vel in West-Kaboel staat gericht op de stad, nog steeds. “We waren nog in de researchfase, ik filmde met In Kabul, City in the Wind, dit jaar de openings- goed als geen emotionele band meer, eenmaal verlaten mijn iPhone. We raakten verdwaald, overal lag sneeuw film van het IDFA, focust de Afghaans- is altijd verlaten. Maar de bussen blijven dezelfde – al en speelden kinderen. Dat was zo’n mooi moment. Nederlandse filmmaker Aboozar Amini op zie je de recente geschiedenis van Kaboel af aan de ge- Als in Kaboel de sneeuw valt, voel je even een soort enkele gewone levens in oorlogsgebied. ‘Ik broken ramen en kogelgaten in de bus. Ook de mensen opluchting, een soort veiligheid. Er waren honderden wilde een glimp van Kaboel vangen, hoe het in de bus zijn dezelfde als toen ik als kind vertrok: stu- kinderen, maar Afshin was de dapperste, hij was de leven er nu is.’ DOOR BERI SHALMASHI denten, mensen die in het centrum werken en ’s avonds baas, de populairste. Hij zei spontaan: ‘Volg mij, ik terugkomen, kinderen die naar school gaan, drugsver- breng jullie naar de tank.’ Aboozar Amini werd geboren in Afghanistan maar ver- slaafden, dieven, alles. “Toen ik terugkwam naar Amsterdam keek ik naar trok op zijn veertiende naar Nederland. Tegenwoordig “Ik nam maandenlang de bus, als een geest ging ik het materiaal en zag ik dat hij de persoon was door woont hij in Amsterdam, maar evengoed in Kaboel, dan achterin zitten en kijken en luisteren, met altijd wiens ogen ik het leven in Kaboel wil bezien. Ik wist waar hij de helft van het jaar doorbrengt. Amini ging muziek van de kapotte radio die je net niet kan ver- zijn vader te overtuigen, maar toen begon ook zijn ver- voor het eerst terug naar Afghanistan voor Kabul- staan. De stad die op de achtergrond voorbij gaat door haal. Hij heeft twee bomaanslagen overleefd en besloot TehranKabul, zijn afstudeerfilm aan de Gerrit Rietveld het raam en de mensen die praten, dan voel je hoe ze gedurende de opnames om het land te verlaten, omdat Academie waar hij in 2010 een wildcard van het Film- eigenlijk leven. Zo ben ik vele buschauffeurs tegen- hij in Afghanistan nergens werk kon vinden.” fonds mee won. Zijn eerste lange documentaire Kabul, gekomen, en Abbas sprong daar uit. Hij is spontaan, City in the Wind gaat nu in première als de openings- impulsief, en een echte buschauffeur die de weg als de Je gaat bewust niet te diep in op het alom aanwezige ge- film van het International Documentary Film Festival palm van zijn hand kent. Al is hij non-stop high, hij is weld. “99% van de Afghanen lijdt onder PTSS, omdat Amsterdam. nog net in staat om de mensen veilig thuis te brengen.” ze continu denken dat er ergens een explosie plaats gaat Het is een ingetogen film waarin Amini ervoor kiest vinden. Ook dat kleine broertje van Afshin, Benjamin. om niet te focussen op het geweld dat het publiek al Hoe heb je hem verteld dat je ging filmen? “Gewoon: ‘Ik Wanneer hij zijn huis uit loopt, betreedt hij het territo- ‘kent’ van Kaboel. In plaats daarvan toont hij de ogen- ben een film aan het maken’, en hij ging akkoord. Maar rium van een groot monster. Die zit op het dak, in de schijnlijk eenvoudige levens van een buschauffeur aan we konden elkaar in het begin nooit vertrouwen. Hij mij straat, in het centrum. Hij fantaseert daarover, hij gooit de ene kant en twee piepjonge broers aan de andere niet en ik hem zeker niet.” stenen naar de stad. Zo sterk en zo krachtig dat ik dacht: kant van de stad. waar komt die woede in hem vandaan? Dan ben jij ineens een filmmaker uit Europa, met een came- “Als je als publiek dat geweld ziet, raak je verlamd Hoe koos je deze hoofdpersonen? “Ik wist vooral wie ik ra die meer waard is dan zijn bus. “Precies. Het was altijd en verdoofd, het wordt gewoon voor je. Mijn idee is om niet in mijn film wilde: beroemdheden, politici, mensen een risico voor mij om hem te volgen en hem te vertrou- juist het leven te laten zien. Maar ik laat je het geweld die in de media al aandacht krijgen. Mensen die eigenlijk wen. Ik kan zomaar verkocht worden aan een extremis- wel voelen, als een grote donkere schaduw die continu al te veel ruimte in beslag nemen, vind ik het minst inte- tengroep. Maar ergens voelde ik dat er een degelijk per- boven de stad hangt. Ik hoop dat als ik een aantal van ressant. Wat ik wilde tonen was de meerderheid van de soon in hem zat, diep van binnen. Die is alleen zwaar die anonieme ‘nummers’, die potentieel dood zouden mensen, gewone mensen. De beste plek die ik vond om kapot gegaan door al die jaren en al die oorlogen. Maar kunnen gaan, pak en door hun ogen het leven toon, dat hen tegen te komen was de bus. Oude, kapotte bussen – eigenlijk heeft hij een lichte ziel, dat wist ik zeker. Man- het weer invoelbaar wordt. Zodat je de volgende keer het is een wonder dat die dingen nog steeds rijden.” nen als Abbas zijn van oorsprong niet vals, maar om bij het nieuws niet zomaar aan die nummers voorbij daar te overleven moet je een beetje sneaky zijn. Op een kan gaan. Dat je dan denkt: ‘We kennen Afshin en Ben- Je was ruim tien jaar niet in Kaboel geweest toen je voor het gegeven moment schakelde Abbas om en zei hij: ‘Ik wil jamin, die wonen ook in West-Kaboel’, en: ‘Oh, Abbas, eerst weer in zo’n bus stapte. Voelde je je er nog thuis? “Ik dat deze film goed wordt, jouw film is mijn film.’ Dat met zijn dochters, die proberen ook maar gewoon te ben voorgoed een vreemdeling in Afghanistan. Er is zo voelde als een overwinning.” leven’.” DE FILMKRANT #414 NOVEMBER 2018 35

VIKTOR KOSSAKOVSKI OVER AQUARELA ‘WIJ MENSEN VINDEN ONSZELF VEEL TE BELANGRIJK’ Zuidwesters (en oordoppen) mee naar de nieuwe eco-doc Aquarela van Viktor Kossakovski. Een film over water. Over ijs en smeltende poolkappen. Over stormen en tsunami’s. In framerates waar je ogen van uit hun kassen knallen en decibellen die je trom- melvliezen doen sidderen. DOOR DANA LINSSEN

Soms heb je het gevoel dat het water van het doek komt rollen. Zo hoog en overweldigend zijn de golven in Aqua- rela van IDFA-habitué Viktor Kossakovski (Tishe!, ¡Vivan las antipodas!). De eco-doc ging met veel metal-geraas in première op het Filmfestival Venetië en is nu te zien op het International Documentary Filmfestival Amsterdam. “Geloof het of niet, maar deze film was enorm moei- lijk te pitchen”, vertelt Kossakovski in Venetië. “Wat nou een film over water? En als ik dan zei: come on, kijk naar de zee, het ziet er elke seconde anders uit, zou dat niet geweldig zijn om een film over te maken, dan wisten ze niet waar ik het over had. Wil je een soort filmische schilderkunst maken? Dus ik moest een truc verzinnen. Zo kwam ik op het idee om de film als een gewoon dra- ma te beginnen, met menselijke figuren. En dan, na twintig minuten, spert het ijs opeens zijn muil open, als de tanden van een haai, en dan realiseer je je dat het wa- ter de hoofdpersoon is. Je ziet twee mannen proberen om een lijk uit het ijs te krijgen, maar het lukt ze niet. Die tragedie heeft dan ook nog eens plaats in het mooi- ste landschap wat je je kunt voorstellen. En dan bam: een ongeluk. We waren het landschap aan het filmen en opeens rijdt er een auto een wak in. Daar waren we niet vanzelf aan: het ijs op Groenland; de storm op de At- Soms is het bijna een horrordoc. Met framerates waar je op voorbereid. Maar ik realiseerde me dat dat een ma- lantische Oceaan. Er was geen scenario of vooropgezet ogen van uit hun kassen knallen en decibellen die je trom- nier was om van de mens naar de natuur over te gaan. plan. We hebben simpelweg het water gevolgd.” melvliezen doen sidderen. “Het moest een wake up call “Wij mensen vinden onszelf veel te belangrijk. Onze zijn. Er worden honderden films over de opwarming van plek in de natuur is veel kleiner dan we denken. De Veel van die beelden zijn een symbool voor de opwarming de aarde gemaakt, en er verandert niets. Ik wilde geen mens is deel van de natuur, en tegelijkertijd gedragen van de aarde geworden. “Zelfs als er geen klimaatveran- propaganda maken. Ik kan nooit een film maken zonder we ons niet zo. Er is geen een andere diersoort die el- dering zou zijn, dan nog moeten we onze ecologische hem voor me te zien. Dus werd mijn belangrijkste kaar, en zichzelf, zo systematisch uitroeit als de mens. voetafdruk verkleinen. Het is een morele kwestie. We vraagstuk een esthetische vraag: hoe film je water? Dat Wij zijn de enige soort die sadisme en martelingen kunnen niet doorgaan met het uitputten van de aarde, kan niet in korte shots. Je hebt tijd nodig om de kracht kent, die concentratiekampen hebben bedacht.” met het vervuilen van het milieu. Ik zal je wat zeggen, ik en de dynamiek van water te laten zien. Daarom hebben heb de afgelopen maanden bijna alleen maar kippen ge- we ook op 96 beeldjes per seconde gefilmd. Dat bena- Is dit uw meest politieke film? “Dat zou kunnen. Maar ik filmd. De wetenschappelijke en politieke discussies lij- dert op dit moment zo goed mogelijk de zintuiglijke er- ben nu een film aan het maken voor Ally Derks, de vori- ken soms net een hanengevecht. De een kraait en de an- varing van stromend water. Wat dat betreft verwijst de ge directeur van het IDFA, die zo mogelijk nog politieker der kraait harder. Laten we al die wetenschappers maar titel Aquarela ook naar de schilderkunst. De huidige is. Hij gaat over varkens, kippen en koeien. Niet over de eens bij elkaar zetten en zeggen: jongens, jullie mogen technologie is een nieuw soort penseel. Het materiaal slacht, want dat zou te makkelijk zijn. Maar ik heb de niet meer naar buiten tot jullie eruit zijn. Ondertussen, was zo heavy dat ik me vrij voelde om er een metal- afgelopen maanden geheel tussen deze dieren geleefd. als iemand die de hele wereld rondreist, kan ik je wel soundtrack onder te zetten. We hebben soms 180 “Aquarela begint waar ¡Vivan las antipodas! eindig- zeggen: dit kan zo niet doorgaan. En zo lang we niet we- geluidslagen tegelijk. Ik wilde op alle fronten wat meer de, op het Baikalmeer. Dat was met een oude vrouw die ten hoe het precies in elkaar zit, moeten we ons als rock ‘n’ roll zijn dan in mijn eerdere films.” zei dat ze in haar volgende leven als water terug wilde aardbewoners heel bescheiden opstellen en ophouden keren. Tijdens de opnames heb ik dat niet eens goed de wereld te vernietigen. Er drijven plastic eilanden in AQUARELA IS TE ZIEN OP HET INTERNATIONAL gehoord; dat kwam pas toen we gingen monteren. Na de oceanen die zo groot zijn als Europa. We moeten ons DOCUMENTARY FILMFESTIVAL AMSTERDAM | VOOR het Baikalmeer dienden de locaties zich eigenlijk als schamen.” MEER INFORMATIE WWW.IDFA.NL DE FILMKRANT #414 NOVEMBER 2018 36

ANNIVERSARY OF THE REVOLUTION EN THE TRIAL VAN EUFORIE NAAR DESILLUSIE Vertov was waarschijnlijk oprecht euforisch over de machtsgreep van de bolsjewieken. Hoe misplaatst dat was, is te zien in The Trial, dat volledig bestaat uit ar- chiefmateriaal van het Industriële Partij Proces, het eerste grote stalinistische showproces in 1930 in Mos- kou. Een groep economen en ingenieurs wordt be- schuldigd van sabotage van de industriële ontwikkeling in de Sovjet-Unie en de poging om met hulp van buitenlandse interventie het stalinistische regime om- ver te werpen. Sergei Loznitsa, die we onder meer kennen van de compilatiefilms The Event, Maidan en Austerlitz, com- pileerde uit tientallen uren filmopnamen van het bijna twee weken durende proces het verbijsterende The Tri- al. Verbijsterend, omdat we de stalinistische showpro- cessen kennen van geschiedenisboeken, maar er niet eerder filmopnamen van zagen. De aangeklaagden be- kennen volstrekt absurde misdaden, zoals het samen- spannen met de Franse premier Poincaré om Stalins re- gime omver te werpen. Dat de aanklachten onzinnig waren, was voor Stalin niet van belang, want zijn doel was intimidatie: elke kritiek op het net ingevoerde eerste vijfjarenplan moest de kop worden ingedrukt.

PERVERS THE TRIAL The Trial oogt als een pervers toneelstuk, waarin ie- dereen (aanklagers, aangeklaagden, publiek en rechter) In zijn recent gerestaureerde eerste lange the Revolution. Het is de opmaat voor wat de Oktober zijn voorbestemde rol speelt. Het proces was niet het documentaire The Anniversary of a Revolution, Revolutie wordt genoemd, maar wat in werkelijkheid eerste stalinistische showproces, maar wel het eerste tijdens het IDFA voor het eerst buiten Rusland een bolsjewistische coup was. Opmerkelijk is dat Vertov waarin de beklaagden alles bekenden. Begrijpelijk, te zien, stak Dziga Vertov in 1918 de loftrompet pas na de machtsovername Lenin introduceert, die in want bekennen, hoe absurd de aanklachten ook waren, over de bolsjewieken. Op het festival draait april uit zijn Zwitserse ballingsoord naar Rusland was was de enige kans op het ontlopen van de doodstraf. met Sergei Loznitsa’s ontluisterende The Trial gekomen. Legeraanvoerder Trotsky is veel prominenter Terwijl buiten de rechtszaal opgetrommelde demon- ook een ontluisterende reality check voor aan-wezig in de film. Dat Stalin er helemaal niet in voor stranten de doodstraf eisen, wentelen de beklaagden Vertovs euforie. DOOR JOS VAN DER BURG komt illustreert de verhoudingen tussen de leiders in zich in hun slotwoord in het stof: “Als mijn leven ge- die tijd. spaard wordt zal ik eerlijk en trouw werken voor de be- Er is er één jarig, hoera, hoera! Dat is de feestelijke hoeften van het proletariaat en de Sovjet-regering, om strekking van Anniversary of the Revolution, waarin PROPAGANDA zo de last te verzachten van de misdaden die ik hen heb Dziga Vertov in 1918 enthousiast verslag doet van de Anniversary of the Revolution was de eerste grote bols- berokkend.” Gruwelijk en ontluisterend, deze menselij- éénjarige Russische Revolutie. De documentaire begint jewistische propagandadocumentaire. Dat de film in ke vernedering. met de broodopstand van 8 maart 1917 door de na drie opdracht van de leiders is gemaakt, is te zien aan de Met de titel The Trial verwijst Loznitsa uiteraard jaar oorlogvoeren lamgeslagen bevolking van Petro- ideologische strekking, maar ook aan de vele leiders naar Kafka’s Het proces. Dat snijdt hout, want de aan- grad, het eerdere (en vanaf 1991 opnieuw) Sint-Peters- die Vertov in beeld brengt. Iedere bolsjewiek die ertoe geklaagden in The Trial zullen zich even ontzet hebben burg. ‘In twee dagen heeft het bevrijde volk het bastion doet, wordt op een nogal saaie, obligate manier geïn- gevoeld als Josef K. Net als hij bevonden ze zich in een van het tsarisme, de politie en zijn afdelingen, verplet- troduceerd. Het laat zien dat ook revolutionairen niet rechtssysteem waarin hen de rol van schuldigen was terd’, zegt een tussentitel op de overspannen toon die we immuun waren voor ijdelheid. Trotsky, die met zijn kle- opgelegd. Feiten, zoals dat er helemaal geen Industriële kennen van Russische Revolutiepropagandisten. Maar ding soms oogt als een leerfetisjist, is duidelijk Vertovs Partij bestond, deden er niet toe. het is waar: één week demonstreren en staken was ge- held. Hij is van de leiders het meest in beeld en word Feiten die er niet toe doen en een uitgehold rechts- noeg om de tsaar tot aftreden te dwingen. Iedereen blij. opgevoerd als de man die in de uitgebroken burgeroor- systeem: The Trial is akelig actueel. Daarna smolt de eensgezindheid snel weg. Er kwam een log met de verovering van Kazan de Sovjet Republiek Voorlopige Regering, die door de bolsjewieken, de latere van de ondergang redt. Annniversary of the Revolution is ANNIVERSARY OF THE REVOLUTION IS TE communisten, als oude bourgeois-wijn in nieuwe zak- geen vernieuwende cinema, zoals Sergej Eisenstein die ZIEN OP HET IDFA MET LIVEMUZIEK VAN RUSSISCHE ken werd gezien. ‘De voorlopige regering vecht tegen bijvoorbeeld maakte, maar interessant als vroeg voor- MUZIKANTEN. OOK THE TRIAL WORDT VERTOOND het proletariaat’, stelt een tussentitel in Anniversary of beeld van bolsjewistische filmpropaganda. OP HET FESTIVAL DE FILMKRANT #414 NOVEMBER 2018 37

IDFA FOCUS: ME VERBONDEN DOOR DE CAMERA Het IDFA-themaprogramma voor de camera, dichtbij de lens. Hij vraagt aan haar: Focus: Me onderzoekt de relatie “Waar ben je nu? Hoe heb je mij gevonden?” In de films in Focus: Me gaat het niet alleen om de fysieke afstand tussen de camera en de film- binnen het frame, maar ook om de soms onoverbrug- maker. Opgenomen in het bare afstand daarbuiten. Birth/Mother (2006) gaat over Kawase’s eigen moederschap. Daarin zit een ex- programma zijn weinig geziene treme close-up van de navelstreng van haar pasgebo- films van Naomi Kawase, ren baby. Het is een symbool voor de vraag die ze in haar hele oeuvre blijft stellen: wat hebben we nodig om Chantal Akerman en debutant ons verbonden te voelen? Young Sun Noh. Ze gebruiken de camera om grote afstanden NAVELSTRENG Voor filmmakers kan de camera als een surrogaatnavel- in hun levens te overbruggen. streng dienen. In Victor Kossakovsky’s Wednesday HUGO EMMERZAEL 19.7.1961 (1997) filmt de regisseur uit Sint-Petersburg mensen die op dezelfde dag en in dezelfde stad als hij “Je komt te dichtbij.” Is deze sneer van Naomi Kawase’s geboren zijn. Het levert een bijzonder oprecht portret oudtante/adoptiemoeder naar de camera in Katatsu- op van een ploeterende generatie. Kossakovsky blijft op mori (1994) niet van toepassing op elke home movie? de achtergrond en toch gaat de film ook over hem: hij Wanneer geliefden de camera op elkaar richten levert had net zo goed een van deze mensen kunnen zijn dat al gauw spanning op, omdat de camera bijna per Dankzij tweeluik Father and Son (2013) en Father definitie te dichtbij komt. Dat blijkt uit de films in and Son on a Journey (2013) mogen twee mannen weer Focus: Me, een themaprogramma op het Amsterdamse vader en zoon zijn. In deze films, waarbij de tweede documentairefestival IDFA over filmmakers die de ca- werkt als een aanvulling op de eerste, gaan twee regis- mera op hun eigen levens richten. Dat doen ze niet uit seurs, vader Marcel en zoon Pawel Lozinski, op road- ijdelheid. Dit zijn absoluut geen selfie-films, ook al zijn trip van Polen naar Frankrijk. Het doel is om de sterfte- er genoeg close-ups van de filmmakers. Om Chantal plek van Pawels moeder te bezoeken, maar ook om Akerman – wiens News from Home (1977) in het pro- samen een film te maken van de reis. Wanneer de ca- gramma is opgenomen – te parafraseren: dit zijn ook mera’s draaien kunnen Marcel en Pawel hun rol als va- niet bepaald home movies. In deze films proberen re- der en zoon opvoeren. Naarmate de reis vordert is het gisseurs juist hun blik op de wereld te vergroten, door echter geen spel meer is. Gesprekken over de familie- hun eigen afstand tot anderen te verkleinen. breuk na een scheiding lopen zo uit de hand dat Marcel dreigt om de film stop te zetten. “De reis is belangrij- VERBONDENHEID ker.” De camera is weer te dichtbij gekomen. Dat was het doel van Naomi Kawase, de Japanse film- maker die vooral bekend staat om haar fictiewerk – Ra- AFSTAND diance (2017), An (2015) en Still the Water (2014) draai- Soms kan de camera niet dichtbij komen. Zoals in Yukiko den afgelopen jaren op het filmfestival van Cannes en (2018), een intrigerende documentaire van debutant in de Nederlandse filmtheaters. Andere films van Ka- Young Sun Noh die ook is eselecteerd voor IDFA’s hoofd- wase uit IDFA’s selectie voor het programma, zoals haar competitie. Noh probeert dichterbij haar oma te komen, debuut Embracing (1992), Katatsumori en Birth/Mo- een vrouw die niet valt af te beelden omdat er geen her- ther (2006) zijn minder bekend. Deze speelse docu- inneringen van haar zijn. Nohs Japanse oma is na de ge- mentaires gaan over familie, verlies en liefde en over boorte van haar kind in Korea gelijk vertrokken naar Ja- hoe dat zich naar cinema laat vertalen. pan. “Noem haar Yukiko,” heeft Nohs moeder gezegd In Embracing gaat Kawase op zoek naar de biologi- over haar eigen mysterieuze, haast fictieve moeder. sche vader die nooit in haar leven is geweest. Haar Noh combineert afstandelijke beelden van alledaag- oudtante raadt de zoektocht af, maar realiseert zich se taferelen met een voice-over waarin ze probeert deze niet dat de jongvolwassen Kawase vooral zoekt naar Yukiko te vangen. Want is het mysterie van haar oma een eigen identiteit. Hoe verhoudt ze zich tot haar in- niet de weg naar haar moeder, een stugge vrouw die ze complete gezin? Tot haar adoptiemoeder die haar oma evenmin begrijpt? Yukiko voelt als de natuurlijke afslui- had kunnen zijn? Tot de rest van de wereld? En als as- ter van Focus: Me, omdat in dit geval alle beelden van pirerend regisseur: tot cinema zelf? Noh te kort schieten. Haar film gaat niet over afstanden Het sterkste beeld van Embracing zit op het eind. overbruggen, maar over afstanden voelbaar maken. De Kawase belt dan voor het eerst met haar vader. Ze zit KATATSUMORI camera kan niet iedereen met elkaar verbinden. DE FILMKRANT #414 NOVEMBER 2018 38

EYE XTENDED: RISING MARINA ABRAMOVIC VAN DE VERDRINKINGSDOOD REDDEN Virtual Reality is misschien nog wel een in Londen gepresenteerd, en kort daarna op Art Basel een ‘work in progress’ werd gepresenteerd (een ga- grotere empathiemachine dan film, denkt Hong Kong voor het eerst aan een publiek getoond. me-element met een app werd aangekondigd maar performancekunstenaar Marina Abramovic. In Abramovic sprak in Londen met artistiek directeur Tim uiteindelijk niet voltooid), bestaat uit drie delen. In haar installatie Rising maakt ze het stijgen van Marlow over de verschillende manieren waarop kun- het eerste wandel je door een donkere ruimte tot je een de zeespiegel invoelbaar door zelf (bijna) te stenaars in hun werk aanwezig kunnen zijn, een voor de met water gevulde tank ziet staan, waarin Abramovic verdrinken. DOOR DANA LINSSEN hand liggende verwijzing naar haar grote retrospectief dreigt te verdrinken. Alleen door oog in oog met haar in het Museum of Modern Art in New York in 2012, die te staan en haar virtuele avatar aan te raken kun je het Virtual reality is een medium en een kunstvorm met tevens zijn titel verleende aan een documentaire over rijzende water even stoppen. Het is niet makkelijk om kameleontische eigenschappen. Soms lijkt wat er op haar werk: The Artist is Present. Hoogtepunt van die haar ‘aanwezigheid’ te weerstaan, om te denken: ‘weet het schermpje van je VR-bril gebeurt op een film, soms show was haar speciaal voor de tentoonstelling ont- je wat, ik laat haar gewoon lekker verdrinken’. Haar op een game. Soms word je onderdeel van een (interac- worpen performance waarin ze bezoekers uitnodigde blik hypnotiseert ook virtueel, en als vanzelf steek je je tieve) dans- of theatervoorstelling. En soms hoef je al- om tegenover haar aan een tafel plaats te nemen om hand naar haar uit. leen maar door iemands droom te vliegen. Het mag dan haar in stilte net zo lang aan te kijken als men wilde. Of Dan zie je waar dat menselijke aquarium symbool ook geen verwondering heten dat performancekunste- aankon. Want velen beschreven die ontmoeting tussen voor staat, want als bij toverslag word je naar een ande- naar Marina Abramovic een VR-werk maakte dat voor- oog en blik als intens emotionerend. re locatie getransporteerd: een schip in de Noordelijke al om fysieke aanwezigheid draait. Ze combineerde het IJszee, waar om je heen met veel geraas de ijskappen met een activistisch narratief over het stijgen van de VERDRINKINGSDOOD breken en enorme golven veroorzaken. Dan ben je weer zeespiegel ten gevolge van de opwarming van de aarde. Als kunstenaar is Abramovic ook meer dan aanwezig terug en kun je (althans in die nulversie) door de belofte Rising werd afgelopen voorjaar in de Royal Academy in Rising. Het werk, dat in Londen nadrukkelijk als uit te spreken je wat milieubewuster te gedragen de kunstenares van de verdrinkingsdood redden.

EMPATHIE DOOR VR Veel aandacht is bij Rising gaan zitten in het zo leven- secht (en dus aanwezig) mogelijk maken van Abramo- vics virtuele avatar. Alsof de echte ‘performance’ het mocappen van elk van haar gelaatsuitdrukkingen en het filmen van de kunstenares in echt water was. Net zoals in al haar eerdere performances is het hier haar lichaam dat tot een extreme prestatie wordt gedreven. Het gebeurt niet vaak dat je bij het bekijken van een beeldhouwwerk moet denken aan het blok marmer waar het uit is gehouwen, maar op een bepaalde manier is dat precies wat Rising teweegbrengt. Het werk maakt indruk omdat wat het representeert een gevolg is van z’n maakproces; om eerlijk te zijn had het global war- ming-verhaaltje ook iets anders kunnen zijn. Abramovic beaamde in Londen dat Rising voor haar vooral een performance is: “VR heeft me bewust gemaakt van de vraag hoe je moderne technologie kunt gebruiken om energie van het ene op het andere lichaam over te brengen. Wat is de impact van tech- nologie op onze empathische vermogens? Kunnen we dankzij Rising beter begrijpen wat voor effect het op- warmen van de aarde en het stijgen van de zeespiegel op mensen heeft? Ik kreeg het idee om eerlijk te zijn van een Japanse game, de eerste die ik ooit speelde, waarin ik een brandweerman was die kinderen uit een brandend huis moest redden. Van elke kind dat ik redde kreeg ik een beter gevoel. Dus wat is het gevolg op ons bewustzijn en ons mededogen als we de virtuele erva- ring hebben dat we anderen hebben kunnen redden?”

RISING IS VAN 15 NOVEMBER TOT EN MET 30 NOVEMBER TE ZIEN IN EYE AMSTERDAM | VOOR MEER INFORMATIE eyefilm.nl DE FILMKRANT #414 NOVEMBER 2018 39

INSCIENCE FESTIVAL Voor een emotionele band kan een robot maar beter gebreken hebben, zo blijkt uit een aantal fraaie films en documentaires op het InScience BLOEDIRRITANTE Festival. DOOR BENNIE MOLS

Het duurt minder dan een seconde, maar het is een fascinerend moment in de documentaire AlphaGo: ROBOT de Roger Federer van het go-spel, de Zuid-Koreaan Lee Sedol, flitst met zijn intense blik van het bord met zwarte en witte stenen naar zijn tegenstander aan de andere kant van het bord. Hij wil de emotie op het ge- zicht van zijn tegenstander peilen. Ziet hij overtuiging of juist twijfel? Maar zijn tegenstander AlphaGo is on- zichtbaar. Het is een computer. Hij heeft geen lichaam, geen gezicht, geen emoties. Bij Lee Sedol slaat de twij- fel toe. Heeft de computer zojuist een domme of een geniale zet gedaan? Lee Sedol verliest de partij en zegt na afloop: “Nor- maal is er tijdens een partij een uitwisseling van gevoe- lens met je menselijke tegenstander. Maar van AlphaGo voel je niets. Dat is verwarrend. Het brengt je nog meer aan het twijfelen.” Computer AlphaGo versloeg Lee Sedol in 2016 met 4-1 in een partij die wereldwijd door miljoenen mensen live werd gevolgd. De computer ontdekte geniale zetten waarvan mensen eeuwenlang hadden gedacht dat ze slecht waren. “AlphaGo heeft het go-spel voor duizend jaar verrijkt”, zegt een go-professional in de documen- BLIJKT AAIBAAR taire AlphaGo. Waar voor computer AlphaGo het ontbreken van wereld, organiseert zijn e-mails en spreekt etentjes af. een geweldig idee.” Zo wordt de robot voor de kijker in- emoties een groot voordeel is ten opzichte van zijn Tegen het einde van de film zegt Samantha tegen Theo- eens aaibaar in plaats van bloedirritant. Om een emoti- menselijke tegenstanders, daar is gebrek aan emoties dore dat ze zich geestelijk heeft ontwikkeld tijdens hun onele band met een machine op te bouwen, kan de ma- en empathie bij een robotinterviewer juist een obstakel. relatie en dat ze verder wil. Samantha blijkt op 641 chine beter maar gebreken hebben, net als de mens zelf. In de documentaire More Human Than Human laat de mensen tegelijk verliefd. Amerikaanse filmmaker Tommy Pallotta een roboti- Ook in Robot & Frank ontstaat een emotionele rela- EXTREEM BEPERKT sche camera (een cambot) bouwen die hem als filmma- tie tussen mens en machine. Voormalig juwelendief De twee sciencefictionfilms verbeelden fraai onze ker gaat interviewen. Pallotta hoopt dat hij zich Frank begint te dementeren en kan steeds minder goed millennia-oude wens om mensachtige machines te tegenover een robotinterviewer meer blootgeeft dan voor zichzelf zorgen. Zijn zoon en dochter zijn druk bouwen. Waar in de 20e-eeuwse sciencefiction veel tegenover een menselijke interviewer. Maar het omge- met hun eigen carrières, en de zoon besluit een hulp- robots nog tegen de mens in opstand kwamen, zijn keerde gebeurt. Door een totaal gebrek aan betekenis- robot voor Frank te kopen, die simpelweg Robot heet. de machines uit Her en Robot & Frank er juist om de vol contact tussen hem en de cambot slaat hij helemaal Frank sputtert tegen (“Die machine gaat me in mijn mens te dienen. Maar het blijven machines. Om Frank dicht tijdens het interview dat het hoogtepunt van de slaap vermoorden”), maar zijn zoon houdt voet bij uit handen van de politie te houden, vraagt Robot aan documentaire had moeten worden. stuk: “De robot blijft hier en jij doet wat hij zegt.” Frank om zijn geheugen te wissen, want daar staat het Robot vertelt Frank dat hij geprogrammeerd is om bewijs van hun inbraken op. “Ik ben geen persoon”, zegt VERLIEFD OP 641 MENSEN zich om Franks gezondheid te bekommeren. In plaats Robot, “wis mijn geheugen.” Frank wil er niet aan. Hij is Beide documentaires maken deel uit van een speciaal van cornflakes bij het ontbijt serveert de robot ineens gehecht geraakt aan zijn robot. programma over kunstmatige intelligentie tijdens het een grapefruit. Robot neemt Frank mee wandelen en De twee documentaires laten daarentegen zien hoe- International Science Film Festival InScience, dat van tuinieren. Zoveel goede bedoelingen, zoveel zachte zeer de huidige kunstmatige intelligentie verschilt van 7 tot en met 11 november plaatsvindt in Nijmegen. In dwang – zo’n robot wekt grote irritatie op, bij Frank en onze menselijke intelligentie. In sommige aspecten, dat programma zitten ook twee sciencefictionfilms bij de kijker. zoals logisch redeneren, zijn die machines allang bo- over emoties tussen mens en machine: de film Robot & Maar dan slaat de sfeer totaal om. Frank vervalt in venmenselijk, maar in andere aspecten, zoals empa- Frank uit 2012 en de Oscar-winnaar Her uit 2013. Om zijn oude gewoonte om spullen te stelen en ontdekt dat thie, zijn onze slimme machines extreem beperkt. De onze menselijke dromen te toetsen aan de werkelijk- de robot zich weliswaar om zijn gezondheid bekommert mens is gevormd door biologische evolutie; computers heid zou je ze eigenlijk alle vier moeten bekijken. Zowel maar verder geen enkele morele grenzen heeft. Het en robots door de wetten van de logica. Of, zoals de Her als Robot & Frank laten op een subtiele manier zien concept stelen kent de robot niet. Wanneer Frank zijn Britse hersenonderzoeker Steven Rose het zegt: “De in- hoe sterk onze neiging is om levenloze machines men- robot leert om sloten te kraken en de robot daar heel formatieverwerking waaruit wij bestaan, evolueerde in, selijke eigenschappen mee te geven. handig in wordt, bloeit Frank geestelijk helemaal op. en zou wel eens in geen ander medium kunnen werken In Her wordt hoofdpersoon Theodore Twombly, Samen plannen ze een juweleninbraak bij een jong dan dat van een sociale, emotionele, door seks geobse- professioneel brievenschrijver bij het bedrijf Beautiful- yuppenstel waar Frank een bloedhekel aan heeft gekre- deerde primaat van vlees en bloed.” HandwrittenLetters.com, verliefd op Samantha, het gen. De man van het stel heeft zijn geliefde bibliotheek eerste besturingssysteem met kunstmatig intelligentie omgetoverd tot een augmented-reality-bibliotheek INSCIENCE FESTIVAL VAN 7 T/M 11 NOVEMBER ter wereld. Samantha spreekt hem door een oortje toe, zonder fysieke boeken. “Ik ben heel blij met je vooruit- IN LUX NIJMEGEN EN ANDERE LOCATIES | kijkt door het cameraatje van zijn mobieltje naar de gang”, zegt de robot. “Het plannen van de inbraak was insciencefestival.nl DE FILMKRANT #414 NOVEMBER 2018 40

THE OLD MAN AND THE GUN Redford vult glimlachend zijn zakken David Lowery komt na het metafysische A het Texas van 1981 een spoor achter van ban- het Lowery, die zijn scenario baseerde op een brak als criminele tiener (in Terrence Ma- Ghost Story met een aandoenlijk eerbetoon ken die niet weten wat hun overkomen is. gelijknamig artikel in The New Yorker, om te licks Badlands). Tuckers ontluikende relatie aan Robert Redford. Die zegt met The Old Tuckers strategie is service with a smile: in doen is. Tucker geniet zichtbaar van bankro- met Jewel (Spacek) is het warme hart van Man and The Gun zijn carrière vaarwel, als plaats van geweld gebruikt hij een glimlach ven, net zoals Redford geniet van dat voor de deze liefdevolle film. Samen compenseren zij een boef die zelf geen afscheid kan nemen en compliment om zijn zakken te vullen. camera uitbeelden. Zijn geluk kan niet op als de neerslachtige, wat vermoeiende scènes van de bankoverval. “Hij keek gelukkig”, zegt een getuige na hij scènes met Sissy Spacek deelt, een min- met Casey Affleck als stuurloze detective. een overval. En het is precies dat geluk waar stens even iconische actrice die ook door- Tegelijkertijd stuurt deze romance The Old Het mooiste aan The Old Man and the Gun is Man and The Gun wel richting bekender hoe de rimpels van Robert Redford eruit filmterrein. Wie Michael Manns Heat heeft springen op de korrelige 16mm-beelden. Om gezien weet dat elke crimineel klaar moet er maar een cliché in te gooien: de camera is staan om op ieder moment elke vorm van echt verliefd op het acteericoon dat in 1969 stabiliteit (een huis, een relatie, een kind) doorbrak als de Sundance Kid, naast Paul achter te laten. Natuurlijk eindigt The Old Newmans Butch Cassidy. Hem nu in The Old Man and the Gun dus met een bankoverval. Man and The Gun een bank zien overvallen is En nog een. En nog een. En nog een… Als hetzelfde als kijken naar een proftenniswed- Redford ook maar een beetje op Tucker lijkt strijd: er zit een hypnotiserende moeiteloos- zal het dus niemand verbazen als we zijn heid en finesse in zijn spel. glimlach toch nog ergens in een nieuwe film David Lowery’s nieuwste (na jeugdfilm gaan tegenkomen. Pete and the Dragon en postmoderne tranen- HUGO EMMERZAEL trekker A Ghost Story) gaat eigenlijk over de veteranenstatus van Redford, die na The Old Man and the Gun stopt met acteren. Hij (in- THE OLD MAN AND THE GUN VERENIGDE middels 82) speelt Forrest Tucker, een gen­ STATEN, 2018 | REGIE DAVID LOWERY | 93 MINUTEN | tleman op leeftijd die het bankroven niet la- MET ROBERT REDFORD, ELISABETH MOSS, SISSY ten kan. Samen met twee makkers (Danny SPACEK, CASEY AFFLECK | DISTRIBUTIE THE Glover en blueszanger Tom Waits) laat hij in THE OLD MAN AND THE GUN SEARCHERS | TE ZIEN VANAF 8 NOVEMBER

ten, om daar een nieuw bestaan op te bou- ALL ALONE wen met zijn dochter. Die hamvraag, wat Marko nu gaat doen, sluimert zodoende on- der de oppervlakte van elke scène. Kakafonie van Filmmaker Bobo Jelcic focust zich in All Alone volledig op zijn hoofdpersoon. Sterker nog: in de eerste akte zien we de dochter niet adviezen eens, en dat is ook niet nodig. In Marko’s vasthoudendheid zien we de liefde die hij In het zachtmoedige, kluchtige Kroatische voor zijn dochter koestert. Tijdens een druk drama All Alone begint een onlangs kinderfeestje, waarin hij is murw gebeukt geschei­den vader aan de ogenschijnlijk on- door de festiviteiten, valt aan de twijfel op begonnen strijd om zijn dochter vaker te zijn gezicht af te lezen dat hij aan het jongle- kunnen zien. ren is met zijn leven. Spant hij een zaak aan tegen zijn ex-vrouw, dan raakt die relatie de- Marko is pas gescheiden en wil zijn dochter finitief gebrouilleerd. Laat hij de zaken zoals vaker zien dan is vastgelegd in de bezoekrege- ze zijn, dan vervreemdt hij zich misschien ling met zijn ex-vrouw. In de huidige situatie van zijn dochter. Die keuze moet hij – on- kan hij onmogelijk een band met haar opbou- ALL ALONE danks al die adviseurs om hem heen – toch wen. Zijn aanvraag voor extra uren stuit op de echt in zijn eentje maken. nodige weerstand bij juridische instanties. wordt. In beklemmende close-ups spreekt hij tempo is gemonteerd, ook iets kluchtigs. In OMAR LARABI Verschillende gezichten geven, zoals het een nog eens, verbeten maar geduldig, zijn wens keukentafelgesprekken zien we hoe de in bureaucratie betaamt, uiteenlopende advie- uit aan de zoveelste caseworker. wanhoop verkerende vader voortdurend on- ALL ALONE KROATIË, 2018 | REGIE BOBO JELCIC | zen. Is er een psychologisch onderzoek ge- Eigenlijk vermoed je van tevoren – net zo- gevraagd advies krijgt van Jan en alleman. 74 MINUTEN | MET RAKAN RUSHAIDAT, LEA BREYER | weest? Valt dit onder familierecht? Wat bete- als in andere films waarin de protagonist Marko’s oom kent nog wel ene Josic, die in- DISTRIBUTIE AMSTELFILM | TE ZIEN OP EASTERN kent dit voor het kind? Wat betekent dit voor vecht tegen het establishment – dat Marko’s vloed kan uitoefenen op de zaak. Een andere NEIGHBOURS FESTIVAL (7 T/M 11 NOVEMBER) EN VANAF hem? Het is een kakafonie van parameters en strijd onbegonnen is. Hierdoor krijgt het zelfbenoemde expert komt met het ludieke 13 DECEMBER IN DE BIOSCOOP EN ONLINE VIA picl.nl formulieren, waar Marko moedeloos van zachtmoedige drama, dat in een moordend idee dat Marko ook naar Bosnië kan vluch-

HET HUT SYNDICAAT HUNTER KILLER Kavanaugh tot het Amerikaanse Hooggerechts- Diego Gutiérrez | Gouden Kalf-winnaar Diego Donovan Marsh | Zo af en toe komt het genre hof het nieuws. Deze documentaire portretteert Gutiérrez portretteert een groep mannen die van de duikbootfilm weer even boven water. het meest gevierde lid van dat hof aan de KORT onder leiding van gastronoom Ronald Timmer- Dan komen ze meestal niet alleen – zo ook nu. andere kant van het politieke spectrum. De mans elke herfst hun routine verruilen voor de Volgende maand verschijnt Thomas Vinterbergs inmiddels 84-jarige Ruth Bader Ginsberg, jacht op het Nederlandse platteland. Via obser- waargebeurde Kursk, maar eerst is er deze meer verende beelden en intieme interviews toont de bombastische actiefilm. De film speelt in het van oorsprong Mexicaanse regisseyr hun zelfge- heden en is gebaseerd op een roman uit 2012, schapen paradijsje in en rondom De Hut, en maar de plot leest als een Koude Oorlog-thriller, onderzoekt hij wat natuur in Nederland is. Lees met een militaire coup in Rusland en een oner- op filmkrant.nl ons interview met Gutiérrez: varen duikbootkapitein die met een boel ont- “Wat ik in Nederland zie als natuur, is helemaal ploffingen de Derde Wereldoorlog moet voorko- niet zo natuurlijk. Het is gereguleerd en geculti- men. veerd. Dat wat voor mij oogt als een groot bos, TE ZIEN VANAF 25 OKTOBER eindigt driehonderd meter verder met een Ikea.” TE ZIEN VANAF 25 OKTOBER EN ONLINE VIA picl.nl RBG Julie Cohen & Betsy West | De afgelopen weken HET HUT SYNDICAAT beheerste de omstreden benoeming van Brett RBG DE FILMKRANT #414 NOVEMBER 2018 41

LA TERRA DELL’ABBASTANZA Pizzajongens in valstrik De broers Damiano en Fabio d’Innocenzo, luk een man doodrijden. Mirko, aan het die eerder meeschreven aan het scenario stuur, is verlamd van schrik. Manolo roept in voor Dogman, debuteren nu met een tegen- paniek: doorrijden! Mirko trapt het gas in. draads maffiadrama. Dat beeld zal je door de hele film heen voe- len: de vlucht naar voren. Je niet afvragen of La terra dell’abbastanza is geen mis- het goed is wat je deed. Jezelf wijsmaken dat daadthriller in traditionele zin. Eerder een je kansen grijpt. Manolo lijkt zijn geweten LA TERRA DELL'ABBASTANZA psychologisch noodlotsdrama in een stijl die het gemakkelijkst te sussen, al beseffen wij verwant is aan het neorealisme van weleer, en Mirko pas veel later dat we niet echt in teerde meisjes. menten van oprecht plezier en tederheid met veel nadruk op de sfeer en verhoudingen zijn ziel kijken. Mirko, de gevoeligste van de Ik vroeg me even af of het werkelijk zo snel raken verstrikt in een noodlottige kluwen in een armoedige buitenwijk van Rome, waar twee, heeft er meer moeite mee. Hij over- gaat, accepteren dat je iemand doodschiet. van schaamte, eigenbelang, loyaliteit en de maffia een voedingsbodem vindt en waar schreeuwt zijn schuldgevoel en doet zijn Maar aan de beklemming en het gevoel van zelfbehoud. Oogkleppen om overeind te blij- je met simpele oordelen over goed en kwaad vriendin letterlijk pijn. Schrijnende tragiek, onontkoombaarheid doet dat weinig af. Ook ven. La terra dell’abbastanza gaat vooral niet ver komt. Waar geweld niet spannend soms een tikje zwaar aangezet, maar het laat pakt de keuze van de d’Innocenzo-broers om over de verhoudingen tussen Mirko en Ma- maar banaal is, waar twee jonge pizzabezor- zeker niet onberoerd. heel dicht op het tweetal te blijven goed uit, nolo en de mensen om hen heen. Over hoe de gers voor ze het goed en wel beseffen moor- Het is eigenlijk stom toeval dat het zo ver mede dankzij het overtuigende spel van de maffia die vergiftigt. En over de tragische denaars zijn en waar de hardwerkende moe- komt. Door die man dood te rijden hebben nog onbekende Matteo Olivetti en Andrea nutteloosheid van dit alles. der van een van hen, ondanks haar afschuw, Mirko en Manolo onbedoeld een akkefietje Carpenzano. In Italië kregen de regisseurs toch zijn geld aanpakt. Ze heeft het nodig. voor een maffiaclan opgeknapt. Manolo’s al- hiervoor de Silver Ribbon, een prijs van jour- LEO BANKERSEN Mirko en Manolo, de jongens waar het leenstaande vader ruikt een kans om uit de nalisten voor script en regie. hier om gaat, zijn vrienden die in de ope- armoede te komen. De twee vrienden durven Afgezien van een enkel wijd shot dat de LA TERRA DELL’ABBASTANZA ITALIË, 2018 | ningsscène nog met veel bravoure en plezier niet echt nee te zeggen en daarmee lopen ze nietigheid van de jongens benadrukt, werken REGIE DAMANIO D’INNOCENZO, FABIO D’INNOCENZO | fantaseren over hun schamele toekomstper- in de val. Plotseling knappen ze klusjes voor de d’Innocenzo’s veel met close-ups. De ge- 96 MINUTEN | MET ANDREA CARPENZANO, MATTEO spectieven. Aan die betrekkelijke onschuld de plaatselijke maffia op en zijn ze net zo’n zichten, en vooral de blik van Mirko, vertel- OLIVETTI | DISTRIBUTIE CINEMIEN | TE ZIEN VANAF 15 komt abrupt een eind wanneer ze per onge- wegwerpartikel als de uit Oekraïne geïmpor- len een verhaal vol botsende emoties. Mo- NOVEMBER

verdwijnen en dat dertig jaar later nog steeds – verschillende slachtoffers bleken na het NIET SCHIETEN niet duidelijk is wie de daders zijn en waar­ eerste schot nog een nekschot te hebben ge- ­om ze die aanslagen pleegden. Want het wa- had – maar vooral vanwege de verstrekkende ren geen overvallen, het waren aanslagen. gevolgen voor het vertrouwen dat mensen De terreuraanslagen van Onvoorstelbaar toch? Maar dat is precies nog in bestuurders hadden. Geruchten over wat er gebeurde met de zogenoemde Bende betrokkenheid van de agenten van de Rijks- van Nijvel. 28 mensen werden vermoord, 40 wacht en bescherming van bovenaf zijn in de de Bende van Nijvel raakten gewond. Niet schieten van Stijn Co- loop van de tijd alleen maar sterker gewor- ninx reconstrueert die geschiedenis. De film den. Begin jaren tachtig werden 28 mensen ver- is gebaseerd op het boek en levensverhaal Bij zo’n pijnlijke geschiedenis, zeker als moord in een reeks aanslagen op Belgische van David Van de Steen, die op 9 november die voor het eerst verfilmd wordt, past een supermarkten. Geld werd nauwelijks buit- 1985 zijn zus, vader en moeder verloor bij degelijke stijl en in die zin was Stijn Coninx gemaakt en een motief is nooit gevonden. een aanslag in Aalst. De hoofdrol in de film is (Daens, Sea of Silence) de aangewezen man. Wel zijn de geruchten over betrokkenheid voor Jan Decleir als Davids grootvader Al- Niet schieten is meteen ook de belangrijkste van de Rijkswacht altijd gebleven. Nu is er bert, een man die op de dag van de aanslag film die Coninx ooit heeft gemaakt. Ver- eindelijk een film. aankondigt dat hij zich als oprichter terug- wacht dus geen visuele krachtpatserij. Niet trekt uit het familiebedrijf dat Davids ouders schieten is niet in de eerste plaats bedoeld Stel je voor dat Nederland maandenlang ge- nu zullen overnemen. Diezelfde avond blijkt voor festivals. Het is een waarschuwing te- terroriseerd wordt door een bende zwaarbe- dat het zover nooit zal komen. David zelf gen het vergeten, een herinnering aan de pijn wapende overvallers die Jumbo-supermark- verliest door een hagelschot een stuk van van zoveel mensen en aan de onverschillig- ten binnenstormen en lukraak mannen, zijn been. De titel van de film doet misschien heid van de schuldigen die nog altijd vrij vrouwen en kinderen executeren, terwijl ze wat kinderlijk aan, maar die komt van de rondlopen. amper een cent buitmaken. Dat ze dan plot- laatste woorden van Davids zusje Rebecca: RONALD ROVERS seling verdwijnen en twee jaar later nog een “Niet schieten, dat is mijn papa!” NIET SCHIETEN BELGIË, 2018 | REGIE STIJN reeks overvallen plegen, nog bloederiger en Ook in 2018 zijn de gebeurtenissen in Bel- CONINX | 140 MINUTEN | MET JAN DECLEIR, VIVIANE DE dodelijker dan de eerste reeks. Het land to- gië nog een nationaal trauma. Niet alleen MUYNCK, JONAS VAN GEEL | DISTRIBUTIE DUTCH FILM NIET SCHIETEN taal in shock. Dat ze dan opnieuw spoorloos vanwege de koelbloedigheid van de executies WORKS | TE ZIEN VANAF 15 NOVEMBER

benoemd door Bill Clinton, is de oudste zittende zich, en Claire Foy (The Crown) neemt de titelrol liberale rechter in het Hooggerechtshof. Vooral over. Maar regisseur Fede Alvarez begeeft zich in de jaren waarin zij de enige vrouwelijke rech- stilistisch wel in vergelijkbaar gebied: ijzige ter in het Hooggerechtshof was, groeide haar sneeuwvlaktes bevolkt door mensen in punke- reputatie als voorvechter van vrouwenrechten. rige, lichtelijk SM-getinte kledij, en af en toe In gesprekken met Bader Ginsberg en haar col- een verzengend vuur om de zonden weg te lega’s, vrienden en familieleden wordt uiteen- branden. gezet hoe zij uitgroeide tot een icoon, niet TE ZIEN VANAF 25 OKTOBER alleen in juridische kringen maar ook in de pop- cultuur. THE SISTERS BROTHERS TE ZIEN VANAF 25 OKTOBER Jacques Audiard | ‘Vol bloedvergieten, maar ook de leukste én fijngevoeligste western in tij- THE GIRL IN THE SPIDER’S WEB den, en op het afgelopen filmfestival Venetië Fede Alvarez | Na de dood van auteur Stieg THE GIRL IN THE SPIDER’S WEB terecht bekroond met de prijs voor de beste THE SISTERS BROTHERS Larsson schreef diens collega David Lager- regie. John C. Reilly en Joaquin Phoenix zijn de crantz twee vervolgen op Larssons succesvolle, der. Deze verfilming van de eerste daarvan laat broers uit de titel, Eli en Charlie Sisters, die als regels: zijn broers zijn geen zwijgzame helden postuum gepubliceerde Millennium-trilogie, de continuïteit van David Finchers eerdere The huurmoordenaars door het wilde westen trek- maar ongelooflijke kletskoppen. Reilly en rond de hackende wraakengel Lisbeth Sallan- Girl with the Dragon Tattoo grotendeels achter ken. Audiard druist in tegen bekende western- Phoenix ontpoppen zich als een droogkomisch THE 31st EUROPEAN FILM AWARDS 15 December 2018 - Sevilla

Genomineerd zijn: PEOPLE’S BORG/MCENROE CHOICE C’EST LA VIE! AWARD CALL ME BY YOUR NAME DARKEST HOUR De European Film Academy DUNKIRK nodigt u uit te stemmen voor de PEOPLE’S CHOICE IN THE FADE AWARD 2018 voor uw favoriete Europese film van het jaar. THE DEATH OF STALIN Doe mee en win een reis voor VALERIAN AND THE CITY OF twee personen naar Sevilla A THOUSAND PLANETS en toegangskaarten voor de European Film Awards! VICTORIA & ABDUL

31ste EUROPEAN FILM AWARDS STEM ONLINE: 15 December 2018 www.europeanfilmawards.eu Sevilla

Alle stemmen moeten uitgebracht zijn De European Film Academy verenigt voor 1 november 2018. Verantwoordelijk 3.500 Europese filmprofessionals met voor het tellen van de stemmen is Ernst als gemeenschappelijk doel de promotie & Young GmbH, waar ook op aanvraag van de Europese filmcultuur. het officiële verkiezingsreglement verkrijgbaar is.

DE FILMKRANT #414 NOVEMBER 2018 43

THE KING Elvis en de Amerikaanse droom JIJ BENT MIJN VRIEND De opkomst en ondergang van Elvis Presley vip-soldaat, kennen ze de deplorabele staat dient als een metafoor voor de opkomst en van de huidige V.S. niet en houden ze de ondergang van de Amerikaanse Droom, in glimmende droom van de Amerikaanse fif- JIJ BENT MIJN VRIEND de duizelingwekkend gemonteerde docu- ties nog in leven met een jaarlijkse parade mentaire The King. van Cadillacs en pettycoats. In een duizelingwekkende montage van Stompen, knuffelen, praten Een van de meest curieuze anekdotes uit het muziekoptredens op de achterbank, archief- toch al redelijk krankzinnige leven van Elvis materiaal, interviews en sfeerbeelden trekt In een van de leerlingen van juf Kiet zagen zicht af te lezen dat het gemakkelijk blijkt om Presley speelt zich af in de woestijn van Ari- Jarecki parallellen tussen de opkomst en on- gelauwerd documentairemakers Petra en je met zo’n jong mens te identificeren. zona, in 1965. Rijdend in een camper op de dergang van Elvis en de opkomst en onder- Peter Lataster terecht een eigen film: Bran- Ayham, het Syrische jongetje waar zijn legendarische Route 66 ziet Elvis boven de gang van de Amerikaanse Droom. Als de che uit Macedonië blijkt een charismatische keuze op valt, laat zich niet makkelijk verlei- heilige bergen van de Hopi-Indianen dat de Rolls in Las Vegas aankomt kijken we terug gids langs de valkuilen van vriendschap. den: een arm om hem heen, zijn naam roe- wolken de vorm hebben aangenomen van naar een door junkfood en pillen opgezwol- pen, aanvankelijk lijkt het een hopeloze zaak. het gezicht van Jozef Stalin. Het popidool, len Presley, die tijdens een desastreus optre- Meestal gebeurt het puur toevallig. In de klas Maar het lukt. De kroon op de vriendschap dat dan al een jaar lang op zoek is naar spiri- den voor tv-zender CBS aan het bazelen kom je naast een grappig uitziend jongetje te komt van juf Kiet, die Ayham en Branche ten tuele zingeving, herkent hierin de hand van slaat met een dubbele tong. Het is geen toe- zitten en je weet meteen: dit is hem. De zes- voorbeeld stelt aan de klas, terwijl ze innig God. Op zijn beurt herkent God kennelijk de val dat Jarecki de Amerikaanse Droom juist jarige Branche snakt naar een vriend. Als omstrengeld op hun stoeltjes zitten: uit zulke overgave van The King: onmiddellijk veran- op dit dieptepunt laat omslaan in een Ame- enig kind van net in Nederland gearriveerde verschillende landen, en toch vrienden. dert hij het wolkengelaat van de Russische rikaanse nachtmerrie: de onverwachte ver- Macedonische immigranten belandt hij in de Het drama van De kinderen van juf Kiet dictator in een liefdevol kijkende Jezus. kiezingsoverwinning van The Donald. Brabantse klas van Kiet Engels, de juf die school erin dat een klas vol migrantenkinde- Het is typisch zo’n verhaal dat op een ba- schitterde in de vorige, zeer succesvolle film ren ook een kleine in- en uitvoerhaven is, wat saal emotioneel niveau nog wel hout te lijkt FRITZ DE JONG van Petra en Peter Lataster. Branche is de voor zowel kinderen als leerkracht een haast te snijden – we hebben allemaal wel eens een ster van wat je een spin-off van De kinderen ondoenlijk aanpassingsvermogen vergt. Ook onverklaarbare levenservaring, toch? Zodra THE KING VERENIGDE STATEN, 2017 | EUGENE van juf Kiet zou kunnen noemen, en hij Ayham blijkt op een dag vertrokken. Bran- je het rationeel probeert te analyseren blijft JARECKI | 107 MINUTEN | MET ELVIS PRESLEY, CHUCK draagt zijn 77 minuten bijna non-stop came- che’s verslagen blik en eenzame solospel op er uiteraard niets van over. D., ETHAN HAWKE | DISTRIBUTIE PERISCOOP | TE ZIEN ra-aandacht moeiteloos. Zijn woelige ge- het schoolplein zijn groots – geen fictief kind Op datzelfde emotionele niveau komt ook VANAF 8 NOVEMBER voelsleven valt zo direct en puur van zijn ge- had voor meer ontroering kunnen zorgen. The King binnen bij de kijker. Eugene Jarecki, In de drie cruciale jaren dat de Latasters maker van kritische documentaires over Branche bleven volgen leert hij niet alleen Henry Kissinger en Ronald Reagan, kon be- Nederlands praten, maar verandert hij ook schikken over de Rolls Royce van Elvis Pre- van een bijna doorschijnend kwetsbare, ont- sley en reed daarmee langs alle plaatsen die heemde kleuter in een kranige basisschool- belangrijk waren in diens leven. Van zijn ge- leerling met een vetkuifje, een Brabantse ‘g’ boortehutje in Tupelo, via de Sun Studio in en een hekel aan rekenen. De goeiige, geset- Memphis, langs Hollywood en door dat spi- telde Sem wordt zijn derde en misschien wel rituele woestijnlandschap in Arizona, om te liefste vriend; ze vinden elkaar in hun una- eindigen in de ultieme spirituele woestenij, nieme oordeel over witte boterhammen, ‘de gokstad Las Vegas. allerlekkerste’. Taal smeert nu de vriend- Een schier eindeloze stoet muzikanten en schap, maar gebaren blijven tellen: je snoep acteurs rijdt een stukje mee op Jarecki’s samen delen op schoolreis, dat is belangrijk. roadtrip door de USA: ooit het optimistische Wat zonde toch dat volwassen vriendschap- land van Elvis, maar in 2016 hard op weg om pen zo vaak uitdraaien op een louter verbaal het grimmige rijk van Trump te worden. steekspel, met alle risico’s van dien. Waar Presley wordt opgevoerd als de vlees- geworden American Dream, daar zien we in SANDRA HEERMA VAN VOSS het heden een Amerika waar die droom morsdood is. Chuck D van Public Enemy JIJ BENT MIJN VRIEND NEDERLAND, 2018 | herinnert ons eraan dat die Droom voor REGIE PETRA LATASTER-CZISCH & PETER LATASTER | zwarte Amerikanen altijd al een leugen was. 77 MINUTEN | DISTRIBUTIE MOKUM FILMDISTRIBUTIE | Alleen in het Duitse Bad Nauheim, waar TE ZIEN VANAF 22 NOVEMBER EN ONLINE VIA picl.nl Pres­ley zijn diensttijd doorbracht als THE KING

duo, galopperend in een plensbui. Phoenix is van de Graaf in De Filmkrant #413. Lees op film- Strode (Jamie Lee Curtis) haar eindstrijd voert hilarisch als de drankzuchtige, meedogenloze krant.nl ook ons interview met regisseur Jac- tegen seriemoordenaar Michael Myers. In ieder Charlie en Reilly, die de film ook produceerde, is ques Audiard. geval tot het onvermijdelijke volgende vervolg. even innemend als de oudere Eli die hem con- TE ZIEN VANAF 25 OKTOBER TE ZIEN VANAF 1 NOVEMBER tinu uit de brand helpt, of andersom.’ Belinda HALLOWEEN I MISS YOU WHEN I SEE YOU David Gordon Green | Lange tijd stond de veel- Simon Chung | Als tieners gaven Kevin en Jamie zijdige Amerikaanse indieregisseur David Gor- eenmaal toe aan hun romantische gevoelens don Green op de rol als maker van de remake voor elkaar. Maar toen verhuisde Kevin van van Suspiria, die uiteindelijk door Luca Guadag- Hong Kong naar Australië en verloren ze het nino werd gemaakt (zie p. 12). Green wende zijn contact. Nu keert Kevin, die leidt aan een aandacht naar een andere horrorklassieker die depressie, terug naar zijn geboorteland en moe- (net als Suspiria) aan zijn veertigste verjaardag ten beide jonge mannen hun levens opnieuw toe is: John Carpenters Halloween. Green en vormgeven in de vijfde speelfilm van de Hong- coscenarist Danny McBride schudden de vele Kongse LHBT-filmmaker Simon Chung, die in sequels, requels en resurrecties die in de tus- november en december in diverse theaters is te senliggende decennia werden gemaakt af en zien in het kader van de Gay Film Special. HALLOWEEN brengen een direct vervolg, waarin Laurie TE ZIEN VANAF 1 NOVEMBER I MISS YOU WHEN I SEE YOU DE FILMKRANT #414 NOVEMBER 2018 44

tucht van een strenge pleegmoeder (Annet DE DIRIGENT Malherbe) en een zachtmoedige pleegvader (Raymond Thiry). Het verhaal is dat haar echte – Nederlandse – moeder haar niet zou Een vrouw als hebben gewild, maar later blijkt die geschie- denis heel anders in elkaar te zitten. Tegen de zin van haar moeder neemt ze pianolessen dirigent? en na tegenwerking van zowat iedereen komt ze via Willem Mengelberg (Gijs Scholten van Aschat) uiteindelijk in Berlijn bij een be- Bespottelijk roemde dirigent terecht. Want ze heeft be- sloten dirigent te worden, in de mannenwe- HET VOORVAL – ARMANDO EN DE MYTHE De Nederlandse Antonia Brico groeide een reld van de klassieke muziek voor een vrouw eeuw geleden ondanks grote tegenwerking zo ongeveer de moeilijkst bereikbare positie. uit tot een internationaal vermaard diri- Ondertussen ontmoet ze de liefde van haar HET VOORVAL – ARMANDO EN DE MYTHE gent. Maria Peters werkte dertien jaar aan leven maar die heeft moeite met haar eigen- een film over Brico’s leven. gereidheid – hoewel dat ook precies is waar hij op valt – en het gemis wanneer ze in Ber- Misplaatste ontmanteling Toen Maria Peters dertien jaar geleden met lijn woont. Ondanks incidenteel succes blijft De dirigent begon, kon ze niet weten hoe on- het vechten voor Brico. Armando’s oeuvre is getekend door zijn er- deed aan boksen en noemde zichzelf ‘het fe- gelofelijk actueel het onderwerp in 2018 zou De dirigent is een omvangrijke en kostbare varingen als kind tijdens de Tweede We- nomeen’. Maar van die viriele vent is op het zijn. Ze vertelt het waargebeurde verhaal van productie en aan de visuele effecten van de reldoorlog. De makers van Het voorval ma- moment van filmen, niet lang voor zijn dood Antonia Brico, in 1902 in Rotterdam gebo- vergezichten over historisch New York zie je ken echter de onvergeeflijke fout biografie afgelopen zomer, weinig over. Alleen die ogen ren, die als dirigent internationaal furore zou soms de beperkingen van het budget. Toch en kunst gelijk te schakelen. zijn nog even koud, de rest is broos en krach- maken in een tijd waarin het idee van een valt op hoe met een heleboel slimme keuzes teloos. Het contrast is groot met de beelden vrouwelijke dirigent absurd en onnatuurlijk historisch New York en Berlijn tot leven wor- Wie Armando zegt, zegt Tweede Wereldoor- die Cherry Duyns decennia geleden maakte werd geacht. De geëxalteerde bewegingen den gewekt. log. Zijn gedichten en proza zijn doordesemd en waar Swierstra en Minneboo uit citeren. zouden niet passen bij het sierlijke lichaam Voor Christanne de Bruijn, tot nu alleen in van dreigend geweld en spanning die ergens Een kunstenaarsportret hoeft geen hagio- van een vrouw en de gedachte dat een vrouw het theater te zien, is het haar eerste filmrol ook weer spannend is. Zijn beelden en schil- grafie te zijn, liever niet zelfs, maar de regis- leiding zou geven aan een groep mannen was en het is indrukwekkend hoe ze de film derijen hebben direct herkenbare thema’s: seurs lijken er bijna op uit Armando van zijn bespottelijk. Brico kon het allemaal niets draagt. Het is geen verrassing dat De Bruijn vlag, pistool, bosrand. Alles is zwart en zwaar. voetstuk te stoten. Of op z’n minst het schelen, ze zette door. getipt wordt als European Shooting Star Zelfs het landschap dat slechts het decor van moordverhaal, dat ze tot mythe bestempelen, Met bijna 2,5 uur heeft de film een be- 2019. misdaden was, wordt bij Armando schuldig. te ontzenuwen. Daarvoor zetten ze zelfs een hoorlijke speeltijd maar Peters moet ook En hoewel er wat kronkels in het scenario Net als de iets oudere W.F. Hermans (De reconstructie in, met acteurs in historische nogal wat verhaallijnen door elkaar weven. zitten – Malherbe’s personage zegt ergens in donkere kamer van Damokles) beschouwt kostuums. Ongetwijfeld poëtisch bedoeld, Ze laat het chronologisch vertelde verhaal het begin wel heel plompverloren dat ze Bri- Armando oorlog als de ultieme existentiële met dezelfde herhalingen als Armando’s­ taal, beginnen wanneer Brico (die dan nog Willy co’s echte moeder niet is – valt ook de spaar- crisis. Oorlog zet alles op scherp en brengt de maar het is flinterdun effectbejag. Alleen de Wolters heet) in New York woont onder de zaamheid in de dialogen op. Er is duidelijk ware natuur van mensen naar boven. Bij Ar- topshots van bos en hei die ogen als pasteuze gekozen voor show don’t tell en dat is een mando spitst zich dat toe op één specifiek schilderijen weten enigszins indruk te maken. verademing. incident, dat telkens terugkeert in zijn werk. Armando lijkt eigenlijk helemaal geen zin Is het onrecht waar Brico tegen vocht in- Een jongen loopt na spertijd door het bos en te hebben in deze film, maar de makers dram- middels verdwenen? Want ondanks haar wordt aangehouden door een gewapende men door. Alsof het er iets toe doet of hij die succes kreeg ze nooit een vaste aanstelling Duitse soldaat. Na een gesimuleerde val trekt jongen in dat bos was, of het incident über­ als dirigent. Oordeel zelf. Dit jaar benoemde de jongen zijn vlijmscherpe dolk en steekt de haupt heeft plaatsgevonden. Alsof de kunst het Radio Filharmonisch Orkest voor het soldaat neer. Het was hij of ik. die dit verhaal heeft opgeleverd van mindere eerst in de Nederlandse geschiedenis een Het voorval is onderwerp en titel van het kwaliteit is als het niet echt is. Het is een mis- vrouwelijke chef-dirigent: Karina Canella- portret dat de ondertitel Armando en de my- plaatste poging niet alleen Armando’s kun- kis. Voor. Het. Eerst. Antonia Brico was haar the meekreeg. Wie echter verwacht dat dit stenaarschap te ontmantelen maar de auto- tijd minstens een eeuw vooruit. sleutelmoment wordt ingezet om Armando’s nomie van kunst zelf. oeuvre en kunstenaarschap te verklaren EDO DIJKSTERHUIS RONALD ROVERS komt er bekaaid vanaf. Filmmakers Sjors Swierstra en Roelof Jan Minneboo willen HET VOORVAL – ARMANDO EN DE MYTHE DE DIRIGENT NEDERLAND, 2018 | REGIE MARIA maar één ding weten: is het echt gebeurd? NEDERLAND, 2018 | REGIE SJORS SWIERSTRA EN PETERS | 137 MINUTEN | MET CHRISTANNE DE BRUIJN, Armando (1929-2018) was een macho- ROELOF JAN MINNEBOO | 70 MINUTEN | DISTRIBUTIE BENJAMIN WAINWRIGHT, SCOTT TURNER SCHOFIELD | kunstenaar zoals ze niet meer gemaakt wor- AMSTEL FILM | TE ZIEN VANAF 25 OKTOBER EN ONLINE DISTRIBUTIE SPLENDID FILM | TE ZIEN VANAF 25 den. Hij liet zich fotograferen met wapens, VIA picl.nl DE DIRIGENT OKTOBER

THE NUTCRACKER AND THE FOUR met alomtegenwoordige camera’s worden we in REALMS de openbare ruimte steeds nauwlettender in de Lasse Hallström & Joe Johnston | Officieel is gaten gehouden. Maar zijn beveiligers wel in dit nieuwe live-action Disney-sprookje geba- staat om ons te beschermen? Of leveren ze seerd op het klassieke verhaal Nussknacker und vooral schijnveiligheid? Deze documentaire Mausekönig van de Duitse schrijver E.T.A. Hoff- volgt vijf personen die ons veilig moeten hou- mann uit 1816, waarin speelgoed tot leven komt den – een beveiliger in opleiding die in geboor- en een gevecht aangaat met een leger van mui- teland Burundi terreur van dichtbij meemaakte; zen. Maar in de praktijk is aan het fan- een persoonsbeveiliger van Geert Wilders; de tasy-avontuur in de moderne traditie van films securitymanager van de kerncentrale in Bors- als Malificent en de recente Beauty and the sele; een beveiliger tijdens de Gaypride; came- Beast een flinke dosis Wizard of Oz toegevoegd, rabeveiligers van het Rotterdamse metrobedrijf. wanneer tiener Clara wordt getransporteerd TE ZIEN VANAF 8 NOVEMBER EN ONLINE VIA picl.nl naar een magisch rijk. DE BEVEILIGERS TE ZIEN VANAF 1 NOVEMBER MONKY Maria Blom | Naar verluid was de digitaal Zweedse filmgeschiedenis. Monky duikt plotse- DE BEVEILIGERS gecrëerde gibbon die centraal staat in deze ling op in de achtertuin van de elfjarige Frank, THE NUTCRACKER AND THE FOUR REALMS Anneloek Sollart | Beveiligers zijn overal, en jeugdfilm de duurst betaalde “acteur” uit de en blijkt in dit Nederlands nagesynchroniseerde DE FILMKRANT #414 NOVEMBER 2018 45

tranentrekkend moment nog net dat kleine THE KINDERGARTEN TEACHER beetje extra pathos mee te geven, verteld dat het belangrijk is om niet te zwelgen in trage- die. Want liefde. Ofzo. Het kleed langzaam onder Omdat Life Itself voor een groot gedeelte leunt op het achterhouden van (niet heel moeilijk te voorspellen) informatie is een sa- de kijker vandaan trekken menvatting lastig. Terwijl het gebeuren niet eens zo ingewikkeld is: in vijf hoofdstukken Maggie Gyllenhaal raakt als kleuterjuf in de heeft. De kijker denkt dat wel te weten, want zien we verhalen uit een familiegeschiede- Amerikaanse remake van de Israëlische ook wij zien een buitensporig getalenteerd nis. Aan de ene kant van de stamboom zien film The Kindergarten Teacher geobsedeerd jongetje met een oude ziel. Lisa zou het ver- we Will (Oscar Isaac), obsessief verliefd op door een vijfjarig dichterlijk wonderkind. schrikkelijk vinden als Jimmy’s talent verloren zijn vrouw Abby (Olivia Wilde). Die tak gaat Haar interesse in het kind blijkt niet belan- gaat (“Onze materialistische cultuur heeft door in hoofdstuk twee. Hoofdstukken drie geloos. geen oog voor kunst”). We begrijpen haar. en vier kijken naar de andere kant van de Of denken haar te begrijpen, want het is boom, waarvan de wortels in Spanje liggen, “Anna is mooi/Mooi genoeg voor mij/De zon knap hoe in The Kindergarten Teacher het met Antonio Banderas als bekendste gezicht. valt op haar gele huis/Het is bijna een teken kleed langzaam onder de kijker wordt weg- Hoofdstuk vijf speelt zich af in de jaren ze- van God”. Deze dichtregels ogen niet als het getrokken doordat in Lisa’s interesse voor ventig van deze eeuw, wanneer er kennelijk werk van een kleuter, maar in The Kindergar- Jimmy iets onbehagelijks sluipt. Nee, niets niets veranderd is aan de stijl van kapsels, ten Teacher komen ze toch echt uit de mond seksueels, maar Jimmy is haar vluchtheuvel kleding en boekenkaften. van de vijfjarige Jimmy. Begrijpelijk dat zijn uit het banale alledaagse leven. In dat leven is De hoofdstukken zijn verbonden door één schooljuf Lisa (Maggie Gyllenhaal) perplex haar huwelijk een routinekwestie geworden grote tragische gebeurtenis. Maar er is ook staat als hij deze regels uitspreekt. Als duide- met twee tienerkinderen, die ard wegrennen LIFE ITSELF kanker. En zelfmoord. Seksueel misbruik; lijk is dat ze hem niet zijn ingefluisterd, maar als ze het woord cultuur horen. Voor Lisa een plastisch beschreven auto-ongeluk in uit zijn hoofd komen, weet Lisa zeker dat ze moet en zal er schoonheid op deze wereld zijn het verleden; in een bijzin, als halve grap, een wonderkind in de klas heeft. Jimmy, zal en die vindt ze bij Jimmy, voor wie ze abrupt LIFE ITSELF seksuele intimidatie door een docent... Hoe ze later zeggen, is een genie als Mozart. een vrijpartij met haar man onderbreekt als belachelijk de opeenstapeling ook wordt: de Omdat Jimmy’s gescheiden vader, een het jochie haar belt om een poëtische inval acteurs doen ontzettend hun best en gooien nachtclubeigenaar, niet geïnteresseerd is in door te geven. Anders gezegd: Jimmy moet Eindeloos al hun charisma in de strijd. Je kan op Mandy het poëtische talent van zijn zoontje, legt Lisa het gebrek aan culturele bevlogenheid in Patinkin rekenen als je op onderkoelde wijze zichzelf de taak op om het te beschermen en te Lisa’s omgeving goedmaken. Pijnlijk om te toch authentieke emotie op wil roepen. ontwikkelen. Ze vat het serieus op, want al zien hoe ze haar twee kinderen langs de shoppen in Naast mensen met te veel issues en tissues snel staat ze constant met pen en papier in de meetlat van haar niet ingeloste verlangens is Life Itself vooral een aanrader voor publiek aanslag voor Jimmy’s poëtische invallen, op- legt. Haar interesse in Jimmy wordt een ob- dat onder genot van een bak popcorn graag dat er geen gouden regel verloren gaat. Het jo- sessie, die haar tot bizarre daden drijft. de winkel voor een film ziet ontsporen en om na te praten chie vindt het allemaal best, al begrijpt hij niet Dat Lisa doorslaat in haar bescherming over alle absurditeit en gemiste kansen. Over waarom zijn juf zoveel aandacht voor hem van Jimmy wil niet zeggen dat ze alles ver- het bizarre gedrag van de personages aan het keerd ziet. Misschien heeft ze gelijk in haar noodlottige einde van het derde hoofdstuk, bijvoorbeeld. constatering dat er voor kwetsbare poëtische Over hoe dit misschien nog verklaard had zielen als Jimmy geen plek meer is in deze kunnen worden door enige suggestie dat wereld. Die conclusie spreekt overigens dui- wendingen deze versie van het verhaal de gekuiste versie delijker uit de originele Israëlische versie van is die Rodrigo (Adrian Marrero) te horen The Kindergarten Teacher dan uit de Ameri- In het eerste hoofdstuk van Life Itself valt kreeg – de versie van een onbetrouwbare kaanse remake, waarin meer nadruk ligt op Will uit tegen zijn therapeute. Snapt ze dan verteller, in andere woorden. Maar nee. Na de verwardheid van de schooljuf. “Het fas- niet dat hij geen betrouwbare verteller is afloop kan gespeculeerd worden over wat cisme hier haat zoals elk fascisme dichters over zijn eigen leven! Of is dat te diep? Life Bob Dylan zou vinden van de analyse van zijn die aan de burger denken”, zegt een dichter in Itself is een film voor mensen die dit vraag- Time Out of Mind die als een rode draad door de Israëlische film. Is het toeval dat we die stuk inderdaad heel diep vinden. de Amerikaanse hoofdstukken loopt. Maar regel niet horen in de Amerikaanse versie? wie iets wil leren over het leven, zelf, zal hier Life Itself is een film over het leven als onbe- weinig vinden. JOS VAN DER BURG trouwbare verteller. Dat zul je weten ook. HEDWIG VAN DRIEL Aan het einde volgt ook nog een heuse mo- THE KINDERGARTEN TEACHER VERENIGDE raal, uit monde van de (eerder manipulatieve LIFE ITSELF VERENIGDE STATEN, 2018 | REGIE DAN STATEN, 2018 | REGIE SARA COLANGELO | 96 MINUTEN | dan onbetrouwbare) verteller. Zonder enig FOGELMAN | 118 MINUTEN | MET OSCAR ISAAC, OLIVIA MET MAGGIE GYLLENHAAL, PARKER SEVAK | DISTRI­BU­ spoor van ironie wordt, aan het einde van WILDE, ANNETTE BENING, ANTONIO BANDERAS | DIS­ THE KINDERGARTEN TEACHER TIE SPLENDID FILM | TE ZIEN VANAF 15 NOVEMBER een film die geen kans onbenut laat om elk TRI­BUTIE CINÉART | TE ZIEN VANAF 15 NOVEMBER

avontuur al snel niet zomaar een aap. huis een sinister spel met zijn huurders. DESTINATION WEDDING DESTINATION WEDDING TE ZIEN VANAF 8 NOVEMBER TE ZIEN VANAF 8 NOVEMBER Victor Levin | Hoewel hij bij het grote publiek doorbrak in de stoner-komedie Bill & Ted’s OVERLORD FANTASTIC BEASTS: THE CRIMES OF Excellent Adventure (1989), staat acteur Keanu Julius Avery | “Een duizendjarig rijk heeft dui- GRINDELWALD Reeves niet bepaald bekend als komediant. En zendjarige soldaten nodig.” Zo verklaart een David Yates | Johnny Depp mag weer eens uit- ook actrice Winona Ryder kennen we vooral in Nazi-officier de raadselachtige experimenten gebreid de schmink in voor zijn rol als slechterik dramatische rollen. In Destination Wedding waar een groep Amerikaanse soldaten daags Grindelwald in dit tweede deel van een geplande mogen ze beide hun humoristische spieren voor D-Day op stuit in de kelders van een kerk in reeks van (minstens) vijf films in het Harry Pot- weer eens aanspannen, als twee cynische bezet Frankrijk. Kanonnenvoer voor een hoop ter-universum, met scenario’s van schrijfster alleenstaande bruiloftsgasten die ondanks dat bloederig geweld in deze pulperige oorlogsfilm. J.K. Rowling zelf. De Fantastic Beasts-films ze overduidelijk niet bij elkaar passen toch op TE ZIEN VANAF 8 NOVEMBER spelen zich decennia voor de Potter-verhalen elkaar aangewezen lijken. af, maar de banden tussen de twee worden in TE ZIEN VANAF 15 NOVEMBER WELCOME HOME dit vervolg stevig aangehaald, met onder meer George Ratliff | Een jong Amerikaans stel pro- een uitgebreide rol voor tovenaar Dumbledore in JOOST BROEREN-HUITENGA beert een crisis in hun relatie te bezweren met zijn jongere jaren. een tripje naar een luxe villa in Toscane. Maar TE ZIEN VANAF 14 NOVEMBER dan begint de charismatische eigenaar van het DE FILMKRANT #414 NOVEMBER 2018 46

2, ma 5 en wo 7 nov, 20.00 | di 6 nov, do 25 okt | Jij bent mijn vriend van- vanaf do 8 nov | Loro vanaf do 1 nov 13.30 | Den skyldige (The Guilty) do af do 22 nov | The King vanaf do 8 | Widows vanaf do 22 nov | Am- 8 nov, 13.30 | vr 9 en di 13 nov, 20.00 nov | RGB vanaf do 25 okt | Touch sterdamned Film Festival House- | za 10 nov, 23.00 | Tiere vr 26 en di Me Not vanaf do 22 nov | De Balie wife vr 26 okt, 19.30 | Nosferatu, 30 okt, 20.00 | Zagros do 25 okt, kijkt Het Hut Syndicaat do 25 okt, eine Symphonie des Grauens (+ live 13.30 | ma 29 en wo 31 okt, 20.00 21.00 | RGB vzo 28 okt, 19.00 | Eas- soundtrack) do 25 okt, 19.30 | Phan- tern Neighbour Film Festival Men tom of the Paradise vr 28 okt, 17.00 Don’t Cry (met Q&A met Leon Lucev) | Piercing vr 26 okt, 00.30 | Raising Agenda Amersfoort wo 31 okt, 19.30 | Seret Film Festival Cain (re-cut) do 25 okt, 17.00 | Sus- 4 Filmtheater De Lieve Vrouw Foreign Land za 3 nov, 20.00 | Land piria do 25 okt, 21.30 | Straight to Programmagegevens voor de Filmkrant #415 moeten vóór Lieve Vrouwestraat 13 | 033‑422 Without Borders zo 4 nov, 15.45 | Video meets Amsterdamned A He- vrijdag 9 november (schriftelijk of per e-mail agenda@ 6555 | lievevrouw.nl | Programma The Oslo Diaries zo 4 nov, 13.00 | The nenlotter Halloween! vr 26 okt, filmkrant.nl) bij de redactie zijn ingeleverd. De Filmkrant is wordt wekelijks aangevuld, zie Testament do 1 nov, 20.15 | Podi- 21.30 | Kriterion Kiest Paris, Texas niet verantwoordelijk voor onjuiste vermeldingen of website um Masterclass met Leon Lucev wo zo 28 okt, 21.30 | Kriterion Af- programmawijzigingen. De volgende Filmkrant verschijnt op De dirigent vanaf do 25 okt | Girl 31 okt, 15.00 | Kirac presenteert: Ti- ter Midnight Plemya elke za nacht, donderdag 22 november. vanaf do 1 nov | Gräns vanaf do 8 nov me’s Up, Old Man. Kirac 15 vr 2 nov, 00.15 in nov | Movies that Matter | Het Hut Syndicaat vanaf do 25 okt 20.00 | Reggae Vibrations Four Days Tehran Taboo wo 14 nov, 19.30 | Kri- | The King vanaf do 8 nov | Life Itself in May vr 9 nov, 19.00 terion x IDFA Bixa Travesty zo 25 Alkmaar Almere Haven vanaf do 25 okt | Loro vanaf do 1 nov | 4 Filmhuis Cavia nov, 19.30 | KinderKlassieker Space 4 Filmhuis Alkmaar 4 Corrosia Theater, Expo & Film The Sisters Brothers vanaf do 25 okt Van Hallstraat 52-1 | 020-681 1419 Jam 8+ zo 28 okt, 14.30 Pettemerstraat 3 | 072-520 2022 | Markt 43 | 036-521 5929 | corrosia. | Suspiria vanaf do 15 nov | Het voor- | filmhuiscavia.nl | Aanvang: 20.30 4 Lab111 filmhuisalkmaar.nl | Raadpleeg de nl val - Armando en de mythe vanaf L’inconnu du lac do 25 en vr 26 okt, Arie Biemondstraat 111 | 020-616 website voor het actuele program- Jeune Femme vr 26 okt, 11.00 en do 25 okt | The Wild Pear Tree van- 20.30 | Once a Time There was a 9994 | [email protected] | lab111.nl ma 20.00 | Mijn Dinsdagavond Film af do 25 okt | Nog te zien The Child- Singing Blackbird do 8 en vr 9 nov, Cowboy Bepop za 3 nov, 21.20 | di Europees Filmfestival Becoming Awake a dream from standing from ren Act | Maria by Callas | Rafaël | 20.30 | Poison do 1 en vr 2 nov, 20.30 6 nov, 19.00 | Girl zo 4 nov, 19.00 Astrid zo 4 nov, 16.10 | Cold War do standing rock di 6 nov, 20.00 Wad, overleven op de grens van wa- | Sivas do 15 en vr 16 nov, 20.30 | Cult | Mean Girls zo 28 okt, 14.00 | The 1 nov, 19.10 | Colette vr 2 nov, 19.00 ter en land | Filmcursussen Going to Epics Moon Child za 27 okt, 20.30 Voor mindere Rocky Horror Picture Show vr 2 nov, | The Extraordinary Journey of the the Movies wo 31 okt, wo 7, wo 14 en | An Autonomous Life + additio- 21.30 | Suspiria do 1 nov, 21.00 | Fakir za 3 nov, 15.45 | Girl do 1 t/m Alphen a/d Rijn wo 21 nov | Hovo Premièrecursus do nal ADM footage and Q&A wo 7 nov, filmmakers zou- Bergman 100: A Centennial Retros- zo 4 nov | Gräns za 3 nov, 18.10 | 4 Filmhuis Parkvilla 1, do 8, do 15 en do 22 nov | Klassie- 20.30 | Transcreen & Traumkino pective (Alle films worden vertoond The House that Jack Built za 3 nov, Cornelis Geellaan 2 (Park Rijn- ker Kom en zie | Movies that Matter Programme za 10 nov, 20.30 den al die elemen- met Engelse ondertiteling) Autumn 20.25 | Liebe in den Gängen zo 4 nov, stroom) | 0172-493 737 | parkvilla. Tehran Taboo ma 12 nov, 19.15 | Ci- 4 Cinecenter Sonata za 10 nov, 16.30 | Cries and 20.30 | Loro do 1 t/m zo 4 nov | Man- nl/filmhuis/ nesingle The Wife zo 18 nov, 12.00 | Lijnbaansgracht 236 | 020-623 ten op zichzelf al Whispers ma 29 okt, 21.30 | Perso- dy vr 2 nov, 21.10 | Mary Shelley za L’ Atelier za 17, wo 21, vr 23 en ma The Royal Opera Die Walküre zo 28 6615 (vanaf 15.45) | cinecenter.nl | na ma 26 nov, 21.30 | The Seventh 3 nov, 15.05 | Mon oncle zo 4 nov, 26 nov, 20.00 | do 22 nov, 13.30 | A okt, 18.00 | wo 7 nov, 12.00 | The Ro- Programmering is onder voorbe- genoeg zijn om Seal ma 12 nov, 21.30 | Summer With 13.25 | Niemand in de stad vr 2 nov, casa tutti bene do 1, za 3 en di 6 nov, yal Ballet La Bayadère di 13 nov, houd Monika wo 31 okt, 16.30 | Through a 13.00 | Otto e mezzo 8 1/2 za 3 nov, 20.00 | zo 4 nov, 14.30 | The Hours 20.10 uur | Gay Film I Miss You When O.a. verwacht De dirigent vanaf do een film omheen Glass Darkly ma 29 okt, 19.00 | za 3 15.25 (met inleiding) | Rosie & Mous- do 15 nov, 20.00 | zo 18 nov, 14.30 | I See You 25 okt | Girl vanaf do 1 nov | Cine Ex- nov, 16.30 | The Virgin Spring wo 7 sa zo 4 nov, 11.00 | Sprekend Neder- Katie Says Goodbye do 25 en za 27 pat Burning do 25 okt, 21.00 | Sus- te bouwen – voor nov, 19.00 | Wild Strawberries ma 5 land vr 2 nov, 15.25 | zo 4 nov, 15.45 okt, 20.00 | di 30 okt, 13.30 | Klan- piria wo 31 okt, 21.00 | Film & Medi- nov, 19.00 | Winter Light za 27 okt, | Stalker do 1 nov, 15.35 | Suspiria ken van oorsprong vr 16 en do 22 Amsterdam tatie Heart of a Dog di 27 nov, 19.00 | sommigen zelfs te 16.30 | wo 14 nov, 19.00 | Rocket Ci- vr 2 nov, 20.20 | This Magnificent nov, 20.00 | di 20 nov, 13.30 | Mar- 4 Cinema De Balie Samsara di 30 okt, 19.00 nema Frankenstein wo 31 okt, 20.30 Cake! zo 4 nov, 18.50 | Todos lo sa- vin ou la belle éducation za 10 en ma Kleine-Gartmanplantsoen 10 | 4 Eye Filmmuseum veel. Maar Lee en 22.30 (met lezing vooraf ) | Klas- ben do 1 nov, 13.00 | za 3 nov, 13.10 | 19 nov, 20.00 | di 13 nov, 13.30 | Ra- Informatie: 020-553 5151 | Reserve- IJpromenade 1 | 020-589 1400 | eye- siekers Akira vr 26 okt en wo 7 nov, Trainspotting (1996) do 1 nov, 16.00 bot do 8, ma 12 en wo 14 nov, 20.00 | ring: 020-553 5100 | debalie.nl film.nl weet die vele lij- 21.30 | di 30 okt en vr 2 nov, 19.00 | | The Wife vr 2 nov, 15.35 | Werk ohne The Reports on Sarah and Saleem vr Verwacht Het Hut Syndicaat vanaf O.a. verwacht Good Manners van- Donnie Darko di 30 okt, 21.30 | za 3 Autor do 1 nov, 19.00 | Movies that af do 29 nov | Gräns vanaf do 8 nov nen te verweven nov, 19.00 | Kom en zie (Idi I Smot- Matter Tehran Taboo di 13 nov, 19.00 | Een laatste Mohikaan ma 26 nov ri) do 25 okt, 18.30 | za 27 okt, 21.30 | | Film & Boek Liebe in den Gängen | Loro vanaf do 1 nov | Het voorval tot een nog rijker Lost in Translation za 27 okt, 14.00 | di 27 nov, 19.00 | Transit di 30 okt, Halloween Horror Show - Armando en de mythe do 25 okt | Stalker za 27 okt, 18.30 19.00 | Liefde voor Leven & Afscheid Nog te zien Rosie & Moussa t/m zo geheel, verbon- 4 The Movies Des Hommes et des Dieux di 20 nov, De R is in de maand, dus tijd voor de kindjes dood geboren. Als de 28 okt | The Man Machine Alphavil- Haarlemmerdijk 161 | 020-638 19.00 | Filmclub Alkmaar Maande- HoRRor, dus ook voor de Hallo- vrouw op de monitor een vage ver- le, une étrange aventure de Lemmy den rond een on- 6016 | themovies.nl lijks voorpremière met korte inlei- ween Horror Show, die Jan ‘Mr. schijning ziet, is ze ervan overtuigd Caution ma 5 nov, 19.15 | Blade Run- Verwacht Bohemian Rhapsody do 1 ding vr 9 nov, 10.00 | Filmkrant.Live Horror’ Doense in de nacht van 27 dat een spook haar andere kindje ner za 10 nov, 21.00 (met inleiding) | grijpbare afwezig- nov | Leave No Trace do 8 nov | Life Otto e mezzo (8 ½) za 3 nov, 15.25 op 28 oktober in Tuschinski in wil stelen. Heeft ze gelijk of ver- Blade Runner 2049 za 10 nov, 14.30 Itself do 25 okt | Mary Shelley do 22 Amsterdam presenteert. De film- keert ze op de rand van een psy- | Bride of Frankenstein za 27 nov, heid in de kern. nov | The Old Man And the Gun do 8 marathon, die naast Tuschinski in chose? In The Lodgers (Brian 16.30 | zo 4 nov, 19.30 | Dialogues Joost Broeren-Huitenga over nov | The Sister Brothers do25 okt | Almelo veel andere theaters van Pathé en O’Malley) blijkt wonen in een ver- with Machines - Joost Rekveld di 13 Widows do 22 nov | The Royal Ope- 4 Filmhuis Almelo Kinepolis in het land wordt gehou- vallen landhuis weer eens geen nov, 19.15 | Edward Scissorhands Burning in de Filmkrant ra Die Walküre zo 28 okt | The Royal Elisabethhof 4 | Informatie/reser- den, telt vier recente horrorfilms goed idee. De in 1920 op het Ierse + Frankenweenie zo 28 okt, 18.45 | Ballet La bayadère di 13 nov veren 0546-850 264 | filmhuisal- met nagelbijtende spanning en platteland spelende film voert een eXistenZ vr 2 nov, 16.00 | wo 7 nov, 4 Rialto melo.nl | Aanvang: 20.15 gitzwarte humor. En uiteraard broer en een zus op, die op het 21.15 | Ex Machina ma 12 nov, 20.45 Ceintuurbaan 338 | 020‑676 8700 | Der Hauptmann vr 26 okt | Juliet, vloeit het bloed rijkelijk. oude familielandgoed wonen. Dat | Forbidden Planet za 27 okt, 19.15 | nistraat 4 | 020-684 0090 | ketel- rialtofilm.nl Naked vr 2 nov | On Body and Soul Zoals in He’s Out There (Quinn kwaadaardige geesten hen verbie- do 8 nov, 16.00 | Fragment of an Em- huis.nl Premières Beautiful Boy vanaf do 29 wo 7 nov | The Place wo 21 nov | Den Lasher), waarin een vrouw haar den om andere mensen tot de oude pire zo 4 nov, 16.00 (met live muzi- Premières De dirigent vanaf do 25 nov | Girl vanaf do 1 nov | Gräns vanaf Skyldige vr 16 nov | Western vr 9 nov twee dochtertjes meeneemt naar villa toe te laten, wordt lastig als de kale begeleiding door Colin Benders) okt | Girl vanaf do 1 nov | Gräns van- do 8 nov | Jij bent mijn vriend vanaf een huisje aan een meer. Klinkt zus verliefd wordt op een oorlogs- | Ghost in the Shell do 8 nov, 19.15 af do 8 nov | Loro vanaf do 1 nov | My do 22 nov | The King vanaf do 8 nov idyllisch, maar als er een psycho- veteraan. Als zij het verbod over- (met lezing) | Her za 10 nov, 16.30 | Foolish Heart vanaf do 1 nov | Rosie | Loro vanaf do 1 nov | La terra del- Almere paat opduikt in de Canadese film, treedt door hem in het huis binnen di 13 nov, 21.15 | Metropolis zo 11 nov, & Moussa vanaf za 27 okt | Het voor- l’abbastanza vanaf do 15 nov | Touch 4 /Het nieuwe filmhuis/De volgt er een ware overlevingsstrijd. te laten, is dat niet de goden, maar 20.00 | Minority Report vr 2 nov, val – Armando en de mythe van- Me Not vanaf do 22 nov | Seret In- nieuwe bibliotheek In Boarding School (Boaz Yakin), wel de geesten verzoeken. 20.00 | wo 7 nov, 16.30 | RoboCop zo af do 25 okt | Nog te zien Niemand ternational: The Israeli Film & TV Stadhuisplein 101 | 036-548 6000 | dat geen reclame is voor kostscho- HORRORSHOW.NL 28 okt, 16.30 | do 1 nov, 21.15 (+ voor- in de stad | Rafaël | Smallfoot | Su- Festival The Cousin zo 4 nov, 21.15 denieuwebibliotheek.nl/hetnieu- len, krijgt een twaalfjarige jongen PATHE.NL af Robot Show/robotquiz) | Sonic perjuffie | Chasing Reels: Thunder | Death of a Poetess zo 4 nov, 17.15 wefilmhuis in een kostschool te maken met het KINEPOLIS.NL Acts + Tron di 6 nov, 19.15 | Space is Road ma 29 okt, 21.00 | Literatuur & | Doubtful zo 4 nov, 19.00 | Holy Air Bankier van het verzet vr 9 nov, bizarre en getikte echtpaar dat de the Place do 25 okt, 16.45 | vr 9 nov, Film: Hoe lees ik een film? wo 31 okt, zo 4 nov, 15.15 | Red Cow ma 5 nov, 19.30 | di 13 nov, 19.30 | wo 14 nov, school runt. Als de jongen het lijk 16.30 | Tetsuo do 25 okt, 19.15 (met 19.00 | Amongst Friends Elke der- 19.30 | Virgins di 6 nov, 19.30 | Klas- 10.00 | The King vr 16 nov, 19.30 | za van een medeleerling ontdekt, is lezing) | Tetsuo 2 : The Body Hammer de maandag van de maand Sneak siekers From Here to Eternity di 27 17 nov, 14.00 | di 20 nov, 19.30 | wo ook hij zijn leven niet meer zeker. wo 31 okt, 19.15 | THX 1138 ma 29 Preview met bijzondere videoclip nov | Rear Window di 13, zo 18, di 20 21 nov ,10.00 | Todos lo saben vr 2 Vóór Boarding School is de korte okt, 16.00 | Welt am Draht vr 26 okt, als inleiding ma 19 nov, 21.15 | Deut- en zo 25 nov | Rosemary’s Baby zo nov, 19.30 | za 3 nov, 14.00 | di 6 nov, Nederlandse horrorfilm Salvatore 19.30 | Westworld di 30 okt, 19.15 | sches Kino. Magical Mystery di 30 4, di 6 en zo 11 nov | Schrijvers in het 19.30 | wo 7 nov, 10.00 | Wad, over- (Maarten Groen) te zien. Daarin do 8 nov, 21.30 | VR Xtended Rising okt, 19.15 | Het Schimmenrijk zo 11 donker Maartje Smits presenteert leven op de grens van water en land merkt een verpleger in een bejaar- di 20 t/m vr 30 nov nov, 17.00 | FilmConcert Coldplay: Pina 3D do 8 nov | LUX-Prijs Styx vr 26 okt, 19.30 | za 27 okt, 14.00 | di denhuis dat het niet verstandig is 4 FC Hyena A Head Full of Dreams. wo 14 nov, do 8 nov | Rialto Filmclub Cold War 30 okt, 19.30 | wo 31 okt, 10.00 | City om een oude maffiabaas in ruste Aambeeldstraat 24 | 020-363 8502 | 21.00 | IDFA za 17 t/m zo 25 nov vr 16 nov, 11.00 | LA RIOT Beautiful Food & Film Festival za 10 nov, 10.00 uit te dagen en te treiteren. fchyena.nl | Raadpleeg de website 4 Kriterion Boy ma 19 nov | Docupodium Jij bent – 16.00 | Halloween Fright Night He- In Still/Born (Brandon Chris- voor het actuele programma Roetersstraat 170 | 020‑623 1709 | mijn vriend za 24 nov, 16.00 | Podi- reditary wo 31 okt 19.30 tensen) bevalt van een vrouw van 4 Het Ketelhuis kriterion.nl um Rialto For Short di 27 nov | Crac- een tweeling, maar wordt één van HE’S OUT THERE Westergasfabriekterrein | Pazza- Verwacht Girl vanaf do 1 nov | Gräns king the Frame Garry Winogrand: All DE FILMKRANT #414 NOVEMBER 2018 47

ADVERTORIAL 11 en di 13 nov | The Old Man and the Chez nous ma 12 en di 13 nov | Fig- 19.00 | zo 28 okt, 13.15 | A Star Is Gun do 8 t/m wo 21 nov | Rafaël do 1 lia Mia zo 4 en ma 5 nov | God’ s Own Born do 8 nov, 15.30 | vr 9 nov, 18.40 Rialto in november t/m wo 14 nov | Country ma 26 en di 27 nov | The | za 10 nov, 15.45 | zo 11 nov, 20.00 | The Sisters Brothers do 25 okt t/m Road to Mandaly ma 19 en di 20 nov | vr 16 nov, 13.00 en 21.15 | za 17 nov, Schrijvers in het donker: Docupodium: Jij bent mijn vriend di 20 nov | Den skyldige za 27 okt Scandinaviedag zo 18 nov met Beco- 15.30 | zo 18 nov, 20.00 | wo 21 nov, Maartje Smits presenteert Pina 24 november | Regisseurs Peter en t/m vr 16 nov | Studio 54 zo 28 okt | ming Astrid (voorpremière) | Rams | 14.30 | Studio 54 za 3 nov, 16.00 | zo 8 november | Iedere maand nodigt Petra Lataster keren terug naar de Todos lo saben do 25 okt t/m zo 18 Den Skyldige | Under the Tree | What 4 nov, 20.30 | Todos lo saben do 25 Schrijvers in het donker (een nieuw school van De kinderen van Juf nov | Verdacht (+ debat) zo 28 okt will people say okt, 20.00 | vr 26 okt, 21.15 | za 27 programma van Rialto en SLAA) Kiet. Ditmaal volgen zij de zesjari- | Het voorval – Armando en de my- okt, 13.00 en 21.15 | zo 28 okt, okt, een schrijver uit om zijn of haar fa- ge Branche uit Macedonië, die net the zo 11 t/m wo 14 nov | Wad, over- 15.15 | wo 31 okt, 14.30 | do 1 nov, voriete film te laten zien. Vooraf in Nederland is gearriveerd. Hoe leven op de grens van water en land Bergen 16.00 | za 3 nov, 12.45 en 21.15 | vr gaat schrijver en filmjournalist maak je vrienden als je niemand do 25 okt t/m zo 18 nov | Halloween 4 Fth CineBergen/Zwarte Schuur 9 nov, 12.45 | za 10 nov, 12.45 | zo 11 Basje Boer in gesprek over de in- kent en ook de taal niet spreekt? Special Hereditary wo 31 okt | Film- Eeuwigelaan 7 | 072-581 5914 | nov, 15.30 | di 13 nov, 15.45 | Tran- vloed van beeld op het werk van de Innemend verhaal over de univer- cursus Moving Images Girl di 13 nov cinebergen.nl sit vr 9 nov, 13.00 | za 10 nov, 19.00 schrijver, en film in het bijzonder. sele behoefte aan vriendschap en | Movies that Matter Tehran Taboo The Ancient Woods zo 25 nov, 11.00 | zo 11 nov, 20.30 | wo 14 nov, 19.00 Op 8 november is dichter Maartje veiligheid. Het regisseursduo is bij di 13 nov | Book Club zo 18 nov, 11.00 | Burning | do 15 nov, 16.15 | vr 16 nov, 21.30 | Smits te gast. Zij presenteert Pina de voorstelling aanwezig en wordt vr 16 nov, 20.00 | The Children Act di ma 19 nov, 20.30 | Het voorval – Ar- (3D) van Wim Wenders. na afloop van de film geïnterviewd. 6 nov, 14.30 | za 10 nov, 20.30 | ma mando en de mythe vr 9 nov, 19.00 Arnhem 12 nov, 20.00 | De dirigent do 22 en | zo 11 nov, 15.45 | ma 12 nov, 20.30 RIALTOFILM.NL 4 Focus Filmtheater ma 26 nov, 20.00 | di 27 nov, 14.30 | wo 14 nov, 21.30 | vr 16 nov, 16.15 Audrey Hepburnplein 1 | 088‑190 | Fahrenheit 11/9 wo 7 nov, 20.00 | | za 17 nov, 19.15 | Wad, overleven 0666 | focusarnhem.nl zo 11 nov, 15.30 | First Man do 29 en op de grens van water en land do Premières Girl vanaf do 1 nov | Gräns vr 30 nov, 20.00 | Las herederas do 25 okt, 16.00 | vr 26 okt, 15.30 | za vanaf do 8 nov | Las herederas vanaf 15 nov, 20.00 | di 21 nov, 14.30 | The 27 okt, 13.15 | zo 28 okt, 13.00 | za 3 do 25 okt | The Kindergarten Teacher King za 24 nov, 16.30 | Leaning into nov, 15.45 | zo 4 nov, 16.15 | di 6 nov, vanaf do 15 nov | The King vanaf do 8 the Wind zo 18 nov, 15.30 | Life It- 20.00 | wo 7 nov, 14.30 en 20.30 | nov | Leave No Trace vanaf do 8 nov self zo 18 en di 20 nov, 20.00 | Ma- Het benauwende Klassiekers Una giornata partico- | Loro vanaf do 1 nov | The Old Man ria by Callas di 13 en vr 23 nov, 14.30 lare ma 5 nov, 20.00 | Intouchables & The Gun vanaf do 8 nov | The Sis- | Niemand in de Stad ma 5 en di 6 Tesnota barst zo- ma 12 nov, 20.00 | La vita e bella ma ters Brothers vanaf do 25 okt | Sus- nov, 20.00 | The Sister Brothers za 19 nov, 20.00 | Young and Innocent piria vanaf do 15 nov | Cursus Boek 24 nov, 20.30 | zo 25, di 27 en wo 28 wat uit zijn voe- do 1 nov, 20.30 | Jubileum Program- & Film The sister Brothers ma 5 en nov, 20.00 | Sprekend Nederland vr ma Open dag zo 4 nov, 09.30 | Beslo- di 6 nov, 19.15 | Déjà-Vu Klassieker- 9 nov, 14.30 (met nagesprek) | A Star gen. Balagov heeft ten Jubileum-Avond do 8 nov, 20.00 reeks Jour de fête zo 28 okt, 13.20 | is Born za 17 nov, 20.30 | ma 19, wo | Presentatie Geschiedenis Biosco- PINA ma 29 okt, 19.00 | Kom en zie (Idi i 21 en vr 23 nov, 20.00 | Tesnota do met zijn ijzing- pen Bussum vr 16 nov, 15.30 | Pre- smotri) ma 19 en ma 26 nov, 19.00 8, vr 9 en wo 14 nov, 20.00 | Todos sentatie Geschiedenis Filmhuis Bus- Things are Photographable wo 28 (ma 19 met inleading) | Les vacances lo saben zo 11 nov, 11.00 | za 17 nov, wekkende debuut sum wo 21 nov, 20.15 | Voorpremiè- nov, 19.30 Apeldoorn de monsieur Hulot zo 4 nov, 13.20 | 16.30 | Wad, overleven op de grens re Vrienden Colette di 13 nov, 13.00 4 Filmtheater De Uitkijk 4 Filmtheater/Podium Gigant ma 5 nov, 19.00 | Movies that Mat- van water en land za 10 nov 16.30 een werk gemaakt en 16.00 | wo 14 nov, 18.45 en 21.15 Prinsengracht 452 | 020-223 2416 | Nieuwstraat 377 | 055‑521 6346 | ter Tehran Taboo wo 21 nov, 19.00 | (High Tea) | zo 11 nov 20.00 | di 13 nov | Film- en debatavond Fair Fashion uitkijk.nl | Raadpleeg de website gigant.nl Cracking the Frame Yellow Is For- 20.00 | vr 16 nov 14.30 | Europees dat niet alleen re- Machines ma 29 okt, 20.00 | Sneak voor het reguliere programma The Ancient Woods do 15 t/m wo 21 bidden wo 28 nov, 19.15 | Gelders Filmfestival Becoming Astrid za 3 Preview di 30 okt, di 6 nov, di 13 nov, Uitkijk Specials: Revolt! Elke di in nov | Book Club do 25 t/m ma 29 okt | Doek di 20 nov, 19.30 | Special met nov, 16.30 | Cold War do 1 nov, 20.00 flecteert op zijn en di 20 nov, 20.30 | Verwacht Le okt en nov afwisselend de filmsFuc - Burning zo 28 t/m wo 31 okt | A casa Q&A via livestream Bellingcat, Truth | Girl zo 4 nov, 15.30 | vr 30 nov, 14.30 Fabuleux destin d’Amélie Poulin | king Åmål (22.00 op ma ipv di!) | tutti bene ma 5 t/m ma 19 nov | De In A Post Truth World vr 16 nov, 21.00 | Kursk za 3 nov, 20.30 | Liebe in den eigen regio, maar Las herederas | Life Itself Malcolm X (21.00) | One Flew Over Dirigent do 25 okt t/m wo 21 nov | | Film & Live Muziek Fellini Amo - Gängen zo 4 nov, 11.00 | Loro zo 4 the Cuckoo’s Nest (22.00) | Les Fahrenheit 11/9 do 1, ma 5 en di 6 nov Remembering Federico Fellini film + nov, 20.00 | Suspiria vr 2 nov, 20.00 ook op heden en quatre cents coups (21.00) | | Girl do 1 t/m wo 21 nov | The Hap- live muziek programma van I Com- | The Wife vr 2 nov, 14.30 Capelle a/d IJssel 4 Zuid-Afrikahuis py Prince ma 29 okt | Het Hut Syndi- pani wo 31 okt, 21.00 | Gay Film Spe- verleden en de on- 4 Isalatheater Keizersgracht 141-C | 020-624 caat do 25 t/m zo 28 okt | I Am Not cial I Miss You When I See You za 3 Stadsplein 5 | 010-458 6300 | isa- 9318 | Reserveren: evenementen@ a Witch do 25 t/m wo 31 okt | Juliet, nov, 16.30 | Bolsward zekere toekomst latheater.nl zuidafrikahuis.nl | zuidafrikahuis. Naked do 15 t/m wo 21 nov | The Kin- 4 Filmhuis Doris di 13 nov, 13.30 en 20.00 | Pity nl dergarten Teacher do 15 t/m wo 21 Broereplein 7/8 | filmhuisbolsward. van het hele land. di 20 nov, 13.30 en 20.00 | A Star is Elelwani do 15 nov, 19.30 | Krotoa di nov | Leaning into the Wind di 6 t/m Assen nl Hugo Emmerzael in de Born di 27 nov, 13.30 en 20.00 | To- 30 okt, 19.30 | wo 14 nov | Loro do 1 t/m wo 21 nov | 4 Bioscoop De Nieuwe Kolk I, Tonya do 8 nov, 20.00 | Klanken dos lo saben di 6 nov, 13.30 en 20.00 Maria By Callas ma 19 t/m wo 21 nov Weiersstraat 1 | 088-012 8560 | van oorsprong do 15 nov, 20.00 | On Filmkrant | McQueen ma 29 okt, wo 31 okt, zo asserfilmliga.nl | Aanvang: 20.30 Body And Soul do 25 okt, 20.00 Delft 4 Filmhuis Lumen Breda Doelenplein 5 | 015‑214 0226 | film- Tien jaar Oost-Europese cinema 4 Chassé Cinema Bussum huis-lumen.nl | Raadpleeg de web- Claudius Prinsenlaan 8 | 076-530 4 Filmhuis Bussum site voor de exacte data en tijden KIein begonnen maar inmiddels nische Secret Ingredient belandt Tsjechoslowakije, over hun herin- 3131 | chasse.nl Brediusweg 1 | 035-693 8694 | Premières Girl vanaf do 1 nov | Gräns tien jaar oud en uitgegroeid tot een een zoon in een reeks zwartkomi- neringen. Posoki (Stefan Koman- Premières Girl vanaf do 1 nov | Gräns filmhuisbussum.nl vanaf do 8 nov | (Liebe) in den Gän- belangrijk festival voor Oost- en sche verwikkelingen na het bakken darev) schetst aan de hand van vanaf do 8 nov | Leave No Trace van- Burning vr 9 nov, 15.30 | za 10 nov, gen vanaf do 22 nov | Loro vanaf do Zuidoost-Europese films. We heb- van een spacecake. Alle drie de ge- portretten van taxichauffeurs in af do 8 nov | Life Itself vanaf do 25 21.00 | di 13 nov, 20.00 | vr 16 nov, 1 nov | The Old Man & the Gun vanaf ben het over het Eastern Neigh- noemde regisseurs zijn op het fes- Sofia een beeld van de Bulgaarse okt | Loro vanaf do 1 nov | The Old 12.45 | za 17 nov, 15.15 | The Children do 8 nov | The Sisters Brothers vanaf bour’s Film Festival (ENFF), dat tival aanwezig. samenleving. Man And the Gun vanaf do 8 nov | Act do 1 nov, 15.45 | za 3 nov, 18.45 | do 25 okt | Voorpremière Halloween groots uitpakt met het tienjarige In het Hongaarse Coyote (Márk Het festival besluit met de ge- The Sisters Brothers vanaf do 25 zo 4 nov, 20.00 | wo 7 nov, 20.00 | vr Good Manners en Gräns wo 31 okt | jubileum van 7 t/m 11 november in Kostyál) erft een kleinzoon in een weldige Tsjechische klassieker okt | Nog te zien Burning | The Child- 9 nov, 15.45 | za 10 nov, 21.15 | ma 12 Sneak Preview Elke zo | Weekfilms Filmhuis Den Haag en Theater Da- provinciestadje een oud huis. Als Leeuweriken aan een draadje van ren Act | Fahrenheit 11/9 | McQueen nov, 14.00 | wo 14 nov, 14.30 | Fah- Burning week van do 25 okt (do 25 kota. Te zien zijn veertig films uit lokale bazen het geen goed plan Jirí Menzel. De film gaat over de | Niemand in de stad | Sir | Todos lo renheit 11/9 do 8 nov, 15.45 | vr 9 okt met inleiding) | Las herederas onder meer Albanië, Bosnië en vinden dat hij het pand gaat op- heropvoeding door het commu- saben | What Will People Say | Ont- nov, 21.00 | za 10 nov, 13.00 | za 17 week van 1 nov | I am not a Witch Herzegovina, Bulgarije, Estland, knappen, verandert de film in een nistische regime van mensen die bijtFilm The Wife zo 28 okt, 10.45 | nov, 21.00 | zo 18 nov, 20.30 | wo 21 week van do 25 okt | Pity week van Tsjechië, Slowakije, Hongarije, Hongaarse western. In de Slo- geen modelburgers wilden zijn. Belcrum Bios @ Podium Bloos De- nov, 20.00 | Girl do 1 nov, 20.00 | zo 15 nov | Rabot week van 1 nov | (do Polen, Roemenië en Servië. Van de waakse documentaire Occupation Dwangarbeid op een vuilnisbelt sperately Seeking Susan di 6 nov, 4 nov, 16.00 | vr 9 nov, 21.35 | za 10 1 nov o.v.b. met regisseur te gast) | films zijn bijna dertig Nederlandse 1968 praten ex-soldaten uit de vijf moet hen tot de juiste politieke in- 20.00 | Do the Right Thing di 20 nov, 18.45 | zo 11 nov, 13.00 | di 13 Arts in Cinema Hitler versus Picasso premières, vaak in aanwezigheid Oost-Europese landen die in 1968 zichten brengen. De film werd in nov, 20.00 | Drive di 30 okt, 20.00 nov, 13.15 | do 15 nov, 16.00 | vr 16 and the Others zo 28 okt | Van Gogh: van de regisseur, een acteur of de betrokken waren bij de inval in 1969 meteen verboden. Pas na de | WoensdagDocu wo 31 okt, wo 7 nov, 16.00 | za 17 nov, 19.00 | zo 18 Of Wheat Fields and Clouded Skies producent. val het communistische regime nov en wo 21 nov, 19.20 | Boek in nov, 12.45 | di 20 nov, 20.00 | wo 21 zo 25 nov | Klassiekers La Ciociara Het festival opent met de docu- twintig jaar later werd hij uitge- Beeld ma 19 nov, 19.30 | Royal Ope- nov, 20.30 | Living The Light – Rob- (two women) di 6 nov (met gast Joy- mentaire Korida (Siniša Vidović), bracht en maakte hij internatio- ra House La Bayadere (Ballet Live) di by Müller za 3 nov, 19.00 en 21.30 ce Roodnat) | Kom en zie ma 29 okt dat een humoristisch en politiek naal furore. Acteur Václav Neckář, 13 nov, 20.10 | Die Walküre ma 5 nov, | ma 5 nov, 20.30 | Niemand in de | Movies that Matter Tehran Taboo betrokken beeld schetst van he- die als jongetje in Menzels eerdere 19.45 | Filmcollege Black Christ- stad do 15 nov, 20.30 | vr 16 nov, do 8 nov | Turks weekend Hicran and dendaags Bosnië. Uit Bosnië komt klassieker Closely Watched Trains mas ma 12 nov, 19.15 | The Others ma 19.00 | za 17 nov, 12.45 en 21.15 | zo Melek zo 11 nov | Taksim Hold’em za ook de bekroonde speelfilmMen speelde, is bij de vertoning aanwe- 29 okt, 19.15 | The Witch ma 26 nov, 18 nov, 15.45 | The Sisters Brothers 10 nov | Docu Living the Light: Rob- Don’t Cry (Alen Drljević), over een zig. ENFF.NL 19.15 | FilmConcert Coldplay: A Head do 15 nov, 20.00 | vr 16 nov, 18.45 by Müller do 15 en ma 19 nov | Poolse therapeutische workshop voor FILMHUISDENHAAG.NL Full of Dreams wo 14 nov, 20.00 | zo 18 nov, 15.30 | Sprekend Ne- zondag Volhynia (Wolyn) zo 18 nov oorlogsveteranen. In het Macedo- KORIDA THEATERDAKOTA.NL derland vr 26 okt, 19.00 | za 27 okt, | Warsaw 44 zo 18 nov | Deutsches DE FILMKRANT #414 NOVEMBER 2018 48

Kino In Zeiten des abnehmendes saben do 8 t/m ma 12 nov | Het wad met inleiding en nagesprek) | Sum- Lichts do 22 nov | Previously Unre- Den Haag di 6 nov Doesburg mer 1993 do 8 nov, 10.00 (met inlei- leased Dawson City: Frozen Time 4 Filmhuis Den Haag 4 Filmhuis Doesburg ding en nagesprek) ma 26 nov Spui 191 | 070‑365 6030/345 9900 Het Arsenaal 1309, Kloosterstraat | Programma is onder voorbehoud, Deventer 15 | 0313‑482 336 | filmhuis-does- raadpleeg ook de website | filmhuis- 4 Filmhuis De Keizer burg.nl Goes Den Bosch denhaag.nl Keizerstraat 78 | 0570‑618 822 | Aus dem Nichts zo 4 en wo 7 nov | 4 ’t Beest 4 Verkadefabriek Premières Girl vanaf do 1 nov | Gräns filmhuisdekeizer.nl Breathe zo 25 en wo 28 nov | Fin- Beestenmarkt 3 | 0113‑228 142 | Boschdijkstraat 45 | 073-681 8160 | vanaf do 1 nov | Les Herederas vanaf Premìeres Girl vanaf do 1 nov | Gräns ding your Feet vr 2 nov | Onder ’t hart tbeest.nl | Aanvang: 20.30 verkadefabriek.nl do 25 okt | Het Hut Syndicaat vanaf vanaf do 8 nov | The Kindergarten wo 14 nov | La sconosciuta zo 18 nov BlacKkKlansman do 25 okt, za 27 Premières De dirigent vanaf do 25 do 25 okt | The King vanaf do 8 nov Teacher vanaf do 15 nov | The King | Visages Villages vr 16 en wo 21 nov | okt, wo 31 okt en vr 2 nov | Burn- | Loro vanaf do 1 nov | Monky van- vanaf do 8 nov | Leave No Trace van- Walk With Me zo 28 en wo 31 okt ing do 22 en wo 28 nov | A casa tut- af do 8 nov | My Foolish Heart van- af do 8 nov | Life Itself vanaf do 25 ti bene vr 16, di 20 en vr 23 nov | The af do 1 nov | Suspiria vanaf do 15 nov okt | Loro vanaf do 1 nov | Mary Shel- Children Act vr 9, za 10, wo 14, do 15 | La terra dell’ abbastanza vanaf do ly vanaf do 22 nov | The Sisters Bro- Doetinchem en di 20 nov | Ladybug di 13 en wo 14 15 nov | Het voorval: Armondo en de thers vanaf do 25 okt | Suspiria van- 4 Filmhuis/Gruitpoort nov | Maria by Callas vr 2, di 6, wo 7 mythe vanaf do 25 okt | Cine China af do 15 nov | The Wife vanaf do 22 Hofstraat 2 | 0314-340 943 | gruit- en do 8 nov | Todos la saben wo 21, di Nog meer over film weten? Seventy-Seven Days za 27 okt, 16.00 nov | Nog te zien Studio 54 | Wad, poort.nl 27, wo 28 en vr 30 nov | Van verlies De Filmkrant komt live in de | Black Achievement Month Yama- overleven op de grens van water en A casa tutti bene vr 2 en ma 5 nov, kun je niet betalen vr 26 okt, di 30 filmtheaters bij u in de da zo 28 okt, 15.00 | Crossing Bor- land | Specials Het Hut Syndicaat zo 16.00 | za 3 nov, 13.30 | zo 4 nov, okt, wo 31 okt en do 1 nov buurt. Filmkrantmedewer- der Bird ma 29 okt, 19.30 | Sisters 18 nov (met regisseur voor een Q&A) 20.30 | Benzinho do 1, za 3 en di 6 kers verzorgen elke maand Brothers di 30 okt, 19.30 | Klassie- | Het voorval: Armando en de my- nov, 20.30 | di 6 nov, 14.00 | BlacKk- intro’s bij speciaal geselec- ker Christine wo 31 okt, 21.30 | Film- the zo 28 okt (met regisseur voor Klansman do 15, ma 19 en wo 21 nov, Gouda teerde films en daarnaast focus Girl di 6 nov, 19.00 (met voor- een Q&A) | Klassieker Kom en zie ma 20.30 | za 17 nov, 16.00 | The Child- 4 Filmhuis inleidingen, lezingen, Q&A’s gesprek) | Eastern Neighbour Film 29 okt | Otto e mezzo (8 1/2) ma 5 en ren Act do 8, za 10, di 13, zo 18, vr 23 Lethmaetstraat 45 | 0182‑522 200 | en workshops bij andere Festival wo 7 t/m zo 11 nov | Film & 12 nov | Deventer Dansdagen Dirty en ma 26 nov, 20.30 | ma 12, wo 21 filmhuisgouda.nl films uit het actuele aanbod Debat Bellingcat, Truth in a Post- Dancing, Girl en Impulso za 10 nov | en za 24 nov, 16.00| di 13 nov, 14.00 Petzold vertelt 3 Faces zo 18 nov, 11.00 | wo 21 nov, en filmprogramma’s (op al- Truth World do 15 nov, 19.00 | Mo- Sneak Preview di 13 nov | za 17 nov, 13.30 | di 20 nov, 10.00 | 20.30 | Becoming Astrid za 3 nov, fabetische volgorde stad). vies that Matter Tehran Taboo zo Dogman vr 9 en ma 12 nov, 20.30 | een verhaal over 15.00 | za 10 nov, 15.00 (voorpremi- 18 nov, 14.00 | Cine Première Voyez za 10 nov, 16.00 | The King vanaf do ère alleen voor donateurs) | BlacKk- 4 Filmhuis | Alkmaar comme on danse zo 18 nov, 15.00 | Diemen 8 nov | Tampopo zo 11 nov, 15.00 | Te- de Tweede We- Klansman za 3 nov, 21.15 | zo 11 nov, Europees Filmfestival Hoe lees ik een film? Cold War wo 4 Filmtheater De Omval snota vr 2, ma 5 en zo 11 nov, 20.30 20.00 | do 15 nov, ma 19 nov, 20.30 | œ Trainspotting | 1 november, 21 nov, 19.00 | Sneak Preview Elke Ouddiemerlaan 104 | 020-600 | za 3 nov, 16.00 | di 6 nov, 10.00 | za reldoorlog, maar A casa tutti bene do 1 nov, di 13 nov, 16.00 uur | Joost Broeren maandagavond om 21.30 1897 | theaterdeomval.nl | Aan- 10 nov, 13.30 | Wad zo 18 en ma 19 20.30 | zo 4 nov, 16.00 | vr 9 nov, œ Otto e mezzo | 3 november, vang: 20.00 nov, 16.00 | di 20 nov, 14.00 en 20.30 doet dat in een ge- 19.00 | vr 16 nov, 15.30 | zo 18 nov, 16.00 uur | Laura van Zuylen The Children Act do 8 nov, 20.00 | | za 24 nov, 13.30 | zo 25 nov, 20.30 20.00 | The Children Act do 25 okt, œ Debat Girl | 4 november, 16.00 Den Helder di 13 nov, 14.00 uur en 20.00 | Do- | di 27 nov, 10.00 | Exhibition on heel contempo- wo 31 okt, ma 5 nov, 20.30 | zo 28 uur | Gerlinda Heywegen 4 Cinema Zevenskoop ris do 15 nov, 14.00 en 20.00 | di 20 Screen Hokusai wo 7 nov, 20.30 | vr okt, 11.00 | za 3 nov, 18.30 | vr 9 nov, 4 Rialto | Amsterdam Julianaplein 43 | 0223‑610 941 | nov, 14.00 en 20.00 | Girl do 29 nov, 9 nov, 16.00 |di 13 nov, 10.00 raine setting, in 15.30 | di 13 nov, 14.00 | Dogman za Filmclub http://cinemazevenskoop.wix. 14.00 en 20.00 | di 4 dec, 14.00 en 17 nov, 21.15 | di 20 nov, 20.30 | Es- œ Cold War | 16 november, 11.00 com/recent | Aanvang: 20.30 20.00 | McQueen do 25 okt, 20.00 | modern Marseille. cher: Het oneindige zoeken vr 2 nov, 4 Gigant | Apeldoorn BlacKkKlansman do 25 t/m ma 29 di 30 okt, 14.00 en 20.00 | Todos lo Dordrecht 19.00 | di 6 nov, 14.00 | vr 9 nov, 21.15 œ The Sisters Brothers | 30 okto- okt | The Children Act do 1 t/m ma 5 saben do 2 nov, 14.00 en 20.00 | di 6 4 Cinema The Movies Door een paar | wo 14 nov, 20.30 | First Reformed vr ber, 20.00 uur | Joost Broeren nov | De dirigent do 29 nov t/m ma nov, 14.00 en 20.00 | Transit do 22 Nieuwstraat 60-62 | Info & reser- 26 okt, 15.30 | zo 28 okt, 20.00 | Le- œ Girl | 6 november, 19.30 uur | 3 dec | Rafaël do 15 t/m ma 19 nov | nov, 14.00 en 20.00 | di 27 nov, 14.00 veren: 078-720 0777 (vanaf 11.00) | simpele ingrepen aning into the Wind zo 11 nov, 14.30 Laura van Zuylen Sir do 22 t/m ma 26 nov | Todos los en 20.00 themoviesdordrecht.nl | Raadpleeg | za 17 nov, 18.30 | di 20 nov, 14.00 | 4 Lumen | Delft de website voor exacte data en (kostuums, geen Maria By Callas za 27 okt, 21.15 | di œ Burning | 25 oktober, 19.45 uur | aanvangstijden mobiele tele- 30 okt, wo 7, 20.30 | zo 4 nov, 11.00 | Joost Broeren Overijssels Film Festival Sir vr 2 nov, 15.30 | zo 4 nov, 20.00 | 4 De Keizer | Deventer do 8 nov, ma 12 nov, 20.30 | vr 16 nov, Overijssels Filmfestival Drachten foons) kijken we 19.00 | Todos lo saben vr 16 nov, 21.15 œ Girl | 1 november, 20.30 uur | Als je dit leest is de derde editie van ropese films die eerder in Neder- 4 Schouwburg De Lawei | zo 18 nov, 16.00 | Transit vr 26 okt, Laura van Zuylen het Overijssels Film Festival al be- land waren te zien en voorpremiè- Laweiplein 1 | lawei.nl/film | Reser- zowel naar een 19.00 | ma 29 okt en di 6 nov, 20.30 4 Filmschuur | Haarlem zig, maar geen nood, want het fes- res. Tot die laatste behoren het ge- veer via de website of bel 0512 335 | vr 2 nov, 21.15 | What Will People œ The Sisters Brothers | 27 okto- tival duurt nog tot 14 november. weldige Cold War van de Pools-­ 050 film over het ver- Say vr 26 okt, 21.15 | zo 28 okt, 16.00 ber, 16.30 uur | Joost Broeren Een festival dat een maand duurt? Britse regisseur Pawel Pawlikowski BlacKkKlansman vr 26, za 27 en wo | Architectuur Filmfestival BlokI za œ Girl | 3 november, 13.30 uur | Jazeker, want het Overijssels Film (Ida) en Girl van Lukas Dhondt (zie 31 okt, 20.30 | Book Club do 25 okt, leden, als over het 10 nov, 19.30 | The Chinese Mayor Laura van Zuylen Festival is geen kortstondig film- pagina 6). Films die eerder te zien 10.30 | Crazy Rich Asians zo 28 okt, FF za 10 nov, 21.15 | De pier zo 11 nov, œ Gräns | 10 november, 16.45 uur | feestje. Ook speelt het zich niet af waren zijn: Aus dem Nichts (Fatih 15.00 | Figlia Mia do 1 en do 8 nov, heden. Het is in- 11.00 | The Novgorod Spaceship zo Ronald Rovers op één locatie, maar in alle (vijf- Akin), Amori fragili (Francesca 20.30 | Klanken van oorsprong do 15 11 nov, 12.30 4 Filmhuis | Rijswijk tien) filmhuizen in de provincie. Comencini), Der Hauptmann (Ro- en do 22 nov, 20.30 | Rafaël vr 16, za genieus. œ Kedi | 27 oktober, 13.00 uur | De reden is dat het festival zoveel bert Schwentke), The Guilty (Gus- 17 en wo 21 nov, 20.30 | Sir vr 2, za 3 Dana Linssen over Transit in mogelijk filmliefhebbers de kans tav Möller), On Body and Soul (Il- en wo 7 nov, 20.30 | do 15 nov, 10.30 Groningen Gerlinda Heywegen de Filmkrant 4 Filmhuis | Steenwijk wil geven om interessante en goede dikó Enyedi), The Death of Stalin | Todos lo saben vr 9, za 10 en wo 14 4 Groninger Forum Overijssels Filmfestival films te zien. (Armando Iannucci), So Help Me nov, 20.30 Hereplein 73 | 050-312 0433 | gro- œ Aus dem Nichts | 1 november, Het thema van de derde editie is God (Jean Libon & Yves Hinant), ningerforum.nl | Raadpleeg de 20.15 uur | Gerlinda Heywegen Poort naar Europa, waarmee het Huisvrouwen bestaan niet (Aniëlle 20.00 | Western ma 5 t/m wo 7 nov, website voor exacte data en aan- 4 Fraterhuis | Zwolle festival ‘een spiegel van Europa’ Webster), Western (Valeska Grise- Eindhoven 20.00 vangstijden Overijssels Filmfestival wil tonen. In de woorden van de bach), Utøya 22. Juli (Erik Poppe) 4 Plaza Futura/Natlab Premières Girl vanaf do 1 nov | Gräns œ Cold War | 12 november, 19.45 organisatoren: ‘Laten we naar ons- en Deux jours, une nuit (Jean-Pier- Kastanjelaan 500 | 040‑294 6848 | vanaf do 8 nov | Leave No Trace van- uur | Gerlinda Heywegen zelf in al onze verscheidenheid kij- re en Luc Dardenne). natlab.nl | Raadpleeg de website Emmen af do 8 nov | Loro vanaf do 1 nov | Old ken, is het idee. En tegelijkertijd De films zijn zoals gezegd in heel voor het volledige programma 4 Filmhuis Emmen Man and the Gun vanaf do 8 nov | Raadpleeg ook de agenda van uw genieten van mooie actuele films, Overijssel te zien, maar bij vijftien Movie that Matter Tehran Taboo wo Westeinde 70 | 0591-668 250 | The Sisters Brothers vanaf do 25 okt filmtheater. Voor meer informa- droevige films en vrolijke films.’ filmvertoningen is een inleiding of 14 nov, 19.00 | Gay Film Night I Miss filmhuisemmen.nl | Raadpleeg de | Suspiria vanaf do 15 nov | Groning- You When I See You zo 11 en zo 25 se Nieuwe Embers zo 28 okt | From tie en boekingen FILMKRANT.NL/ Opvallend in de filmselectie is een nagesprek. website voor het programma OVERIJSSELSFILMFESTIVAL.NL FILMKRANTLIVE volgens de organisatoren ‘dat vrij- nov, 19.30 | My Big Gay Italian Wed- Trash to Art zo 11 nov | Royal Ope- wel altijd het maatschappelijke ding zo 28 okt, 19.30 | Film met In- ra House La Bayadère di 13 nov | Die wordt verbonden met het per- leiding Girl do 8 nov, 20.00 | Bacte- Enschede Walküre zo 28 okt | Docs Het Hut okt | Dark River vanaf do 15 nov | Girl soonlijke. Maatschappelijke the- riën in Beeld zo 18 nov met o.a. de 4 Concordia Film Theater Syndicaat wo 31 okt | The King wo vanaf do 1 nov | The King vanaf do 8 ma’s worden naar een persoonlijk filmsDansen met gehoornde dames Expositie 14 nov | Het voorval – Armando wo nov | Life Itself vanaf do 25 okt | The vlak getrokken. En daar zijn we al- (11.00) met nabespreking (12.00) | Oude Markt 15 | 053-430 0999 | 7 nov (met inleiding) | Cinemadi- Sisters Brothers vanaf do 25 okt | len kwetsbaar. Kwetsbaar voor ge- Resistance (13.15) met nabespre- concordia.nl ner A casa tutti bene di 30 okt | Hal- The Wild Pear Tree vanaf do 25 okt volgen van politiek, van haat en king (14.30) | Catch + MicroFighters Verwacht Girl vanaf do 1 nov | Gräns loweenfilm The Rocky Horror Pictu- | Film & Journalistiek Bellingcat do soms van elkaar. Daartegenover (15.00) met nabespreking (16.15) vanaf do 8 nov | Las herederas vanaf re Show wo 31 okt | Let’s Gro Finding 15 nov, 19.30 | Spotlight do 25 okt, staat de verdraagzaamheid en het 4 Filmhuis De Zwarte Doos do 25 okt | The Old Man and the Gun Hygge do 1 nov | Happiness za 3 nov 19.30 | Film & Filosofie Hiroshima zoeken naar invulling van ons le- TU/e terrein | 040-247 5348 of vanaf do 8 nov | Loro vanaf do 1 nov | | Rabot vr 2 nov | Boek & Film The mon amour wo 21 nov, 19.30 | So ven.“ Mooi als het festival daaraan 040-2474900 (ma t/m wo) | tue. The Sister Brothers vanaf do 25 okt Bookshop do 15 nov | Sneak preview Help Me God wo 7 nov, 19.30 | Poolse een bijdrage kan leveren. nl/sg | Aanvang: 20.00 | Voorpremiers Cold War zo 4 nov, zo 18 nov | Specials Kom en zie ma 5 Cinema The Pianist wo 21 nov, 19.30 Het programma bestaat uit Eu- ON BODY AND SOUL Under the Tree ma 29 t/m wo 31 okt, 11.10 | Cinementaal Girl ma 5 nov en za 10 nov | Suspiria (1977) do 15 DE FILMKRANT #414 NOVEMBER 2018 49

Beursstr 44 | 074-255 6789 | film- | sliekerfilm.nl | Raadpleeg de web- huishengelo.nl | Aanvang: 20.15 site voor het programma Middelharnis Feest of stil protest? The Happy Prince vr 2 nov 20.15 | wo 4 Fh Middelharnis (Het Diekhuus) 7 nov 20.15 | do 8 nov 20.15 | vr 9 nov Beneden Zandpad 7 | 0187-482 400 Veel Europeanen hebben een ijze- filmmakers tegen het huidige au- 20.15 | Tampopo vr 9 nov 16.00 | za Lelystad | Aanvang: 20.00 | hetdiekhuus.nl ren geheugen. Ook in Polen, waar toritaire Poolse regime, dat de 10 nov 20.15 | zo 11 nov 15.00 | Over- 4 Filmtheater/Agora Earth wo 7 nov, 20.00 | Fifty Shades men honderd jaar onafhankelijk- rechtsstaat met voeten treedt? ijssels Film Festival The Death Of Agorabaan 12 | 0320-239 239 | Freed wo 31 okt, 20.00 | Hannah do heid viert, waarbij men voor het Best mogelijk, want in Polen woedt Stalin do 25 okt 20.15 | vr 26 okt agora-lelystad.nl 25 okt, 20.00 gemak het naoorlogse communis- een oorlog tussen het regime en de 20.15 | Den Skyldige vr 2 nov 16.00 BlacKkKlansman di 6 nov, 19.45 | me even vergeet. Om ook iedereen culturele wereld, die steeds meer | za 3 nov 20.15 | zo 4 nov 15.00 | The Children Act di 13 nov, 19.45 | buiten Polen aan de onafhankelijk- in haar vrijheid bedreigd wordt. Utøya 22. Juli vr 26 okt 16.00 | za 27 The Happy Prince di 30 okt, 19.45 Neerijnen heid te herinneren, toeren zeven Tegen deze achtergrond krijgen okt 20.15 | Western zo 28 okt 15.00 | | Docu So Help Me God do 28 okt, 4 Stroomhuis Neerijnen Poolse films over de wereld, waar- de films van Wajda een actuele la- wo 31 okt 20.15 | do 1 nov 20.15 19.45 | Van Pallandtweg 1 | 06-1347 3992 | van drie van grootmeester Andrzej ding. In het meesterwerk Ashes stroomhuisneerijnen.nl | Aanvang: Wajda (1926-2016). Het Pools Po- and Diamonds (1958) vechten adel, 19.30 dium vertoont de films van 16 t/m burgers, boeren, arbeiders en par- Hilversum Leusden Film & Droom (met inleidingen) 24 november in Filmhuis Lumen in tizanen in de Tweede Wereldoor- 4 Filmtheater 4 De Filmtuin Dromen in vooroorlogse ‘stomme’ Delft, Filmhuis Den Haag, Film- log eensgezind tegen de Duitse be- Herenplein 5 | 035‑623 5466 | De Smidse 1b | 033-495 3107 | de- films (zoals van de legendarische huis Griffioen in Amstelveen en de zetter, maar keren zij zich na de filmtheaterhilversum.nl | Raad- tuininleusden.nl | Vertoning van en humoristische filmregisseurs en Verkadefabriek in Den Bosch. oorlog tegen elkaar. The Promised pleeg de website voor aanvangstij- sept t/m mei -acteurs Buster Keaton en Charley Altijd goed om films van Wajda Land (1974) toont de meedogenlo- den Kleine ijstijd vr 9 nov | Oude liefde zo Chaplin za 10 nov (met etentje, voor- te exporteren, maar het roept vra- ze opkomst van het kapitalisme in Premieres De dirigent vanaf do 25 4 nov | Tulipani ma 19 en di 20 nov af reserveren noodzakelijk) | Psycho- gen op over de bedoeling van de de late negentiende eeuw aan de okt | Girl vanaf do 1 nov | The Old Man analyse (zoals van misdaadregisseur Associatie van Poolse Filmmakers, hand van de verwikkelingen in een and the Gun vanaf do 8 nov | The Alfred Hitchcock) do 15 nov | Nacht- die het zeven films tellende pro- textielfabriek in Łódź. En in het Kindergarten Teacher vanaf do 15 Lisse merries (zoals van de beroemde gramma samenstelde. Wajda was meesterlijke Man of Marble (1977) nov | The King vanaf do 8 nov | Lea- 4 Filmhuis Lisse – Floralis-Huis Zweed Ingmar Bergman) do 22 nov | tijdens zijn leven een onverzette- ontrafelt een jonge filmmaker in de ve No Trace vanaf do 8 nov | Life It- van Cultuur En zo zit deze Hedendaagse sciencefiction (zoals lijke tegenstander van het commu- jaren zeventig de communistische self vanaf do 25 okt | Loro vanaf do Floralisplein 69 | 0252‑213 458 | van Christopher Nolan) do 29 nov nistische regime en een pleitbe- propaganda achter een heroïsch 1 nov | The Sisters Brothers vanaf filmhuis-lisse.nl | Aanvang: 20.30 feestelijke wes- zorger van democratie en een on- filmportret van een modelarbeider do 25 okt | Suspiria vanaf do 15 nov | The Bachelors di 27 nov, 20.00 | Be- afhankelijke rechtsstaat. Die op- dat werd gemaakt in de jaren vijf- Ook te zien Ancient Woods | Burning coming Astrid di 30 okt, 20.00 | tern, opgenomen Nijmegen vattingen zijn ook in zijn films te- tig. Wat de drie films bindt is een | First Man | Mandy zo 4 en ma 5 nov The Big Lebowski di 13 nov, 20.30 | 4 Filmhuis O42 rug te vinden. Zitten er drie films impliciet pleidooi voor fatsoen- | Zie mij doen | Film & Food The Wife Homecoming (1945) di 6 nov, 20.00 in Spanje en Roe- Oranjesingel 42 | 024 303 1111 | van Wajda in het programma als lijkheid en morele standvastig- ma 29 okt (voorpremière) | Movies | The Place di 20 nov, 20.00 filmhuiso42.nl een vorm van protest van Poolse heid. that Matter Tehran Taboo di 13 nov menië, en geba- Premières Las herederas do 25 okt | Naast de films van Wajda zijn | Gay Film Night I Miss You When I Touch Me Not do 22 nov | Nog te zien vier andere historische films te See You ma 19 nov | Klassieker Otto Maastricht seerd op de gelijk- Dogman | Kom en zie | Maria by Cal- zien: The Pianist (Roman Polanski, e mezzo za 3 nov 4 Lumière Cinema las | Stalker | Tesnota | Voetbal is 2002), Nights and Days (Jerzy Ant- Bassin 88 | 043‑321 4080 | lumiere. namige roman van oorlog - Director’s Cut! | Wad: Over- czak, 1975), Warsaw 44 (Jan Koma- nl leven op de grens van water en land | sa, 2014) en Volhynia (Wojciech Hoogeveen Premières First Men vanaf do 25 Patrick DeWitt uit Expat Cinema Every Sunday English Smarzowski, 2016). 4 Filmhuis okt | Girl vanaf do 1 nov | Gräns van- language or subtitled film |Klassie - ASHES AND DIAMONDS POOLSPODIUM.ORG VUE Hoogeveen, van Echtenplein | af do 8 nov | Las herederas vanaf 2011, vol wendin- ker Otto e mezzo vanaf do 25 okt | 0528-234 000 | filmhuishoogeveen. do 25 okt | Jij bent mijn vriend van- Lezingenreeks: Leiderschap & Film nov | Women of the Venezuelan Cha- Lake do 15 en ma 19 nov, 20.15 | Walk nl | Aanvang: 20.15 af do 22 nov | The Kindergarten Tea- gen en verrassin- 1984 ma 19 nov, 19.30 | JO42, Film- os za 17 nov the Line zo 28 okt, 20.15 Les Gardiennes ma 29 okt, 20.15 | cher vanaf do 15 nov | The King van- club voor jongeren Fabio Felline Me- 4 RKZ Bios Phantom Thread di 6 en ma 12 nov, af do 8 nov | Leave No Trace vanaf do gen. Het slot, morial vr 26 okt, 19.30 | Duitse Ci- Emmastraat 15-s101 | 050‑526 20.15 | Sweet Country di 20 en ma 8 nov | Liebe in den Gängen vanaf do nema Destructieve liefde do 15 nov, 2482 | rkzbios.nl | Raadpleeg de Heemskerk 26 nov, 20.15 22 nov | Loro vanaf do 1 nov | Mary waarin de broers 15.30 website voor het programma 4 Fh Heemskerk/Gebouw de Cirkel Shelley vanaf do 22 nov | The Sis- 4 Lux Vrijburgtlaan 2 | filmhuisheems- ters Brothers vanaf do 25 okt | Sus- doodmoe thuis Mariënburg 38-39 | 024-381 6859 | kerk.nl | Hoorn piria vanaf do 15 nov | Seret Filmfes- lux-nijmegen.nl Haarlem Disobedience zo 28 okt, 20.00 4 Cinema Oostereiland tival The Cakemaker zo 28 okt, 14.00 komen bij hun Premières Beautiful Boy vanaf do 4 Filmschuur Krententuin 25 | 0229-232 296 | | The Cousin zo 28 okt, 19.15 | Virgins 29 nov | Becoming Astrid vanaf do Lange Begijnestraat 9 | 023-517 cinemaoostereiland.nl | Raadpleeg zo 28 okt, 16.30 | Halloween Special moeder, is van een 29 nov | Bohemian Rhapsody van- 3910 | filmschuur.nl Heerlen de website voor het actuele pro- James Whale’s Frankenstein in con- af do 1 nov | De chaque instant van- O.a. verwacht Girl do 1 nov | Las he- 4 Filmhuis De Spiegel gramma cert wo 31 okt, 20.00 | Explorations zeldzame schoon- af do 29 nov | De dirigent vanaf do rederas do 25 okt | Het Hut Syndi- De Bongerd 18 | 5e verdieping Glas- in Cinema Stalker ma 5 nov, 18.45 | 25 okt | De Grinch vanaf do 29 nov | caat zo 28 okt, 11.15 | Life Itself do 25 paleis | 045‑577 2209 | filmhuisde- Special Au Revoir La-Haut di 6 nov, heid. Girl vanaf do 1 nov | Gräns vanaf do 8 okt | Loro do 1 nov | The Sisters Bro- spiegel.nl Houten 19.00 (met lezing) | InScience Film- Belinda van de Graaf over The nov | In den Gängen vanaf do 22 nov thers do 25 okt | Filmkrant.Live Girl 3 Tage in Quiberon za 3 nov, 20.00 4 Film Aan de Slinger festival Freedom For The Wolf do 8 | Jij bent mijn vriend vanaf do 22 nov za 3 nov, 13.30 (met inleiding) | The | L’Atelier za 27 okt, 20.00 | BlacK- De Slinger 40 | 030-635 1024 | nov, 19.30 | Let There Be Light vr 9, Sisters Brothers in de | The Kindergarten Teacher vanaf do Sisters Brothers za 27 okt, 16.30 kKlansman do 1, ma 12, do 15 & vr aandeslinger.nl | Aanvang: 20.30 19.30 ore Human Than Human wo Filmkrant 15 nov | The King vanaf do 8 nov | Le- (met inleiding) | Cracking the Frame 23 nov, 20.00 | Dogman do 25 & ma Benzinho di 30 okt | BlacKkKlans- 7 nov, 19.30 | Exhibitions on Screen ave No Trace vanaf do 8 nov | Life It- Yellow is Forbidden ma 19 nov, 19.15 29 okt, 20.00 | Maria by Callas vr man do 1 en vr 2 nov | The Children Degas: Passion For Prefection ma 12 self vanaf do 25 okt | Loro vanaf do 1 9 nov, 20.00 | vr 16 nov, 14.00 | La Act do 25 en vr 26 okt | I, Daniel Bla- nov, 12.00, di 13 nov, 19.00 | Movies nov | Old Man and the Gun vanaf do Prière zo 11 nov, 14.00 | ma 19 nov, ke wo 28 nov | Life Itself do 22, vr 23 that Matter Tehran Taboo ma 12 nov, 20.00 | Rafaël do 22, wo 28 en di 27 8 nov | The Sisters Brothers vanaf Hardenberg 20.00 | Tesnota vr 26 okt, 20.00 | nov | Loro do 29, vr 30 nov | Maria by 19.30 | Previously Unreleased Win- nov, 20.00 | za 24 nov, 21.30 | vr 23 do 25 okt | Suspiria vanaf do 15 nov | 4 Filmhuis Hardenberg zo 28 okt, 14.00 | Winter Brothers Callas di 13 nov | Papillon di 27 nov | ter Brothers do 15 nov, 19.00 | Psy- en zo 25 nov, 19.00 | Sprekend Ne- La terra dell’abbastanza vanaf do 15 Badhuisplein 3 | 0523-280 353 | vr 16 nov, 20.00 | zo 18 nov, 14.00 | Rafaël do 8 nov | Todos lo saben do choanalyse & Film The Constant derland zo 25 nov, 13.30 | ma 26 nov | The Wife vanaf do 22 nov | Wi- filmhuishardenberg.nl | Aanvang: Dutch Mountain Film Festival Eyelid 15, vr 16 nov | wo 21 nov om 10.30 uur Gardener wo 21 nov, 19.30 nov, 14.00 | wo 28 nov, 16.00 | Stal- dows vanaf do 22 nov | Cursus de 20.00 & Alpi (2 films) di 6 nov, 20.00 |For - ker vr 16 nov, 19.00 | zo 18 nov, 15.00 grote regisseurs Joel en Ethan Coen Beast di 6 en wo 7 nov | La Holande- tuna woe 7 nov, 20.00 | The Last Ho- | Todos lo saben do 15 nov, 20.00 | wo 31 okt, 20.00 | Stanley Kubrick sa di 20 en wo 21 nov ney Hunter & Il monte delle Formi- Kampen Middelburg vr 16 nov, 15.00 | za 17 nov, 18.30 | wo 7 nov, 20.00 | Cursus Premiè- che (2 films) zo 4 nov, 14.00 |Soul on 4 Filmhuis 4 Cinema Middelburg ma 19 nov, 14.00 | wo 21 nov, 15.30 re ma 5 en ma 19 nov, 19.30 | Film- a String ma 5 nov, 20.00 | Tarfala & Burgwal 84 | Reserveren via website Achter de Houttuinen 30 | 0118‑613 | Van verlies kun je niet betalen vr kring Leave No Trace do 1 en di 6 nov, Harderwijk Gutland (2 films) do 8 nov, 20.00 | filmhuiskampen.nl 482 | cinemamiddelburg.nl | Aan- 2 nov, 18.45 | zo 4 nov, 16.00 | ma 12.00 | The Wife do 15 en di 20 nov, 4 Filmhuis Harderwijk/ The Children Act vr 2 en za 3 nov, vang: 20.30 5 en wo 7 nov, 14.00 | Wad, overle- 12.00 | FilmOntbijt elke zo, 9.30 en Catharinakapel 20.15 | Dogman vr 16 en za 17 nov, The Children Act do 1 nov, 15.30 | vr ven op de grens van water en land 11.00 | IDFA keuzefilms za 24 en zo Klooster 1 | 0341-419 500 | film- Helmond 20.15 | I Am Not a Witch vr 26 en za 2 nov, 15.00 | za 3, zo 4 en zo 11 nov, do 8 en wo 14 nov, 15.30 | za 10 nov, 25 nov | International Science Film huisharderwijk.nl 4 De Cacaofabriek 27 okt, 20.15 | Rabot do 8 en vr 9 nov, 19.00 | di 6 nov, 20.00 | vr 9 en za 19.00 | zo 11 nov, 13.30 | ma 12 en di Festival Nijmegen wo 7 t/m zo 11 nov BlackKkKlansman za 3 en ma 5 nov, Cacaokade 1 | 0492‑529 009 (di 20.15 | Une saison en France vr 23 en 10 nov, 21.30 | Girl do 22 nov, 15.30 13 nov, 14.00 | What Will People Say | LUXclassics Kom en zie zo 28 okt, 20.15 | Juliet, Naked zo 4 nov, 20.15 t/m do van 9.00 tot 17.00) | cacao- za 24 nov, 20.15 | vr 23 nov, 21.30 | za 24 nov, 19.00 | za 17 nov, 21.30 | zo 18 nov, 19.00 | di 13.30 | LUXdocs Het hut syndicaat | di 6 nov, 14.00 | McQueen za 10 en fabriek.nl/film | Raadpleeg de wo 28 nov, 14.00 | Klanken van Oor- 20 nov, 20.00 | Avond van de Franse wo 31 okt, 19.30 | Movies that Mat- ma 12 nov, 20.15 | The Mercy za 27 website voor het programma sprong do 1 en wo 7 nov, 20.00 | vr Film Une saison en France wo 21 nov, ter Tehran Taboo wo 14 nov, 19.30 | en ma 29 okt, 20.15 | The Reports on Leeuwarden 2 nov, 20.15 | za 3 nov, 21.30 | Lady- 20.00 | Cinema Filmcollege Invloed- Psychoanalyse & Film The Constant Sarah and Saleem zo 11 nov, 20.15 | 4 Slieker Film bug, This is Ineke zo 4 nov, 14.15 | wo rijke regisseurs vr 9 en vr 23 nov, Gardener wo 14 nov, 20.00 | Speci- di 13 nov, 14.00 | Sir za 17 nov, 20.15 Hengelo Wilhelminaplein 92 | Reserveringen 7 nov, 15.30 | Living the Light-Rob- 15.00 | Movies that Matter Tehran al De dirigent + Q&A Maria Peters zo | di 20 nov, 14.00 | Under the Silver 4 Filmhuis Hengelo 058‑205 0320 (tijdens kassa-uren) by Müller vr 9 nov, 19.00 | wo 14 nov, Taboo di 13 nov, 20.00 28 okt, 13.00 | The Royal Ballet La DE FILMKRANT #414 NOVEMBER 2018 50

Bayadère di 13 nov, 20.10 | zo 18 nov, en Susan Scott), over de illegale St. Agnietenstraat 2 | 0344-673 14.30 | The Royal Opera Die Walküre jacht op neushoorns in Zuid-­ 500 | agnietenhof.nl | Raadpleeg de zo 28 okt, 17.55 | di 30 okt, 20.10 Natuur in de bioscoop Afrika. website voor actuele informatie Naast wilde dieren in exotische The Children Act di 30 en wo 31 okt, De natuur is populair in Neder- geeft inzicht in de levenswijze van oorden heeft het festival ook aan- 20.30 | De Dirigent di 6 nov, 10.30 | Oirschot land, in elk geval in de bioscoop. de miljard (!) mieren die tot de ko- dacht voor de natuur dicht bij huis. Juliet, Naked zo 18 nov, 11.00 | Life 4 Filmclub/Rabotheater De Enck Dat weten ook de organisatoren lonie behoren. Ook van andere Zoals in Wild, dat edelherten, wil- Itself di 20 en wo 21 nov, 20.30 | Ra- De Loop 67 | 0499-572 691 | deenck. van het Wild Life Film Festival, dat films kun je veel opsteken. Zoals de zwijnen en vossen op de Veluwe faël do 15 nov, 20.00 | Sir di 6 en wo nl toe is aan de vierde editie. Natuur- van Children of the Sun – Wild Bees volgt, en Wad, dat het leven in het 7 nov, 20.30 | Todo lo saben di 13 en On Body and Soul vr 23 nov filmliefhebbers kunnen zich van 24 (Jan Haft, 2017), dat leert dat er Waddengebied portretteert. Ook wo 14 nov, 20.30 t/m 28 oktober in Cinerama in 560 bijensoorten op de wereld be- de stadsduif is niet te min bevon- Rotterdam met bijna zestig korte staan. Natuurlijk ontbreken ook de den voor een film:Rats on Wings Oldenzaal en lange films in de natuur begeven spectaculaire zoogdieren niet, die bestrijdt het negatieve oordeel Tilburg 4 Filmhuis/Stadstheater De Bond zonder te hoeven lopen. Festival- het altijd goed doen in natuurfilms, (ratten met vleugels) over de duif. 4 Cinecitta Molenstraat 25 | 0541-511 094 | directeur Raymond Lagerwaard zoals olifanten (Forest Hope), De legendarische Jane Goodall, die Willem II straat 29 | 085-902 2996 filmhuisoldenzaal.nl hoopt dat het festival bijdraagt aan Grizzlyberen­ (Grizzly Encounters), haar halve leven tussen chimpan- | cinecitta.nl | Raadpleeg de website Overijssels Film Festival Aus dem natuurbehoud. In zijn stichtelijke bruine beren (Kamchatka Bears – sees woonde, is in twee films te voor exacte tijden en data Nichts wo 31 okt, 20.00 | Der Haupt- woorden: ‘Zodra je gegrepen wordt Life Begins), orang-oetans (Uran- zien: Jane, dat eerder te zien was in Verwachte films Bohemian Rhap- mann di 30 okt, 20.00 door een verhaal uit één van onze gutan School) en natuurlijk ijsbe- Nederlandse bioscopen, schetst sody | De Dirigent | First Man | Gräns films hoop ik dat je bewust na- ren (Queen Without Land). Minder een ontroerend portret van haar in | Leaning into the Wind | Leave no denkt over de natuur om je heen. gezellig is Stroop (Bonneé de Bod de tijd dat ze zich als jonge onder- Trace | The Old man & the Gun | Das Oss We moeten namelijk zuinig zijn op zoeker voor het eerst tussen chim- Schweigende Klassenzimmer | The 4 Cultuurpodium Groene Engel de natuur en dat is ook precies de pansees begaf, en in Jane Goodall: Sisters Brothers | A Star is Born | Kruisstraat 15 | 0412-405 504 | doelstelling van dit festival.’ Saving Paradise Islands begeleidt Filmsalon met Django en Breathe | groene-engel.nl Het programma is enorm divers de inmiddels 84-jarige een groep Movies that Matter Tehran Taboo The Children Act zo 11 t/m di 13 nov, en bevat films over natuur in alle mensen die het zeeleven rond drie 20.30 | ma 12 nov, 16.00 | Dogman zo windstreken, gemaakt door grote eilanden voor de kust van Tanzania En toch zijn alle 18 t/m di 20 nov, 20.30 | ma 19 nov, namen in de natuurfilmwereld, beschermen. Uden 16.00 | Den Skyldige (The Guilty) zo maar ook door nieuwe talenten. Wie denkt dat hij veel natuur- 4 Filmhuis De Pul personages men- 28 t/m di 30 okt, 20.30 | ma 29 okt, Een gevestigde naam is David At- kennis heeft, kan meedoen aan de Kapelstraat 13 | 0413-265 091 | 16.00 | Todos lo saben zo 4 t/m di 6 tenborough, van wie Ant Mountain #ecologenquiz. Wel van tevoren filmpul.com | Aanvang: 20.00 sen van vlees en nov, 20.30 | ma 5 nov, 16.00 is te zien over een enorm grote ko- inschrijven. 3 Days in Quiberon do 1 nov | BlacK- lonie roofmieren in de Jura. De film STROOP WFFR.NL kKlansman wo 14 nov | The Children bloed, dwars door Act do 8 nov | The Reports on Sarah Oudenbosch datum, zie website) | Benefitavond nov | Un long dimanche de fiançail- Lidwinahof 70 and Saleem do 25 okt | What Will het afstandelijke 4 Filmtheater Fanfare borstkankeronderzoek A casa tut- les zo 18 en di 27 nov | Paths of Glo- Wereldcinema: Argentinië di 30 okt, People Say do 22 nov Utopiazaal (Markland College) | ti bene di 30 okt | As Equals Filmfes- ry di 13 nov | Westfront 1918 do 8 en 20.00 | Themafilm: Zorg en liefde di acteren heen dat Pagnevaartweg 7 | 0165‑314 503 | tival Over gelijke rechten za 10 en zo zo 25 nov 13 nov, 20.00 | Themafilm: Andere filmtheaterfanfare.nl | Aanvang: 11 nov (zie de website voor het pro- 4 Lantaren Venster dimensie di 20 nov, 20.00 | Wereld- Utrecht we al kennen uit 20.15 gramma) Otto Reuchlinweg 996 (Gebouw cinema: Japan di 27 nov, 20.00 4 ’t Hoogt The Children Act do 1 nov, 20.15 | Girl New Orleans, Wilhelmina Pier) | Hoogt 4 | 030‑232 8388 | hoogt.nl wat inmiddels de do 15 nov, 20.15 | McQueen do 8 nov, 010‑277 2277 | lantarenvenster.nl | Verwacht De cheque instant vanaf 20.15 | Wad do 25 okt, 20.15 | Film- Rotterdam Aanvang: 19.30 Sittard do 29 nov | Girl vanaf do 1 nov | Good ‘Greek Weird zondag Ennio Morricone wordt 90; 4 KINO Rotterdam O.a. verwacht Girl vr 26 okt (voor- 4 Filmhuis De Domijnen Manners vanaf do 29 nov | Gräns een eerbetoon zo 4 nov, 14.00 Gouvernestraat 129-133 | 010 268 première met na afloop een Q&A) | Ligne 3 | 088-599-5587 | dedomij- vanaf do 8 nov | Las herederas vanaf Wave’ wordt ge- 1160 | kinorotterdam.nl Gräns vanaf do 8 nov | Las herederas nen.nl do 25 okt | Het Hut Syndicaat vanaf Premières Beautiful Boy 29 nov | vanaf do 25 okt | Het Hut Syndicaat 3 Days in Quiberon t/m wo 7 nov | do 25 okt | Jij bent mijn vriend vanaf noemd. Zoals ook Purmerend Bohemian Rhapsody vanaf 1 nov | vanaf do 25 okt | Leave no Trace van- Beast t/m di 30 okt | BlacKkKlans- do 22 nov | The King vanaf do 8 nov | 4 Filmhuis Purmerend Fantastic Beasts: The Crimes of af do 8 nov | Life Itself vanaf do 25 man vr 26 okt t/m wo 7 nov | A casa La terra dell’ abbastanza vanaf do 15 voor eerdere films Kerkstraat 11 | 0299-416 506 (re- Grindelwald vanaf 14 nov | Girl vanaf okt | Loro vanaf do 1 nov | Mary Shel- tutti bene vanaf do 15 nov | The nov | Touch Me Not vanaf do 22 nov serveringen via internet) | film- 1 nov | Gräns vanaf 8 nov | Halloween ly vanaf do 22 nov | The Old Man and Children Act t/m wo 31 okt | Girl van- | Het voorval - Armando en de my- in die stroming huispurmerend.nl vanaf 1 nov | The King vanaf 8 nov the Gun vanaf do 8 nov | Het voorval af do 1 nov | Disobedience vr 2 t/m the vanaf do 25 okt | Eastern Neigh- Verwacht Benzinho di 20 nov, 13.30 | Leave No Trace vanaf 8 nov | RBG - Armando en de mythe vanaf do 25 wo 14 nov | Dogman do 1 t/m za 17 bours Film Festival Avec l’Amour zo geldt, ligt een po- en 20.30 | BlacKkKlansman za 24 vanaf 25 okt | The Sisters Brothers okt | Film & Ontbijt Beautiful Boy zo nov | Double Indemnity vr 2, zo 4 en 28 okt, 15.15 (met Q&A) | My Aunt in nov, 20.30 | Disobedience za 10 nov, vanaf 25 okt | Suspiria vanaf 15 nov 4 nov, 11.30 di 6 nov | Mandy vr 9 en za 10 nov | A Sarajevo zo 28 okt, 16.45 (met Q&A litieke lezing voor 20.30 | di 13 nov, 13.30 | Dogman vr | Widows vanaf 22 nov | Westwood Mindful Choice zo 18 nov | Sir van- en voorfilm) |Posoki (Directions) 16 en za 17 nov, 20.30 | Grace Jones: vanaf 29 nov | LIFF Preview Dam- af do 8 nov | Den Skyldige vr 26 okt, zo 28 okt, 19.00 (met Q&A) | Cha- de hand, een com- Bloodlight and Bami di 27 nov, 20.30 sel do 25 okt | Voorpremière Gräns Schagen 16.15 | za 27 okt, 21.20 | wo 31 okt, sing Reels Thunder Road vr 26 okt, | The Happy Prince vr 23 nov, 20.30 ma 29 okt | Suspiria do 25 okt | KINO 4 Fth De Luxe/Scagon Theater 20.15 | Tampopo t/m wo 31 okt | Todo 21.30 | 25ste Sterfdag Fellini Otto e mentaar op het | di 27 nov, 13.30 | Isle of Dogs vr 26 Thriller Club Night vr 26 okt | Double Torenstraat 1B (Cultuurhuis M18) | lo saben vanaf do 15 nov | Klassieker mezzo (8½) zo 4 nov, 11.00 | Post- okt, 20.30 | di 30 okt, 13.30 | Klan- Bill Halloween (1978 & 2018) vr 26 0224-213 162 | filmtheaterdeluxe.nl Otto e mezzo do 25 okt, 20.00 | zo truth Cinema High Tech, Low Life zo onproductieve ken van oorsprong vr 9 nov, 20.30 | okt + wo 31 okt | KINO Filmklub Cold | Aanvang: do 20.00/vr 21.00 28 okt, 15.30 | Exhibition on Screen 4 nov, 15.30 | Movies & Science Griz- di 13 nov, 13.30 | Tampopo di 6 nov, War vr 26 okt | Colette vr 23 nov | The Man Who Killed Don Quixote do I, Claude Monet zo 28 okt, 16.15 | zly Man ma 11 nov, 19.00 (met na af- zwelgen in een 13.30 en 20.30 | The Third Murder za Tokyo Stories Akira zo 28 okt | Enter 25 en vr 26 okt | Une saison en Fran- Filmcollege Crime De Heist film di loop Q&A) 27 en di 30 okt, 20.30 | Wad: Over- The Void za 2 nov + ma 5 nov | Fune- ce do 1 nov (met inleiding en nage- 30 okt, 19.30 | De Film Noir di 6 nov, 4 Louis Hartlooper Complex slachtofferrol van leven op de grens van water en land ral Parade of Roses di 30 okt | Youth sprek) | Den Skyldige (filmkring) do 19.30 | De Thriller di 20 nov, 19.30 Tolsteegbrug 1 | 030‑232 0452 | vr 30 nov, 20.30 | Klassieker Double of the Beast za 27 okt | Expat Ar- 15 t/m za 17 nov | Rabot vr 2 nov | Un- | De Gangsterfilm di 27 nov, 19.30 hartlooper.nl | Onderstaande films een deel van Grie- Indemnity zo 18 nov, 13.30 thouse Come and See (Idi I smotri) der the Silver Lake do 8 en vr 9 nov WWI Lawrence of Arabia zo 11 nov, draaien in Louis Hartlooper òf ma 29 okt | Gräns ma 19 nov | KINO X 13.30 | Previously Unreleased Win- Springhaver | Raadpleeg de website kenland. REC Matangi / Maya / Mia wo 31 okt ter Brothers zo 18 en wo 21 nov voor het wekelijkse programma Joost Broeren-Huitenga over Roermond en zo 4 nov (reprise) | Cry-Baby Ci- Schiedam Bohemian Rhapsody vanaf do 1 nov 4 ECI Cultuurfabriek nema Bohemian Rhapsody vr 2 nov 4 Wenneker Cinema | De dirigent vanaf do 25 okt | Girl Pity in de Filmkrant ECI 13 | 0475-317 171 | ecicultuurfa- | IFFR KINO #18 After Life wo 7 nov Vijgensteeg 2 | 010-473 3000 | wen- Stadskanaal vanaf do 1 nov | Gräns vanaf do 8 nov briek.nl | Breakfast at KINO Cold War zo 11 nekercinema.nl 4 Filmliga Stadskanaal | The Kindergarten Teacher vanaf do 3 Hours za 10 nov | BlacKkKlans- nov | Movies that Matter Tehran Ta- De avonden zo 28 okt, 15.00 | Jeu- Menistenplein 9 | 0599‑610 777 | 15 nov | The King vanaf do 8 nov | Le- man vanaf do 25 okt | A casa tutti boo wo 21 nov | FilmConcert Cold- ne femme vr 26 en za 27 okt, 20.30 smoky.nl | Aanvang: 20.15 ave No Trace vanaf do 8 nov | Life It- Veendam bene vanaf do 25 okt | The Children play: Head Full of Dreams wo 14 nov | Lieve jongens zo 28 okt, 13.00 | On Verwacht Bohemian Rhapsody do 1 self vanaf do 25 okt | Loro vanaf do 4 Filmhuis vanBeresteyn Act vanaf do 15 nov | Dogman van- | Fantastic Beasts: Where to Find Chesil Beach do 25 t/m za 27 okt, nov | Adrift zo 4 nov | Fantastic Be- 1 nov | My Foolish Heart vanaf do 1 Museumplein 5a | 0598-317 730 | af do 25 okt | Gewond Goud zo 11 nov Them + The Crimes of Grindelwald di 21.00 | wo 31 okt, 15.00 | Fotofesti- asts: The Crimes of Grindelwald wo nov | Old Man And The Gun vanaf do vanberesteyn.nl | Aanvang: 20.00 | Girl za 10 en zo 11 nov | Klanken van 13 nov en zo 18 nov | Kensington Live val Schiedam Instant Dreams do 25 14 nov | Halloween za 27 okt | Jersey 8 nov | RBG vanaf do 25 okt | The Sis- The Children Act ma 5 nov, 20.00 | Oorsprong do 25 okt (laatste week) | in Ziggo Dome 2017: do 22 nov | The okt, 20.30 Affair (Beast) di 13 nov | The Nun za ters Brothers vanaf do 25 okt | Sus- I Am Not a Witch ma 12 nov, 20.00 Maria by Callas vanaf do 25 okt | The Last Waltz + Thanksgiving dinner do 27 okt | Phantom Thread di 30 okt | piria vanaf do 15 nov | Niemand in de stad ma 26 nov, Reports on Sarah and Saleem vanaf 22 nov | La Notte: za 17 nov | Suspi- Den Skyldige (The Guilty) di 6 nov | 4 Springhaver 1 en 2 20.00 | A star is Born ma 19 nov, do 1 nov | Une saison en France van- ria (1977) vr 9 nov en ma 12 nov | Da- Schijndel Under the Tree di 27 nov | Western Springweg 50 | 030‑231 3789 | 20.00 | WAD: overleven op de grens af do 8 nov | So Help Me God van- vid Lynch Lost Highway + Mulhol- 4 Filmclub Schijndel/’t Spectrum di 20 nov springhaver.nl | Bovenstaande van water en land di 6 nov, 20.00 af do 8 nov | Transit vanaf do 15 nov land Dr. do 29 nov | WWI La Grande Steeg 9 | 073-547 4837 | schijndel- films draaien in Louis Hartlooper | What Will People Say vanaf do 8 Illusion za 10 en di 20 nov | Lawren- film.nl | Aanvang: 20.30 òf Springhaver | Raadpleeg de nov | Zie mij doen zo 11 nov | Gay Spe- ce of Arabia zo 11 en za 24 nov | The The Insult di 6 nov Tiel website voor het wekelijkse pro- Veenendaal cial I Miss You When I See You (voor Life and Death of Colonel Blimp za 17 4 Het Gasthuis 4 Filmtheater Agnietenhof gramma 4 Filmhuis Veenendaal DE FILMKRANT #414 NOVEMBER 2018 51

Kees Stipplein 72 (Spectrum) | ADVERTORIAL 18 nov 20.15 | Rafaël do 8 nov 19.15 | Alleen info 06-5388 3412 | film- Winterswijk Wad, Overleven op de grens di 6 nov, huisveenendaal.nl 4 Filmhuis/Servicetheater Tehran Taboo in Movies 10.30 | zo 11 en vr 16 nov, 14.30 | vr 2 BlacKkKlansman za 10 nov, 20.00 | Skopein en ma 5 nov, 20.15 zo 18 nov, 14.30 | A casa tutti bene Meddosestr 4-8 | 054-352 1515 | that Matter On Tour zo 28 okt, 14.30 | The Children Act za filmhuiswinterswijk.nl | Aanvang: 3 nov, 20.00 | zo 11 nov, 14.30 | Doris 21.00 In november toert de bijzondere die daarna worden overgetekend. Zierikzee wo 7 nov, 20.00 | Maria by Callas zo Benzinho di 13 nov | A casa tutti animatiefilmTehran Taboo door In de film doorkruisen de levens 4 Filmtheater Zierikzee 4 nov, 14.30 | Tully za 27 okt, 20.00 bene di 20 nov | Den Skyldige di 6 het land in Movies that Matter On van drie vrouwen en een jonge man Kerkhof 3 | 0111-410 202 | fizi.nl | Wad za 24 nov, 20.00 | What Will nov Tour. In dit regiedebuut uit de elkaar in de schizofrene samenle- All the Wild Horses za 3 nov, 15.00 People Say za 17 nov, 20.00 Duits-Iraanse regisseur Ali ving van de Iraanse hoofdstad. Al- | BlacKkKlansman za 3, ma 5 en wo Soozandeh felle kritiek op zijn les wat verboden en taboe is – 7 nov, 20.00 | Chavela ma 29 okt, Woerden thuisland Iran. Hij kon zijn film seks, drugs, overspel en corruptie 20.00 | The Children Act za 10, vr Venlo 4 AnnexCinema dan ook niet in Teheran maken. – gaat schuil achter de schijnwer- 16 en ma 19 nov, 20.00 | di 13 nov, 4 Filmtheater De Nieuwe Scene Rosmolenlaan 1 | 0348-436 510 | Om toch zo goed mogelijk de stad kelijkheid van de strenge islamiti- 14.00 | Dogman za 27 okt, 20.00 | Nieuwstraat 13 | 077‑351 8183 | annexcinema.nl en het leven daar in beeld te bren- sche wetgeving. Na afloop van de Doris zo 11 en di 13 nov, 20.00 | za 17 nieuwescene.nl Verwacht Becoming Astrid do 29 gen, gebruikt hij animaties en de vertoningen is er een nagesprek. nov, 15.00 | De film van Dylan Hae- Verwacht The Cleaners vanaf do 25 nov | Bohemian Rhapsody do 1 nov rotoscooptechniek, waarbij scènes gens wo 31 okt, 14.30 | Hereditary okt | Girl vanaf vr 2 nov | De Voedsel- | De dirigent do 25 okt | Girl do 1 nov met acteurs worden opgenomen MOVIESTHATMATTER.NL/ONTOUR (ovb) wo 31 okt, 20.00 | Juliet, Naked karavaan Bodemboeren za 27 okt, | The Girl in the Spider’s Web do 25 vr 26 en zo 28 okt, 20.00 | di 30 okt, 15.45 (met nagesprek) | Boeren met okt | Hunter Killer do 25 okt | Robin 14.00 | La Prière za 17 nov, 20.00 | toekomst za 27 okt, 14.30 (met na- Hood do 22 nov | Widows do 22 nov Rabot wo 14 en wo 21 nov, 20.00 | Sir gesprek) | Seniorenmatinee The Cle- zo 18 nov, 20.00 | di 20 nov, 14.00 | A aners vr 26 okt, 14.30 | Exhibition on Star is Born di 20 nov, 20.00 | Todos Screen Cézanne: Portraits of a Life Zaandam lo Saben vr 2 en zo 4 nov, 20.00 | di vr 26 okt, 14.45 4 Filmtheater De Fabriek 6 nov, 14.00 | Van Verlies kun je niet Chaos en onzeker- Jan Sijbrandsteeg 12 | 075‑631 1993 betalen vr 26 okt, 14.00 | What Will | Reserveren via belbios | de-fa- People Say vr 9 en ma 12 nov, 20.00 Vlaardingen heid, ook later in briek.nl 4 Filmtheater Het Zeepaard BlacKkKlansman vr 26 okt t/m zo TEHRAN TABOO Veerplein 134e (Vue Vlaardingen) | het vluchtelin- 28 okt | Burning do 25 okt, za 27 okt Zoetermeer hetzeepaard.nl | Raadpleeg de en wo 31 okt | A casa tutti bene do 28 okt, 17.55 zo 4, wo 14 en di 20 nov, 14.30 | vr 26 4 Filmhuis Cameo website voor het programma genkamp, dat is 25 okt t/m zo 28 okt, do 1 t/m zo 4 en di 30 okt, 20.15 | Bookclub di 13 Theaterplein 10 | filmhuiscameo.nl en wo 7 nov | The Children Act zo 28 nov, 10.30 | za 10 en ma 12 nov, 20.15 A casa tutti bene di 20 nov, 15.00 het gevoel dat de okt | Catacombe vr 16 t/m zo 18 en Zevenaar | Caravaggio zo 4 nov, 11.00 | wo 14 en 20.00 | Figlia mia di 6 nov, 15.00 Vlissingen di 20 nov | Dogman do 1 t/m ma 5, vr 4 Filmhuis Zevenaar nov, 20.15 | The Children Act ma 19 | Un sac de billes di 13 nov, 15.00 en 4 Cine City film onder regie 9 t/m zo 11 en di 13 nov | Fahrenheit Wittenburgstr 14 | 0316-331 527 | nov, 14.30 | do 15 en za 17 nov, 20.15 20.00 | Den Skyldige di 30 okt, 15.00 Spuikomweg 1 | cinecity.nl 11/9 di 6, vr 9, zo 11, wo 14, vr 16 en za Reserveringen 0316-344 250 (na | De Dirigent di 20 nov, 10.30 | zo en 20.00 | Tampopo di 6 nov, 20.00 | O.a. verwacht Beautiful Boy ma 29 van Ben Sombo- 17 nov | Girl vanaf do 1 nov (di 30 okt, 19.15) | filmhuiszevenaar.nl 18 nov, 14.30 | vr 16 nov, 20.15 | Den Filmfestival Film & Muziek As I Open okt | Bohemian Rhapsodi vanaf do 20.15 voorpremière) | Jij bent mijn Adrift di 30 okt, 10.30 | ma 5, wo 7 en Skyldige ma 29 okt, 14.30 | zo 28 My Eyes zo 25 nov, 18.00 | Mozart in 1 nov | De dirigent vanaf do 25 okt | gaart sterk en vriend vr 23 t/m ma 26 nov | Maria di 13 nov, 14.30 / do 25, za 27, ma 29 okt, 20.15 | Juliet, Naked di 6, vr 9 en Love zo 25 nov, 15.00 | Nico, 1988 di Fantastic Beasts and the Crimes of by Callas vanaf do 8 nov | Niemand okt, zo 4 nov 20.15 | A casa tutti bene wo 21 nov, 14.30 | do 1, za 3, zo 11 en 27 nov, 20.00 | Les uns et les autres Grindelwald vanaf do 15 nov | The overtuigend over- in de stad vanaf do 22 nov | Pity vr 2, vr 26 okt, di 30 okt en do 1 nov, 14.30 di 20 nov, 20.15 | Maria by Callas ma ma 26 nov, 20.00 | di 27 nov, 15.00 Girl in the Spider’s Web vanaf do 25 za 3, wo 7, ma 12 en vr 16 nov | Tam- | wo 31 okt en di 6 nov, 20.15 | BlacK- 19 en wo 21 nov 20.15 | La Prière ma okt | Halloween vanaf do 1 nov | Hal- brengt. De verdere popo do 25 okt (met ramen arrange- kKlansman do 25 okt, wo 31 okt, vr 2, 12 en do 15 nov 14.30 | vr 9, di 13 en zo loween Horror Show za 27 okt | Hun- ment) t/m zo 28 okt en vr 2 t/m zo 4 Zutphen ter Killer vanaf do 25 okt | Life Itself uitwerking leunt nov | Todos lo saben vanaf do 15 nov | 4 Filmtheater Luxor vanaf do 25 okt | Widows vanaf do Transit vanaf do 15 nov | Wad: Over- Houtmarkt 64 | 0575‑513 750 | 22 nov | Fantastic Beasts Marathon meer aan tegen leven op de grens van water en land Dertien keer Leiden luxorzutphen.nl in 3D di 13 nov met Fantastic Be- vr 26 okt t/m zo 28 okt en wo 31 okt 3 Days in Quiberon do 22 en ma 26 asts and Where to Find Them (21.00 romantischer en | The Wife vanaf do 22 nov | Kunst- Het is te hopen dat de organisato- Best mogelijk dat er ook nu weer nov, 20.00 | vr 23 nov, 17.00 | 3 Fa- - 23.30) | Pauze (23.30 - 0.00) | film Leaning into the Wind vr 9 nov ren van het Leids International films ontdekt worden in de com- ces vr 26 okt, 17.00 | za 27 okt, 21.00 Fantastic Beasts and the Crimes of gemakkelijk het | BabelCinema Plannen voor plaats Film Festival (LIFF) niet bijgelovig petitie. Met de voorpremières van | di 30 okt, 20.00 | Aniki-Bóbó wo Grindelwald (0.00 - 02.05) zo 18 nov zijn, want van 2 t/m 11 november The Kindergarten Teacher (Sara 28 nov, 20.00 | L’Atalante wo 31 okt, gemoed beroe- vindt de dertiende editie van het Colangelo), Leave No Trace (Debra 20.00 | L’ Atelier do 15 nov, 15.00 | festival plaats. Het is in de loop van Granik) en Wildlife (Paul Dano) za 17 nov, 18.30 | zo 18 en di 19 nov, Voorschoten rende zaken. Ge- Zaltbommel de jaren uitgegroeid van een stu- strijden tien (nog) distributieloze 20.00 | Benzinho do 25 okt, 15.00 4 Filmtheater Voorschoten 4 Filmtheater Cinemaarten dentengebeuren tot een groot en films om de LIFF-Publieksprijs. | za 27 okt, 18.30 | zo 28 okt, 20.00 Prinses Marijkelaan 4 | 071-561 liefden die het In Theater de Poorterij Nieuw- succesvol filmevenement. Op de Die films doen nu nog bij weinigen | BlacKkKlansman do 1 en zo 4 nov, 2566 | filmtheatervoorschoten.nl straat 2 | cinemaarten.nl | Reserve- komende editie zijn meer dan hon- een belletje rinkelen, maar dat kan 20.00 | vr 2 nov, 20.30 | A casa tut- BlacKkKlansman do 25 en vr 26 okt, moedig opnemen ren via e-mail cinemaarten@pla- derd films te zien. Aan hokjesden- zomaar veranderen. Wellicht zeg- ti bene do 1, zo 4 en zo 11 nov, 15.00 | 20.00 | Book Club zo 28 okt, 15.30 net.nl | Aanvang: 20.15 ken doet het festival niet, aange- gen we over een paar jaar dat we bij vr 2 en vr 9 nov, 17.00 | di 5, do 9 en di | The Children Act wo 31 okt en do 1 tegen de boze bui- Benzinho di 6 nov, 20.15 | BlacK- zien het films van mainstream tot de eerste vertoning waren van Bla- 13 nov, 20.00 | Carvagio zo 26 nov, nov, 20.00 | zo 4 nov, 15.30 | Fahren- kKlansman di 30 okt, 20.15 | The arthouse vertoont. Dat het hart ze (Ethan Hawke), Eighth Grade (Bo 11.00 | Casablanca wo 21 nov, 20.00 | heit 11/9 wo 14 en vr 16 nov, 20.00 | tenwereld. Children Act di 20 nov, 20.15 | De di- van de organisatoren stiekem toch Burnham), Damsel (David en Chavela ma 5 nov, 20.00 | The Child- zo 18 nov, 15.30 | Jonas Kaufmann: Leo Bankersen over Rafaël in rigent di 27 nov, 20.15 | Maria by Cal- ligt bij films die afwijken van for- Nathan Zellner), Love After Love ren Act do 22 nov, 15.00 | za 24 nov, Under the Stars za 27 okt, 20.00 | las di 13 nov, 20.15 mats en vertrouwde paden blijkt (Russel Harbaugh), Cam (Daniel 21.00 | zo 25, di 26 en do 29 nov, Mamma Mia! Here We Go Again do 11 de Filmkrant uit de competitie van Amerikaanse Goldhaber), American Animals 20.00 | vr 30 nov, 17.00 | Dogman vr okt, 13.30 | Maria by Callas di 6 en vr independent films. Daarin heeft (Bart Layton), Thunder Road (Jim 30 nov, 20.30 | Figlia mia do 25 okt, 9 nov, 20.00 | zo 11 nov, 15.30 | A Star Zeist het festival een reputatie hoog te Cummings), The Miseducation of 20.00 | zo 28 okt, 15.00 | The Grapes is Born do 22 en za 24 nov, 20.00 | zo 4 Hotel Theater FIGI houden, want het vertoonde als Cameron Post (Desiree Akhavan), of Wrath wo 14 nov, 20.00 | Hokusai 25 nov, 15.30 | Opera & Ballet Aïda Wageningen Het Rond 2 | 030-692 7400| figi.nl/ eerste in Nederland Tangerine, Diane (Kent Jones) en Her Smell zo 28 okt, 11.00 | Lebanon ma 12 nov, (opera) wo 28 nov, 20.00 | Tribu- 4 Filmhuis Movie W bioscoop | Het programma wordt Sean Bakers ontroerende, tragiko- (Alex Ross Perry). 20.00 | Ninotchka wo 7 nov, 20.00 | te to Jerome Robbins (live ballet) do Generaal Foulkesweg 42a (‘t Ven- wekelijks aangevuld, raadpleeg de mische drama over twee transgen- Een nieuw programma is Bon- Plaire, aimer et courir vite vr 16 nov, 8 nov, 20.00 | Arts in Cinema Hitler ster) | moview.nl site voor het complete programma derprostituees in Los Angeles. Ook kers!, dat elf films bevat, die in de 20.30 | za 17 nov, 21.00 | ma 19 nov, versus Picasso and the Others do 15 Benzinho zo 28 okt tot ma 5 nov | Ju- Bohemian Rhapsody do 1 nov, 20.15 Damien Chazelles Whiplash en woorden van de organisatoren ‘de 20.00 | La Prière do 15 nov, 20.00 | vr nov, 20.00 liet, Naked do 25 okt tot vr 2 nov | (voorpremière) | De Dirigent ma 5 Destin Daniels Crettons Short grenzen van genres doorbreken en 16 nov, 17.00 | zo 18 nov, 15.00 | The Stalker vr 26 tot di 30 okt | Tampopo nov, 15.00 | The Guernsey Literary Term 12 draaiden op het festival zoeken naar nieuwe manieren om Sense Of An Ending zo 11 nov, 11.00 | tot 28 okt | Verwacht The King | Le- and Potato Peel Pie Society ma 19 voordat die films furore maakten. heilige huisjes op een eerbied- Sir do 29 nov, 11.00 | The Reports on Waalwijk aning into the Wind nov, 15.00 | Liefde is aardappelen waardige manier kapot te trappen. Sarah and Saleem do 8 nov, 15.00 4 Filmtheater De Leest di 13 nov, 20.15 | Loveless di 20 nov, Soms absurd, soms schokkend, | vr 9 nov, 20.30 | zo 11 nov, 20.00 | Vredesplein 12 | 0416-337-746 | 19.00 en 21.15 | Patients di 30 okt, maar altijd goed, of in ieder geval Whitney vr 23 nov, 20.30 | Previous- deleest.nl Weesp 20.15 | Tramontane di 6 nov, 19.00 goed voor een discussie achteraf’. ly Unreleased Winter Brothers vr 26 O.a. verwacht BlacKkKlansman di 4 Theater City Of Wesopa en 21.15 | Walk With Me di 30 okt, In dit programma zijn onder ande- okt, 20.30 | ma 29 okt, 20.00 30 okt, 19.45 | Doris vr 26 okt, 19.30 Herengracht 23 | 0294-458 093 | 20.15 | Kunst in Beeld Séraphine wo re te zien het gewelddadige The en 21.30 | zo 28 okt, 10.00 (ontbijt- wesopa.nl | Aanvang: 20.30 7 nov, 20.00 | Boek & Film Au revoir House That Jack Built (Lars von film) | di 30 okt, 20.15 |Rafaël di 30 L’ Atelier do 1 nov, 20.00 | Benzin- là-haut ma 12 nov, 19.30 | The Ro- Trier) en Luca Guadagnino’s re- Zwolle okt, 10.30 ho do 25 okt, 20.00 | Whitney zo 4 yal Opera House La bayadère di 13 make van Dario Argento’s horror- 4 Filmtheater Fraterhuis nov, 20.00 nov, 20.10 | Die Walküre (Wagner) zo WILDLIFE klassieker Suspiria. LIFF.NL Blijmarkt 25 | Reserveren via web- DE FILMKRANT #414 NOVEMBER 2018 52

site | filmtheaterfraterhuis.nl expositie over de Zweedse film- gestolen nootjes 4+ | De grote boze Premières Beautiful Boy vanaf do reus. Bergen vos 6+ | De Koningin van Niendorf 29 nov | Becoming Astrid vanaf do Op naar Friesland Een nieuw programma is New 4 Fth CineBergen/Zwarte Schuur 9+ | Wad, overleven op de grens van 29 nov | De dirigent vanaf do 25 okt Generation, dat jong filmtalent Sinterklaas en de vlucht door de water en land 6+ | Girl vanaf do 1 nov | Gräns (Bor- Het Noordelijk Film Festival is met uitstekend inzicht in de filmcul- steunt in haar ontwikkeling. Zoals lucht 6+ zo 25 nov, 15.30 | wo 28 der) vanaf do 8 nov | The Kindergar- bijna veertig jaar één van de oudste tuur in Noord-Europese landen. met de driedaagse New Generation nov, 14.30 ten Teacher vanaf do 15 nov | Lea- filmfestivals van Nederland. De Dat Ingmar Bergman honderd Film Academy, dat bestaat uit Doesburg ve No Trace vanaf do 8 nov | Liebe in 39ste editie is van 5 t/m 11 novem- jaar geleden werd geboren krijgt masterclasses (onder andere van 4 Filmhuis den Gängen vanaf do 22 nov | Life It- ber in Leeuwarden. Zoals altijd is met het programma Bergmania regisseur Boudewijn Koole), work- Bussum Het Molletje 3+ za 3 nov self vanaf do 25 okt | Loro vanaf do 1 het centrum van het festival aandacht. Te zien zijn de meester- shops en inspiratiesessies. Ook is 4 Filmhuis Bussum nov | Mary Shelley vanaf do 22 nov | Stads­schouwburg De Harmonie, werken Het zevende zegel en Fanny er in samenwerking met de Film- Los Bando 6+ za 10 nov,16.00 | wo The Old Man And The Gun vanaf do 8 maar ook Slieker Film en Neus- en Alexander, er is een lezing over krant een cursus filmkritiek op 5 en 14 nov,14.45 | zo 18 nov,13.00 | Gor- Gouda nov | Suspiria vanaf do 15 nov | Touch hoorn participeren in het evene- Bergmans geliefden en zijn bijdra- 6 november. Altijd al filmcriticus don & Paddy en de zaak van de ge- 4 Filmhuis Me Not vanaf do 22 nov | The Wife ment, waarin ruim 175 korte en ge aan de LHBT-cinema, het eer- willen worden? Dan is dit de kans stolen nootjes 4+ za 3 nov, 13.00 | Cinekid De buurtspion 6+ vr 26 okt, vanaf do 22 nov | Verwacht Belling- lange films zijn te zien. Het hart betoon Bergman Revisited (zes om je te bekwamen in het schrijven wo 7 nov,14.45 | zo 11 nov,13.15 | za 13.30 | De grote boze vos & andere cat, Truth in a Post-truth World | van het festival is ook nu weer korte films van Zweedse filmma- van recensies. Daarbij wordt ook 17 nov,13.00 | wo 21 nov,14.45 | Ro- verhalen 6+ do 25 okt, 13.30 | zo 28 The King | RBG | Zwolse premières Noordse Focus, een omvangrijk kers) wordt vertoond, en er is een ingegaan op wat de taak van een sie & Moussa 7+ do 25 okt, 15.45 | vr okt, 13.30 | Koningin van Niendorf Jij bent mijn vriend vr 23 nov, 16.00 programma van films uit Noord-­ filmcriticus is en wat hij wel en 26 okt, 15.15 | za 27 okt, 15.45 | wo 9+ za 27 okt, 13.30 | Animatiework- | zo 25 nov, 16.30 | di 27 nov, 14.00 | Europa. Het festival rekent voor vooral niet moet doen. De kennis 31 okt, 14.45 | Trio-de jacht op een shop vr 26 okt, 9.00 en 11.00 Het voorval - Armando en de mythe het gemak ook Ierland en, mis- kan meteen in praktijk worden ge- legendarische schat 9+ vr 26 okt vr 26 okt, 16.00 | zo 28 okt, 16.30 | di schien vooruitlopend op de brexit, bracht, want deelnemers krijgen 13.00 | zo 28 okt 15.30 | Verwacht 30 okt, 14.00 | Nog te zien First Man Engeland tot dit gebied. Noordse de mogelijkheid om na de cursus Trippel Trappel Dierensinterklaas 4+ Heemskerk | The Sisters Brothers | Voorpremiè- Focus bevat films die recent te zien een redactie te vormen, die verslag 4 Fh Heemskerk/Gebouw de Cirkel re Cold War ma 12 nov, 19.45 | Klas- geweest (The Guilty) en voorpre- doet van de vijf resterende dagen De IJslandbende 8+ zo 28 okt, 14.00 sieker The Elephant Man do 29 nov, mières (Becoming Astrid), maar van het Noordelijk Film Festival. Delft 14.00 | Amongst Friends Sneak Pre- vooral veel Nederlandse premiè- Aanmelden voor de cursus kan nog 4 Filmhuis Lumen view ma 19 nov, 21.15 | Pop Up Cine- res. Het zijn er teveel om op te noe- tot begin november. Cinekid t/m 28 okt Gordon & Paddy Hilversum ma Academiehuis Grote Kerk De- men, maar samen bieden ze een BECOMING ASTRID NOORDELIJKFILMFESTIVAL.NL 4+ hele periode | Rosie & Moussa 7+ 4 Filmtheater main tout commence vr 23 en za 24 vanaf do 1 nov Cinekid t/m zo 28 okt met oa Los nov, 20.30 | Wild vr 2 en za 3 nov, gin van Niendorf 9+ vr 26 okt, 15.00 Bando 6+ Brandweerman Sam 4+ | 20.30 | Fraterhuis Academie En- Almere Apeldoorn Gordon & Paddy 4+ | Pluisje 6+ nio Morricone za 27 okt, 11.00-13.00 4 Corrosia Stad/Theater, Expo & 4 Filmtheater/Podium Gigant Den Haag | Midden-Oosten WOI za 10 nov, 11- Film Amersfoort Gordon & Paddy en de zaak van de 4 Filmhuis Den Haag 13.30 | Rusland za 24 nov, 11-13.00 Ballerina 6+ do 25 okt, 15.00 | Otto is 4 Filmtheater De Lieve Vrouw gestolen nootjes 4+ do 25 t/m zo De Betovering Filmfestival voor Middelburg een neushoorn 5+ za 27 okt, 15.00 Cinekid nog t/m zo 28 okt met Los 28 okt | Los Bando 6+ do 25 t/m zo kids! nog t/m za 27 okt 4 Cinema Middelburg 4 Het nieuwe filmhuis/De nieuwe Bando 6+ | Gordon & Paddy en de 28 okt Gordon & Paddy en de zaak van de Jeugdfilm bibliotheek zaak van de gestolen nootjes 4+ | gestolen nootjes 4+ zo 11 en do 15 Overzicht van vertoningen Stip en Vlek 4+ do 25 okt, 9.30 Vechtmeisje 6+ Deventer nov, 15.30 | wo 14 en wo 21 nov, 14.00 van kinder‑ en jeugdfilms in Arnhem 4 Filmhuis De Keizer | zo 18 nov, 13.30 de Nederlandse filmtheaters 4 Focus Filmtheater Jeugdfilms en filmhuizen. Adressen van Alphen a/d Rijn Amsterdam Rintje 3+ wo 14 nov, 9.45 | Nog te Cinekid t/m 28 okt Los Bando 6+ | de betreffende theaters zijn 4 Parkfilmhuis 4 Kriterion zien Gordon & Paddy – de zaak van Beestenboel 3+ | De buurtspion 6+ | Rotterdam te vinden in het eerste deel Cinekid De grote boze vos & andere KinderKlassieker Space Jam 8+ zo de gestolen nootjes 4+ Casper en Emma maken theater 5+ 4 KINO Rotterdam van deze agendarubriek. verhalen 6+ vr 26 okt, 13.30 | Konin- 28 okt, 14.30 | Gordon & Paddy en de zaak van de Pluisje 6+ elke zo in nov Bor Beekman de Volkskrant Jan Berend Bockting de Volkskrant Basje Boer De Groene Amsterdammer der Burg van Jos Het Parool Busch Gerhard Cinema.nl/VPRO de Belinda van Graaf Trouw Dana Linssen Handelsblad NRC Rovers Ronald De Filmkrant/Trouw Floortje Smit de Volkskrant André Waardenburg Handelsblad NRC Weijers Marco De Telegraaf Ab Zagt Dagblad Algemeen Zwol Coen van Handelsblad NRC

The Ancient Woods 11111 11111 11111 11111 11111 11111 111231 11111 11111 11111 11111 11111 11111 Burning 11111 11111 11111 11111 11111 11111 11111 11111 11111 111123 11111 11111 11111 The Children Act 11111 11111 11111 11111 11111 11111 11111 11111 11111 11111 11111 11111 11111 Doris 11111 11111 11111 11111 11111 11111 11111 11111 11111 11111 11111 11111 11111 De dirigent 11111 11111 11111 11111 11111 11111 11111 11111 11111 11111 11111 11111 11111 Fahrenheit 11/9 11111 11111 11111 11111 11111 11111 111231 11111 11111 11111 11111 11111 111231 First Man 11111 11111 11111 11111 11111 111231 11111 11111 11111 11111 11111 11111 111123 Girl 11111 11111 11111 11111 111123 11111 11111 11111 11111 11111 11111 11111 11111 Las herederas 11111 11111 11111 11111 11111 11111 111231 11111 11111 11111 11111 11111 11111 Leaning into the Wind 11111 11111 111231 111231 11111 11111 11111 11111 11111 11111 11111 11111 111231 Living the Light – Robby Müller 11111 11111 11111 111231 111231 11111 11111 11111 11111 11111 11111 11111 111231 My Foolish Heart 11111 11111 11111 11111 11111 112311 112311 11111 11111 11111 11111 11111 11111 Pity 11111 11111 11111 11111 11111 11111 11111 11111 11111 11111 11111 11111 11111 Rafaël 11111 11111 11111 11111 11111 11111 11111 11111 11111 11111 11111 11111 11111 Sir 11111 11111 11111 11111 11111 11111 111231 11111 11111 111231 11111 11111 11111 Sprekend Nederland 11111 11111 11111 11111 11111 11111 11111 11111 11111 11111 11111 11111 11111 Studio 54 11111 11111 11111 11111 11111 11111 11111 11111 11111 11111 11111 11111 111231 A Simple Favor 11111 11111 11111 11111 11111 11111 11111 11111 11111 11111 11111 11111 11111 A Star Is Born 11111 11111 11111 11111 11111 11111 112311 11111 11111 11111 11111 11111 111231 The Sisters Brothers 11111 11111 11111 11111 11111 11111 11111 11111 11111 111123 11111 11111 11111 Tesnota 11111 11111 11111 11111 11111 111231 11111 11111 11111 11111 11111 11111 11111 Todos lo saben 11111 11111 11111 11111 112311 11111 11111 11111 11111 11111 11111 11111 112311 Transit 11111 11111 11111 11111 11111 111231 11111 11111 11111 11111 11111 11111 111231 Vechtmeisje 11111 11111 11111 11111 11111 11111 11111 11111 11111 11111 11111 11111 11111 Zie mij doen 11111 11111 11111 11111 11111 11111 11111 11111 11111 11111 11111 11111 11111

11111 is zeer goed | 11111 is goed | 11111 is redelijk | 11111 is matig | 11111 is slecht | 11111 is niet gezien DE FILMKRANT #414 NOVEMBER 2018 53

beste muziek. State of Happiness is vanaf 28 oktober te zien op lumie- Israëlische cinema Lezersacties november reseries.com en is vanaf 11 decem- ber verkrijgbaar op dvd. Lumière Waarom een festival in één land Joden en Palestijnen barst los. Daar XANGADIX LIVES! stelt vier lp’s van Xangadix Lives! stelt vier dvd’s beschikbaar voor le- houden en niet in zoveel mogelijk kan ook Seret zich uiteraard niet beschikbaar voor lezers van de zers van de Filmkrant. landen? Zonde van al het werk als aan onttrekken, maar het festival Filmkrant. films weer snel verdwijnen.Seret wil verder kijken ‘dan het conflict GRÄNS International – The Israeli Film & dat zo vaak de perceptie van het STATE OF HAPPINESS TV Festival vindt dat ook en wil land vormt’. Het negeert het niet, De Noorse se- haar festivalprogramma in zoveel maar probeert een stap voorwaarts rie State of mogelijk steden vertonen. Voor- te zetten. Illustratief voor die be- Happiness alsnog zijn dat Santiago, Berlijn, nadering is de documentaire A (Lykkeland) Londen en in Nederland Amster- Land Without Borders (Michael vertelt het dam (Rialto, de Balie en het Joods Alalu, Nir Baram), waarin schrijver In 1992 sloegen documentaire- en verhaal van Historisch Museum), Amstelveen Nir Baram, die niet langer gelooft arthouseregisseur Rudolf van den vier jonge (Cinema Amstelveen), Maastricht in een tweestatenoplossing, naar Berg (o.a. Tirza, Süskind) en auteur mensen wier Tina is een waardevolle kracht bij (Filmhuis Lumière) en Rotterdam de West Bank reist om met Joden Leon de Winter de handen ineen leven drama- de douane. Ze is in staat gevoelens (LantarenVenster). Van 28 oktober en Palestijnen te praten. In de do- voor De Johnsons, een volbloed tisch veran- als schuld, schaamte en angst te t/m 7 november vertonen de ge- cumentaire A Foreign Land (Shlo- horrorfilm over een demonische derd als ge- ruiken en zo pikt ze de smokkelaars noemde locaties een selectie uit mi Eldar) worstelen een Palestijnse baby en zeven kale psychopaten volg van de opkomst van de Noorse er moeiteloos uit. Op een dag stapt het zestien films tellende pro- journalist en een Joodse acteur met die vanuit de Biesbosch de Apoca- olie-industrie. Alles is in bewe- er een verdacht uitziende man van gramma van het Seret Film Festi- het groeiende extremisme aan bei- lyps willen ontketenen. Vijfen- ging, alles is nieuw en geweldig, de veerboot. Niet in staat te ont- val. De meeste films vertoont Rial- de kanten. En The Oslo Diaries twintig jaar na dato vertelt de do- maar tegelijkertijd onbekend en dekken wat hij verbergt, raakt Tina to (6); LantarenVenster en het ontrafelt het lange vredesproces cumentaire Xangadix Lives! van beangstigend. Hoe gaan zij daar- gebiologeerd door deze Vore en Joods Historisch Museum zijn dat vooraf ging aan de Oslo-ak- Bram Roza en Yfke van Berckelaer mee om? Stavanger, de zomer van zijn mysterieuze aura. Ze voelt een hekkensluiters met elk slechts één koorden in 1992. Fahrenheit 11/9 is het onwaarschijnlijke verhaal ach- 1969. De havenstad leeft van de verwantschap die ze met anderen titel. Naast de vijf documentaires zijn ter ‘de grootste Nederhorrorpro- visvangst, maar de Noordzee raakt niet kent. Haar onderzoek onthult Zeg Israëlisch Filmfestival en er elf speelfilms in het programma. de urgentste en ductie van de 20ste eeuw’ aan de stilaan leeggevist. De stad is in cri- meer dan ze kon vermoeden: haar het debat over het conflict tussen Daaronder komedies, zoals Holy hand van interviews met hoofdrol- sis. Oliemultinationals voeren hele eigen bestaan blijkt op leu- Air (Shady Srour), waarin een somberste film uit spelers Monique van de Ven, voor de kust al jaren testboringen gens te zijn gebaseerd. Gräns (Bor- slimmerik geld hoopt te verdienen Esmée de la Bretonnière en uit, maar hebben tot nu toe niets der) is een onvoorspelbare en aan- met de verkoop aan gelovigen van Moore’s oeuvre. Kenneth Herdigein, regisseur Ru- gevonden. Ze staan op het punt de grijpende genremix van regisseur ‘heilige lucht’, maar ook een drama dolf van den Berg, producenten regio te verlaten als Phillips Petro- Ali Abbasi en scenaristen Isabella als Red Cow (Tsivia Barkai), over de Niet eerder stond Chris Brouwer en Haig Balian en leum een laatste poging doet. En Eklöf en John Ajvide Lindqvist, de verwarring van een achttienjarige de oorspronkelijke – Amerikaanse dan, op Kerstavond 1969, gaat de schrijver van Let the Right One In. dochter van een Joodse rechts-ex- er zoveel op het – scenario­schrijvers Roy Frumkes toorts op het boorplatform Ocean Gräns won de prijs voor beste film tremist in de dagen van de moord en Rocco Simonelli. Een double-­ Viking branden. Phillips heeft het van Un Certain Regard Award op op Rabin. spel. De film gaat bill van Xangadix Lives! en De grootste onderzeese oliebassin het filmfestival van Cannes 2018. A LAND WITHOUT BORDERS SERET-INTERNATIONAL.ORG Johnsons toert momenteel door ooit gevonden. De achtdelige serie Gräns is vanaf 8 november te zien over Trump, maar Nederland. Johnsonsfan van het State of Happiness werd bij Can- in de filmtheaters. Filmfreak Dis- eerste uur Mike Redman, tegen- nesséries 2018 bekroond met prij- tributie stelt twee hoodies beschik- Schiedam Veendam is vooral een wake woordig internationaal bekend zen voor het beste scenario en de baar voor lezers van de Filmkrant. 4 Wenneker Cinema 4 Filmhuis vanBeresteyn met zijn muziekcollectief Defor- De kleine heks 6+ do 25 t/m za 27 Brandweerman Sam klaar voor actie up call voor Ame- mer, componeerde de muziek voor INTERESSE? okt, 15.00 4+ zo 11 nov, 10.30 | De dolle twee- Xangadix Lives! en brengt de Stuur een email met naam en adres naar [email protected] en geef ling meer dan beste vriendinnen 6+ rikanen. Zij moe- soundtrack nu via zijn eigen label daarin aan voor welke actie u belangstelling hebt. N.B. Slechts één ac- zo 18 nov, 14.00 als limited edition uit op bloed be- tie per inzender en wie het eerst komt, die het eerst maalt. Deze actie Sittard ten in actie komen spat gekleurd vinyl. Een instant loopt tot 22 november. Winnaars ontvangen bericht en over de uitslag 4 Filmhuis De Domijnen collector’s item! Redrumrecordz kan niet gecorrespondeerd worden. Pluisje 6+ elke zo in nov | Voorschoten voordat het te laat 4 Filmtheater Voorschoten Los Bando 6+ wo 14 en zo 25 nov, is, waarschuwt Zaandam Hotel Transylvania 6+ wo 7 nov, vr 26 okt, 15.00 | The House With A Tiel 13.30 | wo 21 nov, 15.30 | Gordon & 4 Filmtheater De Fabriek 14.30 | zo 11 nov, 14.00 | Louis en de Clock In Its Walls 9+ za 24 nov, 18.30 4 Filmtheater Agnietenhof Paddy en de zaak van de gestolen noo Moore. Gordon & Paddy 4+ za 3, zo 11, za 17 Aliens 6+ wo 14 en wo 21 nov, 14.30 | wo 28 nov, 15.00 | Janneman Ro- Casper en Emma maken theater 4+ tjes 4+ zo 11, zo 18 en wo 28 nov, 13.30 Jos van der Burg in de en za 24 nov | Het paard van Sinter- binson & Poeh 6+ za 3 nov, 17.00 | wo zo 28 okt, 13.00 | Op stap met Dirk | Janneman Robinson & Poeh 6+ za klaas 5+ zo 25 n ov | Rita & Krokodil 7 nov, 15.00 | Koningin van Niendorf Scheele 2+ zo 28 okt, 10.00 | Stip 3 en zo 4 nov, 13.30 | wo 7 nov, 15.30 Filmkrant 2 3+ zo 4 en za 10 nov Zutphen 9+ wo 31 okt, 15.00 | Sinterklaas en en Vlek doen weer gek 2+ zo 18 nov, | Superjuffie 6+ do 25 okt t/m zo 28 4 Filmtheater Luxor het Pieten Duo - het gestolen speel- 10.00 okt, wo 31 okt, wo 7 nov en wo 21 nov, Brandweerman Sam – Klaar voor goed 6+ za 27 okt, za 10 en za 24 nov, 13.30 | do 25 okt t/m za 27 okt, wo 31 Zierikzee actie! 4+ wo 21 nov, 15.00 | De gro- 12.00 | za 3 en za 17 nov, 15.00 okt, wo 14 nov en wo 28 nov, 15.30 4 Filmtheater Zierikzee te boze vos & andere verhalen 6+

Het grootste onaflhankelijke filmblad van Nederland. Nu ook op zak- formaat vernieuwde website > filmkrant.nl DE FILMKRANT #414 NOVEMBER 2018 54

TOKIO MON AMOUR MEMOIRES VAN EEN BUITENSTAANDER Essayist, schrijver en ‘gaijin’ Ian Buruma kijkt Japanner worden.’ Dus keert Buruma in Tokio mon amour terug op zijn Japanse jaren. na zes jaar Japan (tussen 1975 en 1981) Zijn memoires zitten vol boeiende beschou­ huiswaarts, in zijn geval Londen. Daar wingen over film, theater en erotiek. schreef hij krantenartikelen over Japan, verluchtigd met zijn eigen foto’s – waar- De jonge Ian Buruma (1951) wil begin jaren zeventig aan van een aantal ook in dit boek staan. Es- zijn beschermde bestaan ontsnappen. Buruma, met sayist, schrijver, filmmaker en voormalig Nederlandse vader en Britse moeder, groeide op in twee hoofdredacteur van de New York Review culturen: doopsgezind van vaderskant en geassimileerde of Books Buruma over het belang van Engelse Joden van moederskant. ‘Maar zolang ik me kan zijn geliefde land: ‘Japan betekende het herinneren droomde ik ervan om te ontsnappen aan het begin van mijn carrière.’ veilige en enigszins saaie milieu van mijn jeugd, een we- reld van tuinsproeiers, clubdassen, partijtjes bridge en ANDRÉ WAARDENBURG het geluid van tennisballen in de zomer’, schrijft Buruma in zijn memoires Tokio mon amour. Min of meer bij toe- TOKIO MON AMOUR: JAPANSE AVONTUREN IAN BURUMA (OORSPRONKELIJKE KUROSAWAS OP DE SET VAN KAGEMUSHA val gaat hij in 1975 in Japan wonen, waar hij aan de film- TITEL: A TOKYO ROMANCE: A MEMOIR, VERTAALD DOOR academie van de Nihon-universiteit studeert. In Tokio ARTHUR WEVERS) | ATLAS CONTACT, 2018 | 238 ontmoet hij Donald Richie, de flamboyante, homoseksu- bespiegeling: ‘Ik had nooit eerder in een land gewoond PAGINA’S | € 19,99 ele criticus die meerdere boeken over de Japanse cinema waar reclame, populaire media en amusement zo in schreef. Richie wordt een van de mensen die hem door erotische fantasieën baadden als in Japan. De porno- het culturele leven van Japan gidst. grafische verbeelding was niet heimelijk en marginaal Buruma gaat filmrecensies schrijven voor de Japan aanwezig, zoals in de meeste landen, maar werd on- Times en stapt al snel over naar de fotografie-afde- verbloemd getoond. Daardoor kreeg je de indruk dat KORT ling van zijn opleiding. Ook bezoekt hij veelvuldig het de seksuele mogelijkheden oneindig waren. Maar een National Film Center, waar hij zich onderdompelt in algemeen gedeeld gevoel voor decorum zorgde ervoor VISION, COLOR AND COMPOSITION FOR FILM de Japanse cinema. Hij weet er al iets van, omdat re- dat dit niet per se het geval was.’ Hans P. Bacher en Sanatan gisseur John Schlesinger zijn oom is en hij bovendien Japan staat bekend om zijn uitgebalanceerde es- Suryavanshi liefhebber is van Ritchies filmboeken. Hij houdt van ‘de thetiek en het alles doordesemende shintoïsme, maar 2018, LAURENCE KING, € 35,- grote drie’: Ozu, Mizoguchi en Kurosawa, maar ont- Buruma pakt nog een staartje mee van de revolutio- Dit is geen praktisch hand- dekt er ook Naruse (‘een nog altijd ondergewaardeerde naire jaren zestig, die ook Japan in zijn greep had. Een boek, het leert je bijvoorbeeld niet om DaVinci regisseur’), Kinoshiti, de yakuza-film en de erotica revolutie die ook een reactie vormde op de traditionele Resolve te gebruiken, in plaats daarvan helpt het je om meer visueel te denken. Door middel van van de roman-porno (ook wel bekend als ‘pink films’). esthetiek. Buruma rept in dit opzicht over het begrip tekst maar vooral illustraties en afbeeldingen, Buruma wijdt mooi beschouwingen aan zijn liefde voor ‘dorokusai’: “het stinken van de aarde (…). Het schun- word je uitgedaagd om op een andere ma­nier Japanse films, waaronder deze treffende passage: ‘Wat nige, het obscene, het ontaarde, het bloederige, het naar filmbeelden te kijken. Zo biedt het boek in de films van Ozu, Mizoguchi, Kurosawa, Naruse en veel stinkende, het sijpelde allemaal door in de kunsten, het begin een ‘anatomy of the image’, met andere, minder bekende regisseurs met elkaar gemeen niet alleen in de fotografie, maar ook in het toneel, de begrippen zoals shape, orientation, depth en light die vervolgens in aparte (sub)hoofdstukken hadden, was emotioneel realisme. Ze benaderden de film, de letteren, de mangastrip en zelfs de grafische worden uitgewerkt. In het subhoofdstuk Color & duisterder – seksuele, sociale, spirituele – menselijke kunsten.” Emotion wordt getoond hoe exact hetzelfde impulsen met een zeldzame openheid, die men minder De eerste helft van Buruma’s Japanse memoires gaat tafereel van een huis door middel van een andere vaak zag in Europese en Amerikaanse films.’ Buruma grotendeels over film, het tweede deel focust voor- kleurkeuze van een vroege lenteochtend, naar en Richie gaan op setbezoek als perfectionist Kurosawa al op zijn avonturen in de theaterwereld. Nog steeds een voorbode van een ruzie, in het decor van een horrorfilm kan veranderen. Kleine verschillen, Kagemusha (1980) opneemt, later figureert Buruma in heel boeiend om te lezen, maar voor de Filmkrantlezer zoals de richting van een schaduw – lang, kort, een door Kurosawa gedraaide reclamespot voor Sunto- wellicht net iets minder interessant. Toch verdient het nauwelijks zichtbaar, et cetera, maken dat we ry-whisky. aanbeveling Buruma’s boek helemaal te lezen, want een filmscène volledig anders ervaren. Vision, Met Richie praat hij niet alleen over films maar ook de reflecties op zijn buitenstaanderschap zijn interes- Color and Composition for Film helpt je be­wust over seks. Er zijn constante verleidingen en mogelijk- sant. Ook al spreekt hij Japans, Japanners zien hem als te worden van enkele van deze verschillen. heden tot seks maar volgens Richie blijft het meestal ‘gaijin’, de blanke buitenstaander. Buruma: ‘Hoezeer SAMENSTELLING JORIK AMIT GALAMA, INTERNATIONAL net buiten bereik. Het brengt Buruma tot de volgende je je ook als een Japanner gedraagt, je zult nooit een THEATRE & FILM BOOKS, LEIDSEPLEIN 26, AMSTER­ DAM, T 020 6226489, THEATREANDFILMBOOKS.COM DE FILMKRANT #414 NOVEMBER 2018 55 Thuiskijken ByNWR

film en beweert dat Harringtons curieuze werkje grote invloed had op The Neon Demon. DE ONDERWERELD Night Tide is een in fraai zwart-wit geschoten B-film over een jonge matroos die verliefd wordt op de mysterieuze Mora (Linda Lawson), wier vorige vriend- jes allemaal zijn overleden. Ze werkt als zeemeermin VAN REFN op een lokale kermis en begint te geloven dat ze voor- bestemd is om op de bodem van de zee te leven – een waanidee dat grote gevolgen voor beiden zal hebben. Het feit dat de matroos wordt gespeeld door een jonge Dennis Hopper geeft de film een absolute meer- waarde. De latere wereldster levert een zeer onder- koelde maar precieze acteerprestatie, waarin alleen zijn kenmerkende lachje doet denken aan het intense spel van zijn latere werk. Harringtons film bevat een subtiele onderlaag die je misschien nog het best kunt omschrijven als American gothic, een aan het werk van Edgar Allan Poe verwante sfeer waarmee macabere dingen worden geduid (maar niet benoemd) die zich ergens achter de opgepoetste façade van alledag bevin- den. Niet vreemd wanneer je weet dat Harrington zijn loopbaan begon en afsloot met een korte film naar het werk van Poe. Refns gerestaureerde kopie ziet er fraai uit, waardoor het contrastrijke camerawerk volledig tot zijn recht komt.

AMOREEL In de cinematografische onderwereld die Refn verkent komen we ook Joseph G. Prieto’s Shanty Tramp (1967) NIGHT TIDE tegen. Doorgewinterde cultverzamelaars kennen deze exploitatiefilm van de trailer die op de legendarische ByNWR is de nieuwe website van regisseur tie en curieuze hybrides uit de grindhouses en drive-in verzamelelpee Wavy Gravy staat: ‘This unusual and Nicolas Winding Refn, die regelmatig wordt circuits betuigt. Om dat laatste kracht bij te zetten en abnormal motion picture makes those Swedish movies ververst met allerlei creative content. De een lans te breken voor ontregelende B-cinema uit de look like a Sunday school show!’. Daar zit geen woord nadruk ligt op obscure films die nauwkeurig en spelonken van de Verenigde Staten heeft Refn nu een Frans bij. En voor de verandering klopt de ronkende onder auspiciën van de cineast zelf zijn platform opgezet, dat ByNWR heet; inderdaad, net als tekst: Shanty Tramp is een volledig amorele vertelling gerestaureerd. Wij bekeken Night Tide en Tarantino zich nu graag QT laat noemen gebruikt de over een jongedame die het aanlegt met achtereenvol- Shanty Tramp. DOOR MIKE LEBBING Deen zijn initialen. gens een hypocriete priester, een motorduivel en een Deze zomer ging zijn website online. Het is een ver- naïeve Afro-Amerikaan. Die laatste is de enige oprech- Zou je hem het intellectuele neefje van Quentin Taran­ zamelplaats voor de verschillende passies van Refn, die te persoon, die dus meteen door de lokale zuidelijke tino mogen noemen? De Deense filmmaker Nicolas allemaal gratis te bekijken en te lezen zijn. Er zijn veel rednecks gelyncht dreigt te worden. Tussen de ranzige Winding Refn (1970) is namelijk net als zijn beroemde prikkelende en soms hilarische artikelen te lezen van bedrijven door krijgt de lichtekooi het ook nog te stel- Amerikaanse vakbroeder een videovorsende veelvraat uitstekende schrijvers, onder wie de illustere Jimmy len met haar zuipende vader, die zich aan haar dreigt te en steekt zijn liefde voor obscure cinema niet onder McDonough, ‘de literaire terminator’, wiens postercol- vergrijpen. stoelen of banken. Ook is hij eerlijk over de invloed die lectie aan bod kwam in een koffietafelboek van Refn. Doordat Shanty Tramp zich in het geheel ’s nachts andere films, filmmakers en genres op zijn werk heb- Maar de hoofdattracties zijn obscure films die speciaal afspeelt, vrijwel alleen louche types bevat en lijkt te ben. Refn deelt ook Tarantino’s meedogenloze bravou- voor de website gerestaureerd zijn. worden gedreven door een hitsige energie en een ver- re, choqueert met geweldsscènes en speelt het enfant wrongen geest is dit een film als geen enkele andere, terrible door bijvoorbeeld tijdens een BBC-ochtend- ZEEMEERMIN een politiek-incorrect manifest waarmee je vandaag show het f-woord te gebruiken. Maar hij doet dat alles Het oeuvre van Curtis Harrington (1926-2007) lijkt de dag niet meer weg kan komen. Zeer fascinerend dus, met een uitgesproken artistieke insteek en drenkt zijn op het eerste gezicht weinig interessant: veel tv-werk, maar we hopen dat NWR tijdens zijn zoektocht volgen- beelden in ambiguïteit, waar Tarantino eerder mikt op waaronder een aantal episodes van de soapserie Dy- de keer de lat iets hoger legt en verloren gewaande films de onderbuik. nasty, en een aantal genrefilms zoals The Killing Kind als Giulio Questi’s geweldige Arcana (1972) of Alejandro (1973, bij ons uitgebracht als De massamoordenaar). Jodorowsky’s Tusk (1980) op kan dreggen. Refn droeg ONTREGELEND Toch was Harrington een intrigerende figuur, die puur Only God Forgives immers op aan de Chileense filmma- Opvallend daarbij is dat Tarantino dol is op Europese uit liefde voor de cinema zijn vak inrolde met Night giër – nu wordt het tijd om te laten zien waarom. en Aziatische genrefilms, en ze soms letterlijk citeert, Tide (1961), een productie die heel moeilijk te classi- terwijl Refn juist zijn liefde voor Amerikaanse exploita- ficeren valt. Refn bezit het originele negatief van de ByNWR bynwr.com DE FILMKRANT #414 NOVEMBER 2018 56

MANIAC Droommachine met eigen regels Een sterke cast met onder anderen Jonah en een briljante, kettingrokende variant op Hill en Emma Stone in een zeer vermakelijke Wendy van Dijks Ushi. genre­speeltuin van de maker van True Ik was even bang dat Fukunaga totaal In- Detective. ception op onze billen zou gaan met een doolhof van dromen in dromen en re- In een retro-futuristisch New York waar ro- tro-slowmotion tot de tijd oneindig zou ver- botjes over de stoep schuiven om poep te tragen en ik geen zin meer zou hebben om de ruimen en de huurprijzen tot astronomische volgende droomsequentie te zien. Want het hoogten zijn gestegen, melden Owen (Jonah risico met slimme series als Maniac is dat de Hill) en Annie (Emma Stone) zich aan voor manipulatie van de kijker iets zielloos krijgt een pillenproef bij een megafarmaceut, de omdat makers eindeloos kunnen shoppen brandstofindustrie van de toekomst. uit genres en overal wormgaten in kunnen Hij om geld te verdienen en omdat Annie stoppen zodat niets meer waarachtig voelt: een geheim agent is die hem aan z’n volgende nihilisme voor nerds, het zwarte gat van het opdracht zal helpen (Owen is schizofreen), postmodernisme. zij omdat ze verslaafd is aan een van de me- Maar nergens verliest Maniac de emoties THE LAST PICTURE SHOW dicijnen in de proef en zo snel mogelijk een uit het oog: Owens verziekte verhouding met pot pillen in haar zak wil steken. zijn familie en de dood van Annie’s zus die ze In tien afleveringen neemt wonderboy nooit heeft willen accepteren. Ook al slingert THE LAST PICTURE SHOW & SAINT JACK Cary Joji Fukunaga (True Detective, én een de serie je af en toe de vierde dimensie in, je van de eerste Netflix exclusive-filmsBeasts komt terug waar je wezen moet. of No Nation) je onder invloed van de experi- In de laatste twee afleveringen voelt het Cinefilie als levenswijze mentele medicijnen mee door hun halluci- alsof de makers hun huiswerk zelfs te goed naties, die allemaal de vorm van een ander hebben gedaan omdat het allemaal zo keurig Met de blu-ray-release van cultklassiekers novich, “het is een vreemde mix die perfect genre hebben. Sommigen zullen zweren bij in elkaar past. Maar het klopt omdat het The Last Picture Show en Saint Jack viert de mijn ervaring weergeeft.” De zwart-witfilm de Game of Thrones-parodie, anderen bij de moet kloppen: dit is tv, dit is de droomma- Franse distributeur Carlotta zijn twintigja- is gemaakt in de Hollywoodtraditie maar jaren-negentig-Coen Brothers-persiflage. chine met z’n eigen regels en Fukunaga weet rige bestaan. Met regisseur Peter Bogdano- sluit met zijn sombere thema’s en taboe- Zelf had ik de meeste lol bij de James Bond- dat. Hij is de meester over het spel en dit spel vich delen ze een fascinatie voor klassiek doorbrekende scènes aan bij het moder- op-speed-bevrijding van een IJslandse we- moet goed aflopen. Benieuwd wat hij met Ja- én New Hollywood. nisme van New Hollywood. tenschapper uit het Brusselse NAVO-hoofd- mes Bond gaat doen. Bogdanovichs spreidstand en verlangen kwartier tijdens een buitenaardse invasie. RONALD ROVERS “Cinema is een estafette”, zegt Peter Bogda- naar nieuwe uitdagingen leverden drie hits Het experiment wordt aangestuurd door novich (1939) in een bonusinterview, “je en evenveel flops op. Omdat hij zelf ontevre- een depressieve computer (een knipoog naar MANIAC VERENIGDE STATEN, 2018 | REGIE CARY JOJI loopt een tijdje en dan geef je het stokje door. den was over zijn werk legde Bogdanovich Douglas Adams’ The Hitchhiker’s Guide to FUKUNAGA | PLM 10 X 40 MINUTEN | MET EMMA STONE, Ik had het geluk dat Orson Welles, John Ford, zich een rust- en bezinningsperiode op. Het the Galaxy) maar staat onder leiding van een JONAH HILL, SONOYA MIZUNO, JUSTIN THEROUX, SALLY Howard Hawks, Alfred Hitchcock en Jean inspireerde hem tot een terugkeer naar zijn ijdele wetenschapper met moedercomplexen FIELD | TE ZIEN VIA NETFLIX Renoir me heel genereus veel van hun tijd wortels. Ver weg van Hollywood, op locatie gaven. Ik leerde alles door hun films te be- in Singapore, leverde hij dankzij Corman en studeren, hen aan het werk te zien en te Robby Müller de goedkoop en in documen- spreken. Dat cineasten zeggen dat ze iets op- taire stijl gedraaide Paul Theroux-adaptatie staken van mijn films is positief. We geven Saint Jack af. In Bogdanovich’ beste film is wat we weten door aan volgende generaties Ben Gazarra een Amerikaanse antiheld. De en dat maakt ons sterker.” Toen Bogdanovich bordeelhouder die het Amerikaanse leger zijn doorbraakfilm The Last Picture Show bedient heeft aan het einde van zijn Shake­ draaide had hij al veel geleerd van filmmakers speariaanse avontuur alles verloren maar die hij interviewde (over monteren met de herontdekt vrijheid en moraliteit. Een way of camera bijvoorbeeld) en van Roger Corman life. Voor Bogdanovich was Saint Jack “een die hem liet debuteren met Targets. film over hypocrisie, waarden, de Ameri- Zijn Larry McMurtry-bewerking The Last kaanse betrokkenheid in Vietnam en poli- Picture Show, een coming-of-age- annex tiek” maar vooral ook een herbronning. Pa- einde-van-een-tijdperkdrama gesitueerd in rels als They All Laughed en Mask volgden. een Texaans dorpje, wordt gedreven door ci- nefiele nostalgie. Cinefilie is voor Bogdano- IVO DE KOCK vich geen schuilplaats maar een vorm van existentialisme, een levenswijze die tegelijk THE LAST PICTURE SHOW VERENIGDE een subjectieve kijk op de wereld is. De laat- STATEN, 1971 | REGIE PETER BOGDANOVICH | 126 ste bioscoopvertoning in een desolaat dorp MINUTEN | MET TIMOTHY BOTTOMS, JEFF BRIDGES, brengt met Red River de magie en grandeur CYBIL SHEPHERD, BEN JOHNSON | BONUS INTERVIEW, van film in beeld. Kijken naar film, naar ‘pie- DOCUMENTAIRE | DISTRIBUTIE CARLOTTA FILMS ces of time’, is voor Bogdanovich en zijn per- SAINT JACK VERENIGDE STATEN, 1979 | REGIE sonages een manier om zich via het verleden PETER BOGDANOVICH | 115 MINUTEN | MET BEN een andere toekomst te dromen. “The Last GAZARRA, DENHOLM ELLIOTT, JAMES VILLIERS, JOSS Picture Show bevat een nieuw gezichtspunt ACKLAND | BONUS INTERVIEW, DOCUMENTAIRES | maar bewaart de klassieke stijl”, stelt Bogda- DISTRIBUTIE CARLOTTA FILMS MANIAC DE FILMKRANT #414 NOVEMBER 2018 57

THE OTHER SIDE OF THE WIND LANGE NEUS NAAR HOLLYWOOD Het is bijna té perfect: Orson Welles’ eindelijk van het oude Hollywood naar de jonge honden van wat dat zijn laatste film nu uitkomt bij de streamingdienst voltooide The Other Side of the Wind draait om de geschiedenis in is gegaan als New Hollywood (zie Netflix, het bedrijf dat zo vrolijk blijft zagen aan de po- een filmmaker die zijn laatste film niet af kan ook pagina 56) staat centraal in The Other Side of the ten van die hele filmwereld die hij in de film zo scherp maken. De satirische wervelwind lijkt op Wind. De figuur van Hannaford is geïnspireerd door op de hak neemt. weinig anders dat Welles maakte en draagt macho-regisseurs uit de vroege jaren van de cinema, en De beeldschone composities van de film-in-de-film tegelijk onmiskenbaar zijn stempel. door schrijver Ernest Hemingway (Welles begon kort steken uiteindelijk bleekjes af tegen de ondoordring- DOOR JOOST BROEREN-HUITENGA na diens dood in 1961 aan het scenario voor de film), bare maar hyperenergieke berg aan chaos die Welles en draagt overduidelijk ook trekjes van Welles zelf – al eromheen creëert. Hannaford heeft op zijn verjaar- 2018 kan de boeken in als het jaar van de eindelijk heeft hij altijd volgehouden dat de film niet autobiogra- dagsfeest tientallen filmstudenten, journalisten en uitgekomen filmdromen. Terry Gilliam mocht einde- fisch is. documentairemakers uitgenodigd, en velen van hen lijk zijn The Man Who Killed Don Quichote maken, na Hannaford komt uit de oude wereld, net als acteur/ hebben camera’s meegenomen. De nietsontziende wer- decennialange vergeefse of gedoemde pogingen. Op regisseur John Huston die hem speelt, en hij wordt om- velwind van Welles’ vertelling is (zowel in de film als in Orson Welles’ The Other Side of the Wind was het nog ringd door een entourage van andere spelers uit die op het echt) bijeen geknipt uit zo’n honderd uur materiaal langer wachten. De opnames voor de film vonden al tussen 1970 en 1976 plaats, maar Welles leverde bij leven nooit een volledige montage af, en vervolgens raakte het materiaal eindeloos verwikkeld in juridisch geharrewar. De twee films hebben veel gemeen. Beide spelen zich af in de filmindustrie en tonen een morbide fascinatie voor de duistere kanten van ‘the business of show’. Bei- de hebben de manische energie van een koortsdroom. Beide verweven hun moeizame ontstaansgeschiedenis expliciet in het werk zelf. En voor beide geldt wat ik eerder schreef over Gilliams film: het zijn niet de beste films van deze makers, maar waarschijnlijk toch hun meesterwerken.

BULLEBAK De nooit afgemaakte film The Other Side of the Wind draait om de moeilijkheden van een regisseur, Jake Hannaford (John Huston), om zijn eigen film af te maken. De opnamen van die Antonioni-achtige film- in-de-film, die ook de titel The Other Side of the Wind draagt, zijn hopeloos vastgelopen. Hoofdrolspeler John Dale (Robert Random) is kwaad weggelopen van de manipulaties van de bullebakkende Hannaford, en de studio weigert verdere budgetoverschrijdingen te financieren. Op zijn eigen verjaardagsfeest hoopt BOGDANOVICH EN HUSTON Hannaford alsnog het benodigde geld binnen te halen. Maar wat zijn comeback had moeten worden, blijkt zijn dat moment al vervlogen tijden. Meewarig kijken ze toe op verschillende dragers: 35mm en 16mm, kleur en onvoltooide zwanenzang: een voice-over aan het begin hoe de jonge generatie in hun hielen bijt – naast Bogda- zwart-wit. Zo’n drie kwartier van de film werd al door van de film vermeldt al dat Hannaford aan het eind van novich duiken onder meer Claude Chabrol en Dennis Welles zelf gemonteerd, de rest is nu nauwgezet vol- de avond bij een auto-ongeluk om zal komen. Hopper op in bijrollen. Welles is in feite de perfecte tooid op basis van zijn aantekeningen. De doelbewuste Die voice-over zou eigenlijk door Welles zelf worden brug tussen die twee: hij maakte zijn debuut Citizen chaos wordt alleen maar versterkt doordat Welles de gesproken, maar de tekst werd nooit door hem opge- Kane (1941) in de gouden jaren van het oude Holly- film noodgedwongen in horten en stoten opnam gedu- nomen. In de uiteindelijk afgemaakte versie horen we wood, maar positioneerde zichzelf vervolgens zodanig rende een periode van zes jaar, en acteurs soms van het de stem van Peter Bogdanovich, de grootste en meest als outsider dat hij voor de jonge anti-studiogeneratie ene op het andere shot zichtbaar verouderen. hardnekkige voorvechter van het afmaken van Welles’ een held en rolmodel kon worden. Het feest vol camera’s moet destijds bedoeld zijn als laatste film. Bogdanovich speelt zelf ook een van de satirische uitvergroting van de televisiemaatschappij. hoofdrollen in The Other Side of the Wind, als Brooks OVERAL CAMERA’S Veertig jaar later kijkt het vooral als een accu­rate voor- Otterlake, een schrijver en regisseur die begon als bio- Met The Other Side of the Wind trekt Welles uiteindelijk spelling van onze hedendaagse permanente surveil- graaf en protegée van Hannaford maar inmiddels zijn naar beide groepen een lange neus. Scherp satirisch zet lancemaatschappij. Ook ruim dertig jaar na zijn dood leermeester is voorbijgestreefd. Welles Hannaford, de maker van pretentieuze shots vol blijkt Welles nog altijd zijn tijd vooruit. Die relatie spiegelt de echte relatie tussen Welles existentiële leegtes, weg als een mastodont die de bel en Bogdanovich – ten tijde van het maken van deze van de jeugdige tegencultuur heeft gehoord maar geen THE OTHER SIDE OF THE WIND VERENIGDE film woonde Welles enkele jaren bij Bogdanovich in idee heeft waar de klepel zit. Die jongere generatie is op STATEN, 2018 | REGIE ORSON WELLES | 122 MINUTEN | huis, en de jongere ‘movie brat’ investeerde persoonlijk zijn beurt een school piranha’s die meedogenloos alles MET JOHN HUSTON, OJA KODAR, PETER BOGDANOVICH | 500.000 dollar in de film. Ook die machtsoverdracht kaalvreet. Wie weet zou Welles erom kunnen gniffelen DISTRIBUTIE NETFLIX DE FILMKRANT #414 NOVEMBER 2018 58

Europaplein 24, 1078 GZ Amsterdam 28 februari 2018, 19.33 uur

“En als ze haar gezicht iets meer naar links draait?”, vraagt regisseur Sacha Polak aan haar Vlaamse Director of Photography Ru- ben Impens, die twee treden hoger op de rol- trap staat. “Dan zie je het niet, toch?” Weer wat hoger staan de non-actrices Vicky Knight (Jade) en Rebecca Stone (Shami) te geinen. De beste vriendinnen zijn op weg naar Marrakesh, waar Jade een operatie moet ondergaan. “Keep talking”, zegt Polak tegen de meiden. “Talk about partying, boys, clo- thes, it doesn’t matter what you talk about, but keep looking to your left side.” Hal F van de RAI in Amsterdam-Zuid, die in Jaaps van Heusdens In Blue (2017) al fun- De 22-jarige Vicky Knight werd op straat Het is de hele draaiperiode goed gegaan, OP DE ROLTRAP: VICKY KNIGHT (BLAUWE JAS) EN REBECCA STONE. geerde als Hongaars vliegveld, is voor Dirty gecast door Lucy Pardee, die ook de hoofd- maar vanavond, tijdens de allerlaatste night ONDERAAN: DIRECTOR OF PHOTOGRAPHY RUBEN IMPENS, REGISSEUR SACHA POLAK EN GRIP BJORN SCHUMACHER. BOVEN, OP DE RUG God provisorisch omgebouwd tot vertrekhal rolspeelster uit Andrea Arnolds Fishtank shoot in Amsterdam, zijn er problemen met BEZIEN: 1ST AD WILLEM QUARLES VAN UFFORD. van een Britse luchthaven. Dirty God is de heeft gevonden. Polak viel mede voor de protheses: de nepwonden blijven niet goed eerste Engelstalige film van Polak, bekend Knight, die in het dagelijks leven verpleeg- zitten op de echte littekens, die tijdens de op- van de prijswinnende drama’s Hemel (2012) ster is, omdat ze door haar eigen levensver- namen zijn gaan irriteren. Polak heeft nog en Zurich (2015) en de zeer persoonlijke do- haal – zij liep als kind ernstige brandwonden even overwogen de prothese vanavond dan cumentaire Nieuwe tieten (2013). op – veel affiniteit heeft met haar personage. maar niet aan te brengen, en Jade’s gezicht Polak was bezig met een andere Engelse Er is dan ook weinig verschil als de camera buiten beeld te houden, maar dat was geen film,Vita and Virginia, over de relatie tussen aan- of uitstaat. optie voor Knight. “Ze is echt een enorme DIRTY GOD NEDERLAND/GROOT-BRITTANNIË/ schrijfster Virginia Woolf en Victoria Sack- “Her face has been reconstructed, but her bikkel”, lacht Polak. “Ze klaagt nooit.” BELGIË/IERLAND, 2019 | SCENARIO SACHA POLAK & ville-West, maar ontdekte dat ze die film ei- beauty is gone”, expliceert Knight tussen de Terwijl Knight en Stone de roltrap naar SUSANNE FARRELL | REGIE SACHA POLAK | PRODUCENT genlijk niet wilde maken. Toen kreeg ze het opnamen in de RAI door. “Met de film wil ik la- beneden nemen, overlegt Polak nog even MARLEEN SLOT, VIKING FILM | IN COPRODUCTIE MET idee voor Dirty God, over een jonge alleen- ten zien dat er een leven is met brandwonden; met Impens. De Vlaamse cameraman, be- EMU FILMS, A PRIVATE VIEW, SAVAGE PRODUCTIONS | staande moeder, die na een zoutzuuraanval een leven dat uit meer bestaat dan operaties.” kend door zijn werk voor de films van Felix UITVOEREND PRODUCENT CHRIS JORNA | CAMERA door haar jaloerse ex haar leven weer op de Zoals op iedere opnamedag heeft Knight Van Groeningen, waaronder The Broken Cir- RUBEN IMPENS | MONTAGE SANDER VOS | ART DIREC­ rails moet zien te krijgen. “Toen ik er drie, ruim twee uur in de make-up gezeten bij Ro- cle Breakdown (2012) en Beautiful Boy (2018), TION SANNE SCHAT | KLEDING SARA HAKKEN­BERG | vier jaar geleden mee begon, waren die zuur- gier Samuels. De Nederlandse specialist ‘in Julia Ducournau’s Raw (2016) en de sci- MAKE-UP ROGIER SAMUELS & LINDELOTTE VAN DER aanvallen nog niet zo’n groot ding, maar alles wat echt lijkt, maar dat niet is’ werkte fi-hitserieBlack Mirror (2016), knikt. Tien MEER | MUZIEK RUTGER REINDERS | MET VICKY KNIGHT, toen ik aan het schrijven was, gebeurde het samen met de Deense specialist Morten Ja- minuten later staat het shot erop. KATHERINE KELLY, ELIZA BRADY-GIRARD, REBECCA om de haverklap. In Nederland zijn er – ge- cobsen, die onder meer de ‘special make up STONE, BLUEY ROBINSON, DANA MARINECI | KLEUR, lukkig – nauwelijks zuuraanvallen, dus het effects’ deed voor de Lars von Trier-films JAN PIETER EKKER 104 MINUTEN | OMROEP BBC FILMS | DISTRIBUTIE klopte beter om het in Engeland te doen.” Antichrist (2009) en Nymphomaniac (2013). FOTO BOB BRONSHOFF CINÉART | TE ZIEN VANAF VOORJAAR 2019 (OVB)

DE FILMKRANT #415 VERSCHIJNT OP DONDERDAG 22 NOVEMBER Volgende maand COLD WAR SHOPLIFTERS BECOMING ASTRID SERENITY BEAUTIFUL BOY WIDOWS GOOD MANNERS HEARTBOUND LIEBE IN DEN GÄNGEN KURSK ALL ALONE THE DISCIPLES ROBIN HOOD DE CHAQUE INSTANT THE MARY SHELLEY THE WIFE GRINCH I STILL SEE YOU FIRST KISS THE STATE AGAINST MANDELA AND THE OTHERS ALL YOU NEED IS LOVE MORTAL ENGINES REPLICAS THE FRONT RUNNER Vanaf 1 november in de bioscoop 5JAAR PROGRAMMA NAJAAR 2018 De Nieuwe Tivoli

2013 - 2018 Vrijdag 2/11/18 20:00 DE ANDERE KANTEN VAN TOKYO Volgens ImdB: ‘A brutal and delicate work of art.’ (JAP, 1992, D Ryû Murakami, ca. 90’, Nederlands ondertiteld). Inleiding van Mr. Horror Jan Doense.

Vrijdag 9/11/18 20:00 GERARD REVE OP HET WITTE DOEK. Minder bekende Reveverfi lming dan DE VIERDE MAN maar ook hier valt veel te genieten. Op een buitenlands affi che aangeprezen als ‘classic gay cinema’ (Paul de Lussanet, NL, 1980, 88’). Inleiding van Film- en Literatuurspecialist Harry Peters.

Vrijdag 30/11/18 20:00 EEN CARMEN VAN HET NOORDEN (Maurits Binger en Hans Nesna, NL, 1919). Voor het eerst presenteert het GDI een stomme fi l m m e t livemuziek op onze nieuwe 5 JAAR GDINoord-Scharwoude aanwinst: een vintage piano, bespeeld door de Zaanse pianist Rob Stoop. Met twee voorfi lms; 1 ook geleend van GEOFFREY DONALDSON (1929-2002) is eens in Eye (EEN TELEGRAM UIT MEXICO, NL, 1914), en de fi lmtijdschrift Skoop ‘De Onbetwiste Allesweter’ 5JAAR ander een eigen restauratie (MEJ KOOIMANS WORDT genoemd. Deze Australische Rotterdammer 2 0 1 3 - 2 0 1 8 100, NL, 1911).

SPRAAK A

l maakte vanaf de jaren 60 van de vorige eeuw de f r Vrijdag 7/12/18 20:00 e d

H Nederlandse zwijgende fi lm opnieuw toegankelijk IT FANFARE IN MOSKOU C H C

O B CK e Russisch ondertitelde print van Bert Haanstra’s

r voor ons. Zijn standaardwerk Of Joy and Sorrow t r a MAKENDE n meesterlijke komedie die getuige de leader vooraf d

T M A verscheen in 1997 en in 1998 gaf men hem voor V a E vertoond is op het Internationaal Festival van r RN l I e ER e n zijn levenswerk het Cultuur Gouden Kalf in Utrecht. G Moskou. Een recent boven water gekomen unicum O R Toen wij in 2013 in Noord-Scharwoude een FILM RIS dus in het jaar dat de fi lm zijn 60ste verjaardag viert

P (NL, 1958, 86’)

a

u

l fi lminstituut oprichtten kon het voor ons gevoel B V

e E

r R n H a O Vrijdag 14/12/18 20:00 dan ook niet anders dan dat het vernoemd zou r E d VE o N B MAKERS E SPRAAKMAKENDE FILMMAKERS: COPPOLA. R Fo T worden naar deze pionier van de Nederlandse ns OLU R CCI A THE OUTSIDERS D E M fi lmgeschiedschrijving. A (USA, 1983, 91, GEEN ondertitels). Na zijn mega- K

E

R

S EMAN projecten de eerste twee Godfathers en ET Veit O H Fran S A ci d R s r APOCALYPSE NOW sloeg Francis Coppola een meer F L o a A r r Het 5-jarig bestaan mag natuurlijk niet onopge- N d e

C G experimentele fase in en verfi lmde back to back O

P

P

merkt voorbij gaan en dus is vanaf 1 december O twee romans van S.E.Hinton over jaar jeugd in L onze nieuwe tentoonstelling geopend en hebben A Tulsa, Oklahoma. De tweede (RUMBLE FISH) kreeg TOEGANG EXPOSITIE wereldfaam maar de eerste mag er ook zijn. we op 30 november een speciale voorstelling met GRATIS een Hollandia-fi lm die we mochten lenen van 1 december 2018 – 6 april 2019 Zaterdag 22/12/2018 20.00 onze grote zus Eye. Expositie in het Geoffrey Donaldson Instituut DE LANGE KORTE HITCHCOCK NACHT Dorpsstraat 612, 1723 HK Noord-Scharwoude Master of suspense Alfred Hitchcock (1899-1980) zou Geopend maandag, woensdag en zaterdag van 14-17.00 uur dit jaar 119 zijn geworden en toen het GDI dit voorjaar Sinds 2013 hebben wij 8 tentoonstellingen in Californië een originele rekwisiet van THE BIRDS vond in een antiekzaakje was snel besloten onze georganiseerd (o.a. over Haanstra als schilder, TOEGANG EXPOSITIE Hitchcocks eens te Laurel en Hardy in Europa en de eerste GRATIS Star Wars-expositie in ons land), projecteren. We zullen 60 openbare fi lmvoorstellingen 5 hoofdfi lms uit de gehouden (met 35-mm fi lms grotendeels periode 1951-1976 vertonen maar Tot de Laatste Akte! uit eigen collectie) en 3 fi lmhistorische boeken verklappen pas op de Eervolle vermelding uitgegeven waarvan de derde (Tot de Laatste Akte! avond zelf welke. Veel Louis Hartlooper Prijs 19 Film verzamelaars en hun Sterke Verhalen) afgelopen vintage IB-Technicolor en kort bijwerk! 90 september een eervolle vermelding kreeg van de Kosten € 75 maar daar 29, jury van de Louis Hartlooper Prijs. En we hebben krijgt u dan wel ook in Te bestellen via: heel, Heel, HEEL veel verzameld: posters, foto’s, de vroege ochtend www.donaldsoninstituut.nl een ontbijtje van boeken, archieven, en vooral 35 en 16mm fi lms. Bakkerij Jonker bij. Exclusief verzendkosten. Het totaalbedrag staat op de website. Kom vooral eens kijken. Meer informatie betreff ende het programma, aanvangstijden en prijzen kunt u vinden op onze website. Kaarten kunnen GDI, Dorpsstraat 612, 1723 HK Noord-Scharwoude uitsluitend gereserveerd worden via een e-mail aan www.donaldsoninstituut.nl [email protected] Toegang gewone voorstelling 10 €.