Postmodern Siyasi Söylemler Çerçevesinde 1990 Sonrasi Gürcistan- Rusya Ilişkilerinin Analizi
Total Page:16
File Type:pdf, Size:1020Kb
T. C. BURSA ULUDAĞ ÜNİVERSİTESİ SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ ULUSLARARASI İLİŞKİLER ANABİLİM DALI ULUSLARARASI İLİŞKİLER BİLİM DALI POSTMODERN SİYASİ SÖYLEMLER ÇERÇEVESİNDE 1990 SONRASI GÜRCİSTAN- RUSYA İLİŞKİLERİNİN ANALİZİ (DOKTORA TEZİ) Burcu GÜÇLÜ AKPINAR BURSA-2019 T. C. BURSA ULUDAĞ ÜNİVERSİTESİ SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ ULUSLARARASI İLİŞKİLER ANABİLİM DALI ULUSLARARASI İLİŞKİLER BİLİM DALI POSTMODERN SİYASİ SÖYLEMLER ÇERÇEVESİNDE 1990 SONRASI GÜRCİSTAN- RUSYA İLİŞKİLERİNİN ANALİZİ (DOKTORA TEZİ) Burcu GÜÇLÜ AKPINAR Danışman: Prof.Dr. Ömer Göksel İŞYAR BURSA-2019 ÖZET Yazar Adı ve Soyadı : Burcu GÜÇLÜ AKPINAR Üniversite : Bursa Uludağ Üniversitesi Enstitü : Sosyal Bilimler Enstitüsü Anabilim Dalı : Uluslararası İlişkiler Bilim Dalı : Uluslararası İlişkiler Tezin Niteliği : Doktora Sayfa Sayısı : xv+ 293 Mezuniyet Tarihi : 14/01/2019 Tez Danışmanı : Prof. Dr. Ömer Göksel İŞYAR POSTMODERN SİYASİ SÖYLEMLER ÇERÇEVESİNDE 1990 SONRASI GÜRCİSTAN-RUSYA İLİŞKİLERİNİN ANALİZİ Bu tez postmodern siyasi söylemler çerçevesinde Gürcistan’ın Rusya ile olan ilişkilerini ele almaktadır. Çalışmada postmodern/post-yapısalcı görüşe bağlı kalınmıştır. Bu yaklaşım içerisinde tez konusuna en uygun görülen metodolojik çerçeve ise Michel Foucault’nun sorunsallaştırma, nesneleştirme ve özneleştirme perspektifidir. Bu yöntem esas alınarak Gürcistan’ın iç ve dış politik durumu incelenmiştir. İlk olarak Gürcistan’ın iç ve dış politikası sorunsallaştırılmış ve Gürcistan’ın iç siyasetinde uyguladığı nesneleştirme pratiklerinin dış siyasetine nasıl yön verdiği ele alınmıştır. Bunun yanı sıra Gürcistan’ın farklı iki bilgi/iktidar ekseninde bir bilgi nesnesi haline dönüştüğüne de değinilmiş, bu durumun özneleşme süreçleri üzerinde yarattığı etki tartışılmıştır. Sonuç olarak Gürcistan-Rusya ilişkileri sorunsallaştırılmış, daha sonra nesneleştirme ve özneleştirme pratikleri üzerinden analiz edilmiştir. Anahtar Sözcükler : Postmodern Siyaset, Michel Foucault, Nesneleştirme- Özneleştirme Pratikleri, Gürcistan, Rusya iv ABSTRACT Name and Surname : Burcu GÜÇLÜ AKPINAR University : Bursa Uludağ University Institution : Social Sciences Institute Field : International Relations Branch : International Relations Degree Awarded : PhD Page Number : xv+ 293 Degree Date : 14/01/2019 Supervizor : Prof. Dr. Ömer Göksel İŞYAR THE ANALYSIS OF GEORGIAN-RUSSIAN RELATIONS AFTER THE PERIOD OF 1990 WITHIN THE FRAMEWORK OF POSTMODERN POLITICAL DISCOURSES This thesis deals with the relations between Georgia and Russia within the framework of postmodern political discourses after the period of 1990. The postmodern approach was adhered to in the study. In this approach the most appropriate methodological framework for the thesis is; Michel Foucault's perspective of problematization, objectification and subjectivity. Based on this methodology, the internal and external political situation of Georgia has been examined. Fists of all, the internal and external political situation of Georgia have been problematized and then how objectification practices in Georgia’s internal politics directed foreign policy have been discussed. Besides, it has been mentioned that Georgia has become an information object on two different axes of knowlege/power and the effect of this situation on the process of subjectivity has been argued. As a result, the relations between Georgia and Russia were problematized and then analyzed through objectification and subjectification practices. Keywords : Postmodern Politics, Michel Foucault, Objectification-Subjectivation Practices, Georgia, Russia. v ÖNSÖZ Bu tez çalışmasında; Postmodern siyasi söylemler çerçevesinde Gürcistan’ın Rusya ile olan ilişkileri, Michel Foucault’nun sorunsallaştırma, nesneleştirme ve özneleştirme metodolojisi kullanılarak incelenmiştir. İlk olarak Gürcistan’ın yekpare tarihi sorunsallaştırılmış ve ayrılıkçı bölgeler ile ilişkisi irdelenmiştir. Bu bölgelerin nasıl birer bilgi nesnesi haline dönüştükleri ve Resmi Gürcistan tarih söyleminden uzaklaşarak nasıl bir karşı tarih tezi ürettikleri üzerinde durulmuştur. Bu oluşum sırasında hangi nesneleştirme pratikleriyle karşı karşıya kaldıkları araştırılmıştır. Ayrıca, nesneleştirme pratiklerinin Gürcistan iç ve dış politikasına olan yansımalarıyla Rusya ile olan ilişkilerinde yarattığı etkiler de ele alınmıştır. Son olarak ise özneleştirme sürecinin nasıl orataya çıktığı ve bu özneleşmenin hem minör hem de makro politikada ne gibi etkiler yarattığı tartışılmıştır. Tezin amacı; bağımsızlığından günümüze kadarki süreçte Gürcistan iç politikasında meydana gelen değişimlerin postmodern bakış açısıyla eleştiriye tabi tutularak, modernitenin yaratmış olduğu iklime karşı yapılan bir postmodern okumayla mevcut sorunların çözümü yolunda bir katkı sağlamaktır. Özellikle Gürcistan’ın Rusya ile olan ilişkilerini yeniden gözden geçirmesi ve toprak bütünlüğünü koruması hususlarında farklı bir düşünüş şekli ortaya koymaktadır. Öncelikle bu tezin konusunun seçiminde beni destekleyen ve ufkumu genişleten, bakış açımı derinleştiren, tezin yürütülmesinde ve oluşumunda ilgi ve bilgisini benimle paylaşan sayın danışman hocam Prof. Dr. Ömer Göksel İŞYAR’a teşekkürlerimi sunarım. Tezin geliştirilmesinde bilgi paylaşımlarını esirgemeyen sayın jüri hocalarım Prof. Dr. Tayyar ARI, Prof. Dr. Barış ÖZDAL, Doç. Dr. Gökhan ÖZKAN ve Doç. Dr. Zeynep YÜCEL’e şükranlarımı sunarım. Yurtdışındaki saha araştırmalarım sırasında bana yardımcı olan tüm Türkiye Cumhuriyeti Devleti kurumlarına, Gürcistan’ın iç ve dış politika analizinde derin bilgilerini paylaşan Georgian Foundation for Strategic and International Studies (GFSIS) başkanı merhum Prof. Dr. Alexander RONDELİ’ye, ayrıca çalışma süresince zengin kaynaklarını sunan GFSIS kurum ve çalışanlarına teşekkürü bir borç bilirim. Ayrıca beni bu günlere getirip, yetiştiren; her zaman sevgilerini benden esirgemeyen; üzerimde çok büyük emekleri olan aileme; başta rahmetli babam Nuri GÜÇLÜ’ye teşekkür ederim. Sevgili annem Fatma GÜÇLÜ ve ağabeyim Murat Can GÜÇLÜ’ye ise ne kadar teşekkür etsem az kalır. Son olarak tüm sıkıntılı zamanlarımda sürekli yanımda, bana her konuda yardımcı olan ve bu tez çalışması boyunca maddi, manevi desteğini benden esirgemeyen can dostum, eşim, hayat arkadaşım Eyüp AKPINAR’a sonsuz teşekkür ederim. Burcu GÜÇLÜ AKPINAR Ocak 2019 Bursa vi İÇİNDEKİLER Sayfa TEZ ONAY SAYFASI............................................................................................. ii ÖZET......................................................................................................................... iv ABSTRACT.............................................................................................................. v ÖNSÖZ ..................................................................................................................... vi İÇİNDEKİLER......................................................................................................... vii TABLOLAR.............................................................................................................. xii GRAFİKLER............................................................................................................ xii RESİMLER…........................................................................................................... xiii HARİTALAR............................................................................................................ xiii KISALTMALAR...................................................................................................... xiv GİRİŞ ........................................................................................................................ 1 BİRİNCİ BÖLÜM TEORİK ALTYAPI: POSTMODERNİZM VE POSTMODERN SİYASİ SÖYLEMLER 1. POSTMODERNİTENİN MODERN TANIMLAMALARI ................................ 7 2. POSTMODERN SÖYLEMİN TEMEL DİNAMİKLERİ ................................ 12 2.1. AYDINLANMA ELEŞTİRİSİ .................................................................. 12 2.2. BÜYÜK ANLATILARIN TERKİ ............................................................ 16 2.3. ÖZNE / NESNE AYRIMININ REDDİ ..................................................... 19 2.4. FARKLILIKLARA VURGU .................................................................... 21 3. POSTMODERN SİYASET .................................................................................. 23 3.1. POSTMODERN SİYASETİN ANALİZ SEVİYELERİ ......................... 27 vii 3.1.1. Postmodern Birey ve Toplum .......................................................... 28 3.1.2. Postmodern Devlet (Siyasal İktidar) ............................................... 30 3.1.3. Postmodern Uluslararası Sistem ..................................................... 33 3.2. POSTMODERN SİYASETİN AÇMAZLARI VE POSTMODERN SİYASETE YÖNELTİLEN ELEŞTİRİLER ........................................... 37 4. METODOLOJİ ..................................................................................................... 40 4.1. SORUNSALLAŞTIRMA, NESNELEŞTİRME VE ÖZNELEŞTİRME BAĞLAMINDA FOUCAULT METODOLOJİSİ .................................. 41 4.2. FOUCAULT METODOLOJİSİNİN GÜRCİSTAN MESELESİNE UYARLANMASI ....................................................................................... 57 İKİNCİ BÖLÜM POSTMODERN SİYASİ ANLAYIŞIN GÜRCİSTAN İÇ POLİTİKASINDA YARATTIĞI ETKİLER 1. GENEL DEĞERLENDİRMELER ..................................................................... 63 2. GÜRCÜ SİYASETİNDE MİLLİYETÇİ BAĞLAM VE TOPRAK BÜTÜNLÜĞÜ İLİŞKİSİ .....................................................................................