T.C. Balikesġr Ünġversġtesġ Fen Bġlġmlerġ Enstġtüsü Bġyolojġ Anabġlġm Dali Manyas Kuġ Gölü' Nün Balik Fauna
Total Page：16
File Type：pdf, Size：1020Kb
T.C. BALIKESĠR ÜNĠVERSĠTESĠ FEN BĠLĠMLERĠ ENSTĠTÜSÜ BĠYOLOJĠ ANABĠLĠM DALI MANYAS KUġ GÖLÜ’ NÜN BALIK FAUNASI VE TÜRLERĠN BAZI BĠYOLOJĠK ÖZELLĠKLERĠ YÜKSEK LĠSANS TEZĠ Cansu BALABAN Balıkesir, Ağustos, 2010 Balıkesir, Temmuz, 2010 ii Bu tezi 2009 / 11 nolu proje ile destekleyen Balıkesir Üniversite Rektörlüğü Bilimsel AraĢtırma Projeleri Birimi‟ ne teĢekkür ederim. iii ÖZET MANYAS KUġ GÖLÜ’ NÜN BALIK FAUNASI VE TÜRLERĠN BAZI BĠYOLOJĠK ÖZELLĠKLERĠ Cansu BALABAN Balıkesir Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Biyoloji Anabilim Dalı (Y. Lisans Tezi/Tez DanıĢmanı: Yrd. Doç. Dr. Dilek TÜRKER-ÇAKIR) Balıkesir, 2010 Bu çalıĢmada Manyas KuĢ Gölü‟ nün balık faunası ve türlerin bazı biyolojik özellikleri incelenmiĢtir. Göl ortamının bazı fiziko-kimyasal parametre değerlerinin istasyonlar arası benzerlik iliĢkisi değerlendirilmiĢtir. 2009 – 2010 yılları arasında aylık olarak yapılan örneklemeler sonucunda Manyas KuĢ Gölü balık faunasına ait 2138 adet birey incelenmiĢ, 4 familyaya ait 12 tür elde edilmiĢtir: Esox lucius (Linnaeus, 1758), Cyprinus carpio (Linnaeus, 1758), Carassius carassius (Linnaeus, 1758), Carassius gibelio (Bloch, 1782), Alburnus alburnus (Linnaeus, 1758), Scardinius erythrophthalmus (Linnaeus, 1758), Leuciscus cephalus (Linnaeus, 1758), Blicca bjoerkna (Linnaeus, 1758), Rutilus rutilus (Linnaeus, 1758), Chalcarburnus chalcoides (Güldenstaedti, 1772), Silurus glanis (Linnaeus, 1758), Neogobius fluviatilis (Pallas,1811). Yapılan bu çalıĢmada Manyas KuĢ Gölü balık faunası için Blicca bjoerkna (Linnaeus, 1758)‟ nın en yoğun grubu oluĢturduğu, Leuciscus cephalus (Linnaeus, 1758)‟ un ise en az olduğu tespit edilmiĢtir. Anahtar kelimeler: Tatlısu balıkları, Manyas KuĢ Gölü, morfoloji, biyolojik özellikler. 4 iv ABSTRACT THE FISH FAUNA OF MANYAS BIRD LAKE AND CERTAIN BIOLOGICAL FEATURES OF THE SPECIES Cansu BALABAN Balıkesir University, Institute of Science, Department of Biology (M. Sc. Thesis / Supervisor: Asst. Prof. Dr. Dilek TÜRKER-ÇAKIR) Balıkesir-Turkey, 2010 In this study, the fish fauna of Manyas Bird Lake and certain biological features of the species there have been examined. Some physico-chemical parametric values of the lake's environment have also been assessed. As a result of sampling acivities carried out monthly between 2009 and 2010; 2138 individuals belonging to Manyas Bird Lake fauna have been examined, and 12 species belonging to 4 families have been identificated: Esox lucius (Linnaeus, 1758), Cyprinus carpio (Linnaeus, 1758), Carassius carassius (Linnaeus, 1758), Carassius gibelio (Bloch, 1782), Alburnus alburnus (Linnaeus, 1758), Scardinius erythrophthalmus (Linnaeus, 1758), Leuciscus cephalus (Linnaeus, 1758), Blicca bjoerkna (Linnaeus, 1758), Rutilus rutilus (Linnaeus, 1758), Chalcarburnus chalcoides (Güldenstaedti, 1772), Silurus glanis (Linnaeus, 1758), Neogobius fluviatilis (Pallas,1811). In this research, it has been identificated that Blicca bjoerkna (Linnaeus, 1758) is the most populous group, whereas Leuciscus cephalus (Linnaeus, 1758) is the least populous one. Key words: Freshwater fish, Manyas Bird Lake, morphology, biology. v5 ĠÇĠNDEKĠLER SAYFA ÖZET iv ABSTRACT v ĠÇĠNDEKĠLER vi SEMBOLLER LĠSTESĠ ix ġEKĠLLER LĠSTESĠ x ÇĠZELGELER LĠSTESĠ xiii ÖNSÖZ xvi 1. GĠRĠġ 1 2. KONU ĠLE ĠLGĠLĠ DĠĞER ÇALIġMALAR 3 3. MATERYAL VE METOT 12 3.1 AraĢtırma Bölgesinin Genel Özellikleri 12 3.2 Örneklerin Elde Edilmesi ve Değerlendirilmesi 17 3.3 Örneklerin Değerlendirilmesi 17 3.3.1 Morfometrik ve Meristik Karakterler 17 3.4 Verinin Değerlendirilmesi 18 3.4.1 Boy-Frekans Dağılımı 18 3.4.2 Ağırlık-Frekans Dağılımı 19 3.4.3 Boy-Ağırlık ĠliĢkisi 19 3.4.4 Kondisyon Faktörü 19 3.4.5 Gonadosomatik Ġndeks (GSI) 20 3.5 AraĢtırma Bölgesinin Fiziko-Kimyasal Özellikleri 20 4. BULGULAR 22 4.1 Manyas Gölü‟ nde Tespit Edilen Türler ve Taksonomik Konumları 22 4.2 Türlerin Genel Morfolojik Özellikleri ve Biyometrik Verileri 24 4.2.1 Exos lucius (LINNAEUS, 1758) (Turna Balığı) 24 4.2.1.1 GENEL ÖZELLĠKLER 25 4.2.1.2 BÜYÜME DURUMU 26 4.2.1.2.1 Boy ve Ağırlık Dağılımları 26 4.2.1.2.2 EĢey Kompozisyonu 28 4.2.1.2.3 Boy-Ağırlık ĠliĢkisi 28 4.2.2 Cyprinus carpio (LINNAEUS, 1758) (Sazan balığı) 29 4.2.2.1 GENEL ÖZELLĠKLER 31 4.2.2.2. BÜYÜME DURUMU 33 4.2.2.2.1. Boy ve Ağırlık Dağılımları 33 4.2.2.2.2. EĢey Kompozisyonu 35 4.2.2.2.3. YaĢ-Boy ĠliĢkisi ve Büyüme 35 4.2.2.2.4. Boy-Ağırlık ĠliĢkisi 37 4.2.3 Carassius carassius (LINNAEUS, 1758) (Havuz balığı) 39 4.2.3.1 GENEL ÖZELLĠKLER 41 4.2.3.2 BÜYÜME DURUMU 42 4.2.3.2.1 Boy ve Ağırlık Dağılımlar 42 4.2.3.2.2 EĢey Kompozisyonu 44 4.2.3.2.3 Boy-Ağırlık ĠliĢkisi 45 6vi 4.2.4 Carassius gibelio (LINNAEUS, 1758) (Ġsrail Sazanı) 47 4.2.4.1 GENEL ÖZELLĠKLER 48 4.2.4.2 BÜYÜME DURUMU 49 4.2.4.2.1 Boy ve Ağırlık Dağılımları 49 4.2.4.2.2 EĢey Kompozisyonu 51 4.2.4.2.3 Boy-Ağırlık ĠliĢkisi 52 4.2.5 Alburnus alburnus (LINNAEUS, 1758) (Akbalık, Ġnci balığı) 54 4.2.5.1 GENEL ÖZELLĠKLER 56 4.2.5.2 BÜYÜME DURUMU 57 4.2.5.2.1 Boy ve Ağırlık Dağılımları 57 4.2.5.2.2 EĢey Kompozisyonu 59 4.2.5.2.3 Boy-Ağırlık ĠliĢkisi 60 4.2.6 Scardinius erythropthalmus (LINNAEUS, 1758) (Kızılkanat balığı) 62 4.2.6.1 GENEL ÖZELLĠKLER 63 4.2.6.2 BÜYÜME DURUMU 65 4.2.6.2.1 Boy ve Ağırlık Dağılımları 65 4.2.6.2.2 EĢey Kompozisyonu 66 4.2.6.2.3 Boy-Ağırlık ĠliĢkisi 67 4.2.7 Leuciscus cephalus (LINNAEUS, 1758) (Tatlısu Kefali) 69 4.2.7.1 GENEL ÖZELLĠKLER 71 4.2.7.2 BÜYÜME DURUMU 73 4.2.8 Blicca bjoerkna (LINNAEUS, 1758) (Tahta balığı) 73 4.2.8.1 GENEL ÖZELLĠKLER 75 4.2.8.2 BÜYÜME DURUMU 76 4.2.8.2.1 Boy ve Ağırlık Dağılımları 76 4.2.8.2.2 EĢey Kompozisyonu 78 4.2.8.2.3 Boy-Ağırlık ĠliĢkisi 78 4.2.8.2.4 Kondisyon Faktörü 80 4.2.8.2.5 Üreme Biyolojisi 82 4.2.9 Rutilus rutilus (LINNAEUS, 1758) (Kızılgöz) 83 4.2.9.1 GENEL ÖZELLĠKLER 85 4.2.9.2 BÜYÜME DURUMU 86 4.2.9.2.1 Boy ve Ağırlık Dağılımları 86 4.2.9.2.2 EĢey Kompozisyonu 88 4.2.9.2.3 Boy-Ağırlık ĠliĢkisi 89 4.2.10 Chalcarburnus chalcoides (GULDENSTAEDT, 1772) (Tatlısu Kolyoz balığı) 90 4.2.10.1 GENEL ÖZELLĠKLER 92 4.2.10.2 BÜYÜME DURUMU 93 4.2.10.2.1 Boy ve Ağırlık Dağılımları 94 4.2.10.2.2 EĢey Kompozisyonu 95 4.2.10.2.3 Boy-Ağırlık ĠliĢkisi 95 4.2.11 Silurus glanis (LINNAEUS, 1758) (Yayın) 98 4.2.11.1 GENEL ÖZELLĠKLER 98 4.2.11.2 BÜYÜME DURUMU 100 4.2.12 Neogobius fluvitilis (PALLAS, 1814) (Tatlısu Kaya balığı) 100 4.2.12.1 GENEL ÖZELLĠKLER 101 4.2.12.2 BÜYÜME DURUMU 102 vii7 4.2.12.2.1 Boy ve Ağırlık Dağılımları 102 4.2.12.2.2 EĢey Kompozisyonu 104 4.2.12.2.3 Boy-Ağırlık ĠliĢkisi 104 5. FĠZĠKO-KĠMYASAL PARAMETRELERĠN DEĞERLENDĠRĠLMESĠ 105 6. TARTIġMA 107 7. SONUÇ 131 8. ÖNERĠLER 134 KAYNAKÇA 135 8viii SEMBOL LĠSTESĠ Simge Adı Tanımı/FORMÜL Birimi W Total ağırlığı W=a.Lb g SL Standart boyu cm a Regresyon sabiti b Regresyon sabiti r Korelasyon katsayısı P Ġstatistikte fark birimi K Kondisyon Faktörü K=(W/Lb)*100 T Tablo T değeri ♂ Erkek ♀ DiĢi SS Standart sapma SE Standart hata χ2 Ki-Kare R2 Tanımlayıcılık katsayısı N Birey sayısı GSI Gonadosomatik Ġndeks GSI=GW/(W-GW)*100 Skala birimi mm 9ix ġEKĠLLER LĠSTESĠ ġekil Numarası Adı Sayfa ġekil 3.1 AraĢtırma Bölgesi 13 ġekil 3.1 Mülkiyet Durumu 14 ġekil 2.3 Manyas KuĢ Gölü Su Seviyesi DeğiĢimi 16 ġekil 3.4 Bir Balık Vücudunun ÇeĢitli Kısımları 18 ġekil 4.3 Manyas Gölü‟ nden Örneklenen Balıkların Tür Kompozisyonu 24 ġekil 4.4 Esox lucius 25 ġekil 4.5 Esox lucius Gonadı (♀) 26 ġekil 6.4 E. lucius Standart Boy Dağılımı 27 ġekil 4.5 E. lucius Ağırlık Dağılımı 27 ġekil 4.6 E. lucius EĢey Kompozisyonu " 28 ġekil 4.7 E. lucius Boy-Ağırlık ĠliĢkisi 29 ġekil 4.8 Cyprinus carpio (Aynalı Sazan) 30 ġekil 4.9 Cyprinus carpio (Pullu Sazan) 31 ġekil 4.10 C. carpio Farinks DiĢleri 31 ġekil 4.11 C. carpio Pul Örneği 32 ġekil 4.12 C. carpio Standart Boy Dağılımı 33 ġekil 4.13 C. carpio Ağırlık Dağılımı 34 ġekil 4.14 C. carpio EĢey Kompozisyonu 35 ġekil 4.15 C. carpio YaĢa Bağlı EĢey Dağılımı 36 ġekil 4.16 C. carpio Boy-Ağırlık ĠliĢkisi 38 ġekil 4.17 DiĢi C. carpio Boy-Ağırlık ĠliĢkisi 38 ġekil 4.18 Erkek C. carpio Boy-Ağırlık ĠliĢkisi 38 ġekil 4.19 Carassius carassius 40 ġekil 4.20 C. carassius Farinks DiĢleri 40 ġekil 4.21 C. carassius Pul Örneği 41 ġekil 4.22 C. carassius Kafa Yapısı 42 ġekil 4.23 C. carassius Standart Boy Dağılımı 43 ġekil 4.24 C. carassius Ağırlık Dağılımı 44 ġekil 4.25 C. carassius EĢey Kompozisyonu 45 ġekil 4.26 C.carassius Boy-Ağırlık ĠliĢkisi 45 ġekil 4.27 DiĢi C. carassius Boy-Ağırlık ĠliĢkisi 46 ġekil 4.28 Erkek C. carassius Boy-Ağırlık ĠliĢkisi 46 ġekil 4.29 Carassius gibelio 47 ġekil 4.30 C. gibelio Standart Boy Dağılımı 50 ġekil 4.31 C. gibelio Ağırlık (g) Dağılımı 51 ġekil 4.32 C. gibelio EĢey Kompozisyonu 52 ġekil 4.33 C. gibelio Boy-Ağırlık ĠliĢkisi 52 ġekil 4.34 DiĢi C. gibelio Bireylerinin Boy-Ağırlık ĠliĢkisi 53 ġekil 4.35 Erkek C. gibelio Bireylerinin Boy-Ağırlık ĠliĢkisi 53 ġekil 4.36 Alburnus alburnus 55 10x ġekil 4.37 Alburnus alburnus Farinks DiĢleri 55 ġekil 4.38 A. alburnus Pul Örneği 56 ġekil 4.39 A. alburnus Boy Dağılımları 58 ġekil 4.40 A.