Projekt Planu Zadań Ochronnych Dla Obszaru Natura 2000 Puszcza

Projekt Planu Zada ń Ochronnych obszaru Natura 2000 PLB280006 Puszcza Borecka

Źródło: http://www.ios.edu.pl/pol/zaklady/puszcza/

Projekt Planu Zada ń Ochronnych obszaru Natura 2000 PLB280006 Puszcza Borecka

Opracowano w ramach realizacji projektu POIS.05.03.00-00-186/09 „Opracowanie planów zada ń ochronnych dla obszarów Natura 2000 na obszarze Polski” współfinansowanego ze środków Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko w ramach działania 5.3 priorytetu V

Olsztyn, 2012r.

Spis treści SPIS TREŚCI ...... 2 1. ETAP WSTĘPNY PRACY NAD PLANEM ...... 4

INFORMACJE OGÓLNE ...... 4 1.2 USTALENIE TERENU OBJĘTEGO PLANEM ...... 5 1.3. MAPA OBSZARU NATURA 2000 ...... 6 1.4. OPIS ZAŁOŻEŃ DO SPORZĄDZENIA PLANU ...... 7 1.5. USTALENIE PRZEDMIOTÓW OCHRONY OBJĘTYCH PLANEM ...... 17 1.6. OPIS PROCESU KOMUNIKACJI Z RÓŻNYMI GRUPAMI INTERESU ...... 18 1.7. KLUCZOWE INSTYTUCJE /OSOBY DLA OBSZARU I ZAKRES ICH ODPOWIEDZIALNOŚCI ...... 20 1.8. ZESPÓL LOKALNEJ WSPÓŁPRACY ...... 24 2. ETAP II OPRACOWANIE PROJEKTU PLANU ...... 28 MODUŁ A ...... 28

Projekt Planu Zada ń Ochronnych obszaru Natura 2000 PLB280006 Puszcza Borecka

2.1 INFORMACJA O OBSZARZE I PRZEDMIOTACH OCHRONY ...... 28 2.2 OGÓLNA CHARAKTERYSTYKA OBSZARU ...... 35 2.3 STRUKTURA WŁASNOŚCI I UŻYTKOWANIA GRUNTÓW ...... 38 2.4. ZAGOSPODAROWANIE TERENU I DZIAŁALNOŚĆ CZŁOWIEKA ...... 39 2.5 ISTNIEJĄCE I PROJEKTOWANE PLANY /PROGRAMY /PROJEKTY DOTYCZĄCE ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO ...... 40 2.6. INFORMACJA O PRZEDMIOTACH OCHRONY OBJĘTYCH PLANEM WRAZ Z ZAKRESEM PRAC TERENOWYCH – DANE ZWERYFIKOWANE ...... 46 2.6.1. Typy siedlisk przyrodniczych ...... 47 2.6.2. Gatunki roślin i ich siedliska występujące na terenie obszaru ...... 48 2.6.3. Gatunki zwierząt i ich siedliska występujące na terenie obszaru ...... 48 MODUŁ B ...... 52

3. STAN OCHRONY PRZEDMIOTÓW OCHRONY OBJĘTYCH PLANEM ...... 52 4. ANALIZA ZAGROŻEŃ ...... 55 5. CELE DZIAŁAŃ OCHRONNYCH ...... 62 MODUŁ C ...... 65

6. USTALENIE DZIAŁAŃ OCHRONNYCH ...... 65 7. USTALENIE DZIAŁAŃ W ZAKRESIE MONITORINGU STANU OCHRONY PRZEDMIOTÓW OCHRONY ...... 73 8. WSKAZANIA DO DOKUMENTÓW PLANISTYCZNYCH ...... 79 9. PRZESŁANKI SPORZĄDZENIA PLANU OCHRONY ...... 80 10. PROJEKT WERYFIKACJI SDF OBSZARU I JEGO GRANIC ...... 81 11. ZESTAWIENIE UWAG I WNIOSKÓW ...... 83 12. LITERATURA ...... 110

Dokumentacja Planu Zada ń Ochronnych obszaru Natura 2000 PLB280006 Puszcza Borecka w województwie warmi ńsko-mazurskim

1. Etap wst ępny pracy nad Planem

Informacje ogólne Nazwa obszaru Puszcza Borecka Kod obszaru PLB280006 Opis granic obszaru Numeryczny opis granic w pliku *.shp, stanowi ącym zał ącznik nr 1 SDF Pliki PDF stanowi ące zał ączniki nr 2 Poło żenie Województwo warmi ńsko-mazurskie, powiat olecki, gołdapski, gi życki, w ęgorzewski, gm.: Kowale Oleckie, Banie Mazurskie, Gołdap, Świ ętajno, Kruklanki, Wydminy, Pozezdrze Powierzchnia obszaru (w ha) Puszcza Borecka-18 962,8 ha; Ostoja Borecka- 25 340,1ha Status prawny Puszcza Borecka - Obszar wyznaczony jako Obszar Specjalnej Ochrony na mocy Rozporz ądzenia Ministra Środowiska z dnia 21 lipca 2004 r. w sprawie obszarów specjalnej ochrony ptaków Natura 2000 (Dz. U. z 2004 r. Nr 229, poz. 2313) Termin przyst ąpienia do 02-04-2012 r. sporz ądzenia Planu Termin zatwierdzenia Planu Koordynator Planu Marzena Olszewska, [email protected] , tel: +48 607 399 666 Planista Regionalny Iwona Mirowska-Ibron, iwona.mirowska-ibron.olsztyn@rdos.gov.pl , tel: +48 89 537 21 09 Sprawuj ący nadzór Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska w Olsztynie, ul. Dworcowa 60, 10-437 Olsztyn (Art.27a ust. 2 oraz Art.28 ust.8)

1.2 Ustalenie terenu obj ętego Planem Nazwa krajowej formy ochrony przyrody lub Powierzchnia krajowej nadle śnictwa, formy ochrony przyrody L. pokrywaj ącej/go si ę z Uzasadnienie wył ączenia cz ęś ci terenu ze Dokument planistyczny lub nadle śnictwa p. obszarem, która/e mo że sporz ądzania PZO pokrywaj ąca si ę z powodowa ć wył ączenie obszarem [ha] cz ęś ci terenu ze sporz ądzania Planu Nie zachodz ą przesłanki Rezerwat Przyrody Brak planu ochrony/planu 1 zawarte w art. 28 ust. 11 Mazury zada ń ochronnych 372,92 ustawy o ochronie przyrody Zachodz ą przesłanki do wył ączenia obszaru ze sporz ądzenia planu zada ń ochronnych okre ślone w art. 28 ust. 11 pkt 3a tj. wył ączenie obszaru Natura 2000 lub Plan ochrony rezerwatu 2 Rezerwat Przyrody Borki jego cz ęś ci pokrywaj ącego si ę w cało ści lub w cz ęś ci przyrody Borki 250,46 z obszarem nadle śnictwa, dla którego ustanowiony plan urz ądzenia lasu został poddany ocenie oddziaływania na środowisko

Nie zachodz ą przesłanki Brak planu ochrony/planu 3 Rezerwat Lipowy Jar zawarte w art. 28 ust. 11 zada ń ochronnych 47,74 ustawy o ochronie przyrody

4 3,06

Rezerwat Wyspa Lipowa Brak planu ochrony/planu Nie zachodz ą przesłanki na Jeziorze Szwałk Wielki zada ń ochronnych zawarte w art. 28 ust. 11 ustawy o ochronie przyrody Obszar Chronionego Nie zachodz ą przesłanki Brak planu ochrony/planu 8782,17 5 Krajobrazu Puszczy zawarte w art. 28 ust. 11 zada ń ochronnych Boreckiej ustawy o ochronie przyrody Obszar Chronionego Nie zachodz ą przesłanki Krajobrazu Krainy Brak planu ochrony/planu 0,3901 6 zawarte w art. 28 ust. 11 Wielkich Jezior zada ń ochronnych ustawy o ochronie przyrody Mazurskich Obszar Chronionego Nie zachodz ą przesłanki Brak planu ochrony/planu 7 Krajobrazu Wzgórz zawarte w art. 28 ust. 11 99,16 zada ń ochronnych Szeskich ustawy o ochronie przyrody Użytek ekologiczny- Nie zachodz ą przesłanki Brak planu ochrony/planu 8 Ostoja bioró żnorodno ści zawarte w art. 28 ust. 11 29,05 zada ń ochronnych w Puszczy Boreckiej ustawy o ochronie przyrody Zachodz ą przesłanki do wył ączenia obszaru ze

sporz ądzenia planu zada ń ochronnych okre ślone w art. Plan Urz ądzenia Lasu Tereny Le śne 28 ust. 11 pkt 3a tj. terenów le śnych pokrywaj ących si ę 9 Nadle śnictwa Borki Nadle śnictwa Borki z obszarem nadle śnictwa, dla którego ustanowiony plan 10062.09 na okres urz ądzenia lasu został poddany ocenie oddziaływania 01.01.2010- 31.12.2019 na środowisko

Teren obj ęty PZO: Puszcza Borecka o powierzchni 8901,48 [ha]

1.3. Mapa obszaru Natura 2000 Mapa obszaru Natura 2000 stanowi zał ącznik nr 2

1.4. Opis zało żeń do sporz ądzenia Planu

1.4 PUSZCZA BORECKA Ogólna charakterystyka obszaru Natura 2000 PLB280006 Puszcza Borecka Obszar Specjalnej Ochrony Ptaków Puszcza Borecka zajmuje powierzchni ę 18 963 ha, obejmuj ąc cały kompleks le śny Puszczy Boreckiej oraz zespół jezior w górnym biegu Ła źnej Strugi wraz z przyległymi terenami le śnymi. Według Standardowego Formularza Danych (wersja z 2011.09), u żytkowanie gruntów przedstawia si ę nast ępuj ąco: ° lasy – 88% (w tym lasy li ściaste 12%, mieszane 66%, iglaste 10%), ° siedliska ł ąkowe i zaro ślowe – 1%, ° tereny rolnicze – 5%, ° wody śródl ądowe – 6%. OSOP le ży w granicach 7 gmin: Kruklanki, Kowale Oleckie, Banie Mazurskie, Świ ętajno, Gołdap, Wydminy i Pozezdrze, we wschodniej cz ęś ci województwa warmi ńsko-mazurskiego. Z punktu widzenia geografii fizycznej OSOP obejmuje północn ą cz ęść Pojezierza Ełckiego. Jest to obszar o stosunkowo silnie, jak na warunki polskie, zaznaczonym wpływie klimatu kontynentalnego. Jego rze źba, sie ć rzek i jezior oraz gleby s ą bezpo średnio lub po średnio wynikiem ostatniego zlodowacenia, które zakończyło si ę ostatecznie raptem 12 tysi ęcy lat temu. OSOP posiada krajobraz młodoglacjalny. Teren jest na ogół silnie pagórkowaty, rzadziej falisty. Utworami powierzchniowymi s ą gliny, żwiry i piaski morenowe o znacznej mi ąż szo ści. Wykształciły si ę z nich na ogół do ść żyzne gleby brunatne, miejscami rdzawe. W licznych podmokłych zagł ębieniach wytworzyły si ę gleby hydrogeniczne – przewa żnie torfy niskie i/lub mursze, miejscami tak że torfy przej ściowe i wysokie. Sie ć rzeczna jest słabo wykształcona – w puszczy do dzisiaj pozostało bardzo wiele nie zdrenowanych zagł ębie ń bezodpływowych. Najwa żniejszy ciek to rzeka Czarna Struga (poni żej Puszczy znana jako Ła źna Struga, a poni żej jeziora La śmiady jako Ełk), która bierze pocz ątek na północno-wschodnich skrajach Puszczy Boreckiej i płynie na południe. W granicach OSOP, w zlewni Czarnej Strugi/Ła źnej Strugi znajduj ą si ę m.in. jeziora Szwałk Mały, Szwałk Wielki, Pilw ąg, Ła źno i Litygajno.

Przyroda o żywiona przed masow ą kolonizacj ą Przez pierwszych kilka tysi ęcy lat osadnictwa na terenie dzisiejszego OSOP wpływ człowieka na przyrod ę był znikomy. Niemal cały teren poro śni ęty był li ściastymi lasami, zwanymi gr ądami, z dominującym udziałem lipy, graba i d ębu, z domieszk ą świerka. W dolinach rzecznych rosły lasy ł ęgowe, zbudowane głównie z olszy i jesionu, a na bezodpływowych terenach bagiennych - olszy z dominuj ącą olsz ą czarn ą. Przestrzenie otwarte były rzadko ści ą i wyst ępowały tylko tam, gdzie las nie mógł si ę utrzyma ć lub uległ zniszczeniu z przyczyn

naturalnych – nad bagnami i jeziorami, gdzie poziom wody był zbyt wysoki nawet dla olszy, która ust ępowała szuwarom, na wiatrołomach, gdzie wyst ępowały zbiorowiska zr ębowe, na polanach powstałych po obumarciu wielkich starych drzew, na skrajnie ubogich w składniki od żywcze torfowiskach wysokich, na zarastaj ących płem obrze żach śródle śnych jeziorek. Sił ą rzeczy taka szata ro ślinna musiała wybitnie sprzyja ć gatunkom zwierz ąt, którym za siedlisko słu żą stare lasy, jeziora i mokradła, natomiast nie sprzyjała lub wr ęcz eliminowała gatunki, które wymagaj ą do ść rozległych terenów otwartych, czy to w postaci ł ąk, czy pól. Ograniczaj ąc si ę do samych gatunków ptaków z Zał ącznika I Dyrektywy Ptasiej mo żna wi ęc bez ryzyka grubszej pomyłki wnioskowa ć, że przed tysi ącem lat na terenie dzisiejszego OSOP było wi ęcej bocianów czarnych, bielików, jarz ąbków, rybołowów, trzmielojadów, oraz muchołówek małych i białoszyich oraz dzi ęciołów zielonosiwych, natomiast mniej ni ż obecnie: bocianów białych, derkaczy, orlików krzykliwych, lerek, błotniaków stawowych i gąsiorków.

Zmiany wywołane przez człowieka Po podboju krzy żackim w XIII w. słabo zaludnione okolice dzisiejszej Puszczy Boreckiej wyludniły si ę niemal całkowicie, a lasy ci ągn ęły si ę prawdopodobnie nieprzerwanie a ż do dzisiejszej Puszczy Augustowskiej. Masowa i systematyczna kolonizacja zacz ęła si ę dopiero w XVI wieku i była zwi ązana z napływem osadników z Mazowsza, Niemiec i Litwy. Kruklanki był y lokowane w 1545 r., Banie Mazurskie w 1560 r., Kowale Oleckie w 1563 r. Proces ten wi ązał si ę nieuchronnie z wycinaniem lasów pod upraw ę oraz w celu pozyskania podstawowego budulca. Poniewa ż gleby były na ogół do ść żyzne, o kolejno ści trzebieży decydowały inne czynniki, takie, jak dost ępno ść , ukształtowanie terenu i stosunki wodne. Ju ż po stu kilkudziesi ęciu latach intensywnej eksploatacji lasów zacz ęły si ę kształtowa ć współczesne granice Puszczy Boreckiej (XVII w.), która dla rolnictwa okazała si ę mało atrakcyjna ze wzgl ędu na silnie pagórkowaty teren i liczne gł ębokie bezodpływowe zagł ębienia. W miar ę rozwoju systematycznej gospodarki le śnej drzewostany puszczy były przebudowywane przez zast ępowanie wycinanych drzew li ściastych drzewami iglastymi, przy czym gatunkiem preferowanym był świerk, inaczej ni ż na piaszczystych terenach sandrowych pogranicza polsko-pruskiego, gdzie promowano sosn ę. Skutki nadmiernej dominacji jednego gatunku w drzewostanach ujawniły si ę do ść szybko w postaci wielkich gradacji brudnicy mniszki w latach 1795-98 i 1853-57, które zniszczyły znaczne połacie drzewostanów świerkowych. Jednym z rezultatów tej ostatniej gradacji jest dzisiejszy rezerwat Borki, gdzie po zniszczeniach dokonanych przez brudnic ę mniszk ę pozwolono przyrodzie zadba ć o odnowienie lasu. Mimo korekt, zmierzaj ących do wi ększego zrównowa żenia potrzeb produkcji i przyrody, gospodarka le śna nadal wywiera silny wpływ na ekosystem puszczy, przejawiaj ący si ę mi ędzy innymi uproszczon ą struktur ą wiekow ą drzewostanów, nadmiernym udziałem świerka, który w wielu miejscach tworzy niemal czyste drzewostany, a w lasach li ściastych – siln ą preferencj ą dla d ębu, jako gatunku bardziej opłacalnego ni ż pozostałe gatunki gr ądowe. Gospodarka le śna pozostaje te ż elementem zwi ększaj ącym ryzyko wyst ąpienia zdarze ń kl ęskowych. Przykładem tego były rozległe wiatrołomy w latach 1999 i 2002, które zniszczyły wiele drzewostanów wcze śniej osłabionych przez brudnic ę mniszk ę i kornika drukarza –

owady atakuj ące przede wszystkim drzewa iglaste. Trwaj ąca kilkaset lat presja człowieka spowodowała te ż zmiany w składzie fauny. Ju ż dawno z puszczy znikn ęły tury, nied źwiedzie i żubry – stado obecnie zasiedlaj ące Puszcz ę to efekt reintrodukcji rozpocz ętej w 1953 r. wraz z zało żeniem Stacji Hodowli Żubrów w Wolisku. Populacje wilków i rysi, celowo t ępione, przetrwały do naszych czasów silnie zdziesi ątkowane. Bobry prawdopodobnie wygin ęły zupełnie, a ich powrót jest wynikiem programu restytucji, rozpocz ętego w latach 70’tych przez Zakład Do świadczalny PAN w Popielnie. Mimo, że udział gleb hydrogenicznych i gruntów pobagiennych na terenach rolniczych OSOP jest niezbyt du ży, wa żnym elementem krajobrazu rolniczego s ą trwałe u żytki zielone, które poza dawnymi zabagnieniami pokrywaj ą tak że znaczn ą cz ęść morenowych wzgórz o glebach mineralnych. Dzieje si ę tak mi ędzy innymi dlatego, że pagórkowate ukształtowanie terenu utrudnia ork ę i stwarza ryzyko erozji. Znaczny udział lasów i trwałych u żytków zielonych oraz brak du żych skupisk ludzkich sprawił, że ekosystemy wodne s ą stosunkowo mało zdegradowane. Jeziora w ogromnej wi ększo ści zachowały prawie naturaln ą lini ę brzegow ą a ich wody nie zostały tak prze żyźnione, jak np. w centralnej cz ęś ci systemu Wielkich Jezior Mazurskich. Współcze śnie ekosystemom jeziornym, a tak że lasom, sprzyja te ż fakt, że presja turystyczna, cho ć narasta, to jednak jest wielokrotnie mniejsza ni ż w Krainie Wielkich Jezior Mazurskich czy na południu Warmii i Mazur. Walory przyrodnicze Puszczy Boreckiej doceniano od dawna, jednak dopiero w latach 50’tych XX wieku zacz ęły tu powstawa ć nowoczesne formy ochrony przyrody. W 1958 r. zało żono rezerwat Borki, w 1975 r. – rezerwat Lipowa Wyspa na jeziorze Szwałk, w 1981 r. – rezerwaty Mazury i Lipowy Jar, a w 1989 r. – rezerwat Piłackie Wzgórza. W 1991 r. powołano obszar chronionego krajobrazu, obejmuj ący obszar 22860,9 ha . W 2004 r. wyznaczono Obszar Specjalnej Ochrony Ptaków Natura 2000 PLB280006 Puszcza Borecka. W 2008 r. teren SOOS Ostoja Borecka został zatwierdzony jako Obszar o Znaczeniu dla Wspólnoty (OZW). Propozycje utworzenia Parku Krajobrazowego Puszczy Boreckiej, pojawiaj ące si ę zwłaszcza w latach 90’tych, nie zostały zrealizowane. Obecnie, po powołaniu sieci Natura 2000, kwestia utworzenia parku stała si ę mniej pilna.

Przedmioty ochrony w OSOP Puszcza Borecka Według Rozporz ądzenia Ministra Środowiska z dnia 12 stycznia 2011 w sprawie obszarów specjalnej ochrony ptaków, przedmiotami ochrony w OSOP s ą „gatunki ptaków wymienione w Zał ączniku 2 do rozporz ądzenia, które spełniaj ą kryteria okre ślone w Rozporz ądzeniu Ministra Środowiska z dnia 13 kwietnia 2010 r. w sprawie siedlisk przyrodniczych oraz gatunków b ędących przedmiotem zainteresowana Wspólnoty, a tak że kryteriów wyboru obszarów kwalifikuj ących si ę do uznania lub wyznaczenia jako obszary Natura 2000, oraz ich naturalne siedliska”. Istnieje tu pewna niespójno ść , poniewa ż kryteria, o których mowa w Rozporz ądzeniu z 13 kwietnia 2010 r., dotycz ą nie gatunków ptaków, ale obszarów kwalifikuj ących si ę do wyznaczenia jako obszary specjalnej ochrony ptaków Natura 2000.

Według Rozporz ądzenia z 13 kwietnia 2010 r., obszary te to m.in. takie, w których: - wyst ępuje co najmniej 1% l ęgowej krajowej populacji gatunku wymienionego w Załączniku 2 tego ż Rozporz ądzenia, lub, - regularnie wyst ępuje co najmniej 1% krajowej przelotnej populacji gatunku wymienionego w Zał ączniku 2 tego ż Rozporz ądzenia, lub, - regularnie wyst ępuje co najmniej 20 000 osobników jednego lub wi ęcej gatunków ptaków wodno-błotnych podczas w ędrówek, lub co najmniej 10 000 par jednego lub wi ęcej w ędrownych gatunków ptaków morskich, lub, - regularnie wyst ępuje co najmniej 5000 bocianów białych lub 3000 żurawi lub 3000 ptaków drapie żnych stwierdzanych w ci ągu całego okresu migracji wiosennej lub jesiennej, - regularne wyst ępowanie gatunku zagro żonego w skali globalnej, lub które s ą jednym z 10 najwa żniejszych krajowych obszarów gniazdowania gatunków zagro żonych na obszarze pa ństw członkowskich Unii Europejskiej. Z powy ższego wynika, że lista formalnych przedmiotów ochrony w danym OSOP mo że si ę zmienia ć w zale żno ści od rozwoju populacji lokalnych i krajowych poszczególnych gatunków, a ści ślej rzecz bior ąc – w zale żno ści od tego, jakimi szacunkami tych populacji dysponujemy. Według obecnego stanu wiedzy (dane o populacjach w Polsce zaczerpni ęto z Atlasu rozmieszczenia ptaków lęgowych Polski 1985-2005 (red. A. Sikora i in.) a dane o populacjach lokalnych z raportu pn. Inwentaryzacja ornitologiczna Obszaru Specjalnej Ochrony Ptaków Natura 2000 PLB 280006 Puszcza Borecka z 2011 r. oraz ze Standardowego Formularza Danych (SDF) dla OSOP w wersji z 2011.09), przedmiotami ochrony w OSOP Puszcza Borecka s ą: - rybołów Pandion haliaeetus (4,0% populacji krajowej), - dzi ęcioł średni Dendrocopos medius (1,2-3,10), - dzi ęcioł białogrzbiety Dendrocopos leucotos (2,0-4,5%), - muchołówka białoszyja Ficedula albicollis (1,5-6,8%), - samotnik Tringa ochropus (1,6-5,6%), - muchołówka mała Ficedula parva (0,6-2,5%), - jarz ąbek Bonasa bonasia (1,4-2,4%), - zielonka Porzana parva (1,4-2,5)%), - gągoł Bucephala clangula (1,3-2,5%), - bocian czarny Ciconia nigra (0,8-1,2%), - trzmielojad Pernis apivorus (0,8-2,0%), - orlik krzykliwy Aquila pomarina (1,0-1,3%), - żuraw Grus grus (1,1-1,6%),

- dzi ęcioł trójpalczasty Picoides tridactylus (0,1-1,7%). Poza tym, w OSOP wyst ępuj ą nast ępuj ące gatunki ptaków wymienione w Zał ączniku I Dyrektywy Ptasiej, których populacje stanowi ą, według obecnego stanu wiedzy, mniej ni ż 1% populacji krajowych: - bąk Botaurus stellaris, - bocian biały Ciconia ciconia, - kania czarna Milvus migrans, - kania ruda Milvus milvus, - bielik Haliaeetus albicilla, - błotniak stawowy Circus aeruginosus, - kropiatka Porzana porzana, - derkacz Crex crex, - rybitwa rzeczna Sterna hirundo, - rybitwa czarna Chlidonias Niger, - zimorodek Alcedo atthis, - dzi ęcioł zielonosiwy Picus canus, - dzięcioł czarny Dryocopus martius, - lerka Lullula arborea, - jarz ębatka Sylvia nisoria, - gąsiorek Lanius collurio. Wymienione wy żej gatunki formalnie nie s ą przedmiotami ochrony, ale w praktyce wymogi ochrony ich populacji i siedlisk powinny by ć uwzgl ędniane na terenie PZO tak, jak to mo żliwe bez istotnego ograniczania działalno ści gospodarczej i bez uszczerbku dla ochrony gatunków b ędących przedmiotami ochrony. Nale ży przy tym podkre śli ć fakt, że wiele z wymienionych wy żej gatunków korzysta z tych samych lub podobnych siedlisk, co gatunki b ędące formalnie przedmiotami ochrony. Oznacza to, że ochrona gatunków wymienionych w Zał ączniku I, lecz nie b ędących formalnie przedmiotami w OSOP, w rzeczywisto ści na ogół sprzyja zachowaniu i umocnieniu populacji gatunków b ędących przedmiotami ochrony. Dla przykładu, zachowanie terenów l ęgowych błotniaka stawowego, rybitwy czarnej i rybitwy rzecznej oznacza ochron ę rzeczywistych i/lub potencjalnych l ęgowisk zielonki. Ochrona starych bagiennych lasów, b ędących ostoją bociana czarnego, sprzyja zachowaniu rzeczywistych b ądź potencjalnych miejsc gniazdowania bielika. Ochrona ł ąk i pastwisk, b ędących łowiskami błotniaków i bociana białego, jest generalnie zbie żna z ochron ą terenów łowieckich orlika krzykliwego.

Wyst ępowanie w OSOP wymienionego w SDF podró żniczka Luscinia svecica jest mo żliwe, ale nie zostało zweryfikowane w ramach inwentaryzacji w 2011 r. (gatunek nie został obj ęty liczeniami).

Terytorialny zakres Planu PZO obejmuje cał ą OSOP z wyj ątkiem terenów le śnych zarz ądzanych przez Nadle śnictwo Borki (zachodnia cz ęść Puszczy Boreckiej). Tereny zarz ądzane przez Nadle śnictwo Borki zostały wył ączone z PZO poniewa ż posiada ono sporz ądzony w 2010r. plan urz ądzenia lasu, który został poddany ocenie oddziaływania na środowisko, co stanowi według art. 28 ust. 11 punkt 3a Ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. podstaw ę do wył ączenia z PZO. W efekcie PZO obejmuje powierzchni ę 8902,13ha, co stanowi około 47 % całkowitej powierzchni OSOP.

Podstawa prawna, zakres i zasady sporz ądzania oraz skutki ustanowienia Planu Podstawa prawna i ramowy zakres PZO Podstaw ą prawn ą do sporz ądzenia PZO jest art. 28 ust. 1 Ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody , zgodnie z którym „Dla obszaru Natura 2000 sprawuj ący nadzór nad obszarem sporz ądza projekt planu zada ń ochronnych na okres 10 lat; pierwszy projekt sporz ądza si ę w terminie 6 lat od dnia zatwierdzenia obszaru przez Komisj ę Europejsk ą jako obszaru maj ącego znaczenie dla Wspólnoty lub od dnia wyznaczenia obszaru specjalnej ochrony ptaków”. Ramowy zakres PZO okre śla art. 28 ust. 10 Ustawy , według którego plan zada ń ochronnych zawiera: „1) opis granic obszaru i map ę obszaru Natura 2000; 2) identyfikacj ę istniej ących i potencjalnych zagro żeń dla zachowania właściwego stanu ochrony siedlisk przyrodniczych oraz gatunków ro ślin i zwierz ąt i ich siedlisk będących przedmiotami ochrony; 3) cele działa ń ochronnych; 4) okre ślenie działa ń ochronnych ze wskazaniem podmiotów odpowiedzialnych za ich wykonanie i obszarów ich wdra żania, w tym w szczególno ści działa ń dotycz ących: a) ochrony czynnej siedlisk przyrodniczych, gatunków ro ślin i zwierz ąt oraz ich siedlisk, b) monitoringu stanu przedmiotów ochrony oraz monitoringu realizacji celów, o których mowa w pkt 3, c) uzupełnienia stanu wiedzy o przedmiotach ochrony i uwarunkowaniach ich ochrony; 5) wskazania do zmian w istniej ących studiach uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego gmin, miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego, planach zagospodarowania przestrzennego województw oraz planach zagospodarowania przestrzennego morskich wód wewn ętrznych, morza terytorialnego i wył ącznej strefy ekonomicznej dotycz ące eliminacji lub ograniczenia zagro żeń

wewn ętrznych lub zewn ętrznych, je żeli są niezb ędne dla utrzymania lub odtworzenia wła ściwego stanu ochrony siedlisk przyrodniczych oraz gatunków ro ślin i zwierz ąt, dla których ochrony wyznaczono obszar Natura 2000; 6) wskazanie terminu sporz ądzenia, w razie potrzeby, planu ochrony dla cz ęś ci lub cało ści obszaru.”

Zasady sporz ądzania i ustanawiania PZO Szczegółowo tryb prac nad PZO i zakres prac koniecznych do wykonania w ramach sporz ądzania PZO okre śla Rozporz ądzenie Ministra Środowiska z dnia 17 lutego 2010 r. w sprawie sporz ądzania projektu planu zada ń ochronnych dla obszaru Natura 2000 , wydane na podstawie art. 28 ust. 13 Ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody . Według par. 2 cytowanego Rozporz ądzenia, tryb prac nad projektem PZO obejmuje: „1) ustalenie terenu obj ętego projektem planu zada ń ochronnych oraz przedmiotów ochrony obszaru; 2) sformułowanie zało żeń do sporz ądzenia projektu planu zada ń ochronnych; 3) podanie do publicznej wiadomo ści informacji o zamiarze przyst ąpienia do sporz ądzenia projektu planu zada ń ochronnych; 4) identyfikacj ę zainteresowanych osób i podmiotów prowadz ących działalno ść w obr ębie siedlisk przyrodniczych i siedlisk gatunków, dla których ochrony wyznaczono obszar; 5) sformułowanie projektu planu zada ń ochronnych; 6) uzgodnienie, o którym mowa w art. 28 ust. 6 ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody”. Przywołany w Rozporz ądzeniu art. 28 ust. 6 Ustawy z 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody , nakazuj ący uzgodnienie projektu PZO z wła ściwym Dyrektorem Regionalnym Lasów Pa ństwowych, przestał obowi ązywa ć z dniem 1 stycznia 2012 r. W dalszym ci ągu jednak konieczne jest uzgodnienie projektu PZO z wła ściwym wojewod ą na podstawie art. 56 ust. 1 oraz 59 ust. 2 Ustawy z dnia 23 stycznia 2009 r. o wojewodzie i administracji rz ędowej w województwie . Zgodnie z art. 28 ust. 2 Ustawy , sporz ądzaj ący projekt musi umo żliwi ć osobom i podmiotom prowadz ącym działalno ść gospodarcz ą w obszarze Natura 2000 udział w pracach nad PZO. Ponadto, sporz ądzaj ący musi umo żliwi ć udział społecze ństwa na zasadach i w trybie okre ślonym w Ustawie z dnia 3 pa ździernika 2008 r. o udost ępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społecze ństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko . Zgodnie z par. 3 Rozporz ądzenia z dnia 17 lutego 2010 r. , zakres prac koniecznych do sporz ądzenia PZO obejmuje w skrócie: - opisanie granic PZO - zgromadzenie, zweryfikowanie i uzupełnienie istotnych dla ochrony informacji o obszarze i przedmiotach ochrony - ocenę stanu ochrony przedmiotów ochrony (w tym, w przypadku ptaków, ocen ę wielko ści i rozmieszczenia populacji, trendów

populacyjnych, wielko ści i jako ści siedlisk gatunku oraz szans zachowania gatunku w przyszło ści) - ocen ę istniej ących i potencjalnych zagro żeń dla utrzymania lub osi ągni ęcia wła ściwego stanu przedmiotów ochrony - ustalenie celów działa ń ochronnych do osi ągni ęcia w okresie obowi ązywania PZO, z uwzgl ędnieniem konieczno ści utrzymania/osi ągni ęcia wła ściwego stanu ochrony poprzez likwidacj ę/ogra niczenie istniej ących i potencjalnych zagro żeń, oraz konieczno ści uzupełnienia stanu wiedzy, je żeli jest on niewystarczaj ący dla oceny stanu przedmiotów ochrony - ustalenie działa ń ochronnych wynikaj ących z wyznaczonych celów, w tym tak że działa ń z zakresu monitoringu realizacji celów, z uwzgl ędnieniem zakresu, miejsca, terminu i kosztów realizacji, a tak że podmiotów odpowiedzialnych za realizacj ę, podmiotów, których współdziałanie jest niezb ędne, oraz technicznych uwarunkowa ń realizacji - ustalenie wskaza ń do zmiany dokumentów planistycznych takich, jak wojewódzkie plany zagospodarowania przestrzennego, studia uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego oraz miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego. W celu ujednolicenia PZO powstaj ących w kraju opracowany został szablon/formularz PZO, zastosowany równie ż w pracach nad PZO dla OSOP Puszcza Borecka. Zgodnie z art. 28 ust. 5 Ustawy z dnia 16 kwietnia o ochronie przyrody , „Regionalny dyrektor ochrony środowiska ustanawia, w drodze aktu prawa miejscowego w formie zarz ądzenia, plan zada ń ochronnych dla obszaru Natura 2000, kieruj ąc si ę konieczno ści ą utrzymania i przywracania do wła ściwego stanu ochrony siedlisk przyrodniczych oraz gatunków ro ślin i zwierz ąt, dla których ochrony wyznaczono obszar Natura 2000”. Tak wi ęc, po sporz ądzeniu projektu PZO nast ępuje formalne ustanowienie PZO poprzez wydanie i opublikowan ie (w Dzienniku Urz ędowym Województwa) aktu prawa miejscowego, jakim jest zarz ądzenie Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska. Je żeli chodzi o mo żliwo ść zmiany PZO, art. 28 ust. 5 Ustawy mówi, że „Plan zada ń ochronnych mo że by ć zmieniony, je żeli wynika to z potrzeb ochrony tych siedlisk przyrodniczych lub gatunków ro ślin i zwierz ąt.”

Skutki ustanowienia PZO PZO jest aktem prawa miejscowego, w zwi ązku z czym formalnie obowi ązuje wobec wszystkich osób fizycznych i prawnych w granicach OSOP (i ewentualnie na terenach sąsiednich, o ile PZO zawiera ustalenia dotycz ące takich terenów). Z drugiej strony, w świetle Ustawy z dnia 16 kwietnia o ochronie przyrody oraz Rozporz ądzenia z dnia 17 lutego 2010 r. , PZO nie mo że zawiera ć powszechnych zakazów ani nakazów, a jedynie okre ślone działania, za których wykonanie maj ą odpowiada ć wymienione w PZO podmioty. W rezultacie, PZO mimo, że jest aktem prawa miejscowego, jest faktycznie bezpo średnio kierowany do stosunkowo wąskiej grupy podmiotów, które maj ą wdra żać działania ochronne. Na ogół są to te podmioty, które na danym obszarze Natura 2000 prowadz ą działalno ść gospodarcz ą na siedliskach przyrodniczych i/lub siedliskach gatunków będących przedmiotami ochrony. W przypadku PZO dla OSOP Puszcza Borecka

będzie to przede wszystkim Nadle śnictwo Czerwony Dwór, ale tak że podmioty władaj ące terenami rolnymi istotnym z punktu widzenia zachowania przedmiotów ochrony oraz podmioty zarz ądzaj ące wodami śródl ądowymi bądź prowadz ące na nich działalno ść gospodarcz ą. PZO mo że jednak po średnio wpływa ć na kształtowanie miejscowego prawa w zakresie planowania przestrzennego poprzez wskazywanie wytycznych do wojewódzkich planów zagospodarowania, studiów uwarunkowa ń i zagospodarowania przestrzennego gmin oraz miejscowych p lanów zagospodarowania przestrzennego. Ze wzgl ędu na lokaln ą skal ę zagadnie ń, mo żna si ę spodziewa ć, że w praktyce najistotniejsze b ędą wskazania do zmian studiów zagospodarowania przestrzennego gmin oraz do miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego. Nale ży podkre śli ć, że ustalenie takich wskaza ń nie rodz ą obowi ązku zmiany tych dokumentów przez gminy. Wskazania te pełni ą w ochronie obszaru Natura 2000 podwójn ą rol ę: - stanowi ą one dla potencjalnych inwestorów, publicznych czy prywatnych, wskazówk ę co do tego, jakiego typu przedsi ęwzi ęcia są na okre ślonych terenach niedopuszczalne bądź niewskazane ze wzgl ędu na cele ochrony obszaru Natura 2000 mimo, że w świetle istniej ących gminnych dokumentów planistycznych mog ą by ć realizowane; - stanowi ą dla władz gminnych wskazówk ę przy sporz ądzaniu nowych dokumentów planistycznych. Co do mo żliwo ści realizacji przedsi ęwzi ęć , nale ży podkre śli ć, że ustalenia PZO nie zast ępuj ą ani ocen oddziaływania przedsi ęwzi ęć na środowisko, ani strategicznych ocen oddziaływania na środowisko sporz ądzanych dla planów i programów. Z drugiej strony, art. 37 Ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody stanowi, że je żeli na obszarze Natura 2000 zostan ą podj ęte działania niezgodne z ustaleniami PZO, Regionalny Dyrektor Ochrony Środowiska „nakazuje ich natychmiastowe wstrzymanie i podj ęcie w wyznaczonym terminie niezb ędnych czynno ści w celu przywrócenia poprzedniego stanu danego obszaru, jego cz ęś ci lub chronionych na nim gatunków”. Mo żna wi ęc liczy ć si ę z tym, że na etapie opiniowania/ uzgadniania przedsi ęwzi ęć lub planów/programów (w tym dotycz ących planowania przestrzennego) RDO Ś będzie negatywnie odnosił si ę do tych przedsi ęwzi ęć , planów lub programów, które sprzeczne albo z działaniami zaplanowanymi w PZO, albo z zawartymi w PZO wskazaniami do dokumentów planistycznych. Poniewa ż PZO okre śla działania do realizacji przez okre ślone podmioty, istotn ą spraw ą jest to, kto ma ponie ść koszty tych działa ń. W tej kwestii art. 36 ust. 3 Ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody stanowi, co nast ępuje: „Je żeli działalno ść gospodarcza, rolna, le śna, łowiecka lub rybacka wymaga dostosowania do wymogów ochrony obszaru Natura 2000, na którym nie maj ą zastosowania programy wsparcia z tytułu obni żenia dochodowo ści, regionalny dyrektor ochrony środowiska mo że zawrze ć umow ę z wła ścicielem lub posiadaczem obszaru, z wyj ątkiem zarz ądców nieruchomo ści Skarbu Pa ństwa, która zawiera wykaz niezb ędnych działa ń, sposoby i terminy ich wykonania oraz warunki i terminy rozliczenia nale żno ści za wykonane czynno ści, a tak że warto ść rekompensaty za utracone dochody wynikaj ące z wprowadzonych ogranicze ń”. Z powy ższego wynika, że:

- na zwrot kosztów dostosowania działalno ści do wymogów ochrony PZO nie mog ą liczy ć Lasy Pa ństwowe ani dzier żawcy jezior i gruntów rolnych stanowi ących własno ść Skarbu Pa ństwa - na zwrot kosztów dostosowania działalno ści do wymogów ochrony PZO nie mog ą liczy ć rolnicy, którzy realizuj ą programy rolno środowiskowe, będące programami wsparcia z tytułu obni żenia dochodowo ści - zawarcie przez RDO Ś umów z ewentualnymi innymi podmiotami, które będą musiały dostosowa ć swoj ą działalno ść do wymogów ochrony PZO, nie jest obligatoryjne. Nale ży w tym miejscu podkre śli ć, że przedstawione ograniczenia odnosz ą si ę tylko do kosztów dostosowywania działalno ści gospodarczej, rolnej, le śnej, łowieckiej lub rybackiej, a nie do kosztów działa ń o charakterze stricte ochronnym. Dla przykładu, nadle śnictwo, które na swoim terenie będzie musiało dostosowa ć do wymogów PZO sposób rębnego użytkowania lasów, nie będzie mogło liczy ć na zwrot ewentualnych dodatkowych kosztów z tego tytułu, natomiast będzie mogło ubiega ć si ę o rekompensat ę np. za rozmieszczenie budek lęgowych dla muchołówki czy napraw ę bocianiego gniazda przy le śniczówce, je żeli takie działania znajd ą si ę w PZO. Do kwestii kosztów realizacji działa ń wynikaj ących z PZO odnosi si ę bowiem tak że art. 39 Ustawy , który brzmi nast ępuj ąco: „Koszty zwi ązane z wdro żeniem i funkcjonowaniem sieci obszarów Natura 2000 w zakresie nieobj ętym finansowaniem przez Wspólnot ę są finansowane z bud żetu pa ństwa, a tak że z bud żetów jednostek samorz ądu terytorialnego oraz ze środków Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej i wojewódzkich funduszy ochrony środowiska i gospodarki wodnej.” Z Rozporz ądzenia z dnia 17 lutego 2010 w sprawie sporz ądzania projektu planu zada ń ochronnych dla obszaru Natura 2000 wynika, że w PZO nie okre śla si ę źródeł finansowania działa ń. Art. 39 Ustawy stanowi jednak mocn ą podstaw ę do ubiegania si ę o środki publiczne na realizacj ę działa ń przewidzianych w PZO. Oczywi ście, aby środki takie były dost ępne w praktyce, nale ży równolegle z pracami nad PZO lub bezpo średnio po ich zako ńczeniu podj ąć starania o zabezpieczenie odpowiednich kwot przez wymienione w art. 39 instytucje.

Spotkania dyskusyjne W trakcie prac nad PZO przewiduje si ę przeprowadzenie 4 spotka ń z przedstawicielami interesariuszy z OSOP. Spotkania te b ędą jednym z elementów umo żliwiaj ącym społecze ństwu, w tym osobom i podmiotom prowadz ącym działalno ść gospodarcz ą w OSOP, udział w pracach nad PZO. Ustalono nast ępuj ący terminarz spotka ń: • 06.09.2012 r. • 2012 r. • 2012 r. • 2012 r.

Spotkania b ędą miały na celu: - zapoznanie interesariuszy z ide ą sieci Natura 2000, - zapoznanie interesariuszy ze specyfik ą OSOP Puszcza Borecka, - omówienie przedmiotów ochrony w OSOP Puszcza Borecka, w tym przedstawienie podstawowych informacji o biologii i wymogach siedliskowych poszczególnych gatunków, oraz o ich populacjach w OSOP, - przedstawienie i przedyskutowanie zagro żeń dla poszczególnych przedmiotów ochrony, - przedstawienie i przedyskutowanie celów ochrony sformułowanych w stosunku do poszczególnych przedmiotów ochrony, - przedstawienie i przedyskutowanie propozycji działa ń dotycz ących poszczególnych przedmiotów ochrony, w tym działa ń z zakresu ochrony czynnej, dostosowania metod gospodarowania, monitoringu realizacji PZO i uzupełniania stanu wiedzy o przedmiotach ochrony.

1.5. Ustalenie przedmiotów ochrony obj ętych Planem

ska ska ń % % St. St. gowa gowa Lp. Lp. dot. Kod Kod Izol. Pop. Pop. Pop. ę zach.. wpisu wpisu Opina Ocena Ocena Ocena Ocena Ocena Ocena polska polska Nazwa Nazwa Nazwa Osiadł. Osiadł. a Migr. Migr. a Ogólna L łaci Populacj pokrycia

Z1 A030 Bocian czarny Ciconia nigra 10-13 p. C B C B

Z2p A067 Gągoł Bucephala clangula 20-30 p. B B C B

Z3 A072 Trzmielojad Pernis apivorus 30-40 p. C B C B

Orlik Z5 A089 Aquila pomarina 20-23 p. C B C B krzykliwy

Z6 A094 Rybołów Pandion haliaeetus 2 p. B B B B

Z7 A104 Jarz ąbek Bonasa bonasia 620-830 p. B A B A

Z8 A120 Zielonka Porzana parva 25 – 30 p. C A C B

150 – 160 Z9 A127 Żuraw Grus grus C A C B p. Z10 160 - 280 A165 Samotnik Tringa ochropus B A C A p p. Dzi ęcioł Dendrocopos 230 – 310 Z11 A238 B B C B średni medius p. Dzi ęcioł Dendrocopos Z12 A239 12 - 18 p. B C B C białogrzbiety leucotos Dzi ęcioł Z19 A241 Picoides tridactylus 1 – 5 p. C C A C trójpalczasty Muchołówka 251 – 500 Z20 A320 Ficedula parva C B C B mała p. Muchołówka 150 – 170 Z21 A321 Ficedula albicollis B B A B białoszyja p. Gdzie symbol: S oznacza siedliska, R – ro śliny, Z – zwierz ęta (w tym ptaki). Uwaga: Siedliska i/lub gatunki nie wykazane jako przedmioty ochrony w SDF w momencie przyst ąpienia do sporz ądzenia PZO, a kwalifikuj ące si ę do tego o czym świadczy dost ępna wiedza zaznaczamy indeksem „p” w kolumnie Lp. i wpisujemy kursyw ą. W tabeli wpisujemy dane z SDF po zweryfikowaniu o dost ępne inne dane.

1.6. Opis procesu komunikacji z ró żnymi grupami interesu. Zgodnie z art. 28 ust. 3 ustawy o ochronie przyrody sporz ądzaj ący projekt planu zada ń ochronnych umo żliwi zainteresowanym osobom i podmiotom prowadz ącym działalno ść w obr ębie siedlisk przyrodniczych i siedlisk gatunków, dla których ochrony wyznaczono obszar

Natura 2000, udział w pracach zwi ązanych ze sporz ądzaniem tego projektu. Na ka żdym etapie opracowania projektu planu zada ń ochronnych dla obszaru Natura 2000 PLB 280006 Puszcza Borecka przyj ęto zasad ę otwarto ści i jawno ści w stosunku do wszystkich zainteresowanych grup społecznych. Takie zało żenie pozwoli na zapewnienie skuteczno ści ochrony poprzez wypracowanie sposobów ochrony/zada ń ochronnych akceptowanych przez grupy interesu. Wszelkie działania w zakresie konsultacji społecznych będą odbywały si ę w formie pisemnej. W tej formie przekazywane będą wszelkie wnioski ze strony zainteresowanych stron oraz informacje, podsumowania, zapytania itp. Ponadto zało żono przeprowadzenie czterech warsztatów: • informacyjnego na etapie przyst ąpienia do opracowania projektu niniejszego dokumentu, który odb ędzie si ę 06.09.2012r. w Ośrodku Kultury w Budrach, maj ącego na celu przekazanie informacji o projekcie, przedstawienie najwa żniejszych problemów zwi ązanych z przedmiotem ochrony obszaru Natura 2000, wyłonienie spo śród uczestników Zespołu Lokalnej Współpracy oraz wypracowanie wspólnej wizji ochrony obszaru Natura 2000, uwzgl ędniaj ącej obowi ązek ochrony przedmiotów ochrony, wykorzystuj ącej wiedz ę naukow ą oraz lokaln ą na temat obszaru oraz potrzeby i dąż enia osób i podmiotów korzystaj ących z obszaru; • dyskusyjnych – na etapie opracowania dokumentu planu zada ń i konsultacji z ZLW. Informacje odno śnie projektu planu zada ń zostan ą umieszczone w gazecie lokalnej - „Gazeta Olszty ńska”, tablicy ogłosze ń RDO Ś, stronie internetowej RDO Ś http://olsztyn.rdos.gov.pl/ w zakładce ,,Plany zada ń ochronnych Natura 2000”. Informacje na temat warsztatów zostan ą rozpropagowane poprzez umieszczenie na stronie internetowej RDO Ś w zakładce ,,Plany zada ń ochronnych Natura 2000” oraz poprzez indywidualne zaproszenia wysyłane poczt ą tradycyjn ą wszystkim interesariuszom. Uwagi do Projektu Planu Zada ń Ochronnych mo żna zgłasza ć na adres: [email protected] Kluczowe grupy interesu, tj. o dominuj ącym wpływie na obszar NATURA 2000, wynikaj ącym ze skali lub charakteru prowadzonej działalno ści, będą na bie żą co zapraszane do udziału w procesie opracowania projektu, w ramach spotka ń roboczych. W przypadku wyst ąpienia zasadniczego konfliktu pomi ędzy proponowanymi zadaniami ochronnymi, a oczekiwaniami mieszka ńców lub innych grup interesu przewiduje si ę mo żliwo ść zorganizowania spotkania z rad ą gminy przy udziale mieszka ńców – w ramach sesji rady gminy. Cało ść korespondencji wraz z protokołami ze spotka ń i listami obecno ści będzie gromadzona w celu udokumentowania przebiegu procesu komunikacji.

1.7. Kluczowe instytucje/osoby dla obszaru i zakres ich odpowiedzialno ści

Adres siedziby Instytucja/osoby Zakres odpowiedzialno ści Kontakt instytucji/osoby planowanie przestrzenne, polityka tel: 89 521 90 00 Marszałek Województwa regionalna, promocja regionu ul. Emilii Plater 1 fax: 89 521 95 69 Warmi ńsko-Mazurskiego województwa warmi ńsko-mazurskiego, 10-562 Olsztyn e-mail: [email protected] udost ępnianie informacji w tym zakresie regionalne zadania planistyczne tel.: 87 520 21 47, i zagadnienia inwestycyjne, realizacja 87 520 24 75, Starostwo Powiatowe ul. Kolejowa 32 polityki ochrony środowiska na obszarze 87 520 22 94 w Olecku 19 - 400 Olecko powiatu, udost ępnianie informacji fax: 87 520 32 19 w tym zakresie e-mail: [email protected] l regionalne zadania planistyczne i zagadnienia inwestycyjne, realizacja tel.: 87 615 44 44 Starostwo Powiatowe ul. Krótka 1 polityki ochrony środowiska na obszarze fax: 87 615 44 45 w Gołdapi 19-500 Gołdap powiatu, udost ępnianie informacji e-mail: [email protected] w tym zakresie lokalne zadania planistyczne, realizacja zada ń z zakresu ochrony środowiska tel.: 87 523 82 09 Urząd Gminy ul. Ko ściuszki 44 na obszarze gminy, udost ępnianie fax: 87 523 82 79 w Kowalach Oleckich 19-420 Kowale Oleckie informacji o planowaniu przestrzennym e-mail: [email protected] i ochronie środowiska na obszarze gminy lokalne zadania planistyczne, realizacja tel.: 87 615 71 72 Urz ąd Gminy ul. Konopnickiej 26 zada ń z zakresu ochrony środowiska 87 615 71 78 w Baniach Mazurskich 19-520 Banie Mazurskie na obszarze gminy, udost ępnianie 87 615 71 79

informacji o planowaniu przestrzennym fax: 87 615 71 78 i ochronie środowiska na obszarze gminy e-mail: [email protected] lokalne zadania planistyczne, realizacja zada ń z zakresu ochrony środowiska tel: 87 615 00 68 ul. Pl. Zwyci ęstwa 14 Urz ąd Gminy w Gołdapi na obszarze gminy, udost ępnianie fax: 87 615 08 00 19-500 Gołdap informacji o planowaniu przestrzennym e-mail: [email protected] i ochronie środowiska na obszarze gminy lokalne zadania planistyczne, realizacja tel.: 87 521 54 20 zada ń z zakresu ochrony środowiska 87 521 54 43 Świ ętajno 104 Urz ąd Gminy w Świ ętajnie na obszarze gminy, udost ępnianie 87 521 54 65 19-411 Świ ętajno informacji o planowaniu przestrzennym fax: 87 521 54 14 i ochronie środowiska na obszarze gminy e-mail: [email protected] lokalne zadania planistyczne, realizacja tel.: 87 421 70 02, zada ń z zakresu ochrony środowiska Urz ąd Gminy w ul. 22 lipca 10 87 421 70 16 na obszarze gminy, udost ępnianie Kruklankach 11-612 Kruklanki fax: 87 421 70 02 informacji o planowaniu przestrzennym e-mail: [email protected] i ochronie środowiska na obszarze gminy lokalne zadania planistyczne, realizacja zada ń z zakresu ochrony środowiska tel.: 87 421 00 83 Urz ąd Gminy w ul. Grunwaldzka 74 na obszarze gminy, udost ępnianie fax: 87 421 00 19 Wydminach 11-510 Wydminy informacji o planowaniu przestrzennym e-mail: [email protected] i ochronie środowiska na obszarze gminy lokalne zadania planistyczne, realizacja Tel.: 87 427 90 06 zada ń z zakresu ochrony środowiska ul. 1-go Maja 1a 87 427 91 33 Urz ąd Gminy w Pozezdrzu na obszarze gminy, udost ępnianie 11-610 Pozezdrze fax: 87 427 93 33 informacji o planowaniu przestrzennym e-mail: [email protected] i ochronie środowiska na obszarze gminy Regionalny Zarz ąd nadzór nad prawidłowym ul. Zarzecze 13B tel.: 87 427 90 06

Gospodarki Wodnej funkcjonowaniem urz ądze ń wodnych, 03-194 Warszawa 87 427 91 33 w Warszawie polityka hydrologiczna fax: 87 427 93 33 e-mail: [email protected] nadzór nad gospodark ą le śną, promocja Regionalna Dyrekcja Tel: 85 748 18 00 i udost ępnianie informacji w zakresie ul. Lipowa 51 Lasów Pa ństwowych w fax: 85 652 23 73 ochrony lasu i edukacji ekologicznej 15-424 Białystok Białymstoku e-mail: [email protected] na obszarze Lasów Pa ństwowych realizacja gospodarki le śnej na terenie tel.: 87 523 88 44 Nadle śnictwo ul. Czerwony Dwór 13 Lasów Pa ństwowych, nadzór nad lasami e-mail: Czerwony Dwór 19-411 Świ ętajno w zarz ądzie Nadle śnictwa [email protected] tel: 89 542 18 40 Wojewódzki Sztab ul. Jagiello ńska 53 zadania z zakresu obronno ści kraju 89 542 18 65 Wojskowy w Olsztynie 10-283 Olsztyn e-mail: [email protected] tel: 87 566 36 36 Gospodarstwo Rybackie użytkownik rybacki m. in. jezioro Ciche, ul. M.Konopnickiej 10 tel/fax: 87 566 40 05 PZW w Suwałkach Gł ębokie 16-400 Suwałki e-mail: [email protected] l Regionalna Dyrekcja tel: 89 537 21 00 ul. Dworcowa 60 Ochrony Środowiska organ nadzoruj ący obszar Natura 2000 fax: 89 527 04 23 10-437 Olsztyn w Olsztynie e-mail: prowadzenie doradztwa rolniczego obejmuj ącego działania w zakresie tel/fax. 89 535 76 84 Warmi ńsko-Mazurski rolnictwa, rozwoju wsi, rynków rolnych 89 526 44 39, Ośrodek Doradztwa ul. Jagiello ńska 91 oraz wiejskiego gospodarstwa domowego, 89 526 82 29 Rolniczego w Olsztynie 10-356 Olsztyn upowszechnianie programów e-mail: [email protected] rolno środowiskowych działalno ść na rzecz rozwi ązywania tel/fax 89 534 05 67, Warmi ńsko-Mazurska ul. Lubelska 43a problemów rolnictwa, reprezentowanie 89 527 71 89 Izba Rolnicza 10-410 Olsztyn interesów rolników, działania m.in. e-mail: [email protected]

na rzecz ekologii i ochrony dziedzictwa przyrodniczego, w szczególno ści kształtowania świadomo ści ekologicznej producentów rolnych tel: 89 521 09 20 Agencja Restrukturyzacji i tel: 89 521 09 22 nadzór nad realizacj ą programów rolno- ul. św. Wojciecha 2 Modernizacji Rolnictwa fax: 89 521 09 20 środowiskowych oraz struktur ą własno ści 10-038 Olsztyn Oddział w Olsztynie e-mail: [email protected] Agencja Nieruchomo ści tel: 89 524 88 01 zarz ądzanie gruntami rolnymi własno ści ul. Głowackiego 6 Rolnych Oddział Terenowy fax. 89 524 88 02 Skarbu Pa ństwa 10-448 Olsztyn w Olsztynie e-mail: [email protected] zarz ądzanie infrastruktur ą systemów Zarz ąd Melioracji i tel: 89 521 71 00 zagospodarowania wód i zgodno ści jej ul. Partyzantów 24 Urz ądze ń Wodnych w fax. 89 521 71 01 z wymogami prawa wodnego i ochrony 10-526 Olsztyn Olsztynie e-mail: [email protected] przyrody Zwi ązek Stowarzysze ń Na działalno ść na rzecz zrównowa żonego tel.: 87 427 06 17 Rzecz Rozwoju Północnego rozwoju gmin północno-wschodniego ul. Portowa 2/3 fax: 87 427 06 17 Obszaru Wielkich Jezior obszaru Wielkich Jezior Mazurskich, 11-600 Węgorzewo e-mail: [email protected] Mazurskich LGD9 promowanie obszarów wiejskich Stowarzyszenie promocja i rozwój turystyki wiejskiej, ul. Gi że 7 tel.: 87 521 55 51 Agroturystyczne promowanie regionu, działania na rzecz 19-411 Świ ętajno e-mail: [email protected] "Mazurska Kraina" ochrony środowiska i ekologii, działanie na rzecz zrównowa żonego Stowarzyszenie Lokalna rozwoju i promocji obszarów rybackich tel.: 87 428 47 41 Grupa Rybacka ul. Plac Wolno ści 1b i zale żnych od rybactwa, wspieranie 87 428 47 36 WIELKIE JEZIORA 11-600 Węgorzewo działa ń na rzecz ochrony środowiska e-mail: [email protected] MAZURSKIE i zrównowa żonego rozwoju tych obszarów

ul. Jurkowo 18 Tel.: 510 143 749 Andrzej Sulej opiekun ostoi ptasiej z ramienia OTOP 11-612 Kruklanki e-mail: [email protected] Katedra Ekologii badania flory i fauny Puszczy Boreckiej ze Ewolucyjnej UWM dr Joanna Duriasz szczególnym uwzgl ędnieniem zbiorowisk ul. Oczapowskiego 5 łąkowych i nietoperzy 10-719 Olsztyn Katedra Botanki i Ochrony Przyrody Wydział Biologii dr Anna Katarzyna badania ro ślinno ści Puszczy Boreckiej ze tel.: 89 523 36 98 i Biotechnologii UWM Zalewska szczególnym uwzgl ędnieniem porostów e-mail: [email protected] Plac Łódzki 1 10-727 Olsztyn tel.: 89 535 32 54 ul. Niepodległo ści 53/55 Komitet Ochrony Orłów ochrona i badania ptaków drapie żnych fax: 89 535 32 54 10-044 Olsztyn e-mail: [email protected] Ogólnopolskie ochrona dzikich ptaków i ich siedlisk, ul. Wojska Polskiego 12/1 tel. 85 738 50 37 Towarzystwo Ochrony działania zmierzaj ące do zachowania i 19-104 Trzcianne e-mail: [email protected] Ptaków promowania dziedzictwa przyrodniczego Stowarzyszenie ul. Ciszewskiego 8 pokój 42 tel./fax 22 593 65 80 działania na rzecz żubrów Miło śników Żubrów 02-786 Warszawa e-mail: [email protected] ul .1 Maja 22 tel/fax: 68 3828236 Klub Przyrodników ochrona przyrody 66-200 Świebodzin e-mail: [email protected]

1.8. Zespól Lokalnej Współpracy (W przypadku podmiotów prywatnych nale ży uzyska ć ich zgod ę na zamieszczenie danych personalnych w projekcie PZO w formie pisemnego oświadczenia). Nazwa instytucji /grupy interesu, Imi ę i nazwisko Funkcja Kontakt któr ą reprezentuje

Iwona Regionalna Dyrekcja Ochrony e-mail: [email protected] Planista Regionalny Mirowska-Ibron Środowiska w Olsztynie tel. 89 537 21 09 Zast ępca Regionalnego Dyrektora Regionalna Dyrekcja Ochrony Maria Mellin Ochrony Środowiska e-mail: [email protected] Środowiska w Olsztynie Regionalny Konserwator Przyrody Marzena e-mail: [email protected] Koordynator Planu InterTIM - Wykonawca Olszewska tel. 607 399 666 e-mail: [email protected] Joanna Popko Ekspert ds. GIS InterTIM - Wykonawca tel. 607 399 666 e-mail: [email protected] Piotr Ekspert przyrodnik ŚRODOWISKO S.C. - Wykonawca Kwiatkowski tel. 609 242 908

Aleksandra Regionalna Dyrekcja Ochrony e-mail: aleksandra.krzyszton- Członek Zespołu Lokalnej Współpracy Krzyszto ń - Środowiska w Olsztynie [email protected] Rzodkiewicz tel. 89 537 21 09 Lokalna Grupa Rybacka Wielkie Bogdan Członek Zespołu Lokalnej Współpracy e-mail: [email protected] Maczuga Jeziora Mazurskie 517 161 770

Sylwester Członek Zespołu Lokalnej Współpracy Urz ąd gminy Świ ętajno e-mail: [email protected] Charyton tel. 87 521 54 20 Adam Członek Zespołu Lokalnej Współpracy Gospodarstwo Rybackie PZW e-mail: [email protected] Wojnowski w Suwałkach tel. 87 427 31 10 Krzysztof e-mail: [email protected] Członek Zespołu Lokalnej Współpracy WMIROL Krzywicki tel. 664 743 491 Aleksander e-mail: [email protected] Członek Zespołu Lokalnej Współpracy WMIROL Siemaszko tel. 504 123 493 e-mail: [email protected] Andrzej Pawlik Członek Zespołu Lokalnej Współpracy Urz ąd Gminy Kruklanki 87 421 70 02

Maria Jujka- Członek Zespołu Lokalnej Współpracy Ogólnopolskie Towarzystwo E-mail: [email protected] Radziewicz Ochrony Ptaków tel. 503 343 321 e-mail: [email protected] Andrzej Sulej Członek Zespołu Lokalnej Współpracy Komitet Ochrony Orłów tel. 510 143 749 e-mail: Adam Członek Zespołu Lokalnej Współpracy RDLP Białystok [email protected] Kwiatkowski tel. 85 748 18 25 Anna Sawicka- e-mail: [email protected] Członek Zespołu Lokalnej Współpracy RZGW Warszawa Z.Z. Gi życko Mułyk tel. 87 428 22 09 Krzysztof e-mail: [email protected] Członek Zespołu Lokalnej Współpracy RZGW Warszawa Z.Z. Gi życko Stachowski tel. 87 428 49 64 Krzysztof e-mail: [email protected] Członek Zespołu Lokalnej Współpracy Urz ąd Gminy w Kowalach Oleckich Locman tel. 604 806 339 Krzysztof Członek Zespołu Lokalnej Współpracy WMIR 509771831 Masiul e-mail: Anna Członek Zespołu Lokalnej Współpracy Nadle śnictwo Borki [email protected] Sznajderowicz tel. 87 421 70 45 e-mail: [email protected] Piotr Gawrycki Członek Zespołu Lokalnej Współpracy Nadle śnictwo Borki tel. 502 535 777 e-mail: [email protected] Dorota Tryk Członek Zespołu Lokalnej Współpracy Urz ąd Gminy Pozezdrze tel. 87 427 90 06, wew. 42 Magdalena e-mail: [email protected] Członek Zespołu Lokalnej Współpracy Urz ąd Gminy Pozezdrze Jurgielewicz tel. 87 427 90 06, wew. 42 Biuro Urz ądzania Lasu i Geodezji e-mail: [email protected] Jerzy Półtorak Członek Zespołu Lokalnej Współpracy Le śnej Oddział w Białymstoku tel. 668 009 740 Krzysztof e-mail: Członek Zespołu Lokalnej Współpracy Nadle śnictwo Czerwony Dwór Nodzykowski [email protected]

tel. 504 123 490 e-mail: [email protected] Jolanta Bazylak Członek Zespołu Lokalnej Współpracy Urz ąd Gminy Wydminy tel. 87 421 00 83 Szymon Członek Zespołu Lokalnej Współpracy Ogólnopolskie Towarzystwo Ochrony e-mail: [email protected] Czernek Ptaków tel. 502 492 128 e-mail: Anna Członek Zespołu Lokalnej Współpracy Nadle śnictwo Olecko [email protected] Garackiewicz tel. 516 006 158 Jarosław e-mail: [email protected] Członek Zespołu Lokalnej Współpracy Nadle śnictwo Olecko Kowalewski tel. 516 006 141 e-mail: Mariusz Członek Zespołu Lokalnej Współpracy Nadle śnictwo Czerwony Dwór [email protected] Kimszal tel. 500 038 909 e-mail: Paweł Członek Zespołu Lokalnej Współpracy Nadle śnictwo Czerwony Dwór [email protected] Augustynowicz tel. 87 523 85 11 wew. 111

2. Etap II Opracowanie projektu Planu

Moduł A

2.1 Informacja o obszarze i przedmiotach ochrony

W tej cz ęś ci, oprócz zestawienia istniej ących i dost ępnych materiałów, nale ży krótko oceni ć stopie ń ich wystarczalno ści i kompletno ści z punktu widzenia celu opracowania Planu

Typ informacji Dane referencyjne Zakres informacji Warto ść informacji Źródło dost ępu do danych Materiały publikowane Ortofotomapy i mapy Szczegółowe informacje o Kluczowa RDO Ś Olsztyn, pliki rastrowe; topograficzne OSOP z topografii, rzeczywistym www.geoportal.gov.pl pa ństwowego zasobu geodezyjno- użytkowaniu gruntów kartograficznego, przekazane i zabudowie w OSOP przez RDO Ś Olsztyn

Sikora A., Rodhe Z., Gromadzki Szacunki liczebno ści Kluczowa M., Neubauer G., Chylarecki P. krajowych populacji (red.) Atlas rozmieszczenia ptaków, wykorzystane do ptaków l ęgowych Polski 1985- ustalenia wi ększo ści 2004. Bogucki Wydawnictwo przedmiotów ochrony w Naukowe, Pozna ń 2007 OSOP

Atlas rozmieszczenia ptaków Dane o wielko ści, Kluczowa Bogucki Wydawnictwo lęgowych Polski 1983-2004 (red. rozmieszczeniu i trendach Naukowe, papier A Sikora, Z. Rodhe, M. krajowych populacji Gromadzki, G. Neubauer, P. ptaków (podstawa do Chylarecki), Bogucki wyznaczenia przedmiotów Wydawnictwo Naukowe, Pozna ń ochrony w OSOP) 2007

Gromadzki M. (red.) 2004. Ptaki. Charakterystyka biologii, Bardzo du ża www./natura2000.gdos.gov.pl, Poradniki ochrony siedlisk i rozmieszczenia w kraju (w pliki PDF gatunków Natura 2000 – tym w regionie), trendów podr ęcznik metodyczny. populacyjnych i typowych Ministerstwo Środowiska, zagro żeń gatunków Warszawa. T. 7 (cz ęść I), s. 314. będących przedmiotami T. 8 (cz ęść II), s. 447. ochrony www.rcin.org.pl (PDF, xls) Matuszkiewicz J.M. (red) Tendencje rozwojowe Bardzo du ża Geobotaniczne rozpoznanie zbiorowisk le śnych. Składy tendencji rozwojowych gatunkowe drzewostanów zbiorowisk le śnych w wybranych w naturalnych regionach Polski. Instytut zbiorowiskach le śnych Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania, Warszawa 2007 Wydawnictwo Naukowe Matuszkiewicz J.M. Zespoły le śne Regionalizacja Du ża PWN (papier) Polski. Wydawnictwo Naukowe geobotaniczna. PWN, Warszawa 2002 Charakterystyka naturalnych zespołów le śnych

CORINE Land Cover Wektorowa mapa pokrycia Istotna www.eea.europa.eu (wektor) terenu

Mapa geologiczna Polski 1: 500 Wektorowa mapa utworów Istotna www.ikar2.pgi.gov.pl (wektor) 000 powierzchniowych

Endler Z. 1991, Charakterystyka Przegl ąd zespołów Istotna fitosocjologiczna zespołów świerkowych Puszczy świerkowych Puszczy Boreckiej. Boreckiej Fragm.. Flor. Geobot. 35 (1-2): 295-303.

Endler Z., Pietraszewski W., 1990. Opis fitosocjologiczny Istotna Uniwersytet Warmi ńsko- Charakterystyka fitosocjologiczna fragmentu gr ądu w Puszczy Mazurski w Olsztynie (papier) projektowanego rezerwatu „Las Boreckiej Klonowo-Lipowy” w Puszczy Boreckiej. Acta Academiae Agriculturae Ac Technice Olstenensis. No.51: 3-13. Adam Choi ński: Katalog jezior Polski . Pozna ń: Wydawnictwo Powierzchnia jezior w Niewielka Wydawnictwo Naukowe UAM, Naukowe UAM, 2006, s. 234, Polsce 416, 575. ISBN 83-232-1732-7.

Informacja o Niewielka Polskie Towarzystwo Maciejewski K.H. 1995. Badania wyst ępowaniu w Puszczy Entomologiczne. Redakcja nad chrząszczami ( Coleoptera ) Boreckiej chrz ąszczy z Wiadomo ści Puszczy Boreckiej. Cz ęść I. nadrodziny spr ęż yków Entomologicznych, ul. Nadrodzina spr ęż yków Dąbrowskiego 159, 60-594 (Elateroidae ). Wiad. Entomol., 14 Pozna ń (papier) (3) 135-14

Maciejewski K.H. 1996. Badania Informacja o Niewielka Polskie Towarzystwo nad chrz ąszczami ( Coleoptera ) wyst ępowaniu w Puszczy Entomologiczne. Redakcja Puszczy Boreckiej. Cz ęść IV. Boreckiej chrz ąszczy z Wiadomo ści My śliczki ( Staphylinidae, rodzin kusakowtych i Entomologicznych, ul. Steninae ). Wiad. Entomol., 15 (3), my śliczków Dąbrowskiego 159, 60-594 133-138. Pozna ń (papier)

Melke A., Maciejewski K.H. Informacja o Niewielka Polskie Towarzystwo 1999. Badania nad chrz ąszczami wyst ępowaniu w Puszczy Entomologiczne (Coleoptera ) Puszczy Boreckiej. Boreckiej chrz ąszczy z Cz ęść V. Kusakowate rodzin kusakowtych WWW.pte.au.poznan.pl (PDF) (Staphylinidae ). Wiad. Entomol., 18 (3): 143-151.

Sikora A., Cenian Z., Półtorak W., Krótka charakterystyka Niewielka RDO Ś Olsztyn 2004, Puszcza borecka. W: Sidło ornitologiczna Puszczy P.O., Błaszkowska B., Chylarecki Boreckiej P., Ostoje ptaków o randze europejskiej w Polsce.” Ogólnopolskie Towarzystwo Ochrony Ptaków, Warszawa. Plany/programy/str ategie/projekty Prognoza oddziaływania na Ogólna charakterystyka i Bardzo du ża Nadle śnictwo Czerwony Dwór środowisko planu urz ądzenia lasu szczegółowe informacje o (papier) dla Nadle śnictwa Czerwony zasobach przyrodniczych Dwór. Biuro Urz ądzania Lasu i Nadle śnictwa i obr ębu Geodezji Le śnej Oddział w Czerwony Dwór Białymstoku. Białystok 2010

Program ochrony przyrody Ogólna charakterystyka Du ża Nadle śnictwo Czerwony Dwór Nadle śnictwa Czerwony Dwór na zasobów przyrodniczych (papier) okres 01.01.2004-31.12.2013. Nadle śnictwa i obr ębu Biuro Urz ądzania Lasu i Geodezji Czerwony Dwór Le śnej Oddział w Białymstoku

Plan ochrony rezerwatu Borki Szczegółowy opis Du ża RDO Ś Olsztyn, papier rezerwatu i zachodz ących w nim procesów; listy ro ślin naczyniowych, mszaków, bezkr ęgowców i ssaków Puszczy Boreckiej, lista ptaków Puszczy Boreckiej, zasady ochrony, wskazania ochronne, szczegółowy plan ochrony

Plan urz ądzenia lasu Szczegółowe opisy Kluczowa Nadle śnictwo Czerwony Dwór Nadle śnictwa Czerwony Dwór na taksacyjne wydziele ń (papier) okres 01.01.2004-31.12.2013. le śnych, opisy zabiegów Biuro Urz ądzania Lasu i Geodezji piel ęgnacyjnych i r ębni Le śnej Oddział w Białymstoku. Materiały niepublikowane System Informatyczny Lasów Graficzno-tekstowa baza Kluczowa Nadle śnictwo Czerwony Dwór Pa ństwowych, wersja 2012 r. danych z informacjami z (shp, access) planu urz ądzania lasu

Raporty (Prace Kwiatkowski P. Weryfikacja Wyrywkowa weryfikacja Istotna Środowisko s.c., RDO Ś wykonane przez wyników inwentaryzacji wyników inwentaryzacji Olsztyn ekspertów w trakcie ornitologicznej (2012) ornitologicznej prac na Planem) przeprowadzonej w 2011 r. Inwentaryzacja ornitologiczna Ekspertyzy obszaru specjalnej ochrony Szczegółowa Kluczowa GDO Ś Warszawa (PDF, shp) przyrodnicze ptaków Natura 2000 inwentaryzacja PLB 280006 Puszcza Borecka. ornitologiczna OSOP Biuro Urz ądzania Lasu i Geodezji Puszcza Borecka Le śnej, Warszawa 2011

Inwentaryzacja ornitologiczna Inwentaryzacja Kluczowa RDO Ś Olsztyn, PDF, papier Obszaru Specjalnej Ochrony ornitologiczna PLB Ptaków Natura 2000 PLB 280006 Puszcza Borecka na Puszcza Borecka . Opracowanie potrzeby zarz ądzania – raport z wykonania umowy nr obszarem Natura2000 190/GDO Ś/DON/2010. Biuro Urz ądzania Lasu i Geodezji Le śnej, S ękowin Stary, 2011 r.

Wyniki inwentaryzacji siedlisk i Raport, zestawienia Istotna GDO Ś Warszawa (doc, shp) gatunków Natura 2000, tabelaryczne i mapy przeprowadzonej w 2008 r. przez cyfrowe dotycz ące Wojewódzki Zespół Specjalistów rozmieszczenia siedlisk i (Duriasz J., Grzybowski M., gatunków uj ętych w Słomka W.), Olsztyn 2008 Dyrektywie Siedliskowej, w tym zestawienie flory jezior

Sulej A., Sikora A. Stan populacji Inwentaryzacja i ocena Bardzo du ża RDO Ś Olsztyn (papier) dzi ęcioła białogrzbietego stanu populacji dwóch Dendrocopos leucoto s i dzi ęcioła gatunków b ędących trójpalczastego Picoides przedmiotami ochrony tridactylus w Puszczy Boreckiej. w OSOP; zalecenia dot. Zalecenia do przywrócenia gospodarki le śnej korzystnego stanu ich ochrony na Obszarze Specjalnej Ochrony Natura 2000. Ogólnopolskie Towarzystwo Ochrony Ptaków, Marki 2011

Zalewska A. Duriasz J. Szymczyk Inwentaryzacja i ocena Znaczna RDO Ś Olsztyn (papier) R., Dynowski P. Raport z siedlisk przyrodniczych, wykonania projektu „Wykonanie mszaków, porostów i ro ślin inwentaryzacji przyrodniczej do naczyniowych otoczenia powi ększenia rezerwatu przyrody rezerwatu Borki. Borki w Puszczy Boreckiej”. Olsztyn, 2011

Wyniki inwentaryzacji siedlisk i Mapy rozmieszczenia Istotna Nadle śnictwo Czerwony Dwór gatunków Natura 2000, siedlisk i gatunków uj ętych (PDF) przeprowadzonej przez Lasy w Dyrektywie Siedliskowej Pa ństwowe w 2007 r.

Kami ński K. Raport z wykonania Charakterystyka Niewielka RDO Ś Olsztyn (papier) projektu „Wykonanie chrz ąszczy inwentaryzacji przyrodniczej do saproksylicznych otoczenia powi ększenia rezerwatu przyrody rezerwatu Borki Borki w Puszczy Boreckiej. Inwentaryzacja chrz ąszczy saproksylicznych” Olsztyn, 2011

Polakowski B, i In. 1989, Opis zespołów ro ślinnych Istotna Uniwersytet Warmi ńsko- Inwentaryzacja zbiorowisk i Puszczy Boreckie Mazurski w Olsztynie (papier) zespołów ro ślinnych Puszczy Boreckiej. MSR UWM, Olsztyn.

Rąkowski G., 1998, Ocena składu Informacje o ornitofaunie Istotna Instytut Ochrony Środowiska gatunkowego ornitofauny Puszczy Puszczy Boreckiej ul. Krucza 5/11d Boreckiej. Sprawozdanie z tematu 00-548 Warszawa (papier) zrealizowanego w ramach programu badawczego Stacji Kompleksowego Monitoringu Środowiska „Puszcza Borecka”. Instytut Ochrony Środowiska, Warszawa. Nale ży wymieni ć wszystkie źródła informacji wykorzystane w procesie opracowywania PZO. Poda ć nale ży pełn ą literatur ę opublikowan ą, dane nieopublikowane oraz informacje ustne.

2.2 Ogólna charakterystyka obszaru

Obszar obj ęty Planem zada ń Ochronnych zajmuje powierzchni ę 8901 ha w kilku fragmentach: - 99,7% to wschodnia cz ęść Puszczy Boreckiej i tereny niele śne na wschód od gminy Kruklanki - 0,3% to tereny niele śne (poza zarz ądem Lasów Pa ństwowych) w 3 fragmentach w południowo-zachodniej cz ęś ci SOOS Ostoja Borecka.

Według regionalizacji fizyczno-geograficznej J. Kondrackiego (1994) obszar PZO obejmuje północn ą cz ęść Pojezierza Ełckiego oraz północno-wschodni fragment Krainy Wielkich Jezior Mazurskich. Według regionalizacji geobotanicznej J.M. Matuszkiewicza obszar PZO le ży w okr ęgu F.1b.7 (Okr ęg Pojezierza Północnoełckiego) Podkrainy Wschodniomazurskiej.

Obszar ma bardzo dobrze zachowan ą i silnie zró żnicowan ą rze źbę młodoglacjaln ą. Rz ędne terenu wahaj ą si ę od 133 m n.p.m. (poziom wód

jeziora Litygajno) do blisko 190 m n.p.m (wschodnie kra ńce puszczy).

Na całym obszarze PZO powierzchniowymi utworami geologicznymi s ą utwory czwartorz ędowe, zwi ązane przede wszystkim ze zlodowaceniem bałtyckim, a miejscami – z holocenem. Najwi ększe powierzchnie zajmuj ą gliny zwałowe z domieszkami piasków i żwirów lodowcowych. Przez środek Puszczy Boreckiej (zachodnie kra ńce obr ębu Czerwony Dwór) przebiega z północy na południe wąski (ok. 1,5 km) pas utworów sandrowych, odpowiadaj ący mniej wi ęcej dolinie Czarnej Strugi. Piaski i żwiry sandrowe w rejonie jezior Ła źno i Szwałk Wielki przechodz ą w utwory aluwialne (piaski, mady, namuły rzeczne) i utwory akumulacji jeziorowej (piaski i mułki). Utwory holoce ńskie, w postaci torfów oraz utworów aluwialnych, wyst ępuj ą w rozproszeniu wzdłu ż cieków i w zagł ębieniach.

W krajobrazie, zwłaszcza na terenach le śnych, wyra źnie dominuj ą formy pagórkowate o krótkich i stosunkowo stromych stokach, poprzedzielane niewielkimi obni żeniami, cz ęsto o utrudnionym odpływie wód. Pagórki o stromych zboczach to cz ęsto kemy, natomiast wzgórza mi ędzy Czerwonym Dworem a Jabłonowem to morena czołowa.

Sie ć cieków powierzchniowych jest do ść g ęsta, ale ze wzgl ędu na konfiguracj ę terenu znaczna cz ęść obszaru PZO pozostaje poza zlewniami powierzchniowymi cieków. Najwa żniejszym ciekiem jest Czarna Struga, płyn ąca z północy na południe i wpadaj ąca do jeziora Szwałk Wielki w pobli żu Czerwonego Dworu. Rzeczka ta daje pocz ątek Ła źnej Strudze, wypływaj ącej z jeziora Litygajno i w dolnym biegu znanej jako rzeka Ełk. Inny ciek o do ść rozległej zlewni bierze pocz ątek w okolicach Dunajka w północno-wschodniej cz ęś ci puszczy i płyn ąc na południe uchodzi do jeziora Szwałk Wielki mi ędzy Czerwonym Dworem a wsi ą Szwałk. Wa żnym ciekiem jest rzeczka Mazurka, przepływaj ąca przez wylesione południowo-wschodnie skraje obszaru PZO i wpadaj ąca do jeziora Ła źno. W s ąsiedztwie wsi Mazurki rzeczka tworzy spore stałe rozlewisko, znane jako jezioro Birek.

Jeziora skupiaj ą si ę przede wszystkim na południe i wschód od puszczy, w rejonie wsi Szwałk i Borki. Poło żone tu jeziora Szwałk Wielki, Szwałk Mały, Pilw ąg, Ła źno i Litygajno zajmuj ą ł ącznie ok. 1170 ha, co stanowi 94% wszystkich jezior w granicach PZO.

Na terenach le śnych (obr ęb Czerwony Dwór) dominuj ą świe że gleby siedlisk średnio żyznych i żyznych – gleby rdzawe (34,4%), płowe (22,8%) i brunatne (10,9%). Du ży udział maj ą gleby hydrogeniczne i semihydrogeniczne – torfowe (12,2%), murszowe (4,9%) i murszowate (5,9%). Pozostałe 8,9% stanowi ą inne typy gleb, w tym głównie gleby bielicowe (2,5%), gruntowo-glejowe (2,1%) i opadowo-glejowe (2,2%).

Na terenach niele śnych gleby maj ą podobny charakter, przy czym w śród mineralnych gleb świe żych najwi ększy udział maj ą prawdopodobnie stosunkowo lekkie i średnie gleby brunatne.

W strukturze krajobrazu zdecydowanie dominuje zwarty kompleks puszczy (tereny le śne obr ębu Czerwony Dwór). Na południu krajobraz i u żytkowanie gruntów jest bardzo zró żnicowane – mniej wi ęcej równy udział maj ą tu jeziora, las i u żytki rolne ze znacznym udziałem pastwisk. Tu ż za granic ą OSOP Znajduje jedyny wi ększy obszar wodno-błotny w okolicy – płytkie eutroficzne jezioro Birek, w wi ększo ści poro śni ęte szuwarami. Stanowi ono wa żną ostoj ę ptactwa, w tym zielonki, i dlatego postuluje si ę wł ączenie go do OSOP. Zabudowa skupia si ę w Czerwonym Dworze, Borkach i Szwałku (południowo-wschodnie obrze ża puszczy). Charakterystycznym elementem krajobrazu rolniczego s ą rozproszone siedliska kolonijne. Liczb ę stałej ludno ści obszaru PZO szacuje si ę na kilkaset osób.

Obszar PZO wraz z reszt ą Puszczy Boreckiej, Lasami Skaliskimi, kompleksem jeziora Mamry i dolin ą rzeki Ełk wchodzi w skład wschodniomazurskiego obszaru w ęzłowego 15M krajowej sieci ekologicznej ECONET-POLSKA. W koncepcji tej sieci centralna cz ęść Krainy Wielkich Jezior Mazurskich, s ąsiaduj ąca z obszarem PZO od południa, stanowi mi ędzynarodowy korytarz ekologiczny, ł ącz ący obszar 15M z obszarem w ęzłowym Puszczy Piskiej 14M. Z kolei tereny na wschód od Puszczy Boreckiej, a ż po dolin ę Rospudy, stanowi ą korytarz ekologiczny o randze mi ędzynarodowej mi ędzy obszarem 15M a suwalskim obszarem w ęzłowym 16M. Z perspektywy lokalnej najwa żniejszymi powi ązaniami ekologicznymi kompleksu Puszczy Boreckiej są: - dolina Ła źnej Strugi i Ełku, ł ącz ąca Puszcz ę z dolin ą Biebrzy - dolina Sapiny, ł ącz ąca Puszcz ę z kompleksem jeziora Mamry - Lasy Skaliskie i Wzgórza Szeskie, ł ącz ące Puszcz ę z Puszcz ą Rominck ą.

Prawie cały obszar obj ęty PZO (z wyj ątkiem północnych, niele śnych skrajów w gminach Gołdap i Banie Mazurskie) znajduje si ę w granicach obszarów chronionego krajobrazu. OChK Puszczy Boreckiej obejmuje cały obszar PZO.

W granicach PZO istniej ą nast ępuj ące rezerwaty przyrody: - rezerwat Mazury o powierzchni ok. 373 ha, mi ędzy jeziorami Szwałk Wielki i Ła źno, chroni ący dobrze zachowane fragmenty gr ądów, łęgów jesionowo-olszowych i olsów - rezerwat Lipowy Jar o powierzchni ok. 48 ha, chroniący przede wszystkim gr ąd, a tak że fragmenty ł ęgów i borów bagiennych

- rezerwat Lipowa Wyspa na Jeziorze Szwałk o powierzchni ok. 3 ha, chroni ący gr ąd na wyspie jeziornej.

Obszar PZO graniczy z poło żonym w centrum puszczy rezerwatem Borki o powierzchni ok. 235 ha, chroni ącym naturalne drzewostany, powstałe w wyniku sukcesji po gradacjach brudnicy mniszki i kornika. Od pewnego czasu dyskutowana jest koncepcja powi ększenia rezerwatu o szereg wydziele ń znajduj ących si ę ju ż w granicach obj ętych PZO, w obr ębie Czerwony Dwór.

2.3 Struktura własno ści i u żytkowania gruntów

(Dane u żytkowania i pokrycia terenu z programu CORINE Land Cover 2006). Typy u żytków Typ własno ści Powierzchnia u żytków w ha % udział powierzchni w obszarze gruntowych

Lasy Skarb Pa ństwa 6636,0603 74,55 Własno ść komunalna 0 0 Własno ść prywatna 0 0 Grunty orne Skarb Pa ństwa 235,3487 2,64 Własno ść komunalna 0 0 Własno ść prywatna 635,3269 7,14 Łąki trwałe - - - Pastwiska trwałe Skarb Pa ństwa 98,9256 1,11 Własno ść komunalna 0 0 Własno ść prywatna 61,9764 0,70 Sady - - - Grunty pod stawami - - - Nieu żytki - - - Wody stoj ące Skarb Pa ństwa 1207,0967 13,56 Własno ść komunalna 0 0

Własno ść prywatna 0 0 Wody płyn ące - - - Grunty zabudowane Skarb Pa ństwa 2,8805 0,03 Własno ść komunalna 0 0 Własno ść prywatna 23,8567 0,27 Inne - - -

Dane w warstwie informacyjnej systemów informacji przestrzennej GIS oraz JPRE stanowi ą zał ącznik nr 5.

2.4. Zagospodarowanie terenu i działalno ść człowieka

Tabela wymaga uszczegółowienia w odniesieniu do przedmiotów ochrony, np. kiedy ochron ą obj ęte s ą siedliska niele śne – łąki i murawy - nale ży doprecyzowa ć informacj ę bior ąc pod uwag ę struktur ę pakietów programu rolno środowiskowego. Typy u żytków Typ własno ści Powierzchnia obj ęta dopłatami UE Rodzaj dopłaty, w ha działania/priorytetu/programu,

Lasy Lasy Pa ństwowe 496,1409 Programy rolno środowiskowe Lasy komunalne 0 0 Lasy prywatne 0 0 Sady - - - Trwałe u żytki zielone Pa ństwowe 46,6037 Programy rolno środowiskowe komunalne - 0 Prywatne 57,2189 Programy rolno środowiskowe Wody - - - Tereny zadrzewione lub - - - zakrzewione Inne - - -

Dane w warstwie informacyjnej systemów informacji przestrzennej GIS oraz JPRE stanowi ą zał ącznik nr 6.

2.5 Istniej ące i projektowane plany/programy/projekty dotycz ące zagospodarowania przestrzennego

Instytucja Ustalenia dot. Ustalenia odpowiedzialna za Przedmioty ochrony działa ń planu/programu/projektu Tytuł opracowania przygotowanie obj ęte wpływem minimalizuj ących mog ące mie ć wpływ na planu/programu/wdra ża opracowania lub przedmioty ochrony nie projektu kompensuj ących Studium uwarunkowa ń i kierunków Gmina Banie Mazurskie - Mo żliwo ść lokalizacji Orlik krzykliwy, zagospodarowania przestrzennego zabudowy letniskowej w trzmielojad Gminy Banie Mazurskie sąsiedztwie Puszczy zatwierdzone Uchwał ą nr Boreckiej XVIII/130/2000 Rady Gminy w - Brak odniesie ń do Baniach Mazurskich z 30 sierpnia obszarów Natura 2000 2000 r. Studium uwarunkowa ń i kierunków Gmina Kowale Oleckie Rozwój zabudowy we wsiach Orlik krzykliwy, zagospodarowania przestrzennego Czerwony Dwór, Szwałk, trzmielojad gminy Kowale Oleckie (dokument w Zawady Oleckie i Jabłonowo fazie projektowej, w trakcie sporz ądzania PZO, na etapie opiniowania i uzgadniania zgodnie z zmianami ustawy o Planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym) Studium uwarunkowa ń i kierunków Gmina Świ ętajno -Rozwój zabudowy we wsiach Siedlisko 3150 (Jezioro zagospodarowania przestrzennego Borki i Mazury Ła źno, Jezioro

gminy Świ ętajno (Uchwała nr -Ośrodek wypoczynkowy k. Litygajno), orlik XVI/141/2000 r. Rady Gminy wsi Borki krzykliwy, trzmielojad Świ ętajno z dnia 26 lipca 2000) -Zabudowa letniskowa k. wsi Borki -Rejon jezior Ła źno i Litygajno jako obszar węzłowy rozwoju turystyki -Maksymalna liczba użytkowników j. Ła źno i Litygajno – 1500 osób -Dopuszczenie stosowania szamb i indywidualnych oczyszczalni ścieków -Obszary wył ączone z zabudowy nie obejmuj ą gruntów hydrogenicznych, brzegów jezior i u żytków zielonych -Brak odniesie ń do obszarów Natura 2000 Miejscowy plan zagospodarowania Gmina Świ ętajno Zabudowa cypla mi ędzy jez. Siedlisko 3150 Jezioro przestrzennego terenu Borki Litygajno i Ła źno Ła źno, Jezioro (Uchwała nr XXII/89/04 Rady Litygajno, orlik Gminy Świ ętajno z dnia 2 lutego krzykliwy, trzmielojad, 2004 r.) rybołów Uchwała Nr XXIV/98/04 Rady Gmina Świ ętajno Gminy Świ ętajno z dnia 22 marca 2004 r. w sprawie uchwalenia

miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego gminy Świ ętajno w obr ębie Borki Studium uwarunkowa ń i kierunków Gmina Kruklanki - Tereny kierunkowego - siedlisko 3140 – zagospodarowania przestrzennego rozwoju turystyki nad jez. jezioro Żabinki – gminy Kruklanki (Uchwała nr Żabinki eutrofizacja w wyniku XIV/89/2000 z dnia 25 lutego 2000 r. nasilenia procesów Rady Gminy w Kruklankach) erozyjnych/spływu biogenów

- brak jednoznacznych ustale ń - orlik krzykliwy, zapobiegaj ących rozpraszaniu trzmielojad zabudowy; brak jednoznacznych ustale ń chroni ących gleby hydrogeniczne i u żytki zielone Miejscowy plan zagospodarowania Gmina Kruklanki Nie dotyczy – projekt przestrzennego cz ęś ci wsi Jasieniec nakazuje odprowadzanie (dokument w fazie projektowej, w ścieków do kanalizacji; tereny trakcie sporz ądzania PZO, na etapie budowlane wyznaczono wyło żenia publicznego wgl ądu przede wszystkim na gruntach zgodnie z zapisami ustawy o ornych o małym znaczeniu Planowaniu i zagospodarowaniu jako żerowiska przestrzennym) Uchwała Nr XXIV/157/08 Rady Gmina Pozezdrze Zespół zabudowy rekreacyjnej -siedlisko 3150 (jezioro Gminy Pozezdrze z dnia 15 wrze śnia ok. 400 m od skupionej Krzywa Kuta) 2008 r. w sprawie uchwalenia zabudowy wsi; dopuszczenie - orlik krzykliwy, miejscowego planu szamb jako rozwi ąza ń bielik, kania czarna,

zagospodarowania przestrzennego tymczasowych trzmielojad terenów zabudowy mieszkaniowej poło żonych w obr ębie Jakunówko (dz. 278/4; 278/5; 278/6; 278/7; 278/8; 278/9; 278/10) gmina Pozezdrze Uchwała Nr XXIV/156/08 Rady Gmina Pozezdrze Zespół zabudowy rekreacyjnej orlik krzykliwy, bielik, Gminy Poze zdrze z dnia 15 wrze śnia ok. 200 m od skupionej kania czarna, 2008 r. w sprawie uchwalenia zabudowy wsi; dopuszczenie trzmielojad miejscowego planu szamb jako rozwi ąza ń zagospodarowania przestrzennego tymczasowych terenów zabudowy mieszkaniowej poło żonych w obr ębie Jakunówko (dz. 271) gmina Pozezdrze Studium uwarunkowa ń i kierunków Gmina Pozezdrze - rozwój wsi Jakunówko 1. jezioro Krzywa zagospodarowania przestrzennego Kuta (siedlisko gminy Pozezdrze przyj ęte Uchwał ą 3150); świe że ł ąki Nr XII/60/99 Rady Gminy w rajgrasowe Pozezdrzu z dnia 27 sierpnia 1999 r. (siedlisko 6510); kania czarna, - rozwój wsi Kuty bielik 2. jeziora Czarna Kuta i Gł ęboka Kuta (siedlisko 3150); kania - brak ustale ń czarna, bielik ograniczaj ących rozwój zabudowy rozproszonej 3. orlik krzykliwy,

i chroni ących u żytki zielone i bielik, kania gleby hydrogeniczne czarna, trzmielojad Uchwała Nr XXVIII/191/2006 Rady Gmina Wydminy Nie dotyczy – brak istotnych nakaz odprowadzenia Gminy Wydminy z dnia 29 maja zagro żeń kanalizacj ą do 2006 r. w sprawie uchwalenia oczyszczalni; miejscowego planu ochrona zieleni na zagospodarowania przestrzennego brzegu; zabudowa na terenu turystyczno - gruntach ornych wypoczynkowego w obr ębie geodezyjnym Orłowo (w s ąsiedztwie wsi Ł ękuk) obejmuj ącego działki o numerach ewidencyjnych: 9/47; 9/13; cz ęść działki nr 7/9 Uchwał XXX/179/2009 Rady Gminy Gmina Wydminy - zabudowa letniskowa nad j. orlik krzykliwy, bielik, Wydminy w sprawie uchwalenia Łęku, 0,8-1,1 km od kania czarna, zmiany „Studium uwarunkowa ń i istniej ącej zabudowy trzmielojad; jezioro kierunków zagospodarowania - brak jednoznacznych ustale ń Łękuk (siedlisko 3150) przestrzennego gminy Wydminy” - w ograniczaj ących rozpraszanie obr ębach geodezyjnych: Okr ągłe, zabudowy i chroni ących Talki, Siedliska użytki zielone i gleby hydrogeniczne Uchwała Nr XVII/136/2008 Rady Gmina Świ ętajno - „stworzenie orlik krzykliwy, bielik, Gminy Świ ętajno z dnia 28 listopada kompleksowych kania czarna, 2008 r. w sprawie: przyj ęcia strategii programów trzmielojad, zielonka, Rozwoju Gminy Świ ętajno 2008- zagospodarowania jeziora Litygajno 2013 gminnych zasobów i Ła źno (siedlisko wodnych (rzeki, jeziora)” 3150) - „rozwój wodnej bazy

rekreacyjnej dla rozwoju sportów wodnych” Uchwała Nr XXVI/163/05 Rady Gmina Świ ętajno Nie dotyczy – brak Gminy Świ ętajno z dnia 20 lipca konkretnych ustale ń 2005 r. w sprawie zmiany Uchwały mog ących stanowi ć istotne Nr XVI/114/04 Rady Gminy zagro żenie dla przedmiotów Świ ętajno z dnia 29 lipca 2004 r. w ochrony sprawie przyj ęcia Planu Rozwoju Lokalnego Gminy Świ ętajno Strategia Rozwoju Gminy Wydminy Gmina Wydminy Nie dotyczy- brak przyj ęta Uchwał ą Nr V/35/2003 konkretnych ustale ń Rady Gminy z dnia 8 lutego 2003 r. mog ących stanowi ć istotne zagro żenie dla przedmiotów ochrony Strategia rozwoju gminy Kruklanki Gmina Kruklanki Nie dotyczy- brak (Uchwała nr XX/128/2000 Rady konkretnych ustale ń Gminy Kruklanki z dnia 5 mog ących stanowi ć istotne pa ździernika 2000 r.) zagro żenie dla przedmiotów ochrony Uchwała Nr X/76/2004 Rady Gminy Gmina Banie Mazurskie Nie dotyczy- brak ustale ń Banie Mazurskie z dnia 23 kwietnia mog ących stanowi ć istotne 2004 r. w sprawie uchwalenia Planu zagro żenie dla przedmiotów Rozwoju Lokalnego Gminy Banie ochrony Mazurskie Uchwała Nr XV/119/08 Rady Gminy Gmina Kowale Oleckie Nie dotyczy- brak Kowale Oleckie z dnia 10 czerwca konkretnych ustale ń 2008 r. w sprawie przyj ęcia Strategii mog ących stanowi ć istotne Zrównowa żonego Rozwoju Gminy zagro żenie dla przedmiotów

Kowale Oleckie do roku 2016 ochrony Uchwała Nr XXIX/155/2009 Rady Powiat Gołdapski Nie dotyczy- brak ustale ń Powiatu w Gołdapi z dnia 28 maja mog ących stanowi ć istotne 2009 r. w sprawie uchwalenia zagro żenie dla przedmiotów Strategii Rozwoju Powiatu ochrony Gołdapskiego

UWAGA: Dane te nale ży tak że przekaza ć w rastrowej warstwie informacyjnej systemów informacji przestrzennej GIS zgodnie z wymaganiami zawartymi w pkt 13.

2.6. Informacja o przedmiotach ochrony obj ętych Planem wraz z zakresem prac terenowych – dane zweryfikowane

Przedmiot ochrony Ocena Powierzchnia Liczba stanowisk Rozmieszczenie Stopie ń Zakres prac terenowych ogólna (w granicach (ogółem / w w obszarze rozpoznania uzupełniaj ących/ PZO) granicach PZO) (w granicach Uzasadnienie do PZO) wył ączenia z prac terenowych A030 Bocian czarny B 73 km2 10-13 p./2-3 p. Zał. 4 Dobry Wyrywkowa weryfikacja Ciconia nigra wyników inwentaryzacji ornitologicznej z 2011 r. – ok. 10 dni IV – VII 2012 r. na terenie PZO A067 G ągoł Bucephala B 77 km2 20-30 p./18-26 p. Zał. 5 Dobry j.w. clangula A072 Trzmielojad Pernis B 77 km2 30-40 p/15-20 p. Zał. 6 Dobry j.w. apivorus A089 Orlik krzykliwy B 77 km2 20-23 p./9-10 p. Zał. 7 Dobry j.w. Aquila pomarina A094 Rybołów Pandion B 89 km2 2 p./2 p. Zał. 8 Dobry j.w. haliaeetus

A104 Jarz ąbek Bonasia A 64 km2 620-830 p./ Zał. 9 Dobry j.w. bonasia 180-240 p. A120 Zielonka Porzana B 12 km2 7-10 p./7-10 p. Zał. 10 Dobry j.w. parva (bez j. Birek) (bez jez. Birek) A127 Żuraw Grus grus B 77 km2 150-160 p. / Zał. 11 Dobry j.w. 58 – 62 p. A165 Samotnik Tringa A 10 KM2 160 – 280 p./ Zał. 12 Dobry j.w. ochropus 61 – 106 p. A238 Dzi ęcioł średni B 64 km2 230- 310 p. / Zał. 13 Dobry j.w. Dendrocopos medius 87 – 118 p. A239 Dzi ęcioł C 64 km2 12 – 18 p./ Zał. 14 Dobry j.w. białogrzbiety Dendrocopos 4 – 6 p. leucotos A241 Dzi ęcioł trójpalczasty C 64 km2 1 – 5 p. / 0 – 2 p. Zał. 15 Dobry j.w. Picoides tridactylus A320 Muchołówka mała B 45 km2 251 – 500 p./ Zał. 16 Dobry j.w. Ficedula parva 105 – 210 p. A321 Muchołówka B 28 km2 150 – 170 p./ Zał. 17 Dobry j.w. białoszyja Ficedula 46 – 53 p. albicollis

UWAGA: Dane te nale ży tak że przekaza ć w wektorowej warstwie informacyjnej systemów informacji przestrzennej GIS zgodnie z wymaganiami zawartymi w pkt. 13. W cz ęś ci opisowej(2.6.1.; 2.6.2. ; 2.6.3.) nale ży dokona ć analizy uzyskanych wyników.

2.6.1. Typy siedlisk przyrodniczych

NIE DOTYCZY

2.6.2. Gatunki ro ślin i ich siedliska wyst ępuj ące na terenie obszaru

NIE DOTYCZY

2.6.3. Gatunki zwierz ąt i ich siedliska wyst ępuj ące na terenie obszaru

A030 Bocian czarny Ciconia nigra

Gatunek zwi ązany z lasami, gniazduj ący w starodrzewach, żeruj ący głównie w śródle śnych strumykach, na mokradłach itp. Populacja krajowa – 1100 - 1200 par, wg monitoringu GIO Ś stabilna. Populacja w OSOP silna, zagro żenia potencjalne – wycinka starodrzewi, turystyka, osuszanie mokradeł.

A067 G ągoł Bucephala clangula

Gatunek zwi ązany z wodami, gniazduj ący w dziuplach, żywi ący si ę głównie bezkr ęgowcami. Populacja krajowa – 1200 – 1500 par, brak danych z monitoringu GIO Ś. Populacja w OSOP silna, zagro żenia potencjalne: eksploatacja drzewostanów nad wodami, eksploatacja starodrzewi.

A072 Trzmielojad Pernis apivorus

Gatunek zwi ązany lasami, wymagaj ący te ż s ąsiedztwa polan itp. gniazduj ący głównie w starszych drzewostanach li ściastych i mieszanych, żywi ący si ę błonkówkami. Populacja krajowa – 2000 – 4000 par, wg monitoringu GIO Ś wykazuje nieznaczny trend wzrostowy. Populacja w OSOP silna, zagro żenia: zaburzona struktura wiekowa i gatunkowa lasów na siedliskach gr ądowych, rozpraszanie zabudowy, chemizacja środowiska, zanik polan.

A089 Orlik krzykliwy Aquila pomarina

Gatunek zwi ązany lasami, wymagaj ący te ż s ąsiedztwa polan itp. gniazduj ący głównie w starszych drzewostanach li ściastych i mieszanych, żywi ący si ę głównie drobnymi ssakami, ale tak że innymi drobnymi zwierz ętami. Populacja krajowa – 1800 – 2000 par, wg monitoringu GIO Ś do ść stabilna. Populacja w OSOP silna, zagro żenia: zaburzona struktura wiekowa i gatunkowa lasów na siedliskach gr ądowych, rozpraszanie zabudowy, zanik polan.

A094 Rybołów Pandion haliaeetus

Gatunek zwi ązany z wodami, gniazduj ący w starodrzewach (głównie sosnowych), żywi ący si ę rybami. Populacja krajowa – ok. 30 par, wg monitoringu GIO Ś wykazuje trend spadkowy. Populacja w OSOP skrajnie nieliczna, zagro żenia: rozpraszanie zabudowy nad wodami, eutrofizacja jezior, wycinanie starodrzewi, konkurencja pokarmowa ze strony kormorana.

A104 Jarz ąbek Bonasa bonasia

Gatunek zwi ązany z lasami, zwykle mieszanymi, o zło żonej strukturze, gniazduj ący na ziemi, żywi ący si ę ro ślinami i bezkr ęgowcami. Populacja krajowa – 35 000 – 45 000 par, gatunek nie obj ęty monitoringiem GIO Ś. Populacja w OSOP bardzo silna. Zagro żenia – ró żne przejawy intensyfikacji le śnictwa, drapie żnictwo, ruch turystyczny.

A120 Zielonka Porzana parva

Gatunek zwi ązany z wodami (głównie trzcinowiska nad jeziorami, żywi ący si ę głównie bezkr ęgowcami i ro ślinami. Populacja krajowa – 1200 – 1800 par, gatunek nie obj ęty monitoringiem GIO Ś. Populacja w OSOP nieliczna, wi ększe skupienie znajduje si ę tu ż poza OSOP (mokradło Birek, proponowane do wł ączenia do OSOP). Zagro żenia: niszczenie trzcinowisk, drapie żnictwo.

A127 Żuraw Grus grus

Gatunek zwi ązany le śnymi i niele śnymi mokradłami, gniazduj ący zwykle w szuwarach, na podmokłym terenie lub w płytkiej wodzie. Populacja krajowa – 10 000 – 14 000 par, wg monitoringu GIO Ś wykazuje wyra źny trend wzrostowy. Populacja w OSOP silna, zagro żenia potencjalne –osuszanie mokradeł, zanik u żytków zielonych.

A165 Samotnik Tringa ochropus

Gatunek le śnych mokradeł, gniazduj ący na drzewach, zwykle olsach lub zabagnionych ł ęgach. Populacja krajowa – 5 000 – 10 000 par, wg monitoringu GIO Ś wykazuje trend spadkowy. Populacja w OSOP silna, zagro żenia: r ębnie zupełne w olsach i ł ęgach, osuszanie mokradeł.

A238 dzi ęcioł średni Dendrocopos medius

Gatunek starych lasów li ściastych, głównie d ębowych, jesionowych i olszowych, gniazduj ący w dziuplach i żywi ący si ę owadami zbieranymi z drzew. Populacja krajowa – 10 000 – 20 000 par, gatunek nie obj ęty monitoringiem GIO Ś. Populacja w OSOP stosunkowo silna. Zagro żenia: wycinka starych drzew li ściastych, usuwanie umieraj ących drzew, stosowanie r ębni zupełnych w olsach i ł ęgach.

A239 dzi ęcioł białogrzbiety Dendrocopos leucotos

Gatunek starych lasów li ściastych, głównie d ębowych, jesionowych i olszowych, gniazduj ący w dziuplach i żywi ący si ę owadami zbieranymi z drzew. Populacja krajowa – 400 – 600 par, dane GIO Ś zbyt sk ąpe, by oceni ć trend. Populacja w OSOP bardzo nieliczna i malej ąca. Zagro żenia: wycinka starych drzew li ściastych, usuwanie umieraj ących drzew, stosowanie r ębni zupełnych w olsach i ł ęgach.

A241 dzi ęcioł trójpalczasty Picoides tridactylus

Gatunek zwi ązany ze świerkiem, gniazduj ący w dziuplach i żywi ący si ę niemal wył ącznie kornikami. Populacja krajowa – 300 – 700 par, dane GIO Ś zbyt sk ąpe, by oceni ć trend. Populacja w OSOP zanikaj ąca. Zagro żenia: systematyczne usuwanie czynnego posuszu świerka, zbyt intensywna (jak na potrzeby gatunku) gospodarka le śna.

A320 Muchołówka mała Ficedula parva

Gatunek le śny, gniazduj ący w dziuplach, w starszych drzewostanach gr ądowych, żywi ący si ę owadami. Populacja krajowa – 20 000 – 40 000 par, gatunek nie obj ęty monitoringiem GIO Ś. Populacja w OSOP silna, zagro żenia: niekorzystna struktura wiekowa gatunkowa lasów na siedliskach gr ądowych, nadmierne u żytkowanie starych drzewostanów, usuwanie umieraj ących i martwych drzew.

A321 muchołówka białoszyja Ficedula albicollis

Gatunek le śny, gniazduj ący w dziuplach, w starszych drzewostanach li ściastych, żywi ący si ę owadami. Populacja krajowa – 2500 – 10 000 par, gatunek nie obj ęty monitoringiem GIO Ś. Populacja w OSOP silna, zagro żenia: niekorzystna struktura wiekowa gatunkowa lasów na siedliskach gr ądowych, olsowych i ł ęgowych, nadmierne u żytkowanie starych drzewostanów, rębnie zupełne w olsach I ł ęgach, usuwanie umieraj ących i martwych drzew. -

Moduł B

3. Stan ochrony przedmiotów ochrony obj ętych Planem

Ocen ę stanu ochrony poszczególnych przedmiotów obszaru nale ży opracowa ć wg poni ższego zestawienia. Stan ochrony zasobów gatunków/siedlisk wyst ępuj ących w obszarze powinien by ć wyra żony kryteriami i wska źnikami przyj ętymi dla danego gatunku/typu siedliska (Monitoring przyrodniczy GIO Ś). Przedmioty ochrony obj ęte Planem

pnych Siedliska ę Kod Parametr przyrodnic Stanowisko Wska źnik Uwagi Natura stanu ze wg skali FV, UI, U2 wg skali FV, skali FV, UI, U2 skali FV, Ogólna ocena stanu wg skali FV, UI, U2 wg skali FV, podstawie dost Ocena stanu ochrony na Ocena stanu ochrony po weryfikacji terenowej ochrony siedliska/gatunku danych Bocian A030 3F46 Parametry Wielko ść populacji FV - FV Siedliska nasycone (wysokie czarny populacji Stabilno ść populacji FV - zag ęszczenie populacji), Ciconia Powierzchnia siedlisk l ęgowych FV - obfito ść pokarmu, zagro żenia Parametry nigra Jako ść siedlisk l ęgowych FV - jedynie potencjalne siedliska Powierzchnia żerowisk FV - gatunku Jako ść żerowisk FV - Gągoł A067 2DFD Parametry Wielko ść populacji FV - U1 Suboptymalny udział Bucephala populacji Stabilno ść populacji FV - starodrzewi clangula Powierzchnia siedlisk l ęgowych FV - w niektórych rejonach Parametry Jako ść siedlisk l ęgowych U1 - puszczy siedliska Powierzchnia żerowisk FV - gatunku Jako ść żerowisk FV - Trzmieloja A072 F60C Parametry Wielko ść populacji FV - FV Rozmieszczenie populacji d Pernis populacji Stabilno ść populacji FV - sugeruje, że jej wielko ść jest

apivorus Powierzchnia siedlisk l ęgowych FV - ograniczana dost ępno ści ą Parametry Jako ść siedlisk lęgowych FV - śródle śnych polan. siedliska Powierzchnia żerowisk FV - gatunku Jako ść żerowisk FV - Orlik A089 16BC Parametry Wielko ść populacji FV - FV krzykliwy populacji Stabilno ść populacji FV - Aquila Powierzchnia siedlisk lęgowych FV - Parametry pomarina Jako ść siedlisk l ęgowych FV - siedliska Powierzchnia żerowisk FV - gatunku Jako ść żerowisk FV - Rybołów A094 5C8C Parametry Wielko ść populacji U2 - U2 Populacja skrajnie nieliczna Pandion populacji Stabilno ść populacji U2 - i w zwi ązku z tym haliaeetus Powierzchnia siedlisk l ęgowych U1 - niestabilna. Siedliska l ęgowe Parametry Jako ść siedlisk l ęgowych U1 - suboptymalne – mało siedliska Powierzchnia żerowisk FV - sosnowych starodrzewi, gatunku Jako ść żerowisk FV - narastaj ący ruch turystyczny. Jarz ąbek A104 699D Parametry Wielko ść populacji FV - FV Bonasia populacji Stabilno ść populacji FV - bonasia Powierzchnia siedlisk l ęgowych FV - Parametry Jako ść siedlisk l ęgowych FV - siedliska Powierzchnia żerowisk FV - gatunku Jako ść żerowisk FV - Zielonka A120 03A2 Parametry Wielko ść populacji U1 - U1 Populacja do ść mała i w Porzana populacji Stabilno ść populacji U1 - zwi ązku z tym potencjalnie parva Powierzchnia siedlisk l ęgowych U1 - niestabilna. Powierzchnia Parametry Jako ść siedlisk l ęgowych FV - siedlisk mała, siedliska siedliska Powierzchnia żerowisk U1 - nara żone na zmiany gatunku Jako ść żerowisk FV - antropogeniczne. Żuraw A127 E0A3 Parametry Wielko ść populacji FV - FV Grus grus populacji Stabilno ść populacji FV - Parametry Powierzchnia siedlisk l ęgowych FV -

siedliska Jako ść siedlisk l ęgowych FV - gatunku Powierzchnia żerowisk FV - Jako ść żerowisk FV - Samotnik A165 24E4 Parametry Wielko ść populacji FV - FV Tringa populacji Stabilno ść populacji FV - ochropus Powierzchnia siedlisk l ęgowych FV - Parametry Jako ść siedlisk l ęgowych FV - siedliska Powierzchnia żerowisk FV - gatunku Jako ść żerowisk FV - Dzi ęcioł A238 B351 Parametry Wielko ść populacji FV U1 Du żo gr ądów, olsów i ł ęgów, średni populacji Stabilno ść populacji FV ale struktura wiekowa i Dendroco Powierzchnia siedlisk l ęgowych FV gatunkowa wielu siedlisk Parametry pos Jako ść siedlisk l ęgowych U1 zaburzona siedliska medius Powierzchnia żerowisk FV gatunku Jako ść żerowisk U1 Dzi ęcioł A239 B1FC Parametry Wielko ść populacji U2 U2 Populacja bardzo nieliczna i białogrzbi populacji Stabilno ść populacji U2 malej ąca. Powierzchnia ety Powierzchnia siedlisk l ęgowych U1 siedlisk (w tym olsów Dendroco Jako ść siedlisk l ęgowych U2 i olsów jesionowych) pos malej ąca (du ży spadek na Parametry Powierzchnia żerowisk U1 leucotos terenie Nctwa Borki). Na siedliska Jako ść żerowisk U2 wi ększo ści potencjalnych gatunku siedlisk zdecydowanie za mało starych i martwych drzew. Dzi ęcioł A241 A2C3 Parametry Wielko ść populacji U2 U2 Populacja skrajnie nieliczna i trójpalczas populacji Stabilno ść populacji U2 malej ąca. Usuwanie ty Powierzchnia siedlisk l ęgowych U1 czynnego posuszu świerka. Parametry Picoides Jako ść siedlisk l ęgowych U2 Malej ący udział starych siedliska tridactylus Powierzchnia żerowisk U1 świerków gatunku Jako ść żerowisk U2 w drzewostanach.

Muchołów A320 F7C9 Parametry Wielko ść populacji U1 U1 Populacja znaczna, ale ka mała populacji Stabilno ść populacji FV zag ęszczenia niezbyt du że. Ficedula Powierzchnia siedlisk l ęgowych FV Znaczna cz ęść siedlisk parva Parametry Jako ść siedlisk l ęgowych U1 gr ądowych ma drzewostany siedliska Powierzchnia żerowisk FV o zaburzonej strukturze gatunku Jako ść żerowisk U1 wiekowej i gatunkowej. Muchołów A321 D6F2 Parametry Wielko ść populacji FV U1 Znaczna cz ęść siedlisk ka populacji Stabilno ść populacji FV gr ądowych, ł ęgowych i białoszyja Powierzchnia siedlisk l ęgowych FV olsowych ma zaburzon ą Parametry Ficedula Jako ść siedlisk l ęgowych U1 struktur ę wiekow ą i siedliska albicollis Powierzchnia żerowisk FV gatunkow ą. gatunku Jako ść żerowisk U1

UWAGA: Dane te nale ży tak że przekaza ć w wektorowej warstwie informacyjnej systemów informacji przestrzennej GIS zgodnie z wymaganiami zawartymi w pkt. 13.

4. Analiza zagro żeń

L.p. Przedmiot ochrony Numer stanowiska Zagro żenia Istniej ące Potencjalne 1. A030 Bocian czarny 3F46 - B07 – intensyfikacja gospodarki le śnej Ciconia nigra G01.02 – wzrost penetracji rejonów gniazdowania w wyniku nasilenia ruchu turystycznego J02.01.02 – osuszanie mokradeł

2. A067 G ągoł 2DFD - B07 – redukcja stanu starodrzewi, usuwanie Bucephala clangula drzew dziuplastych 3. A072 Trzmielojad F60C A.02.03 – zaorywanie u żytków zielonych B04 – stosowanie chemicznych środków

Pernis apivorus B01 – zalesianie polan i u żytków zielonych ochrony lasu B07 – hała śliwe prace le śne (wycinki) w B07 – redukcja stanu starodrzewi pobli żu czynnych gniazd B07 – promowanie gatunków iglastych E01.03 – rozpraszanie zabudowy J02.04.01 – zatapianie polan i u żytków zielonych przez bobry i/lub w ramach projektów małej retencji K02.01 – zarastanie polan i u żytków zielonych w wyniku naturalnej sukcesji

4. A089 Orlik 16BC A.02.03 – zaorywanie u żytków zielonych B07 – redukcja stanu starodrzewi krzykliwy Aquila B01 – zalesianie polan i u żytków zielonych B07 – promowanie gatunków iglastych pomarina E01.03 – rozpraszanie zabudowy B07 – prace le śne w pobli żu czynnych gniazd D02.01.01 – pora żenia i kolizje z (w przypadku gniazd niezidentyfikowanych) napowietrznymi liniami F03.02.03 – przypadkowe zatrucia elektroenergetycznymi pestycydami, ołowiem G01.02 – wzrost penetracji rejonów gniazdowania w wyniku nasilenia ruchu turystycznego J02.04.01 – zatapianie polan i u żytków zielonych przez bobry i/lub w ramach projektów małej retencji K02.01 – zarastanie polan i u żytków zielonych w wyniku naturalnej sukcesji 5. A094 Rybołów 5C8C B07 – redukcja stanu starodrzewi sosnowych B07 – prace le śne w pobli żu czynnych gniazd Pandion haliaeetus w wyniku stopniowego zbli żania składów (w przypadku gniazd niezidentyfikowanych) gatunkowych drzewostanów do stanu F02 – intensyfikacja gospodarki rybackiej, naturalnego prowadz ąca do ograniczenia bazy E01.03 – rozpraszanie zabudowy nad wodami pokarmowej D02.01.01 – pora żenia i kolizje z F03.02.03 - kłusownictwo

napowietrznymi liniami F03.02.03 – przypadkowe zatrucia elektroenergetycznymi pestycydami G01.02 – wzrost penetracji rejonów G01.01 – rozwój żeglarstwa gniazdowania G01.08 – rozwój innych sportów wodnych w wyniku nasilenia ruchu turystycznego K05.01 – depresja inbredowa K05.01 – ró żnorodne oddziaływania człowieka prowadz ące do izolowania populacji H01.05, H01.08 - eutrofizacja powodowana zanieczyszczeniami z rolnictwa i gospodarstw domowych, wywołuj ąca spadek widzialno ści w zbiornikach wodnych K03.01 – ekspansja kormorana czarnego, korzystaj ącego tej samej bazy pokarmowej 6. A104 Jarz ąbek 699D B02.04 – usuwanie martwych i umieraj ących B04 – stosowanie chemicznych środków Bonasia bonasia drzew ochrony lasu G01.02 – wzrost penetracji siedlisk w wyniku B07 – intensyfikacja gospodarki le śnej nasilenia ruchu turystycznego prowadz ąca do upraszczania struktury K03.04 – drapie żnictwo ze strony m.in. kuny wiekowej le śnej, jenota, lisa i dzika i gatunkowej drzewostanów B02.03 – usuwanie podszytu F03.01 – polowania

7. A120 Zielonka 03A2 D02.01.01 – pora żenia i kolizje z F06 – pozyskiwanie trzciny, pozbawiaj ące Porzana parva napowietrznymi liniami ptaków schronienia po powrocie na l ęgowiska elektroenergetycznymi G01.01 – rozwój żeglarstwa, zagra żaj ący G02.10 – rozwój rekreacji nadwodnej trzcinowiskom (o środki, zabudowa letniskowa, pensjonaty itp) zagra żaj ący trzcinowiskom K03.04 – drapie żnictwo ze strony norki ameryka ńskiej 8. A127 Żuraw Grus E0A3 B07 – hała śliwe prace le śne (wycinki) w F03.02.03 – ró żne formy prze śladowania

grus pobli żu czynnych gniazd przez człowieka w wyniku narastaj ącego D02.01.01 – pora żenia i kolizje z konfliktu napowietrznymi liniami z rolnictwem elektroenergetycznymi J02.01.02 – osuszanie mokradeł K02.01 – zarastanie polan i u żytków zielonych w wyniku naturalnej sukcesji K03.04 – drapie żnictwo, głównie ze strony norki ameryka ńskiej i dzika 9. A165 Samotnik 24E4 B07 – hała śliwe prace le śne (wycinki) w Tringa ochropus pobli żu czynnych gniazd B02.02 – stosowanie r ębni i w olsach i ł ęgach jesionowo-olszowych – podstawowych siedliskach samotnika 10. A238 Dzi ęcioł B351 B07 – wycinka starych drzew li ściastych B04 – stosowanie chemicznych środków średni Dendrocopos (zwłaszcza d ębów, olsz i jesionów) ochrony lasu medius B02.02 – stosowanie r ębni I, II (III) w olsach, łęgach i gr ądach B02.04 – usuwanie martwych i umieraj ących drzew li ściastych (zwłaszcza d ębów, olsz i jesionów) 11. A239 Dzi ęcioł B1FC B07 – zbyt intensywne (z punktu widzenia B04 – stosowanie chemicznych środków białogrzbiety wymaga ń gatunku) u żytkowanie r ębne ochrony lasu Dendrocopos drzewostanów leucotos B02.04 – usuwanie martwych i umieraj ących drzew li ściastych 12. A241 Dzi ęcioł A2C3 B07 – zbyt intensywne (z punktu widzenia B04 – stosowanie chemicznych środków trójpalczasty wymaga ń gatunku) u żytkowanie r ębne ochrony lasu Picoides tridactylus drzewostanów, w tym borów świerkowych, olsów i ł ęgów B07 - redukcja stanu starodrzewi świerkowych

w wyniku stopniowego zbli żania składów do stanu naturalnego B02.04 – usuwanie martwych i umieraj ących drzew iglastych (zwłaszcza czynnego posuszu świerka) 13. A320 Muchołówka F7C9 B07 – skład sztucznych odnowie ń i selekcje B04 – stosowanie chemicznych środków mała Ficedula w ramach czyszcze ń i trzebie ży obni żaj ą ochrony lasu parva udział graba i lipy w porównaniu z gr ądami B07 – intensyfikacja gospodarki le śnej na naturalnymi siedliskach gr ądowych B07 – zbyt intensywne (z punktu widzenia wymaga ń gatunku) u żytkowanie r ębne dobrze wykształconych gr ądów B07 – niski wiek r ębno ści graba i lipy B07 – typy gospodarcze drzewostanów nadal promuj ą gatunki iglaste B07 – usuwanie drzew dziuplastych B02.04 – usuwanie martwych i umieraj ących drzew li ściastych 14. A321 Muchołówka D6F2 B07 – skład sztucznych odnowie ń i selekcje B04 – stosowanie chemicznych środków białoszyja Ficedula w ramach czyszcze ń i trzebie ży obni żaj ą ochrony lasu albicollis udział graba i lipy w porównaniu z gr ądami B07 – intensyfikacja gospodarki le śnej na naturalnymi siedliskach gr ądowych, olsowych i ł ęgowych B07 – zbyt intensywne (z punktu widzenia wymaga ń gatunku) u żytkowanie r ębne dobrze wykształconych gr ądów B02.02 – rębnie zupełne w olsach i ł ęgach B07 – typy gospodarcze drzewostanów nadal promuj ą gatunki iglaste B07 – usuwanie drzew dziuplastych B02.04 – usuwanie martwych i umieraj ących drzew li ściastych

Bocian czarny (A030) nie jest obecnie w Puszczy Boreckiej zagro żony. Potencjalnymi, ale mało prawdopodobnymi zagro żeniami s ą: intensyfikacja gospodarki le śnej, nasilenie obecno ści ludzi w rejonach gniazdowania i osuszanie mokradeł.

Gągoł ( A067 ) nie jest obecnie w Puszczy Boreckiej zagro żony. Potencjalnym zagro żeniem jest nadmierna eksploatacja starodrzewi, zwłaszcza w pobli żu wód.

Trzmielojad ( A072 ) i orlik krzykliwy ( A089 ) nie s ą obecnie w Puszczy Boreckiej znacz ąco zagro żone. Istniej ące zagro żenia o stosunkowo małym nat ęż eniu dotycz ą przede wszystkim zmian w strukturze terenów rolnych na niekorzy ść u żytków zielonych. Realnym zagro żeniem, którego znacznie mo że wzrasta ć, jest rozpraszanie zabudowy, zwłaszcza w zwi ązku z wykorzystaniem rekreacyjnym okolic puszczy. Istotnym zagro żeniem mo że by ć prowadzenie hała śliwych prac le śnych w pobli żu gniazd (trzmielojad nie podlega ochronie strefowej a w przypadku orlika liczba stref jest mniejsza ni ż szacowana liczba par). Pewne zagro żenie dla omawianych gatunków stwarzaj ą napowietrzne linie, zwłaszcza średniego napi ęcia, na terenach rolniczych wokół puszczy. W świetle obecnych tendencji w gospodarce le śnej redukcja udziału starodrzewi i zast ępowanie gatunków li ściastych gatunkami iglastymi to raczej zagro żenia potencjalne.

Rybołów ( A094 ) jest gatunkiem tak skrajnie nielicznym, zarówno w kraju, jak i w OSOP, że wszelkie zagro żenia urastaj ą do bardzo istotnych, poniewa ż śmier ć nawet pojedynczych osobników mo że oznacza ć koniec szans populacji na przetrwanie. Do najwa żniejszych istniej ących zagro żeń w puszczy nale żą : redukcja stanu starodrzewi sosnowych, stanowi ących potencjalne miejsca gniazdowania, narastaj ący ruch turystyczno-rekreacyjny na jeziorach i wokół nich, zakłócaj ący spokój na żerowiskach, wzrost populacji kormorana, powoduj ący zubo żenie bazy pokarmowej kormorana i eutrofizacja jezior. Inne rzeczywiste i potencjalne zagro żenia to m.in. kolizje z liniami napowietrznymi, kłusownictwo rybackie i prze śladowanie samych rybołowów oraz zatrucia pestycydami.

Jarz ąbek ( A104 ) nie wydaje si ę by ć w puszczy zagro żony, a jego populacja jest liczna. Istniej ące zagro żenia to drapie żnictwo, wzrost użytkowania rekreacyjnego puszczy i usuwanie martwych drzew, jednak wydaje si ę, że ich nat ęż enie jest obecnie na tyle niskie, że nie s ą one w stanie zmieni ć korzystnego stanu populacji. Do potencjalnych, ale mało prawdopodobnych zagro żeń nale ży zaliczy ć intensyfikacj ę gospodarki le śnej. Obecnie jarz ąbek nie jest pozyskiwany w ramach gospodarki łowieckiej w puszczy, wi ęc polowania stanowi ą zagro żenie potencjalne.

Zielonka ( A120 ) jest gatunkiem nara żonym na drapie żnictwo ze strony norki ameryka ńskiej, jednak skala tego zagro żenia w OSOP nie jest znana. Chru ściele, do których nale ży zielonka, s ą uznawane za ptaki podatne na kolizje z liniami napowietrznymi. Stanowiska nad jeziorem Ła źno s ą zagro żone przez rosn ącą liczb ę pomostów, przyczyniaj ących si ę do niszczenia trzcinowisk. Du żym potencjalnym zagro żeniem byłoby pozyskiwanie trzciny, zwłaszcza z jeziora Birek, stanowi ącego główn ą ostoj ę gatunku w OSOP.

Żuraw ( A127 ) jest w OSOP niezagro żony. Istniej ące zagro żenia (m.in. hała śliwe prace le śne, drapie żnictwo) s ą na tyle małe, że nie s ą w stanie zmieni ć korzystnego stanu populacji. Przy dalszej ekspansji żurawia i narastaniu szkód powodowanych przez ten gatunek w uprawach rolnych mo że pojawi ć si ę problem prze śladowania żurawi przez ludzi.

Populacja samotnika ( A165 ) w puszczy jest liczna. Najwa żniejszym zagro żeniem dla niej s ą r ębnie zupełne w olsach i ł ęgach jesionowo- olszowych, stanowi ących podstawowe siedlisko tego gatunku. Mniejsze znaczenie ma prowadzenie hała śliwych prac le śnych w sezonie lęgowym.

Dzi ęcioł średni ( A238 ) jest w puszczy liczny. Najwa żniejszym zagro żeniem jest dla niego r ębne u żytkowanie starych drzewostanów li ściastych i mieszanych, zwłaszcza r ębniami zupełnymi, a tak że usuwanie martwych i umieraj ących drzew, m.in. w ramach ci ęć sanitarnych.

Dzi ęcioł białogrzbiety ( A239 ) jest w puszczy powa żnie zagro żony – jego populacja jest mała i dwukrotnie mniejsza ni ż 15-20 lat temu. Podstawowe zagro żenia to usuwanie obumieraj ących drzew li ściastych i r ębnie zupełne w olsach, ł ęgach i gr ądach. Niekorzystne dla przyszło ści populacji jest tak że zani żanie udziału drzew o mi ękkim drewnie (lipa, osika) w odnowieniach.

Dzi ęcioł trójpalczasty ( A241 ) jest w puszczy skrajnie nieliczny i skrajnie zagro żony. Jako gatunek zale żny od korników jako pokarmu wymaga w środowisku obecno ści czynnego posuszu świerka. Posusz taki jest jednak systematycznie usuwany w ramach gospodarki le śnej w celu zapobiegania gradacjom. Usuwanie całego czynnego posuszu stanowi najwi ększe i bezpo średnie zagro żenie dla dzi ęcioła trójpalczastego. W dłu ższej perspektywie negatywny wpływ na dzi ęcioła trójpalczastego mo że mie ć zmniejszanie si ę powierzchni starodrzewi świerkowych w ramach przebudowy drzewostanów na siedliskach gr ądowych.

Muchołówka mała ( A320 ) jest gatunkiem silnie zwi ązanym z lasami li ściastymi, w tym przede wszystkim z gr ądami. W granicach PZO

wyst ępuje głównie w obfituj ącym w starodrzewy gr ądowe pasie ci ągn ącym si ę od rezerwatu Borki do rezerwatu Mazury. Aktualne zagro żenia tego gatunku (wył ączaj ąc rezerwaty) to u żytkowanie r ębne tych drzewostanów, niski wiek r ębno ści graba i lipy, w których dziuplach zwykle gniazduje muchołówka mała, a tak że cz ęste pomijanie graba i lipy w składach odnowie ń na siedliskach gr ądowych.

Muchołówka białoszyja ( A321 ) ma w puszczy jedn ą z najliczniejszych krajowych populacji, skupion ą niemal wył ącznie w pasie mi ędzy rezerwatem Borki a rezerwatem Mazury. Muchołówce białoszyjej zagra żaj ą te same czynniki, co muchołówce małej, a tak że u żytkowanie rębniami zupełnymi olsów i ł ęgów, które muchołówka białoszyja zasiedla ch ętniej ni ż muchołówka mała.

5. Cele działa ń ochronnych

Przedmiot ochrony Numer stanowiska Stan Cele działa ń ochronnych Perspektywa ochrony osi ągni ęcia wła ściwego stanu ochrony Kod i nazwa przedmiotu Unikalny(e) numer(y) (ID) FV, U1, U2 Nale ży okre śli ć realny ochrony, poligonu(ów), linii, punktu (z pkt 3) termin osi ągni ęcia (ów) zawarty w wektorowej wyznaczonego celu warstwie informacyjnej oraz wskaza ć cele, dla GIS umo żliwiaj ące których realizacji identyfikacj ę w przestrzeni wymagane b ędzie sporz ądzenie 20 letniego planu ochrony. A030 Bocian czarny 3F46 FV Utrzymanie korzystnego stanu populacji 0 - 10 lat Ciconia nigra poprzez zachowanie dobrych warunków siedliskowych A067 G ągoł Bucephala 2DFD U1 Utrzymanie korzystnego stanu populacji 10 – 20 lat clangula i poprawa warunków siedliskowych poprzez zwi ększenie udziału drzew dziuplastych

w pobli żu wód A072 Trzmielojad Pernis F60C FV Utrzymanie korzystnego stanu ochrony 10 lat apivorus poprzez skuteczne przeciwdziałanie zidentyfikowanym zagro żeniom A089 Orlik krzykliwy 16BC FV Utrzymanie korzystnego stanu populacji 10 lat Aquila pomarina poprzez skuteczne przeciwdziałanie zidentyfikowanym zagro żeniom A094 Rybołów Pandion 5C8C U2 1. Utrzymanie zanikaj ącej populacji poprzez 0 – 10 lat haliaeetus zwalczanie zidentyfikowanych zagro żeń antropogenicznych 2. Wzrost populacji o 100% poprzez 10 – 20 lat zwalczanie zidentyfikowanych zagro żeń antropogenicznych A104 Jarz ąbek Bonasia 699D FV Utrzymanie korzystnego stanu ochrony 0 – 10 lat bonasia poprzez zapobieganie zidentyfikowanym potencjalnym zagro żeniom A120 Zielonka Porzana 03A2 U1 Utrzymanie dotychczasowego stanu populacji 0 – 10 lat parva poprzez zachowanie dobrego stanu siedlisk A127 Żuraw Grus grus E0A3 FV Utrzymanie korzystnego stanu populacji 0 – 10 lat poprzez zachowanie dobrych warunków siedliskowych A165 Samotnik Tringa 24E4 FV Utrzymanie korzystnego stanu populacji 0 – 10 lat ochropus poprzez zachowanie dobrych warunków siedliskowych A238 Dzi ęcioł średni B351 U1 1. Utrzymanie dotychczasowego stanu 0 – 10 lat Dendrocopos medius populacji przez uruchomienie procesów renaturalizacji lasów na siedliskach gr ądowych, ł ęgowych i olsowych 10 – 20 lat 2. Osi ągni ęcie wła ściwego stanu ochrony i wzrostu populacji poprzez uzyskanie wi ększego stopnia naturalno ści lasów na

siedliskach gr ądowych, ł ęgowych i olsowych A239 Dzi ęcioł B1FC U2 1. Zachowanie zanikaj ącej populacji przez 0 – 10 lat białogrzbiety uruchomienie procesów renaturalizacji Dendrocopos leucotos lasów na siedliskach gr ądowych, ł ęgowych i olsowych 2. Poprawa stanu ochrony i osi ągni ęcie 10 – 20 lat wzrostu populacji poprzez uzyskanie wi ększego stopnia naturalno ści lasów na siedliskach gr ądowych, ł ęgowych i olsowych A241 Dzi ęcioł A2C3 U2 1. Zachowanie zanikaj ącej populacji przez 0 – 10 lat trójpalczasty Picoides zmian ę zasad gospodarki le śnej w tridactylus odniesieniu do świerka 2. Poprawa stanu ochrony osi ągni ęcie wzrostu populacji przez zmian ę zasad 10 – 20 lat gospodarki le śnej w odniesieniu do świerka A320 Muchołówka mała F7C9 U1 1. Osi ągni ęcie wzrostu populacji poprzez 10 lat Ficedula parva zwi ększenie stopnia naturalno ści lasów na siedliskach gr ądowych 2. Osi ągni ęcie wyra źnego (>20%) wzrostu 20 lat populacji poprzez zwi ększenie stopnia naturalno ści lasów na siedliskach gr ądowych A321 Muchołówka D6F2 U1 1. Osi ągni ęcie wzrostu populacji poprzez 10 lat białoszyja Ficedula zwi ększenie stopnia naturalno ści lasów na albicollis siedliskach gr ądowych, ł ęgowych i olsowych 20 lat 2. Osi ągni ęcie wyra źnego (>20%) wzrostu populacji poprzez zwi ększenie stopnia naturalno ści lasów na siedliskach

gr ądowych, ł ęgowych i olsowych

Dla niektórych celów, które nale ży traktowa ć jako kierunkowe, wyznaczono 20-letni horyzont czasowy, wykraczaj ący poza okres obowi ązywania PZO. Osi ągni ęcie tych celów b ędzie zale żało przede wszystkim od sposobu prowadzenia gospodarki le śnej, a nie od kwestii zwi ązanych z zagospodarowaniem przestrzennym. Bior ąc pod uwag ę fakt, że gospodarowanie lasem jest procesem bardzo dynamicznym uznano, że sporz ądzenie planu ochrony dla terenów le śnych ograniczałoby mo żliwo ść elastycznego reagowania na procesy zachodz ące w lesie, a tym samym nie słu żyłoby osi ągni ęciu kierunkowych celów.

Moduł C

6. Ustalenie działa ń ochronnych Działania ochronne nale ży przygotowa ć dla poszczególnych przedmiotów ochrony w odniesieniu do wska źników przyj ętych w monitoringu ogólnopolskim gatunku / typu siedliska, zagro żeń i sformułowanych celów ochrony. Przedmioty Działania ochronne ochrony Nr Nazwa działania Podmiot Zakres prac odpowiedzialn y za wykonanie Miejsce Miejsce realizacji Termin wykonania Szacunkowe zł) (tys. koszty Nr Działania zwi ązane z ochron ą czynn ą A030, A089, A01 Tworzenie stref Inwentaryz acja gniazd, zaprojektowanie i utworzenie stref Lasy 2014, 100 RDO Ś A094 ochronnych gniazd ochronnych gniazd dotychczas nie obj ętych t ą form ą ochrony. 2019 bociana czarnego, orlika Po 5 latach sprawdzenie zaj ęto ści gniazd i uzupełniaj ące prace

krzykliwego inwentaryzacyjne w celu aktualizacji sieci stref ochrony i rybołowa A0 30, A072, A02 Wprowadzenie Wprowadzenie, poprzez decyzje o warunkach zabudowy i OSOP 2013- 0 Gminy, A089, A094, bezpiecznych dla ptaków pozwolenia na budow ę, obowi ązku stosowania przewodów 2022 starostwa A127 standardów budowy i izolowanych oraz bezpiecznych dla ptaków konstrukcji przebudowy linii słupów w liniach napowietrznych. napowietrznych A094 A03 Budowa platform Ustawienie 4 platform gniazdowych dla rybołowa w miejscach OSOP i 2014 20 RDO Ś gniazdowych dla dogodnych dla tego gatunku, w granicach OSOP i/lub na okolice rybołowa terenach s ąsiednich. A094 A04 Kampania edukacyjna na Opracowanie i wydanie w nakładzie 1000 egz. broszury Woj. 2014 5 RDO Ś rzecz rybołowa omawiaj ącej biologi ę rybołowa, jego rzeczywisty wpływ na warmi ńs gospodark ę ryback ą, sytuacj ę gatunku w Polsce, w t ym ko- przyczyny śmiertelno ści, a tak że metody ochrony czynnej. mazurski Opracowanie i wydanie w nakładzie 1000 egz. plakatu e promuj ącego rybołowa. Dystrybucja w całym województwie. Odbiorcy: spółki rybackie, stra ż rybacka, stra ż le śna, koła łowieckie, urz ędy gminne i szkoły w gminach, w których gniazduje lub żeruje rybołów. A094, A120, A05 Inwentaryzacja i Inwentaryzacja nielegalnych pomostów na podstawie zdj ęć Jeziora 2015 15 RZGW A165 likwidacja nielegalnych lotniczych, ewidencji gruntów i p rac terenowych (działka, OSOP pomostów wła ściciel, wielko ść pomostu). Przygotowanie materiałów do wszcz ęcia przez starostwa powiatowe post ępowa ń administracyjnych, do likwidacji pomostów na koszt wła ścicieli wł ącznie. Działanie powinno polega ć na zlecenie na zewn ątrz cz ynno ści zwi ązanych z inwentaryzacj ą oraz przygotowaniem dokumentacji niezb ędnej do wszcz ęcia post ępowa ń przez starostwa, oraz na przekazaniu

dokumentacji wła ściwym starostwom.

Działania zwi ązane z utrzymaniem lub modyfikacj ą metod gospodarowania A030, A067, B01 Zwalczanie zjawisk W sytuacjach kl ęski żywiołowej lub powa żnego zagro żenia lasy 2013- 0 NCD A072, A089, kl ęskowych kl ęsk ą żywiołow ą (wiatrołom, śniegołom, gradacja, po żar itp.) 2022 A094, A104, na le ży niezale żnie od pozostałych ustale ń PZO podejmowa ć A120, A127, interwencje minimalizuj ące zagro żenia drzewostanów. Przy A165, A238, odnawianiu ewentualnych powierzchni pokl ęskowych w A239, A241, mo żliwie du żym stopniu wykorzystywa ć odnowienia A320, A321 naturalne. A030, A067, B02 Wzrost zapasów Nale ży d ąż yć do tego, aby zasoby grubizny nie uległy lasy 2013- 0 NCD A072, A089, grubizny zmniejszeniu w stosunku do 2013 r. 2022 A094, A104, A238, A239, A241, A320, A321 A030, A067, B03 Wzrost powierzchni Powierzchnia drzewostanów ponad 100-letnich (w tym KO) lasy 2013- 0 NCD A072, A089, drzewostanów ponad nie mo że ulec zmniejszeniu w stosunku do 2013r. 2022 A094, A104, 100-letnich A238, A239, A241, A320, A321 A030, A067, B04 Kształtowanie Kępy i grupy starodrzewu do pozostawienia do naturalnego lasy 2013- 0 NCD A072, A089, reprezentatywnych k ęp i rozpadu typowa ć tak, żeby znalazło si ę w nich jak najwi ęcej 2022 A094, A104, grup starodrzewu okazałych drzew gatunków typowych dla naturalnych A238, A239, drzewostanów na danym siedlisku. A241, A320, A321

A067, A238, B05 Pozostawianie drzew Pozostawianie wszystkich drzew dziuplastych nie lasy 2013- 0 NCD A239, A241, dziuplastych zagra żaj ących bezpiecze ństwu publicznemu. 2022 A320, A321 A104, A238, B06 Zwi ększanie zapasów Pozostawianie do naturalnego rozkładu przynajmniej 80% lasy 2013- 0 NCD A239, A241, martwego drewna posuszu jałowego, martwych drzew le żą cych i murszej ącego 2022 A320, A321 drewna w drzewostanach >40 letnich, z wyj ątkiem drzew zagra żaj ących zdrowiu, życiu i mieniu ludzi. A030, A067, B07 Pozostawianie Pozostawianie po zako ńczeniu u żytkowania r ębnego k ęp i/lub lasy 2013- 0 NCD A072, A089, starodrzewu grup drzew na powierzchni: >5% pow. manipulacyjnej na 2022 A094, A104, siedliskach BM św; >10% pow. manipulacyjnej na siedli skach Lśw, LM św, Lw i LMw (>5% je śli udział Św+So przekracza A238, A239, 80%); >10% pow. manipulacyjnej na siedliskach OlJ i Ol. A241, A320, A321 A067, A094, B08 Ochrona drzewostanów W strefie 50 m od brzegów jezi or zachowa ć ci ągło ść trwania Wg Zał. 2013- 0 NCD A165, A238, nad jeziorami drzewostanów, co w przypadku drzewostanów dojrzałych ?? 2022 A239, A241, oznacza ograniczenie ci ęć do ci ęć jednostkowych (gatunki A320, A321 cieniozno śne) lub grupowych (gatunki światło żą dne) A104 B09 Ograniczenie grodzenia Grodzenie siatk ą nie wi ęcej ni ż 10% powierzchni dotychczas lasy 2013- 0 NCD upraw le śnych nie ogrodzonych i nowych upraw le śnych 2022 A241 B10 Pozostawianie czynnego Pozostawianie w drzewostanach ponad 60-letnich lasy 2013- 0 NCD posuszu świerka maksymalnej ilo ści czynnego posus zu świerka nie zagra żaj ącej 2022 trwało ści lasu. Zaleca si ę, aby w drzewostanach nie osłabionych czynnikami abiotycznymi pozostawia ć cały posusz czynny Św tam, gdzie: a) NPC<0,5% a udział Św>40%; NPC<2% a udział Św=10-40% ; NPC<10% a udział Św<10%. Zasiedlony posusz nale ży usuwa ć mo żliwie najpó źniej przed wiosenn ą rójk ą kornika, aby zapewni ć

dzi ęciołowi trójpalczastemu baz ę pokarmow ą w zimnej połowie roku. A238, A239, B11 Ograniczenie Użytko wanie drzewostanów kluczowych dla muchołówek Wg Zał. 2013- 0 NCD A320, A321 użytkowania r ębnego w i dzi ęcioła białogrzbietego jedynie poza sezonem l ęgowym 18 2022 sezonie l ęgowym ptaków (15 III – 15 VII). A127, A165 B12 Bagna - sukcesja Sukcesja Wg Zał. 2013- 0 NCD 18 2022 A238, A239, B13 Wy dzielenia o wysokiej Ci ęcia sanitarne, a w drzewostanach w wieku r ębnym – Wg Zał. 2013- 0 NCD A320, A321 warto ści proponowane do sukcesja lub r ębnia V z pozyskaniem nie wi ększym ni ż 18 2022 obj ęcia ochron ą przyrost, tylko w celu uzyskania/piel ęgnacji natural nych rezerwatow ą - sukcesja odnowie ń gatunków gr ądowych/ł ęgowych w zale żno ści od albo r ębnia V siedliska. Tam, gdzie dotychczas wykonano r ębnie - odnowienia odpowiednio do siedliska: OLJ:Js>10 Ol>30 domieszki (Kl Lp Db Sw Gb Wzg Iwa)>20; L św: Gb>10 Db>10 Lp>10 kl>5 św<40 Js0-20 So=0 brz+os 0-10; A104, A127, B14 Drzewostany inne na Kontynuacja r ębni V. Pozyskanie nie wi ększe od przyrostu Wg Zał. 2013- 0 NCD A165, A321 LMb -kontynuacja r ębni brutto 18 2022 V A104, A241 B15 Świerczyna na BMw - Rębnia V, pozysk anie nie wi ększe ni ż przyrost grubizny; w Wg Zał. 2013- 0 NCD rębnia V miar ę mo żliwo ści piel ęgnowa ć podokapowy Db 18 2022 A030, A127, B16 Ols - rębnia IVD Rębnia IVD. Odnowienia naturalne i/lub sztuczne. Skład Wg Zał. 2013- 0 NCD A165, A238, odnowie ń jak dla Ol: Ol pa nuj ąca oraz, je śli s ą odpowiednie 18 2022 A239, A241, warunki, domieszki Js Sw Brzom Dbsz Czmzw. Okres A321 odnowienia ≥40lat ( ≥30 lat przy wykorzystaniu istniej ącego obfitego odnowienia naturalnego) A030, A067, B17 Istniej ący rezerwat Zabiegi według uzgodnie ń z RDO Ś Wg Zał. 2013- 0 NCD A072, A089, 18 2022

A094, A104, A127, A165, A238, A239, A241, A320, A321 A030, A127, B18 Ols brzozowy - sukcesja Sukcesja Wg Zał. 2013- 0 NCD A165, A238, 18 2022 A239, A241, A321 A030, A127, B19 Ols brzozowy – rębnia V Rębnia V Wg Zał. 2013- 0 NCD A165, A238, 18 2022 A239, A241, A321 A03 0, A127, B20 Łozowiska i przestoje na Sukcesja Wg Zał. 2013- 0 NCD A165, A238, Ol - sukcesja 18 2022 A239, A241, A321 A320 B21 Zadrzewienia - sukcesja Sukcesja Wg Zał. 2013- 0 NCD 18 2022 ALL B22 Minimalizacja Wdro żenie zasad integrowanej ochrony lasu zgodnie z Lasy 2013- 0 NCD stosowania środków Dyrektyw ą Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/128/WE, 2022 ochrony ro ślin stosownie do odpowiednich polskich przepisów. A104 B23 Odst ąpienie od odstrzału Powstrzymanie si ę od odstrzału jarz ąbka. Lasy 2013- 0 NCD jarz ąbka 2022 A067, A094, B24 Utrzymanie stawów Utrzymanie wody w stawach w okresie od 10 III do 30 IX Wg Zał. 2013- 0 NCD A120 rybnych 18 2022 A120 B25 Zaniechanie Zan iechanie pozyskiwania trzcin na zbiornikach wodnych z Jeziora 2013- 0 Użytkownicy

pozyskiwania trzcin wyj ątkiem stawów hodowlanych 2022 wód (w ramach nowych pozwole ń wodnoprawnych ) (po średnio starostwa wydaj ące pozwolenia wodnoprawne) A072, A089, B26 Poletka łowieckie - bez Poletka łowieckie do pozostawienia Wg Zał. 2013- 0 NCD A127 zmian 18 2022 A072, A089, B27 Użytki rolne Powstrzymanie si ę od zmian sposobu u żytkowania gruntów, Wg Zał. 2013- 0 Rolnicy, NCD A127 polegaj ących na zmianie trwałych u żytków zielonych na 18 2022 grunty orne. A320, A321 B28 Podwy ższenie wieku Podwy ższenie wieku r ębno ści graba i lipy do 100 lat lasy 2013- 0 NCD rębno ści graba i lipy 2022 A030, A067, B29 Stosowanie r ębni Stosowanie na siedliskach gr ądowych (L św, LM św, Lw, LMw) Wg Zał 2013- 0 NCD A072, A089, zło żonych w gr ądach rębni zło żonych IVD, IIIB i IIIA, zgodnie z Zał. 18. Okres 18 2022 A104, A238, odnowienia dla r ębni IIIA i IIIB - ≥30 lat ( ≥20lat w A239, A241 przypadku istniej ącego obfitego odnowienia naturalnego). A320, A321 Okres odnowienia dla r ębni IVD - ≥40 lat (≥30lat w przypadku istniej ącego obfitego odnowienia naturalnego). A030, A067, B30 Zbli żenie składu Stosowanie na siedliska ch gr ądowych (L św, LM św, Lw, LMw) Wg zał 2013- 0 NCD A072, A089, gatunkowego lasów na składów odnowie ń zapewniaj ących gr ądowy charakter 18 2022 A104, A238, siedliskach gr ądowych drzewostanów. W składzie odnowie ń (uprawy, nalot, podrost) A239, A320, do składu naturalnego w poszczególnych wydzieleniach zaleca si ę zapewni ć A321 nast ępuj ące udziały gatunków: Gb>10%, Lp>10%, Kl>5%,

Db>5%, So <5% i Św< 50% na LM św oraz Gb>10%, Lp>10%, Kl>5%, Db>5%, So=0% i Św< 30% na pozostałych siedliskach gr ądowych. A030, A104, B31 Stosowanie r ębni Rębnia IVD na OLJ, głównie c ięciami cz ęś ciowymi w celu Wg Zał 2013- 0 NCD A127, A165, stopniowych w ł ęgach stymulacji odnowienia naturalnego, na powierzchni do 15% 18 2022 A238, A239, poszczególnych wydziele ń w dziesi ęcioleciu. A241, A321 A104, A239 B32 Utrzymywanie domieszki Utrzymywanie na ró żnych siedliskach domieszki br zozy i lasy 2013- 0 NCD brzozy i osiki osiki jako wa żnego źródła martwego i butwiej ącego drewna 2022

Działania dotycz ące monitoringu realizacji działa ń ochronnych A030, A067, C01 Gromadzenie i anali za Gromadzenie i coroczna analiza dokumentacji dotycz ącej Nie Na 0RDO Ś A072, A089, danych o wdra żaniu PZO realizacji działa ń ochronnych, w tym pozyskiwania środków dotyczy bie żą co A094, A104, zewn ętrznych na realizacj ę PZO. A120, A127, A165, A238, A239, A241, A320, A321 A030, A072, C02 Raporty z realizacji Sporz ądzanie raportów dla RDO Ś z realizacji działa ń z Nie według 0Wykonawcy A089, A094, działa ń z zakresu zakresu ochrony czynnej dotyczy wymaga działa ń z A120, A127, ochrony czynnej ń RDO Ś zakresu ochrony A165 czynnej A030, A067, C03 Przekazywanie do RDO Ś Przekazywanie na koniec roku pisemnej informacji o realizacji Nie według 0Nadle śnictwa , A072, A089, rocznych informacji działa ń wynikaj ących z PZO dotyczy wymaga gminy, A094, A104, o działaniach zwi ązanych ń RDO Ś starostwa, A120, A127, z wdra żaniem PZO RZGW, A165 , A238, ARiMR

A239, A241, A320, A321 A072, A089, C04 Sprawdzanie realizacji Sprawdzanie, w ramach rutynowej działalno ści, zgodno ści Nie według 0ARiMR A127 działa ń dotycz ących metod gospodarowania w gospodarstwach rolnych z dotyczy metodyk rolnictwa działaniami obligatoryjnymi i fakultatywnymi dotycz ącymi i ARiMR rolnictwa Uzupełnienie stanu wiedzy o przedmiocie ochrony NIE DOTYCZY N Zwi ększenie powierzchni siedlisk / siedlisk gatunku objętych ochron ą w ramach obszaru Natura 2000

Planuje si ę powi ększenie OSOP tak, aby w granicach OSOP znalazły si ę wszystkie tereny obecnie znajduj ące si ę poza OSOP, ale w granicach Specjalnego Obszaru Ochrony Siedlisk Ostoja Borecka PLH 280016 – por. punkt 10.

7. Ustalenie działa ń w zakresie monitoringu stanu ochrony przedmiotów ochrony Przedmio Numer Cel działa ń ochronnych Parametr Wska źnik Zakres prac Terminy/ Miejsce Podmiot Szacowany t ochrony stanowisk monitoringowyc cz ęstotliwo ść odpowiedzial koszt a h ny (w tys. zł) A030 3F46 A030 Bocian czarny Ciconia Liczebno ść Liczba par Zgodnie z 2021 OSOP RDO Ś Olsztyn 80 nigra - Utrzymanie w OSOP metodyk ą z 2011 korzystnego stanu populacji r.* poprzez zachowanie dobrych warunków siedliskowych

A067 2DFD A067 G ągoł Bucephala Liczebno ść Liczba par Zgodnie z 2021 OSOP RDO Ś Olsztyn clangula - Utrzymanie w OSOP metodyk ą z 2011 korzystnego stanu populacji r.* i poprawa warunków siedliskowych poprzez zwi ększenie udziału drzew dziuplastych w pobli żu wód A072 F60C A072 Trzmielojad Pernis Liczebno ść Liczba par Zgodnie z 2021 OSOP RDO Ś Olsztyn apivorus - Utrzymanie w OSOP metodyk ą z 2011 korzystnego stanu ochrony r.* poprzez skuteczne przeciwdziałanie zidentyfikowanym zagro żeniom A089 16BC A089 Orlik krzykliwy Liczebno ść Liczba par Zgodnie z 2021 OSOP RDO Ś Olsztyn Aquila pomarina - w OSOP metodyk ą z 2011 Utrzymanie korzystnego r.* stanu populacji poprzez skuteczne przeciwdziałanie zidentyfikowanym zagro żeniom A094 5C8C A094 Rybołów Pandion Liczebno ść Liczba par Zgodnie z 2021 OSOP RDO Ś Olsztyn haliaeetus - Utrzymanie w OSOP metodyk ą z 2011 zanikaj ącej populacji r.* poprzez zwalczanie zidentyfikowanych zagro żeń antropogenicznych

A104 699D A104 Jarz ąbek Bonasia Liczebno ść Liczba par Zgodnie z 2021 OSOP RDO Ś Olsztyn bonasia - Utrzymanie w OSOP metodyk ą z 2011 korzystnego stanu ochrony r.* poprzez zapobieganie zidentyfikowanym potencjalnym zagro żeniom A120 03A2 A120 Zielonka Porzana Liczebno ść Liczba par Zgodnie z 2021 OSOP RDO Ś Olsztyn parva - Utrzymanie w OSOP metodyk ą z 2011 dotychczasowego stanu r.* populacji poprzez zachowanie dobrego stanu siedlisk A127 E0A3 A127 Żuraw Grus grus - Liczebno ść Liczba par Zgodnie z 2021 OSOP RDO Ś Olsztyn Utrzymanie korzystnego w OSOP metodyk ą z 2011 stanu populacji poprzez r.* zachowanie dobrych warunków siedliskowych A165 24E4 A165 Samotnik Tringa Liczebno ść Liczba par Zgodnie z 2021 OSOP RDO Ś Olsztyn ochropus - Utrzymanie w OSOP metodyk ą z 2011 korzystnego stanu populacji r.* poprzez zachowanie dobrych warunków siedliskowych

A238 B351 A238 Dzi ęcioł średni Liczebno ść Liczba par Zgodnie z 2021 OSOP RDO Ś Olsztyn Dendrocopos medius - w OSOP metodyk ą z 2011 Utrzymanie r.* dotychczasowego stanu populacji przez uruchomienie procesów renaturalizacji lasów na siedliskach gr ądowych, łęgowych i olsowych A239 B1FC A239 Dzi ęcioł białogrzbiety Liczebno ść Liczba par Zgodnie z 2021 OSOP RDO Ś Olsztyn Dendrocopos leucotos - w OSOP metodyk ą z 2011 Zachowanie zanikaj ącej r.* populacji przez uruchomienie procesów renaturalizacji lasów na siedliskach gr ądowych, łęgowych i olsowych A241 A2C3 A241 Dzi ęcioł trójpalczasty Liczebno ść Liczba par Zgodnie z 2021 OSOP RDO Ś Olsztyn Picoides tridactylus - w OSOP metodyk ą z 2011 Zachowanie zanikaj ącej r.* populacji przez zmian ę zasad gospodarki le śnej w odniesieniu do świerka

A320 F7C9 A320 Muchołówka mała Liczebno ść Liczba par Zgodnie z 2021 OSOP RDO Ś Olsztyn Ficedula parva - Osi ągni ęcie w OSOP metodyk ą z 2011 wzrostu populacji poprzez r.* zwi ększenie stopnia naturalno ści lasów na siedliskach gr ądowych A321 D6F2 A321 Muchołówka Liczebno ść Liczba par Zgodnie z 2021 OSOP RDO Ś Olsztyn białoszyja Ficedula w OSOP metodyk ą z 2011 albicollis - Osi ągni ęcie r.* wzrostu populacji poprzez zwi ększenie stopnia naturalno ści lasów na siedliskach gr ądowych, łęgowych i olsowych A104 699D A104 Jarz ąbek Bonasia Liczebno ść Liczba par Zgodnie z 2014, 2017, OSOP RDO Ś Olsztyn 15 bonasia - Utrzymanie w OSOP metodyk ą z 2011 2021 korzystnego stanu ochrony r.* poprzez zapobieganie zidentyfikowanym potencjalnym zagro żeniom

A239 B1FC A239 Dzi ęcioł białogrzbiety Liczebno ść Liczba par Zgodnie z Corocznie do OSOP RDO Ś Olsztyn 50 Dendrocopos leucotos - w OSOP metodyk ą z 2011 2021 r. Zachowanie zanikaj ącej r.* populacji przez uruchomienie procesów renaturalizacji lasów na siedliskach gr ądowych, łęgowych i olsowych A241 A2C3 A241 Dzi ęcioł tr ójpalczasty Liczebno ść Liczba par Zgodnie z Corocznie do OSOP RDO Ś Olsztyn Picoides tridactylus - w OSOP metodyk ą z 2011 2021 r. Zachowanie zanikaj ącej r.* populacji przez zmian ę zasad gospodarki le śnej w odniesieniu do świerka A094 5C8C A094 Rybołów Pandion Liczebno ść Liczba par i Zgodnie z Corocznie do OSOP RDO Ś Olsztyn haliaeetus - Utrzymanie w OSOP sukces Poradnikiem 2021 r. zanikaj ącej populacji lęgowy metodycznym** poprzez zwalczanie zidentyfikowanych zagro żeń antropogenicznych

*Przez metodyk ę z 2011 r. rozumie si ę metodyk ę wykorzystan ą w ramach inwentaryzacji ornitologicznej Obszaru Natura 2000 PLB 280006 Puszcza Borecka, zleconej przez GDO Ś. ** Przez Poradnik metodyczny rozumie si ę publikacj ę „Monitoring ptaków l ęgowych. Poradnik metodyczny dotycz ący ptaków chronionych Dyrektyw ą Ptasi ą”, red. Chylarecki P., Sikora A., Cenian Z., Biblioteka Monitoringu Środowiska, Warszawa 2009

W przypadku wi ększo ści gatunków (tych, których populacje s ą liczne i raczej nie wykazuj ą trendu spadkowego) wystarczy powtórzenie po 10

latach licze ń według metodyki z 2011 r. W przypadku trzech najsilniej zagro żonych gatunków (dzi ęcioł trójpalczasty, dzi ęcioł białogrzbiety, rybołów) przewiduje si ę dodatkowo wykonywanie corocznych ukierunkowanych licze ń w latach 2013-2021. W przypadku jarz ąbka, gatunku łownego, obj ętego moratorium na odstrzał, przewiduje si ę dodatkowe liczenia w 2014 i 2017 r. w celu dokładniejszego rozpoznania trendu populacji.

8. Wskazania do dokumentów planistycznych Je żeli w trakcie opracowywania planu zidentyfikowane zostan ą wskazania do obowi ązuj ących opracowa ń planistycznych to nale ży je umie ści ć w poni ższym zestawieniu. Dokumentacja planistyczna Wskazania do zmian w dokumentach planistycznych niezb ędne do utrzymania b ądź odtworzenia wła ściwego sta nu ochrony siedlisk przyrodniczych oraz gatunków roślin i zwierz ąt, dla których ochrony został wyznaczony obszar Natura 2000 ( Art. 28 ust 10 pkt 5 ustawy o ochronie przyrody ) Wszystkie przyszłe opracowania planistyczne Na mapach do opracowa ń ekofizjografi cznych i prognoz oddziaływania sporz ądzanych na potrzeby studiów zagospodarowania oraz na mapach wchodz ących w skład studiów zagospodarowania nale ży przedstawia ć trwałe u żytki zielone, gleby hydrogeniczne, wi ększe mokradła i tereny zalewowe. Na mapach do o pracowa ń ekofizjograficznych i prognoz oddziaływania sporz ądzanych na potrzeby miejscowych planów nale ży przedstawia ć wyniki inwentaryzacji ro ślinno ści rzeczywistej w granicach miejscowego planu i w obszarze do około 300 m od granic planu, wyró żniaj ąc taki e elementy, jak trzcinowiska, turzycowiska, ł ąki wilgotne, ł ąki świe że, pastwiska, suche murawy, grunty orne, odłogi z nalotem drzew, łozowiska, oczka wodne, cieki i lasy (z podziałem uwzgl ędniaj ącym typy siedliskowe, gatunki dominuj ące w drzewostanach i w iek drzewostanów). Takie mapy pozwol ą na lepsz ą ocen ę potencjalnego znaczenia terenów obj ętych miejscowym planem dla ptaków b ędących przedmiotami ochrony.

Studia zagospodarowania i miejscowe plany Uwzgl ędnienie w studiach zagospodarowania i miejscowych planach granic zwartej zabudowy wymienione w punkcie 2.5 oraz wszystkie wyznaczonych na zał ączniku graficznym nr 19 . Poza granicami zwartej zabudowy nale ży dopuszcza ć przyszłe opracowania planistyczne w jedynie lokalizacj ę infrastruktury techn icznej (w tym drogowej) i rozbudow ę istniej ących siedlisk granicach OSOP rolniczych. Miejscowe plany wymienione w punkcie 2.5 Nowe przystanie, pomosty, k ąpieliska itp. lokalizowa ć tylko w miejscach wskazanych w za łączniku oraz wszystkie przyszłe miejscowe plany w graficznym nr 19. granicach OSOP Studia zagospodarowania i miejscowe plany Nowa zabudowa nie powinna powstawa ć w odległo ści mniejszej ni ż 300 m od granicy zwartego wymienione w punkcie 2.5 oraz wszystkie kompleksu le śnego Puszczy Boreckiej. przyszłe opracowania planistyczne w sąsiedztwie OSOP Studia zagospodarowania i miejscowe plany Uwzgl ędnienie w studiach zagospodarowania i miejscowych planach n ast ępuj ących wymogów wymienione w punkcie 2.5 oraz wszystkie dotycz ących nowych i przebudowywanych napowietrznych linii elektroenergetycznych średniego przyszłe opracowania planistyczne dotycz ące napi ęcia: a) o ile to tylko mo żliwe, linie nale ży prowadzi ć wzdłu ż dróg; b) linie nie mog ą przebiega ć OSOP i terenów do 2 km od OSOP w odległo ści mniejszej ni ż 100 m od jezio r oraz wi ększych mokradeł; c) linie powinny w miar ę mo żliwo ści omija ć u żytki zielone; d) nale ży stosowa ć ka ble izolowane; d) konstrukcja i rozmieszczenie elementów linii na słupach musi eliminowa ć ryzyko pora żenia du żych ptaków. Wszystkie przyszłe opracowania planistyczne Odst ąpienie w studiach zagospodarowania i miejscowych planach od lokalizacji elektrowni dotycz ące OSOP i terenów do 2 km od OSOP wiatrowych w OSOP i do 2 km od OSOP.

9. Przesłanki sporz ądzenia planu ochrony Plan ochrony nale ży sporz ądzić dla wszystkich terenów w granicach OSOP poza zarz ądem Lasów Pa ństwowych. Podstawow ą przesłank ą do sporz ądzenia planu ochrony jest to, że do kluczowych zagro żeń dla kilku przedmiotów ochrony nale ży niekontrolowany rozwój zabudowy na terenach otwartych i nad brzegami jezior. Zagro żenie to dotyczy:

- orlika krzykliwego (A089), trzmielojada (A072) i żurawia (A127), wykorzystuj ących tereny otwarte jako żerowiska, - zielonki (A120), gniazduj ącej w trzcinowiskach, a tym samym zagro żonej rozwojem zabudowy brzegów jezior, która z reguły wi ąż e si ę z dewastacj ą trzcinowisk - rybołowa (A094), wymagaj ącego spokoju na podstawowych żerowiskach – jeziorach, a tym samym zagro żonego zabudow ą brzegów jezior, która nieuchronnie powoduje wzrost obecno ści ludzi na brzegach i na wodzie. Studia zagospodarowania przestrzennego nie stanowi ą aktów prawa miejscowego, a miejscowe plany pokrywaj ą jedynie znikom ą cz ęść OSOP. Ze wzgl ędu na formalne wymogi dotycz ące formy miejscowych planów (du że skale) oraz trybu ich uchwalania, koszty opracowania miejscowych planów skutecznie ograniczaj ących niekontrolowany rozwój zabudowy byłyby ogromne, a z punktu widzenia finansów gmin sporz ądzanie miejscowych planów w celu ograniczenia zabudowy byłoby działaniem nieracjonalnym. Z tych powodów sporządzenie planu ochrony dla terenów OSOP znajduj ących si ę poza zarz ądem Lasów Pa ństwowych jest jedynym skutecznym i wzgl ędnie tanim sposobem cało ściowego uregulowania kwestii zwi ązanych z zagospodarowaniem przestrzennym OSOP Puszcza Borecka. Plan ochrony nale ży opracowa ć najpó źniej do ko ńca 2015 r.

10. Projekt weryfikacji SDF obszaru i jego granic W tej cz ęś ci nale ży zał ączy ć plik projektu oraz shp projektowanych zmian granic obszaru.

W odniesieniu do SDF (zał ączy ć do dokumentacji propozycj ę zmienionego SDF wg. Instrukcji wypełniania SDF przekazanej przez Zamawiaj ącego). L.p. Zapis SDF Proponowany zapis SDF Uzasadnienie do zmiany 1. - A005 Podiceps cristatus 10-25p D Wyniki inwentaryzacji z 2011 r. 2. A030 Ciconia nigra 10-15p CBCC A030 Ciconia nigra 10-13p CBCB Wyniki inwentaryzacji z 2011 r. 3. - A067 Bucephala clangula 20-30p BBCB Wyniki inwentaryzacji z 2011 r. 4. A072 Pernis apivorus 30-40p CBCC A072 Pernis apivorus 30-40p CBCB Wyniki inwentaryzacji z 2011 r.

5. A073 Milvus migrans 0-2 D - Wyniki inwentaryzacji z 2011 r. 6. A075 Haliaeetus albicilla 2-4p D A075 Haliaeetus albicilla 3-4p D Wyniki inwentaryzacji z 2011 r. 7. A081 Circus aeruginosus 5-10p D A081 Circus aeruginosus 5-7p D Wyniki inwentaryzacji z 2011 r. 8. A089 Aquila pomarina 18-23p CBCC A089 Aquila pomarina 20-23p CBCB Wyniki inwentaryzacji z 2011 r. 9. A094 Pandion haliaeetus 1-2p CBCC A094 Pandion haliaeetus 2p BBBB Wyniki inwentaryzacji z 2011 r. 10. A104 Bonasa bonasia 620-830p CBCC A104 Bonasa bonasia 620-830p BABA Wyniki inwentaryzacji z 2011 r. 11. A127 Grus grus 100-160p CBCB A127 Grus grus 150-160p CACB Wyniki inwentaryzacji z 2011 r. 12. - A153 Gallinago gallinago 80-130p D Wyniki inwentaryzacji z 2011 r. 13. - A165 Tringa ochropus 160-280p BACA Wyniki inwentaryzacji z 2011 r. 14. - A197 Chlidonias niger 18-20p D Wyniki inwentaryzacji z 2011 r. 15. A207 Columba oenas 40-50p D Wyniki inwentaryzacji z 2011 r. 16. A229 Alcedo atthis 15-20 D - Wyniki inwentaryzacji z 2011 r. 17. A234 Picus canus 5-10p CBCC A234 Picus canus 5-10p D Wyniki inwentaryzacji z 2011 r. 18. - A236 Dryocopus martius 50-80p D Wyniki inwentaryzacji z 2011 r. 19. A238 Dendrocopos medius 200-300 CBCB A238 Dendrocopos medius 230-310p BBCB Wyniki inwentaryzacji z 2011 r. 20. A239 Dendrocopos leucotos 12-18 BBCB A239 Dendrocopos leucotos 12-18p BCBC Wyniki inwentaryzacji z 2011 r. 21. - A240 Dendrocopos minor 60-130p D Wyniki inwentaryzacji z 2011 r. 22. A240 Picoides tridactylus 1-10 CBBC A241 Picoides tridactylus 1-5p CCAC Wyniki inwentaryzacji z 2011 r. 23. A272 Luscinia svecica 0-5 D A246 Lullula arborea 15-20p D Wyniki inwentaryzacji z 2011 r. 24. A320 Ficedula parva 250-500p CBCC A320 Ficedula parva 251-500p CBCB Wyniki inwentaryzacji z 2011 r. 25. A321 Ficedula albicollis 100-170 CBBB A321 Ficedula albicollis 150-170p BBAB Wyniki inwentaryzacji z 2011 r.

W odniesieniu do granic obszaru (zał ączy ć plik PDF oraz wektorow ą warstw ę informacyjn ą GIS zawieraj ące zmienione granice obszaru) Proponowany przebieg granicy L.p. Uzasadnienie do zmiany na tle istniej ących granic

obszaru 1. Zał ącznik nr 20 Proponuje si ę powi ększenie Powi ększenie OSOP tak, aby w granicach OSOP znalazły si ę wszystkie tereny obecnie znajduj ące si ę poza OSOP, ale w granicach Specjalnego Obszaru Ochrony Siedlisk Ostoja Borecka P LH 280016. Powi ększenie OSOP postuluje si ę z nast ępuj ących powodów: - poza OSOP znajduje si ę obecnie zarastaj ące eutroficzne jezioro Birek, stanowi ące ostoj ę szeregu ptaków wodno-błotnych, w tym przede wszystkim zielonki, która jest przedmiotem ochrony w OSOP - tereny rolnicze na południowy wschód od Puszczy Boreckiej oraz mi ędzy Puszcz ą a jeziorem Gołdapiwo i Wzgórzami Piłackimi s ą wa żnymi żerowiskami orlika krzykliwego, trzmielojada i żurawia i jednocze śnie s ą poddane stosunkowo silnej antropopresji, polega jącej mi ędzy innymi na rozwoju budownictwa, w tym budownictwa rekreacyjnego - lasy i jeziora na północ od jeziora Gołdapiwo stanowi ą potencjalne siedlisko rybołowa, a tak że m.in. zielonki, orlika krzykliwego i trzmielojada.

11. Zestawienie uwag i wniosków

l.p. Uwagi i wnioski Podmiot zgłaszaj ący Sposób rozpatrzenia / odpowied ź

Moduł A Brak podstaw do sporz ądzania zada ń ochronnych dla siedlisk przyrodniczych i gatunków nie stanowi ących przedmiotów Uwaga uwzgl ędniona – projekt podaje Nadle śnictwo Czerwony 1. ochrony w obszarach Natura 2000. Dlatego te ż nale ży konkretne przedmioty ochrony przy Dwór uszczegółowi ć ogólne stwierdzenia takie, jak: „siedliska poszczególnych zadaniach le śne”, „ptaki”, „ssaki” do konkretnych przedmiotów ochrony

Niezb ędnym jest wskazanie poszczególnych przedmiotów ochrony oraz ich dokładnej, udokumentowanej lokalizacji, merytorycznych podstaw dla formułowanych zapisów, Regionalna Dyrekcja Uwaga uwzgl ędniona – projekt podaje 2. aktualnego stanu zachowania oraz istniej ących zagro żeń. SDF- Lasów Pa ństwowych w konkretne przedmioty ochrony przy y nie wskazuj ą takich przedmiotów ochrony, jak: „siedliska Białymstoku poszczególnych z adaniach le śne, ptaki, ssaki”. Działania ochronne mog ą dotyczy ć tylko i wył ącznie konkretnych przedmiotów ochrony. Niezasadne s ą równie ż zalecenia sformułowane do zbiorowisk Uwag ę uwzgl ędniono w cz ęś ci, rezygnuj ąc z le śnych, innych ni ż przedmioty ochrony w obszarze Natura wi ększo ści zalece ń dotycz ących BM św. Natura 2000 (BM św – subkontynentalny bór mieszany, BMw - bór Regionalna Dyrekcja 2000 to nie tylko ochrona siedlisk 3. mieszany wilgotny świerkowo-dębowy (jegiel), Ol – ols Lasów Pa ństwowych w przyrodniczych z Zał ącznika I Dyrektywy porzeczkowy, ols br zozowy > ols torfowcowy). Wykracza to Białymstoku Siedliskowej, ale tak że ochrona ptaków i ich poza wytyczne dotycz ące sporz ądzania projektu PZO Natura siedlisk, jak w przypadku niniejszego PZO. 2000. Wyartykułowane w projekcie PZO sformułowania wytycznych do studiów i planów zagospodarowania przestrzenneg o w gminach w rodzaju: radykalnie okroi ć tereny pod zabudow ę…, odsun ąć od lasu projektowan ą zabudow ę…, zlikwidowa ć zapis o zabudowie Studia i miejscowe plany posługuj ą si ę przede letniskowej…, przesun ąć zabudow ę…, zmniejszy ć tereny wszystkim j ęzyki em zakazów i nakazów, wi ęc zabudowy…, …trwałe u żytki zielone – zakaza ć zmiany u żytkowania taki musi te ż by ć j ęzyk wskaza ń do dokumentów na orne, wprowadzi ć zakaz zabudowy na gruntach 4. Nadle śnictwo Borki planistycznych. Cytowane w uwadze hydrogenicznych, a tak że na terenach istniej ących zadrzewie ń…, sformułowania pochodz ą z wczesnych etapów wprowadzi ć zakaz obni żania wód gruntowych…, wprowadzi ć prac nad PZO i w wi ększo ści nie znalazły si ę w wymóg posiadania min. 12 ha dla nowych siedlisk rolniczych…, ko ńcowej wersji projektu. zachowa ć wszystkie ł ąki i pastwiska…, zachowa ć wszystkie oczka wodne, mokradła, zabagnienia itp., odst ąpi ć od budowy nowych urz ądze ń odwadniaj ących, zachowa ć wszystkie drzewa o pier śnicy > 15 cm…, odst ąpi ć od u żytkowania ornego na korzy ść u żytków

zielonych…, w strefie 100 m od jezior nie stosowa ć żadnych nawozów, na stokach (co jest stokiem?) stosowa ć ork ę w poprzek stoku(?) - są sensu stricto typowymi przykładami zakazów i nakazów nieuprawnionymi w projekcie PZO Odległo ść zwi ększono do 2 km od granic Nale ży zweryfikowa ć propozycj ę lokalizacji ferm wiatrowych OSOP. Zdaniem autorów PZO propozycja oraz rezultaty kompromisów stron (media - głównie Nadle śnictwa Borki jest zbyt daleko posuni ęta, organizacji pozarz ądowych i przedstawicieli Rz ądu) w świetle a ponadto zdaje si ę by ć bardziej 5 Nadle śnictwo Borki jawi ących si ę ogranicze ń – nie jak w propozycji PZO – „w ukierunkowana na ochron ę dobrego odległo ści < 1,5 km od N2000”, a w odległo ści min. > 8 km od samo poczucia ludzi ni ż ochron ę ptaków, co osad ludzkich i obszarów obj ętych ochron ą. samo w sobie nie jest niczym złym, ale wykracza poza ustawowe ramy PZO Nad jeziorem Biała Kuta nie ma sensu planowania żadnego 6 Nadle śnictwo Borki Uwag ę uwzgl ędniono kąpieliska – tam nikt si ę nie k ąpie, jest to jeziorko śródle śne. 7 Moduł B orlik krzykliwy – w miejsce zapisu „Likwidacja u żytków zielonych (zarastanie, uprawa, zalewanie, zabudowa)” Uwagi nie uwzgl ędniono –w ko ńcowym proponujemy nast ępuj ący jako zagro żenie potencjalne: „101 – Nadle śnictwo Czerwony projekcie PZO zagro żenia sformułowano 8 zmiana sposobu uprawy (zaniechanie uprawy ł ąkowej co Dwór jeszcze inaczej, bazuj ąc na nowym słowniku prowadzi do jej zarastania, b ądź te ż zmiana na u żytki rolne zagro żeń. mo że prowadzi ć do utraty miejsc żerowania);

orlik krzykliwy – w miejsce zapisu „gospodarka le śna Uwagi nie uwzgl ędniono –w ko ńcowym (wycinanie starodrzewi, dominuj ący świerk na żyznych Nadle śnictwo Czerwony projekcie PZO zagro żenia sformułowano 9 siedliskach)” proponujemy nast ępuj ący jako zagro żenie Dwór jeszcze inaczej, bazuj ąc na nowym słowniku potencjalne: „164 – wycinka lasu zagro żeń. (w s ąsiedztwie gniazd)”

rybołów – w miejsce zapisu „gospodarka le śna (wycinanie Uwagi nie uwzgl ędniono –w ko ńcowym starodrzewi, przebudowa drzewostanów sosnowych na Nadle śnictwo Czerwony projekcie PZO zagro żenia sformułowano 10 żyznych siedliskach)” proponujemy nast ępuj ący jako Dwór jeszcze inaczej, bazuj ąc na nowym słowniku zagro żenie potencjalne: „164 – wycinka lasu (w s ąsiedztwie zagro żeń. gniazd)” jarz ąbek – zapis „polowania” jako zagro żenie potencjalne, a Nadle śnictwo Czerwony 11 nie rzeczywiste – obecnie nie prowadzi si ę polowa ń na Uwag ę uwzgl ędniono Dwór jarz ąbka jarz ąbek - w miejsce zapisu „Intensyfikacja gospodarki le śnej (upraszczanie struktury lasu, usuwanie martwego drewna)” proponujemy nast ępuj ący jako zagro żenie potencjalne: „163 – Nadle śnictwo C zerwony Uwag ę uwzgl ędniono w cz ęś ci, dodaj ąc 12 odnawianie lasu po wycince (nasadzenia gatunkami Dwór usuwanie podszytu jako zagro żenie potencjalne niezgodnymi z optymalnym składem gatunkowym na danym siedlisku przyrodniczym), 165 – usuwanie podszytów” Uwag ę uwzgl ędni ono cz ęś ciowo, dodaj ąc jako jarz ąbek - proponujemy dopisanie nast ępuj ącego zagro żenia Nadle śnictwo Czerwony 13 zagro żenie rzeczywiste drapie żnictwo ze strony rzeczywistego: „965 – drapie żnictwo (w tym psy i koty)” Dwór kilku dzikich gatunków Uwag ę uwzgl ędniono cz ęś ciowo, żuraw – wnioskujemy o wykre ślenie zapisu „Hała śliwe prace Nadle śnictwo Czerwony 14 doprecyzowuj ąc, że chodzi o wycinki w pobli żu le śne w okresie l ęgowym” – jest nieprecyzyjny Dwór gniazd dzi ęcioł średni, dzi ęcioł białogrzbiety, dzi ęcioł trójpalczasty – Uwagi nie uwzgl ędniono –w ko ńcowym w miejsce zapisu „Zr ęby zupełne w olsach, r ębnie III w Nadle śnictwo Czerwony projekcie PZO zagro żenia sformułowano 15 gr ądach (utrata siedlisk)” proponujemy nast ępuj ący jako Dwór jeszcze inaczej, bazuj ąc na nowym słowniku zagro żenie potencjalne: „167 – eksploatacja lasu bez zagro żeń. odnawiania” muchołówka mała, muchołówka białoszyja – w miejsc e zapisu Uwagi nie uwzgl ędniono –w ko ńcowym Nadle śnictwo Czerwony 16 „R ębnie III w gr ądach (utrata siedlisk)” proponujemy projekcie PZO zagro żenia sformułowano Dwór nast ępuj ący jako zagro żenie potencjalne: „167 – eksploatacja jeszcze inac zej, bazuj ąc na nowym słowniku

lasu bez odnawiania” zagro żeń.

muchołówka mała, muchołówka biało szyja - w miejsce zapisu „Skład odnowie ń i selekcja sztucznie obni żaj ące udział graba i lipy” proponujemy nast ępuj ący jako zagro żenie potencjalne: Nadle śnictwo Czerwony 17 Uwagi nie uwzgl ędniono. „163 – odnawianie lasu po wycince (nasadzenia gatunkami Dwór niezgodnymi z optymalnym składem gatunkowym na danym siedlisku przyrodniczym)” Moduł C (Uwagi ze spotkania). Pro śba o wykre ślenie zapisu o Regionalna Dyrekcja 18 ograniczeniu hała śliwych prac le śnych w s ąsiedztwie l ęgowisk Lasów Pa ństwowych w Uwag ę uwzgl ędniono żurawia w okresie luty – czerwiec. Białymstoku Uwag ę uwzgl ędniono w cz ęś ci – użytkowanie (Uwagi ze spotkania). Na siedliskach ł ęgowych dopuszcza ć rębne w formie r ębni IVd, głównie ci ęciami użytkowanie r ębne polegaj ące wył ącznie na ci ęciach Nadle śnictwo Czerwony 19 cz ęś ciowymi stymuluj ącymi odnowienie odsłaniaj ących naturalne odnowienia, na powierzchni do 15% Dwór naturalne, do 15% poszczególnych wydziele ń w poszczególnych wydziele ń w dziesi ęcioleciu. dziesi ęcioleciu. (Uwagi ze spotkania). Pro śba o wpisanie stosowania r ębni Nadle śnictwo Czerwony Uwag ę uwzgl ędniono cz ęś ciowo, tj. 20 zło żonych (bez r ębni zupełnych) z długim okresem Dwór uszczegółowiono propozycje dotycz ące r ębni. odnowienia. (Uwagi ze spotkania). Zalecenie PZO: „Pozostawienie wszystkich drzew o pier śnicy przekraczaj ącej: • 80 cm, w przypadku d ębu szypułkowego, Pracownicy le śnictw i 21 bezszypułkowego, sosny zwyczajnej, świerku Uwag ę uwzgl ędniono nadle śnictw pospolitego, • 70 cm, dla: olszy czarnej, jesionu wynio słego, lipy drobnolistnej, grabu zwyczajnego i osiki,

• 60 cm, dla klonu zwyczajnego • 30 cm dla wierzby iwa.” „zapis taki jest trudny do zrealizowania, bo wymagałby w trakcie trzebie ży pomierzenia wszystkich drzew. Zdaniem le śników lepszy byłby zapis, żeby po zostawi ć du że drzewa w kępach 5%. Ostatecznie ustalono, że zapis dotycz ący wielko ści pier śnicy, od której drzewa maj ą pozosta ć, b ędzie wykre ślony, natomiast zapisy dotycz ące pozostawienia starodrzewu po zako ńczeniu u żytkowania r ębnego zostan ą zmienione tak , by w k ępach i/lub grupach pozostawiano drzewa najdorodniejsze i najbardziej reprezentacyjne dla danego siedliska.” (Uwagi ze spotkania). Zalecenie PZO: ”pozostawienie do naturalnego rozkładu całego posuszu jałowego, martwych drzew le żą cych i murszej ącego drewna w drzewostanach starszych ni ż 40-letnie”. Ze strony le śników zapis taki jest niemo żliwy do wykonania z uwagi na konieczno ść usuwania, Pracownicy le śnictw i 22 Uwag ę uwzgl ędniono np. drzew niebezpiecznych. Ustalono ostatecznie, że zosta nie nadle śnictw dodany zapis umo żliwiaj ący usuwanie drzew zagra żaj ących bezpiecze ństwu zarówno ludzi, jak i mienia. Ilo ść pozostaj ącego posuszu nie b ędzie jednak mogła by ć mniejsza ni ż 80%. (Uwagi ze spotkania). Ustalono, że po zako ńczeniu użytkowania r ębnego k ęp, grup i/lub pojedynczych starych Pracownicy le śnictw i 23 drzew na powierzchni ma wynosi ć wi ęcej ni ż 10% Uwag ę uwzgl ędniono nadle śnictw powierzchni manipulacyjnej na siedliskach jesionu (OlJ) i olsu (Ol), a nie jak było zaproponowane 15%.

(Uwagi ze spotkania). Zalecenie PZO: u żytkowanie r ębne drzewostanów ma si ę odbywa ć poza sezonem l ęgowym Uwag ę uwzgl ędniono, okre ślaj ąc zakres ptaków (1 III – 30 VIII). Ustalono, że Wykonawca Pracownicy le śnictw i 24 terytorialny działania za pomoc ą mapy i przeanalizuje obszar i dostosuje to ograniczenie do okresów nadle śnictw skracaj ąc okres obj ęty ograniczeniem. lęgowy ch poszczególnych gatunków, najlepiej w formie mapy. (Uwagi ze spotkania). W przypadku siedlisk lasu mieszanego Pracownicy le śnictw i 25 bagiennego (LMb), wskazana jest r ębnia V. Wspólnie ustalono, Uwag ę uwzgl ędniono nadle śnictw że jest to najlepsze rozwi ązanie. (Uwagi ze spotkania). U stalenie składu odnowie ń z jesionem na poziomie powy żej 10 % jest nier ealnie i nieopłacalne z uwagi na du że straty w zwi ązku z podatno ści ą tego drzewa na Pracownicy le śnictw i 26 choroby. Udział gatunkowy jesionu w obecnej sytuacji tego Uwag ę uwzgl ędniono nadle śnictw gatunku (podatno ść na choroby) na poziomie 10% i tak jest du żym ryzykiem. Strony zgodziły si ę na minimalny udział jesionu w odnowieniach na poziomie 10%. Uwagi nie uwzgl ędniono – na wi ększo ści (Uwagi ze spotkania). „N a terenach wyst ępowania Pan Andrzej Sulej z stanowisk muchołówki białoszyjej dla 27 muchołówki białoszyjej nale żałoby stosowa ć r ębni ę III B.” Komitetu Ochrony Orłów drzewostanów dojrzałych zaproponowano sukcesj ę, r ębni ę V lub r ębni ę IVd (Uwagi ze spotkania). „r ębnie III w wydzieleniach pilnie wymagaj ących przebudowy ze wzgl ędu na skład gatunkowy Pracownicy le śnictw i 28 Uwag ę uwzgl ędniono będą szybsze i skuteczniejsze ni ż IV D. Ustalono, że w takich nadle śnictw wydzieleniach zaproponowana zostanie w PZO r ębnia III. (Uwagi ze spotkania). Bory mieszane świe że dotychczas W ko ńcowej wersji projektu odst ąpiono od użytkowane były r ębni ą IB. Plan zada ń ochronnych zakłada Pracownicy le śnictw i 29 wi ększo ści wskaza ń dotycz ących borów użytkowanie r ębni ą IB lub IIIA. Do zaproponowanej struktury nadle śnictw mieszanych świe żych. odnowie ń „So=10–30, Św=30–60, Db=10–50, Brz + Os = 15–

30” le śnicy wnie śli uwag ę, żeby wielko ść świerka zmieni ć z przedziału 10–30 na 10–50. (Uwagi ze spotkania). Dla olsu zmieni ć r ębni ę IIB Pan Andrzej Sulej z 30 Uwag ę uwzgl ędniono (zaproponowana w PZO) na r ębni ę IVD Komitetu Ochrony Orłów Uwagi nie uwzgl ędniono poniewa ż sposób (Uwagi ze spotkania). Dla torfowisk wysokich zalecono Pracownicy le śnictw i finansowania działa ń z zakresu ochrony 31 przerzedzi ć podrost tak, żeby zwarcie brzozy, sosny nadle śnictw czynne j okre śla ustawa w sposób korzystny dla i świerku było poni żej 10%. Lasów Pa ństwowych. Barbara Gołowacz Uwagi nie uwzgl ędniono poniewa ż sposób (Uwagi ze spotkania). Pro śba o zapisanie, że działania w Regionalna Dyrekcja finansowania działa ń z zakresu ochrony 32 ramach ochrony czynnej b ędą robione po pozyskaniu środków Lasów Pa ństwowych w czynnej okre śla ustawa w sposób korzystny dla finansowych. Białymstoku Lasów Pa ństwowych. Urszula Wysocka z (Uwagi ze spotkania). Pro śba aby wytyczne, w PZO zostały Warmi ńsko-Mazurskiego Uwag ę uwzgl ędniono, precyzuj ąc zapis jasno i dokładnie sprecyzowane, żeby wszystko b yło 33 Oddziału Regionalnego dotycz ący zachowania trw ałych u żytków zrozumiałe, gdy ż realizacja zapisów PZO b ędzie pó źniej Agencji Restrukturyzacji i zielonych. weryfikowana w terenie. Modernizacji Rolnictwa Uwagi nie uwzgl ędniono – w projekcie Przedstawiciele Agencji przewidziano tylko jedno działanie dotyc zące (Uwagi ze spotkania). Unikanie zapisów w formie „zakazów” 34 Restrukturyzacji i rolników, tj. utrzymanie istniej ących trwałych zmiana ich na „zalecenia” Modernizacji Rolnictwa użytków zielonych, i ma ono charakter obowi ązkowy. (Uwagi ze spotkania). Pro śba o wpisanie w zadaniach ochrony 35 Uczestnicy spotkania Uwag ę uwzgl ędniono czynnej inwentaryzacj ę pomostów. Aleksander Siemaszko – Pro śba o wp isanie nakazu zachowania obowi ązuj ących stref 36 Nadle śnictwo Czerwony Uwag ę uwzgl ędniono ciszy na jeziorach. Dwór

bocian czarny – w miejsce zapisu: „Ograniczanie u żytkowania rębnego siedlisk bagiennych, olsów i ł ęgów” proponujemy Nadle śnictwo Czerwony Uwag ę uwzgl ędniono w ustaleniach 37 nast ępuj ący: „W drzewostanach r ębnych stosowa ć r ębnie Dwór szczegółowych zło żone o wydłu żonym okresie odnowienia” rybołów – w miejsce zapisu: „Ograniczenie r ębnego Uwagi nie uwzgl ędniono; w ko ńcowym użytkowania starodrzewi nad wodami” proponujemy Nadle śnictwo Czerwony 38 projekcie zapis dotycz ący drzewostanów nad nast ępuj ący: „Odst ąpi ć od stosowania r ębni zupełnej w strefie Dwór jeziorami sformułowano jeszcze inaczej do 50 m od brzegów jezior” Uwag ę uwzgl ędniono w cz ęś ci - projekt jarz ąbek – w miejsce zapisu: „Zaniechanie„ odstrzału – koła Nadle śnictwo Czerwony przewiduje monitoring po pulacji jarz ąbka 39 łowieckie” proponujemy nast ępuj ący: „W zale żno ści od Dwór przez 10 lat tak, aby po tym czasie podj ąć wyników monitoringu populacji dalsze zaniechanie odstrzału” decyzj ę o tym, co dalej z odstrzałem jarz ąbka jarz ąbek – w miejsce zapisu: „Maksymalne wykorzystywanie odnowie ń naturalnych” proponujemy nast ępuj ący: „Wykorzystywanie odnowie ń naturalnych w mo żliwie jak Uwag ę uwzgl ędniono cz ęś ciowo; w najwi ększym stopniu, pod warunkiem ich dobrej jako ści i ko ńcowym projekcie zapisy dotycz ące żywotno ści, która gwarantuje przyszłe współtworzenie Nadle śnictwo Czerwony 40 odnowie ń sformułowano jeszcze i naczej, w drzewostanu wraz z odnowieniem sztucznym oraz zgodno ści z Dwór kontek ście ochrony nie tylko jarz ąbka, ale i wła ściwym dla siedliska składem gatunkowym. W sytuacji, innych gatunków gdy drzewostan macierz ysty jest słabej jako ści i żywotno ści, nale ży odst ępowa ć od wykorzystania odnowie ń naturalnych na korzy ść odnowie ń sztucznych”; Uwagi nie uwzgl ędniono; w ko ńcowym jarz ąbek – w miejsce zapisu: „Pozostawianie martwego projekcie zapisy dotycz ące odnowie ń Nadle śnictwo Czerwony 41 drewna” proponujemy nast ępuj ący: „Pozostawianie martwego sformułowano jeszcze inaczej, w kontek ście Dwór drewna le żą cego” ochrony nie tylko jarz ąbka, ale i innych gatunków

Uwagi nie uwzgl ędniono. Projekt przewiduje 10-letni monitoring populacji jarz ąbka. Je żeli jarz ąbek – proponujemy dopisanie nast ępuj ącego działania: Nadle śnictwo Czerwony wyniki monitoringu wyka żą niepokoj ący spadek 42 „Zwalczanie drapie żnictwa w postaci kotów i psów oraz n orki Dwór liczebno ści tego gatunku, wówczas trzeba ameryka ńskiej, jenota, itp.” będzie wróci ć do kw estii redukcji drapie żnictwa. żuraw – wnioskujemy o wykre ślenie zapisu: „ Ograniczenie Nadle śnictwo Czerwony 43 hała śliwych prac le śnych w s ąsiedztwie l ęgowisk żurawia w Uwag ę uwzgl ędniono Dwór okresie luty-czerwiec” dzi ęcioł średni, dzi ęcioł białogrzbiety – w miejsce zapisów: „Pozostawianie drzew martwych, obumieraj ących i Uwagi nie uwzgl ędniono. Uwaga odnosi si ę do dziuplastych” i „Pozostawianie wi ększego odsetka drzew do Nadle śnictwo Czerwony sformułowa ń z wczesnych etapów prac. W 44 naturalnej śmierci” proponujemy nast ępuj ący: ”Pozostawianie Dwór ko ńcowym projekcie sformułowania te zostały na powierzchniach zr ębowych k ęp starodrzewu, nie zast ąpione kilkoma innymi zapisami. mniejszych ni ż 6 arów, stanowi ących 5% powierzchni manipulacyjnej”. muchołówka biało szyja – w miejsce zapisu: „Mo żliwe szerokie stosowanie r ębni gniazdowych w olsach” Nadle śnictwo Czerwony Uwagi nie uwzgl ędniono – w olsach 45 proponujemy nast ępuj ący: „Mo żliwie szerokie stosowanie Dwór przewidziano r ębnie IV d i V. rębni zło żonych w olsach” Nazwa działania „Wzrost zapasów grubizny”, opis działania: „Zasoby grubizny nie mog ą ulec zmniejszeniu w stosunku do Uwag ę uwzgl ędniono cz ęś ciowo, łagodz ąc 2013 roku”. zapis. Dynamika zas obów grubizny jest Nie jest to działanie przewidziane dla utrzymania bądź Nadle śnictwo Czerwony po średnim miernikiem intensywno ści 46 poprawy stanu zachowania konkretnego przedmiotu ochrony. Dwór eksploatacji lasu, a zbyt intensywna Regu lacja poziomu zapasu grubizny jest składow ą planowania eksploatacja zagra ża wielu gatunkom b ędącym urz ądzeniowego, które odnosi si ę do całego obszaru przedmiotami ochrony. nadle śnictwa jako gospodarstwa.

Wnosimy o wykre ślenie działania.

Nazwa działania „Wzrost powierzchni drzewostanów ponad 100- letnich (w tym KO) o 4%”, opis dzia łania: „Powierzchnia drzewostanów ponad 100- letnich (w tym KO) nie mo że ulec Uwagi nie uwzgl ędniono – udział starych zmniejszeniu w stosunku do 2013 roku”. drzewostanów jest jednym z kluczowych Nie jest to działanie przewidziane dla utrzymania bądź Nadle śnictwo Czerwony 47 ele mentów wpływaj ących na jako ść siedlisk poprawy stanu zachowania konkretnego przedmiotu ochrony. Dwór wi ększo ści gatunków ptaków b ędących Regulacja poziomu zapasu gr ubizny jest składow ą planowania przedmiotami ochrony w OSOP. urz ądzeniowego, które odnosi si ę do całego obszaru nadle śnictwa jako gospodarstwa. Wnosimy o wykre ślenie działania. Nazwa działania: „Pozostawianie drzew dziuplastych”, opis Uwag ę uwzgl ędniono cz ęś ciowo, nieznacznie działania: „Pozostawianie 80% drzew dziuplastych”. Nadle śnictwo Czerwony 48 zmieniaj ąc zapis zaproponowany przez Proponujemy zapis: „Pozostawianie drze w dziuplastych nie Dwór Nadle śnictwo. zagra żaj ących bezpiecze ństwu publicznemu”. Nazwa działania: „Zwi ększanie zapasów martwego drewna”, opis działania : „Pozostawianie do naturalnego rozkładu przynajmniej 80% posuszu jałowego, martwych drzew le żą cych i murszej ącego drewna w drzewostanach > 40- Uwagi nie uwzgl ędniono – dla w miar ę letnich, z wyj ątkiem drzew zagra żaj ących zdrowiu, życiu i Nadle śnictwo Czerwony szybkiego o dbudowania zapasów martwego 49 mieniu ludzi”. Dwór drewna potrzebne jest pozostawianie mo żliwie Proponujemy zapis: „Pozostawianie do na turalnego rozkładu du żej ilo ści posuszu. cz ęś ci posuszu jałowego, martwych drzew le żą cych i murszej ącego drewna w drzewostanach > 40- letnich, z wyj ątkiem drzew zagra żaj ących bezpiecze ństwu publicznemu” Nazwa działania: „Pozostawianie starodrzewu”, opis działania: Nadle śnictwo Czerwony Uwagi nie uwzgl ędniono – udział starych 50 „Pozostawianie po zako ńczeniu u żytkowania r ębnego k ęp i/lub Dwór drzewostanów jes t jednym z kluczowych

grup drzew na powierzchni: > 5% pow . manipulacyjnej na elementów wpływaj ących na jako ść siedlisk siedliskach BM św; > 10% pow. manipulacyjnej na siedliskach wi ększo ści gatunków ptaków b ędących Lśw, LM św, Lw i LMw (> 5% je śli udział Św+So przekracza przedmiotami ochrony w OSOP. 80%); > 10% pow. manipulacyjnej na siedliskach OlJ i Ol”. Proponujemy zapis: ”Pozostawianie na powierzchniach zr ębowych k ęp starodrzewu, nie mniejszych ni ż 6 arów, stanowi ących 5% powierzchni manipulacyjnej” oraz „Pozostawianie drzew dziuplastych nie zagra żaj ących bezpiecze ństwu publicznemu”. Nazwa działania: „Ochrona drzewostanów nad jeziorami”, opis działania: „W strefie 50 m od brzegów jezior dozwolone są tylk o ci ęcia cz ęś ciowe, przy czym ci ęcia nie mog ą Nadle śnictwo Czerwony Uwagi nie uwzgl ędniono, chocia ż w tok u prac 51 prowadzi ć do rozlu źnienia zwarcia do poni żej 0,6.” Dwór zapis uzyskał jeszcze inne brzmienie Proponujemy zapis: „Odst ąpi ć od stosowania r ębni zupełnej w strefie do 50 m od brzegów jezior” Nazwa działania: „Ograniczanie u żytkowania r ębnego w sezonie l ęgowym”, opis działania: „U żytkowanie drzewostanów kluczowych dla muchołówek i dzi ęcioła białogrzbietego poza sezonem l ęgowym ptaków Uwagi nie uwzgl ędniono. W ko ńco wym (15.III – 15.VII) – jedynie w przypadku spi ętrzenia prac projekcie PZO zrezygnowano z zapisu o dopuszcza si ę wykonywanie ci ęć cz ęś ciowych. Drzewostany Nadle śnictwo Czerwony corocznym typowaniu drzewostanów na rzecz 52 będą corocznie typowane przez opiekuna ostoi Dwór wskazania ich na zał ączniku graficznym. z ramienia OTOP”. Ponadto, zrezygnowano z warunkowego Proponujemy zapis: „U żytkowanie drzewostanów kluczowych dopuszczenia ci ęć cz ęś ciowych. dla muchołówek i dzi ęcioła białogrzbi etego poza sezonem lęgowym ptaków (15.III – 15.VII) – jedynie w przypadku spi ętrzenia prac dopuszcza si ę wykonywanie ci ęć . Drzewostany b ędą corocznie typowane przez opiekuna ostoi z

ramienia OTOP”.

Nazwa działania: „Wydzielenia o wysokiej warto ści proponowane do obj ęcia ochron ą rezerwatow ą – sukcesja albo rębnia V”, opis działania: „ Ci ęcia sanitarne, a w drzewostanach w wieku r ębnym - rębnia V z pozyskaniem nie Uwagi nie uwzgl ędniono – ostateczne decyzje wi ększym ni ż przyrost, tylko w celu uzyskania/piel ęgnacji w sprawie poszer zenia rezerwatu jeszcze nie naturalnych odnowie ń gatunków gr ądowych/ł ęgowych w zapadły a wskazane wydzielenia nale żą do zale żno ści od siedliska. Tam, gdzie dotychczas wykonano Nadle śnictwo Czerwony 53 najcenniejszych w Puszczy, tak że pod wzgl ędem rębnie - odnowienia odpowiednio do siedliska: OLJ:Js>30 Dwór ornitologicznym. Zapis ma na celu ochron ę Ol>30 domieszki (Kl Lp Db Sw Gb Wzg Iwa)>20; L św: tych wydziele ń do czasu ewentualnego Gb>10 Db>10 Lp>10 kl>5 św<40 Js0-20 So=0 brz+os 0-10”. poszerzenia rezerwatu. Je śli wydzielenia proponowane do obj ęcia ochron ą rezerwatow ą nie stanowi ą przedmiotu ochrony, w opinii Nadle śnictwa nie nale ży ustala ć dla nich zada ń ochronnych. Wnioskujemy o wykre ślenie działania. Proponowane działania ochronne: “Zwalczanie zjawisk Uwagi nie uwzgl ędniono – zapis został kl ęskowych. W sytuacjach kl ęski żywiołowej lub powa żnego wprowadzony do PZO po spotkaniu w zagro żenia kl ęsk ą żywiołow ą (wiatrołom, śniegołom, gradacja, Regionalna Dyrekcja Kruklankach, na którym przedstawiciele Lasów 54 po żar itp.) nale ży niezale żnie od pozostałych ustale ń PZO Lasów Pa ństwowych w Pa ństwowych wyrazili obaw ę, że PZO bez podejmowa ć interwencje minimalizuj ące zagro żenia Białymstoku takiego zapisu będzie uniemo żliwiał wła ściwe drzewostanów.” reagowanie na kl ęski żywiołowe. Wnioskujemy o usuni ęcie zapisu. Uwag ę uwzgl ędniono cz ęś ciowo, łagodz ąc Proponowane działania ochronne: “Wzrost zapasów grubizny. Regionalna Dyrekcja zapis. Dynamika zasobów grubizny jest 55 Zasoby grubizny nie mog ą ulec zmniejszeniu w stosunku do Lasów Pa ństwow ych w po średnim miernikiem intensywno ści 2013 r.” Wnioskujemy o usuni ęcie zapisu. Białymstoku eksploatacji lasu, a zbyt intensywna eksploatacja zagra ża zbiorowiskom le śnym.

Proponowane działania ochronne: „Wzrost powierzchni Uwagi nie uwzgl ędniono – udział starych drzewostanów ponad 100-letnich (w tym KO) o 4%. Regionalna Dyrekcja drzewostanów jest jednym z kluczowych 56 Powierzchnia drzewostanów ponad 100-letnich (w tym KO) Lasów Pa ństwowych w elementów wpływaj ących na jako ść siedlisk nie mo że ulec zmniejszeniu w stosunku do 2013 r.” Białymstoku wi ększo ści gatunków ptaków b ędących Wnioskujemy o usuni ęcie zapisu. przedmiotami ochrony w OSOP. Proponowane działania ochronne: „Kształtowanie reprezentatywnych k ęp i grup starodrzewu. K ępy i grupy Uwagi nie uwzgl ędniono – w przypadku starodrzewu do pozostawienia do naturalnego rozpadu wi ększo ści typów siedliskowych w projekcie typowa ć tak, żeby znalazło si ę w nich jak najwi ęcej okazałych Regionalna Dyrekcja ustalon o wy ższy procent. K ępy starodrzewu 57 drzew gatunków typowych dla naturalnych drzewostanów na Lasów Pa ństwowych w maj ą by ć zostawiane tak że tam, gdzie nie danym siedlisku.” Białymstoku stosuje si ę zr ębów zupełnych. Dla wi ększo ści Wnioskuje si ę o zmian ę zapisu: „Pozostawianie na zr ębach siedlisk projekt w ogólne nie przewiduje zupełnych k ęp starodrzewu, nie mniejszych ni ż 6 arów, zr ębów zupełnych. stanowi ących 5% powierzchni manipulacyjnej”. Proponowane działania ochronne: „Pozostawianie 80% drzew Regionalna Dyrekcja dziuplastych”. Uwag ę uwzgl ędniono cz ęś ciowo, nieznacznie 58 Lasów Pa ństwowych w Proponuje si ę zapis: „Pozostawianie drzew dziuplastych w zmieniaj ąc zapis zaproponowany przez RDLP. Białymstoku miejscach nie zagra żaj ących bezpiecze ństwu publicznemu”. Proponowane działania ochronne: „Zwi ększanie zapasów martwego drewna. Pozostawianie do naturalnego rozkładu przynajmniej 80% posuszu jałowego, martwych drzew le żą cych i murszej ącego drewna w drzewostanach >40 letnich, Uwagi nie uwzgl ędniono – dla w miar ę Regionalna Dyrekcja z wyj ątkiem drzew zagra żaj ących zdrowiu, życiu i mieniu szybkiego odbudowania zapasów martwego 59 Lasów Pa ństwowych w ludzi.” drewna potrzebne jest pozostawianie mo żliwie Białymstoku Wnioskuje si ę o zapis: „Pozostawianie do naturalnego du żej ilo ści posuszu. rozkładu cz ęś ci martwych drzew le żą cych i murszej ącego drewna w drzewostanach >40 letnich , z wyj ątkiem drzew zagra żaj ących zdrowiu, życiu i mieniu ludzi”.

Proponowane działania ochronne: „Pozostawianie po zako ńczeniu u żytkowania r ębnego k ęp i/lub grup drzew na powierzchni: >5% pow. manipulacyjnej na siedliskach BM św >10% pow. manipulacyjnej na siedliskach L św, LM św, Lw i Uwagi nie uwzgl ędniono –znaczny udział LMw (>5% je śli udział Św+So przekracza 80%) >10% pow. Regionalna Dyrek cja starych drzewostanów jest jednym z manipulacyjnej na siedliskach OlJ i Ol” 60 Lasów Pa ństwowych w kluczowych elementów wpływaj ących na jako ść Wnioskuje si ę o zmianę zapisu. Pozostawianie po Białymstoku siedlisk wi ększo ści gatunków ptaków b ędących zako ńczeniu u żytkowania r ębnego k ęp stanowi ących 5% przedmiotami ochrony w OSOP. pow. manipulacyjnej mo żna proponowa ć do konkretnych lokalizacji siedlisk przyrodniczych b ędących przedmiotami ochrony na danym obszarze Natura 2000”.

Proponowane działania ochronne: „Ochrona drzewostanów nad jeziorami . W strefie 50 m od brzegów jezior dozwolone są tylko ci ęcia cz ęś ciowe, przy czym ci ęcia nie mog ą Regionalna Dyrekcja Uwagi nie uwzgl ędniono, chocia ż w toku prac 61 prowadzi ć do rozlu źnienia zwarcia do poni żej 0,6.” Lasów Pa ństwowych w zapis uzyskał jeszcze inne brzmienie Nale ży poda ć konkretne przedmioty ochrony i ich lokalizacje. Białymstoku Wnioskuje si ę o zapis: „W strefie 50 m od brzegów jezior nie wykonywa ć zr ębów zupełnych”. Proponowane działania ochronne: „Ograniczenie grodzenia upraw le śnych. Grodzenie siatk ą nie wi ęcej ni ż 10% Uwag ę uwzgl ędniono cz ęś ciowo – do zagro żeń powierzchni upraw le śnych.” dla jarz ąbka dodano drapie żnictwo. Uznano, Wnioskuje si ę o zmian ę zapisu: „Ograniczenie stosowania Regionalna Dyrekcja że ewentualne działania zmierzaj ące do 62 grodze ń siatk ą do powierzchni najbardziej zagro żonych presj ą Lasów Pa ństwowych w redukcji drapie żnictwa powinno si ę planowa ć zwierzyny.” Białymstoku po uzyskaniu wyników monitoringu jarz ąbka Proponuje si ę wpisanie drapie żnictwa, jako ewidentnego wskazuj ących na spadek populacji. zagro żenia dla jarz ąbka i zaplanowanie działa ń w celu jego eliminacji.

Uwag ę uwzgl ędniono w cz ęś ci, dodaj ąc Proponowane działania ochronne: „Pozostawianie czynnego zastrze żenie o trwało ści lasu. Jednocze śnie posuszu świerka na siedliskach Ol, OlJ, LMb, Lw i LMw w Regionalna Dyrekcja zasi ęg geograficzny zapisu rozszerzono na wydzieleniach, w których udział Sw wynosi do 10%.” 63 Lasów Pa ństwowych w wszystkie siedliska i dodano zalecenia Wnioskuje si ę o zmian ę zapisu: „Pozostawianie cz ęś ci Białymstoku dotycz ące warto ści wska źnika NPC, przy czynnego posuszu świerka, niezagra żaj ącego trwało ści lasu na których powinno si ę pozostawia ć posusz siedliskach Ol, OlJ, LMb, Lw i LMw”. czynny świerka. Proponowane działania ochronne: „Ograniczenie u żytkowania rębnego w sezonie l ęgowym. Użytkowanie drzewostanów kluczowych dla muchołówek i dzi ęcioła białogrzbietego poza sezonem l ęgowym ptaków (15 III – 15 VII) – jedynie w przypadku spi ętrzenia prac dopuszcza si ę wykonywanie ci ęć cz ęś ciowych. Uwagi nie uwzgl ędniono; w ko ńcowym Drzewostany b ędą corocznie typowane przez opiekuna ostoi z Regionalna Dyrekcja projekcie PZO zrezygnowano z zapisu o 64 ramienia OTOP.” Lasów Pa ństwowych w corocznym typowaniu drzewostanów na rzecz Wnioskuje si ę o usuniecie zapisu. Białymstoku wskazania ich na zał ączniku graficznym. Dodatkowo wnioskuje si ę o wpisanie obowi ązku przekazywania informacji o stanowiskach muchołówki i dzi ęcioła białogrzbietego przez ornitologów do wła ściwego nadle śnictwa w celu umo żliwienia wła ściwego przeprowadzenia analizy oddziaływania planowanego zabiegu na te gatunki. Proponowane działania ochronne: „Minimalizacja stosowania Regionalna Dyrekcja Uwag ę uwzgl ędniono cz ęś ciowo, zast ępuj ąc 65 środków ochrony ro ślin zgodnie z zasadami FSC.” Lasów Pa ństwowych w pierwotny tekst zapisem odnosz ącym si ę do Wnioskuje si ę o usuniecie zapisu. Białymstoku integrowanej ochrony lasu. Proponowane działania ochronne: „Wydzielenia o wysokiej Re gionalna Dyrekcja Uwagi nie uwzgl ędniono – ostateczne decyzje 66 warto ści proponowane do obj ęcia ochron ą rezerwatow ą - Lasów Pa ństwowych w w sprawie poszerzenia rezerwatu jeszcze nie sukcesja albo r ębnia V Ci ęcia sanitarne, a w drzewostanach w Białymstoku zapadły a wskazane wydzielenia nale żą do

wieku r ębnym - rębnia V z pozyskaniem nie wi ększym ni ż najcenniejszych w Puszczy, co potwierdziła przyrost, tylko w celu uzyskania/piel ęgnacji naturalnych inwentaryzacja ornitologiczna. Za pis ma na odnowie ń gatunków gr ądowych/ł ęgowych w zale żno ści od celu ochron ę tych wydziele ń do czasu siedliska. Tam, gdzie dotychczas wykonano r ębnie - ewentualnego poszerzenia rezerwatu. odnowienia odpowiednio do siedliska: OLJ:Js>30 Ol>30 domieszki (Kl Lp Db Sw Gb Wzg Iwa)>20; L św: Gb>10 Db>10 Lp>10 kl>5 św<40 Js0-20 So=0 brz+os 0-10.” Wnioskuje si ę o usuni ęcie zapisu. Gr ądy 9170 -2 Proponowane działania ochronne: „Prawie Uwagi uwzgl ędniono w cz ęś ci, rezygnuj ąc optymalny młody gr ąd - czyszczenia i trzebie że. Optymalny m.in. ze wskaza ń dotycz ących czyszcze ń i dojrzały gr ąd – sukcesja. Optymalny dojrzewaj ący gr ąd - trzebie ży. sukcesja Za świerczony dojrzewaj ący gr ąd - trzebie ż pó źna silna. Za świerczony dojrzały gr ąd - trzebie ż pó źna silna. Gr ądy s ą wa żnym siedliskiem dla znacznej Kontynuacja r ębni IIIB na LMw. cz ęś ci ptaków b ędących przedmiotem ochrony Drzewostan świerkowy - kontynuacja r ębni IIIA na LM św. w OSOP. W czasie prac terenowych na Kontynuacja r ębni IIIB w drzewostanach z brzoz ą i świerkiem potrzeby PZO stwierdzono szereg niezgodno ści na LM Św. Drzewostany z brzoz ą, olsz ą i osik ą na L św - mi ędzy wynikami inwentaryzacji siedlisk Regionalna Dyrekcja kontynuacja r ębni IIIA. Drzewostan z przewag ą brzozy i Natura 2000 przeprowadzonej przez Lasy 67 Lasów Pa ństwowych w świerka na LM św - kontynuacja r ębni IIIB lub IIIA. Pa ństwowe w 2007 a stanem faktycznym. Białymstoku Drzewostan świerkowy - kontynuacja r ębni IIIB na L św. Dotyczy to m.in. siedlisk gr ądowych – w Kontynuacja r ębni IIIB w drzewostanach z sosn ą i świerkiem przekazanych przez LP materiałach za takie na LM Św. Kontynuacja r ębni IIIB na L św. Drzewostan z siedliska uznano jed ynie niewielk ą cz ęść przewag ą olszy i brzozy na LMw - kontynuacja r ębni IIIB. siedlisk L św, LM św, Lw i LMw podczas gdy w Drzewostany z przewag ą olszy i świerka na Lw - kontynuacja rejonie Puszczy Boreckiej jedynym naturalnym rębni IVD. Suboptymalny młody gr ąd na L św - czyszczenia i zbiorowiskiem le śnym wyst ępuj ącym na takich trzebie że z korektami składu. Suboptymalny młody gr ąd na siedliskach jest gr ąd subkontynentalny. Fakt, że LM św - czyszczenia i trzebie że z korektami składu. w wielu miejscach na gr ądy zostały silnie Suboptymalny młody gr ąd na LM św - czyszczenia i trzebie że zniekształco ne oznacza, że wymagaj ą one

z korektami składu. Suboptymalny młody gr ąd na Lw - podj ęcia odpowiednich działa ń zwi ązanych z czyszczenia i trzebie że z korektami składu. Zaświerczony przebudow ą drzewostanów w celu poprawy młody gr ąd - czyszczenia i trzebie że kosztem świerka. Zr ęby jako ści siedlisk gatunków ptaków b ędących po r ębni IB w gr ądach - odnowienie gatunkami gr ądowymi na przedmiotami ochrony. Lśw. Zr ęby po r ębni IB w drzewostanach świerkowych i suboptymalnych - odnowienie gatunkami gr ądowymi i brzoz ą Dotychczasowe praktyki, mimo coraz szerszego na L św. Zr ęby po r ębni IB w drzewostanach świerkowych i stosowania r ębni zło żonych, nie zaws ze suboptymalnych gr ądach- odnowienie gatunkami gr ądowymi i wystarczaj ąco sprzyjały regeneracji gr ądów. brzoz ą na LM św. Zr ęby po r ębni IB w drzewostanach Świadczy o tym m.in. 30% udział r ębni brzozowo-świerkowych na LM św - odnowienie gatunkami zupełnych na siedliskach gr ądowych w PUL na gr ądowymi. lata 2003-2012 czy zawarta w zało żeniach do oraz inne wyró żnione przez autorów PZO typy gr ądy nowego PUL propozycja znacznego udziału Skład odnowie ń: sosny w odnowieniach na LM św. Lśw: Gb>10, Db>10, Lp>10, Ll>5, Św<40, Js0-20, So=0, Brz+Os 0-10 W projekcie wyró żnia si ę tylko jeden rodzaj LM św: Gb>10, Db>10, Lp>10, Kl>5, Św<60, So<5, Brz+Os gr ądu, tj. gr ąd subkontynentalny Tilio- 0-15 Carpinetm, natomiast oczywiste jest, że Lw: Gb 0-60, Lp 0-70, Kl 0-40, Dbsz 5-30, Js 5-50, Sw<30, działania w poszczególnych wydzieleniach s ą Wzposp0-80, Wzg0-10, Ol<5; zró żnicowane ze wzgl ędu na zró żnicowanie faz LMw: Gb >10, Lp>10, Dbsz>10, Kl>5, Św 20-40, So<5, rozwojowych i składu gatunkowego Ol<10, Js<10, Brzom+Os<15 drzewostanów. Na zr ębach po świerku i so śnie – udział Brz+Os do 50%. Czyszczenia i trzebie że wczesne wykorzystywa ć do korekty W proje kcie uporz ądkowano zapisy dotycz ące składu i stymulowania naturalnego odnowienia. składów odnowie ń. Trzebie że pó źne wykorzystywa ć do korekty składu i stymulowania naturalnego odnowienia (w nast ępnych okresach – generalnie r ębnia IVD lub IIIB). Użytkowanie r ębne: IVD z maksymalnym wykorzystaniem

100

naturalnych odnowie ń gatunków gr ądowych i świerka (w niektórych przypadkach IIIB). Na LMw, LM św, pozyskanie <35% - 15% grubizny. Podwy ższy ć wiek r ębno ści graba do 90 lat. Suboptymalny dojrzały gr ąd – sukcesja.” Wnioskuje si ę o przyj ęcie lokalizacji poszczególnych płatów gr ądu subkontynentalnego według opracowywanego PUL, bez podziału o kryteria opracow ane przez autorów PZO (w oparciu o niewiadome kryteria). Pozostałe zapisy wprowadzają jedynie zamieszanie w sprawdzonych ju ż praktykach le śnych. Proponowane zapisy dotycz ące składów gatunkowych, rodzajów r ębni, sposobów piel ęgnacji s ą niespójne i s ą nie do przyj ęcia. Mog ą by ć ogólne wskazania dla gr ądu. Proponuje si ę zapis: „Drzewostany wymagaj ące działa ń ochronnych i odnowieniowych prowadzi ć z zastosowaniem ci ęć stopniowych i gniazdowych z wydłu żonym okresem odnowienia, pozostawiaj ąc k ępy starodrzew, drzewa z dziuplami. Stymulowa ć odnowienie naturalne drzew charakterystycznych dla siedliska. Pozostawia ć drzewa martwe, zamieraj ące oraz wykroty. Odnowienie sztuczne wykonywa ć gatunkami charakterystycznymi dla siedliska: Db, Kl, Lp, Wz”. Łęg jesionowo-olszowy 91E0-3 Proponowane działania Uwag ę uwzgl ędniono w cz ęś ci. Za ł ęgi ochronne: „Łęg jesionowo-olszowy - kontynuacja r ębni IIA. Regionalna Dyrekcja je sionowo-olszowe uznano wszystkie 68 Łęg jesionowo-olszowy - czyszczenia i trzebie że. Skład Lasów Pa ństwowych w drzewostany na siedliskach OLJ, poniewa ż ł ęg odnowie ń: Js>30, Ol>30, domieszk i (Kl Lp Db Sw Gb Wzg Białymstoku jesionowo -olszowy jest jedynym naturalnym Iwa)>20. Ci ęcia piel ęgnacyjne wykorzystywa ć do korekty zbiorowiskiem le śnym wyst ępuj ącym na tych

101

składu i stymulowania naturalnego odnowienia. U żytkowanie siedliskach w rejonie Puszczy Boreckiej. W rębne: IVD ze znacznym udziałem ci ęć cz ęś ciowych inwentaryzacji siedlisk przyrodniczych (stymulacja naturalnego odnowienia Ol sporz ądzonej przez lasy Pa ństwowe w 2007 r. i Js). Kontynuacja r ębni IIA kosz tem Ol, Brz, Św. Pozostawia ć jest szereg nie ścisło ści dotycz ących ł ęgów Js. Pozyskanie <30%. jesionowo -olszowych – m.in. cz ęść płatów Wnioskuje si ę o przyj ęcie lokalizacji poszczególnych płatów uznano za ł ęgi wierzbowo-topolowe, które w łęgu jesionowo – olszowego według opracowywanego PUL, rzeczywisto ści w Puszczy nie wyst ępuj ą, a bez podziału o kryteria opracowane przez autorów PZO. cz ęś ci wydziele ń na OLJ w ogóle nie uznano za Proponuje si ę nast ępuj ący zapis: „Oc hrona warunków siedliska Natura 2000, nawet w przypadkach, wodnych. Wył ączy ć z u żytkowania za wyj ątkiem odsłaniania w których skład gatunkowy drzewostanów odnowie ń naturalnych. Wówczas prowadzi ć ci ęcia odpowiada składowi ł ęgów jesionowo- odnowieniowe wła ściwe dla danego gatunku. Stymulowa ć olszowych. Proponowana w projekcie r ębnia odnowienie naturalne drzew charakterystycznych dla siedliska. IVd, realizowana głównie ci ęciami Ci ęcia piel ęgnacyjne (trzebie że, czyszczenia pó źne) cz ęś ciowymi, to sposób u żytkowania zbli żony wykonywa ć w drzewostanach przeg ęszczonych. Odnowienie do proponowanego przez RDLP. sztuczne wykonywa ć gatunkami charakterystycznymi dla siedliska: Ol, Wz, Js”. Proponowane działania ochronne: „Drzewostany inne na LMb Regionalna Dyrekcja 69 -kontynuacja r ębni V Lasów Pa ństwowych w Projekt przewiduje r ębni ę ci ągł ą (V) na LMb. „Proponuje si ę kontynuacj ę r ębni ci ągłej na LMb.” Białymstoku Bocian czarny, orlik, rybołów Proponowane działania Regionalna Dyrekcja Uwagi nie uwzgl ędniono – z inwentaryzacji ochronne: „inwentaryzacja gniazd, zaprojektowanie i 70 Lasów Pa ństwowych w ornitologicz nej z 2011 r. wynika, że stref wokół utworzenie stref ochronnych.” Białymstoku gniazd (orlik) powinno by ć wi ęcej ni ż jest. Wnioskuje si ę o usuniecie zapisu. Proponowane działania ochronne: „Utrzymanie „moratorium” Uwag ę uwzgl ędniono cz ęś ciowo – dodano Regionalna Dyrekcja na odstrzał jarz ąbka liczenia jarz ąbka wg metody zastosowanej zagro żenie ze strony drapie żników, ale 71 La sów Pa ństwowych w w ramach inwentaryzacji z 2010 r. – co 3 lata.” utrzymano zapis o moratorium. Dopiero wyniki Białymstoku Wnioskuje si ę o usuniecie zapisu dotycz ącego moratorium na monitoringu pozwol ą w przyszło ści

102

odstrzał jarz ąbka oraz o wpisanie zagro żenia ze strony zdecydowa ć, czy mo żna powróci ć do odstrzału drapie żników: norka, jenot, lis, kruk, kuna, tchórz, zdziczałe jarz ąbka i czy nale ży red ukowa ć populacje koty i psy oraz zaplanowanie działa ń w celu ich eliminacji. drapie żników Rybołów, g ągoł Proponowane działania ochronne: „Utrzymanie stawów rybnych. Utrzymanie wody w stawach w Regionalna Dyrekcja Uwagi nie uwzgl ędniono – chodzi o stawy okresie od 10 III do 30 IX”. 72 Lasów Pa ństwowych w znajduj ące si ę w zarz ądzie Nadle śnictwa, które Niewła ściwie przypisano to zadanie Nadle śnictwu Czerwony Białymstoku okre śla warunki dzier żawy. Dwór. Zadanie to powinno si ę skon sultowa ć z wła ścicielami lub zarz ądcami stawów rybnych. Uwagi nie uwzgl ędniono – zapis został wprowadzony do PZO po spotkaniu w „Zwalczanie zjawisk kl ęskowych” - zapis zb ędny, gdy ż Lasy Kruklankach, na którym przedstawiciele Lasów 73 Pa ństwowe maj ą wypracowane od lat mechanizmy działa ń w Nadle śnictwo Olecko Pa ństwowych wyrazi li obaw ę, że PZO bez takich sytuacjach takiego zapisu b ędzie uniemo żliwiał wła ściwe reagowanie na kl ęski żywiołowe. Uwag ę uwzgl ędniono cz ęś ciowo, łagod ząc zapis. Dynamika zasobów grubizny jest „Wzrost zapasów grubizny” - brak jest konkretnych danych na po średnim miernikiem intensywno ści 74 Nadle śnictwo Olecko podstawie których opracowano tak ą tez ę eksploatacji lasu, a zbyt intensywna eksploatacja zagra ża wielu gatunkom b ędącym przedmiotami ochrony.. Uwagi nie uwzgl ędniono – udział starych „Wzrost powierzchni drzewostanów 100- letnich ( w tym KO ) drzewostanów jest jednym z kluczowych o 4 %” - brak merytorycznych podstaw do formułowania elementów wpływaj ących na jako ść siedlisk takiego zapisu a wyja śniaj ąc d-st w KO s ą to takie d-st w 75 Nadle śnictwo Olecko wi ększo ści gatunków ptaków b ędących których zainicjowano ju ż odnowienie naturalne lub sztuczne, a przedmiotami ochrony w OSOP. PZO nie mówi brak ich dalszego kontynuowania, rozło żonego w czasie (okres o tym, by zaprzesta ć odnowienia w odnowienia) mo że doprowadzi ć do zaburzenia trwało ści lasu. drzewostanach KO, tylko o tym, by

103

powierzchnia drzewostanów 100 -letnich, w tym KO, nie uległa zmniejszeniu. „Kształtowanie reprezentatywnych k ęp i grup starodrzewiu” – zapis zb ędny, odsyłam autora opracowania do Zasad Hodowli Lasu § 31 pkt.5. Uwagi uwzgl ędni ono cz ęś ciowo, zmieniaj ąc 76 Nadle śnictwo Olecko „Pozostawienie 80 % drzew dziuplastych” - drzewa dziuplaste zapis dotycz ący drzew dziuplastych. są pozostawiane w lesie obligatoryjnie o ile nie stwarzaj ą zagro żenia dla zdrowia i życia ludzi wi ęc podawanie konkretnych % jest niezrozumiałe. Uwagi nie uwzgl ędniono – dla w miar ę szybkiego odbudowania zapasów martwego „Zwi ększanie zapasów martwego drewna” - propozycja do drewna, b ędącego wa żnym elementem siedlisk 77 zaakceptowania o ile zniknie zapis podaj ący konkretn ą liczb ę Nadle śnictwo Olecko jarz ąbka, muchołówek i dzi ęciołów, potrzebne wyra żon ą w procentach ( 80 %). jest pozostawianie mo żliwie du żej ilo ści posuszu. „Ochrona drzewostanów nad jeziorami” – zapis zb ędny, Uwagi nie uwzgl ędniono – w zakresie ochrony 78 odsyłam autora opracowania do Zasad Hodowli Lasu § 31 Nadle śnictwo Olecko drzewostanów nad jeziorami projekt PZO idzie pkt.4 dalej ni ż ZHL. „Ograniczenie grodze ń upraw le śnych, nie wi ęcej ni ż 10% Uwag ę uwzgl ędniono cz ęś ciowo dodaj ąc, że pow. upraw” – grodz enie upraw le śnych jest wykonywane w ograniczenie dotyczy ogrodze ń z siatki. przypadku du żej presji od zwierzyny płowej wi ęc taki zapis jest niezrozumiały i zb ędny. 79 „Pozostawienie czynnego posuszu świerka …” - maj ąc na Nadle śnictwo Olecko wzgl ędzie ochron ę czynn ą dzi ęcioła trójpalczastego oraz Uwag ę uwzgl ędniono formułuj ąc zapis w ustawowy obowi ązek u trzymywania wła ściwego stanu postaci zalecenia, okre ślaj ącego wska źniki sanitarnego lasu, proponujemy rozs ądne podej ście i NPC, przy jakich powinno si ę pozostawia ć cały uwzgl ędnienie zapisu dotycz ącego pozostawienia w kwestii posusz czynny świerka.

104

decyzji Nadle śniczego, ilo ści i konkretnych lokalizacji czynnego posuszu świerkowego. „Ograniczenie u żytkowania r ębne go w sezonie l ęgowym, drzewostanów kluczowych dla muchołówki i dzi ęcioła białogrzbietego ( 15.III-15.VII”) – zakaz ten uniemo żliwia prowadzenie gospodarki le śnej przez okres czterech miesi ęcy, Uwagi nie uwzgl ędniono. Silny spadek co jest sprzeczne z zało żeniami Natury 2000 dotycz ącymi populacji dzi ęcioła białogrzbietego wym aga prowadz enia gospodarki le śnej. W Lasach Pa ństwowych podj ęcia mo żliwie szeroko zakrojonych działa ń 80 prowadzona jest ocena oddziaływania na środowisko, Nadle śnictwo Olecko ochronnych. Tereny wył ączone z u żytkowania w zabiegów gospodarczych zwi ązanych z pozyskaniem drewna, okresie l ęgowym obejmuj ą ok. 1/5 terenów która ma na celu zminimalizowanie ewentualnych le śnych obr ębu Czerwony Dwór, w tym negatywnych działa ń na chronione gatunki ro ślin i zwierz ąt. W istniej ące rezerwaty ramach tej oceny mo żna zmodyfikowa ć terminy wykonywania konkretnych zabiegów na poszczególnych planowanych wydzieleniach uj ętych w planie urz ądzania lasu. Uwag ę uwzgl ędniono cz ęś ciowo, rezygnuj ąc z odniesie ń do FSC i przywołuj ąc przepisy unijne „Minimalizacja stosowania środków ochrony ro ślin zgodnie z i polskie. Zapis dotyczy wszystkich 81 zasadami FSC” – zapis ogólny nie odnosz ący si ę do Nadle śnictwo Olecko przedmiotów ochrony, poni ewa ż chemizacja jakiegokolwiek przedmiotu ochrony. mo że bezpo średnio lub po średnio wywiera ć na nie negatywny wpływ. Uwagi nie uwzgl ędniono – ostateczne decyzje „Wydzielenia o wysokiej warto ści, proponowane do obj ęcia w sprawie poszerzenia rezerwatu jeszcze nie ochron ą rezerwatow ą” – brak jest podstaw do planowania zapadły a wskazane wydzielenia nale żą do 82 zada ń ochronnych w wydzieleniach proponowanych do Nadle śnictwo Olecko najcenniejszych w Puszczy, tak że pod wzgl ędem obj ęcia o chron ą rezerwatow ą gdy ż jest to odr ębna kwestia nie ornitologicznym. Zapis ma na celu ochron ę maj ąca nic wspólnego z PZO. tych wydziele ń do czasu ewentualnego poszerzenia rezerwatu.

105

„Zapisy dotycz ące lasów bagiennych” – proponujemy zapis 83 Nadle śnictwo Olecko Uwag ę uwzgl ędniono dotycz ący kontynuacji r ębni ci ągłej. „Zapisy dotycz ące inwentaryzacji gniazd i tworzenie stref ochronnych wokół gniazd bociana czarnego, orlika Uwagi nie uwzgl ędniono – z inwentaryzacji krzykliwego i rybołowa uwa żamy za zb ędne gdy ż s ą to 84 Nadle śnictwo Olecko ornitologicznej z 2011 r. wynika, że stref wokół działania wynikaj ące z ustawy o ochronie przyrody oraz gniazd (orlik) powinno by ć wi ęcej ni ż jest. rozporz ądzenia dotycz ące ochrony gatu nkowej zwierz ąt wi ęc wprowadzanie kolejnych nakazów jest nieuzasadnione. Uwag ę uwzgl ędniono cz ęś ciowo – dodano „Utrzymanie moratorium na odstrzał jarz ąbka” – zapis zagro żenie ze strony drapie żników, ale niezasadny, wykraczaj ący poza kompetencje wykonawcy utrzymano zapis o moratorium. Dopiero wyniki 85 planu. Najwi ększym zagro żeniem dla populacji tego gatunku Nadle śnictwo Olecko monitoringu pozwol ą w przyszło ści są drapie żniki np. norka, jenot, lis, kuna oraz zdziczałe psy i zdecydowa ć, czy mo żna powróci ć do odstrzału koty. jarz ąbka i czy nale ży redukowa ć populacje drapie żników Zwalczanie zjawisk kl ęskowych – zapis lakoniczny, nie definiuj ą Uwagi nie uwzgl ędniono – zapis został sposobów zapobiegania zjawiskom, zb ędny . W sytuacjach kl ęsk wprowadzony do PZO po spotkaniu w żywiołowych, co udowodniono wielokrotnie, Lasy Pa ństwowe bez Kruklankach, na którym przedstawiciele Lasów 86 Nadle śnictwo Borki implementowania retoryki i „wiedzy” podmiotów zewn ętrznych Pa ństwowych wyrazili obaw ę, że PZO bez potrafiły odtworzy ć i utrzyma ć uszkodzone mienie zgodnie takie go zapisu b ędzie uniemo żliwiał wła ściwe z wypracowanymi przez lata do świadczenia zasadami. reagowanie na kl ęski żywiołowe. Uwag ę uwzgl ędniono cz ęś ciowo, łagodz ąc Wzrost zapasów grubizny - zapis ponad miar ę, nie poparty zapis. Dynamika zasobów grubizny jest merytorycznym uzasadnieniem. Teza, iż zasoby grubizny nie mog ą po średnim miernikiem intensywno ści 87 ulec zmniejszeniu w stosunku do 2013 roku , bez znajomo ści Nadle śnictwo Borki eksploatacji lasu, a zbyt intensywn a fa ktycznych warto ści ilo ściowych jest nadu życiem ubli żaj ącym eksploatacja zagra ża wielu gatunkom b ędącym wiedzy przyrodniczej i le śnej. przedmiotami ochrony.

106

Wzrost powierzchni drzewostanów ponad 100 letnich (w tym KO) o 4% - zapis nie poparty merytorycznym uzasadnieniem ( 4% - z Uwagi nie uwzgl ędniono, jednak zrezygnowano czego wynika ta a nie inna wielko ść ). Ustalanie układu klas w ieku z procentowego ustalania wzrostu powierzchni. drzewostanów jest efektem wieloletnich bada ń i do świadcze ń z Udział starych drzewostanów jest jednym z 89 zakresu le śnictwa znajduj ących swoje odzwierciedlenie Nadle śnictwo Borki kluczowych elementów wpływaj ących na jako ść w metodykach i zasadach obliczeniowych sformułowanych dla sied lisk wi ększo ści gatunków ptaków b ędących jednej przedmiotami ochrony w OSOP. z dziedzin le śnictwa – urz ądzania lasu. Wykonawca PZO nie jest instytucj ą uprawnion ą do przedstawiania tego rodzaju zało żeń. Pozostawianie drzew dziuplastych - działanie nale ży rozszerzy ć o 90 odst ępstwo: poza miejscami w których stwarzaj ą zagro żenie Nadle śnictwo Borki Uwag ę uwzgl ędniono zdrowia i życia ludzi oraz mienia. Zwi ększanie zapasów martwego drewna - opis działania nale ży zmodyfikowa ć. Np: Pozostawianie do naturalnego rozkładu martwego drewna w ilo ściach zaspokajaj ących potrzeby siedliska Uwagi nie uwzgl ędniono – dla w miar ę (przyrodniczego) w oparciu o wypracowane szybkiego odbudowania zapasów martwego 91 Nadle śnictwo Borki i zatwierdzone (przez organ uprawniony) wielko ści – np. wg drewna potrzebne jest pozostawianie mo żliwie metodyki GIO Ś. Nie uszczegóławia ć do postaci liczbowych (80%) du żej ilo ści posuszu. – nie znajduje to podstaw merytorycznych w stosunku do poszczególnych siedlisk i zbiorowisk. Pozostawianie starodrzewu – reguły pozostawiania na powierzchni Uwagi nie uwzgl ędniono – ZHL okre śla pozr ębowej k ęp i grup drzew do naturalnego rozkładu minimalne wymogi w tym zakresie, a udział jednoznacznie okre śla § 31 ust. 5 Zasad Hodowli Lasu. starych drzewostanów jest jednym z 92 Nadle śnictwo Borki Nieuprawnionym i wykraczaj ącym poza ramy konwencji PZO jest kluczowych elementów wpływaj ących na jako ść ustanawianie nowych, innych i niepopartych merytorycznym siedlisk wi ększo ści gatunków ptaków b ędących uzasadnieniem tez. przedmiotami ochrony w OSOP. Ochrona drzewostanów nad jeziorami – § 31 ust. 4 Zasad Hodowli Uwagi nie uwzgl ędniono, chocia ż w toku prac 93 Nadle śnictwo Borki Lasu w sposób wyczerpuj ący odnosi si ę do ogranicze ń prowadzenia zapis uzysk ał jeszcze inne brzmienie. ZHL

107

czynno ści gospodarczych w strefach źródlisk, rzek i jezior. stawiaj ą wymogi minimalne, a PZO w tym Uogólnienie ograniczenia bez rozpatrywania konkretnych sytuacji przypadku idzie dalej w ochronie (50m – aż, czy tylko?) oraz zaw ęż enie sposobu zagospodarowania drzewostanów nad jeziorami. do ci ęć cz ęś ciowych (w dorozumieniu r ębni II ?) i nie rozlu źniania zwarcia do poni żej 0,6 (?) to stwierdzenia nieuprawnione świadcz ące o umiarkowanej wiedzy z zakresu stosowania terminologii dotycz ącej gospodarki le śnej. Ograniczenie grodzenia upraw le śnych – nie wi ęcej ni ż 10% powierzchni upraw - zapis lakoniczny - nie okre śla, w stosunku Uwag ę uwzgl ędniono cz ęś ciowo dodaj ąc, że których upraw ma zaistnie ć ograniczenie 10%; wszystkich ograniczenie dotyczy ogrodze ń z siatki wokół 94 istniej ących obecnie ?, czy nowo zakładanych? Proponuj ę Nadle śnictwo Borki dotychczas nie ogrodzonych i nowych upraw sformułowanie: Grodzenie upraw siatk ą metalow ą ograniczy ć do le śnych. powierzchni zagro żonych presj ą od zwierzyny skutkuj ącą brakiem mo żliwo ści wła ściwego prowadzenia odnowienia. Uwag ę uwzgl ędniono formułuj ąc zapis w Pozostawianie czynnego posuszu świerka – proponowany zapis postaci zalecenia, okre ślaj ącego wska źniki 95 nale ży uzupełni ć o stwierdzenie: w sytuacji nie zagra żaj ącej Nadle śnictwo Borki NPC, przy jakich powinno si ę pozostawia ć cały trwało ści lasu. posusz czynny świerka. Ograniczenie użytkowania w sezonie l ęgowym dopuszczenie warunkowe wykonywania w strefach i w okresach l ęgowych Zrezygnowano z warunkowego dopuszczenia 96 muchołówek i dzi ęcioła białogrzbietego ci ęć cz ęś ciowych świadczyNadle śnictwo Borki ci ęć cz ęś ciowych o rozbie żno ści rozumienia poj ęć z zakresu prowadzenia gospodarki le śnej w stosunku do przyj ętej terminologii i na potrzeby PZO. Tworzenie stref ochronnych gniazd bociana czarnego, orlika krzykliwego i rybołowa – są to Uwagi nie uwzgl ędniono – z inwentaryzacji 97 zadania ustawowe (ustawa o ochronie przyrody) dotycz ące Nadle śnictwo Borki ornitologicznej z 2011 r. wynika, że stref wokół wszystkich uczestników procesu zarz ądzania i nadzoru zasobami gniazd (orlik) powinno by ć wi ęcej ni ż jest. przyrody, wobec czego bezzasadne jest stawianie ich jako zadania

108

do wykonania w ramach realizowania PZO.

Odst ąpienie od odstrzału jarz ąbka (moratorium) – o ile do przyj ęcia mogłaby by ć propozycja wstrzymania odstrzału jarz ąbka Uwag ę uwzgl ędniono usuwaj ąc wyraz (do porozumienia z zarz ądzaj ącym na zasadzie dobrej woli), o tyle „moratorium, ale nie sens zapisu. Z informacji karygodnym i wykraczaj ący poza kompetencje wykonawcy jest 98 Nadle śnictwo Borki uzyskanych w Nadle śnictwie Czerwony Dwór stanowienie „moratorium” na jakiekolwiek składniki środowiska wynika, że od odstrzału jarz ąbka odst ąpiono nie obj ęte regulacjami prawnymi w tym wzgl ędzie. W stosunku do ju ż szereg lat temu. zapisu wyra żam zdecydowany sprzeciw i wnosz ę o jego wycofanie!!! Uwag ę uwzgl ędniono cz ęś ciowo, zast ępuj ąc Minimalizacja stosowania środków ochrony ro ślin zgodnie z pierwotny tekst zapisem odnosz ącym si ę do zasadami FSC - zapis nieuprawniony. Przyj ęcie do stosowania integrowanej ochrony lasu. Skuteczny zasad FSC jest stanowiskiem dobrowolnym i narzucanie ich w monitoring oddziaływania środków ochrony ramach PZO jest wyrazem próby stanowienia przymusu. Proponuj ro ślin na przedmioty ochrony byłby działaniem zapis: Stosowanie środków ochrony ro ślin powinno uwzgl ędnia ć 99 Nadle śnictwo Borki niezwykle kosztownym i pracochłonnym, potencjalne oddziaływanie na inne składniki środowiska. W dlateg o (zgodnie z przepisami unijnymi przypadku stwierdzenia negatywnego oddziaływania na elementy i krajowymi) nale ży minimalizowa ć ich przyrodniczo cenne, wskazane jest podj ęcie próby stosowania stosowanie nie czekaj ąc na wyniki rozwi ąza ń alternatywnych zmierzaj ących do minimalizacji skomplikowanych bada ń terenowych i zagro żeń. laboratoryjnych. „Zakaz polowa ń na jarz ąbka jest zb ędny. To jest gatunek w Szymon Czernek Polsce zupełnie nie zagro żony polowaniami i zwi ększaj ący Uwagi nie uwzgl ędniono. Projekt przewiduje swoj ą liczebno ść . Mimo to nale ży go chroni ć przed nienaturaln ą 10 monitoring liczebno ści jarz ąbka, któryb ędaie w presj ą ze strony lisa (szczepionego) i dzika (hodowanego). 0 przyszło ści podstaw ą do ewentualnych decyzji Trzeba wykona ć OO Ś dla Planu Łowieckiego i oceni ć czy o redukcji drapie żników lub odstrzale jarz ąbka. ustalone pozyskanie lisa i dzika nie jest za małe i co za tym idzie szkodliwe dla l ęgn ących si ę na ziemi jarz ąbków i żurawi.”

109

Anna Zalewska PZO nie mo że spowodowa ć powi ększenia Katedra Botaniki i rezerwatu, natomiast wyra źnie wskazuje na to, „Je żeli jest taka mo żliwo ść PZO powinno w jasny sposób Ochrony Przyrody Wydział że pewne wydzielenia s ą na tyle cenne, tak że 10 zaleci ć wł ączenie tego obszaru do rezerwatu Borki. Mo że jest Biologii i B iotechnologii pod wzgl ędem ornitologicznym, że do czasu 1 to jedyny sposób, żeby to powi ększenie zaistniało.” UWM w Olsztynie rozstrzygni ęcia sprawy powi ększenia rezerwatu

nale ży do minimum ograniczy ć w nich ingerencj ę człowieka.

12. Literatura

Zestawienie publikacji wykorzystanych do opracowania planu wg. wzoru: . . . : ; * - dotyczy magazynów, zeszytów naukowych. W przypadku wpisa ć strony gdzie znajduj ą przywoływane, cytowane informacje Np.: Ku źniak S., Dombrowski A., Goławski A., Tryjanowski P. 1997. Stan i zagro żenia polskiej populacji ortolana Emberiza hortulana na tle sytuacji gatunku w Europie. Notatki ornitologiczne 38: 141-150. Walasz K., Mielczarek K. 1992. Atlas ptaków l ęgowych Małopolski 195-1991 . Biologica Silesiae: 55-65; Wrocław.

13. Minimalne wymagania techniczne przekazywanych materiałów przestrzennych

110

° Wyniki inwentaryzacji przyrodniczych, a tak że wszelkie inne dane o charakterze przestrzennym, będące wynikiem prac nad Planem Zada ń Ochrony dla obszaru Natura 2000 wykonawca przekazuje w formie cyfrowych warstw wektorowych u żywanych w systemach informacji przestrzennej (GIS) oraz cyfrowych map tematycznych.

° Warstwy wektorowe maj ą spełnia ć wymagania:

o Sporz ądzone zgodnie ze „Standardem Danych GIS w ochronie przyrody” z uwzgl ędnieniem dokumentu pn. „Adaptacja Standardu Danych GIS w ochronie przyrody na potrzeby gromadzenia danych przestrzennych dla projektu POIS.05.03.00-00-186/09 pn. „Opracowanie planów zada ń ochronnych dla obszarów Natura 2000 na obszarze Polski" w roku 2011” – dost ępny u zamawiaj ącego

o Układ współrz ędnych "PUWG 1992" (EPSG: 2180)

o Format pliku w którym wykonawca przeka że zleceniodawcy dane to obligatoryjnie ESRI shapefile (*.shp), ewentualnie dodatkowo formaty danych na których pracuje dany RDO Ś.

° Informacje przestrzenne maj ą posiada ć tzw. metadane zgodne z dyrektyw ą INSPIRE http://www.inspire-geoportal.eu/InspireEditor/ . Do metadanych nale żą informacje m.in. o źródle danych, aktualno ści, wła ścicielu, organie referencyjnym itp.

° Cyfrowe mapy tematyczne przedstawiaj ące wyniki inwentaryzacji powinny by ć sporz ądzone w oparciu o mapy pa ństwowego zasobu geodezyjnego i kartograficznego. Podkład rastrowy ma spełnia ć wymagania: o Skala 1:10 000 o Kolor (RGB 24bit) o Skalibrowany do układu współrz ędnych PUWG 1992 i zapisany w pliku TIFF nios ącym informacje o georeferencji, tzw. GeoTIFF

° Wydruki cyfrowych map tematycznych maj ą spełnia ć wymagania:

o Format co najmniej A3

o Opatrzone znakami graficznymi i logotypami zgodnie z wymaganiami POI Ś

111

o Rozdzielczo ść wydruku nie mniejsza ni ż 300dpi

° Skany map, o których mowa mi ędzy innymi w punkcie 2.5. nale ży wykona ć w rozdzielczo ści nie ni ższej ni ż 300 dpi.

14. Instrukcja wypełniania Standardowego Formularza Danych GDO Ś 2010

Zgodnie z instrukcj ą wypełniania SDF wersja 2010.1 z maja 2010 roku przekazan ą przez Zamawiaj ącego (http://www.gdos.gov.pl/files/n2000/Instrukcja-wypelniania_SDF_final.pdf).

112