Zani I Naltë Revistë Shkencore Dhe Kulturore
Total Page:16
File Type:pdf, Size:1020Kb
Botues: Komuniteti Mysliman i Shqipërisë Zani i Naltë Revistë shkencore dhe kulturore VITI VI (XX) 2017, NR. 21 (174) Merret me shkenca islame, sociologji, filozofi, psikologji, histori, gjuhësi, letërsi, moral dhe literaturë kombëtare www.zaninalte.al Tiranë, 2017 Zani i Naltë Zani i Naltë Revistë shkencore, organ i Komunitetit Mysliman të Shqipërisë Themeluar në tetor 1923, rifilluar në tetor 2012 VITI VI (XX), tetor, nëntor, dhjetor 2017 nr. 21 (174) Nën kujdesin e: H. Skender Bruçaj Drejtor: Dorian Demetja Bordi editorial: Prof. Dr. Ferdinand Gjana, rektor, Universiteti Bedër Prof. Asoc. Dr. Rahim Ombashi, dekan, Fakulteti i Shkencave Humane, Universiteti Bedër Prof. Asoc. Dr. Fahrush Rexhepi, dekan, Fakulteti i Studimeve Islame, Prishtinë Doc. Dr. Fahredin Ebibi, dekan, Fakulteti i Shkencave Islame, Shkup Prof. Dr. Ayhan Tekines Prof. Dr. Hajri Shehu, Tiranë Prof. Dr. Njazi Kazazi, Universiteti “Luigj Gurakuqi”, Shkodër Prof. Dr. Qazim Qazim, Kosovë Prof. Dr. Sadije Bushati, Universiteti “Luigj Gurakuqi”, Shkodër Doc. Dr. Naser Ramadani, Fakulteti i Shkencave Islame, Shkup Doc. Dr. Ramadan Çipuri, Universiteti i Tiranës Dr. Agron Tufa, Universiteti Bedër Dr. Atakan Derelioglu, Universiteti Bedër Dr. Brikena Smajli, UET Dr. Erlis Çela, Universiteti Bedër Dr. Hasan Bello, QSA, Instituti i Historisë Dr. Matilda Likaj, Universiteti “Aleksandër Moisiu”, Durrës Dr. Xhemal Seferti, Universiteti Bedër PhD. Cand. Ali Zaimi, drejtor, Medreseja e Tiranës MS/MA Fatos Kopliku, Washington, DC, SHBA MA. Ramadan Shkodra - Bashkësia Islame e Kosovës, Prishtinë Kryeredaktor: Dr. Genti Kruja Redaktor: Andrin Rasha Haxhi Lika Në anglisht: Dritan Hoxha Fushat: Shkencat Islame / Tefsir / Hadith / Fikh / Sociologji / Filozofi / Gjuhësi / Letërsi / Psikologji / Histori / Kulturë / Art, etj. Realizimi grafik: Hysen Vogli Fotoja në kopertinë: Manifestimi i Mevludit, Shkodër, 1937 Adresa: Komuniteti Mysliman i Shqipërisë Rr. “George W. Bush”, Nr. 50, Tiranë - Shqipëri e-mail: [email protected] www.zaninalte.al 2 Zani i Naltë Përmbajtja Shkenca Islame 1. Mënyra e drejtë e predikimit të Islamit, Msc. Veton Tulla & Msc. Hysni Skura, Universiteti Bedër, Departamenti i Shkencave Islame ....................................................................5 2. Rreth atributeve – “sifateve” të Zotit (xh.sh.), Azmir Jusufi, Kosovë .......................................................................................14 Studime 3. Kontributi i Medresesë “Alauddin” për arsimin fetar dhe kauzën kombëtare gjatë viteve 1985-1995, Prof. Dr. Qazim Qazimi, Kosovë ....................................................................28 4. Projekti “Depërtoni pra…!”, Blerim Lazimi, Dibër .....................................................................................40 Gjuhë-Letërsi 5. 95-vjetori i Gjimnazit të Shtetit, Prof. dr. Njazi Kazazi, Universiteti i Shkodrës “Luigj Gurakuqi”, Departamenti i Gjuhësisë .............................................................................. 51 Histori 6. Një vështrim historik mbi librin “Historia e pashallarëve shqiptarë në Perandorinë Osmane” të Syrja bej Vlorës, II, Dr. Hasan Bello, Instituti i Historisë, QSA ....................................................61 7. Xhamia e Et’hem Beut në Tiranë, Brunilda Basha, Malajzi .................................................................................86 8. Shënimi i ditës së flamurit nga Komuniteti Mysliman në Shqipëri më 1924, Nuridin Ahmeti ..............................................................................................99 3 Zani i Naltë Shkenca Komunikimi 9. Kontributi i revistës ‘Dituria Islame’ në fushën e predikimit islam – hutbeja si shembull, Dr. Sedat Islami, Kosovë ...............................................................................109 Personalitet 10. Hafiz Sabri Bushati - personalitet i admirueshëm e frymëzues i Shkodrës, nga Prof. Dr. Sadije Bushati, Universiteti i Shkodrës “Luigj Gurakuqi” .............122 Retrospektivë 11. Qytetrimi i vërtetë e Qytetrimi mjeshtëror ...................................................134 12. Abstracts in English ......................................................................137 13. Rregullat e shkrimit .......................................................................144 4 Shkenca Islame Mënyra e drejtë e predikimit të Islamit Msc. Veton Tulla & Msc. Hysni Skura Universiteti Bedër Departamenti i Shkencave Islame Abstrakt Islami e konsideron njeriun si krijesën më të nderuar, e cila është e pajisur me ndërgjegje dhe vullnet, dhe e quan lirinë e besimit si një të drejtë të pamohueshme. Feja Islame punon për eliminimin e pengesave që qëndrojnë mes Zotit dhe intelektit njerëzor, ndërgjegjes dhe vullnetit si parime themelore. Dhe kjo sigurisht që arrihet nëpërmjet një edukimi dhe formimi shumëdimensional mbi parimet dhe dispozitat fetare. Është për t’u theksuar fakti se kur Islami kuptohet siç duhet, çdokush mund të ndjekë linjën e quajtur “përfaqësim dhe komunikim”, linjën e praktikimit dhe komunikimit islam në mënyrën më të mirë të mundshme, gjë e cila rrjedhimisht do të çonte drejt një jetese në harmoni dhe paqe me këdo që na rrethon. Është përgjegjësi profesionale dhe morale për çdo predikues të Islamit (myfti, imam, vaiz, myezin etj.) që njerëzve, të cilët e rrethojnë, t’jua shpjegojë fenë në mënyrën më të mirë të mundshme, duke mos u shkëputur nga dy burimet kryesore, që janë Kurani dhe Tradita profetike, dhe, sigurisht, duke i ndërthurur këto mësime me një metodologji të përshtatshme me audiencën e tij. 5 Shkenca Islame eja mund të përkufizohet mbi njerëzit, duke u mbështetur te si tërësia e rregullave dhe fuqia dhe rëndësia e medias. Duke u Fparimeve, të cilat janë nisur nga ky fakt, për fat të keq, në dërguar nga Zoti, për ta udhëhequr shumë vende të botës, kohët e fundit njerëzimin drejt lumturisë, si në këtë ka pasur përpjekje për ta portretizuar botë, ashtu edhe në botën tjetër. Feja Islamin si fe e terrorit. Pra duke bën të mundur për njerëzit zbatimin pasur përballë një situatë të tillë është e vlerave të larta, të cilat janë fshehur detyrë për çdo predikues mysliman, në natyrën e tyre që të përjetojnë, në që të komunikojë të vërtetën dhe të këtë mënyrë, një ndriçim të veçantë. informojë audiencën (xhematin) e tij Idetë të cilat, në një mënyrë a rreth të vërtetave të Islamit. në një tjetër nuk përputhen me fenë, padyshim që mbeten njëdimensionale Kuptimi dhe karakteristikat e dhe zvogëlojnë kapacitetin për Islamit të shpjeguar ekzistencën si një e tërë. Nga ana tjetër, një fe, e cila Fjala “Islam” rrjedh nga fjala nuk çon në rezultate që e aftësojnë “silm”, që do të thotë pajtim, paqe, njeriun të bëhet më i zgjuar, çon në nënshtrim dhe shpëtim. Islami është humbjen e vlerave të jetës në vend të fe e unitetit. Është për t’u theksuar pikësynimit të dëshiruar, domethënë fakti se Islami është një fe e bazuar në hapjes dhe kapërcimit të horizonteve besimin vetëm te Zoti i Plotfuqishëm të njerëzve.1 dhe i Gjithëmëshirshëm. Uniteti, si Sipas dijetarit të njohur islam term i bazuar në vizionin botëror në Imam Esh-Shatibij2, shtylla bazë këndvështrimin e jetës dhe në sistemin e fesë është përfitimi nga kjo jetë shoqëror, presupozon bashkimin dhe nga jeta tjetër. Prandaj ruajtja e njerëzve vëllezër dhe motra, e besimit, e jetës, e pasurisë, e barazi në të drejtat themelore dhe pasardhësve dhe e mendjes janë eliminimin e diskriminimit në bazë objektivat kryesore të fesë.3 të gjuhës, ngjyrës, racës ose familjes Me shfaqjen e mjeteve dhe farefisit. Islami ka shfuqizuar të komunikimit masiv dhe të çdo gjë që i përkiste periudhës së transportit, bota është kthyer në një injorancës, të gjitha karakteristikat e “fshat” të madh. Në një ambient të saj në periudhat paraislame si p.sh.: tillë, është bërë e lehtë të ndikosh egoizmin, brutalitetin, shtypjen dhe padrejtësinë, ai i çrrënjosi në masë 1. Çapan, Ergyn, Një Vështrim Islam mbi të gjerë. Në përputhje me Islamin, Terrorin dhe Sulmet Vetëvrasëse, Prizmi, Tiranë, parimi “peshku i madh e ha të voglin” 2006, f. 45. u zëvendësua me “duaje fqinjin 2. Ndërroi jetë në vitin 790. 3. Çapan, po aty, f. 45. tënd”; “jeta nuk është një luftë, por 6 Shkenca Islame një proces bashkëpunimi”; parimi “të gjendje të luftojnë, nuk preken. Në tjerët duhet të punojnë, ndërsa unë përputhje me Kur’anin e Shenjtë dhe të rri” me fjalën “ndihmë”, “shtypja” me drejtësinë, që rrjedh nga ai, bëhet u zëvendësua me “drejtësinë”, e ditur se vrasësi i një njeriu të vetëm “mungesa e humanizmit” i la është një vrasës i urryer, sikur të jetë vendin “mëshirës”; parimi sipas të vrasësi i gjithë njerëzimit. “Prandaj cilit njerëzit kanë lindur të lirë dhe Ne i urdhëruam bijtë e Izraelit se kush të barabartë dhe se njerëzit kanë të vret ndokënd, që s’ka vrarë njeri ose që drejtë të integrohen në shoqëri u nuk ka bërë çrregullime në Tokë, është vendos; parimi i padrejtësisë sipas të sikur të ketë vrarë të gjithë njerëzit. Dhe, cilit “e drejta është me të fortin” u nëse dikush shpëton një jetë, është sikur të çrrënjos dhe u vendos parimi “fuqia ketë shpëtuar jetën e krejt njerëzve....”5 është me të drejtin”, “i drejti është Në këndvështrimin Islam, të më i fuqishmi” zuri vend dalëngadalë drejtat e njeriut nuk mund të shkelen dhe shoqëria besoi tek e vërteta dhe edhe sikur kjo të jetë në të mirë të drejtësia që i përkasin Krijuesit dhe komunitetit. Të drejtat e një njeriu jo në ligjet e rastësishme dhe vetjake janë të shenjta sikurse edhe të drejtat të një minoriteti fitimtar apo të e njerëzve të tjerë. diktatorëve të përkohshëm. Islami ka deklaruar gjithmonë Përfaqësimi dhe komunikimi