Berichten uit de Westelijke Binnenstad Uitgave van Weet u wat ‘bouberen’ betekent? Te gast bij de koning van Marokko Dit blad is de gecombineerde voortzetting Wijkcentrum &Gouden Reael We willen dat hier nog niet uit de doeken doen, Rachid El Haddad, kampioen-kickbokser en van de Jordaankrant (sinds 1973) én jaargang 6 nummer 6 maar ‘gebouberd’ werd er voor het eerst kapper in de Jordaan over zijn carrière: Wijkkrant de Gouden Reael (sinds 1950) november 2008 in de Eerste Tuindwarsstraat. Kreeg het ook ‘U kent mij als vechter. Met die instelling heb ik navolging? Lees er alles over op pagina 3 mijn zaak van de grond af opgebouwd’ 5

Voormalige Nassaubioscoop Nieuw gevelontwerp mist aansluiting met verleden

Op vrije middagen zaten de bioscopen in de Jordaan vol kinderen. Thuis was niet veel ruimte, voor een dubbeltje of 12 cent waren ze daar goed opgeborgen. Voor veel vrouwen was de bioscoop hun huiskamer. Ze troffen elkaar overdag voor het witte doek, schilden er de aardappelen of haalden de boontjes af terwijl de variétéartiesten aan het oefenen waren. Beschermd stadsgezicht telde in de jaren twintig 26 biosco- Op dit moment is er van het eens illustere ge- pen waarvan 9 in de Jordaan. Er werden in to- bouw niet veel meer te zien. Grote delen van taal per jaar 6.564.000 kaartjes verkocht, maar de gevel zijn betimmerd, maar door gaten in dit cijfer geeft een erg voorzichtige indruk van de betimmering is duidelijk te zien dat de ori- de omvang van het bioscoopbezoek. Bij een ginele gevel nog wel bestaat. Het gebouw ver- controle in de Nassaubioscoop in 1914 bleek keert in slechte conditie; de gevel is ontzet en dat maar één op de vier bezoekers een kaartje er zitten scheuren in. Het opvallend donkerro- had! Het Nassau-Bioscoop en Variété Theater de baksteen is wit geverfd, de ijzeren versie- was in 1913 verrezen aan de . ring bovenop de gevel en de hekken in de Net als veel andere bioscoopgebouwen had bogen zijn verdwenen. het gebouw een exotische uitstraling. Behalve door de film werd het publiek ook door het Van de theaters in deze bouwstijl zijn er in gebouw als het ware een andere wereld Nederland niet veel meer over; de Nassau- binnengevoerd. De gevel was gebouwd in bioscoop is één van de weinige die nog te be- neo-Moorse stijl, met hoefijzervormige bogen, wonderen zijn. Dit maakt het gebouw tot een nissen voor de affiches en een prachtige (hoe- uniek monument. De Lijnbaansgracht is als deel wel blinde) balustrade. Voor de open entree van de historische binnenstad aangewezen als stonden ijzeren hekken. beschermd stadsgezicht en voor herbouw op deze plaats gelden dan ook strenge normen. Louis Davids, in 1883 geboren te Rotterdam, behoorde tot de grote revueartiesten van Het bureau Dam & Partners kreeg opdracht om de vorige eeuw. Hij zong al op kermissen toen hij acht was, trad op met zijn zus Rika een appartementencomplex te ontwerpen op en wist zich met haar een plaats in de theaterwereld te veroveren. Toen Rika trouwde, deze plaats. Aanvankelijk werd zelfs sloop van zette hij zijn optredens voort met zijn jongere zus Henriëtte (Heintje). Ook dat werd de oude bioscoop overwogen. Van sloop kon een succes. Lange tijd werkte hij samen met tekstschrijver Jaques van Tol, die voor hem echter geen sprake zijn, gezien het feit dat het ging om een zogenaamd ‘orde 2’-pand, dat in onder meer het lied De kleine man schreef, één van zijn bekendste nummers. Ondanks aanmerking komt voor behoud en herstel. zijn Rotterdamse afkomst was Louis Davids een groot liefhebber en vertolker van het Jordaanrepertoire. Hij overleed in 1939. Vervolg pag. 2

Commotie over Optreden Koor Puur Mokum terrassenbeleid Zes jaar geleden is via deze krant het Koor Op maandagen ook bij Willem in de SOOJ, Puur Mokum opgericht. Wij willen nu allen Tichelstraat 50, of bij Mariska in het Oud- die het Amsterdamse lied een goed hart hollands Snoepwinkeltje in de 2e Egelantiers- Jordaan toedragen, uitnodigen ons te komen belui- dwarsstraat, en vanaf 14.00 uur voor de aan- steren op zondagmiddag 30 november van vang van het optreden bij de kassa/ deur van Sinds 1998 bestaat er in de Jordaan een 14.30 tot 17.30 uur in de Mozes en Aäronkerk de kerk. U bent van harte welkom om samen gedifferentieerd terrassenbeleid. Dit houdt op het Waterlooplein. met ons te genieten van de gezellige in dat in de smalle straten de terrassen om Amsterdamse sfeer. Tot dan. 23.00 uur sluiten, en in de brede straten om Kaarten kosten € 2,50 per stuk. Ze zijn te be- 1.00 uur (in het weekend 2.00 uur). stellen via www.puurmokum.nl Koor Puur Mokum Het dagelijks bestuur van stadsdeel Centrum had nu het plan opgevat deze sluitingstijd te stellen op 24.00 uur voor zowel de smalle als de brede straten. Dat bracht nogal wat commotie teweeg.

Voor de smalle en stille straatjes in de Jordaan Kees de Jongen… zou de overlast volgens dit plan één uur langer duren, waarbij men moet bedenken dat zulke Dit jaar viert het seniorencomplex Laurierhof straatjes werken als ‘klankkast’, en dus het ge- zijn 30-jarig bestaan. Dat gebeurde op de luid veel sterker weerkaatsen. Hetzelfde geldt zonnige 31ste mei jl. in de binnentuin van het voor smalle grachten. Bovendien doet zich in de complex. En dat gebeurt weer op zondag 23 brede straten veel meer omgevingsgeluid voor november a.s. met een de vertoning van de (o.a. door het verkeer), zodat het terrassenge- film Kees de Jongen in de ‘thuisbioscoop’ van luid opgaat in het totaal. het wijkcentrum in de Jordaan. De film duurt anderhalf uur. Bij de terrassenoverlast komt nog het lawaai van de rokers die uit de café’s zijn verdreven, Om 14.00 uur zijn de bewoners van de én dat van de bezoekers die buiten het café hun Laurierhof uitgenodigd om met eigen ogen mobiele telefoongesprekken voeren. De zo ont- onder meer naar de befaamde ‘zwembadpas’ stane totale overlast voor omwonenden is van Kees te kijken, en naar wat zich destijds enorm. Daarbij stelde het stadsdeelbestuur voor voor een jongen in de Jordaan allemaal af kon gevelbanken toe te staan op plaatsen waar FOTO MIEKE KRIJGER spelen. Om 16.00 uur zijn directe buurtbewo- dat voorheen niet mocht. De stille en smalle ners uit de Rozenstraat, Laurierstraat, en de straatjes en grachten zijn hard op weg hun ge- dwarsstraten welkom. Het aantal zitplaatsen is zellige en intieme karakter te verliezen. Dus beperkt. de bewoners van deze buurten wilden niets weten van meer overlast door de nieuwe slui- Ria Alberti in goed gezelschap: links kleindochter Daniëlle van ’t Schip-Oonk, U kunt zich opgeven bij Rob Versluijs, tingstijd. tweede van rechts kleinzoon Johnny de Mol, tijdens het Jordaanfestival op de tel 6237272 of 6220514, Appeltjesmarkt september 2008. [email protected] Vervolg pag. 2 november 2008 2

Terrassenbeleid Jordaan (vervolg pag. 1) Dit tweesporenbeleid maakt maatwerk moge- lijk. Buurtcafé's moeten de buurt een impuls Concurrentie geven en niet uitgroeien tot trekpleisters voor Maar ook in de brede straten (, het uitgaanspubliek. Er valt in de buurten nog , , Noordermarkt, veel te ontwikkelen en café's kunnen daarin , , Westerstraat) was een belangrijke functie vervullen. de onvrede met het plan van het dagelijks be- Over het terugbrengen van de sluitingstijd in de stuur groot. Hier zou de terrastijd dus geredu- brede straten leken politieke partijen en dage- ceerd worden van 1.00/2.00 naar 24.00 uur, en lijks bestuur in de commissievergadering het dat was vooral ondernemers een doorn in het eens, maar een novum ontstond toen in de oog. Ook voor hen is het rookverbod desas- deelraadsvergadering van 1 week later een treus en nu zou ook nog eens de openingstijd motie werd ingediend die het besluit van de van hun terras teruggebracht worden. Dat zou commissievergadering op losse schroeven zette. hun inkomsten beperken en leiden tot oneer- Uiteindelijk bleef ook hier alles bij het oude – lijke concurrentie van terrassen aan de overzij- sluitingstijd in de brede straten 1.00/2.00 uur. de van de Prinsengracht. Die liggen immers niet in de Jordaan. Bewonerscomité De stadsdeelraad moest beslissen. Een aantal Wellicht was de argumentatie bij de indiening politieke partijen, zo bleek in de commissiever- van de plannen onvoldoende, maar door zo'n gadering van 17 september, wilde de sluiting- discussie wordt alles weer duidelijk. Wat echter stijd in de smalle straten niet naar 24.00 uur blijft, is het grote probleem van de overlast brengen, maar op 23.00 uur houden. Het da- door de rokers vóór café's, de mobiele bellers gelijks bestuur trok daarop het voorstel tot rond café's en het fietsparkeren bij café's. verruiming van deze sluitingstijd in. Grote Er is een comité van Jordaanbewoners op- vreugde dus bij de voorstanders van deze slui- gericht om zich over dit vraagstuk te buigen. tingstijd die de extra overlast beperkt. Heeft u klachten, voorstellen of interesse mee In 1998 werd na jarenlange zorgvuldige voor- te denken, meld u dan bij het postadres van FOTO STADSARCHIEF AMSTERDAM FOTO STADSARCHIEF bereiding deze sluitingstijd voor de smalle dit initiatief, Wijkcentrum Jordaan & Gouden straatjes ingevoerd om het karakter van de Reael, t.n.v Rob Versluijs, 1e Jordaan te benadrukken. Het zou dan ook niet Laurierdwarsstraat 6, 1016 PX. Tel. 6237272 De voormalige Nassaubioscoop aan de Lijnbaansgracht in 1953 van consistent beleid getuigen nu opeens weer of 6220514, [email protected]. alles gelijk te schakelen zonder de noodzaak De Jordanezen en hun bioscoop De ontworpen voorgevel heeft geen enkele re- aan te tonen en zonder dat er klachten waren. Jolanda de Jong (vervolg pag. 1) latie met de vroegere situatie en voldoet daar- In de Jordaan met zijn diversiteit aan hoekjes en Freek Klingeman om niet aan de eisen; De ontworpen onderpui straatjes past dan ook gedifferentieerd beleid. Dick van Dam Samenhang en de daarboven gelegen gevel vertonen geen De bouwaanvraag voor de locatie van de vroe- enkele samenhang; De materiaalkeuze voor de gere Nassaubioscoop heeft van 9 t/m 22 okto- onderpui en voor de daarboven gelegen ver- Aan de omwonenden van het voormalige een bedrijfsauto ingezet die zich over het ber jl. ter inzage gelegen. Het ontwerp gaf de diepingen inclusief de kap passen niet bij het gasfabriekterrein Marnixstraat terrein verplaatst. Mocht deze auto op een Vereniging Vrienden van de Amsterdamse karakter van de Lijnbaansgracht. in stadsdeel Centrum en stadsdeel Oud-West plek komen te staan die de bereikbaarheid Binnenstad (VVAB) aanleiding om in een brief beperkt, dan zullen wij dit met de direct be- van 13 oktober 2008 aan het dagelijks bestuur De VVAB kan zich voorstellen dat het moeilijk Op het terrein van de voormalige gasfabriek trokkenen overleggen. In de van het stadsdeel Centrum te kennen te geven is om de oorspronkelijke gevel op te nemen in aan de Marnixstraat wordt nieuw onderzoek komt medio december een boot of ponton te dat naar haar mening aan deze aanvraag geen een nieuw ontwerp, vooral als het nieuwe ge- uitgevoerd naar de bodemverontreiniging van liggen voor het nemen van monsters van het medewerking moet worden verleend. De bouw veel groter moet worden dan het oude, het terrein. Met deze brief (13 oktober 2008) grondwater en de waterbodem. VVAB geeft als daarvoor als redenen aan: maar zij is van mening dat het wel mogelijk informeren wij u over wat er tot nu toe be- moet zijn om in een nieuw ontwerp de herin- kend is en wat we verder gaan doen. Het vervolg nering aan de oude situatie vast te houden, zo Naar verwachting zijn de onderzoeksresulta- ingezonden mededeling mogelijk met een materiaalkeuze die past bij Wat is er aan de hand ten eind april 2009 bekend. De conclusies van de Lijnbaansgracht. De herinnering aan de In de negentiende eeuw heeft aan de het onderzoeksrapport zullen wij bekend oude Nassaubioscoop waar zovelen zoveel ple- Marnixstraat, ter hoogte van de maken via een nieuwsbrief, de website van de zier hebben beleefd, verdient het om zicht- Appeltjesmarkt en Groenmarkt, een gasfa- stadsdelen Centrum en Oud-West en de stads- baar aanwezig te blijven in de buurt. (Zie ook briek gestaan. De activiteiten van deze gasfa- deelkranten. Aan de hand van de onderzoeks- pag. 5, Nieuws van het Jordaanmuseum) briek hebben geleid tot verontreiniging van resultaten laat stadsdeel Centrum een con- de grond en van het grondwater. Het veront- ceptsaneringsplan maken. Bij het uitwerken Ada Iest reinigde gebied wordt globaal begrensd door van het conceptsaneringsplan naar een defini- de Marnixstraat – hoofdbureau van politie – tief saneringsplan worden bewoners betrok- Marieken van den Bichelaer, waardestelling Singelgracht/Nassaukade – Groenmarktkade ken. Wij houden u op de hoogte van de ont- ‘De voorgevel van de voormalige (zie kaartje). De verontreiniging van dit ge- wikkelingen. Nassaubioscoop,’ 30 juni 2008;Vereniging bied is al langere tijd bekend. Vrienden van de Amsterdamse Binnenstad; In 2004 is een bodemonderzoek uitgevoerd Informatie en vragen brief aan het dagelijks bestuur van het stads- waarmee het verontreinigde gebied in kaart is Bij het onderzoek zijn zowel stadsdeel Centrum deel Centrum, betreft bouwaanvraag gebracht. Op basis van dit onderzoek heeft de als stadsdeel Oud-West betrokken. Er is afge- VVD-fractie 81-08-0593, 13 oktober 2008 Dienst Milieu en Bouwtoezicht op 27 decem- sproken dat stadsdeel Centrum de trekker is ber 2006 een beschikking afgegeven waarin van het onderzoek. Wij kunnen ons voorstellen Amsterdam wordt vastgesteld dat er sprake is van ernstige dat u vragen heeft over het bodemonderzoek. Stadsdeel Centrum bodemverontreiniging. De beschikking stelt Uitgebreide informatie over het onderzoek dat de sanering zo spoedig mogelijk, maar kunt u vinden op de website van Stadsdeel uiterlijk vóór 2011 moet zijn begonnen. Dit Centrum: www.centrum.amsterdam.nl bij omdat de verontreiniging zich via het diepe Projecten/Bouwprojecten/Bodemonderzoek Bel of mail voor een afspraak grondwater verspreidt. Uit het onderzoek van voormalig gasfabriekterrein Marnixstraat. Ook voor ons spreekuur op: 2004 is gebleken dat er geen risico’s voor de via de website van stadsdeel Oud-West, 68-70, tel. 626 37 21 17 november, volksgezondheid zijn, zolang er niet in de www.oudwest.amsterdam.nl onder plannen 15 december grond wordt gegraven. en projecten kunt u informatie over het bo- Fietsverhuur • hijstouw & blok demonderzoek vinden. Van 18.30 uur tot 20.00 uur • onderdelen • sloten • accessoires Wat gaat er gebeuren U kunt ons ook telefonisch bereiken: Haarlemmerplein 15 Om een goed saneringsplan te kunnen 552 14020, Joop Gerrits (projectmanager Tel. 020-5524560, klaar-in-één-dag-reparatie-service maken, moeten we eerst een aantal zaken stadsdeel Centrum) en Luitje Douma (assistent Hans Mensink 06-54968555 dealer AZOR BIKE & BAKFIETS.NL beter in kaart brengen. De locatie en de mate projectmanager stadsdeel Centrum). en Olga de Meij 06-23720444 van de verontreiniging moeten preciezer Banden, remmen, verlichting. bepaald worden. Tevens moeten we de ver- Stadsdeel Centrum en stadsdeel Oud-West [email protected] spreiding van de grondwaterverontreiniging www.vvdcentrum.nl Wij zorgen ervoor dat ze onderzoeken. Dit onderzoek zal begin novem- in orde zijn! ber starten en half januari 2009 worden afge- rond. Op diverse plekken binnen het veront- reinigde gebied zullen monsters genomen worden van de grond, het grondwater en de waterbodem. Dit gebeurt door middel van GUNTERS & MEUSER bv boringen. Aan de hand van de analyse van deze bodem- en grondwatermonsters stellen we een onderzoeksrapport op. De boringen in Al meer dan 180 jaar het gebied brengen geen risico voor de volks- DE VAKZAAK IN IJZERWAREN, gezondheid met zich mee. HANG EN SLUITWERK, GEREEDSCHAP Wat merkt u van het onderzoek Van het onderzoek zult u als bewoner niet zo veel merken. Het onderzoek wordt uitgevoerd op de Appeltjesmarkt, de Singelgracht ervoor, in de Jordaan de Nassaukade er tegenover en het binnen- terrein van het politiebureau Marnixstraat. De Groenmarkt is al afdoende onderzocht. SPECIALIST IN BEVEILIGINGSARTIKELEN Hiervoor is een saneringsplan opgesteld in verband met de tijdelijke huisvesting van de ouderen van huize Bernardus. 2-6 Tel. 622 16 66 Voor het nemen van grondmonsters wordt november 200 3

Ontboezemingen De Jantjes beleefde in twee jaar tijds meer dan Volgens Rekers is het begrip bouberen in 2000 opvoeringen, iets dat nog nooit vertoond Nederland na de Tweede Wereldoorlog in was in de geschiedenis van het Nederlandse to- zwang gekomen en had het een negatieve be- neel. Heel Nederland maakte kennis met de tekenis, je zou kunnen zeggen ‘sentimenteel taal van de Jordaan, waarvan sommige woor- volkstoneel schrijven en produceren’. Wat de den in de gedrukte toneeltekst in de vorm van Boubers werkelijk nastreefden was toneelstuk- voetnoten werden toegelicht. In het eerste be- ken schrijven en opvoeren voor een publiek drijf zijn dat: dat tevoren nooit een voet in de schouwburg barrel, an de -geweest, op stap geweest, be- had gezet. Daarin zijn ze meer dan geslaagd. giete, bang, kneis: ik kneis je, ik begrijp je Herman heeft 25 stukken of bewerkingen ge- lauw sjoege geve, geen erg geven, maffie, schreven, waarin Aaf heeft geschitterd als kwartje, massel, geluk in zaken, nekeive, meis- groot actrice. De Boubers schreven en speel- je, nog nuchter zijn, nog niet ontbeten heb- den toneel dat zich tot het volk richt. ben, pijger gaan, dood gaan, niese, meisje, poen, geld, pooter, kwijt, ragmones, medelij- Evenals Querido dat deed voor zijn romans, den, ribbemau, geweldenaar en soejang, legden ook Aaf en Herman hun oor te luiste- harde klap. ren in de Jordaan, waar ze tot 1922 bleven wonen. Op zaterdagmiddag verborg Aaf zich Je ziet aan de manier waarop deze woorden onder de toonbank in een korsettenwinkel om gespeld zijn, dat het levende volkstaal is, echt naar de ontboezemingen te luisteren van de opgetekend uit de mond van Jordanezen. dames die zich daar lieten inrijgen. Dat werd Bijvoorbeeld Ribbemau’, geweldenaar’ is het Aaf Bouber en Marie van Westerhoven in de film ‘De Jantjes’ (foto: Loet C. Barnstijn) allemaal genoteerd. Ook nam ze heel veel tijd Bargoense woord ribbemoos. Barrel is bekend om haar aardappels en kropje sla op de markt met de betekenis ’brok, prul’ en an de barrel te kopen, om maar zoveel mogelijk stof op te zijn voor ’op stap zijn’ is elders niet opgete- De Taal van de Jordaan (7) doen. Alles werd doorgegeven aan Herman, kend, wel kent Querido het woord barrelaar, die het weer gebruikte voor zijn stukken. met de betekenis ‘boemelaar’, wat hierbij Volgens Guus Rekers is het succes van het be- prachtig aansluit. Bouberen in de Eerste roemde stuk De Jantjes (première 1920) te danken aan ‘de bouberende stof, de populaire Jan Berns liedjes en figuren’, de toeschouwers (‘het volk’) Tuindwarsstraat zagen ‘acteurs uit het volk, met de taal van het volk en met een sentiment en lichamelijkheid, In 1970 verscheen bij Moussault’s Uitgeverij NV te Amsterdam een prachtig theater- die ogenblikkelijk aansloten bij de directe au- thentieke ervaringswereld van duizenden boek onder redactie van G.J. de Voogd: Facetten van vijftig jaar Nederlands toneel mensen’. Dat is toneel dat zich tot het volk 1920-1970. Daarin staat een bijdrage van Guus Rekers, getiteld De Boubers en het richt, het wil dat volk tot elementaire geestelij- ‘bouberen’. De Boubers zijn de bekende acteurs Herman en Aaf Bouber. ke emancipatie verleiden, dat is bouberen.

Herman Bouber werd op 24 september 1885 in Aafje ten Hoope werd geboren in Hoorn op 17 Barrel Amsterdam geboren als zoon van het onge- augustus 1885. Herman Bouber leerde ze ken- Jarenlang maakte de Jordaanse acteur en au- huwde dienstmeisje Elisabeth Bouber dat, toen nen via het amateurtoneel en op 2 februari teur Johan Elsensohn (1884-1966) deel uit van ze zwanger was gemaakt door de zoon des 1907 traden ze in het huwelijk. Ze gingen hun gezelschap. Zijn ‘Jordaanse’ roman Arie huizes, op staande voet werd ontslagen. wonen in de Eerste Tuindwarsstraat. Daar bewerkte hij samen met Herman Bouber tot Hij woonde op Kattenburg en in de Jordaan. begon het bouberen, een woord waarvan ik het toneelstuk Het kind van de buurvrouw. DrsDrs PP Op de ambachtschool leerde hij het vak van nog nooit gehoord had, totdat ik het opstel De Boubers zijn nauw met de Jordaan verbon- huisschilder. van Guus Rekers onder ogen kreeg. den. De stof voor stukken als Mooie Neel Het verschijnsel bestaat in allerlei gebieden, (1916), Bleeke Bet (1917), Oranje Hein (1918), vaak ver weg maar ook in Europa. Bij gebrek Linke Louwtje (1919) en niet te vergeten De aan een professionele term noem ik het ‘taal- Jantjes (1920), om er maar enkele te noemen, eiland’, waarmee ik bedoel dat binnen een deden ze op in de Jordaan. Daar leerden ze taalgebied plaatselijk iets totaal anders ge- dat bouberen. sproken wordt. Zo is me verzekerd dat in het francofone Westen van Zwitserland hier en daar de om- gangstaal een eeuwenoud Duits is: men stamt Drs. P signeert af van hen die wegens de godsdiensttwisten destijds hierheen gevlucht zijn, en leeft nog 2de druk steeds apart van de omgeving. ‘De moedertaal – die men het eerst hoort, Op 7 november wordt bij boekhandel Schreurs waarin men opgroeit – kan bijna niet stuk. Zo & De Groot de tweede druk gepresenteerd van schijnt er in Duinkerken nog Nederlands hoor- En Passant van Drs. P. De schrijver is aanwezig baar te zijn. En mensen die verdreven worden om zijn boeken te signeren. En Passant is een en letterlijk in den vreemde terechtkomen – verzameling columns waarin Drs. P de lezer denk vooral aan geloofsgemeenschappen – deelgenoot maakt van herinneringen, invallen nemen hun taal mee als een gekoesterd bezit, en waarnemingen op zijn dagelijkse wandelin- een identiteitsbewijs. gen door de Amsterdamse binnenstad. De toon van deze columns is vol humor, mild Maar het kan ook anders gaan. In Brazilië zijn ironisch, soms melancholiek. Het licht archaï- dorpen die Duits spreken, dankzij een planter sche taalgebruik herinnert aan de liederen die daar ooit de lakens uitdeelde. Let wel: ik waarmee de auteur bij een groot publiek be- heb het van horen zeggen, niet van deskun- kend werd. dig onderzoek. FOTO HENNY CRUYFF Drs. P: En Passant, 110 pag. Prijs: € 8,50 Bovengenoemde taaleilanden zijn soms rede- Presentatie vrijdag 7 november 15.30-17.30 uur lijk uitgestrekt. Baskisch bijvoorbeeld. Maar Boekhandel Schreurs & De Groot interessant vind ik met name geïsoleerde Weteringschans 173 talen die gekozen of zelfs bedacht worden. Eddy Terstall, regisseur/scenarist (met hoed) en Imko Nieuwenhuijs (producent/dir. Spaghetti Telefoon 4707362 Travestieten in Jakarta, weet ik van het Film): succesvolle tandem van o.a. Simon en hun nieuwste film Vox Populi. Vox Populi is een www.iestbranduitgevers.nl maandblad Onze Taal, converseren onderling komisch drama over een doorgewinterde politicus in een midlife crisis. in het Nederlands. Het is een soort geheim- Win één van de door filmdistributeur A-Film beschikbaar gestelde drie lezerspakketten: 2 taal. A propos: midden vorige eeuw vernam ik entreekaarten voor Vox Populi en een Simon-dvd per pakket. Meedoen is simpel: mail naar van een vriend in Parijs, dat aldaar een boe- [email protected] onder vermelding van voxpopuli, uw naam, adres en telefoon- ventaal bestond die javanais heette. Met Java nummer. Eén e-mail per adres. Sluiting vrijdag 31 okt. om 12.00 uur. Daarna volgt loting en had dit niets te maken: het kwam erop neer ontvangen de 3 winnaars bericht. dan men gewoon Frans sprak, maar binnen elke lettergreep een klinker – in principe ‘a’ – plus de letter ‘v’ toevoegde, dus pavolavice bijvoorbeeld. Bij enige was dit voor de buiten- NU OPEN: staander onbegrijpelijk.

Fysiotherapie Westerdok Twee zeer lieftallige zusjes (± 20 jaar oud) hadden een eigen taal ontworpen. Ze lieten Westerdok 714-716 me een paar zinsneden horen. Ik kon daar 1013 BV AMSTERDAM uiteraard geen touw aan vastknopen, maar 020 - 337 55 34 het klonk heel charmant – en moeiteloos. Behandeling op afspraak. Zo zullen er meer taaleilanden zijn en/of zijn geweest, bewoond door zeer weinig perso- [email protected] nen, waarschijnlijk binnen een gezin. www.fysiotherapiewesterdok.nl Substantieven, werkwoorden, een enkel bij- woord, misschien voorzetsels, daar zal het op Voor fysiotherapie, manuele therapie, neerkomen; een primitief soort Maleis. kinderfysiotherapie, oedeemtherapie, sportrevalidatie, training en derde Esperanto, Ido e.d. beginnen als individuele verstiging Hernia Centrum Amsterdam. scheppingen: eenpersoonseilanden. Hoe vor- stelijk, daar te wonen en te heersen. ’ november 2008 44

derdaad een lijstje van op te stellen – valt ook daar in het niet bij wat de burgers van Moddergrijs Amsterdam al op eigen initiatief aan hun stad hadden verknoeid. Ik zou geen enkele andere bouwen stad weten, en zeker geen andere hoofdstad, die door zijn eigen bewoners zo blindelings, zo Geachte redactie, klakkeloos, zo genadeloos lelijk werd en wordt Mijn complimenten voor het artikel van Hans gemaakt. Sizoo over het wanstaltig moddergrijze bou- wen in wat eens de mooiste stad op aarde De Amsterdammers deden dat en ze doen dat was. Deze plaag is niet meer te stoppen en met een variëteit van destructieve middelen – zelfs de telefoniehuisjes, zie op de een vervolg op dit artikel bekijkt er een paar Herenmarkt, moeten eraan geloven. Vorige van dichterbij. Maar inderdaad blijkt de zwart- week stond er een mannetje ‘ons huisje’ don- kwast er het wapen dat zijn potentie van mas- kergrijs te rollen. Het zal me niets verbazen savernietiging bewijst. En dat niet alleen waar als ook het elektrahuisje dit lot is beschoren. het die honderden gevels en geveltjes als af- In plaats van het mooiste pleintje van de his- zonderlijk bekeken slachtoffers betreft. Het torische binnenstad compleet te maken door kan niet luid en niet duidelijk genoeg worden deze hokken te verwijderen, schildert men ze gezegd: wie het eigen geveltje zwart deed ver- donkergrijs. Het is duidelijk dat men het spoor ven daar dat zwart zo stijlvol, zo verantwoord, bijster is in onze stad. Ondanks mijn grote zo alternatief en vooral zo vrij van alle artistie- visuele handicap is het niet moeilijk te consta- ke problemen en risico’s was, verknoeide niet teren dat Amsterdam in een troosteloze alleen het zicht op het eigen bezit, maar tege- bouwput is veranderd en dat voorlopig zal lijk ook dat van het aanzien van een hele ge- blijven. Wat een gemiste kansen aan het IJ.

FOTO MARTIN PLUIMERS FOTO MARTIN velwand. Niet anders dus dan die enkele rotte Langs de Oostelijke Handelskade had men of ontbrekende tand het zicht verknoeit op prachtig over die snelweg en zelfs misschien een heel gebit. wel over het spoor heen kunnen bouwen. Met terrassen, een verscheidenheid in kleuren Oh Amsterdam, wat word je… lelijk! (2) Kolenhok en materialen enz enz. Dan zou er ruimte te In Amsterdam zijn daar, moet ik toegeven, uit- over zijn geweest voor een heerlijk park, zoals zonderingen op. Ze wenken waar het stadium het Westerpark, annex wandel- /fietsgebied Het lotgeval van een gebit van het half verrotte gebit al werd gepasseerd langs het IJ. zodat nu het kolenhok in zicht komt. Bijvoorbeeld langs de Keizergracht, zuidzijde, Wat hebben we nu? En tot in lengte der Het is al een tiental jaren geleden dat de Haarlemmerdijk zich zag verblijd met tussen Vijzelstraat en en in drie of dagen? Een schandalige verzameling blokken- een facelift. Zo’n twintig nieuwe geveltjes vulden er de gaten op. Het stilistisch vier andere gevelwanden. In sommige dwars- dozen, van west tot ver in oost. En inderdaad, uiterlijk van de in baksteen gebouwde reeks bleek betrokken van een rommelzolder straatjes van de binnenste binnenstad werd ook Noord gaat er al zo uitzien. van halfantieke stijlen, op een enkel aspect na. Want, lezer, denk toch liever niet het doel zelfs al bereikt. Want ja: op zijn eigen Kippenhokken zijn het en je betaalt je er nog manier vertoont zo’n kolenhok een eenheid scheel voor ook! Ik weet het al jaren, de mees- dat zo’n architect van neo-zus en neo-zo niet weet hoe hij ook nog eigentijds te die tenminste geen pijn doet aan het oog. te planologen en architecten hebben geen werk kan gaan. Moet deze eenheid dus ons aller streven zijn? visie en geen smaak. En projectontwikkelaars In Amsterdam lijkt het daar duidelijk op. Maar denken slechts aan snel geld verdienen. Ze Deze architect bewees het met het palet van zelfs van wit. In het algemeen vrolijkt het aan- van alle Europese hoofdsteden die ik bezocht, staan al te trappelen van ongeduld om het zijn kleuren. Hij koos er verschillende, maar zien van het contrast de geest van de waarne- een vijftiental, is Amsterdam ook nu al de som- tracé van die vermaledijde noordzuidlijn wat het geheel als up to date, modern en al- mer niet op. berst ogende. En waar dat gebit nog slechts onder handen te nemen. Tot 2020 hebben ze ternatief bewijst, daar de echt antieke bak- half verrot is, is het bovendien één van de er volop werk aan en de grote afbraak van steenbouw het nooit vertoonde, was een on- Eigenaars minst fraaie in de rij. Mooi zijn er op vele (historische) panden moet nog op gang betwiste hoofdrol – zo’n tiental gevels op een Zo dus ook die facelift van de Haarlemmerdijk. plaatsen alleen nog de bomen langs de grach- komen. Stelt u zich ook zo’n ‘prachtig’ don- totaal van nog geen twintig – voor de onkleur Had echter de Haarlemmerdijk beter ver- ten, speciaal in het lage licht van het herfstsei- kergrijze lijn voor dwars door de binnenstad. zwart. diend? Geen sprake van. Immers, een twintig- zoen. Maar o wee wanneer daar de bladeren Er is een groot voordeel aan bouwen in don- Voor dezelfde hoofdrol echter zou de helft van tal gevels van dezelfde straat waren al zwart vallen en de ellende van de achterliggende ge- kergrijs: fijnstof zie je er niet op. Er is ook een dat aantal al genoeg zijn geweest. In een toen die moderne architect daar zijn eigen vels in het zicht verschijnt. Wie Amsterdam ook groot nadeel: bij gemiddeld vijf graden tem- straatbeeld van halftinten en halftonen, zoals schepje zwart bovenop kwam doen. Zo te zien dan nog de mooiste stad vindt zag nog nooit peratuurstijging op deze aarde woon je liever het Amsterdamse straatbeeld dat van huis uit nam hij er zelfs een voorbeeld aan. En die an- een andere stad of hij liep ook daar met de in een wit, dan in een zwart of donkergrijs is, eist de kleur zwart altijd wel een hoofdrol dere zwarte gevels, antieke gevels voor het ogen dicht. Een oog dat nu en dan eens kijken huis. Helaas is het nu te laat om een prachtig voor zich op. Het is precies dezelfde hoofdrol merendeel, waren niet zwart gebouwd maar wil, ontdekt in Amsterdam de vernieling – be- witte stad te bouwen aan ons IJ! als die welke in het voorste deel van een overi- zwart gemaakt. En dat al van de l9e eeuw af, werkt door een cultuurtje van als mooi bedoel- gens nog in redelijke staat verkerend gebit gewoon door de eigenaars van deze pandjes. de lelijkheid. Fer Jansen wordt opgeëist door een verrotte plek of een Wat konden die tien nieuwe zwarte gaten de ontbrekende tand. Zo’n plek springt er ge- Haarlemmerdijk dus te klagen geven? Maar ik geef toe: het gaat ook nog om een tra- woon het eerst in het oog, hij dringt zich on- En die Haarlemmerdijk: ach, het is maar een ditie. Het misbruik dateert al van de negen- stuitbaar in de aandacht op, zelfs ook als het er voorbeeld. Niet weinig andere delen van de tiende eeuw. En inderdaad: behalve de schep- maar één is. Dit effect wordt teweeggebracht Amsterdamse binnenstad zijn er erger aan toe. pers van al dat lelijks zijn er ook nog de regels, door een contrast van toon: dat diepe donker De naargeestigheid die ook daar door eigen- de instanties, de commissies. Een volgende af- zo opeens in een omgeving van lichter tint of tijdse architecten werd toegevoegd – er valt in- levering van deze artikelenreeks komt op zulke factoren terug. Zijn echter hiermee alle factoren genoemd? Helaas, mijn indrukken leerden me iets anders. Want ook al die ande- re Amsterdammers zijn er nog. Hoeveel van hen protesteerden? Hoeveel merkten de ver- nieling zelfs maar op? Nu ja: een paar. Maar ze verdwijnen in het niet bij al die stadgenoten die zich van de schoonheid van hun stad over- tuigen door Johnny Jordaan op zijn woord te geloven en zelf geblinddoekt over straat te gaan. Alle inspanning lijkt hier dus tevergeefs. Men hoeft echter niet op iets te hopen om toch iets te kunnen ondernemen, zei Willem van Oranje al. Om althans die blinddoek aan te vatten, bekijkt de volgende aflevering van deze serie daarom de vernieling van dichterbij, met de loep gelegd op enige voorbeelden in onze eigen Westelijke Binnenstad.

Hans Sizoo november 200 5

heette en helemaal paars was ingericht, maar nu de naam I.D4you heeft en er schitterend uitziet. Allemaal zelf ontworpen en zelf inge- richt. Het is er altijd druk. Daar knipt hij voor 27,50 euro en dat lijkt een slimme prijs. Andere allochtone kappers werken voor de helft, maar goed in de markt liggende Nederlandse kapsa- lons vragen het dubbele. ‘Ik draai goed’, zegt hij, ‘omdat ik beneden in de kelder ook nog drie zonnebanken heb staan waar veel belang- stelling voor is.’ BarBartalktalk EDDY TERSTALL & HENNY CRUYFF Wat maakt Rachid tot een ondernemer, behal- ve dan dat hij een goed lopende zaak heeft en Henny en Eddy reclame met zichzelf kan maken als beroemde kickbokser? Zijn vader was kapper. Rachid wist hangen aan dat niet eens. Zijn vader vertelde hem dat pas twee jaar geleden, toen hij hem in de kapsalon de bar, en drinken bezocht. Zijn twee zussen zijn ook allebei kap- ster. Voor die zussen heeft hij bij de geen ranja Marokkaanse hoofdstad Rabat twee nieuwe H - Zit je werk er nou op met je film? kapperszaken geopend. Beide zaken heten E - Op interviews na... en ik moet steeds het Amsterdam en zijn net zo flashy ingericht als land in. zijn eigen salon in Amsterdam. Bovendien is H - Het land in? hij, ook in Rabat, bezig met de start van een E - Naar allerlei steden en dorpen. Praten met Grand Café dat eveneens de naam Amsterdam het publiek als ze mijn film hebben bekeken. zal dragen – ‘dat vinden ze prachtig daar, een Dan kunnen ze vragen stellen. bedrijf dat naar een wereldstad is genoemd’ – H - De helft vraagt natuurlijk: ‘Wat betekent en uiteraard zal zijn familie het management Vox Populi?’ op zich nemen. Dat is Marokko, je eigen fami- E - Nog niet gehoord. Jij denkt dat alle lie komt op de eerste plaats. boeren dom zijn... Gast van de koning H - Dat zal je mij niet horen zeggen. Maar het zal wel een openbaring voor je zijn Zes jaar geleden werd Rachid el Haddad met in de provincie... zo maar de Jordaan uit. Jij zijn familie uitgenodigd in Marakech in het pa- hebt natuurlijk iets van: dat hier ook mensen leis van koning Hassan II. De uitnodiging kwam wonen. van El Madiouri, bodyguard en rechterhand E - Ik had al zo’n vermoeden, iemand moet van de koning. Een week lang waren ze de toch die doppertjes in die potjes stoppen? gasten van de koning van Marokko. Een eerbe- H - Gebeurt er wel genoeg aan promotie? toon dat soms wordt gegeven aan jongeman- nen die het goed doen in het buitenland. Hij E - Ja hoor. was meteen een absolute beroemdheid in zijn H - Want daar draait het wel om: naamsbe- vaderland. In Nederland is hij wel bekend, kendheid, wat dat betreft is het wel een maar niet zo bekend als in Marokko. Dat komt klotenaam... Vox Populi omdat kickboksen geen sport is op de E - Nee hoor, valt op. Olympische Spelen. Als dat zo was, was hij hier H -Volgens mij moet er meer gebeuren. Ik nu net zo beroemd als Pieter van den heb zaken gehad, dus ik weet wel het een en Hoogenband, of misschien wel als Anton ander over marketing. Ik kan je wel vertellen: Geesink. Rachid zit er niet mee: ‘Ik heb een het is een kwestie van die naam er in dram- prima bedrijf in Amsterdam, ik voel me hier men... herhaling herhaling, en maar blíjven Kapper en kampioen-kickbokser Rachid El Haddad thuis en ik zit vol plannen.’ herhalen, Vox Populi, Vox Populi... Koopt Hollandse waar, dan helpen we mekaar. Paul Reinshagen E - En wie een kuil graaft voor een ander is Een vechter blijft een vechter een begrafenisondernemer. H - Nee, maar even serieus, ik zie nergens Binnenkort hangen de posters van Rachid el Haddad, kapper en kampioen- borden hangen, of advertenties met Vox kickboksen, door heel Amsterdam. Veel mensen kennen hem als vechter, maar hij Populi E - Zijn er wel. heeft al zes jaar een kapperszaak aan de Marnixstraat. Bij het kruispunt met de H - Op de verkeerde plekken. Ik zie ze nooit. Bloemgracht. I.D4you staat er op de deur. Wedstrijden vecht hij niet meer omdat hij E - Dan kom jij misschien wel op de verkeerde daar als succesvolle ondernemer nauwelijks tijd voor heeft. Trainen doet hij nog plekken. wel, vijf avonden per week. H - Dat is waar, maar gelukkig weet mijn vrouw dat niet. Als 15-jarige kwam Rachid naar Nederland. Hij werd tweede. Een mannetjesputter dus: on- E - Die was zo flauw dat ik hem niet in me is hier al zestien jaar. In die tijd volgde hij een derbenen als keiharde boomstammen, en 100 opneem. opleiding tot kapper, stichtte zes jaar geleden keer opdrukken is voor hem een peulenschil. H - Nee jij trekt volle zalen... een eigen zaak met twee man personeel Hij had zo in Kill Bill kunnen spelen, of in een E - Laten we het hopen. (straks drie). Hij won vijfmaal het Nederlandse James Bond-film. Dat laatste komt goed naar H - Kwestie van herhaling: Vox Populi, Vox kampioenschap kickboksen middengewicht, voren in de poster die binnenkort over heel Populi... was de enige vechter die deze titel tegelijker- Amsterdam komt te hangen: daarop staat E - Vox Populi Vox Populi... tijd voor de drie verschillende bonden in zijn Rachid als vechter, omringd door vier mooie, H - Vox Populi Vox Populi... hij gaat lekker... bezit had, en was tweemaal Europees kam- goedgekapte Bond-girls. De bedoeling is dui- E - Maar of het helpt....? pioen. Hij vocht in Albanië om de wereldtitel, delijk: ‘U kent mij als vechter, maar met dezelf- maar had de pech dat hij in de finale tegen- de instelling heb ik mijn kapperszaak van de over een Albanees stond. Dat lijkt op grond af opgebouwd.’ Nassaubioscoop van Mieke Krijger in deze Nederland dat voor het wereldkampioenschap krant (Jordaan&GoudenReael 2007/1), deed voetbal tweemaal de finale moest spelen Wereldstad Marieken van den Bichelaer nader onderzoek tegen het gastland: eerst tegen Duitsland, Maar het vechten om titels is vrijwel voorbij. naar de stedenbouwkundige en cultuurhisto- maar daarna tegen Argentinië, en iedereen Rachid heeft nu al jaren een kapperszaak aan rische waarde van dit theatergebouw. In haar weet hoe dat toen is afgelopen. Ook Rachid de Marnixstraat, die vroeger ‘Haarwinkel’ rapport concludeert zij: ‘De bioscoop is een uniek monument in de geschiedenis van de Nederlandse cinema-architectuur. Bovendien Nieuws van het Bakelieten grammofoonplaten is de bioscoop een ankerpunt, een lieu de Jaap Rijnsent schonk het Jordaanmuseum 18 mémoire, in de sociaal-culturele geschiedenis Jordaanmuseum bakelieten 78-toerenplaten. Deze grammo- van de Jordaan. Het pand heeft een orde 2-sta- foonplaten zijn een belangrijke aanwinst, tus en de verwaarlozing ervan staat haaks op Wil Pol schonk het Jordaanmuseum twee want er staan opnamen op van operazangers het gemeentebeleid.’ bijzondere catalogi: De Volks- en Kinderprent die populair waren in de Jordaan: Luigi De gemeentelijke Commissie voor Welstand en in Nederland, Antwerpen 1962, en Cents- Infantini, Beniamino Gigli en Enrico Caruso. Monumenten had als uitgangspunt voor een prenten. Nederlandse Volks- en kinder- Jordaners hielden van opera, zelfs kinderen nieuw ontwerp meegegeven: behoud en her- prenten, Amsterdam 1976. In deze boeken probeerden een centje te verdienen om naar stel van de gevel. Bureau Cees Dam & Partners worden drukkers genoemd die in de zeven- de Stadsschouwburg te kunnen gaan. Architecten heeft de gevel echter niet opgeno- tiende en achttiende eeuw in de Jordaan Hans van der Harst vertelde: 'De Jordaner was men in zijn ontwerp, constateerde Herman waren gevestigd: Numan, Erven Rynders, dol op de grote opera's van Verdi en Puccini. Pinkse van de Vereniging Vrienden van de Ratelband en Barent Koene. Zij drukten Als bij de Stadsschouwburg de kaartverkoop Amsterdamse Binnenstad (VVAB). volksboeken, liedbladen voor straatzangers, loskwam, stond er een hele rij Jordaners. Zij Pinkse schreef een zienswijze. Ook het Jordaan- centsprenten, et cetera. kenden al de aria's uit de populaire opera's. museum verzoekt het dagelijks bestuur van Als er eentje begon te zingen, bijvoorbeeld uit stadsdeel Centrum nadrukkelijk het advies van Centsprenten bestonden meestal uit één vel de Cavaleria Rusticana of uit Paljas, zong de de Commissie voor Welstand en Monumenten papier met meerdere prenten, elk met een héle club mee. Die kenden dat allemaal. Dat in serieus te nemen en er bij Dam & Partners op passend onderschrift. De prenten van het de rij wachtende gezelschap vormde zo spon- aan te dringen de gevel in het bouwplan te type de 'verkeerde wereld' zijn erg leuk en heb- taan een koor.' integreren. De Nassaubioscoop is als één van ben teksten als: de toren staat in de klok, de de geboorteplaatsen van het Jordaancabaret Prent op de kaft van het boek De Volks- en vissen nestelen in de bomen en de ezel drijft Nassaubioscoop, lieu de mémoire en het Jordaanlied van immens belang voor Kinderpret in Nederland, Antwerpen 1962. zijn meester. Geïnspireerd door een publicatie over de het gezicht van de wijk. november 2008 6

U kunt deze nieuwe expositieruimte ook Kunsteilanden Kunsthuiskamer Bickerseiland huren voor kleine recepties, vergaderingen, di- ners, en andere passende activiteiten. Amsterdam Op het Bickerseiland werd eind september gen en workshops. Vanaf november begint een nieuwe expositieruimte geopend. Het is een cursus schrijven bij en over kunst, gegeven Kom bij ons kijken Dat de Westelijke Eilanden tot de mooie plek- een sfeervolle ruimte waar kunstminnenden, door de schrijfster Carla Bogaards. De Kunsthuiskamer is geopend op vrijdag-, za- ken van Amsterdam behoren, weten veel kunstenaars, muzikanten en schrijvers elkaar terdag- en zondagmiddag en op afspraak. mensen. Dat kun je elke dag met eigen ogen kunnen ontmoeten. Hoofddoel is het ten- Daarbij organiseren de professionele kunste- zien. Dat op die mooie verstilde eilanden met toonstellen van figuratieve kunst. U kunt hier naars en expositieruimten elke 2de zondag hun brede grachten en eeuwenoude pakhui- de schilderijen en beelden bekijken in een van de maand een kunstronde op de Weste- zen ook veel kunstenaars wonen of werken, huiselijke omgeving. lijke Eilanden en de Teertuinen. Een goede ge- is ook bekend maar niet vaak te zien. Dat zou legenheid om te genieten van cultuur en van toch moeten kunnen, dachten Ada Breedveld, Professionele kunstenaars exposeren hun vrije dit bijzondere stukje Amsterdam. Daniel Couet en Saskia Siebers. werk, soms aan de hand van thema’s zoals Wilt u meer informatie, of wilt u op de hoogte mensen in de stad, zomer, winter, stadsgezich- gehouden worden van de komende activitei- Zij namen het initiatief om elke tweede zon- ten van Amsterdam, reisschetsen, landschap- ten, bel of e-mail ons dan. U kunt zich ook nog dag van de maand hun deuren te openen. pen. Ook worden er solo-exposities georgani- aanmelden voor de cursus schrijven bij en over Andere kunstenaars, de Kunstkerk en een seerd. Buiten deze exposities is er een portret- kunst van Carla Bogaards, Touwslagersstraat 29, kunstkamer besloten hun voorbeeld te volgen. tengalerij van de kunstenaars die bij ‘Portretin- telefoon 6236190. En zie, daar is Kunsteilanden Amsterdam. opdracht’ aangesloten zijn. Elke tweede zondag van de maand kunt u Naast de beeldende kunst gaan we vanaf janu- www.kunsthuiskamer.nl heerlijk rondwandelen op het altijd mooie ari 2009 beginnen met, eind van de middag www.portretinopdracht.nl Bickers-, Realen- en Prinseneiland en de concerten, film(documentaire)avonden, lezin- www.kunsteilandenamsterdam.nl Nieuwe Teertuinen. Genieten van de schoon- heid van de stad én van de zeer diverse kunst- werken die de mensen van Kunsteilanden Op het Bickerseiland zorgde dit boek ervoor thousiaste vertellers. Wij beschikken natuurlijk Amsterdam tonen: abstracte en figuratieve Bickerseiland- dat er veel gesproken werd over de mooie en nog steeds over deze foto’s en willen u graag schilderijen, gezeefdrukte schilderijen van ‘ge- minder fijne dingen voor de eilandbewoners. vaker in de gelegenheid stellen ze te bekijken borduurd’ textiel, terra cotta beelden van to- bewoners Wij, enkele enthousiaste donateurs van kinder- en verhalen met elkaar op te dissen. renhuizen, videokunst en wisselende tentoon- boerderij De Dierencapel, kregen steun van stellingen in de galeries. Rustig kijken en een vroeger en nu het wijkcentrum om van het Stadsarchief oude Ik maak graag van deze gelegenheid gebruik praatje maken met de makers. Dat kan nu elke foto’s te kopen van het Bickerseiland toen en om een nieuw feest aan te kondigen: zaterdag tweede zondag van de maand! Dat er veel verandert in de wereld en dus ook nu. Op het Nazomerfeest van 13 september jl. 8 november van 12.00 uur tot 15.00 uur Arthur Meijer op de Westelijke eilanden, is voor iedereen was een tentoonstelling ingericht van deze oude kunnen kinderen in de educatieruimte van de duidelijk. Bij het lezen van het boek foto’s, aangevuld met foto’s die De Dierencapel Kinderboerderij een dierenlampion voor Sint Zondagsgeld van Philip Snijder, dat het leven en buurtbewoners hadden gemaakt. Maarten maken. Op 11 november ’s avonds, van een 11-jarige jongen beschrijft in de jaren het Sint Maartenfeest, is de Kinderboerderij zeventig, besef je pas hoe groot de verande- Door de korte voorbereidingstijd hebben we open! Het bruist zoals altijd op het Bickers- ringen zijn. Het verhaal van de hoofdpersoon niet erg veel met oude bewoners kunnen spre- eiland. in het boek speelt vooral op de Westelijke ken. Maar zij die er waren en nog konden pra- eilanden, op het Bickerseiland. ten over hun jeugd op de eilanden, waren en- Marja Ravesloot

Westerdokpioniers(2) Op het Westerdok loopt Maarten, een 22- jarige student Bouwtechnische bedrijfskunde. Hij woont pas een maand in de VOC Cour aan het Westerdok in een driekamerappartement. ‘Voor een bouwkundestudent is het fantas- tisch hier, al die panden zijn ontworpen door verschillende architecten en toch vormen ze een geheel’, zegt hij.

Hiervoor woonde hij op het KNSM-eiland, ook niet de minste plek. Maar dat vond hij te ver weg van het centrum. En hij kende via-via ie- mand die appartementen had gekocht op het Westerdok. Een mazzeltje dus. De vrije-sector- huur is voor hem op te brengen omdat hij die deelt met een huisgenoot. ‘Daar is onze wo- ning niet speciaal op gebouwd, we hebben ge- woon samen een appartement gehuurd.’ Het blok naast zijn huis is nog in aanbouw. Maarten: ‘Dat is wel herrie, maar over een half jaar zijn ze daar klaar. In het weekend is het hier rustig, ondanks dat er zoveel mensen wonen.’ Hij is blij dat hij aan de binnenplaats van het complex woont, aan de buitenkant heb je wel last van de Diemerweg, zegt hij. Daar staat iedere avond een file. Er staat een grote oranje container voor de deur. ‘Iedereen is aan het verhuizen, die con- tainer zit iedere dag vol en dan kan je nergens je afval meer kwijt.’ Maar hij blijft optimistisch: al dit ongemak is tijdelijk. Hij heeft er geen idee van hoe het Bickerseiland, Realen- en Prinseneiland er uitzien. ‘O ja, Bickerseiland, daar heb ik wel van gehoord.’ De Haarlemmerstraat is zijn favoriet: het is maar vijf minuten lopen. Zelf wil hij project- Martin Pluimers’ Buurt & Bickels ontwikkelaar worden. ‘Dus over pakweg zes jaar staan er in Amsterdam huizen van jou?’ Het Bickerseiland barst van de stenen en moe om uit te leggen waarom & hoe. Om haar er doodleuk werk van, of meer, vakantie. De vraag ik. ‘Ik hoop het, dat is wel de bedoeling!’ steigers. Sinds mensenheugenis zijn ze dage- heen wuift een woud van steigers als gevolg therapeute die ze was, was creatief, het onder- Moniek Janssen lijks op dit eilandje in hartje Amsterdam van een enorm renovatieproject. Dankzij een wijs speciaal. De inspiratie is niet aan drank te af- en aangesleept voor bouw en boten. ‘gillend’ geel bord in de Grote Bickersstraat danken maar aan een rondje Europa in een De stenen en steigers dienden eeuwenlang kun je haar vinden. Het bord wijst naar de volkswagenbusje. de industrie voor overslag en transport, sinds enige echte Beeldhouwwinkel Amsterdam in Stenen kun je stapelen maar ook beminnen, zo vorige eeuw niet anders dan huizenbouw en de Zeilmakerstraat. De winkel is van Jantien leert Jantien. Ze heeft geregeld sjans met pleziervaart. De Bickerse buurtgemeenschap Kahn en Jessie Ehlhart. Praktijk en theorie Travertijn, Diabaas, Albast maar ook met Milaz staat dan ook altijd in de steigers en zal komen er samen, evenals beeldhouwen en Kirmizi. Ze bewerkt ze met punt-, tand- en steevast blijven slepen met stenen. In deze boekhouden, chaos en schepping tot orde. platte beitel. ‘Soms vraag je je na maanden fotorubriek ‘Buurt & Bickels’ portretten van In de huidige chaos van af- en aanrijdend werk af, of er wel inzit wat je verwacht had’, bewoners die ziel en smoel geven aan dit bouwverkeer, wisselende huurcontracten en schetst Jantien haar lief & leed. ‘Leven met eiland in Mokum. verdampend geld, is staren naar een steen in steen lijkt veel op leven met mensen: onver- de beeldhouwwinkel van een hogere orde. wacht onder het oppervlak en beeldschoon als Jantien staat rotsvast te midden van stapels Jantien wordt er rustig van en kan daarom het slaagt.’ Op Bickerseiland blijft het barsten stenen en een steigerwoud. Jantien leeft met hard werken. De chaos heeft nog geen zicht- van de mensen en stenen maar Jantien ziet dat en van stenen. Ze is beeldhouwer en nooit bare barsten bij haar achtergelaten, ze maakt het goed is. november 2008 7

ken om een groep studenten onderzoek te Onlangs werd een historisch onderzoeksproject afgerond van derdejaars studenten aan laten verrichten naar aspecten van de geschie- de Universiteit van Amsterdam. In januari 2005 vroeg Stichting Jordaanmuseum aan denis van de wijk. Daarna zouden zij voorstel- Piet de Rooy, hoogleraar Nederlandse Geschiedenis aan de UvA, of een groep studenten len doen om in de wijk borden te ontwerpen in archieven onderzoek zou kunnen doen naar de geschiedenis van de Jordaan. De Rooy waar de geïnteresseerde wandelaar ter plaatse vroeg collega Herman Beliën of die er iets in zag. ‘Beliën heeft in principe belangstelling’, geïnformeerd zou kunnen worden over ge- schreef hij ons terug. Vervolgens werden in overleg met Herman Beliën en diens collega schiedenis van enige plekken. Beerd Beukenhorst de onderwerpen voor het onderzoek vastgesteld: Het Jordaanmuseum hoopte te profiteren van 1. ‘Pré-Jordaan’, ofwel de voorgeschiedenis van de Jordaan. deze activiteit en voor de Universiteit was er 2. Planning van de Jordaan rond 1613. de gelegenheid om te oefenen in deze nieuwe 3. De Groentemarkt (bij de Elandsgracht) vorm van geschiedbeoefening. Een eerste als structurerend element, eind 19de en begin 20ste eeuw. proefronde aan de Universiteit is nu achter de 4. De Wijde Gang in de Willemsstraat. rug. Graag willen de docenten en de studen- 5. De Jordanese identiteit. ten van deze groep wat over hun werk vertel- len en hun ervaring delen met andere belang- Stichting Jordaanmuseum stelde ten behoeve van dit onderzoek een aantal documenten stellenden. beschikbaar: het compleet gescande manuscript van J.Z. Kannegieter, De Jordaan (1968), over de ontstaansgeschiedenis van de Jordaan, en de eveneens gescande plattegronden Nationale Canon van Balthasar Florisz van Berckenrode uit 1625. Herman Beliën is de docent die de groep heeft Stichting Jordaanmuseum begeleid. Hij heeft veel ervaring opgedaan in Voor informatie: www.jordaanmuseum.nl geschiedenis die zich niet alleen tot zijn colle-

ga’s richt maar tot velen. Zo presenteerde hij in AMSTERDAM FOTO STADSARCHIEF het jaar 2000 een historische serie op de televi- Presentatie onderzoeksresultaten in Ons Genoegen sie voor de NPS onder de titel Bestaat De Wijdegang was in de Willemsstraat ter Nederland wel? Hij was lid van de commissie hoogte van de ingang van de tandartsenprak- die de Nationale Canon heeft vastgesteld en tijk. De eerste sporen van die gang zijn al Jordaangeschiedenis ook van de groep die met de Amsterdamse te vinden op de kaart van Balthasar Florisz canon op de proppen kwam. Tevens bedenkt van Berckenrode uit 1625. Rond 1910 werden en presenteert hij samen men zijn collega Paul bordjes met de tekst ‘onbewoonbaar verklaar- voor iedereen Knevel de afleveringen die elke week op AT-5 de woning’ op de gevels van de panden aan te zien zijn als onderdeel van de Amsterdamse die gang gespijkerd. Die bleven er hangen Het lijkt tegenwoordig wel of de belangstelling voor geschiedenis geen grenzen canon. Hij is vooral geïnteresseerd in de cul- tot in de jaren dertig toen het hele ‘fort’ tuurgeschiedenis van steden. Zijn collega werd gesloopt. meer kent. Amsterdam heeft zich geschaard in de lange rij Nederlandse gemeenten Beerd Beukenhorst werkt aan een boek over en streken die zich een historische canon hebben aangeschaft, een reeks verhalen een Amerikaans onderwerp, maar is ook geïn- heeft. Herman Beliën zal spreken over een van die de belangrijkste gebeurtenissen en ontwikkelingen van de betreffende stad of teresseerd in de meer populaire vorm die ge- de belangrijkste bronnen voor de geschiedenis streek bevatten. schiedenis kan aannemen en in de geschiede- van de Jordaan, t.w. het werk van de historicus nis van Amsterdam. De studenten hebben zich J.Z. Kannegieter. Zijn collega Beerd Beuken- In die canons kan natuurlijk niet alles een afdeling waarin studenten worden getraind beziggehouden met een reeks onderwerpen horst duidt de nieuwe stroming van de wijk- plaats krijgen, want ze zijn bedoeld als een om onderzoek te gaan doen in geschiedenis die uiteenliepen van de agrarische structuur musea en de studenten komen met voorstellen raamwerk van nodige kennis en als een uit- die voor veel mensen interessant is en waar van het land rond het oudste Amsterdam, om in de wijk borden te plaatsen die de lokale gangspunt voor meer. Deze canonmanie is be- veel niet op de universiteit geschoolde liefheb- waarop de latere Jordaan is gebouwd, de ont- geschiedenis als het ware zichtbaar kunnen gonnen met het werk van de zogenaamde bers zich ook mee bezighouden. wikkelingen rond het Kartuizerklooster tot maken. commissie Van Oostrom die een nationale Een zwaartepunt in de opleiding zal naast een aan de verschillende vormen van Jordaan- canon in elkaar heeft geschroefd. De behoefte degelijke historische training ook de manier cultuur. Presentatie: 15 november 13.00 tot 15.00 uur, aan zo’n canon kwam voort uit de grote onge- van presentatie zijn. Deze historici moeten nog Tijdens een presentatie in Ons Genoegen zul- Ons Genoegen, Elandsstraat 101 rustheid dat ‘de kinderen niets meer van ge- meer dan gewone universitaire historici in con- len zij over hun werk praten en discussiëren Inloop vanaf 12.30 uur: koffie en thee. schiedenis zouden weten’, maar ook wel uit tact kunnen treden met anderen. Gebruik van met iedereen die er ook belangstelling voor Toegangsprijs € 3,- het idee dat wanneer alle Nederlanders een- vakjargon moet worden vermeden en er moet zelfde historische kennis zouden hebben, dat worden nagedacht over de meest geschikte het dan beter met de saamhorigheid van het vorm van presentatie. Deze manier van ge- volk zou gaan. Of het een of het ander, of alle- schiedenisbeoefening bestaat al veel langer in Werkgroep bei tegelijk waar is, laten we hier maar buiten het buitenland (VS, Australië en Engeland), beschouwing. maar heeft tot nu toe weinig aandacht gekre- Kunst & Cultuur gen in Nederland. Jordaanmuseum nieuwe leden Het zou een misvatting zijn om te denken dat Universiteit van Amsterdam deze historische belangstelling in een vacuüm De afdeling Nieuwste Geschiedenis van het welkom! tot stand is gekomen en dat er voor deze tijd Historisch Seminarium van de Universiteit van geen enkele interesse voor het verleden heeft Amsterdam was daarom erg verheugd over De Werkgroep Kunst & Cultuur, ofwel een bestaan. Zo heeft Amsterdam een lange tradi- het verzoek van de Stichting Jordaanmuseum club van vrijwilligers die concerten, lezingen en tie van interesse in het eigen verleden. Eerst om een bijdrage te leveren aan de publieksge- nu en dan andere evenementen organiseert in waren het vooral leden van de hoofdstedelijke schiedenis van de Jordaan. Er werd afgespro- en voor en waar mogelijk over de Jordaan en elite en onderwijzers die ‘aan geschiedenis de Gouden Reael, en dat alles gratis toegan- deden’ maar zij kregen al gauw gezelschap kelijk dankzij een subsidie van het stadsdeel, Verzetsmuseum van anderen. vindt zichzelf aan verversing toe. Nieuwe Een van de laatste loten aan deze indrukwek- leden en nieuwe ideeën zijn dus welkom. brengt roerige kende historische boom is het streven om de geschiedenis per wijk in kaart te brengen en Bent u Jordanees of Gouden Realist, een beet- jaren in beeld als het even kan die ook ten toon te stellen. je thuis in de muziek en/of in andere cultuur Daarin past het streven om een Jordaan- en natuurlijk ook in de buurt waar u woont, en Alle commotie rond Duyvendak gevolgd? museum van de grond te tillen. Pas geleden hebt u in uw agenda nog een paar uur in de Nieuwsgierig geworden naar hoe het er heeft het tijdschrift Ons Amsterdam een over- week openstaan, graag dan een briefje naar ook al weer aan toeging destijds? Behoefte zicht gegeven van alle tot dan toe bekende ini- Werkgroep Kunst & Cultuur, p/a Wijkcentrum aan verwerking van uw actieverleden? Zin tiatieven om ‘wijkmusea’ van diverse aard in Jordaan en Gouden Reael, Haarlemmerstraat om uw kinderen eens iets te vertellen over Amsterdam op te richten en het bleek dat het 132, 1013 EX Amsterdam. Vermeld uw naam, die roerige tijd? Jordaanmuseum bepaald niet de enige in zijn De ingang van de Wijde Gang is bij nr. 50 aan adres, telefoonnummer, e-mailadres, en de soort is. Het Franse Pad, zo heette de Willemsstraat in eigen culturele interesse! Op 15 oktober jl. is in het Verzetsmuseum De Jordaan heeft tot nu toe niet te klagen vroeger jaren. Detail uit de Burgerwijkkaart Een elektronisch bericht naar kenc@jordaan- Amsterdam de expositie geopend Protesteer! gehad over historische belangstelling. Er be- van 1778 goudenreael.nl mag ook. Wie reageert zal Actieposters vanaf 1965. ‘Baas in eigen buik’, staan veel historische boeken, wandelgidsen worden uitgenodigd voor een naar alle kanten ‘Help de kernwapens de wereld uit’, ‘Geen wo- en fotoboeken, waarin de geschiedenis van vrijblijvende kennismaking. ning geen kroning’: de tentoonstelling geeft deze Amsterdamse woonwijk wordt belicht. een beeld van spraakmakende maatschappelij- Binnen de universiteit heeft deze grote golf Lezingen in Duende ke kwesties uit de afgelopen veertig jaar. Wie van wijkgeschiedenis nog weinig navolging De eerste lezing die de werkgroep Kunst & protesteerde er ook alweer? En waartegen gehad, maar tijden veranderen. Aan de Cultuur Westelijke Binnenstad voor het winter- werd eigenlijk geprotesteerd? En hoe? Universiteit van Amsterdam wordt op dit mo- seizoen organiseerde, was gewijd aan het Aan de hand van affiches en filmpjes wordt een ment de laatste hand gelegd aan een nieuwe Palingoproer van 1886. Ook de vijf andere le- beeld geschetst van de tijd waarin buitenparle- zingen van het programma zullen zijn gewijd mentaire en zelfs illegale acties bon ton waren aan de cultuur en aan de geschiedenis van onder maatschappelijk bevlogen jongeren. De onze twee buurten of van de hele Amster- bezoeker waant zich in de sfeer van toen en Kristallnacht damse binnenstad. krijgt een beeld van Nederlanders als wereld- Men raadplege hierover de folder van de verbeteraars. Protesteer! is een productie van Op zondag 9 november is de Kristallnacht 70 Werkgroep Kunst & Cultuur die in ieders brie- het Verzetsmuseum Amsterdam in samenwer- jaar geleden. In deze nacht in 1938 werden venbus viel. En men lette op: alleen de lezin- king met het Media College Amsterdam. De door nazi's in Duitsland honderden synagogen gen van november en december zijn in Café tentoonstelling is gemaakt door jongeren van in brand gestoken, duizenden winkels en Duende. Over de locatie van de lezingen in het zestien tot twintig jaar, die zich hebben ver- bedrijven verwoest. komend jaar volgt nog nader bericht. diept in en verbaasd over de voorbije jaren van Dit was de vooroorlogse opmaat naar de felle en ludieke acties. Bezoekers kunnen digi- Holocaust waarin miljoenen de dood vonden. Als u de folder niet in de bus hebt taal hun eigen affiche maken en in computer- Ook dit jaar is er weer een herdenking. gekregen, kunt u deze ook ophalen bij het spelletjes hun kennis van de affiches testen. Kristallnachtherdenking 9 november 19.30 wijkcentrum in de 1ste Laurierdwarsstrat 6 tot 20.30 uur, hoek , of Haarlemmerstraat 132 Verzetsmuseum Amsterdam (metrohalte Waterlooplein). Meer informatie: Kerklaan 61 www.nederlandbekentkleur.nl Hans Sizoo www.verzetsmuseum.org november 2008 8 Bewonerscommissie Casablanca Nieuwe Houttuinen

Als sinds jaar en dag trekken studenten van Daarnaast is alle huurders met onderhouds- de Academie van Bouwkunst door de Nieuwe klachten geadviseerd een onderhoudsproce- Houttuinen om de markante witte woningen dure bij de Huurcommissie te starten. te bewonderen. Helaas hebben deze unieke De bewonerscommissie heeft Ymere begin ja- voorbeelden van woningbouw uit de jaren nuari 2008 uitgenodigd om over het vochtpro- tachtig al jaren last van vocht- en schimmel- bleem te komen praten. Na de eerste bespre- klachten. king heeft Ymere een bouwkundig onderzoek laten uitvoeren. Daaruit bleek inderdaad dat Het Huurteam Jordaan & Gouden Reael werd beide blokken structurele bouwfouten ver- medio 2007 door veel bewoners van de toonden, waardoor de vocht- en schimmel- Nieuwe Houttuinen over dezelfde soort klach- klachten zijn veroorzaakt. ten benaderd. Met behulp van het huurteam Inmiddels heeft Ymere in overleg met de be- zijn deze bewoners een huurverlagingsproce- wonerscommissie besloten tot een ingrijpende dure bij de Huurcommissie gestart. Daarop structurele renovatie om de vochtklachten te heeft de Huurcommissie een forse huurverla- verhelpen. Deze werkzaamheden zullen eind ging toegekend. 2008 beginnen. Het Wijksteunpunt Wonen Centrum heeft ver- volgens een bewonersavond georganiseerd Jeroen Wolfrat, voor de bewoners van het blok Nieuwe Wijksteunpunt Wonen Centrum Houttuinen 47 t/m 81. Daarbij bleek dat zij vrij- wel allemaal last hadden van hardnekkige De nieuwe overlegwet gaat in op 1 januari vocht- en schimmelklachten. Op deze avond 2009. Wilt u ook een bewonerscommissie verschenen eveneens bewoners van het naast- oprichten? Vanaf 1 januari moeten verhuur- gelegen blok (1 t/m 23). Zij hadden dezelfde ders die meer dan 24 woningen verhuren een soort klachten. Daarna werd een tweede vertegenwoordiging van huurders erkennen, avond georganiseerd, ditmaal voor de bewo- en hiermee overleggen inzake het beleid ners van beide blokken. (onderhoud, beheer, huurverhogingsvoorstel- len). Op die datum gaat de nieuwe overleg- Uit de verhalen van de bewoners op beide wet in werking. Bij corporaties was de parti- avonden kwam een beeld naar voren van ern- cipatie van huurdersorganisaties al geregeld, Huurappartementen in de Willemsstraat stige, steeds weer terugkerende vocht- en maar nog niet elk complex heeft een bewo- schimmelklachten. Met ondersteuning van het nerscommissie. U hoeft dus niet te wachten Wijksteunpunt Wonen hebben de bewoners tot het nieuwe jaar. Het Wijksteunpunt Striptekenaar en architect een bewonerscommissie opgericht om Ymere Wonen kan u helpen bij het opzetten van ontwierpen nieuwbouw te bewegen tot een structurele oplossing. zo’n commissie.

Op 3 november begint de sloop van de panden Willemsstraat 194-196. Aansluitend start Ymere de nieuwbouw van 4 vrije sector-huurappartementen. Op de plek waar Vrijwilligers van het jaar in 1930 het pand 194 werd gesloopt, komt een gebouw naar ontwerp van stripteke- Op een mooie autoloze zondag 21 september vertrok de radarboot De Kapitein naar Joost Swarte, dat samen met architect Sytze Visser is ontwikkeld. Kok van steiger 17 aan het IJ voor een dag varen met aan boord ongeveer 300 buurtvrijwilligers van de Jordaan & Gouden Reael. De tocht was georganiseerd Er is veel discussie geweest over de vraag of we de trappenhuizen van een nieuwbouwproject door het Huis van de Buurt, het samenwerkingsverband van Stichting IJsterk, het pand nummer 196 wel of niet zouden in de Marnixstraat ontworpen. Als thema voor gaan slopen. Het stadsdeel en de welstands- het kunstwerk in de Willemsstraat koos hij ‘de Blankenberg Stichting en Wijkcentrum Jordaan en Gouden Reael, samen met commissie zijn uiteindelijk akkoord gegaan parels van de Jordaan’. Joost Swarte gaat in Amsta (vh Zorggroep Amsterdam). met een plan, waarbij het pand gesloopt overleg met het Jordaanmuseum en het wordt en de gevel in abstracte (cartooneske) Willemsstraatcomité om te zien welke parels Het werd een zonnig dagje met veel en lekker boord even hard zijn of haar best had gedaan. vorm terugkomt. Hiervoor zijn door Joost verwerkt worden. Een aantal suggesties zijn al eten en weinig drinken. Er werden ook Misschien wel goed, want op deze manier krijg Swarte speciale gevelankers ontworpen. gedaan: de Gouden Koets, de verdwenen gang Vrijwilligers van het Jaar benoemd. Ze werden je tenminste geen ‘scheve ogen’ van jaloezie Op 1 maart 2007 zijn tijdens een bewoners- naar de inpandige huizen (in de Jordaan ‘fort’ – symbolisch – door het lot aangewezen, wat en, al of niet terecht, een sfeerbedervend ge- avond alle omwonenden geïnformeerd over genoemd) en de kinderbibliotheek die op deze op zijn minst suggereerde dat iedereen aan mompel achteraf. de plannen. Ymere laat de prachtige binnen- locatie in 1850 huisde. tuin ongemoeid, maar gaat wel het rommelige In weer en wind stukje grond achter het pand 196 aanpakken: Uiteindelijk zal deze nieuwbouw straks het Hier zijn ze: Mathieu Coumans (61); hij is dol de klimop en de schutting worden wegge- nieuwste sieraad van de Jordaan zijn. Samen op tuinieren en doet dus het ‘Open Tuinen haald en het wordt een privé-tuin voor de be- met het Willemsstraatcomité hopen wij dat Weekend’. Ineke Gossink (50) zal bij velen nedenwoning. De tuin krijgt weer een open Willem IV en Maxima straks geheel in stijl met bekender zijn. Samen met partner Frits karakter, met lage heggen van een liguster of de Gouden Koets door de Willemsstraat zullen Wanderaar vormt zij het vaste bezorgteam van een beukenhaag. kunnen rijden. deze krant, Jordaan&GoudenReael: 21.250 exemplaren waarvan zij er ruim 17.000 (be- Parels van de Jordaan Hester ten Zijthoff taald) rondbrengen. In weer en wind. Als vrij- Joost Swarte heeft een ontwerp voor een Woningcorporatie Ymere willigers doen ze het project groenvoorzienin- kunstwerk in de vide van het trappenhuis ge- gen in de Vinkenstraat. Ineke: ‘Ons stukje maakt. Hij heeft ook de glas-in-loodramen in straat ziet er altijd prima uit.’ Karin Groen (67) ten slotte, die tien jaar in Groot-Brittannië woonde, geeft Engelse les in ouderensociëteit de SOOJ. Gratis koffie en koek Het organiserende comité had achterop het dagprogramma een enquête gedrukt met vra- in inloopcentrum gen als: worden vrijwilligers misbruikt en moet ‘Bij Simon de Looier’ vrijwilligerswerk betaald worden? Ik neem aan dat alle 300 meevarende vrijwilligers op dat Inloop open: dinsdag t/m zaterdag laatste van harte ‘ja’ hebben ingevuld. Op het eerste misschien ook wel. Alles over de tocht van 10.00–16.00 uur. Welkom! kunt u vinden in de derde ‘Toedoe’-krant voor vrijwilligers, die later dit jaar zal verschijnen. Elke donderdag een Mathieu Coumans, dol op tuinieren, doet het Open Tuinen Weekend heerlijke warme maaltijd Paul Reinshagen om 17.30 uur. Ook daarna bent u welkom!

Vier gangen menu. Eerste keer gratis. Daarna slechts 4 euro per persoon!

BIJBELCENTRUM ‘Bij Simon de Looier’ 70-72, 1016 vt Amsterdam Telefoon 020-6227742 november 200 9 Vijf jaar kinderdagverblijf ‘Plancius’ Het leukste is koken voor de kinderen Op 15 augustus jl. vierde kinderdagverblijf Plancius in de 1e Breeuwersstraat zijn vijfjarig bestaan met een Surinaamse band en een groot feest voor alle ouders en kinderen. Reden om drie groepsleiders van het eerste uur te vragen naar hun erva- ringen in vijf jaar Plancius.

Het eerste wat opvalt bij binnenkomst in kin- tien kleuters heeft nog een keer de ruimte van derdagverblijf Plancius, is de rust in de zacht- de BSO ‘gekraakt’. Dat vonden de naschoolse oranje gangen. Het is half twee. Er zijn kamers kinderen niet leuk, al die koters erbij. Ze zijn met slapende baby’s, met spelende kinderen, toen een handtekeningenactie begonnen om en helemaal boven is de buitenschoolse op- ‘hun’ ruimte terug te krijgen. Na verloop van vang. Daar is het nog stil. Om kwart voor drie tijd viel alles op zijn plaats: alle groepen hun gaan Cor en Karlijn de schoolgaande kinderen eigen ruimte. Nu loopt dat op rolletjes.’ De ophalen bij Montessorischool De Eilanden. BSO’ers spelen nooit samen met de kleuters op Ook Claudette van de babygroep schuift aan. de binnenplaats. Als ze buitenspelen, gaan ze Er zijn drie groepen van 9 baby’s, in totaal dus met Karlijn en Cor naar de Zuiderspeeltuin. 27. En dan zijn er nog de vijftig peuters van twee tot vier jaar. Die zijn er niet allemaal te- De babygroep van vijftien in 2003 is nu uitge- gelijk. Vandaag zijn er twee groepen van veer- groeid tot meer dan dertig. ‘De jongste die we tien kinderen ergens in het gebouw aan het hier hebben is 8 weken oud’, vertelt Claudette, spelen. een ervaren babyleidster met een Surinaamse dere twee kinderen, die vóór 2005 op de dag- bang voor me, later worden we de dikste achtergrond. ‘En we zitten vol, dat geldt voor opvang zaten. ‘We hebben hier veel kinderen maatjes.’ Een meisje van twaalf vertelde hem Gekraakt alle leeftijden. Wij bepalen zelf niet wie hier van het Prinseneiland’, zegt Karlijn. ‘Daar na acht jaar dat ze op haar vierde omhoog- Groepsleider Cor denkt met enig heimwee zijn kind inschrijft. Dat gebeurt centraal bij wonen nu eenmaal de ouders die het kunnen keek en zijn wijde neusgaten zag. ‘Dat vond ze terug aan de begintijd: van één groepje kinde- Kinderopvang Binnenstad waar wij onder val- betalen.’ blijkbaar heel imponerend’, grijnst hij. De an- ren toen is het nu een heel ‘bedrijf’ geworden. len. Ouders kunnen wel een voorkeur opgeven dere twee liggen in een deuk. ‘We begonnen met twintig naschoolse kinde- voor Plancius, dan geven wij ze een rondlei- Gemêleerd Op de vraag wat ze eigenlijk het leukste vin- ren’, vertelt Cor. ‘Die kenden we al. Voordat ding en als er plaats is, kunnen ze komen. De helft van de groepsleiders van Plancius den aan Plancius, zegt Karlijn: ‘We zijn met Plancius hier begon, was dit de Montessori- Maar de wachtlijsten zijn lang. heeft een buitenlands tintje: Amsterdammers een jong team, we zijn hecht met elkaar en er school en stonden we zelf aan deze poort te ‘In 2005 hadden we een kleine terugloop in de met buitenlandse roots. ‘Dat is niet expres ge- is weinig verloop. Claudette: ‘We zijn heel wachten op onze kinderen. Die namen we dan aanvragen. Toen werd de vergoeding voor kin- daan, het is toevallig zo’, vertelt Cor. Hij wil per open. Als iemand ergens boos over is, zeggen mee naar buurtcentrum De Piraat, een eindje deropvang door de werkgever afgeschaft en se niet ‘in kleuren’ denken, maar vindt zo’n we: gooi het eruit.’ Cor vindt eigenlijk de feest- verderop in de Planciusstraat. nam de belastingdienst de bijdrage aan de ou- gemêleerd gezelschap wel goed voor de kin- jes met de ouders het leukst. Wat ze alledrie ‘Toen we hier begonnen in 2003 hadden we in- ders over. Dat merkten we wel in de aanvra- deren. ‘Tachtig procent van de kinderen die noemen: vier dagen per week koken voor de eens een zee van ruimte, maar die was natuur- gen, maar nu heeft zich dat hersteld.’ Toch hier komen, is ‘wit’. Sommigen hebben nog kinderen. Claudette: ‘Daar zijn we mee begon- lijk niet alleen voor de groep kinderen van de heeft Claudette wel gemerkt dat kinderop- nooit een ‘zwarte man’ gezien voordat ze met nen omdat ouders zeiden: ons kind is zo moe buitenschoolse opvang (BSO). Daar moesten ze vang duurder is geworden. Voor haar eigen mij in contact komen’, zegt hij lachend. ‘En na de dagopvang dat hij of zij thuis meteen in wel aan wennen. De eerste peutergroep van dochter betaalt ze nu meer dan voor haar an- dan zijn sommigen in het begin een beetje slaap valt, en dan krijgen we er geen warme maaltijd meer in. Dus is onze kok begonnen met warm eten tussen de middag, en op stonden open voor onze vragen, ook al waren woensdag ook voor de buitenschoolse opvang.’ die soms kritisch, en gaven er antwoord op. Zijn er dan helemaal geen nadelen te noemen? Móeten mannen en vrouwen in de moskee ge- Moeilijk. Het enige is misschien de beperkte scheiden zitten? Dat staat niet in de koran, buitenspeelruimte, een typisch grotestadspro- maar we kiezen er zelf voor. In dit soort ge- bleem. ‘We willen nog een hoekje buiten sprekken kwamen onze verschillen in geloof maken voor de baby’s, maar dat gaat dan wel en cultuur duidelijk aan het licht. ten koste van de ruimte voor de kleuters’, zegt Karlijn. Claudette: ‘Wat ook heel leuk is: we Handreiking gaan steeds vaker werken met thema’s. Voor Eten en drinken mocht die dag pas om zes mi- de groten bijvoorbeeld Halloween, en met de nuten voor acht (zonsondergang). De tafels kleintjes hebben we het muziekproject: mu- waren feestelijk gedekt, en kleurrijke gerech- ziekinstrumenten bespelen, maar ook uit el- ten stonden klaar. Wie dacht dat we vanaf zes kaar halen en weer in elkaar zetten. Daar doen minuten voor acht ook wel mochten eten de baby’s ook aan mee.’ De baby’s? Cor haalt moest nog even wachten; het is belangrijk vragend zijn wenkbrauwen op. Claudette: ’Ja, eerst aandachtig stil te staan bij de betekenis die mogen dan een blokfluit uit het hoesje van wat het geloof ons geeft en wat het van halen, dat kunnen ze goed.’ ons vraagt. Dit was aan de ene kant een kleine beproeving, die echter in het niet valt bij een Moniek Janssen hele dag vasten, maar aan de andere kant een FOTO ZEXNEP TAS verrijking van onze ontmoeting. Een gesprek met de nieuwe Turkse imam (hij volgt een cur- sus Nederlands) en een gebed maakten ons be- Iftar-maaltijd in de Fatih Moskee wust van de Ramadan en van ons contact. De ADVOCATENKANTOOR Turkse Jongeren hadden het goed gezien: samen eten werkt goed om elkaar te leren Seegers & Lebouille Hoe ga ik om met kennen. Het eten was heel lekker, de sfeer en de gesprekken waren hartelijk; soms nog een beetje onwennig en voorzichtig. Hun idee was mijn medemens… een heel goed plan, en werkte als een handrei- Met problemen op het gebied king van de moslimcultuur naar andere culturen. van huur van woon- en Wie denkt niet na over hoe we met andere mensen omgaan? Het kan op elk moment, De Turkse Jongeren Vereniging schreef in haar bedrijfsruimte, werk en ontslag, maar het helpt als we daar vaste momenten voor afspreken. In alle culturen om ons uitnodiging voor de Iftar-maaltijd, dat zij graag contact wil leggen met allerlei mensen uitkeringen, verblijfs- heen doen we dat. In de christelijke cultuur is het bij Oud & Nieuw: wat heb ik in het en organisaties in de buurt en dat zij open vergunningen, huwelijk oude jaar gedaan, wat zijn mijn goede voornemens voor het nieuwe jaar? In de staat voor nieuwe ideeën. Wie heeft een idee joodse cultuur is het in de 10 dagen tussen Rosh ha Shana (nieuwjaar) en Jom ha voor een volgende stap? Wijkcentrum Jordaan en echtscheiding, Kippoer (Grote Verzoendag): hoe kan ik goedmaken wat ik het afgelopen jaar bij & Gouden Reael wil daarbij graag helpen. letselschade en strafrecht Telefoon 6237272 andere mensen misschien niet goed heb gedaan? In de moslimcultuur is het tijdens e-mail [email protected] kunt u bij ons terecht. de Ramadan: hoe ga ik om met mijn medemens en hoe wil ik dat graag doen? Marijke Knipscheer Juridisch advies uitsluitend Gastvrij Vrijwilliger drijvende tuintjes in de Hoe zou het zijn om hierover na te denken Op 19 september jl. waren tientallen buurtbe- Lijnbaansgracht, en buurtbemiddeling. na telefonische afspraak sámen met je medemens? De Amsterdamse woners in de moskee te gast bij de Turkse Turkse Jongerenvereniging dacht: samen eten Jongeren. We konden komen vanaf kwart over werkt altijd goed om mensen te leren kennen. zeven. Feestelijk geklede jonge Turkse mannen ADVOCATENKANTOOR Dat gaan we doen met Amsterdammers in en vrouwen verwelkomden ons. Sinds zonsop- de buurt van de Fatih Moskee aan de Rozen- gang hadden ze nog geen hap gegeten en gracht. De Iftar-maaltijd tijdens de Ramadan is geen slok gedronken. Kriegel van de honger, Seegers & Lebouille een goede gelegenheid. Iftar is het tijdstip flauw van de dorst? Geen sprake van. Voor- van de zonsondergang, waarop moslims die beeldig gastvrij en geduldig legden ze ons uit Egelantiersgracht 576 een hele dag hebben gevast weer mogen eten wat Ramadan betekent: een maand vasten om en drinken. De vereniging schakelde wijk- lichaam en geest te reinigen en de compassie 1015 RR Amsterdam centrum Jordaan & Gouden Reael in, en zo met de medemens te versterken. tel.: 420 08 88, fax: 638 30 22 ontstond contact met buurtvrijwilligers. Trots lieten ze ons hun moskee zien: een mooi [email protected] Een heel goed plan. gebouw, dat ooit een katholieke kerk was. Ze november 2008 10 Minimahuishoudens met kinderen laten geld liggen

Voor Amsterdamse gezinnen die rond moeten en de afgelopen 4 jaar niet eerder een compu- komen van een minimuminkomen zijn er ter van de gemeente hebben gekregen. verschillende potjes waar een beroep op Gezinnen die eind mei nog geen aanvraagfor- gedaan kan worden. Helaas gebeurt dat nog mulier hebben ontvangen, kunnen contact op- steeds te weinig, omdat men hiervan onvol- nemen met de DWI via 020-3463684. De aan- doende op de hoogte is. Reden waarom wij vraagperiode loopt tot 1 december 2008. die potjes nog even voor u op een rij zetten. Jeugdsportfonds Scholierenvergoeding Het Jeugdsportfonds is bestemd voor kinderen Schoolgaande kinderen brengen vaak hoge tot 21 jaar van wie de ouders niet voldoende kosten met zich mee. Minimahuishoudens met geld hebben om de kosten van een sport voor schoolgaande kinderen kunnen hiervoor ver- hun kind te betalen. Het gaat bijvoorbeeld om goedingen aanvragen bij de Dienst Werk en de aanschaf van sportkleding of schoenen of Inkomen (DWI) Amsterdam. De vergoedingen (een deel van) de contributie. Jaarlijks kan het zijn er voor schoolkosten, reiskosten en kosten fonds hieraan maximaal € 225,- bijdragen. De voor culturele en sportieve activiteiten. aanvraag dient door een intermediair (leraar De Scholierenvergoeding bedraagt voor het op school, huisarts of hulpverlener) te worden basisonderwijs € 225,- per kind, voor het voort- gedaan via het internet. gezet onderwijs € 400,- per kind. Voor leerlin- gen in het voortgezet onderwijs die drie zones Jongerencultuurfonds of meer met het openbaar vervoer moeten Voor kinderen van 4 tot 18 jaar die graag wil- overbruggen om bij hun school te komen, kan len deelnemen aan culturele activiteiten zoals op aanvraag een extra vergoeding (reiskosten- ballet, muziek en toneel, maar van wie de ou- vergoeding) van € 150,- worden verstrekt. ders dit niet kunnen betalen, is er het jonge- Gezinnen met een bijstandsuitkering hebben rencultuurfonds. Corrie Hoogland: nog altijd het aanvraagformulier voor de scholierenver- De maximumbijdrage is € 400 per kind per jaar goeding eind juni automatisch toegestuurd (lesgeld en attributen) en dient door een inter- gekregen. Anderen kunnen aanvraagformulie- mediair via internet te worden aangevraagd. regelmatig op pad! ren telefonisch bij de DWI opvragen via 020- 3463684. De scholierenvergoeding kan tot 1 Informatie of advies op maat? ‘Moet je je voorstellen... hiér, in wat nu al 24 jaar mijn kamer is, woonde eeuwen juni 2009 worden aangevraagd. Denkt u in aanmerking te komen voor een of geleden de pastoor. Bijzonder he? Via een trap ging hij vanuit de kamer naar de meer van bovengenoemde voorzieningen en Computervoorziening wilt u hierbij geholpen worden, en woont u in kapel. Hij mocht namelijk niet via de gang, waar de vrouwen woonden.’ Corrie Ook dit jaar kunnen leerlingen uit minimahuis- stadsdeel Westerpark of in het Centrum, dan Hoogland (84) is nog steeds enthousiast over haar woning. Zij woont sinds 1983 in houdens, die naar de brugklas gaan of het kunt u een afspraak maken met een van de so- het St.Andrieshofje aan de Egelantiersgracht. voortgezet onderwijs volgen, een gratis com- ciaal raadslieden van de Blankenberg Stichting. puter met printer en een driejarig internet- Gedurende enige jaren was Corrie een zoge- voor de O.L.V. Kerk aan de .Zij abonnement krijgen. De PC-voorziening is De Blankenberg Stichting is bereikbaar naamde ‘groene weduwe’. Zij woonde aan de gaat daar iedere dag heen, weer of geen weer. vanaf dit jaar iets veranderd. Ook kinderen die via Loket Zorg en Samenleven rand van Amsterdam in een groot huis, dat vol- In de loop der jaren heeft Corrie zich op diver- al op het voortgezet onderwijs zitten, kunnen maandag t/m vrijdag 9.00-15.00 uur, doende ruimte had geboden aan haar grote se plekken als vrijwilliger ingezet. Zoals ge- deze voorziening aanvragen. Tenminste, als ze tel. 57773338 gezin. Toen de kinderen het huis uit waren, zegd bij het Woonspreekuur en bij de Seni- op 31 december 2007 nog geen 18 jaar waren vond Corrie het tijd worden om haar huis over orenraad. Zij was bestuurslid van de Blanken- te doen aan een ander groot gezin en zelf te berg Stichting en verzorgingshuis de Rietvinck. verhuizen naar het Centrum, en dan specifiek In Bernardus was zij betrokken bij allerlei acti- in de buurt van de R.K. Jezuïetenkerk ‘de viteiten. Tegenwoordig begeleidt Corrie er Project Dag van Krijtberg’ aan het . De wens om daar te ‘het sjoelen’ en zij bezoekt er regelmatig een gaan wonen was ontstaan omdat Corrie als vriendin. In het wijkcentrum in de Jordaan, is goed praktiserend katholiek al jarenlang ‘kerk- zij een van de vrijwilligers die mensen ver- Digitdienst de Dialoog te’ bij de Krijtberg en er betrokken was bij al- trouwd maken met computer- en internetge- lerlei activiteiten. Een grachtenwoning was bruik. Computer & Internet Vraagbaak Op dinsdag 4 november wordt de Dag van de voor haar niet haalbaar. Corrie ontdekte ech- Wie behoefte heeft aan hulp bij het zoeken Dialoog in Amsterdam gehouden. Mensen met ter, dat zij in aanmerking kon komen voor een ‘Mijn grootste liefhebberij is lezen’, vertelt naar informatie per computer, kan terecht op verschillende achtergronden komen samen woning in het Begijnhof. Zij voldeed aan de Corrie. ‘Ik houd van literatuur en ik ben zeer het inloopspreekuur. Vrijwilligers uit de buurt aan gesprekstafels die overal in de stad wor- toen geldende criteria: de hofjes waren be- geïnteresseerd in kunst en cultuur.’ Zelfs in staan klaar om u verder wegwijs te maken in den georganiseerd. In kleine kring worden stemd voor alleenstaande katholieke minver- deze toch wat kleine woning staat een flinke de wereld van computers en internet. Het in- ervaringen uitgewisseld aan de hand van een mogende vrouwen. boekenkast. ‘Kijk, hier heb ik een prachtig loopspreekuur is elke vrijdag 10.30–11.30 uur, thema. Dit jaar is het gespreksonderwerp boek over 150 jaar geschiedenis van het 1ste Laurierdwarsstraat 6 ‘in beweging komen’. Ook in het Huis van de Stempel St.Bernardushuis. Natuurlijk heb ik ook het Buurt zijn op 4 november gesprekstafels. Het – achteraf gezien – gunstige toeval deed laatste boek over de hofjes van Amsterdam . Ik NIEUW: Computer & Internet zich voor, dat er in het Begijnhof voorlopig zoek op internet en ik ga naar de bibliotheek Vanaf heden verschijnt in deze krant een nieu- Bent u nieuwsgierig naar andere buurtbewo- geen plaats was voor haar. Er zou wel iets vrij als ik iets tegenkom waarvan ik meer wil we rubriek met informatie op het terrein van ners/Amsterdammers? Wilt u kennismaken, komen in het bij het Begijnhof behorende weten.’ computer en internet. Dit kan gaan over com- vragen stellen en ervaringen uitwisselen? St.Andrieshofje. Dat was juist grondig gereno- ‘Weet je, mijn ogen gaan wel snel achteruit. putercursussen, internetcafés in de buurt, Samen dromen over de toekomst van de buurt veerd. Corrie kon haar hofjeswoning betrek- Uit voorzorg ben ik nu bezig om teksten die ik helpdesks die telefonisch vragen kunnen be- en van Amsterdam? Het Huis van de Buurt no- ken. Klein, zeer klein, maar in een historisch zeker nog eens wil teruglezen, in te spreken antwoorden, handige websites, computerhob- digt u van harte uit om mee te doen! sfeervol pand, kamer aan de gracht en slaapka- op een bandje. Mocht ik het niet meer kunnen by-clubs, enz. Deze rubriek is een onderdeel mer aan de hofkant; met gelijkgezinde bewo- lezen, dan kan ik ze tenminste nog wel horen. van het project Digitdienst waarbij vrijwilligers De dialoogtafel in het Claverhuis ners, diverse winkels op loopafstand aanwezig. Hier heb ik nog zo iets interessants. Foto’s van bewoners ondersteunen bij het gebruik van de (Elandsgracht 70, tel. 6248353) Prachtig toch? En met een beetje inschikken prachtig houtsnijwerk. Dat zag ik laatst in een computer en vooral het omgaan met internet is van 12.00 -14.00 uur. was het ook nog mogelijk om kinderen en museum. Dat doe ik graag, naar musea gaan, en digitale informatie. Graag opgeven vóór 31 oktober. kleinkinderen op bezoek te hebben. ook buiten Amsterdam. Ik ga met vriendinnen Het kost niets en voor een lunch wordt Toen al besefte Corrie terdege dat dit geen of met leden van een seniorenmuseumclub. Computercursussen gezorgd. Kom in beweging! woning was die kon voldoen aan de eisen die Lopend met mijn wandelstok en reizend met In buurtcentrum ’t Claverhuis kunt u diverse gesteld zouden gaan worden aan ‘voor oude- het openbaar vervoer, kan ik nog regelmatig computercursussen voor beginners en gevor- ren geschikte woningen’. Zij was in die tijd vrij- op pad. Dat is fijn.’ derden volgen: internet & e-mail, kennismaken williger bij het Woonspreekuur. Zij werkte mee met de computer, PowerPoint, basiscursus Verzorgingshuis aan de belangenbehartiging van ouderen, als Nel van Rietschoten Word, foto- en beeldbewerking, digitale foto- Bernardus/ Osiragroep lid van de stedelijke Seniorenraad met de por- grafie, enz. tefeuille ‘wonen en huisvesting’. Meer informatie, tel. 6248353, Bernardus heeft diverse voorzieningen. Ondersteuning daarbij (‘een geweldig goede’, Elandsgracht 70 Bewoners uit de buurt zijn ook welkom ge- zegt Corrie) vond zij in het wijkcentrum. In die bruik te maken van enkele voorzieningen periode leerde zij veel over allerlei regels, re- Ouderenontmoetingscentrum de SOOJ waaronder: eettafel, internetcafé, grand café geltjes, beschikkingen, procedures, en zij volg- Geopend ma t/m vrij 13.00–17.00 uur, en fitness. de een aantal computercursussen. ‘Een boeien- Tichelstraat 50 Nieuwe Passeerdersstraat 2. Tel. 551 70 00 de, leerzame periode’, herinnert Corrie zich. Bloemgracht 68-70, tel. 626 37 21 Dian Mekkes Nu, 24 jaar later vindt zij het nog steeds min- Volksuniversteit der belangrijk dat haar woning niet het stem- AKTIE Ook de Volksuniversiteit organiseert compu- pel ‘voor ouderen geschikt’ heeft. Zo’n eeu- verlichting klaar-terwijl-u-wacht tercursussen voor beginners en gevorderden: wenoude hofjeswoning heeft zijn eigen bij- koplamp en reflector-achterlicht op internet en e-mail, PowerPoint, Excel, website zondere kwaliteit. batterijen: duurzaam en veilig maken, creatief met Word 55+, basiscursus op vertoon van deze advertentie Windows 55+, fotobewerking, enz. Vrijwilliger € 20,- Rapenburgerstraat 73, tel. 6261626 Er is veel te doen als je nieuwsgierig en geïnte- Inclusief montage & materiaal www.volksuniversiteit.nl resseerd bent en betrokken raakt, vindt Corrie. (zolang de voorraad strekt) Haar betrokkenheid bij de R.K. Kerk is nog Wie interessante informatie heeft of een steeds volop aanwezig. Vanwege de (loop)af- Ook hebben wij nu weer keuze in bijdrage wil leveren aan deze nieuwe rubriek stand heeft zij de gang naar de Krijtberg en gebruikte huurfietsen met garantie en wordt gevraagd te reageren, deelname aan kerkelijke activiteiten verruild servicebeurt kom langs voor een proefrit e-mail: [email protected] november 200 11 De strijdbare patiënt

De psychiatrie heeft nooit een goed antwoord gehad op gekte en verborg geesteszieken in grote inrichtingen in het bos. Vandaar die angst, we kenden geen gekken zoals dat in de Middeleeuwen en daarna het geval was; nu wonen gekken weer tussen ons in woonprojecten. Veel van die ontwikkeling is te danken aan de ‘antipsychiatrie’ uit de jaren zeventig, maar vooral aan de ‘gekkenbeweging’ uit dezelfde tijd en de verdere ontwikkeling van de patiënten- of cliëntenbeweging. Petra Hunsche, wonend in de Jordaan, schreef er een mooi boek over: De strijdbare patiënt.

Het gevecht tegen elektroshock, gedwongen Petra toont, in interviews over eigen ervarin- medicatie en isoleercel leek dus in de goede gen van patiënten, veel van wat er intussen is richting te gaan, totdat ongeveer gelijktijdig veranderd. Van een onmondig slachtoffer van met de publicatie van Hunsche’s boek achter de neiging tot het handhaven van de bestaan- elkaar twee patiënten in Amsterdam in de iso- de orde, waar de geesteszieke buiten werd ge- leercel overleden. Weg alle positieve gedach- plaatst, tot een situatie waarin een mondige ten, en toch is dat niet juist. Het boek van patiënt zelf meebeslist over de te geven zorg. En van de scherpe actie van de ‘gekkenbewe- Schrijfster Petra Hunsche ging’ tegen alles en iedereen en de arts als

‘chemocipier’, tot het actief meewerken en DRAISMA FOTO EIBERT meebeslissen met de psychiater.

Denk niet dat de slag is gewonnen en de strijd nu tot het verleden behoort. Daar getuigen de laatste doden in de isoleercel wel van, maar de Jong Groen in de Willemsstraat patiënt is geëmancipeerd: ten eigen bate en ‘Bewoners maken Willemsstraat leuker, groener en veiliger’, zo kopte de vorige wijk- ten bate van de samenleving. Lees het boek! krant over de plannen van het Willemsstraatcomité om de beroemdste straat van de Jordaan te verfraaien. Hier poseert Jonas voor één van de nieuwe geveltuinen die de De strijdbare patiënt; van gekkenbeweging laatste weken op initiatief van de bewoners en met medewerking van wijkcentrum en tot cliëntenbewustzijn. Portretten 1970-2000 stadsdeel zijn aangelegd. Het groen is nog pril en teer, maar dat is alle begin. door Petra Hunsche. Uitgegeven door Het Dolhuys, Haarlem, www.hetdolhuys.nl Paul Reinshagen Aanvraag geveltuin Jordaan & Gouden Reael Adverteren Buurtbewoners die komend voorjaar een sluitingen/ leidingen van energiebedrijven of geveltuin voor hun woning willen hebben, straatverlichting. Het stadsdeel behoudt het in deze krant? kunnen hiervoor nu een aanvraag indienen. recht de geveltuin te verwijderen als deze bij- De geveltuinen worden in april aangelegd. Er voorbeeld niet onderhouden wordt. Als u het fijne ervan wilt weten, zijn geen kosten aan verbonden. Met het zie dan onze prijsopgave: stadsdeel is afgesproken dat de stratenmake- Informatie- en Plantenmarkt www.jordaangoudenreael.nl rij de nieuw aangelegde geveltuinen plantrijp In het voorjaar, na de aanleg van de geveltui- aflevert, d.w.z. voorzien van bemeste tuinaar- nen, wordt in verschillende stadsdelen van de. U bent zelf verantwoordelijk voor het be- Amsterdam een Groene Straatdag georgani- planten en het onderhoud van uw geveltuin- seerd. In april 2009 wordt in samenwerking tje. Indien u gaat verhuizen willen wij graag met de Werkgroep Meer Groen in de Jordaan een verhuisbericht van u ontvangen, zodat een Informatie- en Plantenmarkt georgani- uw geveltuin niet onbeheerd achterblijft. seerd. Ook bewoners die al een geveltuin of plantenbak hebben, zijn hierbij van harte wel- Een standaard geveltuin is een strook van 30 kom. Op deze dag kunnen plantenpakketten, cm breed (binnenmaat) langs de gevel. De samengesteld door een ecologisch tuiniersbe- lengte is afhankelijk van de breedte van de drijf, voor het (her)beplanten van uw geveltuin gevel. Op de stoep moet doorloopruimte van opgehaald worden bij het wijkcentrum in de 1.50 meter overblijven, ook waar bomen, lan- Jordaan. Meer informatie over de Groene taarnpalen en amsterdammertjes staan. Straatdag, en een bestelbon voor de planten- Gemeentelijke diensten en bedrijven mogen pakketten verschijnen in het februari/maart- geen hinder ondervinden van de gevelbeplan- nummer van deze krant. ting. Soms moet beplanting helaas worden verwijderd (bijv. bij schilderwerkzaamheden of Sluitingsdatum werken aan de weg). Eventuele schade aan de De aanvraag voor uw geveltuin moet voor 12 plantjes wordt niet vergoed. Klimplanten januari binnen zijn. Voor meer informatie kunt mogen alleen geplant worden met schriftelijke u contact opnemen met Marc, tel. 6221405. toestemming van de huiseigenaar. Geen Onderstaande bon kunt u afgeven of opsturen bomen of diepgewortelde struiken. Stekelige aan Wijkcentrum Jordaan en Gouden Reael, planten moeten gesnoeid worden, zodat ze Marc Hansenne, Haarlemmerstraat 132, 1013

niet over het voetpad uitsteken. Er worden EX Amsterdam. Aanvragen die na 12 januari

geen vergunningen afgegeven voor beplan- binnenkomen, worden niet meer door het

FOTO EIBERT DRAISMA FOTO EIBERT ting rond schakelkasten van telefonie en aan- stadsdeel uitgevoerd. ✃

Ik wil graag een geveltuintje Naam: ______Ja voor mijn woning Schets hieronder de gewenste geveltuin (plattegrond Adres: ______locatie); Elk vakje stelt een stoeptegel voor (30x30cm); de plaats van deuren, ramen, regenpijpen, obstakels en Postcode:______Tel.: ______de stoeprand schetsmatig aangeven. De geveltuin mag slechts 1 stoeptegel diep zijn. Datum aanvraag:______Bloemgracht op de schop Een deel van de Bloemgracht heeft een spectaculaire gedaanteverandering ondergaan. In september zijn de werkzaamheden gestart voor de walmuurvernieuwing en de herinrichting van de Bloemgracht tussen Lijnbaansgracht en Derde Leliedwarsstraat en het gedeelte Lijnbaansgracht tussen Bloemgracht en Nieuwe Leliestraat. Aan de werk- zaamheden is veel voorbereiding, onderzoek en overleg met omwonenden vooraf- gegaan. De werkzaamheden worden in verschillende fasen uitgevoerd en nemen in totaal één jaar in beslag. De walmuur wordt vernieuwd en de Bloemgracht en de Lijnbaansgracht worden heringericht. Daaraan voorafgaand zijn monumentale iepen gekapt en enkele verplant. Met vragen en verzoeken kunt u ter plaatse terecht bij de toezichthouder, de heer Laurens Kalwij, of bellen met de procesmanager Openbare Ruimte, de heer Hans Entrop, tel. 55214 020. U kunt ook mailen naar de heer Entrop, [email protected]. De plannen liggen ter inzage bij het wijkcentrum in 1ste Laurierdwarsstraat 6 november 2008 12

Josine Bokhoven, Prinsengracht 154, Cultuur -28 okt.: Henk Hage, aquarellen Buurtspreekuren Ellen de Bruijne Projects, Rozengracht 207a, -22 nov.: Dora Garcia,NOV Kataerina Zdjelar, video Balie Jordaan, tel. 5573300 dinsdag en donderdag 9.00-12.00 uur agenda Galerie Buuf, 1e Anjeliersdwarsstraat 36 1e Laurierdwarsstraat 6 1ste Laurierdwarsstraat 6 Van Gelder, Planciusstraat 9 B, -20 dec.: Balie Gouden Reael, tel. 6238815 Inloopspreekuur Gouden Reael Helgi Thorsson, installatie versch. technieken Haarlemmerstraat 132 maandag 13.00-16.00 uur en woensdag Uitgaan in de Westelijke Binnenstad, voorzo- Annet Gelink Gallery, Laurierstraat 187-189 13.00-14.45 uur, Haarlemmerstraat 132 ver bij de samenstelling van deze agenda NOV Wijkcentrum Jordaan & Gouden Reael Go Gallery, Prinsengracht 64 Helpt een goed woon/werk-en leefklimaat Stichting IJsterk bekend. Informatie voor de agenda uiterlijk 3 Hof en Huyser, Bloemgracht 135 in de buurt bevorderen. www.ijsterk.nl weken voorafgaand aan het resp. evenement Koch & Bos Gallery, 1e Anjelierdwarsstr. 3-5 naar: [email protected] Verdere 1ste Laurierdwarsstraat 6, tel. 6237272, Galerie Rob KoudijsNOV, Elandsgracht 12, fax 6381885, elke werkdag 10-17 uur Gratis Juridisch Spreekuur info: www.jordaanweb.nl en www.jordaan- -9 nov.: Felieke van de Leest, sieraden Haarlemmerstraat 132, tel. 6220514, Iedere woensdag 18.00-19.00 uur goudenreael.nl Wouter van Leeuwen, Hazenstraat 27, fax 5573349, ma t/m do 11-17 uur, Haarlemmerstraat 132 -22 nov.: Timm Rautert, ‘The Amish’ [email protected], NOV Taalwijzer MUZIEK Kunsthuis Marc Chagall, Bloemgracht 134, www.jordaangoudenreael.nl NOV Servicepunt Inburgering, tel. 6863881 Het Perron: zie theater litho’s van Marc Chagall en Kees van Dongen. Wijksteunpunt Wonen Centrum dinsdag en vrijdag 13.00-17.00 uur De Roode Bioscoop: zie theater My Own Choice, Bloemgracht 136, Woonspreekuur: gratis informatie/advies over Haarlemmerstraat 132 Westerkerk, Westermarkt, tel. 0900-0191 kunst en kunstnijverheid uit Zuid Afrika NOV huren, wonen, stadsvernieuwing, leefbaarheid Vraagbaak Computer & Internet Vrijd 31 okt. 13.00 u: Jos van der Kooij, orgel; Motive GalleryNOV, Elandsgracht 10, Jordaan: elke werkdag 14-16u, di-avond 19-20u Elke vrijdag van 10.30-11.30 uur, toegang gratis -23 nov.: Marjolein Rothman Gouden Reael: elke woensdag 15-17 uur 1ste Laurierdwarsstraat 6 Onrust, Planciusstraat 9-a, tel. 6258569, [email protected], Info: tel. 5573333 of tel. 6237272 THEATER NOV -5 nov.: Fons Haagmans www.wswonen.nl Buurtbemiddeling Binnenstad Circus Elleboog, 32, Galerie GabrielNOV Rolt, Elandsgracht 34, Voor het oplossen van conflicten tussen buren. tel. 6269370, zaterdagen 14.00 u: Ronmandos, Prinsengracht 282, Huurteam Binnenstad Controleert prijs-kwaliteitverhouding in tel. 5573333, ‘Verjaardagspartijtje’, vanaf 6 jr -22 nov.: Renato Nicolodi, sculpturen, particuliere woningvoorraad. Op verzoek e-mail: [email protected] Jeugdtheater de KrakelingNOV, tekeningen, lichtdozen worden bewoners gratis geholpen prijs en kwali- Nieuwe Passeerdersstraat 1, tel. 6245123 SteendrukkerijNOV Amsterdam, 80 Politiespreekuur in Huis van de Buurt teit met elkaar in overeenstemming te brengen. Het Perron, Egelantierstraat 130, tel. Westelijke Eilanden, Panciusbuurt, Galerie Diana Stigter, Elandsstraat 90, Telefonisch spreekuur: 4205835, 10-11 uur 3307035, weekdagen: 21.00 uur, zondag: Westerdokseiland Torch Gallery, Lauriergracht 94, elke werkdag (behalve woensdag) 1 Elke donderdag 19-20 uur, Haarlemerstraat 132 14.30; theater openNOV vanaf ⁄2 uur voor de Ververs Modern Art Gallery, Hazenstraat 54 e-mail: [email protected] voorstelling. Fons Welters, Bloemstraat140NOV Belangengroep Ouderenhuisvesting Jordaan Vrij 31 okt: Nadie, funky jazz & folk Witzenhausen Gallery, Elandstraat 145 Politie: alarm (spoed) 112 De BOJ wil goed, gezellig en betaalbaar wonen De Roode Bioscoop, Haarlemmerplein 7, WM Gallery, Elandsgracht 35 Politie algemeen: tel. 0900 8844 tel. 6257500 NOV voor ouderen in de buurt. Bereikbaar via woon- Martin van Zomeren, Prinsengracht 276, spreekuur of Ouderenadviesbureau Di 28- vrij 31 okt: Robisco Festival: Alan NOV 06-nummers alleen tijdens kantooruren! -22 nov. Cornelius Quabeck ‘Gunga’ (vrijd, zat ), Ernst Reijsiger e.a. (di, Huurdersvereniging Centrum Jordaan-Zuid: Buurtregisseur Max Engelander, wo ,do), Martin Fondse e.a. (vrij) Purves LEZINGEN, WANDELING: Verenigt huurdersbelangen, tel. 6237272 06-51308685 en Dayenne Venema, 06-22217004 Rozentheater, RozengrachtNOV 117, tel. 6207953 e-mail: [email protected] Café Duende, zo 16 nov., 13.30 u: [email protected] Di 28 okt, wo 29 okt. 20.00 u: NOV www.huurdersverenigingcentrum.nl ‘Sier en betekenis, vrouwen in de gevelstenen Jordaan-Midden: Hans Van Lent, 06-53143495 Don’t hit Mama, ‘Go big or go Home’, dans van Amsterdam’, lezing door Onno Boers; e-mail: [email protected] Do 30 okt, vrij 31 okt, 20.00 u: Loket Zorg en Samenleven NOV toegang gratis Telefonisch spreekuur, tel. 5573338 Likeminds’, ‘nieuwe voorstelling’ Jordaan-Noord: Buurtregisseur Dick Eénhuizen, Jordaanmuseum, wandelingen met bezoek maandag t/m vrijdag 9.00-15.00 uur NOV 06-51413886 aan traditioneel Jordaanpand, Inloopspreekuur Jordaan Politiespreekuur: elke donderdag 19-20 uur MUSEA e.d. zie www.jordaanmuseum.nl Bibliotheca PhilosophicaNOV Hermetica, Tichelstraat 5 Bloemstraat 15, ma tm vrij 9.30-12.30 u Gouden Reael en 13.30-15.00 u Buurtregisseur Fred Sterk 06-51475791 Fotogram, Korte Prinsengracht 33, open Een stad vol geloof Haarlemmerstraat e.o. ma-do 11-22 u; vrij, za: 11-16.30 u:, -12 nov.: Buurtregisseur Harold van Dam, NOV In de maand november organiseert de ‘Camera Natura’,natuurfotografie, groepstent. 06-53142687, e-mail: Pianolamuseum, zie muziek Amsterdamse Studentenekklesia, de kerk van Haarlemmerdijk e.o. Theo Thijssenmuseum, 1e Leliedwarsstraat Huub Oosterhuis, de cursus Een stad vol Buurtregisseur Richard Hoogenboom 16, do tm zo 12.00-17.00NOV uur geloof. Doel van deze cursus is kennismaken 06-53346937, SM Bureau Amsterdam, Rozenstraat 59, met de verscheidenheid aan religies in e-mail: [email protected] di tm zo 11-17 u, -2 nov. : Marijn van Kreij Amsterdam. We wonen in een stad met 177 Westelijke Eilanden en Planciusbuurt Buurtregisseur Petra Goldstein, tel. 06-51809180 Woonbootmuseum, Prinsengracht t.o. 296, nationaliteiten, wat onze stad cultureel gezien tot één van de meest gevarieerde e-mail: [email protected] www. woonbootmuseum.nl;NOV maart t/m okto- Westerdokseiland ber: di tm zo, november t/m februari vrij t/m plekken ter wereld maakt, vertelt Geeske Hovingh, een van de organisatoren. ‘Toch Politiespreekuur: elke donderdag 19-20 uur zo, beide 11-17.00 u; gesl. 30-4, 25, 26-12, Haarlemmerstraat 132 31-12/4-1 weten we vaak maar weinig van elkaar en NOV dat verontrust ons als Ekklesia, aangezien dat GALERIEËN vooroordelen en een gevoel van onveiligheid De meeste galerieën zijn geopend van in de hand kan werken. Daarom hebben we Uitgave van het wijkcentrum woensdag t/m zaterdag en de eerste zondag een cursus opgezet met als doel de ‘ander’ van de maand tussenNOV 13.00 uur en 17.30 uur. beter te leren kennen.’ Zoekertjes Artline, Bloemgracht 65, -30 okt: ’2000-2008, Nieuwsgierig Oplage 21.250, gratis huis-aan-huis een selectie’, groepstentoonstelling Geeske Hovingh: ‘De cursus is een meerjaren- bezorgd, 7x per jaar. Het verspreidings- Galerie Bart, BloemgrachtNOV 2 project, waarin we vele anderen willen leren gebied wordt omsloten door het water Suzanne Biederberg, 1e Egelantiersdwars- kennen, maar het komende seizoen richten we van Prinsengracht, Leidsegracht, straat 1, -6 nov.: Ina Symlich Janse ‘A fresh ons op de islam. Schrijver Kader Abdolah zei in Singelgracht, Westerkanaal, Zoutkeets- Perspective’, versch. techn. de Volkskrant van 8 oktober jl.: ‘Vierhonderd jaar geleden kwamen de joden naar Neder- De cursus bestaat uit vier onderdelen: aller- gracht, IJ, Westertoegang, Westerdoks- land en werden we een joods-christelijke sa- eerst twee avonden waarop de islam in grote eiland, Singel en . menleving. Nu komen de moslims. Probeerden lijnen zal worden uitgelegd. Daarop volgt een Bezorgklachten: tel. 6237272 Nederlanders zich eerst te verzetten, nu kun- bezoek aan de Fatih-moskee op de Rozen- Kopij/advertenties nen we er niet meer omheen en groeit de gracht waar we een rondleiding krijgen, het Deadline: 26 november 020-626 44 36 nieuwsgierigheid’. Op die nieuwsgierigheid middaggebed meemaken en aansluitend lun- anticiperen wij. chen met enkele leden van de moskeegemeen- Redactieadres schap. Ter afsluiting bekijken we Le grand Haarlemmerstraat 132, Belangrijk om te vermelden is dat we niet al- Voyage, een film over een vader die met zijn tel. 6220514 (ma/di) leen informatie over de islam willen verstrek- zoon de hadj maakt, de pelgrimstocht naar 1ste Laurierdwarsstraat 6, ken, dan kun je net zo goed Wikipedia raad- Mekka. De cursus is bedoeld voor iedereen tel. 6237272 (wo/do) plegen. Naast de boekenwereld willen we juist die nieuwsgierig is naar zijn stadsgenoten en [email protected] ook de mensenwereld verkennen. Daarin on- hun religie. www.jordaangoudenreael.nl Zoekertjes derscheidt deze cursus zich.’ 4 nov. 19:30-22:00 uur: Redactie Jordaan&GoudenReael In de rubriek Zoekertjes kunt u als particulier/stichting een ‘De islam in grote lijnen’ Ada Iest, Paul Reinshagen, advertentie plaatsen. Uw tekst moet uiterlijk 26 november door Kees Kok, theoloog Albert Stavast, Dick van der Heijden, € bij de redactie zijn. Zoekertjes tot 150 tekens 7,- (incl. Productie Astrid Brand spaties en leestekens). Tot 250 tekens € 12,-. Tot 500 tekens 11 nov. 19:30-22:00 uur: Open Dag Eindredactie ism Raymond Baan € 23,- . Betaling graag vooraf bij het wijkcentrum, ‘De islam in grote lijnen’ 1ste Laurierdwarsstraat 6, tel. 6237272 Zondagsschilders door Kees Kok en islamoloog Anton Wessels. Medewerkers Eibert Draisma, Mieke Krijger, Drs P, Aangeboden: gitaarles, blokfluitles en algemeen muzikale 15 nov. 11:30-14:00 uur: Op zondag 16 november van 12.00 tot 16.00 Hans Sizoo, Elly Pronk, Ieneke Suidman, vorming door ervaren en enthousiaste docente. Vanaf € 7,- Bezoek aan de Fatih-moskee, uur wordt de jaarlijkse Open Dag gehouden Jan Berns, Henny Cruyff, Eddy Terstall, per half uur.Tel. 020-6167197. Rozengracht 150 ------bij het Centrum voor Beeldende Kunst Martin Pluimers, Nel van Rietschoten, Heeft u klussen in huis? Ik (man, 34 jaar) woon in de ‘De Zondagsschilders’, 101 28 nov. 18:00-22:00 uur: Moniek Janssen Jordaan en ben een ervaren klusser in o.a. timmerwerk, te Amsterdam. Maaltijd en Le Grand Voyage elektra, loodgieterswerk, tv en computeraansluitingen. Vormgeving Vraag € 18,- per uur. Bel 06-36398787 Docenten en secretariaatsmedewerkers zijn Kosten: € 30,- (met kortingspas € 25,-) Jan Nanne ------aanwezig voor alle informatie. Grafici, schil- U kunt zich opgeven bij Vanessa Verhoeff, Te huur, La Gomera, Sfeervol vakantiehuisje voor max. 7 ders en beeldhouwers zijn aan het werk en er [email protected] Druk personen, 20 minuten van zee met de auto. Voor prachtige is een expositie van werk van leden. Voor meer informatie, tel. 6256940, Dijkman Offset, Diemen wandelingen in het nationale park van La Gomera. www.studentenekklesia.nl Voor informatie en folder bel Gusta van Eijk 06-53535185, Voor meer informatie: De volgende Jordaan&GoudenReael De Rode Hoed, Keizersgracht 96 of Paul Dams 06-14456891, of beiden 020-6238003 www.dezondagsschilders.nl Verschijnt 16 december