Gemeente 1 Gemeente Lanaken 2 Inleiding

De secundaire scholen van Lanaken (KTA Alicebourg, TI Sparrendal, Heilig-Hart College en St- Vincentiusmiddenschool) hebben met het gemeentebestuur, de politie Lanaken- en een aantal welzijnspartners (CLB, CAD, JAC, Opvoedingswinkel) een samenwerkingsverband opgezet in het kader van het welzijn van onze jongeren en een veilige schoolomgeving, Vanuit dit samenwerkingsverband worden er preventieve acties, alsook gecoördineerde controles opgezet, zowel in de scholen als in de schoolomgeving.

Verder werden er ook afspraken vastgelegd in deze wegwijzer die gebruikt kan worden wanneer er zich probleemsituaties voordoen op school. Enerzijds is er aandacht voor het welzijnsluik waarbij, afhankelijk van de problematiek, de jongere(n) en/of ouders samen begeleid kunnen worden door school en een of meerdere welzijnspartners. Tegelijk wordt er aandacht besteed aan een repressief luik waarbij de lokale politie een belangrijke partner is.

Gemeente Lanaken 3 Inleiding

De wegwijzer zorgt ervoor dat het voor alle scholen en partners duidelijk is welke de opties zijn en welke mogelijke gevolgen deze hebben, zodat de betrokken leerling (en zijn of haar ouders) zo goed mogelijk geholpen en begeleid kan/kunnen worden, zonder daarbij echter de veiligheid, gezondheid en welzijn van de andere leerlingen, alsook de personeelsleden, uit het oog te verliezen. De samenwerking in het kader van deze wegwijzer wordt regelmatig geëvalueerd in de stuurgroep waaraan alle betrokken partners deelnemen.

In elke casus worden er 3 kleuren gebruikt om de aard van de optie te duiden: rood betekent verplicht (moet), oranje betekent aan te raden (best) en groen wijst op een mogelijkheid (kan).

Gemeente Lanaken 4 Inleiding

De wegwijzer vormt een leidraad voor de scholen en laat ruimte voor nuance: De school onderneemt steeds verschillende stappen ter controle van de feiten en zal bij elke situatie de ernst ervan inschatten om op basis van deze inschatting te bekijken welke procedure gevolgd wordt. Belangrijk hierbij is om een duidelijk overzicht te hebben van de verschillende opties én hun gevolgen. Dit overzicht vinden jullie in de vorm van deze wegwijzer.

Deze wegwijzer is zeker geen doorverwijzer! De school behoudt steeds de regie bij problemen, maar pakt deze aan samen met de verschillende partners waarbij steeds de zorg en aandacht voor de leerlingen centraal staan! Belangrijker dan de wegwijzer die op papier staat, is het regelmatige contact tussen alle partners die deze wegwijzer hebben helpen tot stand komen. Via deze contacten wordt deze wegwijzer ook voortdurend geëvalueerd en indien nodig aangepast en/of aangevuld.

Gemeente Lanaken 5 Inhoudstafel

1.Aantreffen illegale drugs 7 De eigenaar is niet bekend 7 De eigenaar is bekend 9 2.Vermoeden van drugbezit of –gebruik 12 3.Druggebruik 15 4.Vermoeden van dealen 17 5.Vaststellen van dealen 20 6.Geweld 23 7.Verboden wapenbezit 24 8.Opzettelijk toebrengen van materiële schade 26 9.Diefstal op school 27 10.Spijbelen 29 11.Vervalsen van afwezigheidsattesten 30 12.(Cyber)pesten 31 13.Steaming/afpersing 32 14.Aanranding van de eerbaarheid/verkrachting 33 15.Zelfdoding 35 Gedachten of poging 35 Buiten de school 36 Op school 37 16.Radicalisering 38 17.Sexting 39 18.Lijst afkortingen 40 19.Info partners 41-53

Gemeente Lanaken 6 1.Aantreffen illegale drugs De eigenaar is niet bekend •De politie wordt verwittigd via 101. De school •De politie komt de drugs op verwittigt politie school ophalen. •De politie stelt een VPV op.

De school • Consult aan school. contacteert CAD

Gemeente Lanaken 7 Aantreffen illegale drugs De eigenaar is niet bekend

• Bij herhaaldelijke ‘vondsten zonder eigenaar’ neemt de politie contact op met de directie van de desbetreffende school en vice versa. • De politie haalt de gevonden producten op bij de school en dit om te vermijden dat een personeelslid dat het gevonden product zelf naar de politie zou brengen, in problemen zou komen bij eventuele controles onderweg. • De politie informeert de school over de aard van het product indien dit relevant is. • VPV = een vereenvoudigd proces-verbaal. Dit is de registratie op politieniveau van de belangrijkste elementen van misdrijven die relatief weinig ernstig zijn of waarvan de dader in bepaalde gevallen niet kan worden geïdentificeerd. VPV’s worden door de politiediensten beheerd en niet aan het parket overgemaakt. Een melding zal dus niet automatisch leiden tot maatregelen vanwege het jeugdparket. • Het is aangeraden dat de school CAD contacteert voor een consult aan de school ivm de aanpak en/of beleid (uitgebreid overzicht als bijlage). • Illegale drugs (KB 31/12/1930) = cannabis, heroïne, cocaïne, methamfetamine, XTC, GHB, LSD, ketamine, paddo’s.

Gemeente Lanaken 8 Aantreffen illegale drugs

De eigenaar is bekend De school verwittigt •De politie wordt verwittigd via 101. politie

De school contacteert •Consult aan school CAD en CLB •Doorverwijzing leerling en/of ouders

De school verwijst de ouders door naar de opvoedingswinkel

Gemeente Lanaken 9 Aantreffen illegale drugs De eigenaar is bekend

• Bij herhaald of zwaar gebruik wordt de minderjarige leerling verhoord met bijstand van een advocaat. Hij of zij kan hier geen afstand van doen. Politie maakt een PV over aan de procureur des Konings en biedt vroeginterventie aan. • Bij éénmalig gebruik wordt de minderjarige leerling niet verhoord. Politie maakt een VPV en verwijst door naar vroeginterventie. Indien nodig wordt een PV VOS ( = verontrustende opvoedingssituatie) opgesteld. • Daar het onderzoek geheim is, kan politie enkel een summiere uitleg over het vervolg van de procedure geven aan de school, niet over de inhoud. • Fouilleren kan enkel door de politie. • Doorzoeken kastjes: de leerlingenkastjes in scholen dienen beschouwd te worden als privé-bezit en kunnen als dusdanig enkel doorzocht worden, hetzij met toestemming van de leerling, hetzij met een huiszoekingsmandaat. • Schoolreizen: de school heeft de plicht leerlingen duidelijk te maken dat drugsbezit uit den boze is. Leerlingen moeten gewaarschuwd worden dat in bepaalde landen streng wordt opgetreden. • Bij het aantreffen van drugs bij een leerling die niet woonachtig is in Lanaken, wordt de lokale politie van Lanaken verwittigd. Het vervolg van het onderzoek gebeurt door de politiezone van de woonplaats van de leerling.

Gemeente Lanaken 10 Aantreffen illegale drugs De eigenaar is bekend

• Het is aangeraden dat de school het CLB contacteert om het proces van vraagverheldering te begeleiden. Het aantreffen van illegale drugs is meestal één element in een complexe situatie. Het lopen van een proces met de betrokkenen om deze complexe situatie te aanvaarden, aanschouwen en van daaruit eventueel gericht vragen stellen aan relevante partners is belangrijk. Het CLB kan de onderliggende vragen en zorgen verhelderen zodat de leerling en de ouders naar de juiste dienst of organisatie worden doorverwezen. • Het is aangeraden dat de school CAD Limburg contacteert voor (uitgebreid overzicht in bijlage): • Consult aan school ivm aanpak en/of beleid, • Doorverwijzing van de leerling en/of ouders (bij minderjarige leerlingen worden de ouders steeds betrokken). De school kan opteren voor een verplichte doorverwijzing naar CAD. De leerling kan aan CAD een attest van aanwezigheid vragen dat achteraf door de leerling aan de school bezorgd kan worden. • Illegale drugs (KB 31/12/1930) = cannabis, heroïne, cocaïne, methamfetamine, XTC, GHB, LSD, ketamine, paddo’s.

Gemeente Lanaken 11 2.Vermoeden van drugbezit of druggebruik

De leerling zit mogelijk onder invloed in de klas •De leerling wordt opgevangen door een De leerling wordt vertrouwenspersoon op school. verwijderd uit de klas •De school start een interne procedure.

De school contacteert •Consult aan school •Doorverwijzing leerling CAD en CLB en/of ouders naar CLB

De school verwijst de ouders door naar de opvoedingswinkel

Gemeente Lanaken 12 Vermoeden* van drugbezit of druggebruik De leerling zit mogelijk onder invloed in de klas

• Vermoeden* van …: Het gaat hier om duidelijke signalen die op drug- of alcoholgebruik kunnen wijzen. • Bij een louter vermoeden wordt het aandachtsniveau in de school verhoogd en gaat men het gesprek met de leerling aan. De procedure op de voorgaande pagina treedt slechts in werking als het louter vermoeden in quasi zekerheid overgaat. • De school tracht in eerste instantie al haar preventieve en curatieve troeven (lees: hulpmiddelen) te benutten. Dit kan ism CLB en CAD. De ouders worden steeds ingelicht. • De school start een interne procedure van begeleiding en eventuele externe hulpverlening. Ook preventieve methodieken kunnen hier ingeschakeld worden. Indien er geen verbetering komt in het gedrag en functioneren van de leerling kan er overgegaan worden tot het nemen van tuchtmaatregelen. • Bij acute situaties wordt de leerling eerst overgebracht naar de spoedafdeling van het ziekenhuis.

Gemeente Lanaken 13 Vermoeden van drugbezit of druggebruik De leerling zit mogelijk onder invloed in de klas

• Het is aangeraden dat de school het CLB contacteert voor (uitgebreid overzicht in bijlage): • Consult aan school (inschatten van de situatie, welke partners worden betrokken, …), • Het verdere begeleidingstraject (verwijzing hulpverlening) als de ouders/leerling hiermee instemmen en het schoolse traject (bv. tuchtdossier). • Het is aangeraden dat de school CAD Limburg contacteert voor (uitgebreid overzicht in bijlage): • Consult aan school ivm aanpak en/of beleid.

Gemeente Lanaken 14 3.Druggebruik De leerling zegt te gebruiken en gebruikt op school

• Zie ‘Aantreffen illegale drugs’ – eigenaar is bekend. • Er wordt vanuit politie steeds vroeginterventie of therapeutisch advies aangeboden. • De school tracht in eerste instantie al haar preventieve en curatieve troeven (lees: hulpmiddelen) te benutten. De ouders worden steeds ingelicht.

Gemeente Lanaken 15 Druggebruik De leerling zegt te gebruiken en gebruikt buiten school

•Consult aan school De school contacteert CAD •Doorverwijzing leerling en/of en CLB ouders

• De politie wordt verwittigd via De school kan een melding 101. doen bij politie en kan de • De school heeft hier geen juridische verplichting: dus geen ouders doorverwijzen naar meldingsplicht, wel de opvoedingswinkel meldingsrecht. • De politie start een onderzoek naar een ev. dealercircuit. • PV wordt opgesteld (aanbod vroeginterventie).

Gemeente Lanaken 16 4.Vermoeden van dealen

•Consult aan school De school •Doorverwijzing leerling contacteert CAD, en/of ouders CLB en politie •De politie wordt verwittigd via 101.

De school verwijst de ouders door naar de opvoedingswinkel

Gemeente Lanaken 17 Vermoeden van dealen

• Dealen = zowel het effectief (herhaaldelijk) ‘cadeau doen’, effectief trakteren van een drugmiddel; het effectief doorverkopen van een drugmiddel, ook al was dit oorspronkelijk bestemd voor eigen gebruik, als het effectief bezorgen op vraag/bestelling van een drugmiddel – al dan niet met enig winstoogmerk. Ook het fungeren als tussenpersoon wordt aanzien als dealen. • Politie wordt gecontacteerd, afhankelijk van hoe sterk het vermoeden is. • Indien er een link is met de school houdt politie de school op de hoogte van de stand van zaken van het onderzoek (algemene info). Indien er geen link met de school is, wordt er geen informatie gegeven aan de school. • De leerling als persoon is niet voldoende om als ‘link met de school’ beschouwd te worden. • Eventuele acties en tussenkomsten door politie op school worden steeds vooraf met de school besproken. • Politie stelt een PV op.

Gemeente Lanaken 18 Vermoeden van dealen

• Het is aangeraden dat de school het CLB contacteert voor (uitgebreid overzicht in bijlage): • Consult aan school (inschatten van de situatie, welke partners worden betrokken, …), • Het verdere begeleidingstraject (verwijzing hulpverlening) als de ouders/leerling hiermee instemmen en het schoolse traject (bv. tuchtdossier). • Het is aangeraden dat de school CAD Limburg contacteert voor (uitgebreid overzicht in bijlage): • Consult aan school ivm aanpak en/of beleid, • Doorverwijzing van de leerling en/of ouders (bij minderjarige leerlingen worden de ouders steeds betrokken). De school kan opteren voor een verplichte doorverwijzing naar CAD. De leerling kan aan CAD een attest van aanwezigheid vragen dat achteraf door de leerling aan de school bezorgd kan worden.

Gemeente Lanaken 19 5.Vaststellen van dealen

•De leerling wordt verwijderd uit de klas De school verwittigt en in ‘quarantaine’ geplaatst. politie •De politie wordt verwittigd via 101.

De school contacteert •Consult aan school •Doorverwijzing leerling CAD en CLB en/of ouders

De school verwijst de ouders door naar de opvoedingswinkel

Gemeente Lanaken 20 Vaststellen van dealen

• Bij meervoudige betrokkenheid worden de verschillende betrokken leerlingen apart gezet en zorgt de school dat ze niet met elkaar kunnen communiceren. • Zonder toestemming van de leerling mag de GSM niet worden afgenomen. De school mag uiteraard wel aan de leerling vragen de GSM af te geven. • De leerlingen worden in deze situatie niet alleen gelaten. • Indien er een link is met de school houdt politie de school op de hoogte van de stand van zaken van het onderzoek (algemene info). Indien er geen link met de school is, wordt er geen informatie gegeven aan de school. • De leerling als persoon is niet voldoende om als ‘link met de school’ beschouwd te worden. • Eventuele acties en tussenkomsten door politie op school worden steeds vooraf met de school besproken. • Politie stelt een PV op. • De school verwittigt de ouders van de betrokken leerlingen.

Gemeente Lanaken 21 Vaststellen van dealen

• Het is aangeraden dat de school het CLB contacteert voor (uitgebreid overzicht in bijlage): • Consult aan school (inschatten van de situatie, welke partners worden betrokken, …), • Het verdere begeleidingstraject (verwijzing hulpverlening) als de ouders/leerling hiermee instemmen en het schoolse traject (bv. tuchtdossier). • Het is aangeraden dat de school CAD Limburg contacteert voor (uitgebreid overzicht in bijlage): • Consult aan school ivm aanpak en/of beleid, • Doorverwijzing van de leerling en/of ouders (bij minderjarige leerlingen worden de ouders steeds betrokken). De school kan opteren voor een verplichte doorverwijzing naar CAD. De leerling kan aan CAD een attest van aanwezigheid vragen dat achteraf door de leerling aan de school bezorgd kan worden.

Gemeente Lanaken 22 6.Geweld* tav personeel of tussen leerlingen met lichamelijke en/of materiële schade •De leerling wordt geïsoleerd. De school verwittigt de •De school start een interne ouders van de leerling tuchtprocedure.

• Politie wordt verwittigd, afhankelijk van de gradatie van het geweld. De school contacteert • De politie wordt verwittigd via 101. CLB en politie • Politie stelt een PV op en bezorgt dit aan de PdK.

De school verwijst de ouders door naar de opvoedingswinkel en de leerling naar het JAC

www.1712.be

Gemeente Lanaken 23 7.Verboden wapenbezit •De politie wordt verwittigd via 101. •Verwittiging politie is afhankelijk van de aard van de wapens (zie toelichting De school verwittigt politie en de ouders van volgende bladzijde). de leerling •Politie start een onderzoek, stelt een PV op en bezorgt dit aan de PdK. •De school start een interne tuchtprocedure.

De school contacteert CLB

De school verwijst de ouders door naar de opvoedingswinkel en de leerling naar het JAC

Gemeente Lanaken 24 Verboden wapenbezit

• Verboden wapenbezit: bedoeld worden o.a.: vuurwapens, messen, pepersprays, traangasbusjes, boksbeugels, werpsterren, … Voor deze wapens wordt steeds politie verwittigd. Ook vuurwerk, bommetjes, strijkers of andere vormen van springstof kunnen beschouwd worden als wapens. Voor deze wapens kan politie verwittigd worden. Bij twijfel kan de nodige uitleg gevraagd worden aan de politie. • Amoksituaties: de politie vraagt aan de scholen om aandachtig te zijn voor veranderend gedrag. Wanneer zaken lijken te escaleren of uit de hand te lopen, verwittigt men onmiddellijk de politie.

Gemeente Lanaken 25 • De school start een interne De school verwittigt tuchtprocedure. 8.Opzettelijk toebrengen van de ouders materiële schade aan •De politie wordt verwittigd via 101 (afhankelijk van de installaties,materialen van ernst van de feiten). •Indien de dader niet gekend De school contacteert school en persoonlijke CLB en politie. is, legt de school klacht neer tegen onbekenden. •Politie start een onderzoek, bezittingen van stelt een PV op en bezorgt dit personeelsleden aan de PdK. De school verwijst de ouders door naar de opvoedingswinkel

Gemeente Lanaken 26 9.Diefstal op school

• De school raadt de ouders aan om klacht neer te leggen bij politie. De school verwittigt • Indien de dader gekend is, start de de ouders. school een tuchtprocedure.

De school contacteert CLB

De school verwijst de ouders door naar de opvoedingswinkel

Gemeente Lanaken 27 Diefstal op school

• Indien de dader gekend is, maakt politie een PV op en bezorgt dit aan de PdK. De school start een interne tuchtprocedure. • Indien de dader niet gekend is, legt de school klacht neer tegen onbekenden. Politie stelt een VPV op. • Het slachtoffer wordt in beide gevallen geïnformeerd dat hij of zij steeds ook zelf klacht kan indienen bij politie. • De school/politie verwittigt de ouders van het slachtoffer, alsook van de dader indien deze laatste gekend is.

Gemeente Lanaken 28 10.Spijbelen

•Wettelijk kader: CLB wordt De school verwittigt het verwittigd vanaf 5 halve dagen CLB problematische afwezigheid.

De school verwijst de ouders door naar de opvoedingswinkel en de leerling naar het JAC

https://arktos.be/nl/ondersteuning/naf t

Gemeente Lanaken 29 11.Vervalsen van afwezigheidsattesten

•De school contacteert de ouders. •Tuchtprocedure kan worden De school opgestart. •Politie wordt verwittigd via 101 verwittigt het indien er sprake is van het vervalsen van een doktersattest. CLB en politie. •Politie stelt een PV op en maakt dit over aan de PdK.

Gemeente Lanaken 30 12.(Cyber)pesten

• Wanneer er fysiek geweld wordt gebruikt bij het pestgedrag, volgt de school dezelfde stappen als bij de procedure rond ‘geweld’ (zie pag. 21). De school verwittigt de ouders van dader en slachtoffer en start gesprekken met het CLB

De school verwittigt de • Politie wordt gecontacteerd via het politie, verwijst de ouders aanspreekpunt (zie bijlagen voor gegevens). • Indien het slachtoffer duidelijk lijdt onder de door naar de situatie, raadt de school de ouders aan klacht opvoedingswinkel en de neer te leggen bij de politie. leerling naar het JAC • Politie stelt een PV op en maakt dit over aan de PdK.

Gemeente Lanaken 31 13.Steaming/afpersing

•Politie wordt verwittigd via 101. De school verwittigt politie •Afhankelijk van de ernst van de feiten start de school een interne tuchtprocedure.

De school verwittigt het CLB, verwijst de ouders door naar de opvoedingswinkel en de leerling naar het JAC

Gemeente Lanaken 32 14.Aanranding van de eerbaarheid/verkrachting

•De school/ouders/CLB doet samen met het slachtoffer een De school verwittigt de melding van de feiten bij de ouders, het CLB en de politie. politie. •Politie wordt verwittigd via 101.

De school verwijst de ouders door naar de opvoedingswinkel en de leerling naar CAW Limburg (slachtofferhulp).

Gemeente Lanaken 33 Aanranding van de eerbaarheid/verkrachting

• Indien het slachtoffer en de (vermoedelijke) dader op dezelfde school zitten, neemt de PdK initiatief om verdere problemen te vermijden. • De school gaat over tot preventieve schorsing van de vermoedelijke dader.

Gemeente Lanaken 34 15.Zelfdodingsgedachten •De school heeft een 1e gesprek met de leerling dmv de of -poging vertrouwenspersoon. •Politie wordt verwittigd via 101. De school isoleert de •In geval van een crisissituatie leerling en verwittigt (en enkel dan) wordt het KPC samen met het CLB de gecontacteerd. ouders •Afhankelijk van de ernst kan politie een PV opstellen en PdK verwittigen. Dit kan ev. leiden tot collocatie, al zal dit laatste enkel in zeer uitzonderlijke gevallen gebeuren.

De school verwijst de ouders door naar de opvoedingswinkel en de leerling naar het JAC

www.klasse.be/reeks/zelfdoding

Gemeente Lanaken 35 Zelfdoding voltooid buiten de school

De politie licht de school in, waarna de school samen met het CLB de andere leerlingen inlicht

De leerlingen kunnen worden doorverwezen naar het JAC voor gesprekken buiten de schoolcontext

www.klasse.be/reeks/zelfdoding

Gemeente Lanaken 36 Zelfdoding voltooid •De school isoleert getuigen en vraagt GSM’s uit te schakelen. op school •De school stelt perimeter in met het oog op het onttrekken van het slachtoffer aan het zicht en het vrijwaren van sporen. De school verwittigt politie •Politie wordt verwittigd via 101. en CLB •De politie stelt een PV op en maakt dit over aan de PdK. •De politie licht de ouders in en voorziet slachtofferhulp op school voor de andere leerlingen.

De leerlingen kunnen worden doorverwezen naar het JAC voor gesprekken buiten de schoolcontext

www.klasse.be/reeks/zelfdoding

Gemeente Lanaken 37 16.Radicalisering

• Politie wordt verwittigd via: • Het aanspreekpunt bij gewijzigd gedrag, uitspraken, … De school verwittigt • 101 bij effectieve daden. politie • De politie start een onderzoek en informatierapport of PV wordt opgesteld indien nodig.

• Samen met de dienst Flankerend Onderwijsbeleid kan De school contacteert een casus anoniem worden CLB en/of dienst bekeken en ev. worden Flankerend voorgelegd aan de Lokale Integrale Veiligheidscel. De Onderwijsbeleid school bepaalt zelf welke info gedeeld wordt.

De school verwijst de ouders door naar de opvoedingswinkel en de leerling naar het JAC

www.klasse.be/radicalisering

Gemeente Lanaken 38 17.Sexting

• School en CLB bepalen samen de ernst van de situatie en gaan in dialoog, zowel met het De school verwittigt slachtoffer als de verspreider. • Samen met de betrokkenen wordt bekeken CLB of en op welke manier de ouders worden betrokken.

• De school raadt de ouders aan De school verwittigt de om klacht in te dienen bij politie. ouders. • Politie wordt verwittigd via het aanspreekpunt.

De school verwijst de ouders door naar de opvoedingswinkel en de leerling naar het JAC.

www.sexting.be

Gemeente Lanaken 39 18.Lijst afkortingen

CAD Centra voor Alcohol- en andere Drugproblemen Limburg CAW Centrum Algemeen Welzijnswerk CLB Centrum voor Leerlingen Begeleiding JAC Jongeren Advies Centrum KPC Kinder Psychiatrisch Centrum PdK Procureur des Konings PV Proces Verbaal VOS Verontrustende Opvoedingssituatie VPV Vereenvoudigd Proces Verbaal

Gemeente Lanaken 40 19.Info partners CAD – Centra voor Alcohol- en andere Drugproblemen Limburg

1. Preventie, sensibilisering & beleid - voor leerlingen o Workshops: Wil je als leerkracht in het kader van bepaalde lessen of een preventiedag workshops organiseren? Dan kan dit besproken worden met de lokale preventiewerker. We vragen als CAD een actieve betrokkenheid van de school bij de uitwerking, zodat de workshops steeds op maat van de leerlingen gegeven worden. o Didactisch materiaal: Er bestaat een hele lijst van didactisch materiaal om met leerlingen aan de slag te gaan rond tabak, alcohol, gamen, cannabis en andere illegale drugs. Je kunt bij een lokale preventiewerker terecht om je wegwijs te maken in dat aanbod. Hieronder geven we al een overzicht van de meest recente materialen: . Vlucht naar Avatar: lespakket rond gamen voor lager onderwijs en 1e graad. . Free to play: film met pedagogisch dossier rondom gamen voor de 2e en 3e graad . YOU BET!: educatief pakket rondom gokken voor 2e en 3e graad . Crush: lespakket rond alcohol en cannabis vanuit de invalshoek relaties voor de 3e graad. o Getuigenissen: een ex-verslaafde vertelt aan een klas/groep zijn of haar verhaal. De getuige wordt ondersteund door een CAD preventiewerker om het verhaal van de getuige te kunnen kaderen. De groep heeft de mogelijkheid tot het stellen van vragen aan de getuige en de begeleider van de CAD.

Gemeente Lanaken 41 Info partners CAD – Centra voor Alcohol- en andere Drugproblemen Limburg

2. Preventie, sensibilisering & beleid - voor leerkrachten, leerlingenbegeleiders en directie o Drugbeleid op school: dit concept biedt scholen een concreet handvat voor het effectief, beleidsmatig werken rond alcohol- en andere drugs. Samen met de regionale preventiewerker van de CAD kan het Drugbeleid Op School (DOS) vorm krijgen en geïmplementeerd worden op schoolniveau. o Cijfers: Ben je benieuwd naar cijfers over het gebruik van de Vlaamse jongeren, dan kan je beroep doen op het syntheserapport van de leerlingenbevraging. Wanneer je nader wil onderzoeken hoe het met je eigen school is gesteld, kan je je inschrijven voor de leerlingenbevraging via www.vad.be. o Vormingen: Om aan de slag te gaan met diverse materialen of een les te geven over bepaalde middelen, hebben scholen, leerkrachten of leerlingbegeleiders soms nood aan achtergrondinfo en deskundigheidsbevordering. CAD Limburg tracht hierop een antwoord te bieden door vorming op maat aan te bieden voor de school. o Begeleiding: je kan soms het vermoeden hebben dat een leerling in de problemen komt door alcohol of andere drugs. Een vertrouwensleerkracht of CLB-medewerker kan daarover met die leerling in gesprek gaan. Ter ondersteuning kan hij/zij gebruik maken van twee methodieken: BackPAC en “Iedereen drinkt, iedereen blowt.” CAD Limburg kan je op weg helpen om met deze methodieken aan de slag te gaan.

Gemeente Lanaken 42 Info partners CAD – Centra voor Alcohol- en andere Drugproblemen Limburg

3. Hulpverlening & begeleiding Wanneer de problemen van de leerling te complex zijn of verdere hulp nodig is, kan je de leerling doorverwijzen. CAD wil dan graag passende hulp op maat bieden, zodat zowel de leerlingen als de ruime omgeving (bv. ouders) ondersteund worden. Het project vroeginterventie is hiervan een voorbeeld. CAD heeft zowel een aanbod voor jongeren waarbij er sprake is van experimenteel, riskant of beginnend problematisch druggebruik als voor jongeren met problematisch middelengebruik of overmatig gamegedrag en hun ouders.

Contact Adres: CAD – projectencentrum – Oude Baan 207 – 3630 Maasmechelen Telefoon: 011/71 60 02 Email: [email protected] Website: www.cadlimburg.be - www.alcoholhulp.be - www.gokhulp.be

Gemeente Lanaken 43 Info partners CAW – Centrum Algemeen Welzijnswerk Limburg – deelwerking slachtofferhulp

Slachtofferhulp biedt hulp en ondersteuning aan slachtoffers, nabestaanden en getuigen van strafrechtelijke misdrijven. Slachtofferhulp biedt eveneens hulp aan nabestaanden van ongevallen en zelfdoding. De hulpverlening richt zich zowel tot volwassenen als kinderen en jongeren en is gratis. Het hulpaanbod van Slachtofferhulp richt zich zowel op emotionele ondersteuning in het verwerkingsproces, als informatie en advies op praktisch en juridisch vlak.

Contact Adres: Rozenstraat 28 - 3500 Telefoon: 011/23 23 40 Email: [email protected]

Gemeente Lanaken 44 Info partners CLB – Centra voor LeerlingenBegeleiding

Een CLB kan helpen bij vragen over: •Leren en studeren: problemen met lezen, schrijven, rekenen, leren ... •De onderwijsloopbaan: vragen bij de studiekeuze, studierichtingen, attesten en diploma's ... •Psychisch en sociaal functioneren: depressieve gevoelens, stress, faalangst, pestproblemen, grensoverschrijdend gedrag, een moeilijke thuissituatie ... •Preventieve gezondheidszorg: gezondheidsproblemen, inentingen, groeistoornissen, druggebruik, overgewicht ...

Ouders, leerlingen, leraren en directies kunnen er gratis terecht bij een team van artsen, verpleegkundigen, psychologen, pedagogen en maatschappelijk werkers ...

Gemeente Lanaken 45 Info partners CLB – Centra voor LeerlingenBegeleiding

Het CLB werkt op vraag van de leerling, ouders of van de school. Als leerling of ouder kan je altijd zelf om begeleiding vragen. Als de school het nodig vindt om een leerling door te verwijzen naar het CLB, zal ze dit eerst bespreken met de leerling en zijn ouders.

Als leerling of ouder kan je in 2 situaties de begeleiding van een centrum niet weigeren: •Bij problematische afwezigheden •Deelname aan een systematisch contact (voorheen het medisch onderzoek).

Gemeente Lanaken 46 Info partners CLB – Centra voor LeerlingenBegeleiding

Contact GO! CLB Nova Adres: Ambiorixstraat 51, 3700 Telefoon: 012/231239 Email: [email protected]. Website: www.go-clbnova.be

Gemeente Lanaken 47 Info partners CLB – Centra voor LeerlingenBegeleiding

Contact Vrij CLB Adres: Deken Bernardstraat 4 – 3630 Maasmechelen Telefoon: 089/77 97 30 Email: [email protected] Website: www.vclblimburg.be

Gemeente Lanaken 48 Info partners JAC – Jongerenaanbod van CAW Limburg

Het JAC is een neutrale plek, buiten de school, waar jongeren tussen 12 en 25 jaar terecht kunnen met om het even welke vraag. Het JAC luistert en probeert samen met de jongere op zoek te gaan naar een antwoord of een mogelijke oplossing. Het JAC werkt gratis, zo anoniem en vrijblijvend mogelijk. De JAC-medewerkers bieden een luisterend oor, geven informatie, ondersteuning en/of begeleiden de jongere in het sterker maken van zijn of haar mogelijkheden. Men gaat ook aan de slag met een integrale problematiek op verschillende levensdomeinen. Het JAC is niet beperkt in een aantal gesprekken, maar gaat zo kort als mogelijk en zo lang als nodig aan de slag met de jongere en zijn netwerk.

Contact Adres: JAC Maasmechelen – projectencentrum – Oude Baan 207 – 3630 Maasmechelen Telefoon: 011/85 00 05 (van maandag tot vrijdag tussen 10u en 17u) Email: [email protected] Website: www.jaclimburg.be (anoniem chatten met een JAC –medewerker)

Gemeente Lanaken 49 Info partners Opvoedingswinkel

De opvoedingswinkel helpt met allerhande opvoedingsvragen (mijn zoon van 15 jaar is aan het experimenteren, hoe pak ik dit het beste aan?, mijn dochter van 17 jaar luistert niet meer naar mij, hoe kan ik terug in gesprek gaan met haar?,… ). Medewerkers van de opvoedingswinkel bieden een luisterend oor, geven advies en zoeken samen naar een passend antwoord op de vragen waar opvoeders mee worstelen. De opvoedingswinkel is er voor iedereen die de zorg opneemt voor kinderen en jongeren van 0 tot 21 jaar en vragen heeft rond opvoeden: ouders, grootouders, familie, maar ook onthaalouders, leerkrachten, kinderbegeleiders, jeugdleiders,...

Je kan tijdens de spreekuren vrijblijvend, gratis en anoniem binnenstappen voor informatie en brochures. Je kan ook een afspraak maken met één van de medewerkers voor een gesprek naar aanleiding van je opvoedingsvraag, zorgen of twijfels. Tijdens een gesprek van ongeveer een uur bespreken we dan je vraag. Spreekuren: • Maandag Dilsen-Stokkem Sociaal Huis 9u-12u • Donderdag Maasmechelen Projectencentrum 13u-16u • Vrijdag Lanaken Huis van het Kind / K&G 13u-16u

Gemeente Lanaken 50 Info partners Opvoedingswinkel Opvoeden is… samenspel! Spelen, debatteren en leren… samen met andere ouders, opvoeders, de Opvoedingswinkel… Wil je graag samen met andere ouders, collega’s… praten over kinderen en opvoeden? Vind je het aangenaam om met andere ‘opvoeders’ tips, ervaringen en steun uit te wisselen over opvoeden? Dat kan in een kleine groep (5 tot 12 deelnemers) waarbij een bepaald opvoedingsthema naar voor wordt geschoven. Ouders, ouderverenigingen en andere diensten uit het Maasland kunnen een beroep doen op een opvoedingsconsulente voor het organiseren van een groepsgesprek (vanaf 5 deelnemers). Mogelijke thema’s: Grenzen stellen/straffen en belonen, ouderintervisie, opvoedspel, … Contact Telefoon: 0474/300 300 Email: [email protected] Website: www.opvoedingswinkelmaasland.be

Gemeente Lanaken 51 Info partners Politie Lanaken - Maasmechelen

Voor dringende interventies: 101!

Voor alle andere gevallen: • Algemeen nummer: 089/47 47 47 • Wijkinspecteurs: 089/47 47 70 • Aanspreekpunt lokale politie voor de scholen: https://data- onderwijs.vlaanderen.be/aanspreekpunt-lokale-politie

Gemeente Lanaken 52 Dankwoord

De wegwijzer is gebaseerd op het document van de gemeente Maasmechelen.

Gemeente Lanaken 53