Begroting 2020
Total Page:16
File Type:pdf, Size:1020Kb
Begroting 2020 1 Voorwoord 3 Leeswijzer 5 Raadsvoorstel 7 Programma’s 22 - Programma 1 Inwoner en Bestuur 23 - Programma 2 Altena samenredzaam 33 - Programma 3 Veelzijdig Altena 45 - Programma 4 Duurzaam Altena 58 - Programma 5 Bereikbaar Altena 70 - Programma 6 Financiën 77 o Algemene dekkingsmiddelen en onvoorzien o Overhead o Vennootschapsbelasting Paragrafen: 84 - Lokale heffingen 85 - Weerstandsvermogen en risicobeheersing 95 - Onderhoud kapitaalgoederen 105 - Financiering 108 - Bedrijfsvoering 112 - Verbonden partijen 116 - Grondbeleid 134 - Majeure projecten 141 Financiële begroting 144 - Overzicht baten, lasten en saldi per programma 145 - Overzicht incidentele baten en lasten 146 - Overzicht structurele toevoegingen en onttrekkingen aan reserves 150 - Ramingsgrondslagen begroting 153 - Geprognotiseerde balans 154 - Berekening EMU saldo 155 - Overzicht reserves en voorzieningen 156 - Investeringsplan 157 - Baten en lasten per taakveld 159 2 Aan de raad van de gemeente Altena, Hierbij bieden wij u de Begroting 2020 aan, inclusief de Meerjarenraming 2021-2023. De begroting is voor u een belangrijk sturingsinstrument, waarmee u aangeeft welke doelen u wilt bereiken en invulling geeft aan uw budgetrecht. De Begroting 2020 is in feite de eerste echte begroting van Altena. De Begroting 2019 bevatte geen nieuw beleid, maar was een financieel-technische begroting, waarin de financiële gegevens van de voormalige gemeenten Aalburg, Werkendam en Woudrichem waren samengevoegd. De beleidsvoorstellen in de voorliggende begroting zijn voor het overgrote deel niet nieuw. Met de interactief ontwikkelde Toekomstvisie Altena zijn de heipalen geslagen. Daarna heeft u met het Bestuursakkoord Samen bouwen aan een kernachtig Altena een stevig fundament neergelegd, waarop wij met het Collegeprogramma 2019-2022 hebben voortgebouwd. De Kadernota 2020 is een andere belangrijke bouwsteen, waarmee u richting hebt gegeven aan de begroting die nu voor u ligt. Die begroting is in essentie dus de doorvertaling van de Kadernota 2020. In het ingevoegde raadsvoorstel bij de Begroting 2020 worden de afwijkingen ten opzichte van de Kadernota 2020 stapsgewijs toegelicht. In de Begroting 2020 is er voor gekozen de inhoud van de programmas op een eigentijdse en meer toegankelijke manier te presenteren. Hiervoor zijn doelenbomen gebruikt, waaruit tevens de relatie tussen beoogd maatschappelijk effect, resultaten en inspanningen duidelijk wordt. In de kolom Kosten en planning is aangegeven wanneer de raad een voorstel op een bepaald onderwerp tegemoet kan zien en welke kosten hiervoor in de Kadernota 2020 zijn vermeld. Ten tijde van de Kadernota 2020 leken er financieel weinig wolken aan de lucht. Helaas is het beeld door forse tegenvallers in het sociaal domein nu anders. Met inachtneming van een aantal bezuinigingsmaatregelen zijn wij er toch in geslaagd een Begroting 2020 en de Meerjarenraming 2021-2023 te presenteren die voor alle jaren een positief saldo laat zien. In deze saldi zijn de structurele tekorten op het sociaal domein verwerkt. Rekening houdend met de toezichtsvoorwaarden van de provincie voldoet de Begroting 2020 tevens aan de eisen voor repressief (regulier) toezicht. Op de keper beschouwd lijkt er, in het licht van de positieve meerjarenbegroting, op het eerste gezicht niets aan de hand. Echter, de tekorten in het sociaal domein worden voor het grootste deel gedekt door lagere lasten, hogere baten, onttrekkingen aan reserves en maatregelen elders binnen de exploitatie. Gemeente Altena heeft grote ambities en staat voor een aantal financieel omvangrijke opgaven. Hierbij kan gedacht worden aan bijvoorbeeld de insteekhaven in Werkendam en de atletiekaccommodatie in Sleeuwijk, maar ook om de financiële consequenties van de harmonisatie 3 van het subsidiebeleid en de harmonisatie van de kapitaalgoederen (wegen, groen, begraafplaatsen), waarvoor nog een geharmoniseerd onderhoudsniveau moet worden bepaald. Om deze ambities waar te maken en de opgaven het hoofd te kunnen bieden zullen wij u in 2020 een aantal voorstellen voorleggen voor verdere ombuigingen in het sociaal domein, mede gebaseerd op de resultaten van een drietal onderzoeken die wij laten uitvoeren. Uiteraard wordt daarbij rekening gehouden met de kwetsbaarheid van de inwoners binnen onze gemeente die afhankelijk zijn van de hulp die in het sociaal domein wordt geboden. Ondanks de financiële tegenwind, gaan we toch voortvarend verder met de ambities en wensen uit het Bestuursakkoord en het Collegeprogramma. Wie kan sturen, zeilt bij iedere wind. We willen voortgang boeken op de weg naar een gezonde, veilige, duurzame en inclusieve samenleving waarin iedereen meedoet. We gaan echt invulling geven aan de gewenste bestuurlijke vernieuwing en aan onze lijfspreuk van buiten naar binnen. We doen het als raad en college niet alleen, maar samen met de samenleving. Wij hebben veel vertrouwen in de daarin aanwezige krachten en zien de toekomst daarom positief tegemoet. We gaan in dit voorwoord niet in op de beleidsvoornemens, maar verwijzen u daarvoor naar de programmas. Hier volstaan we met de constatering dat het een mooi en gevarieerd pakket is, waarmee we ijverig en enthousiast aan de slag gaan. We staan aan de vooravond van een boeiend en dynamisch begrotingsjaar. We sluiten af met de wens dat onze inspanningen daadwerkelijk een meerwaarde opleveren voor Altena. Wij kijken bij de behandeling van deze begroting en bij de uitvoering daarvan uit naar een vruchtbaar samenspel met de raad. Almkerk, oktober 2019 Het college van burgemeester en wethouders 4 De Begroting 2020 bestaat uit de programmas, de paragrafen en de financiële begroting. De programma’s, die hun naam veelal ontlenen aan de richtinggevende principes van de Toekomstvisie van Altena, zoals duurzaam en veelzijdig, zijn onderverdeeld in themas, die u terugvindt in het Bestuursakkoord, het Collegeprogramma en de Kadernota 2020. De inrichting van de programmas lichten we hieronder nog wat verder toe. Daarna volgen de paragrafen. Deze hebben een programmaoverstijgend karakter en bieden een dwarsdoorsnede op een bepaald thema. De paragrafen bevatten informatie over: • lokale heffingen • weerstandsvermogen en risicobeheersing • onderhoud kapitaalgoederen • financiering • bedrijfsvoering • verbonden partijen • grondbeleid • majeure projecten De financiële begroting is een financiële samenvatting van de baten en lasten vanuit de programmas. Daarin zijn onder andere overzichten terug te vinden van de reserves en voorzieningen en wordt aangegeven welke ramingen ten grondslag liggen aan de Begroting 2020. Ook het Investeringsplan 2020-2023 vormt onderdeel van de financiële begroting. Verplicht is verder het overzicht van de geraamde baten en lasten per taakveld. Bij de inrichting van de programmas hebben wij gekozen voor een eigentijdse en compacte opzet. Bij ieder programma geven we eerst aan wie de betrokken portefeuillehouders zijn, waarna we de essentie van het Bestuursakkoord en het Collegeprogramma kort memoreren. Daarna volgen de doelenbomen, die het hart vormen van de programmas. Zij vermelden het maatschappelijk effect, de beoogde resultaten, de inspanningen en de eventuele budgettaire consequenties. Bij dat laatste gaat het uitsluitend om aanvullende budgetten ten opzichte van de Begroting 2019 en de bijbehorende meerjarenraming. De doelenboom laat ook zien voor welke onderwerpen in 2020 besluitvorming in de raad nodig is en in welk kwartaal de raad daartoe een voorstel kan verwachten. 5 De doelenbomen willen we met ingang van de Eerste Bestuursrapportage 2020 ook gebruiken bij de tussentijdse rapportages. Op die manier houden we ook de tussentijdse verantwoordingen compact en overzichtelijk. Na de doelenbomen beschrijven we de voor het betrokken programma relevante beleidsindicatoren. Dat zijn op dit moment alleen nog de verplichte indicatoren uit het BBV. Deze worden gepubliceerd op de website waarstaatjegemeente.nl hier staan de gegevens van elke Nederlandse gemeente in een overzichtelijk dashboard. De data wordt verkregen uit verschillende bronnen en onderzoeken zoals burger- en ondernemerspeilingen, het CBS en andere centrale databronnen. Wij hebben steeds de meest actuele cijfers opgenomen in onze overzichten. De komende jaren ontwikkelen we aanvullende lokale indicatoren en in de Begroting 2021 zult u daar al de eerste resultaten van zien. De aanvullende indicatoren worden beperkt tot die indicatoren die de raad als sturingsinstrument kan gebruiken. Daarnaast zien wij ook kansen voor een verbeterslag waar het gaat om het SMART formuleren van de doelstellingen. In die zin is sprake van een groeimodel. Ieder programma eindigt met een weergave van de belangrijkste financiële gegevens, zoals een analyse van de verschillen ten opzichte van de Begroting 2019. Hierbij geldt dat incidentele baten lasten waarover reeds besluitvorming heeft plaatsgevonden (bijvoorbeeld Jaarrekening 2018, Eerste en Tweede Bestuursrapportage 2020 of Kadernota 2020) niet nader toegelicht worden. Deze mutaties zijn terug te vinden in het overzicht Incidentele baten en lasten in het onderdeel Financiële begroting van de Begroting 2020. 6 Raadsvoorstel Datum voorstel 1 oktober 2019 Onderwerp Kenmerk Begroting 2020 D2019-09-002796 / 2019- 029623 Samenvatting Opgesteld door Voor de gemeente Altena is de Begroting 2020 inclusief de Meerjarenraming C.R. Keulemans-Hepözdil 2021-2023 opgesteld. De Begroting 2020 is de nadere uitwerking van de Telefoonnummer Kadernota 2020. Voor de jaren 2020 tot en met 2023 is sprake van een 0183-516301 positief begrotingssaldo.