Kerstvloed 1717 Voorwoord Kort Nieuws in Deze Golden Raand Nieuwe Leden Rvt
Total Page：16
File Type：pdf, Size：1020Kb
lente 2017 33e jaargang nummer 1 kwartaalblad Kerstvloed 1717 VOORWOORD KORT NIEUWS In deze Golden Raand Nieuwe leden RvT Per 1 januari 2017 zijn twee nieuwe leden 07 Rampzalig dijkbestuur kostte duizenden levens Kerstvloed 1717 benoemd voor de Raad van Toezicht: 10 ‘Het water kwam als een muur naar binnen’ 12 Sporen van de Kerstvloed 1717 Bert Scholtens (1959), econoom, thans Tijdens de Kerstvloed van 1717 werd een groot deel van de werkzaam als hoogleraar Duurzaam 16 Groene strijd tegen watersnood Groninger dijken weggevaagd. Het zeewater stond tot aan de Bankieren en Financieren bij de Rijks- stad Groningen. Meer dan 2000 mensen verdronken en ruim 19 René Paas: een ‘ongeneeslijke Groninger’ universiteit Groningen, en de University of Saint Andrews (Schotland), woonachtig in 1500 huizen werden verwoest. Nog altijd zijn de sporen van de 24 Kunstroute Kerstvloed 1717 Winsum Kerstvloed terug te vinden in het landschap. Kolken herinneren 26 Kerstvloedwandeling Pieterburen Natasja Lubbers (1977), archeologe, thans aan de plekken waar de dijken doorbraken. Her en der liggen nog werkzaam als bestuursadviseur bij de stukjes van de oude dijken die het tijdens de Kerstvloed begaven. Provincie Drenthe, woonachtig in Assen Het Groninger Landschap is eigenaar van zo’n stukje dijk: de Oude en verder Dijk bij Den Andel. In dit dorp bleef alleen de kerk overeind tijdens de Kerstvloed, alle huizen werden weggevaagd. 03 Kort nieuws Een andere plek waar je de Kerstvloed bijna nog kunt voelen is 06 Beverborg winnaar ontwerpwedstrijd Olle Weem, een kleine wierde iets noordelijk van Houwerzijl. De wierde ligt er al vanaf het begin van de jaartelling. Op de wierde, te 15 Column Hanneke Kappen zien op de omslag, lag het dorpje Vliedorp. Tijdens de Kerstvloed 21 Column Mien Grunneger Laand: René Paas gingen 32 huizen verloren en in de jaren die volgden trokken ook 22 Jeugdboswachters de andere bewoners weg. Tot in het einde van de 19e eeuw bleef het 23 Noordkustfestival kerkhofje in gebruik en nu herinneren slechts 12 graven aan 2000 Eems-Dollard er Landsc ng ha Giften en legaten ni p jaar bewoning. 28 o r G t e H In 2017 staan we, samen met andere Groninger organisaties, stil 29 Nieuws uit de natuur Bestel nu rundvlees uit de natuurgebieden NATUURVLEES van Het Groninger Landschap bij de gebeurtenissen van 1717. We gaan op zoek naar sporen uit j i b ht 32 Vrienden Mooi dic Eems Dollard die tijd, maar kijken ook naar de toekomst. Hoe willen we ons www.groningerlandschap.nl/natuurvlees als Groningers verhouden tot de zee? Een vijand die we koste wat kost buiten de deur willen houden? Of een bondgenoot die aangewezen als onze landbouwgronden verrijkt en ons verbindt met de rest van Vlees uit het Groninger de wereld? We nodigen acht kunstenaars uit om met dit gegeven landschap OP = OP Natura 2000-gebied aan het werk te gaan. Kunstenaars van plekken op de wereld met een eigen geschiedenis met de zee. Eén van de plekken waar Het Groninger Landschap biedt vleespakket een tijdelijk kunstwerk zal verrijzen is Olle Weem. Ik ben heel ten aan van runderen uit onze eigen Het ministerie van Economische Zaken genoeg. Daarom sluit dit aan bij wat we in benieuwd op welke manier deze fantastische plek een kunstenaar terreinen, speciaal voor donateurs van Het heeft het Eems-Dollard estuarium aange- het kader van het programma Eems-Dollard zal inspireren! Groninger Landschap. Het gaat om vlees wezen als Natura 2000 habitatrichtlijn- 2050 aan het doen zijn.” van Groninger blaarkoppen uit het Reitdiep gebied. Rob Reintsema, kwartiermaker Het gebied ‘gezonder’ maken betekent Marco Glastra gebied. van Het Groninger Landschap is blij met volgens Het Groninger Landschap vooral directeur Het Groninger Landschap de aanwijzing. “De Eems-Dollard was al het verminderen van de troebelheid van Een vleespakket bevat 10 kg vlees en kost een vogelrichtlijngebied, wat betekent dat het water. Reintsema: “Als er minder slib € 125,00. Beschermers krijgen € 25,00 korting. de vogels volgens Europese regelgeving is, verbetert de waterkwaliteit en dus ook Het vlees is vrij van antibiotica en bevat beschermd worden. Maar de aanwijzing de biodiversiteit. Dan wordt het aantrek- geen toegevoegde smaak en kleurstoffen als habitatrichtlijngebied is completer. kelijker voor veel meer vissoorten zoals de of E-nummers. De koeien worden door Het betekent dat het hele Eems-estuarium fint, die we graag in dit gebied weer willen een gecertificeerd vakslager geslacht en nu beter is beschermd vanuit Europa. terug zien. Vroeger kwam deze haringach- verwerkt. Het vlees is alleen te bestellen via Bovendien is aan deze aanwijzing niet tige vis veel voor langs de Groningse kust. www.groningerlandschap.nl/webwinkel/ zozeer een behoudsdoelstelling gekoppeld, Nu wordt er nog maar heel af en toe zo’n vis Nadat wij uw bestelling én betaling hebben maar vooral een verbeterdoelstelling. Dat waargenomen.” ontvangen, sturen wij u een mail met de bevestiging van uw bestelling. Afhaallocatie: betekent dat er een verplichting is om het Slachthuis Zuidbroek, Europaweg 12, gebied gezonder te maken. Alleen behoud 9736 HT Zuidbroek. van de huidige kwaliteitswaarden is niet Voor vragen of informatie kunt u mailen naar: [email protected] GOLDEN RAAND 01 2 3 HET GRONINGER LANDSCHAP KORT NIEUWS KORT NIEUWS Onderzoek naar ge- Delfzijl draagt Groote crashte B17 bommen- en Kleine polder over werper in Dollard Defensie gaat samen met hun Amerikaanse collega’s in de Dollard zoeken naar een neer- gestorte Amerikaanse B-17 bommenwerper De gemeente Delfzijl heeft de Groote uit de Tweede Wereldoorlog. De Amerikanen en Kleine Polder overgedragen aan Het hebben op zo’n onderzoek aangedrongen Groninger Landschap. De gemeente Delfzijl omdat er in het wrak wellicht nog beman- is blij met de overdracht, zegt wethouder ningsleden liggen. Jan Menninga: “De beide polders vormen een wezenlijk onderdeel van het landschap Roy Beusker Fotografie “In Amerika wordt veel politieke druk uit langs de Eems. Wat is er mooier dan een Foto: Directeur van LandschappenNL Hank Bartelink (links) krijgt de cheques uitgereikt door Michiel van Boven, geoefend om hun overleden soldaten terug te natuurlijke invulling van het gebied? Ook Managing Director van de Postcode Loterij halen en ze in Amerika opnieuw te begraven”, het behoud van de zwemplas is voor onze Zaterdag 20 mei 11:00 – 17:00 uur aldus majoor Arie Kappert, stafofficier Vlieg- inwoners belangrijk.” Beide polders staan tuigberging van de Koninklijke Luchtmacht. bij gemeente Delfzijl op het lijstje van af Minifestival 150 jaar molen Fram We stappen eind april, begin mei samen met te stoten eigendommen, omdat er geen Goed Geld Gala: enkele Amerikaanse collega’s op een Neder- directe belangen liggen voor de gemeente Houtzaagmolen Fram in Woltersum bestaat Locatie: Molen Fram, Kollerijweg 5, lands marineschip om te proberen het wrak en er wel kosten aan verbonden zijn. Voor dit jaar 150 jaar. Dat vieren we op 20 mei 9795 PL Woltersum steun voor de wilde bijen te lokaliseren. En dat is nog een heel karwei. Het Groninger Landschap bieden beide We weten vrij precies waar het ligt maar het polders – gezamenlijk oppervlak 17 hectare met een minifestival waarin de geschiede- gaat niet om een compleet wrak. Het zijn – goede kansen om de natuur langs de Eems nis van het houtzagen wordt getoond. Van LandschappenNL heeft tijdens het Goed elkaar verbonden. Verder wordt gewerkt losse brokstukken die wat verspreid kunnen te versterken. Het is de bedoeling dat de werken met de hand en met een krukas, Geld Gala van de Nationale Postcode aan een ‘bijvriendelijke’ inrichting van liggen. Bovendien liggen er in de Dollard nog bewoners van de drie omliggende dorpen ontwikkelt het zagen zich van windaandrij- Loterij 1,7 miljoen euro ontvangen voor het infrastructurele werken zoals dijken veel meer vliegtuigwrakken uit de Tweede Termunterzijl, Termunten en Borgsweer, ving naar aandrijving door stoom, elektri- realiseren van de Wilde Bijenlinie. en spoorbermen. Samen met Naturalis Wereldoorlog. De vliegtuigen werden wellicht nauw worden betrokken planvorming. Vorig citeit en diesel. De zaaginstelling om hand- Wilde bijen en hommels hebben een steun wordt de Bijenradar uitgebouwd, een aangeschoten door Duitse jagers of neerge- jaar is daarmee al een start gemaakt met matig bomen te zagen, staat klaar. Ook zijn in de rug nodig. Ze zijn van cruciaal belang citizenscience project om het gedrag van schoten door Duits luchtafweergeschut dat een gezamenlijke wandeling door beide er drie raamzagen met windaan drijving, voor de biodiversiteit van ons landschap. wilde bijen in kaart te brengen. Dit voorjaar toen op de Punt van Reide stond. Een aantal polders. Nu de overdracht een feit is, pakt een cirkelzaag met stoomaandrijving, een Wilde bijen bestuiven 80% van alle planten gaat de realisatie van de Wilde Bijenlinie bemanningsleden van de gecrashte B-17 Het Groninger Landschap dit proces samen raamzaag met dieselaandrijving en een in Nederland. LandschappenNL gaat van start. bommenwerper is destijds geborgen en in met de inwoners weer op. moderne bandzaag. Als de wind voldoende samen met de provinciale Landschappen, Duitsland en Nederland begraven. Na de oor- waait, is alles in werking te bewonderen. log zijn ze opgegraven en elders herbegraven. Landschapsbeheerorganisaties, de Naast de steun voor de Wilde Bijenlinie Zes bemanningsleden zijn destijds in Duits Vlinderstichting, de Bijenstichting, steunt de Postcode Loterij met 13,5 miljoen gevangenschap geraakt. Van de tienkoppige de Entomologische Vereniging, de euro natuur en landschap in Nederland. De bemanning zijn nog twee personen vermist. Natuur en Milieufederaties en Naturalis provinciale Landschappen en provinciale Zij liggen misschien nog op de wraklocatie.” Toekomst borg Welgelegen veilig gesteld Biodiversity Center aan de slag om nieuwe organisaties Landschapsbeheer zetten en bestaande leefgebieden van wilde deze bijdrage in om natuur en landschap Het is nog maar de vraag of het wrak uit- Het Groninger Landschap heeft de uit 1650 da- Welgelegen’ blijft dus gewoon bestaan. bijen aan elkaar te verbinden.