Waterfront Drachten Oostelijke Poort Friese Meren Visie Met Stip Op De Horizon Visie Waterfront Drachten Oostelijke Poort Friese Meren Inhoud

Home , De Wilgen, Drachten, Opeinde, Smalle Ee

WATERFRONT DRACHTEN OOSTELIJKE POORT FRIESE MEREN VISIE MET STIP OP DE HORIZON VISIE WATERFRONT DRACHTEN OOSTELIJKE POORT FRIESE MEREN INHOUD

1. INLEIDING 3

2. VERHAAL VAN DRACHTEN 4

3. DRACHTEN ALS SCHAKELPUNT 6

4. DRACHTEN AAN DE VAART 16

5. UITVOERINGSSTRATEGIE 30

COLOFON

LEESWIJZER Allereerst nemen we u mee naar het ontstaan van Drachten zowel op landschappelijk als economisch gebied. Daarna zoomen we uit naar de positie van Drachten in relatie tot andere noordelijke steden en het water. Kijkend vanaf de Veenhoop richting Drachten beschrijven we vervolgens wat nodig is om de doelstelling "Drachten aan de Vaart" te behalen. Aangekomen bij Drachten ontdekken we dat er vier herkenbare identiteiten zijn die elkaar aanvullen. Deze identiteiten leiden in de visie naar vijf kansrijke locaties die de vier identiteiten versterken en aan elkaar verbinden tot een samenhangend Waterfront. De uitvoeringsstrategie geeft ten slotte aan op welke manier samenwerking tussen publieke en private partijen tot stand kan komen om de visie naar realiteit te brengen. Tot slot volgt een lijst met bouwstenen die de basis vormen voor het opstellen van een uitvoeringsprogramma (separaat) voor de publieke initiatieven en projecten.

2 1. INLEIDING AANLEIDING DOEL PROCES Drachten heeft van oudsher een sterke De visie heeft tot doel het zichtbaar, Om te komen tot een door inwoners, relatie met het water. De oorsprong van de beleefbaar en bereikbaar maken van het bedrijven en bezoekers van Drachten economische ontwikkeling van Drachten Waterfront Drachten als Oostelijke Poort gedragen visie is er een intensief traject ligt in de Drachtstervaart, de vervening, van de Friese Meren, zowel voor eigen van bijeenkomsten met deskundigen, ambacht en nijverheid. De nog varende inwoners als bezoekers. We doen dit door onderwijs, ondernemers, organisaties en de skûtsjes, gebouwd op werven in Drachten, de verschillende projecten en ideeën met gemeente Smallingerland georganiseerd zijn daarvan het levende bewijs. Ondanks elkaar te verbinden en richting te geven om ideeën te verzamelen. Ook de de sterke historische relatie met het water aan de ruimtelijke ontwikkeling van het jongeren zijn bij het traject betrokken via ervaren bewoners en bezoekers Drachten Waterfront Drachten in de komende 20 de Jeugdraad Smallingerland en ROC niet als een plaats liggend aan het water. jaar. De visie schetst de ambities van Friese Poort. De verzamelde ideeën zijn In de loop van de tijd is de stadskern, in de Smallingerland om de relatie tussen het op een informatiemarkt gepresenteerd beleving van gebruikers, steeds verder van centrum van Drachten, het water en de aan geïnteresseerde inwoners van het water komen te liggen. Het versterken Friese Meren te versterken. De visie is geen Smallingerland en door hen aangevuld. van deze relatie tussen stad en water biedt blauwdruk, maar een ontwikkelingsrichting. Daarnaast is onderzoek gedaan naar kansen. Deze zijn het vergroten van een Dit biedt ruimte aan creativiteit en de historie van Drachten en naar het plezierig woon- en leefklimaat, creëren ondernemerschap van zowel publieke huidige voorzieningenniveau op het van werkgelegenheid, en kansen om de als private partijen voor de realisatie van gebied van (water)recreatie. Ook trends en identiteit van Drachten aan het water te ontwikkelingen en initiatieven. Zo ontstaat ontwikkelingen nemen we mee. Al deze verstevigen. er de komende jaren een Waterfront met informatie leidt tot deze visie. een duidelijk samenhangend profiel. De gemeente Smallingerland is de afgelopen periode gestart met diverse AMBITIE projecten en activiteiten gericht op de Drachten wil de centrale plek in Zuidoost ontwikkeling van de water(sport)recreatie. Fryslân worden voor de (water)recreatie, Er wordt op verschillende fronten al de Oostelijke Poort Friese Meren. Met hard gewerkt om die relatie met het de unieke ligging tussen drie nationale water te versterken. Kijk alleen maar landschappen (parken) wil Drachten naar de Drachtstervaart. Het water is uitgroeien tot een belangrijke schakel voor weer terug in het centrum en dit zorgt de (water)recreatie tussen De Friese Meren voor levendigheid. Daarnaast is de en de Friese Wouden (Zuidoost Fryslân – en gebiedsontwikkeling ´Oudega aan het Noardlike Fryske Wâlden). De gemeente Water´ gestart en worden de plannen voor Smallingerland wil de kansen benutten passantenhavens bij de Piip in Drachten voor: en Opeinde verder uitgewerkt. Ook zijn - het behoud en de bevordering van (recreatie)ondernemers bezig met water leefbaarheid in Drachten en omgeving, gerelateerde ontwikkelingen en werkt door het versterken van een de Bévé Tussendiepen samen met de aantrekkelijke woon- en leefomgeving, ondernemers van dit bedrijventerrein voor zowel eigen inwoners als voor de aan een upgrading voor dit deel van de waterrecreanten/sporters en bezoekers; Drachten. Kortom er zijn diverse ideeën en - de versterking van de werkgelegenheid concrete projecten, maar het ontbreekt aan (tijdelijk, structureel en indirect) in o.a. de een samenhangend en toekomstgericht sector recreatie en toerisme; beeld voor het Waterfront. De vraag is - het herstellen van de relatie met het op welke manier we de verschillende water om daarmee de identiteit van initiatieven en projecten kunnen verbinden, Drachten aan het water beter zichtbaar zodat er een toekomstgericht en ambitieus te maken. toekomstbeeld ontstaat.

3 VISIE WATERFRONT DRACHTEN OOSTELIJKE POORT FRIESE MEREN

2. VERHAAL VAN DRACHTEN DNA VAN DRACHTEN De ligging van Drachten – op de overgang van zand- en veengronden – is van niet te onderschatten betekenis geweest voor de ontwikkeling van de plaats én voor het huidige aanzicht. Ook de aanleg van de Drachtstervaart in 1641 is hiervan een gevolg. De belangrijkste historische structuren zijn de Drachtstervaart en de diverse noord-zuid dwarsverbindingen als de Hogeweg en Noorder- en Zuiderbuurt. Aan de basis ligt de oude polderdijk (huidige Bûtendiken), die via Smalle Ee en De Wilgen richting Drachten loopt en ten westen van woonwijk de Drait splitst in de Sydwende (destijds Slingeweg) naar het noordoosten en de Oude Slingeweg naar het zuidoosten. Ook de oude Hoogeweg (de huidige Noorder- en Zuiderhogeweg) is een polderdijk, die van oorsprong de grens markeerde tussen landbouw- en hooigronden. Parallel aan deze dijk, ter hoogte van het carillon, ligt de as van de Noorder- en Zuiderbuurt waar de eerste

DNA vanLANDSCHAP Drachten (DNA) RECREATIE

BLAUWE DRAGERS RECREATIEVE ROUTES Water hoofdstructuur Vaarroutes OPEINDE Water overig Fietsknooppuntennetwerk Sluis (niet meer in gebruik) Fietsknooppunt Verdwenen vaarten/kanalen/rivieren OUDEGAWandelroutes Verdwenen open water RECREATIEVE VOORZIENINGEN GROENE DRAGERS Watersport Bos (Passanten)haven Houtwallen, singels en lanen Passantenhaven sloepen Historische laan(dijk)structuur Drachten Aanlegsplekken passanten (oa Marekrite) Groene ruimten in de stad Opstappunt rondvaartboot (park, sportveld, begraafplaats, overig) Trailerhelling DRACHTEN Dijken Roei- en kanoverenigingVOORMALIG BUITENSTVERLAAT Kenmerkende groene parkstructuren Strand/zwemplek KLOOSTER Vispplek SMALLE EE GRIJZE DRAGERS Historische structuren wegen en paden Overnachten Verdwenen structuren wegen en paden Hotel/Hostel/Groepsaccomodatie/B&BDE WILGEN Overige wegen Horeca RODE DRAGERS Restaurant Historische bebouwingsstructuur Café Kerk Cultuurhistorische bebouwing (klooster, voormalige fabriek) Slechtweervoorzieningen Landmark Theater/bioscoop BOORNBERGUM DNA 1850Winkelcentrum van Drachten Museum Drachten 4 Overdekt zwembad Kinderboerderi 2. VERHAAL VAN DRACHTEN bebouwing plaatsvond. Via deze as was In de negentiende eeuw namen ambacht Drachten verbonden met de noordelijk en industrie de positie van de turfwinning gelegen dorpen Opeinde en Nijega en in over, als groeimotor van Drachten. Dit 1200 het zuiden met Kortehemmen, Olterterp en resulteerde in de aanwezigheid van Stichting van Noorderdracht & Beetsterzwaag. kalkbranderijen, een oliemolen, een Zuiderdracht leerlooierij en een viertal scheepswerven, VERHAAL VAN HET VERLEDEN waarvan alleen Van der Werff bij het Drachten is ontwikkeld uit de twee Buitenstvallaat nog actief is. Deze 1400 buurtschappen Noorder- en Zuiderdracht, industrieën maakten voor de import van waar al vroeg kleinschalige veenontginning hun grondstoffen dankbaar gebruik van de, 1529 Begin grootschalige veenafgraving langs de Lits plaatsvond. Toen de Drachtster Compagnie voor de turfwinning gegraven, vaarten. De ontwikkeling kende zijn hoogtepunt met halverwege de 17de eeuw een contract 1600 afsloot om het hoogveen ten oosten van de vestiging van Philips in 1950. Dit leverde 1641 Drachtstervaart wordt uitgegraven beide buurtschappen af te graven, werd wederom een enorme groei van bevolking en werkgelegenheid op. Bovendien had vanaf het Buitenstvallaat de Drachtstervaart 1742 Bouw Grote Kerk: Drachten wordt 1 dorp aangelegd. De vaart diende voor de het een aanzuigende werking op andere afwatering van het veen én voor het vervoer bedrijven. Tegelijkertijd leidde de industriële groei tot de ontwikkeling van een cultureel 1800 van de gewonnen turf. Het graven van de 1825 Drachtster Veenen volledig afgegraven centrum voorzien van een afwisselend vaart en de grootschalige veenontginningen 1826 Drachten wordt hoofdplaats grietenij resulteerden in een toename van winkelaanbod en diverse voorzieningen. bedrijvigheid en inwoners, waardoor Hierdoor kreeg Drachten een belangrijke centrumfunctie voor de regio. 1850 Begin industrie (tabak, leerlooierij, de twee buurtschappen naar elkaar schorsmalerij) toegroeiden en uiteindelijk ontwikkelden tot 1864 Tramverbinding Drachten - Gorredijk- één Drachten. Heerenveen

1900

1913 Tramverbinding Veenwouden & Groningen

1950 Vestiging Philips 1951 Voltooiing Prinses Magrietkanaal 1958 Bouw cultureel centrum De Lawei 1960 Rijksweg 43 (huidige A7) 1964 Demping Drachtstervaart

DRACHTEN

2000 Nationaal Park Drents-Friese Wold 2006 Nationaal Park Alde Feanen 2015 Opnieuw uitgraven Drachtstervaart

5 VISIE WATERFRONT DRACHTEN OOSTELIJKE POORT FRIESE MEREN

3. DRACHTEN ALS SCHAKELPUNT Het verhaal van het verleden en heden is het vertrekpunt voor het ontwikkelen van deze visie. De combinatie van dit verhaal met de ambities uit de samenleving om het water beter vindbaar, zichtbaar en beleefbaar te maken vormen de basis voor deze visie op hoofdlijnen. Door in de toekomst een breed palet aan diversiteit te bieden op het gebied van cultuur, erfgoed, natuur, kunst en culinair versterken we de positie van Drachten in Noord-Nederland als stedelijke kern. Op dit schaalniveau wordt Drachten hét culturele centrum met een veelzijdige identiteit op het schakelpunt van de Friese Meren en de verschillende landschappen van nationale allure.

LEEUWARDEN GRONINGEN

ALDE FEANEN DRACHTEN

GROU

Drachten als oostelijke poort van de Friese Meren

OOSTELIJKE POORT FRIESE MEREN de snelweg de havens kan bereiken herkenbaar en aantrekkelijk front zijn. Drachten ligt centraal tussen Lemmer, om te gaan varen. Bij het Buitenstvallaat Dit front moet dé water entree zijn van Harlingen, het Lauwersmeergebied, ligt een watersportcentrum met een Drachten met de nodige voorzieningen Groningen-Delfzijl en Emmen en is passantenhaven met voorzieningen en en activiteiten. Het nodigt de watersporter daarmee een uitstekende uitvalbasis voor camperplaatsen die hier al op inspeelt. uit om verder te gaan en het centrum van de start van vaartochten in het oostelijk deel Om Drachten te positioneren als oostelijke Drachten te bezoeken. Het water gaat van Friesland. Komend vanuit Duitsland is poort naar de Friese meren is de inmiddels tot aan het hart van de stad. Drachten de eerste stedelijke kern aan het ontwikkeling van een Drachtster Waterfront Met recreatieve vaartuigen kan men in het Friese Merengebied. Hiermee is Drachten een voorwaarde. Veel watersporters varen centrum komen. Ook voor de landrecreant de oostelijke poort van de Friese meren. nu langs Drachten of vertrekken vanaf en bovenal de eigen inwoner nodigt een De ligging aan de A7 betekent dat de Drachten, maar verblijven hier nauwelijks. Waterfront uit om het water op allerlei (water)recreant binnen 10 minuten vanaf Vanaf het water moet er daarom een manieren te beleven.

6 GRONINGEN

Drachten als schakelpunt van landschappen

Door de centrale ligging kan Drachten Deze omgeving biedt kansen om sterk in FRIESE MEREN VERBINDEN MET uitgroeien tot een unieke culturele schakel te zetten op een aantrekkelijke combinatie FRIESE WOUDEN EN BOSSEN tussen deze landschappen. Daarnaast van wateren landgebonden recreatie Drachten vormt de schakel tussen drie heeft Drachten ook een rijk bezit aan groen waarbij natuur, cultuur, erfgoed, culinair en landschappen van nationale betekenis. erfgoed. De vele parken en waardevolle retail met elkaar zijn verweven. Met deze Het waterrijke veengebied van het lanenstructuur geven Drachten een groene identiteit onderscheidt Drachten zich van Nationaal Park De Alde Feanen heeft allure, die zich uitstrekt tot de bossen en de andere watersportkernen. Het ontwikkelen een open karakter en grenst aan het historische parken bij de buitenplaatsen bij van bijpassende arrangementen biedt coulisselandschap met de elzensingels Beetsterzwaag. Dit monumentale dorp had kansen voor het vergroten van de recreatief- en eikenhakhoutwallen van de Noardlike vanouds een sterke relatie met Drachten. toeristische markt. Fryske Wâlden. Aan de zuidzijde ligt het Zo is de buitenplaats Harinxmastate Nationaal Park Drents-Friese Wold bij in 1843 verplaatst van Drachten naar Appelscha met bos, heide en stuifzanden. Beetsterzwaag.

7 VISIE WATERFRONT DRACHTEN OOSTELIJKE POORT FRIESE MEREN

Kaart met steppingstones van De Veenhoop naar Drachten

VAAR- EN VERBLIJFSGEBIED aantrekkelijke en belangrijke steppingstone versterkt eveneens de relatie met de UITBREIDEN VAN DE ALDE richting Drachten. Friese Meren. Uit de bijeenkomsten is FEANEN NAAR DRACHTEN De volgende verblijfsplek voor de gebleken dat er behoefte is aan meer De afstand van De Alde Feanen naar waterrecreant ligt tussen Oudega en vaar - en zeilwater buiten de vaargeulen Drachten is groot. Daarom is het belangrijk Drachten in: recreatieterrein Smalle Ee bij bij Drachten. De bestaande meren zijn, met om op deze vaarroute meerdere het voormalig Kloosterterrein. Hier is het uitzondering van de zandwinplas, vaak aantrekkelijke verblijfsplekken als mogelijk een aantal nieuwe aanlegplekken ondiep. Door met brede waterverbindingen 'steppingstone' voor de waterrecreant te van de Marrekrite te realiseren die zijn de meren, de zandwinplas en Drachten realiseren. Varend vanaf De Alde Feanen verbonden met het achterland. Vanaf Smalle aan elkaar te koppelen en daarnaast en De Veenhoop is Oudega het eerste Ee is het slechts een korte afstand naar de waar nodig te verdiepen, ontstaat een dorp op de route naar Drachten. Het jachthaven bij het Buitenstvallaat en de aantrekkelijker aaneengesloten vaargebied uitvoeringsproject ‘Oudega aan het water’ entree naar het centrum van Drachten. tussen De Veenhoop en Drachten. De zet in op de bereikbaarheid van Oudega gebiedsontwikkeling Oudega aan het vanaf de Smalle Ee en het realiseren RUIM VAARWATER TUSSEN DE Water levert hieraan een belangrijke van een nieuw meer bij Oudega met VEENHOOP EN DRACHTEN bijdrage. Deze maatregelen vergroten de een passantenhaven en diverse (aanleg) Het verbinden van het bestaande open recreatieve vaarmogelijkheden bij Drachten. voorzieningen. Oudega vormt hiermee een water tussen De Veenhoop en Drachten Zeilwedstrijden (zoals Skûtsjesilen) zijn dan mogelijk.

Leeuwarden Grou

Alde Feanen Earnewâld

De Veenhoop

Oudega

Smalle Ee

Drachten

Aaneengesloten vaargebied van meren en poelen tussen Grou-De Veenhoop-Drachten 8 VEILIG SAMEN VAREN De veiligheid op het water is van invloed op de aantrekkelijkheid van het vaargebied bij Drachten en de verbinding met de Friese Meren. Het streven is daarom de beroeps- en recreatievaart zo veel als mogelijk te scheiden. Uit de consultatie van gebruikers en experts volgen twee locaties in de vaarroute, waar het vaarwater smal is en die in de huidige situatie om extra aandacht vragen voor het veilig samen varen van beroeps- en recreatievaart.

Nije Mûntsegroppe Bij de Nije Mûntsegroppe ervaren waterrecreanten passerende beroepsvaart (zowel oplopende als tegemoetkomende) als een gevaarlijke situatie. Door de snelheid van de beroepsvaart is sprake van een sterke zuigende werking. Daarnaast biedt de beperkte breedte van de vaart nagenoeg geen uitwijkmogelijkheden voor de recreatievaart.

Djippe Gat De kruising recreatie- en beroepsvaart bij het Djippe Gat betreft een ruime en overzichtelijke situatie waar de beroepsvaart nog niet op volle snelheid is of al vaart mindert omdat ze de industriehaven nadert. Daarbij gaat het om op dit moment om maximaal vijf passerende schepen per dag. Het kruispunt wordt door de recreatievaart nadrukkelijk wel als aandachtspunt maar niet als gevaarlijk ervaren.

recreatievaart beroepsvaart Oudega Opeinde 1. oversteekpunt Smalle Ee 2. oversteekpunt Djippe Gat * locatie AIS *

1 2 * * Drachten Monnikengreppel Buitenstvallaat

Smalle Ee Samen met medewerkers van het project 'Veilig samen varen' (samenwerkingsproject verschillende organisaties uit beroeps- en recreatievaart www.varendoejesamen.nl) is op de kaart voor gesignaleerde knelpunten een oplossingsrichting aangegeven. Voor de recreatievaart is de noordelijke oever het meest aantrekkelijk. Vanaf Grou en Earnewâld kan de waterrecreant via het te ontwikkelen Oudegaaster Meer richting Drachten varen. De recreatievaart is daardoor grotendeels gescheiden van de beroepsvaart die de Nije Mûntsegroppe als vaarroute houdt. Ter hoogte van het Gaastereiland zal de recreatievaart splitsen naar enerzijds de Lits-Lauwersmeerroute over de zandwinplas naar het noorden en anderzijds de Drachtstervaart voor de grote schepen en het Buitenstvallaat voor de kleinere boten.

Bij een noordelijke pleziervaartroute ontstaan twee oversteekpunten. De recreatievaart kan daar de vaarroute van de beroepsvaart op een ruime en overzichtelijke plaats oversteken.

1. Smalle Ee; van en naar Smalle Ee, het gaat bij dit oversteekpunt om een beperkt aantal schepen 2. Djippe Gat; van en naar het Djippe Gat en de Lits-Lauwersmeerroute.

Voor de (intuïtieve) geleiding van zowel de beroeps- als pleziervaart is naast het markeren van de vaargeul ook de inrichting van het vaarwater, de oevers, bakens en het silhouet van Drachten als oriëntatiepunten belangrijk. Nieuwe attractieve elementen (landmarks en kunst), maar ook een Automatic Identification System (AIS )kunnen de beroeps- en pleziervaart ) beter (be)geleiden. Een AIS signaleert voor beroepsvaart en recreatievaart de naderende oversteekpunten. Dit gebeurt met lichten en notificaties via een speciale app voor de waterrecreanten. Bij uitwerkingen met AIS dient nadrukkelijk aandacht te zijn voor privacy bescherming.

9 VISIE WATERFRONT DRACHTEN OOSTELIJKE POORT FRIESE MEREN

Huidige recreatieve routes en voorzieningen (studiegebied) 10 TRENDS EN ONTWIKKELINGEN De waterrecreant zoekt meer beleving (experience), luxe, comfort en gezelligheid. De waterrecreant is actief, ondernemend, veeleisend en op zoek naar zowel betaalbare kwaliteit als bijzondere activiteiten: meer, divers, uniek en gemixt: - De haven ontplooit zich als verblijfsplek, zeker voor de campervaarders (senioren buiten het hoogseizoen). Er wordt relatief minder gevaren per dag en er is meer behoefte aan een aangename verblijfslocatie om langer te verblijven. Een haven met een hoge verblijfskwaliteit is een aantrekkelijke uitvalsbasis om de omgeving (stad en landschap) te verkennen en verlengt het aantal ligdagen van de passant. - De vloot is in beweging. Hoewel er een afname is van pleziervaartuigen zitten deelsegmenten als sloepen en motorboten weer in de lift. Het board is terug van weggeweest. Naast suppen (Stand Up Paddeling) zijn vooral de actiegerichte en uitdagende boardsporten populair: kitesurfen, fly- en wakeboarden. De passanten (watersporter) die Smallingerland bezoeken zijn overwegend campervaarders en sloepenvaarders. De ontwikkelingen in Oudega en Drachten biedt buiten de traditionele campervaarders mogelijkheden om in te spelen op de groeiende markt van sloepen en luxere grotere motorboten. Ook de plaatselijk actieve roei- en kano- en watersportvereniging met een groeiende afdeling jeugdzeilen zal hiervan profiteren. - De boot: gebruik is in, bezit is uit. De watersporter van de toekomst wil graag varen maar hoeft niet (zelf) een boot te bezitten. Verhuur en nieuwe deelconcepten als boatshare (www.sloepdelen.nl, www.mien-skip.nl en www.buurtboot.nl) zijn in opmars. - Digitaal met een verhaal. De digitale techniek van onder andere de smartphone kan de gewenste beleving vergroten en de verhalen van het gebied laten zien en horen (informatie via QR-codes en IBeacons, waarbij de recreant op interactieve wijze informatie ontvangt op zijn of haar interesse). - Duurzame voorzieningen zijn aantrekkelijk: schoon en elektrisch varen wordt steeds meer als basisvoorziening gevraagd.

ROUTES EN AANLEGPLAATSEN een cruciale rol in de beleving van Ontbrekende schakel in het OM TE BELEVEN het landschap en overgang van de fietsroutenetwerk is een pontverbinding In regionaal verband is geïnvesteerd in Friese Meren naar de Friese wouden. die het mogelijk maakt het Gaasterdiep/ een uitgebreid knooppuntennetwerk voor Toeristen, maar ook de eigen inwoners Nieuw Kanaal bij Drachten over te steken. wandelen en fietsen. Drachten is daarmee hechten belang aan een aantrekkelijk Vanuit Drachten ontstaat zo de mogelijkheid voor de wandelaar en de fietser goed netwerk voor fietsen en wandelen met voor een korte en langere fietstocht via de ontsloten, evenals het coulisselandschap herkenbare startpunten en bijzondere bestaande pontverbinding bij De Veenhoop. van de Noardlike Fryske Wâlden, Nationaal belevingselementen. Het ontbreekt op dit De populaire pontjesroute wordt daarmee Park De Alde Feanen en de bossen van moment tussen De Veenhoop en Drachten uitgebreid. Beetsterzwaag. aan plekken waar vanaf het land het water De verbinding richting Beetsterzwaag kan Vanaf het water bevindt Drachten kan worden beleefd. Ook zijn er nauwelijks worden versterkt door het wandelpad zich op een driesprong van de Lits- aanlegplaatsen met een directe koppeling over de waterkering langs de Drait door Lauwersmeerroute naar het noorden, de naar de wal en het routenetwerk. Het te trekken tot aan het sintelpad van de Turfroute naar het zuiden en de Friese uitgebreide recreatieve routenetwerk van Zuiderhogeweg aan de zuidzijde van Meren naar het westen. Het open karakter fietsen wandelpaden in Smallingerland de A7. Deze maatregel vergroot ook de van dit waterrijke veenweidelandschap en biedt wel kansen om deze koppeling te wandelmogelijkheden van de aangelegen de mogelijkheid van verschillende routes maken. Nieuwe aanlegvoorzieningen van woonwijken. maakt Drachten ook voor kanoërs en roeiers de Marrekrite, bijvoorbeeld bij Oudega, De een aantrekkelijke uitvalsbasis voor (dag) Burmaniasloot, Smalle Ee en op termijn Voor de vindbaarheid is een goede tochten. Door de centrale ligging in blauwe het Djippe Gat, kunnen daarin voorzien. informatievoorziening en bewegwijzering op en groene routenetwerken is Drachten ook Op deze manier kan de waterrecreant land en water noodzakelijk. in dit opzicht een schakelpunt. langer blijven en de prachtige omgeving Het regionale routenetwerk vervult verkennen.

11 VISIE WATERFRONT DRACHTEN OOSTELIJKE POORT FRIESE MEREN

FRONT AAN HET WATER bevindt zich bedrijventerrein Tussendiepen CULTUREEL CENTRUM IN EEN Uniek voor Drachten is het ambachtelijke als onderdeel van industrieterrein De GROENRIJKE OMGEVING en industriële karakter, geconcentreerd rond Haven. Diverse grote bedrijven die hier Niet alleen routes en de vaarmogelijkheden het Buitenstvallaat en de Drachtstervaart. gevestigd zijn maken gebruik van transport bepalen de aantrekkelijkheid van een In Drachtens rijke skûtsjehistorie komen over water en de weg (zandwinning, vaargebied. De waterrecreant wil meer dan ambacht en watergerichte activiteiten betonfabriek, maritieme maakindustrie en varen alleen en zoekt variatie in cultuur, samen. De scheepswerven van de families overslagbedrijven). Aan de Tussendiepen is natuur en verschillende voorzieningen. Roorda en Van der Werff hebben Drachten eveneens een kennis- en ontwikkelcentrum De watersporter wil de keuze om de vanaf de late 18de eeuw op de kaart gezet. van de maakindustrie gevestigd met boot af te meren bij een steiger in het Alleen de scheepswerf Van der Werff aan 600 ontwikkelaars van 35 verschillende landelijke gebied of in een levendige Buitenstvallaat is overgebleven. Gezamenlijk nationaliteiten. Deze innovatieve omgeving (stads)haven met goede (speel- en sport) met de nabij gelegen 19de-eeuwse sluis, vormt in combinatie met ambachtelijke voorzieningen. Karakteristiek voor Drachten vormt het een belangrijke tastbare erfenis bedrijvigheid een nadrukkelijk onderdeel is de stedelijke omgeving met (culturele) van dit unieke verleden. Het vergroten van van de identiteit van Drachten. Op dit voorzieningen als zwembad De Welle, beleefbaarheid en bereikbaarheid van dit deel van het bedrijventerrein is sprake Kinderboerderij De Naturij, Theater De erfgoed vormt een belangrijke opgave en van veroudering en leegstand van Lawei, De Bios en Museum DR8888. Met is voor de (water) recreatie een waardevolle bedrijfsgebouwen. De BéVé Tussendiepen, de vele evenementen (o.a. Simmerdeis aanvulling. Het Buitenstvallaat biedt als een coöperatie van ondernemers van en Pije dei), de aangename terrassen, cultuurhistorisch erfgoed en icoon van de Tussendiepen, werkt vanuit de voormalige het ruime winkelaanbod en veel parken skûtsjebouw daarom kansen om vanaf Sluis Machinefabriek aan een plan voor heeft Drachten genoeg te bieden. De nog Oudega als silhouet van het Waterfront van transformatie van het terrein. te ontwikkelen passantenhaven naast Drachten en entree naar de Drachtstervaart Het industrieterrein vormt een barrière het Slingepark, is daarom een belangrijke te fungeren. Dit waterrijke gebied met tussen het centrum en het waterrijke voorziening. Het verblijven in de groene plassen, (schier)eilanden, jachthaven recreatiegebied bij het Buitenstvallaat. omgeving van het Slingepark, op korte De Drait en het Buitenstvallaat is een Door op de nu nog groene, onbebouwde afstand van het centrum met bijzondere belangrijke identiteit voor de visie op het kop van Tussendiepen recreatieve activiteiten, en aan de andere kant de Waterfront. ontwikkelingen mogelijk te maken zijn er mogelijkheid om te genieten van de kansen om ook deze entree van Drachten natuur, de bossen, de buitenplaatsen van Ook varende vanuit de richting Opeinde voor de watersportrecreant aantrekkelijk te Beetsterzwaag of het singellandschap, mist Drachten een aantrekkelijk front. Hier maken. maakt Drachten een plaats om terug te

Huidig silhouet van Drachten 12 komen. De groenrijke omgeving van parken en lanen is kenmerkend voor de identiteit LANGER VERBLIJVEN, AANTREKKELIJKE VOORZIENINGEN AAN HET van Drachten. WATER De stedelijke en culturele voorzieningen De aanwezigheid van verschillende voorzieningen bepaalt of de recreant langer zijn een aanvulling op het toeristisch- verblijft en meer vrije tijd besteed op een bepaalde locatie. Hiervoor is een aantal recreatief product in de wijde omgeving basisvoorzieningen noodzakelijk, zoals onder andere goede horeca en sanitaire (De Alde Feanen, Earnewâld en Grou). Met voorzieningen. Het blijkt dat steden die het verhaal van het verleden laten zien en zo'n profiel onderscheidt Drachten zich beleven aantrekkelijk zijn om te blijven. als watersportplaats binnen het Friese watersportproduct. Zowel bij mooi als minder goed weer is Drachten een bezoek waard. Nieuwe 'slechtweer' accommodaties versterken dit profiel verder en nodigen uit tot een langer verblijf. Het cultureel centrum vormt een belangrijk onderdeel van de identiteit van Drachten.

13 VISIE WATERFRONT DRACHTEN OOSTELIJKE POORT FRIESE MEREN

GROENE ARCHIPEL

INDUSTRIE EN INNOVATIE

CULTUREEL CENTRUM

PARKEN EN LANEN

14 VIER IDENTITEITEN VAN WATERFRONT DRACHTEN

De identiteit van Drachten is veelzijdig en is niet met één woord te beschrijven. Het verleden van Drachten leidt binnen het visiegebied tot vier identiteiten. De groene archipel: het entreegebied bestaande uit plassen en (schier)eilanden, met in het centrum jachthaven De Drait en het historisch Buitenstvallaat. Industrie en innovatie: het gebied tussen het Buitenstvallaat, het centrum en de industriehaven, met een bijzonder ambachtelijk en industrieel karakter, dat zich concentreert langs de Drachtstervaart. Het Cultureel centrum: een levendig centrumgebied aan het eind van de vaart met een ruim winkelaanbod en stedelijke voorzieningen als Museum DR8888, De Lawei en De Bios. De verschillende gebieden zijn aan elkaar verbonden met een stelsel van Parken en Lanen. Het doel is om deze identiteiten met elkaar te verbinden en elkaar te laten versterken tot een aantrekkelijke omgeving tussen het Waterfront en het centrum van Drachten.

15 4. DRACHTEN AAN DE VAART Het koppelen van Drachten aan het water, geeft de plaats een sociaal, cultureel en economische impuls. Om dit te bereiken moet het water in Drachten nadrukkelijker zichtbaar, beleefbaar en bereikbaar zijn. In Drachten aan de vaart zetten we daarom in op het realiseren van meer kwalitatief hoogwaardige openbare plekken aan het water en aantrekkelijke verbindingen van en naar het centrum. Daarbij willen we ruimte bieden aan ondernemersinitiatieven en evenementen die bijdragen aan de koppeling met het water. We beogen daarmee zowel het woon- en leef als het ondernemersklimaat te versterken. We constateerden al dat het realiseren van een Waterfront bij Buitenstvallaat en De Kop van Tussendiepen belangrijk is om Drachten een gezicht aan het water te geven. Het Buitenstvallaat is daarbij aanvullend op het robuuste karakter van de industriehaven als nieuw en aantrekkelijk silhouet voor Drachten neergezet. Maar er is meer nodig om de watersporter naar het centrum te krijgen en de landrecreant naar het water te leiden. Er moet een verbinding worden gelegd tussen de vier identiteiten: van het Waterfront tot aan het cultureel centrum. De rotondes van de Noorder- en Zuiderhogeweg en de afslag Drachten West aan de A7 zijn daarbij als entree belangrijke plekken voor de oriëntatie, de bewegwijzering en de bereikbaarheid van de (recreatieve)voorzieningen.

STEPPINGSTONES: VAN Cruciaal voor deze verbinding is de beleven. Vanaf de Zuiderhogeweg WATERFRONT NAAR CULTUREEL ontwikkeling van een passantenhaven (hoofdinfrastructuur) is het voor de CENTRUM (ook voor de staande mast) ter hoogte passant direct zichtbaar dat Drachten een van het Slingepark en de Piip. Deze haven watersportplaats is. Door ruimte te bieden Het gebied vanaf het front naar het vormt een belangrijke verblijfplaats voor voor gemengde functies in combinatie met centrum is divers, heeft verschillende de watersporter op korte afstand van een kwaliteitsslag langs de noordzijde van gezichten, identiteiten en kwaliteiten. De het centrum. Ook is de haven vanuit de Drachtstervaart op de Tussendiepen en Drachtstervaart vormt hierbinnen de blauwe het centrum voor de landrecreanten, langs de kade van het Moleneind wordt lijn die de verschillende gebieden en waaronder eigen inwoners een belangrijke de tussengelegen route aantrekkelijk identiteiten ruimtelijk met elkaar verbindt. schakel naar het Buitenstvallaat. De gemaakt. De mogelijkheden hiervoor op Door langs de vaart aantrekkelijke plekken, haven vormt een belangrijke plek waar het industrieterrein gaan we samen met de c.q. steppingstones van uiteenlopende ook de Drachtsters het water kunnen Bévé Tussendiepen onderzoeken. maat en schaal te realiseren ontstaat een aantrekkelijke verbinding tussen het Waterfront en het cultureel- en winkelcentrum.

16 4. DRACHTEN AAN DE VAART

CULTUUR (HISTORIE) WATERFRONT

CULINAIR WATERSPORT-ETALAGE

KUNST

NATUUR

WINKELCENTRUM

VERBINDING WATERFRONT MET WINKELCENTRUM Het verbinden van het Waterfront bij Buitenstvallaat met het winkelgebied in het centrum is belangrijk om bezoekers tot bestedingen te verleiden en daarmee de werkgelegenheid te vergroten. Een gecombineerd aanbod aan voorzieningen op het gebied van kunst, culinair, cultuur(historie), retail en natuur vormt de basis(voorwaarde) voor een recreatief product of arrangement, waardoor recreanten komen, langer verblijven en ook terugkomen. Om zo'n gevarieerd product te kunnen aanbieden moet er een goede samenwerking ontstaan tussen de middenstand in het centrum, de ondernemers van Tussendiepen en de recreatieve bedrijven gelegen bij Buitenstvallaat. Een gastvrij onthaal, goede informatievoorziening en aantrekkelijke arrangementen dragen bij aan het beeld van Drachten als watersportkern.

LEGENDA Ontwikkelingen/voorzieningen

Het Waterfront Groene verbindingen Natuur/groen

Havens en Slingepark Recreatievaart Water(sport)

Cultureel Centrum Knooppunt Innovatie beroeps-/recreatievaart Verbinding Waterfront- Centrumfunctie/horeca Cultureel Centrum Knooppunten Hogeweg cultuurhistorie

17 VISIE WATERFRONT DRACHTEN OOSTELIJKE POORT FRIESE MEREN VERBINDEN IDENTITEITEN OP VIJF KANSRIJKE LOCATIES

1 3 2

18 VERBINDEN IDENTITEITEN OP VIJF KANSRIJKE LOCATIES

Om de vier identiteiten te verbinden benoemen we vijf kansrijke locaties: het Drachtster Djip, Buitenstvallaat en De Kop in de Groene Archipel, de Havens en Slingepark bij de Tussendiepen en De kade in het Cultureel Centrum. De visie doet voor deze vijf kansrijke locaties, allemaal verbonden met de vaart, voorstellen en geeft bouwstenen voor het versterken en verbinden van de vier identiteiten tot een samenhangend geheel.

KANSRIJKE LOCATIES 1. Drachtster Djip 2. Buitenstvallaat 3. De Kop 4. Haven en Slingepark 5. De Kade

4 5

LEGENDA

Kansrijke locaties

Groene verbindingen

Knooppunten Hogeweg

Ontwikkelingen/voorzieningen

Natuur/groen

Water(sport)

Innovatie

Centrumfunctie/horeca cultuurhistorie

19 VISIE WATERFRONT DRACHTEN OOSTELIJKE POORT FRIESE MEREN

LEGENDA

Natuurlijke oevers

Aanlegplekken Marrekrite

Barbecue-plaatsen

Vissteigers

Waterspeelplaats

Actieve vormen van watersport (wakeboarden/ waterskibaan)

AIS matrixbord/ waarschuwing beroepsvaart

Bijzondere verblijfsplek

Pontverbinding naar Buitenstvallaat

Van land naar water

Van water naar land

R ecreatievaart

Recreatievaart kleine boten

Beroepsvaart huidig Klasse IV (normaal profiel, R AS=320 m)

Projectie vaarweg Klasse Va (enkelstrooksprofiel, R AS=550 m)

20 BOUWSTENEN PER DEELGEBIED

DRACHTSTER DJIP MEER VAARWATER AAN HET ACTIEVE VORMEN VAN FRONT WATERSPORT OP HET DJIPPE GAT Een belangrijk gegeven is dat Drachten van Het Djippe Gat biedt mogelijkheden om oudsher niet aan een meer lag, maar aan als een soort vrijstaat zich te richten op een stelsel van vaarten. Het Drachtster Djip nieuwe actieve vormen van watersport is het resultaat van diverse ontwikkelingen (kabelskibaan, suppen en boarden). De (zandwinning en woningbouw). De huidige aanleg van eilanden in de zandwinplas vorm en omvang van het water (waaronder vergroot de ruimtelijke kwaliteit en biedt het Djippe Gat) heeft een impuls nodig mogelijkheden voor aanlegvoorzieningen in ruimtelijke kwaliteit en beleefbaarheid van de Marrekrite. Gezien het feit dat om gebruikswaarde te geven aan het de zandwinning de komende decennia Waterfront. Vanuit de samenleving is er nog actief blijft en er ook plannen voor behoefte aan meer vaar- en zeilwater opwaardering van de Vaarweg Drachten in rondom het Buitenstvallaat en een ontwikkeling zijn, is een definitieve inrichting aantrekkelijke vista op het Waterfront. op korte termijn niet mogelijk. Het herbestemmen van gronden en de transformatie van land-water en water- De oevers van het Drachtster Djip bieden land worden verder uitgewerkt. Om deze voor de kortere termijn kansen voor opgaaf te realiseren gaan we nader recreatief medegebruik als hengelsport, onderzoek doen naar de mogelijkheden. wandelen en fietsen. Daarnaast kunnen We denken hierbij aan een combinatie tijdelijke activiteiten, evenementen en van zandwinning, inzet op veilig varen voor tijdelijk gebruik voor de nodige reuring beroeps- en recreatievaart en de realisatie zorgen. van een vista op het Buitenstvallaat.

INSPIRATIEBEELDEN

NATUURLIJKE OEVERS VISSTEIGERS EILANDENARCHIPEL VRIJHEIDSGEVOEL

ACTIEVE WATERSPORT- AANLEGPLEKKEN BARBECUEPLAATSEN SCHEIDING RECREATIE- VOORZIENINGEN EN BEROEPSVAART

21 VISIE WATERFRONT DRACHTEN OOSTELIJKE POORT FRIESE MEREN

LEGENDA

Historische en dorpse bebouwing Buitenstvallaat

Jachthaven ‘De Drait’ (verhuur-, passanten- en ligplaatsen, Duitse markt)

Sluis (1893, rijksmonument)

Historische buitenhaven / buitenmuseum

Verblijfsaccommodatie aan het water

Doorgaande fiets- /wandelroute naar en vanaf Postlaan/Biskopwei

Opstapplaats watertaxi / (historische) rondvaart

Pontverbinding naar noordoever

Verhogen brug of ophaalbrug (i.v.m. doorvaarbaarheid)

TOP (Toeristisch Overstap Punt, aangegeven vanaf de A7)

Informatievoorziening als baken

Zicht op Buitenstvallaat

Van land naar water

Van water naar land

Pier Gaastereiland

R ecreatievaart

Recreatievaart kleine boten

Beroepsvaart

22 BOUWSTENEN PER DEELGEBIED

BUITENSTVALLAAT BUITENSTVALLAAT ALS Voor de kleine recreatievaart met een groeien tot een belangrijk Blauwe TOP WATERFRONT EN ENTREE diepgang tot 1,70 meter kan het vallaat (Toeristisch open overstap punt) aan de Het industriële, robuuste karakter van dienen als aantrekkelijke entree naar de oostelijke poort van de Friese Meren. Ook Drachten met de kranen, fabriekspanden Drachtstervaart. De grotere plezierschepen kunnen bezoekers vanuit dit punt met een en –pijpen is op dit moment beeldbepalend blijven de bestaande verbinding naar de watertaxi of (historische) rondvaartboot naar voor de bezoeker. Dit wordt zeker als vaart langs De Kop gebruiken. het centrum van Drachten. bijzondere kwaliteit gezien, maar is niet Het feit dat jachthaven De Drait zich vooral uitnodigend voor de recreatievaart. Dit beeld Met meer vaarwater rond het Buitenstvallaat richt op de Duitse markt biedt perspectieven is echter onvolledig. Door de begroeiing ontstaat er aansluitend bij jachthaven de om deze doelgroep voor Drachten als van de landtong (Gaastereiland) en Drait en de accommodaties van de roei-, recreatiekern te interesseren. De marketing eilanden is de oriëntatie op het authentieke kano- en watersportvereniging ruimte voor van Drachten moet zich dus ook op deze Buitenstvallaat als watersilhouet en diverse vormen van watersport. Het initiatief doelgroep gaan richten om hen te verleiden Waterfront uit het beeld verdwenen. Met voor de ontwikkeling van een historische het centrum te bezoeken. De aanleg van de aanleg van open en bevaarbaar water buitenhaven kan het cultuurhistorisch een fiets-pontverbinding over het kanaal aansluitend op het Buitenstvallaat ontstaat erfgoed van het Buitenstvallaat verder zorgt voor een betere recreatieve ontsluiting varend vanaf De Veenhoop/Oudega een versterken. van deze historische plek en opname in het vista op dit cultuurhistorisch erfgoed. Het recreatieve routenetwerk. BLAUWE TOP ALS OOSTELIJKE Buitenstvallaat komt daarmee met de oude POORT NAAR DE FRIESE MEREN werf en de sluis terug in het beeld als De ligging van jachthaven De Drait aan het silhouet van het Waterfront Drachten. Dit Buitenstvallaat betekent dat Buitenstvallaat erfgoed bood ook van oudsher toegang ook vanaf het land het entreegebied naar de Drachtstervaart en kan zo als voor de waterrecreant is die Drachten entree worden hersteld. Om de doorvaart als opstapplaats heeft gekozen. Het mogelijk te maken is het nodig de brug te Buitenstvallaat heeft daarmee samen met verhogen of een eenvoudige ophaalbrug de Kop van Tussendiepen potentie uit te aan te leggen. INSPIRATIEBEELDEN

PONTVERBINDING HISTORISCHE HAVEN/ BUITENSTVALLAAT ERFGOED IN BEELD BUITENMUSEUM ALS WATERFRONT

VERBLIJFS- BUITENSTVALLAAT ALS VRIJHEIDSGEVOEL DOORGAANDE FIETS-/ ACCOMMODATIE ENTREE KLEINE BOTEN WANDELROUTE AAN HET WATER

23 VISIE WATERFRONT DRACHTEN OOSTELIJKE POORT FRIESE MEREN

LEGENDA

Zwemwater (binnenmeer) met zandstrand

Sport en spel aan het water (Waterspeelelement als beeldmerk)

Paviljoen ‘De Kop’, horeca aan het water Markeringspunt/baken

Aanlegvoorzieningen bij horeca

Informatievoorziening als baken

Aantrekkelijke fietsroute naar het centrum

Voorzieningen op het talud (wandelpad, verblijfsplekken, uitkijkpunt)

Matrixbord/ waarschuwing beroepsvaart (AIS)

Hoogwaardige verblijfsrecreatie

Camperplaatsen

Strandtent, mobiele horeca

Opstapplaats watertaxi / (historische) rondvaart

Pontverbinding

Parkeren

R ecreatievaart

Recreatievaart kleine boten

Beroepsvaart

Veilige en attractieve route naar De Kop

INSPIRATIEBEELDEN

ZWEMVOORZIENING ZWEMVOORZIENING MOBIELE HORECA PONTVERBINDING

24 BOUWSTENEN PER DEELGEBIED

DE KOP DE KOP ALS WATERFRONT EN DE KOP ONTSLUITEN ENTREE Voor ontwikkeling van de kop is het De Kop is het onbebouwde gebied van verbeteren van de toegankelijkheid bedrijventerrein Tussendiepen en maakt essentieel. Het gaat daarbij om net als Buitenstvallaat deel uit van de goede parkeervoorzieningen, een Groene archipel. Het water bevindt zich veilige en aantrekkelijke fietsen aan 3 zijden van De Kop waardoor de voetgangersverbinding als ook de beleving van het waterrijke gebied rondom ontsluiting naar het Buitenstvallaat. De Drachten hier optimaal is. Net als bij mogelijkheden voor recreatief medegebruik Buitenstvallaat kan op deze plek vanuit van de bestaande geluidswal en stortplaats een nieuw Waterfront verbinding worden in de vorm van een wandelpad of gelegd met het achterland. Op deze uitzichtpunt is één van de opgaven voor strategisch waardevolle locatie en entree nader onderzoek. Een stadsmarkering kan naar het centrum zien we ruimte voor een dit punt accentueren en bijdragen aan de ambitieus programma met bijvoorbeeld oriëntatie vanaf land en water. hoogwaardige verblijfsrecreatie (land en water), (innovatieve) slechtweervoorziening, camperplaatsen en een bijzondere horecafunctie.

De bodemgesteldheid (overgang van zand naar veen) maakt het mogelijk hier op relatief korte afstand van het centrum een aantrekkelijk stadsstrand te realiseren en in te spelen op de behoefte aan meer openbare zwemgelegenheden bij Drachten.

HORECA AAN HET WATER HORECA AAN HET WATER VOORZIENINGEN VOORZIENINGEN OP HET TALUD OP HET TALUD

25 VISIE WATERFRONT DRACHTEN OOSTELIJKE POORT FRIESE MEREN

LEGENDA

Passantenhaven met voorzieningen Slechtweervoorziening Industriehaven (Willy (sanitair, vuilinzameling, Wifi etc.) aan het Slingepark Wortelcentrum)

Opstapplaats watertaxi / (historische) rondvaart Broednest voor nieuwe initiatieven

Verhuur elektrisch varen (E-punt) Water(sport)activiteiten Industriehaven(o.a.Bosbaan, wildwatersport) Boodschappensteiger met informatievoorziening Semi-openbare oever, voorzieningen Horeca aan de haven/ Slingepark Drachtstervaart (stedelijke herverkaveling) Woningen bij de haven Retail en horeca aan deDrachtstervaart Sport en spel in het groen Aantrekkelijke fietsroute naar “De Kop” Silhouet vanaf de Noorder- en Zuiderhogeweg Wandel-/fietsverbinding tussen Slingepark met Waterverbinding Slingepark-Passantenhaven passantenhaven en Industriehaven

Brug tussen passantenhaven bij De Piip en de Landmark Industriehaven industriehaven Parkeren Fietsverbinding noorden zuidoever

R ecreatievaart

Recreatievaart kleine boten

Beroepsvaart

N INSPIRATIEBEELDEN

ZAKELIJKE HORECA SLECHTWEERVOORZIENING BOODSCHAPPENSTEIGER HOTEL ALS LANDMARK

26 HAVEN EN SLINGEPARK TUSSENDIEPEN – PROEFTUIN STEDELIJKE VERNIEUWING PARKHAVEN ALS KOPPELING voor de industrie gebruikte kop van de Het industrieterrein Tussendiepen laat een NAAR HET CENTRUM industriehaven (bij de brandweer) tot zeker verpauperingsproces zien. Tegelijkertijd één gebied. De verschillende sferen en De ontwikkeling van de passantenhaven zijn er prachtige bedrijven gehuisvest en is er activiteiten (het groen van de parkhaven bij de Piip biedt de kans voor grotere sprake van hoogwaardige werkgelegenheid en robuuste van de industrie) kunnen in de vorm van Research en Development. motorboten en boten met een mast een bijzonder aanbod bieden, dat Samen met diverse stakeholders, nabij het centrum af te meren. Minstens nergens in Fryslân te vinden is. Er ondernemers en gemeente is in 2013 voor zo belangrijk is dat de haven ook een ontstaat een gevarieerd havencomplex Tussendiepen een inspiratiedocument schakel vormt voor de landrecreant naar met mogelijkheden voor verschillende "Een puzzel voor de Tussendiepen richting het Buitenstvallaat. De ligging van de watersportactiviteiten (bijvoorbeeld 2020" opgesteld. In dit boekwerk is een passantenhaven aan het Slingepark is van 'bosbaan' voor roeiwedstrijden) dat de breed palet aan maatschappelijke en groot belang voor de recreatieve koppeling diverse doelgroepen kan bedienen. De economische kansen en mogelijkheden met groen. De plek kan uitgroeien tot grotere schepen als rondvaartboten, voor dit gebied opgenomen. Kansen voor een aantrekkelijke verblijfsplaats voor skûtsjes en scherpe jachten kunnen verduurzaming van bestaande bedrijven, zowel water- als landrecreanten met aanmeren in de 'industrie'haven. De (zeil) kansen voor innovatieve en creatieve naast de passantenhaven ruimte voor schepen vanaf 10 meter en een diepgang ontwikkelingen, kansen voor functiemenging en kansen om de verbinding tussen het een aanvullend programma, waaronder van minder dan 1,70 m kunnen terecht in de water en het centrum te versterken. De horeca en evenementen. De locatie is parkhaven bij de Piip. De sloepen en boten transformatie van dit gebied kan niet tot ca. 10 meter met een doorvaarhoogte beeldbepalend vanaf de Zuiderhogeweg van vandaag op morgen en evenmin kleiner dan 2,90 m. en een vaardiepte waarmee vanaf de hoofdwegenstructuur zonder een intensieve samenwerking zichtbaar is dat Drachten aan het water ligt. van 1,40 m. kunnen doorvaren naar de tussen ondernemers en overheid. Daarom passantenhaven in het centrum. is Tussendiepen in gezamenlijkheid Het is belangrijk om in de haven goede aangewezen als "experiment gebied", als basisvoorzieningen te treffen. Dit zijn: WATERBOULEVARD proeftuin voor stedelijke vernieuwing. De water, stroom, hoogwaardig sanitair, TUSSENDIEPEN gemeente ondersteunt het ondernemers afval- en vuilwaterinzameling, wifi en De noordzijde van de Drachtstervaart geeft initiatief BéVé Tussendiepen die hieraan op dit moment een beeld van achterkanten informatie over de omgeving. Naast deze vanuit de ondernemerszijde invulling geeft. van bedrijven die zijn gevestigd aan Deze coöperatie staat voor verbetering voorzieningen is een 'plus' in de vorm van Tussendiepen. De ondernemers zien kansen en verandering van het bedrijventerrein vertier en vermaak een 'must'. Er zijn nog voor een kwaliteitsslag aan de waterzijde. Tussendiepen en het succesvol kunnen te weinig aantrekkelijke passantenplekken De Bévé Tussendiepen onderzoekt samen ondernemen op Tussendiepen. Hiervoor en camperplaatsen in de nabijheid van met de gemeente de mogelijkheden om is de focus sterk gericht op integrale het centrum. Wat dat betreft gaan we uit met een transformatie een gebied met samenwerking. De BéVé fungeert hierbij van minimaal 50 passantenplaatsen voor gemengde functies te ontwikkelen en als centraal verdeelpunt van informatie grotere (zeil)boten vanaf 10 meter. De boten daarmee een gevarieerd en kwalitatief en professionele dienstverlener. Hiervoor tot 10 meter zonder mast kunnen doorvaren is de zogenaamde Bouwloods opgericht. hoogwaardig beeld te realiseren. Te Ondernemers kunnen hier met allerlei vragen naar de passantenhaven in het centrum. denken valt aan het opwaarderen van

Deze passantenhaven telt 23 ligplaatsen. terecht. Voorbeelden zijn de ontwikkeling leegstaande gebouwen en herbestemming van de voormalige Sluis Machinefabriek Met 'slechtweervoorzieningen' en een ruim met watersportgebonden bedrijvigheid, tot broedplaats van bedrijven of de winkelaanbod, binnen handbereik hebben horeca, ateliers, innovatie en mogelijk Samen aan de slag! ondersteuning bij een onderzoek naar de passantenhavens in Drachten op voorhand wonen-werken langs de vaart. De vaarroute mogelijkheid voor transformatie naar een groeit daarmee uit tot een waterboulevard een krachtige unique selling point. zone met gemengde functies langs de waarbij het robuuste industriële karakter als Drachtstervaart. KOPPELING PARKHAVEN EN KOP bijzondere kwaliteit fungeert. INDUSTRIEHAVEN  Een unieke kans biedt het koppelen Samen aan de slag! van de Parkhaven en de nauwelijks

BRUG ALS LANDMARK PARKHAVEN COLLAGE PARKHAVEN GEZIEN VANAF ZUIDERHOGEWEG

27 VISIE WATERFRONT DRACHTEN OOSTELIJKE POORT FRIESE MEREN

LEGENDA

Aantrekkelijke wandelroute Noorder- en zuiderkade langs de vaart

Kwaliteit van de gevels aan de kade

Koppeling van kade met pleinen (parkeergarages centrum)

Locatie (voormalig) historisch erfgoed

Skûtsje-helling

Opstapplaats watertaxi / (historische) rondvaart

Herbestemming, nieuwe functies van leegstaande panden en

Horeca/ terrassen aan de zonzijde

Parkeren

Recreatievaart kleine boten

INSPIRATIEBEELDEN

SKÛTSJE-HELLING KUNST OP GEVELS EVENEMENTEN DE STIJL ALS INSPIRATIE

28 DE KADE ONTDEKFABRIEK EINDHOVEN MOLENEIND ALS AANTREKKELIJKE In Eindhoven is een oud fabrieksgebouw KADE van Philips omgevormd naar De Ontdekfabriek. Hier ontdekken kinderen De Kade is de entree voor de waterrecreant op een speelse en ongedwongen manier van het centrum. De route is van belang hoe leuk het is om bezig te zijn met als verbinding tussen de Parkhaven en het wetenschap, techniek en design. Mét de centrum. Het ontbreekt in deze verbinding juiste begeleiding. Ze beleven een avontuur nog aan voldoende aantrekkelijke en kunnen daarna zelf aan de slag. Zo momenten. Hier valt winst te behalen. komen kinderen er spelenderwijs achter of Ruimte voor nieuwe functies als horeca ze talent en affiniteit met innovatie hebben. en speciaalzaken kan de (beeld)kwaliteit De fabriek is een prachtige plek voor van (leegstaande) gebouwen en de school- , gezinsuitjes en kinderfeestjes. openbare ruimte vergroten. Een inspirerend voorbeeld is de ‘Ontdekfabriek’ in één van de fabrieksgebouwen van Philips in Eindhoven. Een initiatief voor de aanleg van een Skûtsje-helling nabij de plek waar vroeger de werf van de familie Roorda was gehuisvest kan het historische, ambachtelijke karakter van de kade versterken. Ook het etaleren c.q. zichtbaar maken van de bestaande bedrijfsactiviteiten zoals van Dunlop geeft reuring aan de Kade. Naast bezoekers zullen ook eigen inwoners en het bedrijfs- en zakenleven van Drachten voor hun vrijetijdsbesteding profiteren van een levendige kade.

KLEUR AAN DE KADE WARM WELKOM Drachten heeft een bijzonder pallet Een gastvrij onthaal in een cultureel aan architectuur (o.a. De Stijl), van centrum met levendige (park)havens en monumentale historische tot eigentijdse hoogwaardige voorzieningen is voor de gebouwen. Dit kunnen we met onder (water)recreant van essentieel belang om andere wandelroutes beter in beeld terug te komen. Inspirerende informatie brengen. Karakteristiek zijn de stijlkleuren over de jaarlijkse agenda van Drachten van de middenstandswoningen in de en omgeving zorgt ervoor dat bezoekers Papegaaienbuurt uit de jaren '20, die in hartelijk verwelkomd worden in Drachten opdracht van de gemeente gebouwd en omgeving, en terugkeren voor de diverse werden naar een ontwerp van de Drachtster activiteiten en evenementen. Van belang architect Cornelis Rienks de Boer. Hij vroeg is dat ondernemers, maatschappelijke N organisaties, overheid en onderwijs Theo van Doesburg om een kleurontwerp hierin nauw samenwerken. Vanuit de te maken. Van Doesburg, wereldberoemd samenwerking worden nieuwe initiatieven als schilder, architect en voorman van De ontplooid. Stijl, was regelmatig in Drachten te vinden. Van belang is dat Drachten is opgenomen Dit voorbeeld kan de inspiratie zijn om in de diverse vaarroutes, zoals onder gedoseerd delen van het Moleneind of andere de Turfroute naar Drenthe via het plekken elders in Drachten meer kleur Polderhoofdkanaal. Daarmee krijgt het te geven. Het werken met kunst in de veenverleden van Drachten een belangrijke openbare ruimte en op blinde gevels in plek in routes en arrangementen, die de vorm van muurschilderingen vormt een ook worden aangeboden door de verrijking voor het beeld van Drachten. verhuurbedrijven van sloepen. Een Duitstalige versie van deze arrangementen is een must om de Duitse Markt, die door DE STIJL ALS INSPIRATIE HORECA / TERRASSEN AAN DE Drachtster ondernemers al wordt benaderd ZONZIJDE te bedienen.

29 VISIE WATERFRONT DRACHTEN OOSTELIJKE POORT FRIESE MEREN

STIP OP DE HORIZON WATERFRONT DRACHTEN

30 WATERFRONT DRACHTEN

31 5. UITVOERINGSSTRATEGIE De Visie ligt er…. en nu is het zaak om als overheden, onderwijs, ondernemers en maatschappelijke organisaties de handen uit de mouwen te steken! De overheid heeft hierbij een aanjagende en faciliterende functie. Door te zorgen voor de juiste inrichting van de openbare ruimte biedt ze kansen voor initiatiefnemers om plannen uit te werken en om samen het gewenste Waterfront Drachten te laten ontstaan. Dat betekent dat de publieke partijen op korte termijn aan de slag gaan.

PRIORITEITEN IN PUBLIEKE INVESTERINGEN Om de ontwikkeling van het Waterfront in gang te zetten en private initiatieven te stimuleren is voor de relatief korte termijn een aantal basismaatregelen nodig in de openbare ruimte: 1. het uitvoeren van de wateropgave, gericht op meer vaarwater bij Drachten, waarbij het Buitenstvallaat als aantrekkelijk Waterfront het gezicht van Drachten vormt; 2. het ontwikkelen van een hoogwaardige parkhaven nabij het centrum; 3. het realiseren van een fiets-pontverbinding tussen het fietsroutenetwerk bij Oudega/Opeinde en De Kop en het Buitenstvallaat; 4. bewegwijzering van de routes over land en water en informatievoorziening.

PUBLIEK-PRIVATE INVESTERINGEN Om de binding tussen de betrokken partijen TIJD EN FASERING Er liggen talrijke kansen in en rond het te versterken en de samenwerking verder We laten zo snel mogelijk zien dat we Waterfront. In het traject om tot de Visie te vorm te geven willen we jaarlijks een werk maken van het Waterfront. Dat komen hebben publieke en private partijen informele bijeenkomst organiseren waarin betekent dat we in de komende 2-5 jaar elkaar nodig. Dit betekent dat gemeente en we met elkaar onder meer de voortgang inzetten op de eerder genoemde publieke provincie samenwerken met ondernemers van projecten de vormgeving van het investeringen. Door de aanpassingen in de en de ondernemers coöperatie BéVé Waterfront bespreken. openbare ruimte snel te realiseren ontstaat Tussendiepen, de centrummanager, het er ruimte voor private investeringen die Wetterskip Fryslân en diverse andere naar verwachting binnen 2-10 jaar worden spelers zoals Marrekrite, het onderwijs ONDERZOEK EN UITWERKING gepleegd. Hiermee is de groei van Drachten en maatschappelijke organisaties. De visie draagt indicatief bouwstenen aan naar een aantrekkelijke plaats voor (water) Investeringen kunnen zowel publiek als waarmee we het Waterfront de komende recreanten een feit. In de tussentijd werken privaat zijn en in een aantal gevallen ook jaren met elkaar inhoud kunnen gegeven. we aan de grote opgave van meer water en gezamenlijk worden opgepakt. Bij het uitwerken van de bouwstenen alle voorzieningen die daarbij horen. Hierin naar concrete projecten kijken we naar de ligt een koppeling met een provinciaal/ mogelijkheid om kosten te reduceren of gemeentelijke gebiedsontwikkeling. PRIVATE INVESTERINGEN tijd te winnen door mogelijke koppelingen We willen als overheid een stimulerende met andere projecten (Vaarweg Drachten, en faciliterende rol innemen. Bij plannen Oudega aan het Water). Een aantal ideeën GEBIEDONTSWIKKELING van ondernemers/initiatiefnemers zijn heeft nader onderzoek nodig voordat de Voor een viertal grote projecten die spelen vaak meerdere gemeentelijke afdelingen initiatiefnemers aan de slag kunnen. Zo aan de waterzijde van Smallingerland betrokken. Wij willen de ondernemers is bijvoorbeeld bij het creëren van nieuw liggen er goede koppelkansen. Dit faciliteren door hen zo veel als mogelijk één vaarwater in ieder geval onderzoek nodig betreft de projecten De Alde Feanen, aanspreekpunt te bieden, waar men terecht naar de effecten op de bestaande natuur. Vaarweg Drachten, Oudega aan het kan met vragen en plannen. Bij meerdere Voor het Waterfront is nu een bedrag van 4 water en Waterfront Drachten. Provincie projecten (bijvoorbeeld Jachthaven De Drait miljoen vanuit de overheden beschikbaar. en gemeente brengen (onderdelen) en de ontwikkeling van De Kop) is sprake De totale investering is veel groter. De van deze projecten onder in een van publiek-private samenwerking. Bij de financiering van alle individuele plannen gezamenlijke gebiedsontwikkeling, zodat uitwerking van deze projecten wordt in is daarom ook een punt van nadere de koppelkansen van deze projecten nauw overleg nader de rol en inbreng van uitwerking en overleg met partijen. daadwerkelijk worden benut. de gemeente bepaald.

32 BEELDKWALITEIT HOE NU VERDER? 5. UITVOERINGSSTRATEGIE De beeldkwaliteit vanaf het water is voor de In de bijgaande lijst is een scala aan waterrecreant een belangrijke factor. Sterker bouwstenen opgenomen die samen het nog, als het niet aantrekkelijk is, dan kiest Waterfront vormen. Als overheid gaan wij men een andere route. Op de beeldkwaliteit een aantal bouwstenen die volgens ons van het silhouet van Drachten vanaf het de ruggengraat vormen van het Waterfront water en langs de Drachtstervaart zetten we uitwerken tot projecten. Projecten die hoog in. Daarbij kan een beeldregieplan we op korte termijn willen uitvoeren. De initiatiefnemers inspireren om bij de mogelijkheden hiertoe onderzoeken we in ontwikkeling van projecten de beoogde nauwe overleg met betrokken partijen en beeldkwaliteit als uitgangspunt mee te belanghebbenden. nemen. Initiatiefnemers nodigen we uit de door hun aangedragen bouwsteen uit te werken. Ook bouwstenen in de vorm van tijdelijke MARKETING EN PROMOTIE activiteiten en gebruik kunnen de reuring We werken aan het Waterfront; dat is op rondom het water en Waterfront vergroten. dit moment de boodschap aan de (water) Wij gaan hierover graag in overleg. recreant, waaronder eigen inwoners. Die boodschap dragen we gezamenlijk uit op diverse manieren. Hierbij maken we gebruik van bestaande kanalen, zoals van Merk Fryslân, Drachten wil je meemaken en UitinDrachten. Het in de markt zetten van Drachten als watersportplaats heeft echter meer nodig. Samenwerking tussen alle partijen is van belang, voor het maken van arrangementen, promotie en het "smoel" geven aan het Waterfront. De regioaanjager van Zuidoost-Friesland heeft hierin samen met ondernemers, onderwijs en gemeente een belangrijke functie. In dit kader wordt de ontwikkeling van een platform toerisme, waarin de belanghebbende partijen zijn vertegenwoordigd, onderzocht.

2040 2020

2017 TERUGKOMEN KOMEN LANGER VERBLIJVEN MUST BE MUST SEE BASISVOORZIENINGEN FIETS-, PONTROUTES / VOORZIENINGEN PARKHAVEN (TIJDELIJKE) EVENEMENTEN DE KOP MEER VAARWATER INFORMATIEVOORZIENING BUITENSTVALLAAT TOERISTISCHE ATTRACTIE ('ONTDEKFABRIEK') OEVERVOORZIENINGEN (WATERTAXI) MEER VAARWATER NIEUW IMAGO LAAGHANGEND FRUIT FRONT 33 VISIE WATERFRONT DRACHTEN OOSTELIJKE POORT FRIESE MEREN

34 646 00 511 Uitvoeringsprogramma 7-nov-16 BOUWSTENENBouwstenen voorVOOR visie. DE VISIE

PUBLIEK / BOUWSTEEN OMSCHRIJVING PUBLIEK PRIVAAT PRIVAAT PARTIJEN 1. Drachtster Djip 1.1 Natuurlijke oevers (o.a. zandwinplas) Inrichting met natuurlijke oevers in het kader Wetterskip Fryslân, eigenaar, gemeente van de Kader Richtlijn Water verhoogde ecologische en ruimtelijke kwaliteit van de X zandwinplas. 1.2 Toegankelijke oevers westzijde Door middel van vissteigers, eenvoudige Eigenaar, gemeente, Wetterskip Fryslân zandwinplas. maaipaden en openbare barbecue plaatsen worden de oevers rondom de zandwinplas beter X toegankelijk en geschikt voor recreatief medegebruik. 1.3 Aanlegvoorzieningen Marrekrite (voor Maken van Marrekrite aanlegplaatsen rondom Marrekrite, gemeente zowel boot, kano als BBQ-boot) met het nieuwe eiland aan de noordwestzijde van de een waldverbinding. zandwinplas en bij het recreatieterrein Smalle Ee. Marrekrite ligplaatsen bestaan uit een betonnen damwand met kunststof gording en betonpad (Terkrite® aanmeerplaats, fabrikant: X Terwolde Beton). Met ditzelfde systeem kan ook de combinatie gemaakt worden met kano aanmeerplaatsen. Ook is het mogelijk een kunststofsteiger als aanmmeerplaats te realiseren. 1.4 Toegankelijke oevers oostzijde De oever bij 'De Steven' is een populaire plek Hengelsportvereniging, gemeente zandwinplas. voor de hengelsport. Hier kunnen een aantal vissteigers gerealiseerd worden. In het 'rustige deel' van de zandwinplas, nabij het nieuwe X eiland aan de noordwestzijde van de zandwinplas zijn ook mogelijkheden om langs vaste wal vissteigers te realiseren. 1.5 Waterspeelplaats / Baken Het nieuwe eiland aan zuidwestzijde van de Gemeente, eigenaar zandwinplas biedt mogelijkheden voor een waterspeelplaats. Gedacht kan worden aan een drijvende zwemplek (voorbeeld: Kastrup Søbad Denemarken vlakbij Kopenhagen). De X voorziening kan tegelijkertijd functioneren als cultureel baken als onderdeel van het silhouet Waterfront Drachten. Combinatie waterspeelplaats en kunst. 1.6 Actieve vormen van watersport Het oostelijk deel van de zandwinplas kan Ondernemers, gemeente worden benut voor nieuwe actieve vormen van watersport, zoals een kabelskibaan, boarden en X suppen.

2. Buitenstvallaat 2.1 Beeldregie waterfront Buitenstvallaat Sturen op beeldkwaliteit van ontwikkelingen Gemeente, ondernemers, omwonenden rondom het cultuurhistorisch erfgoed Buitenstvallaat. Behouden van het authentieke X karakter dat het nieuwe waterfront gaat vormen.

2.2 Waterfront Buitenstvallaat en meer Door het herinrichten van het Gaastereiland Gemeente, projectontwikkelaar, provincie, vaarwater ontstaat er een vista op het cultuurhistorisch ondernemers, omwonenden erfgoed van het Buitenstvallaat en meer vaarwater rondom dit waterfront. Nader X onderzoek is nodig onder meer naar de effecten op de bestaande natuur. 2.3 Watersportcentrum De Drait Ontwikkeling Watersportcentrum De Drait met Watersportcentrum De Drait, gemeente verblijfsaccommodatie, horeca, opwaardering X lig- en passantenplaatsen, etc.).

2.4 Meubilair bij historische sluis (1893, Beleefbaar maken van de sluis en historisch Gemeente, omwonenden rijksmonument) Buitenstvallaat vanaf het land door het plaatsen X van zitgelegenheid en informatie. 35 VISIE WATERFRONT DRACHTEN OOSTELIJKE POORT FRIESE MEREN

36 646 00 511 Uitvoeringsprogramma 7-nov-16

Bouwstenen voor visie.

1.7 Automatic Identification System Een Automatic Identification System signaleert Provincie, gemeente (waarschuwingssysteem beroeps- en voor beroepsvaart en recreatievaart de pleziervaart) naderende oversteekpunten. Dit gebeurt met X lichten en notificaties via een speciale app voor de waterrecreanten. Nader uitwerking hiervan is nodig in het kader van Vaarweg Drachten. 1.8 Verdiepen vaarwater Ieën buiten de Er is behoefte aan meer vaarwater buiten de Gemeente, provincie vaargeul. vaargeulen bij Drachten. De ondiepe wateren X c.q. Ieën buiten de vaargeul dienen daarvoor gebaggerd en verdiept te worden. 1.9 Onderzoek mogelijkheden toekomstige Realiseren van vaarwater ten westen van de Initiatiefnemers, ondernemers 646waterontwikkeling. 00 511 Uitvoeringsprogramma zandwinplas om een groot meer bij Drachten te 7-nov-16 realiseren. Het initiatief hiervoor ligt bij private X partijen. Bouwstenen voor visie. 1.10 Fiets-pontverbinding Oudega/Opeinde - Aanleg fiets-pontverbinding vanaf het Gemeente, eigenaren Gaasterdiep - De Kop - Buitenstvallaat fietsnetwerk bij Oudega/Opeinde, langs de oevers van het Djippe Gat met een pont over het Gaasterdiep/Nieuwe Kanaal naar De Kop / X Buitenstvallaat. PUBLIEK / BOUWSTEEN OMSCHRIJVING PUBLIEK PRIVAAT PRIVAAT PARTIJEN 1.2. DrachtsterBuitenstvallaat Djip 2.11.1 NatuurlijkeBeeldregie oeverswaterfront (o.a. Buitenstvallaat zandwinplas) InrichtingSturen op metbeeldkwaliteit natuurlijke vanoevers ontwikkelingen in het kader WetterskipGemeente, Fryslân,ondernemers, eigenaar, omwonenden gemeente vanrondom de Kader het cultuurhistorisch Richtlijn Water erfgoedverhoogde ecologischeBuitenstvallaat. en ruimtelijkeBehouden kwaliteitvan het authentiekevan de X X zandwinplas.karakter dat het nieuwe waterfront gaat vormen. 1.2 Toegankelijke oevers westzijde Door middel van vissteigers, eenvoudige Eigenaar, gemeente, Wetterskip Fryslân 2.2 zandwinplas.Waterfront Buitenstvallaat en meer maaipadenDoor het herinrichten en openbare van barbecue het Gaastereiland plaatsen Gemeente, projectontwikkelaar, provincie, vaarwater ontstaat er een vista op het cultuurhistorisch ondernemers, omwonenden worden de oevers rondom de zandwinplas beter X toegankelijkerfgoed van heten geschiktBuitenstvallaat voor recreatief en meer X medegebruik.vaarwater rondom dit waterfront. Nader onderzoek is nodig onder meer naar de effecten 1.3 Aanlegvoorzieningen Marrekrite (voor Makenop de bestaande van Marrekrite natuur. aanlegplaatsen rondom Marrekrite, gemeente zowel boot, kano als BBQ-boot) met het nieuwe eiland aan de noordwestzijde van de 2.3 eenWatersportcentrum waldverbinding. De Drait zandwinplasOntwikkeling enWatersportcentrum bij het recreatieterrein De Drait Smalle met Watersportcentrum De Drait, gemeente verblijfsaccommodatie, horeca, opwaardering Ee. Marrekrite ligplaatsen bestaan uit een X betonnenlig- en passantenplaatsen, damwand met kunststof etc.). gording en betonpad (Terkrite® aanmeerplaats, fabrikant: X 2.4 Meubilair bij historische sluis (1893, TerwoldeBeleefbaar Beton). maken Met van ditzelfde de sluis systeemen historisch kan ook Gemeente, omwonenden rijksmonument) Buitenstvallaat vanaf het land door het plaatsen de combinatie gemaakt worden met kano X aanmeerplaatsen.van zitgelegenheid Ook en informatie.is het mogelijk een kunststofsteiger als aanmmeerplaats te Verhogen brug of aanleg ophaalbrug in Verbeteren doorvaart voor de kleine Gemeente, omwonenden 2.5 realiseren. De Werf over de Drachtstervaart recreatievaart met doorvaarthoogte > 1,60m. 1.4 Toegankelijke oevers oostzijde De oever bij 'De Steven' is een populaire plek X Hengelsportvereniging, gemeente zandwinplas. voor de hengelsport. Hier kunnen een aantal vissteigers gerealiseerd worden. In het 'rustige 2.6 Historische buitenhaven c.q. Het initiatief voor de ontwikkeling van een Initiatiefnemers, ondernemers buitenmuseum deel'historische van de buitenhaven zandwinplas, (en nabij buitenmuseum) het nieuwe kan X eiland aan de noordwestzijde van de het cultuurhistorisch erfgoed van het X zandwinplasBuitenstvallaat zijn verder ook mogelijkheden versterken. om langs vasteHet initiatief wal vissteigers hiervoor ligtte realiseren. bij private partijen. 1.5 Waterspeelplaats / Baken Het nieuwe eiland aan zuidwestzijde van de Gemeente, eigenaar 2.7 Ontwikkelen TOP (Toeristisch zandwinplasDe ligging van biedt jachthaven mogelijkheden De Drait voor aan een het Ondernemers, gemeente, ANWB, provincie Overstap Punt), land-water, water-land waterspeelplaats.Buitenstvallaat betekent Gedacht dat kan Buitenstvallaat worden aan ookeen drijvendevanaf het zwemplekland het entreegebied (voorbeeld: Kastrupvoor de Søbad waterrecreant is die Drachten als opstapplaats Denemarken vlakbij Kopenhagen). De X voorzieningheeft gekozen. kan Het tegelijkertijd Buitenstvallaat functioneren heeft als cultureeldaarmee bakensamen als met onderdeel de Kop van van Tussendiepen het silhouet X Waterfrontpotentie uit Drachten.te groeien Combinatietot een belangrijk Blauwe waterspeelplaatsTOP aan de oostelijke en kunst. poort van de Friese Meren. Bebording vanaf de A7 naar het TOP zal 1.6 Actieve vormen van watersport Hetbijdragen oostelijk aan deel de vindbaarheid.van de zandwinplas kan Ondernemers, gemeente worden benut voor nieuwe actieve vormen van watersport, zoals een kabelskibaan, boarden en Opstapplaats watertaxi / (historische) Vanaf het TOP kunnen bezoekers met de X Gemeente, ondernemers 2.8 suppen. rondvaart watertaxi of een (historische) rondvaart naar het centrum. Hiervoor is een aanlegsteiger X noodzakelijk die goed bereikbaar is vanaf land 1.7 Automatic Identification System Een Automatic Identification System signaleert Provincie, gemeente (waarschuwingssysteem beroeps- en vooren water. beroepsvaart en recreatievaart de 2.9 pleziervaart)Informatievoorziening op het water naderendeVoor de vindbaarheid oversteekpunten. is een goedeDit gebeurt met Gemeente, Watersportverbond X lichteninformatievoorziening en notificaties viaen eenbewegwijzering speciale app vanaf voor dehet waterrecreanten. water noodzakelijk. Nader Dit kanuitwerking gecombineerd hiervan is X nodigworden in methet kadereen baken. van Vaarweg Drachten. 1.8 Verdiepen vaarwater Ieën buiten de Er is behoefte aan meer vaarwater buiten de Gemeente, provincie vaargeul.3. De Kop vaargeulen bij Drachten. De ondiepe wateren X 3.1 Stadsstrand met zwemwater c.q.Aanleg Ieën stadsstrand buiten de vaargeul en daarmee dienen inspelen daarvoor op de Ondernemers, gemeente gebaggerdbehoefte aan en meer verdiept openbare te worden. 1.9 Onderzoek mogelijkheden toekomstige Realiserenzwemgelegenheden van vaarwater in de tenopen westen lucht. vanDe de Initiatiefnemers, ondernemers waterontwikkeling. zandwinplasbodemgesteldheid om een (overgang groot meer van bij zand Drachten naar te X realiseren.veen) maakt Het De initiatief Kop geschikt hiervoor om ligt op bij relatief private X partijen.korte afstand van het centrum deze voorziening te realiseren. 1.10 Fiets-pontverbinding Oudega/Opeinde - Aanleg fiets-pontverbinding vanaf het Gemeente, eigenaren Gaasterdiep - De Kop - Buitenstvallaat fietsnetwerk bij Oudega/Opeinde, langs de 3.2 Watergerelateerde attractie jeugd oeversGedacht van kan het worden Djippe aan Gat een met drijvend een pont zwembad over Gemeente, ondernemers het(voorbeeld: Gaasterdiep/Nieuwe Islands Brygge, Kanaal Kopenhagen) naar De Kop / X Buitenstvallaat. X

3.3 Paviljoen2. Buitenstvallaat 'De Kop', horeca aan het Bijzondere horecafunctie op de Kop. Ondernemers water 2.1 Beeldregie waterfront Buitenstvallaat Sturen op beeldkwaliteit van ontwikkelingen X Gemeente, ondernemers, omwonenden rondom het cultuurhistorisch erfgoed Buitenstvallaat. Behouden van het authentieke X 3.4 Aanlegvoorzieningen / opstapplaats karakterAanlegvoorzieningen dat het nieuwe op waterfrontDe Kop voor gaat ontsluiting vormen. Ondernemers, gemeente watertaxi en (historische) rondvaartboot horeca vanaf het water en als opstapplaats voor Waterfront Buitenstvallaat en meer Doorde watertaxi het herinrichten en (historische) van het rondvaarboot. Gaastereiland Gemeente, projectontwikkelaar, provincie, 2.2 X vaarwater ontstaatVanaf De er Kop een kunnen vista op bezoekers het cultuurhistorisch met de ondernemers, omwonenden erfgoedwatertaxi van / (historische) het Buitenstvallaat rondvaart en naarmeer het vaarwatercentrum. rondom dit waterfront. Nader X 3.5 Hoogwaardige verblijfsrecreatie onderzoekOp De Kop is is nodig ruimte onder voor meereen ambitieus naar de effecten Ondernemers opprogramma de bestaande met hoogwaardige natuur. verblijfsrecreatie X . 2.3 Watersportcentrum De Drait Ontwikkeling Watersportcentrum De Drait met Watersportcentrum De Drait, gemeente Stadsmarkering (kunst) verblijfsaccommodatie,Op een aantal markante horeca, plekken opwaardering in Drachten Gemeente, eigenaren 3.6 X lig-wordt en d.m.v.passantenplaatsen, kunst een stadsmarkering etc.). geplaatst. De Kop is één van deze plekken. X 2.4 Meubilair bij historische sluis (1893, Beleefbaar maken van de sluis en historisch Gemeente, omwonenden rijksmonument) Buitenstvallaat vanaf het land door het plaatsen X 3.7 Mobiele horecavoorziening (strandtent) vanOok kleinschaligezitgelegenheid en en een informatie. eenvoudig te plaatsen Ondernemers (eventueel tijdelijke) horecavoorziening kan 37 bijdragen aan de reuring op De Kop en de X ontwikkeling hiervan stimuleren. Initiatief bij private partijen. 3.8 Wandelvoorziening en uitkijkpunt op De mogelijkheden voor recreatief medegebruik Gemeente, provincie geluidwal van de bestaande geluidswal c.q. stortplaats in de vorm van een wandelpad of uitzichtpunt is één van de opgaven. Nader onderzoek is nodig in verband met de veiligheid, de aanwezigheid X van een oeverzwaluwwand en vleermuizenbunker.

3.9 Ontsluiting en parkeren Een goede en veilige ontsluiting van De Kop en Gemeente, ondernemers voldoende parkeervoorzieningen zijn essentieel X voor de ontwikkeling van de kop.

3.10 Camperplaatsen Het bieden van aantrekkelijke camperplaatsen Ondernemers aan het water. Hiermee kan worden ingespeeld X op de behoefte van een grote en groeiende groep camperaars. 3.11 Fietsverbinding langs zuidzijde Aanleg fiets-, wandelverbinding langs zuidzijde Gemeente, eigenaren geluidwal richting het centrum geluidwal c.q. stortplaats richting centrum. Nader onderzoek is nodig naar o.a. het recreatief medegebruik van de stortplaats in X relatie tot de veiligheid, de aanwezigheid van een oeverzwaluwwand en vleermuizenbunker.

4. Havens en Slingepark VISIE WATERFRONT DRACHTEN OOSTELIJKE POORT FRIESE MEREN

38 2.5 Verhogen brug of aanleg ophaalbrug in Verbeteren doorvaart voor de kleine Gemeente, omwonenden De Werf over de Drachtstervaart recreatievaart met doorvaarthoogte > 1,60m. X

2.6 Historische buitenhaven c.q. Het initiatief voor de ontwikkeling van een Initiatiefnemers, ondernemers buitenmuseum historische buitenhaven (en buitenmuseum) kan het cultuurhistorisch erfgoed van het X Buitenstvallaat verder versterken. Het initiatief hiervoor ligt bij private partijen. 2.7 Ontwikkelen TOP (Toeristisch De ligging van jachthaven De Drait aan het Ondernemers, gemeente, ANWB, provincie Overstap Punt), land-water, water-land Buitenstvallaat betekent dat Buitenstvallaat ook vanaf het land het entreegebied voor de waterrecreant is die Drachten als opstapplaats heeft gekozen. Het Buitenstvallaat heeft daarmee samen met de Kop van Tussendiepen X potentie uit te groeien tot een belangrijk Blauwe TOP aan de oostelijke poort van de Friese Meren. Bebording vanaf de A7 naar het TOP zal bijdragen aan de vindbaarheid.

2.8 646Opstapplaats 00 511 Uitvoeringsprogramma watertaxi / (historische) Vanaf het TOP kunnen bezoekers met de Gemeente, ondernemers 7-nov-16rondvaart watertaxi of een (historische) rondvaart naar het centrum. Hiervoor is een aanlegsteiger X Bouwstenen voor visie. noodzakelijk die goed bereikbaar is vanaf land en water. 2.9 Informatievoorziening op het water Voor de vindbaarheid is een goede Gemeente, Watersportverbond informatievoorziening en bewegwijzering vanaf het water noodzakelijk. Dit kan gecombineerd X worden met een baken. PUBLIEK / BOUWSTEEN OMSCHRIJVING PUBLIEK PRIVAAT PRIVAAT PARTIJEN 1.3. DrachtsterDe Kop Djip 3.11.1 NatuurlijkeStadsstrand oevers met zwemwater (o.a. zandwinplas) InrichtingAanleg stadsstrand met natuurlijke en daarmee oevers ininspelen het kader op de WetterskipOndernemers, Fryslân, gemeente eigenaar, gemeente vanbehoefte de Kader aan meerRichtlijn openbare Water verhoogde X ecologischezwemgelegenheden en ruimtelijke in de openkwaliteit lucht. van De de zandwinplas.bodemgesteldheid (overgang van zand naar X 1.2 Toegankelijke oevers westzijde Doorveen) middel maakt vanDe Kopvissteigers, geschikt eenvoudige om op relatief Eigenaar, gemeente, Wetterskip Fryslân zandwinplas. maaipadenkorte afstand en van openbare het centrum barbecue deze plaatsen voorziening wordente realiseren. de oevers rondom de zandwinplas beter X toegankelijk en geschikt voor recreatief 3.2 Watergerelateerde attractie jeugd medegebruik.Gedacht kan worden aan een drijvend zwembad Gemeente, ondernemers Aanlegvoorzieningen Marrekrite (voor Maken(voorbeeld: van MarrekriteIslands Brygge, aanlegplaatsen Kopenhagen) rondom Marrekrite, gemeente 1.3 X zowel boot, kano als BBQ-boot) met het nieuwe eiland aan de noordwestzijde van de een waldverbinding. zandwinplas en bij het recreatieterrein Smalle Ee. Marrekrite ligplaatsen bestaan uit een Paviljoen 'De Kop', horeca aan het Bijzondere horecafunctie op de Kop. Ondernemers 3.3 betonnen damwand met kunststof gording en water betonpad (Terkrite® aanmeerplaats, fabrikant: X X Terwolde Beton). Met ditzelfde systeem kan ook de combinatie gemaakt worden met kano Aanlegvoorzieningen / opstapplaats Aanlegvoorzieningen op De Kop voor ontsluiting Ondernemers, gemeente 3.4 aanmeerplaatsen. Ook is het mogelijk een watertaxi en (historische) rondvaartboot horeca vanaf het water en als opstapplaats voor kunststofsteiger als aanmmeerplaats te de watertaxi en (historische) rondvaarboot. realiseren. Vanaf De Kop kunnen bezoekers met de X 1.4 Toegankelijke oevers oostzijde Dewatertaxi oever /bij (historische) 'De Steven' rondvaart is een populaire naar het plek Hengelsportvereniging, gemeente zandwinplas. voorcentrum. de hengelsport. Hier kunnen een aantal vissteigers gerealiseerd worden. In het 'rustige Hoogwaardige verblijfsrecreatie Op De Kop is ruimte voor een ambitieus Ondernemers 3.5 deel' van de zandwinplas, nabij het nieuwe X eilandprogramma aan de met noordwestzijde hoogwaardige van verblijfsrecreatie de X zandwinplas. zijn ook mogelijkheden om langs 3.6 Stadsmarkering (kunst) vasteOp een wal aantal vissteigers markante te realiseren. plekken in Drachten Gemeente, eigenaren 1.5 Waterspeelplaats / Baken Hetwordt nieuwe d.m.v. eiland kunst aaneen zuidwestzijdestadsmarkering van de Gemeente, eigenaar zandwinplasgeplaatst. De biedt Kop mogelijkhedenis één van deze voor plekken. een X waterspeelplaats. Gedacht kan worden aan een drijvende zwemplek (voorbeeld: Kastrup Søbad 3.7 Mobiele horecavoorziening (strandtent) DenemarkenOok kleinschalige vlakbij en Kopenhagen). een eenvoudig De te plaatsen X Ondernemers voorziening(eventueel tijdelijke) kan tegelijkertijd horecavoorziening functioneren kan als cultureelbijdragen baken aan de als reuring onderdeel op De van Kop het en silhouet de X Waterfrontontwikkeling Drachten. hiervan stimuleren. Combinatie Initiatief bij waterspeelplaatsprivate partijen. en kunst. 3.81.6 ActieveWandelvoorziening vormen van enwatersport uitkijkpunt op HetDe mogelijkhedenoostelijk deel van voor de recreatief zandwinplas medegebruik kan Ondernemers,Gemeente, provincie gemeente geluidwal wordenvan de bestaandebenut voor geluidswal nieuwe actieve c.q. stortplaats vormen van in watersport, zoals een kabelskibaan, boarden en de vorm van een wandelpad of uitzichtpunt is X suppen.één van de opgaven. Nader onderzoek is nodig in verband met de veiligheid, de aanwezigheid X van een oeverzwaluwwand en 1.7 Automatic Identification System Eenvleermuizenbunker. Automatic Identification System signaleert Provincie, gemeente (waarschuwingssysteem beroeps- en voor beroepsvaart en recreatievaart de pleziervaart) naderende oversteekpunten. Dit gebeurt met X 3.9 Ontsluiting en parkeren lichtenEen goede en notificaties en veilige ontsluitingvia een speciale van De app Kop voor en Gemeente, ondernemers voldoende parkeervoorzieningen zijn essentieel de waterrecreanten. Nader uitwerking hiervan is X nodigvoor de in ontwikkelinghet kader van van Vaarweg de kop. Drachten. Verdiepen vaarwater Ieën buiten de Er is behoefte aan meer vaarwater buiten de Gemeente, provincie 1.8 Camperplaatsen Het bieden van aantrekkelijke camperplaatsen Ondernemers 3.10 vaargeul. vaargeulen bij Drachten. De ondiepe wateren aan het water. Hiermee kan worden ingespeeld X c.q. Ieën buiten de vaargeul dienen daarvoor X op de behoefte van een grote en groeiende gebaggerd en verdiept te worden. groep camperaars. Onderzoek mogelijkheden toekomstige Realiseren van vaarwater ten westen van de Initiatiefnemers, ondernemers 1.9 Fietsverbinding langs zuidzijde Aanleg fiets-, wandelverbinding langs zuidzijde Gemeente, eigenaren 3.11 waterontwikkeling. zandwinplas om een groot meer bij Drachten te geluidwal richting het centrum geluidwal c.q. stortplaats richting centrum. realiseren. Het initiatief hiervoor ligt bij private X Nader onderzoek is nodig naar o.a. het partijen. recreatief medegebruik van de stortplaats in X 1.10 Fiets-pontverbinding Oudega/Opeinde - Aanlegrelatie tot fiets-pontverbinding de veiligheid, de aanwezigheid vanaf het van Gemeente, eigenaren Gaasterdiep - De Kop - Buitenstvallaat fietsnetwerkeen oeverzwaluwwand bij Oudega/Opeinde, en vleermuizenbunker. langs de oevers van het Djippe Gat met een pont over het Gaasterdiep/Nieuwe Kanaal naar De Kop / X 4. Havens en Slingepark Buitenstvallaat.

2.4 Meubilair bij historische sluis (1893, Beleefbaar maken van de sluis en historisch Gemeente, omwonenden rijksmonument) Buitenstvallaat vanaf het land door het plaatsen X van zitgelegenheid en informatie. 39 VISIE WATERFRONT DRACHTEN OOSTELIJKE POORT FRIESE MEREN

40 2.5 Verhogen brug of aanleg ophaalbrug in Verbeteren doorvaart voor de kleine Gemeente, omwonenden De Werf over de Drachtstervaart recreatievaart met doorvaarthoogte > 1,60m. X

2.8 Opstapplaats watertaxi / (historische) Vanaf het TOP kunnen bezoekers met de Gemeente, ondernemers rondvaart watertaxi of een (historische) rondvaart naar het centrum. Hiervoor is een aanlegsteiger X noodzakelijk die goed bereikbaar is vanaf land en water. 2.9 Informatievoorziening op het water Voor de vindbaarheid is een goede Gemeente, Watersportverbond informatievoorziening en bewegwijzering vanaf het water noodzakelijk. Dit kan gecombineerd X worden met een baken.

3. De Kop 3.1 Stadsstrand met zwemwater Aanleg stadsstrand en daarmee inspelen op de Ondernemers, gemeente behoefte aan meer openbare zwemgelegenheden in de open lucht. De bodemgesteldheid (overgang van zand naar veen) maakt De Kop geschikt om op relatief X korte afstand van het centrum deze voorziening te realiseren.

3.2 Watergerelateerde attractie jeugd Gedacht kan worden aan een drijvend zwembad Gemeente, ondernemers (voorbeeld: Islands Brygge, Kopenhagen) X

3.3 Paviljoen 'De Kop', horeca aan het Bijzondere horecafunctie op de Kop. Ondernemers water X

3.4 Aanlegvoorzieningen / opstapplaats Aanlegvoorzieningen op De Kop voor ontsluiting Ondernemers, gemeente watertaxi en (historische) rondvaartboot horeca vanaf het water en als opstapplaats voor de watertaxi en (historische) rondvaarboot. Vanaf De Kop kunnen bezoekers met de X watertaxi / (historische) rondvaart naar het centrum. 3.5 Hoogwaardige verblijfsrecreatie Op De Kop is ruimte voor een ambitieus Ondernemers programma met hoogwaardige verblijfsrecreatie X . 3.6 Stadsmarkering (kunst) Op een aantal markante plekken in Drachten Gemeente, eigenaren wordt d.m.v. kunst een stadsmarkering geplaatst. De Kop is één van deze plekken. X

3.7 Mobiele horecavoorziening (strandtent) Ook kleinschalige en een eenvoudig te plaatsen Ondernemers (eventueel tijdelijke) horecavoorziening kan bijdragen aan de reuring op De Kop en de X ontwikkeling hiervan stimuleren. Initiatief bij private partijen. 3.8 Wandelvoorziening en uitkijkpunt op De mogelijkheden voor recreatief medegebruik Gemeente, provincie geluidwal van de bestaande geluidswal c.q. stortplaats in de vorm van een wandelpad of uitzichtpunt is één van de opgaven. Nader onderzoek is nodig in verband met de veiligheid, de aanwezigheid X van een oeverzwaluwwand en vleermuizenbunker.

3.9 Ontsluiting en parkeren Een goede en veilige ontsluiting van De Kop en Gemeente, ondernemers voldoende parkeervoorzieningen zijn essentieel X voor de ontwikkeling van de kop.

3.10 Camperplaatsen Het bieden van aantrekkelijke camperplaatsen Ondernemers aan het water. Hiermee kan worden ingespeeld X 646 00 511 Uitvoeringsprogramma op de behoefte van een grote en groeiende 7-nov-16 groep camperaars. 3.11 Fietsverbinding langs zuidzijde Aanleg fiets-, wandelverbinding langs zuidzijde Gemeente, eigenaren geluidwalBouwstenen richting voor het centrumvisie. geluidwal c.q. stortplaats richting centrum. Nader onderzoek is nodig naar o.a. het recreatief medegebruik van de stortplaats in X relatie tot de veiligheid, de aanwezigheid van een oeverzwaluwwand en vleermuizenbunker. PUBLIEK / BOUWSTEEN OMSCHRIJVING PUBLIEK PRIVAAT PRIVAAT PARTIJEN 4.1. HavensDrachtster en DjipSlingepark 4.11.1 ParkhavenNatuurlijke oeversDe Piip (o.a. zandwinplas) PassantenhavenInrichting met natuurlijke geïntegreerd oevers in ineen het kader Gemeente,Wetterskip Fryslân,projectontwikkelaar eigenaar, gemeente parkachtigevan de Kader omgeving Richtlijn Watervan het verhoogde Slingepark met eenecologische capaciteit en van ruimtelijke minimaal kwaliteit 50 van de X passantenplaatsen,zandwinplas. een beperkt aantal X 1.2 Toegankelijke oevers westzijde Doorcamperplaatsen, middel van vissteigers,met goede eenvoudige Eigenaar, gemeente, Wetterskip Fryslân zandwinplas. maaipadenbasisvoorzieningen, en openbare zoals barbecue water, stroom, plaatsen oplaadpalen, hoogwaardig sanitair, afval- en worden de oevers rondom de zandwinplas beter X toegankelijkvuilwaterinzameling, en geschikt wifi. voor recreatief 4.2 Horeca aan de parkhaven/Slingepark medegebruik.Horeca op deze plek is nodig voor een Ondernemers aantrekkelijke passantenhaven die voor zowel Aanlegvoorzieningen Marrekrite (voor Maken van Marrekrite aanlegplaatsen rondom X Marrekrite, gemeente 1.3 water- als landrecreanten en eigen inwoners zowel boot, kano als BBQ-boot) met het nieuwe eiland aan de noordwestzijde van de vermaak en vertier biedt. een waldverbinding. zandwinplas en bij het recreatieterrein Smalle Boodschappensteiger met Aanleg steiger bedoeld voor kort verblijf om de Gemeente 4.3 Ee. Marrekrite ligplaatsen bestaan uit een informatievoorziening dagelijkse boodschappen te doen. betonnen damwand met kunststof gording en X betonpad (Terkrite® aanmeerplaats, fabrikant: X Terwolde Beton). Met ditzelfde systeem kan ook Opstapplaats watertaxi / (historische) Vanaf de Parkhaven kunnen bezoekers met de Gemeente 4.4 de combinatie gemaakt worden met kano rondvaart watertaxi of historische rondvaart naar het aanmeerplaatsen. Ook is het mogelijk een centrum en naar De Kop. Hiervoor is een X kunststofsteiger als aanmmeerplaats te aanlegsteiger noodzakelijk die goed bereikbaar realiseren. is vanaf land en water. Toegankelijke oevers oostzijde De oever bij 'De Steven' is een populaire plek Hengelsportvereniging, gemeente 4.51.4 Aanlegplaats pannenkoekenschip Private initiatiefnemers die kansen zien voor de Ondernemer, gemeente zandwinplas. exploitatievoor de hengelsport. van een pannenkoekenschip Hier kunnen een aantal in de parkhaven.vissteigers gerealiseerdHet initiatief hiervoorworden. ligtIn het bij 'rustigeprivate X partijen.deel' van Gemeente de zandwinplas, moet aanlegfaciliteiten nabij het nieuwe X bieden.eiland aan de noordwestzijde van de zandwinplas zijn ook mogelijkheden om langs 4.6 Opstapplaats rondvaartboot Private partij heeft aangegeven rondvaarten te Gemeente, ondernemer willenvaste walorganiseren vissteigers vanuit te realiseren. de Parkhaven. 1.5 Waterspeelplaats / Baken OpstapplaatsHet nieuwe eiland is voldoende. aan zuidwestzijde Het initiatief van de X Gemeente, eigenaar hiervoorzandwinplas ligt bij biedt private mogelijkheden partijen. Gemeente voor een moet opstapplaatswaterspeelplaats. bieden. Gedacht kan worden aan een drijvende zwemplek (voorbeeld: Kastrup Søbad Verhuur elektrisch varen Verhuur van elektrische boten organiseren Ondernemer, gemeente 4.7 Denemarken vlakbij Kopenhagen). De X vanuit de Parkhaven. Hiervoor moeten voorziening kan tegelijkertijd functioneren als oplaadpunten en ligplekken beschikbaar zijn. cultureel baken als onderdeel van het silhouet Het initiatief voor de verhuur ligt bij private X Waterfront Drachten. Combinatie partijen. Gemeente moet ligplekken waterspeelplaats en kunst. beschikbaar stellen. Actieve vormen van watersport Het oostelijk deel van de zandwinplas kan Ondernemers, gemeente 1.6 Dagattractie c.q. slechtweervoorziening Nieuwe 'slechtweer' accommodaties kunnen het Initiatiefnemers, gemeente 4.8 worden benut voor nieuwe actieve vormen van (bijvoorbeeld 'Ontdekfabriek') profiel van Drachten als recreatiekern met watersport, zoals een kabelskibaan, boarden en X stedelijke vormen van vermaak versterken. X suppen. 4.9 Onderzoek mogelijkheden Onderzoeken mogelijkheden en behoefte Watersportverenigingen, ondernemers, water(sport)activiteiten kop overige water(sport)activiteiten op het meest gemeente 1.7 Automatic Identification System Een Automatic Identification System signaleert X Provincie, gemeente (waarschuwingssysteemIndustriehaven bij de beroeps- en vooroostelijke beroepsvaart deel van ende recreatievaartindustriehaven de (bij de pleziervaart)brandweerkazerne. naderendebrandweerkazerne). oversteekpunten. Bijvoorbeeld Dit gebeurt roeibaan. met X 4.10 Landmark kop industriehaven (bij Toeristischelichten en notificaties attractie (bijv.via een restaurant, speciale hotelapp voor Ondernemers, gemeente brandweerkazerne) o.i.d.)de waterrecreanten. op het water (voorbeeld: Nader uitwerking REM-eiland hiervan is X Amsterdamnodig in het ofkader drijven van zwembad Vaarweg Berlijn).Drachten. De voorziening markeert het water op deze plek. 1.8 Verdiepen vaarwater Ieën buiten de Er is behoefte aan meer vaarwater buiten de Gemeente, provincie vaargeul.Beeldregieplan woningbouwlocatie Sturenvaargeulen op beeldkwaliteit bij Drachten. vanDe ondiepetoekomstige wateren Projectontwikkelaar, gemeente 4.11 X langs de Drachtstervaart woningenc.q. Ieën buiten aan de de zuidoever vaargeul vandienen de daarvoor X Drachtstervaart.gebaggerd en verdiept te worden. 1.9 Onderzoek mogelijkheden toekomstige Realiseren van vaarwater ten westen van de Initiatiefnemers, ondernemers 4.12 waterontwikkeling.Transformatie noordzijde zandwinplas De Bévé Tussendiepen om een groot onderzoekt meer bij Drachten samen met te Bévé Tussendiepen, ondernemers, Drachtstersvaart naar gemengde realiseren.de gemeente Het de initiatief mogelijkheden hiervoor omligt metbij private een X gemeente functies en kwalitatief hoogwaardige partijen.transformatie een gebied met gemengde waterzijde (io.a. beeldregieplan) functies te ontwikkelen en daarmee een Fiets-pontverbinding Oudega/Opeinde - Aanleg fiets-pontverbinding vanaf het Gemeente, eigenaren 1.10 gevarieerd en kwalitatief hoogwaardig beeld te Gaasterdiep - De Kop - Buitenstvallaat fietsnetwerk bij Oudega/Opeinde, langs de realiseren. Te denken valt aan het opwaarderen oevers van het Djippe Gat met een pont over X van leegstaande gebouwen en herbestemming het Gaasterdiep/Nieuwe Kanaal naar De Kop / X met watersportgebonden bedrijvigheid, horeca, Buitenstvallaat. ateliers, innovatie en mogelijk wonen-werken langs de vaart. 2. Buitenstvallaat 4.132.1 ParkerenBeeldregie waterfront Buitenstvallaat GoedeSturen open beeldkwaliteitvoldoende parkeervoorzieningen van ontwikkelingen bij GemeenteGemeente, ondernemers, omwonenden derondom parkhaven het cultuurhistorisch erfgoed Buitenstvallaat. Behouden van het authentieke X X karakter dat het nieuwe waterfront gaat vormen. 4.14 Veilige en aantrekkelijke route voor Aanpassen en aantrekkelijk maken profiel van Gemeente , Bévé Tussendiepen, fietsWaterfront en auto Buitenstvallaat naar "De Kop" en over meer de deDoor weg het Tussendiepen herinrichten van als hetveilige Gaastereiland verbinding ondernemersGemeente, projectontwikkelaar, provincie, 2.2 X Tussendiepenvaarwater naarontstaat De Kop,er een zowel vista voor op het de cultuurhistorischauto als de fiets. ondernemers, omwonenden erfgoed van het Buitenstvallaat en meer X 4.15 Brug-, wandelen fietsverbinding Verbindingvaarwater rondom tussen Parkhavendit waterfront. en Naderde kop van de Gemeente, Bévé Tussendiepen, tussen Parkhaven en kop industriehavenonderzoek is nodig bij de onder Brandweerkazerne. meer naar de effecten Ondernemers Industriehaven (bij brandweerkazerne) op de bestaande natuur. X 2.3 Watersportcentrum De Drait Ontwikkeling Watersportcentrum De Drait met Watersportcentrum De Drait, gemeente Fietspontverbinding woonwijk verblijfsaccommodatie,Een verbinding voor langzaam horeca, verkeer opwaardering van de Gemeente, Bévé Tussendiepen, 4.16 X Drachtstervaart naar Tussendiepen / lig-woonwijk en passantenplaatsen, Drachtstervaart naar etc.). de Ondernemers De Kop Tussendiepen. Deze verbinding heeft zowel een X 2.4 Meubilair bij historische sluis (1893, Beleefbaarutilitaire als makeneen recreatieve van de sluis functie. en historisch De Gemeente, omwonenden rijksmonument) Buitenstvallaatverbinding draagt vanaf bij aanhet landde ontsluiting door het plaatsenen X vandaarmee zitgelegenheid De Kop. en informatie. 5. De Kade 41 5.1 (Digitale) informatievoorziening Informatie over historie Drachtstervaart en het Gemeente, Smelne's Erfskip Noorder- en Zuiderkade van (voormalig) historisch erfgoed langs het X Drachtstervaart/Moleneind Moleneind.

5.2 Kwaliteit van de gevels aan de Kade Streven naar kwaliteit van de gevels, wat Gemeente, ondernemers (historische uitstraling) bijdraagt aan een aantrekkelijke route naar het centrum. X VISIE WATERFRONT DRACHTEN OOSTELIJKE POORT FRIESE MEREN

42 4.1 Parkhaven De Piip Passantenhaven geïntegreerd in een Gemeente, projectontwikkelaar parkachtige omgeving van het Slingepark met een capaciteit van minimaal 50 passantenplaatsen, een beperkt aantal camperplaatsen, met goede X basisvoorzieningen, zoals water, stroom, oplaadpalen, hoogwaardig sanitair, afval- en vuilwaterinzameling, wifi. 4.2 Horeca aan de parkhaven/Slingepark Horeca op deze plek is nodig voor een Ondernemers aantrekkelijke passantenhaven die voor zowel X water- als landrecreanten en eigen inwoners vermaak en vertier biedt. 4.3 Boodschappensteiger met Aanleg steiger bedoeld voor kort verblijf om de Gemeente informatievoorziening dagelijkse boodschappen te doen. X

4.4 Opstapplaats watertaxi / (historische) Vanaf de Parkhaven kunnen bezoekers met de Gemeente rondvaart watertaxi of historische rondvaart naar het centrum en naar De Kop. Hiervoor is een X aanlegsteiger noodzakelijk die goed bereikbaar is vanaf land en water. 4.5 Aanlegplaats pannenkoekenschip Private initiatiefnemers die kansen zien voor de Ondernemer, gemeente exploitatie van een pannenkoekenschip in de parkhaven. Het initiatief hiervoor ligt bij private X partijen. Gemeente moet aanlegfaciliteiten bieden. 4.6 Opstapplaats rondvaartboot Private partij heeft aangegeven rondvaarten te Gemeente, ondernemer willen organiseren vanuit de Parkhaven. Opstapplaats is voldoende. Het initiatief X hiervoor ligt bij private partijen. Gemeente moet opstapplaats bieden. 4.7 Verhuur elektrisch varen Verhuur van elektrische boten organiseren Ondernemer, gemeente vanuit de Parkhaven. Hiervoor moeten oplaadpunten en ligplekken beschikbaar zijn. Het initiatief voor de verhuur ligt bij private X partijen. Gemeente moet ligplekken beschikbaar stellen. 4.8 Dagattractie c.q. slechtweervoorziening Nieuwe 'slechtweer' accommodaties kunnen het Initiatiefnemers, gemeente (bijvoorbeeld 'Ontdekfabriek') profiel van Drachten als recreatiekern met X stedelijke vormen van vermaak versterken.

4.9 Onderzoek mogelijkheden Onderzoeken mogelijkheden en behoefte Watersportverenigingen, ondernemers, water(sport)activiteiten kop overige water(sport)activiteiten op het meest gemeente X Industriehaven bij de oostelijke deel van de industriehaven (bij de brandweerkazerne. brandweerkazerne). Bijvoorbeeld roeibaan. 4.10 Landmark kop industriehaven (bij Toeristische attractie (bijv. restaurant, hotel Ondernemers, gemeente brandweerkazerne) o.i.d.) op het water (voorbeeld: REM-eiland Amsterdam of drijven zwembad Berlijn). De X voorziening markeert het water op deze plek. 4.11 Beeldregieplan woningbouwlocatie Sturen op beeldkwaliteit van toekomstige Projectontwikkelaar, gemeente langs de Drachtstervaart woningen aan de zuidoever van de X Drachtstervaart.

4.12 Transformatie noordzijde De Bévé Tussendiepen onderzoekt samen met Bévé Tussendiepen, ondernemers, Drachtstersvaart naar gemengde de gemeente de mogelijkheden om met een gemeente functies en kwalitatief hoogwaardige transformatie een gebied met gemengde waterzijde (io.a. beeldregieplan) functies te ontwikkelen en daarmee een gevarieerd en kwalitatief hoogwaardig beeld te realiseren. Te denken valt aan het opwaarderen X van leegstaande gebouwen en herbestemming met watersportgebonden bedrijvigheid, horeca, ateliers, innovatie en mogelijk wonen-werken langs de vaart.

4.13 Parkeren Goede en voldoende parkeervoorzieningen bij Gemeente de parkhaven X

4.14 Veilige en aantrekkelijke route voor Aanpassen en aantrekkelijk maken profiel van Gemeente , Bévé Tussendiepen, fiets en auto naar "De Kop" over de de weg Tussendiepen als veilige verbinding ondernemers X Tussendiepen naar De Kop, zowel voor de auto als de fiets.

4.15 646Brug-, 00 wandel- 511 Uitvoeringsprogramma en fietsverbinding Verbinding tussen Parkhaven en de kop van de Gemeente, Bévé Tussendiepen, 7-nov-16tussen Parkhaven en kop industriehaven bij de Brandweerkazerne. Ondernemers Industriehaven (bij brandweerkazerne) X Bouwstenen voor visie. 4.16 Fietspontverbinding woonwijk Een verbinding voor langzaam verkeer van de Gemeente, Bévé Tussendiepen, Drachtstervaart naar Tussendiepen / woonwijk Drachtstervaart naar de Ondernemers De Kop Tussendiepen. Deze verbinding heeft zowel een X utilitaire als een recreatieve functie. De verbinding draagt bij aan de ontsluiting en PUBLIEK / BOUWSTEEN OMSCHRIJVINGdaarmee De Kop. PUBLIEK PRIVAAT PRIVAAT PARTIJEN 5.1. DeDrachtster Kade Djip 5.11.1 (Digitale)Natuurlijke informatievoorziening oevers (o.a. zandwinplas) InformatieInrichting met over natuurlijke historie Drachtstervaart oevers in het kader en het Gemeente,Wetterskip Fryslân,Smelne's eigenaar, Erfskip gemeente Noorder- en Zuiderkade van (voormalig)van de Kader historisch Richtlijn erfgoedWater verhoogde langs het X X Drachtstervaart/Moleneind Moleneind.ecologische en ruimtelijke kwaliteit van de zandwinplas. 5.21.2 ToegankelijkeKwaliteit van de oevers gevels westzijde aan de Kade StrevenDoor middel naar van kwaliteit vissteigers, van de eenvoudigegevels, wat Gemeente,Eigenaar, gemeente, ondernemers Wetterskip Fryslân zandwinplas.(historische uitstraling) bijdraagtmaaipaden aan en een openbare aantrekkelijke barbecue route plaatsen naar het centrum. worden de oevers rondom de zandwinplas beter X X toegankelijk en geschikt voor recreatief medegebruik. 5.31.3 AanlegvoorzieningenKunst langs de Drachtstervaart Marrekrite (Piip (voor - MakenAantrekkelijker van Marrekrite maken aanlegplaatsenvan de kade langs rondom de Marrekrite,Kunstenaars, gemeente omwonenden, gemeente zowelCarillon) boot, kano als BBQ-boot) met hetDrachtstervaart nieuwe eiland als aan loop- de ennoordwestzijde fietsroute door van de X een waldverbinding. zandwinplastoepassing van en kunst.bij het recreatieterrein Smalle Ee. Marrekrite ligplaatsen bestaan uit een Bewegwijzering en Zorg voor vindbaarheid van de voorzieningen. gemeente, ondernemers 5.4 betonnen damwand met kunststof gording en informatievoorziening. betonpad (Terkrite® aanmeerplaats, fabrikant: X Terwolde Beton). Met ditzelfde systeem kan ook de combinatie gemaakt worden met kano 5.5 Skûtsjeshelling Skûtsje-helling op nagenoeg dezelfde plek waar Initiatiefnemers, verenigingen, aanmeerplaatsen.vroeger de werf van Ook de isfamilie het mogelijk Roorda eenwas ondernemers kunststofsteigergehuisvest kan het als historischeaanmmeerplaats karakter te van de realiseren.kade versterken. Skûtsjeverleden van Drachten X 1.4 Toegankelijke oevers oostzijde Dezichtbaar oever bijen 'Debeleefbaar Steven' makenis een populairein het centrum. plek Hengelsportvereniging, gemeente zandwinplas. voor de hengelsport. Hier kunnen een aantal vissteigers gerealiseerd worden. In het 'rustige Dagattractie c.q. slechtweervoorziening Nieuwe 'slechtweer' accommodaties kunnen het initiatiefnemers, gemeente 5.6 deel' van de zandwinplas, nabij het nieuwe (bijvoorbeeld 'Ontdekfabriek') profiel van Drachten als recreatiekern met X eiland aan de noordwestzijde van de stedelijke vormen van vermaak versterken. X zandwinplas zijn ook mogelijkheden om langs vaste wal vissteigers te realiseren. 5.7 WaterspeelplaatsGemengde functies / Baken langs de HetRuimte nieuwe voor eiland gemengde aan zuidwestzijde functies ((wonen, van de Gemeente,ondernemers, eigenaar gemeente 1.5 Drachtstervaart aan het Moleneind werken, horeca) langs het Moleneind om de zandwinplas biedt mogelijkheden voor een X waterspeelplaats.ontwikkeling van een Gedacht aantrekkelijke kan worden en aan een drijvendelevendige zwemplekkade te stimuleren. (voorbeeld: Kastrup Søbad Verblijfsaccommodatie in centrum. DenemarkenMeer overnachtingsmogelijkheden vlakbij Kopenhagen). inDe het ondernemers 5.8 X X Bijvoorbeeld hotel, B&B. voorzieningcentrum van kan Drachten. tegelijkertijd functioneren als 5.9 Opstapplaats watertaxi / (historische) cultureelVanaf het baken Carillon als kunnen onderdeel bezoekers van het metsilhouet de Gemeente, ondernemers rondvaart Waterfrontwatertaxi / historischeDrachten. Combinatie rondvaart naar de Kop en waterspeelplaatshet Buitenstvallaat. en Hiervoor kunst. moet een X 1.6 Actieve vormen van watersport Hetaanlegsteiger oostelijk deel beschikbaar van de zandwinplas worden gesteld. kan Ondernemers, gemeente worden benut voor nieuwe actieve vormen van watersport, zoals een kabelskibaan, boarden en X suppen. 6. Overig 6.1 Organiseren bijeenkomsten Minimaal 1x per jaar, gedurende 4 jaar Gemeente ondernemers-gemeente 1.7 Automatic Identification System Een Automatic Identification System signaleert X Provincie, gemeente (waarschuwingssysteem beroeps- en voor beroepsvaart en recreatievaart de pleziervaart) naderende oversteekpunten. Dit gebeurt met X 6.2 Marketing en promotie lichtenCommunicatie en notificaties en promotie via een over speciale nieuwe app voor Regioaanjager, gemeente, ondernemers, watergerelateerde voorzieningen. onderwijs de waterrecreanten. Nader uitwerking hiervan is X nodig in het kader van Vaarweg Drachten. Verdiepen vaarwater Ieën buiten de Er is behoefte aan meer vaarwater buiten de Gemeente, provincie 1.8 Organiseren (watergerelateerde) Ondernemers, verenigingen 6.3 vaargeul. vaargeulen bij Drachten. De ondiepe wateren evenementen / tijdelijk gebruik. X c.q. Ieën buiten de vaargeul dienen daarvoor X gebaggerd en verdiept te worden. 1.9 Onderzoek mogelijkheden toekomstige Realiseren van vaarwater ten westen van de Initiatiefnemers, ondernemers waterontwikkeling. zandwinplas om een groot meer bij Drachten te realiseren. Het initiatief hiervoor ligt bij private X partijen. 1.10 Fiets-pontverbinding Oudega/Opeinde - Aanleg fiets-pontverbinding vanaf het Gemeente, eigenaren Gaasterdiep - De Kop - Buitenstvallaat fietsnetwerk bij Oudega/Opeinde, langs de oevers van het Djippe Gat met een pont over het Gaasterdiep/Nieuwe Kanaal naar De Kop / X Buitenstvallaat.

Visie Waterfront Drachten

Eindredactie: Gemeente Smallingerland

Adviesteam: N0.0RDPEIL landschap.erfgoed Territoria Noordtij Hanneke Schmeink RECREATIE

22 november 2016 646 00 407