Waterfront Drachten Oostelijke Poort Friese Meren Visie Met Stip Op De Horizon Visie Waterfront Drachten Oostelijke Poort Friese Meren Inhoud
Total Page:16
File Type:pdf, Size:1020Kb
WATERFRONT DRACHTEN OOSTELIJKE POORT FRIESE MEREN VISIE MET STIP OP DE HORIZON VISIE WATERFRONT DRACHTEN OOSTELIJKE POORT FRIESE MEREN INHOUD 1. INLEIDING 3 2. VERHAAL VAN DRACHTEN 4 3. DRACHTEN ALS SCHAKELPUNT 6 4. DRACHTEN AAN DE VAART 16 5. UITVOERINGSSTRATEGIE 30 COLOFON LEESWIJZER Allereerst nemen we u mee naar het ontstaan van Drachten zowel op landschappelijk als economisch gebied. Daarna zoomen we uit naar de positie van Drachten in relatie tot andere noordelijke steden en het water. Kijkend vanaf de Veenhoop richting Drachten beschrijven we vervolgens wat nodig is om de doelstelling "Drachten aan de Vaart" te behalen. Aangekomen bij Drachten ontdekken we dat er vier herkenbare identiteiten zijn die elkaar aanvullen. Deze identiteiten leiden in de visie naar vijf kansrijke locaties die de vier identiteiten versterken en aan elkaar verbinden tot een samenhangend Waterfront. De uitvoeringsstrategie geeft ten slotte aan op welke manier samenwerking tussen publieke en private partijen tot stand kan komen om de visie naar realiteit te brengen. Tot slot volgt een lijst met bouwstenen die de basis vormen voor het opstellen van een uitvoeringsprogramma (separaat) voor de publieke initiatieven en projecten. 2 1. INLEIDING AANLEIDING DOEL PROCES Drachten heeft van oudsher een sterke De visie heeft tot doel het zichtbaar, Om te komen tot een door inwoners, relatie met het water. De oorsprong van de beleefbaar en bereikbaar maken van het bedrijven en bezoekers van Drachten economische ontwikkeling van Drachten Waterfront Drachten als Oostelijke Poort gedragen visie is er een intensief traject ligt in de Drachtstervaart, de vervening, van de Friese Meren, zowel voor eigen van bijeenkomsten met deskundigen, ambacht en nijverheid. De nog varende inwoners als bezoekers. We doen dit door onderwijs, ondernemers, organisaties en de skûtsjes, gebouwd op werven in Drachten, de verschillende projecten en ideeën met gemeente Smallingerland georganiseerd zijn daarvan het levende bewijs. Ondanks elkaar te verbinden en richting te geven om ideeën te verzamelen. Ook de de sterke historische relatie met het water aan de ruimtelijke ontwikkeling van het jongeren zijn bij het traject betrokken via ervaren bewoners en bezoekers Drachten Waterfront Drachten in de komende 20 de Jeugdraad Smallingerland en ROC niet als een plaats liggend aan het water. jaar. De visie schetst de ambities van Friese Poort. De verzamelde ideeën zijn In de loop van de tijd is de stadskern, in de Smallingerland om de relatie tussen het op een informatiemarkt gepresenteerd beleving van gebruikers, steeds verder van centrum van Drachten, het water en de aan geïnteresseerde inwoners van het water komen te liggen. Het versterken Friese Meren te versterken. De visie is geen Smallingerland en door hen aangevuld. van deze relatie tussen stad en water biedt blauwdruk, maar een ontwikkelingsrichting. Daarnaast is onderzoek gedaan naar kansen. Deze zijn het vergroten van een Dit biedt ruimte aan creativiteit en de historie van Drachten en naar het plezierig woon- en leefklimaat, creëren ondernemerschap van zowel publieke huidige voorzieningenniveau op het van werkgelegenheid, en kansen om de als private partijen voor de realisatie van gebied van (water)recreatie. Ook trends en identiteit van Drachten aan het water te ontwikkelingen en initiatieven. Zo ontstaat ontwikkelingen nemen we mee. Al deze verstevigen. er de komende jaren een Waterfront met informatie leidt tot deze visie. een duidelijk samenhangend profiel. De gemeente Smallingerland is de afgelopen periode gestart met diverse AMBITIE projecten en activiteiten gericht op de Drachten wil de centrale plek in Zuidoost ontwikkeling van de water(sport)recreatie. Fryslân worden voor de (water)recreatie, Er wordt op verschillende fronten al de Oostelijke Poort Friese Meren. Met hard gewerkt om die relatie met het de unieke ligging tussen drie nationale water te versterken. Kijk alleen maar landschappen (parken) wil Drachten naar de Drachtstervaart. Het water is uitgroeien tot een belangrijke schakel voor weer terug in het centrum en dit zorgt de (water)recreatie tussen De Friese Meren voor levendigheid. Daarnaast is de en de Friese Wouden (Zuidoost Fryslân – en gebiedsontwikkeling ´Oudega aan het Noardlike Fryske Wâlden). De gemeente Water´ gestart en worden de plannen voor Smallingerland wil de kansen benutten passantenhavens bij de Piip in Drachten voor: en Opeinde verder uitgewerkt. Ook zijn - het behoud en de bevordering van (recreatie)ondernemers bezig met water leefbaarheid in Drachten en omgeving, gerelateerde ontwikkelingen en werkt door het versterken van een de Bévé Tussendiepen samen met de aantrekkelijke woon- en leefomgeving, ondernemers van dit bedrijventerrein voor zowel eigen inwoners als voor de aan een upgrading voor dit deel van de waterrecreanten/sporters en bezoekers; Drachten. Kortom er zijn diverse ideeën en - de versterking van de werkgelegenheid concrete projecten, maar het ontbreekt aan (tijdelijk, structureel en indirect) in o.a. de een samenhangend en toekomstgericht sector recreatie en toerisme; beeld voor het Waterfront. De vraag is - het herstellen van de relatie met het op welke manier we de verschillende water om daarmee de identiteit van initiatieven en projecten kunnen verbinden, Drachten aan het water beter zichtbaar zodat er een toekomstgericht en ambitieus te maken. toekomstbeeld ontstaat. 3 VISIE WATERFRONT DRACHTEN OOSTELIJKE POORT FRIESE MEREN 2. VERHAAL VAN DRACHTEN DNA VAN DRACHTEN De ligging van Drachten – op de overgang van zand- en veengronden – is van niet te onderschatten betekenis geweest voor de ontwikkeling van de plaats én voor het huidige aanzicht. Ook de aanleg van de Drachtstervaart in 1641 is hiervan een gevolg. De belangrijkste historische structuren zijn de Drachtstervaart en de diverse noord-zuid dwarsverbindingen als de Hogeweg en Noorder- en Zuiderbuurt. Aan de basis ligt de oude polderdijk (huidige Bûtendiken), die via Smalle Ee en De Wilgen richting Drachten loopt en ten westen van woonwijk de Drait splitst in de Sydwende (destijds Slingeweg) naar het noordoosten en de Oude Slingeweg naar het zuidoosten. Ook de oude Hoogeweg (de huidige Noorder- en Zuiderhogeweg) is een polderdijk, die van oorsprong de grens markeerde tussen landbouw- en hooigronden. Parallel aan deze dijk, ter hoogte van het carillon, ligt de as van de Noorder- en Zuiderbuurt waar de eerste DNA vanLANDSCHAP Drachten (DNA) RECREATIE BLAUWE DRAGERS RECREATIEVE ROUTES Water hoofdstructuur Vaarroutes OPEINDE Water overig Fietsknooppuntennetwerk Sluis (niet meer in gebruik) Fietsknooppunt Verdwenen vaarten/kanalen/rivieren OUDEGAWandelroutes Verdwenen open water RECREATIEVE VOORZIENINGEN GROENE DRAGERS Watersport Bos (Passanten)haven Houtwallen, singels en lanen Passantenhaven sloepen Historische laan(dijk)structuur Drachten Aanlegsplekken passanten (oa Marekrite) Groene ruimten in de stad Opstappunt rondvaartboot (park, sportveld, begraafplaats, overig) Trailerhelling DRACHTEN Dijken Roei- en kanoverenigingVOORMALIG BUITENSTVERLAAT Kenmerkende groene parkstructuren Strand/zwemplek KLOOSTER Vispplek SMALLE EE GRIJZE DRAGERS Historische structuren wegen en paden Overnachten Verdwenen structuren wegen en paden Hotel/Hostel/Groepsaccomodatie/B&BDE WILGEN Overige wegen Horeca RODE DRAGERS Restaurant Historische bebouwingsstructuur Café Kerk Cultuurhistorische bebouwing (klooster, voormalige fabriek) Slechtweervoorzieningen Landmark Theater/bioscoop BOORNBERGUM DNA 1850Winkelcentrum van Drachten Museum Drachten 4 Overdekt zwembad Kinderboerderi 2. VERHAAL VAN DRACHTEN bebouwing plaatsvond. Via deze as was In de negentiende eeuw namen ambacht Drachten verbonden met de noordelijk en industrie de positie van de turfwinning gelegen dorpen Opeinde en Nijega en in over, als groeimotor van Drachten. Dit 1200 het zuiden met Kortehemmen, Olterterp en resulteerde in de aanwezigheid van Stichting van Noorderdracht & Beetsterzwaag. kalkbranderijen, een oliemolen, een Zuiderdracht leerlooierij en een viertal scheepswerven, VERHAAL VAN HET VERLEDEN waarvan alleen Van der Werff bij het Drachten is ontwikkeld uit de twee Buitenstvallaat nog actief is. Deze 1400 buurtschappen Noorder- en Zuiderdracht, industrieën maakten voor de import van waar al vroeg kleinschalige veenontginning hun grondstoffen dankbaar gebruik van de, 1529 Begin grootschalige veenafgraving langs de Lits plaatsvond. Toen de Drachtster Compagnie voor de turfwinning gegraven, vaarten. De ontwikkeling kende zijn hoogtepunt met halverwege de 17de eeuw een contract 1600 afsloot om het hoogveen ten oosten van de vestiging van Philips in 1950. Dit leverde 1641 Drachtstervaart wordt uitgegraven beide buurtschappen af te graven, werd wederom een enorme groei van bevolking en werkgelegenheid op. Bovendien had vanaf het Buitenstvallaat de Drachtstervaart 1742 Bouw Grote Kerk: Drachten wordt 1 dorp aangelegd. De vaart diende voor de het een aanzuigende werking op andere afwatering van het veen én voor het vervoer bedrijven. Tegelijkertijd leidde de industriële groei tot de ontwikkeling van een cultureel 1800 van de gewonnen turf. Het graven van de 1825 Drachtster Veenen volledig afgegraven centrum voorzien van een afwisselend vaart en de grootschalige veenontginningen 1826 Drachten wordt hoofdplaats grietenij resulteerden in een toename van winkelaanbod en diverse voorzieningen. bedrijvigheid en inwoners, waardoor Hierdoor kreeg Drachten een belangrijke centrumfunctie voor de regio. 1850 Begin industrie (tabak, leerlooierij, de twee buurtschappen naar elkaar schorsmalerij)