286

Verzeichnisse

Am Bau von Lokomotiven und Triebwagen Corpet Societe Corpet-Bourdon resp. für Dampf-Straßenbahnen beteiligte Firmen Corpet-Louvet, La Courneuve (mit Abkürzungsschlüssel) C&M Etablissement Crespin & Marteau Cross Cross & Company, St. Helens, Lancashire AEG Allgemeine Elektrizitäts-Gesellschaft, Decau. Societe Anonyme Decauville Aine, -Henningsdorf Cerbeil/Paris Alco American Leeemotive Company, Cooks Detomb. Les Ateliers Detombay, Work, Patersen Marcinelle/Charleroi ANF Ateliers de Constructions du Nord de Ia Dick Dick, Kerr & Co. Ltd., Preston France, Blanc-Misseron Dubois Ateliers Dubois, Anzin (Nord) Anjub. Societe Anjubault, La Courneuve V. Duyl Evrard van Duyl & de Kruyff, Delfshagen (Vorgängerin von Corpet-Bourdon) EMBG.G Elsässische Maschinenbau-Gesellschaft, Ansaide Societa Ansaldo-Armstrong & Co., Grafenstaden Sampierdarena di Genova EMBG.M Elsässische Maschinenbau-Gesellschaft, Arlöv Waggonfabriken Arlöv, Arlöv bei Malmö Mülhausen (Schweden) England George England & Co., Hatcham Atlas Aktiebolgad Atlas, Stockholm lronworks, London Av& Po Aveling & Porter Ltd., Rochester E.B.M Erneste Breda, Milane A. side Avonside Engine Company, Fishpoint Energie Societe Energie, Marcinelle, Couillet, Werks, Bristol chez Charleroi B&R Maschinenfabrik Backer & Rueb, Breda Euskal. Compatiia Euskalduna de Construcci6n, Bagnall W.G. Bagnall Ltd., Castle Engine Werks, Bilbao Stafford Falcon Norman Scott-Russell, Falcon Werks, Baldwin Baldwin Leeemotive Werks, Philadelphia Loughborough Bamat Bamat & Cie., Mailand Fives Compagnie de Fives-Lille pour Batig. Societe de Constructions de Constructions Mecaniques et Locomotives, Batignolles/Paris Entreprises, Fives pres Lilie B.P Beyer, Peacock & Co., Gordon Foundry, Flenu S.A. des Produits Flenu, Flenu Manchester (Belgique) Biesme S.A. des Ateliers de Constructions de Ia Fox,W. Fox, Walker & Co., Bristol Biesme, Bouffioulx, Belgien Franeo Societe Franeo-Beige de Materie! de Black Black, Hawthorn & Co., Gateshead, Chemins de Fer, La Croyere et Raismes Großbritannien (France) Bollee Amedee Bollee & Dalifol, Le Mans F.stein Lokemotivfabrik Freudenstein & Co., B.fond Etablissement Bonnefond Berlin (später Orenstein & Koppel) Borsig Bauanstalt A. Borsig, Berlin-Tegel Ganz Ganz, Waggon- und Maschinenfabrik, Boussu S.A. des Ateliers de Constructions du Budapest Boussu/ Charleroi Gilain S.A. des Constructions J.J. Gilain, Breda Maschinenfabrik Breda, vorm. Backer & Tirlemont Rueb, Breda Gilly S.A. des Constructions Gilly, Gilly Bronx American Bronx Locomotive Company, (Belgique) Bronx (USA) Görlitz Waggonfabrik Görlitz a. d. Neisse Bu & Rob. Etablissement Buffaud & Robatel, Lyon Gr.ham John Grantharn (1809-1874), London Buire Chantiers de Ia Buire, Lyon (Erfinder) Surreil Charles Surreil & Sons, Ltd., Thetford GER Great Eastern Railway, England (Norfolk) Greco S.A. Greco & Cie., Reggio neii'Emilia Cail S.A. des Anciens Etablissements Cail, Green Themas Green & Son, Smithfield Paris lronworks, Leeds Carels Etablissement Carels Freres, Gent Hagans Lokemotivfabrik Christian Hagans, Erfurt C.an6w Lokemotivfabrik Chrzan6w, Polen Hainaut S.A. des Usines Metallurgiques du Ceri. Cerimedo & Co., Mailand Hainaut, Couillet CFVE Chemins de Fer a Voie etroite de Haine S.A. des Forges, Usines et Fonderies, Saint-Etienne, Firminy et Rive de Giers, Haine-Saint-Pierre Saint-Etienne Halot Etablissement E. & J. Halot, Bruxelles Cock. Societe pour d'Exploitation des Hanomag Hannoversche Maschinenbau-Anstalt, Etablissements John Cockerill, Seraing vorm. G. Egestorff, Hannover 287

Hartley Firmenname und Domizil unbekannt Meuse S.A. des Ateliers de Constructions de Ia H.mann Maschinenfabrik Richard Hartmann, Meuse, Sclessin/Liege Chemnitz Meyer Meyer & Co., Yorkshire Hawth. R. & W. Hawthorn, Leslie & Co., Motala Mekaniska Verkstad, Motala Newcastle-on-Tyne Munk. Munktell's Mekansika Verkstad, Heilbr. Waggonfabrik Heilbronn, Heilbronn Eskilstuna (Schweden) H&S Lokemotivfabrik Henschel & Sohn, N+H Nydquist & Holm, Trollhättan, später Kassel NO HAB H.brand Waggonfabrik Herbrand, Köln O.C&WW Oldsbury Carriage- & Waggonworks, Hestre Grosses Forges et Usines de Ia Hestre, Birmingham La Hestre (Belgique) O+K Orenstein & Koppel AG, Berlin-Drewitz Hz.D Hohenzollern Aktiengesellschaft für Passy Ateliers de Passy, Paris Lokomotivbau, Düsseldorf Perret Edward Perret, London Honig. Chemische Fabrik M. Honigmann, Piguet Etablissement Piguet, Lyon und Anzin Aachen (Nord) Hudsw. Hudswell, Clarke & Co., Railway Ping. Etablissement A. Pinguely, Lyon Foundry, Leeds Purrey Valentin Purrey, Bordeaux Hughes Henry Hughes, Falcon Foundry, Ringh. Waggon- & Tenderfabrik Ringhofer, Loughborough Smichow-Prag H.boldt Maschinenbau-Anstalt Humboldt, Rowan W.R. Rowan, Erfinder, Randers (Jütland) Abt. Lokomotivbau, Köln-Kalk Saronno Costruzioni Meccaniche Saronno Jung Arn. Jung Lokemotivfabrik GmbH, Sätre Etablissement Henry Sätre, Lyon Jungenthal, Kirchen a.d. Sieg Scandia Bauanstalt Scandia (Jütland) Kerr Kerr, Stuart & Co., California Works, Sent. Sentineii-Screwsbury, Screwsbury Stoke-on-Trent Scotte Firmenname und Domizil unbekannt Kitson Kitson & Co., Airedale Foundry, Leeds Serp. Etablissement Serpollet-Freres, Paris Kolom. Kolomnaer Maschinenfabrik-Gesell- SACM.B Societe Alsacienne de Constructions schaft, Goluwin bei Kolomna Mechaniques, Belfort Komarek Maschinenfabrik F. X. Komarek, Wien SFAC Societe des Forges et Acieries du KM Krauss-Maffei AG, München Creusot, Le Creusot Kr.L Lokemotivfabrik Krauss & Comp., Linz Sharp Sharp, Steward & Co., Atlas Works, Kr.M Lokemotivfabrik Krauss & Comp., Glasgow München SIG Schweizerische Industrie-Gesellschaft, Krupp Friedr. Krupp, Maschinenfabriken, Neuhausen am Rheinfall Abt. Lokomotivbau, SLM Schweizerische Lokomotiv- und Lambert Etablissement Lambert, Marcinelle Maschinenfabrik, Winterthur (Belgique) Solig. Etablissement Solignac Leonard S.A. des Ateliers de Saint-Leonard, Sornin Ateliers Sornin, Beaudemont Liege Star. Starbuck Engineering Work, Birkenhead Leven Levensche Metallwerke, Louvain STEG Maschinenfabrik der k.k. priv. L.H.Br Linke-Hofmann Werke, Breslau Österreichischen LHL Linke-Hofmann-Lauchhammer, Breslau Staatseisenbahn-Gesellschaft, Wien Ljung. Ljunggrens Mekaniska Verkstad, Steph. Robert Stephenson & Co., Kristianstad (Schweden) Newcastle-on-Tyne LF.W.N A.G. der Lokemotivfabrik vorm. G. Sigl, Tilkin Etablissement Tilkin-Menton, Wiener Neustadt Aulnoye-Berlaimont LNER London North Eastern Railway Thiriau S.A. des Ateliers de Thiriau, La Croyere L.Sch.B Eisengießerei und Maschinenfabrik Tubize S.A. des Ateliers ·La Metallurgique• de Louis Schwartzkopff, Berlin Tubize, Tubize Maffei J. A. Maffei, München Turgan Etablissement Turgan-Foy, Majois Etablissement Majois, Haine-Saint-Pierre Levallois-Perret Manning Manning, Wardie & Co., Leeds Volcano Nuevo Volcano, Barcelona (jetzt MTM La Maquinista Terrestre y Maritima, Schiffswerft) Barcelona Vulcan Stettiner MBG.B Maschinenbau-Gesellschaft, Basel Maschinenbau-Aktien-Gesellschaft, MBG.K Maschinenbau-Gesellschaft, Karlsruhe Abt. Lokemotivbau Stettin MFB Maschinenfabrik Bern, später Gießerei Weidkn. S.A. des Ateliers du Pont de Flandre- Bern der von Roll AG Weidknecht Frares & Cie., Paris ME Maschinenfabrik Esslingen Weitzer Waggonfabrik Janos Weitzer, Arad Matth. James Matthews, Bristol Werk. Werkspoor N.V., Amsterdam und MAVAG Ganz-Mavag, Budapest (M.Kir. Utrecht Allamvasutak Gepgvara) Wilk. William Wilkingson & Co., Holmehouse Mekars. Etablissement Mekarski, Paris Foundry, Wigan Merry. Merryweather & Sons, Wilson Nasmyth Wilson & Co., California Works, Greenwich-London Stoke-on-Trent 288

WFL.FL Wiener Lokomotivfabrik AG, Floridsdorf Altred Moser: Der Dampfbetrieb der bei Wien Schweizerischen Eisenbahnen, 1847-1922. Wöhlert F. Wöhlert'sche Maschinenbau-Anstalt 1. Auflage 1923 [B]. und Eisengießerei, Berlin Albert Mühl und Kurt Seidel: Die Württembergischen Z.mann Zimmermann, Hanrez & Co., Staatsbahnen, 1970 [B]. Monceau-sur-Sambre Francesco Ogliari e Franeo Sapi: Storia dei Trasporti ltaliani. 18 Bände ab 1961 [B]. Orenstein & Koppel. Prospekt [Br]. Llteraturhlnwelse, Quellenangaben Jr. S. Overbosch: Oe Stoomlocomotieven der Nederlands Tramwegen, 1966 [B]. 1. Bücher [8] und Broschüren [Br] A. D. de Pater, Prof. Dr.: The Locomotives built by Maschinenfabrik Breda, vorheen Backer & Rueb. J. Arrivetz: Les Tramways Fran9ais. 1956 [B]. 1970 [B]. E. Aucamus et L. Galline: Tramwayset Automobiles, Jan Reeskamp: Oe Nederlandse Stoomtram. Dunod, Paris. 1900 [B). Europese Bibliotheek Zaltbommel, 1970 [Br]. G. E. Baddeley: II Gamba di Legn- The Magenta Rhein-Neckar-Eisenbahnmuseum Viernheim: [Br]. Sammlung schmalspuriger Fahrzeuge. 1976 [Br]. L. A. Barbet: Tramways a Air Comprime, Baudry, Jean Robert: Les Tramways Parisiens, 1959 [B]. Paris [B]. Jean Robert: Oe Nice a Chamonix,les Reseaux Barkhausen: Eisenbahntechnik der Gegenwart, 4. secondaires des Alpes Fran9aises, 1961 [B]. Bd., 1907. Jean Robert: Histoire des Transports dans Ies Villes Wilfried Biedenkopf: Dampfstraßenbahnen in de France, 1974 [B]. Deutschland, 1871 -1918 [Br]. Karl Sachs, Prof. Dr.: Der Anteil der Schweiz an der Werner Boegli et al.: Le Tram a Geneve, 1862 - 1976, Entwicklung des Lokomotiv- und Triebwagenbaus lmprimerie Studer, 1976 [B]. [Br]. Erhart Born et al.: Schmalspur zwischen Vogesen A. Sampite: Chemins de Fer a faible Traffic en und Schwarzwald. 1972 [B]. France. Baudry, Paris, 1888 [B]. Borsig-Katalog. 1903 [Br]. Die Schmalspurbahnen im Eschbach- und Siegtried Bufe und Götz J. Klaer: Eisenbahnen in Morsbachtal: Wermelingen - Burg und Ronstorf• Schlesien, Alba-Verlag. 1971 [B]. Müngsten [Br]. Alberto del Castillo y Manuel Riu: Historia de los Bernhard Schmeiser: Krauss-Lokomotiven 1867- Transportes Colectivos en Barcelona. 1872-1959 1931. Slezak-Verlag, Wien, 1977 [B]. [Br]. Heinz Söhnlein: Dampfstraßenbahn Eltville - D. Kinnaar Clark: Tramways, their Construction and Schlangenbad, ca. 1970 [Br]. Working, 1878 [B] (2. Auflage 1894, Deutsche R. Tartary: Chemins de Fer de 600 mm. Baudry, Paris, Ausgabe 1880). 1891 [B]. Donald Copson: Dürener Eisenbahn A.G. Verlag Tramway- Locomotiven, Patent Brown, 1879 [Br]. Wolfgang Zeunert, 1976 [Br]. Gerd Wolff: Deutsche Klein- und Privatbahnen. Giovanni Cornolo: La Societa Veneta [B]. Verlag Wolfgang Zeunert. 6 Bände, ab 1972 [B]. Forster-Stadteisenbahn. 1965 [Br]. H. A. Whitcombe: History of the Steam Tram. Raymond Godfernaux: La Traction Mecanique des Ausgabe 1961 von Charles F. Lee. The Oakland Tramways. Baudry, Paris [B]. Press [Br]. Arne Hengsbach: Die Berliner Dampfstraßenbahn. F. Zezula: Im Bereich der Schmalspur, 1893 [B]. Böttcher's kleine Eisenbahnschriften, 1966 [Br]. Henschei-Katalog, 1899 [Br]. 2. Zeitschriften H. Heude: Chemins de Fer d'lnter~t local et Tramways. Baudry, Paris [B]. Baldwin: Baldwin-Locomotives, Philadelphia. Hohenzollern-Prospekt 1872-1922 [Br]. OS & KLBZ: Deutsche Straßen- und Dieter Höltge: Albthalbahn. Verlag Wolfgang Zeunert, Kleinbahnzeitung, Berlin. 1977 [Br]. Dingler: Dinglers Polytechnisches Journal, Klaus-Detlev Holzborn und Klaus Kieper: 1843-1931. Dampflokomotiven/Lokalbahnen/Schmalspur. Eisen.: Die Eisenbahn, 1874-1882 (CF-Verlag, Alba Verlag, 1968 [B]. Vorläufer der SBZ). H. Humbert: Traite des Chemins de Fer d'lnter~t E.A.: Eisenbahn-Amateur. local. Baudry, Paris, 1893 [B]. E.Mag.: Eisenbahn-Magazin. K. E. Maedel: Liebe alte Bimmelbahn. Engg.: Engineering, ab 1872. Franckh-Verlag, Stuttgart. 1967 [B]. Engr.: Engineer, ab 1872. Maschinenbau-Gesellschaft Heilbronn. Prospekt ca. FACS: Bulletins de Ia Faderation des Amis des 1895 [Br]. Chemins de Fer Secondaires, Paris, ab Maschinenbau-Gesellschaft Karlsruhe. Prospekt ca. 1957: Chemins de Fer Regionaux et 1897 [Br]. Urbains. Auguste Moreau: Traite des Chemins de Fer. Bd. 4: G.C.: Genie Civil, Paris, ab 1880. Chemins de Fer Secondaires, Dunod, Paris, 1898 GI.Ann.: Glaser's Annalen für Gewerbe und [B]. Bauwesen, Berlin, ab 1877. 289

Hanomag: Hanomag-Nachrichten, 1922-1925. 3. Verwaltungen, Zeitschriftenredaktionen Loc.: The Locomotive, London. Lok.: Die Lokomotive, Wien, 1904-1931. Regie Autonome des Transports Parisiens (RATP), Lok. Mag.: Lok-Magazin, Franckh-Verlag, Stuttgart. durch Dr. Jean Robert, Neuilly-sur-Seine: Abb. 242, MTV: Magazine des Tramways a Vapeur. 243, 247, 248, 264, 270, 274, 275. Organ: Organ für die Fortschritte im AMUTRA, Bruxelles: Abb. 192, 193. Eisenbahnwesen, Wiesbaden. Frankfurter Stadtwerke: Abb. 138. RCF: Revue des Chemins de Fer d'lnteret La Vie du Rail, Paris: Abb. 252. local et Tramways, ab 1891. R.G.: Revue Generale des Chemins de Fer, 4. Private Paris, ab 1880. Riv.: Rivierail, Nice, ab 1978. Die Herren R.W.: Railway World. Edouard Roze, Gagny, Frankreich: Abb. 159-168, SBZ: Schweizerische Bauzeitung, Zürich, 170-175, 179-182, 184-189, 200, 230, 251. 1883-1978. Dipl.-lng. Gerd Wolff, Mainz-Weisenau: Abb. 139, 144, LVdR: La Vie du Rail, Paris. 154-157, 194-196, 218, 246, 279. VST: VST-Revue, ab 1967 (Zeitschrift des Geoffrey Baddeley, Croydon: Abb. 121, 123, 125-128, Verbandes Schweizerischer 263. Transport -Anstalten). Ingenieur Walter Kramer, Wien: Abb. 145-148, 190, 191, 206. 3. Verschiedene Veröffentlichungen Jean Chapuis, Chefredakteur der FACS, Paris: Abb. 176-178, 183, 185. E.St.: Schweizerische Eisenbahn- und Dipl.-lng. Roger Kaller, Montreux: Abb. 232-235, 238, Verkehrsstatistiken, ab 1915. 239. R.St.: Rollmaterialstatistiken von Schweizer Dipl.-lng. György Villanyi, Budapest: Abb. 215, 216, Bahnen, ab 1917. 236, 256-258, 280. Situation Detaillee par Departement des Chemins de Alt-Verkehrsdirektor Heinz Söhnlein, Mainz-Gonsen• Fer d'lnteret local et des Tramways, Paris 1912. heim: Abb. 137, 140, 201, 212. Statistique des Chemins de Fer- Tramways, Paris Dipl.-lng. Wolfgang Distelbarth, Esslingen: Abb. 141, 1912. 204, 205. Fabrikationslisten europäischer Lokomotivfabriken. Michel Harouy, Angers: Abb. 249, 250. Jean Metz, Tours: Abb. 244, 245. H. Domengie, Proviseur du Lycee, Villefranche-sur• Saöne: Abb. 254, 255. Dipl.-lng. Otto Schörner, Ottobrunn: Abb. 158, 202, Photonachweis 278. Dr.-lng. Erhard Born, Minden in Westfalen: Abb. 199. Zur Illustrierung dieses Buches wurden von Professor Honoraire Henry Bayer, Grenoble: den nachfolgend aufgeführten Firmen, Museen, Bi• bliotheken, Verwaltungen und Privaten aus ihren Ar• Abb. 214. Dipl.-lng. P. Feissel, Hanau: Abb. 149. chiven Photographien zur Verfügung gestellt. Ihnen allen sei an dieser Stelle für ihr Verständnis und Ent• Wolf Dietrich Groote, Plettenberg: Abb. 217. Thorbjörn Hansen-Sandbu, Akersberga, Schweden: gegenkommen bestens gedankt. Abb. 237. Helmuth Hinze, Hamburg: Abb. 219. 1. Firmen Prof. Dr. lng. Mihaly Kubinsky, Sopran (Ungarn): Aktiengesellschaft Krauss-Maffei, München: Abb. Abb. 259. 112, 129, 130, 211. 277. F. A. Roesch, Winterthur: Abb. 120. Tomasco Scaffa, Torino: Abb. 143. Schweizerische Lokomotiv- und Maschinenfabrik, Dipl.-lng. Jean Woimant, Neuilly-sur-Seine: Abb. 265. Winterthur: Abb. 136, 150, 260. Lokomotivfabrik Arn. Jung in Jungenthal, Kirchen 5. Archivbilder des Verfassers a.D.Sieg: Abb. 203. Abb. 142, 169, 220, 223-229, 231, 266, 267, 271. 2. Museen, Bibliotheken

Verkehrshaus der Schweiz (VHS): Abb. 240, 241, 272,. 273. Nachlaß Fritz Zumbach, Zweidien (VHS): Abb. 111, 113-119, 131-135, 151-153, 207-210, 261, 262, 276. Nachlaß Eugene Fontanellaz, Zürich (VHS): Abb. 197, 198. Science Museum South Kensington, London: Abb. 122, 124, 221, 222. Zentralbibliothek Zürich: Abb. 268, 269. Verlagshaus Bellingrodt, Wuppertal: Abb. 213. 290

Alphabetisches Register

Erläuterungen Ans-Oreye et Extensions, Chemins de Fer Vicinal d': 406.051 Um die 1000 Kennwörter erleichtern das Auffinden Antriebsaggregat zu Ganz-Triebwagen: S. 52, Abb. 65 der in diesem Buch erfaßten 580 Dampf-Straßenbah• Antriebsaggregat zu Druckluft-Triebwagen von Popp• nen. Hinter diesen Wörtern können die folgenden An• Conti: S. 73, Abb. 102 gaben folgen: Antriebsaggregat zu Purrey-Dampf-Triebwagen: a) die in den Tabellen verwendeten Laufnummern S. 49, Abb. 59 (LN) zur Klassierung dererfaßten Bahnen; Antwerpen-Bergen op Zoom-Tholen (ABT): 409.122 b) die Seitenzahlen, wo diese Anlagen erwähnt wer• Antwerpen-Merxen, Straßenbahn: 406.047 den oder wo Hinweise auf Erbauer oder Erfinder Antwerpen-Sandvliet-Lillo (ASL): 409.123 zu finden sind; Apenrader Kleinbahn: 414.031 c) die Abbildungen, die mit den Anlagen in Zusam• Appenzeller Straßenbahn: 401.141, S. 13, 16, Abb. 15, menhang stehen. Dabei beziehen sich die Nrn. 207,210 1-110 auf Textabbildungen, die Nrn. 111-280 auf Ardeche, Tramways de 1': 403.796, S. 48, Abb. 249 die im Bildteil eingereihten Photoreproduktionen. Ardres-Pont d' Ardres, Tramway d': 403.656, S. 20 Arnhem Döttingen-lsselburg: 409.041 Arnhem-Eiden-Lent-Huissen: 409.461 Arpajon, Übergangsbahnhof: S. 25 Arpajon-Paris, Tramways d': 403.351 Arriondas-Covadonga, Tranvia de: 412.221 Register Artois, Tramway de I': 403.521 Aspelt-Bettemburg, Chemins de Fer Vicinaux de Aachen-Burtscheider-Straßenbahn: Abb. 108 Luxembourg: 408.041 Acerington Corporation Steam Tramways (ACT): Astese-Montferriana di Tramvie et Ferrovia: 407.431 404.331/341 Achsfolgen von Lokomotiven: S. 28 Athen, Straßenbahn: 413.001, S. 19 Adamsachsen: S. 28 Aube, ehernins de Fer de I': 403.781 Aigues Vives-Bourg-Gare PLM, Tramway d': 403.310, Aude, Tramways a Vapeur de I': 403.621 S. 17, 19 Augsburger Pferdebahn: 402.191 Ain, Tramways de I': 403.901 Aviles-Salinas, Tranvia a Vapor del Litoral Asturiano: Aix-les-Bains, Tramways d': 403.430, S. 70 412.061 Akkermann, Straßenbahn: 417.101 Avranches, Tramway d' (Tramways Normands): Albtalbahn (BLEAG): 402.581 403.606 Alessandria-Casale/Sale/Spinetta-Mandrogne: 404.131 Alföldi-Eisö-Gazdasagi-Vasut: 419.111, Abb. 256 Bahnen mit 600 mm-Spurweite: S. 17 Alford & Sutton Tramway: 407.241, S. 12 Bahn-Omnibusbetrieb: Berlin-Grünau: Alicante-Muchamiei/Eiche: 412.211 402.051, S. 26, Abb. 211, Alsener Kleinbahn (früher Sonderburger Kreisklein• Leobersdorf-Gutenstein: 405.081 bahn): 414.051 Bajo Ampurdan-Palamos, Tranvia de: 412.121 Altavilla-Aiessandria/Camagna: 404.341 m Baku, Pferdebahn: 417.071 Altenaar Schmalspurbahn, Kreis: 402.241, Baldwin-Dampf-Triebwagen (1876): Abb. 224, 225 Abb. 154-157 Baldwin-Works, Philadelphia:$. 34 Altona-Kaltenkirchner-Eisenbahn: 402.151 Baldwin-Straßenbahn-Lokomotiven: Abb. 226-229 Amedee Bollee, Erfinder eines Dampf-Triebwagens: Banlieue de Paris, Chemins de Fer de Ia Grande: S. 35, Abb. 33, 230 403.811 Amrumer lnselbahn: 402.491, S. 12,25 Banlieue de Reims, Chemins de Fer de Ia (Reseau Amsterdam-Sioterdijk, Dampftram: 409.111 Urbain): 403.441, Abb. 165, 173 Amsterdam-Edam/ Alkmaar, Straßenbahn: 409.261 Barcelona al Clot y San Andres de Palomar, Tranvia: Ancona Stazzione-Piazza Cavour: 404.251 412.001 Andraut, Druckluft-Triebwagen: S. 68 Barcelona-Sant' Gervasi y Sarria, Tranvia: 412.031 Annecy-Thönes, Tramway: 403.506, Abb. 163 Barcelona, Straßenbahnen: S. 12, 19 Annemasse-Samoäns-Sixt, Chemins de Fer Econo- Barcelona y el Litoral, Tranvias a Vapor de: 412.091 miques du Nord: 403.296 Bari-Barletta, Tranvia di: 404.261 Anjou, Chemins de Fer lnteret local de I' (CFA): Barnier, Valence: 403.061 403.246 Barrow in Furness Tramways (8FT): 407.421 291

Batavia, Hohenzollern-Lokomotiven für Straßenbah• Brescia, Tranvie a Vapore della Provincia di: 404.151 nen: Abb. 266, 267 Bresken-Maldegen, Dampftram: 409.241 Baule, Tramway de Ia, •Le Trait d'Union•: Breslau-Trebnitz-Prausnitz-Bahn: 410.051, Abb. 219 403.166, S. 17 Bretenoux-Saint-Cere, Dept. Lot: 403.711 Bayonne-Lycee-Biarritz (BLB): 403.181 Bretons Tramways: 403.241/631 Belga, Societa Ferrovia Economiche: 404.481 Brighton District Tramways (BOT): 407.331 Belpaire-Dampf-Triebwagen: S. 64 Brill Branch (Metropolitain Railway): 407.514 Bergamo-Romano-Soncino: 404.481, Abb. 141 Bristoi-Horfield Tramways (BTCo): 407.061 Bergamo Stazzione-Funicolare: 404.596 Broelthaler Eisenbahn (später Rhein-Sieg-Bahn): Bergamo-Trescore-Sarnico: 404.761 402.001, S. 12 Bergamo, Tranvia Provinciali di: 404.761 Brown, Charles, Winterthur: S. 19, 21 Bergen op Zoom-Tholen: 409.121 Brunner, Gebrüder, Bern, Dampftriebwagen: 401.008, Bergerac, Poudrerie de: S. 17 S.58,Abb.79,80,260 Berlin-Charlottenburg: 402.051, S. 19 Brünner Dampfstraßenbahn: 418.001, S. 19 Berliner Dampf-Straßenbahnen: 402.041, S. 19,43 Brünner Lokaleisenbahn: 418.031 Berlin-Görlitzer Eisenbahn (Berlin-Grünau): 402.761 Bruxelles-Evere, Tramways de I'Est de Bruxelles: Berliner Pferdebahn-Gesellschaft: S. 57 406.021 Berner Straßenbahn (BSS): 401.151, Abb. 118-120 Bruxelles-lxelles-Boendael: 406.031 Berner Tramway-Gesellschaft: S. 18, 70, Abb. 98, Bruxelles-Schepdaei-Ninove, Chemins de Fer Vicinal 272,273 de: 406.046, Abb. 235 Bern-Worb-Bahn (BWB): 401.161 Bruxelles, Strade Ferrate Economiche (in Italien): Beschemelungsanlage (Forster Stadteisenbahn): 404.116/381 Abb. 202 Bruxellois, Tramways: 406.001 Bethune-Estaire/Houdain (Tramways de I'Artois): Budapester Städtische Bahn (BW): 419.051 403.521 Budapester Straßen-Eisenbahn: 419.021, S. 14, 19, Betuwsche Dampf-Straßenbahn: 409.461 Abb. 12 Beziers, Tramway de: 403.036, S. 19 Budapest-Uitpest-Villamos (Burbahn): 419.061 Biella-Cossato: 404.141, S. 12 Buffaud & Robatel, Lyon (Dampf-Triebwagen): S. 62, Biei-Meinisberg-Bahn: 401.171, S. 19, 60, Abb. 84 Abb. 81, 261, 262 Burnley & District Tramways (B&D): 407.131 Birmingham-Aston-Witton & Graveley Hili Tramways (B&A): 407.151 Birmingham Central Tramways: 407.311, S. 19 Cagliari-Quartu Sant'Eiena/Poetto: 404.711 Birmingham & Midlands Tramways: 407.401, Calvados, Chemins de Fer du: 403.301, S. 17, Abb. 125, 127 Abb. 189 Birsigtalbahn (BTB): 401.071, Abb. 133, 134 Cambrai-Caudry-Le Cäteau-Catillon, Chemins de Bissei: S. 28 Fer Cambresis (CFC): 403.071 Blackburn Corporation Tramways (BCT): 407.451 Canavese, S. F. Centrale e Tranvie del: 404.521 Blackburn-Over Trawen-Tramway: 407.101 Casale-Monferrato-Rivo Rizza (Tranvia lndustriale): Bollee, Amedee, Le Mans, Dampftriebwagen: S. 35, 404.781 Abb. 39,230 Castladerg & Victoria Bridge Tramways (Tyrone): Bologna-Dozza-Pieve di Cento/Malalbergo (Societä 407.341 Venetä): 404.621 Cavalino (Valle) Tranvia: 404.761/766 Bologna-lmola (Societa Veneta): 404.581 Cavehiii-Whitehill, Irland: 407.171. S. 12 Bologna, Tramvie Provinciale di: 404.441 Celles, Chemins de Fer de Ia Vallee de: 403.751, Bonnefond, Etablissement: S. 45 S. 48, Abb. 250 Bonner Straßenbahn: 402.411 Central Limburgische Dampf-Straßenbahnen, Meter- Bordeaux-Cadillac, Tramway de: 403.476 spurnetz: 409.531, Normalspurnetz: 409.571 Bordeaux-Camarsac, Chemins de Fer Economiques Challans-Fromentine, Tramway de: 403.451 du Nord: 403.572 Chalosse et du Bearn, Tramway a Vapeur de: 403.766 Borsig, A., Berlin, Lizenznehmer von Rowan: S. 37 Chambery, Tramways de: 403.311, S.17, Abb.184, •Bouillotte• Heißwasserbehälter zu Druckluft-Trieb• 185 wagen: S. 70, Abb. 93 Charentes, Chemin de Fer Economiques des: Bradford & ShelfTramways: 407.321, S. 19 403.576 Bradford Tramways & Omnibus Company (BTO): Charleroi-Gilly/Montigny-sur-Sambre: 406.041 407.161 Chäteaubriand-Ebray, Chemins de Fer Voie etroite Braga-Nossa Senhora Born Jesus: 411.011 de: 403.186 Breda-Gertruidenborg/Tilburg: 409.011 Chätillon-Marlieux, Tramway de: 403.904 Breda-Wernhout/Halsteren-Leur: 409.281 Cherbourg, Tramways de: 403.481, S. 19, 44, , Dampftram: 402.066 Abb. 162 Brescia-Mantova/Ostiglia: 404.351 Chester, Versuch mit Druckluft-Triebwagen von Brescia-Soncino/Tavernole/Gargano: 404.151 Hughes & Lancaster: S. 74, Abb. 106 Brescia Societa Nazianale delle Ferrovia e Tranvie: Chianti, Tranvia del: 404.691 404.731 Chiemseebahn (Prien-Stock): 402.231, S. 25 292

Chybi, Lokalbahn (Bahnhof-Schwarzwasser): Darmstadt-Griesheim/Eberstadt/Arheiligen (Süd• 418.051 deutsche Eisenbahn-Gesellschaft): 402.201 Clermont-Ferrand et du Puy de Döme, Tramway de: Dauphine, Voies Ferrees du (VFD): 403.371, 403.721, S. 12, 25, Abb. 17 Abb. 109, 168, 169 Colmar-Markolsheim, Colmar-Ensisheim: 403.201, Debreszin, Straßenbahn: 419.001, S. 19, 52, Abb. 66, S. 29, Abb. 26 280 Cogolin-Saint-Tropez, Chemins des Fer Sud-France: Decauville, Aine, Corbeil: S. 17 403.366 Dedemvaartsche Dampf-Straßenbahn: 409.231 Como-Fino-Saronno, Ferrovia: 404.161 Oe Dion et Bouton, Puteaux, Lizenzgeber von Ganz, Compagnie Generale des Omnibus, Paris (CGO): Budapest: S. 51 403.221, S. 19, 43, 49, 70, Abb. 42, 43, 101,233, Den Haag, Straßenbahn: S. 19 247,270,274 Deux Sevres, Tramways Departementales des: Compagnie Generale Franyaise de Tramways 403.466 (CGFT): 403.341, S. 43, 70, Abb. 50 Deventer-Epse-Borculo: 409.211 Cormeilles-Gios Montfort, Dept. Calvados: 403.626 Dewsbury-Batley-Birstal Tramways (DBT): 407.041 Correze, Tramways de Ia: 403.831, Abb. 171, 172 Dietrich-Vianden, Luxemburgische Kantonalbahnen: Cöte d'Amour, Chemins de Fer de Ia: 403.168 408.021 Cöte d'Or, Chemins de Fer Sud-France: 403.281, Dinard-Saint-Briac, Tramways de: 403.631, Abb. 76, S.48,58,Abb.57, 78 77 Cöte Sainte-Marie, Tramway-Funiculaire de Ia (Le Djursholmbahn bei Stockholm: 415.011 Havre): 403.388, S. 57, Abb. 75 Doberan-Heiligendamm: 402.751, S. 12, Cötes du Nord, Chemins de Fer des: Abb. 181 Donau Rechtsufer Schleppbahn: 419.071 Courbevoie-Saint-Germain: 403.261, S. 66 Dordogne, Tramways de Ia: 403.836 Coventry District Tramways (C&D): 407.351 Dortmund, Straßenbahn: 402.091, S. 19 Cremona-Montanara-Ostiano/ Asola: 404.611 Dröme, Chemins de Fer de Ia: 403.361 Cruchten-Fels, Luxemburgische Sekundärbahnen: Druckluft Lokomotiven für Gotthard-Tunnel: S. 68, 408.001 Abb.90,91, 110,269 Cuiseaux-5aint-Triviers, Tramway de: 403.856 Druckluft-Lokomotive von Mekarski: S. 69, Abb. 92, Cuneo-Borgo San Dalmazzo: 404.011 270 Cuneo-Borgo-Demonte: 404.791 Druckluft-Lokomotive von Schneider, Creusot: S. 68, Cuneo-Saluzzo-Paesana!Venasca: 404.181, Abb. 143 Abb. 90, 91, 269 Druckluft-Triebwagen: Hughes & Lancaster: S. 74, Abb. 106 Dampferzeuger, Serpollet-Triebwagen: S. 45, Mekarski: S. 70, Abb. 93-101,271-275 Abb. 53,54 Papp-Conti: S. 72, Abb. 102-104 Oe Dion et Butan: S. 51, Abb. 64 Scott-Moncrieff: S. 73, Abb. 105 Komarek-Triebwagen: S. 54, Abb. 69 Drypool & Marfleet in Hull, Steam Tramways (D&M): Dampfkessel, Purrey-Triebwagen: S. 49, Abb. 58 407.481 Roy-Triebwagen: S. 56, Abb. 74 Dublin & Blessington Steam Tramways: 407.471 Dampfmotor zu Purrey-Triebwagen: S. 49, Abb. 59 Dublin & Lucan Steam Tramway: 407.181, S. 36, Dampftramway-Gesellschaft Krauss & Camp. Wien: Abb. 34,231 405.031, S. 19, Abb. 146-148 Dublin Southern District Tramways: 407.111 Dampf-Triebwagen von Amedee Bollee & Dalifol: Dudley-Stourbridge Tramways (HST): 407.361 S. 35, Abb. 33, 230 Dudley & Wolverhampton Tramways (D&S): 407.441, Buffaud & Robatel: S. 62, Abb. 84 Abb. 126 Tramway-Funiculaire de Ia Cöte Sainte-Marie: Duisburg-Ruhrort-Broich: 402.121 S. 57, Abb. 75 Dundee & District Tramway: 407.411 Ganz,Budapest:S.51,Abb.66-68,257,258 Dürener Straßenbahn: 402.461, S. 19, 22 Gebrüder Brunner: S. 58, Abb. 79, 80, 260 Grantham: S. 33, Abb. 30,32 Economiques Neerlandais, Chemins de Fer: 409.031 Henschei&Sohn:S.62,Abb.83 Economiques du Nord, Chemins de Fer: Komarek, Wien: S. 54, Abb. 7Q-72 Haute-Savoie: 403.296 Krauss & Camp., München: S. 62, Abb. 82 lsere: 403.356/391 Liechty, Bern: S. 60, Abb. 81,261,262 Halluins: 403.396 Perret: S. 35, Abb. 34, 231 Lens: 403.397 Pinguely: S. 49, Abb. SQ-63, 252-255 Valenciennes: 403.416 Purrey: S. 47, Abb. 55-57, 247-251 Hellemmas: 403.418 Rowan: S. 36, Abb. 37-44,232-239 Sud-Est: 403.421/906 Roy: S. 56, Abb. 73, 74 Camarsac: 403.572 Samuelsen: S. 36, Abb. 35 Seine-et-Marne: 403.651 Scotte: S. 58, Abb. 78 Edinburg-Portobello-Streettramway (EST): 407.121 Serpollet: S. 43, Abb. 48-52, 24Q-245 Eichstädt Bahnhof-Eichstädt Stadt: 402.181, S. 19 Solignac: S. 58, Abb. 77 Eindhoven-Geldrop, Straßenbahn: 409.431 Turgan-Foy: S. 57, Abb. 76 Eindhoven-Helmond-Asten, Straßenbahn: 409.333 293

Eindhoven-Reusei/Sint Oedenrode-Veghel, Straßen• Miskolcz-Diosgyöri: 419.091, Abb. 257 bahn: 409.331 Szatmar-Erdödi-Lokalbahn: 419.101, Abb. 258 Eisenberg-Crossen, Tübingen: 402.071, S. 14, 19, Garrat-Lokomotivenfür Straßenbahnen: S. 23 Abb. 11 Gas-Lokomotiven: S. 27 Elsässisch-Lothringische Staatsbahn: Gateshead & District Tramway (Durham): 407.251 403.111/131/201, S. 29, Abb. 26 Geary St. Park & Ocean Railway, San Francisco: Eltville-Schlangenbad: 402.511 S. 35, Abb. 228 Emiliana di Ferrovie, Societä: 404.551 Geldersehe Dampf-Straßenbahn: 409.041 Engelskirchen-Marienheide: 402.561 Geldersch-Overijsselsche Dampf-Straßenbahn: Erste Drentsche Dampf-Straßenbahn: 409.401 409.211 Erste Groninger Straßenbahn: 409.191 Geldarseh-Westfälische Dampf-Straßenbahn: Etei-Trinite-sur-Mer, Tramway d': 403.636, Abb. 187 409.471 Etoile-Courbevoie (TPDS): 403.256, S. 56 Gelenklokomotiven, System Meyer: S. 28, Abb. 218 Eure-et-Loir, Tramways de 1': 403.556, Abb. 164, 166 System Fairlie: 402.721, S. 28, Abb. 212,213 Generale Franc;:aise de Tramways, Compagnie (CGFT): 403.341 Fairlie-Lokomotiven: 402.721, S. 31, Abb. 212,213 Generale des Omnibus, Paris, Compagnie (CGO): Favre, Louis, Erbauer des Gotthardtunnels: S. 68 403.221 Feldabahn, Thüringen: 402.061 Genfer Straßenbahn (Tramways Suisses): 401.011 Fell, Barraclough, Erbauer der Fell-Eisenbahn (Mont (Voie Etroite): 401.021, Abb. 114-117,240,241 Cenis): S. 12 Geneve-Veyrier (GV): 401.091, Abb. 135 Ferney-Voltaire-Gex, Tramway de: 403.671, S. 18 Genova-Cimtiero-Staglieno: 404.451 Ferrara-Ostelledo/Codigore, Tranvia a Vapore de: Geraar Straßenbahn: 402.421, S. 10, 19,23 404.771 Gerardmer-Retournemer, Tramways des Vosges: Feuerrohrkessel: S. 28 403.486 Feuquieres-Ault-Onival, Tramway de: 403.696, S. 20 Gex-Ferney Voltaire, Tramway de: 403.671/909, Field-Kessel zu Rowan-Triebwagen (Merryweather): S. 18,Abb. 131,132 S. 37, Abb. 36 Gogolin Saint Tropez, Chemins des Fer Sud France: Filderbahn, Stuttgart: 402.251, S. 16, 46, Abb. 144, 403.366 246 Gooische Dampf-Straßenbahn: 409.051, S. 62, Abb. 83 Firenze-Gelsomino/Greve/San Casciano/Campo di Gotthardtunnel: S. 68, Abb. 90, 91, 268, 269 Marte: 404.691 Gouda-Bodegraven, Dampftram: 409.171 Firenze-La Lastra-Ponte di Signa-Porto di Mezzo: Gouda-Oudwater/Schoonhoven: 409.361 404.081 •De Graafschap•, Straßenbahn: 409.421 Firenze-Peretola-Prato/Le Cascine/Poggio a Caia- Grande Banlieue, Chemins de Fer de Ia: 403.811, no: 404.071 S. 24, Abb. 183 Firenze-San Domenico: 404.631 Grantham, John, Erbauer von Dampf-Triebwagen: Firenze-Sesto Fiorentino: 404.061 S.33,Abb.30-32,220-223 Firenze, Tranvie di: 404.061/071/081/631 Grenoble-Veurrey, Chemins de Fer Economiques du Flansburger Kreisbahn: 402.171, S. 31, Abb. 28 Nord: 403.391 Forli-Ravenna-Ciasse/Fondiera: 404.311 (Grenoble)-Vizille-Bourg d'Oisans, Voies Ferrees du 402.471, S. 10, 23, Abb. 201, Forster Stadteisenbahn: Dauphine: 403.371 202 Gribskov-Bahn, Dänemark: 414.011, S. 37, 38, Abb. 37 Fort-Mahon-Monchaux, Tramway de: 403.691, S. 20 Grojec-Kieinbahn, Polen: 410.061 Fossano-Mondovi-Villanova, Ferrovia: 404.271 Groningen, Erste Dampf-Straßenbahn: 409.191, S. 19 Franco-Belge, Lizenznehmer für Rowan-Triebwagen: Großlichterfelde-Teltow, Straßenbahn: 402.691, 37 s. Abb. 40 Francq, Leon, Paris (Heißwasser-Lokomotiven): S. 64 Grosswardein, Dampf-Straßenbahn: 416.001, S. 19 Fourmies-Wignehies, Tramway de: 403.121 Tramways (GST): 407.051 Frankfurter Lokalbahn: 402.261, S. 19 Guernsey Steam Frankfurter Waldbahn (Frankfurt-Schwanheim/Neu Guidovia della Valle Camuna: 404.776, Abb. 142 lsenburg): 402.281 Frauenfeld-Wii-Bahn: 401.081, S. 19 Haag (Den)-Delft, Dampf-Straßenbahn: 409.251 Friedrichshagener Straßenbahn: 402.371, S. 25 Haag (Den)-Loosduinen-Maasluis: 409.221 Funiculaire de Ia Cöte Sainte-Marie, Le Havre: Haag (Den)-Scheveningen: 409.001 403.388, S. 57, Abb. 75 Haag (Den)-Voorburg-Leiden/Wassenaar: 409.141 Haarlem-Beverdijk-Aikmar: 409.301, S. 19 Ganz & Co., Budapest, Maschinen-Bauanstalt: S. 51, Haarlern-Hillegorn-Leiden: 409.101 Abb. 64-66, 236, 256-258 Haderslebener Kleinbahn: 414.041 Ganz-Triebwagen: Hagans, Christian, Erfurt: S. 29 Alföldi-Eisö-Gazdasagi-Vasut: 419.111, Haganssehe Hohlachsen: S. 29, Abb. 25, 26, 27,217 Abb. 256 Halles de Paris: S. 25 Debreszin: 419.008, Abb. 66 Halluins-Armentieres, Chemins de Fer Economiques Kronstadt-Haromskeker Lokalbahn: 416.013, du Nord: 403.396 Abb. 323 Hälsingborg-Ramlösa/Raa, Schweden: 415.021 294

Hamburg, Straßenbahn: 402.021, S. 19 lnnsbruck-Hall, Lokalbahn: 405.071 Hamburg-Wandsbek-Bahn: S. 36, Abb. 35 lnterlaken-Brienz, Rollschemelverkehr: S. 22 Hannoversche Maschinenbau-Aktiengesellschaft, lseo-Rovato-Chiari, Tranvia d': 404.731 Natronlokomotive: S. 75, Abb. 108 ltaliana, Societa di Ferrovia e Tranvie (SIFT): 404.301 Hansweert-VIake, Dampf-Straßenbahn (HV): 409.501 ltzehoe-Lägerdorf, Schleswig-Holstein: 402.031, S. 12 Hartlepools Steam Tramways (HST): 407.371 lvrea-Santhia: 404.381 Haut-Rhöne, Chemins de Fer: 403.801 Haute-Saöne, Chemins de Fer Vicinaux de Ia: 403.566 Jablonnabahn, Warschau: 410.071 Havanna Baldwin-Lokomotiven: S. 34, Abb. 226 Jura Chemins de Fer Vicinaux du (Lons-le-Saulnier• Havre (Le), Tramway-Funiculaire de Ia Cöte Sainte- Sainte-Ciaude): 403.511 Marie: 403.388, S. 57, Abb. 75 Karlsruhe-Durlach: 402.101, S. 19 Heerlen-Hoensbroek (Mine Emma): 409.561 Karlsruhe-Durmersheim-Spoek, Süddeutsche Eisen- Heilbronn-Neckargartach, Straßenbahn: 402.401 bahngesellschaft: 402.341 Heilson & Co., Glasgow, Erbauer des Druckluft-Trieb- Kaschau (Kosice), Dampf-Straßenbahn: 418.021, S. 19 wagens Scott-Moncrieff: S. 73, Abb. 105 Kasseler Straßenbahn: 402.011, S. 18 Heißwasser-Behälter zu Mekarski-Triebwagen: S. 70, Kattowitz-Königshütte-Gieiwitz: 410.121 Abb. 93 Kaysersberger Thaibahn (Colmar-Kaysersberg- Heißwasser-Lokomotiven: S. 27, 64, Abb. 8/H38, Schnierlach/Wintzenheim/Horburg): 403.131 264-267 Kehdinger Kreisbahn: 402.631 Heißwasser-Lokomotiven für Straßenbahnen: Kessel zu Dampf-Triebwagen: Lamm Francq: S. 64 Ganz, Budapest: S. 51, Abb. 64 Hohenzollern: S. 67 Purrey, Bordeaux: S. 48, Abb. 58 Louis Schwartzkopff: S. 67 Rowan, Randers: S. 43, Abb. 48 Van Duyl: S. 67 Keszthely-Balaton-Szent György, Ungarn: 419.0~1 Heißwasser-Triebwagen: 409.411, S. 67, Abb. 89 Kettenantriebe zu Straßenbahn-Loks und Tneb• Heisterbacher Talbahn, später Rhein-Sieg-Bahn: wagen: S.32 402.301 Kiew, Straßenbahn: 417.011 Heizkessel zu Dampf-Triebwagen: S. 54, Abb. 69 Kings Cross-Holloway, London Street Tramways: Helder (Den)-Huisduinen, Dampftram: 409.311, S. 12 407.381, S. 70, Abb. 97 Hellemmes-Saint-Amant-les-Eaux, Chemins de Fer Kitson of Leeds, Airedale Foundry (Rowan-Trieb• Economiques du Nord: 403.418 wagen): S. 37 Hendaye Ville-Hendaye Plage, Tramway de: S. 17, Klausenburger (Ciuj) Dampftramway: 416.021, Hansehel & Sohn, Kassel, Dampf-Triebwagen: Abb. 259 409.056, S. 19, 62, Abb. 83 Klien-Lindner-Hohlachsen: S. 29, Abb. 26, 27 Herimoncourt, Tramway de Ia Vallee d': 403.161 Klose, Zahnradlokomotiven der Appenzeller Straßen- Herrmannstadt (Sibiu)-Schässburg, Lokalbahn: bahn: Abb. 210 416.031, Abb. 215 Köln-Brühl-Sonn, Vorgebirgsbahn: 402.571, Abb. 139 s'Hertogenbosch-Helmond/Oss, Dampftram: Köln-Frechen-Benzelrather Eisenbahn: 402.431 409.021 Kolomear Lokalbahn, Polen: 410.001 Hohenlimburger Kleinbahn: 402.621, S. 10, 23, Abb. 203 Komarek, F. X. Wien, Maschinen-Bauanstalt, Wien: Hohenzollern AG, Düsseldorf, Heißwasser-Lokomoti• S. 54 ven:S.67,Abb.266,267 Komarek-Dampftriebwagen: Heißwasser-Triebwagen: S. 67, Abb. 89 Oderberg: 418.041, S. 54, Abb. 70 Holländisch-ljzeren-Dampf-Straßenbahn: 409.131 Witkowitz-Zabreh: 418.071, S. 55, Abb. 71 Holt, Henry, Entwürfe zu Fahrzeugen für Dampf-Stra• Königswusterhausen-Töpchin, Straßenbahn: 402.701 ßenbahnen:S.64 Kopenhagen, Straßenbahn: 414.001, S. 19, 37, Honigmann, Moritz, Aachen, Besitzer einer chemi• Abb. 33, 230 schen Fabrik: S. 75, Abb. 107 Kopenhagen, Strandveibahn: 414.021, S. 43 Hoorn-Nadorst-Enkhuisen, Westfriesische Dampf- Kosice (Kaschau), Dampf-Straßenbahn: 418.021, Straßenbahn: 409.181 s. 19 Huddersfield Corporation Tramways: 407.191, S. 12 Krauss & Comp., München, Dampf-Triebwagen: Hughes, Henry: S. 19 S. 19, 62, Abb. 81 Hughes & Lancaster, Druckluft-Triebwagen: S. 74, Krauss & Comp., Wien, Dampftramway: 405.031, Abb. 106 Abb. 146-148, 206 Hulst-Walsoorden, Dampftram: 409.371 Krefeld-Ürdingen, Lokalbahn: 402.131 Hümmlinger Kreisbahn: 402.601 Kremstalbahn (Linz-Kremsmünster): 405.021 Kriens-Luzern-Bahn (KLB): 401.061 ljsselsche Dampf-Straßenbahn: 409.141 Kronstadt(Brassov)-Haromskeker Lokalbahn: ljzendijksche Dampf-Straßenbahn: 409.291 416.011 llle-et-Vilaine, Tramways de 1': 403.491, Abb. 176 Kurvenradien bei Straßenbahnen: S. 13 lndre, Tramways de 1': 403.661, S. 51, Abb. 63,254 lndre-et-Loire, Chemins de Fer Departementales de Lahrer Straßenbahn: 402.501 1': 403.141/232 Lamm. Dr. Emil, Erfinder der Heißwasser-Lokomotive Industriebahnen: S. 23 S.64 295

Laon, Chemins de Fer de Ia Banlieue de: 403.921, S. 50, Madrid-Colmenar Viejo y Ramal, Tranvia a Vapor de: Abb. 61,255 412.081 Laon,TramwaydelaVillede:403.191 ,S. 17 Madrid, Ferrocarril Metropolitano de: 412.201 Lausanne-Echallens-Bercher(LEB) :401.001 ,Abb.151 Madrilene de Urbanisation, Compania: 412.181 Lavina-Rioseco, Tranvia a Vapor di: 412.241, S. 12 Madrid, Tranvias a Vapor de: S. 19 Leeds Tramways: 407.071, S. 19, Abb. 123 Magdeburger Trambahn: 402.211, S. 19 Leiden-Rijnsburg-Katwijk/Nordwijk: 409.081 Mährisch-Schlesische Lokalbahn: 418.061, Abb. 67 Lemberg-Kieparow-Janow, Polen: 410.031 Mailand, Bahnen in der Umgebung von: Abb. 19 Lens-Frevent, Chemins de Fer Economiques du Mainzer Vorortbahnen (Mainz-Hechtsheim/Gonsen- Nord: 403.397 heim): 402.381 Leobersdorf-Gutenstein, Süd-West-Bahn: 405.081 Mallet-Lokomotiven bei Straßenbahnen: S. 23 Liechty, Hermann, Bern, Erfinder eines Dampf-Trieb• Manchester, Bury, Rochdate & Oldham Steam Tram• wagens: 401.171, S. 60, Abb. 81, 261, 262 ways (MBRO): Liege-Seraing, Tramway a Vapeur de: 406.011 Normalspurnetz: 407.201, S. 19, Abb. 122 •LIFU•-Dampf-Triebwagen mit Ölfeuerung: S. 62, Schmalspurnetz: 407.261 Abb. 263 Mannheim-Feudenheim, Dampf-Straßenbahn: Lille-Roubaix/Tourcoing, Tramway de: 403.063, S. 44 402.161, S. 19 Limburgische Elektrische Straßenbahn: 409.561 Mannheim-Weinheim-Heidelberg: 402.221 Lisboa, Carris de Ferro: 411.021 Manresa-Berga, Tranvia Economico de: 412.101 Litoral Asturinao, Tranvia a Vapor del: 412.061 Mantova-Asola/Meldole/Viadana: 404.546 Livry-Gargan, Tramway a Vapeur de: 403.251, S. 19, Mantova, Tranvia Provinciali di: 404.546 Abb. 179 Marche des Capucins-Cimetiere Saint-Pierre, Lodzer Fabrikbahn: 410.081 Marseille: 403.348 Loire, Chemins de Fer Departementales de Ia (Saint• Marki-Kieinbahn, Warschau: 410.091 Etienne-Marclas): 403.531 Marlieux-Chätillon, Chemins de Fer local: 403.904, Loir-et-Cher, Tramway a Vapeur du: 403.196 S. 60, Abb. 80 Tramways Electriques du: 403.841 Marquenterre, Tramways du (Fort Mahon-Monchaux Loiret, Tramways du: 403.701, S. 48, Abb. 178 Plage, Quend Plage-Fort Mahon): 403.691 Lokalbahnen: S. 19 Marseille-Castelan-la-Mer, Compagnie Generale Fran- Lokschuppen der Forster Stadteisenbahn: Abb. 201 9aise de Tramways: 403.341 Lombardy Road Railways, Milano: 404.201 Marseille, Chemins de Fer Est: 403.348, S. 44, 70 London Street Tramways: 407.381, S. 19, 70, Abb. 97 Maschinenbau-Gesellschaft Basel: S. 45 Lot-et-Garonne, Tramways du: 403.706 Massa-Marina di Massa/Poggio-Piastrone-Forno: Lovere-Darfo-Cividate: 404.776, Abb. 142 404.701 Low Pressure Compressed Air Tramcar: S. 74, Meaux-Damartin, Tramway de Chemins de Fer, Abb. 106 lnteret local de Ia Yonne: 403.776 Lucca-Ponte a Moriano, Tranvia Lucchesi: 404.461 Mecaniques des Environs de Paris, Tramways: Lugo-Fusignano-Aifonsine: 404.501 403.676 Luneville-Biamont/Badonville (LBB), Chemins de Fer Meidrioher Straßenbahn: 402.551 de I' Aube: 403.781 •De Meijerij•-Straßenbahn: 409.331 Luneville-Einville, Tramway de: 403.666 Mekarski, A. M., Ingenieur, Paris: S. 58 Lützelburg-Wilsburg (Rollschemelverkehr): 403.111, Mekarski-Druckluft-Lokomotiven: 403.230/353, S.23 Abb. 270 Luxemburg-Eternach, Chemins de Fer Vicinaux de Mekarski-Druckluft-Triebwagen: 403.056/228, S. 69, Luxembourg: 408.051 Abb.94-101, 271-275 Luxemburg-Remich-Mondorf: 408.011, Abb. 149 Melun-Chailly-Barbizon, Chemins de Fer Sud Seine- Luxemburgische Kantonalbahnen: 408.021/031 et-Marne: 403.541, Abb. 182 Luxemburgische Sekundärbahnen: 408.001/011 Meppei-Balkbrug, Dampf-Straßenbahn: 409.481 Luzern-Kriens-Bahn: 401.061, S. 19 Merryweather & Sons, London: S. 19 Luzern-Stans-Engelberg, Rollschemelverkehr: S. 23 Messina-Granatari-Barcelona: 404.681 Lyon-Bellecourt-Saint-Fons-Venissieux (OTL): Metropolitain Railway (Brill Branch): 407.514 403.206, s. 19, 44, 66, Meyer, Gelenk-Lokomotive für 600-mm-Spur: Lyon, Compagnie Omnibus et Tramways de: 403.206, Abb. 218 S.49 Middelburg-Damburg/VIissingen: 409.441 Lyonnaise de Tramways, Compagnie (CLT): 403.216, Middelburg-VIissingen: 409.031 S. 19, Abb. 60 Midi, Chemins de Fer Departementales du: 403.706 Lyon-Neuville: 403.211, S. 43, Abb. 44, 167, 234 Milan Tramway Company, London: 404.001/171 Milano-Bergamo-Cremona, Tranvia lnterprovinciali Maas-Kieinbahn (MBS): 409.511 Padane (TIP): 404.211 Maas & Waal, Dampf-Straßenbahn: 409.381 Milano-Binasco-Pavia-Sant'Angelo: 404.191 Madrid al Pardo, Tranvia a Vapor de: 412.191 Milano-Busto-Gallarate (TMG): 404.171 Madrid-Arganda, Tranvia: 412.051 Milano-Gorgonzola-Vaprio usw.: 404.021, S. 35 Madrid-Atocha-O'Donnei-Loreto: 412.201 Milano-Lodi-Bergamo, Melegnano-Sant'Angelo, Villa Madrid-Carabanchei-Leganes, Tranvias: 412.011 Fornaci-Caravaggio: 404.051 296

Milano-Monza: 404.021, S. 14, Abb. 10 Nijmegen-Berg en Dai/Neerbosch-Beek, Milano-Saronno-Tradate (MST): 404.001, Abb. 150 Dampf-Straßenbahn: 409.271 Milano-Sedriano-Magenta/Castano Primo (MMC): Nijmegen-Gennep-Venlo-Beringen: 409.511 404.101 Nijmegen-Neerbosch-Wamel: 409.381 Milano-Serengo-Giussano/Carate Brianza: 404.201 Nogentais, Chemins de Fer (Vincennes-Ville Evrard): Milano, Tranvie e Ferrovie Economiche di: 404.171 403.176, S. 70, Abb. 96 Mindener Straßenbahn: 402.481, S. 19 Nord Brabantsche Dampf-Straßenbahn: 409.071 Mineapolis Steam Tramway: Abb. 229 Nord-Holländische Straßenbahn: 409.261 Miskolcz-Diosgyöri, Lokalbahn: 419.091, Abb. 257 Nördingen-Martelingen (Luxemburgische Kantonal- Mittelbadische Eisenbahnen (Trambahnnetz): bahnen): 408.031 402.681 Nord-Milano, Ferrovia (FNM): 404.161 Modena-Mirandola/Maranello: 404.551 Nord-Paris, Tramways: 403.021, S. 66, 69 Mödling-Hinterbrühl, Südbahn-Gesellschaft: 405.041 Nord-Süd-Holländische Straßenbahn: 409.101 Monchaux-Fort Mahon, Tramway de: 403.691, S. 17 Normands, Chemins de Fer: 403.786 Mondovi-Vicoforte-San Michele/Fossano: 404.271 Normands, Tramways: 403.606/641 Montblanc, Tramway du: 403.731, S. 16, 25, Abb. 16 Norte de Valencia, Tranvias del: 412.171 Montepulciano Stazzione-Citta: 404.811 North London Tramways (NLT): 407.386, Abb. 124 Mont-Saint-Michel, Tramway Normands: 403.641 North Shields & District Tramways: 407.271 Monza-Barzano-Oggione: 404.091 North Staffordshire Tramways (NST): 407.081 Monza-Trezzo-Bergamo (MTB): 404.651 Nossa Senhora Born Jesus, Braga: 411.011, S. 12 Morbihan, Chemins de Fer lnteret local du: Abb. 170 Nottingham & District Tramways (N&D): 407.211 Märehingen (Morhange), Trambahn: 403.806 Novara-Galliate, Tranvia di: 404.371 Mori-Arco-Riva, Ferrovia Stradale: 404.676 Novi Ligure-Ovada: 404.291 Moskau-Petrovsko-Razumovski, Chemins de Fer Economiques de Bruxelles: 417.091 Oberbauschnitte: S. 14, Abb. 10-13 Moskau, Straßenbahn: 417.031, S. 12, 19 Oberbauschnitte von Zahnradbahnen: S. 14, Motrii-Puerto de Calahonda, Tranvia: 412.231 Abb. 14-16 Mühlkreisbahn, Urfahr-Aigen-Schlägel: 405.061, Oberschlesische Dampf-Straßenbahnen: 410.021 Abb. 190, 191 Odersberg, Dampf-Straßenbahn: 418.041, Abb. 70, 72 Mühlhausen-Ensisheim-Wittenstein, Trambahn: Odessa, Straßenbahn: 417.021, S. 19 403.106 Ölfeuerung: •LIFU•-Triebwagen: S. 62, Abb. 263 Mühlhausen, Trambahn: 403.101 Offener Rowan-Triebwagen: Abb. 232 Müllheirn-Badenweiler, Eisenbahn: 402.531, S. 19 Oldambt, Dampf-Straßenbahn: 409.151 Münchner Trambahn: 402.141, S. 19, Abb. 129, 130 Old Presidio & Ferries Railroad, San Francisco: S. 35, Munkmarsch (Sylter Dampfspurbahn): 402.291, S. 25 Abb. 226 Olmütz, Straßenbahn: 418.011 Omnium Lyonnais, Saint-Quentin: S. 73 Nantes, Tramways de: 403.056, S. 70, 71, Abb. 95, Onda al Grao de Gastelion de Ia Plana, Tranvia a 271 Vapor de: 412.131 Napoli-Aversa/Caivano/Giugliano-Cappellucia: Ooster Dampf-Straßenbahn: 409.161 404.281 Opalenitzer Kleinbahn, Polen: 410.011 Napoli-Bivio-Mugnano-Giugliano: 404.471 Orenstein & Koppel, Berlin-Drewitz: S. 17, 30, Napoli-La Torretta-Pozuoli: 404.391 Abb. 27 Napolitains, Tramways: 404.391, S. 16, 25 Orne, Voies Ferrees Economiques de I': 403.846 Napoli, Tranvie Nord: 404.471 östlich Groningen, Dampf-Straßenbahn: 409.551 Napoli, Tranvie Provinciali di: 404.281 Ottensener lndustriebahn: 402.611, S. 10, 24, Abb. 1, Natron-Lokomotiven: 23, 24 Honigmann: S. 27, 75, Abb. 107, 108 Ottrott-Obereheim-Erstein, Tramway Baldwin: S. 76 (Obernay-Erstein): 403.871 Naumburger Straßenbahn: 402.441, S. 19 Quest Dauphine, Tramways: 403.546 Neuenburg-Boudry-Bahn (NCB): 401.121, S. 16, 25, Ouville Ia Riviere-Motteville/Cieres, Chemins des Fer 32, Abb. 14, 29, 208, 209 Normands: 403.786 Neuötting-Aitötting: 402.661, S. 19 Oxford & Aylesbury Tramroad: 407.511 Neuveville (La)-Laon-Nouvion-le-Vineux, Chemins de Fer de Ia Banlieue de Laon: 403.881 Neue Wiener Tramway-Gesellschaft: 405.011, S. 19 Padane, Ferrovie: 404.801 Niebüii-Dagebüll, Kleinbahn; 402.521, S. 25 Padane, Tranvia lnterprovinciali: 404.021/051/211 Niederländische Centrai-Straßenbahn: 409.411, S. 67, Padingham-Burnley-Nelson, Burnley & District Tram- Abb. 89 ways: 407.131 Niederländische Provinzialbahnen (CFPN): 409.201 Padova-Conselve-Bagnoli di Sopra: 404.586 Niederländische Rhein-Eisenbahn: 409.001 Padova-Malcontenta-Fusina: 404.561 Niederländische Straßenbahn: 409.061, Abb. 13 Padova-Pieve di Sacco: 404.671 Nieder-österreichische Lokalbahn (NOELB): S. 55, Palermo-Trappani: 404.221 Abb. 72 Palma de Mallorca, Tranvias Interurbanes de: 412.041 297

Palmas (Las)-Puerto de Ia Luz, Tranvia (Gran Cana• Porte Maillot-Saint-Quen: S. 43, Abb. 43 ria): 412:151 Porto, Carris de Ferro: 411.001 Paris-Arpajon, Tramway de: 403.351, S. 25, 69, Abb. 161 Portrush Giant Causeway (GCP): 407.281 Paris-Courbevoie-Saint-Germain (PSG): Portstewart Tramways, Irland: 407.221 403.256/261, S. 66, Abb. 159 Profileisenschienen: Abb. 7, 8 Paris et du Departement de Ia Seine, Compagnie de Purrey, Valentin, Bordeaux: S. 47 Tramways (TPDS): 403.331, S. 66, Abb. 242 Purrey-Dampfkessel: S. 48, Abb. 58 Parma-Montecchio/Travesetto/Busseto/Medesano/ Zylinderblock: Abb. 59 Fornovo/Marzolara/Borgo San Donino: Antriebe: Abb. 320 404.751 Triebwagen: S. 47, Abb. 55, 56, 57, 247-251 Pau-Oieron-Mauleon: 403.736 Püttlingen-Farschweiler: 403.821 Pechot-Bourdon-Lkomotiven: S. 31 Penafiei-Lixa, Carris de Ferro: 411.031 Qend a Ia Plage, Tramway de: 403.691, S. 17, 20 Perigueux-Saint-Pardoux, Chemins de Fer du Quercy et Extensions, Tramways de: 403.711 Perigord: 403.126 Perkins, Loftus, London, Entwürfe zu Lokomotiven: Raincy-Montfermeil, Tramway de: 403.266, S. 20 S.64 Raon-I'Etape-Raon-sur-Piaine, Chemins de Fer Perret, Edward, London, Erbauer eines Dampf-Trieb- Vallee de Celles: 403.751 wagens: S.35, Abb.34, 231 Rappaidsweiler (Ribeauville) Straßenbahn: 403.051, Pest-Kispest-Scentlörincz, Vorortbahn: 419.031 S. 13, 21, 23, Abb.20 Petersburg, siehe Sankt Petarsburg Ravensburg-Weingarten (LAG): 402.271, S. 20 Petollat, Etablissement, Dijon, Erbauer eines Dampf• Rechtsufrige Brienzerseebahn (Rollschemelverkehr): Triebwagens: S. 58, Abb. 78 s. 22 Pfalzbahn (Ludwigshafen-Dannstadt/Frankenthai• Reeser Anschlußbahn: 402.711, S. 10, 23 Großkarlbach): 402.351, Abb. 158 Regionalbahnen: S. 20 Pfalzburg-Lützelburg, Trambahn: 403.111, S. 19, 30, Regional des Brenets (RDB): 401.111, Abb. 153 Abb. 26 Reichenbach-Oberrheinsdorf: 402.721, S. 31, Piacenza-Bettola/Cremona/Nibbliano/ Agazzano: Abb. 212, 213 404.301 Reims, Tramways de Ia Banlieue de (Reseau Urbain): Piacenza-Pianello, Cremona-Lugagnano: 404.716 403.441, S. 48, Abb. 251 Piacenza, Tranvie della Provincia di: 404.716 Remiremont-Gerardmer, Tramways des Vosges: Piemontese, Tranvie a Vapore: 404.321, Abb. 143 403.601 Piemontesi, Compania Generale di Tranvie a Vapore, Rendsburg-Hohenweststedt-Schenefeld: 402.651 Bruxelles: 404.013, 404.181/401 Reus-Salou, Tarragona, Tranvia de: 412.111 Pierson, J. & 0. G., Paris: S. 45 Reutlingen-Eningen, Lokalbahn: 402.641 Pietrasanta-Seravezza-Pontestazzemese-Trambis- Revigny-Triaucourt/Haironville, Chemins de Fer sere/lacco/ Arni: 404.831 Local de Ia Meuse: 403.116 Pinerolo-Cavour-Saluzzo: 404.101 Rheinländische Straßenbahn: 409.081 Pinerolo-Villar Perosa-Argentina: 404.406 Rhein-Sieg-Bahn: 402.001, S. 12 Pinguely, A., Lyon, Etablissement: S. 49 Rhöne-Saöne-et-Loire, Chemins de Fer Departemen- Pinguely-Triebwagen: S. 49, Abb. 60-63, 252-255 tales: 403.756 Pisa-Marina di Pisa/Navacchio-Pontedera/Calci: Rillenschienen: S. 14, Abb. 6 404.491 Rimini-Nova Feltria: 404.801 Pistorius, Fernando, Milano: 404.051 Rivarolo-Cuorgne, Tranvie del Canavese: 404.541 Pithiviers-Toury (TPT), Tramway de: 403.321, S. 17, Rochelle, Tramway de Ia Rocheile: 403.646, S. 70 Abb. 200 Rollböcke: S. 22, Abb. 21, 205 Plan-du-Var-Saint-Martin-Vesubie, Chemins de Fer Rollbock-Beladeanlage: S. 22, Abb. 22, 196 Sud-France: 403.771 Rollschemel, Beschemelungsanlage: S. 21, Abb. 20 Plettenberger Straßenbahn: 402.541, S. 22, 29, Roma-Bagni-Tivoli: 404.116 Abb.25, 194,196,217 Roma-Ciampino-Marina, Ferrovia: 404.361 Plymouth, Devonport & District Tramways (POT): Ronsdorf-Müngstener-Eisenbahn: 402.361 407.391 Rosedale Valley Tramways (RVT): 407.491 Poitiers-Saint-Martin Lars/Petit Blossac, Tramways Rosheim-Saint-Nabor, Tramway: 403.761 de Ia Vienne: 403.406 Rotheneuf, Tramway du: 403.456, S. 17 Poitou, Voies Ferrees du: 403.791 Rotterdam, Straßenbahn: Pontcharra-La Rochelle-AIIevard (PLA): 403.411 Normalspurnetz: 409.091, S. 19 Pont-de-Beauvoisin (TPB), Tramway du: 403.498, Schmalspurnetz: 409.341 Abb. 175 Rauen, Tramways de: 403.026, S. 19 Pont-de-Vaux-Fieurville (PVF). Tramway du: 403.591, Rouen-Trianon-Foret du Rouvray-Grand Quevilly, S. 19 Tramway de: 403.726 Pontarlier-Mouthe, Tramway de: 403.581 Rowan, W., Sanders, Erfinder der Rowan-Wagen: Pontevedra-Marin, Tranvia de: 412.141 S.36 Ponts-Sagne-La Chaux-de-Fonds (PSC): 401.101 Rowan-Triebwagen: S. 36, Abb. 37-44, 231-239 Papp-Conti, Druckluft-Triebwagen: S. 72, Roy, Edmond, Paris, Erbauer eines Dampf-Trieb• Abb. 102-104 wagens: S.56, Abb. 73 298

Royan, Tramways de: 403.271 Siciliana Occidentali, Ferrovie: 404.221 Rueii-Le Pecq: 403.676 Sissach-Gelterkinden-Bahn: 401.131, S. 19 Rueii-Marly-le-Roi, Tramway a Vapeur de: 403.011, Slussen-Hornsgaten, Stockholmer Straßenbahn: S. 66, Abb. 85, 86 415.011, S.19 Solignac-Dampftriebwagen: 403.635, S. 58, Abb. 77 Saarbrücken, Straßenbahn: 402.391, S. 19 Solignac-Grille & Cie., Paris: S. 58, Saarlouis-Frauenlautern/Ensdorf: 402.731 Sonderburger Kreis-Kleinbahn: 414.051 Saint-Augustin-Neuilly, Probebetrieb: S. 64 South Staffordshire Tramways (SST): 407.291, Saint-Briac, Tramways de: 403.631, S. 57, 58, Abb. 128 Abb. 76, 77 Southwick & District Tramways: 407.521 Saint-Etienne-Firminy-Rive-de-Gier, Chemins de Fer Spence Versuche mit Natronlokomotiven: S. 76 Voie etroite de: 403.076, S. 19, 44, Abb. 189 Stock-Prien (Chiemseebahn): 402.231, S. 25 Saint-Galmier Veauche-Saint-Galmier Ville, Chemins Spremberger , Sachsen: 402.591, S. 23 de Fer: 403.861 Spurweiten: S. 10 Saint-Germain-Poissy, Tramway de: 403.471 Stehkessel: S. 28 Saint-Just-Vaugneray, Tramway de: 403.171 Steigungen: S. 12 Saint-Malo-Saint-Servant-Parame-Cancale/La Steinbrucher Schleppbahn, Budapest:419.041 Houle, Tramways Bretons: 403.241 Stichbahnen: S. 19 Saint-Maur, Tramway de: 403.386, S. 70, Abb. 275 Stockholmer Straßenbahn: 415.011, S. 19, Abb. 237 Saint-Quentin, Tramway de: 403.551, S. 70, 72, Stockton & DarlingtonSteam Tramways: 407.141 Abb. 102-104 Strandveibahn, Kopenhagen: 414.021, Abb. 38 Saint-Romain-de-Colbosc, Tramway de: 403.501, Straßburger Straßenbahn: S.19 Normalspurnetz: 403.041. Abb. 136 Saint-Victor-Thisy, Chemins de Fer Routier de: Meterspurnetz, linksrheinisch: 403.151 403.086 Meterspurnetz, rechtsrheinisch: 402.451 Salsomaggiore-Borgo San Donino: 404.686 Straßentransport der Lokomotive

Tolmezzo-Paluzza-Moscardo, Societä Venetä: Vercelli-Quinto Aranco/Biella, Vercelli-Trino: 404.041 404.821 Verona-Aibaredo-Coriano, Tombetts-San Giacomo Torinase de Ferrovia e Tranvie, Societä: 404.411/421 di Tomba: 404.721 Torino-Barca-Settimo: 404.511 Verona-Lonigo-Cologne Veneta/San Martino: Torino-Leyni-Volpiano: 404.521 404.231 Torino-Lucenta-Venaria Reale: 404.601 Verona, Tranvia Provinciale de: 404.231/721 Torino-Orbassano-Giaveno/Cumiana/Chiavasso: Versailles-Maule-Meulan, Tramway de: 403.561, 404.411 S. 51, Abb. 252 Torino-Poirino/Real Castello/Brusasco: 404.031 Versailles-Saint-Cyr, Tramway de: 403.291 Torino-Pianezza/Druent/Venaria Reale: 404.531 Versillia (Aita), Tranvie d': 404.831 Torino-Pillone Virle-Saluzzo/Caramagnola: 404.321 Veyrier-Collonges (TVC), Tramway de: 403.336, S. 18 Torino-Stupingi-Vinove-Piobesti: 404.421 Viareggio-Camaiore, Tranvia: 404.741 Torino- Tesoreria-R ivoli: 404.121 Vicentine, Ferrovia e Tranvie: 404.241 Torrebelviciono-Schio-Piovene-Asiero: 404.571 Vicenza-Noventa-Montagnana: 404.591 Toulouse, Chemins de Fer d' lnteret local de: 403.681 Vicenza-Valdagno-Recoaro usw.: 404.241 Tour (La)-Les Avenieres, Tramway de: 403.380, S. 44, Vichy-Cusset, Tramway de: 403.431, S. 70 Abb. 62, 253 Vicinaux-Belge, Chemins de Fer des: Touristenbahnen: S. 25 406.061/071/091, S. 18, Abb. 192, 193 Tours-Luynes-Fondettes, Tramway: 403.516 Vicinaux de Luxembourg, Chemins de Fer: Tours, Tramway de: 403.426, S. 43, Abb. 50 408.041/051 Tours-Vouvray, Tramway de: 403.236 Vienne-Charavines/Voiron, Chemins de Fer Tramelan-Tavannes: 401.051, S. 19 Economiques du Nord: 403.356 Tramways de Paris et du Departement de Ia Seine, Vienne, Tramways de Ia: 403.406 Compagnie des: 403.331, Abb. 49 Vignolschienen: S. 13, Abb. 2--6 Tramways Suisses, Genave: 401.011, S. 18, Vila Nova de Guaya, Porto: S. 12, Abb. 121 Abb. 111-113 Villiers-le-Bei-Gonesse, Tramway ä Vapeur de: Trescore-Lovere-Bersaglio, Tranvie: 404.766 403.031' s. 12, 19 Triebgestelle zu Rowan-Triebwagen: S. 40, Vincennes-Ville Evrard, Chemins de Fer Nogentais: Abb.45-47, 238,239 403.176, S. 70, Abb. 96 Triebgestell zu Triebwagen der Biei-Meinisberg• Visby-Västerhejde-Bahn, Schweden: 415.031 Bahn: Abb. 262 Voghera-Stradella/Salice, Tranvia de: 404.476 Triebmaschine zu Ganz-Triebwagen: S. 51, Abb. 65 Voies Ferrees du Dauphine (VFD): 403.371, S. 32, Tunnel-Lokomotive mit Druckluft-Tender: S. 68, Abb. 109, 214 Abb. 90 Voiron-Saint-Beron, Tramway de: 403.382, Abb. 174 Turgan-Foy, Levallois-Perret, Erbauer von Dampf• Volos-Lochonia-Mileal, Thessaly Railways: 413.011 Triebwagen: S. 57, Abb. 76 Vorgebirgsbahn Köln-Brühi-Bonn: 402.571, Abb. 139 Turin, S. A., des Tramways de: 404.031 Vorortbahnen: S. 20 Vosges, Tramways des: 403.486/601 Udine-San Daniele, Tranvia: 404.641 Uetersener Eisenbahn: 402.671 Walcheren, Dampf-Straßenbahn (SW): 409.441 Utrecht-Zeist: 409.411 Waldenburgerbahn (WB): 401.031, S. 12, 16, Abb. 18, 152 Valencia-Grao-Cabanai/Piaya de Levante, Comp. Walhallabahn (Stadtamhof-Donauknauf): 402.311, Generale de Tranvias: 412.161 S. 21 Valencia-Pueblo de Farnals, Tranvias del Norte de Wandsbeker lndustriebahn: 402.741, S. 10, 23 Valencia: 412.171 Wantaga Tramway: 407.001, S. 33, Abb. 30, 31, Valenciennes-Anzin, Tramway de: 403.115 220-222 Valenciennes-Raismes/Vicoigne-Bonsecours, Che• Warnelifte National Riffeis Association: 407.031 mins de Fer Economiques du Nord: 403.116 Wasserrohrkessel: S. 54, Abb. 69 Vale of Clyde Tramway (Burgh-Govan): 407.021 Weiche, Einfache: S. 16, Abb. 18 Valladolid-Medina de Rioseco, Ferrocarril de: Weidknecht, Freres, Paris: S. 17 412.251 Wermelskirchen-Burg, Eisenbahn: 402.321 Vallee de Celles, Tramway de Ia: 403.751, Abb. 250 Westfriesische Dampf-Straßenbahn: 409.181/351 Vecinales de Esparia, Tranvias: 412.211 Westländische Dampf-Straßenbahn: 409.221 Veghei-Oss, Niederländische Provinzialbahn: 409.201 Wiener Tramway-Gesellschaft: 405.001, S. 34, Vendee, Tramways de Ia (ETAT): 403.611 Abb. 32, 223 Venetä, Societä, Padova: Wiener (Neue) Tramwaygesellschaft 405.011, 404.571/581/586/591/671/786/821 Abb. 145 Venlo-Maasbree-Helden-Beringen, Dampf-Straßen- Wiesbaden-Biebrich/Beausite, Süddeutsche Eisen- bahn: 409.491 bahngesellschaft: 402.331, Abb. 140 Verbundwirkung von Dampfmaschinen: S. 28 Wigan & District Tramways (W&D): 407.231 Vercellesi, Societä dei Tramways: 404.041 Wilanover Kleinbahn, Warschau: 410.041 Vercelli-Biella, Tranvia Vercellesi: 404.696 Wilkinson-Lokomotiven mit ungefederter Triebachse: Vercelli-Fara/Casale: 404.272 S.32 300

Wimbleton Common Tramway: 407.031 Zahnrad-Straßenbahnen: S. 14, Abb. 210 Winschoten-Finsterwolde-Scheemda: 409.151 Zahnrad-Lokomotiven für Straßenbahnen: S. 32, Wisbech & Upwell Tramway (W&U), Great Eastern Abb. 29, 210 Railway Company: 407.301 Zeist-Doorn-Arnhem/Wijk bij DurstedelAmersfoort: Witkowitz-Zabreh, Kleinbahn: 418.071 409.161 Wittdün-Kniepsand, Amrumer Inselbahn: 402.491, Zeeusch-Fiämische Straßenbahn: 409.541 S.25 Zuider Dampf-Straßenbahn: 409.011 Wolverton & Stony Stratford Tramways: 407.461 Zutphen-Emmerich, Dampf-Straßenbahn: 409.391 Wotton Tramway: 407.511 Zutphen-Warnsvelci-Hengelo: 409.431 Wülfei-Doehrener Eisenbahn: 402.111, Abb. 197-199 Zwolle-Biokzijl, Dampf-Straßenbahn: 409.521 Wutha-Rulaer Eisenbahn, Thüringen: 402.081, S. 19 Zwolle-Hattenbroek-Nunspeet: 409.421 Zylinderblock zu Ganz-Triebwagen: S. 51, Abb. 65 Popp-Conti-Triebwagen: S. 73, Abb. 103 Yonne, Chemins de Fer d' lnteret local de Ia: 403.775 Purrey-Triebwagen: S. 49, Abb. 59