Download Full Text
Total Page:16
File Type:pdf, Size:1020Kb
www.ssoar.info Samorządowa i obywatelska współpraca transgranicznej w województwie podlaskim Poleszczuk, Jan; Sztop-Rutkowska, Katarzyna; Porankiewicz-Żukowska, Aleksandra; Kiszkiel, Łukasz; Mejsak, Rafał Julian Veröffentlichungsversion / Published Version Forschungsbericht / research report Empfohlene Zitierung / Suggested Citation: Poleszczuk, J., Sztop-Rutkowska, K., Porankiewicz-Żukowska, A., Kiszkiel, Ł., & Mejsak, R. J. (2013). Samorządowa i obywatelska współpraca transgranicznej w województwie podlaskim. Białystok: Fundacja Laboratorium Badań i Działań Społecznych "SocLab", Białystok. https://nbn-resolving.org/urn:nbn:de:0168-ssoar-365059 Nutzungsbedingungen: Terms of use: Dieser Text wird unter einer CC BY-SA Lizenz (Namensnennung- This document is made available under a CC BY-SA Licence Weitergabe unter gleichen Bedingungen) zur Verfügung gestellt. (Attribution-ShareAlike). For more Information see: Nähere Auskünfte zu den CC-Lizenzen finden Sie hier: https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0 https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.de SAMORZĄDOWA I OBYWATELSKA WSPÓŁPRACA TRANSGRANICZNA W WOJEWÓDZTWIE PODLASKIM SAMORZĄDOWA I OBYWATELSKA WSPÓŁPRACA TRANSGRANICZNA W WOJEWÓDZTWIE PODLASKIM Białystok 2013 Autorzy: prof. dr hab. Jan Poleszczuk, dr Katarzyna Sztop-Rutkowska, dr Aleksandra Porankiewicz-Żukowska, mgr Łukasz Kiszkiel, mgr Andrzej Klimczuk, mgr Rafał Julian Mejsak Recenzja wydawnicza: prof. zw. dr hab. Andrzej Sadowski Korekta językowa: Krzysztof Rutkowski Projekt graficzny i skład: Arkadiusz Kruszewski, Konrad Ostrowski Publikacja stanowi raport końcowy projektu „Diagnoza samorządowej i obywatelskiej współpracy trans- granicznej w województwie podlaskim”. Projekt współfinansowany ze środków Ministerstwa Spraw Zagranicznych w ramach zadania publicznego „Wsparcie obywatelskiego i samorządowego wymiaru polskiej polityki zagranicznej 2013”. Wyrażone w niniejszej publikacji opinie są poglądami jej Autorów. Treści prezentowane w niniejszej publika- cji nie są tożsame z oficjalnym stanowiskiem Ministerstwa Spraw Zagranicznych. Dofinansowano ze środków Ministerstwa Spraw Zagranicznych Wydawca: Fundacja Laboratorium Badań i Działań Społecznych „SocLab” ul. Zwierzyniecka 17/16 15-312 Białystok e-mail: [email protected] www.soclab.org.pl Cytowanie: Jan Poleszczuk, Katarzyna Sztop-Rutkowska, Aleksandra Porankiewicz-Żukowska, Łukasz Kiszkiel, An- drzej Klimczuk, Rafał Julian Mejsak, Samorządowa i obywatelska współpraca transgranicznej w województwie pod- laskim, Fundacja „SocLab”, Białystok 2013. ISBN 978-83-63870-01-0 Raport dostępny na licencji Creative Commons. Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 3.0 Polska (CC BY–SA 3.0 PL). Treść licencji: http://creativecommons.org/licenses/ by-sa/3.0/pl/ SPIS TREŚCI WSTĘP ��������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������7 1. KONCEPCJA OBYWATELSKIEJ I SAMORZĄDOWEJ WSPÓŁPRACY TRANSGRANICZNEJ W TEORII I PRAKTYCE �������������������������������������������������������������������������������������������������������������������9 1.1. Współpraca transgraniczna w kontekście dyplomacji publicznej ���������������������������������������������������9 1.2. Priorytety dyplomacji obywatelskiej i samorządowej w polityce zagranicznej na poziomie kraju i województwa podlaskiego ���������������������������������������������������������������������������������������������������������18 1.3. Główne podmioty współpracy transgranicznej w województwie podlaskim �������������������������������23 1.3.1. Urząd Marszałkowski Województwa Podlaskiego ��������������������������������������������������������������23 1.3.2. Podlaski Urząd Wojewódzki �����������������������������������������������������������������������������������������������27 1.3.3. Instytucje kultury ���������������������������������������������������������������������������������������������������������������28 1.3.4. Uczelnie wyższe �����������������������������������������������������������������������������������������������������������������29 1.3.5. Organizacje pozarządowe ��������������������������������������������������������������������������������������������������29 2. METODY I TECHNIKI BADAWCZE ZASTOSOWANE W PROJEKCIE ���������������������������������������������������� 32 3. KIERUNKI I OBSZARY WSPÓŁPRACY TRANSGRANICZNEJ W DOKUMENTACH STRATEGICZNYCH SAMORZĄDÓW WOJEWÓDZTWA PODLASKIEGO����������������������������������������������� 34 4. OPINIE I POSTAWY WOBEC WSPÓŁPRACY TRANSGRANICZNEJ W BADANIACH JAKOŚCIOWYCH ��������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������� 40 4.1. Cele współpracy transgranicznej z perspektywy samorządów, organizacji pozarządowych, uczelni wyższych i firm ��������������������������������������������������������������������������������������40 4.1.1. Samorządy �������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������40 4.1.2. Organizacje pozarządowe ��������������������������������������������������������������������������������������������������41 4.1.3. Uczelnie wyższe �����������������������������������������������������������������������������������������������������������������43 4.1.4. Firmy ����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������44 4.2. Zakres współpracy międzysektorowej i wsparcie zewnętrzne �����������������������������������������������������45 4.3. Organizacje mniejszościowe w Polsce a współpraca transgraniczna ��������������������������������������������46 4.4. Strategia współpracy transgranicznej ������������������������������������������������������������������������������������������47 4.5. Ogólne bariery współpracy transgranicznej ���������������������������������������������������������������������������������48 4.5.1. Bariery współpracy z Białorusią �����������������������������������������������������������������������������������������49 4.5.2. Bariery współpracy z Litwą ������������������������������������������������������������������������������������������������50 4.5.3. Bariery współpracy z Ukrainą ���������������������������������������������������������������������������������������������53 4.5.4. Bariery współpracy z Rosją ������������������������������������������������������������������������������������������������54 5. WSPÓŁPRACA TRANSGRANICZNA W ŚWIETLE BADAŃ ILOŚCIOWYCH �������������������������������������������� 55 5.1. Ogólna charakterystyka współpracy międzynarodowej w województwie podlaskim ������������������55 5.1.1. Porównanie gmin prowadzących i nieprowadzących współpracy międzynarodowej ���������55 5.2. Ogólna charakterystyka współpracy transgranicznej w województwie podlaskim ����������������������61 5.3. Ogólne bariery współpracy transgranicznej – zestawienie analizowanych krajów �����������������������65 5.3.1. Ograniczenia formalno-prawne �����������������������������������������������������������������������������������������67 5.3.2. Ograniczenia instytucjonalne ���������������������������������������������������������������������������������������������68 5.3.3. Ograniczenia infrastrukturalne ������������������������������������������������������������������������������������������69 5.3.4. Ograniczenia finansowe �����������������������������������������������������������������������������������������������������70 5.3.5. Ograniczenia gospodarcze �������������������������������������������������������������������������������������������������70 5.3.6. Ograniczenia społeczne �����������������������������������������������������������������������������������������������������71 5.3.7. Ograniczenia środowiskowe �����������������������������������������������������������������������������������������������72 5.3.8. Podsumowanie bloku dotyczącego barier współpracy transgranicznej �����������������������������72 5.4. Charakterystyka współpracy transgranicznej z Białorusią ������������������������������������������������������������74 5.4.1. Aktywność gmin współpracujących z Białorusią w nawiązywaniu kontaktów z pozostałymi krajami sąsiedzkimi �������������������������������������������������������������������������������������77 5.4.2. Intensywność, dynamika, obszary i skutki obecnej współpracy gmin województwa podlaskiego z Białorusią79 5.4.3. Podmioty instytucjonalne z gmin województwa podlaskiego zaangażowane we współpracę z Białorusią ������������������������������������������������������������������������������������������������82 5.4.4. Rodzaje wspólnych przedsięwzięć i płynące z nich korzyści. Cele współpracy, sposoby jej promocji i wykorzystywane instrumenty ���������������������������������������������������������84 5.4.5. Bariery współpracy transgranicznej gmin współpracujących z Białorusią ��������������������������89 5.5. Charakterystyka współpracy transgranicznej z Litwą �������������������������������������������������������������������92 5.5.1. Aktywność gmin współpracujących z Litwą w nawiązywaniu kontaktów z pozostałymi krajami sąsiedzkimi �������������������������������������������������������������������������������������95 5.5.2. Intensywność, dynamika, obszary i skutki obecnej współpracy gmin województwa podlaskiego z Litwą �������������������������������������������������������������������������������������96 5.5.3. Podmioty instytucjonalne z gmin województwa podlaskiego zaangażowane we współpracę